9

Ê Å Ö Á Ë Á É Ï Á´

Ç ÅÐÏ×Ç ÔÏÕ ËÉÈÏÕ

1Ç ÅÍÏÔÇÔÁ:
Ç ÐáëáéïëéèéêÞ êáé ç ÌåóïëéèéêÞ åðï÷Þ

Ç ðñþôç åìöÜíéóç ôïõ áíèñþðïõ óôç ãç

Ï Éêáíüò Üíèñùðïò Ôï ðñþôï åßäïò áíèñþðùí åìöáíßæåôáé ðñéí áðü 2.600.000
÷ñüíéá óôçí ÁöñéêÞ êáé ïíïìÜæåôáé áðü ôïõò åðéóôÞìï-
íåò «Éêáíüò Üíèñùðïò – homo habilis». Ï «Éêáíüò Üí-
èñùðïò» æåé ïìáäéêÜ êáé öôéÜ÷íåé åñãáëåßá.
Ï ¼ñèéïò Üíèñùðïò Ôïí «Éêáíü Üíèñùðï» äéáäÝ÷åôáé ï «¼ñèéïò Üíèñùðïò–
homo erectus». Áõôüò áíáêáëýðôåé ôç öùôéÜ êáé êá-
ôáóêåõÜæåé êáëýôåñá åñãáëåßá. Æåé óôçí ÁöñéêÞ, óôçí
Åõñþðç êáé óôçí Áóßá.
Ï Óïöüò Üíèñùðïò Óôç óõíÝ÷åéá åìöáíßæåôáé ï «Óïöüò Üíèñùðïò – homo
sapiens». ¸÷åé ìåãáëýôåñï åãêÝöáëï áðü ôïõò ðñïç-
ãïýìåíïõò êáé èÜâåé ôïõò íåêñïýò ôïõ.
Ï Óïöüôáôïò Ôåëåõôáßïò åìöáíßæåôáé ï «Óïöüôáôïò Üíèñùðïò – homo
Üíèñùðïò sapiens sapiens». Åðéíïåß ôçí ôÝ÷íç êáé åîáðëþíåôáé óå
üëç ôç Ãç. Áðü áõôü ôï åßäïò áíèñþðïõ êáôáãüìáóôå
êáé åìåßò.

Ç æùÞ ôïõ áíèñþðïõ êáôÜ ôçí ÐáëáéïëéèéêÞ êáé ÌåóïëéèéêÞ åðï÷Þ

(2.500.000-6500 ð.×.)
ÄéáìïíÞ Ôçí åðï÷Þ áõôÞ ôï êëßìá Þôáí ðéï êñýï áðü ü,ôé óÞìå-
ñá. Ï Üíèñùðïò ìåôáêéíåßôáé óõíå÷þò, êõíçãþíôáò ôá
èçñÜìáôÜ ôïõ. Êáôïéêåß óå óðçëéÝò êáé óå ðåñéï÷Ýò
10 É Ó Ô Ï Ñ É Á Á´ Ã Õ Ì Í Á Ó É Ï Õ

ðïõ åßíáé êïíôÜ óå ðïôáìïýò, ðçãÝò íåñïý êáé ëß-

ìíåò.
ÄéáôñïöÞ Ôçí ðåñßïäï áõôÞ ï Üíèñùðïò åßíáé êõíçãüò êáé ôñï-
öïóõëëÝêôçò, åíþ åðßóçò øáñåýåé. Ôá èçñÜìáôá äéá-
öÝñïõí êáôÜ ðåñéï÷Þ: óôçí áíáôïëéêÞ Åõñþðç êõíçãÜ
êõñßùò ôï ìáìïýè, óôç äõôéêÞ Åõñþðç ôïí ôÜñáíäï, ôïí
áßãáãñï êáé ôçí áíôéëüðç êáé óôçí ðåñéï÷Þ ôçò Ìåóïãåßïõ
ôá âüäéá, ôá åëÜöéá êáé ôïõò ßððïõò, åíþ ôñÝöåôáé êáé ìå
êáñðïýò.
¼ðëá – åñãáëåßá ÊáôáóêåõÜæåé ôá üðëá êáé ôá åñãáëåßá ôïõ áðü ïóôÜ, êÝ-
ñáôá æþùí êáé ðÝôñåò, ôéò ïðïßåò êáôåñãÜæåôáé êáôÜë-
ëçëá.
¸íäõóç Ãéá íá ðñïöõëá÷ôåß áðü ôï êñýï, ÷ñçóéìïðïéåß äÝñìá-
ôá æþùí.
ÔáöÞ ôùí íåêñþí Ï «Óïöüò Üíèñùðïò» Ý÷åé ôç óõíÞèåéá íá èÜâåé ôïõò
íåêñïýò ôïõ êáé íá ôïðïèåôåß óôïõò ôÜöïõò äéÜöï-
ñá êôåñßóìáôá. Ôï ãåãïíüò áõôü ìáñôõñåß ôçí ðßóôç
ôïõ ðùò õðÜñ÷åé ìåôÜ ôï èÜíáôï ìéá Üëëç æùÞ.
Ï ðáëáéïëéèéêüò Óôïí åëëáäéêü ÷þñï ß÷íç ôïõ ðáëáéïëéèéêïý áíèñþðïõ
Üíèñùðïò Ý÷ïõí âñåèåß óôç Èåóóáëßá, óôç Ìáêåäïíßá, óôçí
óôçí ÅëëÜäá Áñãïëßäá, óôçí ÊÝñêõñá êáé áëëïý.

