‫در شماره ی قبل از سری مقالت آموزشش ‪ PSPICE‬با نحوه‬

‫ی توصیف المان های مدار آشنا شدیم ‪ .‬در این شماره قصد داریم‬
‫تا بیشتر به روش های مختلف تحلیل مدار و دستورات کنترلی آن‬
‫ها بپردازیم‪.‬‬

‫تحلیل مدار توسط ‪PSPICE‬‬

‫بعد از وارد کردن اطلعات اجزای مدار درش ‪ PSPICE‬شتحلیل‬
‫های مختلفی توسط این نرم افزار بر روی مدار‪ ،‬قابل انجام است‬
‫‪ .‬از آن جمله می توان به تحلیل های ‪ ، DC،AC‬تحلیل فوریه ‪،‬تحلیل‬
‫نویز ‪ ،‬تحلیلش ‪ Monte Carlo‬شو ‪ ...‬اشاره کرد ‪ .‬در این مقاله سعی‬
‫می کنیم تا به معرفی چند تحلیل مهم و کاربردی درش ‪ PSPICE‬شو‬
‫نحوه ی به کارگیری آن ها بپردازیم‪.‬‬

‫تحلیل نقطه ی بایاس‬

‫این تحلیل برای یافتن نقطه ی کار ‪ DC‬مدار به کار می رود‪.‬‬
‫اگرچهش شلزمهش شتحلیلش شهایش شدیگریش شنظیرش شتحلیلش شحالتش شگذراش ش(برای‬
‫مشخص کردن شرایط اولیه) و تحلیل سیگنال کوچکش ‪ AC‬ش(برای‬
‫مشخص کردن مدل های سیگنال کوچک ابزار غیر خطی) بدست‬
‫آوردن نقطه ی کار ‪ DC‬مدار است ‪ ،‬اما با انتخاب این نوع از تحلیل‬
‫‪،‬اطلعات بیشتری از نقطه ی کار مدار در دسترس قرار می گیرد‪.‬‬
‫توجهش شداشتهش شباشیدش شکهش شاگرش شهیچش شنوعش شدیگریش شازش شتحلیلش شبرای‬
‫‪ PSPICE‬مشخص نشده باشد‪ ،‬این برنامه به انجام تحلیل نقطه ی‬
‫بایاس مدار می پردازد‪.‬‬
‫شکل کلی‪:‬‬
‫‪.OP‬‬

‫تحلیل ‪DC‬‬
‫این تحلیل برای بدست آوردن نقطه ی کار مدار‪ ،‬در رنجی از‬
‫مقادیر مشخص شده برای یک متغیر مدار‪ ،‬به کار گرفته می شود‪.‬‬
‫این رنج می تواند خطی یا لگاریتمی (‪ octave‬یا ‪ )decade‬تغییر کند و‬
‫یا شامل لیستی از مقادیر باشد ‪.‬‬
‫شکل کلی (با تغییر خطی)‪:‬‬
‫‪.DC [LIN] <sweep variable name> <start value> <end value> <increment‬‬
‫‪value> [nested sweep specification]1‬‬

‫‪1‬‬
‫در این قسمت اختیاری‪ ،‬می توان لیستی از مقادیر را ‪،‬علوه بررنج ذکر شده‪ ،‬برای تحلیل مشخص کرد‪.‬‬
‫مقدار‬ ‫که در آنش >‪ <start value‬شمقدار اولیه ی متغیر ‪،‬ش‬
‫>‪<end value‬‬
‫نهایی آن و>‪ <increment value‬اندازه ی تغییر را نشان می دهد‪.‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫‪.DC LIN I2 5mA -2mA 0.1mA‬‬

‫شکل کلی (با تغییر لگاریتمی)‪:‬‬

‫>‪.DC <logarithmic sweep type> <sweep variable name> <start value‬‬
‫]‪<end value> <points value> [nested sweep specification‬‬
‫در آنش >‪ <logarithmic sweep type‬شنوع تغییر رنج لگاریتمی (‪ DEC‬شیا‬ ‫که‬
‫تعداد نقاط در هر دهه یا اکتاو را مشخص می‬ ‫‪ )OCT‬و>‪<points value‬‬
‫کند‪.‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫‪.DC DEC NPN 1E-18 1E-14 5‬‬

‫شکل کلی (با لیستی از مقادیر)‪:‬‬

‫]‪.DC <sweep variable name> LIST <value> [nested sweep specification‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫‪.DC TEMP LIST 0 20 27 50 80 100‬‬

‫‪ <DC،‬می تواند‬ ‫‪<sweep variable name‬‬ ‫توجه داشته باشید که در تحلیل‬

‫یکی از متغیر های زیر باشد‪:1‬‬

‫توضیحات‬ ‫م‬
‫تغی‬
‫ر‬
‫منبع می تواند هر یک از منابع ولتاژ یا جریان نابسته ی مدار باشد‬
‫دما برای استفاده از دما به عنوان متغیر در تحلیل ‪ DC‬می توان از واژه ی ‪ Temp‬به‬
‫جای <‪ >sweep variable name‬استفاده کرد‪.‬‬

‫تحلیل ‪AC‬‬
‫این تحلیل برای بدست آوردن پاسخ فرکانسی مدار در یک‬
‫رنج فرکانس مشخص به کار می رود‪ .‬توجه داشته باشید که‬
‫تحلیل ‪ AC‬یک تحلیل خطی است و ‪ SPICE‬پاسخ فرکانسی را با‬
‫خطی کردن مدار در اطراف نقطه ی بایاس‪ ،‬محاسبه می کند‪.‬‬
‫در این نوع تحلیل تنها منابع جریان و ولتاژ نابسته ای که‬
‫مقدار ‪ AC‬دارند ورودی محسوب می شوند‪ .‬منابعی نظیر منابع‬

‫در تحلیل ‪ DC‬متغیر همچنین می تواند یکی از پارامترهای مدل یا یکی از پارامترهای ‪ global‬باشد‪.‬‬ ‫‪1‬‬
 ‫‪ SIN‬در تحلیل ‪ AC‬لحاظ نمی شوند بلکه برای دیدن تأثیر چنین‬
‫منابعی باید از تحلیل ‪ Transient‬استفاده کرد‪.‬‬

‫شکل کلی‬
‫‪.AC <sweep type> <points value> <start frequency value> <end‬‬
‫>‪frequency value‬‬
‫که در آن نوع تغییر فرکانس را نشان می دهد و می تواند‬
‫یکی از مقادیر زیر باشد‪:‬‬

‫توضیحات‬ ‫عنوان‬ ‫‪Sweep Type‬‬

‫در این نوع تغییر‪ ،‬فرکانس از مقدار اولیه تا مقدار‬ ‫تغییر خطی‬ ‫‪LIN‬‬
‫نهایی به صورت خطی تغییر می کند‪ .‬در این جا <‪points‬‬
‫‪ >value‬تعداد کل نقاط در رنج تغییر را مشخص می کند‪.‬‬
‫در این نوع تغییر‪ ،‬فرکانس به صورت لگاریتمی و اکتاو‪-‬‬ ‫تغییر به‬ ‫‪OCT‬‬
‫صورت اکتاو‪ -‬اکتاو تغییر می کند‪ .‬در این جا <‪ >points value‬تعداد نقاط‬
‫در هر اکتاو را مشخص می کند‪.‬‬ ‫اکتاو‬
‫در این نوع تغییر‪ ،‬فرکانس به صورت لگاریتمی و دهه‬ ‫تغییر به‬ ‫‪DEC‬‬
‫ای تغییر می کند‪ .‬در این جا <‪ >points value‬تعداد نقاط‬ ‫صورت دهه‬
‫در هر دهه را مشخص می کند‪.‬‬ ‫ای‬

‫مثال‪:‬‬
‫‪.AC LIN 101 100Hz 200Hz‬‬
‫‪.AC OCT 10 1kHz 16kHz‬‬
‫‪.AC DEC 20 1MEG 100MEG‬‬

‫برای مشاهده ی نتایج این نوع تحلیل‪ ،‬باید از یکی از دستورات ‪.‬‬
‫‪ PRINT‬یا ‪ PLOT.‬و یا ‪ PROB.‬به همراه آن استفاده کرد‪.‬‬

‫مثال‪ -‬تحلیل ‪ AC‬مدار‬

‫‪60 Hz AC‬‬ ‫‪Circuit‬‬

‫‪Vs 1 0‬‬ ‫‪AC 120V 0‬‬
‫‪Rg 1 2‬‬ ‫‪0.5‬‬
‫‪Lg 2 3‬‬ ‫‪3.183mH‬‬
Rm 3 4 16.0
Lm 4 0 31.83mH
Cx 3 0 132.8uF
.AC LIN 1 60 60
.PRINT AC VM(3) VP(3) IM(Rm) IP(Rm) IM(Cx) IP(Cx)
.END

‫ تحلیل می کنیم و بوسیله ی‬60Hz ‫ مدار را در فرکان س‬،‫در مثال بال‬

‫ و اندازه و فاز جریان عبوری از‬3 ‫ اندازه و فاز ولتاژ در گره‬PRINT. ‫دستور‬
‫ را در خروجی چاپ‬Cx ‫ و اندازه و فاز جریان عبوری از خازن‬Rm ‫مقاومت‬
:‫ خروجی تحلیل فوق به قرار زیر است‬.‫می کنیم‬
Hz AC Circuit 60
CIRCUIT DESCRIPTION ****
Vs 1 0 AC 120 0
Rg 1 2 0.5
Lg 2 3 3.183mH
Rm 3 4 16.0
Lm 4 0 31.83mH
Cx 3 0 132.6uF
AC LIN 1 60 60.
(PRINT AC VM(3) VP(3) IM(Rm) IP(Rm) IM(Cx) IP(Cx.

Hz AC Circuit 60

SMALL SIGNAL BIAS SOLUTION ****

TEMPERATURE = 27.000 DEG C

NODE VOLTAGE NODE VOLTAGE NODE VOLTAGE

0.0000 (3 ) 0.0000 (2 ) 0.0000 (1 )

NODE VOLTAGE ( 4) 0.0000

VOLTAGE SOURCE CURRENTS

NAME CURRENT
Vs 0.000E+00

TOTAL POWER DISSIPATION 0.00E+00 WATTS

Hz AC Circuit 60

AC ANALYSIS TEMPERATURE = 27.000 DEG C ****

(FREQ VM(3) VP(3) IM(Rm) IP(Rm

6.000E+01 1.203E+02 -3.332E+00 6.014E+00 -4.020E+01
(FREQ IM(Cx) IP(Cx
6.000E+01 6.013E+00 8.667E+01

JOB CONCLUDED TOTAL JOB TIME .26