Soi Quang

§å ¸n tèt nghiÖp KhuÕch ®¹i quang sîi vμ
kh¶ n¨ng øng dông vμo m¹ng viÔn th«ng
môc lôc
Kü ThuËt khuÕch ®¹i quang

Ch−¬ng I :
sîi…………………………………………………….…..7
I Tæng quan vÒ hÖ thèng th«ng tin quang……………………....7
II Kü thuËt khuÕch ®¹i quang…………………………………..10
1. Giíi thiÖu s¬ l−îc vÒ kü thuËt khuÕch ®¹i quang. ........................ 10
2. Çc tiªu chuÈn cña hÖ thèng sö dông khuÕch ®¹i :....................... 13
3. KhuÕch ®¹i laser b¸n dÉn (SLA)................................................... 15
3.1 Bé khuÕch ®¹i Febry- Perot. .................................................. 17
a. D¶i th«ng 3dB. .......................................................................... 18
b. Sù b·o hoµ hÖ sè khuÕch ®¹i :................................................... 19
3.2 Bé khuÕch ®¹i sãng ch¹y TWA. ............................................ 20
a. D¶i th«ng 3dB ........................................................................... 20
b. HÖ sè khuÕch ®¹i b·o hoµ. ..................................................... 20
c. Xuyªn ©m............................................................................... 20
4. KhuÕch ®¹i quang sîi ................................................................... 22
5. Nghiªn cøu bé khuÕch ®¹i quang sîi pha t¹p Erbium (EDFA) ..... 23
5.1 CÊu tróc cña modul EDFA .................................................... 23
5.2 Nguyªn lý ho¹t ®éng cña EDFA. .......................................... 27
5.3 Xu h−íng ph¸t triÓn cña çc modul EDFA. .......................... 28
a. Bé khuÕch ®¹i quang sîi ph¶n x¹ ®¬n h−íng vµ hai h−íng: . 28
b. Tù ®éng ®iÒu chØnh khuÕch ®¹i vµ c«ng suÊt. ....................... 29
c. C©n b»ng vµ lµm ph¼ng phæ khuÕch ®¹i. ............................... 30
d. CÊu tróc c¶i tiÕn ®Æc tÝnh kh¸c. ............................................. 30
5.4 Tèi −u ho¸ ®é dµi sîi pha t¹p Erbium (EDF). ....................... 31
5.5 Çc th«ng sè kü thuËt cña modul EDFA ............................... 33
a. C«ng suÊt b¬m vµ b−íc sãng b¬m......................................... 33
b. KhuÕch ®¹i trong EDFA ........................................................ 35
c. NhiÔu trong bé khuÕch ®¹i EDFA. ........................................ 38
d. H×nh ¶nh nhiÔu cña bé khuÕch ®¹i quang: ............................ 42
5.6 §¸nh gi¸ çc vÊn ®Ò kü thuËt trong hÖ thèng truyÒn dÉn th«ng
tin quang sö dông khuÕch ®¹i quang sîi EDFA. ............................. 44
a. NhiÔu tÝch luü: ....................................................................... 44
b. §iÒu chØnh t¸n s¾c ................................................................. 45
Ch−¬ng II: kh¶ n¨ng øng dông cña
khuÕch ®¹i quang vμo m¹ng viÔn
th«ng……………………………….………………..49
I. Kh¶ n¨ng øng dông cña khuÕch ®¹i quang sîi:………………..49
1. Tæng quan vÒ kh¶ n¨ng øng dông cña khuÕch ®¹i quang sîi. ...... 49
1
NguyÔn Duy D−¬ng http://www.ebook.edu.vn
2. Çc lo¹i khuÕch ®¹i quang th−êng dïng ...................................... 50

2.1 KhuÕch ®¹i c«ng suÊt............................................................. 50
2.2 TiÒn khuÕch ®¹i ..................................................................... 52
2.3 KhuÕch ®¹i ®−êng truyÒn: ..................................................... 53
II øng dông khuÕch ®¹i quang sîi vµo hÖ thèng ghÐp kªnh quang
theob−ícsãng……………………………………………………...…...56
1. Nguyªn lý c¬ b¶n cña ghÐp b−íc sãng quang WDM ................... 57
2. §¸nh gi¸ kü thuËt WDM .............................................................. 59
3. øng dông cña kü thuËt WDM ....................................................... 60
4. HÖ thèng WDM cã sö dông EDFA .............................................. 62
5. Çc thiÕt bÞ quang c¬ b¶n trong hÖ thèng WDM cã sö dông EDFA
…………………………………………………………………..64
5.1 Bé xen/rÏ kªnh quang WADM (Wavelengh Add-Drop
Multiplexer....................................................................................... 64
5.2 ThiÕt bÞ ®Êu nèi chÐo quang (OXC - Optical Crossconnect). 69
5.3 Bé chuyÓn ®æi b−íc sãng (WC - Wavelength Conversion)... 71
5.4 Bé çch ly quang (OI - Optical Isolator): .............................. 75
6. CÊu tróc mét sè hÖ thèng WDM sö dông EDFA ®iÓn h×nh ......... 77
6.1 Ph©n lo¹i cÊu tróc: ................................................................. 77
6.2 HÖ thèng WDM cã sö dông EDFA ....................................... 78
a. HÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo mét h−íng trªn mét sîi quang
……………………………………………………………...78
b. HÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo hai h−íng trªn cïng mét sîi
quang ............................................................................................ 79
c. CÊu tróc m¹ng §iÓm - §iÓm.................................................. 81
d. CÊu tróc m¹ng ®a ®iÓm - ®a ®iÓm.......................................... 82
e. CÊu tróc m¹ng vßng (Ring) ................................................... 84
f. CÊu tróc m¹ng ®−êng trôc ..................................................... 86
7. Mét sè vÊn ®Ò cÇn xem xÐt khi x©y dùng hÖ thèng WDM cã sö dông
EDFA ................................................................................................. 87
7.1 Kªnh b−íc sãng. .................................................................... 87
7.2 §é réng phæ yªu cÇu cña nguån ph¸t .................................... 88
7.3 X©y dùng quÜ c«ng suÊt cña tuyÕn WDM cã sö dông EDFA 89
a. C«ng suÊt ph¸t quang Pt(t):.................................................... 90
b. §é nh¹y thu ........................................................................... 92
c. Suy hao sîi truyÒn dÉn........................................................... 94
7.4 Xem xÐt vÒ t¸n s¾c................................................................. 94
7.5 Xem xÐt sù thiÖt thßi c«ng suÊt do çc hiÖu øng phi tuyÕn g©y
ra…………………………………………………………………96
a. §Òn bï c«ng suÊt (Penalty).................................................... 96
b. ¶nh h−ëng cña hiÖu øng phi tuyÕn......................................... 97
7.6 Çc tham sè cña EDFA ¶nh h−ëng ®Õn hÖ thèng WDM cã sö
dông EDFA ...................................................................................... 98
2
øng dông khuÕch ®¹i quang sîi

Ch−¬ng III:
vμo m¹ng viÔn th«ng ViÖt Nam…………..100
1. Kh¶ n¨ng sö dông khuÕch ®¹i quang trªn tuyÕn ®−êng trôc SDH
2,5Gbit/s ë ViÖt ViÖt Nam. ..............................................................100
2. øng dông khuÕch ®¹i quang sîi trong m¹ng néi h¹t...................104
3. øng dông khuÕch ®¹i quang trong çp quang biÓn. ....................107
3
Lêi nãi ®Çu

Sù trao ®æi th«ng tin xuÊt hiÖn trong x· héi loµi ng−êi tõ rÊt sím, tõ xa
x−a con ng−êi ®· biÕt sö dông ¸nh s¸ng ®Ó b¸o hiÖu cho nhau vµ ®©y cã thÓ
coi lµ h×nh thøc th«ng tin sím nhÊt. Qua thêi gian dµi cña lÞch sö ph¸t triÓn
nh©n lo¹i, çc h×nh thøc th«ng tin phong phó dÇn vµ ngµy cµng ®−îc ph¸t triÓn
thµnh nh÷ng hÖ thèng th«ng tin hiÖn ®¹i nh− ngµy nay. ë tr×nh ®é ph¸t triÓn
cao vÒ th«ng tin nh− hiÖn nay, çc hÖ thèng th«ng tin quang nçi lªn lµ çc hÖ
thèng th«ng tin tiªn tiÕn bËc nhÊt, nã ®· ®−îc triÓn khai nhanh chãng trªn
m¹ng l−íi viÔn th«ng çc n−íc trªn thÕ giíi víi ®ñ mäi cÊu h×nh linh ho¹t, ë
çc cù ly vµ tèc ®é truyÒn dÉn phong phó, ®¶m b¶o chÊt l−îng dÞch vô viÔn
th«ng tèt nhÊt. ë ViÖt Nam, th«ng tin quang ®· vµ ®ang ®−îc coi lµ moi
tr−êng truyÒn dÉn chñ ®¹o, v× thÕ chóng ®−îc thiÕt lËp vµ l¾p ®Æt ngµy cµng
nhiÒu trªn m¹ng l−íi.
Chóng ta ®ang sèng ë thÕ kû 21, mét thÕ kû cña c«ng nghÖ th«ng tin
vµ chóng ta ®ang ®øng tr−íc xu h−íng chung lµ héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ th×
nhu cÇu vÒ th«ng tin liªn l¹c vµ çc ph−¬ng tiÖn gi¶i trÝ ngµy cµng cao, kÐo
theo sù gia t¨ng cña çc lo¹i h×nh dÞch vô víi tÝnh hoµn thiÖn vµ ®é phøc t¹p
ngµy cµng cao. §Ó ®¸p øng ®−îc nh÷ng nhu cÇu bøc thiÕt cña kh¸ch hµng ®ßi
hái ph¶i n©ng cÊp m¹ng viÔn th«ng ngµy cµng hiÖn ®¹i ®Ó cã thÓ cung cÊp
®−îc çc dÞch vô ®ã. M¹ng th«ng tin quang hiÖn nay mÆc dï lµ mét m¹ng
th«ng tin tiªn tiÕn nhÊt nh−ng nã cßn cã h¹n chÕ vÒ chÊt l−îng truyÒn dÉn ®ã
lµ b¨ng th«ng cßn hÑp vµ kho¶ng çch truyÒn dÉn ng¾n. V× thÕ chóng ta ph¶i
c¶i thiÖn hÖ thèng th«ng tin quang cã nghÜa lµ c¶i thiÖn b¨ng th«ng vµ kho¶ng
çch truyÒn dÉn. NÕu chóng ta sö dông çc kü thuËt th«ng th−êng ®Ó n©ng cÊp
tuyÕn th× sÏ rÊt tèn kÐm chi phÝ cho çc gi¶i ph¸p ®ã vµ cã thÓ lµm phøc t¹p
m¹ng vµ lµm gi¶m ®é an toµn m¹ng. Trong khi ®ã kü thuËt khuÕch ®¹i quang
vµ kü thuËt ghÐp kªnh quang theo b−íc sãng gi¶i quyÕt ®−îc hai vÊn ®Ò nµy.
Kü thuËt ghÐp kªnh quang theo b−íc sãng cho phÐp ghÐp nhiÒu b−íc sãng
4
trªn cïng mét sîi quang, do ®ã cã thÓ t¨ng dung l−îng truyÒn dÉn mµ kh«ng
cÇn ph¶i t¨ng thªm sîi quang, nh−ng WDM chØ thùc sù cã ý nghÜa khi nã kÕt
hîp víi khuÕch ®¹i quang. Kü thuËt khuÕch ®¹i quang lµm t¨ng c«ng suÊt tÝn
hiÖu cho phÐp kÐo dµi kho¶ng çch truyÒn dÉn th«ng tin, nã gióp cho viÖc
gi¶m bít sè tr¹m lÆp trªn tuyÕn. Kü thuËt khuÕch ®¹i quang cßn ®−îc øng
dông trong nhiÒu hÖ thèng trªn m¹ng viÔn th«ng.
Do vËy, trong ®Ò tµi nµy em ®· t×m hiÓu vÒ kü thuËt khuÕch ®¹i quang
vµ kh¶ n¨ng øng dông cña nã trong m¹ng viÔn th«ng nãi chung vµ m¹ng viÔn
th«ng ViÖt Nam nãi riªng. Trong ®ã em cã tÝm hiÓu vÒ sù kÕt hî cña khuÕch
®¹i quang víi kü thuËt ghÐp kªnk quang theo b−íc sãng WDM.
Nh−ng víi thêi gian cã h¹n vµ kh¶ n¨ng cã h¹n nªn khi nghiªn cøu vÒ
kü thuËt quang tiªn tiÕn hiÖn nay nªn em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt
trong ®Ò tµi, em mong ®−îc sù gióp ®ì cña quý thÇy c« cïng toµn thÓ çc b¹n
®Ó cho em cã thÓ hoµn thiÖn h¬n ®Ò tµi cña m×nh.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n çc thÇy c« trong nhµ tr−êng ®Æc biÖt lµ çc
thÇy c« trong khoa §iÖn - §iÖn tö ®· tËn t×nh gióp ®ì vµ d×u d¾t em trong suèt
5 n¨m häc vµ trong qu¸ tr×nh lµm ®Ò tµi, ®Æc biÖt em xin ch©n thµn c¶m ¬n
ThÇy: Chu C«ng CÈn thÇy gi¸o trùc tiÕp h−íng dÉn em,cuèi cïng em xin göi
lêi c¶m ¬n tíi gia ®×nh vµ b¹n bÌ, nh÷ng ng−êi ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò
tµi nµy.
Hµ néi th¸ng 5 –2004
Sinh viªn
NguyÔn Duy D−¬ng
5
ThuËt ng÷ viÕt t¾t
AGC Automatic Gain Control Tù ®éng ®iÒu chØnh khuÕch ®¹i

AP Apotaption Function Chøc n¨ng thiÕt lËp
APC Automatic Power Control Tù ®éng ®iÒu chØnh c«ng suÊt
ASE Amplifier Spontaneous Emission KhuÕch ®¹i bøc x¹ tù ph¸t
BA Booster amplifier KhuÕch ®¹i c«ng suÊt
BER Bit Error Rate Tû lÖ lçi bÝt
DCF Dispersion Compensation Fiber Sîi bï t¸n s¾c
DSF Dispersion Shifted Fiber Sîi quang t¸n s¾c dÞch chuyÓn
EDF Erbium DopedFiber Sîi quang pha t¹p Erbium
EDFA Erbium DopedFiber Amplifier KhuÕch ®¹i quang sîi pha t¹p
Erbium
FPA Febry- Perot amplifier KhuÕch ®¹i Febry- Perot
ICI Interchannel interferent NhiÔu xuyªn kªnh
LA Line amplifier KhuÕch ®¹i ®−êng truyÒn
NF Noise Figure H×nh ¶nh nhiÔu
OA Optical amplifier KhuÕch ®¹i quang
OAN optical access network M¹ng truy nhËp quang
ODN Optical Distribution Network M¹ng ph©n phèi quang
OFA Optical Fiber Amplifier KhuÕch ®¹i quang sîi
OFDM Optical Frequency Division GhÐp kªnh ph©n chia theo tÇn sè
Multiplexing
ONU Optical Network Unit Khèi m¹ng quang
OLT Optical Line Termination §Çu cuãi ®−êng quang
OTDM Optical Time Division Multiplexing GhÐp kªnh ph©n chia theo thêi gian
OXC Optical Cross Connection KÕt nèi chÐo quang
OI Optical Isolation Bé çch ly quang
PA Pre- amplifier TiÒn khuÕch ®¹i
PON Passive Optical Network M¹ng quang thô ®éng
SLA Semiconductor Laser Amplifier KhuÕch ®¹i laser b¸n dÉn
SONET Synchronous Optical Network M¹ng quang ®ång bé
TWA Travel Wavelength amplifier KhuÕch ®¹i sãng ch¹y
WADM Wavelengh Add-Drop Multiplexer Bé xen t¸ch kªnh theo b−íc sãng
WC Wavelength conersion Bé chuyÓn ®æi b−íc sãng
WDM Wavelength Division Multiplexer GhÐp kªnh ph©n chia theo b−íc
sãng
6
Ch−¬ng I : Kü ThuËt khuÕch ®¹i quang sîi

I. Tæng quan vÒ hÖ thèng th«ng tin quang
Th«ng tin quang cã tæ chøc hÖ thèng còng t−¬ng tù çc hÖ thèng th«ng
tin kh¸c v× thÕ thµnh phÇn c¬ b¶n nhÊt cña hÖ thèng th«ng tin quang lu«n tu©n
thñ theo mét hÖ thèng th«ng tin chung .§©y lµ nguyªn lý mµ loµi ng−êi ®· sö
dông ngay tõ thêi kú khai sinh ra çc h×nh thøc th«ng tin , tÝn hiÖu cÇu truyÒn
®i ®−îc ph¸t vµo m«i tr−êng truyÒn dÉn t−¬ng øng, vµ ®Çu thu sÏ thu l¹i tÝn
hiÖu cÇu truyÒn. §èi víi hÖ thèng th«ng tin quang th× m«i tr−êng truyÒn dÉn ë
®Êy chÝnh lµ sîi dÉn quang ,nã thùc hiÖn truyÒn ¸nh s¸ng mang tÝn hiÖu th«ng
tia tõ phÝa ph¸t tíi phÝa thu.
Vµo n¨m 1960, viÖc ph¸t minh ra Laserddeer lµm nguån ph¸t quang ®x
më ra mét thêi kú míi cã ý nghÜa rÊt to lín trong lÞch sö cña kü thuËt th«ng
tin sö dông d¶i tÇn ¸nh s¸ng .Theo lý thuyÕt th× nã cho phÐp thùc hiÖn th«ng
tin víi l−îng kªnh rÊt lín v−ît rÊt nhiÒu lÇn çc hÖ thèng Viba hiÖn cã. Hµng
lo¹t çc thùc nghiÖm vÒ th«ng tin trªn bÇu khÝ quyÓn ®−îc tiÕn hµnh ngay sau
®ã. Mét sè kÕt qu¶ thu ®−îc nh−ng tiÕc r»ng chi phÝ qu¸ tèn kÐm, kinh phÝ tËp
trung vµo s¶n xuÊt çc thiÕt bÞ ®Ó v−ît qua ®−îc çc c¶n trë do ®iÒu kiÖn thêi
tiÕt (m−a, tuyÕt ....) g©y ra lµ rÊt lín, chÝnh v× vËu nã ch−a thu hót ®−îc sù chó
ý cña m¹ng l−íi.
Çc sîi dÉn quang lÇn ®Çu tiªn ®−îc chÕ t¹o mÆc dï suy hao lín
(kho¶ng 1000ds/Km),®· t¹o ra ®−îc mét m« h×nh hÖ thèng cã xu h−íng linh
ho¹t kh¶ thi h¬n .TiÕp theo lµ KAO,Hockman vµ Werts n¨m 1966 ®· nhËn
thÊy sù suy hao cua sîi quang lµ do t¹p chÊt cã trong vËt liÖu chÕ t¹o. Nh÷ng
nhËn ®Þnh ®ã ®· ®−îc s¸ng tá khi Kapron,Keck vµ Maurer chÕ t¹o thµnh c«ng
sîi thuû tinh cã suy hao 20ds/Km vµo n¨m 1970. Suy hao nay cho phÐp t¹o ra
cù ly truyÒn dÉn t−¬ng ®−¬ng víi çc hÖ thèng truyÒn dÉn b»ng çp ®ång. Víi
sù cè g¾ng ®ã çc sîi dÉn quang cã suy hao nhá lÇn l−ît ra ®êi. §Çu nh÷ng
n¨m 1980, çc hÖ thèng th«ng tin trªn sîi dÉn quang ®· ®−îc phæ biÕn kh¸
réng víi vïng b−íc sãng lµm viÖc 1300nm. Vµ b©y giê sîi dÉn quang ®· ®¹t
tíi møc suy hao rÊt nhá kho¶ng 0,154ds/Km t¹i b−íc sãng dµi h¬n lµ 1550nm
7
cho thÊy sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c«ng nghÖ sîi quang trong hai thËp niªn
qua. Gi¸ trÞ suy hao nµy ®· gÇn ®¹t tíi møc tÝnh to¸n trªn lý thuyÕt cho çc sîi
quang ®¬n mèt lµ 0,14ds/Km . Cïng víi sîi quang, c«ng nghÖ chÕ t¹o çc
nguån ph¸t vµ thu quang ®· t¹o ra hÖ thèng th«ng tin quang víi −u ®iÓm tréi
h¬n h¼n so víi çc hÖ thèng th«ng tin çc kim lo¹i lµ:
- Suy hao truyÒn dÉn.
- B¨ng tÇn truyÒn dÉn rÊt lín.
- Kh«ng bÞ ¶nh h−ëng cña nhiÒu ®iÖn tõ.
- Cã tÝnh b¶o mËt tÝn hiÖu th«ng tin.
- Cã kÝch th−íc vµ träng l−îng nhá.
- Sîi cã tÝnh çch ®iÖn tèt.
- Tin cËy vµ linh ho¹t.
- Sîi ®−îc chÕ t¹o tõ vËt liÖu rÊt cã s½n.
Do çc −u ®iÓm trªn mµ hÖ thèng th«ng tin quang ®−îc ¸p dông réng
r¶i trªn m¹ng l−íi. Chóng cã thÓ x©y dùng lµm çc tuyÕn ®−êng trôc trung kÕ,
liªn tØnh, thuª bao kÐo dµi, truy nhËp vµo m¹ng thuª bao linh ho¹t vµ ®¸p øng
mäi m«i tr−êng l¾p ®Æt tõ trong nhµ, trong çc cÊu h×nh thiÕt bÞ cho ®Õn xuyªn
lôc ®Þa, v−ît ®¹i d−¬ng... Çc hÖ thèng th«ng tin quang còng rÊt phï hîp cho
truyÒn dÉn sè kh«ng lo¹i trõ tÝn hiÖu d−íi d¹ng ghÐp kªnh nµo, çc tiªu chuÈn
tõ Ch©u ¢u B¾c Mü vµ NhËt B¶n. Ngoµi çc luång tèc ®é ®ã cã mét tiªu
chuÈn míi ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y gäi lµ SONET (Synchronous
Optical Network), tèc ®é truyÒn dÉn ë tiªu chuÈn nµy h¬i kh¸c, nã x¸c ®Þnh
cÊu tróc khung ®ång bé ®Ó göi mét l−u l−îng ghÐp kªnh sè trªn sîi quang.
HiÖn nay çc hÖ thèng th«ng tin quang ®· ®−îc øng dông réng r·i trªn
thÕ giíi, chóng ®¸p øng ®−îc c¶ tÝn hiÖu t−¬ng tù (Analog) vµ sè (digital),
chóng cho phÐp truyÒn dÉn tÊt c¶ çc tÝn hiÖu dÞch vô b¨ng hÑp vµ b¨ng réng,
®¸p øng mäi nhu cÇu cña m¹ng sè hãa liªn kÕt ®a dÞch vô (ISDN). Sè l−îng
çp quang hiÖn nay ®−îc l¾p ®Æt trªn thÕ giíi víi sè l−îng lín, ®ñ mäi tèc ®é
truyÒn dÉn víi çc cù ly kh¸c nhau, çc cÊu tróc m¹ng ®a d¹ng. NhiÒu n−íc
8
lÊy çp quang lµm m«i tr−êng truyÒn dÉn chÝnh cho m¹ng viÔn th«ng. Çc hÖ
thèng th«ng tin quang sÏ lµ mòi ®ét ph¸ vÒ tèc ®é, cù ly truyÒn dÉn vµ cÊu
h×nh linh ho¹t cho çc dÞch vô viÔn th«ng cÊp cao.
* B¶ng tèc ®é truyÒn dÉn tiªu chuÈn ë B¾c Mü, Ch©u ¢u vµ NhËt B¶n.
Ph©n Khèi B¾c Mü Khèi Ch©u ¢u NhËt B¶n

cÊp
Tèc ®é bit Sè kªnh Tèc ®é Sè Tèc ®é bit Sè kªnh
Mbit/s tho¹i bit kªnh Mbit/s tho¹i
Mbit/s tho¹i
1 1,544 24 2,048 30 1,544 24
2 6,312 96 8,448 120 6,312 96
3 44,736 672 34,368 480 32,064 480
4 274,176 4032 139,264 1920 97,728 1440
5 274,176 4032 565,184 7680 396,200 5760
- CÊu tróc vµ thµnh phÇn chÝnh trong tuyÕn truyÒn dÉn quang.
Nh×n chung, çc hÖ thèng th«ng tin quang th−êng phï hîp h¬n cho viÖc
truyÒn dÉn tÝn hiÖu sè vµ hÇu hÕt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña hÖ thèng th«ng tin
quang ®Òu ®i theo h−íng nµy. Theo quan niÖm thèng nhÊt ®ã, ta xÐt cÊu tróc
cña tuyÕn th«ng tin gåm çc thµnh phÇn chÝnh sau:
- PhÇn ph¸t quang.
- Çp sîi quang.
- PhÇn thu quang.
PhÇn ph¸t quang cÊu t¹o tõ nguån ph¸t tÝn hiÖu quang vµ çc m¹ch ®iÖn
®iÒu khiÓn liªn kÕt víi nhau. Çp quang bao gåm çc sîi dÉn quang vµ çc líp
vë bäc xung quanh ®Ó b¶o vÖ khái t¸c ®éng cã h¹i tõ m«i tr−êng bªn ngoµi.
PhÇn thu quang do bé t¸ch sãng quang vµ m¹ch khuÕch ®¹i, t¸i t¹o tÝn hiÖn
hîp thµnh. Ngoµi çc thµnh phÇn chñ yÕu trªn, tuyÕn th«ng tin quang cßn cã
9
çc bé nèi quang Counetor, çc mèi hµn, çc bé nèi quang, chia quang vµ
tr¹m lÆp. TÊt c¶ t¹o nªn mét tuyÕn th«ng tin quang hoµn chØnh.
Bé ph¸t quang
TÝn hiÖu Bé nèi Mèi
®iÖn vµo quang hµn sîi
M¹ch Nguån
®iÒu ph¸t
khiÓn quang
Sîi dÉn
quang
Tr¹m lÆp Bé chia quang
Thu
quang
M¹ch ®iÖn
Çc thiÕt bÞ kh¸c
Ph¸t
quang
Bé thu quang
TÝn hiÖu
®iÖn ra
KhuÕch §Çu thu ChuyÓn
®¹i quang quang ®æi tÝn
hiÖ
KhuÕch ®¹i
H×nh 1.1: S¬ ®å tæng quan tuyÕn th«ng tin quang
II. Kü thuËt khuÕch ®¹i quang
1. Giíi thiÖu s¬ l−îc vÒ kü thuËt khuÕch ®¹i quang.
Nh− ta ®· biÕt, ë çc tuyÕn th«ng tin quang truyÒn thèng khi cù ly truyÒn
dÉn dµi tíi møc ph©n bæ suy hao kh«ng tho¶ m·n, suy hao v−ît qu¸ tuyÕn
c«ng suÊt dù phßng th× cÇn ph¶i cã çc tr¹m lÆp ®Ó khuÕch ®¹i tÝn hiÖu trªn
®−êng truyÒn. Çc tr¹m lÆp ë ®©y thùc hiÖn khuÕch ®¹i tÝn hiÖu th«ng qua çc
10
qu¸ tr×nh biÕn ®æi quang - ®iÖn vµ ®iÖn –quang. Nh− vËy cã nghÜa lµ tÝn hiÖu
quang rÊt yÕu kh«ng thÓ truyÒn xa ®−îc n÷a sÏ ®−îc çc tr¹m lÆp thu l¹i vµ
biÕn ®æi thµnh tÝn hiÖu ®iÖn, sau ®ã tiÕn hµnh khuÕch ®¹i, chuÈn l¹i thêi gian
t¸i t¹o, t¸i t¹o l¹i d¹ng tÝn hiÖu ®iÖn råi l¹i biÕn ®æi vÒ tÝn hiÖu quang ®ñ lín ®Ó
truyÒn lªn ®−êng truyÒn. Víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ, ng−êi ta
thùc hiÖn ®−îc qu¸ tr×nh khuÕch ®¹i trùc tiÕp tÝn hiÖu quang mµ kh«ng cÇn
ph¶i th«ng qua qu¸ tr×nh biÕn ®æi vÒ tÝn hiÖu ®iÖn, ®ã gäi lµ kü thuËt khuÕch
®¹i quang. Kü thuËt khuyÕch ®¹i quang võa ra ®êi ®· kh¾c phôc ®−îc nhiÒu
h¹n chÕ cña tr¹m lÆp nh− vÒ b¨ng tÇn, cÊu tróc phøc t¹p, cÊp nguån, ¶nh
h−ëng cña nhiÔu ®iÖn… viÖc ph¸t triÓn vµ øng dông çc bé khuÕch ®¹i quang
vµo hÖ thèng th«ng tin quang cßn ®−a ra mét ý t−ëng lín cho qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn çc tuyÕn th«ng tin hoµn toµn ding khuÕch ®¹i quang vµ tõ ®ã tiÕn tíi
ph¸t triÓn m¹ng toµn quang. KhuÕch ®¹i quang cã thÓ ®−îc ®Æt ë çc phÇn
kh¸c nhau cua rhÖ thèng th«ng tin. Tuú thuéc vµo vïng l¾p ®Æt khuÕch ®¹i
trªn tuyÕn truyÒn dÉn mµ khuÕch ®¹i quang cã thÓ ®−îc sö dông nh− :
+ KhuÕch ®¹i c«ng suÊt
+ KhuÕch ®¹i ®−êng truyÒn
+ KhuÕch ®¹i thu
KhuÕch ®¹i c«ng suÊt : Bé khuÕch ®¹i nµy ®Æt sau nguån s¸ng ®Ó khuÕch
®¹i c«ng suÊt tÝn hiÖu truyÒn. Nã ®−îc sö dông khi nguån s¸ng cã c«ng xuÊt
ra bÞ giíi h¹n.
KhuÕch ®¹i thu: Ng−îc víi bé khuÕch ®¹i c«ng suÊt, khuÕch ®¹i c«ng
suÊt tÝn hiÖu thu yÕu tr−íc khi ®i vµo bé t¸ch sãng.
KhuÕch ®¹i ®−êng truyÒn: khi kho¶ng çch truyÒn dµi mét sè bé khuÕch
®¹i ®−êng truyÒn ph¶i ®−îc sö dông. Trong tr−êng hîp nµy, çc bé khuÕch ®¹i
quang ®−îc ®Æt cã chu k× trªn tuyÕn truyÒn dÉn. §èi víi sîi quang Soliton
xung ¸nh s¸ng ®−îc truyÒn ®i kh«ng cÇn më réng, khuÕch ®¹i ®−êng truyÒn
®−îc sö dông ®Ó cung cÊp mét møc c«ng suÊt nhá cho sîi quang phi tuyÕn.
11
Cã nhiÒu xu h−íng nghiªn cøu vÒ bé khuÕch ®¹i quang, thµnh c«ng chñ yÕu
tËp trung vµo hai lo¹i chÝnh:
+ Çc bé khuÕch ®¹i Laser b¸n dÉn SLA.
+ Çc bé khuÕch ®¹i quang sîi OFA.
§Æc ®iÓm cña çc bé khuÕch ®¹i quang ®−îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau:
Thuéc KhuÕch KhuÕch KhuÕch

tÝnh ®¹i Laser FPA ®¹i Laser TWA ®¹i quang sîi
Nguyªn lý Bøc x¹ tõ Bøc x¹ tõ Bøc x¹ tõ
nghÞch ®¶o ®é nghÞch ®¶o ®é nghÞch ®¶o ®é
tÝch luü m«i tÝch luü m«i tÝch luü m«i
tr−êng tr−êng tr−êng
C«ng suÊt 8 9 11
b·o hoµ lèi ra
(dB)
B¨ng tÇn 1-3G >5T 0.5-4T
khuÕch ®¹i (Hz)
HÖ sè t¹p 6-9 5.2 3-5
©m dB
Suy hao Lín Lín Nhá
ghÐp vµo sîi
Ph©n cùc TE-mode TE-mode TE-mode

tÝn hiÖu
HÖ sè 25-30 20-30 40-50
khuÕch ®¹i
tuyÕn tÝnh dB
12
B−íc sãng 1.3- 1.3- 1.52-

c«ng t¸c 1.55µm 1.55µm 1.57µm
Dßng/ 10mA 100mA 20-

c«ng suÊt b¬m 100mW
NhiÔu Lín Lín Bá qu
xuyªn kªnh
2. Çc tiªu chuÈn cña hÖ thèng sö dông khuÕch ®¹i :

Nh− ta ®· biÕt ë trªn c«ng suÊt b·o hoµ vµ nhiÔu xuyªn kªnh lµ çc yÕu
tè quan träng trong çc hÖ thèng sö dông khuÕch ®¹i quang. D−íi ®©y lµ
mét sè tiªu chuÈn khi thiÕt kÕ çc bé khuÕch ®¹i quang:
1. KhuÕch ®¹i c«ng suÊt cao: §¹t ®−îc c«ng suÊt cao lµ môc ®Ých chÝnh
cña viÖc thiÕt kÕ bé khuÕch ®¹i quang. Tuú theo c«ng suÊt ®Çu vµo mµ
c«ng suÊt ®¹t ®−îc lµ 10-30dB. Nh−ng khuÕch ®¹i b·o hoµ lµm gi¶m ®é
khuÕch ®¹i khi c«ng suÊt ®Çu vµo t¨ng.
2. HiÖu suÊt b¬m ngoµi cao: c«ng suÊt b¬m ngoµi theo nhu cÇu tØ lÖ
víi ®é khuÕch ®¹i yªu cÇu. §Ó ®¹t ®−îc ®é khuÕch ®¹i lín t¹i c«ng suÊt
b¬m nhá phØa cã hiÖu suÊt b¬m ngoµi cao. Yªu cÇu nµy dÉn tíi sô ph¸t
triÓn cña çc bé khuÕch ®¹i quang sîi pha t¹p ®Êt hiÕm EDFA, çc bé
EDFA nµy v−ît tréi h¬n thÕ hÖ tr−íc cña chóng dùa trªn c¬ së hiÖu
øng t¸n x¹ Raman kÝch thÝch. Mét bé EDFA ®iÓn h×nh cã hiÖu suÊt
b¬m tõ 6-10dB/mW.
3. HiÖu øng b·o hoµ thÊp: khuÕch ®¹i b·o hoµ lµ kh«ng ®¸ng quan t©m
trong çc bé khuÕch ®¹i b¸n dÉn nh−ng rÊt quan träng ®èi víi çc bé
khuÕch ®¹i quang sîi.
4. B¨ng tÇn réng: ®èi víi bé khuÕch ®¹i quang th× khuÕch ®¹i b¨ng tÇn
réng lµ ®iÒu mong muèn bëi 2 lý do quan träng: thø nhÊt nã cã thÓ
®−îc sö dông ®Ó khuÕch ®¹i ®ång thêi nhiÒu tÝn hiÖu t¹i çc b−íc sãng
kh¸c nhau. §iÒu nµy lµ quan träng víi kü thuËt ghÐp kªnh theo b−íc
13
sãng WDM. Thø 2 lµ, t¹i b¨ng tÇn réng, ®é khuÕch ®¹i cña bé khuÕch
®¹i sÏ nh¹y c¶m ®èi víi b−íc sãng cña tÝn hiÖu vµo. §iÒu nµy cho phÐp
hÖ thèng truyÒn dÉn tr¸nh ®−îc sù tr«i b−íc sãng.
5. Kh«ng phô thuéc vµo sô ph©n cùc: nãi chung, khuÕch ®¹i c«ng suÊt
cògn phô thuéc vµo sù ph©n cùc cña ¸nh s¸ng vµo. §©y lµ nguyªn nh©n
g©y ra bëi çc hÖ sè giam cÇm lç trèng kh¸c nhau cña ®é ph©n cùc kh¸c
nhau. §Ó kh¾c phôc vÊn ®Ò nµy hai bé khuÕch ®¹i cã thÓ ®−îc kÕt hîp
víi nhau nh− sau:
Bé t¸ch Bé nèi
tÝn hiÖu
ph©n cùc
H×nh 1.2: KhuÕch ®¹i kh«ng phô thuéc ph©n cùc sö dông 2 bé
khuÕch ®¹i riªng biÖt cho 2 b−íc sãng ph©n cùc trùc giao
6. NhiÔu bæ sung thÊp: do bøc x¹ ph¸t bªn trong kªnh khuÕch ®¹i nªn çc
bé khuÕch ®¹i quang còng lµm t¨ng thªm nhiÒu ë tÝn hiÖu vµo. H¬n
n÷a, do ®é khuÕch ®¹i cña bé khuÕch ®¹i, nhiÔu bøc x¹ ph¸t cïng ®−îc
khuÕch ®¹i. NhiÔu nµy lµ nhiÔu bøc x¹ ph¸t, nã thªm vµo møc suy hao
nhá nhÊt lµ 8 dB. Do çc bé khuÕch ®¹i kh«ng ®−îc thiÕt kÕ phï hîp
møc suy hao c«ng suÊt lµm cho nhiÔu ASE t¨ng lªn.
7. Xuyªn kªnh thÊp: khi mét bé khuÕch ®¹i quang ®−îc sö dông ®Ó
khuÕch ®¹i nhiÒu tÝn hiÖu vµo t¹i çc b−íc sãng kh¸c nhau, nhiÔu xuyªn
kªnh lµ quan träng ®Ó ch¾c ch¾n r»ng kh«ng cã nhiÔu tõ tÝn hiÖu nµy
sang tÝn hiÖu kh¸c. NÕu hÖ sè khuÕch ®¹i cña bé khuÕch ®¹i kh«ng phô
thuéc vµo tæng c«ng suÊt tÝn hiÖu vµo th× s÷ kh«ng cã nhiÔu xuyªn kªnh
ICI (Interchannel interferent) hoÆc xuyªn kªnh (crosstalk). Tuy nhiªn,
14
v× khuÕch ®¹i b·o hoµ nªn ®é khuÕch ®¹i phô thuéc vµo c«ng suÊt tÝn
hiÖu vµo. KÕt qu¶ lµ, khi c«ng suÊt cña mét kªnh gi¶m, çc kªnh kh¸c
cã c«ng suÊt lín h¬n dÉn ®Õn ICI hoÆc xuyªn kªnh.
Thùc tÕ, c«ng suÊt trung b×nh cña tÝn hiÖu vµo lµ kh«ng ®æi, chØ cã c«ng
suÊt tøc thêi cña chóng lµ cã thÓ thay ®æi do c−êng ®é ®iÒu chÕ. V× vËy,
khi ®é khuÕch ®¹i cña bé khuÕch ®¹i kh«ng t¨ng tøc theo c«ng suÊt cña
tÝn hiÖu vµo th× bé khuÕch ®¹i c«ng suÊt ph¶i kh«ng ®æi ®iÒu chÕ c−êng
®é. Bé EDFA d¸p øng ®−îc çc ®iÒu kiÖn trªn v× çc h¹t mang ®iÖn tån
t¹i l©u t¹i tr¹ng th¸i kÝch thÝch siªu bÒn.
8. B−íc sãng c«ng t¸c phï hîp: nh− ta ®· biÕt cã hai b−íc sãng quan
träng sö dông trong truyÒn dÉn quang lµ 1300nm vµ 1550nm. T¹i b−íc
sãng 1300nm t¸n s¾c sîi lµ nhá nhÊt vµ t¹i 1550nm suy hao sîi lµ nhá
nhÊt. V× çc bé khuÕch ®¹i chØ gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò suy hao nªn ng−êi
ta th−êng sö dông çc bé khuÕch ®¹i t¹i b−íc sãng 1300nm. Nãi chung
sÏ kh«ng cã vÊn ®Ò g× nÕu sö dông çc bé khuÕch ®¹i b¸n dÉn lµm tõ hîp
chÊt nhãm III vµ V. Nh−ng bé EDFA cã thÓ khuÕch ®¹i b−íc sãng ¸nh
s¸ng xung quanh b−íc sãng 1550nm do d¶i n¨ng l−îng Erbium.
9. Suy hao bé nèi thÊp: khi mét bé khuÕch ®¹i quang ®−îc sö dông trªn
mét tuyÕn th«ng tin quang, nã bæ sung thªm suy hao bé nèi. Suy hao bé
nèi thÊp cã thÓ ®¹t d−îc khi sö dông kÕt nèi tèt gi÷a khuÕch ®¹i quang vµ
sîi quang.
§Ó hiÓu râ h¬n vÒ khuÕch ®¹i quang, ta sÏ ®i t×m hiÓu vÒ çc lo¹i khuÕch
®¹i quang sau:
3. KhuÕch ®¹i laser b¸n dÉn (SLA)