Ç ôÝ÷íç
Ç ãÝíåóç ôçò ôÝ÷íçò Ç ôÝ÷íç, äçëáäÞ ç äçìéïõñãßá Ýñãùí ðïõ äåí áöïñïýí
ìüíï âáóéêÝò áíÜãêåò ãéá åðéâßùóç, áëëÜ Ý÷ïõí êáé äéá-
êïóìçôéêü-óõìâïëéêü ÷áñáêôÞñá, åìöáíßæåôáé óôá ôÝëç
ôçò ÐáëáéïëéèéêÞò ðåñéüäïõ.
ÆùãñáöéêÞ Ïé ðáëáéïëéèéêïß Üíèñùðïé äçìéïõñãïýí æùãñáöéêÝò ðá-
ñáóôÜóåéò (ðÜíù óå êüêáëá Þ ôïß÷ïõò óðçëáßùí) ðïõ
áðåéêïíßæïõí óêçíÝò áðü ôï æùéêü êáé ôï öõôéêü âá-
óßëåéï.
ÃëõðôéêÞ ÊáôáóêåõÜæïõí ìéêñÜ áãÜëìáôá áðü ðçëü, êüêáëï Þ
ëßèï.
ÊÅÖÁËÁÉÏ Á´ • Ç ÅÐÏ×Ç ÔÏÕ ËÉÈÏÕ 11

Ìéêñïôå÷íßá ÓçìáíôéêÜ êáëëéôå÷íéêÜ äçìéïõñãÞìáôá åßíáé êáé ôá êï-

óìÞìáôá ðïõ êáôáóêåõÜæïõí, üðùò ðåñéäÝñáéá, âñá÷éü-
ëéá, óêïõëáñßêéá êôë.
Óðçëáéïãñáößåò Óå ðïëëÜ óðÞëáéá ôçò Åõñþðçò, óôá ïðïßá æïýóáí ðá-
ëáéïëéèéêïß Üíèñùðïé, Ý÷ïõí âñåèåß óôïõò ôïß÷ïõò ôïõò
åéêüíåò æùãñáöéóìÝíåò ìå ÷ñþìáôá Þ ÷áñáãìÝíåò,
ïé ïðïßåò áíáðáñéóôÜíïõí æþá êáé áíèñþðïõò. Ðïë-
ëÝò áðü áõôÝò Ý÷ïõí ìáãéêÞ Þ óõìâïëéêÞ óçìáóßá, äç-
ëáäÞ åêöñÜæïõí ôçí áãùíßá ôïõ ðáëáéïëéèéêïý áíèñþ-
ðïõ á) ãéá ôï ìõóôÞñéï ôçò äçìéïõñãßáò ôçò æùÞò, â) ãéá
ôçí åðéâßùóç êáé ã) ãéá ôï èÜíáôï.
Èñçóêåßá Óôá ÷ñüíéá áõôÜ ãåííéÝôáé êáé ç èñçóêåßá, äçëáäÞ ç ðß-
óôç óå äõíÜìåéò ðïõ åðçñåÜæïõí ôçí áíèñþðéíç æùÞ.
Ôüôå áñ÷ßæåé êáé ç ôáöÞ ôùí íåêñþí.

Áò åðáíáëÜâïõìå ôéò ÷ñïíïëïãßåò

2.500.000 ð.×.: Åìöáíßæïíôáé ïé ðñþôïé Üíèñùðïé óôçí ÁöñéêÞ.

Áò åðáíáëÜâïõìå ôá êýñéá óçìåßá ôçò åíüôçôáò

q Ïé ðñþôïé Üíèñùðïé åìöáíßæïíôáé óôçí ÁöñéêÞ ðñéí áðü 2.500.000 ÷ñüíéá.

q ÊáôÜ ôçí ÐáëáéïëéèéêÞ êáé ôç ÌåóïëéèéêÞ åðï÷Þ ï Üíèñùðïò åßíáé êõíçãüò
êáé ôñïöïóõëëÝêôçò. Ìåôáêéíåßôáé óõíå÷þò, áêïëïõèþíôáò ôá èçñÜìáôÜ ôïõ,
êáé åãêáèßóôáôáé ðñïóùñéíÜ êïíôÜ óå ðïôáìïýò, ëßìíåò êáé ðçãÝò íåñþí. Ãéá
íá ðñïöõëá÷ôåß áðü ôï êñýï, ÷ñçóéìïðïéåß ãéá ñïý÷á äÝñìáôá æþùí.
q Óôïí åëëáäéêü ÷þñï ß÷íç ôïõ ðáëáéïëéèéêïý áíèñþðïõ Ý÷ïõí âñåèåß óôç
Èåóóáëßá, óôç Ìáêåäïíßá, óôçí Áñãïëßäá, óôçí ÊÝñêõñá ê.á.
q Ï ðáëáéïëéèéêüò Üíèñùðïò áíÝðôõîå äéÜöïñåò ìïñöÝò ôÝ÷íçò (æùãñáöé-
êÞ, ãëõðôéêÞ, ìéêñïôå÷íßá), ìå ÷áñáêôçñéóôéêüôåñá äçìéïõñãÞìáôá ôéò âñá-
÷ïãñáößåò.

ÁðáíôÞóåéò óôéò åñùôÞóåéò – äñáóôçñéüôçôåò ôïõ ó÷ïëéêïý âéâëßïõ

Íá åðéóôñÝøåôå óôïí ðßíáêá êáé íá óõìðëçñþóåôå ìéá ôÝôáñôç óôÞëç ìå ôéò
12 É Ó Ô Ï Ñ É Á Á´ Ã Õ Ì Í Á Ó É Ï Õ

óçìáíôéêÝò êáôáêôÞóåéò ôïõ áíèñþðïõ óôçí ôå÷íïëïãßá, óôçí ôÝ÷íç êáé óôçí
éäåïëïãßá óå êÜèå óôÜäéï ôçò åîÝëéîÞò ôïõ.

ÐÁËÁÉÏËÉÈÉÊÇ ÅÐÏ×Ç
Ðñþéìç «Éêáíüò Üíèñùðïò» ÊñïêÜëåò • Æåé ïìáäéêÜ.
ÐáëáéïëéèéêÞ åðï÷Þ «¼ñèéïò Üíèñùðïò» ×åéñïðåëÝêåéò • ÊáôáóêåõÜæåé åñãáëåßá.
2.500.000-200.000 ð.×. • Âåëôéþíåé ôá åñãáëåßá.
• Áíáêáëýðôåé ôç öùôéÜ.

ÌÝóç «Óïöüò Üíèñùðïò» Áé÷ìÝò • ÈÜâåé ôïõò íåêñïýò.

ÐáëáéïëéèéêÞ åðï÷Þ ÎÝóôñá • Ôïðïèåôåß êôåñßóìáôá
200.000-35.000 ð.×. óôïõò ôÜöïõò.
• Ðéóôåýåé óôç
ìåôáèáíÜôéá æùÞ.

¾óôåñç «Óïöüôáôïò Ëåðßäåò • Åðéíïåß ôçí ôÝ÷íç.

ÐáëáéïëéèéêÞ åðï÷Þ Üíèñùðïò» Îýóôñá-Ãëõößäåò • Åîáðëþíåôáé óå
35.000 -10.000 ð.× ÏóôÝéíá åñãáëåßá ïëüêëçñï ôïí êüóìï.

Áîéïðïßçóç ôùí ðçãþí

q Ï ðáëáéïëéèéêüò Üíèñùðïò êáé ç ôÝ÷íç (ÊïóìÜò Ôïõëïýìçò, Ðñéí áðü ôçí
Éóôïñßá)
Ó÷ïëéáóìüò
ÔÝ÷íç åßíáé ç äçìéïõñãéêÞ Ýêöñáóç ôïõ áíèñþðïõ ìå Ýñãá ðïõ äéÝðïíôáé
áðü áéóèçôéêïýò êáíüíåò. Ç ôÝ÷íç Ý÷åé ôçí ßäéá çëéêßá ìå ôïí Üíèñùðï. Ôá
áíôéêåßìåíá ôçò êáëëéôå÷íéêÞò äéÜèåóçò ôïõ ðáëáéïëéèéêïý áíèñþðïõ áðïôå-
ëïýí éóôïñéêÝò ìáñôõñßåò, áðü ôéò ïðïßåò áíôëïýìå ÷ñÞóéìåò ðëçñïöïñßåò ãéá
ôïõò ðñïãüíïõò ìáò. Ç ôÝ÷íç ôïõ ðáëáéïëéèéêïý áíèñþðïõ äåí êáëýðôåé ìüíï
âáóéêÝò áíÜãêåò ãéá åðéâßùóç, áëëÜ Ý÷åé êáé äéáêïóìçôéêü ÷áñáêôÞñá. Óôá Ýñãá
ôÝ÷íçò áõôÞò ôçò ðåñéüäïõ ðåñéëáìâÜíïíôáé æùãñáöéêÝò ðáñáóôÜóåéò (óðç-
ëáéïãñáößåò), áãáëìáôßäéá áðü ðçëü Þ ëßèï, êïóìÞìáôá (ðåñéäÝñáéá, âñá÷éü-
ëéá, óêïõëáñßêéá), üðëá ê.Ü.

