LêI Më §ÇU

C«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ ë níc ta tõ §¹i héi §¶ng lÇn thø VI (1986)
®Õn nay ®· ®em l¹i nh÷ng thµnh qu¶ tèt ®Ñp,trong ®ã ®æi míi vµ ph¸t triÓn
doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n,träng t©m nhÊt khi nÒn kinh
tÕ níc ta chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN.
Sù ra ®êi cña c¬ chÕ kinh tÕ míi, mét mÆt t¹o ra tiÒn ®Ò tÝch cùc cho sù
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nhng mÆt kh¸c còng béc lé nh÷ng mÆt tr¸i cña kinh
tÕ thÞ trêng.Do chÞu sù t¸c ®éng cña quy luËt c¹nh tranh ,quy luËt cung- cÇu,quy
luËt gi¸ trÞ…,bªn c¹nh nh÷ng doanh nghiÖp ®øng v÷ng vµ kh«ng ngõng ph¸t
triÓn th× mét bé phËn kh«ng nhá c¸c doanh nghiÖp do n¨ng lùc qu¶n lÝ kinh
doanh kÐm vµ do nhiÒu lÝ do kh¸c n÷a ®· l©m vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng
thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n,dÉn ®Õn ph¸ s¶n.
NÕu coi nÒn kinh tÕ lµ mét c¬ thÓ thèng nhÊt ,th× mçi doanh nghiÖp sÏ lµ
mét tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ.V× vËy sù ph¸t triÓn hay tôt hËu cña c¸c doanh
nghiÖp cã thÓ lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn hay yÕu kÐm.Do vai trß hÕt søc
quan träng ®ã nªn viªc t×m ra nguyªn nh©n s©u xa cña t×nh tr¹ng thua lç vµ t×m
ra nh÷ng gi¶i ph¸p kinh tÕ hîp lÝ cho c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt bøc thiÕt vµ nãng
báng.Víi sù cÇn thiÕt cña viÖc tim ra gi¶I ph¸p kinh tÕ cho c¸c doanh nghiÖp
lam ¨n thua kç,cïng víi sù cho phÐp cña c¸c thÇy c«,nªn trong bµi tiÓu luËn nay
em xin phÐp ®îc tr×nh bµy ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p kinh tÕ cho c¸c doanh nghiÖp
lµm ¨n thua lç”.
Trong giíi h¹n cho phÐp cña ®Ò tµi ,em xin phÐp ®îc tr×nh bµy mét c¸ch
ng¾n gän vÒ c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ cho c¸c doanh nghiÖp nhµ níc lµm ¨n thua lç
mµ em ®· tiÕp thu ®îc tõ qu¸ tr×nh häc tËp vµ thu thËp tµI liÖu.
Trong bµi tiÓu luËn nay, em xin phÐp ®îc tr×nh bµy víi kÕt cÊu nh sau:
PhÇn I:Ly luËn chung vÒ doanh nghiÖp vµ vÊn ®Ò thua lç cña doanh
nghiÖp.
PhÇnII:T×nh tr¹ng thua lç cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam.
PhÇn III:Gi¶I ph¸p kinh tÕ cho c¸c doanh nghiÖp nhµ níc lµm ¨n thua lç.
Qua ®©y em còng xin ®îc ch©n thµnh c¸m ¬n c« gi¸o vµ nhiÒu thÇy c«
kh¸c trong bé m«n Kinh tÕ vi m« ®· gióp ®ì em hoan thµnh tiÓu luËn nµy.Do
kiÕn thøc còng nh sù hiÓu biÕt con h¹n chÕ nªn trong bµI tiÓu luËn nµy ,sÏ
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sot.Em rÊt mong ®îc c¸c thÇy c« th«ng c¶m vµ chØ
b¶o thªm cho em.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
 PhÇn I
Lý LUËN CHUNG

1-Doanh nghiÖp vµ nh÷ng vÊn ®Ò thua lç cña doanh nghiÖp.

1.1.Doanh nghiÖp.
1.1.1. Kh¸i niÖm.
Theo kinh tÕ vi m«:doanh nghiÖp lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh hµng ho¸,dÞch
vô theo nhu cÇu thÞ trêng vµ x· héi ®Ó ®¹t lîi nhuËn tèi ®a vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ
x· héi cao nhÊt.
Theo luËt doanh nghiÖp :doanh nghiÖp lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh ®îc thµnh
lËp hîp ph¸p nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ lÊy ho¹t ®«ng kinh
doanh lµm nghÒ nghiÖp chÝnh.
§èi víi mét c¬ së s¶n xuÊt,kinh doanh,®Ó ®îc coi lµ doanh nghiÖp, ph¶i tho¶ m·n
cac ®iÒu kiÖn sau:
*Doanh nghiÖp ph¶i lµ mét chñ thÓ hîp ph¸p,cã tªn gäi riªng.
*Tªn doanh nghiÖp ph¶i ®îc ®¨ng ký vµo danh b¹ th¬ng m¹i.
*Ph¶i ghi chÐp liªn tôc qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh,hµng n¨m
ph¶i tæng kÕt ho¹t ®éng nµy trong mét b¶ng c©n ®èi vµ trong b¸o c¸o tµi chÝnh
theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
*Doanh nghiÖp ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh ph¸p lý ®Æc biÖt- luËt kinh
doanh,tøc lµ mäi quan hÖ ph¸t sinh trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Òu ph¶i
xö lý theo luËt kinh doanh.
1.1.2Ph©n lo¹i doanh nghiÖp.
Cã thÓ ph©n lo¹i doanh nghiÖp theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau:
Theo h×nh thøc së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt,ta cã ®a h×nh thøc tæ chøc kinh
doanh
- Doanh nghiÖp nhµ níc :®©y lµ lo¹i doanh nghiÖp ®îc nhµ níc ®Çu t vèn
®Ó thµnh lËp vµ qu¶n lý víi t c¸ch lµ chñ së h÷u.
- Doanh nghiÖp t b¶n t nh©n:lµ doanh nghiÖp do t nh©n trong vµ ngoµi n-
íc bá vèn thµnh lËp vµ tæ chøc kinh doanh.
- Doanh nghiÖp t b¶n nhµ níc:®©y lµ doanh ngiÖp cã h×nh thøc liªn doanh
gi÷a nhµ níc víi t b¶n níc ngoµi cïng gãp vèn thµnh lËp c«ng ty vµ ®ång së h÷u
nã.
 - Doanh nghiÖp cæ phÇn:lµ doanh nghiÖp do nhiÒu ngêi gãp vèn vµ lîi
nhuËn ®îc ph©n chia theo nguån vèn ®ãng gãp.
Theo quy m« s¶n xuÊt: doanh nghiÖp cã quy m« lín,doanh nghiÖp cã quy
m« võa vµ nhá.
Theo cÊp qu¶n lý cã doanh nghiÖp do trung ¬ng qu¶n lý,doanh nghiÖp do
®Þa ph¬ng qu¶n lý.
Theo ngµnh kinh tÕ kü thuËt:cã doanh nghiÖp c«ng nghiÖp,x©y dùng,doanh
nghiÖp n«ng nghiÖp,l©m nghiÖp,ng nghiÖp,doanh nghiÖp th¬ng nghiÖp,doanh
nghiÖp vËn t¶i,kinh doanh du lÞchv.v…
Theo tr×nh ®é kü thuËt:cã doanh nghiÖp sö dông lao ®éng thñ c«ng,doanh
nghiÖp nöa c¬ khÝ,c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸.
C¸c doanh nghiÖp cã quyÒn b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËtcña nhµ níc.Vµ dï lµ
doanh nghiÖp nµo th× còng ®Òu ®îc thµnh lËp,ho¹t ®éng,gi¶i thÓ theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt,ph¶i lÊy hiÖu qu¶ kinh doanh lµ môc tiªu quan träng cho sù
tån t¹i cña doanh nghiÖp.
1.1.3 Ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n cña doanh nghiÖp.
Thùc tÕ ph¸t triÓn ë c¸c níc trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam ®· cho chóng ta thÊy
r»ng: mäi doanh nghiÖp muèn ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao trong
kinh doanh,tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc trong c¹nh tranh ®Òu ph¶i gi¶i quyÕt tèt ®îc
ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n.§ã lµ:quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g×,quyÕt ®inh s¶n
xuÊt nh thÕ nµo,quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cho ai.
QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g×?
ViÖc lùa chän ®Ó quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g× chÝnh lµ quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt
nh÷ng lo¹i hµng ho¸,dÞch vô nµo,sè lîng bao nhiªu,chÊt lîng nh thÕ nµo,khi nµo
cÇn s¶n xuÊt vµ cung øng.Cung cÇu,c¹nh tranh trªn thÞ trêng t¸c ®éng qua l¹i víi
nhau ®Ó cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ thÞ trêng vµ sè lîng
hµng ho¸ cÇn cung cÊp trªn mét thÞ trêng.VËy tríc khi quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i
g× doanh nghiÖp cÇn ph¶i t×m hiÓu kÜ thÞ trêng,n¾m b¾t kÞp thêi c¸c th«ng tin
thÞ trêng.Mét ph¬ng tiÖn gióp gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy lµ gi¸ c¶ thÞ trêng,gi¸ c¶
thÞ trêng lµ th«ng tin cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc lùa chän s¶n xuÊt vµ
cung øng nh÷ng hµnh ho¸ cã lîi nhÊt cho c¶ cung vµ cÇu trªn thÞ trêng.
QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt nh thÕ nµo?
 QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt nh thÕ nµo nghÜa lµ do ai vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn nµo
víi h×nh thøc c«ng nghÖ nµo,ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt nµo?
Sau khi ®· lùa chän ®îc cÇn s¶n xuÊt c¸i g×,c¸c doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt vµ
lùa chän viÖc s¶n xuÊt nh÷ng dÞch vô,hµng ho¸ ®ã nh thÕ nµo ®Ó ®¹t lîi nhuËn
tèi ®a vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao nhÊt.Lîi nhuËn chÝnh lµ ®éng c¬ khuyÕn
khÝch c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm,lùa chän c¸c ®Çu vµo tèt nhÊt víi chi phÝ
thÊp nhÊt,c¸c ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ nhÊt,c¹nh tranh th¾ng lîi trªn thÞ
trêng ®Ó cã lîi nhuËn cao nhÊt.Nãi mét c¸ch cô thÓ lµ giao cho ai,s¶n xuÊt hµng
ho¸ dÞch vô nµy b»ng nguyªn vËt liÖu g× ,thiÕt bÞ dông cô nµo,c«ng nghÖ s¶n
xuÊt ra sao®Ó tèi thiÓu ho¸ chi phÝ s¶n xuÊt,tèi ®a ho¸ lîi nhuËn mµ vÉn ®¶m
b¶o ®îc chÊt lîng còng nh sè lîng s¶n phÈm.Muèn vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i
lu«n ®æi míi kü thuËt vµ c«ng nghÖ,n©ng cao tr×nh ®é c«ng nh©n vµ lao ®éng
qu¶n lý nh»m t¨ng lîng chÊt x¸m trong hµng ho¸ vµ dÞch vô .
QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cho ai?
QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cho ai ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh râ ai sÏ ®îc hëng vµ ®îc lîi
tõ nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô cña ®Êt níc.
VÊn ®Ò mÊu chèt ë ®©y cÇn gi¶i quyÕt lµ nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô s¶n
xuÊt ph©n phèi cho ai ®Ó võa kÝch thÝch m¹nh mÏ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cã hiÖu
qu¶ cao,võa ®¶m b¶o sù c«ng b»ng x· héi.Nãi mét c¸ch cô thÓ lµ s¶n phÈm quèc
d©n thu nhËp thuÇn tuý cña doanh nghiÖp sÏ ®îc ph©n phèi cho x· héi ,cho tËp
thÓ ,cho c¸ nh©n nh thÕ nµo ®Ó kÝch thÝch cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi
vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu c«ng céng vµ c¸c nhu cÇu x· héi kh¸c.§Ó biÕt ®îc s¶n
xuÊt cho ai phô thuéc vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ c¸c gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n
xuÊt , phô thuéc vµo lîng hµng ho¸ vµ gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô.
KÕt luËn:Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi níc ,mçi ngµnh ,mçi ®Þa ph¬ng
vµ mçi doanh nghiÖp chÝnh lµ qu¸ tr×nh lùa chän ®Ó quyÕt ®Þnh tèi u ba vÊn
®Ò c¬ b¶n nãi trªn.Nhng viÖc lùa chän ®Ó quyÕt ®Þnh tèi u ba vÊn ®Ò Êy l¹i
phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi , kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn,phô
thuéc vµo viÖc lùa chän hÖ thèng kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn ,phô thuéc vµo vai trß ,
tr×nh ®é vµ sù can thiÖp cña c¸c chÝnh phñ ,phô thuéc vµo chÕ ®é chÝnh trÞ –
x· héi cña mçi níc.
1.2.VÊn ®Ò thua lç cña doanh nghiÖp.
 Mét doanh nghiÖp ®îc coi lµ thua lç khi tæng doanh thu cña doanh nghiÖp
(TR) nhá h¬n tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp (TC).
Doanh nghiÖp cã thÓ lÊy nguån vèn sµn ®Ó bï ®¾p lç.Nhng nÕu t×nh tr¹ng
thua lç kÐo dµi vµ trÇm träng h¬n th× doanh nghiÖp sÏ suy yÕu dÉn ®Õn ph¸
s¶n.Cô thÓ ta sÏ ph©n tÝch t×nh tr¹ng thua lç ,xem xÐt th¸i ®é øng xö cña doanh
nghiÖp trong ng¾n h¹n vµ trong dµi h¹n.
1.2.1VÊn ®Ò thua lç cña doanh nghiÖp trong ng¾n h¹n.
§å thÞ díi ®©y thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a doanh thu cËn biªn
(MR),chi phÝ cËn biªn (MC) vµ chi phÝ b×nh qu©n(AC)