Çc bé khuÕch ®¹i laser b¸n dÉn cã cÊu tróc c¬ b¶n dùa trªn cÊu tróc
laser b¸n dÉn th«ng th−êng, cã ®é s©u réng vïng tÝch cùc W, ®é dµy d, dµi L
vµ chØ sè chiÕt suÊt N. TÝnh ph¶n x¹ bÒ mÆt ®Çu vµo vµ ®Çu ra lµ R1 vµ R2.
ThiÕt bÞ ®−îc ®Þnh thiªn d−íi møc ng−ìng ph¸t ®Ó tr¸nh dao ®éng laser xuÊt
hiÖn. Çc vá chèng ph¶n x¹ ®−îc ¸p dông vµo çc mÆt laser ®Ó gi¶m tÝnh ph¶n
15
x¹ cña nã. §iÒu nµy lµm t¨ng b¨ng tÇn khuÕch ®¹i vµ t¹o ra çc ®Æc tÝnh
truyÒn dÉn Ýt phô thuéc vµo sù thay ®æi cña dßng ®iÖn thiªn ¸p, nhiÖt ®é vµ
tÝnh ph©n cùc ¸nh s¸ng ®Çu vµo.
R2
Pout
R1
Pin
d
W
H×nh 1.3: S¬ ®å ph¸c th¶o bé khuÕch ®¹i Laser b¸n dÉn
Hai lo¹i c¬ b¶n cña bé khuÕch ®¹i SLA ®ã lµ khuÕch ®¹i Fabry-Perot
(FPA) vµ khuÕch ®¹i sãng ch¹y(TWA). Víi FPA, hai mÆt tinh thÓ ®−îc chia
t¸ch ho¹t ®éng nh−ng÷ng g−¬ng ®Çu cuèi, ph¶n chiÕu mét phÇn t¹o thµnh hèc
Fabry-Perot. HÖ sè ph¶n x¹ cña çc mÆt xÊp xØ kho¶ng 32%. Nh−ng cã thÓ
thay ®æi ®−îc nhê thay ®æi ®é réng mµng chÊt ®iÖn m«i ®−îc thªm vµo. TÝn
hiÖu ¸nh s¸ng tíi ®−îc kÕt hîp trong hèc ë ®ã nã ®−îc khuÕch ®¹i liªn tiÕp
nhiÒu lÇn gi÷a çc g−¬ng vµ ph¸t x¹ l¹i víi c−êng ®é cao h¬n.
CÊu tróc cña bé khuÕch ®¹i sãng ch¹y TWA còng gièng hÖt FPA ngo¹i
trõ çc mÆt ®Çu cuèi cña hèc ®−îc phñ nh÷ng líp chèng ph¶n x¹ ng¨n c¶n sù
håi tiÕp bªn trong. Do ®ã, tÝn hiÖu ¸nh s¸ng qua thiÕt bÞ chØ ®−îc khuÕch ®¹i
mét lÇn, ®−îc ph¸t ra m¹nh h¬n ®Çu cuèi kia. Do vËy vÒ c¬ b¶n, mét TWA vµ
FPA víi çc hÖ sè ph¶n x¹ g−¬ng ®Çu cuèi hai mÆt tiÕn tíi 0.
16
Dßng Dßng
¸nh ¸nh
s¸ng s¸ng
vµo vµo
Líp chèng
ph¶n x¹
H×nh 1.4 :CÊu tróc cña çc lo¹i SLA

a. CÊu tróc cña FPA
b. CÊu tróc cña TWA
3.1 Bé khuÕch ®¹i Febry- Perot.
H×nh 2.2a m« t¶acaus t¹o ®¬n gi¶n cña mét bé khuÕch ®¹i Febry-
Perot. Vµ gi¶ sö r»ng hÖ sè khuÕch ®¹i c«ng suÊt qua mçi lÇn chuyÓn tiÕp
lµ Gs. C−êng ®é tr−êng cña ¸nh s¸ng tíi h−íng vµo FPA lµ Ei vµ sÏ lµ
t1Ei khi ®i vµo trong hèc. Sau mét lÇn di chuyÓn qua bé khuÕch ®¹i cã
chiÒu dµi L, tÝn hiÖu ban ®Çu t1E1 sÏ ®−îc khuÕch ®¹i nhê m«i tr−êng
− jkL
khuÕch ®¹i vµ thµnh t1 G ªE e . v× g−¬ng bªn ph¶i cã ®é trong suèt
.
s i
− jkL
t2, biªn ®é tÝn hiÓua sau lÇn di chuyªn r ®Çu tiªn lµ t1t2 G ªE e . TÝn
.
s i
hiÖu ph¶n x¹ cã biªn ®é trë l¹i g−¬ng bªn tr¸i, ë ®ã biªn ®é cña nã sÏ lµ
−2 jkL
tr G Ee
1 2 s i
. Sau khi ph¶n x¹ ë g−¬ng bªn tr¸i, sãng ph¶n x¹
−2 jkL
trr G Ee
1 1 2 s i
sÏ ®−îc khuÕch ®¹i thªm lÇn n÷a nhê m«i tr−êng
khuÕch ®¹i vµ ë ®Çu ra cña g−¬ng bªn ph¶i nã sÏ lµ
−2 jkL −2 jkL
trr t rG Ee
1 1 2 2 1 s i G Ee
s t
.§iÒu nµy sÏ lÆp l¹i ®èi víi tÊt c¶ çc
sãng ph¶n x¹, chóng ta thÊy r»ng tr−êng ra sÏ bao gåm v« sè çc thµnh
phÇn ®· ®−îc truyÒn dÉn. NÕu chóng ta gi¶ sö r»ng thêi gian ®i qua hèc
nhá h¬n kho¶ng thêi gian cña tr−êng tÝn hiÖu tíi Ei , tr−êng ra Et sÏ lµ
tæng hîp cña tÊt c¶ çc thµnh phÇn ®· ®−îc truyÒn dÉn. Ta cã:
17
E E e t t ∑ (r1r 2G s ) e
∞
− jkL m − 2 jkL
t
= i 1 2
(1)
m =0
−2 jkL
(1 ) : lµ mét cÊp sè nh©n víi argument( r1 r 2 G s ) e . Víi
− jkL
< 1 (1) trë thµnh :

G tt e
E = E 1−
s 1 2
rrG
1 2 s t i − 2 jkL
(2)
rrGe 1 2 s
Tõ (2) G ®−îc x¸c ®Þnh:

2
Et G (1 − r )(1 − r )
( )
G= = s
2
1 2
(3)
1− r1r 2 G s + 4 r r G sin
2
Ei 1 2 s
kL
G lµ hÖ sè khuÕch ®¹i c«ng suÊt FPA.

−2
−2 j t1t 2 G s E e
E i t 1E i
t1 G s E e i
i
t1r 2 G s E e
−2
E =∑ i
−2 j i
t1r 2G s E e i
−2
t1r 2 r1G s E e i
−
t1r 2 r1G s G s E e i
t1t 2 r 2 r1G s G s E e i
MÆt 1 MÆt 2
t /r
1 1 t /r2 2
H×nh1.5: S¬ ®å tæng quan cña bé khuÕch ®¹i

Fabry-Perot
Gs lµ hÖ sè khuÕch ®¹i c«ng suÊt cña m«i tr−êng khuÕch ®¹i, ti vµ ri

t−¬ng øng lµ tÝnh truyÒn vµ tÝnh ph¶n x¹ cña hai mÆt.
a. D¶i th«ng 3dB.
D¶i th«ng 3dB ®−îc®Þnh nghÜa ë tÇn sè mµ hÖ sè khuÕch ®¹i c«ng
suÊt G(γ). Vµ ®−îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc:
18
C ⎡
−1 1 − R G s
⎤
Δν 3dB = ⎢ ⎥ (4)
πL sin ⎢ 2 R G ⎥
⎣ s⎦
b. Sù b·o hoµ hÖ sè khuÕch ®¹i :

HÖ sè khuÕch ®¹i qua mét lÇn di chuyÓn qua m«i tr−êng khuÕch
®¹i cã chiÒu dµi L tu©n theo quy luËt hµm sè mò:
G s
= exp{Γg − αL} (5)
Víi Γ: HÖ sè h¹n chÕ ®Æc tr−ng cho sù ph©n t¸n cña tr−êng quang tÝch
cùc.
α: HÖ sè suy gi¶m
g: HÖ sè khuÕch ®¹i cña bé khuÕch ®¹i trªn mét ®¬n vÞ chiÒu dµi.
Do vËy Gs t¨ng theo quy luËt hµm mò cïng víi sù t¨ng chiÒu dµi thiÕt
bÞ.
Tuy nhiªn, hÖ sè khuÕch ®¹i bªn trong bÞ giíi h¹n bëi sù b·o hoµ hÖ sè
khuÕch ®¹i. Víi c«ng suÊt quang ®ñ lín, nÕu t¨ng thªm c«ng suÊt tÝn hiÖu ®Çu
vµo còng kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶ ®¸ng kÓ ë ®Çu ra. Sù b·o hoµ hÖ sè khuÕch
®¹i x·y ra bëi v× khi c«ng suÊt tÝn hiÖu qu¸ lín, kh«ng cã çc h¹t mang ®ñ lín
(lç trèng - ®iÖn tö) ®Ó cung cÊp ®ñ cho sù khuÕch ®¹i ho¹t ®éng. Sù b·o hoµ
khuÕch ®¹i ®−îc x¸c ®Þnh bëi:
g (ν )
g (ν ) = 0
(6)
⎛ ⎞
1+ ⎜ P ⎟ out
⎜ ⎟
⎝P ⎠ in
Do vËy tõ (5) vµ (6) ta cã :
⎡⎛ ⎞ ⎤
⎢⎜ Γ ⎟ ⎥
⎜ g ⎟
G = ⎢⎜ 0
− α ⎟ L⎥ (7)
s ⎢ ⎥
⎢⎜ 1 + P out ⎟ ⎥
⎜
⎣⎢⎝ Pin ⎟⎠ ⎥⎦
19
3.2 Bé khuÕch ®¹i sãng ch¹y TWA.

Mét bé khuÕch ®¹i sãng ch¹y TWA ®−îc xem nh− mét bé khuÕch ®¹i
FPA mµ çc hÖ sè ph¶n x¹ mÆt ®−îc coi nh− b»ng 0.
a. D¶i th«ng 3dB
D¶i th«ng 3dB cña TWA gÊp kho¶ng 3 lÇn cña FPA. V× d¶i th«ng cña
TWA lín hh¬n nhiÒu lÇn so víi FPA, hÖ sè khuÕch ®¹i lín nhÊt cña TWA sÏ
nhá h¬n nhiÒu. Tuy nhiªn, d¶i th«ng rÊt réng s½n cã cña TWA vÒ c¬ b¶n cã
thÓ gi¶m ®Ó t¨ng hÖ sè khuÕch ®¹i, khi t¨ng chiÒu dµi L cña bé khuÕch ®¹i
trong khi vÉn gi÷ hÖ sè ph¶n x¹ ë møc nhá, dï kÕt qu¶ lµ hÖ sè khuÕch ®¹i cña
TWA sÏ t¨ng.
b. HÖ sè khuÕch ®¹i b·o hoµ.
Còng nh− FPA, hÖ sè khuÕch ®¹i tÝn hiÖu lín nhÊt cña TWA còng
bÞ giíi h¹n bëi hÖ sè khuÕch ®¹i b·o hoµ. Tuy nhiªn, víi c«ng thøc (7)
th× ®iÒu nµy kh«ng cã ý nghÜa n÷a. Sù kh¸c nhau gi÷a TWA vµ FPA
n»m ë bªn trong TWA, tÊt c¶ sù khuÕch ®¹i chØ x·y ra mét lÇn.
HÖ sè khuÕch ®¹i Gs ®−îc x¸c ®Þnh:
⎡ ⎤
Gs = 1 +
P
sat
ln ⎢ G 0 ⎥ (8)
P in ⎣⎢ G s ⎦⎥
Go: HÖ sè khuÕch ®¹i lín nhÊt cña bé khuÕch ®¹i .

c. Xuyªn ©m
Xuyªn ©m x·y ra khi çc tÝn hiÖu quang, hoÆc çc kªnh riªng biÖt ®−îc
®−a vµo cïng lóc vµ ®−îc khuÕch ®¹i ®ång thêi cïng trong mét bé khuÕch ®¹i.
Nh×n chung, khi mét vµi kªnh ®−îc ®−a ®ång thêi vµo trong mét bé khuÕch
®¹i quang, hÖ sè khuÕch ®¹i cña mét kªnh riªng biÖt bÞ ¶nh h−ëng bëi c−êng
®é cña çc kªnh kh¸c. ¶nh h−ëng cña nã phô thuéc vµo thêi gian sèng h¹t
mang te cña m«i tr−êng khuÕch ®¹i. Khi tèc ®é d÷ liÖu ®Çu vµo nhá h¬n nhiÒu
so víi nghÞch ®¶o cña te, hÖ sè khuÕch ®¹i bé khuÕch ®¹i sÏ thay ®æi theo tÊt
20
c¶ c«ng suÊt vµo tøc thêi Pin. Ng−êi ta ®· chøng minh r»ng, khi tèc ®é d÷ liÖu
vµo lín h¬n nhiÒu 1/te, Pin ë (8) ®−îc thay b»ng gi¸ trÞ trung b×nh.
*. T¹p ©m bé khuÕch ®¹i.
Mét giíi h¹n n÷a ¶nh h−ëng tíi hÖ sè khuÕch ®¹i lµ do t¹p ©m trong bé
khuÕch ®¹i Laser b¸n dÉn vµ t¹p ©m nµy còng ®−îc khuÕch ®¹i cïng víi tÝn
hiÖu. Sù tæ hîp tù ph¸t cña ®iÖn tö vµ lç trèng trong m«i tr−êng bé khuÕch ®¹i
g©y ra khuÕch ®¹i bøc x¹ t¹p ©m tù ph¸t. T¹p ©m tù ph¸t cã thÓ ®−îc xem nh−
qu¸ tr×nh ngÉu nhiªn, kÕt qu¶ lµ rÊt nhiÒu xung ng¾n bÞ ph©n t¸n theo m«i tÝch
cùc. Qu¸ tr×nh ngÉu nhiªn nµy ®−îc m« t¶ bëi phæ c«ng suÊt t¹p ©m nÒn vµ
mËt ®é phæ c«ng suÊt ASE ®−îc cho bëi:
N ASE
= ℵη (G (v ) − 1)hv (9)
SP
Trong ®ã
η SP
: lµ hÖ sè bøc x¹ tù ph¸t
h : lµ h»ng sè Pl¨ng
ℵ : hÖ sè t¹p ©m d−
(1 + R G )(G − 1)
ℵ= 1 s S
(1 − R )G 1 S
* KÕt luËn: Tõ viÖc ph©n tÝch phæ khuÕch ®¹i Laser b¸n dÉn, xem xÐt
ho¹t ®éng vµ mét vµi ®Æc tÝnh cña nã, ta thÊy mÆc dï SLA cã cÊu tróc nhá
h¬n, ho¹t ®éng tèt h¬n 1300nm vµ 1550nm, ®Æc biÖt TWA cã b¨ng tÇn réng
h¬n nh−ng nã l¹i gÆp mét sè trë ng¹i nh− : b¨ng tÇn khuÕch ®¹i h¹n chÕ
3÷5GHz vµ c«ng suÊt b·o hoµ thÊp, sù phô thuéc ph©n cùc cña ¸nh s¸ng,
nhiÔu lín do tÝn hiÖu ®−îc khuÕch ®¹i nhiÒu lÇn trong FPA lµm ASE t¨ng.
ChÝnh çc nh−îc ®iÓm nµy®· h¹n chÕ kh¶ n¨ng øng dông cña SLA vµo m¹ng
21
viÔn th«ng. Hy väng r»ng trong t−¬ng lai nh÷ng h¹n chÕ nµy sÏ ®−îc kh¾c
phôc.
Trong khi ®ã çc bé khuÕch ®¹i quang sîi l¹i cã tÝnh n¨ng v−ît tréi
h¬n h¼n nh− SLA; kh«ng nh¹y víi hiÖu øng ph©n cùc ¸nh s¸ng, c«ng suÊt b·o
hoµ lèi ra cao vµ kh¶ n¨ng nhiÔu gÇn nh− lý t−ëng t¹i cöa sæ truyÒn dÉn
1550nm nªn hiÖn nay çc bé khuÕch ®¹i quang sîi ®· ®−îc triÓn khai vµ øng
dông trªn m¹ng viÔn th«ng vµ nã sÏ ph¸t triÓn h¬n trong t−¬ng lai.
4. KhuÕch ®¹i quang sîi
ViÖc sö dông çc sîi quang cã pha t¹p ®Êt hiÕm lµm bé khuÕch ®¹i tÝn
hiÖu quang cho çc tuyÕn truyÒn dÉn quang ®· cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc
t¨ng tèc ®é vµ cù ly truyÒn dÉn. Çc sîi nµy ®−îc xem nh− lµ sîi quang tÝch
cùc, chóng cã kh¶ n¨ng khuÕch ®¹i hoÆc t¸i t¹o tÝn hiÖu nÕu cã kÝch thÝch phï
hîp. C¬ chÕ ho¹t ®éng cña sîi quang pha t¹p ®Êt hiÕm ®Ó trë thµnh bé khuÕch
®¹i ®−îc m« t¶ nh− h×nh vÏ sau:
E2 Ph©n r· E2 Ph©n r·
E3 E3
λb¬m λb¬m
E4 Ph©n r·
E1 E1
a b
H×nh1.6: a: C¬ chÕ bøc x¹ trong 3 møc

b: C¬ chÕ bøc x¹ trong 4 møc
Khi mét ®iÖn tö ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n E1 ®−îc kÝch thÝch tõ mét nguån bøc x¹
cã b−íc sãng phï hîp nã sÏ hÊp thô n¨ng l−îng vµ chuyÓn ®æi tíi møc cao
h¬n E2. Tõ møc nµy nã sÏ ph©n r· trùc tiÕp xuèng tr¹ng th¸i c¬ b¶n theo çch
bøc x¹ hoÆc nÕu nh− cã mét møc n¨ng l−îng thÊp h¬n (E3) nã sÏ th¶ kh«ng
bøc x¹ tãi møc ®ã. Tõ ®©y ®iÖn tö cã thÓ ph©n r· xuãng møc E1( h×nh a) hoÆc
E4(h×nh b) th«ng qua qu¸ tr×nh bøc x¹ tù ph¸t, trong ®ã n¨ng l−îng d− ra thu
22
®−îc nhê sù ph¸t photon cã b−íc sãng dµi h¬n b−íc sãng kÝch thÝch. NÕu thêi
gian sãng cña møc E3 ®ñ dµi ®Ó çc ®iÖn tö ®−îc nguån b¬m kÝch thÝch th× cã
thÓ x·y ra nghÞch ®¶o mËt ®é tÝch luü. §©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó çc ®iÖn tö trªn
møc siªu bÒn E3 nhiÒu h¬n ë møc tíi ( E1 hoÆc E4). Cã nhiÒu çc ion ®Êt
hiÕm cã çc d·i huúnh quang cho kh¶ n¨ng bøc x¹ kÝch thÝch vµ khuÕch ®¹i
tÝn hiÖu nh− Nd+3 (Neodium), Er+3(Erbium) Ho+3(Holmi) vµ Tm+3(Tuli)…
Trong çc sîi pha çc t¹p chÊt nµy th× sîi quang pha t¹p Erbium lµ ®−îc ph¸t
triÒn m¹nh nhÊt trong truyÒn dÉn sîi quang v× nã ph¸t ra tÝn hiÖu ë b−íc sãng
phï hîp víi b−íc sãng cã suy hao nhá s½n cã cña sîi dÉn quang- vïng b−íc
sãng 1550nm. Çc bé khuÕch ®¹i sö dông sîi pha t¹p Erbium ®−îc gäi lµ
EDFA. Sau khi nghiªn cøu vÒ khuÕch ®¹i b¸n dÉn SLA vµ khuÕch ®¹i quang
sîi OFA ng−êi ta ®−a ra b¶ng so s¸nh sau:
Th«ng sè KhuÕch ®¹i b¸n dÉn KhuÕch ®¹i quang sîi

HÖ sè khuÕch ®¹i c«ng Cao Cao
suÊt
HiÖu øng b·o hoµ Nhá Lín
HiÖu suÊt b¬m Cao Cao
B¨ng th«ng Nhá ®èi víi FPA Lín
Phô thuéc ph©n cùc Cã Cã
ASE Nhá Lín
Xuyªn kªnh Lín Kh«ng ®¸ng kÓ
B−íc sãng c«ng t¸c 1300-1550nm 1550nm
Suy hao ®Êu nèi Vµi dB Kh«ng ®¸ng kÓ
5. Nghiªn cøu bé khuÕch ®¹i quang sîi pha t¹p Erbium (EDFA)
5.1 CÊu tróc cña modul EDFA
EDFA lµ mét lo¹i khuÕch ®¹i quang sîi OFA (Optical Fiber
Amplifier). V× thÕ nã ®−îc xem nh− lµ mét hép ®en cã Ýt nhÊt hai cöa quang
vµ phÇn nèi ®iÖn ®Ó cÊp nguån nh− ®−îc chØ ra ë h×nh vÏ sau. Çc cöa quang
23
th−êng ®−îc ph©n biÖt thµnh cöa ®Çu vµo vµ cöa ®Çu ra vµ cã thÓ bao gåm çc
sîi kh«ng ®−îc kÕt cuèi hoÆc kÕt cuèi b»ng çc bé nèi quang.
TÝn hiÖu vµo Bé khuÕch ®¹i TÝn hiÖu ra
quang sîi
Çc tÝn hiÖu H×nh1.7

sau khi ®iKhuÕch ®¹i quang
qua OFA sÏ ®−îcsîikhuÕch ®¹i ë lèi ra cña OFA.
§Ó thùc hiÖn ®−îc chøc n¨ng nµy, cÊu tróc vµ çc thµnh phÇn c¬ b¶n cña
modul EDFA ®−îc chØ ra nh− h×nh 1.6
Çc thµnh phÇn cña mét modul EDFA bao gåm sîi pha t¹p Erbium EDF
(Erbium Doped Fiber), laser b¬m, çc bé ghÐp b−íc sãng WDM vµ çc bé
çch ly quang.
EDF
Çch ly WDM Çch ly quang
Mèi
Laser
b¬m
H×nh 1.8: S¬ ®å cÊu tróc cña modul EDFA.
PhÇn tö quan träng nhÊt cña modul EDFA lµ mét ®o¹n sîi quang cã pha
t¹p Erbium (EDF) cã chiÒu dµi tõ vµi mÐt ®Õn vµi chôc mÐt, sîi nµy ®−îc xem
lµ sîi tÝch cùc v× chóng cã kh¶ n¨ng tù khuÕch ®¹i hoÆc t¸i t¹o tÝn hiÖu nÕu
nh− cã kÝch thÝch phï hîp. §o¹n sîi cã lâi SiO2 hoÆc SiO2 - Al2O3 pha trén
thªm Er3+ víi nång ®é tõ 100÷2000ppm. Çc sîi EDFA nµy th−êng cã lâi nhá
h¬n vµ khÈu ®é sè NA cao h¬n so víi sîi tiªu chuÈn. Ngoµi sù pha t¹p Erbium
trong vïng lâi, cÊu tróc cña EDFA lµ gièng víi cÊu tróc cña sîi ®¬n mode tiªu
24
chuÈn hay sîi t¸n s¾c dÞch chuyÓn DSF (Dispersion Shifted Fiber) t−¬ng øng
víi çc khuyÕn nghÞ G.652 hay G.653 ITU-T, ®ang sö dông trªn çc hÖ thèng
truyÒn dÉn quang.
§Ó thu ®−îc ®é khuÕch ®¹i ph¶i cung cÊp n¨ng l−îng quang cho sîi pha
t¹p Erbium, çc laser c«ng suÊt cao ®−îc dïng lµm laser b¬m ®Ó cung cÊp
n¨ng l−îng quang (n¨ng l−îng b¬m) cho EDF. B−íc sãng ho¹t ®éng cña laser
b¬m lµ 980nm hoÆc 1480nm, c«ng suÊt b¬m tiªu biÓu lµ tõ 10mW÷80mW.
Bé ghÐp b−íc sãng WDM dïng ®Ó ghÐp ¸nh s¸ng tÝn hiÖu vµ ¸nh s¸ng
b¬m vµo EFA, hoÆc trong mét sè tr−êng hîp nã l¹i t¸ch tÝn hiÖu nµy.
Çc bé çch ly quang cã t¸c dông lµm gi¶m ¸nh s¸ng ph¶n x¹ tõ hÖ thèng ch¼ng h¹n
nh− ph¶n x¹ Rayleich tõ çc bé nèi quang, ng−îc l¹i tõ çc bé khuÕch ®¹i quang tíi
møc chÊp nhËn ®−îc. Sîi pha t¹p Erbium lµ thµnh phÇn quan träng nhÊt cña modul
EDFA.
Vïng c−êng ®é cao

®−îc pha víi
100:2000ppm erbium
Vá silica §−êng kÝnh

®−êng kÝnh 250μm
125μm
Lâi b¸n kÝnh 3-6 pha víi

chØ sè chiÕt xuÊt Δn=0.01-
0.05
H×nh1.9 : CÊu tróc h×nh häc lâi sîi pha t¹p Erbium
Çc ion Erbium ®−îc ®Æt ë vïng lâi trung t©m cña EDF. Vïng lâi trung
t©m ( ®−êng kÝnh 5μm) cña EDF lµ n¬I mµ c−êng ®é sãng tÝn hiÖu vµ b¬m lµ
25
cao nhÊt. Sù s¾p xÕp cña çc ion Er3+ trong vïng nµy cung cÊp sù chång lÊn
n¨ng l−îng tÝn hiÖu vµ b¬m lín nhÊt cho çc ion, kÕt qu¶ lµ khuÕch ®¹i tèt
h¬n. mét líp vá thuû tinh chØ sè thÊp h¬n bao quanh vïng lâi t¹o thµnh cÊu
tróc èng dÉn sãng vµ lµm t¨ng ®é bÒn c¬ häc. Mét líp vá b¶o vÖ ®−îc thªm
vµo, ®−êng kÝnh tæng céng lµ 250μm. Líp vá bäc nµy víi chØ sè khóc x¹ t¨ng
tËp trung ë vá ®Ó lo¹i bá çc ¸nh s¸ng kh«ng mong muèn truyÒn trong vá. CÊu
tróc sîi pha t¹p Erbium còng gièng nh− çc sîi ®¬n mode tiªu chuÈn. §Æc tÝnh
quan träng cña EDF lµ khuÕch ®¹i/ suy hao trªn mét d¬n vÞ chiÒu dµi ë çc
b−íc sang tÝn hiÖu vµ b−íc sãng b¬m. §iÒu nµy cã ®−îc lµ do çc mÆt c¾t
ngang thu hót, vËt ph¸t x¹ vµ hÖ sè giam cÇm ®èi víi ¸nh s¸ng b¬m vµ ¸nh
s¸ng tÝn hiÖu.
• Çc møc n¨ng l−îng
Çc nguyªn tö Erbium ho¸ trÞ 3 lµ nh−ng nguyªn tè tÝch cùc trong bé
khuÕch ®¹i cã nhiÖm vô khuÕch ®¹i quang. Sù chuyÓn tiÕp quang thÝch hîp
®−îc chØ ra ë h×nh vÏ. Çc b−íc sang t−¬ng øng víi çc møc chuyÓn tiÕp ®−îc
chØ ra cã mèi quan hÖ víi tr¹ng th¸i nÒn. Quan s¸t vµo h×nh vÏ biÓu ®å n¨ng
l−îng EDFA ta thÊy:
Gi¶n ®å n¨ng l−îng
2
520 H11/2
4
543 S3/2
Kh«ng bøc x¹ 4
F9/2
Vïng b¬m
660 4
I9/2
810 4
I11/2
Siªu bÒn
4
980 I13/2
N2
KhuÕch ®¹i
1550-1660
148
Tù ph¸t
0
155
0
4
I15/2
Tr¹ng th¸i nÒn
H×nh 1.10: BiÓu ®å n¨ng l−îng ®èi víi ion Erbium cã ho¸
26
Tªn phÝa bªn ph¶i lµ sè l−îng tö th−êng ding ®Ó Ên ®Þnh cho mçi
chuyÓn tiÕp. Nh÷ng sè nµy ®−îc t¹o ra bëi c«ng thøc 2S+Lj ( víi S lµ sè
l−îng tö quay, L lµ ®éng l−îng gãc quü ®¹o, j lµ tæng ®éng l−îng gãc (L+S)).
LSj ë ®©y dïng ®Ó chØ çc møc n¨ng l−îng ion. Çc tr−êng “ Local crytalline”
x¸o trén cÊu tróc n¨ng l−îng ion vµ ®em l¹i kÕt qu¶ lµ mçi møc n¨ng l−îng
LSj chia thµnh nhiÒu møc. Sù chia t¸ch nµy liªn quan ®Õn hiÖu øng stark. Do
kÕt qu¶ cña sù hçn ®én nµy trong cÊu tróc ph©n tö thuû tinh, mçi ion cã h−íng
vµ ®é dµi tr−êng kh¸c nhau, dùa trªn sù chia t¸ch Stark kh¸c nhau. Sù chia
t¸ch nµy chÞu tr¸ch nhiªm ®èi víi viÖc d¶i th«ng khuÕch ®¹i lín cña bé
khuÕch ®¹i pha t¹p ®Êt hiÕm. Trong cÊu tróc n¨ng l−îng ion cña LSj sè çc
®−êng “Stark- split” lµ (2j+1)/2 ®èi víi mçi møc. Do vËy çc møc 4I13/2 vµ
4
I15/2 sÏ t−¬ng øng cã 7 vµ 8 ®−êng stark. KÕt qu¶ trong 56 sù chuyÓn tiÕp cã
thÓ chóng tr¶i ngang qua d¶i 1550nm. Çc b−íc sãng
1480nm,980nm,800nm,670nm vµ 521nm còng cho phÐp kÝch thÝch ion
Erbium. TÊt c¶ nh÷ng b−íc sãng nµy ®· ®−îc sö dông ®Ó b¬m cho çc EDFA.
Çc bé khuÕch ®¹i quang ®−îc chia thµnh çc hÖ thèng laser 2,3,4 møc. Mét
EDFA ®−îc b¬m tõ d¶i 4I13/2 ®· ®−îc coi nh− hÖ thèng 2 møc, v× sù chuyÓn
tiÕp tÝn hiÖu vµ tÝn hiÖu b¬m lµ gi÷a nh÷ng d¶i n¨ng l−îng nh− nhau. B¬m ë
980nm t¹o thµnh hÖ thèng 3 møc n¬i mµ sù ph©n r· mét çch nhanh chãng
n¨ng l−îng ion (2μs) kh«ng bøc x¹ tõ møc 4I11/2 ®Õn tr¹ng th¸i siªu bÒn 4I13/2 .
Çc bé khuÕch ®¹i c¬ b¶n dùa trªn çc hÖ thèng 2 hoÆc 3 møc ph¶i ®−îc thiÕt
kÕ ®Ó h¹n chÕ sù hÊp thô l¹i cña tÝn hiÖu do sù hiÖn diÖn c¶u sù hÊp thô ë tr¹ng
th¸i bÒn ë b−íc sãng tÝn hiÖu. HÖ thèng 4 møc lµ sù më réng cña hÖ thèng 3
møc ë ®ã cã mét møc n¨ng l−îng ®−îc thªm vµo ë phÝa d−íi møc thÊp h¬n
cña sù chuyÓn tiÕp khuÕch ®¹i . çc hÖ thèng 4 møc kh«ng cã sù hÊp thô l¹i
tÝn hiÖu tr¹ng th¸i nÒn mµ cã thÓ gi¶m ®Æ tÝnh cña bé khuÕch ®¹i dùa trªn hÖ
thèng 3 møc.
5.2 Nguyªn lý ho¹t ®éng cña EDFA.
Qu¸ tr×nh bøc x¹ x¶y ra trong EDFA nh×n chung cã thÓ ®−îc ph©n cÊp
thµnh bøc x¹ kÝch thÝch vµ bøc x¹ tù ph¸t. Khi çc ion Erbium Er3+ ®−îc kÝch
thÝch tõ tr¹ng th¸i nÒn th«ng qua sù hÊp thô ¸nh s¸ng b¬m, nã sÏ ph©n r·
27
kh«ng ph¸t x¹ tõ çc møc n¨ng l−îng cao h¬n cho tíi khi tiÕn tíi tr¹ng th¸i
siªu bÒn 4I13/2 . TÝn hiÖu quang tíi sÏ ®i ®Õn víi çc ion Erbium ®· ®−îc kÝch
thÝch. Qu¸ tr×nh bøc x¹ kÝch thÝch sÏ t¹o ra çc photon phô cã cïng pha vµ
h−íng quang nh− tÝn hiÖu tíi. Nh− vËy ®· ®¹t ®−îc qu¸ tr×nh khuÕch ®¹i
quang trong EDFA. Çc ion ®· ®−îc kÝch thÝch mµ kh«ng t−¬ng t¸c víi ¸nh
s¸ng tíi sÏ ph©n r· tù ph¸t tíi tr¹ng th¸i nÒn víi h»ng sè thêi gian xÊp xØ
10ms. Ph¸t x¹ tù ph¸t SE (Spontaneous Emission) cã pha vµ h−íng ngÉu
nhiªn. Tiªu biÓu cã Ýt h¬n 1% ph¸t x¹ tù ph¸t ®−îc gi÷ l¹i bëi mode sîi quang
vµ nã trë thµnh mét nguån nhiÔu quang. ë ®Çu ra cña bé khuÕch ®¹i quang
EDFA kh«ng nh÷ng tÝn hiÖu ®−îc khuÕch ®¹i mµ nhiÔu nµy còng sÏ ®−îc
khuÕch ®¹i vµ t¹o ra bøc x¹ tù ph¸t ®−îc khuÕch ®¹i ASE (Amplified
Spontaneous Emission). ASE lµm suy gi¶m tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu cña tÝn
hiÖu qua bé khuÕch ®¹i.
5.3 Xu h−íng ph¸t triÓn cña çc modul EDFA.
a. Bé khuÕch ®¹i quang sîi ph¶n x¹ ®¬n h−íng vµ hai h−íng:
§Ó ®a d¹ng ho¸ viÖc øng dông, tõ çc modul tiªu chuÈn ®¬n h−íng vµ
song h−íng, trong thêi gian tíi sÏ cã mét sè d¹ng cÊu h×nh c¶i tiÕn víi çc
modul kh¸c nhau. Tr−íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn modul ph¶n x¹ ®¬n h−íng vµ song
h−íng. Trong çc EDFA ph¶n x¹, mét thiÕt bÞ ®−îc ®Æt t¹i ®Çu ra cña EDFA
®Ò ph¶n x¹ ¸nh s¸ng b¬m vµ tÝn hiÖu ¸nh s¸ng b¬m vµ tÝn hiÖu ®i qua EDFA
hai lÇn sÏ cho bé khuÕch ®¹i thùc t¨ng lªn. Çc EDFA hai h−íng so víi EDFA
b¬m tiªu chuÈn ë h×nh vÏ sÏ minh ho¹ cho ¸nh s¸ng b¬m ®−îc trong EDFA
nhê mét g−¬ng l−ìng s¾c. CÊu h×nh nµy cã thÓ cho ra ®−îc khuÕch ®¹i tÝn hiÖu
t¨ng cao gÇn nh− gÊp hai lÇn so víi cÊu h×nh chuÈn do cã sù khuÕch ®¹i kÐp ë
EDFA ph¶n x¹.
WDM
Input Output
EDF
Laser
b¬m
H×nh 1.11: CÊu h×nh EDFA b¬m xu«i tiªu chuÈn
28
WDM
Input Output
EDF
Laser
b¬m
H×nh 1.12: CÊu h×nh EDFA ph¶n x¹
WDM WDM Çch ly