Åñþôçóç: Ðïéåò ìïñöÝò ôÝ÷íçò êáëëéÝñãçóå ï ðáëáéïëéèéêüò Üíèñùðïò;

ÊÅÖÁËÁÉÏ Á´ • Ç ÅÐÏ×Ç ÔÏÕ ËÉÈÏÕ 13

Áîéïðïßçóç ôùí åéêüíùí

q Ç êáèçìåñéíÞ æùÞ êáôÜ ôçí ÐáëáéïëéèéêÞ åðï÷Þ
• Ìå âÜóç ôçí åéêüíá íá ðåñéãñÜøåéò ôçí çìÝñá åíüò ðáëáéïëéèéêïý áíèñþ-
ðïõ.
Ôï ðñùß ïé Üíôñåò ôïõ ïéêéóìïý ðÜíå ãéá êõíÞãé Þ øÜñåìá. Ôá ãõíáéêüðáéäá
êáé ïé ìåãáëýôåñïé óå çëéêßá Üíôñåò ðáñáìÝíïõí óôïí ïéêéóìü ãéá íá êÜíïõí
äéÜöïñåò Üëëåò äïõëåéÝò: íá ìáãåéñÝøïõí Þ íá êáôáóêåõÜóïõí üðëá, åñãá-
ëåßá, óêïéíéÜ, ñïý÷á êôë. ÊÜðïéá óôéãìÞ, áñêåôÝò þñåò áñãüôåñá, ïé Üíôñåò
åðéóôñÝöïõí, êïõâáëþíôáò ôá èçñÜìáôÜ ôïõò, ôá ïðïßá äßíïõí óôéò ãõíáßêåò
ôïõò ãéá íá ôá ãäÜñïõí, íá ôá êáèáñßóïõí êáé íá ôá åôïéìÜóïõí ãéá ìáãåßñå-
ìá. Óôç óõíÝ÷åéá, áöïý öÜíå, åßôå êÜíïõí êÜðïéåò ìéêñïäïõëåéÝò åßôå îåêïõ-
ñÜæïíôáé ãéá ëßãï. Ôï âñÜäõ óõãêåíôñþíïíôáé ãýñù áðü ôç öùôéÜ êáé êïõâå-
íôéÜæïõí ìÝ÷ñé íá êïéìçèïýí.

q Óðçëáéïãñáößá áðü ôá óðÞëáéá ôçò Niaux (Ãáëëßá)

• Íá ðåñéãñÜøåôå ôç óðçëáéïãñáößá. Ôé æþá åéêïíßæïíôáé; Ìðïñåßôå íá
âñåßôå ôïõò ëüãïõò ãéá ôïõò ïðïßïõò ï Üíèñùðïò æùãñÜöéóå áõôÜ ôá æþá;
Óôç óðçëáéïãñáößá áõôÞ êõñéáñ÷åß ç ìïñöÞ ôïõ ôÜñáíäïõ. Ï êáëëéôÝ÷íçò
êáôáâÜëëåé áîéüëïãç ðñïóðÜèåéá íá áðïäþóåé ôçí êßíçóç ôïõ æþïõ. Åðßóçò,
áðåéêïíßæïíôáé Ýíá ëéïíôÜñé êáé Ýíá Üëïãï. Ç ðáñÜóôáóç áðïôåëåß ìéá ðñþéìç
åêäÞëùóç ôùí áéóèçôéêþí âéùìÜôùí ôïõ áíèñþðïõ, ç ïðïßá ó÷åôßæåôáé Üìå-
óá ìå ôéò êáèçìåñéíÝò ôïõ áíÜãêåò ãéá åðéâßùóç (êõíÞãé).
14 É Ó Ô Ï Ñ É Á Á´ Ã Õ Ì Í Á Ó É Ï Õ

2Ç ÅÍÏÔÇÔÁ:
Ç ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ

Ç æùÞ ôïõ áíèñþðïõ êáôÜ ôç ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ (6500-3000 ð.×.)

Ï Üíèñùðïò áëëÜæåé Åíþ óôçí ÐáëáéïëéèéêÞ åðï÷Þ ï Üíèñùðïò Þôáí êõíçãüò
ôñüðï æùÞò êáé ôñïöïóõëëÝêôçò, ôþñá óôç ÍåïëéèéêÞ ãßíåôáé ãåùñ-
ãüò êáé êôçíïôñüöïò.
Ãíùñßóìáôá ôçò Ï Üíèñùðïò á) åãêáèßóôáôáé ìüíéìá óå ïéêéóìïýò, â)
ÍåïëéèéêÞò åðï÷Þò áó÷ïëåßôáé ìå ôç ãåùñãßá êáé ôçí êôçíïôñïößá êáé ã) ÷ñç-
óéìïðïéåß êåñáìéêÜ óêåýç.
Ï Üíèñùðïò Ôï 6500 ð.×. ðåñßðïõ ôï êëßìá ãßíåôáé ðéï èåñìü. Ôï
ôñïöïðáñáãùãüò êõíÞãé êáé ç êáñðïóõëëïãÞ ìåéþíïíôáé. Ãéá íá ôñáöåß ï
Üíèñùðïò, áñ÷ßæåé íá áó÷ïëåßôáé ìå ôç ãåùñãßá êáé ôçí
êôçíïôñïößá.
Ðïý ãåííéÝôáé Ç ãåùñãßá ãåííéÝôáé óôçí «åýöïñç çìéóÝëçíï», óôç Ìå-
ç ãåùñãßá; óïðïôáìßá, óôçí Ðáëáéóôßíç (×áíáÜí, Öïéíßêç) êáé
óôçí Áßãõðôï. Áñãüôåñá, ãåùñãßá êáé êôçíïôñïößá åîá-
ðëþíïíôáé óôç âüñåéá ÁöñéêÞ, óôçí Åõñþðç êáé óôç óõ-
íÝ÷åéá óôçí ÁìåñéêÞ êáé óôçí õðüëïéðç Áóßá. Ôá ðñþôá
öõôÜ ðïõ êáëëéåñãÞèçêáí Þôáí ôá äçìçôñéáêÜ, ðïõ åß-
íáé ç âÜóç ôçò áíèñþðéíçò äéáôñïöÞò.
Åñãáëåßá Ãéá íá êáëëéåñãïýí êáëýôåñá ôá ÷ùñÜöéá ôïõò, ïé Üíèñù-
ðïé åöåõñßóêïõí åñãáëåßá, ôá ïðïßá êáôáóêåõÜæïõí áðü
ëåéáóìÝíï ëßèï. ÔÝôïéá åßíáé ôï áëÝôñé ãéá ôï üñãùìá,
ôï äñåðÜíé ãéá ôï èåñéóìü, ç ìõëüðåôñá ãéá ôï Üëåóìá
ôùí óðüñùí.
ÍÝåò ôå÷íéêÝò Ïé Üíèñùðïé êáôáóêåõÜæïõí êåñáìéêÜ óêåýç á) ãéá íá
öõëÜóóïõí ôá äçìçôñéáêÜ ðïõ ôïõò ðåñéóóåýïõí êáé
â) ãéá íá øÞíïõí ôéò ôñïöÝò. Áêüìá, áñ÷ßæïõí íá õöáß-
íïõí ôá åíäýìáôÜ ôïõò ìå ìáëëß áðü ðñüâáôá Þ öõôÜ
(ð.÷. áðü ëéíÜñé).
Ìüíéìç Ïé Üíèñùðïé êáëëéåñãïýí óõóôçìáôéêÜ ôç ãç, åãêáôá-
åãêáôÜóôáóç ëåßðïõí ôç íïìáäéêÞ æùÞ êáé åðéëÝãïõí êÜðïéïõò ôüðïõò
ÊÅÖÁËÁÉÏ Á´ • Ç ÅÐÏ×Ç ÔÏÕ ËÉÈÏÕ 15

ãéá ìüíéìç åãêáôÜóôáóç. Êôßæïõí ôá óðßôéá ôïõò ìå îýëá,

ðëßíèïõò Þ ðÝôñåò. Óôá ÷ñüíéá áõôÜ äçìéïõñãïýíôáé ôá
ðñþôá ÷ùñéÜ. Ïé êÜôïéêïß ôïõò åßíáé ãåùñãïß êáé öôéÜ-
÷íïõí ìüíïé ôïõò ü,ôé ôïõò ÷ñåéÜæåôáé. ÓôáäéáêÜ åìöá-
íßæïíôáé êáé ïé åéäéêïß ôå÷íßôåò. Áõôïß áíôáëëÜóóïõí ôá
ðñïúüíôá ôïõò ìå ôñüöéìá. ¸ôóé, áíáðôýóóåôáé Ýíá åß-
äïò ïéêéáêÞò ïéêïíïìßáò.

Ç ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ óôçí ÅëëÜäá

Íåïëéèéêïß ïéêéóìïß Óôçí ÅëëÜäá ç ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ áñ÷ßæåé ôï 6500 ð.×.
óôçí ÅëëÜäá ðåñßðïõ. Íåïëéèéêïß ïéêéóìïß Ý÷ïõí âñåèåß óôç Èåóóá-
ëßá, óôç Ìáêåäïíßá, óôç íüôéá ÅëëÜäá êáé óôá íçóéÜ
ôïõ Áéãáßïõ. Ôïðïèåóßåò ðïõ óõíÞèùò åðéëÝãïíôáé ãéá
íá êôéóôïýí ïé ïéêéóìïß åßíáé: ïé ðñüðïäåò ôùí âïõíþí,
ôá óðÞëáéá, ïé ðáñáëéáêÝò êáé ïé ðáñáëßìíéåò ðåñéï÷Ýò.
Óôç Ìáêåäïíßá êáé óôç Èåóóáëßá ïé ïéêéóìïß êôßæïíôáé
ðÜíù óå ôå÷íçôïýò ëüöïõò, óôéò «ôïýìðåò» Þ «ìáãïý-
ëåò». ÕðÜñ÷ïõí åðßóçò åðßðåäïé ïéêéóìïß, êõñßùò óôç
íüôéá ÅëëÜäá. Ëéìíáßïò ïéêéóìüò Ý÷åé åíôïðéóôåß óôï Äé-
óðçëéü ôçò ÊáóôïñéÜò. Ôá óðßôéá óôçñßæïíôáé óå îýëéíåò
ðëáôöüñìåò ìå ðáóóÜëïõò.
Ôá óðßôéá Óôç âüñåéá ÅëëÜäá ôá óðßôéá êáôáóêåõÜæïíôáé áðü êëá-
äéÜ êáé ëÜóðç, ðÜíù óå îýëéíï óêåëåôü. Óôç Èåóóá-
ëßá, óôç íüôéá ÅëëÜäá êáé óôï Áéãáßï ôá óðßôéá êôßæïíôáé
ìå íôüðéåò ðÝôñåò.
Ç ïéêïíïìßá Ç ïéêïíïìßá âáóßæåôáé óôç ãåùêôçíïôñïößá. ÂÜóç ôùí
êáëëéåñãåéþí åßíáé ôá äçìçôñéáêÜ êáé ôá üóðñéá. ÂÜóç ôçò
êôçíïôñïößáò åßíáé ôá áéãïðñüâáôá, ôá âïïåéäÞ êáé ïé
÷ïßñïé. ÊáôáóêåõÜæïíôáé áêüìç áíôéêåßìåíá êáèçìåñé-
íÞò ïéêéáêÞò ÷ñÞóçò áðü ðçëü, ëßèïõò Þ ïóôÜ.
Ç éäéïêôçóßá Ôï ðéèáíüôåñï åßíáé üôé äåí õðÜñ÷åé áôïìéêÞ éäéïêôç-
óßá ôçò ãçò êáé üôé ç ãç áíÞêåé óõëëïãéêÜ óôçí êïéíüôç-
ôá.
Ôá êïðÜäéá Áðïôåëïýíôáé áðü ïéêüóéôá æþá êáé åßíáé ìéêñÜ. Ç
åõèýíç ãéá ôç âïóêÞ ôïõò áíÞêåé óå üëç ôçí êïéíüôçôá.
16 É Ó Ô Ï Ñ É Á Á´ Ã Õ Ì Í Á Ó É Ï Õ

Ôï èñçóêåõôéêü Ï íåïëéèéêüò Üíèñùðïò áíÞêåé óôçí åõñýôåñç êïéíüôç-

óõíáßóèçìá ôá. Ï ôñüðïò ôáöÞò ôùí íåêñþí êáé ãåíéêÜ ôá ôáöéêÜ
Ýèéìá äåß÷íïõí ôï Ýíôïíï èñçóêåõôéêü óõíáßóèçìá
ôïõ íåïëéèéêïý áíèñþðïõ.

Ç ôÝ÷íç ôçò ÍåïëéèéêÞò åðï÷Þò

Ôá ðÞëéíá áããåßá Åêôüò áðü åéäþëéá, êïóìÞìáôá êáé Üëëá äéáêïóìçôéêÜ
áíôéêåßìåíá, ðïõ õðÞñ÷áí êáé óôçí ÐáëáéïëéèéêÞ åðï÷Þ,
ôþñá êáôáóêåõÜæïíôáé ðÞëéíá áããåßá, ðïõ øÞíïíôáé óôç
öùôéÜ ãéá íá ãßíïõí óêëçñÜ êáé áíèåêôéêÜ. Áñ÷éêÜ åßíáé
üëá áðëÜ, ìïíü÷ñùìá, ÷ùñßò äéáêüóìçóç. Áñãüôåñá ãß-
íïíôáé ðéï êïìøÜ, ìå äéáêüóìçóç. Ôá ó÷Ýäéá, ðïõ áðï-
ôõðþíïíôáé ìå æùçñÜ ÷ñþìáôá, áñ÷éêÜ åßíáé ðáñÜë-
ëçëåò Þ ôåèëáóìÝíåò ãñáììÝò, ôñßãùíá, óðåßñåò êáé
ìáßáíäñïé.
Ôá åéäþëéá Ôá íåïëéèéêÜ åéäþëéá êáôáóêåõÜæïíôáé áðü ðçëü, Þ óðá-
íéüôåñá áðü ëßèï, êáé öÝñïõí æùãñáöéóìÝíá ó÷Ýäéá. Ôá
åéäþëéá áíôñþí åßíáé ëéãüôåñá êáé ôá åéäþëéá æþùí åëÜ-
÷éóôá. Ôá ðåñéóóüôåñá áðåéêïíßæïõí ãõíáéêåßåò ìïñ-
öÝò, üñèéåò Þ êáèéóôÝò, ðïõ ìåñéêÝò öïñÝò êñáôïýí
ðáéäß óôçí áãêáëéÜ ôïõò. Åéêïíßæïõí, óýìöùíá ìå ïñéóìÝ-
íïõò åðéóôÞìïíåò, ôç ìåãÜëç ìçôÝñá èåÜ, åíþ, óýìöù-
íá ìå Üëëïõò, ôïíßæïõí ôç óçìáóßá ôçò ãõíáßêáò-ìçôÝñáò
óôç óõíÝ÷éóç ôçò æùÞò.

Áò åðáíáëÜâïõìå ôéò ÷ñïíïëïãßåò

6500 ð.×.: Áñ÷ßæåé óôçí ÅëëÜäá ç ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ.

Áò åðáíáëÜâïõìå ôá êýñéá óçìåßá ôçò åíüôçôáò

q Ôï âáóéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ áíèñþðïõ ôçò ÍåïëéèéêÞò åðï÷Þò åßíáé üôé

ãßíåôáé ãåùñãüò êáé êôçíïôñüöïò. Åãêáôáëåßðåé ôç íïìáäéêÞ æùÞ êáé åðéëÝ-
ãåé êÜðïéïõò ôüðïõò ãéá ìüíéìç åãêáôÜóôáóç, üðïõ êôßæåé óðßôéá ìå îýëá,
ìå ðëßíèïõò Þ ìå ðÝôñåò. ¸ôóé, äçìéïõñãïýíôáé ôá ðñþôá ÷ùñéÜ.
q Ç ãåùñãßá ãåííéÝôáé óå ìéá «åýöïñç çìéóÝëçíï», ìéá ðåñéï÷Þ ðïõ ðåñéëáì-
âÜíåé ôç Ìåóïðïôáìßá, ôçí Ðáëáéóôßíç êáé ôçí Áßãõðôï.
ÊÅÖÁËÁÉÏ Á´ • Ç ÅÐÏ×Ç ÔÏÕ ËÉÈÏÕ 17

q Ãéá íá êáëëéåñãïýí êáëýôåñá ôá ÷ùñÜöéá ôïõò, ïé Üíèñùðïé åöåõñßóêïõí

äéÜöïñá åñãáëåßá (áëÝôñé, äñåðÜíé êôë.).
q Óôçí ÅëëÜäá ç ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ áñ÷ßæåé ôï 6500 ð.×. Íåïëéèéêïß ïéêéóìïß
Ý÷ïõí âñåèåß óôç Èåóóáëßá, óôç Ìáêåäïíßá, óôç íüôéá ÅëëÜäá êáé óôá íçóéÜ
ôïõ Áéãáßïõ.
q Óôá ÷ñüíéá áõôÜ áñ÷ßæïõí íá êáôáóêåõÜæïíôáé ðÞëéíá áããåßá êáé åéäþëéá áðü
ðçëü, Þ óðáíéüôåñá áðü ëßèï, ôá ïðïßá óõ÷íÜ äéáêïóìïýíôáí ìå æùãñáöé-
óôÜ ó÷Ýäéá.

ÁðáíôÞóåéò óôéò åñùôÞóåéò – äñáóôçñéüôçôåò ôïõ ó÷ïëéêïý âéâëßïõ

1. Ðþò óõíäÝåôáé ç åìöÜíéóç ôùí áããåßùí áðü ðçëü ìå ôçí åãêáôÜóôáóç ôùí
áíèñþðùí óå ìüíéìïõò ïéêéóìïýò ôç ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ; Ãéá íá áðáíôÞóåôå, óêå-
öôåßôå êáé ãéá ðïéï óêïðü ÷ñçóéìïðïéïýóáí ôá áããåßá óôç ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ.
ÊáôÜ ôç ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ ï Üíèñùðïò åãêáèßóôáôáé ìüíéìá óå äéÜöïñåò
ðåñéï÷Ýò, ïé ïðïßåò Ý÷ïõí ôéò áðáñáßôçôåò ðñïûðïèÝóåéò ãéá ôçí áíÜðôõîç ìéáò
ìüíéìçò åãêáôÜóôáóçò. ¸ôóé, äçìéïõñãïýíôáé ôá ðñþôá ÷ùñéÜ, ôùí ïðïßùí ïé
êÜôïéêïé åßíáé ãåùñãïß êáé êáôáóêåõÜæïõí ìüíïé ôïõò ü,ôé ÷ñåéÜæïíôáé. Ç êá-
ôáóêåõÞ ðÞëéíùí áããåßùí ðñïêýðôåé áðü ôçí áíÜãêç ôïõò íá óõíôçñÞóïõí êáé
íá áðïèçêåýóïõí ôá ãåùñãéêÜ ðñïúüíôá ðïõ ðáñÜãïõí, üðùò ëÜäé, êñáóß, êáñ-
ðïýò êôë. ÓôáäéáêÜ äßðëá óôïõò ãåùñãïýò åìöáíßæïíôáé ïé ôå÷íßôåò, ðïõ åß-
íáé ðéï åéäéêåõìÝíïé óôï ðëÜóéìï áõôþí ôùí óêåõþí.

