UNIVERSITY EXAMINATIONS

UNIVERSITEITSEKSAMENS

UN1SAI~

ECS1028 ( 489720)
ECN1M2Z ( 421767)
EFE1M2E ( 490254)
RCN1M29 ( 468585)
REC102Y ( 453723) Mei/Jurue 2009

EKONOMIE 1 B (EKONOMIE 102)

Tydsduur

2 Uur

100 Punte

EKSAMINATORE EERSTE TWEEDE

MNR WJ LE ROUX

MNR FHB SERFONTEIN

Gebrurk van 'n me-proqramrneerbare sakrekenaar IS toelaatbaar

Hrerdie gedeeltellke mvulvraestel bestaan urt 18 bladsye plus mstruksies vir die voltoounq van 'n merkleesblad

Lees die volgende mstruksies SQRGVULDIG deur voordat lY met die beantwoordinq van die vraestel begin

Ole vraestel bestaan urt twee afdelmgs Afdelmg A en Afdelmq B

AFDELING A

Kandidate moet AL die vrae In hrerdie afdelmq beantwoord

AFDELING B

In merdie afdehng moet AL die vrae beantwoord word op die merkleesblad wat verskaf word Voig die mstruksies vir die rnvul van die merkleesblad noukeung

Maak assebhef seker dat lY die korrekte urueke nommer op die merkleesblad mvul lndien JY vir ECS1 02-8 geregrstreer IS, gebrulk die urueke nommer 489720 lndren lY vir ECN 1 M2-Z gereglstreer IS, gebrulk die urueke nommer 421767 lndren lY vir EFE1 M2-E gereglstreer IS, qebrurk die urueke nommer 490254 lndien lY Vir RCN1M2-9 gereglstreer IS, gebrulk die urueke nommer 468585 IndlenlY_ vir REC102-Y 9_ereglstreer IS, gebrulk die urueke nommer 453723

Omdat JOu merkleesblad kan wegraak, MOET JY ook lOU antwoorde vir hrerdre afdehnq In die spasie neerskryf wat op die laaste bladsy van hrerdie vraestel daarvoor voorsien IS

[BLAAIOM]

2

ECS1 028/ECN1 M2Z1EFE1M2E RCN1M29/REC102Y Mei/Jurue 2009

AFDELING A [50 PUNTE]

Beantwoord AL die vrae In die blokkies wat vir die doel voorsien IS

VRAAG 1

(I)

Noem drre belangnke onttrekkmgs uit die mkome-en-bestedmgsknngloop

[9] (3)

(II) Noem die dne rnaatstawwe wat gebrulk word om die ongelyke verdelmg van mkorne te meet (3)

(111) Defmreer frskale belerd

(3)

VRAAG 2

[12]

(I) Veronderstel die owerheid verander die belastmgkoers van 5% tot 10% Illustreer op die

volgende diagram wat die mvloed van die verandenng op die ewewiqsvlak van mkorne IS (3)

A

A

._------------._-------------------y

[BLAAIOM]

3

ECS1 028/ECN1 M2Z1EFE 1 M2E RCN1M29/REC102Y Mel/Jume 2009

(II) Ole volgende diagram stel die mstelhng van 'n aksynsreg van R1,00 op siqarette voor Ole ewewiqsprys per pakkie voor die heffmg van die aksynsreg op siqarette IS R4,00

p

o

5,00

4,50

4,00

3,50

o~--------------------~----------------------Q

90 100

(a) Verduidelrk waarom die ewewiqsprys per pakkie siqarette na die hefflng van die aksynsreg

R4,50 en rue R5,00 IS me (1)

(b) Hoeveel betaal die verbruikers ekstra per pakkre siqarette na die heffmg van die aksynsreg? (1)

(c) Veronderstel dat die prys van siqarette geen belastmg Ingeslult het voor die hefflng van die aksynsreg me Wat IS die tot ale belastmg wat die owerherd ontvang na die hefflng van die

belastmq? (1)

[BLAAIOM]