CÇn chó ý mét ®iÓm quan träng trong phÇn ph©n tÝch díi ®©y: doanh thu
cËn biªn võa b»ng gi¸ c¶ tiªu thô s¶n phÈm.
Møc s¶n lîng tèi u(®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn )lµm møc s¶n lîng mµ t¹i ®ã
MR=MC.
Trêng hîp thø nhÊt:nÕu gi¸ thÞ trêng chÊp nhËn P1,®êng cÇu vµ doanh thu
cËn biªn lµ D1 vµ MR1.S¶n lîng tèi u lµ Q1 ®¬n vÞ hµng ho¸,t¬ng øng víi ®iÓm
A n¬i gÆp nhau cña hai ®êng MR1 vµ MC.lîi nhuËn cña doanh nghiÖp
1=TR-TC=P1.Q1-AC.Q1=Q1(P1-AC)>0 v× P1>AC.
VËy doanh ngiÖp lµm ¨n cã l·i,nªn tiÕp tôc s¶n suÊt vµ phÊn ®Êu ®Ó ®¹t
®îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n.
Trêng hîp thø hai:khi gi¸ c¶ gi¶m xuèng møc P 2,MC vµ MR2 gÆp nhau t¹i
®iÓm B lµ ®iÓm tèi thiÓu cña AC ,t¬ng øng møc s¶n lîng tèi u Q2.Lóc Êy lîi
nhuËn cña doanh nghiÖp:2=TR-TC=Q2.(P2-ACmin)=0 do P2=ACmin.
 Doanh nghiÖp hoµ vèn,nªn quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt ,t×m c¸ch h¹ thÊp chi phÝ
n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Èy m¹nh lîng b¸n ra ®Ó t¨ng doanh thu,t×m kiÕm
lîi nhuËn.
Trîng hîp thø 3:nÕu gi¸ c¶ tiÕp tôc gi¶m xuèng møc P 3 ,MC vµ MR3 sÏ gÆp
nhau t¹i diÓm C t¬ng øng møc s¶n lîng tèi u Q3 .Do AC>P3 nªn lîi nhuËn cña
doanh nghiÖp sÏ <0 tøc lµ tæng doanh thu kh«ng ®ñ ®Ó bï ®¾p tæng chi
phÝ.Doanh nghiÖp bÞ lç vèn.Khi ®ã cã hai gi¶ ®Þnh:
NÕu doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh ®ãng cöa th× doanh nghiÖp sÏ vÉn ph¶i chÞu
chi phÝ cè ®Þnh(trong ng¾n h¹n).VËy phÇn lç ®óng b»ng FC.
NÕu doanh nghiÖp tiÕp tôc s¶n xuÊt:=TR-TC=P3.Q3-Q3.AVC-FC=Q3.(P3-
AVC)-FC.Do AVC<P3<AC nªn doanh nghiÖp sÏ bï ®¾p ®îc chi phÝ biÕn ®æi
ngoµi ra cßn d«i ra mét lîng tiÒn dïng ®Ó bï ®¾p vµo chi phÝ cè ®Þnh.VËy
phÇn lç <FC.
QuyÕt ®Þnh cña doanh nghiÖp lóc nµy lµ tiÕp tôc tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®ång
thêi t×m gi¶i ph¸p ®Ó lµm ¨n cã hiÖu qu¶ h¬n.
Trêng hîp thø 4:nÕu gi¸ c¶ gi¶m xuèng tíi møc P 4,®êng MR4 gÆp ®êng MC
t¹i J,doanh nghiÖp gi¶m møc s¶n lîng tíi møc Q4.NÕu tiÕp tôc s¶n xuÊt th× phÇn
lç sÏ lín h¬n c¶ FC v× P 4<AVCmin.QuyÕt ®Þnh kh«n ngoan nhÊt cña doanh
nghiÖp lµ ngõng s¶n xuÊt.
Trong ng¾n h¹n:
+ Doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç khi P<ACmin.
+ Doanh nghiÖp cã nguy c¬ ph¸ s¶n khi AVCmin<P<ACmin.
+ Doanh nghiÖp ®ãng cöa s¶n xuÊt khi P<AVCmin.
1.2.2 VÊn ®Ò thua lç cña doanh nghiÖp trong dµi h¹n.
 H×nh2:C¸c ®êng chÝ phÝ trong dµi h¹n gåm cã chi phÝ cËn biªn dµi h¹n
LMC,chi phÝ b×nh qu©n dµi h¹n LAC.
Víi møc gi¸ P=P1,ta cã lîi nhuËn cña doanh nghiÖp:=TR-TC=P.Q-
LAC.Q=0.T¹i ®ã danh nghiÖp thu trong dµi h¹n võa ®ñ ®Ó bï d¾p chi phÝ trong
dµi h¹n.
Víi møc gi¸ P<P1:doanh nghiÖp s¶n xuÊt thua lç,tæng doanh thu trong dµi h¹n
kh«ng ®ñ ®Ó bï ®¾p tæng chi phÝ trong dµi h¹n.Do ®ã t¹i møc gi¸ nµy doanh
nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh thua lç vµ ph¶i ®ãng cöa.
VËy trong dµi h¹n,®iÓm ®ãng cöa cña doanh nghiÖp lµ P<LACmin.Cã nghÜa
lµ trong ®iÒu kiÖn dµi h¹n th× kh«ng cho phÐp doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç.
2.Nguyªn nh©n t×nh tr¹ng thua lç cña doanh nghiÖp.
2.1.Nguyªn nh©n kh¸ch quan.
2.1.1Do ¶nh hëng cña c¬ chÕ thÞ trêng.
Trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp mäi quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i
g×,nh thÕ nµo,cho ai cña doanh nghiÖp ®Òu ®îc nhµ níc,cô thÓ lµ bé chñ qu¶n
kÕ ho¹ch quy ®Þnh mét c¸ch chñ quan.Môc ®Ých ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp lµ lµm sao ®¸p øng dîc yªu cÇu mµ bé chñ qu¶n vµ uû ban kÕ
ho¹ch nhµ níc ®· th«ng qua trong kÕ ho¹ch.NÕu bÞ thua lç do hµng ho¸ theo gi¸
kÕ hoach th× doanh nghiÖp ®îc bï ®¾p lç b»ng c¸c kho¶n trî cÊp.Doanh nghiÖp
trë nªn thô ®éng vµ û l¹i vµo nhµ níc.
Tr¸i ngîc hoµn toµn,doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng cã tÝnh tù chñ rÊt
cao.Hä ®îc tù do thiÕt kÕ s¶n phÈm,t×m kiÕm nguån cung øng vËt t vµ kh¸ch
hµng,thuª mín vµ sa th¶i nh©n c«ng,quyÕt ®Þnh sö dông trang thiÕt bÞ c¬ b¶n
nµo, t×m nguån tµi chÝnh vµ Ên ®Þnh gi¸ c¶.Môc tiªu kinh tÕ cña doanh nghiÖp
chÝnh lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn trong m«i trêng c¹nh tranh. Do ®o c¸c doanh
nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng cÇn ph¶i n¨ng ®éng h¬n rÊt nhiÒu.Trong qu¸
tr×nh chuyÓn tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng tù do
c¹nh tranh cã sù qu¶n lÝ cña nhµ níc,kh«ng ph¶i bÊt cø doanh nghiÖp nµo còng
n¾m b¾p kÞp víi xu thÕ vËn ®éng cña thÞ trêng,c¸c gÝam ®èc doanh nghiÖp
thêi bao cÊp kh«ng cã kinh nghiÖm qu¶n lÝ theo c¬ chÕ thÞ trêng bÞ mÊt ph¬ng
híng g©y nªn t×nh tr¹ng thua lç ®Æc biÖt x¶y ra lµ trong doanh nghiÖp nhµ níc.
 MÆt kh¸c trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× gi¸ c¶ vµ s¶n lîng hµng ho¸ ®Òu
do thÞ trêng quyÕt ®Þnh.V× vËy doanh nghiÖp nµo kh«ng n¾m b¾t vµ xö lÝ
kÞp thêi th«ng tin thÞ trêng sÏ rÊt dÔ bÞ thua lç dÉn tíi ph¸ s¶n.NÒn kinh tÕ thÞ
trêng cßn ®îc coi nh mét s©n ch¬i ®ång nhÊt mµ ë ®ã c¸c doanh nghiÖp ®Òu ra
søc c¹nh tranh chÌn Ðp lÉn nhau v× môc tiªu lîi nhuËn.DÉn tíi nhiÒu doanh
nghiÖp bÞ thua lç do kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh vµ tham gia vµo cuéc ch¬i Êy.
2.1.2.Do chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ cßn nhiÒu tån t¹i vµ bÊt cËp.
NÒn kinh tÕ níc ta vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng díi sù qu¶n lÝ cña nhµ
níc.C¸c chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ cã vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy sù
ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.Bëi ®ã lµ c«ng cô ®Ó chÝnh phñ ®iÒu tiÕt nÒn
kinh tÕ,t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh c«ng b»ng vµ æn ®Þnh,h¹n chÕ nh÷ng nhîc
®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng.Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i bÊt cø chÝnh s¸ch kinh
tÕ, tµi chÝnh nµo cña chÝnh phñ ®Òu cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ vÉn cßn nh÷ng chÝnh s¸ch g©y nªn t×nh
tr¹ng thua lç cña doanh nghiÖp.Cã thÓ kÓ ®Õn bÊt cËp lín nhÊt trong chÝnh s¸ch
cña chÝnh phñ ®ã lµ thñ tôc hµnh chÝnh rêm rµ,c¸c kh©u xÐt duyÖt thñ tôc
®Òu chËm,t¹o nªn nhiÒu r¾c rèi cho doanh nghiÖp trong viÖc xin giÊy phÐp
kinh doanh,giÊy phÐp xuÊt nhËp kh©ñ,sù thay dæi mÆt hµng kinh doanh,gia
t¨ng quy m« hay chuyÓn ®Þa ®iÓm míi còng cÇn cã giÊy phÐp míi….§iÒu ®ã
®· lµm cho ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty kÐm linh ho¹t.ThËm chÝ cã thÓ lµm mÊt
thêi c¬ cña doanh nghiÖp mµ mét trong nh÷ng bÝ quyÕt quan träng ®Ó ®i ®Õn
thµnh c«ng lµ doanh nghiÖp ph¶i biÕt tËn dông c¬ héi,chíp thêi c¬ kÞp
thêi.Ngoµi ra nh÷ng thay ®æi ®ét xuÊt trong chÝnh s¸ch th¬ng m¹i vµ vÊn ®Ò c-
ìng chÕ, c¬ chÕ nhiÒu tÇng trong vÊn ®Ò thùc hiÖn chÝnh s¸ch,sù kh«ng thèng
nhÊt vµ thiÕu ®ång bé trong c¬ chÕ q¶n lÝ còng nh viÖc ®a ra nh÷ng chÝnh
s¸ch cña chÝnh phñ(“tiÒn hËu bÊt nhÊt”)®Òu cã ¶nh hëng xÊu tíi viÖc kinh
doanh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.Sù can thiÖp cña chÝnh phñ víi c¸c chÝnh s¸ch
thuÕ cã thÓ lµm mét sè doanh nghiÑp bÞ thua lç.V× thuÕ lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n
phÈm,gi¶m cung,lµm doanh nghiÖp b¸n ®îc Ýt hµng ho¸ h¬n.
2.1.3.Do ¶nh hëng cña m«i trêng quèc tÕ vµ m«i trêng trong níc.
C¶ thÞ trêng trong níc vµ thÞ trêng quèc tÕ ®Òu ¶nh hëng trùc tiÕp tíi ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
 ThÞ trêng ngµy nay cã nhiÒu biÕn ®éng lín,nguyªn nh©n do chiÕn tranh,hay
do khñng ho¶ng kinh tÕ t¹o nªn sî khñng ho¶ng tµi chÝnh,t¸c ®éng tíi
cung,cÇu,gi¸ c¶…lµm kh«ng Ýt doanh nghiÖp bÞ thua lç.
VD:khñng ho¶ng tiÒn tÖ ë Th¸i Lan t¹o nªn khñng ho¶ng tµi chÝnh lín ë khu
vùc vµ ¶nh hëng ®Õn nhiÒu doanh nghiÖp níc ta.Hay sù kiÖn khñng bè ngµy 11-
9-2001 ®· lµm cho thu nhËp cña ngµnh hµng kh«ng du lÞch thÕ giíi sôt gi¶m.
Ngoµi ra cã thÓ kÓ ®Õn t×nh tr¹ng bu«n lËu,hµng gi¶ kÐm chÊt lîng trµn
lan trªn thÞ trêng cã ¶nh hëng rÊt nghiªm träng ®èi víi s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
Sai lÇm khi ph©n tÝch c¸c yÕu tè tù nhiªn nh:tµi nguyªn kho¸ng s¶n,vÞ trÝ
®Þa lÝ vµ sù ph©n bè ®Þa lÝ cña vïng kinh tÕ trong níc cñng g©y hËu qu¶
khñng ho¶ng cho doanh nghiÖp.Sù ph¸t triÓn vît bËc cña khoa häc c«ng nghÖ thÕ
giíi lµm cho céng nghÖ hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp trë nªn l¹c hËu. Lµm mÊt kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô trªn thÞ trêng…
2.2 .Nguyªn nh©n chñ quan cña doanh nghiÖp.
Muèn ph¸t triÓn,mäi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i gi¶i quyÕt tèt ®îc ba vÊn ®Ò
kinh tÕ c¬ b¶n:s¶n xuÊt c¸i g×,s¶n xuÊt nh thÕ nµo,s¶n xuÊt cho ai.Tuy nhiªn
kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo còng lµm ®îc ®iÒu ®ã.ViÖc kh«ng t×m ®îc lêi
gi¶i tèi u cho ba bµi to¸n c¬ b¶n Êy lµ nguyªn nh©n chñ quan lµm cho c¸c doanh
nghiÖp bÞ thua lç.
*Tríc hÕt lµ sai lÇm trong lùa chän s¶n phÈm:khi doanh nghiÖp bíc ®Çu
x©m nhËp thÞ trêng cÇn ph¶i n¾m gi÷ ®îc c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn mäi thµnh
tè cña thÞ trêng tõ ®ã ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc,chÝnh s¸ch,kÕ ho¹ch kinh doanh,lùa
chän s¶n phÈm phï hîp víi nhu cÇu thÞ trêng.ViÖc lùa chän s¶n phÈm sai lÇm nh
s¶n phÈm cã biÕn ®éng lín vÒ gi¶ c¶,cung lín h¬n cÇu,lçi thêi lµm cho s¶n phÈm
cña doanh nghiÖp khã b¸n dÉn tíi t×nh tr¹ng thua lç.
*Ph¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kÐm hiÖu qu¶,trang
thiÕt bÞ, tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ thÊp, nhËp nh÷ng c«ng nghÖ l¹c hËu cña
thÕ giíi do thiÕu th«ng tin,kh«ng t×m ra nh÷ng ph¬ng ¸n gi¶m chi phÝ s¶n
xuÊt,kh¶ n¨ng c¹nh tranh kÐm lµm cho doanh nghiÖp thua lç.
Do nguån nh©n lùc:l·nh ®¹o kh«ng cã ®ñ tr×nh ®é n¨ng lùc qu¶n lÝ, kh«ng ®¸nh
gi¸ ®óng t×nh h×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nh thÕ nµo cho hîp lÝ nhÊt lùa
chän nhÇm b¹n hµng ®èi t¸c.Tr×nh ®é c«ng nh©n th× yÕu kÐm,kh«ng thÓ vËn
hµnh tèi ®a hiÖu qu¶ nhÊt cña d©y chuyÒn s¶n xuÊt dÉn tíi n¨ng suÊt
thÊp.Doanh nghiÖp kh«ng ®ñ doanh thu ®Ó hoµn l¹i vèn dÉn ®Õn thua lç.VÝ
dô:Mét c«ng ty l¾p r¸p «t« mµ thuª lao ®éng kh«ng qua trêng líp ®µo t¹o th× lao
®éng ®ã kh«ng ®ñ tr×ng ®é ®Ó cã thÓ lµm viÖc cã hiÖu qu¶ cao,n¨ng suÊt
thÊp,tÊt yÕu doanh nghiÖp sÏ bÞ thua lç.
*Do sai lÇm trong viÖc lùa chän thÞ trêng tiªu thô,n¬i cÇn nhiÒu hµng ho¸
th× kh«ng b¸n,trong khi l¹i tiªu thô ë nh÷ng n¬i s¶n phÈm b¸n ra kh«ng ®îc a
chuéng dÉn tíi Õ thõa.VÝ dô:Hµng xa xØ cao cÊp nh níc hoa…ph¶i tiªu thô ë c¸c
thµnh phè lín ®êi s«ng d©n c sung tóc.NÕu doanh nghiÖp kh«ng x¸c ®Þnh ®îc
vÊn ®Ò nµy sÏ tÊt yÕu thua lç.
*Do doanh nghiÖp kh¸c cè t×nh b¸n gi¸ thÊp lµm gi¶m kh¶ n¨ng cña doanh
nghiÖp,buéc doanh nghiÖp ph¶i h¹ gi¸ theo, doanh thu gi¶m,cã thÓ lµm doanh
nghiÖp thua lç.Hay doanh nghiÖp chñ ®éng ch¹y theo môc tiªu kh¸c nh chiÕm
lÜnh thÞ phÇn,lo¹i bá ®èi thñ c¹nh tranh do ®ã b¸n gi¸ thÊp chÊp nhËn thua lç
trong ng¾n h¹n ®Ó lo¹i ®èi thñ c¹nh tranh.
*Do ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè tù nhiªn:b·o,lôt….
 PhÇn II
T×nh tr¹ng thua lç cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam

Nh phÇn më bµi ®· tr×nh bµy ,do vèn kiÕn thøc còng nh tr×nh ®é hiÓu biÕt
cßn h¹n chÕ ,cho nªn em chØ xin ®îc ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò thua lç cña doanh
nghiÖp nhµ níc.Vµ trong suèt ®Ò tµi nµy em chØ nªu t×nh h×nh thua lç cña
doanh nghiÖp nhµ níc(DNNN).
1- Kh¸i qu¸t t×nh tr¹ng thua lç cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay.
Ngay tõ khi h×nh thµnh,kh«ng Ýt doanh nghiÖp thiÕu c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn
vÒ vèn,c«ng nghÖ,trang thiÕt bÞ kÜ thuËt,vÒ c¸n bé vµ c«ng nh©n kÜ thuËt.C¬
quan chøc n¨ng,c¬ quan hµnh chÝnh bu«ng láng vai trß qu¶n lÝ nhµ níc ®èi víi
doanh nghiÖp.ë doanh nghiÖp th× cha lµm râ ®îc c¬ chÕ ®¶m b¶o quyÒn vµ
tr¸ch nhiÖm qu¶n lÝ,xö dông tµi s¶n nhµ níc cha thËt sù chuyÓn sang kinh doanh.
Quy m« doanh nghiÖp cßn nhá bÐ,hiÖu qu¶ kinh doanh cha cao,kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cña doanh nghiÖp thÊp, chi phÝ s¶n xuÊt,gi¸ thµnh cao.Sè lîng doanh
nghiÖp lµm ¨n thua lç qu¸ nhiÒu.§ã lµ mét thùc tr¹ng ®¸ng quan t©m.Theo sè
liÖu ®iÒu tra hiÖn nay,t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp
nh sau:

T ChØ tiªu §¬n vÞ 2002 2003

t
1 Doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo luËt doanh
nghiÖp
-Sè lîng doanh nghiÖp DN >71500
-Sè vèn ®Çu t so víi tæng møc ®Çu t toµn % 25,3 27
x· héi
2 Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc DN 4159
ngoµi(FDI)
3 Doanh nghiÖp nhµ níc
a Sè lîng doanh nghiÖp DN 5175 4800
-Doanh nghiÖp cã l·i % 78,5 77,2
+Doanh nghiÖp trung ¬ng % 80,7 80,4
+Doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng % 75,8 75,2
-Doanh nghiÖp lç % 15,8 13,5
+Doanh nghiÖp trung ¬ng % 11,8 10,9
 +Doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng % 18,8 15,2
b Vèn nhµ níc t¹i doanh nghiÖp Tû 173000 189293
®ång
+Doanh nghÞªp trung ¬ng Tû 129750 144179
®ång
+Doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng Tû 43250 45114
®ång
c Doanh thu Tû 422004 464204
®ång
d Lîi nhuËn Tû 18860 20428
®ång
e Lç luü kÕ Tû 997 1077
®ång
f Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn % 10,9 10,8
g Tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu % 4,5 4,4
h Tæng sè nî ph¶i thu Tû 97977 96775
®ång
i Tæng sè nî ph¶i tr¶ Tû 188898 207788
®ång
k Tæng nép ng©n s¸ch Tû 78868 86754
®ång

