Hướng dẫn cài đặt Linux

Sử dụng phiên bản RedHat , Fedora Core

©Trần Nhật Huy – Ariko – deeforum.net

A. Lời giới thiệu .

Cài đặt Linux và dùng song song cùng với Windows là đều mong muốn của nhiều bạn,
nhưng với những ai chưa biết gì về Linux thì hầu như họ không dám bỏ đĩa vào để cài.
Để giúp đỡ cho những ai muốn cài Linux vào một hệ thống đang sử dụng Windows XP,
tôi xin viết ra vài điều giúp bạn tự tin hơn khi cài đặt Linux. Dưới đây là bài viết hướng
dẫn bạn cài đặt Linux vào một máy có sẵn Windows Xp hoặc bất kỳ một bản Windows
nào khác. Tôi sử dụng bản Linux Fedora Core 2( FC2) để cài đặt vì các ưu điểm sau: thừa
hưởng sự ổn định của RedHat, có đầy đủ phần mềm cho nhiều dạng cài khác nhau( bộ cài
lên đến 6CDs), giao diện đẹp, nhanh, cài đặt rất dễ và không yêu cầu cấu hình mạnh; đặc
biệt sắp tới sẽ có bản FC3 nên thuận tiện hơn để nâng cấp cũng như cài mới . Những thứ
cần thiết bạn cần chuẩn bị là :tối thiểu CPU 600Mhz, 128MB RAM, 4GB ổ cứng trống, 3
đĩa FC2 ( Disc 1.2.3), nếu muốn cài thêm chương trình phải có thêm 3 đĩa RPM Pack,
CDROM.

B. Chuẩn bị phân vùng ổ cứng

Giả sử hiện tại máy bạn có 2 phân vùng là C và D, phân vùng C dùng để cài Windows và
phân vùng D để chứa dữ liệu( nếu có thêm bất kỳ phân vùng nào khác, vd: E, F,…bạn
nên nhớ rằng phải chia cho Linux phân vùng cuối cùng).

Bước 1: Bạn sử dụng Partition Magic(PM) : để “cắt” bớt cho Linux 1 ít ở phân vùng
cuối( chia lại các phân vùng trên ổ cứng đang có, không mất dữ liệu). Yêu cầu ổ cứng
bạn phải có tối thiểu 4GB dư, nhiều hơn thì càng tốt
- Một partition là Linux native ext3. Cần khoảng 2GB trở lên để cài Linux, bao gồm cả
KDE và Gnome, các tiện ích đồ họa, multimedia, và lập trình. Tối thiểu bạn cần 400MB
và cài toàn bộ là 6GB .
- Một partition là Linux swap, là phân vùng tráo đổi của Linux dành cho việc sử dụng bộ
nhớ ảo, giống như Page file của Windows XP. Thông thường, dung lượng bộ nhớ ảo tối
ưu sẽ gấp đôi dung lượng bộ nhớ RAM của hệ thống.
Bạn bỏ đĩa khởi động có PM vào( Hiren’s Boot CD chẳng hạn), chạy PM thu nhỏ phân
vùng cuối cùng lại-vd ở đây là ổ D. Tùy theo mức độ còn trống của phân vùng này bạn
kéo nhỏ lại làm sao để còn dư 4 GB trở lên là được. Phần dư ra này bạn chia ra 2 phân
vùng một phân vùng lớn để cài Linux cỡ 3.8GB hay nhiều hơn 10GB càng tốt và phân
vùng để chứa bộ nhớ ảo cho Linux khoảng 300MB là được. Bạn Format phân vùng
3.7Gb đó là Linux Ext3 và phân vùng 300MB là Linux Swap như hình minh họa. Sau đó
nhấn Apply để tiến hành phân hoạch lại ổ cứng.
Bước 2: Khởi động bằng CD Linux , bắt đầu cài đặt
Cho máy khởi động bằng đĩa CD ( vào Bios chỉnh ở phần Firstboot là CDROM), bỏ đĩa 1
của FC2 vào để tiến hành khởi động và cài đặt. Nhấn Enter để bắt đầu khởi động Linux,
bỏ tùy chọn kiểm tra đĩa CD xem các file có bị hư không khi được hỏi. Đợi Linux dò tìm
phần cứng vài phút.

Bước 3: Bắt đầu tiến trình cài đặt Fedora Core 2.

Chương trình cài đặt sẽ tự động dò thông số của bàn phím, chuột, card màn hình, màn
hình và sau đó đi vào quá trình cài đặt. Thông qua từng bước wizard để bạn chọn các
thiết lập cho bàn phím, chuột, ngôn ngữ không có gì khó khăn, nó y chang như khi cài
Windows vậy.

Bước 4: Chọn kiểu cài đặt.

Gồm 4 kiểu

- Personal Desktop: dành cho người mới làm quen với Linux hoặc dành cho máy để bàn
và máy xách tay. Chương trình cài đặt sẽ tự động chọn lựa những gói phần mềm cần thiết
nhất cho cấu hình này. Dung lượng đĩa cần cho kiểu cài đặt này chiếm khoảng 2GB, bao
gồm cả môi trường đồ họa Gnome.
- WorkStation: dành cho những trạm làm việc với chức năng đồ hoạ cao cấp, các công
cụ phát triển và quản trị hệ thống.
- Server: cài đặt hệ thống đóng vai trò máy chủ như chia sẻ file, chia sẻ máy in và các
dịch vụ Web.
- Custom: đây là lựa chọn cho bạn toàn quyền trong quá trình cài đặt, bạn có thể chọn
các gói phần mềm, phân vùng tùy ý bạn.
Ở đây bạn nên chọn Personal Desktop để tiến hành cài đặt và dùng thử Linux.