Input Output
EDF
Laser
b¬m
H×nh 1.13: CÊu h×nh EDFA b¬m hai h−íng c¬ b¶n
HiÖn t¹i vµ t−¬ng lai, çc cÊu h×nh EDFA hai h−íng sÏ ®−îc øng dông nhiÒu
vµ cho ra çc −u ®iÓm h¬n so víi cÊu h×nh ph¶n x¹. Çc tÝn hiÖu quang ë ®Çu
vµo c¶ hai ®Çu EDFA v× vËy cÊu h×nh nµy gäi lµ cÊu h×nh tÝn hiÖu hai h−íng.
Tuy nhiªn cÊu tróc nµy dÉn ®Õn gi¸ thµnh ®¾t khi ph¶i sö dông nguån c«ng
suÊt b·o hoµ rÊt cao.
b. Tù ®éng ®iÒu chØnh khuÕch ®¹i vµ c«ng suÊt.
Trong çc hÖ thèng khuÕch ®¹i quang, çc ®¸p øng phi tuyÕn cña EDFA
®èi víi tÝn hiÖu ®Çu vµo lín sÏ dÉn ®Õn sù biÕn ®æi c«ng suÊt ngoµi ý muèn, vµ
®iÒu nµy lµm suy gi¶m tØ lÖ lçi bit BER cña hÖ thèng. Trong çc hÖ thèng sö
dông nhiÒu bé khuÕch ®¹i quang m¾c chuçi, ¶nh h−ëng cña b·o hoµ khuÕch ®¹i
t¹i bÊt k× tr¹ng th¸i EDFA nµo còng ®Æc biÖt cã h¹i v× çc chuçi ®−îc thiÕt kÕ
®Ó ho¹t ®éng t¹i møc th«ng suèt tÝn hiÖu mét çch chÝnh x¸c. Trong çc hÖ
thèng th«ng tin quang sö dông kü thuËt ghÐp kªnh theo b−íc sãng WDM, c«ng
suÊt tæng tõ sù xÕp chång cña vµi kªnh quang cã thÓ thay ®æi mét çch ngÉu
nhiªn theo thêi gian. §iÒu nµy g©y ra tr«i c«ng suÊt tÝn hiÖu vµ sù tù ®iÒu chÕ
trong kªnh tÇn sè thÊp ngoµi ý muèn. Nh− vËy, thùc hiÖn viÖc ®iÒu chØnh
29
khuÕch ®¹i lµ cÇn thiÕt vµ gi¶i ph¸p cho çc vÊn ®Ò nªu trªn lµ sù ®iÒu chØnh
khuÕch ®¹i AGC. Còng t−¬ng tù nh− thÕ víi hÖ thènh yªu cÇu c«ng suÊt tÝn hiÖu
®Çu ra kh«ng ®æi, yªu cÇu gi¶m dao ®éng c«ng suÊt ®Çu ra, sö dông APC.
c. C©n b»ng vµ lµm ph¼ng phæ khuÕch ®¹i.
C©n b»ng phæ khuÕch ®¹i lµ rÊt quan träng ®èi víi hÖ thèng ghÐp kªnh
WDM kÕt hîp EDFA. Nh− ta ®· biÕt, b¨ng tÇn khuÕch ®¹i lµ kh«ng ®ång
d¹ng vÒ phæ vµ thÓ hiÖn mét vµi gîn sãng, sù kh¸c nhau vÒ ®é khuÕch ®¹i lµ
x·y ra t¹i çc kªnh quang cã kho¶ng çch b−íc sãng lín. Trong chuçi çc bé
khuÕch ®¹i quang, ngay c¶ sù kh¸c nhau nh− vÒ phæ khuÕch ®¹i còng cã thÓ
dÉn tíi sù kh¸c biÖt lín vÒ c«ng suÊt tÝn hiÖu thu ®−îc, ®iÒu nµy g©y ra sù
kh¸c nhau lín vÒ BER gi÷a çc tÝn hiÖu thu ®−îc tíi møc kh«ng thÓ chÊp
nhËn ®−îc
C©n b»ng khuÕch ®¹i nghÜa lµ lµm cho khuÕch ®¹i ®ång ®Òu ë çc
kªnh quang riªng rÏ.
Lµm ph½ng khuÕch ®¹i nghÜa lµ t¹o ra ®−îc b¨ng tÇn phæ khuÕch ®¹i
®ång ®Òu ë çc kªnh quang riªng rÏ. Nh− vËy, khi ë tr−êng hîp øng dông hai
kªnh, c©n b»ng khuÕch ®¹i cã thÓ ®−îc thùc hiÖn nhê biÖn ph¸p ®¬n gi¶n nh−
sau: khi cã ®é dµi ®· cho cña EDFA, c«ng suÊt b¬m cã thÓ ®−îc chän ®Ó çc
bé khuÕch ®¹i trong çc vïng ®Ønh vµ vai gåm çc b−íc sãng 1580nm vµ
1540nm lµ chÝnh x¸c b»ng nhau, v× sù kh¸c biÖt lµ do ¶nh h−ëng cña sù t¸i
hÊp thô tÝn hiÖu ë b−íc sãng ng¾n. Mét çch c©n b»ng khuÕch ®¹i kh¸c lµ ®Æt
çc kªnh quang t¹i çc b−íc sãng mµ nã cho ra çc ®é khuÕch ®¹i b»ng nhau
ë ®iÒu kiÖn b¬m lín nhÊt.
d. CÊu tróc c¶i tiÕn ®Æc tÝnh kh¸c.
§Ó c¶i thiÖn ®Æc tÝnh cña EDFA, mét sè cÊu tróc biÕn ®æi cã sù thay ®æi
chót Ýt vÒ cÊu h×nh cña EDFA:
+ Trong cÊu h×nh nµy, ®Çu tiªn lµ cÊu h×nh thay ®æi ®é dµi EDF ®Ó thu
®−îc ®é khuÕch ®¹i cao h¬n.
+ Thø hai lµ t¸ch ®é dµi EDF thµnh hai phÇn b»ng bé çch ly.
30
+ Ph−¬ng ph¸p thø ba ®Ó t¨ng ®é khuÕch ®¹i cña EDFA lµ ®Æt thªm vµo
®é dµi EDF mét bé läc quang b¨ng th«ng hÑp.
Víi bé khuÕch ®¹i EDFA tham sè quan träng nhÊt lµ ®é dµi cña sîi pha
tap Erbium EDF. §é khuÕch ®¹i vµ h×nh ¶nh nhiÔu cña EDFA ®Òu bÞ ¶nh
h−ëng m¹nh tõ ®é dµi sîi EDF råi sau ®ã lµ cÊu h×nh b¬m. §Ó thiÕt kÕ ®−îc
mét bé khuÕch ®¹i EDFA cã hiÖu qu¶ cao nhÊt cÇn tèi −u ho¸ ®é dµi EDF.
5.4 Tèi −u ho¸ ®é dµi sîi pha t¹p Erbium (EDF).
Môc ®Ých chÝnh cña thiÕt kÕ tèi −u EDFA lµ lùa chän ®é dµi EDF ®Ó cã ®é
khuÕch ®¹i cao. §é khuÕch ®¹i cña EDFA phô thuéc chñ yÕu vµo ®é dµi EDF,
vµ dù b¸o ®é khuÕch ®¹i lµ phøc t¹p do b¶n chÊt ph©n bè hai h−íng cña bé
khuÕch ®¹i. Ta cã thÓ coi EDFA nh− mét chuçi cña nhiÒu bé khuÕch ®¹i
quang nhá ghÐp l¹i víi nhau cã ®é dµi t¨ng dÇn. VËy ®é khuÕch ®¹i G thùc
®−îc cÊu thµnh tõ toµn bé phÇn tö khuÕch ®¹i g(z) däc theo trôc z cña EDF vµ
cã thÓ viÕt nh− sau:
L
G = exp ∫ g (z )dz (9)
0
ë ®©y L lµ ®é dµi cña EDF. Trong çc tham sè cña EDF th−êng cã phæ
hÊp thô vµ bøc x¹ kÝch thÝch thu ®−îc tõ sîi thuû tinh pha t¹p Erbium. Phæ
khuÕch ®¹i g*(λ) vµ phæ suy hao α(λ) ®o ®−îc x¸c ®Þnh tõ:
g (λ ) = σ (λ )Γ(λ ) N
*
e t
(10)
α (λ ) = σ a (λ )Γ(λ ) N t (11)
Trong ®ã
σe: tiÕt diÖn bøc x¹
σa: TiÕt diÖn hÊp thô
Γ(λ) : Lµ hÖ sè chång lÊn gi÷a tr−êng mode qua tÝch luü ion Erbium
(
Γ(λ ) = 1 − exp − b / a
2 2
) (12)
a: lµ b¸n kÝnh lâi sîi
b: b¸n kÝnh phñ Er3+
Nt: mËt ®é ion Erbium
31
Khi ¸nh s¸ng b¬m vµ ¸nh s¸ng tÝn hiÖu truyÒn trong cïng mét h−íng
däc theo sîi vµ bøc x¹ tù ph¸t kh«ng ®¸ng kÓ, c«ng suÊt tÝn hiÖu Ps ®−îc thay
®æi khi ®i qua lat EDF lµ:
d Ps
= g (z ) P s − α P s (13)
dz
αs: lµ hÖ sè suy hao cña sîi
HÖ sè khuÕch ®¹i g(z) lµ kh¸c nhau gi÷a tÝch luü ion ë møc trªn vµ møc
d−íi vµ cã thÓ ®−îc viÕt nh− sau:
⎡ * ⎤
g (z ) = ⎢ g (λ ) N 2 − α (λ ) N 1 ⎥ (14)
⎣⎢ Nt N t ⎦⎥
Trong ®ã :
N2: mËt ®é tÝch luü trung b×nh ë tr¹ng th¸i siªu bÒn( hoÆc tÝch luü
ë møc trªn –4I13/2)
N1: mËt ®é tÝch luü trung b×nh ë tr¹ng th¸i nÒn( hoÆc tÝch luü ë
møc trªn –4I152)
MËt ®é cña Er3+ lµ Nt=N1+N2: ¸nh s¸ng b¬m cã thÓ ®−îc ph©n tÝch
t−¬ng tù.
§èi víi b¬m ë d¶i hÊp thô 980nm, tÝch luü da t¹p 4I11/2 lµ kh«ng
®¸ng kÓ. Sù hiÕm cña møc b¬m tho¶ m·n danh ®Þnh khi tèc ®é ph©n ra kh«ng
bøc x¹ tõ møc b¬m Wnr lín h¬n nhiÒu tèc ®é b¬m Wpump :
=
P σ (λ
p a p
)
¦W pump hν p A
(15)
Trong ®ã : Pp : C«ng suÊt b¬m
νp: TÇn sè b¬m. A: DiÖn tÝch tr−êng mode
ë ®©y, gi¶ thiÕt mËt ®é ion Er3+ lµ h»ng sè trong vïng b¸n kÝnh EDF
r<b lµ b¸n kÝnh lâi pha t¹p Erbium vµ b»ng 0 víi r>b. Çc mËt ®é tÝn hiÖu vµ
b¬m ®−îc xem lµ ®ång nhÊt trong lâi pha t¹p. Diode laser b¬m (LD) lµ LD ®¬n
mode. B¬m ®¬n mode ®−îc tËp trung t¹i tÇn sè γ=γp. C«ng suÊt b¬m ph¶i cao
h¬n ng−ìng b¬m.
hγ A
σ (λ )Γ(λ )τ
=
p
P th
(16)
© p p
32
τ: Lµ thêi gian tån t¹i tù ph¸t cña ion ë tr¹ng th¸i gi¶ bÒn. TÝn hiÖu táng
tr−êng hîp nµy tËp trung ë γs. C«ng suÊt tÝn hiÖu b·o hoµ ®−îc cho bëi:
hγ A
=
p
σ (λ ) + σ (λ )Γ(λ )τ
P sat
(17)
e s a s s
Qua ®ã ta thÊy c«ng suÊt b¬m sÏ gi¶m däc theo sîi. NÕu ®é dµi EDF lµ
qu¸ dµi, mét phÇn nµo ®ã cña sîi sÏ b¬m d−íi ng−ìng nghÞch ®¶o vµ nã t¸i
hÊp thô tÝn hiÖu. EDF mµ qu¸ ng¾n sÏ hÊp thô qu¸ Ýt c«ng suÊt b¬m. §é dµi tèi
−u t¨ng theo c«ng suÊt b¬m vµ gi¶m theo sù t¨ng c«ng suÊt tÝn hiÖu. Tõ h×nh
vÏ ®· chØ ra ®é khuÕch ®¹i EDFA phô thuéc vµo ®é dµi bé khuÕch ®¹i cho c¶
b¬m ë 980nm vµ 1480nm. KÕt qu¶ cho thÊy r»ng b¬m ë 980nm cho hÖ sè
khuÕch ®¹i cao h¬n ë 1480nm. HÖ sè khuÕch ®¹i t¨ng khi c«ng suÊt b¬m t¨ng.
§Ó thu ®−îc cïng gi¸ trÞ ®é khuÕch ®¹i, ®é dµi khuÕch ®¹i tèi −u khi b¬m ë
1480nm th× dµi h¬n ë 980nm. Sù kh¸c nhau nµy lµ do hÖ sè hÊp thô khoÎ h¬n
khi b¬m ë 980nm so víi khi b¬m ë 1480nm. §Ó biÕt tai sao chØ cã λ=980nm
vµ λ=1480nm ®−îc sö dông lµm b−íc sãng b¬m. Ta sÏ nghiªn cøu çc th«ng
sè kü thuËt cña bé khuÕch ®¹i EDFA
5.5 Çc th«ng sè kü thuËt cña modul EDFA
a. C«ng suÊt b¬m vµ b−íc sãng b¬m.
Nh− ®· ®−îc gi¶i thÝch ë trªn, cã mét vµi vïng b−íc sãng b¬m cho phÐp
kÝch thÝch çc ion Erbium. §Æc tÝnh khuÕch ®¹i cña sîi EDFA ®−îc b¬m ë
mçi vïng b¬m ®−îc nghiªn cøu d−íi d¹ng hÖ sè khuÕch ®¹i, tû lÖ phÇn c¾t
ngang bøc x¹ kÝch thÝch b¬m vµ phÇn c¾t ngang hÊp thô b¬m, hiÖu suÊt biÕn
®æi c«ng suÊt, vµ çc ®Æc tÝnh nhiÔu. Nh×n chung ®é khuÕch ®¹i lóc ®Çu còng
t¨ng m¹nh víi hµm mò theo sù t¨ng cña c«ng suÊt b¬m vµ råi ng¶ thÊp xuèng
khi c«ng suÊt b¬m v−ît qóa mét gi¸ trÞ nµo ®ã nh− ®−îc minh ho¹ ë h×nh 1.8.
HÖ sè khuÕch ®¹i cña bé khuÕch ®¹i cã ®¬n vÞ lµ dB/mW lµ mét ®−êng
nghiªng lín nhÊt tiÕp tuyÕn víi ®−êng cong khuÕch ®¹i ®i qua gèc täa ®é nh−
®−îc chØ ra ë ®−êng chÊm chÊm trong h×nh vÏ.
33
C¶ hai lo¹i b−íc sãng b¬m 1480nm vµ 980nm ®Òu ®−îc dïng tèt trong
çc EDFA
B−íc sãng b¬m 1480nm ®−îc dïng trong EDFA v× mét sè lý do sau:
- TÝnh s½n cã cña c«ng suÊt b¬m cao cã tõ çc diode laser b¸n dÉn ho¹t
®éng t¹i b−íc sãng nµy.
- HiÖu suÊt c«ng suÊt tèt v× cã sù kh¸c nhau nhá gi÷a b−íc sãng 1480nm vµ
1550nm.
- Khi b¬m cho EDFA tõ xa, suy hao sîi sÏ thÊp h¬n.
- Phæ hÊp thô b¨ng réng yªu cÇu tÝnh chÝnh x¸c vÒ b−íc sãng laser b¬m Ýt
nghiªm ngÆt h¬n.
B−íc sãng b¬m 980nm cho ra ®Æc tÝnh nhiÔu cña EDFA tèt h¬n, khuÕch
®¹i tÝn hiÖu trong çc hÖ thèng nhiÒu kªnh quang Ýt bÞ mÐo h¬n, vµ thiÕt bÞ nµy
Ýt nh¹y c¶m víi nhiÖt ®é cao h¬n so víi b−íc sãng b¬m 1480nm. Nh−ng nã
còng yªu cÇu tÝnh chÝnh x¸c vÒ b−íc sãng b¬m chÆt chÏ h¬n. ViÖc so s¸nh
b−íc sãng b¬m 980nm vµ 1480nm dùa trªn quan hÖ gi÷a ®é dµi sîi EDF vµ
khuÕch ®¹i tÝn hiÖu cho c¶ hai b−íc sãng ë cïng mét c«ng suÊt b¬m ®· ®−îc
nghiªn cøu. Nh×n chung b¬m ë 980nm cã hiÖu qu¶ h¬n b¬m ë 1480nm vµ ta
34
cã thÓ x©y dùng ®−îc bé EDFA cã ®é khuÕch ®¹i cao h¬n víi ®é dµi EDF
ng¾n h¬n b»ng viÖc sö dông b−íc sãng b¬m 980nm.
b. KhuÕch ®¹i trong EDFA
§é khuÕch ®¹i cña bé khuÕch ®¹i quang ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau:
( Pout − Psp )
G= (18)
Ps
Trong ®ã Ps vµ Pout t−¬ng øng lµ c«ng suÊt ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña bé
khuÕch ®¹i quang. Ngoµi khuÕch ®¹i, bé khuÕch ®¹i quang còng ph¸t ra ASE
vµ ë ®©y Psp lµ c«ng suÊt nhiÔu ®−îc ph¸t tõ bé khuÕch ®¹i quang n»m trong
b¨ng tÇn quang (hay cßn ®−îc gäi lµ b¨ng tÇn ph¸t x¹ tù ph¸t ®−îc khuÕch
®¹i).
ViÖc x¸c ®Þnh ®é khuÕch ®¹i trong bé khuÕch ®¹i quang sîi lµ mét qu¸
tr×nh phøc t¹p do b¶n chÊt ph©n bè hai h−íng cña nã. §Ó thu ®−îc ®é khuÕch
®¹i thùc cña bé khuÕch ®¹i, phÇn c¾t ngang (hay mÆt c¾t) bøc x¹ kÝch thÝch σe
vµ phÇn c¾t ngang hÊp thô σa lµ çc yÕu tè quan träng cÇn ®−îc xem xÐt.
§é khuÕch ®¹i thùc cña bé khuÕch ®¹i quang sîi cã thÓ x¸c ®Þnh tïy
thuéc vµo møc biÕn ®æi trung b×nh cña tÝch lòy ion Erbium. Møc nghÞch ®¶o
trung b×nh ®−îc thiÕt lËp b»ng çc møc b¬m vµ tÝn hiÖu. §é khuÕch ®¹i sÏ phô
thuéc vµo c«ng suÊt b¬m, ®©y lµ mét h×nh ¶nh cã ý nghÜa ®èi víi çc EDF
kh¸c nhau.
• KhuÕch ®¹i quang tÝn hiÖu nhá
KhuyÕn nghÞ G.661 ITU-T ®· x¸c ®Þnh ®é khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nhá lµ ®é
khuÕch ®¹i khi nã ho¹t ®éng trong chÕ ®é tuyÕn tÝnh, n¬i mµ nã hoµn toµn
kh«ng phô thuéc vµo c«ng suÊt quang tÝn hiÖu ®Çu vµo, t¹i møc c«ng suÊt
quang vµ tÝn hiÖu b¬m ®· cho. §iÒu nµy ®−îc hiÓu lµ vïng khuÕch ®¹i tÝn hiÖu
nhá t−¬ng øng víi çc møc c«ng suÊt ®Çu vµo, n¬i mµ ®é khuÕch ®¹i tÝn hiÖu
kh«ng lµm gi¶m ®é khuÕch ®¹i cña bé khuÕch ®¹i quang. §Ó x¸c ®Þnh vïng
35
khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nhá, ng−êi ta th−êng dù b¸o b»ng nhiÔu ®Çu vµo hiÖu dông
Pn,eff cña bé khuÕch ®¹i.
Pn,eff ≈ 2hνB0 ∼ 30nW/nm ®èi víi λ=1550nm
ë ®©y hν lµ n¨ng l−îng photon vµ B0 lµ b¨ng tÇn quang cña bé khuÕch ®¹i
quang. NhiÔu ®Çu vµo hiÖu dông ®−îc khuÕch ®¹i lªn tõ ®é khuÕch ®¹i vµ
sÏ thu ®−îc c«ng suÊt nhiÔu ®Çu ra cña bé khuÕch ®¹i. §é khuÕch ®¹i tÝn
hiÖu nhá lµ tham sè quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña bé EDFA trªn
tuyÕn. NÕu nh− c«ng suÊt tÝn hiÖu lín sÏ lµm gi¶m ®é khuÕch ®¹i thùc, vµ
dÉn ®Õn lµm gi¶m quü c«ng suÊt cña tuyÕn th«ng tin quang.
• KhuÕch ®¹i b∙o hoµ
§Æc tÝnh khuÕch ®¹i b·o hoµ cña EDFA lµ mét tham sè quan träng. C«ng
suÊt tÝn hiÖu thu ®−îc ë ®Çu ra bé khuÕch ®¹i quang lµ mét gi¸ trÞ ®Æc biÖt hÊp
dÉn v× nã cã liªn quan tíi cù ly truyÒn dÉn vµ cù ly kho¶ng lÆp cña çc hÖ
thèng truyÒn dÉn dµi, vµ nã lµm t¨ng sè ®Çu ra trong cÊu h×nh ph©n bè sîi
quang. EDFA th−êng ho¹t ®éng t¹i çc møc tÝn hiÖu ®Çu vµo ®ñ lín ®Ó t¹o ra
sù b·o hoµ khuÕch ®¹i. Sù b·o hoµ ®é khuÕch ®¹i ®−îc xem nh− lµ sù gi¶m ®é
khuÕch ®¹i trong lóc c«ng suÊt tÝn hiÖu t¨ng. §é khuÕch ®¹i cña bé khuÕch
®¹i quang cã thÓ ®−îc viÕt nh− sau:
⎡ P ⎤ ⎡ G − 1 Pout ⎤
G = G0 exp ⎢(1 − G ) in ⎥ = G0 exp ⎢− ⎥ (19)
⎣ Psat ⎦ ⎣ G Psat ⎦
36
ë ®©y G0 lµ ®é khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nhá nh− ®· ®Ò cËp ë trªn. C«ng suÊt
b·o hoµ Psat t¹i b−íc sãng x¸c ®Þnh lµ c«ng suÊt ®−îc yªu cÇu ®Ó nghÞch ®¶o
mét líp (l¸t c¾t) cña sîi pha t¹p Erbium ®ñ ®Ó thu ®−îc sù truyÒn th«ng tÝn
hiÖu quang, hoÆc nãi mét çch kh¸c lµ ®ñ ®Ó cho ®é khuÕch ®¹i b»ng kh«ng.
• §é nghiªng cña khuÕch ®¹i.
Mét trong nh÷ng øng dông quan träng nhÊt cña EDFA trong th«ng tin
quang sîi lµ viÖc sö dông nã trong çc hÖ thèng ghÐp kªnh quang. Trong çc
hÖ thèng ghÐp kªnh theo b−íc sãng WDM víi cù ly xa, phæ khuÕch ®¹i cña bé
khuÕch ®¹i ph¶i duy tr× ph¼ng ®Ó tr¸nh sù tréi lªn vÒ c«ng suÊt cña mét kªnh
nµo ®ã. Sù thay ®æi hoÆc nghiªng trong phæ khuÕch ®¹i x¶y ra khi çc kªnh
ghÐp b−íc sãng ®−îc thªm vµo hoÆc rÏ xuèng trong chïm tÝn hiÖu WDM sÏ
lµm gi¶m ®Æc tÝnh cña hÖ thèng th«ng tin dµi. ë ®©y, sù nghiªng ®é khuÕch ®¹i
®−îc x¸c ®Þnh nh− lµ tû sè cña sù biÕn ®æi khuÕch ®¹i t¹i b−íc sãng ®o ®−îc
víi sù thay ®æi khuÕch ®¹i t¹i b−íc sãng chuÈn, n¬i mµ çc thay ®æi khuÕch
®¹i ®−îc t¹o ra do cã sù biÕn ®æi ®iÒu kiÖn ®Çu vµo. Ngoµi ®é nhiªng khuÕch
®¹i, mét kh¸i niÖm kh¸c n÷a còng ®−îc quan t©m ë ®©y lµ ®é dèc khuÕch ®¹i.
CÇn ph¶i ph©n biÖt gi÷a ®é dèc khuÕch ®¹i tÜnh vµ ®é dèc khuÕch ®¹i ®éng.
§iÓm kh¸c nhau gi÷a ®é dèc tÜnh vµ ®éng lµ do cã sù thay ®æi vÒ møc nghÞch
®¶o bé khuÕch ®¹i ph¸t sinh tõ sù thay ®æi b−íc sãng cña tÝn hiÖu ®Çu vµo b·o
hoµ m¹nh.
• Phæ khuÕch ®¹i cña EDFA.
Phæ khuÕch ®¹i cña EDFA lµ tham sè quan träng v× b¨ng tÇn khuÕch ®¹i
lµ mét tham sè träng yÕu ®Ó x¸c ®Þnh b¨ng truyÒn dÉn. §Æc tÝnh nµy ®· ®−îc
nghiªn cøu víi çc sîi EDF kh¸c nhau theo gãc ®é më réng b¨ng tÇn cña çc
EDFA.B»ng çch thay ®æi vËt liÖu chñ trong sîi thuû tinh Silica sang thuû tinh
Flouride gèc ZrF4 vµ thuû tinh fluorophospate còng høa hÑn më réng vµ lµm
ph¼ng ®−îc b¨ng tÇn khuÕch ®¹i. §Æc biÖt sîi EDF gèc flouride cho ra ®−îc
37
vïng khuÕch ®¹i ph¼ng trong d¶i b−íc sãng tõ 1530nm ®Õn 1560nm. Ngoµi
ra, khi t¨ng ®é dµi EDF, phæ khuÕch ®¹i cã thÓ thu ®−îc trong kho¶ng b−íc
sãng tõ 1570nm ®Õn 1620nm.
c. NhiÔu trong bé khuÕch ®¹i EDFA.
NhiÔu trong tÝn hiÖu khuÕch ®¹i quang lµ mét chñ ®Ò quan träng trong
çc hÖ thèng th«ng tin quang. Çc ®Æc tÝnh nhiÔu thÓ hiÖn lµ mét tham sè chñ
chèt mµ nã x¸c ®Þnh ®Æc tÝnh trªn toµn bé hÖ thèng nh− cù ly truyÒn dÉn vµ
tèc ®é bÝt lín nhÊt. Cã hai d¹ng nhiÔu ®Æc tr−ng lµ: nhiÔu quang (hay cßn
®−îc gäi lµ nhiÔu tr−êng quang), vµ nhiÔu c−êng ®é (hay cßn ®−îc gäi lµ
nhiÔu dßng photo).
• NhiÔu quang trong bé khuÕch ®¹i EDFA.
NhiÔu quang lµ tham sè quan träng nhÊt liªn quan tíi çc ®Æc tÝnh nhiÔu
trong çc hÖ thèng sö dông khuÕch ®¹i quang. Nh− ®· xem xÐt vÒ çc ion Er3+
trong sîi EDF ë trªn. Çc photon bøc xatj ph¸t cã h−íng vµ pha ngÉu nhiªn.
Mét sè çc photon bøc x¹ tù ph¸t ®−îc gi÷ l¹i ë çc mode cña sîi dÉn quang.
V× çc photon ®−îc gi÷ l¹i nµy lan truyÒn däc bªn trong sîi, chóng l¹i ®−îc
khuÕch ®¹i. Qu¸ tr×nh nµy t¹o ra bøc x¹ tù ph¸t ®−îc khuÕch ®¹i ASE. §Ó x¸c
®Þnh thµnh phÇn nhiÔu nhá nhÊt cña bé khuÕch ®¹i vµ tÝnh kh«ng ch¾c ch¾n vÒ
tÝn hiÖu ®Çu ra tho¶ m·n nguyªn lý Heisenberg, c«ng suÊt nhiÔu tèi thiÓu ®Çu
ra bé khuÕch ®¹i Psp,min ®−îc x¸c ®Þnh:
P sp , min
= hv(G − 1)B (20)
Víi B lµ mét n÷a b¨ng tÇn B0 cña bé khuÕch ®¹i quang. Gi¶ thiÕt r»ng sù
th¨ng gi¸ng cña tÝn hiÖu tån t¹i lµ do t¸c ®éng cña nhiÔu träng. §é khuÕch ®¹i
G vµ tÝn hiÖu lín th× c«ng suÊt ®Çu ra cña bé khuÕch ®¹i quang lµ cã thÓ ®¹t
®−îc nhá nhÊt sÏ t−¬ng øng víi sù khuÕch ®¹i cña mét photon trong b¨ng tÇn
B:
PASE = mt N sp hν (G − 1)B0 (21)
mt: Sè çc mode lan truyÒn ngang trong qu¸ tr×nh ph©n cùc
38
P sp
= N sp
hv(G − 1) B0 (22)
§−îc gäi lµ c«ng suÊt bøc x¹ tù ph¸t cña bé khuÕch ®¹i quang.
Tõ biÓu thøc trªn cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc c«ng suÊt ASE tæng PASE ®−îc lÊy trªn
toµn bé çc mode mµ sîi quang ®−a ra trong b¨ng tÇn B0. Trong çc bé
khuÕch ®¹i quang sîi thùc tÕ, tiªu biÓu th−êng cã hai mode lan truyÒn ph©n
cùc trong bøc x¹ tù ph¸t. HÖ sè bøc x¹ tù ph¸t ®−îc viÕt nh− sau:
N = σ N e 2
(23)
sp
σ N −σ N
e 2 a 1
σe, σa : tiÕt diÖn bøc x¹ kÝch thÝch vµ tiÕt diÖn hÊp thô.
N1, N2 : t−¬ng øng lµ çc mËt ®é tÝch luü trung b×nh ë tr¹ng th¸i siªu bÒn (
møc trªn) vµ nÒn (møc ®Êt).
§Ó cho ®¬n gi¶n ta ®Æt : η = σ e vµ N2 vµ N1 lµ hµm cña trôc Z däc theo sîi th×
σ a
nhiÔu cña bé khuÕch ®¹i quang N(z) khi kh«ng cã tÝn hiÖu ®Çu vµo ®−îc viÕt
nh− sau:
η N2
N (z ) = (G − 1) (23)
η N 2 − N1
Víi G lµ mét hµm sè cña Z trong tr−êng hîp nghÞch ®¶o tÝch luü m«i tr−êng
lµ ©m, tøc lµ η N 2 − N 1 < 0 , khuÕch ®¹i G sÏ nhá h¬n 1 vµ Nsp lµ ©m, nh−ng
c«ng suÊt nhiÔu PASE lu«n d−¬ng vµ b»ng P sp

= N (1 − G ) .
sp
Trong tr−êng hîp ë møc ng−ìng c¶u nghÞch ®¶o m«i tr−êng, tøc lµ :
η N 2 − N 1 = 0 , Nsp kh«ng x¸c ®Þnh, nh−ng thùc tÕ c«ng suÊt nhiÔu l¹i ®−îc x¸c
®Þnh vµ b»ng P sp
= η N 2 L1 trong ®ã L lµ ®é dµi sîi EDF, ë tr−êng hùop m«i
tr−êng nghÞch ®¶o lµ lín h¬n 0, tøc lµ η N 2 − N 1 > 0 ta cã Nsp >1.
39
Tr−êng hîp nghÞch ®¶o m«i tr−êng hoµn toµn, khi mµ toµn bé çc nguyªn tö ë
tr¹ng th¸i kÝch thÝch tøc lµ Nt=0, th× hÖ sè bøc x¹ tù ph¸t Nsp tiÕn tíi gi¸ trÞ nhá
nhÊt cu¶ nã lµ b»ng 1. Trong tr−êng hîp nµy c«ng suÊt nhiÔu ®µu ra gi¶m tíi
gi¸ trÞ nhiÔu l−îng tö ®−îc khuÕch ®¹i : P sp , min
= hv(G − 1)B . Nh− vËy cã thÓ
nãi r»ng nhiÔu ®Çu ra cña bé khuÕch ®¹i quang nhá nhÊt thu ®−îc khi ®¹t ®−îc
nghÞch ®¶o tÝch luü hoµn toµn trong m«i tr−êng khuÕch ®¹i. Trong thùc tÕ hÖ
sè bøc x¹ tô ph¸t Nsp lµ mét sù x¸c ®Þnh chÊt l−îng ®èi víi nghÞch ®¶o tÝch
luü. Gi¸ trÞ Nsp gÇn b»ng 1 lµ gi¸ trÞ thÊp nhÊt cã thÓ thu ®−îc. Gi¸ trÞ nµy cã
thÓ ®¹t ®−îc khi b¬m m¹nh ë vïng cã b−íc sãng 980nm.
• NhiÔu c−êng ®é trong bé khuÕch ®¹i EDFA:
Nh− ®· biÕt, c−êng ®é ¸nh s¸ng ®Õn ®−îc bé t¸ch sãng quang biÕn ®æi
thµnh dßng ®iÖn. Dßng photon ban ®Çu Iph(t) sÏ ®−îc ph¸t ra trong bé t¸ch
sãng quang khi cã mét c«ng suÊt quang P(t) tõ nguån ph¸t ®i tíi.
ηe
I ph (t ) = RP(t ) = P (t )
hν
NhiÔu c−êng ®é lµ mét yÕu tè tréi lµm giíi h¹n ®¸ng kÓ n¨ng lùc cña
çc hÖ thèng th«ng tin quang.V× bé t¸ch sãng quang biÕn ®æi nhiÔu c−êng ®é
trùc tiÕp thµnh nhiÔu ®iÖn. Çc lo¹i nhiÔu c−êng ®é th−êng ®−îc xem xÐt
trong hÖ thèng lµ: nhiÔu l−îng tö ( nhiÔu b¾n ph¸), nhiÔu ph¸ch gi÷a tÝn hiÖu
vµ bøc x¹ tù ph¸t, nhiÔu ph¸ch gi÷a bøc x¹ tù ph¸t víi bøc x¹ tù ph¸t vµ nhiÔu
ph¶n x¹
- NhiÔu l−îng tö
NhiÔu l−îng tö cã nguån gèc ph¸t sinh lµ do tÝnh kh«ng ch¾c ch¾n vÒ
thêi gian ®Õn cña çc ®iÖn tö hoÆc çc photon t¹i bé t¸ch sãng. Khi nhiÔu tréi
lµ nhiÔu l−îng tö, nã ®−îc coi nh− lµ giíi h¹n nhiÔu b¾n hoÆc nhiÔu l−îng tö.
C¶ tÝn hiÖu tõ Laser ph¸t vµ ASE ®©u tham giavµo nhiÔu l−îng tö. V× vËy,
nhiÔu l−îng tö ttrong tr−êng hîpnµy bao gåm c¶ nhiÔu l−îng tö tõ tÝn hiÖu ®Çu
vµo ®−îc khuÕch ®¹i vµ nhiÔu l−îng tö tõ bøc x¹ tù ph¸t ®−îc khuÕch ®¹i.
40
- NhiÔu ph¸ch tÝn hiÖu-tù ph¸t:
NhiÔu ph¸ch tÝn hiÖu-tù ph¸t lµ do cã sù giao thoa gi÷a tÝn hiÖu quang vµ
bøc x¹ tù ph¸t ®−îc khuÕch ®¹i ASE g©y ra dao ®éng c−êng ®é. Ta kh«ng thÓ
tr¸nh khái çc nhiÔu nµy trong çc hÖ thèng sö dông EDFA vµ nhiÔu nµy lµ
nhiÔu tham gia ®Çu tiªn vµo tæng nhiÔu trong çc hÖ thèng th«ng tin ®−îc
khuÕch ®¹i quang. NhiÔu ph¸ch nµy t−¬ng tù nh− ë trong tr−êng hîp ph¸ch
hai tÇn sè trong bé trén Heterodyne ®Ó ph¸t ra mét tÇn sè kh¸c. Do tÝnh trén
nµy phô thuéc ph©n cùc nªn tÝn hiÖu sÏ chØ ph¸ch víi çc thµnh phÇn ASE
cïng ph©n cùc tÝn hiÖu. Nh−ng ASE th−êng lµ kh«ng ph©n cùc, v× thÕ chØ cã
mét n÷a tham gia vµo mËt ®é nhiÔu ph¸ch tÝn hiÖu – tù ph¸t.
Hinh 2.17 m« t¶ nhiÔu ph¸ch nµy:

NhiÔu
TÝn hiÖu
ph¸ch
®−îc
TÝn hiÖu-tù
khuÕch
ph¸t
®¹i
Phæ quang
ASE
B0
λs B−íc sãng
H×nh 1.16 NhiÔu ph¸ch tÝn hiÖu-tù ph¸tλgi÷a tÝn hiÖu ®−îc
khuÕch ®¹i vµ çc thµnh phÇn phæ cña ASE.
- NhiÔu ph¸ch tù ph¸t-tù ph¸t.
NhiÔu ph¸ch tù ph¸t-tù ph¸t lµ ph¸ch gi÷a çc thµnh phÇn phæ kh¸c nhau
cña bøc x¹ tù ph¸t SE vµ dÉn ®Õn nhiÔu c−êng ®é. Toµn bé phæ ASE sÏ ®ãng
gãp vµo nhiÔu ph¸ch c−êng ®é tù ph¸t-tù ph¸t. NÕu nh− ASE lµ kh«ng ph©n
cùc, ASE ë mét trong hai ph©n cùc trùc giao sÏ ®ãng gãp vµo nhiÔu ph¸ch tù
ph¸t-tù ph¸t tæng. Trong h×nh 2.18, tæng sè çc cÆp ph¸ch cã thÓ gi¶m ®i khi
mµ b¨ng tÇn quang gi¶m.
41
NhiÔu ph¸ch
Tù ph¸t-tù ph¸t
Phæ quang
ASE
B0
B−íc sãng λ
H×nh 1.16: NhiÔu ph¸ch tù ph¸t-tù ph¸t gi÷a tÝn hiÖu ®−îc
khuÕch ®¹i vµ çc thµnh phÇn phæ ASE.
- NhiÔu ph¶n x¹ (nhiÔu giao thoa nhiÒu luång)
Trong bé khuÕch ®¹i quang th−êng cã sù ph¶n x¹ t¹i hai ®Çu sîi EDF.
Qu¸ tr×nh nµy t¹o ra sù biÕn ®æi cña nhiÔu pha laser thµnh nhiÔu c−êng ®é.
NhiÔu c−êng ®é nh− vËy sÏ lµm gi¶m tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu t¹i bé thu
quang. NhiÔu ®· ®−îc biÕn ®æi ®−îc biÕt nh− lµ nhiÔu giao thoa nhiÒu luång
hoÆc MPI (Multipath Interference) hoÆc cã thÓ ®−îc gäi lµ nhiÔu qu¸ møc.
Çc tham sè quan träng x¸c ®Þnh biªn ®é cña MPI lµ çc møc ph¶n x¹, ®é
khuÕch ®¹i quang, ®é réng phæ tÝn hiÖu vµ trÔ thêi gian gi÷a hai ph¶n x¹. Khi
çc ph©n cùc cña luång quang bÞ trÔ vµ kh«ng trÔ lµ ®ång bé víi nhau, nã sÏ
t¹o ra nhiÔu c−êng ®é t−¬ng ®èi RIN (Relative Intensity Noise) tåi nhÊt vµ
giao thoa trung b×nh gÇn nh− lµ ë d¹ng bËc hai. Nh−ng nhiÔu ph¶n x¹ cã thÓ
®−îc bá qua nÕu nh− ¸nh s¸ng ®i tíi bé khuÕch ®¹i quang lµ hoµn toµn kÕt hîp
®Ó cho tham sè nhiÔu ph¶n x¹ nref b»ng kh«ng.
d. H×nh ¶nh nhiÔu cña bé khuÕch ®¹i quang:
H×nh ¶nh nhiÔu NF (Noise Figure) cña bé khuÕch ®¹i quang lµ mét h×nh
¶nh minh ho¹ ®Æc tr−ng cã ý nghÜa x¸c ®Þnh sù suy gi¶m tû lÖ tÝn hiÖu trªn
nhiÔu sau khi ®i qua bé khuÕch ®¹i. H×nh ¶nh nhiÔu mµ lín sÏ bÊt lîi cho ®Æc
tÝnh cña hÖ thèng, nã t¹o ra tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu thu ®−îc kÐm, t¨ng jitter
42
trong çc hÖ thèng soliton vµ t¨ng tÝch luü ASE däc theo tuyÕn truyÒn dÉn dµi
cã nhiÒu bé khuÕch ®¹i quang m¾c nèi tiÕp. Trong çc hÖ thèng th«ng tin
quang analog, nhiÔu pha cho biÕn ®æi nhiÔu c−êng ®é do çc ph¶n x¹ quang
bªn trong còng lµ yÕu tè chÝnh tham gia vµo h×nh ¶nh nhiÔu.
KhuyÕn nghÞ G.661 ITU-T ®· ®Þnh nghÜa r»ng h×nh ¶nh nhiÔu lµ sù suy
gi¶m tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu do truyÒn tÝn hiÖu giíi h¹n l−îng tö qua bé
khuÕch ®¹i quang sîi (OFA), ®−îc tÝnh b»ng (dB). Nh− vËy, h×nh ¶nh nhiÔu
®−îc x¸c ®Þnh lµ:
SNRin
NF =
SNRout
Trong tr−êng hîp nµy h×nh ¶nh nhiÔu ®−îc x¸c ®Þnh t−¬ng øng lµ NF =
10log(NF) vµ ®−îc tÝnh lµ dB. Çc tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu ®−îc xem xÐt t¹i
®Çu ra cña bé t¸ch sãng quang lý t−ëng mµ nã cã kh¶ n¨ng biÕn ®æi tõng
photon cña ¸nh s¸ng tíi thµnh dßng tÝn ®iÖn (hiÖu suÊt l−îng tö η = 1). Tû lÖ
tÝn hiÖu trªn nhiÔu ®Çu vµo SNRin ®−îc x¸c ®Þnh lµ tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu tõ
nguån nhiÔu l−îng tö. Nã ®−îc x¸c ®Þnh th«ng qua viÖc sö dông mét nguån
ph¸t lý t−ëng vµ bé thu lý t−ëng. Råi sau ®ã bé khuÕch ®¹i quang ®−îc m¾c
xen vµo vµ tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu ë ®Çu ra ®−îc x¸c ®Þnh. Khi chØ cã nhiÔu
ph¸ch tÝn hiÖu-tù ph¸t ®−îc xem xÐt, h×nh ¶nh nhiÔu ®−îc x¸c ®Þnh ë nhiÒu
kÕt qu¶ b¸o ço nh− lµ:
NF = 2 N sp
H×nh ¶nh nhiÔu NF, mµ nã ®−îc x¸c ®Þnh tõ nhiÔu ph¸ch tÝn hiÖu-tù ph¸t,
sÏ kh«ng chØ phô thuéc vµo b¨ng b¬m mµ cßn phô thuéc vµo c«ng suÊt b¬m,
b−íc sãng vµ cÊu h×nh b¬m. H×nh ¶nh nhiÔu trë nªn lín nÕu nh− bé khuÕch
®¹i quang lµ qóa dµi. H¬n thÕ n÷a, çc ®Æc tÝnh nhiÔu b·o hoµ cña EDFA còng
quan träng. Mét sè nhµ nghiªn cøu ®· chØ ra çc ®Æc tÝnh b·o hoµ vµ NF ®èi
víi c¶ b¬m xu«i vµ b¬m ng−îc hai h−íng. Tr−êng hîp mµ nhiÔu thÊp ®−îc coi
lµ tham sè quan träng. ë çc øng dông kh¸c cña EDFA nh− çc bé khuÕch ®¹i
43
®−êng truyÒn cho çc tuyÕn truyÒn dÉn dµi, th× c¶ nhiÔu thÊp vµ c«ng suÊt ®Çu
ra lín ®Òu ®−îc chó ý: hä t×m ra r»ng, ASE truyÒn ng−îc sÏ lµm xuèng cÊp
h×nh ¶nh nhiÔu.
5.6 §¸nh gi¸ çc vÊn ®Ò kü thuËt trong hÖ thèng truyÒn dÉn th«ng tin
quang sö dông khuÕch ®¹i quang sîi EDFA.
ThiÕt bÞ khuÕch ®¹i quang sîi cho phÐp thiÕt kÕ cÊu h×nh hÖ thèng
truyÒn dÉn quang míi nvµ linh ho¹t h¬n so víi møc c«ng suÊt ph¸t cao,
kho¶ng çch gi÷a çc tr¹m lÆp dµi h¬n. tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng −u ®iÓm
kh«ng thÓ phñ nhËn ®−îc cña bé khuÕch ®¹i quang chóng ta cÇn ph¶i tÝnh ®Õn
hiÖu øng phi tuyÕn, çc vÊn ®Ò t¸n s¾c, hiÖu øng ph©n cùc vµ nhiÔu tÝch luü
khi ¸p dông c«ng nghÖ míi nµy vµo m¹ng viÔn th«ng. ¶nh h−ëng cña çc hiÖu
øng nµy dÉn ®Õn çc hÖ thèng truyÒn dÉn ra sao? Phô thuéc vµo ph¹m vi øng
dông vµ yªu cÇu chÊt l−îng truyÒn dÉn cña tõng tr−êng hîp cô thÓ. §Ó thiÕt kÕ
çc hÖ thèng OFA sao cho cã ®é tin cËy vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trªn c¬ s¬
çc tham sè çc giao diÖn quang cña çc khuyÕn nghÞ ITU ng−êi ta ®· ®−a ra
çc gi¶i ph¸p:
- NhiÔu tÝch luü
- §iÒu chØnh t¸n s¾c
Kh¶ n¨ng ph¸t huy hiÖu qu¶ sö dông çc thiÕt bÞ khuÕch ®¹i quang sîi hoµn
toµn phô thuéc çc gi¶i ph¸p kÜ thuËt tiªn tiÕn kh¾c phôc hai vÊn ®Ò trªn.
a. NhiÔu tÝch luü:
Trong çc hÖ thèng truyÒn dÉn cã sö dông nhiÒu bé OFA, nhiÔu tù ph¸t
tõ çc bé OFA còng ®−îc khuÕch ®¹i nhiÒu lÇn nh− ¸nh s¸ng tÝn hiÖu. Do
bøc x¹ tíi ASE ®−îc khuÕch ®¹i t¹i mçi bé OFA vµ bæ sung thªm, bøc x¹
ASE tæng céng t¨ng lªn tû lÖ thuËn víi sè bé OFA, c«ng suÊt tÝn hiÖu so
víi møc nhiÔu sÏ gi¶m t−¬ng øng theo. C«ng suÊt nhiÔu cã thÓ v−ît qua
c«ng suÊt møc nhiÔu. Nh− vËy, nhiÔu ASE ®−îc tÝch luü n»m ë trong vµ
ngoµi d·i tÝn hiÖu. NhiÔu tÝch luü ASE lµm suy gi¶m hÖ sè khuÕch ®¹i OFA
vµ tû lÖ S/N cña hÖ thèng bëi v× nhiÔu ph¸ch liªn quan tíi ASE lµ yÕu tè
44
chÝnh lµm gi¶m tû sè S/N ë phÝa thu. Thùc tÕ, nhiÔu ph¸ch t¨ng tû lÖ víi sè
bé OFA nh− vËy tØ lÖ lçi bit BER còng gi¶m theo sè bé OFA. MÆc dï
nhiÔu tÝch luü trong çc hÖ thèng cã sö dông bé läc sÏ gi¶m ®i khi ®i qua
çc bé läc, nh−ng bøc x¹ ASE n»m trong b¨ng tÇn tÝn hiÖu th× vÉn t¨ng tû
lÖ víi sè bé OFA. Nh− vËy gi¶i ph¸p h¹n chÕ tèi thiÓu n¶h h−ëng nhiÔu
tÝch luü lµ gi¶m kho¶ng çch gi÷a çc bé OFA trong khi vÉn duy
tr×khuÕch ®¹i bï suy hao trªn ®−êng truyÒn. Cã hai gi¶i ph¸p sau ®Ó lµm
gi¶m bøc x¹ ASE:
- Dïng bé läc quang ASE.
- Sö dông hiÖu øng tù läc.
Víi çc hÖ thèng cã sö dông vµi chôc bé OFA hoÆc nhiÒu h¬n, hiÖu øn
tù läc ®−îc sö dông. HiÖu øng nµy ®iÒu chØnh b−íc sãng tÝn hiÖu thµnh b−íc
sãng tù läc ®Ó cho nhiÔu ASE thu ®−îc t¹i bé t¸ch sãng bÞ suy gi¶m, d−êng
nh− lµ cã sö dông bé läc b¨ng hÑp. §Ó sö dông ph−¬ng ph¸p nµy, kho¶ng
çch gi÷a çc bé OFA ®−îc thu hÑp l¹i vµ chän hÖ sè khuÕch ®¹i cña OFA lµ
nhá ®Ó cho møc ASE ban ®Çu lµ thÊp. Víi hÖ thèng sö dông mét vµi bé OFA
th× ph−¬ng ph¸p tù läc nµy ph¸t huy hiÖu qu¶ thÊp. HiÖu øng tù läc phô thuéc
vµo d¹ng phæ tÝn hiÖu, tiÕt diÖn ngang bøc x¹ vµ hÊp thô, møc ®é nghÞch ®¶o
tÝch luü cña OFA. B−íc sãng tù läc cã thÓ thay ®æi khi biÕn ®æi thµnh phÇn
chÕ t¹o sîi EDFA, c«ng suÊt quang nèi vµo, suy hao gi÷a çc bé khuÕch ®¹i
cßn phô thuéc vµo b−íc sãng b¬m vµdé dµi sîi EDF. §Ó thùc hiÖn hiÖu øng cã
hiÖu qu¶ nhÊt, cÇn ph¶i lµm trïng ba b−íc sãng sau: b−íc sãng tÝn hiÖu, b−íc
sãng cã hÖ sè t¸n s¾c tèi −u, b−íc sãng tù läc.
b. §iÒu chØnh t¸n s¾c
Kü thuËt khuÕch ®¹i quang cho phÐp kÐo dµi kho¶ng lÆp, phôc håi tÝn
hiÖu suy hao cã hiÖu qu¶, tuy nhiªn vÊn ®Ò t¸n s¾c ®−êng truyÒn ®· h¹n
chÕ kh¶ n¨ng øng dông cña thiÕt bÞ OFA trªn m¹ng viÔn th«ng. Sau ®©y lµ
mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc cã hiÖu qu¶ hiÖn t−îng t¸n s¾c:
• Sö dông çp sîi quang t¸n s¨c dÞch chuyÓn theo khuyÕn nghÞ CCITT
G.653 trong ®ã hÖ sè t¸n s¾c lµ 3ps/Km t¹i λ=1550nm.
45
• Sö dông çp sîi quang ®¬n mode theo khuyÕn nghÞ CCITT G.652 cã hÖ
sè t¸n s¾c lµ 20ps/Km t¹i λ=1550nm nh−ng cã l−u ý tíi mét sè ®iÒu
kiÖn vÒ giao diÖn quang theo khuyªn snghÞ ITU G.957, ch¼ng h¹n ®é
réng phæ cña nguån laser ph¶i nhá h¬n 1nm. §©y lµ gi¶i ph¸p cã tÝnh
kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao bëi v× cã thÓ khai th¸c çc tuyÕn çp
quang ®· l¾p ®Æt s½n vµ çp sîi quang G.653.
• Sö dông thiÕt bÞ t¸n s¾c thô ®éng. §©y lµ thiÕt bÞ cã tÝnh chÊt cè ®Þnh hÖ
sè t¸n s¾c trong d¶i b−íc sãng lùa chän.
• Cã mét gi¶i ph¸p kh¾c phôc tèi −u ®ã lµ sö dông hiÖu øng phi tuyÕn
trong sîi quang ®Ó bï t¸n s¾c cña sîi, ®−îc gäi lµ kü thuËt truyÒn
dÉn Soliton. Ph−¬ng ph¸p nµy cho phÐp çc xung ¸nh s¸ng truyÒn ®i
kh«ng thay ®æi d¹ng xung ban ®Çu b»ng kü thuËt nÐn xung.
Tãm l¹i ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ sö dông khuÕch ®¹i quang sîi ph¶i gi¶i quyÕt
vÊn ®Ò sau:
- NhiÔu tÝch luü do khuÕch ®¹i
- §iÒu chØnh t¸n s¾c.
- Çc hiÖu øng phi tuyÕn vµ çc hiÖu øng ph©n cùc
Trªn c¬ së ®ã mµ ph©n bè kho¶ng çch gi÷a çcbé OFA vµ hÖ sè khuÕch ®¹i
cña chóng sao cho hîp lý nhÊt.
Víi çc −u ®iÓm cña EDFA nh− ®· nªu ë ®Çu phÇn nµy chÝnh lµ c©u tr¶ lêi
cho sù tiÕn cö nhanh cña EDFA trong viÖc triÓn khai EDFA vµo çc hÖ thèng
th«ng tin thùc tÕ.
Nh− ta ®· biÕt mét tr¹m lÆp th«ng th−êng mang 3 chøc n¨ng: t¹o l¹i
d¹ng xung, kh«i phôc thêi gian, khuÕch ®¹i tÝn hiÖu, mçi tr¹m lÆp chØ khuÕch
®¹i ®−îc mét b−íc sãng cßn khi EDFA ®−îc sö dông lµm tr¹m lÆp, nã ®−îc
coi nh− mét tr¹m lÆp thÕ hÖ míi víi mét chøc n¨ng duy nhÊt khuÕch ®¹i tÝn
hiÖu quang thµnh tÝn hiÖu quang tøc lµ nã chØ t¸c dông vµo thµnh phÇn biªn ®é
cña tÝn hiÖu chø kh«ng t¸c ®éng vµo thµnh phÇn thêi gian vµ d¹ng tÝn hiÖu nªn
EDFA kh«ng phô thuéc vµo d¹ng ®iÒu chÕ cña tÝn hiÖu. H¬n n÷a EDFA cã
46
kh¶ n¨ng khuÕch ®¹i nhiÒu b−íc sãng trong cïng mét sîi nªn t¨ng ®−îc dung
l−îng truyÒn dÉn khi sö dông kü thuËt WDM tíi 10÷20Gbit/s.
H¬n n÷a khi EDFA ®−îc sö dông lµm khuÕch ®¹i quang th× nã cã rÊt
nhiÒu −u ®iÓm næi tréi so víi çc tr¹m lÆp th«ng th−êng:
+ Nã cã thÓ thay thÕ mét lo¹t çc tr¹m lÆp th«ng th−êng trªn tuyÕn ®ang
khai th¸c vµ khi thiÕt kÕ tuyÕn míi sÏ cho phÐp x©y dùng çc tuyÕn th«ng tin
cù ly xa víi tèc ®é bit lín vµ ®¬n gi¶n ho¸ hÖ thèng rÊt nhiÒu c¶ trong viÖc x©y
l¾p, khai th¸c vµ b¶o d−ìng sau nµy.
+ EDFA cho phÐp t¹o ra çc cÊu tróc m¹ng quang tèi −u cho çc tuyÕn
truyÒn dÉn quang ®−êng trôc, m¹ng néi h¹t, m¹ng truy nhËp vµ ®Æc biÖt phï
hîp víi çc tuyÕn çp quang biÓn.(Khi muèn t¨ng dung l−îng truyÒn dÉn chØ
ph¶i thay ®æi çc thiÕt bÞ ®Çu cuèi trªn ®Êt liÒn chø kh«ng ph¶i l«i çp lªn nh−
çc tr¹m lÆp th«ng th−êng). Ngoµi ra EDFA còng rÊt thuËn tiÖn cho viÖc n©ng
cÊp m¹ng l−íi bëi v× nã kh«ng phô thuéc vµo tèc ®é ®−êng truyÒn vµ d¹ng
®iÒu chÕ tÝn hiÖu.
Bªn c¹nh nh÷ng −u ®iÓm ®¸ng kÓ trªn, EDFA cßn cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ
®ã lµ kh«ng nh÷ng tÝn hiÖu ®−îc khuÕch ®¹i khi ®i qua EDFA mµ nhiÔu bøc
x¹ tù ph¸t còng ®−îc khuÕch ®¹i lµm t¨ng møc nhiÔu t¹i phÝa thu dÉn ®Õn suy
gi¶m chÊt l−îng tÝn hiÖu. §Æc biÖt trong tr−êng hîp sö dông nhiÒu EDFA liªn
tiÕp trªn ®−êng truyÒn, t¹p ©m trong çc bé khuÕch ®¹i quang phÝa tr−íc sÏ
®−îc khuÕch ®¹i bëi bé khÕch ®¹i quang phÝa sau. Sù khuÕch ®¹i vµ tÝch luü
t¹p ©m nµy sÏ lµm cho tû sè S/N cña hÖ thèng bÞ suy gi¶m nghiªm träng. NÕu
møc c«ng suÊt, tÝn hiÖu vµo lµ qu¸ thÊp, t¹p ©m ASE cã thÓ lµm cho tû sè S/N
bÞ gi¶m xuèng d−íi møc cho phÐp. Tuy nhiªn, nÕu møc c«ng suÊt tÝn hiÖu vµo
lµ qu¸ cao, th× tÝn hiÖu nµy kÕt hîp víi ASE cã thÓ g©y hiÖn t−îng b·o hoµ ë
bé khuÕch ®¹i. MÆt kh¸c khi EDFA ®−îc dïng lµm BA th× nã cã thÓ g©y ra
øng phi tuyÕn trong sîi do c«ng suÊt ph¸t vµo sîi cao cßn khi EDFA sö dông
lµm PA th× th−êng ®ßi hái ph¶i thiÕt kÕ theo çc chØ tiªu hÕt søc phøc t¹p do
nã ph¶i thu c«ng suÊt tÝn hiÖu ®· bÞ suy yÕu rÊt nhiÒu t¹i phÝa thu, thªm vµo ®ã
47
®Ó lo¹i bít nhiÔu bøc x¹ tù ph¸t ASE th× PA th−êng ®−îc sö dông kÕt hîp víi
bé läc mµ gi¸ cña mçi bé läc nµy lµ rÊt ®¾t. Çc EDFA ho¹t ®éng t¹i b−íc
sãng 1550nm lµ b−íc sãng cã t¸n s¾c kh«ng tèi −u nªn t¸n s¾c trong çc hÖ
thèng sö dông EDFA còng rÊt phøc t¹p.
MÆc dï vÉn cßn tån t¹i mét vµi nh−îc ®iÓm trªn song do cã nh÷ng −u ®iÓm
næi bËt h¬n tÊt c¶ çc c«ng nghÖ khuÕch ®¹i hiÖn thêi nªn nã vÉn ®−îc øng
dông réng r·i nhÊt trong çc lo¹i h×nh m¹ng quang kh¸c nhau.
• KÕt luËn:
KhuÕch ®¹i quang nãi chung vµ khuÕch ®¹i quang sîi EDFA nãi riªng lµ
métkü thuËt th«ng tin quang tiªn tiÕn vµ rÊt quan träng trong viÖc triÓn
khai x©y dùng çc hÖ thèng th«ng tin quang. Do cã nhiÒu −u ®iÓm , trong
®ã næi tréi lµ ®é khuÕch ®¹i cao, nhiÔu thÊp vµ cã nhiÒu −u ®iÓm næi tréi vÒ
c«ng nghÖ mµ çc bé khuÕch ®¹i quang sîi ®· nhanh chãng ®−îc ®−a vµo
sö dông trªn m¹ng l−íi viÔn th«ng. Sù cã mÆt cña çc thiÕt bÞ khuÕch ®¹i
quang trªn tuyÕn ®· lµm thay ®æi rÊt nhiÒu cÊu tróc cña tuyÕn th«ng tin
quang. Chóng cho phÐp kÐo dµi cù ly truyÒn dÉn rÊt nhiÒu vµ lµm t¨ng tèc
®é bit ®−êng truyÒn. Çc bé khuÕch ®¹i quang sîi EDFA cã thÓ cho phÐp
ta x©y dùng çc tuyÕn th«ng tin quang dµi kh«ng cã tr¹m lÆp vµ më ra viÖc
øng dông hÕt søc hÊp dÉn trong th«ng tin quang v−ît ®¹i d−¬ng. Mét øng
dông hÕt s−c quan träng lµ sö dông khuÕch ®¹i quang trong çc hÖ thèng
th«ng tin quang WDM. Métbé khuÕch ®¹i quang cã thÓ khuÕch ®¹i nhiÒu
kªnh quang vµ cho phÐp gi¶m sè l−îng thiÕt bÞ trªn tuyÕn. Mét bé khuÕch
®¹i EDFA cã thÓ thay thÕ hµng lo¹t çc thiÕt bÞ lÆp vµ gi¶m gi¸ thµnh ®Çu
t− toµn tuyÕn, ®¬n gi¶n ho¸ cÊu tróc hÖ thèng. Tõ ®ã viÖc qu¶n lý b·o
d−ìng còng thuËn lîi h¬n rÊt nhiÒu. Còng chÝnh v× cÊu tróc vµ ®Æc ®iÓm
ho¹t ®éng cña chñng lo¹i thiÕt bÞ nµy mµ cho phÐp ta dÔ dµng n©ng cÊp hÖ
thèng th«ng tin quang hiÖn t¹i thµnh çc hÖ thèng hiÖn ®¹i h¬n, cho phÐp
më réng dung l−îng vµ kÐo dµi cù ly truyÒn dÉn còng nh− c¶i thiÖn chÊt
l−îng truyÒn dÉn BER.
48
Ch−¬ng II:kh¶ n¨ng øng dông cña khuÕch

®¹i quang vμo m¹ng viÔn th«ng
I. Kh¶ n¨ng øng dông cña khuÕch ®¹i quang sîi:
1. Tæng quan vÒ kh¶ n¨ng øng dông cña khuÕch ®¹i quang sîi.
Kh¶ n¨ng øng dông cña khuÕch ®¹i quang sîi OFA trong çc hÖ thèng
truyÒn dÉn quang cho thÊy −u ®iÓm râ rÖt. ¦u ®iÓm næi bËt nhÊt lµ kÐo dµi
kho¶ng lÆp. ViÖc khai th¸c OFA cho phÐp th¸o bá nhiÒu tr¹m lÆp th«ng
th−êng trªn tuyÕn hiÖn cã, trong tr−êng hîp thiÕt kÕ tuyÕn míi sÏ t¹o ®iÒu
kiÖn ®¬n gi¶n ho¸ hÖ thèng khi l¾p ®Æt thiÕt bÞ ë nhiÒu vÞ trÝ. OFA còng cho
phÐp nghiªn cøu tèi −u çc cÊu thóc m¹ng quang míi ®Ó ®¸p øng trong m¹ng
®−êng trôc, m¹ng truy nhËp hay tuyÕn çp quang biÓn. MÆt kh¸c OFA còng
thÓ hiÖn −u ®iÓm khi n©ng cÊp m¹ng bëi v× çc thiÕt bÞ OFA kh«ng phô thuéc
vµo tèc ®é ®−êng truyÒn vµ d¹ng ®iÒu chÕ tÝn hiÖu.
Tuy nhiªn viÖc øng dông OFA vµo hÖ thèng truyÒn dÉn quang còng ®em
®Õn mét sè vÊn ®Ò n¶y sinh do møc c«ng suÊt cao ph¸t ra tõ OFA vµ kho¶ng
çch gi÷a hai tr¹m l¾p rÊt lín. Çc hiÖu øng truyÒn dÉn nµy liªn quan tíi tÝnh
chÊt phi tuyÕn cña sîi quang, tÝnh chÊt ph©n cùc vµ çc ®Æc ®iÓm khuÕch ®¹i
cña b¶n th©n thiÕt bÞ OFA. §é t¸n s¾c cña tÝn hiÖu g©y ¶nh h−ëng nghiªm
träng ®Õn chÊt l−îng hÖ thèng truyÒn dÉn. Bëi vËy viÖc ®iÒu chØnh t¸n s¾c ph¶i
®−îc xem xÐt nghiªm tóc khi thiÕt kÕ hÖ thèng. Tuú thuéc vµo çc ®Æc tÝnh kü
thuËt vµ kinh tÕ cña tuyÕn th«ng tin quang mµ çc bé khuÕch ®¹i quang sîi cã
thÓ ®−îc ¸p dông t¹i tõng vÞ trÝ trªn tuyÕn. Chóng cã thÓ ®−îc sö dông lµm bé
khuÕch ®¹i c«ng suÊt BA (Booster Amplifier) ë phÝa ph¸t, lµm bé tiÒn khuÕch
®¹i PA (Pre_Amplifier) ë phÝa thu hay lµm bé khuÕch ®¹i ®−êng truyÒn LA
(Line Amplifier) ë däc tuyÕn.
49
PhÝa ph¸t PhÝa thu

§−êng truyÒn dÉn
Ph¸t quang Thu quang
BA LA PA
H×nh vÏ 2.1: S¬ ®å hÖ thèng th«ng tin quang
2. Çc lo¹i khuÕch ®¹i quang th−êng dïng

2.1 KhuÕch ®¹i c«ng suÊt
KhuÕch ®¹i c«ng suÊt lµ thiÕt bÞ quang sîi cã c«ng suÊt b·o hoµ cao ®−îc
sö dông trùc tiÕp ngay sau bé ph¸t quang ®Ó t¨ng c−êng møc c«ng suÊt tÝn
hiÖu.
ThiÕt bÞ BA kh«ng cÇn yªu cÇu nghiªm ngÆt vÒ nhiÔu vµ läc quang. Çc chøc
n¨ng khai th¸c, qu¶n lý vµ b¶o d−ìng (OAM) cho BA cã thÓ ®−îc ®iÒu hµnh
chung víi bé ph¸t quang. ViÖc sö dông çc bé khuÕch ®¹i lµ rÊt hÊp dÉn cho
çc nhµ khai th¸c, ®Æc biÖt lµ trong çc tr−êng hîp mµ trong ®ã çc vÞ trÝ trung
gian víi çc thiÕt bÞ tÝch cùc lµ kh«ng thÓ hoÆc kh«ng nªn l¾p ®Æt. Trong bÊt
cø tr−êng hîp nµo, cµng Ýt tr¹m lÆp trung gian trªn ®−êng truyÒn th× cµng dÔ
dµng cho viÖc b¶o d−ìng vµ n©ng cao ®é tin cËy cña tuyÕn truyÒn dÉn. Bëi v×
c«ng suÊt quang lèi ra t−¬ng ®èi cao nªn nhiÔu do bøc x¹ tù ph¸t ®−îc khuÕch
®¹i (ASE) nã xuÊt hiÖn tÊt yÕu do qu¸ tr×nh ph¸t photon trong OFA. Çc thµnh
phÇn nhiÔu ngoµi b¨ng tÝn hiÖu cã thÓ bá qua nhê bé läc quang. Tuy nhiªn
viÖc øng dông nhiÒu bé BA cã thÓ g©y nªn çc tÝnh chÊt phi tuyÕn trong sîi
quang, tõ ®ã ¶nh h−ëng tíi c«ng suÊt hÖ thèng:
50
§iÒu khiÓn Laser b¬m 1 T¸ch tÝn

Khèi hiÖu vµo ra
khuÕch ®¹i
quang
§iÒu §iÒu
khiÓn khiÓn
dßng nhiÖt
®é
§o c«ng suÊt nguån

quang vµo
Khèi ®iÒu
khiÓn chung SGI bus
§iÒu khiÓn Bus
ALS SGI bus
§iÒu khiÓn Laser b¬m 2
§iÒu §iÒu Giao diÖn gi¸m s¸t

khiÓn khiÓn
dßng nhiÖt
®é
Khèi giao
tiÕp nguån
H×nh 2.2: S¬ ®å khèi cña bé khuÕch ®¹i c«ng suÊt
51
2.2 TiÒn khuÕch ®¹i
§iÒu khiÓn Laser b¬m T¸ch tÝn

Khèi hiÖu vµo ra
khuÕch ®¹i
quang
§iÒu §iÒu
khiÓn khiÓn
dßng nhiÖt
®é
Bé läc
quang
cã ®iÒu §o c«ng suÊt nguån
chØnh quang ph¸t
SGI bus
Khèi ®iÒu §iÒu khiÓn Bus
ALS khiÓn chung SGI bus
§iÒu khiÓn bé läc quang Giao diÖn gi¸m s¸t
Khèi giao
tiÕp nguån
H×nh 2.3: S¬ ®å khèi cña bé tiÒn khuÕch ®¹i
52
PA lµ thiÕt bÞ khuÕch ®¹i quang sîi cã nhiÔu rÊt thÊp ®−îc sö dông trùc
tiÕp ë tr−íc çc bé thu quang ®Ó n©ng cao ®é nh¹y m¸y thu. §iÒu kiÖn møc
nhiÔu ASE thÊp cã thÓ thùc hiÖn th«ng qua sö dông çc bé läc quang b¨ng
hÑp. Trong tr−êng hîp nµy, viÖc ®iÒu chØnh tù ®éng b−íc sãng trung t©m cña
bé läc tiÒn khuÕch ®¹i ®Ó cho b−íc sãng ph¸t ra phï hîp lµ cÇn thiÕt, ®iÒu nµy
sÏ tho¶ m·n çc yªu cÇu vÒ ®é dung sai b−íc sãng ban ®Çu vµ ®é æn ®Þnh cña
nã trong kho¶ng b¨ng réng. Nh− ®· biÕt çch sö dông PA lµ ph−¬ng ph¸p ®¬n
gi¶n vµ trùc tiÕp n©ng cao ®¸ng kÓ quü c«ng suÊt quang cña hÖ thèng truyÒn
dÉn. Çc chøc n¨ng OAM cho çc bé PA cã thÓ ®−îc ®iÒu hµnh chung cïng
víi bé thu quang. Víi çc hÖ thèng truyÒn dÉn tèc ®é 10 G bit/s hoÆc tèc ®é
cao h¬n, viÖc sö dông çc bé PA lµ gi¶i ph¸p hîp lý ®Ó l¹i trõ çc vÊn ®Ò do
hiÖu øng phi tuyÕn cña sîi g©y nªn.
2.3 KhuÕch ®¹i ®−êng truyÒn:

LA lµ thiÕt bÞ khuÕch ®¹i quang sîi cã nhiÔu thÊp ®−îc sö dông nh− nh÷ng
thiÕt bÞ thô ®éng trªn ®−êng truyÒn ®Ó t¨ng kho¶ng çch gi÷a 2 tr¹m lËp.
Trong mét m¹ng thuª bao theo cÊu h×nh ®iÓm - ®a ®iÓm , khuÕch ®¹i ®−êng
truyÒn ®−îc sö dông ®Ó bï suy hao t¹i çc ®iÓm rÏ nh¸nh. Trong tr−êng hîp
nµy, khuÕch ®¹i ®−êng truyÒn cã thÓ thay thÕ mét vµi hoÆc tÊt c¶c çc tr¹m lÆp
th«ng th−êng ®ang sö dông trªn çc tuyÕn ®−êng trôc. Víi −u ®iÓm nh− vËy
cã thÓ gi¶m bít thiÕt bÞ trªn ®−êng truyÒn dÉn. Nh− vËy trªn çc m¹ng ®−êng
trôc th× çc bé LA ®ãng vai trß bï suy hao tÝn hiÖu, cßn çc tr¹m lÆp th«ng
th−êng th× cã chøc n¨ng söa mÐo tÝn hiÖu. Trªn çc hÖ thèng truyÒn dÉn sö
dông nhiÒu LA cÇn ph¶i cã çc kªnh th«ng tin riªng biÖt ®Ó c¶nh b¸o, gi¸m
s¸t vµ ®iÒu khiÓn çc bé khuÕch ®¹i ®−êng truyÒn ë xa.
VÒ mÆt lý thuyÕt cã thÓ kÐo dµi kho¶ng çch truyÒn dÉn lªn ®Õn hµng
ngh×n km b»ng çch ®Æt ®Òu ®Æn çc bé LA víi kho¶ng çch thiÕt lËp theo
tÝnh to¸n thiÕt kÕ. Tuy nhiªn trong tr−êng hîp cã nhiÒu bé LA l¾p ®Æt th× chÊt
l−îng ®−êng truyÒn cña hÖ thèng sÏ suy gi¶m do nhiÔu tÝch luü, çc hiÖu øng
ph©n cùc, t¸n s¾c tÝch luü vµ çc hiÖu øng phi tuyÕn kh¸c.
53
Thö nghiÖm cho thÊy r»ng cÊu h×nh hÖ thèng truyÒn dÉn cã sö dông
nhiÒu bé LA sÏ phøc t¹p h¬n nhiÒu sÏ phøc t¹p h¬n. Cô thÓ lµ hÖ sè khuÕch
®¹i tæng céng cña nhiÒu bé LA l¾p ®Æt nèi tiÕp sÏ cè ®Þnh quanh b−íc sãng
x¸c ®Þnh phô thuéc vµo cÊu h×nh khuÕch ®¹i cô thÓ. §iÒu nµy sÏ h¹n chÕ kh¶
n¨ng øng dông d¶i b−íc song khai th¸c ®−îc cña thiÕt bÞ quang sîi . Do ®ã
viÖc thiÕt kÕ hÖ thèng lo¹i nµy sÏ kh¸c biÖt víi hÖ thèng chØ sö dông vµi bé
khuÕch ®¹i LA trªn tuyÕn.
C¨n cø vµo viÖc x¸c ®Þnh, BA,LA,PA vµ dùa vµo cÊu h×nh ë h×nh 3.1 ta
cã cÊu h×nh øng dông thiÕt bÞ OFA víi cÊu tróc kh¸c nhau nh− h×nh 3.4Dùa
vµo kh¶ n¨ng vµ tÝnh kinh tÕ mµ ng−êi ta ®Æt bé khuÕch ®¹i quang vµo vÞ trÝ
nµo trong hÖ thèng. TÝnh kinh tÕ cña hÖ thèng hÇu nh− quuÕt ®Þnh viÖc l¾p ®Æt
vµ sö dông khuÕch ®¹i quang cÇn ph¶i sÏ h¬n so víi viÖc øng dông çc c«ng
nghÖ kh¸c, nÕu kh«ng khuÕch ®¹i quang sÏ kh«ng ®−îc sö dông trong çc hÖ
thèng th«ng tin quang. So víi thiÕt bÞ ®Çu cuèi th«ng th−êng, viÖc sö dông çc
thiÕt bÞ BA,LA,PL sÏ t¨ng quü c«ng xuÊt nªn ®¸ng kÓ. Víi phæ khuÕch ®¹i
t−¬ng ®èi réng (kho¶ng 30mm), kh¶ n¨ng khuÕch ®¹i kh«ng phô thuéc vµo
tèc ®é vµ d¹ng tÝn hiÖu, sö dông khuÕch ®¹i quang rÊt thuËn lîi trong viÖc
n©ng cÊp tuyÕn. Nh− vËy hÖ thèng tr−íc ®©y bÞ h¹n chÕ vÒ suy hao th× nay cã
thÓ bÞ h¹n chÕ vÒ t¸n s¾c, trong tr−êng hîp ®ã ph¶i sö dông mét sè ph−¬ng
ph¸p ®Ó gi¶m bít ¶nh h−ëng cña t¸n s¾c, sö dông sîi bï t¸n s¾c hay sö dông
nguån ph¸t cã ®é réng phæ hÑp kÕt hîp víi ®iÒu chÕ ngoµi. Do ®Æc ®iÓm kh¸c
nhau cña çc lo¹i thiÕt bÞ khuÕch ®¹i quang nªn møc −u tiªn sö dông ®èi víi
tõng lo¹i còng kh¸c nhau.
- LA ®ßi hái ph¶i cã gi¸m s¸t riªng, h¬n n÷a çc ®iÓm trung gian trªn
®−êng truyÒn còng lµm cho viÖc b¶o d−ìng trë nªn phøc t¹p h¬n. Do
®ã, møc −u tiªn sö dông ®èi víi LA lµ thÊp nhÊt, chØ trong tr−êng hîp
mµ khi dïng c¶ BA vµ PA vÉn kh«ng ®¸p øng næi yªu cÇu vÒ quü c«ng
suÊt th× míi sö dông LA.
54
Ph¸t P Thu
T R
Ph¸t B Thu
T R
Ph¸t L Thu
T R
Ph¸t L P Thu
T R
Ph¸t B L Thu
T R
L
Ph¸t P Thu
B
T R
H×nh 2.4: Çc cÊu tróc kh¸c nhau cho çc hÖ thèng sö dông khuÕch ®¹i
55
- øng dông khuÕch ®¹i quang sîi vµo hÖ thèng ghÐp kªnh quang
theo b−íc sãng
Trong truyÒn dÉn sè chóng ta ®· quen víi ghÐp kªnh tÝn hiÖu ®iÖn, tõ
luång sè tèc ®é thÊp ghÐp thµnh luång sè tèc ®é cao h¬n. Trong vµi n¨m trë
l¹i ®©y, c«ng nghÖ th«ng tin quang ®· ®¹t ®−îc nhiÒu tiÕn bé ®¸ng kÓ. Trong
nh÷ng tiÕn bé ®· ®¹t ®−îc nµy ph¶i kÓ ®Õn kü thuËt ghÐp kªnh quang, nã cho
phÐp thùc hiÖn viÖc ghÐp nhiÒu tÝn hiÖu ¸nh s¸ng ®Ó truyÒn trªn sîi quang,
nh»m lµm t¨ng ®¸ng kÓ dung l−îng truyÒn dÉn. Ngoµi ý nghÜa ®ã ra viÖc ghÐp
kªnh quang cßn t¹o kh¶ n¨ng x©y dùng ®−îc çc tuyÕn th«ng tin quang cã tèc
®é rÊt cao. Khi tèc ®é ®−êng truyÒn ®¹t tíi hµng chôc Gbit/s ng−êi ta ®· thÊy
çc h¹n chÕ cña çc m¹ch ®iÖn trong viÖc n©ng cao tèc ®é truyÒn dÉn, v× m¹ch
®iÖn tö kh«ng thÓ ®¶m b¶o ®¸p øng ®−îc çc xung tÝn hiÖu cùc kú hÑp, thªm
vµo ®ã chi phÝ çc gi¶i ph¸p trë nªn rÊt tèn kÐm do c¬ cÊu ho¹t ®éng qu¸ phøc
t¹p vµ c«ng nghÖ ®ßi hái rÊt cao. Do ®ã kü thuËt ghÐp kªnh quang ra ®êi ®·
kh¾c phôc ®−îc nh÷ng h¹n chÕ trªn. Çc phÇn tö quang trong thiÕt bÞ sÏ ®ãng
vai trß chñ ®¹o trong viÖc thay thÕ ho¹t ®éng cña çc phÇn tö ®iÖn ë nh÷ng vÞ
trÝ xung yÕu ®ßi hái kü thuËt xö lý tÝn hiÖu nhanh. Kü thuËt ghÐp kªnh quang
cßn tËn dông ®−îc phæ hÑp cña laser, lîi dông ®−îc çc b−íc sãng cã tÇn sè
kh¸c nhau ®Ó thùc hiÖn truyÒn nhiÒu luång ¸nh s¸ng mang tÝn hiÖu trªn mét
sîi quang. Cã ba kü thuËt ghÐp kªnh quang lµ ghÐp kªnh quang theo tÇn sè
(OFDM - Optical Frequency Division Multiplexing),ghÐp kªnh quang theo
thêi gian (OTDM - Optical Time Division Multiplexing) ghÐp b−íc sãng
quang (WDM - Wavelength Division Multiplexing). Víi môc tiªu cña ®Ò tµi,
nªn trong ph¹m vi ®å ¸n nµy chóng ta chØ ®i s©u vµo nghiªn cøu kü thuËt ghÐp
b−íc sãng quang WDM.
ý t−ëng vÒ ghÐp b−íc sãng quang WDM ®· ®−îc xuÊt hiÖn tõ n¨m
1953, ®Õn nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 80 th× çc thiÕt bÞ ghÐp b−íc sãng
quang ®· ®−îc th−¬ng m¹i ho¸. Trong çc tuyÕn th«ng tin quang ®iÓm - ®iÓm
th«ng th−êng, mçi sîi quang chØ cã thÓ truyÒn tÝn hiÖu hiÖu quang tõ mét
nguån ph¸t tíi mét bé t¸ch quang ë ®Çu thu, nghÜa lµ çc nguån quang kh¸c
56
nhau ®ßi hái truyÒn tÝn hiÖu trªn çc sîi quang x¸c ®Þnh riªng biÖt, vµ çc bé
t¸ch sãng quang t−¬ng øng sÏ nhËn tÝn hiÖu tõ sîi nµy. Nh− vËy, muèn t¨ng
dung l−îng cña hÖ thèng th× ph¶i sö dông thªm sîi quang. Cßn víi kü thuËt
WDM, nã thùc hiÖn viÖc truyÒn çc luång ¸nh s¸ng víi çc b−íc sãng kh¸c
nhau trªn cïng mét sîi, cho phÐp ta t¨ng dung l−îng kªnh mµ kh«ng cÇn t¨ng
tèc ®é bÝt ®−êng truyÒn vµ còng kh«ng cÇn sö dông thªm sîi quang. V× trong
thùc tÕ hiÖn nay, nguån ph¸t quang cã ®é réng phæ t−¬ng ®èi hÑp, çc hÖ
thèng th«ng tin quang th«ng th−êng chØ sö dông mét phÇn nhá b¨ng tÇn
truyÒn dÉn vèn rÊt lín cña sîi quang (sîi SM lµ 30THz). VÒ mÆt lý thuyÕt th×
ta cã thÓ truyÒn mét dung l−îng kªnh khæng lå trªn mét sîi quang tõ nhiÒu
nguån quang kh¸c nhau ho¹t ®éng ë çc b−íc sãng çch nhau mét çch hîp
lý. ë ®Çu thu cã thÓ thu çc tÝn hiÖu quang riªng biÖt nhê qu¸ tr×nh läc (t¸ch)
çc b−íc sãng kh¸c nhau nµy.
1. Nguyªn lý c¬ b¶n cña ghÐp b−íc sãng quang WDM
Gi¶ sö ta cã çc nguån bøc x¹ quang lµm viÖc ë çc b−íc sãng kh¸c
nhau: λ1, λ2, λ3.....,λN, kü thuËt WDM cho phÐp ghÐp çc tÝn hiÖu quang ë çc
b−íc sãng kh¸c nhau nµy vµo cïng mét sîi quang nhê vµo thiÕt bÞ cã suy hao
thÊp gäi lµ bé ghÐp kªnh quang MUX. TÝn hiÖu sau khi ®−îc ghÐp sÏ truyÒn
däc theo sîi ®Ó tíi phÝa thu. T¹i phÝa thu, çc bé t¸ch b−íc sãng quang kh¸c
nhau sÏ nhËn l¹i çc luång tÝn hiÖu víi çc b−íc sãng riªng rÏ nµy sau khi
chóng qua bé t¸ch kªnh quang DEMUX .
Th«ng th−êng bé ghÐp kªnh quang MUX vµ bé t¸ch kªnh quang
DEMUX ®−îc ®Æt chung trong mét thiÕt bÞ vµ gäi lµ Bé GhÐp B−íc Sãng
MUX/DEMUX.
I1(λ1) O1(λ1
Sîi
MUX DEMU
X
O(λ1...λ I(λ1...λN
IN(λN ON(λ
H×nh 2.5 M« t¶ tuyÕn truyÒn dÉn th«ng tin quang cã ghÐp b−íc sãng
57
Cã hai lo¹i hÖ thèng ghÐp b−íc sãng: hÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo mét
h−íng vµ hÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo hai h−íng
λ1 λ1
Tx1 Rx1
λ2 λ2
Tx2 Rx2
MUX DEMUX
λ1,λ2,.....λN
λN λN
Tx Rx
(a)
λ1 λ1
Tx1 Rx1
λ’1 λ’1
R'x T’
MUX/ λ1,λ2,.....λ MUX/

DEMUX DEMUX
λN λ’1,λ’2,..... λN
Tx Rx
λN
'
λ'N
R'x T'x
(b)
H×nh 2.6 a) HÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo mét h−íng
b) HÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo hai h−íng
Trong hÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo mét h−íng, thiÕt bÞ ghÐp kªnh quang
MUX ®−îc dïng ®Ó kÕt hîp çc b−íc sãng kh¸c nhau sau ®ã truyÒn trªn
cïng mét sîi, vµ t¹i ®Çu kia thiÕt bÞ t¸ch kªnh quang DEMUX sÏ t¸ch çc
b−íc sãng nµy tr−íc khi ®−a vµo çc bé thu quang.
Trong hÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo hai h−íng th× kh«ng qui ®Þnh lµ ph¸t ë
mét ®Çu vµ thu ë mét ®Çu, cã nghÜa lµ cã thÓ ph¸t th«ng tin theo mét h−íng t¹i
b−íc sãng λ1 vµ ®ång thêi còng ph¸t th«ng tin kh¸c theo h−íng ng−îc l¹i t¹i
b−íc sãng λ2. Trong tr−êng hîp nµy t¹i hai ®Çu cuèi ta sö dông bé ghÐp b−íc
sãng MUX/DEMUX.
58
2. §¸nh gi¸ kü thuËt WDM

Qua nh÷ng g× ®· giíi thiÖu ë trªn chóng ta thÊy r»ng kü thuËt WDM lµ
mét kü thuËt míi mÎ, tiªn tiÕn vµ cã rÊt nhiÒu −u ®iÓm:
+ Khi sö dông kü thuËt WDM sÏ lµm t¨ng thªm tÝnh linh ho¹t cña hÖ
thèng, thÓ hiÖn lµ WDM cã thÓ truyÒn dÉn ®−îc song c«ng chØ trªn 1 sîi
quang vµ cho phÐp ghÐp nhiÒu b−íc sãng quang kh¸c nhau trªn cïng mét sîi
víi suy hao nhá vµ xuyªn kªnh thÊp. VÒ mÆt lý thuyÕt th× sè b−íc sãng ghÐp
®−îc lµ rÊt lín.
+ Kü thuËt WDM gióp t¨ng dung l−îng cña hÖ thèng nghÜa lµ t¨ng tèc ®é
truyÒn dÉn cña tõng kªnh vµ lµm gi¶m ¶nh h−ëng tèc ®é truyÒn dÉn gi÷a çc
kªnh, nh− vËy lµ Ýt bÞ ¶nh h−ëng cña t¸n s¾c h¬n so víi tuyÕn truyÒn dÉn
quang ®¬n kªnh khi cïng dung l−îng truyÒn dÉn.
+ Kü thuËt WDM cã kh¶ n¨ng ®Þnh tuyÕn vµ chuyÓn m¹ch trong vïng
quang nhê sö dông Bé ghÐp b−íc sãng, −u ®iÓm nµy gãp phÇn gióp cho viÖc
thùc hiÖn mang quang ho¸ hoµn toµn.
+ Kü thuËt WDM cho phÐp t¨ng dung l−îng cña çc hÖ thèng s½n cã mµ
kh«ng cÇn t¨ng sè l−îng çp vµ kh«ng cÇn t¨ng tèc ®é, dÉn ®Õn ®¬n gi¶n cho
thiÕt bÞ ®Çu cuèi vµ tr¸nh ®−îc viÖc dïng çc c«ng nghÖ cao ®Ó chÕ t¹o thiÕt bÞ
tèc ®é cao, do ®ã gi¶m ®−îc gi¸ thµnh hÖ thèng, lîi dông ®−îc ®é réng phæ
hÑp cña Laser vµ tËn dông triÖt ®Ó b¨ng th«ng lín cña sîi quang (víi SMF lµ
30 THz).
Nãi nh− vËy kh«ng cã nghÜa lµ kü thuËt WDM lµ kh«ng cã nh÷ng h¹n chÕ
- Trong kü thuËt WDM hiÖn nay, sè l−îng kªnh quang ®−îc ghÐp trªn
mét cöa sè truyÒn dÉn cßn h¹n chÕ.
- Mçi kªnh quang ®ßi hái ph¶i cã mét nguån ph¸t riªng biÖt. §Ó æn ®Þnh
b−íc sãng cña nguån ph¸t ®ßi hái ph¶i cã s¬ ®å ®iÒu khiÓn phøc t¹p.
59
- Çc b−íc sãng kh¸c nhau sÏ ®−îc khuÕch ®¹i víi çc hÖ sè khuÕch ®¹i
kh¸c nhau, do ®ã chÊt l−îng kªnh kh«ng ®Òu.
- Do ®Æc tÝnh cña bé läc lµ kh«ng lý t−ëng nªn th−êng xuyªn cã sù xuyªn
kªnh gi÷a çc kªnh ng¾n.
- §Æc biÖt, ®èi víi çc hÖ thèng WDM do ¶nh h−ëng cña çc hiÖu øng
phi tuyÕn nh− : FWM, XPM, SPM... nªn sè kªnh b−íc sãng truyÒn trªn sîi lµ
h¹n chÕ vµ do ®ã sÏ h¹n chÕ viÖc t¨ng dung l−îng cu¶ hÖ thèng, nhÊt lµ ®èi víi
çc hÖ thèng cù ly xa.
- Quü c«ng suÊt quang bÞ gi¶m ®i do tuyÕn truyÒn dÉn ph¶i sö dông çc
thiÕt bÞ WDM.
3. øng dông cña kü thuËt WDM

Kü thuËt WDM lµ mét c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ cã nhiÒu −u ®iÓm do vËy
nã cã kh¶ n¨ng vµ ph¹m vi øng dông lµ rÊt lín:
+ Khi hÖ thèng hiÖn t¹i kh«ng ®¸p øng ®−îc çc nhu cÇu vÒ dung l−îng
th× ta sö dông WDM ®Ó t¨ng dung l−îng.
+ WDM ®−îc øng dông ®Ó ph¸t triÓn kªnh chÊt l−îng cao hoÆc b¨ng
th«ng réng trªn mét sîi quang, trong khi nÕu sö dông kü thuËt kh¸c th× rÊt tèn
kÐm vµ chÊt l−îng kh«ng ®¹t yªu cÇu.
+ WDM sö dông trong tr−êng hîp cÇn thiÕt truyÒn c¶ tÝn hiÖu t−¬ng tù vµ
tÝn hiÖu sè trªn cïng mét sîi quang.
+ WDM cã thÓ ®−îc dïng ®Ó truyÒn song c«ng trªn mét sîi quang.
+ Ngoµi ra WDM cßn ®−îc sö dông trong tr−êng hîp cÇn cã kªnh dù
phßng khi gÆp sù cè, còng nh− dù phßng mét sè b−íc sãng cho t−¬ng lai.
Nãi chung th× kü thuËt WDM cã rÊt nhiÒu øng dông trong thùc tÕ, sau
®©y ta ®i s©u vµo çc øng dông cña WDM
a) øng dông cña kü thuËt WDM vµo m¹ng néi h¹t
60
Ngµy nay m¹ng néi h¹t vÉn chñ yÕu sö dông m«i tr−êng truyÒn dÉn kim
lo¹i (çp ®ång) vµ m«i tr−êng truyÒn dÉn v« tuyÕn, ®iÒu nµy h¹n chÕ cho viÖc
triÓn khai çc dÞch vô ViÔn Th«ng b¨ng réng nh− truyÒn h×nh hoÆc truyÒn sè
liÖu tèc ®é cao...Do vËy ®Ó truyÒn dÉn b¨ng th«ng réng th× ta sö dông sîi
quang trong m¹ng néi h¹t, trªn c¬ së ®ã th× cung cÊp çc dÞch vô míi cho
m¹ng néi h¹t.
§Ó thùc hiÖn truyÒn tÝn hiÖu b¨ng réng trªn m¹ng çp quang néi h¹t, kü
thuËt WDM ®−îc xem nh− lµ mét trong çc gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶ nhÊt. Çc
thuª bao, khu vùc sö dông dÞch vô cã thÓ nhËn vµ ph¸t kªnh quang cã b−íc
sãng kh¸c nhau. trong tr−êng hîp nµy m¹ng cã cÊu h×nh BUS sÏ cho phÐp sö
dông tèi −u çc sîi dÉn quang trªn tuyÕn.
b) øng dông cña kü thuËt WDM vµo m¹ng ®−êng trôc vµ çp quang biÓn
Trong sù ph¸t triÓn cña x· héi nãi chung vµ nhu cÇu sè ng−êi dïng çc
dÞch vô viÔn th«ng ngµy mét t¨ng, sè kªnh ®ßi hái t¨ng lªn ®¸ng kÓ trong thêi
gian tíi, cho nªn viÖc t¨ng dung l−îng cña tuyÕn ®−êng trôc lµ tÊt yÕu. §Ó
t¨ng dung l−îng cã nhiÒu gi¶i ph¸p ®−îc ®Ò ra, nã phô thuéc cô thÓ nh− cã thÓ
l¾p ®Æt thªm çp, sö dông çc sîi cßn d−, t¨ng tèc ®é truyÒn dÉn, sö dông kü
thuËt WDM ...Tuy nhiªn cã mét yªu cÇu quan träng khi ¸p dông gi¶i ph¸p
trªn ®Ó n©ng cÊp tuyÕn lµ ph¶i kh«ng ®−îc can thiÖp vµo cÊu tróc tuyÕn, lµm
sai ®i c¶ ph©n bæ suy hao vµ chÊt l−îng truyÒn dÉn.
Gi¶ sö b©y giê ta xem xÐt kh¶ n¨ng t¨ng dung l−îng tuyÕn theo gi¶i ph¸
t¨ng tèc ®é ®−êng truyÒn. Lóc ®ã ®é nh¹y thu sÏ gi¶m xuèng (kho¶ng 6,5÷10
dB ®èi víi tuyÕn ®−êng trôc B¾c - Nam khi t¨ng tèc ®é lªn 622,080 Mbit/s),
nh− vËy kho¶ng çch çc tr¹m lÆp cÇn ph¶i xem xÐt l¹i. MÆt kh¸c khi t¨ng tèc
®é ®−êng truyÒn lªn qu¸ cao (trªn 622,080 Mbit/s ®èi víi tuyÕn ®−êngtrôc
B¾c - Nam) th× ®é t¸n s¾c cña tÝn hiÖu khi lan truyÒn sÏ v−ît qua ®Þnh møc cho
phÐp. Cßn víi tuyÕn çp quang biÓn th× khi t¨ng tèc ®é th× ph¶i thªm çc phÇn
61
tö tÝch cùc, nh− vËy ®é tin cËy cña tuyÕn sÏ gi¶m ®i, trong khi ®é tin cËy lµ
th«ng sè quan träng nhÊt cña çp quang biÓn.
Dùa vµo nh÷ng ph©n tÝch ë trªn, vµ c¨n cø vµo môc ®Ých cña WDM lµ n©ng
cao dung l−îng truyÒn dÉn thay thÕ cho sö dông thªm sîi quang, ta cã thÓ
thÊy r»ng gi¶i ph¸p t¨ng dung l−îng truyÒn dÉn mµ sö dông kü thuËt ghÐp
b−íc sãng WDM lµ kh¶ thi, cã nhiÒu tÝnh −u viÖt vµ hiÖu qu¶ nhÊt trong khi
qu¸ tr×nh t¨ng tèc ®é bit bÞ h¹n chÕ. V× kü thuËt WDM kh«ng can thiÖp vµo
cÊu h×nh cña tuyÕn, kh«ng ph¶i l¾p ®Æt l¹i çp, ®¶m b¶o ®é tin cËy cao, ®Æc
biÖt lµ çc ®iÓm rÏ nh¸nh trong çp biÓn cã thÓ sö dông thiÕt bÞ thô ®éng lµ
WDM. Nh− vËy ngo¹i trõ kh¶ n¨ng sö dông cho m¹ng néi h¹t vµ çc môc ®Ých
®Æc biÖt th× kü thuËt WDM th−êng ®−îc dïng ®Ó n©ng mét dung l−îng lín çc
kªnh ë çc tuyÕn ®−êng trôc hoÆc çp quang biÓn nh»m tho¶ m·n l−u l−îng
mµ vÉn ®¶m b¶o cù ly truyÒn ®i xa vµ sö dông Ýt sîi quang. §èi víi çc tuyÕn
®−êng trôc th× tèc ®é nÒn ë ®©y kh¸ cao vµ theo nh− tèc ®é lín nhÊt hiÖn nay
®· ®−îc th−¬ng m¹i ho¸ ®¹t tíi 10Gbit/s. Víi tèc ®é nh− vËy mµ kü thuËt
WDM ®¸p øng ®−îc trªn tuyÕn ®−êng trôc th× ta thÊy r»ng gi¶i ph¸p sö dông
kü thuËt WDM trªn tuyÕn ®−êng trôc lµ kh¶ thi nhÊt vµ hiÖu qu¶ nhÊt.
4. HÖ thèng WDM cã sö dông EDFA

Khi ch−a cã khuÕch ®¹i quang, th× viÖc ®−a kü thuËt ghÐp b−íc sãng
quang WDM øng dông vµo trong m¹ng th«ng tin quang nh»m t¨ng dung
l−îng cña hÖ thèng ch−a thùc sù chøng tá ®−îc tÝnh kinh tÕ cña m×nh so víi
çc gi¶i ph¸p t¨ng dung l−îng kh¸c. Bëi v× khi thùc hiÖn viÖc khuÕch ®¹i tÝn
hiÖu ®iÖn t¹i çc tr¹m lÆp ph¶i t¸ch tÊt c¶ çc kªnh b−íc sãng (nhê thiÕt bÞ
DEMUX), råi biÕn ®æi çc kªnh b−íc sãng nµy thµnh tÝn hiÖu ®iÖn, khuÕch
®¹i tõng kªnh, råi biÕn ®æi trë l¹i thµnh tÝn hiÖu quang cuèi cïng míi l¹i thùc
hiÖn ghÐp çc b−íc sãng nµy l¹i víi nhau (nhê thiÕt bÞ MUX). Nh− vËy qu¸
tr×nh nµy (3R) ®· lµm cho sè l−îng thiÕt bÞ trªn tuyÕn t¨ng lªn rÊt nhiÒu (v×
mçi tr¹m lÆp 3R chØ khuÕch ®¹i ®−îc mét kªnh quang) cho nªn chóng ta
kh«ng thÓ sö dông kü thuËt WDM mµ kh«ng ®i kÌm víi kü thuËt EDFA. Sù ra
®êi cña EDFA ®· lµm gi¶m bít sè tr¹m lÆp trªn tuyÕn rÊt nhiÒu, v× chóng cã
62
kh¶ n¨ng khuÕch ®¹i ®ång thêi nhiÒu kªnh quang ghÐp theo b−íc sãng cho c¶
hai h−íng ®i vµ vÒ trªn mét sîi quang ®Æc biÖt thÝch hîp víi çc hÖ thèng
WDM, vµ hÖ thèng WDM muèn sö dông cã hiÖu qu¶ trong thùc tÕ th× b¾t
buéc ph¶i sö dông kü thuËt khuÕch ®¹i quang sîi EDFA, vµ kü thuËt EDFA
muèn ph¸t huy hÕt −u ®iÓm cña m×nh th× ph¶i sö dông kÕt hîp víi kü thuËt
WDM.
Tuy nhiªn khi sö dông EDFA trong hÖ thèng WDM còng cã mét sè
nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh ®ã lµ phæ khuyÕch ®¹i kh«ng ®ång ®Òu, çc b−íc
sãng kh¸c nhau sÏ ®−îc khuyÕch ®¹i víi çc ®é khuyÕch ®¹i kh¸c nhau, ®Æc
biÖt lµ sù tån t¹i cña ®Ønh khuyÕch ®¹i t¹i b−íc sãng 1530nm. H¬n n÷a trong
tr−êng hîp trªn tuyÕn cã sö dông nhiÒu bé EDFA liªn tiÕp sÏ h×nh thµnh mét
®Ønh khuyÕch ®¹i xung quanh b−íc sãng 1558nm. Nh− vËy víi nhiÒu EDFA
liªn tiÕp trªn ®−êng truyÒn d¶i phæ khuyÕch ®¹i sÏ bÞ thu hÑp l¹i (cã thÓ tõ
35nm xuèng cßn 10nm hoÆc h¬n n÷a, tuú thuéc vµo sè bé khuyÕch ®¹i quang
liªn tiÕp nhau).
HiÖn nay, ®Ó c©n b»ng ®é khuyÕch ®¹i cña EDFA cã thÓ sö dông mét sè
ph−¬ng ph¸p sau:
• Sö dông bé läc ®Ó lµm suy hao tÝn hiÖu t¹i ®Ønh khuyÕch ®¹i: xung quanh
b−íc sãng 1530nm, vµ xung quanh b−íc sãng 1558nm (trong tr−êng hîp
sö dông nhiÒu EDFA liªn tiÕp trªn ®−êng truyÒn).
• HoÆc ®iÒu chØnh møc c«ng suÊt ®Çu vµo cña çc b−íc sãng sao cho t¹i ®Çu
thu møc c«ng suÊt cña tÊt c¶ çc b−íc sãng nµy lµ nh− nhau...
Ngoµi ra, trong tr−êng hîp sö dông nhiÒu EDFA liªn tiÕp trªn ®−êng
truyÒn, mét vÊn ®Ò n÷a còng cÇn ph¶i ®−îc xem xÐt ®ã lµ t¹p ©m ASE trong
çc bé khuyÕch ®¹i quang; t¹p ©m ASE trong bé khuyÕch ®¹i quang phÝa tr−íc
sÏ ®−îc khuyÕch ®¹i bëi bé khuyÕch ®¹i quang phÝa sau. Sù khuyÕch ®¹i vµ
tÝch luü t¹p ©m nµy sÏ lµm cho SNR cña hÖ thèng bÞ suy gi¶m nghiªm träng.
NÕu møc c«ng suÊt tÝn hiÖu vµo lµ qu¸ thÊp, t¹p ©m ASE cã thÓ lµm cho tØ sè
SNR bÞ gi¶m xuèng d−íi møc cho phÐp. Tuy nhiªn nÕu møc c«ng suÊt tÝn hiÖu
63
vµo lµ qu¸ cao, th× tÝn hiÖu nµy kÕt hîp víi ASE cã thÓ g©y nªn hiÖn t−îng b·o
hoµ bé khuyÕch ®¹i.
25
20
15
§é 10
khuÕch
®¹i
5
(dB)
1500 1510 1520 1530 1540 1550 1560 1570 1580

1590 1600
B−íc sãng (nm)
H×nh 2.7 Phæ khuyÕch ®¹i cña EDFA
0,5
0
§é khuyÕch
®¹i -0,5
1551 1556 1558 1560 1562

B−íc sãng (nm)
H×nh 2.8 Sù chªnh lÖch ®é khuyÕch ®¹i gi÷a çc kªnh trong EDFA
5. Çc thiÕt bÞ quang c¬ b¶n trong hÖ thèng WDM cã sö dông EDFA

5.1 Bé xen/rÏ kªnh quang WADM (Wavelengh Add-Drop Multiplexer
HÖ thèng WDM ®Çu tiªn ®−îc ph¸t triÓn chñ yÕu cho çc øng dông
®iÓm-®iÓm, do vËy kh«ng cã çc tr¹m xen/rÏ däc tuyÕn. Çc tuyÕn nµy ®−îc
øng dông cho çc tuyÕn çp quang xuyªn biÓn víi nh÷ng kho¶ng çch rÊt xa.
Tuy nhiªn viÖc kh«ng sö dông çc tr¹m xen rÏ trªn däc trªn tuyÕn lµ mét cÊu
64
h×nh kh«ng hiÖu qu¶, cßn trªn thùc tÕ th× ng−êi ta ®· sö dông rÊt nhiÒu çc
tr¹m xen rÏ däc trªn tuyÕn. §Ó xen/rÏ ®−îc l−u l−îng t¹i mét ®iÓm nµo ®ã däc
tuyÕn cÇn ph¶i t¸ch/ghÐp toµn bé çc b−íc sãng. Çc b−íc sãng t¶i phÇn l−u
l−îng chuyÓn qua (pass-through) sÏ ®−îc ®−a qua bé lÆp ®iÖn 3R ®Ó t¸i t¹o l¹i
vµ chuyÓn ®i. KiÓu thiÕt bÞ nµy tèn kÐm sè l−îng çc bé lÆp 3R kh«ng cÇn
thiÕt.
Do t¹i çc nót xen/rÏ th−êng chØ cã nhu cÇu xen/rÏ víi l−u l−îng nhá h¬n
nhiÒu so víi luång l−u l−îng tæng nªn ng−êi ta ®· ph¸t triÓn mét lo¹i thiÕt bÞ
míi chØ läc ra mét vµi b−íc sãng cÇn thiÕt cho nhu cÇu xen/rÏ t¹i chç, cßn çc
b−íc sãng kh¸c cho ®i th¼ng qua kh«ng qua tr¹m lÆp 3R, do vËy qu¸ tr×nh
xen/rÏ sÏ kh«ng lµm ¶nh h−ëng ®Õn çc b−íc sãng chuyÓn qua, thiÕt bÞ nµy
®−îc gäi lµ WADM
DEMU MUX
λ1
λi
λw
H×nh 2.9 Bé xen/rÏ b−íc sãng WADM
Bé xen/rÏ b−íc sãng ®−îc m« t¶ trªn h×nh 2.3.Nã bao gåm mét bé t¸ch
kªnh, tiÕp ®ã lµ hµng lo¹t çc chuyÓn m¹ch 2x2, mçi mét chuyÓn m¹ch øng
víi mét b−íc sãng, cuèi cïng lµ mét bé ghÐp kªnh. Bªn trong bé WADM, nÕu
çc chuyÓn m¹ch 2x2 ë tr¹ng th¸i bar (tr¹ng th¸i xuyªn qua) th× b−íc sãng
cña chuyÓn m¹ch ®ã sÏ ®−îc ®i xuyªn qua bé WADM mµ kh«ng bÞ rÏ nh¸nh.
Cßn nÕu çc chuyÓn m¹ch 2x2 cã cÊu tróc ë d¹ng cross (tr¹ng th¸i nèi chÐo
nh− tr−êng hîp b−íc sãng λi qua qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn ®iÖn, th× tÝn hiÖu ë b−íc
sãng nµy ®−îc t¸ch ra vµ mét b−íc sãng míi cã thÓ ®−îc xen vµo ë cïng mét
65
b−íc sãng t¹i tr¹m xen/rÏ WADM cña vïng ®ã. Cã thÓ cã h¬n mét b−íc sãng
(thËm chÝ lªn tíi 4 b−íc sãng ) ®−îc xen/t¸ch ra t¹i mét tr¹m WADM nÕu
giao diÖn cña WADM cã phÇn cøng vµ kh¶ n¨ng xö lý cÇn thiÕt.
Chóng ta biÕt r»ng WADM ®−îc sö dông réng r·i trong hÖ thèng WDM
®a ®iÓm-®a ®iÓm. Tuy nhiªn, nhê sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ khuÕch ®¹i
quang hai tÇng mµ ng−êi ta cã thÓ ghÐp thiÕt bÞ nµy vµo ®o¹n gi÷a 2 t©ng
khuÕch ®¹i quang më réng chøc n¨ng cho bé khuÕch ®¹i quang vµ biÕn ®æi nã
trë thµnh tr¹m xen/rÏ phôc vô cho nhu cÇu xen rÏ mét phÇn nhá l−u l−îng
trong luång quang tæng. Do vËy thiÕt bÞ nµy cßn ®−îc gäi lµ bé t¸ch/ghÐp
luång quang cè ®Þnh (Fixed optical add/drop multiplexer). ThuËt ng÷ cè ®Þnh
ë ®©y hµm ý thiÕt bÞ chØ cã thÓ t¸ch/ghÐp ®−îc mét sè h÷u h¹n çc b−íc sãng
quang mµ th«i. Sè l−îng b−íc sãng quang ®−îc t¸ch/ghÐp phô thuéc vµo tuú
tõng thiÕt bÞ cña tõng h·ng vµ dao ®éng tõ 2 ®Õn 4 b−íc sãng trong thêi ®iÓm
hiÖn nay.
CÊu h×nh tr¹m xen/rÏ WDM hiÖn nay
Laser b¬m Laser b¬m

980nm 1480nm
λ1, λ2,..λN PA BA λ1, λ2,..λN
WADM
λi λi
H×nh 2.10CÊu h×nh thiÕt bÞ t¹i tr¹m xen/rÏ trong hÖ thèng WDM hiÖn nay
T¹i çc nót xen/rÏ trong hÖ thèng WDM hiÖn nay, ta sÏ sö dông kÕt hîp
2 bé khuÕch ®¹i PA, BA ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu v×:
66
+ Khèi PA ®−îc b¬m ë b−íc sãng 980nm cã ®Æc ®iÓm lµ c«ng suÊt ph¸t
quang ra nhá nh−ng Ýt nhiÔu, tr¸nh ®−îc hiÖn t−îng nhiÔu tÝch luü trªn nh÷ng
tuyÕn dµi.
+ Khèi BA ®−îc b¬m ë b−íc sãng 1480nm cã ®Æc ®iÓm lµ c«ng suÊt ph¸t
ra lín (cã thÓ ®¹t tíi 20dB) nh−ng nhiÔu ASE ph¸t sinh lín h¬n nhiÒu so víi
PA.NÕu ta kÕt hîp sö dông PA vµ BA th× cã thÓ t¹o thµnh LA víi kh¶ n¨ng
ph¸t ra c«ng suÊt l¬n h¬n vµ Ýt nhiÔu h¬n so víi LA kiÓu truyÒn thèng, vµ kÕt
qu¶ lµ kho¶ng lÆp cù ®¹i lín h¬n.
§Æc biÖt h¬n n÷a nÕu ta kÕt hîp PA vµ BA víi bé WADM ®Ó t¹o nªn mét
tr¹m xen/rÏ b−íc sãng cè ®Þnh th× cã thÓ rÔ rµng kh¾c phôc ®−îc sù tÝch luü
nhiÔu cho çc b−íc sãng chuyÓn qua.
Sù cÇn thiÕt cña kiÓu khuÕch ®¹i quang hai tÇng t¹i çc nót xen/rÏ ®−îc
thÓ hiÖn ë chç: nÕu sö dông 1 tÇng khuÕch ®¹i trong WDM th× EDFA sÏ
nhanh chãng chuyÓn sang tr¹ng th¸i b·o hoµ lµm hÖ sè khuÕch ®¹i gi¶m. Cßn
nÕu lîi dông ®Æc tÝnh nµy mµ bè trÝ thµnh hai tÇng khuÕch ®¹i th× cã thÓ cho
phÐp nhiÔu thÊp vµ t¨ng ®−îc khuÕch ®¹i.
- ë tÇng thø nhÊt, bé khuÕch ®¹i quang cã chøc n¨ng nh− bé tiÒn khuÕch
®¹i PA, b−íc sãng b¬m lµ 980nm nh»m gi¶m tèi thiÓu ¶nh h−ëng cña nhiÔu
trong tÝn hiÖu ®Çu vµo. Nhê sö dông b−íc sãng b¬m 980nm mµ h×nh ¶nh
nhiÔu NF ®¹t ®−îc xÊp xØ 4 dB ë tÇng 1. HiÖu suÊt b¬m ë b−íc sãng 980nm
th−êng cao h¬n so víi b−íc sãng 1480nm. Tuy nhiªn ë tÇng 1 ®−îc thiÕt kÕ
nh− mét PA nªn c«ng suÊt ra kh«ng cÇn lín l¾m chñ yÕu lµ cÇn NF nhá.
Tr−íc ®©y, çc bé khuÕch ®¹i quang th«ng th−êng ®−îc b¬m ë b−íc sãng
1480nm v× laser ë b−íc sãng nµy rÎ h¬n so víi laser ph¸t ë b−íc sãng 980nm.
Nhê cã sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ còng nh− yªu cÇu chÆt chÏ vÒ chÊt l−îng
khuÕch ®¹i quang trong hÖ thèng WDM mµ ngµy nay b−íc sãng b¬m 980nm
®ang ®−îc sö dông phæ biÕn h¬n víi gi¸ thµnh h¹.
67
- ë tÇng thø 2 ®−îc thiÕt kÕ nh− mét bé khuÕch ®¹i c«ng suÊt BA, b−íc
sãng b¬m 1480nm. C«ng suÊt quang ra khái BA cã thÓ ®¹t cùc ®¹i +17dB víi
NF<6dB, nÕu sö dông mét modul b¬m phô n÷a th× c«ng suÊt quang ra cã thÓ
®¹t +20dB. Mét sè thiÕt bÞ cña mét sè h·ng vÉn sö dông b−íc sãng b¬m
980nm ë tÇng nµy ®Ó ®¹t NF nhá nh»m t¨ng chiÒu dµi kho¶ng lÆp. Gi÷a hai
tÇng khuÕch ®¹i ng−êi ta cßn l¾p thªm bé läc nhiÔu gióp cho ®Æc tuyÕn EDFA
®−îc b»ng ph¼ng trong c¶ b¨ng th«ng (1530÷1565nm).
KhuÕch ®¹i 2 tÇng lµ lùa chän thÝch hîp cho çc øng dông xen/rÏ (cßn gäi lµ
mid-stage access).
Tõ tÊt c¶ çc ph©n tÝch ë trªn cã thÓ thÊy nh÷ng −u ®iÓm cña thiÕt bÞ WADM:
- Xen/rÏ cè ®Þnh mét sè b−íc sãng nµo ®ã (tõ 1 lªn ®Õn 4 b−íc sãng ).
- Çc b−íc sãng chuyÓn qua rÊt Ýt bÞ ¶nh h−ëng bëi ho¹t ®éng xen/rÏ nµy
nªn cã thÓ thiÕt kÕ ®éc lËp gi÷a çc b−íc sãng xen/rÏ víi çc b−íc sãng
chuyÓn qua.
- WADM g©y ra suy hao nhá cho çc b−íc sãng chuyÓn qua cho nªn cã
thÓ kÐo dµi kho¶ng lÆp cho çc b−íc sãng nµy hay nãi çch kh¸c lµ gi¶m ®−îc
sè l−îng çc bé khuÕch ®¹i quang.
- Do nhu cÇu l−u l−îng t¹i ®iÓm xen/rÏ chØ chiÕm mét phÇn nhá trong
luång l−u l−îng tæng nªn khi ta sö dông thiÕt bÞ WADM sÏ lµm gi¶m gi¸
thµnh cña hÖ thèng khi sö dông thiÕt bÞ ADM
Do vËy ta thÊy r»ng nªn sö dông thiÕt bÞ WADM vµ bé khuÕch ®¹i quang
2 tÇng trong çc tr¹m xen/rÏ.
T−¬ng lai
HiÖn nay víi sù xuÊt hiÖn cña WDM, ®Æc biÖt lµ DWDM vµ trong mét
vµi n¨m tíi khi m¹ng quang sÏ trë thµnh quang ho¸ hoµn toµn th× thiÕt bÞ
WADM sÏ chuyÓn thµnh thiÕt bÞ OADM (Optical add/drop multiplexer)- thiÕt
68
bÞ nµy ho¹t ®éng trong líp quang vËt lý. OADM cã kh¶ n¨ng xen/rÏ bÊt kú
b−íc sãng nµo trong luång quang tæng nhê sù ®iÒu khiÓn cña phÇn mÒm
(programmable optocal add/drop). Trong OADM ,d÷ liÖu cÇn t¸ch ghÐp ®−îc
truy nhËp th«ng qua viÖc läc lÊy mét b−íc sãng quang tõ luång tÝn hiÖu ®a
b−íc sãng trªn sîi quang t¹i nót. HoÆc sãng mang quang ®−îc ghÐp vµo lu«ng
tÝn hiÖu trªn sîi t¹i nót ®ã.
CÊu h×nh c¬ b¶n cña OADM ®−îc x©y dùng tõ çc bé läc ®a hèc céng
h−ëng BPF (multi-cavity band pass filter), bé läc çch tö sîi Bragg FBG
(Fiber Bragg Filter), vµ bé xoay vßng quang, víi nh÷ng thiÕt bÞ nµy cho
OADM t¸ch/ghÐp çc b−íc sãng quang mét çch trù tiÕp mµ kh«ng cÇn qua
biÕn ®æi trùc tiÕp nh− trong WADM.
5.2 ThiÕt bÞ ®Êu nèi chÐo quang (OXC - Optical Crossconnect)