Qua sè liÖu ®iÒu tra cho thÊy n¨m 2003 c¶ níc cßn gÇn 4800 doanh nghiÖp
nhµ níc,sè kinh doanh cã l·i chiÕm 77,2%(gi¶m 8,8% so víi n¨m 2002)trong ®ã
doanh nghiÖp trung ¬ng lµ 80,4% ,doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng lµ 75,2%.Så doanh
nghiÖp kinh doanh thua lç chiÕm 13,5% t¬ng øng lµ 648 doanh nghiÖp(so víi
n¨m 2002 gi¶m 170 doanh nghiÖp,nhng n¨m 2003 sè doanh nghiÖp nhµ níc l¹i
gi¶m 375 doanh nghiÖp so víi n¨m 2002) trong ®ã doanh nghiÖp trung ¬ng lµ
10,9% ,doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng lµ 15,2% .Lç lòy kÕ n¨m 2003 t¨ng 80 tØ ®ång
so víi n¨m 2002(997 tû ®ång)mét con sè kh¸ lín ®èi víi ViÖt Nam.Tæng sè nî ph¶i
thu 96775 tû ®ång,b»ng 51% tæng sè vèn vµ 23% tæng doanh thu,trong ®ã doanh
nghiÖp trung ¬ng lµ 70313 tû ®ång chiÕm 72,5% ,doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng
26563 tû ®ång,b»ng 27,5% sè ph¶i thu.Tæng sè nî khã ®ßi 2308tû ®ång(doanh
nghiÖp trung ¬ng 45,4% ,doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng 54,6%).Tæng sè nî ph¶i tr¶
207789 tû ®ång,trong ®ã doanh nghiÖp trung ¬ng 149323 tû ®ång,chiÕm
71,8% ,doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng 58466 tû ®ång,chiÕm 28,2%. C¸c kho¶n nî ph¶i
tr¶,chñ yÕu vay ng©n hµng chiÕm 76% nî ph¶i tr¶,phÇn cßn l¹i lµ chiÕm dông
c¸c kho¶n ph¶i nép ng©n s¸ch,chiÕm dông vèn cña doanh nghiÖp kh¸c,vay c¸n bé
c«ng nh©n viªn trong ®¬n vÞ.Qua c¸c con sè trªn,phÇn nµo cho ta thÊy ®îc t×nh
tr¹ng thua lç,nî ®äng nh trªn lµ kh¸ nghiªm träng trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸-
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc hiÖn nay.
Doanh nghiÖp nhµ níc thua lç lín nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ë ®Þa
ph¬ng(chiÕm 15,2% tæng sè doanh nghiÖp nhµ níc).Sè doanh nghiÖp lµm t¨ng nî
khã ®ßi,kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî kÐo dÇi,dÖt may Nam §Þnh, n¨m 1995 lç 130 tû
®ång…Cuèi n¨m 2001 t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô ph©n bãn còng ®ang r¬i
vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ,rÊt nhiÒu doanh nghiÖp nhµ níc hµng ho¸ Õ thõa,thua
lç.§iÓn h×nh nh c«ng ty ph©n bãn miÒn Nam th¬ng hiÖu næi tiÕng mµ c«ng nî
còng lªn tíi vµi tr¨m tû ®ång.Hay nh c«ng ty gang thÐp Th¸i Nguyªn –c¸I n«I cña
ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ ,c«ng ty ®ñ søc
c¹nh tranh trong héi nhËp vµ ph¸t triÓn.Nhng trong giai ®o¹n tríc n¨m 1998 c«ng
ty ®· cã thêi kú ®iªu døng vµ thua lç.T n¨m 1998 trë vÒ tríc ,c«ng ty gang thÐp
Th¸I nguyªn kh«ng khac g× mét x· héi thu nhá,Bëi ®Ó ®¶m b¶o cho mét ®¬n vÞ
ho¹t ®éng cã gÇn 1200 c¸n bé c«ng nh©n viªn víi nhiÒu ngµnh nghÒ khac
nhau.C«ng ty cã c¶ hÖ thèng trêng häcgomf nhµ trÎ mÉu gi¸o ,mét trêng PTTH lu
lîng 1000-1200 häc sinh,mét bÖnh viÖn trªn 150 giêng bÖnh ,víi kho¶n kinh phÝ
kho¶ng 1,5 tû ®ång/n¨m.H¬n n÷a ,m¸y mãc thiÕt bÞ ®· cò kü l¹c hËu nªn s¶n
phÈm lµm ra kÐm søc canh tranh ,®Æc biÖt lµ sù yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é qu¶n
lÝ s¶n xuÊt kinh doanh ,céng víi sù yÕu kÐm tr×nh ®é c¸c c«ng nh©n trong s¶n
xuÊt kinh doanh ®· t¹o lªn nh÷ng nguyªn nh©n lµm c«ng ty bÞ thua lç.§Õn cuèi
n¨m 1998,c«ng ty bÞ lç h¬n 24 tû ®ång,mét thùc tr¹ng ®au buåncho óai n«I
ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam.
T×nh h×nh ë c¸c tæng c«ng ty còng kh¸ phøc t¹p,theo sè liÖu n¨m 2000 cã 17
tæng c«ng ty lo¹i 91 vµ 76 tæng c«ng ty lo¹i 90,trong 17 tæng c«ng ty lo¹i 91 th×
cã 13 tæng c«ng ty lç hoÆc hoµ vèn,hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trong
tæng c¸c c«ng ty nµy ®Òu lç hoÆc hoµ vèn.Tæng c«ng ty d©u t»m t¬ n¨m 1995
lç 73,3 tû ®ång,cã tíi 16/17 doanh nghiÖp thµnh viªn bÞ thua lç;ë bé thuû s¶n,n¨m
1995 trong tæng sè 46 doanh nghiÖp th× cã tíi 14 doanh nghiÖp l©m vµo t×nh
tr¹ng ph¸ s¶n,®Õn n¨m 2000 trong 60 doanh nghiÖp th× cã 23 doanh nghiÖp thua
lç.
Trong t×nh tr¹ng c¸c danh nghiÖp nhµ níc lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶,thua lç
nhiÒu vµ thêng xuyªn nh vËy,®· cã nhiÒu t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn nÒn kinh
tÕ,g©y khã kh¨n lín ®Õn c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë níc ta.Do vËy
muèn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ
kh«ng mæ xÎ tËn gèc ®Ó t×m ra nguyªn nh©n s©u xa vµ cã gi¶i ph¸p ch÷a trÞ
triÖt ®Ó c¨n bÖnh” nan y” ®ã.
2- Nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn thua lç.
2.1.Nguyªn nh©n kh¸ch quan:
Cã nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan g©y ra t×nh tr¹ng thua lç trªn.Ngoµi nh÷ng
nguyªn nh©n nãi chung ë phÇn I th× cßn cã mét sè nguyªn nh©n cô thÓ vµ c¬ b¶n
sau:
Nguyªn nh©n thuéc vÒ c¬ chÕ,chÝnh s¸ch,qu¶n lÝ:
*HÖ thèng ph¸p luËt,chÝnh s¸ch c¬ chÕ ban hµnh vµ thùc hiÖn cßn mang
tÝnh t×nh thÕ.C¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh chång chÐo,chÝnh s¸ch th¬ng m¹i
nhiÒu kh©u,c¸c kh©u thùc hiÖn cßn chËm cha t¸ch b¹ch qu¶n lÝ nhµ níc víi qu¶n
lÝ doanh nghiÖp.Quy ®Þnh ph¸p luËt thiÕu chÆt chÏ,cha ®ång bé,chËm söa
®æi…
*Do chøc n¨ng qu¶n lÝ kinh tÕ x· héi cña nhµ níc víi toµn bé nÒn kinh tÕ
quèc d©n.Mét nguyªn nh©n c¬ b¶n g©y nªn t×nh tr¹ng thua lç thêng xuyªn cña c¸c
doanh nghiÖp nhµ níc ®ã lµ nhµ níc ®· duy tr× mét sè doanh nghiÖp trong c¸c
ngµnh lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶,thËm chÝ thua lç nh»m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn æn
®Þnh c©n ®èi nÒn kinh tÕ.
*Nhµ níc cha cã chiÕn lîc quy ho¹ch dµi h¹n ®Çy ®ñ vÒ ph¸t triÓn c¸c ngµnh
kinh tÕ.C¸c ban ngµnh ®Þa ph¬ng kh«ng x¸c ®Þnh ®óng híng ®Çu t,c¬ cÊu
doanh nghiÖp cha hîp lÝ,s¶n phÈm lµm ra Õ thõa lµm doanh nghiÖp thua lç.
*Vai trß ®¹i diÖn chñ së h÷u cña nhµ níc cha ®îc quy ®Þnh cô thÓ râ rµng
nªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn gÆp nhiÒu khã kh¨n.
*ChÝnh s¸ch ®æi míi c«ng nghÖ,ph¬ng ph¸p ph¬ng tiÖn trong s¶n xuÊt kinh
doanh vµ qu¶n lÝ chËm ®îc thùc hiÖn.§iÒu ®ã g©y nªn t×nh tr¹ng tôt hËu cña
doanh nghiÖp nhµ níc,cho nªn thua lç lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái.
 *Ngoµi ra,tríc kia chóng ta cha nhËn thøc ®óng vai trß chñ ®¹o cña c¸c doanh
nghiÖp nhµ níc cho r»ng chñ ®¹o chñ yÕu lµ vÒ quy m« vµ tû träng ngµy cµng
cao cña nã,Ýt quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh,coi nhÑ c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ kh¸c g©y ra khã kh¨n lín khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh
phÇn.
Nguyªn nh©n thuéc vÒ nguån gèc h×nh thµnh cña doanh nghiÖp nhµ níc.
Trong thêi k× bao cÊp chóng ta coi thêng sù vËn ®éng c¸c quy luËt cña thÞ tr-
êng,kh«ng thõa nhËn sù c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa,kh«ng cã
chÝnh s¸ch thÝch ®¸ng ®Ó buéc c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh c¹nh tranh ®Ó ph¸t
triÓn,g©y nªn t×nh tr¹ng û l¹i vµo nhµ níc.Cã mét thêi gian dµi ta tËp trung hÕt
nguån lùc ®Ó x©y dùng trµn lan c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh dÉn ®Õn nhiÒu xÝ
nghiÖp x©y dùng kh«ng phï hîp.MÆt kh¸c,nhiÒu doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp
trong chiÕn tranh,®îc x©y dùng trªn c¬ së kü thuËt l¹c hËu,ho¹t ®éng kÐm hiÖu
qu¶ lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái.
2.2.Nguyªn nh©n chñ quan:
Doanh nghiÖp nhµ níc thua lç kh«ng chØ do nghuyªn nh©n kh¸ch quan nªu trªn
mµ cßn mét sè nguyªn nh©n chñ quan:
*Nguån vèn thiÕu,c«ng nî lín,kh¶ n¨ng thanh to¸n h¹n chÕ.Vèn nhµ níc ®Çu
t h¹n chÕ,vèn tù bæ sung tõ lîi nhuËn sau thuÕ Ýt do hiÖu qu¶ doanh nghiÖp thÊp
kÐm hoÆc kh«ng cã.ViÖc huy ®éng vèn díi h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu
doanh nghiÖp,tÝn phiÕu hoÆc nhËn vèn gãp vèn liªn doanh rÊt h¹n hÑp.Tæng
vèn cña nhµ níc t¹i doanh nghiÖp n¨m 2003 lµ 189293 tû ®ång,b×nh qu©n mét
doanh nghiÖp cã 45 tû ®ång lµ kh¸ nhá.Vèn Ýt,c«ng nî l¹i nhiÒu,nî ph¶i tr¶ ë
doanh nghiÖp nhµ níc thêng cao nhiÒu so víi vèn.
ViÖc thiÕu vèn vµ c«ng nî qu¸ lín nh vËy cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn viÖc kinh
doanh,lµm cho hiÖu qu¶ kinh doanh kÐm,®©y lµ mét nguyªn nh©n dÉn tíi t×nh
tr¹ng thua lç.
*Tiªu hao nguyªn vËt liÖu cao:nguyªn vËt liÖu thiÕu dÉn ®Õn chi phÝ cho
nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo t¨ng cao(tranh mua,tranh b¸n)hoÆc phô thuéc biÕn
®éng,rñi ro thÞ trêng thÕ giíi(nguyªn liÖu nhËp khÈu)dÉn tíi ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp lu«n r¬i vµo thÕ bÞ ®éng.NhiÒu s¶n phÈm cã ®Þnh møc chi phÝ tiªu hao
nguyªn vËt liÖu cao.§©y lµ nguyªn nh©n g©y c¶n trë kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸
trªn thÞ trêng cña c¸c s¶n phÈm cña doanh nghiÖp.
 *Chi phÝ khÊu hao m¸y mãc,thiÕt bÞ qu¸ lín:m¸y mãc,thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c
hËu c«ng suÊt huy ®éng thÊp.HiÖu qu¶ ®Çu t kÐm,lùa chän gi¶i ph¸p c«ng
nghÖ l¹c hËu thÊp kÐm,®Çu t kh«ng ®ång bé,chi phÝ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n
lín hËu qu¶ lµm cho doanh nghiÖp ®i vµo ho¹t ®éng rÊt khã kh¨n,kh«ng tr¶ ®îc
nî.Chi phÝ khÊu hao tÝnh trªn ®¬n vÞ s¶n phÈm cao do kh«ng khai th¸c hÕt c«ng
suÊt tµi s¶n cè ®Þnh(nhiÒu doanh nghiÖp hiÖu suÊt sö dông tµi s¶n cè ®Þnh
chØ ®¹t 50-60%)hoÆc tæng vèn ®Çu t lín.
*Chi phÝ tiÒn l¬ng cao:chi phÝ tiÒn l¬ng trong gi¸ thµnh nhiÒu s¶n phÈm
cao nhng møc l¬ng b×nh qu©n thÊp,thiÕu lao ®éng cã tay nghÒ cao,n¨ng suÊt
lao ®éng thÊp.Tr×nh ®é thµnh th¹o cña ngêi lao ®éng cßn h¹n chÕ,sè lao ®éng
d«i d nhiÒu.Tr×nh ®é qu¶n lÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp nhµ níc cßn thÊp,c¸c
c¸n bé chñ yÕu ®µo t¹o trong thêi k× bao cÊp.HiÖn t¹i cã kho¶ng 2/3 gi¸m ®èc
doanh nghiÖp nhµ níc kh«ng ®äc ®îc b¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng thÓ ph©n tÝch
t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp qua sè liÖu b¶ng c©n ®èi tµi
chÝnh,®©y lµ nguyªn nh©n dÉn tíi t×nh tr¹ng sö dông vèn kh«ng hiÖu qu¶.H¬n
n÷a mét h¹n chÕ kh¸c ®èi víi ®éi ngò c¸n bé qu¶n lÝ lµ suy nghÜ chiÕn lîc kh«ng
râ nÐt .So víi c¸c doanh nghiÖp liªn doanh vµ doanh nghiÖp níc ngoai th× tÇm
nh×n chiÕn lîc cña kh¸ nhiÒu c¸n bé qu¶n lÝ trong DNNN bÞ h¹n chÕ .C¸c c¸n bé
nµy tËp trung qu¸ nhiÒu thêi gian ®Ó suy nghÜ vÒ nh÷ng vÊn ®Ò ®iÒu
hµnh ,mang tÝnh ng¾n h¹n vµ tríc m¾t .Hä Ýt khi dµnh nhiÒu thêi gian ®Ó suy
nghÜ vÒ nh÷ng vÊn ®Ò chiÕn lîc cña doanh nghiÖp HËu qu¶ lµ c¸c nguån lùc
trong DNNN thêng bÞ dµn tr¶i ,Ýt khi ®îc tËp trung vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña
c¸c DNNN thÊp.
*Chi phÝ qu¶n lÝ t¬ng ®èi cao so víi hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh
nghiÖp(nh l·i vay,giao dÞch,tiÕp kh¸ch,tiÕp t©n,kh¸nh tiÕt,qu¶ng c¸o,xóc tiÕn
th¬ng m¹i…).
*C¸c doanh nghiÖp hÇu hÕt cha quan t©m ®Õn viÖc qu¶ng c¸o,tiÕp thÞ s¶n
phÈm do c«ng ty m×nh lµm ra nªn s¶n phÈm Ýt biÕt ®Õn réng r·i,ngêi tiªu dïng
cÇn mua mµ l¹i kh«ng biÕt ®Ó mua.Do ®ã g©y thiÖt h¹i lín cho doanh nghiÖp.
3_C¸c biÖn ph¸p ®· ®îc kh¾c phôc trong thêi gian qua.
Thêi gian qua,nhµ níc ®· ®a ra nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng
thua lç cña doanh nghiÖp nhµ níc.Trong ®ã cã c¸c biÖn ph¸p ®Æc trng nhÊt:
3.1.Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc.
 Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc lµ néi dung quan träng trong qu¸ tr×nh
®æi míi c¬ chÕ qu¶n lÝ,c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ.Môc tiªu cña cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp nhµ níc lµ huy ®éng vèn trong vµ ngoµi níc,thay ®æi ph¬ng thøc qu¶n
lÝ,thay ®æi trang thiÕt bÞ ®Çu t më réng s¶n xuÊt ®ång thêi ®Ó ngêi lao ®éng
tham gia qu¶n lÝ nh»m thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i.
TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2001 toµn quèc cã 875 doanh nghiÖp nhµ níc vµ bé
phËn doanh nghiÖp nhµ níc ®îc chuyÓn ®æi së h÷u,riªng n¨m 2001 cã 255 doanh
nghiÖp.C¸c doanh nghiÖp ®îc chuyÓn ®æi së h÷u theo h×nh thøc cæ phÇn ho¸ lµ
722 doanh nghiÖp.§Õn cuèi 12/2002 c¶ níc cã 920 doanh nghiÖp cæ phÇn
ho¸.Thèng kª ngµy 20/12/2003 th× cã 360 doanh nghiÖp nhµ níc hoµn thµnh
chuyÓn ®æi së h÷u,trong ®ã 312 doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸.
Trong sè doanh nghiÖp nhµ níc ®· cæ phÇn ho¸ cã 60 doanh nghiÖp tríc khi
cæ phÇn ho¸ kinh doanh thua lç(vÝ dô:sø B¸t Trµng,níc m¾m Thanh H¬ng,chÌ
B¶o Léc,du lÞch Tam §¶o,®iÖn tö Phó Thä,kh¸ch s¹n H¶i V©n Nam…)sè cßn l¹i
khi l·i khi lç.
C¸c doanh nghiÖp sau khi cæ phÇn ho¸ ®Òu ph¸t triÓn tèt,kh«ng chØ b¶o
toµn vµ ph¸t triÓn ®îc vèn t¨ng thu cho ng©n s¸ch mµ cßn duy tr× møc tr¶ cæ tøc
cho c¸c cæ ®«ng ë møc b×nh qu©n tõ 10-15% n¨m.Qua cæ phÇn ho¸ 722 doanh
nghiÖp nhµ níc ®· huy ®éng ®îc trªn 2440 tû ®ång vèn nhµn rçi ®Ó ®Çu t ph¸t
triÓn c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ vµ cñng cè doanh nghiÖp nhµ níc cÇn thiÕt
n¾m gi÷,bao gåm:1470 tû ®ång thu tõ b¸n phÇn vèn nhµ níc vµ thu thªm 970 tû
®ång th«ng qua b¸n ®Êu gi¸ cæ phÇn cao h¬n gi¸ sµnvµ ph¸t thªm cæ phÇn thu
hót vèn.C¸c c«ng ty cæ phÇn cã møc t¨ng lîi nhuËn ®¸ng kÓ so víi tríc khi cæ
phÇn lµ:§¹i lÝ liªn hîp vËn chuyÓn 4,1 tû ®ång lªn 45,7 tû ®ång,cao su Sµi Gßn
tõ 2,3 tû lªn 23 tû ®ång.
Ngoµi ra c¸c danh nghiÖp cæ phÇn ho¸ cßn t¨ng nguån thu ®¸ng kÓ cho
ng©n s¸ch nhµ níc.
3.2.Thµnh lËp c¸c tËp ®oµn kinh doanh.
Theo quyÕt ®Þnh 91/TTg cña thñ tíng chÝnh phñ vÒ viÖc thµnh lËp c¸c tËp
®oµn kinh doanh.Sù thµnh lËp tËp ®oµn kinh doanh sÏ t¹o ra ®îc møc ®é tËp
trung vèn cao,t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty cã thÓ ®æi míi c«ng nghÖ, ph¬ng ph¸p
s¶n xuÊt.
 Tríc ®©y c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt cña ta(nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc)
cã tr×nh ®é trang bÞ kÜ thuËt l¹c hËu,kh«ng ®ång bé,bÞ xuèng cÊp nghiªm
träng.C¸c doanh nghiÖp th× ®Òu ë t×nh tr¹ng thiÕu vèn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ
do vËy kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ trêng trong níc vµ quèc
tÕ rÊt kÐm.VÝ dô nh c«ng ty dÖt may:trong ngµnh dÖt cã trªn 50% thiÕt bÞ ®·
sö dông trªn 25 n¨m,m¸y dÖt khæ hÑp chiÕm 80%,thiÕt bÞ nhuém hoµn tÊt chØ
cã 10% vµo lo¹i kh¸,35% ph¶i n©ng cÊp thay thÕ.Do ®ã s¶n phÈm dÖt may do
ViÖt Nam lµm ra kÐm c¶ vÒ chÊt lîng vµ h×nh thøc mÉu m·.Khi thµnh lËp tæng
c«ng ty,vèn ®îc tÝch tô tËp trung,cã ®iÒu kiÖn thay ®æi m¸y mãc kÜ thuËt nªn
ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· cã nhiÒu khëi s¾c,trë thµnh mét trong nh÷ng
ngµnh ®a vÒ nguån ngo¹i tÖ lín cho ®Êt níc.
MÆt kh¸c,cã thÓ thÊy r»ng viÖc thµnh lËp c¸c tæng c«ng ty theo m« h×nh
tËp ®oµn kinh doanh ®îc coi lµ mét trong c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu
qu¶ qu¶n lÝ nhµ níc vÒ kinh tÕ.
3.3.Gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt vÊn nî vµ hµng ho¸ Õ thõa.
Ngµy 3/5/1998 ChÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 30CP vÒ quy ®Þnh
chuyÓn lç trong kinh doanh.Theo nghÞ ®Þnh nµy c¸c doanh nghiÖp ®îc Nhµ níc
cho khoanh nî ,chuyÓn nî sang c¸c n¨m sau,khoanh nî sè hµng tån kho,t¹m bá g¸nh
nÆng nî nÇn ®Ó t×m gi¶i ph¸p kinh doanh hîp lÝ ,®¹t doanh thu cao ,kiÕm lîi
nhuËn ,dÇn tr¶ nî sau.§©y lµ biÖn ph¸p rÊt phï hîp víi t×nh h×nh c¸c doanh
nghiÖp nhµ níc hiÖn nay,do hÇu hÕt c©c DNNN thua lç ®Òu chÞu g¸nh n¨ng
phÇn thua lç tõ n¨m tríc ®Î l¹i,nh ë c«ng ty gang thÐp Th¸i Nguyªn ®îc Nhµ níc
khoanh nî ,®Çu t vèn cho c«ng nghÖ ®· cã nh÷ng bíc chuyÓn lín.
NgoµI ra nhµ níc cßn ban hµnh LuËt ph¸ s¶n(1993),LuËt th¬ng m¹i,luËt
doanh nghiÖp…nh»m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ c¶I thiÖn m«I trêng kinh
doanh ,c©n ®èi l¹i hÖ th«ng doanh nghiÖp.Nhµ níc còng liªn tôc t©ng vèn ®Çu t
cho c¸c doanh nghiÖp nhµ níc.N¨m 2001 vèn cña mçi doanh nghiÖp b×nh qu©n
lµ 20tû th× ®Õn cuèi n¨m 2003 mçi doanh nghiÖp vèn b×nh qu©n lµ 45 tû.
Nh÷ng biÖn ph¸p nãi trªn cña Nhµ níc ®· phÇn nµo gi¶m ®îc t×nh tr¹ng thua
lç cña c¸c doanh nghiÖp trong thêi gian qua,tuy nhiªn hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu
doanh nghiÖp thua lç ,®ßi hái c¶ Nhµ níc vµ doanh nghiÖp cïng phèi hîp ®Ó ®a
doanh nghiÖp tho¸t khái t×nh tr¹ng khã kh¨n ®ã.
 PhÇn III
Gi¶i ph¸p kinh tÕ víi DNNN lµm ¨n thua lç

1- Gi¶i ph¸p cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc.

Níc ta ®ang trong tiÕn tr×nh héi nhËp ,tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ,nh-
:APEC,AFTA,WTO,c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng .§©y chÝnh lµ c¬ héi
cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng mét chiÕn lîc kinh doanh híng vÒ xuÊt khÈu
trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ ngµy cµng më réng.Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam còng sÏ ®èi mÆt víi nhiÒu thö th¸ch lín:M«i trêng kinh doanh biÕn ®éng
liªn tôc ,c¹nh tranh quèc tÕ ngµy cµng trë nªn gay g¾t,®êi sèng s¶n phÈm ngµy
cµng rót ng¾n,nhu cÇu cña kh¸ch hµng thay ®æi liªn tôc…
Trong ®iÒu kiÖn ®ã, nÕu c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta kh«ng vît qua
nh÷ng thö th¸ch c¹nh tranh tÊt yÕu sÏ gÆp nguy c¬ bÞ ®µo th¶i bëi quy luËt c¹nh
tranh kh¾c nghiÖt cña c¬ chÕ thÞ trêng.§ã lµ khã kh¨n kh«ng chØ víi nh÷ng
doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç mµ víi ngay c¶ nh÷ng doanh nghiªp lµm ¨n cã l·i
hiÖn nay.
VËy c¸c doanh nghiÖp cÇn x©y dùng vµ triÓn khai mét chiÕn lîc cô thÓ,mét
hÖ thèng c¸c ch¬ng tr×nh hµnh ®éng ®ång bé trong suèt ba,bèn n¨m tíi ®Ó kh«ng
chØ kh¾c phôc t×nh tr¹ng thua lç ,mµ cßn mang l¹i cho doanh nghiÖp mét sù ph¸t
triÓn bÒn v÷ng tõ sau n¨m 2005.Mét hÖ thèng 10 ch¬ng tr×nh ®æi míi ®ång bé
®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ®îc ®Ò xuÊt nh sau:
1.1.Ch¬ng tr×nh tiÕp thÞ tæng lùc:Bao gåm c¶ ch¬ng tr×nh tiÕp thÞ néi ®Þa,
ch¬ng tr×nh tiÕp thÞ quèc tÕ vµ th¬ng m¹i ®iÖn tö – tõ viÖc x©y x©y dùng th-
¬ng hiÖu – hÖ thèng ph©n phèi – qu¶ng c¸o – khuyÕn m·i –gi¸ c¶ - më réng quan
hÖ víi c«ng chóng….§©y lµ mét ch¬ng tr×nh hµnh ®éng cã nghÜa quyÕt ®Þnh
®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp,mét gi¶I ph¸p c¬ b¶n ®Ó doanh
nghiÖp cã thÓ ”tho¸t kiÕp” gia c«ng, tho¸t khái sù lÖ thuéc vµo trung gian,xuÊt
khÈu trùc tiÕp ®Õn nh÷ng thÞ trêng cuèi cïng.
1.2.Ch¬ng tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ kü thuËt-c«ng nghÖ:§Çu t ®æi míi m¸y mãc
thiÕt bÞ ®Ó cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm chÊt lîng cao,®¸p øng nh÷ng yªu cÇu
ngµy cµng kh¾t khe cña nh÷ng thÞ trêng “khã tÝnh”.Thùc hiÖn tèt ch¬ng tr×nh
nµy sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng ,gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông vèn.C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i coi ®©y lµ kh©u ®ét ph¸ cã
tÝnh chÊt c¸ch m¹ng ,s½n sµng ®Çu t vèn lín cho m¸y mãc thiÕt bÞ ,tr¶ thï lao
xøng ®¸ng cho c¸c ph¸t minh s¸ng chÕ cã gi¸ trÞ thùc tiÔn trong ®æi míi c«ng
nghÖ phôc vô s¶n xuÊt vµ kinh doanh.§æi míi c«ng nghÖ th× ph¶i ®ång bé ,cã sù
kiÓm tra kiÓm so¸t chÆt chÏ trong viÖc ®æi míi vµ mua c¸c d©y chuyÒn míi,
tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ mãc ngoÆc mua ph¶i c«ng nghÖ l¹c hËu.
1.3.Ch¬ng tr×nh t¸i cÊu tróc- tæ chøc l¹i doanh nghiÖp-hiÖn ®¹i ho¸ qu¶n
lÝ:Nh»m t¹o ra mét c¬ chÕ qu¶n lÝ míi ,c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh n¨ng
®éng,phï hîp víi yªu cÇu c¹nh tranh quèc tÕ.
1.4.Ch¬ng tr×nh qu¶n lÝ chÊt lîng theo tiªu chuÈn ISO9001 – 5S – GMP –
HACCP –SSOP – SA8000…nh»m gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ vît qua c¸c rµo
c¶n kü thuËt mét khi hµng rµo thuÕ quan ë trong níc lÇn lît b·i bá.
1.5.Ch¬ng tr×nh øng dông c«ng nghÖ phÇn mÒm,tin häc ho¸ toµn bé ho¹t
®éng cña doanh nghiÖp:nh»m t¨ng cêng c«ng cô qu¶n lÝ,®¸p øng yªu cÇu ho¹t
®éng trong thêi ®¹i míi, ph¶i ®îc triÓn khai víi tèc ®é cao.
1.6.Ch¬ng tr×nh nghiªn cøu – ph¸t triÓn s¶n phÈm míi:h×nh thµnh mét bé
phËn nghiªn cøu, thiÕt kÕ t¹o mÉu chuyªn nghiÖp vµ bé phËn chuyªn s¶n xuÊt
thö nghiÖm c¸c s¶n phÈm míi nh»m n©ng cao vµ duy tr× søc c¹nh tranh cña
doanh nghiÖp.
1.7.Ch¬ng tr×nh gia t¨ng tiÒm lùc tµi chÝnh – c¹nh tranh thu hót vèn: ®Ó ®ñ
nguån tµi trî cho chÝn ch¬ng tr×nh kh¸c trong tõng thêi kú .§ång thêi n©ng cao
n¨ng lùc qu¶n trÞ tµi chÝnh phï hîp theo tõng bíc më réng quy m« doanh
nghiÖp.C«ng khai ho¸ vµ minh b¹ch ho¹t ®éng tµi chÝnh ®îc xem lµ ®iÓm xuÊt
ph¸t cña chiÕn lîc tµi chÝnh,qua ®ã ®Ó doanh nghiÖp biÕt ®îc thùc tr¹ng vµ
hiÖu qu¶ sö dông vèn ,cã nh vËy míi kh¾c phôc ®îc mét sè nguyªn nh©n vÒ tµi
chÝnh,tham nhòng,bßn rót vèn nhµ níc.
1.8.Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc – c¹nh tranh thu hót
nh©n tµi: nh»m võa ph¸t triÓn n¨ng lùc ,kiÕn thøc ,kü n¨ng cña ®éi ngò s½n cã
,võa bæ sung thªm ngêi giái ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu ,nhiÖm vô míi cña doanh
nghiÖp.Nguån nh©n lùc lu«n ®îc coi lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng gióp
cho doanh nghiÖp t¹o dùng h×nh ¶nh vµ vÞ thÕ cña m×nh trªn th¬ng trêng.§µo t¹o
sÏ kh«ng thÓ t¸ch rêi kÕ ho¹ch vµ chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp .§µo t¹o
cÇn ph¶i ®îc coi lµ mét trong nh÷ng nh©n tè v« cïng quan träng ®Ó gióp doanh
nghiÖp x©y dùng th¬ng hiÖu vµ h×nh ¶nh cña m×nh trªn thÞ trêng.
 1.9.Ch¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ vµ niªm yÕt thÞ trêng chøng kho¸n:ch¬ng tr×nh
nµy võa nh»m t¹o tiÒn ®Ò cho ch¬ng tr×nh gia t¨ng tiÒm lùc tµi chÝnh – c¹nh
tranh thu hót vèn ,võa lµ c¬ së ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lÝ mét c¸ch triÖt ®Ó vµ
còng nh»m t¹o ra mét ®éng lùc míi trong c¸n bé ,nh©n viªn.
1.10.Ch¬ng tr×nh hîp t¸c – liªn kÕt – gia nhËp – c¸c hiÖp héi trong vµ ngoµi
níc…§©y lµ ch¬ng tr×nh sÏ t¹o thªm søc m¹nh cho doanh nghiÖp theo nguyªn lÝ
“bu«n cã b¹n ,b¸n cã phêng”.Mçi doanh nghiÖp thêng s¶n xuÊt – kinh doanh mét
sè mÆt hµng ,hoÆc ®¶m b¶o nhËn mét sè kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt nh-
:chØ s¶n xuÊt mét chi tiÕt ,bé phËn cña s¶n phÈm hoµn chØnh (vd:trong c¬
khÝ)hoÆc chØ thùc hiÖn mét vµi giai ®o¹n c«ng nghÖ (doanh nghiÖp s¶n xuÊt
sîi ,v¶i cña c¸c ngµnh dÖt-may) hay lµ chØ tËp trung s¶n xuÊt s¶n phÈm cßn c¸c
doanh nghiÖp kh¸c sÏ cung øng nguyªn vËt liÖu (DN®êng,DN giÊy).§i liÒn víi
tiÕn bé khoa häc –c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi ,cïng
víi qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt ,c¸c doanh nghiÖp còng ph¸t triÓn theo híng
chuyªn m«n ho¸ s¶n phÈm vµ vai trß c«ng nghÖ .Do ®ã ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng
c¸c doanh nghiÖp ph¶i liªn kÕt víi nhau.Thùc tÕ sau vô c¸c doanh nghiÖp Mü
kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra ,c¸ basa c¸c nhµ doanh nghiÖp
ViÖt Nam míi thùc sù nhËn ra tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy.
Tõng ch¬ng tr×nh môc tiªu nªu trªn cÇn ®îc nghiªn cøu ,lËp dù ¸n cô thÓ nh
mét dù ¸n ®Çu t nghiªm tóc.§iÒu ®Æc biÖt quan träng cña chiÕn lîc nµy chÝnh
lµ sù ®æi míi ®ång bé gi÷a 10 ch¬ng tr×nh nµy theo mét lé tr×nh phï hîp víi
®Æc ®iÓm cña tõng doanh nghiÖp ®Ó cã thÓ t¹o ra mét sù chuyÓn biÕn s©u
s¾c,toµn diÖn ,gÇn nh mét cuéc lét x¸c toµn doanh nghiÖp.
2- Gi¶i ph¸p cña c¸c c¬ quan Nhµ níc.
Doanh nghiÖp nãi chung còng nh doanh nghiÖp nhµ níc nãi riªng lµ nh÷ng tÕ
bµo t¹o nªn mét c¬ thÓ thèng nhÊt lµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.VÊn ®Ò thua lç cña
c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ ë c¸c DNNN lµ c¨n bÖnh trÇm kha,cã ¶nh hëng lín
tíi nÒn kinh tÕ níc ta.Trong thêi gian qua ,tuy Nhµ níc ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch hç
trî ,®Çu t nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng thua lç cña c¸c DNNN,…nhng trªn thùc tÕ
c¸c chÝnh s¸ch vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ viÖc thùc hiÖn ,cha dång bé ,cha mang
l¹i hiÖu qu¶ cao.
Trong néi dung bµi tiÓu luËn nµy ,em xin phÐp ®a ra mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n
mµ Nhµ níc cÇn thùc hiÖn.
2.1.Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vèn vµ sö dông vèn hiÖu qu¶,vÊn ®Ò nî ®äng trong c¸c
DNNN:
ViÖc thiÕu vèn vµ sö dông vèn kh«ng hiÖu qu¶,còng nh c«ng nî qu¸ lín cã
¶nh hëng rÊt lín tíi viÖc kinh doanh thua lç cña c¸cDNNN.§Ó kh¾c phôc t×nh
tr¹ng nµy tríc hÕt Nhµ níc cÇn nhanh chãng bæ sung vèn ,cÇn thùc hiÖn xo¸ bá c¬
chÕ cÊp ph¸t vèn,®ång thêi xö lÝ nî cña DNNN c¶ trong ng¾n h¹n vµ trong dµi
h¹n.Trong ng¾n h¹n,víi nh÷ng kho¶n nî ®· ®îc ban thanh to¸n nî trung ¬ng x¸c
nhËn ®a vµo diÖn cÇn xö lÝ th× tiÕp tôc thùc hiÖn biÖn ph¸p khoanh nî,xo¸
nî.Trong dµi h¹n ,sau khi nî tån ®äng thuéc diÖn ph¶i xö lÝ ®· ®îc gi¶i quyÕt
xong, c¸c kho¶n nî phat sinh sau nµy ®îc gi¶i quyÕt theo nguyªn t¾c tù chñ vµ tù
chÞu tr¸ch nhiÖm.Mét ph¬ng ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña
doanh nghiÖp lµ chÝnh phñ kh«ng cÊp ph¸t vèn mét c¸ch t¶n m¹n,mµ tËp trung
vèn cho c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i Quèc doanh,th«ng qua ®ã doanh nghiÖp sÏ ®-
îc c¸c NHTM nµy cÊp vèn víi l·i xuÊt b»ng tØ lÖ thu sö dông vèn Nhµ níc tríc
®©y céng víi chi phÝ ng©n hµng.§iÒu nµy lµm cho c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝnh
to¸n sö dông vèn cã hiÖu qu¶ ,vèn Nhµ níc kh«ng nh÷ng ®îc b¶o toµn mµ hiÖu
qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña DNNN còng ®îc n©ng cao,võa ®¶m b¶o an ninh tµi
chÝnh võa kh«ng lµm mÊt c¬ héi cña DNNN trong ®Çu t.Tuy nhiªn cã mét biªn
ph¸p ®îc coi lµ kh¶ thi h¬n c¶ ,®ã lµ Nhµ níc thùc hiÖn viÖc ®Çu t vµ qu¶n lÝ
vèn qua C«ng ty ®Çu t tµi chÝnh.C«ng ty ®Çu t tÇi chÝnh Nhµ níc lµ mét tæ
chøc tµi chÝnh cña Nhµ níc cã chøc n¨ng qu¶n lÝ vèn cña Nhµ níc qua ph¬ng
thøc ®Çu t vèn vµo DNNN nh»m môc ®Ých chuyÓn tõ cÊp ph¸t vèn sang c¬ chÕ
Nhµ níc ®Çu t vèn vµo c¸c DNNN,tõ ®ã x¸c lËp râ quyÒn së h÷u vÒ vèn cña
Nhµ níc vµ quyÒn sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp,t¸ch b¹ch qu¶n lÝ Nhµ níc
víi qu¶n lÝ doanh nghiÖp.§©y lµ mét biÖn ph¸p hÕt søc thiÕt thùc,®Ó thùc hiÖn
ph¬ng ¸n nµy Nhµ níc cÇn nhanh chãng cã quy ®Þnh vÒ quy chÕ ho¹t ®éng vµ
c¬ chÕ tµi chÝnh cña m« h×nh c«ng ty ®Çu t tµi chÝnh.
2.2.Gi¶i quyÕt nh÷ng bÊt cËp trong c¸c chÝnh s¸ch:thuÕ,tµi chÝnh ,tiÒn tÖ,
xuÊt nhËp khÈu:
ChÝnh s¸ch thuÕ:HÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ cña níc ta cßn nhiÒu nhîc
®iÓm,cÇn sím ®îc hoµn thiÖn.§èi víi c¸c doanh nghiÖp ®ang trong thêi k× lµm
¨n thua lç,Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch u tiªn gi¶m thuÕ,t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
cho c¸c doanh nghiÖp t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ,vît qua t×nh tr¹ng khã kh¨n tríc
m¾t.Nhµ níc cÇn sím hoµn thiÖn c¶ vÒ néi dung lÉn h×nh thøc c¸c chÝnh s¸ch
thuÕ,sím ban hµnh c¸c v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn thuÕ,nhÊt lµ
thuÕ xuÊt nhËp khÈu ,t¹o kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho hµng ho¸ ViÖt Nam.
ChÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu:Trong xu thÕ héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay,c¸c
s¶n phÈm trong níc chÞu sù c¹nh tranh quyÕt liÖt cña hµng ho¸ níc ngoµi,do vËy
Nhµ níc cÇn ®a ra nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lÝ ,tr¸nh t×nh tr¹ng nhËp khÈu nhiÒu
hµng ho¸ lµm cho c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i trong níc kh«ng c¹nh tranh ®îc.Ngoµi ra
Nhµ níc cÇn cã sù hç trî cho c¸c doanh nghiÖp khi tham gia xuÊt nhËp khÈu t¹o lîi
thÕ c¹nh tranh bíc ®Çu cho doanh nghiÖp khi th©m nhËp thÞ trêng thÕ giíi.
2.3.Nhµ níc cÇn tiÕp tôc thùc hiÖn vµ ®Èy m¹nh s¾p xÕp,®æi míi doanh
nghiÖp nhµ níc.
2.3.1 C¸c gi¶i ph¸p s¾p xÕp,cæ phÇn ho¸ DNNN:
2.3.1.1.Söa ®æi tiªu chÝ,danh môc ph©n lo¹i s¾p xÕp DNNN vµ quy ®Þnh tØ lÖ
vèn nhµ níc tham gia trong c¬ cÊu vèn ph¸t hµnh lÇn ®Çu t¹i quyÕt ®Þnh
58/2002/Q§-TTg vµ chØ thÞ 01/2003/CT-TTg theo nguyªn t¾c:
*Nhµ níc chØ n¾m gi÷ 100% vèn ë nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trùc tiÕp
trong c¸c lÜnh vùc an ninh,quèc phßng vµ mét sè doanh nghiÖp cã vÞ trÝ ®Æc
biÖt trong mét sè ngµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ nh hÖ thèng truyÒn t¶i
®iÖn,trôc th«ng tin,khai th¸c quÆng cã chÊt phãng x¹,c¸c doanh nghiÖp ho¹t
®éng cã tÝnh chÊt ®Æc thï nhµ níc cÇn n¾m gi÷ 100% vèn do Thñ tíng ChÝnh
phñ quyÕt ®Þnh.C¸c doanh nghiÖp cßn l¹i ®Òu cã thÓ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸
hoÆc ®a d¹ng ho¸ së h÷u.
*ChuyÓn tõ h×nh thøc doanh nghiÖp c«ng Ých sang c¬ chÕ s¶n phÈm c«ng
Ých vµ dÞch vô c«ng Ých,khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Êu
thÇu thùc hiÖn c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô nµy ®Ó n©ng cao ch¸t lîng vµ gi¶m chi
phÝ cho ng©n s¸ch.
*Bá quy ®Þnh tØ lÖ cæ phÇn Nhµ níc n¾m gi÷ ®Ó t¹o c¬ chÕ linh ho¹t
trong ho¹t ®éng qu¶n lÝ vµ ®Çu t vèn cña nhµ níc t¹i c¸c doanh nghiÖp vµ t¹o
®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch doanh nghiÖp huy ®éng vèn tõ c¸c thµnh phÇn kinh
tÕ trong níc vµ níc ngoµi ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh.
2.3.1.2Söa ®æi c¬ chÕ cæ phÇn ho¸,s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp t¹i NghÞ ®Þnh
64/2002/N§-CP vµ NghÞ ®Þnh 103/1999/N§-CP ,NghÞ ®Þnh 49/2002/N§-CP
theo híng:
 *Më réng ®èi tîng cæ phÇn ho¸ bao gåm c¶ c¸c tæng c«ng ty,c¸c doanh
nghiÖp cã quy m« lín vµ c¸c n«ng l©m trêng quèc doanh;thu hÑp ®èi tîng Nhµ n-
íc n¾m gi÷ cæ phÇn.Nha` níc chØ c«ng bè danh môc c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc
cÇn n¾m gi÷ 100% cßn l¹i thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ së h÷u b»ng nhiÒu h×nh thøc
kh¸c nhau theo lé tr×nh.
*ChuyÓn c¬ chÕ giao,b¸n,kho¸n kinh doanh vµ cho thuª doanh nghiÖp sang
thùc hiÖn ®Êu thÇu b¸n doanh nghiÖp (bao gåm c¶ quyÒn sö dông ®Êt)g¾n víi
®iÒu kiÖn ®¶m b¶o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng vµ ®¶m b¶o m«i sinh.Më réng
quyÒn mua cæ phÇn,tham gia gãp vèn cña c¸c nhµ ®Çu t trong vµ ngoµi níc ®Ó
chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn hoÆc doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi.
*§æi míi ph¬ng thøc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp:bá c¬ chÕ ®Þnh gi¸ th«ng qua
héi ®ång,thùc hiÖn ®Þnh gi¸ th«ng qua c¸c tæ chøc kÕ to¸n kiÓm to¸n,thuª t vÊn
tµi chÝnh trong vµ ngoµi níc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao uy tÝn,tÝnh c«ng khai
minh b¹ch vµ n©ng gi¸ trÞ doanh nghiÖp khi cæ phÇn ho¸.
*Bæ sung gi¸ trÞ h÷u h×nh vµ v« h×nh,gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµ gi¸ trÞ
vên c©y,rõng trång vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn viÖc b¸n cæ phÇn
hoÆc b¸n ®Êu gi¸.
*§æi míi ph¬ng thøc b¸n cæ phiÕu ®èi víi doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸.
*§iÒu chØnh chÝnh s¸ch ®èi víi lao ®éng d«i d ë c¸c doanh nghiÖp s¾p xÕp
l¹i theo híng cã thêi h¹n ®Ó ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi vµ sù gi¸m s¸t cña nhµ níc;bæ
sung quy ®Þnh khèng chÕ vÒ tØ lÖ lao ®éng ®îc ¸p dông chÝnh s¸ch lao ®éng
d«i d,cïng chÝnh s¸ch u ®·i vÒ thuÕ ®Ó khuyÕn khÝch doanh nghiÖp s¾p xÕp
l¹i sö dông nhiÒu lao ®éng,duy tr× æn ®Þnh x· héi.
*Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ,tiÒn thuª ®Êt ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh
nghiÖp thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ vµ niªm yÕt b¸n cæ phiÕu trªn thÞ trêng chøng
kho¸n.
*Hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch kinh doanh chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng
kho¸n(NghÞ ®Þnh144/2003/N§-CP):gi¶m bít can thiÖp hµnh chÝnh trùc tiÕp cña
Nhµ níc vµo thÞ trêng,t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t hµnh
chøng kho¸n ra c«ng chóng,g¾n viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu víi niªm yÕt c«ng khai
trªn thÞ trêng.Ph¸t triÓn hÖ thèng trung gian tµi chÝnh trªn thÞ trêng nh c¸c c«ng
ty chøng kho¸n,c¸c quü ®Çu t chøng kho¸n,c«ng ty qu¶n lÝ quü ®Çu t chøng
kho¸n t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t trong vµ ngoµi níc tham gia
®Çu t vµo cæ phiÕu,tr¸i phiÕu doanh nghiÖp.
2.3.2.Hoµn chØnh c¸c c¬ chÕ,chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp:
Ban hµnh c¬ chÕ t¨ng cêng tÝnh tù chñ,tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp,gi¶m bít sù can thiÖp hµnh chÝnh cña c¬
quan Nhµ níc ®èi víi doanh nghiÖp.Ban hµnh c¬ chÕ chÝnh s¸ch xo¸ bá c¸c luËt
b¶o hé bÊt hîp lÝ,bao cÊp ®èi víi c¸c DNNN:khoanh nî,gi·n nî,xo¸ nî,bï lç,cÊp
vèn tÝn dông u ®·i…ChuyÓn tõ chÝnh s¸ch hç trî trùc tiÕp sang chÝnh s¸ch hç
trî gi¸n tiÕp vµ t¹o ®iÒu kiÖn gióp c¸c doanh nghiÖp gi¶m chi phÝ ®Çu
vµo,n©ng cao tÝnh c¹nh tranh,xóc tiÕn th¬ng m¹i vµ xuÊt khÈu:khuyÕn khÝch
c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn víi thÞ trêng vèn,thÞ trêng chøng kho¸n.Ban hµnh c¬
chÕ b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i chñ ®éng xö lÝ c¸c tån t¹i vÒ nî vµ tµi s¶n
tån ®äng ngay trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,g¾n víi viÖc x¸c
®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña gi¸m ®èc doanh nghiÖp trong trêng hîp ®Ó t×nh tr¹ng
t¸i diÔn,thiÕt lËp c¬ chÕ kØ luËt thanh to¸n ë c¸c doanh nghiÖp,®ång thêi t¹o
®iÒu kiÖn ®Ó dÈy m¹nh viÖc xö lÝ nî vµ tµi s¶n tån ®äng cña c¸c doanh
nghiÖp th«ng qua c«ng ty mua,b¸n nî,tµi s¶n tån ®äng vµ c¸c ®Þnh chÕ trung
gian tµi chÝnh.
2.3.3 §æi míi ph¬ng thøc qu¶n lÝ Nhµ níc ®èi víi doanh nghiÖp theo híng:
Nhµ níc ban hµnh chÝnh s¸ch,chÕ ®é gi¸m s¸t theo c¸c chi tiªu tµi chÝnh ®èi
víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp,kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp.T¨ng cêng tÝnh c«ng khai minh b¹ch vÒ tµi chÝnh vµ hÖ thèng
®¸nh gi¸ rñi ro qua c¸c c«ng cô nh kiÓm to¸n,kÕ to¸n,t vÊn tµi chÝnh…theo
chuÈn møc vµ tiªu chuÈn quèc tÕ víi bíc ®i phï hîp víi thùc tÕ cña ViÖt
Nam.Thèng nhÊt qu¶n lÝ vèn Nhµ níc ®Çu t vµo c¸c doanh nghiÖp theo híng xo¸
bá chia c¾t vÒ quyÒn së h÷u doanh nghiÖp gi÷a c¸c bé,®Þa ph¬ng vµ tæng c«ng
ty;Nhµ níc gi÷ vai trß lµ nhµ ®Çu t vèn thèng nhÊt th«ng qua mét tæ chøc ®Çu t
vèn trung gian b»ng viÖc thµnh lËp C«ng ty ®Çu t tµi chÝnh Nhµ níc ®Ó n©ng
cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng,b¶o toµn vµ t¨ng trëng vèn Nhµ níc trong doanh nghiÖp.
2.4. Nhµ níc cÇn t¹o m«i trêng kinh doanh thuËn lîi h¬n n÷a:
Trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta hiÖn nay,víi nÒn kinh tÕ
më,nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng nhau c¹nh tranh,cïng víi nh÷ng khuyÕt tËt cña
c¬ chÕ thÞ trêng g©y ra kh«ng Ýt khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh
doanh.Do vËy Nhµ níc cÇn t¹o m«i trêng kinh doanh b×nh ®¼ng vµ c«ng b»ng
cho c¸c doanh nghiÖp.Muèn vËy,Nhµ níc ph¶i hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p
luËt:t¨ng cêng ph¸p chÕ,xö lÝ ph¶i nghiªm minh,nghiªm kh¾c c¸c trêng hîp vi
ph¹m;nhanh chãng ban hµnh luËt c¹nh tranh,h¹n chÕ gian lËn,t¹o sù canh tranh
lµnh m¹nh.Cã nh vËy míi h¹n chÕ ®îc t×nh tr¹nh thua lç triÒn miªn cña c¸c
DNNN.Nhanh chãng hoµn thiÖn luËt DNNN,luËt ph¸ s¶n ®a c¸c doanh nghiÖp
thua lç thêng xuyªn,kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµo d¹ng ngõng ho¹t ®éng,tr¸nh
t×nh tr¹ng l·ng phÝ vèn.
Ngoµi ra Nhµ níc cÇn nhanh chãng triÓn khai, thùc hiÖn luËt kÕ to¸n-kiÓm
to¸n,vµ tæ chøc thùc hiÖn trong c¸c doanh nghiÖp.Thùc hiÖn chiÕn lîc quy ho¹ch
c¸c DNNN ph¶i g¾n víi t×nh tr¹ng thùc tÕ.
Trªn ®©y em xin ®îc ®Ò cËp mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n cho c¸c DNNN vît qua
t×nh tr¹ng thua lç mµ Nhµ níc cÇn thùc hiÖn.ViÖc thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nh thÕ
nµo lµ vÊn ®Ò rÊt khã.Tuy nhiªn ch¾c ch¾n r»ng khi thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nµy
t×nh tr¹ng thua lç ë c¸c DNNN sÏ ®îc gi¶m ®¸ng kÓ mang l¹i hiÖu qu¶ kh«ng nhá
cho doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ níc ta.
3- C¸c ®iÒu kiÖn thùc hiÖn.
T×nh h×nh thua lç cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ®ang lµ vÊn ®Ò hÕt søc
nãng báng hiÖn nay.ViÖc nhanh chãng t×m ra gi¶i ph¸p kh«i phôc l¹i c¸c doanh
nghiÖp lµ yªu cÇu cÊp thiÕt.Muèn thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p ®ßi hái cÇn cã mét
sè ®iÒu kiÖn c¬ b¶n sau:
*Sù æn ®Þnh kinh tÕ, chÝnh trÞ lµ mét ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó thùc hiÖn
c¸c gi¶i ph¸p hiÖu qu¶: æn ®Þnh kinh tÕ ®Ó gi÷ cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn
æn ®Þnh, æn ®Þnh chÝnh trÞ ®Ó t¹o m«i trêng kinh doanh thuËn lîi vµ m«i trêng
®Çu t an toµn.
*CÇn t¨ng cêng hiÖu lùc ph¸p luËt, hÖ thèng ph¸p luËt ph¶i chÆt chÏ ®ång
bé, t¹o m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh.Tõ ®ã thùc hiÖn tèt ®îc c¸c gi¶i ph¸p.
*YÕu tè con ngêi lµ yÕu tè cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ thùc
hiÖn c¸c gi¶i ph¸p.V× gi¶i ph¸p cã tèt ®Õn ®©u mµ yÕu tè con ngêi kh«ng ®¸p
øng ®îc nhiÖm vô cÇn thiÕt th× khã ®¹t ®îc kÕt qu¶ nh mong muèn.
*Muèn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p trªn cÇn mét lîng vèn rÊt lín.Tuy nhiªn kh«ng
ph¶i b¾t buéc Nhµ níc ph¶i cã lîng vèn rÊt lín ®ã mµ Nhµ níc cÇn ph¶i cã bíc
®æi míi vÒ quan ®iÓm, cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Çu t hîp lÝ vµ ph¬ng thøc
qu¶n lÝ ®iÒu hµnh vèn nhµ níc t¹i DNNN nh»m ph¸t huy tèt nhÊt hiÖu qu¶ sö
dông vèn.
 KÕt luËn

