ivúy-sUcI

i«k -inpAt (11-15)

3. títIy pMcAÕtk
(11) 1. SAÕA du‰¥yAÀy vgQ - - - - - - - - - - 91
(12) 2. k AmnA vgQ - - - - - - - - - - - - 93
(13) 3. dAn vgQ - - - - - - - - - - - - - 97
(14) 4. s¥k Ar vgQ - - - - - - - - - - - - - 99
(15) 5. smApVØA vgQ - - - - - - - - - - - - 100
1. kR oD pyAQy - - - - - - - - - - - - - - 101
2. Sku Õl pyAQy - - - - - - - - - - - - - 104
3. ivny pyAQy - - - - - - - - - - - - - 104
4. rAg pyAQy - - - - - - - - - - - - - - 106
 3. títIy pMcAÕtk
(11) 1. SAÕA du‰¥yAÀy vgQ
119. “iBöuSo, ye do SAÕAaM (qœCAaM) du‰¥yAÀy hÓ¦
“k Èn-sI do?
“lAB k I SAÕA tTA jIvn k I SAÕA¦
“iBöuSo, ye do SAÕAyš du‰¥yAÀy hÓ¦”
120. “iBöuSo, lok mš ye do trh ke ¯yVEt dulQB hÓ¦
“k Èn-se do trh ke ?
“phle wpk Ar k rne vAlA tTA kí tô, kí tvedI¦
“iBöuSo, lok mš ye do trh ke ¯yVEt dulQB hÓ¦”
121. “iBöuSo, lok mš ye do trh ke ¯yVEt dulQB hÓ¦
“k Èn-se do trh ke ?
“tíðA tTA tíðA k rne vAlA¦
“iBöuSo, lok mš ye do trh ke ¯yVEt dulQB hÓ¦”
122. “iBöuSo, qn do trh ke ¯yVEtyAš k o tíðA k rnA duÏk hr Ô¦
“ik n do trh ke ?
92 i«k inpAt

“ak to aese ¯yVEt k o ijse jo-jo imltA hÔ wse sMict k rtA hÔ,
dUsre aese ¯yVEt k o ijse jo-jo imltA hÔ wse dUsrAš k o detA jAtA hÔ¦
“iBöuSo, qn do trh ke ¯yVEtyAš k o tíðA k rnA duÏk hr Ô¦”
123. “iBöuSo, qn do trh ke ¯yVEtyAš k o tíðA k rnA shjhÔ¦
“ik n do ¯yVEtyAš k o?
“ak to ws ¯yVEt k oijse jo-jo imltA hÔ wse sMict nh™ k rtA,
dUsre ws ¯yVEt k oijse jo-jo imltA hÔ, wse dUsrAš k odete nh™ rhtA¦
“iBöuSo, qn do ¯yVEtyAš k o tíðA k rnA shjhÔ¦”
124. “iBöuSo, rAg k I w¥pVØA ke do k Arf (áA¥yy) hÓ¦
“ÕuB-inimØA tTA Syoinso-mnisk Ar1 (shI ZMg se ˜ctn n
k rnA)¦
“iBöuSo, rAg k I w¥pVØA ke ye do k Arf hÓ¦”
125. “iBöuSo, «eú k I w¥pVØA ke do k Arf hÓ ¦
“k Èn-se do?
“áAitG-inimØA tTA Syoinso-mnisk Ar¦
“iBöuSo, «eú k I w¥pVØA ke ye do k Arf hÓ¦”
126. “iBöuSo, imÉyA-díVÏx k I w¥pVØA ke do k Arf hÓ¦
“k Èn-se do?
“dUsrAš se SDmQ üvf2 SÈr SyTATQ icMtn¦
“iBöuSo, imÉyA-díVÏx k I w¥pVØA ke ye do k Arf hÓ¦”
127. “iBöuSo, sýyk -díVÏx k I w¥pVØA ke do k Arf hÓ¦
“k Èn-se do?
“dUsrAš se DmQ üvf3 SÈr yoinso-mnisk Ar (shI ZMg se ˜ctn
k rnA)¦

1 ‘Syoinso mnisk Aro’ k A STQ glt ZMg se ˜ctn hÔ, beZMgA ivcAr k rne se hÔ,
SyTATQ k o yTATQ smJnA hÔ¦ Sin¥y k o in¥y smJnA, du:K k o suK, SnA¥m k o
SA¥mA SÈr SÕuB k o ÕuB smJnA Syoinso mnisk Ar hÔ¦ qske ivprIt ˜ctn k o
yoinso mnisk Ar k hA gyA hÔ¦
2 pAil mš ‘prto c Goso it pr‰s si®tk A SsÂýmsvnM’ k A STQ dUsre se SDmQ
sunnA¦
3 pAil mš ‘prto c Goso it pr‰s si®tk AsÂýmsvnM’ k ASTQ dUsre se DmQ sunnA¦
 (12) 2. k AmnAvgQ 93

“iBöuSo, sýyk -díVÏx k I w¥pVØA ke ye do k Arf hÓ¦”

128. iBöuSo, ye do SApVØAyAM (doú)1 hÓ¦
“k Èn-sI do?
“hlk I SApVØA tTA BArI SApVØA¦
“iBöuSo, ye do SApVØAyAM hÓ¦”
129. “iBöuSo, ye do SApVØAyAM hÓ¦
“k Èn-sI do?
“sMgIn SApVØA tTA S-sMgIn SApVØA¦
“iBöuSo, ye do SApVØAyAM hÓ¦”
130. “iBöuSo, ye do SApVØAyAM hÓ¦
“k Èn-sI do?
“SAMiÕk (sAvÕeú) SApVØA tTA svAÜigk (SnvÕeú) SApVØA¦
“iBöuSo, ye do SApVØAyAM hÓ¦”
*****
(12) 2. k AmnA vgQ
131. “iBöuSo, üÂAlu iBöu yid sýyk áAk Ar se k AmnA k rtA hÔ
to wsk I yhI k AmnA honI cAiha ik mÓ aesA hoWM jÔse sAirpuØA tTA
moŸg£lAn¦
“iBöuSo, ye hI tulA hÓ, ye hI áAmAf (mAp-dMz) hÓ mere iBöu üAvk Aš ke
ila jo ye sAirpuØA tTA moŸg£lAn hÓ¦”
132. “iBöuSo, üÂAlu iBöufI yid sýyk áAk Ar se k AmnA k re to
wsk I yhI k AmnA honI cAiha ik mÓ aesI hoWM jÔsI ik KemA tTA
wFplv»fA iBöuifyAM¦
“iBöuSo, ye hI tulA hÓ, ye hI áAmAf hÓ merI iBöufI üAivk ASAš ke ila
jo ye KemA tTA wFplv»fA iBöuifyAM hÓ¦”
133. “iBöuSo, üÂAlu wpAsk yid sýyk áAk Ar se k AmnA k re to
wsk IyhI k AmnAhonI cAiha ik mÓ aesA hoWM jÔse ik icØA-gíhpit tTA
h‰tk SALvk hÓ¦

1 deKeM pAdixFpfI, píÏX 20 pr¦

94 i«k inpAt

“iBöuSo, ye hI tulA hÓ, ye hI áAmAf hÓ mere üÂAlu wpAsk Aš ke ila jo

ik ye icØA-gíhpit tTA h‰tk SALvk hÓ¦”
134. “iBöuSo, üÂAlu wpAisk A yid sýyk áAk Ar se k AmnA k re
to wsk IyhI k AmnAhonI cAiha ik mÓ aesI hoWM jÔsI ik KuÀjuØArA tTA
veLuk »zik yA n®dmAtAwpAisk Ayš hÓ¦
“iBöuSo, ye hI tulA hÓ, ye hI áAmAf hÓ merI üÂAlu wpAisk ASAš ke
ila jo ik ye KuÀjuØArA wpAisk A tTA veLuk »zik yA n®dmAtAhÓ¦”
135. “iBöuSo, do DmoÜ (bAtAš) se yuEt mUKQ, S¯yEt, Ss¥purŒú
mUl smet wKAìz idye ke smAn (wVœCÚAmUl)1, sØvhIn ho ivcrtA hÔ
(STAQt imÉyA-díVÏx-sMpÚA ho jIvn ibtAtA hÔ), SvgufI hotA hÔ, sdoú
hotA hÔ, ivô purŒúAš «ArA ˜ndnIy hotA hÔ SÈr bhut Spu»y k mAtA hÔ¦
“k Èn-se do se?
“ibnA jAne, ibnA ivcAr ik ye jo SáAÕMsAhQ hÓ wnk IáAÕMsA k rtAhÔ;
ibnA jAne, ibnA ivcAr ik ye jo áAÕMsAhQ hÓ wnk I ˜ndA k rtA hÔ¦
“iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt mUKQ, S¯yEt, Ss¥purŒú mUl smet
wKAìz idye ke smAn, sØvhIn ho ivcrtA hÔ (STAQt imÉyA-díVÏx-sMpÚA ho
jIvn ibtAtA hÔ), SvgufI hotA hÔ, sdoú hotA hÔ, ivô purŒúAš «ArA
˜ndnIy hotA hÔ SÈr bhut Spu»y k mAtA hÔ¦
“iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt, pMizt, ¯yEt, s¥purŒú mUl smet
wKAìz idye ke smAn n hok r sØvyuEt ho ivcrtA hÔ (STAQt
sýyk -díVÏx-sMpÚAho jIvn ibtAtA hÔ), gufI hotA hÔ, indoQú hotA hÔ, ivô
purŒúAš «ArA áAÕMsnIy hotA hÔ SÈr bhut pu»y k mAtA hÔ¦
“k Èn-se do se?
“jAnk r,ivcArk rSvgufI ke Svguf k htAhÔ; jAnk r,ivcArk r
gufI ke guf k htA hÔ¦
1 pAil mš yhAM ‘SEKtM’ Ոd hÔ ¦ qsk A SnuvAd ‘Söt rhnA’, ‘ibnA (doú) ke
honA’ ik yA gyA hÔ¦ wsI trh ‘KtM wphtM SØAAnM pirhrit’ k A BI SnuvAd SvgufI
SÈr sdoú se ik yA jAtA hÔ¦ v‰tut: qsk A STQ hotA hÔ -- imÉyA díVÏx sMpÚA ho
jIvn ibtAtA hÔ, Spne jIvn k o yApn k rtA hÔ¦ ik s trh? jìz smet wKAìze gye
víö ke smAn, sØvhIn hok r¦ S§k TA ke SnusAr ‘KtV®t gufAnM KtØAA KtM,
wphtV®t gufAnM wphtØAA wphtM, iCÚAgufM, n§gufV®t S¥To’¦ Ápk mš SnuvAd k rnA
ÀyAdA SœCA hogA¦
 (12) 2. k AmnAvgQ 95

“iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt, pMizt, ¯yEt, s¥purŒú mUl smet

wKAìz idye ke smAn n hok r sØvyuEt ho ivcrtA hÔ (STAQt
sýyk -díVÏx-sMpÚAho jIvn ibtAtA hÔ), gufI hotA hÔ, indoQú hotA hÔ, ivô
purŒúAš «ArA áAÕMsnIy hotA hÔ SÈr bhut pu»y k mAtA hÔ¦”
136. “iBöuSo, do DmoÜ se yuEt, mUKQ, S¯yEt, Ss¥purŒú mUl smet
wKAìz idye ke smAn, sØvhIn ho ivcrtA hÔ (STAQt imÉyA-díVÏx-sMpÚA ho
jIvn ibtAtA hÔ), SvgufI hotA hÔ, sdoú hotA hÔ, ivô purŒúAš «ArA
˜ndnIy hotA hÔ SÈr bhut Spu»y k mAtA hÔ¦
“k Èn-se do se?
“ibnA jAne, ibnA ivcAr ik ye, SüÂey-‰TAn pr üÂA ¯yEt k rtA
hÔ; ibnA jAne, ibnA ivcAr ik ye üÂey-‰TAn pr SüÂA ¯yEt k rtAhÔ¦
“iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt, mUKQ, S¯yEt, Ss¥purŒú mUl smet
wKAìz idye ke smAn, sØvhIn ho ivcrtA hÔ (STAQt imÉyA-díVÏx-sMpÚA ho
jIvn ibtAtA hÔ), SvgufI hotA hÔ, sdoú hotA hÔ, ivô purŒúAš «ArA
˜ndnIy hotA hÔ SÈr bhut Spu»y k mAtA hÔ¦
“iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt, pMizt, ¯yEt, s¥purŒú mUl smet
wKAìz idye ke smAn n hok r sØvyuEt ho ivcrtA hÔ (STAQt
sýyk -díVÏx-sMpÚAho jIvn ibtAtA hÔ), gufI hotA hÔ, indoQú hotA hÔ, ivô
purŒúAš «ArA áAÕMsnIy hotA hÔ SÈr bhut pu»y k mAtA hÔ¦
“k Èn-se do se?
“jAnk r, ivcAr k r SüÂey-‰TAn pr SüÂA ¯yEt k rtA hÔ;
jAnk r, ivcAr k r, üÂey-‰TAn pr üÂA ¯yEt k rtA hÔ¦
“iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt, pMizt, ¯yEt, s¥purŒú mUl smet
wKAìz idye ke smAn n hok r sØvyuEt ho ivcrtA hÔ (STAQt
sýyk -díVÏx-sMpÚAho jIvn ibtAtA hÔ), gufI hotA hÔ, indoQú hotA hÔ, ivô
purŒúAš «ArA áAÕMsnIy hotA hÔ SÈr bhut pu»y k mAtA hÔ¦”
137. “iBöuSo, qn donAš ke áAit imÉyAcrf k rne vAlA mUKQ,
S¯yEt, Ss¥purŒú mUl smet wKAìz idye ke smAn, sØvhIn ho ivcrtA hÔ
(STAQt imÉyA-díVÏx-sMpÚA ho jIvn ibtAtA hÔ), SvgufI hotA hÔ, sdoú
hotA hÔ, ivô purŒúAš «ArA ˜ndnIy hotA hÔ SÈr bhut Spu»y k mAtA hÔ¦
“ik n do ke áAit?
“mAtA tTA iptA ke áAit¦
96 i«k inpAt

“iBöuSo, qn donAš ke áAit imÉyAcrf k rne vAlA mUKQ, S¯yEt,

Ss¥purŒú mUl smet wKAìz idye ke smAn, sØvhIn ho ivcrtA hÔ (STAQt
imÉyA-díVÏx-sMpÚA ho jIvn ibtAtA hÔ), SvgufI hotA hÔ, sdoú hotA hÔ,
ivô purŒúAš «ArA ˜ndnIy hotA hÔ SÈr bhut Spu»y k mAtA hÔ¦
“iBöuSo, qn donAš ke áAit sýyk ¯yvhAr k rne vAlA, pMizt, ¯yEt,
s¥purŒú mUl smet wKAìz idye ke smAn n hok r sØvyuEt ho ivcrtA hÔ
(STAQt sýyk -díVÏx-sMpÚAho jIvn ibtAtA hÔ), gufI hotA hÔ, indoQú hotA
hÔ, ivô purŒúAš «ArA áAÕMsnIy hotA hÔ SÈr bhut pu»y k mAtA hÔ¦
“ik n do ke áAit?
“mAtA tTA iptA ke áAit¦
“iBöuSo, qn donAš ke áAit sýyk ¯yvhAr k rne vAlA, pMizt, ¯yEt,
s¥purŒú mUl smet wKAìz idye ke smAn n hok r sØvyuEt ho ivcrtA hÔ
(STAQt sýyk -díVÏx-sMpÚAho jIvn ibtAtA hÔ), gufI hotA hÔ, indoQú hotA
hÔ, ivô purŒúAš «ArA áAÕMsnIy hotA hÔ SÈr bhut pu»y k mAtA hÔ¦
138. “iBöuSo, qn donAš ke áAit Snuict ¯yvhAr k rne vAlA mUKQ,
S¯yEt, Ss¥purŒú mUl smet wKAìz idye ke smAn, sØvhIn ho ivcrtA hÔ
(STAQt imÉyA-díVÏx-sMpÚA ho jIvn ibtAtA hÔ), SvgufI hotA hÔ, sdoú
hotA hÔ, ivô purŒúAš «ArA ˜ndnIy hotA hÔ SÈr bhut Spu»y k mAtA hÔ¦
“ik n do ke áAit?
“tTAgt tTA tTAgt-üAvk ke áAit¦
“iBöuSo, qn donAš ke áAit Snuict ¯yvhAr k rne vAlA mUKQ,
S¯yEt, Ss¥purŒú mUl smet wKAìz idye ke smAn, sØvhIn ho ivcrtA hÔ
(STAQt imÉyA-díVÏx-sMpÚA ho jIvn ibtAtA hÔ), SvgufI hotA hÔ, sdoú
hotA hÔ, ivô purŒúAš «ArA ˜ndnIy hotA hÔ SÈr bhut Spu»y k mAtA hÔ¦
“iBöuSo, qn donAš ke áAit wict ¯yvhAr k rne vAlA pMizt, ¯yEt,
s¥purŒú mUl smet wKAìz idye ke smAn n hok r sØvyuEt ho ivcrtA hÔ
(STAQt sýyk -díVÏx-sMpÚAho jIvn ibtAtA hÔ), gufI hotA hÔ, indoQú hotA
hÔ, ivô-purŒúAš «ArA áAÕMsnIy hotA hÔ SÈr bhut pu»y k mAtA hÔ¦
“ik n do ke áAit?
“tTAgt tTA tTAgt-üAvk ke áAit¦
“iBöuSo, qn donAš ke áAit wict ¯yvhAr k rne vAlA pMizt, ¯yEt,
s¥purŒú mUl smet wKAìz idye ke smAn n hok r sØvyuEt ho ivcrtA hÔ
 (13) 3. dAn vgQ 97

(STAQt sýyk -díVÏx-sMpÚAho jIvn ibtAtA hÔ), gufI hotA hÔ, indoQú hotA
hÔ, ivô purŒúAš «ArA áAÕMsnIy hotA hÔ SÈr bhut pu»y k mAtA hÔ¦”
139. “iBöuSo, do DmQ hÓ¦
“k Èn-se do?
“icØA k I pirÕui tTA lok ke áAit SnAsEt honA¦
“iBöuSo, ye do DmQ hÓ¦”
140. “iBöuSo, ye do DmQ hÓ¦
“k Èn-se do?
“kR oD tTA Õ©uBAv¦
“iBöuSo, ye do DmQ hÓ¦”
141. “iBöuSo, ye do DmQ hÓ¦
“k Èn-se do?
“kR oD-ivnyn (kR oD k o dUr k rnA) tTA Õ©uBAv-ivnyn (Õ©uBAv
k o dUr k rnA)¦
“iBöuSo, ye do DmQ hÓ¦”
*****
(13) 3. dAn vgQ
142. “iBöuSo, ye do dAn hÓ¦
“k Èn-se do?
“BÈitk -dAn tTA DmQ-dAn¦ iBöuSo, ye do dAn hÓ¦
“iBöuSo, qn donAš dAnAš mš DmQ-dAn hI üeÏX hÔ¦”
143. “iBöuSo, ye do yô hÓ¦
“k Èn-se do?
“BÈitk -yô tTA DmQ-yô¦
“iBöuSo, ye do... DmQ-yô hI üeÏX hÔ¦”
144. “iBöuSo, ye do ¥yAg hÓ¦
“k Èn-se do?
“BÈitk -¥yAg tTA DAimQk -¥yAg (DmQ ke ila ¥yAg)¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -¥yAg hI üeÏX hÔ¦”
98 i«k inpAt

