He Thong Vien Thong 5595

H
Hệệ tthhốốnngg vviiễễnn tthhôônngg
Baøi 1: TOÅNG QUAN VEÀ CAÙC HEÄ THOÁNG VIEÃN THOÂNG

I. Khaùi nieäm :
- Heä thoáng vieãn thoâng laø taäp hôïp taát caû caùc phöông tieän kyõ thuaät ñeå truyeàn daãn
tin töùc töø nôi phaùt ñeán nôi thu .
o
- Tuøy theo caùc muïc ñích khaùc nhau maø ngöôøi ta coù nhieàu caùch phaân loaïi heä
as
thoáng vieãn thoâng .
• Phaân loaïi theo tính chaát coâng vieäc :
H TV T Chuyeån maïch ( toång ñaøi ) .
ib
Truyeàn daãn ( Vi ba ,veä tinh ) .
Vi ba lieân laïc trong phaïm vi ngaén .
av
Veä tinh lieân laïc trong phaïm vi daøi .
• Phaân loaïi theo cô cheá truyeàn tin :
Heä thoáng ñôn coâng ( Truyeàn tín hieäu theo moät chieàu nhaát ñònh ) .
gv
H TV T Heä thoáng song coâng ( Truyeàn tín hieäu hai chieàu cuøng moät luùc ) .
Heä thoáng baùn song coâng ( Truyeàn tín hieäu hai chieàu khoâng ñoàng
thôøi ) .
- Caáu hình cô baûn cuûa moät HTVT :
an
qu
Nguoàn caûm Xöû lyù tín Keânh Xöû lyù caûm bieán Nhaän
tin bieán hieäu truyeàn tín hieäu ngöô c tin
in
+Nguoàn tin : Nôi phaùt ra tin töùc caàn truyeàn ñi .

+ Caûm bieán : Bieán tin töùc thaønh tín hieäu ñieän .
an ng t
+ Xöû lyù tín hieäu : Bieán tín hieäu thaønh moät tín hieäu khaùc ñeå truyeàn daït hieäu
quaû cao trong truyeàn daãn .
+ Keânh truyeàn :Ñöôøng truyeàn tín hieäu . Ñoái vôùi caùc HTVT hieän nay coù 3
h T ho
keânh truyeàn chính .

Caùp kim loaïi ( Truyeàn ngaén,toác ñoä truyeàn thaáp ).
an c t
Voâ tuyeán ( Truyeàn trong khoâng khí ) .

Caùp quang ( Cheá taïo baèng thuûy tinh ) .
Th ho
II. Caùc thoâng soá ñaùnh giaù chaát löôïng cuûa caùc HTVT :
1) Ñoä suy hao cuûa ñöôøng truyeàn :
Ñoä suy hao : Laø tyû soá giöõa coâng suaát tín hieäu ngoõ vaøo chia cho coâng suaát tín
Le lieu
hieäu ngoõ ra . Trong caùc HTVT coâng suaát vaø ñoä suy hao ñeàu tính theo ñôn vò chuaån
hoùa laø deciben (dB) .
• Coâng suaát : [p] = 10log 10P / PC
tai
Neáu Pc = 1W [p] coù ñôn vò laø dBW .

Neáu Pc = 1mW [p] coù ñôn vò laø dBm.
Pin
• Ñoä suy hao: [A] = 10log Pout

10 = [Pin] - [Pout] ( ñôn vò : dB ) .
Vd: Ñoåi 100W ra dBm vaø dBW.
TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

H
[P] dBW = 10 log 100

10 = 2*10 = 20 dBW
[P] dBWm = 10log 100*10 3
10 = 5*10 = 50 dBm
log ba = M ⇒ b = aM
log aa = 1
o
bα
log = α log ba
as
a
log (ab.c ) = log ba + log ca

b
ib
log =log ba − log ca
c
a
log 1a = 0
av
* Chuù yù
- Khi coâng suaát tính baèng W taêng gaáp 2 thì coâng suaát tính baèng dB taêng theâm 3
gv
ñôn vò
100W # 20dBW = 50dBm
200W # 23dBW = 53dBm
P1 # [P1] = 10log 10
P1
an
50W # 17dBW = 47dBm
qu
P2 = 2P1 ⇒ [P2] = 10log 10
2 P1
= 10log 10
2
+10 log10
P1
P1(W) ⇒ [ P1] = 10 log10

P1
in
[P1]dBm = 10log 10 = 10 log10 + 10 log10

3 3
P1*10 P1
10
an ng t
1W # 0 dBW = 30 dBm
2W # 3 dBW = 33 dBm
4W # 6 dBW = 36 dBm
8W # 9 dBw = 39 dBm
h T ho
16W # 12 dBw = 42 dBm

32W # 15 dBw = 45 dBm
an c t
64W # 18 dBw = 48 dBm

Vd
Th ho
Ñoåi 11dBW = ( 20 - 9 ) dBw

= 100 : 9 = 12,5 W
10W # 10 dBW
Le lieu
100W # 20 dBW
1000W # 30 dBW
10000W # 40 dBW
tai
Ñoåi dBm ra mW
17dBm = (20 – 3) = 100 : 2 = 50mW
19dBm = (10 + 9) = 10 * 8 = 80mW
2) Thôøi gian treå :

H
Laø khoaûng thôøi gian maø tín hieäu truyeàn töø nôi phaùt ñeán nôi thu trong caùc heä
thoáng vieãn thoâng thôøi gian treå toái ña cho pheùp laø 100ms
Tín hieäu taïi ñaàu thu : uR(t) = α uT(t - ℑ )
α : Ñoä suy hao
ℑ : Thôøi gian treå
o
vd :Tín hieäu taïi ñaàu phaùt uT (t) = A cos (100 π t + π / 6 ) (t = ms)
as
Xaùc ñònh pha cuûa tín hieäu taïi ñaàu thu caùch nôi phaùt 30km
d 3 * 10 4
Thôøi gian treå : ℑ = = = 10 − 4 (s)
ib
8
c 3 * 10
π
⇒ Ñoä treå pha ωℑ = 100 π * 10 − 4 =
av
100
π π
Pha cuûa tín hieäu taïi ñaàu thu − (rad)
6 100
gv
3) Baêng thoâng cuûa heä thoáng :
laø khoaûng taàn soá maø ñaûm baûo cho heä thoáng hoaït ñoäng ôû cheá ñoä bình thöôøng .
an
Taàn soá caét : Laø taàn soá maø taïi ñoù ñoä lôïi giaûm ñi
1
2
laàn (tính theo dB thì ñoä lôïi
giaûm 3 laàn)
qu
1/0.7
-3dB
in
an ng t
fc f fc f
Baêng thoâng baèng ñoä roäng phoå (khoaûng thôøi gian giöõa taàn soá nhoû nhaát fmin vaø
h T ho
fmax cuûa tieáng noùi con ngöôøi .

Baêng thoâng cuûa heä thoáng (BW) :
an c t
BW =fmax - fmin (Hz)

Ñoái vôùi moät heä thoáng lyù töôûng thì seõ coù baêng coâng baèng ñoä roäng phoå cuûa tín
Th ho
hieäu .
4) Ñoä meùo tín hieäu :
Moät heä thoáng tuyeán tính laø heä thoáng coù quan heä giöõa tín hieäu ñaàu phaùt vaø
Le lieu
ñaàu thu theo phöông trình ñöôøng thaúng . Heä thoáng phi tuyeán laø heä thoáng coù
quan heä giöõa tín hieäu ñaàu phaùt vaø ñaàu thu theo phöông trình ñöôøng cong .
Meùo tín hieäu trong heä thoáng phi tuyeán chia laøm hai loaïi :
Meùo haøi .
tai
-
- Meùo ñieàu cheá töông hoå .
+ Meùo haøi : f1 Phi tuyeán f1 ,2f1….
Caùc taàn soá 2f1 ,3f1… nf1 goïi laø haøi

H
Nhö vaäy haøi laø nhöõng thaønh phaàn taàn soá môùi xuaát hieän ôû ngoõ ra cuûa phi tuyeán
vaø coù taàn soá gaáp soá nguyeân laàn taàn soá tín hieäu ngoõ vaøo .Thaønh phaàn haøi coù taàn soá
gaáp n laàn ngoõ vaøo goïi laø haøi n laàn .
Meùo haøi : laø meùo gaây ra do caùc thaønh phaàn haøi .
+ Meùo ñieàu cheá töông hoå .
o
Trong maïch phi tuyeán neáu cho tín hieäu ngoõ vaøo coù nhieàu taàn soá thì ôû ngoõ ra
as
ngoaøi caùc thaønh phaàn haøi coøn coù caùc thaønh phaàn khaùc coù taàn soá khoâng gaáp moät soá
nguyeân laàn taàn soá ngoõ vaøo . Caùc thaønh phaàn naøy ñöôïc goïi laø saûn phaàm ñieàu cheá
ib
töông hoå .
Meùo ñieàu cheá töông hoå laø meùo gaây ra do caùc saûn phaåm ñieàu cheá töông hoå .
av
5) Nhieãu:
Laø moät tín hieäu khoâng mong muoán nhöng xuaát hieän trong tín hieäu thu ñöôïc .
coù nhieàu caùch phaân loaïi nhieãu khaùc nhau .
gv
- Phaân theo nguoàn goác :
Nhieãu Can nhieãu : xuaát phaùt beân ngoaøi heä thoáng
Taïp aâm (tieáng oàn ) : Xuaát phaùt beân trong heä thoáng
- Phaân theo ñaëc tính taàn soá :
an
Nhieãu traéng : nhieàu thaønh phaàn taàn soá taïo neân
qu
Maøu : Moät thaønh phaàn taàn soá taïo neân
- Phaân loaïi theo caùch thöùc taùc ñoäng cuûa nhieãu
in
Nhieãu coäng tín hieäu caàn thu coäng vôùi tín hieäu nhieãu
Nhaân tín hieäu caàn thu vôùi tín hieäu nhieãu
an ng t
Trong caùc heä thoáng vieãn thoâng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng cuûa tín hieäu thu ñöôïc
ngöôøi ta thöôøng duøng ñaïi löôïng tyû soá tín hieäu treân nhieãu .
S
Tín hieäu /nhieãu : vieát taét hay SNR
h T ho
N
S PS ⎡ S ⎤
= ; dB = [Ps] – [PN]
N PN ⎢⎣ N ⎥⎦
an c t
S
Trong caùc heä thoáng soá ngoaøi ñaïi löôïng ngöôøi ta coøn duøng ñaïi löôïng tyû leä
Th ho
N
bit loãi kyù hieäu BER
BER = soá bít loãi / toång soá bít thu ñöôïc
Le lieu
III . Tín hieäu vaø phaân tích tín hieäu

1. Khaùi nieäm tín hieäu :
Laø moät bieåu hieän vaät lyù cuûa tin töùc noù ñöôïc taïo ra nhôø vaøo boä caûm bieán .Tuøy theo
muïc ñích khaùc nhau maø ngöôøi ta phaân chia tín hieäu theo nhieàu caáp ,
tai
VD : micro ,camera .
+ Phaân loaïi theo tính lieân tuïc .
Tín hieäu Töông töï : truyeàn hình , phaùt thanh .
Soá : Ñieän thoaïi di ñoäng .
→ Tín hieäu töông töï laø tín hieäu lieân tuïc caû veà thôøi gian laån bieân ñoä .

H
Tín hieäu soá laø tín hieäu lieân tuïc veà thôøi gian nhöng khoâng lieân tuïc veà bieân ñoä .
* Caùc öu ñieåm cuûa tín hieäu soá so vôùi tín hieäu töông töï :
• Khaû naêng baûo maät tín hieäu soá toát hôn .
• Khaû naê¨ng choáng nhieãu cao
Soá ñeå taùch nhieåu
o
thu
as
TT ttthhhuuu .
• Hieäu quaû neùn tín hieäu cao .
ib
+ Phaân theo tính tuaàn hoaøn : 2 loaïi
av
Tín hieäu tuaàn hoaøn x(t) = x( t-T )
Ngaåu nhieân
X(t) = 220sin (100 π t) f = 50hz
gv
X(t+0.02) = 220sin[100 π (t+0.02)]
= 220sin[100 π t +2 π ]
= 220sin 100 π t
+ Phaân theo naêng löôïng vaø coâng suaát :
an
• Naêng löôïng tín hieäu : Laø tín hieäu coù naêng löôïng höõu haïn 0<Ex< ∞
qu
kyù hieäu Ex
+∞
Ex = ∫ x2(t) dt
in
−∞
an ng t
• Coâng suaát tín hieäu : Laø tín hieäu coâng suaát höõu haïn 0<Px< ∞
kyù hieäu Px
T
t0 +
2
1
Px = lim ∫ x2(t) dt
h T ho
T →∞ T T
t0 −
2
an c t
Neáu x(t) laø tuaàn hoaøn thì :

T
2
Th ho
1
Px=
T ∫ x(t )dt
T
−
2
2. Phaân theo tín hieäu

Le lieu
a. Phaân tích theo taàn soá :

Laø xaùc ñònh caùc thaønh phaàn taàn soá coù trong tín hieäu vaø naêng löôïng töông öùng cuûa
moãi thaønh phaàn laø bao nhieâu .
tai
Cô sôû phaân tích tín hieäu taàn soá laø pheùp bieán ñoåi Fourier.
+∞
-s 2 π f(t )
• Bieán ñoåi thuaän X(f) = ∫ x (t )e
−∞
dt

H
+∞
s 2 ∞ f(t )
• Bieán ñoåi ngöôïc X(t) = ∫ x ( f )e
−∞
dt
X ( f ) = X ( f ) ej ϕ ( f )
X ( f ) : Phoå bieân ñoä cuûa x(t)
o
ϕ (f) : Phoå pha.
as
b. Phaân tích theo thôøi gian :
xaùc ñònh bieân ñoä cuûa tín hieäu taïi caùc thôøi ñieåm khaùc nhau .Trong thöïc teá raát
ib
nhieàu ngöôøi öùng duïng phaân tích tín hieäu theo thôøi gian .Maùy hieän soùng
( osciloscope) .
av
BAØI 2 MOÂI TRÖÔØNG TRUYEÀN TIN
gv
I. Caùc hieäu öùng xaõy ra treân ñöôøng daây :
1. Hieäu öùng da :
Khi cho caùc tín hieäu coù taàn soá cao chaïy treân daây daãn thì maät ñoä ñieän töø khoâng
an
phaân boá ñeàu tieát dieän phaúng cuûa daây maø taäp trung chuû yeáu ôû lôùp voû beân ngoaøi
cuøng goïi laø hieäu öùng da .
qu
d
in
an ng t
Lôùp daãn ñieän

h T ho
l
Beà daøy lôùp daãn ñieän d = (l laø ñieän trôû suaát . μ laø töø ñoä thaåm) .
πηf
an c t
Ngöôøi ta ñaõ öùng duïng hieäu öùng da ñeå cheá taïo ra daây daãn löôõng kim ,oáng daãn soùng
ñeå duøng trong caùc heä thoáng vieãn thoâng .
Th ho
2. Hieäu öùng laân caän :

Khi hai daây daãn daët gaàn nhau thì maät ñoä ñieän töû phaân ôû lôùp voû cuûa hai daây daãn
theo hieäu öùng da cuõng khoâng ñeàu maø taäp trung nhieàu ôû phía tieáp xuùc hai daây daãn
Le lieu
goïi laø hieäu öùng da laân caän .

3. Hieäu öùng nhieät :
Khi nhieät ñoä cuûa moâi tröôøng thay ñoåi laøm cho caùc thoâng soá cuûa ñöôøng daây :
ñieän trôû ,ñieän daãn , ñieän caûm ,ñieän dung bò thay ñoåi ñaây laø hieäu öùng nhieät ñoä.
tai
II. Caùc loaïi keânh truyeàn :

Caùp kim loaïi
Caùp quang Höõu tuyeán
Voâ tuyeán
1. Keânh truyeàn höõu tuyeán :

H
a. Caùp kim loaïi :

Laø caùp ñöôïc cheá taïo töø caùc vaät lieäu kim loaïi daãn ñieän .Tuøy theo phaïm vi öùng
duïng khaùc nhau maø caùp km loaïi cuõng ñöôïc cheá taïo theo nhieàu kieåu khaùc nhau .
+ Caùp ñoâi song haønh : laø loaïi caùp caân baèng coù trôû khaùng 300 Ω hoaëc 600 Ω .Caùp
naøy thích hôïp cho vieäc truyeàn tín hieäu coù taàn soá thaáp vaø trung bình .Baêng thoâng
o
töông ñoái heïp vaø ñoä nhieãu phieân aâm töông ñoái lôùn .
as
+ Caùp xoaén ñoâi : Caùp caân baèng trôû khaùng Z = 200 Ω baêng thoâng heïp ,choáng ñoä
nhieåu xuyeân aâm .
ib
• STP (shield TP)
• UTP (un shield TP)
av
+ Caùp ñoàng truïc : laø caùp khoâng caân baèng, Trôû khaùng 75 Ω vaø 50 Ω coù baêng
thoâng töông ñoái lôùn neân raát thích hôïp ñeå truyeàn tín hieäu soá coù tín hieäu cao, khaû
naêng choáng nhieãu töông ñoái cao.
gv
an
qu
• Caùp thick (daøy)
• Caùp thin (moûng)
in
b. Caùp quang :
Caùp quang ñöïôc cheá taïo töø thuûy tinh vaø tín hieäu truyeàn daãn beân trong laø aùnh saùng.
an ng t
Cô sôû cuûa vieäc truyeàn daãn quang.