Tríc hÕt em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸ thÇy c« ®· nghiªn cøu hÕt bµi tiÓu
luËn nµy cña em.
Níc ta ®ang trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ,®ã lµ c¬ héi còng chÝnh lµ
nh÷ng thö th¸ch to l¬n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp còng nh víi toan bé nÒn kinh
tÕ.Trong ®iÒu kiÖn ®ã ,DNNN cµng béc lé râ vai trß chñ ®¹o cña nã trong hÖ
thèng doanh nghiÖp.Vµ nÒn kinh tÕ lu«n ®Æt ra cho chóng ta rÊt nhiÒu c©u hái
lín,mµ gi¶i ph¸p kinh tÕ cho c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç chØ lµ mét trong
c¸c c©u hái ®ã.
ViÖc thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p trªn kh«ng thÓ chØ thùc hiÖn trong mét sím
mét chiÒu .Mµ ®ßi hái ph¶i cã sù phèi kÕt hîp gi÷a Nhµ níc,doanh nghiÖp,c¸c
nhµ kinh tÕ,¬n n÷a lµ thêi gianvµ mét lîng vèn kh«ng nhá.
Do ®ã ,chóng ta ph¶i cïng nhau nç lùc hÕt søc m×nh ,®a ra c¸c gi¶i ph¸p hiÖu
qu¶ nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp cßn lµm ¨n thua lç ,t¹o ®iÒu kiÖn cho nã ph¸t
triÓn,nh»m thùc hiªn môc tiªu cao c¶ h¬n ,®ã lµ ®a ®Êt níc tiÕn lªn CNXH.
Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ ngµy cµng më réng ,c¸c doanh nghiÖp vµ
Nh¶ níc cÇn quan t©m h¬n n÷a ®Õn nhiªm vô tríc m¾t lµ kh¨c phôc t×nh tr¹ng
thua lç vµ nhanh chãng t×m ra gi¶i phap héi nhËp hiÖu qu¶ nhÊt.kh¼ng ®Þnh vÞ
thÕ ®Êt níc trªn trêng quèc tÕ.

