V.

T�CH PH�NH�M HỮU TỈ ĐỐI VỚI X V�

Xét tích phân , trong đ� R(u,v) là hàm hữu tỉ đối với u và v và a2x + bx + c là
một tam thức bậc 2 không có nghiệm kép.

1. Phương ph�p tổng qu�t

Tùy theo dấu của hệ số a ta đưa tam thức a2x + bx + c về dạng tổng hay hiệu hai bình phương . Khi đ� t�ch
ph�n I c� một trong ba dạng sau:

(a)

Đặt: với

(b)

Đặt: ,

(c)

Đặt:

Ví dụ :

1)

Biến đổi : x2 + 2x = (x+1)2 - 1

Xét trường hợp x+1 ≥ 1

Đặt
Ta có:

Do đ�:

Mà:

Trường hợp x + 1 < -1 ; công thức (*) ở trên vẫn đ�ng vì đạo hàm của hàm số ở vế phải (*) luôn bằng:

2)

Đặt

Ta có dx = ( 1 + tg2 t) dt

Đặt u = sin x ⇒ du = cost dt. Khi đ�:

Mà

sint và tgt cùng dấu với

2.Tích phân dạng

Để t�nh t�ch ph�n dạng này ta có thể đặt :

3. Tích phân dạng

Để t�nh c�c t�ch ph�n dạng ta biến đổi tam thức ax2 + bx + c thành tổng hoặc hiệu của hai bình phương
rồi đổi biến để đưa về các dạng tích phân đã biết sau đ�y:

Ví dụ : Tính các tích phân:

1)

Biến đổi: x2 - 4x + 5 = (x-2)2 + 1

Đặt u = x � 2 ⇒ du = dx

Ta có :

2)

Biến đổi: 3 � 4x � 4x2 = 4 � (2x+1)2

Đặt u = 2x + 1 ⇒ du = 2dx

Ta có: