Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi 1.

Cilt Sayfa: 30-31

Son Burjuva, ilk Proleter Devrimci: Babeuf

1794’te Jakobenler iktidardan düflünce bütün Fransa bir yerlefliklik, bir huzur ve sükûn ortam› aray›fl› içine girdi.
Danton’un daha 1793 bahar›nda dile getirdi¤i için öldü¤ü, devrimin tamamlanm›fl oldu¤u, s›ran›n devrimin nimetlerinden
yararlanmaya geldi¤i kan›s›, art›k, küçük bir az›nl›¤›n d›fl›nda herkes taraf›ndan paylafl›l›yordu.
Önce insan ve Yurttafl Haklan Bildirgesi’nin birinci maddesinden (insanlar özgür ve hakça eflit olarak do¤arlar, öyle
yaflarlar) vazgeçildi. Haklar Bildirisi’ne bir de ödevler Bildirisi eklendi. 1793 y›l›nda Jakobenlerin kabul ettirdikleri ama hiçbir
zaman uygulamaya koymad›klar› Anayasa yerine, seçme ve seçilme hakk›n› iyice daraltan ve yürütme ifllevini Direktuvar
adl› befl kiflilik bir hükümete b›rakan yeni bir Anayasa kabul edildi.
Devrimin tamamlanm›fl oldu¤una inanmayan, daralt›lan bir burjuva cumhuriyetine raz› gelmeyen az›nl›¤›n son
hamlesini bast›rmak da bu Direktuvar yönetimine nasip oldu. Sözkonusu az›nl›k, büyük flehirlerde ve özellikle Paris’te
yaflayan küçük üreticilerden ve yeni geliflmeye bafllayan proleteryadan oluflan “ayaktak›m›”yd›. Gracchus Babeuf bu kesimin
devrim süreci içerisindeki son temsilcisiydi.
Babeuf’ün düflüncesi ve temsil etti¤i hareket, ikili bir karektere sahipti. Bir yönüyle 18. yüzy›la, ba¤›ms›z küçük
üreticilerin, feodal k›s›tlamalardan kurtulduklar› alt›nça¤a, di¤er yan›yla modern sosyalizme ve iflçi s›n›f› hareketlerine
dönüktü.
1789’da devrimci sürece özellikle Rousseau taraf›ndan biçimlendirilmifl bir zihinsel donan›mla kat›lan Babeuf’ün en
büyük baflar›s›, soyut insan haklar› söylemini aflmak ve insan do¤as›n›n s›n›fsall›¤›n› kavramak oldu. Ayd›nlanmac›lar
taraf›ndan özgürlükle özdefllefltirilen serbest piyasan›n, asl›nda s›n›fsal eflitsizlik ve karfl›tl›klar› yaratma ve sürdürmenin
bafll›ca arac› oldu¤unu gördü. Buradan hareketle, o güne dek kutsal say›lan özel mülkiyeti sorgulamaktan çekinmedi.
Aç›kça komünist bir toplumu düflledi. Ancak di¤er radikal insan haklar› teorisyenleri, sözgelimi Tom Paine gibi, Babeuf de
modern üretimin toplumsal niteli¤ini kavrayamam›flt›. Bu yüzden komünizmi, ba¤›ms›z üreticilerin bireysel olarak ürettikleri
ürünlerin koliektif çiftliklerde siyasal mekanizmalarla böiüfltürüldü¤ü bir tüketim komünizmi olarak tasarl›yordu.
Düflüncesindeki bu s›n›rl›l›klar›n yans›malar›n›, Babeuf’ün önderlik etti¤i harekette de izlemek mümkün. Bastille’in
halk taraf›ndan ele geçirildi¤i haberini duyar duymaz Paris’e giderek Cumhuriyetçilere kat›lan Babeuf, devrimi taflrada
yaymak için Pleardle’ye geri döndü ve dolays›z vergilerin kald›r›lmas› için harekete geçti¤i için tutukland›, Jakoben terörü