Trong m¹ng th«ng tin quang sö dông c«ng nghÖ SDH th× DXC lµ mét
thiÕt bÞ c¬ b¶n cña tuyÕn. NhiÖm vô cña DXC lµ thùc hiÖn liªn kÕt, nèi chÐo
çc luång sè ®ång bé, nh»m thùc hiÖn viÖc ph©n h−íng ngay ë trong thiÕt bÞ.
Çc DXC cã dung l−îng lín h¬n vµ ho¹t ®éng mÒm dÎo h¬n ADM.
Còng gièng nh− DXC, OXC lµ mét module thiÕt bÞ kÕt nèi chÐo quang
quan träng cña m¹ng quang ho¸ hoµn toµn. OXC lµ mét kÕt cÊu chuyÓn m¹ch
®éng, víi nhiÖm vô kÕt nèi bÊt cø sîi quang nµo cña M sîi ®Çu vµo víi bÊt kú
sîi quang quang nµo cña N sîi ®Çu ra trong hÖ thèng WDM. OXC sÏ ®ãng vai
trß võa lµ mét thiÕt bÞ ®Þnh tuyÕn b−íc sãng quang, võa lµ thiÕt bÞ chuyÓn
m¹ch b¶o vÖ m¹ng quang, vµ ®Æc biÖt quan träng lµ kÕt nèi gi÷a çc vßng
Ring...
λ1
λ
TÝn hiÖu vµo

TÝn hiÖu ra
λ1,
λ1,
λ λ1
Ma trËn
H×nh 2.11 OXC víi ma trËn chuyÓn m¹ch MxN.
69
Cã hai lo¹i OXC chÝnh lµ lo¹i OXC ®Þnh tuyÕn theo b−íc sãng
(Wavelength routing - OXCR) vµ OXC cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi b−íc sãng
(Wavelength translating - OXCT).
Çc OXCR ho¹t ®«ng theo nguyªn t¾c t¸ch çc b−íc sãng quang tõ çc
tÝn hiÖu quang ®Çu vµo råi chuyÓn m¹ch kh«ng gian (chuyÓn m¹ch sîi quang)
,sau ®ã ghÐp çc b−íc sãng l¹i (kh«ng cã sù chuyÓn ®æi b−íc sãng). Mçi tÝn
hiÖu quang tíi ®−îc ®−a qua mét bé t¸ch sãng ®Ó t¸ch riªng çc b−íc sãng
kh¸c nhau. Bé chuyÓn m¹ch quang cã suy hao vµ nhiÔu nhá sÏ kÕt nèi víi çc
b−íc sãng quang tíi çc vÞ trÝ mong muèn t¹i ®Çu vµo cña bé ghÐp b−íc sãng
®Ó ghÐp çc b−íc sãng nµy tíi çc sîi quang ®Çu ra. Tr−íc khi ghÐp th× mçi
b−íc sãng sÏ h¶i ®i qua mét bé c©n b»ng c«ng suÊt PE (Power Equalization)
®Ó ®iÒu chØnh c«ng suÊt cho mçi b−íc sãng tíi gi¸ trÞ thÝch hîp tr−íc khi qua
bé ghÐp b−íc sãng. Cßn ta sö dông lo¹i OXCT lµ ®Ó cã thÓ tËn dông ®−îc tèi
®a quÜ b−íc sãng quang (vÝ dô 16 b−íc sãng). Nh− vËy nÕu thùc hiÖn ph©n
phèi mét çch hîp lý th× mçi b−íc sãng kh«ng chØ sö dông cho mét tuyÕn
truyÒn dÉn mµ cã thÓ sö dông cho mét tuyÕn kh¸c: nghÜa lµ trªn cïng mét sîi
quang ta cã thÓ sö dông nhiÒu b−íc sãng kh¸c nhau cho çc ®o¹n truyÒn dÉn
kh¸c nhau. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i t¹i tÊt c¶ çc nót m¹ng ®Òu cã nhu cÇu
chuyÓn ®æi b−íc sãng, nªn ®Ó khai th¸c hiÖu qu¶ vµ kinh tÕ h¬n ta cã thÓ kÕt
hîp sö dông c¶ hai lo¹i thiÕt bÞ OXCT vµ OXCR trong m¹ng. OXCT ho¹t ®éng
theo nguyªn t¾c chuyÓn m¹ch cã chuyÓn ®æi b−íc sãng quang. §Çu tiªn, mçi
tÝn hiÖu quang tíi ®−îc ph©n chia víi sè nh¸nh b»ng tæng sè kªnh quang cÇn
lÊy l¹i t¹i ®Çu ra nhê bé t¸ch (splitter). Sau ®ã chóng ®−îc ®−a tíi çc bé
chuyÓn m¹ch quang ®Ó lÊy ra tÝn hiÖu quang cÇn thiÕt. TÝn hiÖu quang ®−îc
chän ra l¹i tiÕp tôc qua bé lùa chän b−íc sãng, t¸ch ra ®−îc çc kªnh theo yªu
cÇu ®Ó ®−a vµo ®óng b−íc sãng quang cÇn ghÐp ë ®Çu ra.
70
Bé
chuyÓn
®æi b−íc
sãng
Sîi Sîi
quang quang
®Çu vµo
®Çu ra
Demux Mux Demux Mux
OXCR OXCT
H×nh 2.12 OXCR vµ OXCT
5.3 Bé chuyÓn ®æi b−íc sãng (WC - Wavelength Conversion)

Çc bé chuyÓn ®æi b−íc sãng ®−îc sö dông trong m¹ng WDM nh»m
n©ng cao dung l−îng, kh¶ n¨ng kh«i phôc háng hãc vµ ®é phøc t¹p cña m¹ng.
Nãi chung, rÔ dµng nhËn thÊy r»ng trong mét m¹ng toµn t¶i vµ víi sè l−îng
çc b−íc sãng ®Þnh tr−íc, çc bé chuyÓn ®æi b−íc sãng kh«ng cung cÊp dung
l−îng cao h¬n mét çch ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn chóng cã kh¶ n¨ng ®Þnh râ çc
b−íc sãng trªn tõng tuyÕn hoÆc trªn çc m¹ng con c¬ së do ®ã cã thÓ tho¶
m·n nhu cÇu vÒ b−íc sãng trªn toµn bé m¹ng.
Bé chuyÓn ®æi b−íc sãng sÏ ®−îc ®Æt ë çc nót m¹ng n¬i mµ chóng cã
thÓ ho¹t ®éng víi b−íc sãng ®Çu vµo cè ®Þnh vµ b−íc sãng ®Çu ra thay ®æi
hoÆc b−íc sãng ®Çu vµo thay ®æi cßn b−íc sãng ®Çu ra cè ®Þnh. ChØ trong çc
tr−êng hîp ®Æc biÖt míi cÇn thiÕt çc b−íc sãng ®Çu vµo vµ ®Çu ra thay ®æi
®ång thêi. Mét bé chuyÓn ®æi víi b−íc sãng ®Çu ra cè ®Þnh ®¬n gi¶n h¬n lµ bé
chuyÓn ®æi víi b−íc sãng ®Çu ra thay ®æi, nh−ng çc phÇn kh¸c cña bé
chuyÓn m¹ch l¹i cã ®é phøc t¹p h¬n.
Cã 3 ®−êng quang ®· ®−îc thiÕt lËp ®ã lµ ®−êng tõ C tíi A ë b−íc sãng

λ1, ®−êng tõ C tíi B ë b−íc sãng λ2, vµ ®−êng tõ E tíi D ë b−íc sãng λ1. §Ó
t¹o ra mét ®−êng quang, chóng ta qui ®Þnh lµ tÊt c¶ çc kÕt nèi trong ®−êng
quang ®ã chØ sö dông cïng mét b−íc sãng nh− nhau. Qui ®Þnh nµy ®−îc biÕt
71
nh− lµ mét sù b¾t buéc tÝnh liªn tôc cña b−íc sãng. Sù b¾t buéc nµy ®Æc biÖt
hay víi m¹ng ®Þnh tuyÕn theo b−íc sãng trong m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh, ë ®ã
çc cuéc gäi chØ gÆp trë ng¹i khi kh«ng cã kh¶ n¨ng tiÕp thu ë bÊt kú ®−êng
kÕt nèi trong tuyÕn ®· ®−îc chØ ®Þnh cho cuéc gäi ®ã. Xem xÐt vÝ dô trong
h×nh 3.12(a). Hai ®−êng quang ®· ®−îc h×nh thµnh trªn m¹ng: (i) gi÷a nót 1 vµ
nót 2 ë b−íc sãng λ1, vµ gi÷a nót 2 vµ nót 3 ë b−íc sãng λ2. B©y giê gi¶ sö cÇn
ph¶i thiÕt lËp mét ®−êng quang gi÷a nót 1 víi nót 3. ViÖc thiÕt lËp mét ®−êng
quang nµy xem ra lµ kh«ng thÓ mÆc dï cã mét b−íc sãng rçi trªn mçi kÕt nèi
däc theo tuyÕn tõ nót 1 tíi nót 3. Lý do lµ v× çc b−íc sãng cã thÓ sö dông
®−îc trªn hai kÕt nèi l¹i kh¸c nhau. V× vËy, m¹ng ®Þnh tuyÕn theo b−íc sãng
cã lÏ ph¶i chÊp nhËn mét trë ng¹i lín gièng nh− trong m¹ng chuyÓn m¹ch
kªnh.
Nót 1 Nót 2 Nót 3

λ1 λ1
λ2 λ2
(a) Kh«ng sö dông bé chyÓn ®æi b−íc sãng

Nót 1 Nót 2 Nót 3
λ1 λ1
λ2 λ2
(b) Cã sö dông bé chuyÓn ®æi b−íc sãng
H×nh 2.13 Sö dông bé chuyÓn ®æi b−íc sãng trong m¹ng ®Þnh tuyÕn theo b−íc sãng
Lo¹i bá sù b¾t buéc tÝnh liªn tôc cña b−íc sãng mét çch rÔ rµng, nÕu
chóng ta cã thÓ chuyÓn ®æi d÷ liÖu ®Õn ë mét b−íc sãng nµo ®ã trªn ®−êng kÕt
nèi sang mét b−íc sãng kh¸c t¹i nót trung gian vµ tiÕp tôc b−íc sãng ®ã ë çc
®−êng kÕt nèi tiÕp theo. Kü thuËt mang tÝnh kh¶ thi trong thùc tÕ vµ ®−îc nh¾c
®Õn ®ã lµ kü thuËt chuyÓn ®æi b−íc sãng. Trong h×nh 3.15(b), mét bé chuyÓn
72
®æi b−íc sãng t¹i nót 2 ®−îc sö dông ®Ó chuyÓn ®æi d÷ liÖu tõ λ2 sang λ1. Giê
®©y mét ®−êng quang nèi gi÷a nót 1vµ nót 3 cã thÓ ®−îc thiÕt lËp nhê viÖc sö
dông b−íc sãng λ2 trªn kÕt nèi tõ nót 1®Õn nót 2, vµ sau ®ã sö dông b−íc sãng
λ1 ®Ó nèi víi nót 3 tõ nót 2. L−u ý r»ng mét ®−êng quang ®¬n lÎ ë trong m¹ng
cã chuyÓn ®æi b−íc sãng cã thÓ sö dông mét b−íc sãng kh¸c trªn mçi ®−êng
kÕt nèi trong tuyÕn cña nã. V× vËy, bé chuyÓn ®æi cã thÓ lµm t¨ng hiÖu qu¶
trong m¹ng nhê viÖc gi¶i quyÕt çc b−íc sãng m©u thuÉn trªn tuyÕn quang.
Bé chuyÓn ®æi
b−íc sãng
λS λC
C=1,2,....N
S=1,2,....N
H×nh 2.14 Chøc n¨ng cña bé chuyÓn ®æi b−íc sãng
Chøc n¨ng cña bé chuyÓn ®æi b−íc sãng lµ chuyÓn ®æi d÷ liÖu trªn b−íc
sãng vµo thµnh mét b−íc sãng kh¸c ë ®Çu ra gi÷a (trong sè) N b−íc sãng cña
hÖ thèng (xem h×nh 3.13). Trong h×nh vÏ nµy vµ trong suèt phÇn nµy, ®−îc λS
biÓu thÞ b−íc sãng tÝn hiÖu ®Çu vµo; λC lµ b−íc sãng ®· ®−îc chuyÓn ®æi; λP lµ
b−íc sãng b¬m; fS lµ tÇn sè vµo; fC lµ tÇn sè ®· ®−îc chuyÓn ®æi; fP lµ tÇn sè
b¬m; vµ CW (continuous wave) lµ sãng duy tr× (kh«ng ®−îc ®iÒu chÕ) ®−îc
t¹o ra nh− mét tÝn hiÖu b¬m.
Mét bé chuyÓn ®æi b−íc sãng lý t−ëng sÏ cã çc ®Æc tÝnh sau:
• Trong suèt ®èi víi çc tèc ®é bÝt vµ d¹ng tÝn hiÖu (®iÓn h×nh lµ IM-
NRZ)
• Tèc ®é chuyÓn ®æi b−íc sãng nhanh (ë 10Gbit/s phï hîp víi hÇu hÕt
çc hÖ thèng hiÖn nay)
• Söa d¹ng tÝn hiÖu (cÇn thiÕt do çc phÇn tö trong m¹ng quang ®Òu cã
thÓ lµm sai d¹ng tÝn hiÖu)
73
• XÕp tÇng çc bé chuyÓn ®æi (nèi nhiÒu tÇng sÏ cÇn thiÕt trong nhiÒu
m¹ng quang)
• NhiÔu tÇn sè cña çc tÝn hiÖu chuyÓn ®æi nhá ®Ó cã thÓ truyÒn dÉn qua
kho¶ng çch ®iÓn h×nh lµ 50-100km.
• ChuyÓn ®æi ®−îc c¶ ë b−íc sãng ng¾n vµ b−íc sãng dµi.
• Tiªu thô Ýt c«ng suÊt ®iÖn
• Lµm viÖc ë møc c«ng suÊt quang võa ph¶i.
• Cã thÓ cho b−íc sãng ®Çu vµo vµ ®Çu ra ë cïng mét b−íc sãng (kh«ng
sö dông bé chuyÓn ®æi b−íc sãng).
• Kh«ng nh¹y c¶m víi tÝn hiÖu ph©n cùc ®Çu vµo.
• Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®¬n gi¶n.
Çc c«ng nghÖ chuyÓn ®æi b−íc sãng bao gåm 4 lo¹i:
- Bé chuyÓn ®æi quang ®iÖn
- Bé chuyÓn ®æi laser.
- Bé chuyÓn ®æi coherent.
- Bé chuyÓn ®æi dùa vµo çc cæng ®iÒu khiÓn quang.
Ngoµi ra ta cßn cã bé chuyÓn ®æi b−íc sãng Trasponder: nhiÖm vô cña

Transponder lµ chuyÓn ®æi giao diÖn G.957 thµnh giao diÖn phï hîp víi viÖc
ghÐp b−íc sãng lµ G.692.
Transponde 10.
Tx
O/E/O
G.957 S(G.957 S(G.692
H×nh 3.14 S¬ ®å nguyªn lý cña Transponder
74
TX TX
λ λ
1 1
λ ∑ λ ∑
2 MUX 2 MUX
WD WD
λ M λ M
8 8
(a) (b)
H×nh 2.15 KÕt hîp Transponder trong thiÕt bÞ WDM
CÊu h×nh (a) phï hîp víi tÊt c¶ çc nguån ph¸t quang tho¶ m·n G.957
trong hai vïng cöa sæ sãng 1310nm vµ 1550nm.
- CÊu h×nh (b) cã thÓ lùa chän kh«ng dïng Ttransponderr trong tr−êng
hîp nguån ph¸t quang cã giao diÖn phï hîp G.692 t¹i b−íc sãng cÇn ghÐp.
¦u ®iÓm:
- Giao diÖn quang më, cã thÓ tiÕp nhËn nhiÒu d¹ng tÝn hiÖu kh¸c nhau
tho¶ m·n G.957 gåm c¶ giao diÖn quang cöa sæ thø 1310nm vµ 1550nm.
- Cã thÓ cung cÊp çc dÞch vô míi nh− IP vµ ATM.
Nh−îc ®iÓm:
- CÇn ph¶i biÕn ®æi O/E/O (3R) ®Ó ®Þnh d¹ng l¹i tÝn hiÖu quang cho phï
hîp víi G.692 nªn gi¸ thµnh cao.
- Lµm t¨ng yªu cÇu vÒ b¶o d−ìng, gi¶m ®é tin cËy v× sè l−îng bé ph¸t
quang t¨ng lªn còng nh− cÇn cã bé chuyÓn ®æi 3R.
- Ch−a cã s¶n phÈm th−¬ng m¹i cho tèc ®é 10Gbit/s
- Thªm çc chøc n¨ng qu¶n lý riªng cho Transponder.
5.4 Bé çch ly quang (OI - Optical Isolator):

HiÖu suÊt cña hÖ thèng th«ng tin quang nµo ®ã cã thÓ bÞ suy gi¶m ®¸ng
kÓ nÕu mét phÇn c«ng suÊt b¬m vµo bÞ ph¶n x¹ ng−îc trë l¹i phÝa ph¸t. §©y lµ
75
tr−êng hîp ®¸ng chó ý ®èi víi hÖ thèng truyÒn dÉn çp t−¬ng tù (vd: truyÒn
h×nh çp, CATV), hÖ thèng sè tèc ®é bÝt rÊt cao sö dông laser ®¬n mode däc
(SLM), hoÆc çc hÖ thèng sö dông khuÕch ®¹i quang. Sù ph¶n x¹ nµy cã thÓ
xuÊt hiÖn ë nh÷ng chç ghÐp, bé nèi, chç nèi, çc bé läc, hoÆc thËm chÝ chÝnh
tõ b¶n th©n sîi quang (t¸n x¹ ng−îc). §Ó ng¨n chÆn çc ph¶n x¹ kh«ng mong
muèn nµy, bé çch ly quang ®−îc ®Æt ngay sau thiÕt bÞ nh¹y c¶m. Çc bé çch
ly quang th−¬ng m¹i ®−îc t¹o ra dùa trªn b¶n chÊt kh«ng t−¬ng t¸c cña hiÖu
øng Faraday. HiÖu øng nµy lµm thay ®æi tr¹ng th¸i ph©n cùc cña tr−êng cã
¸nh s¸ng ®Çu vµo khi cã mÆt cña tõ tr−êng song song víi h−íng truyÒn dÉn.
M« t¶ cÊu tróc cña mét bé çch ly quang.Gi¶ sö mét sãng ph©n cùc ph¼ng t¸c
®éng tíi kÝnh ph©n cùc ®−îc ®Æt ë ®Çu vµo cña thiÕt bÞ. KÝnh ph©n cùc nµy chØ
cho qua thµnh phÇn ph©n cùc th¼ng ®øng. Khi ®i xuyªn qua bé quay Faraday
(r«to Faraday), tr−êng nµy sÏ cã mét h¨ng sè ph©n cùc quang α, H lµ c−êng
®é tõ tr−êng, L lµ ®é dµi t−¬ng t¸c vµ ρ lµ h»ng sè cña Verdet ( ®èi víi vËt liÖu
tõ m«i, nh− lµ sîi silic, ρ kh«ng bÞ ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é).
α=ρ.H.L
Gi¶ sö r»ng α ®−îc ®iÒu chØnh ®Ó t¹o mét gãc quay 450 vµ cßn kÝnh ph©n
cùc thø hai (bé ph©n tÝch) ®−îc ®Æt ë ®Çu ra cña thiÕt bÞ sÏ lÖch ®i mét gãc 450
so víi ®Çu vµo cña kÝnh ph©n cùc. ¸nh s¸ng vµo sÏ ®i xuyªn qua thiÕt bÞ víi ®é
suy hao ®iÓn h×nh lµ tõ 1 ®Õn 2 dB, miÔn lµ ¸nh s¸ng vµo bÞ ph©n cùc tuyÕn
tÝnh víi ph©n cùc song song víi h−íng truyÒn dÉn cña kÝnh ph©n cùc ®Çu vµo.
¸nh s¸ng theo h−íng ng−îc l¹i do çc ph¶n x¹ kh«ng mong muèn sÏ ®−îc
quay ®i thªm mét gãc 450, khi ¸nh s¸ng ph¶n x¹ l¹i nµy ®i qua bé quay
Faraday mét lÇn n÷a, ë h−íng ng−îc l¹i so víi h−íng truyÒn dÉn cña tÝn hiÖu.
®©y lµ kÕt qu¶ cña hiÖu øng Faraday kh«ng ¶nh h−ëng lÉn nhau. KÝnh ph©n
cùc ®Çu vµo høng ¸nh s¸ng ph¶n x¹ sÏ ®−îc trùc giao víi h−íng cña kÝnh ph©n
cùc ®Çu vµo, vµ v× vËy nã sÏ chÆn ®øng ®−îc ph¶n x¹ kh«ng mong muèn. Çc
hÖ sè çch ly ®iÓn h×nh cho çc thiÕt bÞ th−¬ng m¹i ®−îc x¸c ®Þnh lµ 30dB.
76
Bé quay
Sîi H Sîi
®Çu ®Çu
vµo ra
KÝnh ph©n cùc KÝnh ph©n cùc
®Çu vµo ®Çu ra
Tr¹ng th¸i ph©n cùc

H−íng truyÒn dÉn cña ¸nh s¸ng
H×nh 2.16 S¬ ®å giíi thiÖu mét bé çch ly quang sö dông hiÖu øng Faraday.
Ngoµi ra trªn tuyÕn WDM cã sö dông EDFA cßn cã mét sè phÇn tö

quang träng kh¸c n÷a nh−: bé khuÕch ®¹i quang (OA), thiÕt bÞ ph¸t vµ thu
quang, bé ghÐp b−íc sãng quang (Mux/Demux), ®¬n vÞ nh¸nh (BU)...
6. CÊu tróc mét sè hÖ thèng WDM sö dông EDFA ®iÓn h×nh

6.1 Ph©n lo¹i cÊu tróc:
+ Theo h−íng truyÒn dÉn:
• HÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo mét h−íng trªn mét sîi quang
• HÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo hai h−íng trªn mét sîi quang
+ Theo cÊu tróc m¹ng:
• M¹ng ®iÓm - ®iÓm
• M¹ng ®a ®iÓm - ®a ®iÓm
• M¹ng vßng (Ring)
• M¹ng ®−êng trôc
77
6.2 HÖ thèng WDM cã sö dông EDFA

a. HÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo mét h−íng trªn mét sîi quang
HÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo mét h−íng trªn mét sîi quang cÇn cã hai
sîi quang ®Ó thùc hiÖn truyÒn dÉn (c¶ ®i lÉn vÒ), vµ nh− vËy sè b−íc sãng
trong mét sîi sÏ Ýt ®i cßn sè sîi sÏ nhiÒu h¬n. ë hÖ thèng nµy çc b−íc sãng
®−îc truyÒn dÉn cïng chiÒu sÏ ë trªn mét sîi cßn çc b−íc sãng theo chiÒu
ng−îc l¹i sÏ ë trªn sîi kia. Ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc sö dông réng r·i nhÊt v×
nguyªn lý ®i vµ vÒ gièng nh− hÖ thèng ®¬n kªnh b×nh th−êng. Do çc b−íc
sãng truyÒn cïng mét h−íng trªn mét sîi quang cho nªn yªu cÇu vÒ thiÕt bÞ vÒ
ghÐp b−íc sãng quang MUX ë phÝa ph¸t kh«ng qu¸ nghiªm ngÆt, qu¸ tr×nh
ghÐp nµy ®¬n gi¶n chØ lµ ghÐp çc tÝn hiÖu cña çc nguån ph¸t cã ®é r«ng phæ
rÊt hÑp. VÊn ®Ò quan t©m nhiÒu h¬n lµ ë phÝa thu, thiÕt bÞ t¸ch kªnh quang
DEMUX cÇn ph¶i läc tèt çc b−íc sãng ®Ó tr¸nh xuyªn kªnh. V× nguyªn lý
truyÒn dÉn nh− vËy nªn chÊt l−îng tÝn hiÖu ®¶m b¶o h¬n, hÖ thèng thiÕt bÞ
kh«ng ®ßi hái yªu cÇu qu¸ nghiªm ngÆt vµ phøc t¹p. Çc thiÕt bÞ ph¸t - thu
quang sÏ cã tuæi thä cao h¬n, viÖc thi c«ng l¾p ®Æt còng nh− khai th¸c còng
thuËn lîi h¬n.
λ1 λ1
Tx1 Rx1
BA LA PA
λ2 λ2
Tx2 Rx2
λN λ1,λ2,.....λN λN
Tx Rx
MUX DEMUX
H×nh 2.17 S¬ ®å tæng qu¸t hÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo mét h−íng trªn
mét sîi quang
Trªn hÖ thèng nµy chóng ta cã sö dông thªm mét sè bé khuÕch ®¹i

EDFA t¹i nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau trªn tuyÕn nh»m t¨ng ®é dµi tr¹m lÆp hoÆc
thay thÕ chóng. V× h×nh 3.17 lµ cÊu h×nh tæng qu¸t cña hÖ thèng ghÐp b−íc
sãng theo mét h−íng trªn mét sîi quang, do vËy ta ®· sö dông ®Çy ®ñ c¶ ba
78
lo¹i cÊu h×nh cña EDFA trªn mét tuyÕn. Cßn trong thùc tÕ th× tuú tõng cÊu
h×nh m¹ng cô thÓ, yªu cÇu cô thÓ cña tõng m¹ng mµ ta sö dông vµ kÕt hîp BA,
LA, PA sao cho phï hîp víi tÝnh to¸n chiÒu dµi tr¹m lÆp (®iÒu nµy sÏ ®−îc
tr×nh bµy chi tiÕt h¬n ë çc ch−¬ng sau nµy).
b. HÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo hai h−íng trªn cïng mét sîi quang
λ1 λ1
Tx1 Rx1
λ1 EDFA λ1
R'x Tx1
λN λN
Tx λ1,λ2,.....λ Rx
λN λ1,λ2,.....λ λN
R'x Tx
MUXDEX MUXDEX
H×nh 2.18 HÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo hai h−íng trªn mét sîi quang
Trong hÖ thèng sö dông truyÒn dÉn theo hai h−íng th× −u ®iÓm lín nhÊt
cña hÖ thèng nµy lµ sö dông Ýt sîi quang h¬n, chØ cÇn mét sîi quang vÉn cã
thÓ thiÕt lËp ®−îc tuyÕn truyÒn dÉn quang trªn ®ã cã nhiÒu b−íc sãng ®i vµ vÒ.
§©y lµ mét lîi thÕ khi t¨ng dung l−îng kªnh mµ l−îng sîi quang ®· sö dông
hÕt. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ c¨n cø vµo sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ vµ tÝnh
th−¬ng m¹i ho¸ cña çc hÖ thèng WDM trªn thÞ tr−êng th× ta cã thÓ thÊy r»ng
hiÖn nay chØ cã mét sè Ýt h·ng cung cÊp hÖ thèng ghÐp b−íc sãng theo hai
h−íng vµ çc hÖ thèng nµy chØ sö dông 2 b−íc sãng (1 b−íc sãng cho truyÒn
dÉn tÝn hiÖu theo chiÒu ®i vµ 1 b−íc sãng truyÒn dÉn theo chiÒu vÒ).
ED
TÝn WDM WDM TÝn
HiÖu HiÖu
B¬m
LD
H×nh 2.19 CÊu h×nh bé khuÕch ®¹i EDFA hai h−íng
79
Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do: mÆc dï ph−¬ng ¸n ghÐp 2 h−íng trªn 1 sîi
quang cho phÐp tiÕt kiÖm ®−îc sîi quang nh−ng trªn thùc tÕ ph−¬ng ph¸p
ghÐp nµy l¹i gÆp mét sè vÊn ®Ò vÒ kü thuËt:
+ Xuyªn ©m ®Çu gÇn: ¶nh h−ëng cña xuyªn ©m ®Çu gÇn lµ lín h¬n rÊt
nhiÒu so víi xuyªn ©m ®Çu xa v× xuyªn ©m ®Çu gÇn ®i trùc tiÕp vµo ®Çu thu
kh«ng bÞ suy hao bëi ®−êng truyÒn, do ®ã l−îng xuyªn ©m lµ rÊt lín, ¶nh
h−ëng ®Õn chÊt l−îng tÝn hiÖu vµ trong mét sè tr−êng hîp cã thÓ ph¶ háng ®Çu
thu. NghÜa lµ trong thùc tÕ rÊt khã läc tuyÖt ®èi ®−îc çc b−íc sãng tõ hai phÝa
cho nªn çc laser ph¸t sÏ ph¶i chÞu mét l−îng c«ng suÊt nhá tõ phÝa ®Çu xa ®i
vµo mÆt ph¸t, ®iÒu nµy g©y tæn h¹i cho nguån ph¸t, khi mµ çc nguån ph¸t ë
®©y ®ang ph¶i lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh cao vµ ®é réng
phæ hÑp.
+ Khi thùc hiÖn truyÒn dÉn hai chiÒu trªn mét sîi quang, ë c¶ hai ®Çu cña
hÖ thèng nµy cÇn ph¶i cã çc thiÕt bÞ ghÐp kªnh vµ t¸ch kªnh quang hçn hîp -
bé ghÐp b−íc sãng (MULDEX). Çc thiÕt bÞ nµy yªu cÇu cã chøc n¨ng phøc
t¹p h¬n, trong thiÕt bÞ ph¶i cã çc thµnh phÇn quang c«ng nghÖ cao nh− çc
thiÕt bÞ çch ly quang, bé läc quang cã chÊt l−îng...lµm cho gi¸ thµnh thiÕt bÞ
cao h¬n.
+ §Ó thùc hiÖn ghÐp hai h−íng trªn mét sîi quang sö dông kü thuËt
WDM cÇn ph¶i cã sè kªnh b−íc sãng gÊp ®«i so víi tr−êng hîp ghÐp mét
h−íng (cïng mét dung l−îng), do ®ã kho¶ng çch gi÷a çc kªnh b−íc sãng
còng bÞ thu hÑp l¹i dÉn ®Õn ph¶i dïng çc bé t¸ch b−íc sãng cã chÊt l−îng
cao h¬n. H¬n n÷a ®Ó tr¸nh çc hiÖu øng phi tuyÕn, th× quÜ c«ng suÊt ®èi víi
tõng kªnh b−íc sãng còng nh− cña tÊt c¶ çc kªnh ph¶i gi¶m ®i, do vËy kh«ng
tËn dông ®−îc hÕt kh¶ n¨ng cña çc bé khuÕch ®¹i quang.
Nh− vËy cã thÓ thÊy çc hÖ thèng cµng dïng nhiÒu b−íc sãng th× cµng
khã thùc hiÖn ghÐp hai h−íng.
80
+ H¬n thÕ n÷a, gi¸ thµnh çp sîi quang nhiÒu sîi kh¸ rÎ, vµ hÇu hÕt çc
hÖ thèng ®ang khai th¸c ®Òu sö dông çp víi hµng chôc ®«i sîi cho hÖ thèng
truyÒn dÉn trªn 2 sîi quang, nªn viÖc sö dông ph−¬ng ph¸p truyÒn th«ng tin
trªn hai sîi quang tiÕt kiÖm ®−îc mét sîi quang mµ l¹i ph¶i gÆp nhiÒu vÊn ®Ò
kü thuËt kh¸c do vËy kh«ng mang ý nghÜa thuyÕt phôc c¶ vÒ mÆt kü thuËt,
kinh tÕ, vµ tÝnh thùc tiÔn. Ph−¬ng ph¸p hai h−íng chØ thùc sù cã ý nghÜa khi
thùc hiÖn cung cÊp cho çc thuª bao quang trong m¹ng truy nhËp sö dông mét
sîi quang vµ çc h×nh thøc biÓu diÔn tÝnh v−ît tréi cña th«ng tin mét sîi khi so
s¸nh víi ph−¬ng thøc truyÒn dÉn th«ng th−êng sö dông çp ®«i d©y kim lo¹i.
Trong hÖ thèng ghÐp kªnh theo hai h−íng chóng ta ®· sö dông cÊu h×nh
bé khuÕch ®¹i EDFA hai h−íng (xem h×nh 3.20). §©y lµ mét EDFA ®−îc b¬m
hai h−íng ®Ó ®¹t ®−îc çc ®Æc tÝnh nhiÔu vµ b·o hoµ ®ång d¹ng trong c¶ hai
h−íng mµ kh«ng cÇn cã çc bé çch ly quang. Çc tÝn hiÖu quang cã thÓ ®i
vµo tõ c¶ hai ®Çu cña EDFA, vµ EDFA nµy cã kh¶ n¨ng khuÕch ®¹i çc tÝn
hiÖu theo c¶ hai h−íng, do vËy cÊu h×nh EDFA nµy ®−îc sö dông cho hÖ
thèng ghÐp theo hai h−íng trªn mét sîi quang. tuy nhiªn cÊu tróc sö dông
thiÕt bÞ nµy sÏ dÉn ®Õn gi¸ thµnh ®¾t khi ph¶i sö dông c«ng suÊt b·o hoµ cao.
c. CÊu tróc m¹ng §iÓm - §iÓm
§Çu cuèi ®−êng §Çu cuèi ®−êng

Bé quang quang Bé
ph¸t thu
Tw λ1 λ1
λ1... λN Rw
λ LA λ Rw
Tw
H×nh 2.20 CÊu tróc m¹ng ®iÓm - ®iÓm
81
Cã hai thµnh phÇn m¹ng chÝnh trong cÊu h×nh nµy lµ: thiÕt bÞ ®Çu cuèi
thùc hiÖn ghÐp vµ t¸ch çc tÝn hiÖu nh¸nh vµ tr¹m lÆp thôc hiÖn khuÕch ®¹i mµ
kh«ng cÇn ph¶i biÕn ®æi tÝn hiÖu quang thµnh tÝn hiÖu ®iÖn.
Khèi ®Çu vµo cña hÖ thèng ®−îc gäi lµ bé thÝch øng (Adapter) b−íc
sãng ph¸t, khèi ®Çu ra lµ bé thÝch øng b−íc sãng thu. Chóng sö dông 2 giao
diÖn, mét lo¹i dµnh cho çc tÝn hiÖu ®a b−íc sãng (®©y lµ gi¶i ph¸p cho hÖ
thèng gi¸ thµnh thÊp); lo¹i cßn l¹i dµnh cho tÝn hiÖu ®¬n b−íc sãng vµ truyÒn
chóng trªn mét b−íc sãng víi çc ®Æc tÝnh quang thÝch hîp cho td trªn sîi
quang.
Bé ghÐp kªnh cã thÓ cã kh¶ n¨ng ghÐp tíi 40 kªnh trong cöa sæ sãng
1550nm (thiÕt bÞ 1640WM cña Alcatel) thµnh mét tÝn hiÖu quang tæng vµ
truyÒn chóng trªn mét sîi quang.
Bé khuÕch ®¹i c«ng suÊt (BA) khuÕch ®¹i n¨ng l−îng tÝn hiÖu ®Õn møc
c«ng suÊt quang thÝch hîp. Trong qu¸ tr×nh truyÒn dÉn, c«ng suÊt tÝn hiÖu
quang bÞ gi¶m do suy hao sîi. ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy ng−êi ta sö dông çc
bé khuÕch ®¹i ®−êng truyÒn (LA) däc theo tuyÕn ®Ó t¨ng giíi h¹n chiÒu dµi
truyÒn dÉn do suy hao. ë phÝa thu, tÝn hiÖu ®−îc khuÕch ®¹i b»ng bé tiÒn
khuÕch ®¹i. Sau ®ã bé t¸ch kªnh sÏ ph©n chia çc b−íc sãng vµ göi chóng ®Õn
Adapter thu thÝch hîp.
CÊu tróc ®iÓm - ®iÓm ®−îc sö dông nhiÒu cho tuyÕn truyÒn dÉn çp
quang biÓn, n¬i mµ cã kho¶ng çch truyÒn dÉn gi÷a hai phÝa ph¸t vµ thu rÊt
kh¸ lín do vËy ngoµi viÖc sö dông çc bé khuÕch ®¹i quang EDFA trªn tuyÕn
ta nªn sö dông thªm çc bé bï t¸n s¾c (DCF) ®Ó t¨ng chiÒu dµi tr¹m lÆp. Tuy
nhiªn, cÊu tróc m¹ng ®iÓm - ®iÓm th−êng Ýt ®−îc sö dông trong tÝn hiÖu th«ng
tin quang do kh«ng cã çc ®iÓm xen/rÏ kªnh däc tuyÕn trong khi m¹ng th«ng
tin quang cña chóng ta cÇn cã nhiÒu ®iÓm xen/rÏ b−íc sãng quang. §Ó kh¸c
phôc nh−îc ®iÓm nµy chóng ta nªn sö dông çu tróc m¹ng ®a ®iÓm - ®a ®iÓm.
d. CÊu tróc m¹ng ®a ®iÓm - ®a ®iÓm
82
§Çu cuèi ®−êng §Çu cuèi ®−êng