_ Hieân töôïng khuùc xaï aùnh saùng: Khi moät tia saùng ñi qua maët phaân caùch giuõa hai
moâi tröôøng coù chieát suaát khaùc nhau thì laøm cho tia saùng bò ñoåi phöông. Hieän töôïng
h T ho
naøy goïi laø hieän töôïng khuùc xaï aùnh saùng .

an c t
n1
Th ho
i
n2
r
Le lieu
i: laø goùc tôùi ñöôïc taïo bôûi tia tôùi vaø phaùp tuyeán.
r: laø goùc khuùc xaï, goùc taïo bôûi tia khuùc xaï vaø phaùp tuyeán
tai
Ñònh luaät khuùc xaï aùnh saùng : Khi goùc tôùi thay ñoåi thì goùc khuùc xaï cuõng thay ñoåi
theo nhöng tyû soá giöõa sin goùc tôùi vaø sin goùc khuùc xaï luoân luoân laø moät haèng soá.
Haèng soá naøy chính laø tæ soá chieát suaát giöõa hai moâi tröôøng
sin i n 2
= .
sin r n1

H
_ Hieän töôïng phaûn xaï toaøn phaàn:
i’ r’
o
as
r
ib
Vì n1 > n2 ⇒ sini /sin r <1
av
⇒ sini < sin r
r > r (vì 0<i,r<90 0 haøm Sin laø haøm taêng)
Khi cho aùnh saùng di töø moâi tröôøng chieát quang hôn sang moâi tröôøng chieát quang
gv
keùm thì goùc khuùc xaï lôùn hôn goùc tôùi. Neáu taêng goùc tôùi ñeán moät goùc giôùi haïn naøo
ñoù thì goùc khuùc xaï seõ baèng 900 tieáp tuïc taêng goùc tôùi thì tia khuùc xaï seõ bieán maát vaø
toaøn boä tia saùng seõ phaûn xaï laïi moâi tröôøng 1 theo dònh lyù phaûn xaï. Hieän töôïng naøy
an
goïi laø hieän töôïng phaûn xaï toaøn phaàn .
Ñeå coù hieän töôïng phaûn xaï toaøn phaàn thì thoûa maûn 2 ñieàu kieän sau:
qu
+ Aùnh saùng ñi töø moâi tröôøng chieát quang hôn sang moâi tröôøng chieát quang
keùm.
in
+ Goùc tôùi > goùc giôùi haïn ( i>igh) .

Goùc ghôùi haïn laø goùc tôùi khi goùc khuùc xaï baèng 90 0
an ng t
Sini n 2 Sini gh n 2 n
= ⇒ = ⇒ i gh = arcSin 2
Sinr n1 1 n1 n1
Caùc loïai sôïi quang:
h T ho
_ Sôïi quang coù chieát suaát nhaûy baäc SI (step index) :

+ Caáu taïo goàm hai lôùp:
an c t
• Lôùp loõi coù chieát suaát lôùn .

• Lôùp voû beân ngoøai coù chieát suaát nhoû
Th ho
• Ñoà thò bieãu dieãn theo baùn kính laø moät ñöôøng baäc thang.
+ Nguyeân lyù truyeàn tín hieäu: Döïa theo hieän töôïng phaûn xaï toøan phaàn.
Khi chieáu aùnh saùng vaøo moät ñaàu cuûa sôïi quang, neáu tia saùng thaúng goùc vôùi thieát
Le lieu
dieän thaúng cuûa sôïi quang thì noù seõ truyeàn ñeán ñaàu thu theo moät ñöôøng thaúng. Neáu tia
saùng vuoâng goùc vôùi thieát dieän thaúng cuûa sôïi quang thì seõ bò phaûn xaï nhieàu laàn vaø
truyeàn ñeán ñaàu thu. Nhö vaâïy ñöôøng ñi cuûa tia saùng laø moät ñöôøng gaáp khuùc. Tín hieäu
tai
taïi ñaàu thu laø moät taäp hôïp cuûa taát caû caùc tia saùng .
Öu ñieåm : Sôïi SI coù caáu truùc ñôn giaûn neân deå cheá taïo do ñoù giaù thaønh thaáp .
Nhöôïc ñieåm : v = c/ n do caùc tia saùng coù nhieàu ñöôøng ñi khaùc nhau nhöng truyeàn
cuøng vaän toác neân chuùng ñeán ñaàu thu khoâng cuøng luùc .Hieän töôïng naøy goïi laø taùn xaï
trong sôïi SI .Keát quaû cuûa hieän töôïng naøy laøm cho xung aùnh saùng thu ñöôïc coù ñoä roäng

H
lôùn hôn xung aùng saùng ñaàu phaùt .Do ñoù sôïi SI khoâng truyeàn ñöôïc tín hieäu coù toác ñoä
cao
_ Sôïi Quang coù chieát suaát giaûm daàn SI( Graded) :
+ Caáu taïo:
• Goàm raát nhieàu lôùp ,moãi lôùp coù beà daøy raát moûng, lôùp beân ngoaøi coù chieát suaát
o
nhoû hôn lôùp beân trong.
as
• Ñoà thò bieåu dieån chieát suaát theo baùn kính laø moät ñöôøng cong
coù giaù trò cöïc ñaïi taïi R = 0 ( taâm cuûa sôïi quang )
ib
coù giaù trò cöïc tieåu taïi R = r ( r laø baùn kính sôïi quang )
+ Nguyeân lyù truyeàn tín hieäu: Döïa theo hieän töôïng khuùc xaï aùnh saùng
av
Khi chieáu aùnh saùng vaøo moät ñaàu cuûa sôïi quang thì caùc tia saùng naøy khuùc xaï nhieàu laàn
ñeå truyeàn ñeán ñaàu thu .Ñöôøng ñi cuûa caùc tia saùng laø ñöôøng hình sin .
Öu ñieåm : Maëc duø ñöôøng ñi cuûa caùc tia saùng daøi ngaén khaùc nhau nhöng caùc tia coù
gv
ñöôøng ñi daøi ñaït ñöôïc vaän toác cao do truyeàn trong moâi tröôøng coù chieát suaát nhoû ,caùc
tia coù ñuôøng ñi ngaén ñaït toác ñoä chaäm do ñi trong moâi tröôøng coù chieát suaát lôùn do ñoù
caùc tia naøy seõ ñeán cuøng moät luùc neân khoâng gaây hieän töôïng taùn xaï. Vì vaäy sôïi GI coù
an
theå truyeàn daãn ñöôïc tín hieäu coù toác ñoä cao .
Nhöôïc ñieåm : Do coù caáu truùc phöùc taïp neân sôïi GI khoù cheá taïo neân giaù thaønh cao .
qu
Ñeå haïn cheá soá löôïng tia saùng truyeàn ñi trong sôïi quang ngöôøi ta cheá taïo ra sôïi quang
coù kích thöôùc nhoû hôn. Neáu sôïi quang chæ truyeàn ñi ñöôïc moät vaøi tia saùng thì ñöôïc goïi
in
laø sôïi ñôn made. Neeáu sôïi quang truyeàn ñöôïc nhieàu aùnh saùng goïi laø sôïi ña made.
Nguyeân lyù truyeàn daãn quang :
an ng t
t/h Bieán ñoåi K/ ñaïi caùp quang K/ñaïi Bieán doåi t/h
E/O quang quang O/E
h T ho
Ñeå truyeàn daãn tín hieäu ñaàu tieân tín hieäu ñöôïc ñöa vaøo boä bieán ñoåi ñieän quang,
an c t
tín hieäu ngoõ ra laø tín hieäu aùnh saùng. Tín hieäu naøy ñöôïc khueách ñaïi nhieàu laàn ñeå taïo ra
coâng suaát ñuû lôùn roài ñöa vaøo sôïi quang. Tín hieäu aùnh saùng lan truyeàn sang sôïi quang
Th ho
vaø ñeán ñaàu thu .

Taïi ñaàu thu do suy hao cuûa sôïi quang neân cöôøng ñoä tín hieäu thu ñöôïc nhoû do
ñoù tín hieäu naøy ñöôïc khueách ñaïi tröôùc khi ñöa vaøo boä bieán ñoåi quang ñieän. Ngoõ ra cuûa
Le lieu
boä bieán ñoåi naøy chính laø tín hieäu ban ñaàu ( tín hieäu caàn truyeàn )
Caùc thoâng soá cuûa sôïi quang :
_ Heä soá suy hao : laø löôïng suy hao treân moãi ñôn vò chieàu daøi cuûa sôïi quang.
Thoâng soá naøy ñöôïc tính baèng ñôn vò DB/km. Coù 4 nguyeân nhaân gaây suy hao cho
tai
sôïi quang + Suy hao do haáp thuï : Neáu trong quaù trình cheá taïo sôïi quang thaønh
phaàn cuûa sôïi coù laån moät soá taïp chaát thì seõ laøm cho ñoä trong suoát cuûa sôïi quang
giaûm ñi. Chính caùc thaønh phaàn taïp chaát naøy seõ haáp thuï moät phaàn aùnh saùng khi
chieáu qua boù vaø gaây suy hao cho sôïi quang .

H
+ Suy hao do taùn saéc : neáu beân trong caùc sôïi quang coù caùc ñieåm khuyeát taät nhö
boït khí, caùc veát nöùt vaø chuùng coù daïng nhö caùc laêng kính thì khi aùnh saùng chieáu qua
noù gaây ra hieän töôïng taùn saéc. Sau khi bò taùn saéc coù theå moät soá tia khoâng coùn ñuû
ñieàu kieän ñeå phaûn xaï toaøn phaàn neân khoâng ñeán ñöôïc ñaàu thu do ñoù gaây suy hao
cho sôïi quang .
o
+ Suy hao do uoán cong : Khi sôïi quang bò uoán cong thì phaùp tuyeán taïi ñieåm uoán
as
cong bò thay ñoåi neân daãn ñeán goùc tôùi cuûa moät soá tia saùng thay ñoåi theo . Do ñoù coù
theå moät soá tia khoâng coøn ñuû ñieàu kieän phaûn xaï toaøn phaàn neân gaây ra suy hao cho
ib
sôïi quang .
+ Suy hao do ñaøn hoài : Khi haøn noái thì taïi moái haøn chieát suaát sôïi quang seõ bò thay
av
ñoåi do vaäy gaây ra moät phaàn suy hao cho sôïi quang .
_ Khaåu ñoä soá : (NA) tính baèng
NA = n0 sini1max
gv
Trong ñoù i1max laø goùc tôùi lôùn I taïi A maø vaãn ñaûm baûo xaõy ra phaûn xaï toaøn phaàn taïi
B
Maø n0 sin i1 = n1sin r( ñònh lyù khuùc xaï aùnh saùng )
n0 sin i1max = n1sinr1max (*) an
Do r+i2=900 khi r = r max
qu
⇒ i2 = i2min
Ñeå coù phaûn xaï toaøn phaàn taïi B thì i2min > i2gh = arcsin n2/n1
in
⇒ sin r2min >n2/n1

Töø (*) ⇒ NA = n0 sin i1max = n1cos i2min = n1 1 − sin in ' iì min
an ng t
Maø sin I2min > n2/n1

⇒ NA < n1 1 − n 22 / n12
h T ho
⇒ 0 < NA < n12 − n 22

Thoâng soá NA caøng nhoû thì sôïi quang ít taùn xaï neân chaát luôïng cao hôn ( khoaûng
an c t
caùch töø 0 ñeán sin i2max khaû naêng phaûn xaï caøng lôùn khi khoaûng caùch ñoù nhoû laïi thì sôïi
quang ít taùn xaï )
Th ho
Caùc öu khuyeát ñieåm cuûa sôïi quang :

+ Öu ñieåm :
_ Sôïi quang coù baêng thoâng raát roäng neâncoù khaû naêng truyeàn ñöôïc tín hieäu coù toác
Le lieu
ñoä cao .
_ Do sôïi quang caáp ñieän hoaøn toaøn neân noù khoâng gaây nhieãu cho caùc heä thoáng
khaùc vaø cuõng khoâng bò caùc heä thoáng khaùc gaây nhieãu .
_ Sôïi quang coù ñoä suy hao thaáp neân thích hôïp cho caùc cöï ly lieân laïc xa .
tai
_ Caùc thoâng soá cuûa sôïi quang khaù oån ñònh giuùp cho tuoåi thoï cuûa sôïi quang laâu hôn
.
_ Sôïi quang coù kích thöôùc nhoû goïn neân deå laép ñaët .
+ Nhöôïc ñieåm :
_ Do cheá taïo baèng thuûy tinh neân deå gaõy .

H
- Vieäc haøn noái sôïi quang töông ñoái phöùc taïp .

III Keânh truyeàn voâ tuyeán :
1. Caùc phöông thöùc truyeàn soùng :
Do ñaët ñieåm cuûa khoâng gian töï do thay ñoåi theo ñoä cao neân ngöôøi ta chia khoâng
gian töï do laøm ba taàn cô baûn : Taàn ñoái löu, bình löu vaø taàn ñieän ly
o
Moãi taàn coù caùc ñaëc ñieåm khaùc nhau neân cuõng thích hôïp cho caùc phöông thöùc
as
truyeàn khaùc nhau .
+ Truyeàn thaúng : (tröïc tieáp ) Söû duïng moâi tröôøng laø taàn ñoái löu .Ñeå truyeàn theo
ib
phöông thöùc naøy anten phaùt phaûi nhìn thaáy anten thu do ñoä cong cuûa maët traùi ñaát neân
truyeàn theo phöông thöùc naøy coù cöï ly haïn cheá
av
+ Truyeàn phaûn xaï : Döïa vaøo ñaët ñieåm cuûa taàn ñieän ly laø phaûn xaï toát ñoái vôùi tín hieäu
coù taàn soá thaáp neân ngöôøi ta truyeàn soùng vaøo söï phaûn xaï cuûa taàn ñieän ly . Phöông thöùc
naøy coù cöï ly lieân laïc töông ñoái xa .
gv
2. Söï phaân chia caùc baêng taàn soá :
Trong moãi lænh vöïc khaùc nhau ñöôïc phaân phaùt söû duïng taàn soá khaùc nhau .
+ Phaùt thanh : Chia laøm moät baêng .
_ Baêng LW ( soùng daøi ) f: 150 → 285 KHz
an
_ Baêng MW (soùng trung ) f: 525 → 1650 KHz
qu
_ Baêng SW ( soùng ngaén ) f: 4M → 26,1 MHz
_ Baêng USW (FM) f: 87,5M → 108 MHz
in
+ Truyeàn hình : 4 baêng taàn .

_ Baêng I : Töø 41M _ 68MHz (VHF)
an ng t
_ Baêng II : Töø 134M_ 216MHz (VHF)

_ Baêng III: Töø 470M _ 506 MHz( UHF)
_ Baêng IV : Töø 600M _900MHz(UHF)
h T ho
+ Veä tinh : 3 baêng taàn

_ Baêng Ctöø 4G _ 6GHz
an c t
_ Baêng KU töø 11G _ 14 GHz

_ Baêng KA töø 20G _ 30 GHz
Th ho
+ Thoâng tin di ñoäng : 2 baêng taàn

_ D900 : töø 890 _ 960 MHz
_ DCS1800 : töø 1710 _ 1880 MHz
Le lieu
Suy hao trong khoâng gian

Khi soùng ñieän töø lan truyeàn trong khoâng gian thì noù seõ va chaïm vôùi caùc phaân
töû khí vaø gaây ra suy hao . Suy hao cuûa khoâng gian kyù hieäu LS :
4πD 2 4πD
tai
LS = 10log10 ( ) = 20 log 10
λ λ
Trong ñoù D : laø cöï ly lieân laïc (m) .
λ : laø böôùc soùng laøm vieäc (m) .

H
BAØI 3 : ÑIEÀU CHEÁ VAØ GIAÛI ÑIEÀU CHEÁ

I . Khaùi nieäm :
+ Ñieàu cheá laø quaù trình bieán ñoåi tín hieäu thaønh moät tín hieäu khaùc nhôø vaøo soùng
mang .
o
as
tín hieäu caàn ñieàu cheá Ñ
Ñiieeàuàu cchheeá á tín hieäu ñaõ ñieàu cheá
soùng mang
ib
+ Muïc dích cuûa vieäc ñieàu cheá laø taïo ra moät tín hieäu môùi phuø hôïp vôùi moâi tröôøng
truyeàn daãn .
av
Ñieàu cheá tín hieäu Ñieàu cheá töông töï .
Ñieàu cheá soá .
gv
- Ñieàu cheá töông töï laø ñieàu cheá maø tín hieäu caàn ñieàu cheá laø tín hieäu töông töï .
- Ñieàu cheá soá maø tín hieäu caàn ñieàu cheá laø tín hieäu soá .
II . Ñieàu cheá töông töï :
an
Soùng mang söû duïng trong quaù trình ñieàu cheá thoâng thöôøng laø tín hieäu hình sin
coù daïng
qu
xc (t) = Acos ( ω c t + ϕ )
Trong quaù trình ñieàu cheá tuøy theo thaønh phaàn naøo cuûa soùng mang bò thay ñoåi maø
ngöôøi ta coù caùc kieåu ñieàu cheà khaùc nhau . coù 3 kieåu :
in
- Ñieàu cheá bieân ñoä ( AM)

an ng t
- Ñieàu cheá taàn soá (FM)

- Ñieàu cheá pha (PM)
1. AM :
h T ho
+ Khaùi nieäm : Laø quaù trình ñieàu cheá laøm cho bieân ñoä cuûa soùng mang thay ñoåi theo
quy luaät bieán ñoåi cuûa tín hieäu giaûi neàn , trong khi taàn soá vaø pha cuûa soùng mang
khoâng thay ñoåi .
an c t
+ Bieåu thöùc toaùn hoïc

Neáu goïi x(t) laø tín hieäu giaûi neàn .
Th ho
xc (t) = Acos ( ω c t + ϕ ) laø soùng mang

Thì tín hieäu ñaõ ñieàu cheá AM coù daïng : xAM(t) = [A+x(t) ] cos ( ω c t + ϕ )
Le lieu
+ Daïng soùng cuûa tín hieäu AM :

+ Chæ soá ñieàu cheá ( Ñoä saâu ñieàu cheá)
Chæ soá ñieàu cheá AM khoâng laëp laïi kyù hieäu ma ñöôïc tính baèng :
E − E min
tai
ma = max
E max + E min
Trong ñoù Emax = A+max{x(t)}
Emin = A + min {x(t)}

H
• Neáu Emax>0 ,Emin>0 ⇒ ma <1 vaø ñaàu thu coù theå khoâi phuïc laïi ñöôïc tín
hieäu daûi neàn .
• Neáu Emax>0 ,Emin<0 => ma >1 vaø ñaàu thu khoâng theå khoâi phuïc laïi tín hieäu
daûi neàn do vaäy khoâng neân duøng tröôøng hôïp naøy .
• Neáu x(t) laø tín hieäu hình sin .
o
Ví duï 1: x(t) = Bcos ω0t thì Emax = A+B
as
Emin = A-B
A + B − ( A − B) B
ma = =
ib
A+ B + A− B A
Ví duï 2: Cho tín hieäu daûi neàn x(t) = 5cos (100 πt + 30 0 ) ñöôïc ñieàu cheá AM vôùi
av
soùng mang .
Xc (t) = 4sin(100 πt )
Tính chæ soá ñieàu cheá AM vaø ñöa ra nhaän xeùt .
gv
ma = 5/4 =1,25
Ñaây laø hieän töôïng quaù ñieàu cheá ñaàu thu khoâng khoâi phuïc laïi tín hieïu daûi neàn neân
khoâng duøng tröôøng hôïp naøy
• Neáu x(t) laø tín hieäu khoâng sin
an
qu
Chaúng haïn x(t) = A1cos ω 1 t + A2 cos ω 2 t + ... An cos ω n t thì chæ soá ñieàu
cheá ma = ma1 + ma 2 + ... + ma n
2 2 2
in
Trong ñoù mai laø chæ soá ñieàu cheá thaønh phaàn thöù i
Ví duï 3 : cho tín hieäu daûi neàn x(t) = 3cos10 πt + 2 cos 5πt + 6 sin 100πt
an ng t
Ñieàu cheá AM tín hieäu naøy vôùi soùng mang xc(t) =10 cos 2000 πt
Tính chæ soá ñieàu cheá AM ma1 = 3/10
ma2 =2/10
h T ho
ma3 =6/10
ma =7/10
an c t
+ Phoå cuûa tín hieäu ñaõ ñieàu cheá AM :

Phoå cuûa tín hieäu laø taäp hôïp taát caû caùc thaønh phaàn coù trong tín hieäu vaø bieân ñoä
Th ho
töông öùng cuûa noù .

Vd phoå cuûa tín hieäu tieáng noùi naèm trong khoaûng taàn soá töø 300hz ñeán 3400hz .
Giaû söû tín hieäu daûi neàn x(t)=Bcos ω 0t
Le lieu
Tín hieäu soùng mang xc(t)=Acos ω ct

Thì tín hieäu ñaõ ñieàu cheá xAM(t)=[A+ x(t)] cos ω ct
=[A+ Bcos ω 0t] cos ω ct
tai
B B
=A cos ω ct + cos( ω 0t+ ω ct) + cos( ω ct- ω 0t)
2 2
Nhö vaäy trong tín hieäu ñaõ ñieàu cheá AM coù 3 thaønh phaàn :
- Thaønh phaàn soùng mang coù taàn soá ω c
- Thaønh phaàn bieân treân coù taàn soá ω c + ω 0
- Thaønh phaàn bieân döôùi coù taàn soá ω c - ω 0

H
xAM (t) =Acos ω c t +B/2 cos ( ω c + ω 0 )t +B/2 cos ( ω c - ω 0 ) t

Trong 3 thaønh phaàn ñieàu cheá AM chæ coù thaønh phaàn 2 bieân laø chöùa tín hieäu daûi
neàn . Vaø khi tín hieäu ñaõ ñieàu cheá truyeàn ñeán ñaàu thu thì mayù thu chæ caàn 1 bieân thì
coù theå khoâi phuïc ñöôïc tín hieäu daûi neàn . Do vaäy ñeå tieát kieäm naêng löôïng maùy phaùt
seõ phaùt ñi nhöõng thaønh phaàn caàn thieát vaø loaïi boû nhöõng thaønh phaàn khoâng caàn thieát
o
töø ñoù phaùt sinh ra caùc kieåu ñieàu cheá AM khaùc nhau .
as
Caùc kieåu ñieàu cheá AM : DSB –TC ; DSB-SC ; SSB-TC ; SSB-SC
• DSB-TC (Ñieàu cheá 2 bieân phaùt soùng mang ) Phaùt ñi 3 thaønh phaàn coù
ib
trong tín hieäu ñaõ ñieàu cheá .
• DSB-SC ( ñieàu cheá 2bieân khöû soùng mang ) phaùt thaønh phaàn 2 bieân
av
nhöng khoâng phaùt soùng mang .
• SSB-TC ( ñieàu cheá ñôn bieân phaùt soùng mang ) phaùt ñi soùng mang vaø chæ
1 bieân .
gv
• SSB-SC ( ñieàu cheá ñôn bieân khöû soùng mang ) chæ phaùt ñi duy nhaát 1
bieân.
2. FM (Frequency Modulaeion) :
an
+ Khaùi nieäm : FM laø quaù trình ñieâu cheá laøm thay ñoåi taàn soá cuûa soùng mang theo
quy luaät bieán ñoåi daûi neàn trong khi bieân ñoä vaø pha cuûa soùng mang khoâng thay
qu
ñoåi .
+ Bieåu thöùc toaùn hoïc :
in
Goïi x(t) laø tín hieäu daûi neàn

xc(t) = Acos 2 π fc t laø soùng mang thì tín hieäu ñaõ ñieàu cheá FM coù daïng :
an ng t
T
xFM(t) = A cos [ 2 π (fc t +kf ∫ x(t )dt )]
0
Trong ñoù kf : laø heä soá di taàn ( kHz/von)

h T ho
+Daïng soùng :
+Chæ soá ñieàu cheá FM :
an c t
Δf
mf ñöôïc tính nhö sau : mf =
f max
Th ho
trong ñoù : Δ f = kf[ max {x(t)] ñoä di taàn cöïc ñaïi

f max laø taàn soá lôùn nhaát trong x(t).
Le lieu
+ Ñoä roäng baêng thoâng cuûa tín hieäu FM :

BW= 2 ( Δ f + f max )
3. PM (Phase Modulation) :
tai
+ Khaùi nieäm : Laø quaù trính ñieàu cheá laøm thay ñoåi pha cuûa soùng mang theo quy luaät
bieán ñoåi cuûa tín hieäu daûi neàn trong khi bieân ñoä vaø taàn soá cuûa soùng mang khoâng thay
ñoåi.
+ Bieåu thöùc toaùn hoïc :
Goïi x(t) laø daûi neàn .

H
xc (t) = Acos( ω 0 t+ ϕ ) laø soùng mang

t
Khi ñoù tín hieäu ñaõ ñieàu cheá PM coù daïng : xPM (t) = Acos( ω c t + ϕ + kp ∫ x(t )dt ) ,
0
Trong ñoù kp laø heä soá di pha ( rad/v)
o
+ Chæ soá ñieàu cheá :
as
mp = kp max{x(t)}
Chuù yù : Khi tín hieäu truyeàn töø nôi phaùt ñeán nôi thu thì pha cuûa tín hieäu bò thay ñoåi phuï
thuoäc vaøo taàn soá laøm vieäc vaø cöï ly truyeàn. Do vaäy, doái vôùi kieåu ñieàu cheá PM thì
ib
vieäc daûi ñieàu cheá raát phöùc taïp neân kieåu ñieàu cheá naøy khoâng söû duïng ñoái vôùi tín hieäu
töông töï. Tuy nhieân , trong ñieàu cheá soá vaãn söõ duïng ñieàu cheá pha coù caûi tieán.
av
III. Giaûi ñieàu cheá tín hieäu :
gv
+ Khaùi nieäm : Laø quaù trình taùi taïo laïi tín hieäu daõi neàn töø tín hieäu ñaõ ñieàu cheá. Coâng
vieäc daõi ñieàu cheá thöïc hieän ôû maùy thu.
an
Giaûi ñieàu cheá chia laøm 2 loaïi : giaûi ñieàu cheá keát hôïp vaø giaûi ñieàu cheá khoâng keát hôïp.
qu
- Giaûi ñieàu cheù keát hôïp : Laø quaù trình giaûi ñieàu cheá coù söû duïng soùng mang. Soùng
mang söû duïng phaûi coù cuøng taàn soá vaø pha so vôùi soùng mang ñaàu phaùt.
in
- Giaûi ñieàu cheá khoâng keát hôïp : Laø quaù trình giaûi ñieàu cheá khoâng söû duïng soùng mang.
an ng t
Vd veà giaûi ñieàu cheá AM khoâng keát hôïp
xAM(t) B
Bììnnhh pphhööôônngg 1 LLooïcïc tthhooânângg 2 3 x(t)
h T ho
h áá
söû xAM(t)= [A+ x(t)] cos ω ct khi qua maïch bình phöông ta ñöôïc
1 + cos 2ω c t
an c t
2 2 2 2
x1(t)=x AM(t)= [A+ x(t)] cos ω ct =[A+ x(t)] 2
Th ho
[ A + x(t )] 2 [ A + x(t )] 2
x1(t) = + cos 2ω 0 t lieân tuïc cho x1(t) qua LPF
2 2
[ A + x (t )] 2
Le lieu
x2(t)= cho x2(t) qua haøm caên baäc 2 ta ñöôïc

2
A + x (t ) A x (t )
x3(t)= = +
2 2 2
tai
x (t )
x3(t) qua tuï C thì ngoõ ra ñöôïc
2
vd veà giaûi ñieàu cheá keát hôïp
xAM(t)= [A+ x(t)] cos ω ct

H
1 + cos 2ω c t
x1(t)=[A+x(t)] cos2 ω ct=[A+x(t)] 2
[ A + x(t )] [ A + x (t )]
= + cos 2ω 0 t
o
2 2
as
xAM(t) ( 1) (2) x(t)
ib
X Loïc thoâng thaáp
av
Acos ω ct
gv
x1(t) qua LPF ta ñöôïc
x2(t)=
A + x(t )
cho x2(t) qua tuï C ta ñöôïc
x (t )
an
qu
2 2
* Chuù yù :
in
-Trong daûi ñieàu cheá keát keát hôïp ñieàu kieän ñeå daõi ñieàu cheá ñöôïc laø soùng mang ôõ maùy
an ng t
thu phaûi cuøg taàn soá vaø pha so vôùi soùng mang ñaàu phaùt.
- Ñeå taïo ra soùng mang gioáng vôùi ñaàu phaùt ôû maùy thu söõ duïng caùc boä khoâi phuïc soùng
mang. Coù 2 loaïi khoâi phuïc soùng mang thöôøng söû duïng .
h T ho
SM Voøng khoùa pha.

an c t
Voøng CosTAS.
Th ho
• Voøng khoùa pha :

Le lieu
B
Booä ä ssoo pphhaa V
VCCO
O
x1(t) A B x2(t)
tai
Boä so pha baèng boä nhaän.

VCO : Boä dao ñoäng ñöôïc ñieàu khieån baèng ñieän aùp.
Giaû söû x1(t) = Acos( ω 1 t + ϕ 1 ) thì ban ñaàu VCO taïo ra tín hieäu

H
x2(t) = Bcos( ω 2 t + ϕ 2 ) . Trong ñoù x2(t) seõ ñöôïc hoài tieáp ñeå so saùnh vôùi x1(t) .
xA(t) = x1(t)* x2(t) = AB
2
cos[( ω 1 + ω 2 )t + ( ϕ 1 + ϕ 2 )] + AB
2
cos[( ω 1 - ω 2 )t + ( ϕ 1 - ϕ 2 )]
xB(t) = AB
2
cos[( ω 1 - ω 2 )t + ( ϕ 1 - ϕ 2 )]
xB(t) chính laø ñieän aùp kích cho VCO .
o
Neáu ω 1 - ω 2 ≠ 0 vaø ϕ 1 - ϕ 2 ≠ 0 thì VCO seõ ñieàu chænh taàn soá vaø pha quaù trình
as
laëp laïi nhö cuû cho ñeán khi ϕ 1 = ϕ 2 vaø ω 1 = ω 2 thì VCO khoâng thay ñoåi nöõa . Luùc
naøy ta goïi pha ñaõ bò khoùa vaø tín hieäu VCO taïo ra gioáng nhö tín hieäu ngoõ vaøo .
ib
• Voøng COSTAS :
Giaû söû x1(t) = Acos( ω 1 t + ϕ 1 ) vaø ban ñaàu VCO taïo ra x2(t) = Bcos( ω 2 t + ϕ 2 )
av
xA(t)= ABcos( ω 1 t + ϕ 1 ) cos( ω 2 t + ϕ 2 ) = AB 2
cos[( ω 1 + ω 2 )t + ( ϕ 1 + ϕ 2 )] + AB
2
cos[( ω 1 - ω 2 )t + ( ϕ 1 - ϕ 2 )]
xB(t)= ABcos( ω 1 t + ϕ 1 )sin( ω 2 t + ϕ 2 )= Sin[( ω 1 + ω 2 )t + ( ϕ 1 + ϕ 2 )] - AB
gv
AB
2 2
Sin[( ω 1 - ω 2 )t + ( ϕ 1 - ϕ 2 )]
xC(t)= AB Cos[( ω 1 - ω 2 )t + ( ϕ 1 - ϕ 2 )
2
xD(t)= - AB
2
Sin[( ω 1 - ω 2 )t + ( ϕ 1 - ϕ 2 )] an
xE(t)=-A2B2/8 Sin α cos α = A2B2/8 Sin[2( ω 2 - ω 1 )t + 2( ϕ 2 - ϕ 1 )]
qu
chính xE(t) laøm ñieän aùp VCO
Neáu ϕ 1 - ϕ 2 ≠ 0, ω 1 - ω 2 ≠ 0 thì VCO seõ ñieàu chænh taàn soá vaø pha cuûa noù .Quaù
in
trình sau ñoù ñöôïc laëp laïi cho ñeán khi ϕ 1 = ϕ 2 vaø ω 1 = ω 2 thì VCO seõ khoâng ñieàu
chænh nöõa . Tín hieäu do VCO taïo ra luùc naøy seõ coù cuøng taàn soá vaø pha so vôùi x1(t) .
an ng t
BAØI 4: KYÕ THUAÄT ÑIEÀU CHEÁ SOÁ

h T ho
I.Bieán ñoåi töông töï – soá :

an c t
Ñeå bieán ñoåi tín hieäu töông töï thaønh tín hieäu soá thì coù nhieàu phöông phaùp khaùc
nhau Tuy nhieân trong lænh vöïc vieãn thoâng phöông phaùp phoå bieán nhaát laø ñieàu cheá
Th ho
xung maõ PCM ( pull Code Modolation ) .

Quaù trình bieán ñoåi A/D baèng PCM goàm 3 böôùc nhö trong sô ñoà sau :
Le lieu
Analog Laáy maãu Löôïng töû Maõ hoùa Digital
1. Laáy maãu:
x(t) K
K kk xc(t)
tai
Moâ hình hoùa cuûa boä laáy maãu laø moät khoùa k ñoùng môû lieân tuïc . muïc ñích cuûa vieäc
laáy maãu laø bieán ñoåi tín hieäu lieân tuïc thaønh tín hieäu rôøi raïc. Caùc giaù trò cuûa tín hieäu
rôøi raïc ñöôïc goïi laø caùc maãu .thôøi gian giöõa hai laàn khoùa k ñoùng môû lieân tieáp ñöôïc

H
goïi laø chu kyù laáy maãu,kí hieäu laø T, nghòch ñaûo cuûa chu kì laáy maãu goïi laø taàn soá laáy
maãu .kí hieäu fS (Sampcing) .
Tín hieäu rôøi raïc sau khi laáy maãu ñöôïc xaùc ñònh baèng coâng thöùc
Xo(t) =x(nT) = x(n) ,(T laø chu kì laáy maãu)
Ñeå töø x(nT) khoâi phuïc laïi tín hieäu x(t) maø ít bò sai daïng thì vieäc laáy maãu phaûi tuaân
o
theo dònh lyù laáy maãu.
as
Ñònh lyù:
• Tín hieäu laáy maãu phaûi coù baêng thoâng höõu haïn.
ib
• Taàn soá laáy maãu ≥ taàn soá lôùn nhaát coù trong tín hieäu ,khi taàn soá laáy maãu baèng 2
laàn taàn soá lôùn nhaát coù trong tín hieäu thì taàn soá naùy goïi laø taàn soá laáy maãu toái
av
thieåu hay coøn goïi laø taàn soá Nyquit
f S ≥ f ma x
vd1: x(t)=3cos10 πt.2 sin 12πt + 4 sin 20πt
gv
tính taàn soá laáy maãu toái thieåu
x(t)=3sin22 πt + 3 sin 2πt + 4 sin 20πt
caùc thaønh phaàn taàn soá coù trong tín hieäu ;
f1=11Khz
an
f2=1Khz
qu
f3=10Khz
taàn soá lôùn nhaát fmax=f1=11Khz
in
fS=2fmax=2.11=22Khz
vd2:Cho tín hieäu x(t)=3cos 10πt + 2 sin 12πt + 4 sin 20πt
an ng t
xaùc ñònh tín hieäu rôøi raïc sau khi laáy maãu
a.fS=10K
n n n
x(nT)=3cos10 π + 2 sìn12π + 4 sin 20π
h T ho
10 10 10
=3cos n π +2sin π n/5 +4sin2 π n=3cos π n+2sin6 π n/5
an c t
bieán ñoåi ngöôïc x(nT)=3cos10 π n/10 + 2sin12 π n/10