145. “iBöuSo, ye do pir¥yAg hÓ¦

“k Èn-se do?
“BÈitk -pir¥yAg tTA DAimQk -pir¥yAg (DmQ ke ila pir¥yAg)¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -pir¥yAg hI üeÏX hÔ¦”
146. “iBöuSo, ye do Bog hÓ¦
“k Èn-se do?
“BÈitk -Bog tTA DAimQk -Bog¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -Bog hI üeÏX hÔ¦”
147. “iBöuSo, ye do sMBog hÓ¦
k Èn-se do?
“BÈitk -sMBog tTA DAimQk -sMBog¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -sMBog hI üeÏX hÔ¦”
148. “iBöuSo, ye do sMivBAg (dAn) hÓ¦
“k Èn-se do?
“BÈitk -dAn tTA DAimQk -dAn¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -dAn hI üeÏX hÔ¦”
149. “iBöuSo, ye do sMgRh hÓ¦
“k Èn-se do?
“BÈitk -sMgRh tTA DAimQk -sMgRh¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -sMgRh hI üeÏX hÔ¦”
150. “iBöuSo, ye do SnugRh hÓ¦
“k Èn-se do?
“BÈitk -SnugRh tTA DAimQk -SnugRh¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -SnugRh hI üeÏX hÔ¦”
151. “iBöuSo, ye do SnukM pAyš hÓ¦
“k Èn-sI do?
“BÈitk -SnukM pAtTA DAimQk -SnukM pA¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -SnukM pAhI üeÏX hÔ¦”
*****
 (14) 4. s¥k ArvgQ 99

(14) 4. s¥k Ar vgQ

152. “iBöuSo, ye do s¥k Ar hÓ1¦
“k Èn-se do?
“BÈitk -s¥k ArtTA DAimQk -s¥k Ar¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -s¥k ArhI üeÏX hÔ¦”
153. “iBöuSo, ye do áAits¥k Ar hÓ¦
“k Èn-se do?
“BÈitk -áAits¥k ArtTA DAimQk -áAits¥k Ar¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -áAits¥k ArhI üeÏX hÔ¦”
154. “iBöuSo, ye do aúfAyš hÓ¦
“k Èn-sI do?
“BÈitk -aúfA tTA DAimQk -aúfA¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk aúfA hI üeÏX hÔ¦”
155. “iBöuSo, ye do pyeQúfAyš hÓ¦
“k Èn-sI do?
“BÈitk -pyeQúfA tTA DAimQk -pyeQúfA¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -pyeQúfA hI üeÏX hÔ¦”
156. “iBöuSo, ye do pyeQiÏxyAM (Koj) hÓ¦
“k Èn-sI do?
“BÈitk -pyeQiÏx tTA DAimQk -pyeQiÏx¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -pyeQiÏx hI üeÏX hÔ¦”
157. “iBöuSo, ye do áAk Ar k I pUjAyš hÓ¦
“k Èn-sI do áAk Ar k I?
“BÈitk -pUjA tTA DAimQk -pUjA¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -pUjA hI üeÏX hÔ¦”
158. “iBöuSo, ye do áAk Ar ke SAitÉyhÓ¦
“k Èn-se do áAk Ar ke ?
“BÈitk -SAitÉy tTA DAimQk -SAitÉy¦
1 pAil Ոd ‘s®TAro’ k A STQ ‘s¥k Ar’ ‘mÔÛAIpUfQ ‰vAgt’ SAÔr ‘áAitCAdn’ BI hotA
hÔ¦ yhAM jo sMdBQ hÔ qsmš qsk A STQ ‘mÔÛAIpUfQ ‰vAgt’ yA s¥k Ar hÔ¦
100 i«k inpAt

“iBöuSo, ye do... DAimQk -SAitÉy hI üeÏX hÔ¦”

159. “iBöuSo, ye do å iÂyAM hÓ¦
“k Èn-sI do?
“BÈitk -å iÂtTA DAimQk -å i¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -å iÂhI üeÏX hÔ¦”
160. “iBöuSo, ye do víiÂyAM hÓ¦
“k Èn-sI do?
“BÈitk -víi tTA DAimQk -víi¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk -víi hI üeÏX hÔ¦”
161. “iBöuSo, ye do áAk Ar ke r¥n hÓ¦
“k Èn-se do áAk Ar ke ?
“BÈitk -r¥n tTA DmQ-r¥n¦
“iBöuSo, ye do... DmQ-r¥n hI üeÏX hÔ¦”
162. “iBöuSo, ye do sMgRh hÓ¦
“k Èn-se do?
“BÈitk -sMgRh tTA DAimQk -sMgRh¦
“iBöuSo, ye do... DAimQk sMgRh hI üeÏX hÔ¦”
163. “iBöuSo, ye do vÔpu£y (ivpultAyš) hÓ¦
“k Èn-se do?
“BÈitk vÔpu£y tTA DmQ vÔpu£y¦
“iBöuSo, ye do... DmQ vÔpu£y hI üeÏX hÔ¦”
*****
(15) 5. smApVØA vgQ
164. “iBöuSo, ye do DmQ hÓ¦
“k Èn-se do?
“›yAn (smApVØA) mš bÔXne k I ku ÕltA tTA ›yAn se wXne k I
ku ÕltA¦
“iBöuSo, ye do DmQ hÓ¦”
(SAge qsI kR m se hÔ¦)
 (15) 5. smApVØA vgQ 101

165. “å jutA tTA mídutA¦”

166. “öAV®t tTA ivnmRtA¦”
167. “iáAyvAfI tTA áAits¥k Ar¦”
168. “Siv˜hsA tTA ÕuictA¦”
169. “qMiªyAš k A Sröf tTA Bojn mš mA©ô n honA¦”
170. “qMiªyAš k A sMröf tTA Bojn mš mA©ô honA¦”
171. “áAitsM¼yAn (áA¥yveöf)-bl tTA BAvnA-bl¦”
172. “‰míit-bl tTA smAiD-bl¦”
173. “ÕmT tTA ivpÎynA¦”
174. “ÕIl-doú tTA díVÏx-doú¦”
175. “ÕIl-sMpVØA tTA díVÏx-sMpVØA¦”
176. “ÕIl-ivÕui tTA díVÏx-ivÕui¦”
177. “díVÏx-ivÕui tTA yTA-dÕQn áAy¥n¦”
178. “bhut ku Õl-DmQ k rne pr BI sMtuÏx n honA (n SGAnA) tTA
ibnA pICe hxe áAy¥nÕIl bne rhnA¦”
179. “iv‰míit tTA SsMáAôAn¦”
180. “‰míit tTA sMáAôAn¦”

*****
1. kR oD pyAQy
181. “iBöuSo, ye do DmQ hÓ¦
“k Èn-se do?
“kR oD tTA wpnAh (Õ©uBAv)¦
“iBöuSo, ye do DmQ hÓ¦
[qsI áAk Ar SAge BI¦]
“mRö (dUsre ke guf k A SvmU£yn k rnA) tTA áAdAs (pirdAh, ik sI
k I wÚAit deK jlnA)¦
“qQÏyAQ tTA mA¥syQ¦
“mAyA tTA ÕXtA¦
“inlQÀjtA tTA pApBIrŒ n honA¦
102 i«k inpAt

“iBöuSo, ye do DmQ hÓ¦”

182. “SkR oD tTA SnupnAh¦
“SmRö tTA SáAdAs¦
“SnIÏyAQ tTA SmA¥syQ¦
“SmAyA tTA SÕXtA¦
“lÀjA tTA pApBIrŒtA¦
“iBöuSo, ye do DmQ hÓ¦”
183. “iBöuSo, do DmoÜ se yuEt hone pr k oqQ (¯yVEt) du:K BogtA
hÔ¦
“ik n do se?
“kR oD se tTA wpnAh se¦
“mRö se tTA áAdAs se¦
“qQÏyAQ se tTA mA¥syQ se¦
“mAyA se tTA ÕXtA se¦
“inlQÀjtA se tTA S-pApBIrŒtA se¦
“iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt hone pr k oqQ (¯yVEt) du:K BogtA
hÔ¦”
184. “iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt hone pr k oqQ (¯yVEt) suK
BogtA hÔ¦
“k Èn-se do DmoÜ se?
“SkR oD tTA SnupnAh se¦
“SmRö tTA SáAdAs se¦
“SnIÏyAQ tTA SmA¥syQ se¦
“SmAyA tTA SÕXtA se¦
“lÀjA tTA pApBIrŒtA se¦
“iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt hone pr k oqQ (¯yVEt) suK BogtA hÔ¦”
185. “iBöuSo, ye do DmQ ÕÔçy-iBöu k I hAin ke k Arf hote hÓ¦
“k Èn-se do?
“kR oD tTA wpnAh¦
“mRö tTA áAdAs¦
 (15) 5. smApVØA vgQ 103

“qQÏyAQ tTA mA¥syQ¦

“mAyA tTA ÕXtA¦
“inlQÀjtA tTA S-pApBIrŒtA¦
“iBöuSo, ye do DmQ ÕÔçy-iBöu k I hAin ke k Arf hote hÓ¦”
186. “iBöuSo, ye do DmQ ÕÔçy-iBöu k IhAin ke k Arfnh™ hote¦
“k Èn-se do?
“SkR oD tTA SnupnAh¦
“SmRö tTA SáAdAs¦
“SnIÏyAQ tTA SmA¥syQ¦
“SmAyA tTA SÕXtA¦
“lÀjA tTA pApBIrŒtA¦”
“iBöuSo, ye do DmQ ÕÔçy-iBöu k I hAin ke k Arf nh™ hote¦”
187. “iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt k oqQ (¯yVEt) k mAQnusAr mAno
nrk mš zAl idyA gyA ho¦
“ik n do DmoÜ se?
“kR oD se tTA wpnAh se... inlQÀjtA se tTA pApBIrŒ n hone se¦
“iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt k oqQ (¯yVEt) k mAQnusArmAno nrk mš
zAl idyA gyA ho¦”
188. “iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt k oqQ (¯yVEt) k mAQnusAr mAno
‰vgQ mš zAl idyA gyA ho¦
“ik n do DmoÜ se?
“SkR oD tTA SnupnAh se... lÀjA se tTA pApBIrŒtA se¦
“iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt k oqQ (¯yVEt) k mAQnusAr mAno ‰vgQ mš
zAl idyA gyA ho¦”
189. “iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt k oqQ ¯yVEt ÕrIr CUxne pr,
mrne ke bAd SpAygit, dugQit mš pìzk r nrk mš pÔdA hotA hÔ¦
“ik n do DmoÜ se?
“kR oD se tTA wpnAh se... inlQÀjtA se tTA S-pApBIrŒtA se¦
“iBöuSo, qn do DmoÜ se... pÔdA hotA hÔ¦”
190. “iBöuSo, qn do DmoÜ se yuEt k oqQ ¯yVEt ÕrIr ke CUxne pr,
mrne ke bAd, sugit áAAðAk r ‰vgQlok mš w¥pÚA hotA hÔ¦
104 i«k inpAt

“ik n do DmoÜ se?

“SkR oD tTA SnupnAh se... lÀjA se tTA pApBIrŒtA se¦
“iBöuSo, qn do DmoÜ se... w¥pÚA hotA hÔ¦”
2. Sku Õl pyAQy
191-200. “iBöuSo, ye do DmQ Sku Õl hÓ...”(deKš 181)
“iBöuSo, ye do DmQ ku Õl hÓ...”(deKš 182)
“iBöuSo, ye do DmQ sdoú hÓ...”(deKš 181)
“iBöuSo, ye do DmQ indoQú hÓ...”(deKš 182)
“iBöuSo, ye do DmQ du:K-k Ark hÓ...”(deKš 181)
“iBöuSo, ye do DmQ suK-k Ark hÓ...”(deKš 182)
“iBöuSo, ye do DmQ du:K-P ldAyI hÓ...”(deKš 181)
“iBöuSo, ye do DmQ suK-P ldAyI hÓ...”(deKš 182)
“iBöuSo, ye do DmQ du:Kd hÓ...”(deKš 181)
“iBöuSo, ye do DmQ suKd hÓ¦
“k Èn-se do?
SkR oD tTA SnupnAh… SmRö tTA SáAdAs… SnIÏyAQ tTA
SmA¥syQ… SmAyA tTA SÕXtA… lÀjA tTA pApBIrŒtA¦
“iBöuSo, ye do DmQ suKd hÓ¦”
3. ivny pyAQy
201. “iBöuSo, qn do bAtAš k A lAB deK k r tTAgt ne üAvk Aš ke
ila iÕöA-pdAš (inymAš) k I áAôVðA k I hÔ¦
“ik n do bAtAš k A?
“sMG k I suÏXutA ke ila (sMtuln ke ila) tTA sMG k I SAsAnI ke
ila... (SAsAn áAbMDn ke ila)¦
“bìzbole SÈr Sitw¥sAhI ¯yVEtyAš k A ingRh k rne ke ila tTA
sdAcArI ¯yVEtyAš ke suKpUvQk rhne ke ila...¦
“qhlÈik k SAsRvAš, vÔrAš, doúAš, ByAš tTA Sku Õl-DmoÜ ke sMvr ke
ila; pArlÈik k SAsRvAš, vÔrAš, doúAš, ByAš tTA Sku Õl-DmoÜ ke áAitGAt ke
ila...¦
 (15) 5. smApVØA vgQ 105