Bé quang quang Bé
Rw Tw
ph¸t thu
Tw λ1 λ1
λ1... λN Rw
Tw λ LA λ Rw
OADM
H×nh 2.21 CÊu tróc m¹ng ®a ®iÓm - ®a ®iÓm
Tõ nh÷ng h¹n chÕ cña cÊu h×nh m¹ng ®iÓm - ®iÓm vµ nhu cÇu cÇn
xen/rÏ b−íc sãng däc trªn tuyÕn, chóng ta ®−a ra cÊu h×nh ®a ®iÓm - ®a ®iÓm
®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ vµ nh»m lµm tho¶ m·n nhu cÇu cña çc nhµ thiÕt
kÕ vµ khai th¸c dÞch vô. Ngoµi ra, cïng viÖc ®−a thiÕt bÞ OADM (Fiexed -
Optical Add/Drop Multiplexer) lµm çc tr¹m xen/rÏ, th× chøc n¨ng xen/rÏ lµ
mét cÊu h×nh më réng cña bé khuÕch ®¹i quang. Nã cã kh¶ n¨ng thªm hoÆc
t¸ch tõ 1 ®Õn 4 b−íc sãng ®· ®Þnh tr−íc. ®iÒu nµy gióp cho çc nhµ khai th¸c
cã thÓ chuyÓn ®æi mét çch mÒm dÎo mét tr¹m khuÕch ®¹i quang ®−êng
truyÒn LA thµnh mét tr¹m xen/rÏ l−u l−îng mµ kh«ng cÇn ph¶i thay ®æi cÊu
h×nh phÇn cßn l¹i cña m¹ng. N¨ng lùc xen/rÏ cã thÓ lª ntíi 40Gbit/s t¹i mçi
tr¹m trung gian (thiÕt bÞ 1640WM cña Alcatel). Chøc n¨ng xen/rÏ cho phÐp
nhµ khai th¸c quyÕt ®Þnh tõ xa b−íc sãng ®Þnh tr−íc ®−îc ®i qua hay rÏ xuèng
t¹i tr¹m ®ã.
Çc khèi Adapter ph¸t vµ thu trong tr¹m xen/rÏ ®Òu gièng nh− sö dông
trong cÊu h×nh ®iÓm - ®iÓm.
V× nh÷ng −u ®iÓm trªn cña cÊu tróc m¹ng ®a ®iÓm - ®a ®iÓm mµ nã
®−îc øng dông rÊt réng trong m¹ng viÔn th«ng hiÖn nay. Nã ®−îc dïng lµm
tuyÕn truyÒn dÉn th«ng tin nèi gi÷a hai thµnh phè lín, vµ gi÷a hai thµnh phè
lín nµy ta ®Æt çc tr¹m xen/rÏ b−íc sãng ®Ó xen/t¸ch mét sè l−u l−îng víi çc
thÞ x·, thÞ trÊn, vµ çc thµnh phè nhá h¬n.
83
Nh−ng cÊu tróc nµy còng cã nh−îc ®iÓm lµ c¬ chÕ b¶o an cho m¹ng khi
mét ®o¹n cña tuyÕn gÆp sù cè ch−a ®¶m b¶o an toµn, trong khi ®ã cÊu tróc
m¹ng Ring l¹i gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò nµy.
e. CÊu tróc m¹ng vßng (Ring)
HiÖn nay çc tuyÕn truyÒn dÉn ghÐp b−íc sãng quang WDM theo cÊu
tróc kiÓu ®a ®iÓm - ®a ®iÓm ®ang ®−îc l¾p ®Æt vµ sö dông réng r·i. Tuy nhiªn
víi nh÷ng −u ®iÓm cña m¹ng Ring WDM cïng víi nhiÒu nót xen/rÏ kªnh
quang nªn cÊu tróc nµy hiÖn còng ®· ®ang ®−îc triÓn khai. CÊu tróc mét vßng
lµ mét d¹ng topo ®¬n gi¶n cã thÓ cung cÊp kh¶ n¨ng b¶o vÖ khi x¶y ra sù cè
mét çch cã hiÖu qu¶. V× lý do nµy m¹ng Ring rÊt th«ng dông trong çc m¹ng
sö dông c«ng nghÖ SONET/SDH. Cã 3 lo¹i m¹ng vßng rÊt phæ biÕn vµ hai
trong sè ®ã ®· ®−îc tiªu chuÈn ho¸ ®ã lµ m¹ng vßng WDM 2 sîi quang vµ
m¹ng vßng WDM 4 sîi quang
MULDEX
Tx
Rx
EDF WAD EDF
2 sîi quang
λ1λ2..λN
λ1λ2..λN
H×nh 2.22 CÊu tróc m¹ng vßng Ring

Trong h×nh 3.22, ta thÊy cÊu h×nh Ring WDM truyÒn dÉn tÝn hiÖu ë çc
b−íc sãng kh¸c nhau trªn 2 sîi quang kh¸c nhau, trong cÊu h×nh cã sö dông
mét sè thiÕt bÞ nh− WADM, EDFA. Trong cÊu h×nh nµy mçi nót m¹ng cã thÓ
xen/rÏ çc b−íc sãng quang ®Æc tr−ng hoÆc ®−îc x¸c ®Þnh tr−íc ®−îc lùa chän
linh ho¹t trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. M¹ng cung cÊp nhiÒu kÕt nèi ®iÓm - ®iÓm
hay cßn gäi lµ çc kªnh quang. Çc kªnh quang nµy truyÒn dÉn mét b−íc sãng
trªn tuyÕn truyÒn dÉn gi÷a çc nót nguån vµ nót ®Ých.
84
Lµm viÖc
WADM
TÝn hiÖu
nh¸nh (P2)
B
A C
D TÝn hiÖu
(P1) nh¸nh
WADM
Dù phßng
H×nh 2.23 M¹ng vßng WDM hai h−íng 2 sîi quang
M¹ng vßng lo¹i nµy ®· chøng tá lµ mét gi¶i ph¸p hÊp dÉn ®èi víi çc
m¹ng kinh doanh chuyªn dïng trong t−¬ng lai. Cã thÓ cã nhiÒu kiÓu m¹ng
vßng, cã nhiÒu ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh b−íc sãng, ®ång thêi còng cã nhiÒu c¬
chÕ qu¶n lý ®−îc sö dông ®Ó b¶o vÖ l−u l−îng, mét ®iÒu rÊt quan träng trong
nh÷ng m¹ng dung l−îng lín.
−u ®iÓm lín nhÊt cña m¹ng Ring lµ c¬ chÕ b¶o vÖ luång do vËy chóng
ta ®i vµo nghiªn cøu c¬ chÕ b¶o vÖ cña m¹ng vßng Ring WDM 2 sîi vµ 4 sîi.
+ Víi m¹ng vßng Ring WDM 2 sîi: gi¶ sö tÝn hiÖu cÇn truyÒn tõ nót A
tíi nót C tÝn hiÖu sÏ ®i tõ A qua B råi ®Õn C; cßn tÝn hiÖu cÇn truyÒn tõ C trë
vÒ A sÏ ®−îc ®i tõ C qua B råi vÒ A trªn mét sîi quang kh¸c. NÕu trªn ®o¹n B-
C gÆp sù cè, th× chuyÓn m¹ch (P2) vµ (P1) sÏ ®éng t¸c vµ nh− vËy tÝn hiÖu ®i tõ
A ®Õn C sÏ ®−îc ®i nh− sau: tõ A qua D ®Õn C. Cßn tÝn hiÖu cÇn truyÒn tõ C
®Õn A sÏ ®−îc ®i: tõ C qua D råi vÒ A. Tãm l¹i trong cÊu h×nh nµy sîi quang
thø nhÊt sÏ lµm viÖc, cßn sîi quang thø hai sÏ dù phßng.
+ Víi m¹ng vßng Ring WDM 4 sîi quang: th× 1 ®«i sîi quang ®−îc
chän lµm m¹ch c«ng t¸c, vµ ®«i sîi quang kia sÏ ®−îc dïng lµm m¹ch dù
phßng.
Trong hai m¹ng vßng Ring WDM 2 sîi vµ 4 sîi quang th× m¹ng Ring
WDM 2 sîi quang cã nhiÒu −u ®iÓm vÒ mÆt kinh tÕ h¬n do sö dông Ýt sîi
quang h¬n. cßn m¹ng Ring WDM 4 sîi quang ph¶i dïng nhiÒu sîi quang h¬n
85
nh−ng ®é an toµn m¹ng kh«ng cao h¬n lµ bao, h¬n n÷a sù cè x¶y ra trªn
tuyÕn th× th−êng lµ ®øt çp nhiÒu h¬n lµ ®øt sîi.
Lµm viÖc
WADM
B
TÝn hiÖu nh¸nh A C TÝn hiÖu nh¸nh
D Dù phßng
WADM
H×nh 2.24 M¹ng vßng WDM hai h−íng 4 sîi quang
Tuy nhiªn nÕu chóng ta chØ sö dông çc m¹ng vßng Ring WDM nh−
nh÷ng hÖ thèng ®éc lËp th× nã kh«ng ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng vµ −u ®iÓm cña
nã. Do vËy chóng ta sÏ sö dông nhiÒu Ring kÕt hîp l¹i víi nhau t¹o thµnh mét
m¹ng ®−êng trôc. Khi ®ã m¹ng ®−êng trôc sÏ ®¸p øng ®−îc hÇu hÕt çc nhu
cÇu, h¹n chÕ cña nh÷ng m¹ng tr−íc vµ ph¸t huy ®−îc tiÒm n¨ng to lín cña nã.
f. CÊu tróc m¹ng ®−êng trôc
Tõ h×nh 3.25a thÊy cÊu tróc m¹ng ®−êng trôc bao gåm rÊt nhiÒu çc
vßng Ring ®−îc nèi l¹i víi nhau bëi mét hoÆc hai bé ®Êu nèi chÐo quang
OXC (hoÆc DXC). Víi m¹ng lo¹i nµy th«ng tin kh«ng chØ trao ®æi trong ph¹m
vi mét Ring mµ nã cßn cã thÓ trao ®æi th«ng tin ®−îc víi çc Ring kh¸c. C¬
chÕ b¶o vÖ l−u l−îng trong m¹ng ®−êng trôc còng cao h¬n nhiÒu so víi m¹ng
Ring. Víi m¹ng ®−êng trôc, nã cho phÐp trªn m¹ng xuÊt hiÖn ®ång thêi hai sù
cè (nÕu sö dông 2 bé OXC).
Víi ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh vµ sù ph©n bè d©n c− nh− ë n−íc ta hiÖn nay th×
viÖc ®−a m¹ng ®−êng trôc kiÓu nµy vµo khai th¸c lµ rÊt phï hîp. HiÖn nay trªn
86
tuyÕn ®−êng trôc B¾c-Nam ®· vµ ®ang triÓn khai dù ¸n x©y dùng m¹ng ®−êng
trôc cã cÊu tróc kiÓu nh− trªn.
Tλ Tλ Tλ Tλ Tλ Tλ
DXC
DXC
RING RING RING
1 2 DXC 3
Tλ Tλ Tλ Tλ Tλ Tλ
DXC Tλ
Chó thÝch: DXC ThiÕt bÞ WDM
H×nh 2.25 CÊu tróc m¹ng ®−êng trôc WDM
7. Mét sè vÊn ®Ò cÇn xem xÐt khi x©y dùng hÖ thèng WDM cã sö dông
EDFA
7.1 Kªnh b−íc sãng.
Trong thiÕt kÕ bÊt kú mét hÖ thèng th«ng tin quang nµo ®ã th× th«ng sè
quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn toµn tuyÕn cÇn ph¶i x¸c ®Þnh tr−íc tiªn ®ã lµ b−íc
sãng c«ng t¸c. Bëi v× nã sÏ ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn çc b−íc thiÕt kÕ sau nµy
(nh− lùa chän thiÕt bÞ, lùa chän çc tham sè kh¸c cña hÖ thèng...).
Víi hÖ thèng WDM cã sö dông EDFA còng vËy, mét trong çc yÕu tè
quan träng cÇn ph¶i xem xÐt lµ hÖ thèng sÏ sö dông bao nhiªu b−íc sãng, vµ
®iÒu cÇn l−u ý lµ sè kªnh b−íc sãng cùc ®¹i cã thÓ sö dông lµ bao nhiªu. Vµ
®iÒu nµy phô thuéc vµo:
Kh¶ n¨ng cña c«ng nghÖ hiÖn cã ®èi víi çc thµnh phÇn quang cña hÖ thèng,
cô thÓ lµ:
- B¨ng tÇn cña sîi quang
87
- Kh¶ n¨ng t¸ch/ghÐp cña çc thiÕt bÞ WDM

Kho¶ng çch gi÷a çc kªnh b−íc sãng
Mét sè yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn kho¶ng çch nµy bao gåm:
+ Tèc ®é truyÒn dÉn cña tõng kªnh
+ QuÜ c«ng suÊt quang
+ ¶nh h−ëng cña çc hiÖu øng phi tuyÕn
+ §é réng phæ cña nguån ph¸t
+ Kh¶ n¨ng t¸ch/ghÐp cña çc thiÕt bÞ WDM
Dùa trªn kh¶ n¨ng cña c«ng nghÖ hiÖn nay, ITU-T ®· ®−a ra qui ®Þnh vÒ
kho¶ng çch tèi thiÓu gi÷a çc kªnh b−íc sãng lµ 100 GHz (≈ 0,8nm) víi tÇn
sè chuÈn lµ 193,1THz (b−íc sãng t−¬ng øng lµ 1552.52nm).
7.2 §é réng phæ yªu cÇu cña nguån ph¸t
ViÖc chän ®é réng phæ cña nguån ph¸t nh»m ®¶m b¶o cho çc kªnh b−íc
sãng ho¹t ®éng mét çch ®éc lËp víi nhau, hay nãi mét çch kh¸c lµ tr¸nh
hiÖn t−îng chång phæ ë phÝa thu gi÷a çc kªnh l©n cËn. Kho¶ng çch gi÷a çc
kªnh nµy phô thuéc vµo ®Æc tÝnh cña çc thiÕt bÞ WDM nh− MUX/DEMUX,
bé läc, ®é réng phæ nguån ph¸t vµ ®é dung sai còng nh− møc ®é æn ®Þnh cña
çc thiÕt bÞ nµy.
VÒ b¶n chÊt, viÖc ghÐp çc b−íc sãng kh¸c nhau trªn cïng mét sîi quang
lµ dùa trªn nguyªn t¸c ghÐp kªnh theo tÇn sè. Çc kªnh kh¸c nhau lµm viÖc ë
çc tÇn sè quang kh¸c nhau trong cïng b¨ng th«ng cña sîi. Theo lý thuyÕt
b¨ng th«ng cña sîi quang lµ rÊt lín (ë c¶ hai cöa sæ truyÒn dÉn ). Tuy nhiªn,
trong thùc tÕ çc hÖ thèng WDM th−êng ®i liÒn víi çc bé khuÕch ®¹i quang
sîi vµ lµm viÖc chØ ë cöa sæ sãng 1550nm. Nªn b¨ng tÇn cña sîi quang bÞ giíi
h¹n bëi b¨ng tÇn cña bé khuÕch ®¹i (35nm). Nh− vËy mét vÊn ®Ò ®Æt ra khi
ghÐp lµ kho¶ng çch gi÷a çc b−íc sãng ph¶i tho¶ m·n ®−îc yªu cÇu tr¸nh
chång phæ cña çc kªnh l©n cËn ë phÝa thu. Kho¶ng çch nµy phô thuéc vµo
®Æc tÝnh phæ nguån ph¸t vµ çc ¶nh h−ëng kh¸c nhau trªn ®−êng truyÒn nh−
t¸n s¾c sîi, hiÖu øng phi tuyÕn...Mét çch lý t−ëng cã thÓ xem xÐt hÖ thèng
WDM nh− lµ sù xÕp chång cña çc hÖ thèng truyÒn dÉn ®¬n kªnh khi mµ
kho¶ng çch gi÷a çc kªnh b−íc sãng ®ñ lín vµ c«ng suÊt hîp lý (h¹n chÕ ¶nh
88
h−ëng cña phia tuyÕn). Mét mèi quan hÖ gi÷a phæ cña c«ng suÊt phÝa thu víi
phæ c«ng suÊt nguån ph¸t ®−îc thÓ hiÖn bëi tham sè ®Æc tr−ng cho sù gi·n phæ
(ký hiÖu Δ) b¨ng tÇn tÝn hiÖu vµ t¸n s¾c. NÕu gäi ε lµ hÖ sè ®Æc tr−ng cho sù
t−¬ng t¸c gi÷a nguån ph¸t vµ sîi quang, chóng ta sÏ cã biÓu thøc:
ε = B.D. ΔRMS
ë ®©y:B lµ ®é réng b¨ng tÇn tÝn hiÖu truyÒn dÉn (Mbit/s)

D ®é t¸n s¾c t−¬ng øng víi kho¶ng çch truyÒn dÉn (ps/nm)
ΔRMS lµ ®é gi·n réng phæ tÝnh theo c¨n ph−¬ng bËc hai
§èi víi m· hÖ thèng kh¸c nhau th× hÖ sè ε còng kh¸c nhau. tõ c«ng thøc
trªn cã thÓ tÝnh ®−îc ®é réng phæ cña nguån ph¸t víi ®é t¸n s¾c D:
ΔRMS = ε / B.D
NÕu tÝnh ®é réng phæ t¹i gi¸ trÞ -20 dB th× ®é réng phæ sÏ lµ:
Δ-20dB= 6,07. ΔRMS
Nh− vËy, tõ ®é réng phæ nµy vµ kho¶ng çch kªnh b−íc sãng chän theo
b¶ng ta dÔ dµng t×m ®−îc ®é réng phæ yªu cÇu cña nguån ph¸t.
7.3 X©y dùng quÜ c«ng suÊt cña tuyÕn WDM cã sö dông EDFA
Trong bÊt kú hÖ thèng nµo th× vÊn ®Ò quan träng lµ ph¶i ®¶m b¶o ®−îc tØ
sè S/N sao cho ®Çu thu cã thÓ thu ®−îc tÝn hiÖu víi mét møc BER cho phÐp.
Nh×n chung, viÖc x©y dùng quÜ c«ng suÊt cho hÖ thèng th«ng tin quang th«ng
th−êng ®· ®−îc thùc hiÖn tèt víi BER=10-9. Trong khi ®ã, ®Ó thiÕt kÕ hÖ thèng
th«ng tin quang cã sö dông EDFA th× ph¶i ®¹t ®−îc BER cao h¬n (theo ITU-T
BER=10-12 ®Õn 10-13). Nh− ®· biÕt r»ng, sö dông çc bé khuÕch ®¹i quang lµm
çc bé khuÕch ®¹i ®Ó kÐo dµi cù ly truyÒn dÉn hoÆc c¶i thiÖn ®Æc tÝnh BER.
Nh−ng ®iÒu kh«ng may lµ nhiÔu tréi trong hÖ thèng sö dông khuÕch ®¹i quang
lµ nhiÔu bøc x¹ tù ph¸t ®−îc khuÕch ®¹i ASE vµ thªm c¶ nhiÔu tæng, lµm cho
viÖc tÝnh to¸n thiÕt kÕ quÜ c«ng suÊt cµng thªm phøc t¹p. Nãi nh− vËy cã nghÜa
lµ vÊn ®Ò quan träng trong thiÕt kÕ lµ bè trÝ çc bé khuÕch ®¹i sao cho thÝch
hîp.
Sau ®©y sÏ tiÕn hµnh x¸c ®Þnh çc tham sè lµm ¶nh ®Õn qòi c«ng suÊt cña
hÖ thèng WDM cã sö dông EDFA:
89
a. C«ng suÊt ph¸t quang Pt(t):

C«ng suÊt ph¸t Pt trong hÖ thèng th«ng tin quang ®−îc ®Þnh nghÜa lµ
c«ng suÊt quang trung b×nh t¹i ®Çu ra thiÕt bÞ ph¸t quang lÊy t¹i ®iÓm S (theo
ITU-T) hay tÝnh ë phÝa ®−êng truyÒn t¹i ®Çu ra cña bé nèi quang cña d©y
pigtail, thùc tÕ th× ®· ®−îc sö dông vµo thiÕt kÕ th«ng dông trong çc tuyÕn
th«ng tin quang. Tuy nhiªn, trong hÖ thèng WDM cã sö dông EDFA, bé
khuÕch ®¹i c«ng suÊt BA lµ thiÕt bÞ EDFA cã c«ng suÊt b·o hoµ lín nªn ®−îc
sö dông ngay sau bé Tx ®Ó t¨ng møc c«ng suÊt ph¸t tÝn hiÖu, do møc c«ng
suÊt ra t−¬ng ®èi cao nªn t¹p ©m ASE cã thÓ bá qua vµ BA kh«ng ®ßi hái çc
yªu cÇu nghiªm ngÆt trong viÖc sö dông çc bé läc t¹p ©m, tuy nhiªn l¹i g©y
ra mét sè hiÖn t−îng phi tuyÕn. HÖ thèng WDM cã sö dông EDFA th−êng cã
tèc ®é cao nªn cÇn ph¶i l−u ý tíi mét sè ®Æc tÝnh sau:
- M· ®iÒu biÕn: mçi mét d¹ng m· tÝn hiÖu sÏ cã ®Æc tÝnh phæ riªng vµ
n¨ng l−îng cña tÝn hiÖu sÏ phô thuéc vµo phæ cña tÝn hiÖu.
- Tû sè ph©n biÖt tÝn hiÖu.
- ¶nh h−ëng cña chirp laser LD.
Çc tham sè nµy gãp phÇn x¸c ®Þnh n¨ng l−îng tÝn hiÖu duy tr× tíi phÝa thu vµ
nh− vËy nã tham gia vµo quü c«ng suÊt trªn tuyÕn.
• Tû sè ph©n biÖt:
Tû sè ph©n biÖt ®· ®−îc ®Þnh nghÜa trong khuyÕn nghÞ cña ITU-T, lµ tû
sè gi÷a biªn ®é tÝn hiÖu thu ®−îc t¹i møc 1 vµ biªn ®é tÝn hiÖu thu ®−îc t¹i
møc 0. Thùc tÕ th× çc Laser phÝa ph¸t ®· ®−îc ®iÒu chÕ ®Ó cho tû sè ph©n biÖt
EX lµ lín ®Ó cã thÓ bá qua sù mÊt m¸t c«ng suÊt tÝn hiÖu:
EX = 10 log10 ( A / B )
Trong ®ã: - A lµ c«ng suÊt quang trung b×nh ®èi víi møc logic 1
- B lµ c«ng suÊt quang trung b×nh ®èi víi møc logic 0
§èi víi hÖ thèng th«ng th−êng kh«ng sö dông EDFA th× cã thÓ bá qua sù
mÊt m¸t c«ng suÊt trªn tuyÕn. Sù mÊt m¸t ®ã ®−îc tÝnh b»ng:
PEX = 10 log10 (( EX − 1) /( EX + 1) ) [dB]
90
NÕu tû sè ph©n biÖt cã gi¸ trÞ b»ng 20dB th× suy hao c«ng suÊt cña tuyÕn
do tû sè ph©n biÖt g©y ra lµ lµ kho¶ng 0,4dB. Gi¸ trÞ nµy qu¸ nhá vµ cã thÓ bá
qua.
Khi hÖ thèng cã sö dông EDFA th× mÊt m¸t c«ng suÊt do tû sè ph©n biÖt
g©y ra cã thÓ cao h¬n, vµ mÊt m¸t suy hao do tû sè ph©n biÖt g©y ra lµ gÇn
2dB, gi¸ trÞ nµy lµ lín vµ kh«ng thÓ bá qua.
H×nh 3.1 lµ kÕt qu¶ tÝnh to¸n m« pháng ph¶n ¸nh ¶nh h−ëng cña tû sè
ph©n biÖt ®Õn hÖ thèng th«ng tin quang cã sö dông EDFA. Trong s¬ ®å nµy
®−êng cong A lµ ¶nh h−ëng cña tû sè ph©n biÖt ®Õn hÖ thèng kh«ng sö dông
EDFA vµ ®−êng cong B lµ ¶nh h−ëng cña tû sè ph©n biÖt ®Õn hÖ thèng cã sö
dông EDFA.
-18
-20
-22
§é -24
nh¹y
thu
quang
-26
(dBm
-28
-30
-32 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
Tû lÖ ph©n biÖt (dB)
H×nh 2.26: §é nh¹y thu cña hÖ thèng phô thuéc vµo tû sè ph©n biÖt
¶nh h−ëng cña chirp Laser trong hÖ thèng th«ng tin quang:
91
Chirp Laser lµ mét tham sè rÊt quan träng trong hÖ thèng cã thiÕt bÞ ph¸t
sö dông laser ®iÒu chÕ c−êng ®é vµ t¸ch trùc tiÕp. Trong tÝnh to¸n tuyÕn th«ng
th−êng ta ®· bá qua tham sè Chirp C.
Tuy nhiªn trong çc hÖ thèng th«ng tin quang EDFA, ¶nh h−ëng cña
chirp tuyÕn tÝnh lµ rÊt ®¸ng l−u ý. Chirp laser th−êng g©y ¶nh h−ëng khi ®−îc
kÕt hîp víi t¸n s¾c sîi. ¶nh h−ëng kÕt hîp nµy lµm gi¶m nghiªm träng ®Æc
tÝnh bé thu, BER vµ cù ly truyÒn dÉn. NÕu kh«ng sö dông gi¶i ph¸p bï Chirp,
th× cù ly tuyÕn kh«ng ®−îc kÐo dµi lµ bao khi tèc ®é bit cña hÖ thèng ®−îc
t¨ng lªn. ë tèc ®é Gbit/s, nÕu gi¸ trÞ Chirp C=1 th× cù ly truyÒn dÉn gÇn nh−
chØ cßn mét nöa gi¸ trÞ khi kh«ng cã Chirp. Mµ gi¸ trÞ nµy th−êng tån t¹i
trong çc laser LD trong th«ng tin quang. §Ó x¸c ®Þnh ¶nh h−ëng cña tham sè
nµy, cÇn ph¶i sö dông ph−¬ng tr×nh truyÒn sãng cã tham sè Chirp C.
b. §é nh¹y thu
§é nh¹y thu trong hÖ thèng th«ng tin quang WDM cã sö dông EDFA lµ
yÕu tè quan träng nhÊt ®ãng gãp vµo quü c«ng suÊt quang cña tuyÕn v× nã tiÕp
nhËn toµn bé ¶nh h−ëng t−¬ng t¸c cña çc tham sè vµo tÝn hiÖu xu«i tõ phÝa
ph¸t tíi m«i tr−êng truyÒn dÉn. Ngoµi çc tham sè nh− ë thiÕt kÕ tuyÕn th«ng
th−êng kh«ng cã EDFA, ®é nh¹y thu trong tr−êng hîp nµy cßn bÞ ¶nh h−ëng
m¹nh tõ çc t¸c ®éng sau:
- NhiÔu l−îng tö cã sù biÕn ®æi m¹nh.
- Çc nhiÔu ph¸ch trë thµnh nhiÔu tréi.
- TÝn hiÖu ®−îc khuÕch ®¹i tõ EDFA trªn tuyÕn.
- ¶nh h−ëng cña tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu quang EDFA.