=> x(t) = 3cos10 π t + 2sin12 π t ( khoâng ñuùng x(t) )
Th ho
b. fs = 40khz
x(nT) = 3cos10 π tn/40 + 2sin12 π n/40 +4sin20 π n/40
x(nT) = 3cos π n/4 + 2sin π n/40 +4sin π n/2
Le lieu
Bieán ñoãi ngöôïc :

x(nT) = 3cos10 πn / 40 +2sin12 πn / 40 + 4sin20 πn / 40
=> x(nT) = 3cos10 π t +2sin12 π t +4sin20 π t
ñuùng vôùi tín hieäu x(t) ban ñaàu .
tai
2. Löôïng töõ hoùa :

x(nT) LLööôôïnïngg ttööû û hhooùaùa x’ (nT)
x(1T) = 1.2 v

H
x(2T) = 2.6 v
x(3T) = 4.2 v
x’(1T) = 1 v
x’(2T) = 3 v
x’(3T) = 4 v
o
Caùc maãu cuûa tín hieäu rôøi raïc sau khi laáy maãu thoâng thöôøng coù giaù trò ngaãu nhieân. Do
as
ñoù löôïng töõ hoùa laø laøm gaàn ñuùng caùc maãu veà caùc giaù trò chuaãn cho tröôùc caùc giaù trò
chuaån naøy goïi laø caùc möùc löôïng töõ , khoaûng caùch giöõ 2 möùc löôïng töû lieân tieáp goïi laø
ib
böôùc löôïng töû kí hieäu laø Q .
Nhö vaäy trong löôïng töõ hoùa seõ gaây neân sai soá vaø ñöôïc goïi laø sai soá löôïng töõ kí hieäu e
av
Q Q
− ≤e≤
2 2
Ví duï : cho tín hieäu x(t) = sin100 π t (t = s )
gv
Laáy maãu ôû taàn soá fs = 1000Hz
a. xaùc ñònh x(nT) ?
b. tính giaù trò cuûa 10 maãu ñaàu tieân töø x(1T) cho ñeán x(10T) ?
an
c. xaùcñònh laïi 10 maãu naøy khi löôïng töõ hoùa bieát caùc möùc löôïng töõ laø moät soá
nguyeân ?
qu
Giaõi :
a. Ta coù x(nT) = 4sin100 π /1000 =4sin π n/10 .
in
b. x(1T) = 4sin π /10 = 1.23v => x’= 1

x(2T) = 4sin2 π /10 = 2.35v => x’= 2
an ng t
x(3T) = 4sin3 π /10 = 3.23v => x’= 3

x(4T) = 4sin4 π /10 = 3.8v => x’= 4
x(5T) = 4sin5 π /10 = 4v => x’= 4
h T ho
x(6T) = 4sin6 π /10 = 3.80v => x’= 4

x(7T) = 4sin7 π /10 = 3.23v => x’= 3
an c t
x(8T) = 4sin8 π /10 = 2.35v => x’= 2

x(9T) = 4sin9 π /10 = 1.23v => x’= 1
Th ho
x(10T) = 4sin π = 0v => x’= 0

* Caùc caùch köôïng töõ hoùa :
_ Löôïng töõ hoùa ñeàu : laø chia caùc böôùc löôïng töû ñeàu nhau . nhöôïc ñieåm cuûa löôïng töû
Le lieu
hoùa ñeàu laø seõ gaây sai soá lôùn cho caùc maãu coù giaù trò nhoû. Ñeå khaéc phuïc nhöôïc ñieåm
naøy ngöôøi ta söû duïng caùc löôïng töû hoùa khoâng ñeàu .
- Löôïng töõ hoùa khoâng ñeàu : Chia caùc böôùc löôïng töõ khoâng ñeàu nhau ôû vuøng coù bieân
ñoä caøng nhoû thì böôùc löôïng töû caøng ngaén. ÔÛ vuøng coù bieân ñoä caøng lôùn htì böôùc löôïng
tai
töõ caøng daøi. Ñeå thöïc hieän löôïng töû hoùa khoâng ñeàu, ngöôøi ta neùn thöïc hieän tröôùc roài
sau ñoù ñöa qua boä löôïng töû hoùa ñeàu .
nneeùnùn LLööôôïnïngg ttööõ õ

hhooùaùa ññeeàuàu
LLööôôïnïngg ttööõ õ hhooùaùa kkhhooânângg ññeeàuàu
H
x(n) x’(n)
Theo tieâu chuaån quoác teá coù 2 tieâu chuaån neùn tín hieäu .
o
Luaät A : y = Ax/ (1=lnA) (A = 87.6)
as
Luaät μ : y = (1+lnx)/(1+ln μ )
Trong ñoù x laø thaønh phaàn ngoõ vaøo cuûa neùn
ib
y laø thaønh phaàn ngoõ ra cuûa neùn.
3. Maõ hoùa :
av
Maõ hoùa laø gaùn cho moãi maãu (maãu ñaõ chuaã hoùa ) baèng moät chuoãi bit . Keát quaû cuûa maõ
hoùa ta ñöôïc tín hieäu soá ôõ ngoõ ra.
Soá bit maõ hoùa cho moät maãu vaø soá möùc löôïng töõ lieân heä nhau baèng coâng thöùc :
gv
n = log2 M
trong ñoù : n: laø soá bit gaùn cho moät maãu.
M : laø soá möùc löôïng töõ. an
Toác ñoä bit cuûa tín hieäu soá sau khi ra khoûi boä maõ hoùa ñöôïc xaùc ñònh baèng coâng thöùc :
qu
fb = fs*n (b/s)
trong ñoù : fs chæ soá laáy maãu
n soá bit maõ hoùa cho moät maãu.
in
M
Maaõ õ hhooùaùa 0101 0110 0111 1000 1000 1000
an ng t
x(1) = 1 0 # 0100
h T ho
x(2) = 2 1 # 0101
x( 3) =3 2 # 0110
an c t
x(4 ) =4 3 # 0111
x( 5) =4 4 # 1000
Th ho
x( 6) =4
II. Caùc kyõ thuaät ñieàu cheá soá :
Gioáng nhö ñieàu cheá töông töï , ñieàu cheá soá cuõng ñöôïc chia ra laøm 3 loaïi :
Le lieu
- Khoùa dòch bieân ñoä ASK.

- Khoùa dòch taàn soá FSK.
- Khoùa dòch pha PSK.
tai
Ngoaøi ra coøn coù theå keát hôïp nhieàu kieãu ñieàu cheá cuøng moät luùc ñeå taïo ra kyõ thuaät
ñieàu cheá lai.
1. ASK : Khoùa dòch bieân ñoä.

H
+ Khaùi nieäm : ASK laø quaù trình laøm thay ñoåi bieân ñoä soùng mang theo quy luaät
bieán ñoãi cuûa tín hieäu daûi neàn trong khi tàn soá vaø pha cuûa soùng mang khoâng thay
ñoåi. Tín hieäu daûi neàn trong tröôøng hôïp naøy laø moät tín hieäu soá.
+ Nguyeân lyù ñieàu cheá :
o
A1cos( ωc t+ ϕ )
as
((11))
((22)) kk ASK
A2cos( ωc t+ ϕ )
ib
x(t)
av
• Khoùa K coù theå chuyeån ñoåi töø vò trí (1) sang vò trí (2) vaø ngöôïc laïi döôùi söï ñieàu
khieån cuûa tín hieäu daûi neàn x(t).
• Khi x(t) = “1” thì K ôû vò trí (1) luùc ñoù tín hieäu ngoõ ra xASK (t) = A1cos( ω c t +
gv
ϕ ).
• Khi x(t) = “0” thì K ôõ vò trí (2) kuùc ñoù xASK (t) = A2cos( ω c t + ϕ ).
an
Nhö vaäy tín hieäu ngoõ ra coù bieân ñoä thay ñoåi tuøy thuoäc vaøo x(t0.
Toång quaùt : xASK (t) = Ancos( ω c t + ϕ ). (n = 1,2,3...)
qu
* OOK : Laø tröôøng hôïp ñaëc bieät cuûa ASK .
ñeå giaûm bôùt naêng löôïng khi truyeàn ñi bit 0 ngöôøi ta ñieàu cheá bieân ñoä töông öùng vôùi
in
x0 baèng 0 , kieåu ñieàu cheá naøy ñöôïc goïi laø khoùa taét môû OOK.
2.FSK (Frequency Shift keying) :
an ng t
+Khaùi nieäm:
FSK laø quaù trình ñieàu cheá laøm thay ñoåi taàn soácuûa soùng mang theo qui luaät bieán ñoåi
cuûa tín hieäu daûi neàn trong khi bieân ñoä vaø pha khoâng thay ñoåi .tín heäu soùng mang
h T ho
trong tröôøng hôïp naøy laø moät tín hieäu soá .

+Nguyeân lyù ñieàu cheá :
an c t
((11)) kk
Acos (ω 1 t + ϕ )
((22))
Th ho
Acos( ω 2 t + ϕ ) k xFSK(t)
x(t)
Le lieu
Toång quaùt : xFSK(t)= Acos (ω n t + ϕ ) ( n=1,2)

+Daïng soùng:
3.PSK (Phase Shift Keying) :
tai
+Khaùi nieäm :
PSK laù quaù trình ñieàu cheá laøm thay ñoåi pha cuûa soùng mang theo qui luaät bieán ñoåi
cuûa tín hieäu daûi neàn trong khi bieân ñoä vaø taàn soá khoâng thay ñoåi . Tín hieäu daûi neàn
trong tröôøng hôïp naøy laø moät tín hieäu soá .
+Nguyeân lyù ñieàu cheá :

H
((11)) kk
Acos (ωt + ϕ 1 ) ((22))
Acos (ωt + ϕ 2 ) xPSK(t)
o
x(t)
as
Toång quaùt : xPSK(t)=Acos (ω c t + ϕ n ) (n=1,2)
Trong ñieàu cheá PSK ϕ 1 vaø ϕ 2 ñöôïc choïn sao cho chuùng hôn keùm nhau 1800 /
ϕ 1 = ϕ 2 ± 1800 .
ib
+Giaûng ñoà pha :
“1”
av
gv
“0”
+Daïng soùng : an
• Nhöôïc ñieåm cuûa PSK : Trong truyeàn daãn tín hieäu , khi tín hieäu ñi töø ñaàu
qu
phaùt ñeán ñaàu thu thì pha cuûa noù thay ñoåi moät goùc ω 0 τ
ω 0 laø moät taàn soá laøm vieäc .
in
τ laø thôøi gian truyeàn töø maùy phaùt ñeán nôi thu nhö vaäy neáu söû duïng kieåu ñieàu
an ng t
cheá PSK thì trong tröôøng hôïp goùc pha bò thay ñoåi 1800 thì maùy thu seõ giaûi ñieàu
cheá sai do ñoù PSK khoâng söû duïng ñöôïc trong thöïc teá .
Ñeå khaéc phuïc nhöôïc ñieåm naøy ngöôøi ta söû duïng kieåu ñieàu cheá pha vi sai goïi
h T ho
taét laø DPSK ( Difference Phase shift Keying)

an c t
Th ho
X(t) Maõ hoùa y(t) Ñieàu cheá PSK

visai PSK
DPSK
Le lieu
Sô ñoà ñieàu cheá DPSK

* Maïch maõ hoùa vi sai :
tai
Giaû söû x(t)=101101

Traïng thaùi ban ñaàu y(t)=1
Vaäy y(t)=1001001
Neáu boä ñieàu cheá PSK söû duïng coù caùc traïng thaùi
ϕ 1 =0 töông öùng vôùi bit 0

H
ϕ 2 = π töông öùng vôùi bit 1

Vaäy pha ngoõ ra töông öùng vôùi x(t) bit treân
ϕ = π 00 π 00 π
Tín hieäu ngoõ ra boä ñieàu cheá DPSK ñöôïc trueàyn ñeán ñaàu thu .
o
Xeùt 2 tröôøng hôïp xaûy ra
as
+ Tröôøng hôïp 1 : Pha cuûa tín hieäu ñaáu thu thay ñoåi khoâng ñaùng keå so vôùi ñaàu
phaùt .
+ Tröôøng hôïp 2: Pha cuûa ñaàu thu thay ñoài 1800 so vôùi ñaàu phaùt
ib
* Maïch giaûi maõ vi sai
+Tröôøng hôïp 1 : Pha cuûa tín heâòu thu ñöôïc ϕ = π 00 π 00 π
av
thì z(t)=1001001 luùc ñoù x(t)=101101
+Tröôøng Hôïp 2 :Pha cuûa tín hieäu thu ñöôïc ϕ =0 π π 0 π π 0
gv
thì z(t)=0110110 Luùc ñoù x(t)=101101
Nhö vaäy trong caû 2 tröôøng hôïp boä giaûi ñieàu cheá DPSK vaãn khoâi phuïc laïi
ñöôïc tín hieäu ban ñaàu . Do ñoù DPSK ñöôïc söû duïng ñöôïc trong thöïc teá .
III. Ñieàu cheá nhieàu möùc : an
Trong caùc kieåu ñieàu cheá cô baûn nhö ASK,FSK,PSK taïi moãi thôøi ñieåm maùy
qu
thu chæ giaûi ñieàu cheá ñöôïc moät bit,do ñoù toác ñoä truyeàn daãn ñöôïc haïn cheá . Ñeå
taêng toác ñoä ñieàu daãn ngöôøi ta söû duïng kyõ thuaät ñieàu cheá nhieàu möùc . Trong ñieàu
cheá nhieàu möùc ngöôøi ta gheùp nhieàu möùc tín hieäu laïi thaønh moät nhoùm roài môùi ñua
in
qua boä ñieàu cheá . Nhö vaäy tín hieäu ôû ngoõ ra coù nhieàu möùc .Trong tröôøng hôïp naøy
an ng t
taïi moãi thôøi ñieåm maùy thu giaûi ñieàu cheá nhieàu hôn moät bit .
VD: Cho tín hieäu x(t)=1011010110 Neáu gheùp 2 bit thaønh moät nhoùm thì seõ coù
4 loaïi nhoùm khaùc nhau 00,01,10,11 moãi nhoùm bit ñöôïc goïi laø moät Symbol coù bao
nhieâu kieåu Symbol thí coù baáy nhieâu soá möùc ñieàu cheá . soá möùc ñieàu cheá vaø soá bit
h T ho
trong moãi symbol lieân heä nhau baèng coâng thöùc

M=2n hay n=log2M
an c t
M : soá möùc ñieàu cheá

n : soá bit trong moãi symbol
Th ho
Qui öùôc : Trong ñieàu cheá nhieàu möùc thoâng thöôøng soá möùc ñieàu cheá ñöôïc ghi treân ngay
kieåu ñieàu cheá .
Ñieàu cheá 4PSK=QPSK:
Le lieu
Vd: x(t)=1011010010
I=11001
Q=01100
tai
- Boä ñònh möùc : Bieán ñoåi ñònh möùc cuûa tín hieäu khi tín hieäu laø bit 1 thì ngoõ ra
coù ñieän aùp laø +1 khi tín hieäu vaøo laø bit 0 thì ñieän aùp ngoõ ra laø –1
- OSC : Boä dao ñoäng
* Neáu tín hieäu x(t) laø Symbol “00”
T=0 , Q=1

H
→ xA(t) = - cos ω c t
xB(t) = -sin ω c t
xQPSK(t) = xA(t)+ xB(t) = - cos ω c t - sin ω c t = -[ cos ω c t + cos( ω c t-900)
= -2cos( ω ct –450) cos 450
= - 2 cos( ω ct –450 )
o
= 2 cos( ω ct –450 -1800)
as
= 2 cos( ω ct –1350)
* Neáu tín hieäu x(t) laø Symbol “01” :
ib
I=0 , Q=1
→ xA(t) = - cos ω c t
av
xB(t) = sin ω c t
xQPSK(t) = xA(t)+ xB(t) = - cos ω c t + sin ω c t = - (cos ω c t - sin ω c t)
= -[ cos ω c t - cos( ω c t-900)
gv
= -2Sin( ω ct –450) Sin 450
= - 2 Sin( ω ct –450 )
= 2 cos(- ω ct +1350)
= 2 cos( ω ct –1350)
an
qu
* Neáu tín hieäu x(t) laø Symbol”10’
I=1,Q=0
→ xA(t) = cos ω c t
in
xB(t) = -sin ω c t
an ng t
xQPSK(t) = xA(t)+ xB(t) = cos ω c t -sin ω c t

= cos ω c t - cos( ω c t-900)
= -2Sin( ω ct –450) Sin 450
= - 2 Sin( ω ct –450 )
h T ho
= - 2 Cos( ω ct –450-900 )
= - 2 cos( ω ct –1350)
an c t
= 2 cos( ω ct –1350+1800)
Th ho
= 2 cos( ω ct +450 )
*Neáu tín hieäu x(t) laø Symbol”11”
I=1,Q=0
Le lieu
XQPSK(t) = 2 cos( ω ct -450 )

Giaûng ñoà pha cuûa QPSK:
00 10
tai
01 11
Daïng soùng cuûa QPSK:
Tính goùc pha cuøng vectô :

H
Ñieàu cheá lai 16 QAM :

VD xaùc ñònh pha cuûa tín hieäu ñieàu cheá QPSK bieát sóng mang söû duïng laø
x(t)=2cos( ω ct +450 )
“11” xQPSK(t) =2 2 cos ω ct
o
“10” xQPSK(t) =2 2 cos( ω ct+900)
“01” xQPSK(t) =2 2 cos( ω ct-900)
as
“00” xQPSK(t) =2 2 cos( ω ct ± 1800)
Ñieàu cheá 16 QAM(Quadrature Amplitude Modulation) :
ib
Ñieàu cheá bieân ñoä caàu phöông(16 QAM) :laø kieåu ñieàu cheá lai giöõa bieân ñoä vaø pha .
Trong ñieàu cheá naøy söû duïng 2 soùng mang vuoâng goùc vaø tín hieäu ñaõ ñieàu cheá coù 16
av
möùc .
Giaû söû abcd=1010
→ x16QPSK(t) =3 2 cos( ω ct-450)
gv
abcd=1101 abcd=0011
abcd=1111 abcd=0101
abcd=0010
abcd=1110
abcd=1000
abcd=1001
an
qu
abcd=0001 abcd=1011
abcd=0000 abcd=0100
abcd=0110 abcd=0111
in
abcd=1100
Nhö vaäy trong 16 QAM coù 3 möùc bieân ñoä vaø 12 pha . Ñaây chính laø ñieàu cheá lai
an ng t
giöõa bieân ñoä vaø pha .

Öu nhöôïc ñieåm cuûa ñieàu cheá nhieàu möùc :
+ Öu ñieåm :
h T ho
- Toác ñoä truyeàn daãn taên khi soá möùc ñieàu cheá taêng .
- Khi soá möùc ñieàu cheá taêng leân thì ñoä roäng baêng thoâng cuûa tín hieäu sau ñieàu
an c t
cheá seõ giaûm xuoáng . Do ñoù hieäu quaû söû duïng taàn soá seõ cao hôn .
Baêng thoâng cuûa tín hieäu ñöôïc ñieàu cheá
Th ho
f
BW= b
2
Baêng thoâng cuûa tín hieäu sau ñieàu cheá :
Le lieu
f
BW=(1+r) b
n
fb : Toác ñoä bit cuûa tín hieäu daûi neàn
tai
n: Soá bit trong moãi symbol

r : Heä soá cuûa boä loïc trong boä ñieàu cheá .
Hieäu quaû söû duïng taàn soá :
fb
η=
BW saudieuche

H
Hieäu quaû söû duïng taàn soá laø toác ñoä bit coù theå truyeàn ñöôïc töông öùng vôùi ñoä roäng
baêng thoâng laø 1hz cuûa ñöôøng truyeàn .
+ Nhöôïc ñieåm :
Khi soá möùc ñieàu cheá taêng leân thì maùy thu caøng khoù giaûi ñieàu cheá do ñoù tæ soá bit
loãi cuõng taêng leân ( chaát löôïng keùm )
o
BWt/h ≤ BWñt
as
Baøi taäp :
1. Moät ñöôøng trueàyn coù ñoä roäng baêng thoâng laø 10Mhz söû duïng ñeå truyeàn daãn tín
ib
hieäu soá coù toác ñoä bit 70M/b/s
a. Neáu khoâng ñieàu cheá tín hieäu thì coù theå truyeàn ñöôïc hay khoâng ? giaûi thích .
av
b. Neáu söû duïng kyõ thuaät ñieàu cheá thì soá möùc toái thieåu caàn thieát laø bao nhieâu ?
c. Tính hieäu quaû söû duïng taàn soá öùng vôùi kieåu ñieàu cheá treân .
Giaûi:
gv
a.Neáu khoâng ñieàu cheá :
f 70
BWt/h= b = =35Mhz >BWñt=10Mhz
2 2
Neân khoâng theå truyeàn ñöôïc
an
b. Goïi M laø soá möùc ñieàu cheá caàn thieát
qu
Ñeå truyeàn ñöôïc thì: BWñt ≥ BWt/h
fb
maø BWt/h=(1+r)
in
log 2 M
an ng t
fb f
⇔ BWñt ≥ (1+r) ⇔ log2M ≥ (1+r) b =7
log 2 M BWñt
⇔ log2M ≥ 7 ⇒ M ≥ 27=128
c. Hieäu quaû söû duïng taàn soá .
h T ho
fb
η=
BW saudieuche
an c t
f b 70
maø : BWsaudieuche= BW=(1+r) = =10Mhz
Th ho
n 7
70
⇒η= = 7 b/s/hz
10
Le lieu
2. Moät ñöôøng truyeàn coù ñoä roäng 25Mhz duøng truyeàn tín hieäu soá coù toác ñoä bit 140M/b/s
. Boä loïc söû duïng co 1taàn soá r=0.3.
a. tính soá möùc ñieàu cheá caàn thieát toái thieåu .
b. Tính hieäu quaû söû duïng taàn soá .
tai
Giaûi:
a.Ñeå truyeàn ñöôïc thì : BWñt ≥ BWt/h
fb 70 140
BWt/h ≥ (1+r) = 1.3 ⇒ log 2 M ≥ 1.3 = 7.28 choïn log2M=8
log 2 M log 2 M 25
⇒ M ≥ 28=256

H
vaäy soá möùc ñieàu cheá toái thieåu M=256 möùc.

140 140
b. BWsauñieucheá = 1.3 = 22.75( Mhz ) ⇒ η = 6.15(b / s / hz )
8 22.75
3. Moät tín hieäu soá coù toác ñoä bit 1200bit/s ñöôïc ñieàu cheá baèng moät soùng mang coù taàn soá
1.28 MHz .Hoûi trong moãi bit cuûa tín hieäu söû duïng coù bao nhieâu chu kyø cuûa soùng
o
mang?
as
giaûi
1
Ñoä roäng bit Tb= =1/1200(s)
ib
fb
1 1
Chu kyø soùng mang : Tc= = ( μs )
av
f c 1.28M
Soá chu kyø soùng mang trong moãi bit
gv
T 1 / 1200 128 1,28
m= b = 6
= −6
= = 1066,7 (chu kyø)
T 1 / 1,28.10 1200.10 0,0012
BAØI 5: HEÄ THOÁNG GHEÙP KEÂNH an

I. Toång quan veà gheùp keânh :
qu
Gheùp keânh laø gheùp nhieàu tín hieäu rieâng leû thaønh moät tín hiueä ñeå truyeàn ñi chung
treân moät ñöôøng truyeàn . Muïc ñích cuûa vieäc gheùp keânh laø naâng cao hieäu quaû cuûa
in
ñöôøng truyeàn .
Thoâng thöôøng thieát bò gheùp keânh ñöôïc söû duïng ñeå gheùp caùc ñöôøng trung keá . Ngoaøi
an ng t
ra coù theå söû duïng thieát bò gheùp keânh ñeå giaûi quyeát vaán ñeà thieáu caùp quang trong maïng
ñieän thoaïi . Do ñoù thieát bò gheùp keânh coøn goïi laø thieát bò lôïi daây .
II. Caùc kyõ thuaät gheùp keânh :
h T ho
1. Gheùp keânh phaân chia theo taàn soá :(FDM: Frequency DivisionMultiplex)
a. Nguyeân lyù :
an c t
Ñeå gheùp keânh FDM,baêng thoâng cuûa ñöôøng truyeàn ñöôïc chia laøm nhieàu khoaûng
nhoû,moãi khoaûng taàn soá naøy ñöôïc söû duïng ñeå truyeàn 1 keânh khaùc nhau. Nhö vaäy
Th ho
caùc keânh tín hieäu seõ ñoàng thôøi ñöôïc truyeàn ñi nhöng moãi keânh coù moät taàn soá rieâng
bieät neân khoâng gaây nhieåu cho nhau.
b. Caùch thöïc hieän :
Le lieu
+Ñaàu phaùt:(gheùp keânh)

Trong FDM, N keânh tín hieäu ñöôïc ñua vaøo caùc boä ñieàu cheá ñeå ñieàu cheá vôùi moät
soùng mang coù taàn soá thích hôïp . Ngoõ ra cuûa boä ñieàu cheá ñöôïc ñöa qua boä loïc ñeå
laáy 1 bieân cuûa tín hieäu ñaõ ñieàu cheá . Caùc tín hieäu naøy ñöôïc ñöa vaøo maïch coäng ñeå
tai
taïo ra tín hieäu FDM .

VD Giaû söû moãi keânh tín hieäu tieáng noùi co” taàn soá töø 0-4Khz ñöôïc gheùp keânh FDM
. Neáu ñöôøng truyeàn coù baêng thoâng töø 60Khz-100khz thì coù theå gheùp ñöôïc bao
nhieâu keânh . Tính taàn soá cuûa caùc soùng mang söû duïng cho caùc keânh ?
Giaûi

H
a. doä roäng cuûa ñöôøng truyeàn

BW=100-60=40(Khz)
Ñoä roäng tín hieäu BW=4Khz
Ta coù cöù 1 keânh 4Khz
? 40Khz
o
as
40
⇒ thì seõ coù ñöôïc = 10 (keânh)
10
b. 4K
ib
60 100 f
BWñt=40K
av
Neáu söû duïng bieân treân Neáu söû duïng bieân döôùi
Fc1=60K Fc1=64K
Fc2=64K Fc2=68K
gv
Fc3=68K Fc3=72K
Fc4=72K Fc4=76K
Fc5=76k Fc5=80k
Fc6=80k an Fc6=84k
Fc7=84k Fc7=88k
qu
Fc8=88k Fc8=92k
Fc9=92k Fc9=96k
Fc10=96k Fc10=100k
in
an ng t
Ñ
Ñiieeàuàu cchheeá á LLooïcïc
Keânh 1
f1
h T ho
Ñ
Ñiieeàuàu cchheeá á LLooïcïc ZZ
Keânh 2 FDM
an c t
f2
Keânh N
Th ho
Ñiieeàuàu cchheeá á
Ñ LLooïcïc
fn
Le lieu
+ Ñaàu thu :(taùch keânh)
1 B
BPPFF SSB G
Giiaaûiûi ññiieeàuàu cchheeá á ttíínn hhiieeäuäu keânh 1
tai
FDM 2 B
BPPFF SSB G
Giiaaûiûi ññiieeàuàu cchheeá á ttíínn hhiieeäuäu Keânh 2
B
BPPFF Giiaaûiûi ññiieeàuàu cchheeá á ttíínn hhiieeäuäu
G
N SSB Keânh n

H
Ñeå taùch keânh trong tín hieäu FDM ñaàu tieân tín hieäu ñöôïc chia ra laøm n nhaùnh ,moãi
nhaùnh cho qua boä loïc thoâng daûi coù taàn soá caét töông öùng vôùi keânh ñoù . tín hieäu ôû ngoõ ra
cuûa boä loïc ñöôïc giaûi ñieàu cheá ñeå thu laïi tín hieäu ban ñaàu .
* Löu yù : gheùp keânh FDM thích hôïp cho tín hieäu cuûa keânh töông töï vì ñoái vôùi tín hieäu
töông töï thì baêng thoâng nhoû hôn ñoái vôùi tín hieäu soá .
o
2. Gheùp keânh phaân chia theo thôøi gian TDM ( Time Division multiplex)
as
a. Nguyeân lyù : Trong gheùp keânh TDM tín hieäu cuûa caùc keânh khoâng ñoàng thôøi truyeàn
treân ñöôøng truyeàn maø noù thay nhau chieám ñöôøng truyeàn . moãi keânh chæ söû duïng ñöôøng
ib
truyeàn trong 1 khoaûng thôøi gian cho pheùp . khi ñöôïc pheùp söû duïng ñöôøng truyeàn thì
keânh ñoù seõ chieám taát caû baêng thoâng cuûa ñöôøng truyeàn .
av
b. Caùch thöïc hieän :
ÔÛ ñaàu phaùt söû duïng 1 khoùa chuyeån maïch coù theå thay ñoåi vò trí ñeå tieáp xuùc vôùi caùc
keânh . Khi khoùa k tieáp xuùc vôùi 1 ñieåm naøo ñoù thì keânh tín hieäu töông öùng ñöôïc truyeàn
gv
ñi treân ñöôøng truyeàn. Thôøi gian khoùa k quay heát moät voøng ñöôïc goïi laø khung thôøi gian
khoaûng thôøi gian khoùa k döøng laïi taïi moãi vò trí ñöôïc goïi laø khe thôøi gian .
ÔÛ ñaàu thu ñeå taùch caùc keânh ta cuõng söû duïng khoùa chuyeån maïch gioáng nhö ñaàu
an
phaùt . Ñeå tín hieäu taùch ra khoâng bò sai daïng thì khoùa k ôû ñaàu thu phaûi quay ñoàng boä
vôùi khoùa k ôû ñaáu phaùt .
qu
Keânh 1 Keânh 1
11 11
in
Keânh 2 22 kk TD M TD M K 22 Keânh 2
K
33 33
an ng t
Keânh n Keânh n
* Chuù yù : Gheùp keânh TDM thích hôïp cho vieäc gheùp tín hieäu soá neân gheùp keânh TDM
h T ho
coùn ñöôïc goïi laø gheùp keânh soá .

3 .So saùnh FDM vaø TDM :
an c t
FDM TD M
Tín hieäu cuûa 1 keânh ñöôïc truyeàn lieân tuïc Giaùn ñoaïn( rôøi raïc)
Th ho
Caùc keânh truyeàn ñoáng thôøi Khoâng ñoàng thôøi

Thích hôïp cho keânh töông töï thích hôïp cho keânh soá
1 keânh chæ chieám 1 phaàn BWñt 1 keânh chieám taát caû BWñt
Le lieu
dung löôïng thaáp(N=1) Dung löôïng cao (N>1)

Khoâng caàn ñoàng boä khoùa k ñoàng boä giöaõ ñaàu
phaùt vaø ñaàu thu
Deå bò nhieãu xuyeân keânh khi khoâng bò nhieãu xuyeân keânh
tai
taàn soá soùng mang thay ñoåi

III. Caùc tieâu chuaån gheùp keânh TDM :
1. Tieâu chuaån Baéc Myõ:

H
Moãi khung thôøi gian coù chieàu daøi laø 125 μs vaø ñöôïc chia laøm 24 khe thôøi gian.
Moãi khe thôøi gian truyeàn ñöôïc 1 kenh tieáng noùi ,moãi khe chöùa 8 bit, rieâng khe thôøi
gian thöù 0 chöùa theâm 1 bit ñoàng boä . Nhö vaäy toác ñoä cuûa luoàng soá ( ngoõ ra) cuûa boä
gheùp keânh laø :
24 * 8 + 1
o
Toác ñoä bit : fb= =1544000=1,544(Mb/s)
125.10 − 6
as
Vaø coøn ñöôïc goïi laø luoàng caáp 1 ( hay luoàng cô baûn theo tieâu chuaån Baéc Myõ) Noù
coøn goïi taéc laø luoáng T1
ib
Ñeå quaûn lyù söï ñoàng boä cuûa heä thoáng gheùp keânh ngöôøi ta nhoùm caùc khung lieân
tieáp ñeå taïo thaønh moät ña khung . Trong tieâu chuaån baéc Myõ moãi ña khung goàm 12
av
khung . Vaäy caùc bit ñoàng boä trong 1 ña khung ñöôïc phaân boá nhö sau :
10001101110B B 1: Coù caûnh baùo.
0: khoâng coù caûnh baùo
gv
2. Tieâu chuaån Chaâu AÂu:
Trong tieâu chuaån Chaâu Aâu thôøi gian ñöôïc chia thaønh nhieàu coù ñoä daøi 125 μs , moãi
an
khung chia laøm 32 khe thôøi gain ñeå truyeàn 30 keânh tieáng noùi .
khe soá 0 truyeàn tín hieäu ñoàng boä .
qu
khe soá 16 truyeàn tín hieäu baùo hieäu .
Nhö vaäy toác ñoä cuûa luoàng soá ôû ngoõ ra cuûa boä gheùp keânh theo tieâu chuaån chau Aâu
32 * 8
coù toác ñoä bit nhö sau: f b = =2,048 (Mbp/s)
in
125.10 − 6
Toác ñoä naøy ñöôïc goïi laø luoàng soá caáp 1 theo tieâu chuaån Chaâu Aâu ñöôïc goïi taéc laø
an ng t
luoàng 2M hay luoàng E1

* Chuù YÙ :Trong maïng vieãn thoâng ôû VN söû duïng thieát bò gheùp keânh theo tieâu
chuaån Chaâu Aâu .
h T ho
Ñeå ñoàng boä ngöôøi ta cuõng söû duïng caáu truùc ña khung . Moãi ña khung goàm 16
khung lieân tieáp . Tín hieäu trong moãi ña khung ñöôïc phaân boá nhö sau :
an c t
+ Tín hieäu ñoàng boä :

- Ñoái vôùi khung leû : (1,3,5,7….15) x0011011
Th ho
- Ñoái vôùi khung chaún : x1Bxxxxxx

Trong ñoù : B 1: coù caûnh baùo
0: khoâng coù caûnh baùo .
Le lieu
X: tuøy yù.
+ Tín hieäu baùo hieäu :
Khe thöù 0 cuûa khung thöù 1 baùo hieäu cho keânh 1 vaø 17
tai
IV. Gheùp luoàng ( gheùp keânh caùp cao ) :
Gheùp luoáng hay gheùp keânh caáùp cao laø gheùp caùc nguoàn coù toác ñoä thaáp thaønh caùc
nguoàn coù toác ñoä cao hôn .

H
1. Gheùp luoàng theo tieâu chuaån Chaâu Aâu :

a. Luoàng caáp 2 :
Ñöôïc gheùp töø 4 luoàng caáp 1,caáu truùc cuûa luoàng caáp 2 ñöôïc paâhn boá nhö sau :
Moãi khung thôøi gian coù ñoä daøi 100,3 μs vaø ñöôïc chia laøm 4 cuïm , moãi cuïm chöùa
o
212bit thoâng tin .
as
+ Cuïm 1: töø bit 1 ñeán 10 laø 10 bit ñoàng boä
bit thöù 11,12 laø 2 bit caûnh baùo
bit thöù 13 ñeán 212 laø 200 bit döû lieäu cuûa 4 luoàng E1 ñöôïc gheùp xen keû
ib
vôùi nhau töøng bit
+ Cuïm 2 vaø 3: Bit 1 ñeán 4 laø 4 bit theâm vaøo ,bit thöù 5 ñeán 212 laø 208 bit döû lieäu
av
cuûa 4 luoáng E1 .
+ Cuïm 4 : Töø 1 ñeán 4 laø 4 bit theâm vaøo .
bit thöù 5 ñeán 8 laø 4 bit phuïc vuï maïng
gv
töø 9 ñeán 211 laø 204 bit döû lieäu .
Nhö vaäy trong 1 khung cuûa luoàng caáp 2 chöùa taát caû 848 bit do ñoù toác ñoä cuûa luoàng
caáp 2 laø :
fb =
848
= 8,48( Mbp / s )
an
qu
100,3.10 − 6
Toác ñoä naøy ñöôïc goïi laø luoàng caáp 2 hay E2 . Coù dung löôïng 120 keânh tieáng noùi.
b.Luoàng caáp 3 :
in
Ñöôïc gheùp töø 4 luoàng caáp 2 , moãi khung cuûa luoàng caáp 3 coù chieàu daøi 44,7 μs vaø
an ng t
chöùa taát caû 1536 bit . Nhö vaäy toác ñoä cuûa luoàng caáp 3
1536
fb = = 34,362( Mbp / s )
44,7.10 − 6
luoàng caáp 3 goïi taét laø luoàng E3 hay 34M ,noù coù dung löôïng 480 keânh thoaïi .
h T ho
c. Luoàng caáp 4 :
Ñöôïc gheùp töø 4 luoàng caáp 3 , moãi khung cuûa luoàng caáp 4 coù chieàu daøi 21,02 μs vaø
an c t
chöùa toång coäng 2928 . Toác ñoä cuûa luoàng caáp 4 laø 139,264 Mbp/s . luoàng caáp 4 coù
dung löôïng 1920 keânh thoaïi . Noù ñöôïc goïi taét laø luoàng E4 hay luoàng 140 M
Th ho
d. Luoàng caáp 5 :
Ñöôïc gheùp töø 4 luoàng caáp 4 coù toác ñoä 364,943 Mbp/s . Luoàng caáp 5 coù dung löôïng
Le lieu
7680 keânh thoaïi vaø ñöôïc goïi taét laø luoàng E5 hay 365 M/s
2. Gheùp luoàng theo tieâu chuaån Baéc Myõ :
a. Luoàng caáp 2 :
Ñöôïc gheùp töø 4 luoàng caáp 1 coù toác ñoä 6,312 Mbp/s . Luoàng caáp 2 goïi taét laø luoàng
tai
T1 coù dung löôïng 96 keânh tieáng noùi.

b. luoàng caáp 3 :
Ñöôïc gheùp töø 4 luoàng caáp 2 coù dung löôïng 384 keânh tieáng noùi ,coù toác ñoä 26,736
Mb/s goïi taét laø T3.
BAØI TAÄP:

H
1) cho tín hieäu töông töï xa(t)=12cos10 π t.cos20 π t .Cos40 π t (t=ms)

a. xaùc ñònh thaønh phaàn taàn soá coù trong xa(t).
b. Neáu bieán ñoåi PCM cuûa xa(t) thí taàn soá Nyquist laø bao nhieâu ?
c. Tính toác ñoä sau PCM bieát boä löôïng töû hoùa coù 1024 möùc .
d. Neáu söû duïng ñöôøng truyeàn coù ñoä roäng 50Khz thì coù truyeàn ñöôïc tín hieäu soá
o
treân maø khoâng caàn ñieàu cheá, ñöôïc khoâng? giaûi thích?
as
e. Vôùi ñöôøng truyeàn treân vaø phaûi ñieàu cheá thí soá möùc ñieàu cheá caàn thieát toái
thieåu laø bao nhieâu? Cho r=0,3.
ib
f. Ñöa tín hieäu soá vaøo boä gheùp keânh TDM chaâu Aâu coù ñöôïc khoâng? Giaûi
thích?
av
Giaûi :
a. xa(t)=12cos10 π t.cos20 π t .Cos40 π t
= 6cos30 π t.cos40 π t + 6cos10 π t.cos40 π t
gv
=3cos70 π t+3cos10 π t+3cos50 π t+3cos30 π t
caùc thaønh phaàn taàn soá coù trong tín hieäu :
f1=35Khz
f2=5khz
an
f3=25Khz
qu
f4=15Khz
b. taàn soá lôùn nhaát coù trong tín hieäu fmax= f1=35Khz
in
Vaäy taàn soá Nyquit : fs=2 fmax=2* 35 =70Khz

c. soá bit maõ hoùa cho 1 maãu : n=log21024=10 (bit)
an ng t
⇒ Toác ñoä bit fb=fs.n=10*70=700(Kb/s)

vaäy toác ñoä bit fb=700(Kb/s)
f 700
d. neáu khoâng ñieàu cheá thì BWt/h= b = = 350 Khz
h T ho
2 2
Caàn : BWñt ≥ BWt/h=350 Khz
an c t
maø BWñt=50Khz neân khoâng theå truyeàn ñöôïc tín hieäu .

e.Ñeå truyeàn ñöôïc BWñt ≥ BWt/h
Th ho
fb fb 70
maø BWt/h=(1+r) ⇒ BWñt ≥ (1+r) ⇒ log2M ≥ 1,3 = 18,2
log 2 M log 2 M 50
choïn log2M=19
Le lieu
⇒ Soá möùc ñieàu cheá M=219 möùc

f. Soá bit maõ hoùa cho moät maãu n= log2M=log2219=19 bit
⇒ Toác ñoä bit fb=fs.n=19*70 =1,33 Mb/s
tai
Tính toác ñoä cuûa keânh trong TDM theo Chaâu Aâu
Neáu fb baèng nhau thì gheùp ñöôïc vaø ngöôïc laïi
Vì 125 μs ⇒ 8 bit
1s ⇒ 64 Kb/s

H
Vôùi keát quaû nhö treân ta thaáy khi ñöa tín hieäu soá vaøo boä gheùp keânh TDM chaâu aâu thì
khoâng ñöôïc vì toác ñoä bit khaùc nhau neân khoâng gheùp ñöôïc.
Choïn caâu traû lôøi ñuùng nhaát
1. Chæ soá ber duùng ñeå ñaùnh giaù
a. chaát löôïng cuûa heä thoáng töông töï.
o
b. Chaát löôïng cuûa heä thoáng soá .
as
c. Caû a,b ñeàu ñuùng .
d. Caû a,b ñeàu sai .
ib
Traû lôøi : caâu b
2. caùc boä khoâi phuïc soùng mang ñöôïc söû duïng taïi
av
a. Maùy phaùt ñeå ñieàu cheá tín hieäu .
b. Maùy thu ñeå giaûi ñieàu cheá tín hieäu .
c. Maùy thu giaûi ñieàu cheá keát hôïp .
gv
d. Caû a,b,c ñuùng .
Traû lôøi : caâu c
3. Sôïi quang coù ñöôøng kính caøng nhoû thì .
a. Ít bò taùn xaï hôn.
an
b. Toác ñoä truyeàn daãn toát hôn .
qu
c. Bò suy hao nhieàu hôn .
d. Caû a,b,c ñeàu ñuùng .
in
Traû lôøi : caâu a.

4.Trong PCM neáu taêng soá möùc löôïng töû thí tín hieäu soá thu ñöôïc
an ng t
a. Coù toác ñoä bit taêng leân .

b. Ñoä roäng baêng thoâng taên leân.
c. Coù sai soá löôïng töû thaáp hôn .
h T ho
d. Caû a,b,c ñuùng.

Traû lôøi : caâu d
an c t
5 . Khi taêng soá möùc ñieàu cheá thì

a. chaát löôïng tín hieäu thu ñöôïc taïi ñaàu thu toát hôn .
Th ho
b. baêng thoâng cuûa tín hieäu ñaõ ñieàu cheá roäng hôn .
c. Cöï ly truyeàn tín hieäu taêng leân
d. A,b,c sai
Le lieu

6 .moät maùy phaùt coù coâng suaát 4W thì töông ñöông vôùi
a. 36 dBw
b. 6dBw
tai
c. 30dBw
d. caû a,b,c sai
traû lôøi : caâu a
7. Trong ñieàu cheá AM ,chæ soá ñieàu cheá
a. caøng lôùn caøng toát .

H
b. caøng nhoû caøng toát

c. caû a,b ñeàu ñuùng
d. caû a,b ñeàu sai
8. trong PCM neáu laáy maãu sai ñònh lyù thæ
o
a. khoâng theå thöïc hieän löôïng töû hoùa ñöôïc
as
b. sai soá löôïng töû seõ taêng leân
c. khoâng khoâi phuïc laïi ñöôïc tín hieäu ban ñaàu
ib
d. caû a,b,c ñeàu ñuùng
traû lôøi : caâu c
av
BAØI 6: HEÄ THOÁNG TRUYEÀN DAÃN VI BA SOÁ
gv
I. Toång quan veà vi ba soá :
Vi ba laø thieát bò truyeàn daãn voâ tuyeán thöôøng söû duïng keøm theo thieát bò gheùp keânh
.Viba hoaït ñoäng ôû taàn soá töø 1GHz ñeán 30GHz .Cöï ly lieân laïc cuûa moät chaën viba toái ña
an
khoaûng 60km, do ñoù muoán truyeàn daãn tín hieäu ñi xa hôn thì phaûi söû duïng caùc traïm laëp
(Repeater). Viba hoaït ñoäng ôû cheá ñoä song coâng .Tuøy theo loaïi tín hieäu truyeàn daãn laø
qu
töông töï hay soá maø ngöôøi ta chia vi ba laøm hai loaïi : Vi ba töông töï vaø vi ba soá .
II. Caùc thaønh phaàn cuûa moät traïm vi ba soá :
1. Khoái giao tieáp :
in
an ng t
Khoái Khoái Khoái Heä

giao Modem cao thoáng
tieáp taàn Anten
h T ho
Thaønh phaàn cô baûn cuûa moät traïm vi ba soá coù theå chia laøm 4 khoái chöùc naêng sau :
- Khoái giao tieáp : Thöïc hieän chöùc naêng giao tieáp vôùi thieát bò gheùp keânh . Nhieäm vuï
cuûa khoái naøy laø xöû lyù tín hieäu . caùc pheùp xöû lyù cuï theå laø chuyeån maõ ñöôøng truyeàn vaø
an c t
maõ hoùa ngaãu nhieân.

- Khoái modem : Ñieàu cheá vaø giaûi ñieàu cheá tín hieäu .
Th ho
- Khoái cao taàn : Coù nhieäm vuï bieán ñoåi tín hieäu ñeå ñöôïc tín hieäu khaùc coù taàn soá mong
muoán vaø khueách ñaïi tín hieäu .
Le lieu
- Heä thoáng Anten : Bao goàm Anten, boä loïc voøng, chöùc naêng cuûa khoái naøy laø bieán ñoåi
tín hieäu ñieän thaønh soùng ñieän töø vaø ngöôïc laïi.
Anten
tai
TX
Boä 2
phaùt
loïc TX 1
voøng 3 RX
RX thu

H
a. Chuyeãn maõ ñöôøng truyeàn :

+ Maõ ñöôøng truyeàn :Laø moät caùch ñeå bieåu dieãn tín hieäu soá treân ñöôøng daây. Coù raát
nhieàu maõ ñöôøng truyeàn khaùc nhau , nhöng chuùng ñöôïc phaân thaønh 2 nhoùm. Nhoùm maõ
ñôn cöïc vaø nhoùm maõ löôõng cöïc.
- Maõ ñôn cöïc : Laø maõ söõ duïng moät möùc ñieän aùp khaùc 0 ñeã bieãu dieãn tín hieäu soá.
o
- Maõ löômg cöïc : Laø maõ söõ duïng 2 möùc ñieän aùp khaùc 0 ñeã bieãu dieãn tín hieäu soá.
as
+ Caùc maõ ñöôøng truyeàn :
• Maõ NRZ ( Non Return Zero : maõ khoâng quay veà 0)
ib
bit 1 ñöôïc bieåu dieãn möùc +1V keùo daøi trong khoaûng thôøi gian 1 bit,
bit 0 ñöôïc bieåu dieãn möùc 0V keùo daøi trong khoaûng 1 bit.
av
• Maõ RZ ( return zero: Maõ quay veà 0 )
Bit 1 ñöôïc bieãu dieãn baèng 2 nöõa bit, nöõa bit ñaàu coù möùc +V,nöõa bit sau coù möùc 0.
Bit 0 bieãu dieãn möùc 0 gioáng NRZ.
gv
• Maõ AMI :( Alternate mark Intersion: Ñaûo daáu luaân phieân)
Bit 1 bieãu dieãn möùc +V hay –V , nhöng ñaûo daáu luaân phieân,
Bit 0 bieãu dieãn baèng möùc 0.
• Maõ AMI coù 2 loaïi :
an
- AMI-NRZ : Bit 1 bieãu dieãn baèng 1 bit.
qu
- AMI-RZ : Bit 1 bieãu dieãn baèng 2 nöõa bit.
• Maõ CMI(Code Mark inversion) :
in
Bit 1 gioáng AMI-NRZ.

Bit 0 baèng 2 nöõa bit nöõa ñaàu coù möùc –V, nöõa sau coù möùc+V.
an ng t
• Maõ Manchester :
Bit 1 bieãu dieãn baèng 2 nöõa bit.1/2 ñaàu coù möùc –V vaø ½ sau coù möùc +V
• Maõ HDB3(High Density) :
h T ho
Bit 1 ñöôïc bieãu dieãn theo kieãu ñaûo daáu luaân phieân.
Bit 0 neáu trong tín hieäu khoâng xuaát hieän 4 bit 0 lieân tieáp thì caùc bit 0 ñöôïc
an c t
bieãu dieãn baèng möùc 0.

Neáu trong tín hieäu xuaát hieän 4 bit 0 lieân tieáp thì 4 bit 0 naøy ñöôïc maõ hoùa
Th ho
baèng moät trong 2 caùch sau :

000V : Neáu toång soá bit 1 giöõa 2 laàn xuaát hieän chuoãi 4 bit 0 laø soá leõ.
B00V : Neáu toång soá bit 1 giöõa 2 laàn xuaát hieän chuoãi 4 bit 0 laø soá chaüng.
Le lieu
Trong ñoù : Bit V = +V vaø –V nhöng luoân luoân phaïm luaät ñaûo daáu .
Bit B = +V vaø –V nhöng tuaân theo luaät ñaûo daáu.
Quy öôùc : Khi chöa coù tín hieäu coi nhö xuaát hieän 4 bit 0.
+ Chuyeãn maõ ñöôøng truyeàn : Tín hieäu truyeàn töø tín hieäu gheùp keânh song song
tai
thieát bò vi ba vaø ngöôïc laïi luoân luoân laø tín hieäu löôõng cöïc vì lyù do :
• Vì tín hieäu löôõng cöïc coù thaønh phaàn moät chieàu nhoû neân khi truyeàn qua bieán
aùp , tuï ñieän thì tín hieäu ôû ñaàu thu khoâng bò aûnh höôûng nhieàu.
• Khi truyeàn ñi tín hieäu löôõng cöïc thì ôû ñaàu thu deå daøng khoâi phuïc laïi xung
clock hôn.

H
Tuy nhieân, khi nhaän ñöôïc tín hieäu löôõng cöïc thì khoái giao tieáp trong thieát bò vi
ba phaûi chuyeãn sang maõ ñôn cöïc thì môùi söû duïng ñöôïc. Nhö vaäy vieäc bieán ñoåi
tín hieäu löôõng cöïc sang ñôn cöïc vaø ngöôïc laïi ñöôïc goïi laø chuyeån maõ ñöôøng
truyeàn.
b. Maõ hoùa ngaãu nhieân :
o
Laø bieán ñoåi tín hieäu caàn truyeàn thaønh moät tín hieäu khaùc maø naêng löôïng cuûa
as
noù phaân boá ñeàu trong baêng thoâng vaø ñöôïc goïi laø tín hieäu ngaãu nhieân.
Muïc ñích cuûa vieäc maõ hoùa ngaãu nhieân laø giuùp cho ñaàu thu traùnh ñöôïc hieän
ib
töôïng khoâi phuïc nhaàm soùng mang. Vì neáu khoâi phuïc nhaàm soùng mang thì seõ
khoâng giaõi ñieàu cheá ñöôïc.
av
+ Caùch thöïc hieän maõ hoùa ngaãu nhieân : Ñeã thöïc hieän maõ hoùa ngaãu nhieân ngöôøi
ta taïo ra chuoãi tín hieäu giaõ ngaãu nhieân roài keát hôïp vôùi tín hieäu caàn truyeàn baèng
coång logic XOR.
gv
Ñieàu kieän ñeå ñaàu thu khoâi phuïc laïi ñöôïc tín hieäu x(t) thì ñaàu thu phaûi taïo ra
ñöôïc chuoãi PN gioáng chuoãi PN ñaàu phaùt . Ñeå taïo ra chuoãi PN naøy ngöôøi ta söû
duïng caùc maïch hoài tieáp tuyeán tính duøng thanh ghi dòch.
VD : maïch taïo chuoãi PN 4 Fliplop.
an
Giaõ söû traïng thaùi ban ñaàu cuûa caùc Fliplop :1111
qu
Ta coù baûng traïng thaùi sau :
FF1 FF2 FF3 FF4
in
Ban ñaàu 1 1 1 1
CLK1 0 1 1 1
an ng t
CLK2 0 0 1 1
CLK3 0 0 0 1
CLK4 1 0 0 0
h T ho
CLK5 0 1 0 0
CLK6 0 0 1 0
an c t
CLK7 1 0 0 1
CLK8 1 1 0 0
Th ho
CLK9 0 1 1 0
CLK10 1 0 1 1
CLK11 0 1 0 1
Le lieu
CLK12 1 0 1 0
CLK13 1 1 0 1
CLK14 1 1 1 0
CLK15 1 1 1 1
tai
Chu kyø cuûa chuoãi PN m = 2n –1

Theo quy ñònh thì caùc HTVT boä taïo PN phaûi coù N ≥ 10.
Trong moät chu kyø cuûa chuoåi PN toång soá bit 0 vaø soá bit 1 gaàn baèng nhau. Tính chaát naøy
goïi laø tính chaát caân baèng cuûa chuoãi PN.
VD : nFF => m = 2m – 1

H
FF2 => m=3

2. khoái ñieàu cheá vaø giaûi ñieâà cheá ( ñaõ hoïc ).
3. Khoái cao taàn :
a. Ñoãi taàn : Laø bieán ñoãi tín hieäu töø taàn naøy sang taàn soá khaùc. Muïc ñích cuûa vieäc bieán
ñoãi taàn soá laø giuùp cho caùc boä dao ñoäng laøm vieäc oån ñònh hôn nhöng vaån ñaûm baûo taàn
o
soá laøm vieäc. Ñoãi taàn ñöôïc chia laøm 2 loaïi : Ñoåi taàn leân vaø ñoåi taàng xuoáng.
as
- Ñoãi taàn leân : Taïo ra tín hieäu coù taàn soá cao hôn taàn soá ngoõ vaøo.
ib
f1 x fc +f1
fc
av
- Ñoãi taàng xuoáng : Taïo ra tín hieäu coù taàn soá thaáp hôn taàng soá ngoõ vaøo.
f1 x fc - f1
gv
fc
an
* Trung taàn IF : Laø taàn soá trung gian ñöôc taïo ra töø khoái ñoåi taàn. Ñoái vôùi ñoåi taàn
leân trung taàn laø taàng soá cuûa tín hieäu ngoõ vaøo. Ñoái vôùi ñoåi taàng xuoáng trung taàn laø
qu
taàn soá cuûa tín hieäu ngoõ ra.
IF maùy phaùt IF maùy thu
ÑT leân ÑT xuoáng
in
an ng t
* Taàn soá aûnh : Laø taàn soá cuûa tín hieäu khoâng mong muoán nhöng khi ñi qua boä ñoåi
taàn xuoáng noù cuõng taïo ra tín hieäu coù taàn soá ñuùng baèng trung taàn cuûa tín hieäu caàn thu.
Vd : Giaû söû muoán thu moät keânh tín hieäu coù taàn soá 3 GHz vaø taïo ra trung taàn 0.5 GHz
h T ho
thì boä dao ñoäng coù taàn soá 2.5GHz.