4

ECS1 028/ECN1 M2Z1EFE1 M2E RCN1 M29/REC1 02Y Mel/Junie 2009

(Ill) Hierdre vraag IS gebaseer op die volgende flguur wat die gevolge van 'n spesifieke mvoertanef op t-hemde voorstel

p

I --I-

I I I

- -1- - -+ - - t- -

I I I

I I I

o

H oev ee Ih erd t-h ern de

Die oorspronkhke vraag- en aanbodkrommes van t-hemde, voor rnternasronale handel plaasvmc, word deur D en S voorgestel Die wereldprys van t-hemde IS R10,00

(a) Wat IS die ewewrqshoeveetheid van t-hemde na internastonale handel plaasvmd, maar

sonder 'n tanef? (1)

(b) Wat IS die vlak van brnnelandse produksie van t-hemde na mternasronale handel

plaasvmd, maar sonder 'n tanef? (1)

Veronderstel 'n rnvoertanef van R5, 00 per t-hemp word mgestel

(c) Hoeveel t-hemde word mgevoer na mternasionale handel plaasvrnd, maar met die tanef?

(1)

[BLAAIOM]

5

ECS1 028/ECN1 M2Z1EFE1 M2E RCN1M29/REC102Y Mel/Junie 2009

(IV) Toon op die volgende diagram aan hoe die ewewiq op die geldmark verander mdren die vlak van

mkorne In die ekonorrue afneem Onthou om JOu diagram bysknfte te gee (3)

o~------------------------------

VRAAG 3

[11]

(I) 'n Ekonorrue produseer slegs die volgende kornbmasres van twee produkte, varkvlers en rruehes

2004 2005
Hoeveelheld Prys Hoeveelherd Prys
Varkvlers 205 8 210 9
Mrehes 310 4 320 5 Bereken die waarde van normnale BBP In 2005 Toon al JOu berekenmge

(2)

[BLAAIOM]

6

ECS1028/ECN1 M2Z1EFE1M2E RCNiM29/REC102Y Mel/Junie 2009

(II) Gegewe die volgende Inllgtmg

Jaar Norrunale SSP Reele SSP
2001 280 280
2002 315 260
2003 305 300 Sereken die toename In reele SSP van 2001 tot 2003 Toon al JOU berekenmge

(2)

(III) Gegewe die volqende mllgtlng

Jaar VPI
2005 100
2006 125
2007 135 Sereken die mflasrekoers tussen 2006 en 2007 Toon al jOU berekenmge

(2)

(IV) Gegewe die volgende mllgtmg

Outonome bestedrnq =

lnvestermsbestedmq =

Owerherdsbestedmq =

Netto uitvoer =

Proporsionele belastmgkoers (t) =

Grensverbrurksqenerqdheid (c) =

Votle-mdrensnernmqsmkornepen (Yf)

Ri00 rmljceo R200 rruljroen R250 rrulnoen - R50 rmtuoen 20%

%

= R1500 mrljioen

[BLAAIOM]

7

ECS1028/ECN1M2Z1EFE1 M2E RCN1 M29/REC1 02Y Mei/Jurue 2009

Bereken (Toon al JOu berekenmge)

•

die qrensbespannqsqenerqdherd

(2)

•

die beqrotmqstekort mdien die ekonorrue by ewewig IS

(3)

VRAAG 4

[18]

(I) Verduidehk die verskrl tussen direkte en mdrrekte belastmg (2)

(II) Bespreek die rnvloed op die rand op die SUid-Afnkaanse buitelandse valutamark van 'n

toename In SUid-Afnkaanse mvoere vanaf die VSA (3)

(III) Vercuidelrk waarom owerheidsbestedmq In die Keynesiaanse model as outonome bestedinq

beskou word (2)

[BLAAIOM]

8

ECS1 028/ECN1 M2Z/EFE1 M2E RCN1 M29/REC1 02Y Mel/Junle 2009

(IV) Hoe bemvloed owerherdsbestedmq die vermeruqvuldrqer In die Keynestaanse model? (1)

(V) Wat IS die deterrrunante van gelnduseerde verbruik In 'n Keyneslaanse model van 'n

geslote ekonorrue met 'n owerherd? (3)

(VI) Gegewe In Keynesiaanse model van In ekonorrue met In owerherd en 'n buitelandse sektor Verduidelrk wat die gevolg van 'n afname In die belastmqskoers op die

ewewlgsvlak van mkorne sal wees (4)

(VII) Verduidehk watter maatreels geneem kan word am kostedrukmflasie te bekamp

(3)

**** * ****

[BLAAIOM]

9

ECS1028JECN1M2ZJEFE1M2E RCN1 M29/REC1 02Y Mei/Jurue 2009

AFDEUNG B [50 PUNTE]

Beantwoord ALLE vrae In ruerdre atdehnq op die merkleesblad soos voorsien Elke vraag tel 114 punte Let wei Slegs EEN stelling per vraag IS korrek

1 Ole dne hoofvloeie In 'n rnakro-ekonorrue IS

[1] totale produksre, totale mvestenng en totale bestedmg

[2] totale inkome, totale lone en totale huur

[3] totale produksre, totale bestedinq en totale bespanngs

[4] totale produksie, totale mkorne en totale bestedinq

2 In die knngloopmodel van die ekcnorrue, IS mkome gelyk aan bestedmg omdat

[1] mspuitmqs altyd gelyk IS aan onttrekkmgs

[2] onttrekkmgs 'n funksie van die mkornevlak IS

[3] owerhede belasunq en bestedmq sal verander ten ernde ewewiq te verseker

[4] bestedmg gelyk IS aan mkome min belastmg

3 Gedurende die basisjaar het 'n land 50 eenhede teen 'n prys van R3,00 elk geproduseer vir 'n nommale BBP van R150,OO Hierdre jaar produseer die land 60 eenhede teen 'n prys van R5,OO elk Wat IS die persentasie verandenng In reele BBP sedert die basrsjaar?

[1] 10%

[2] 20%

[3] 40%

[4] 66,7%

4 lndren produkpryse In SUid-Afnka In terme van liters melk (In stede van rand en sent) aanqedui word, dan vervul melk hoofsaakllk die funksre van

[1] 'n waardedraer

[2] 'n rekeneenheid

[3] 'n rurlmiddel

5 Wanneer die totale bankstelsel hul oorskotreserwes qebruik am nuwe lenmgs In die vorm van deposito's toe te staan,

[1] verrmnder die kredietvermeruqvuldiqer

[2] vermeerder die kredretvermeruqvuldiqer

[3] bly die kredretverrnernqvuldiqer onveranderd

6 Ole hoeveelheid geld gevra vir voorscrqdoelemdes vermmder mdien

[1 J totale produksie afneem

[2] verbruikers se mkorne toeneem

[3J die rentekoers toeneem

[4] die rnflasrekoers toeneem

[BLAA10M]

10

ECS1028/ECN1M2Z1EFE1M2E RCN1M29/REC102Y Mei/Jurue 2009

7 Ole SUid-Afnkaanse Reserwebank meen die SUld-Afnkaanse ekonorrue IS oorverhit Ten emde die probleem aan te spreek kan die SARB

[1] effekte op die ope mark verkoop

[2] belastmqkoerse verhoog

[3] owerherdsbestedmq verrrunder

(4] die reserwevereiste vertaag

8

Ole koers waarteen elke addrsronele rand mkorne belas word, word die belastmgskoers

genoem

[1] effe ktl ewe

[2] grens

[3] gemlddelde

[4] algemene

9 lndren die belastmq op bier R4 per 330ml IS ongeag die verkoopprys van bier, dan staan die belastmg bekend as

[1] 'n spesmeke belastmq

[2] 'n ad valorem belastmq

[3] 'n belastrnq op toegevoegde waarde

[4] 'n proporsionele belastmq

Vrae 10 en 11 IS op die volgende tabel gebaseer wat die produksiemoonthkhede van twee lande aandui

SUld-Afnka

ewere of 100 teddrebere

VSA

ewere of 300 tedciebere

10 Ole geleentheldskoste om 'n geweer In Sutd-Afrika te prod useer IS

[1] nul

[2] 'n halwe teddiebeer

[3] 2 teddiebere

[4] 100 teddrebere

11 Handel tussen Suid-Afnka en die VSA berus op die bestaan van 'n aanvaarbare handels- of ruilverhoudmq 'n Voorbeeld van 'n ruilverhoudmq wat vir berde lande aanvaarbaar sou wees, IS

[1] 1 teddiebeer vir elke geweer

[2] 2 teddiebere vir elke geweer

[3] 3 teddiebere vir elke geweer

[4] 4 teddiebere vir elke geweer

12 Ole prys eerder as die hoeveelheid mqevoerde goedere word meer drrek bel nvloed deur

[1] 'n kwota

[2] 'n tanef

[3] 'n vrywrlliqe invoerbeperkmq

[4] 'n ruetanefverspernnq

[BLAAIOM]

13 lndien die rand teenoor die VSA-dollar depresieer,

11

ECS1 028/ECN 1 M2Z1EFE1 M2E RCN1M29/REC102Y Mel/Junie 2009

[1] word Suid-Afnkaanse uitvoere goedkoper In dollarterme

[2] sal SUid-Afnkaanse mvoer vanaf die VSA toeneem

[3] sal SUid-Afnkaanse uitvoer na die VSA afneem

[4] sal SUld-Afnkaners mmder vir elke dollar betaal

14 Watter van die volgende figure toon die rnvloed van In toename In rentekoerse In die VSA op die SUid-Afnkaanse buuelandse valutamark aan?

Flguur 1

R!$

O~---------------------------Ql

Flguur 3

[11 Fiquur 1

[2] Fiquur 2

[3] Flguur 3

[4] Flguur 4

FlgULW 2

D1

r~----------------------------Ql

FlgULIr 4

[BLAAIOM]

12

ECS1028/ECN1M2ZJEFE1 M2E RCN1M29/REC102Y Mel/Jume 2009

15 'n Toename In die randprys van buitelandse valuta

[1] bevoordeel gewoonllk SUld-Afnkaanse mvoerders

(2) bevoordeel gewoonllk Suid-Atnkaanse urtvoerders

[3] bevoordeel gewoonhk beide SUid-Afnkaanse mvoerders en uitvoerders

[4J benadeel gewoonllk berde Suid-Afnkaanse mvoerders en urtvoerdsrs

16 In Tien persent dalmg m die waarde van die rand In die buitelandse valutamark sal waarskynltk aanlerdmq gee tot

[1] In dalmg In die SUid-Afnkaanse prys van mgevoerde voedsel en drank

[2] In toename In die burtetandse prys van SUld-Afnkaanse uitvoere van wyn

[3] 'n groter vraag na mqevoerde tetevisres In SUld-Afnka

[4] In groter vraag na SUld-Afnkaanse urtvcere van ystererts

17 Verwaqtmqs oor hoer SUld-Afnkaanse rentekoerse sal waarskynlik In van die rand/dollar wisselkoers veroorsaak

[1] appresrasie

[2] depresiasie

[3] dallng

[4] devaluasie

18 Ole eenvoucice Keynesiaanse rnakro-ekoriormese model kan gebrulk word om

[1] In presiese weergawe van die werklrkherd weer te gee

[2] die nasionale rekerunqe te bepaal

[3] die mvlced van ftskale beleid te bepaal

[4] die aanbod van geld te reguleer

19 lndren die grensverbrulksgenelgdheld toeneem, dan

[1] skuif die veroruikstunkste opwaarts

[2] neem die heiling van die verbrurksfunksie toe

[3] verander die verbrurksfunksre rue

[4] IS daar 'n beweqmq op die verbrurksfunksie

[SLAAIOM1

13

ECS1 028/ECN1 M2Z1EFE1 M2E RCN1 M29/REC1 02Y Mei/Jurue 2009

Vraag 20 IS op die volgende figure gebaseer

c

Flguu r 1

c

Flguur 2

o'---------=-----y O .... -----------y

20 'n Verander In die koste van krediet word voorgestel deur

[1] Flguur 1

[2] Flguur 2

[3] Figure 1 en 2 word gelyktydlg geraak

[4] 'n Verandenng In die koste van kredret veroorsaak rue 'n verskuiwinq of 'n retaste van die verbruiksfunksre rue

Vrae 21 en 22 IS op die volgende verbrurksfunsie gebaseer

C = 100 + 3/4Y

21 Ole besparmqsfunksie IS

[1] S = 100 - 3J4Y

[2] S = -100 + 1/4Y

[3] S = -100 + 3/4Y

[4] S = -100 - 1J4Y

22 Volqens die besparmqsfunksie,

[1] IS bespanng omgekeerd verwant aan die rentekoers

[2] IS die grensbespanngsgenelgdheld positref mdien die qrensverbruiksqeneiqdherd groter as 0,5 IS en neqatref mdren die qrensverbrutksqenerqdherd rrunder as 0,5 IS

[3] IS bespanng onafhankllk van mkorne

[4] neem bespanng toe as mkorne toeneem

[1] mvestermq gelyk aan netto uitvoer

{2] owerherdsbestedmq gelyk aan bespanng

(3] totale bestedmg gelyk aan totale verbruik

[4] totale vraag gelyk aan totale prcduksre

[BLAAIOM]

14

ECS1 028/ECN1 M2Z1EFE1 M2E RCN1 M29/REC1 02Y Mel/Junle 2009

24 Ole grootte van die verrneruqvuldiqer neem toe mdren die

[1] grensverbrulksgenelgdheld afneem

[2] grensbespanngsgenelgdheld afneem

[3] outonome verbruikspeu toeneem

[4] mkornepeu toeneem

25 lndien C = 200 + 0,75Y en f = 50, dan IS die ewewiqsproduksreperl

[1] 250

[2] 600

[3] 800

[4] 1 000

Vraag 26 IS op die volqende flguur gebaseer

= C +1

1

I
I
I
I
150 I
I
y
600 VI 26 Met hoeveel moet mkorne vanaf 600 toeneem om Y1 te bererk>

[1] 100

[2] 200

[3] 400

[4] Daar IS onvoldoende mllgtmg om die verlangde toename In mkorne te bereken

27 Indren c = 5/6 en t = 1/10, dan IS die waarde van die vermenrqvuldrqer

[1] 2

[2] 2,5

[3] 3

[4] 4

[BLAA! OM]

15

ECS1 028/ECN1 M2Z1EFE1 M2E RCN1 M29/REC102Y Met/Jurue 2009

Gebrulk die volgende mllgtmg om vrae 28 en 29 te beantwoord

outonome verbruik = 100

mvestenng = 200

owerheidsbestedmq = 100

uitvoer = 150

mvoer = 50

verrnemqvuldiqer = 2

volle-mdrensnernmqsperl = 1 200

28 Ole waarde van totale bestedinq IS

[1] 500

(2J 600

[3] 1 000 [4] 1 200

29 Met hoeveel moet owerheidsbestedmq toeneem ten emde volle mcrensnerrunq m die ekonorrue te bereik?

[1] 50

[2] 100

[3] 200

[4] Drt IS rue nodrq om owerheidsbestedmq te verhoog rue, aanqesien die ekonorrue reeds by volle mdrensnernmq IS

30 lndren die totale-aanbodkromme volmaak onelasties IS, sal 'n toename In totale vraag lei tot 'n toename m

[1] die pryspell

[2] reele nasionale produksre

[3] die pryspeil en reele nasronale produksie

[4] reele nasionale produksie en mdrensnerrunq

31 'n Toename In die owerheio se beqrotmqstekort sal waarskynllk

[1] die vraag na Ingevoerde goedere en dienste verrmnder

[2] werkloosherd verminder

[3] rentekoerse verrrunder

[4] mflasie vermmder

32 Veronderstel die SARS verhoog die rentekoers terwyl ollepryse styg Wat IS die verwagte gevolge op die ewewrqsperl van reele SSP en die pryspeil?

[1 ] [2] [3] [4]

Pryspeil Reele SSP
onseker vermmder
onseker onseker
vermmder vermmder
toeneem toeneem [SLAAIOM]

16

ECS1 028/ECN1 M2ZJEFE1M2E RCN1 M29/REC1 02Y Mel/Jume 2009

33 lndren die VPI 120 In 1994 was, was die trpress rnandjre goedere en drenste

[1] In 199420 persent duurder as In die vonge jaar

[2] In 1994 120 persent duurder as In die basisjaar

[3] In die basisjaar 120 persent duurder as In 1994

[4] In 199420 persent duurder as In die basisjaar

34 lndien die werkhke mflasrekoers mmder IS as die verwagte mflasrekcers, dan IS

[1] leners slegter daaraan toe en urtleners beter daaraan toe

[2] leners beter daaraan toe en uitleners slegter daaraan toe

[3] beide leners en urtleners beter daaraan toe

[4] beide leners en uitleners slegter daaraan toe

35 In terme van Say se Wet, kom werklocsherd rue voor rue

[1] strukturele

[2] sikhese

[3] seisoenale

[4] wrywmqs

36 lncren die werkloosheidskoers 6 persent IS, beteken dlt dat 6 persent van

[1] die bevolkmg nle werk rue

[2] die arberosrnaq rue werk rue

[3] die mense wat werk soek, rue werk kan kry rue

[4] die mense me wll werk rue

37 lndien norrunale lone en pryse teen dieselfde koers styg, se maar 6,5% per jaar, dan sal reele lone

[1] afneem

[2] toeneem

[3] konstant bly

[4] dreselfde as nornmale lone wees

38 In Ekonorme ondervmd lae werkloosheid tesame met hoe rnflasie In Gepaste mengsel beleidsrnaatreels kan wees om

[1 ] [2] [3] [4]

belastmqs te verhoog owerheidsbestedmq te verrrunder rentekoerse te verhoog
belastinqs te verlaa_g owerheidsbestedmq te vermeerder rentekoerse te verlaag
bela stings te verhoog cwerherdsbestedrnq te vermmder rentekoerse te verlaag
belastmgs te verlaag owerherdsbestedmq te vermeerder rentekoerse te verhoog 39 Drt IS rnoerhk om die reele SSP per capita tussen lande te vergelyk omdat

[1] die grootte van lande se bevolkmqs versku

[2] lande se tnflasrekoerse verskil

[3] die reele SSP m elke land met 'n verskillende geldeenheld gemeet word

[4] sornrruqe lande me dernokratres IS rue

[SLAAIOM]

17

ECS1 028/ECN1 M2Z1EFE1M2E RCN1 M29fREC1 02Y Mel/Junie 2009

40 Veronderstel In rekenaarvervaardiqer ontwrkkel In nuwe produksiemetode wat hulle toelaat om meer rekenaars met dieselfde aantal werkers te maak Drt IS 'n voorbeeld van

[1] kaprtaalverdrepmq

[2] teqnoloqiese verbredrnq

[3] kaprtaalverbredmq

[4] verbeterde prcduktiwrtert

*** * ***

[BLAAIOM]

18

ECS1 028/ECN1 M2ZJEFE1M2E RCN1M29/REC102Y Mel/Junle 2009

Omdat JOu merkleesblad kan wegraak, moet JY ook JOu antwoorde vir Afdellng B mskryf In die spasie wat hieronder voorsren IS

1 21
2 22
3 23
4 24
5 25
6 26
7 27
8 28
9 29
10 30
11 31
12 32
13 33
14 34
15 35
16 36
17 37
18 38
19 39
20 40 © UNISA 2009