Râ rµng lµ ®é nh¹y thu trong hÖ thèng EDFA b©y giê lµ kh¸c xa so víi
çc hÖ thèng th«ng th−êng vµ lµm thay ®æi quü c«ng suÊt cña hÖ thèng. V×
vËy kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn khi sö dông EDFA cã khuÕch ®¹i G vµo tuyÕn ta cã
thÓ kÐo dµi cù ly truyÒn dÉn thªm L víi gi¸ trÞ L t−¬ng ®−¬ng víi ®é khuÕch
®¹i G.
Trong hÖ thèng WDM cã sö dông EDFA, bé tiÒn khuÕch ®¹i PA lµ thiÕt
bÞ EDFA cã møc t¹p ©m rÊt thÊp nªn ®−îc sö dông ngay tr−íc bé thu Rx ®Ó
t¨ng ®é nh¹y thu cña hÖ thèng, lµm cho ®é nh¹y thu cña hÖ thèng t¨ng lªn
®¸ng kÓ.
92
ë ®©y cã mét tham sè míi chØ xuÊt hiÖn trong tuyÕn sö dông EDFA, nã
¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi ®é nh¹y thu lµ tû sè tÝn hiÖu trªn nhiÔu quang OSNR
mµ ta cÇn ph¶i lµm râ.
Tû sè tÝn hiÖu trªn nhiÔu quang OSNR:
Tû sè tÝn hiÖu trªn nhiÔu quang OSNR lµ mét tham sè rÊt quan träng v×
nã ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi ®é nh¹y thu cña hÖ thèng. V× thÕ cho nªn quü c«ng
suÊt cña toµn hÖ thèng bÞ gi¶m vµ lµm suy gi¶m ®Æc tÝnh BER. Trong çc hÖ
thèng th«ng tin quang kh«ng sö dông khuÕch ®¹i quang sîi th× kh«ng cÇn ph¶i
xÐt ®Õn tham sè nµy. Tuy nhiªn trong çc hÖ thèng sö dông khuÕch ®¹i quang
nãi chung vµ EDFA nãi riªng th× tham sè nµy rÊt quan träng vµ cÇn ph¶i tÝnh
®Õn. Trong nhiÒu tr−êng hîp nhÊt lµ trong çc hÖ thèng th«ng tin quang tèc ®é
cao th× tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu quang cßn quan träng h¬n c¶ tû lÖ tÝn hiÖu trªn
nhiÔu ®iÖn t¹i thiÕt bÞ thu.
Çc bé khuÕch ®¹i quang ®−îc sö dông trong çc hÖ thèng ®· khuÕch ®¹i
tÝn hiÖu quang vµ còng ph¸t ra nhiÔu ph¸t x¹ tù ph¸t. Nh− ®· biÕt, nhiÔu tréi
cña hÖ thèng th−êng lµ nhiÔu ph¸ch tÝn hiÖu - tù ph¸t, kh«ng ph¶i lµ nhiÔu
nhiÖt, v× ®é khuÕch ®¹i G cña bé khuÕch ®¹i quang th−êng lµ ®ñ lín. V× thÕ
OSNR cÇn ®−îc lµm râ ®Ó biÕt ch¾c r»ng bé khuÕch ®¹i quang nµo ®ã ®·
®−îc sö dông trong hÖ thèng ®· khuÕch ®¹i tèt tÝn hiÖu hay lµ kh«ng ph¸t ra
®−îc tÝn hiÖu v× vèn qu¸ nhiÔu kh«ng kh«i phôc ®−îc tû lÖ lçi bÝt BER theo
yªu cÇu lµ 10-12. H¬n thÕ n÷a, do cã nhiÔu ph¸t x¹ tù ph¸t ®−îc khuÕch ®¹i
ASE ®· dÉn tíi BER kh¸c nhau gi÷a hÖ thèng cã vµ kh«ng cã bé khuÕch ®¹i
quang.
D−íi gãc ®é nh×n nhËn phÝa ®Çu thu lµ n¬i thu nhËn tÊt c¶ çc ¶nh
h−ëng cña tuyÕn, v× thÕ ë ®©y tû sè tÝn hiÖu trªn nhiÔu quang OSNR cã liªn
quan tíi ®é nh¹y thu ®−îc x¸c ®Þnh. V× vËy, quan hÖ gi÷a OSNR vµ BER vµ
c«ng suÊt quang thu ®−îc sÏ ®−îc thiÕt lËp. OSNR ®−îc x¸c ®Þnh lµ:
Pin
OSNR = [*]
N sp hν (G − 1) LB0
Tõ viÖc tÝnh to¸n kh¶o s¸t çc tham sè nhËn thÊy r»ng:
93
- Khi c«ng suÊt tÝn hiÖu ®Çu vµo Ps vµ BER lµ h»ng sè (hoÆc ®é nh¹y thu
®· cho), ta cã thÓ chÊp nhËn bé khuÕch ®¹i quang víi G nhá (hoÆc Pin gi¶m)
miÔn lµ cã OSNR t¨ng.
- Nh×n chung, v× G t¨ng sÏ lµm gi¶m OSNR (nh− chØ ra trong [*]). §ã lµ
lý do Pin t¨ng trong lóc OSNR gi¶m.
c. Suy hao sîi truyÒn dÉn
Suy hao sîi dÉn quang trªn tuyÕn kh«ng cã g× kh¸c so víi tuyÕn th«ng
th−êng, chØ cã ®iÒu lîi thÕ lµ: çc hÖ thèng sö dông EDFA lµm viÖc ë vïng
b−íc sãng 1550nm, v× thÕ suy hao sîi lµ nhá h¬n so víi suy hao sîi t¹i hÖ
thèng kh«ng cã EDFA mµ lµm viÖc ë b−íc sãng 1310nm. Tuy nhiªn, trong
qu¸ tr×nh tÝnh to¸n cÇn ®Æc biÖt l−u ý tíi çc suy hao xen do sö dông çc thiÕt
bÞ bï t¸n s¾c kÌm theo.
Víi hÖ thèng WDM cã sö dông EDFA, bé khuÕch ®¹i ®−êng truyÒn LA
lµ thiÕt bÞ EDFA cã møc t¹p ©m thÊp ®−îc sö dông trªn ®−êng truyÒn (gi÷a
hai ®o¹n sîi quang ) ®Ó t¨ng chiÒu dµi kho¶ng lÆp. Tuú theo chiÒu dµi tuyÕn
mµ LA cã thÓ ®−îc dïng ®Ó thay thÕ mét sè hay tÊt c¶ çc tr¹m lÆp trªn tuyÕn.
Nh− vËy so víi çc thiÕt bÞ ®Çu cuèi th«ng th−êng, viÖc sö dông çc thiÕt
bÞ khuÕch ®¹i quang (BA, PA, LA) sÏ t¨ng quÜ c«ng suÊt cña hÖ thèng WDM
cã sö dông EDFA lªn ®¸ng kÓ.
7.4 Xem xÐt vÒ t¸n s¾c
Nh− ta ®· biÕt, t¸n s¾c lµ mét trong nh÷ng tham sè g©y ra sù suy gi¶m
tham sè ®Æc tÝnh cña hÖ thèng th«ng tin quang. Nh×n chung, t¸n s¾c sîi lµm
gi·n xung tÝn hiÖu vµ g©y ra hiÖn t−îng giao thao gi÷a çc ký tù ISI, vµ lµm
suy gi¶m ®Æc tÝnh BER.
§Ó truyÒn dÉn trong hÖ thèng WDM cã sö dông EDFA, tuyÕn ph¶i chÞu
thiÖt thßi lín vÒ ¶nh h−ëng cña t¸n s¾c. §· cã mét sè sîi dÉn quang cho gi¸ trÞ
t¸n s¾c nhá t¹i cöa sæ 1550nm nh− sîi dÞch chuyÓn t¸n s¾c (G.653). Tuy nhiªn
do gi¸ thµnh cña sîi ®¾t vµ çc ¶nh h−ëng cña mét sè hiÖu øng phi tuyÕn nªn
sîi nµy ch−a ®−îc phæ biÕn trªn tuyÕn thùc tÕ. Vµ v× vËy sîi ®¬n mode G.652
vÉn ®−îc xem lµ hÊp dÉn nhÊt. Song t¸n s¾c cña lo¹i sîi nµy l¹i lµ kh¸ lín
kháang 18 ÷ 20ps/nm.km trong çc hÖ thèng cã EDFA, vµ lµm gi¶m cù ly
truyÒn dÉn.
94
T¸n s¾c cña sîi ®ang sö dông trªn tuyÕn lµ tham sè chñ yÕu cã thÓ g©y ra
sù suy gi¶m ®Æc tÝnh cña hÖ thèng. Cù ly truyÒn dÉn mong muèn ®¹t ®−îc ë
tèc ®é bÝt cao sÏ bÞ h¹n chÕ lµ do t¸n s¾c vËn tèc nhãm GVD cña sîi. Còng
cÇn chý ý rµng çc hÖ thèng ®−îc khuÕch ®¹i qunag sö dông EDFA th−êng bÞ
¶nh h−ëng m¹nh do t¸n s¾c g©y nªn, v× nã c«ng t¸c t¹i vïng b−íc sãng
1550nm. Khi ®ã b−íc sãng cña tÝn hiÖu truyÒn trªn tuyÕn ®· bÞ chÖch khái
b−íc sãng cã t¸n s¾c b»ng kh«ng, vµ kÌm theo lµ ¶nh h−ëng kÕt hîp cña tù
®iÒu chÕ pha SPM vµ t¸n s¾c vËn tèc nhãm sÏ lµm gi¶m cù ly truyÒn dÉn, vµ
¶nh h−ëng tíi dÆc tÝnh cña toµn hÖ thèng. MÆt kh¸c, n¨ng l−îng xung trong
khe thêi gian bÞ gi¶m khi xung quang gi·n ra. Sù gi¶m n¨ng l−îng nh− vËy
trong xung sÏ lµm gi¶m tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu t¹i m¹ch quyÕt ®Þnh. X¸c ®Þnh
chÝnh x¸c ¶nh h−ëng cña t¸n s¾c tíi tuyÕn truyÒn dÉn lµ rÊt khã v× cã nhiÒu
yÕu tè cÇn ph¶i gi¶i quyÕt. H×nh 3.2 thÓ hiÖn sù mÊt m¸t c«ng suÊt do t¸n s¾c
g©y ra.
Râ rµng t¸n s¾c lín sÏ lµm gi¶m m¹nh ®é nh¹y thu vµ lµm cho quü c«ng
suÊt bÞ h¹n chÕ rÊt nhiÒu.
-
32 Rb =
- 2,5Gbit/s
33 R = 1 7GHz
-
34
§é
nh¹y -
thu 35
quang -
(dB) 36
NF =
-
37
NF = 4dB
-
38
0 10 20 30 40 50 60 70 80
90 100
H×nh 2.27: ¶nh h−ëng cña t¸n s¾c tíi tuyÕn 2,5Gbit/s.
95
Nh− ®· tr×nh bµy ë ngay phÇn trªn, cã 2 ph−¬ng ph¸p chÝnh cã thÓ sö
dông ®Ó gi¶m bít ¶nh h−ëng cña t¸n s¾c bao gåm: lµm hÑp ®é réng phæ cña
nguån ph¸t hoÆc sö dông çc ph−¬ng ph¸p bï t¸n s¾c. Tuy nhiªn, viÖc sö dông
kü thuËt WDM còng cã thÓ coi lµ mét ph−¬ng ph¸p lµm gi¶m ¶nh h−ëng cña
t¸n s¾c, ®ã lµ do sö dông tèc ®é truyÒn dÉn cña kªnh tÝn hiÖu. Do ®ã nÕu
kh«ng x¶y ra çc hiÖu øng phi tuyÕn lµm t¨ng ¶nh h−ëng cña t¸n s¾c ®iÓn h×nh
lµ hiÖu −ngs phi tuyÕn XPM (sÏ ®−îc tr×nh bµy cô thÓ ë phÇn sau) th× giíi h¹n
kho¶ng çch truyÒn dÉn do t¸n s¾c g©y ra ®èi víi hÖ thèng WDM cã thÓ coi
nh− gièng víi hÖ thèng ®¬n kªnh cã tèc ®é b»ng tèc ®é cña mét kªnh b−íc
sãng trong hÖ thèng WDM.
Ngoµi ra do hÖ thèng WDM cã sö dông EDFA cã tèc ®é truyÒn dÉn cao
nªn cÇn ph¶i quan t©m ®Õn ¶nh h−ëng cña t¸n s¾c mode ph©n cùc PMD (¶nh
h−ëng nµy ®−îc bá qua ®èi víi hÖ thèng tèc ®é thÊp).
7.5 Xem xÐt sù thiÖt thßi c«ng suÊt do çc hiÖu øng phi tuyÕn g©y ra
a. §Òn bï c«ng suÊt (Penalty)
Suy hao ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn c«ng suÊt cña tÝn hiÖu truyÒn dÉn, ®Æc
tr−ng lµ lµ sù suy gi¶m møc c«ng suÊt tÝn hiÖu khi ®i qua kho¶ng çch truyÒn
hay ®i qua çc thiÕt bÞ thô ®éng.
+ Gi¸ trÞ suy hao sîi trung b×nh cho phÐp trong tÝnh to¸n lµ 0,22 dB/km.
+ Qua nghiªn cøu lý thuyÕt vµ so s¸nh víi gi¸ trÞ thùc tÕ cña çc thiÕt bÞ
th−¬ng m¹i mét sè h·ng th× suy hao xen cña çc thiÕt bÞ t¸ch/ghÐp kªnh, bé bï
t¸n s¾c lµ 4 - 5 dB.
Çc ¶nh h−ëng kh¸c liªn quan gi¸n tiÕp ®Õn c«ng suÊt tÝn hiÖu lµ nh÷ng
¶nh h−ëng tuyÕn tÝnh vµ phi tuyÕn, ¶nh h−ëng cña nhiÔu lµm mÐo d¹ng tÝn
hiÖu trªn ®−êng truyÒn. Sù mÐo d¹ng tÝn hiÖu nµy sÏ lµm t¨ng ®é më cña biÓu
®å m¾t hay lµm suy gi¶m ®é nh¹y thu ë ®Çu thu. Do vËy trong thiÕt kÕ ta ph¶i
cã mét l−îng c«ng suÊt ®Ó bï l¹i nh÷ng ¶nh trªn gäi lµ ®é thiÖt thßi luång
quang hay cßn gäi ng¾n gän lµ c«ng suÊt penalty.
Trong çc khuyÕn nghÞ cña ITU-T gi¸ trÞ penalty ®èi víi hÖ thèng ®¬n
kªnh quang ®−îc x¸c ®Þnh b»ng 1dB (víi hÖ thèng cã t¸n s¾c nhá) hoÆc b»ng
2 dB (víi hÖ thèng cã t¸n s¾c lín). Cßn trong hÖ thèng WDM, viÖc x¸c ®Þnh
gi¸ trÞ penalty nµy lµ rÊt phøc t¹p do cã nhiÒu kªnh quang cïng ho¹t ®éng trªn
96
mét sîi quang nªn viÖc t−¬ng t¸c còng nh− hiÖu øng phi tuyÕn dÔ dµng x¶y ra.
Do vËy ®Ó ®Þnh l−îng gi¸ trÞ penalty trong thiÕt kÕ hÖ thèng WDM cã sö dông
EDFA cÇn ph¶i xem xÐt tÊt c¶ çc hiÖu øng nµy bao gåm: SRS, SBS, XPM,
SPM, FWM, PMD (®èi víi hÖ thèng cã b−íc sãng ho¹t ®éng ë tèc ®é cao cì
10Gbit/s).
Do ¶nh h−ëng cña çc hiÖu øng phi tuyÕn (thÓ hiÖn qua mèi quan hÖ gi÷a
c«ng suÊt vµ kho¶ng çch gi÷a çc kªnh, ®é dµi hiÖu dông cña sîi, sè l−îng
kªnh...) lµm suy hao c«ng suÊt cña tÝn hiÖu truyÒn dÉn dÉn ®Õn ph¶i bï c«ng
suÊt. Nh−ng ®Ó tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ trÞ penalty cho hÖ thèng WDM cã sö
dông EDFA ®ßi hái ph¶i x©y dùng çc ch−¬ng tr×nh m¸y tÝnh m« pháng rÊt
phøc t¹p. Tuy nhiªn, gi¶ sö víi mét hÖ thèng WDM cã sö dông EDFA truyÒn
dÉn 8 b−íc sãng tèc ®é 2,5Gbit/s, do sè l−îng kªnh nhá vµ kho¶ng çch gi÷a
çc kªnh lín (200 GHz) nªn viÖc ¶nh h−ëng cña çc hiÖu øng phi tuyÕn ®Õn
chØ tiªu hÖ thèng lµ t−¬ng ®èi nhá. qua nghiªn cøu vµ kÕt hîp thu thËp tµi liÖu
cña mét sè h·ng nh− Alcatel, Lucent, gi¸ trÞ penalty cho thiÕt kÕ lµ 3 dB.
Nh−ng víi hÖ thèng cã çc b−íc sãng truyÒn dÉn ë tèc ®é bit cao >2,5 Gb/s
(≈10Gb/s) th× gi¸ trÞ penalty sÏ t¨ng thªm 1dB.
b. ¶nh h−ëng cña hiÖu øng phi tuyÕn
Nh− ta ®· ph©n tÝch nh÷ng phÇn tr−íc, hÖ thèng WDM chØ ph¸t huy ®−îc
hÕt vai trß tÝch cùc cña nã khi ®−îc sö dông kÕt hîp víi kü thuËt EDFA. Vµ
khi EDFA ®−îc ®Æt vµo trong hÖ thèng WDM th× ®Æc tÝnh cña hÖ thèng bÞ suy
gi¶m do sù xuÊt hiÖn cña çc hiÖu øng phi tuyÕn. Trong hÖ thèng th«ng tin
quang, çc hiÖu øng phi tuyÕn sÏ x¶y ra khi c«ng suÊt tÝn hiÖu trong sîi quang
v−ît qu¸ mét møc nµo ®ã vµ ®èi víi çc hÖ thèng WDM th× møc c«ng suÊt
nµy thÊp h¬n nhiÒu so víi çc hÖ thèng ®¬n kªnh. ViÖc n¶y sinh çc hiÖu øng
phi tuyÕn sÏ g©y ra mét sè hiÖn t−îng nh−: xuyªn ©m gi÷a çc kªnh, suy gi¶m
møc c«ng suÊt tÝn hiÖu cña tõng kªnh dÉn ®Õn suy gi¶m tû sè S/N...Çc hiÖu
øng phi tuyÕn ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng cña hÖ thèng WDM chñ yÕu gåm:
hiÖu øng SPM , XPM, FWM, SBS vµ SRS.
Trong hÖ thèng WDM, ®Æc biÖt khi kho¶ng çch gi÷a çc kªnh gÇn nhau,
th× hiÖn t−îng d·n phæ do SPM cã thÓ dÉn ®Õn giao thoa g©y nhiÔu gi÷a çc
kªnh. Tuy nhiªn, do ¶nh h−ëng cña hiÖu øng XPM (Cross phase modulation)
sÏ gÊp 2N lÇn ¶nh h−ëng cña hiÖu øng SPM (Self Phase Modulation) víi N lµ
97
tæng sè kªnh ®−îc ghÐp, cho nªn ¶nh h−ëng cña SPM lµ nhá kh«ng ®¸ng kÓ so
víi XPM → bá qua ¶nh h−ëng cña SPM.
§èi víi çc hÖ thèng WDM kh«ng sö dông EDFA mµ lµm viÖc trªn sîi
®¬n mode th«ng th−êng G.652 t¹i vïng b−íc sãng 1550nm sÏ Ýt bÞ ¶nh h−ëng
cña hiÖu øng FWM (do t¸n s¾c cña sîi quang G.652 t¹i vïng nµy t−¬ng ®èi
lín, kho¶ng 18ps/nm.km; cßn t¸n s¾c cña sîi G.653 lµ ≈0). Nh−ng víi hÖ
thèng WDM ®−îc khuÕch ®¹i quang EDFA th× hai hoÆc ba b−íc sãng cã tÇn
sè kh¸c nhau t−¬ng t¸c víi nhau t¹o ra çc thµnh phÇn tÇn sè míi. Ngoµi
t−¬ng t¸c gi÷a çc b−íc sãng cña tÝn hiÖu trong hÖ thèng WDM cßn cã sù
t−¬ng t¸c m¹nh gi÷a b−íc sãng tÝn hiÖu víi t¹p ©m ASE cña bé khuÕch ®¹i
quang. H¬n n÷a, khi thay thÕ çc tr¹m lÆp truyÒn thèng b»ng bé khuÕch ®¹i
quang cho phÐp ghÐp ®−îc sè l−îng kªnh lín h¬n, khi sè kªnh cµng lín th×
¶nh h−ëng cña hiÖu øng FWM cµng kh«ng thÓ bá qua. Vµ ¶nh h−ëng cña hiÖu
øng FWM cµng lín nÕu nh− kho¶ng çch gi÷a çc kªnh trong hÖ thèng WDM
cµng nhá còng nh− khi kho¶ng çch truyÒn dÉn vµ møc c«ng suÊt cña mçi
kªnh lín. V× vËy hiÖu øng FWM sÏ h¹n chÕ dung l−îng vµ cù ly truyÒn dÉn
cña hÖ thèng WDM cã sö dông EDFA.
Trong hÖ thèng WDM, th× mçi bé EDFA chØ cho phÐp khuÕch ®¹i tÝn
hiÖu theo mét h−íng do çc giao diÖn sö dông nªn sÏ kh«ng xuÊt hiÖn hiÖu
øng SBS.
Nh×n chung çc hiÖu øng nµy ®Òu g©y xuyªn ©m gi÷a çc kªnh, lµm suy
gi¶m møc c«ng suÊt cña tõng kªnh, dÉn ®Õn suy giÈm tØ sè S/N, ¶nh h−ëng
®Õn chÊt l−îng hÖ thèng. H¬n n÷a, do møc ®é ¶nh h−ëng cña çc hiÖu øng nµy
®Òu phô thuéc vµo møc c«ng suÊt cña tõng kªnh, sè kªnh, kho¶ng çch giøac
kªnh b−íc sãng còng nh− kho¶ng çch truyÒn dÉn, v× vËy ®Ó gi¶m ¶nh h−ëng
cña çc hiÖu øng nµy cÇn ph¶i lùa chän çc tham sè trªn sao cho phï hîp.
Tãm l¹i trong sè çc hiÖu øng trªn, çc hiÖu øng XPM vµ FWM lµ çc hiÖu
øng phi tuyÕn chñ yÕu lµm suy gi¶m c«ng suÊt tÝn hiÖu, do vËy khi tÝnh to¸n
thiÕt kÕ ta ph¶i tÝnh ®Õn ¶nh h−ëng cña çc tham sè nµy.
7.6 Çc tham sè cña EDFA ¶nh h−ëng ®Õn hÖ thèng WDM cã sö dông
EDFA
98
Khi sö dông EDFA trong hÖ thèng WDM th× cã mét sè çc tham sè liªn
quan ®Õn EDFA ®· lµm ¶nh h−ëng tíi hÖ thèng truyÒn dÉn. Qua nghiªn ta cã
thÓ rót ®−îc hai tham sè quan träng nhÊt mµ nã ¶nh h−ëng tíi quÜ ph©n bæ
c«ng suÊt trong hÖ thèng WDM cã sö dông EDFA ®ã lµ ®é khuÕch ®¹i G vµ
h×nh ¶nh nhiÔu NF.
¶nh h−ëng cña ®é khuÕch ®¹i quang tíi hÖ thèng truyÒn dÉn
Trong tuyÕn th«ng tin quang cã EDFA, tÝn hiÖu ®−îc truyÒn tõ phÝa ph¸t
tíi phÝa thu sÏ ®−îc khuÕch ®¹i t¹i mçi mét tr¹m EDFA. Thùc chÊt EDFA chØ
khuÕch ®¹i vÒ mÆt biªn ®é mµ kh«ng cã sù biÕn ®æi vÒ pha còng nh− lµm biÕn
®æi d¹ng tÝn hiÖu sè. TÝn hiÖu ®−îc qua EDFA sÏ ®−îc t¨ng vÒ mÆt biªn ®é vµ
nh− vËy lµm c¶i thiÖn ®é nh¹y thu vµ cù ly sÏ ®−îc kÐo dµi, tèc ®é bit sÏ ®−îc
n©ng cao. VÒ nguyªn lý cã thÓ thÊy dÔ dµng nh− vËy. Nh−ng viÖc c¶i htiÖn nµy
cã giíi h¹n cña nã. Khi ®é khuÕch ®¹i G t¨ng trong kho¶ng ≤ 20 dB th× cù ly
truyÒn dÉn gÇn nh− ®−îc c¶i thiÖn tuyÕn tÝnh víi G. Khi G n»m trong kho¶ng
tõ 20 ®Õn 30 dB th× cù ly truyÒn dÉn sÏ kh«ng ®−îc c¶i thiÖn.
¶nh h−ëng cña h×nh ¶nh nhiÔu tíi hÖ thèng truyÒn dÉn
H×nh ¶nh nhiÔu ®−îc x¸c ®Þnh b»ng biÓu thøc sau ®©y:
SNR in
NF =
SNR out
H×nh ¶nh nhiÔu lµ tham sè chÝnh t¸c ®éng rÊt m¹nh tíi cù ly truyÒn dÉn
vµ tèc ®é bit cña hÖ thèng truyÒn dÉn WDM cã sö dông EDFA. Nh×n chung
nhiÔu htÊp sÏ cho ta cã thÓ kÐo dµi cù ly truyÒn dÉn vµ t¨ng tèc ®é bit mét
çch ®¸ng kÓ, nh−ng khi nhiÔu cña bé khuÕch ®¹i quang mµ lín th× sÏ h¹n chÕ
rÊt nhiÒu kh¶ n¨ng truyÒn dÉn. NhiÔu cña bé khuÕch ®¹i quang mµ lín sÏ lµm
suy gi¶m m¹nh ®Æc tÝnh cña hÖ thèng h¹n chÕ n¨ng lùc cña tuyÕn. Khi nhiÔu
mµ nhá th× sö dông bé khuÕch ®¹i G cao sÏ cã ý nghÜa. Tuy nhiªn nÕu nhiÔu
mµ lín th× dï khuÕch ®¹i G cao còng kh«ng c¶i thiÖn tèt cho hÖ thèng.
99
Ch−¬ng III: øng dông khuÕch ®¹i quang sîi

vμo m¹ng viÔn th«ng ViÖt Nam
ë ch−¬ng tr−íc chóng ta ®· t×m hiÓu kü thuËt khuÕch ®¹i quang sîi vµ
kh¶ n¨ng øng dông vµo m¹ng viÔn th«ng nãi chung. ë ch−¬ng nµy chóng ta sÏ
nghiªn cøu vÒ kh¶ n¨ng øng dông khuÕch ®¹i quang sîi vµo m¹ng viÔn th«ng
ViÖt Nam.
1.Kh¶ n¨ng sö dông khuÕch ®¹i quang trªn tuyÕn ®−êng trôc SDH
2,5Gbit/s ë ViÖt ViÖt Nam.
HiÖn nay n−íc ta ®ang sö dông tuyÕn çp quang ®−êng trôc Hµ Néi –
Hå ChÝ Minh lµ tuyÕn SDH tèc ®é 2.5Gbit/s sö dông kü thuËt TN-
16XADM cã thiÕt bÞ khuÕch ®¹i quang sîi theo cÊu h×nh ë h×nh vÏ 4.1.
Theo thiÕt kÕ kü thuËt cña Northern Telecom. Khi n©ng cÊp tuyÕn thµnh
2.5Gbit/s, nhê cã thiÕt bÞ khuÕch ®¹i quang mµ cã thÓ th¸o bá hÇu hÕt çc
tr¹m lÆp cò. (Khi kh«ng sö dông khuÕch ®¹i quang ë trªn tuyÕn ®−êng trôc
B¾c – Nam chóng ta sö dông h¬n 20 tr¹m lËp ®Ó t¨ng c«ng xuÊt tÝn hiÖu).
Nh− vËy çc thiÕt bÞ tÝch cùc n»m ngay t¹i çc trung t©m chuyÓn m¹ch
chÝnh t¹i çc thµnh phè lín, t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng cho viÖc khai th¸c, b¶o
d−ìng vµ qu¶n lý m¹ng ViÔn th«ng. Kho¶ng çch gi÷a çc tr¹m lËp ®−îc
n©ng lªn gÇn 150 km. Nhê cã thiÕt bÞ khuÕch ®¹i quang sîi mµ cã thÓ linh
ho¹t trong viÖc ®Êu nèi gi÷a çc luång th«ng tin quang theo tuyÕn ®iÖn lùc
500 kv thµnh m¹ng ring. Víi m¹ng ring cho phÐp dÔ dµng ®iÒu hµnh m¹ng
ph©n luång kªnh.
100
101
H×nh vÏ
102
103
2.øng dông khuÕch ®¹i quang sîi trong m¹ng néi h¹t
ThiÕt bÞ khuÕch ®¹i quang sîi cã thÓ ®−îc sö dông trong m¹ng thuª
bao quang ®Ó t¨ng c−êng quü c«ng suÊt quang hoÆc cho phÐp tû lÖ rÏ
quang cao h¬n trong cÊu h×nh m¹ng ®iÓm - ®a ®iÓm. Bëi vËy cã thÓ nãi
r»ng khuÕch ®¹i c«ng suÊt vµ khuÕch ®¹i ®−êng truyÒn cã thÓ ®−îc sö dông
trong cÊu h×nh m¹ng lo¹i OFA trong m¹ng vßng ngay tr−íc çc thiÕt bÞ rÏ
luång ®Ó bï l¹i suy hao rÏ luång. §ã lµ −u ®iÓm chÝnh cña OFA trong
m¹ng thuª bao quang. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ sö dông thiÕt bÞ khuÕch ®¹i
quang sîi trong m¹ng thuª bao quang cô thÓ ra sao? Tøc lµ l¾p ®Æt OFA ë
®Çu, bao nhiªu bé OFA lµ ®ñ vµ sö dông lo¹i khuÕch ®¹i nµo (BA,LA hoÆc
PA).
Nh− chóng ta ®· biÕt, theo khuyÕn nghÞ G.PONA vµ G. PONB cña
ITV, cÊu h×nh chung cña m¹ng thuª bao quang ®−îc s¬ ®å ho¸ nh− sau:
TuyÕn truy nhËp

Rz
Chøc
ONU n¨ng
AF dÞch vô
OD OD
R
w N N
Chøc
Rx Rx
n¨ng ®iÒu
ONU hµnh
AF
R Rm
w
Ru
PhÝa thuª PhÝa tæng ®µi

bao
H×nh 3.3: CÊu h×nh tham chiÕu m¹ng truy nhËp quang
104
Trong ®ã :
OAN (optical access network) ®−îc gäi lµ m¹ng thuª bao quang, ®ã
lµ tËp hîp çc tuyÕn try nhËp cã chung giao diÖn phÝa tæng ®µi vµ çc
tuyÕn nµy ®−îc truyÒn dÉn bëi sîi quang.
OLT (Optical Line Termination) thiÕt bÞ ®Çu cuèi quang cung cÊp
giao diÖn phÝa tæng ®µi cho m¹ng thuª bao quang .
ONU (Optical Network Unit) khèi m¹ng quang cung cÊp trùc tiÕp
hoÆc tõ xa giao tiÕp víi ng−êi sö dông cña m¹ng thuª bao quang.
ODN (Optical Distribution Network) m¹ng ph©n phèi quang cung
cÊp ph−¬ng thøc truyÒn dÉn quang gi÷a OLT vµ ONV.
AP (Apotaption Function) cung cÊp chøc n¨ng thiÕt lËp ®Ó kÕt nèi
gi÷a ONU vµ phÝa ng−êi sö dông.
§Ó t¨ng c−êng quü c«ng suÊt quang, OFA cã thÓ sö dông trong
m¹ng thuª bao quang víi vai trß la khuÕch ®¹i ®−êng truyÒn (LA) vµ
khuÕch ®¹i c«ng suÊt (BA) Çc thiÕt bÞ OFA cã thÓ ho¹t ®éng ®éc lËp
hoÆc ®−îc ghÐp ngay vµo bé ph¸t quang thµnh mét khèi thèng nhÊt. VÒ
nguyªn t¾c OFA ®−îc sö dông ®Æt tr−íc khèi ONO chó ý r»ng viÖc sö
dông OFA ®−îc nghiªn cøu ë ®©y ®−îc xem xÐt theo h−íng tõ tæng ®µi
®Õn thuª bao. Cßn viÖc sö dông OFA theo 2 h−íng dang ®−îc nghiªn
cøu.
ODB ODB
ONU POA LOA BOA OLT
ODN3 ODN2 ODN1 ODN0
H×nh 3.4: S¬ ®å l¾p ®Æt OFA trong m¹ng néi h¹t
105
ViÖc bè trÝ çc thiÕt bÞ OFA cÇn ph¶i tu©n theo quy t¾c sau:
NÕu thiÕt bÞ OFA ®−îc sö dông nh− lµ khuÕch ®¹i c«ng suÊt th×
chóng sÏ ®−îc xem nh− lµ mét phÇn cña thiÕt bÞ ®Çu cuèi quang.
NÕu chØ cã mét thiÕt bÞ OFA (PA,LA hoÆc BA) ®−îc sö dông th×
m¹ng ph©n bè quang ®Çu tiªn ODNO ®−îc xem nh− lµ n»m gi÷a
OLT,OFA vµ ODN1 ®−îc xem nh− lµ n»m gi÷a ODNn vµ ONUs.
Tæng quan h¬n, nÕu cã N bé OFA ®−îc sö dông trªn mét ®−êng dÉn
quang th× ONDO ®−îc xem nh− lµ n»m gi÷a bé OFA thø i vµ bé OFA thø i+1
víi (i= 1,n-1) vµ ODNn xÏ ®−îc xem nh− lµ n»m gi÷a thiÕt bÞ OA cuèi cïng vµ
ONU .
Mét trong nh÷ng øng dông rÊt lý thó cña OFA trong m¹ng thuª bao
quang lµ viÖc ph©n bè tÝn hiÖu video.
HiÖn nay chñ yÕu tÝn hiÖu nµy cã thÓ lµ t−¬ng tù nh÷ng rÌ vÉn biÕn
®æi thµnh tÝn hiÖu sè. Trong tr−êng hîp hÖ thèng video t−¬ng tù th× cÇn
cã mét sè yªu cÇu kh¾t khe h¬n ®Ó ®¶m b¶o b¨ng tÇn sãng mang vµ
tr¸nh hiÖn t−îng mÐo tÝn hiÖu. Víi Laser ®Çu tiªn th× yªu cÇu ®èi víi
OFA lµ phæ khuÕch ®¹i ph¶i ph¼ng, c«ng suÊt b·o hoµ cao, xuyªn kªnh
thÊp. Cã thÓ sö dông Laser sãng ch¹y kÕt hîp víi luång céng h−ëng
ngoµi ®Ó kh¾c phôc h¹n chÕ trªn. Vµ mét ®iÒu cÇn ph¶i l−u ý n÷a lµ cÇn
ph¶i duy tr× c«ng suÊt ph¸t cña OFA ë møc cao cho phÐp ®Ó tr¸nh çc
hiÖn t−îng do hiÖu øng phi tuyÕn g©y nªn. Trªn h×nh vÏ cho thÊy s¬ qua
vÒ øng dông OFA trong hÖ thèng ph©n bæ tÝn hiÖu video, ch¼ng h¹n nh−
çp truyÒn h×nh. OFA kh«ng chØ t¨ng kho¶ng çch truyÒn dÉn tõ 10Km
lªn tíi 80Km mµ cßn cã kh¶ n¨ng t¨ng çc bé chia quang. Çc tÝnh chÊt
tû lÖ sãng mang trªn nhiÔu CNR trong çc hÖ thèng AM vµ FM cã sö
dông OFA nh− lµ bé khuÕch ®¹i c«ng suÊt vµ bé tiÒn khuÕch ®¹i ®·
®−îc ®¸nh gi¸. Khi sö dông chóng nh− lµ khuÕch ®¹i c«ng suÊt, sù suy
gi¶m CNR lµ rÊt thÊp chØ lµ 1dB víi hÖ thèng AM vµ 0.3dB víi hÖ
106
thèng FM. Khi chóng sö dông nh− lµ bé tiÒn khuÕch ®¹i th× ®é nh¹y thu
®−îc c¶i thiÖn râ rÖt.
3.øng dông khuÕch ®¹i quang trong çp quang biÓn.

N−íc ta bê biÓn dµi, çc trung t©m chuyÓn m¹ch lín còng ®Òu n»m
däc bê biÓn, bëi vËy gi¶i ph¸p truyÒn th«ng tin b»ng çp quang biÓn lµ gi¶i
ph¸p tÊt yÕu, phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ trong n−íc vµ phï hîp víi xu
h−íng ph¸t triÓn th«ng tin quang trªn thÕ giíi. §Æc thï cña çp quang biÓn
so víi çp trªn ®Êt liÒn lµ ®ßi hái ph¶i cã ®é tin cËy cao ( kho¶ng 3 lÇn s÷a
ch÷a trong 25 n¨m) vµ çc ®iÓm rÏ nh¸nh cÇn ph¶i lùa chän, c©n nh¾c thËt
kü cµng sao cho ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt th«ng tin vµ yªu cÇu kinh tÕ.
Çp quang biÓn cã sö dông khuÕch ®¹i quang ®¶m b¶o kh¾c phôc ®−îc hai
h¹n chÕ nªu trªn. HÖ thèng çp quang biÓn cã sö dông khuÕch ®¹i quang
cã thÓ cã hai gi¶i ph¸p sau:
- HÖ thèng çp quang biÓn kh«ng cã tr¹m lÆp;

- HÖ thèng çp quang biÓn cã tr¹m lÆp.
Trªn c¬ së ®ã, ®Ó lùa chän çc ph−¬ng ¸n sau khi thiÕt kÕ çp quang biÓn
cã sö dông khuÕch ®¹i quang:
- Nèi trùc tiÕp Hµ néi ( H¶i phßng) ®i TP Hå ChÝ Minh ( Vòng Tµu ) theo
cÊu h×nh §iÓm- §iÓm( point to point) nh− h×nh (3.6)
- Nèi trùc tiÕp Hµ Néi (H¶i phßng) ®i TP Hå ChÝ Minh ( Vòng Tµu ) cã
®iÓm rÏ luång ®i quèc tÕ theo cÊu h×nh rÏ nh¸nh (Branching).
- Nèi gi÷a çc trung t©m chuyÓn m¹ch lín( Hµ néi - §µ n½ng- Tp Hå ChÝ
Minh ) theo cÊu h×nh rÏ nh¸nh nh− h×nh (3.7).
- Nèi tÊt c¶ çc trung t©m chuyÓn m¹ch quan träng däc theo bê biÓn (
H¶i phßng – Vinh –Qu¶ng TrÞ- §µ N¼ng- Qu¶ng Ng·i- Quy nh¬n) theo
cÊu h×nh hoa cung (Festoon) nh− h×nh (3.8).
107
- Nèi tÊt c¶ çc trung t©m chuyÓn m¹ch cã lùa chän tr−íc ( H¶i Phßng,
Vinh, HuÕ, §µ N½ng, Quy nh¬n, Nha trang, Vòng tµu) theo cÊu h×nh
hoa cung nh− h×nh (3.9).
Nh− vËy víi thiÕt bÞ khuÕch ®¹i quang sîi cho phÐp chóng ta rÊt linh
ho¹t trong viÖc thiÕt kÕ tuyÕn çp quang biÓn võa ®¶m b¶o nhu cÇu sö
dông, khai th¸c vµ võa ®¶m b¶o nhu cÇu vÒ ®é tin cËy cao cña hÖ thèng.
Ba ph−¬ng ¸n ®Çu tiªn lµ hÖ thèng çp quang biÓn cã tr¹m lÆp. Hai
ph−¬ng ¸n sau lµ hÖ thèng çp quang biÓn h×nh hoa cung kh«ng cã tr¹m
lÆp d−íi biÓn. Ph−¬ng ¸n çp quang biÓn h×nh hoa cung cã −u ®iÓm lµ çc
phÇn tö tÝch cùc( thiÕt bÞ ®Çu cuèi, khèi cÊp nguån, phÇn tö ®iÖn kh¸c).
108
109
110
111
112
KÕt luËn
Sau mét thêi gian lµm ®å ¸n tèt nghiÖp, qua t×m hiÓu vÒ tµi liÖu em ®· phÇn
nµo hiÓu ®−îc kü thuËt khuÕch ®¹i quang vµ kh¶ n¨ng øng dông cña nã
trong m¹ng viÔn th«ng nãi chung vµ trong m¹ng viÔn th«ng ViÖt Nam nãi
riªng. Tõ ®ã em thÊy r»ng kü thuËt khuÕch ®¹i quang nµy thùc sù lµ kü
thuËt tiªn tiÕn vµ cÇn thiÕt cho m¹ng th«ng tin quang hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai.
Kü thuËt khuÕch ®¹i gióp n©ng cao chÊt l−îng cña m¹ng quang vµ gi¶m chi
phÝ l¾p ®Æt, khai th¸c vËn hµnh vµ b·o d−ìng nhê vµo viÖc kü thuËt khuÕch
®¹i t¨ng quü c«ng xuÊt cña hÖ thèng lªn nhiÒu lÇn dÉn ®Õn tiªt kiÖm ®−îc
sè l−îng thiÕt bÞ cña hÖ thèng vµ kÐo dµi kho¶ng çch çc tr¹m lÆp. §Æc
biÖt trong ®ã cã kü thuËt khuÕch ®¹i quang sîi pha t¹p Erbium EDFA lµ
mét kü thuËt khuÕch ®¹i tiªn tiªn hiÖn nay, nã ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cao
nhÊt. Khi kÕt hîp bé khuÕch ®¹i EDFA víi kü thuËt ghÐp kªnh quang theo
b−íc sãng, lóc nµy sÏ t¹o ra mét m¹ng truyÒn dÉn kh¸ hoµn h¶o. EDFA sÏ
gióp cho WDM ph¸t huy tèi ®a −u ®iÓm cña nã. Vµ víi mét hÖ thèng
WDM cã kÕt hîp EDFA sÏ cã rÊt nhiÒu çc lîi ®iÓm trong m¹ng nh−: qu¶n
lý m¹ng, gi¸m s¸t ,øng dông, s÷a ch÷a, t¨ng dung l−îng vµ t¨ng khoang
çch tr¹m lÆp. Trong ®Ò tµi nµy em còng ®i vµo t×m hiÓu mét sè kh¶ n¨ng
øng dông cña kü thuËt khuÕch ®¹i quang vµo m¹ng viÔn th«ng vµ tõ ®ã em
®· d−a ra cÊu h×nh tèi −u cho hÖ thèng truyÒn dÉn sö dông khuÕch ®¹i
quang. Cßn ®èi víi m¹ng viÔ th«ng ViÖt Nam em t×m hiÔu vÒ øng dông
khuÕch ®¹i quang vµo m¹ng néi h¹t, tuyÕn ®−êng trôc B¾c – Nam vµ hÖ
thèng çp quang biÓn sö dông khuÕch ®¹i quang.
Nh−ng víi kh¶ n¨ng vµ thêi gian cã h¹n , do vËy mµ trong ph¹m vi
®å ¸n cña m×nh mÆc dï em ®· rÊt cè g¾ng ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc ®−îc
giao nh−ng ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt. Em mong nhËn ®−îc sù
®ãng gãp ý kiÕn cña quý thÇy c« cïng toµn thÓ cÊc b¹n ®Ó em hoµn thµnh
®å ¸n cua m×nh tèt h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
113
Tμi liÖu tham kh¶o
1. Fiber optic Communication Gerard Lachs

2. Journal of Communication Volume 24(12/2003);22(10/2001) ;9(1/2003);
19(1998).
3. Kü thuËt th«ng tin sîi quang Vò V¨n San
4. KhuÕch ®¹i quang sîi vµ kh¶ n¨ng øng dông trªn m¹ng viÔn th«ng
Vò TuÊn L©m. KÕt qu¶ NCKH vµ CN 9(1994)
5. Optical Communication Network Biswanath Mukherjee
6. Multiwavelength Optical Networks Thomas E.stern
8. WDM Optical Network ( concepts, design, Algorithms) : Mohan
gurusamy
9. Nghiªn cøu x©y dông ph−¬ng ¸n çp quang biÓn sö dông kü thuËt
khuÕch ®¹i quang sîi ë ViÖt Nam : Vò TuÊn L©m ViÖn KHKT B−u
®iÖn 12-1996
10. T¹p chÝ B−u chÝnh ViÔn Th«ng : 1-1999; 12-2003; 3-2004
11. KhuyÕn nghÞ ITU-T.
114

Soi Quang

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Soi Quang

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

§å ¸n tèt nghiÖp KhuÕch ®¹i quang sîi vμ

kh¶ n¨ng øng dông vμo m¹ng viÔn th«ng

Kü ThuËt khuÕch ®¹i quang

2. C¸c lo¹i khuÕch ®¹i quang th−êng dïng ...................................... 50

øng dông khuÕch ®¹i quang sîi

Lêi nãi ®Çu

NguyÔn Duy D−¬ng

ThuËt ng÷ viÕt t¾t

AGC Automatic Gain Control Tù ®éng ®iÒu chØnh khuÕch ®¹i

Ch−¬ng I : Kü ThuËt khuÕch ®¹i quang sîi

Ph©n Khèi B¾c Mü Khèi Ch©u ¢u NhËt B¶n

H×nh 1.1: S¬ ®å tæng quan tuyÕn th«ng tin quang

II. Kü thuËt khuÕch ®¹i quang

1. Giíi thiÖu s¬ l−îc vÒ kü thuËt khuÕch ®¹i quang.

Thuéc KhuÕch KhuÕch KhuÕch

Ph©n cùc TE-mode TE-mode TE-mode

B−íc sãng 1.3- 1.3- 1.52-

Dßng/ 10mA 100mA 20-

2. C¸c tiªu chuÈn cña hÖ thèng sö dông khuÕch ®¹i :

3. KhuÕch ®¹i laser b¸n dÉn (SLA)

H×nh 1.4 :CÊu tróc cña c¸c lo¹i SLA

3.1 Bé khuÕch ®¹i Febry- Perot.

< 1 (1) trë thµnh :

Tõ (2) G ®−îc x¸c ®Þnh:

G lµ hÖ sè khuÕch ®¹i c«ng suÊt FPA.

H×nh1.5: S¬ ®å tæng quan cña bé khuÕch ®¹i

Gs lµ hÖ sè khuÕch ®¹i c«ng suÊt cña m«i tr−êng khuÕch ®¹i, ti vµ ri

b. Sù b·o hoµ hÖ sè khuÕch ®¹i :

Do vËy tõ (5) vµ (6) ta cã :

3.2 Bé khuÕch ®¹i sãng ch¹y TWA.

Go: HÖ sè khuÕch ®¹i lín nhÊt cña bé khuÕch ®¹i .

*. T¹p ©m bé khuÕch ®¹i.

4. KhuÕch ®¹i quang sîi

H×nh1.6: a: C¬ chÕ bøc x¹ trong 3 møc

Th«ng sè KhuÕch ®¹i b¸n dÉn KhuÕch ®¹i quang sîi

C¸c tÝn hiÖu H×nh1.7

H×nh 1.8: S¬ ®å cÊu tróc cña modul EDFA.

Vïng c−êng ®é cao

Vá silica §−êng kÝnh

Lâi b¸n kÝnh 3-6 pha víi

H×nh 1.11: CÊu h×nh EDFA b¬m xu«i tiªu chuÈn

H×nh 1.12: CÊu h×nh EDFA ph¶n x¹

WDM WDM C¸ch ly

H×nh 1.13: CÊu h×nh EDFA b¬m hai h−íng c¬ b¶n

• KhuÕch ®¹i quang tÝn hiÖu nhá

Pn,eff ≈ 2hνB0 ∼ 30nW/nm ®èi víi λ=1550nm

• KhuÕch ®¹i b∙o hoµ

• §é nghiªng cña khuÕch ®¹i.

• Phæ khuÕch ®¹i cña EDFA.

• NhiÔu quang trong bé khuÕch ®¹i EDFA.

PASE = mt N sp hν (G − 1)B0 (21)

c«ng suÊt nhiÔu PASE lu«n d−¬ng vµ b»ng P sp

tr−êng nghÞch ®¶o lµ lín h¬n 0, tøc lµ η N 2 − N 1 > 0 ta cã Nsp >1.

• NhiÔu c−êng ®é trong bé khuÕch ®¹i EDFA:

- NhiÔu ph¸ch tÝn hiÖu-tù ph¸t:

Hinh 2.17 m« t¶ nhiÔu ph¸ch nµy:

- NhiÔu ph¸ch tù ph¸t-tù ph¸t.

- NhiÔu ph¶n x¹ (nhiÔu giao thoa nhiÒu luång)

Ch−¬ng II:kh¶ n¨ng øng dông cña khuÕch

PhÝa ph¸t PhÝa thu

H×nh vÏ 2.1: S¬ ®å hÖ thèng th«ng tin quang

2. C¸c lo¹i khuÕch ®¹i quang th−êng dïng

§iÒu khiÓn Laser b¬m 1 T¸ch tÝn