3G 0.5G
ÑTX
an c t
Th ho
2.5G
Tuy nhieân do baêng thoâng cuûa ngoõ vaøo töông ñoái neân tín hieäu coù taàn soá 2 GHz cuõng
Le lieu
ñi vaøo ñöôïc khoái cao taàn. Tín hieäu naøy cuõng taïo ra taàn soá 0.5 GHz vaø gaây nhieãu cho
tín hieäu caàn thu . nhö vaäy tín hieäu 2 GHz ñöôïc goïi laø taàn soá aûnh.
* Caùch khaéc phuïc bieán aùp :
- Khoâng neân choïn IF coù taàn soá quaù thaáp hay quaù cao vì khi ñoù khoaûng caùch töø
tai
taàn soá caàn thu ñeán taàn soá aõnh gaàn laïi neân deã bò aûnh höôûng cuûa taàn soá aûnh.
- Chia BW laøm vieäc cuûa maùy thu laøm thaønh nhieàu khoaûng taàn soá khi ñoù taàn soá
aûnh seõ bò loaïi ngay ngoõ vaøo cuûa maùy thu .
- Söû duïng caùc boä ñoåi taàn caân baèng coù khaû naêng khöû ñöôïc taàn soá aûnh.
ϕ =900

H
cos ω 1 t cos ω 1 t +cos( ω 2 t - ϕ )
cos ω 2 t cos ω 2 t +cos( ω 1 t - ϕ )

goïi ω I laø trung taàn
o
ω 0 laø taàn soá dao ñoäng
as
giaû söû tín hieäu ngoõ vaøo cuûa anten
xRF(t) = ω 0 xA(t)= Acos( ω 0 + ω I )t +Bcos( ω 0 - ω I )t
xB(t)=Acos[( ω 0 + ω I )t –900]+Bcos[( ω 0 - ω I )t-900]
ib
xC(t)= xA(t).cos ω 0 t =[Acos( ω 0 + ω I )t +Bcos( ω 0 - ω I )t] cos ω 0 t
av
= Acos( ω 0 + ω I )t cos ω 0 t+ Bcos( ω 0 - ω I )t .cos ω 0 t
A A B B
= Acos(2 ω 0 + ω I )t cos ω 0 t+ cos ω I t+ cos(2 ω 0 - ω I )t+ cos2wit
gv
2 2 2 2
xD(t) = xB(t) cos ω 0 t = Acos[( ω 0 + ω I )t –90 ]+ Bcos[( ω 0 - ω I )t - 900] cos ω 0 t
0
A A
= cos[(2 ω 0 + ω I )t - 900]+ cos( ω I t+900)
2
B B
2 an
= cos[(2 ω 0 - ω I )t - 900]+ cos( ω I t+900)
qu
2 2
A A B B A
x1(t)= cos[(2 ω 0 + ω I )t + cos ω I t+ cos(2 ω 0 - ω I )t+ cos ω I t -
2 2 2 2 2
in
A B B
cos(2 ω 0 + ω I )t - cos ω I t - cos(2 ω 0 - ω I )t + cos ω I t
an ng t
2 2 2
x1(t)= B cos ω I t
x2(t)=xD(t)+xC(t)-900
=A cos[(2 ω 0 + ω I )t - 900]+A cos( ω I t-900)+B cos[(2 ω 0 - ω I )t - 900]
h T ho
x0(t)=A cos( ω I t- 900)

an c t
choïn caâu traû lôøi ñuùng:

1.Trong caùc heä thoáng phi tuyeán neáu tín hieäu ngoõ vaøo coù taàn soá 1,5Mhz thì haøi baäc 3
Th ho
seõ coù taàn soá .

a. 2Mhz
b. 1Mhz
Le lieu
c. 4Mhz
d. caû 3 ñeàu sai .
2. trong heä thoáng phi tuyeán neáu tín hieäu vaøo coù taàn soá 1,5Mhz vaø 2M thì saûn phaåm
tai
ñieàu cheá töông hoå baäc 3 coù taàn soá

a. 2,5Mhz
b. 1Mhz
c. 5,5Mhz
d. caû 2 ñeàu ñuùng

H
traû lôøi :caâu d

3. tín hieäu ñieän söû duïng trong sinh hoaït laø
a. tín hieäu naêng löôïng .
b. tín hieäu coâng suaát .
c. caû 2 ñeàu ñuùng .
o
d. caû 2 ñeàu sai
as
traû lôøi : caâu b
4. Sôïi quang SI vaø GI coù nhöõng ñieåm naøo khaùc nhau :
ib
a. ñöôøng kính khaùc nhau .
b. Ñoä suy hao khaùc nhau .
av
c. Ñoä taùn xaï khaùc nhau .
d. Caû 3 ñeàu ñuùng .
Traû lôøi : Caâu c
gv
5. Trong truyeàn daãn voâ tuyeán suy hao cuûa khoâng gian phuï thuoäc vaøo :
a. taàn soá laøm vieäc .
b. cöï ly truyeàn tín hieäu .
c. Caû 2 ñeàu ñuùng . an
d. Caû 2 ñeàu sai .
qu
Traû lôøi : Caâu c
6. trong ñieàu cheá tín hieäu soùng mang söû duïng :
in
a. Coù taàn soá luoân luoân lôùn hôn taàn soá daûi neàn .
b. Coù taàn soá luoân luoân nhoû hôn taàn soá daûi neàn .
an ng t
c. Tuyø thuoäc vaøo moâi tröôøng truyneà tín hieäu .

Traû lôøi : caâu c
h T ho
7 trong ñieàu cheá SSB-SC ,caùch giaûi ñieàu cheá naøo thì chaát löôïng seõ toát hôn :
a. Giaûi ñieàu cheá keát hôïp .
an c t
b. Giaûi ñieàu cheá khoâng keát hôïp .

c. Chaát löôïng nhö nhau.
Th ho

Traû lôøi : caâu b
8 .Trong ñieàu cheá ASK neáu tín hieäu daûi neàn coù möùc ñieän aùp laø +1 töông öùng vôùi bit 1
Le lieu
vaø –1 töông öùng vôùi bit 0 thì tín hieäu ñaõ ñieàu cheá coù daïng soùng gioáng :
a. OOK .
b. FSK.
c. PSK.
tai

Traû lôøi :caâu c
9 . trong ñieàu cheá QPSK neáu söû duïng soùng mang :
fc(t) =Acos( ω 0 t +600) thì pha cuûa tín hieäu ñaõ ñieàu cheá cuûa Symbol “11” laø :
a. 00.

H
b. 250.
c. 450
10 Trong gheùp keânh TDM theo tieâu chuaån Chaâu Aâu cuûa luoàng soá 4M bit/s coù dung
o
löôïng :
as
a. 60 keânh thoaïi .
b. 48 keânh thoaïi .
ib
c. 120 keânh thoaïi .
av
b. Caùc vaán ñeà trong truyeàn soùng voâ tuyeán :
+ Hieän töôïng fading : Laø hieän töôïng maø laøm cho cöôøng ñoä tröôøng taïi ñieåm thu
gv
khoâng oån ñònh .
+ Nguyeân nhaân : Goàm hai nguyeân nhaân chính
- Khi soùng ñieän töø truyeàn ñi trong moâi tröôøng coù chieát suaát khoâng ñoàng nhaát thì
an
seõ laøm cho tia saùng bò uoán cong . Khi ñoù Anten thu seõ bò leäch höôùng so vôùi anten phaùt
neân cöôøng ñoä tröôøng taïi anten thu giaûm xuoáng vaø gaây ra fading . Fading nay ñöôïc goïi
qu
laø fading phaúng .
- Khi soùng ñieän töø truyeàn töø nôi phaùt ñeán nôi thu baèng nhieàu ñöôøng khaùc nhau
in
nhö tia tröïc tieáp , tia phaûn xaï . Cöôøng ñoä tröôøng taïi ñieåm thu laø toång hôïp taát caû caùc tia
saùng.
an ng t
Neáu caùc tia saùng cuøng pha thì cöôøng ñoä tröôøng toång hôïp taêng leân
Neáu caùc tia saùng ngöôïc pha thì cöôøng ñoä tröôøng toång hôïp giaûm xuoáng vaø gaây
ra hieän töôïng fading. Fading nay ñöôïc goïi laø fading nhieàu tia .
h T ho
Goïi d1 laø chieàu daøi ñöôøng ñi cuûa tia tröïc tieáp

d2 laø chieàu daøi ñöôøng ñi cuûa tia phaûn xaï
an c t
Giaû söû tín hieäu taïi ñaàu phaùt xA(t) = Acos ω 0 t

Thôøi gian tia tröïc tieáp ñi töø A ñeán B : t1 = d1 /c
Th ho
Thôøi gian tia phaûn xaï ñi töø A ñeán B : t2 = d2 / c

xA(t) = Acos ω 0 t , xB(t) = A cos ( ω 0 t –t1)
Tín hieäu taïi B theo tia tröïc tieáp :
Le lieu
xB1 = Acos ( ω 0 t - ω 0 t1)

Tín hieäu taïi B theo tia phaûn xaï .
xB2= Acos ( ω 0 t - ω 0 t2 )
tai
t : cöï ly truyeàn tín hieäu .

Tín hieäu toàng hôïp taïi B . xB(t) = xB1(t) +xB2(t)
= Acos ( ω 0 t - ω 0 t1) + Acos ( ω 0 t - ω 0 t2 )
2ω 0 t − ω 0 t1 − ω 0 t 2 ω t − ω 0 t1
= 2A cos . cos 0 2
2 2

H
= 2Acos [ ω 0 t –( ω 0 t1 + ω 0 t2 ) /2 . cos ( ω 0 t2 - ω 0 t1) /2

Vaäy bieân ñoä laø 2A cos [ ω 0 ( t2 –t1 ) /2 ]
ω 0 ( t 2 − t1 )
+ Tín hieäu taïi B cöïc ñaïi khi : cos[ =1
o
2
as
t 2 − t1
⇔ ω0 = 0 + 2 Kπ
2
4 Kπ 2 K
ib
⇔ t 2 − t1 = =
ω0 f0
av
d 2 d1 2K
⇔ − =
c c f0
c
⇔ d 2 − d 1 = 2k = 2 Kλ
gv
f0
t 2 − t1
+ TÍn hieäu taïi B cöïc tieåu khi cos ω 0 =0
an 2
t 2 − t1 π π
qu
⇔ ω0 = + Kπ = ( 2 K + 1)
2 2 2
2( 2 K + 1). π 2 K + 1
⇔ t 2 − t1 = . =
in
2πf 0 2 2 f0
an ng t
d 2 d1 1 1
⇔ − = ( 2 K + 1) .
c c 2 f0
λ
⇔ d 2 − d 1 = ( 2 K + 1)
h T ho
2
+ caùch khaéc phuïc fading :
- Duøng caùc maïch dieàu khieån ñoä lôïi töï ñoäng trong caùc maùy thu . Khi tín hieäu
an c t
thu bò fading thì maïch naøy seõ laøm thay ñoåi heä soá khueách ñaïi ñeå tín hieäu ra ít bò
giao ñoäng hôn.
Th ho
- Söû duïng kyõ truaät phaân taäp :

Phaân taäp laø duøng nhieàu hôn nguoàn taøi nguyeân thoâng tin caàn thieát ñeå naâng cao
chaát löôïng truyeàn daãn tín hieäu .
Le lieu
• Phaân taäp Anten : Tòa ñaàu thu söû duïng nhieàu Anten thu ñaët caùch nhau moät
khoaûng trong khoâng gian . Phaân taäp Anten coøn goïi laø phaân taäp khoâng gian .
• Phaân taäp taàn soá : cuøng moät thoâng tin nhöng söû duïng nhieàu taàn soá khaùc nhau
tai
ñeå phaùt ñi .
- Söû duïng ñoä döï tröû fading : Khi tính toaùn thieát keá moät tuyeán viba soá caàn
phaûi ñaûm baûo neáu coù fading xaõy ra thì coâng thöùc thu thöïc teá vaãn lôùn hôn möùc
ngöôõng cuûa maùy thu , khi ñoù maùy thu seõ laøm vieäc lieân tuïc khoâng bò giaùn ñoaïn .

H
Nhö vaäy khoaûng caùch töø möùc tín hieäu thu thöïc teá trong ñieàu kieän khoâng bò
fading ñeán möùc ngöôõng cuûa maùy thu ñuôïc goïi laø ñoä döï tröû fading.
+ Tính toaùn thieát keá trong vi ba soá :
• Ñoä lôïi Anten : Trong viba Anten söû duïng laø loaïi Anten parabol . Ñoä lôïi
Anten ñuôïc tính baèng coâng thöùc .
o
4πAη
as
G=10log10 2 (dB)
λ
Trong ñoù: A: dieän tích hieäu duïng cuûa anten (höôùng soùng) m
ib
η : Hieäu suaát (phuï thuoäc coâng ngheä cheá taïo .
λ : Böôùc soùng laøm vieäc (m).
av
vd: tính ñoä lôïi cuûa anten coù ñöôøng kính 2m,hieäu suaát 0,7 laøm vieäc ôû taàn soá 3Ghz
c 3.10 8
böôùc soùng laøm vieäc λ = = = 0,1( m)
gv
f 3.10 9
DK 2
dieän tuùch hieäu duïng A=(BK)2 π = ( ) π =π
2
1πAη
Ñoä lôïi anten G=10log10 2 =10log 10
λ
an 4π 2 .0,7
0,01
= 10 log10 π 2 + 10 log10
28
0,01
qu
=34(dB)
• Suy hao cuûa khoâng gian töï do :kí hieäu laø Ls
4πD 2 4πD
in
Ls=10log10 ( ) = 20 log10 (dB)

λ λ
an ng t
Trong ñoù : D : cöï ly truyeàn soùng (m) .

λ : böôùc soùng laøm vieäc (m) .
vd tính suy hao cuûa khoâng gian töï do bieát raèng cöï ly vaøo 50Km vaø taàn soá laøm vieäc
h T ho
6Ghz .
4π .5.10 4 20π
an c t
Suy hao khoâng gian Ls=20 log10 = 60 + 20 log10 = 140( dB )

0,05 0,05
• Suy hao cuûa feeder:
Th ho
Lf = α . l (dB)
α . : heä soá suy hao (dB)
Le lieu
l : chieàu daøi feeder (dB)

• Coâng suaát tín hieäu thu taïi anten thu :
PR1=PT(dBm,dBW) - Lf T – GT – Ls
Vd Moät ñaøi truyeàn hình coù coâng suaát phaùt 10W, ñoä lôïi anten phaùt laø 15dB, suy hao
tai
feeder maùy phaùt 3dB. Tính coâng suaát tín hieäu thu ñöôïc taïi moät ñieåm caùch ñaøi
truyeàn hình 20Km . Bieât taàn soá laøm vieäc laø 500MHz
Giaûi
c 3.10 8
Böôùc soùng λ = = = 0,6m
f 500.10 6

H
Cöï ly truyeàn soùng D=2.104(m)

4π .2.10 4
Suy hao khoâng gian töï do Ls = 20log 10 = 112 (dB)
0,6
PR1 = 10 –3 + 15 – 112 = -90 dBW = -60dBm
o
• Coâng suaát tín hieäu thu taïi ngoõ vaøo maùy thu
as
PR = PR1 + GR – LfR
Ñieàu kieän cho maùy thu hoaït ñoäng ñöôïc laø PR ≥ Pngöôõng
VD: Moät tuyeán lieân laïc vi ba coù cöï ly 40km toác ñoä laøm vieäc 4,5 GHz. Anten söû
ib
duïng ôû hai ñaàu gioáng nhau coù ñöôøng kính 3m vaø hieäu suaát laø 50%. Coâng suaát
cuûa maùy phaùt 5W, coâng suaát ngöôõng cuûa maùy thu laø –50dBm. Tính coâng suaát tín
av
hieäu taïi ngoõ vaøo maùy thu bieát suy hao cuûa feeder maùy phaùt laø 5dB, maùy thu laø
3dB.
Giaûi : D = 40km = 4.104 m
gv
c 3.10 8
λ= = = 0,06 (m)
f 4,5.10 9
A = 2,25 π (m)
PT =5W =7dBW = 37dBm
an
qu
4π 2 .2,25.50
Ñoä lôïi Anten GR = GT = 10log10 = 41dB
0,0036.100
4π .4.10 4
in
Suy hao khoâng gian LS = 20log10 = 138dB

0,06
an ng t
Coâng suaát tín hieäu thu taïi Anten thu PR1 = 37 –5+41 –138 = 65
Coâng suaát tín hieäu thu taïi ngoõ vaøo maùy thu baèng
PR = PR1 +GR – LF R
h T ho
= -65+41 –3=-27dBm
Vì –27 ≥ -50 neân maùy thu hoaït ñoäng ñöôïc
an c t
VD: Moät maùy phaùt coù coâng suaát 5W ñoä lôïi Anten phaùt 30dB, suy hao cuûa feeder
maùy phaùt 2dB. Tính cöï ly lieân laïc bieát coâng suaát tín hieäu taïi Anten thu –30dBW,
Th ho
taàn soá laøm vieäc laø 3 GHz

4πD
Coâng suaát tín hieäu thu taïi Anten thu PR1 = 37-2+30-20log10
0,1
Le lieu
4πD
=> 20log10 =95
0,1
=> 20log10 125,6D = 4,75
=> 125,6 D= 104 ,75
tai
=> D = 447,7m = 0,44 km

H
BAØI 7: HEÄ THOÁNG THOÂNG TIN DI ÑOÄNG

I. Thaønh phaàn cuûa moät heä thoáng thoâng tin di ñoäng :
Moät heä thoáng thoâng tin di ñoäng coù theå chia thaønh 3 heä thoáng con
+ Heä thoáng con chuyeån maïch (SS).
o
+ Heä thoáng con traïm goùc (BSS).
as
+ Heä thoáng con khai thaùc vaø baûo döôõng(OMS)
1. SS(Switching Subsystem)
SS ñöôïc xem nhö laø moät toång ñaøi cuûa maïng ñieän thoaïi di ñoäng . Chöùc naêng cuûa SS
ib
laø chuyeån maïch cuoäc goïi vaø quaûn lyù thueâ bao di ñoäng . SS coù 5 thaønh phaàn .
a. Trung taâm chuyeån maïch di ñoäng (MSC :Mobile Switching Center)
av
MSC laø thaønh phaàn trung taâm cuûa heä thoáng chuyeån maïch . Chöùc naêng chính cuûa
MSC laø xöû lyù cuoäc goïi. MSC laø nôi duy nhaát thöïc hieän chöùc naêng chuyeån maïch . Do
gv
ñoù taát caû caùc cuoäc goïi ñeàu phaûi ñi qua MSC.
b. Boä nhôù ñònh vò thöôøng truù: (HLR : Home Location Register):
HLR löu tröû thoâng tin cuûa thueâ bao di ñoäng . Thueâ bao ñöôïc ñaêng kyù taïi vuøng
an
naøo thì seõ ñöôïc löu vaøo HLR cuûa vuøng ñoù . Thoâng tin trong HLR ñöôïc caäp nhaät baèng
tay moãi khi coù moät thueâ bao baùn ra . Thoâng tin naøy khoâng cho bieát traïng thaùi vaø vò
qu
trí hieän taïi cuûa thueâ bao , noù coøn laø moät oå cöùng trong maùy tính .
c. Boâ nhôù ñònh vò taïm truù: (VLR : Visitor LR)
VLR löu tröû thoâng tin cuûa caùc thueâ bao di ñoäng ñang hieän dieän trong vuøng hoaït
in
ñoäng ñoù . Thoâng tin naøy ñöôïc caäp nhaät töï ñoäng thoâng qua thuû tuïc ñaêng kyù vò trí .
an ng t
Thoâng tin naøy cho bieát vò trí vaø traïng thaùi hieän taïi cuûa thueâ bao . Khi thueâ bao di
chuyeån töø traïm phaùt soùng naøy sang traïm phaùt soùng khaùc thì thoâng tin trong VLR seõ
thay ñoåi khi thueâ bao taét maùy , thoâng tin trong VLR seõ bò xoùa vaø giuùp cho heä thoáng
tieàm goïi thueâ bao nhanh choùng vaø chính xaùc hôn.
h T ho
d. Boä nhôù ñònh nghóa thieát bò di ñoäng ( EIR:Equipment Identifi Register)

EIT duøng ñeå quaûn lyù thieát bò di ñoäng, thoâng tin löu tröû trong EIR laø soá ñònh nghóa
an c t
thieát bò di ñoäng Quoác teá goïi taét laø soá IMEI (International Mobile Equipmen Idenlify)
IMEI phaûi truøng vôùi soá con rom beân trong ta nhaán * # 06 #
Th ho
e. Trung taâm nhaän thöïc thueâ bao (AC:Authenti cation)

AC coù chöùc naêng kieåm tra moät thueâ bao di ñoäng coù quyeàn thöïc hieän moät dòch vuï
hay khoâng
Le lieu
2. BSS : Goàm 3 phaàn töû

a. Thueâ bao di ñoäng (MS: Mobile Station)
Moät thueâ bao di ñoäng goàm 2 phaàn : Thieát bò di ñoäng (ME : Mobile Equipment) vaø
tai
khoái ñònh nghóa thueâ bao (SIM: Subcriber Identity Module). Thueâ bao di ñoäng thöïc
hieän ñöôïc dòch vuï khi SIM ñöôïc cheøn vaøo beân trong thieát bò di ñoäng
* ME : laø thieát bò thu phaùt caù nhaân ñöôïc thueâ bao tröïc tieáp söû duïng. ME hoaït ñoäng
gioáng nhö moät maùy tính do chöông trình chöùa trong SIM ñieàu khieån
Baêng taàn hoaït ñoäng : Trong thoâng tin di ñoäng baêng taàn ñöôïc chia laøm hai heä .