Bước 5: Lựa chọn phân vùng cài đặt.

Đây là bước rất nguy hiểm nếu bạn chọn sai thì toàn bộ dữ liệu có trên đĩa cứng của bạn
sẽ “đội nón ra đi”. Do đó phải hết sức thận trọng, nhìn thật kỹ trong công đoạn này và đặc
biệt đừng bao giờ chọn Automatically partition ( bạn sẽ bị mất hết dữ liệu và Windows ) .
Đến màn hình Disk Partitioning Setup bạn chọn Manually partition with Disk Druid (
đối với các phiên bản Fedora Core 5 về sau , bạn phải chọn là Create Custom Layout )
để bắt đầu chọn phân vùng cài cho Linux, chỉ định phân vùng mà chúng ta đã cắt ra ở
bước trên.
-Lúc này bạn di chuyển chuột tới phân vùng có hệ thống file là ext3 ( nếu đã phân như
trên thì ở đây sẽ là hda6) đã cắt ra bằng PM ở trên, chọn Edit, ở phần Mount Point bạn
chọn / để chứa Linux, nhấn OK. Nếu có yêu cầu Format lại bạn cứ đồng ý cho nó tiến
hành.

Bước 6: Cài đặt Boot Loader.

Đây là công đoạn không kém phần quan trọng, chương trình này giúp bạn có thể chọn
được Linux hoặc Windows khi khởi động máy.
Đây là chương trình dùng để khởi động Linux cũng như các hệ điều hành khác (dual
boot) khi bạn có nhiều hơn một hệ điều hành được cài trên hệ thống. GRUB là boot
loader mặc định khi cài FC2. Đây là chương trình rất mạnh và uyển chuyển. Grub tự
động dò các hệ điều hành hiện có trên hệ thống và thêm vào trong danh sách khởi động.
Các tuỳ chọn trên màn hình tương đối dễ hiểu.
Ở đây bạn nên chọn Other để Grub cài lên Master Boot Record và quản lý khởi động cho
cả máy, như thế bạn mới có thể chọn Linux hoặc Windows khi boot máy.
Khi bạn chọn như vậy thì khi khởi động , mặc định máy sẽ khởi động vào Windows sau
10s chờ bạn chọn lựa Linux hay Windows.

Bước 7: Set Root Password.

Đây là công đoạn bắt buột, bạn phải nhập mật khẩu Root (root là tên người sử dụng cao
nhất trong Linux , bạn có quyền làm bất kỳ điều gì với quyền root ) nên chọn gì đó cho
dễ nhớ. Tài khoản root là tài khoản có quyền cao nhất trong hệ thống – nên đừng có quên
mật khẩu. Bạn có thể cài đặt, cấu hình hệ thống hay làm mọi chuyện một khi đăng nhập
vào hệ thống với tài khoản này.

Bước 8: Lựa chọn các gói cài đặt.

Nên chọn Install defaut… nếu muốn thay đổi bạn chọn Customize… để chọn.
Không nên cài quá nhiều thứ , cần cái gì thì cài món đó . Đặc biệt không nên cài các gói
về server , mạng . Bạn mới làm quen Linux nên khi bạn chọn cài thêm những thứ đó ,
Linux sẽ đòi bạn cấu hình tiếp các phần đó .
Bước 9 : FC bắt đầu tiến hành cài lên đĩa cứng.
Thời gian cài đặt tùy thuộc vào cấu hình máy cũng như các gói phần mềm bạn đã chọn,
nói chung FC2 cài không mất nhiều thời gian, với các lựa chọn trên chỉ mất không quá
15’. Lưu ý trong khi cài bạn nên ngồi trước Monitor để khi nó yêu cầu đổi CD thì bỏ vào.
11.Xin chúc mừng bạn cánh cửa đến với thế giới “chim cách cụt” đã mở ra, bây giờ thì
bạn có thể tận tay cấu hình nó mà không còn phải ngồi nghe người ta nói về nó nữa.

Bước 11: Cài đặt thành công , khởi động lại máy .
Lẽ ra không có công đoạn này nhưng tôi xin nói thêm một tý để bạn khỏi bất ngờ khi
khởi động lại máy. Sau khi khởi động Grub sẽ chiếm chỗ MBR của chương trình boot
của Windows, khi khởi động máy nó sẽ xuất hiện, bạn có thể chọn Linux hoặc Windows
giống như đang xài Boot Loader của Windows vậy..
C. Kinh nghiệm sử dụng Linux chung với Windows

Bạn cần biết rằng Linux chỉ đọc ghi tốt với phân vùng FAT32 , còn với NTFS thì Linux
làm việc không tốt bằng . Vì vậy bạn nên tạo thêm 1 phân vùng FAT32 trên ổ cứng để
thuận tiện cho việc copy dữ liệu qua lại giữa Linux và Windows .

Giả sử bạn có phân vùng FAT32 là hda8. Bạn có thể làm như sau để mỗi khi khởi động
thì phân vùng FAT32 tự động mount .
- Bạn mở file /etc/fstab thêm vào dòng sau :
/dev/hda8 /mnt/win vfat auto,user 0 0
Sau đó save lại , restart máy , bạn sẽ có thể thao tác trên hda8 bình thường .
Trong đó :
- /mnt/win là folder bạn phải tạo sẵn trước khi mount .

Bài viết này được tôi ( Ariko ) chỉnh sửa lại từ bài viết của anh Trần Đình Hòa ( RomeoX
– Vietdown.org )
Thành thật cám ơn bài viết qúy giá của anh Hòa.