“gíh‰TAš pr SnukM pA k rne ke ila tTA pApeœC iBöuSAš ke pö k A

nAÕ k rne ke ila¦
“SáAsÚAAš k o áAsÚA k rne ke ila, áAsÚAAš k o SÈr BI SiDk áAsÚA
k rne ke ila...¦
“sÂmQ k o V‰Tt k rne ke ila, ivny k I röA k rne ke ila¦
“iBöuSo, qn donAš bAtAš k A ¼yAl k r tTAgt ne üAvk Aš ke ila
iÕöA-pdAš (inymAš) k I áAôVðA k I hÔ¦”
202-230. “…áAAitmoö1 k I áAôVðA k I hÔ...”
“áAAitmoö w¡eÕAš k I áAôVðA k I hÔ...”
“áAAitmoö-‰TApnA k I áAôVðA k I hÔ...”
“áAvArfA k I áAôVðA k I hÔ...”
“áAvArfA-‰TApnA k I áAôVðA k I hÔ...”
“tjQnIy-k mQ k I áAôVðA k I hÔ...”
“iny‰y-k mQ k I áAôVðA k I hÔ...”
“áAvRAjnIy-k mQ k I áAôVðA k I hÔ...”
“áAitsArfIy-k mQ k I áAôVðA k I hÔ...”
“w¥öepfIy-k mQ k I áAôVðAk I hÔ...”
“pirvAs-dAn k I áAôVðA k I hÔ...”
“mUl-áAitk úQf k I áAôVðAk I hÔ...”
“mAnØA-dAn k I áAôVðA k I hÔ...”
“SˆBAn k I áAôVðA k I hÔ...”
“SosArfIy k I áAôVðA k I hÔ...”
“in‰sArfIy k I áAôVðA k I hÔ...”
“wpsýpdA k I áAôVðA k I hÔ...”
“ôVðA-k mQ k I áAôVðA k I hÔ...”
“ôVðA-i«tIy-k mQ k I áAôVðA k I hÔ...”
“ôVðA-ctuTQ-k mQ k I áAôVðA k I hÔ...”
“SáAôAipt k I áAôVðA k I hÔ...”
1 ‘ivny pyAQy’ mš SAye sBI pAirBAiúk ՈdAš jÔse áAAitmoö, tjQnIy k mQ, iny‰y
k mQ SAid ke bAre mš piriÕÏx deKš¦
106 i«k inpAt

“áAôAipt k I SnuáAôVðA k I hÔ...”

“s®muK-ivny k I áAôVðA k I hÔ...”
“‰míit-ivny k I áAôVðA k I hÔ...”
“SmUìZ-ivny k I áAôVðA k I hÔ...”
“áAitôAt-k rf k I áAôVðAk I hÔ...”
“yeBUiysk A (bhumt) k I áAôVðAk I hÔ...”
“t‰spAipyisk A k I áAôVðA k I hÔ...”
“tífiv‰tArk (doúAš k A sMöep mš inrAk rf) k I áAôVðAk I hÔ...”
“k Èn-sI do ke ila?
“sMG k I suÏXutA ke ila (sMtuln ke ila) tTA sMG k I SAsAnI ke
ila... (SAsAn áAbMDn ke ila)¦
“bìzbole SÈr Sitw¥sAhI ¯yVEtyAš k A ingRh k rne ke ila tTA
sdAcArI ¯yVEtyAš ke suKpUvQk rhne ke ila...¦
“qhlÈik k SAsRvAš, vÔrAš, doúAš, ByAš tTA Sku Õl-DmoÜ ke sMvr ke
ila; pArlÈik k SAsRvAš, vÔrAš, doúAš, ByAš tTA Sku Õl-DmoÜ ke áAitGAt ke
ila...¦
“gíh‰TAš pr SnukM pA k rne ke ila tTA pApeœC iBöuSAš ke pö k A
nAÕ k rne ke ila¦
“SáAsÚAAš k o áAsÚA k rne ke ila, áAsÚAAš k o SÈr BI SiDk áAsÚA
k rne ke ila...¦
“sÂmQ k o V‰Tt k rne ke ila, ivny k I röA k rne ke ila¦
“iBöuSo, qn donAš bAtAš k A ¼yAl k r tTAgt ne üAvk Aš ke ila
iÕöA-pdAš (inymAš) k I áAôVðA k I hÔ¦”
4. rAg pyAQy
231. “iBöuSo, rAg (ke yTATQ ‰vÁp) ke SiBôAn ke ila do DmoÜ
k I BAvnA (SÄyAs) k rnI cAiha¦
“k Èn-se do?
“ÕmT tTA ivpÎynA k I¦iBöuSo, rAg ke SiBôAn ke ila do DmoÜ
k I BAvnA k rnI cAiha¦
“iBöuSo, rAg ke pirôAn ke ila, piröy ke ila, áAhAf ke ila,
öy ke ila, ¯yy ke ila, ivrAg ke ila, inroD ke ila, ¥yAg ke ila,
 (15) 5. smApVØA vgQ 107

áAitinsgQ ke ila, qn do DmoÜ k I BAvnA k rnI cAiha”... (231

SnusAr)¦
232-246. “iBöuSo, «eú ke , moh ke , kR oD ke , wpnAh ke , mRö ke ,
áAdAs ke , qQÏyAQ ke , mA¥syQ ke , mAyA ke , ÕXtA ke , hXpne ke , sArMB ke ,
mAn ke ,SitmAn ke ,md ke ,áAmAd ke (yTATQ ‰vÁp ke )SiBôAn ke ila,
pirôAn ke ila, piröy ke ila, áAhAf ke ila, öy ke ila, ¯yy ke ila,
ivrAg ke ila, inroD ke ila, ¥yAg ke ila, áAitinsgQ ke ila, do DmoÜ k I
BAvnA k rnI cAiha¦
“k Èn-se do?
“ÕmT k I tTA ivpÎynA k I¦... qn do DmoÜ k I BAvnA k rnI
cAiha¦”
aesA BgvAn ne k hA ¦ áAsÿ ho iBöuSAš ne BgvAn ke k Tn k A
SiBnMdn ik yA ¦

i«k inpAt smAðA¦

*****