s›ras›nda Jirondenleri desteklemifl olan Babeuf, Termidor’Ia birlikte gelen Beyaz Terör karfl›s›nda 1793 Anayasas›’na sahip
ç›kmak gerekti¤ini düflündü ve bu amaçla Panthe’on Derne¤i’ni kurdu. K›sa zamanda derne¤in çevresinde Jakobenlerin,
da¤›t›lan Komün üyelerinin toplanmas› Direktuvar yönetimini tedirgin etti. fiubat 1796’da General Sonaparte flahsen gelip
deme¤i kapatt›.
Bu noktada Babeuf ve arkadafllar›, bir “Eflitler Cumhuriyeti” için yeni bir devrim yapmak amac›yla “Eflitler
Komplosu”nu (Conspiration defl Egaux) örgütlediler. Komplo bütün çal›flanlar›n kat›laca¤›, ülke çap›ndaki bir hareketi
öngörüyordu. Ancak yeni proletaryan›n say›sal c›l›zl›¤›, kendili¤inden örgütlü herhangi bir toplumsal s›n›fla iliflki kurmalar›n›
olanaks›z k›l›yordu. Bu yüzden alabildi¤ine dar, bugün “konspiratif” diye adland›r›lan bir örgütlenme tarz›n› benimsemek
zorunda kald›lar.
Ald›klar› bütün önlemlere karfl›n “Gizli Direktuvar” diye adland›r›lan alt› kiflilik merkez komiteye bir hükümet ajan›n›n
s›zmas›n› engelleyemediler. Bu yüzden ayaklanman›n ç›kmas›n›n tasarland›¤› sabahtan önceki akflam, Direktuvar yönetimi,
hiç güçlük çekmeden, Eflitler Komplosu’nun önde gelen üyelerinin hepsini tutuklatt›rabildi.
Ancak Babeuf ve arkadafllar›n› gerek kendi dönemleri gerekse daha sonraki toplumsal mücadeleler için önemli k›lan
fley, tasarlad›klar› ayaklanmadan çok, duruflmalar› oldu. Babeuf ve arkadafllar›, kalabal›k bir dinleyici kitlesinin önünde
alabildi¤ine siyasal bir savunma yapt›lar. Kendilerini, Direktuvar yönetiminin de meflruiyetinin dayana¤› olan devrimci
ilkelerden, baflkald›rma hakk›ndan hareketle savunarak yönetimi güç durumda b›rakt›lar. Dönemin terimleriyle söylenecek
olursa, duruflma ç›kar ile erdem aras›nda köklü bir mücadele halini ald›. O kadar ki, mahkeme sonunda idam hükmünü
okuyan yarg›ç kendini “Ben ne yapabilirim ki, sadece bir emir kuluyum” diye savunmak gere¤ini hissetti.
Karar› dinleyen Babeuf mahkeme salonunda kendini hançerleyerek öldürmeyi denedi baflaramad›. 28 May›s 1797’de
giyotinle idam edildi. Görüflleri ve özellikle Eflitler Komplosu’nun örgütlenme tarz›, sürgüne mahkum edilen arkadafl›
Buonarotti’nin yazd›¤› kitap arac›l›¤›yla toplumsal mücadeleleri etkilemeye devam etti.
Babeufçülük, bir bak›ma burjuva devriminin toplumsal s›n›rlar›n› çizerek, burjuva toplumu çerçevesinde
gerçekleflmesi mümkün taleplerin özel mülkiyetle belirlendi¤inin, bu çerçeveyi aflan e¤ilimlerin kurulu düzenle hesaplaflmay›
programlar›na almalar› gereklili¤inin tescili oldu. Babeufçü gelene¤in izinden gidenler, burjuva toplumunun elefltirisinin, özel
mülkiyet rejiminin siyasal çerçevesini parçalamaya kadar götürülmesi gerekti¤ini düflündüler ve bu düflünceyi toplumun
ezilen katlar› aras›nda yayarak, devrimci bir popüler siyasal kültürün sanayi iflçileri aras›nda yay›lmas›na hizmet ettiler.