Lò đốt trấu bán tự động với công suất lớn

Từ những kết quả thực nghiệm đối với lò đốt trấu bán tự động công
suất 7 kg/giờ (năm 2002), Trung tâm năng lượng và máy nông nghiệp,
Trường đại học nông lâm TP.HCM đã thiết kế, chế tạo và khảo nghiệm
lò đốt có công suất 25 kg/giờ, sau đó tiếp tục cải tiến và triển khai ứng
dụng vào thực tế cùng với các loại máy sấy lúa có năng suất 4 tấn/mẻ
tại một số tỉnh như Lâm Đồng và Long An.

Hiện tại, hầu hết những máy sấy lúa ở ĐBSCL đều sử dụng lò đốt trấu ghi nghiêng.
Loại lò đốt này có ưu điểm là hiệu suất cao và khí sấy sạch. Tuy nhiên, việc cấp trấu
và tháo tro bằng thủ công là một công đoạn khó nhọc: cứ mỗi 5 - 10 phút, nhân công
vận hành phải cấp trấu và tháo tro một lần.

Có một mẫu lò đốt trấu bán tự động theo nguyên lý cháy ngược với công suất 7
kg/giờ, do Trường đại học Hohenheim ở Đức thiết kế năm 1990, sau đó được chế tạo
tại Trường đại học nông lâm TP.HCM từ năm 1996. Nhờ vào việc cài đặt thời gian cấp
trấu và thời gian nghỉ của bộ điều khiển cung cấp trấu, nhiệt độ sấy luôn được giữ ổn
định và không phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường. Tuy nhiên công suất 7 kg/giờ chưa
phù hợp với những máy sấy lúa lớn tại Việt Nam.

Qua những kết quả thực nghiệm đối với lò đốt trấu
bán tự động công suất 7 kg/giờ (năm 2002), Trung
tâm năng lượng và máy nông nghiệp, Trường đại
học nông lâm TP.HCM đã thiết kế, chế tạo và khảo
nghiệm lò đốt có công suất 25 kg/giờ tại trung tâm.
Sau đó, tiếp tục cải tiến và triển khai ứng dụng vào
thực tế cùng với các loại máy sấy lúa có năng suất Lò đốt và máy sấy lúa 4 tấn/mẻ
4 tấn/mẻ tại một số tỉnh như Lâm Đồng và Long An.

Nguyên lý hoạt động của lò đốt trấu 25 kg/giờ như sau: trấu được cung cấp trên bề
mặt ghi lò nhờ bộ cung cấp trấu tự động (6). Lực hút của quạt sấy cung cấp không khí
sơ cấp từ trên xuống xuyên qua lớp trấu trên ghi lò (3) và vào buồng đốt (8). Không khí
thứ cấp cũng được cung cấp cho quá trình cháy qua các ống gió thứ cấp (7) nhờ vào
lực hút của quạt sấy. Khí cháy đi qua buồng lắng tro (9), (giữ lại tro và tàn lửa), sau đó
hòa trộn với không khí môi trường và tiếp tục đi vào buồng sấy.

Lò đốt này có bộ cung cấp trấu tự động (6) bao gồm một pit-tông (piston) đẩy trấu,
mô tơ dẫn động và bộ điều khiển để cài đặt thời gian. Pit-tông đẩy trấu từ thùng trấu
xuống ghi lò. Thời gian cấp trấu, thời gian ngừng cấp trấu và vị trí dừng của piston
được cài đặt bằng bộ điều khiển. Pit-tông cũng có nhiệm vụ đẩy tro vào buồng chứa
tro.

Bộ lập trình điều khiển thời gian được thiết kế trên vi xử lý thông dụng theo hai xu
hướng sử dụng:
• Họ 89C51 với các thông số thời gian cài đặt là giờ, phút, hoặc giây, tự khởi động
lại sau khi bị mất điện.
 • Họ AVR AT - MEGA 16 và 32 với các thông số thời gian cài đặt là giờ, phút, hoặc
giây được lưu vào bộ nhớ và tự khởi động lại sau khi bị mất điện (không cần cài đặt lại
nếu thời gian cúp điện ngắn).

Tùy theo công suất, bộ điều khiển có thể điều khiển được môtơ một pha hoặc ba
pha.

Vì công suất tiêu thụ điện của bộ điều khiển và môtơ đẩy piston rất nhỏ nên ở trên
những máy sấy vận hành bằng động cơ diesel chỉ cần gắn thêm một máy phát điện
một pha 0,5 kW.

Sơ đồ cấu tạo lò đốt trấu bán tự động

(1) Cửa tháo tro, (2) Buồng chứa tro, (3) Ghi lò, (4) Nắp điều chỉnh gió (5) Thùng trấu, (6) Bộ
cấp trấu tự động, (7) Ống gió thứ cấp, (8) Buồng đốt, (9) Buồng lắng tro, (10) Cửa lấy nhiệt,
(11) Bộ điều khiển thời gian cung cấp trấu

Kết quả khảo nghiệm cho thấy khi vận hành lò đốt, công nhân chỉ việc cung cấp
trấu vào thùng chứa sau 45 - 60 phút. Nhiệt độ sấy ổn định với độ lệch chuẩn của nhiệt
độ sấy trong suốt thời gian sấy là ± 0,90C nhờ điều khiển được thời gian cấp trấu và
thời gian ngưng cấp trấu. Hiệu suất khí sấy cao, hơn 80%. Khí cháy sạch không khói
và tàn lửa, tương đương với lò đốt ghi nghiêng. Những máy sấy được lắp đặt cùng lò
đốt trấu bán tự động đã sấy được hàng trăm tấn lúa và hiện vẫn đang được sử dụng.
Lò đốt trấu bán tự động 25 kg/giờ được thiết kế, chế tạo và lắp đặt cùng với máy sấy
lúa có năng suất 4 tấn/mẻ. Nhờ điều khiển được bộ cung cấp trấu tự động, nhiệt độ khí
sấy ổn định và giảm được công lao động trong quá trình vận hành. Hiệu suất khí sấy
và độ sạch khí sấy cao hơn so với những lò đốt trấu ghi nghiêng đang được sử dụng.

Giá thành của mẫu lò đốt bán tự động cao hơn 30% so với loại lò đốt trấu ghi
nghiêng cùng công suất và chất lượng cháy. Nhưng nó chỉ là một cụm thiết bị của máy
sấy nên so với tổng đầu tư thì chi phí không đáng kể và được nông dân chấp nhận.

Nhóm nghiên cứu vẫn đang tiếp tục triển khai ứng dụng mẫu lò đốt này với nhiều cỡ
công suất khác nhau từ 12 đến 150 kg/giờ và tiếp tục theo dõi những lò đốt đã lắp đặt
để đánh giá về độ tin cậy và tuổi thọ các chi tiết và thiết bị đồng thời tìm cách cải tiến
thiết kế theo hướng đơn giản hóa để giảm giá thành.

Báo khoa học phổ thông