H
- D900 : Trong D900 goàm hai taàn soá :

Taàn soá höôùng leân ( töø MS ñeán BTS) söû duïng trong khoaûng töø 890 ñeán 915MHz
Taàn soá höôùng xuoáng ( töø BTS ñeán MS) söû duïng trong khoaûng töø 935 ñeán 960 MHz
Khoaûng taàn soá moãi höôùng chia laøm 124 keânh moãi keânh goàm hai taàn soá , moät cho
höôùng leân vaø moät cho höôùng xuoáng. Hai taøn soà trong cuøng moät keânh caùch nhau
o
45MHz, ñoä roäng baêng thoâng moãi keânh laø 200KMHz . Khoaûng taàn soá töø 915 ñeán 935
as
MHz khoângsöû duïng vôùi muïc ñích baûo veä
Moät ME bình thöôøng chæ coù theå hoaït ñoäng ôû 124 keânh taàn soá khaùc nhau .
ib
Chuù yù: ÔÙ Vieät nam hieän nay caùc maïng di ñoäng ñang söû duïng heä D 900 cuï theå maïng
vinaphone söû duïng caùc keânh taàn soá töø 1 ñeán 40 keânh . Mobilephone söû duïng keânh
av
84 ñeán 124
- DCS 1800 : Trong DCS1800 chia laøm 374 keânh taàn soá , moãi keânh goàm moät taàn soù
höôùng leân vaø moät taàn soá höôùng xuoáng , khoaûng caùch giöõa hai taàn soá naøy laø 95MHz.
gv
Ñoä roäng baêng thoâng cuûa moãi keânh laø 200KMHZ .
* Coâng suaát thu phaùt cuûa ME :
+ Coâng suaát ngöôõng thu töø –90 dBm ñeán –50 dBm
an
+ Coâng suaát ngöôõng phaùt : Goàm 3 möùc : Möùc 1 : 0,8W
Möùc 2 : 2W
qu
Möùc 3 : 5W
Tuøy theo khoaûng caùch töø MS ñeán BTS maø ME seõ thay ñoåi coâng suaát phaùt thích hôïp
in
* SIM card: laø moät boä nhôù löu tröû thoâng tin caù nhaân cuûa thueâ bao di ñoäng . Caùc
thoâng tin löu tröû trong sim bao goàm
an ng t
+ Soá thueâ bao

+ Caùc dòch vuï
+ Soá chuyeån vuøng
h T ho
b. Traïm thu phaùt goác (BTS : Base Transceiver satation)

BTS laø traïm thu phaùt coá ñònh taïo ra vuøng hoaït ñoäng cho MS . moãi vuøng phuû soùng
an c t
cuûa BTS ñöôïc goïi laø 1 teá baøo . Taäp hôïp taát caû caùc teá baøo taïo neân vuøng hoaït ñoäng
cuûa maïng di ñoäng. Moãi BTS chæ hoaït ñoäng toái ña ôû 12 keânh TS khaùc nhau, keânh TS
Th ho
cuï theå do ngöôøi khai thaùc maïng quyeát ñònh. Trong moät maïng thoâng tin di ñoäng caùc
BTS ñöôïc laép ñaët khaép moïi nôi.( BTS goïi laø môû roäng vuøng phuû soùng )
c. Boä ñieàu khieån traïm goác : (BSC : basestation Contioller)
Le lieu
BSC coù chöùc naêng ñieàu khieån taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa BTS nhö : caáp phaùt keânh,
nhaûy taàn soá, chuyeån giao, ñieàu khieån coâng suaát. Moãi BSC ñieàu khieån nhieàu BTS.
Giao tieáp giöõa BSC vôùi caùc BTS coù toác ñoä 2 Mb/s
III. Nguyeân lyù ña truy suaát trong thoâng tin di ñoäng :
tai
Ña truy suaát trong thoâng tin di ñoäng laø vieäc nhieàu MS cuøng söû duïng moät BTS ñeå truy
suaát vaøo maïng ,giao tieáp MS vaø BTS laø giao tieáp voâ tuyeán neân ña truy suaát naøy
ñöôïc goïi laø ña truy suaát voâ tuyeán. Trong thoâng tin di ñoäng söû duïng 3 kieåu ña truy
suaát.
1. Ña truy suaát phaân chia theo taàn soá (FDMA : Frequencys Division Multipe Access)

H
Baêng thoâng laøm vieäc cuûa moät BTS ñöôïc chia laøm nhieàu baêng taàn nhoû . Moãi baêng
taàn nhoû ñöôïc caáp phaùt cho moät MS ñeå truy suaát vaøo maïng. Nhö vaäy nhieàu MS truy
suaát vaøo maïng döôùi caùc taàn soá khaùc nhau.
2. Ña truy suaát phaân chia theo thôøi gian : TDMA
Thôøi gian laøm vieäc cuûa BTS ñöôïc chia thaønh nhieàu khung thôøi gian moãi khung coù ñoä
o
daøi 4615 μ s, ñöôïc chia thaønh 8 khe thôøi gian moãi khe coù ñoä daøi 577 μ s. Khi MS truy
as
suaát vaøo maïng thì seõ ñöôïc caáp phaùt khe thôøi gian naøy.
Caùc maïng thoâng tin di ñoäng ôû vieät nam hieän nay söû duïng keát hôïp hai kieåu ña truy
ib
suaát laø FDMA vaø TDMA
3. Ña truy suaát phaân chia theo maõ: CDMA
av
a. Khaùi nieäm traûi phoå tín hieäu : Traûi phoå tín hieäu laø laøm cho baêng thoâng cuûa tín
hieäu roäng hôn gaáp nhieàu laàn tröôùc khi truyeàn tín hieäu . Muïc ñích ñaàu tieân cuûa
traûi phoå laø ñeå baûo maät tín hieäu sau ñoù traûi phoå ñöôïc öùng duïng trong kyõ thuaät ña
gv
truy suaát .
b. Caùch thöïc hieän traûi phoå : Ñoái vôùi tín hieäu soá thì ñoä roäng phoå ñöôïc xaùc ñònh baèng
coâng thöùc
BW=
1
an
(T : Ñoä roäng bit)
qu
T
Do ñoù ñeå thöïc hieäu traûi phoå tín hieäu ngöôøi ta söû duïng moät chuoåi tín hieäu giaû ngaåu
nhieân coù ñoä roäng bit nhoû hôn raát nhieàu laàn so vôùi ñoä roäng bit cuûa tín hieäu caàn traûi
in
phoå. Khi nhaân hai tín hieäu naøy vôùi nhau thì phoå cuûa tín hieäu seõ roäng hôn gaáp nhieàu
laàn so vôùi ban ñaàu .
an ng t
b(t) X S(t) X b(t)

X X
h T ho
c(t) c(t)
an c t
B(t): tín hieäu caàn traûi phoå

C(t) : tín hieäu giaû ngaåu nhieân
Th ho
S(t) : tín hieäu sau khi traûi phoå

1
Ñoä roäng phoå tröôùc khi traûi BWb =
Tb
Le lieu
1
Ñoä roäng phoå sau khi traûi BWS=
Tc
Do Tb > Tc neân BW s > BWb tín hieäu sau khi traûi phoå S(t) =b(t) .c(t).
tai
ÔÛ ñaàu thu khi thu ñöôïc tín hieäu S(t) muoán khoâi phuïc laïi b(t) thì maùy thu phaûi thöïc
hieän neùn phoå . Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy maùy thu phaûi taïo ra chuoãi giaû ngaåu nhieân c(t)
gioáng ñaàu phaùt ñeå nhaân vôùi S(t). Nhö vaäy neán maùy thu khoâng taïo ra ñöôïc c(t) thì
khoâng thu ñöôïc tín hieäu ban ñaàu . Do ñoù c(t) ñöôïc goïi laø tín hieäu maõ hay maõ.
c. öùng duïng cuûa traûi phoå trong CDMA:

H
Trong heä thoáng CDMA , moãi MS ñöôïc caáp phaùt söû duïng moät chuoãi PN khaùc nhau ñeå
truy suaát vaøo maïng. Nhö vaäy khi truyeân tín hieäu cho moät MS naøo ñoù thì chæ MS naøy
môùi thu ñöôïc tín hieäu coøn caùc MS khaùc khoâng thu ñöôïc vì khoâng bieát chuoãi PN trong
tröôøng hôïp naøy moãi chuoãi PN ñöôïc goïi laø moät keânh.
IV. Caùc thuû tuïc trong thoâng tin di ñoäng
o
Thuû tuïc trong thoâng tin di ñoäng laø quaù trình chuaån bò tröôùc tröôùc khi thuïc hieän moät
as
dòch vuï naøo ñoù cuûa MS . Caùc thuû tuïc naøy bao goàm
+ caäp nhaäp vò trí
ib
+ tìm goïi
+ Khôûi taïo cuoäc goïi
av
+ chuyeån giao
1. Thuû tuïc caäp nhaäp vò trí :
Caäp nhaäp vò trí laø moät thuû tuïc maø thueâ bao di ñoäng baùo cho heä thoáng bieát ñöôïc traïng
gv
thaùi vaø vò trí hieän taïi cuûa noù.
Muïc ñìch cuûa thuû tuïc naøy ñeå giuùp cho heä thoáng quaûn lyù ñöôïc caùc thueâ bao vaø thöïc
hieän tìm kieám thueâ bao bò goïi nhanh hôn
an
+ Caùc ñieàu kieän ñeå xaõy ra: Coù 3 ñieàu kieän
- Khi thueâ bao chuyeån traïng thaùi töø taét sang môû .
qu
- Khi thueâ bao chuyeån töø BTS naøy sang BTS khaùc
- caäp nhaäp theo chu kyø thôøi gian
in
+ Caùc böôùc cuûa thuû tuïc caäp nhaäp vò trí :

Ñaàu tieân MS phaùt moät tín hieäu ñeå yeâu caàu xin ñöôïc caäp nhaäp vò trí . Neáu ñöôïc heä
an ng t
thoáng chaáp thuaän thì BTS phaùt laïi tín hieäu yeâu caàu MS cung caáp thoâng tin caù nhaân
vaø thoâng tin cuûa BTS ñang phuïc vuï noù. Khi caùc thoâng tin naøy ñaõ truyeàn ñeán heä
thoáng thì quaù trình nhaän thöïc xaõy ra. Neáu caùc thoâng tin chính xaùc thì seõ ñöôïc töï
h T ho
ñoäng löu vaøo VLR vaø thuû tuïc caäp nhaäp vò trí hoaøn taát.
2. Thuû tuïc tìm goïi :
an c t
Xaõy ra khi thueâ bao di ñoäng bò goïi. Muïc ñích cuûa thuû tuïc laø tím kieám thueâ bao bò goïi
ñeå thöïc hieän chuyeån maïch
Th ho
+ Nguyeân taéc tìm goïi: Khi coù moät thueâ bao di ñoäng bò goïi thì soá thueâ bao bò goïi ñaàu
tieân seõ ñöôïc gôûi tôùi MSC . Tröôùc khi thöïc hieän chuyeån maïch thì MSC truy suaát vaøo
VLR ñeå bieát ñöôïc vò trí cuûa thueâ bao . Tieáp theo moät thoâng baùo tìm goïi ñöôïc gôûi
Le lieu
ñeán BTS maø thueâ bao ñang ñònh vò thoâng qua BSC . Khi BTS phaùt thoâng baùo tìm goïi
thì taát caû caùc MS naèm trong vuøng phuû soùng cuûa BTS ñoù ñeàu nhaän ñöôïc thoâng baùo
naøy nhöng chæ coù MS bò goïi traû lôøi thoâng baùo tìm goïi.
+ Ñeå nhaän ñöôïc cuoäc goïi MS yeâu caàu caáp cho moät khe thôøi gian truôùc khi tieán haønh
tai
ñaøm thoaïi heä thoáng baét buoäc giöõa MS vaø BTS söû duïng moät maät maõ ñeå truyeàn nhaän
tín hieäu.
3. Thuû tuïc taïo cuoäc goïi :
Ñöôïc thöïc hieän khi MS chuû ñoäng goïi ñi. Ñeå thöïc hieän thuû tuïc naøy ñaàu tieân MS phaùt
ñi baûn tin ñeå xin caáp phaùt khe thôøi gian . tröôùc khi caáp phaùt heä thoáng yeâu caàu MS

H
cung caáp thoâng tin caù nhaân, khi nhaän ñöôïc thoâng tin caù nhaân töø Ms heä thoáng tieán
haønh nhaän thuïc. Neáu thueâ bao ñöôïc pheùp goïi ñi thì môùi ñöôïc caáp phaùt khe thôøi gian.
Luùc naøy soá thueâ bao bò goïi ñöôïc gôûi ñeán MSC vaø MSC tieán haønh trieån maïch . Khi
thueâ bao bò goïi nhaác maùy thì heä thoáng baùo cho MS goïi ñi bieát ñeå thöïc hieän ñaøm
thoaïi . Trong thôøi gian ñaøm thoaïi giöõa MS vaø BTS cuõng söû duïng maät maõ ñeå truyeàn
o
daãn tín hieäu.
as
4. Thuû tuïc chuyeån giao:
Chuyeån giao laø quaù trình thay ñoåi BTS phuïc vuï cho MS khi MS ñang ôû trong cheá ñoä
ib
ñaøm thoaïi.
Muïc ñích cuûa vieäc chuyeån giao laø d0aûm baûo thoâng tin lieân tuïc ñeå naêng cao chaát
av
löôïng phuïc vuï.
* caùc ñieàu kieän ñeå xaûy ra thuû tuïc chuyeån giao
+ Khi MS di chuyeån töø BTS naøy sang BTS khaùc
gv
+ MS khoâng di chuyeån nhöng do chaát löôïng cuûa ñöôøng truyeàn vôùi BTS ñang phuïc
vuï keùm
+ Khi MS khoâng di chuyeån nhöng dung löôïng cuûa BTS ñang phuïc vuï saép ñaït ñeán
an
traïng thaùi baûo hoøa thì noù seõ ngeõn maïch.
qu
Heát
in
an ng t
h T ho
an c t
Th ho
Le lieu
tai

He Thong Vien Thong 5595

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

He Thong Vien Thong 5595

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

H

Hệệ tthhốốnngg vviiễễnn tthhôônngg

Baøi 1: TOÅNG QUAN VEÀ CAÙC HEÄ THOÁNG VIEÃN THOÂNG

+Nguoàn tin : Nôi phaùt ra tin töùc caàn truyeàn ñi .

keânh truyeàn chính .

Voâ tuyeán ( Truyeàn trong khoâng khí ) .

Neáu Pc = 1W [p] coù ñôn vò laø dBW .

• Ñoä suy hao: [A] = 10log Pout

TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

[P] dBW = 10 log 100

log (ab.c ) = log ba + log ca

P1(W) ⇒ [ P1] = 10 log10

[P1]dBm = 10log 10 = 10 log10 + 10 log10

16W # 12 dBw = 42 dBm

64W # 18 dBw = 48 dBm

Ñoåi 11dBW = ( 20 - 9 ) dBw

TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

fmax cuûa tieáng noùi con ngöôøi .

BW =fmax - fmin (Hz)

Caùc taàn soá 2f1 ,3f1… nf1 goïi laø haøi

TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

III . Tín hieäu vaø phaân tích tín hieäu

TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

Neáu x(t) laø tuaàn hoaøn thì :

2. Phaân theo tín hieäu

a. Phaân tích theo taàn soá :

TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

Lôùp daãn ñieän

2. Hieäu öùng laân caän :

goïi laø hieäu öùng da laân caän .

II. Caùc loaïi keânh truyeàn :

TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

a. Caùp kim loaïi :

Cô sôû cuûa vieäc truyeàn daãn quang.

naøy goïi laø hieän töôïng khuùc xaï aùnh saùng .

TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

_ Hieän töôïng phaûn xaï toaøn phaàn:

+ Goùc tôùi > goùc giôùi haïn ( i>igh) .

_ Sôïi quang coù chieát suaát nhaûy baäc SI (step index) :

• Lôùp loõi coù chieát suaát lôùn .

TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

vaø ñeán ñaàu thu .

TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

⇒ sin r2min >n2/n1

Maø sin I2min > n2/n1

⇒ 0 < NA < n12 − n 22

Caùc öu khuyeát ñieåm cuûa sôïi quang :

TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

- Vieäc haøn noái sôïi quang töông ñoái phöùc taïp .

+ Truyeàn hình : 4 baêng taàn .

_ Baêng II : Töø 134M_ 216MHz (VHF)

+ Veä tinh : 3 baêng taàn

_ Baêng KU töø 11G _ 14 GHz

+ Thoâng tin di ñoäng : 2 baêng taàn

Suy hao trong khoâng gian

TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

BAØI 3 : ÑIEÀU CHEÁ VAØ GIAÛI ÑIEÀU CHEÁ

- Ñieàu cheá bieân ñoä ( AM)

- Ñieàu cheá taàn soá (FM)

+ Bieåu thöùc toaùn hoïc

xc (t) = Acos ( ω c t + ϕ ) laø soùng mang

+ Daïng soùng cuûa tín hieäu AM :

TThh..ss LLêê TThhaannhh TTâânn

+ Phoå cuûa tín hieäu ñaõ ñieàu cheá AM :