TiÓu luËn ®Ðn ®©y em xin ®îc kÕt thuc.Trong tiÓu luËn kh«ng thÓ tr¸nh
khái nh÷ng h¹n chÕ vµ khuyÕt ®iÓm .Em mong nhËn ®îc sù th«ng c¶m cña c¸c
thÇy c«.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o

1.Gi¸o tr×nh kinh tÕ vi m« §¹i häc TµI chÝnh kÕ to¸n Hµ Néi.

2.Gi¸o tr×nh kinh tÕ vi m« §¹i häc KTQD
3.Gi¸o tr×nh kinh tÕ vi m« DAVID BECK
4.Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ kinh doanh §¹i häc Tµi chinh kÕ to¸n HN.
5.Thêi b¸o kinh tÕ SµI Gßn (c¸c sè n¨m 2002,2003)
6.Thêi b¸o kinh tÕ VN (c¸c sè n¨m2003).
7.T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn §¹i häc KTQD(sè79,th¸ng1/2004).
8.T¹p chÝ Nhµ qu¶n lÝ .
9.C¸c trang web: www.mof.gov.vn
www.saigontimes.com.vn
 môc lôc

Lêi më ®Çu............................................................................................................1
PhÇn I: Lý luËn chung ........................................................................................1
1.Doanh nghiÖp vµ nh÷ng vÊn ®Ò thua lç cña doanh nghiÖp .......................1
1.1. Doanh nghiÖp ................................................................................................1
1.2. VÊn ®Ò thua lç cña doanh nghiÖp ................................................................4
2. Nguyªn nh©n t×nh tr¹ng thua lç cña doanh nghiÖp ..........................................5
2.1. Nguyªn nh©n kh¸ch quan.................................................................................5
2.2. Nguyªn nh©n chñ quan cña doanh nghiÖp ....................................................7
PhÇn II: T×nh tr¹ng thua lç cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam .......................9
1. Kh¸i qu¸t t×nh tr¹ng thua lç cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay.......9
2. Nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn thua lç
.................................................................................................................................
11
2.1. Nguyªn nh©n kh¸ch quan.................................................................................11
2.2. Nguyªn nh©n chñ quan ....................................................................................12
3. C¸c biÖn ph¸p ®· ®îc kh¾c phôc trong thêi gian qua
.................................................................................................................................
13
3.1. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc ..............................................................13
3.2. Thµnh lËp c¸c tËp ®oµn kinh doanh ..............................................................14
3.3. Gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nî vµ hµng ho¸ Õ thõa......................................14
PhÇn III: Gi¶i ph¸p kinh tÕ víi doanh nghiÖp nhµ níc lµm ¨n thua lç ..........15
1. Gi¶i ph¸p cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc
.................................................................................................................................
15
2. Gi¶i ph¸p cña c¸c c¬ quan nhµ níc
.................................................................................................................................
17
3. C¸c ®iÒu kiÖn thùc hiÖn
.................................................................................................................................
20
KÕt luËn................................................................................................................21
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o..............................................................................22