2. Ïé Üíèñùðïé ôçò ÐáëáéïëéèéêÞò åðï÷Þò ðïõ ìåôáêéíïýíôáí óõ÷íÜ èá ìðï-

ñïýóáí íá ÷ñçóéìïðïéÞóïõí áããåßá áðü ðçëü;
Ïé Üíèñùðïé ôçò ÐáëáéïëéèéêÞò åðï÷Þò ìåôáêéíïýíôáí óõíå÷þò, áêïëïõ-
èþíôáò ôá æþá êáé áíáæçôþíôáò êáñðïýò. Äåí åß÷áí ìüíéìç åãêáôÜóôáóç êáé
Þôáí ôñïöïóõëëÝêôåò. ÁíáãêáóìÝíïé ëïéðüí íá Ý÷ïõí áõôü ôïí ôñüðï æùÞò,
Þôáí áäýíáôïí íá ÷ñçóéìïðïéïýí áããåßá áðü ðçëü, ôá ïðïßá ïýôå áðáñáßôçôá
Þôáí ïýôå ìåôáöÝñïíôáí åýêïëá. ÅðéðëÝïí, êáôÜ ôéò ìåôáêéíÞóåéò ôïõò ðïëëÜ
áðü áõôÜ èá êáôáóôñÝöïíôáí.

3. Ìå ôç ìüíéìç åãêáôÜóôáóç ãåííéÝôáé ç Ýííïéá ôçò ðáôñßäáò. Ìå ðïéá êñé-

ôÞñéá åðéëÝãïõí ïé Üíèñùðïé Ýíáí ôüðï ãéá ìüíéìç åãêáôÜóôáóç;
Ïé Üíèñùðïé ôçò ìáêñéíÞò åêåßíçò åðï÷Þò ðéèáíþò íá ðñùôïêáëëéÝñãçóáí
óéôçñÜ. Ç áíÜãêç ðñïóôáóßáò êáé óõëëïãÞò ôçò ðáñáãùãÞò Üöçíå ëßãá ÷ñïíé-
êÜ ðåñéèþñéá ìåôáêßíçóçò (áðü ôï ÷ñüíï ôçò óðïñÜò ùò ôç óõãêÝíôñùóç ôçò
18 É Ó Ô Ï Ñ É Á Á´ Ã Õ Ì Í Á Ó É Ï Õ

óïäåéÜò áðáéôïýíôáí ïêôþ Ýùò åííÝá ìÞíåò). ¸ðñåðå ëïéðüí íá ìåßíïõí ìü-
íéìá óôïí ôüðï ôïõò, ï ïðïßïò ÷ñåéáæüôáí áðáñáßôçôá íá ðëçñïß êÜðïéåò
ðñïûðïèÝóåéò, üðùò íá ðáñÝ÷åé áóöÜëåéá, íá åßíáé ðñïóçëéáêüò, íá Ý÷åé êï-
íôÜ íåñü, íá õðÜñ÷åé ÷þñïò ãéá êáëëéÝñãåéá êáé åêôñïöÞ æþùí êôë. Ìå ôçí
åíáó÷üëçóç ëïéðüí ìå ôç ãåùñãßá ãåííéÝôáé êáé ç Ýííïéá ôçò ðáôñßäáò. Ïé Üí-
èñùðïé äÝíïíôáé ìå ôïí ôüðï, ôïí áãáðïýí êáé ôïí ðñïóôáôåýïõí.

4. ÊáôÜ ôç ãíþìç óáò, ôé áðïäåéêíýåé ç ðëçèþñá ôùí íåïëéèéêþí ïéêéóìþí óôçí

ÅëëÜäá;
Ç ðëçèþñá íåïëéèéêþí ïéêéóìþí óôçí ÅëëÜäá áðïäåéêíýåé ôçí ýðáñîç
êáôÜëëçëùí óõíèçêþí ãéá ôç äçìéïõñãßá ïñãáíùìÝíçò êïéíùíéêÞò æùÞò: êëß-
ìá êáôÜëëçëï êáé ôïðïèåóßåò ðïõ ðëçñïýóáí ôéò áðáñáßôçôåò ðñïûðïèÝóåéò
ãéá ôçí áíÜðôõîç ôçò æùÞò (íåñü, åýöïñåò ðåñéï÷Ýò, áóöÜëåéá, óðÞëáéá, ïé-
êüóéôá æþá êôë.).

Áîéïðïßçóç ôùí åéêüíùí

q Åñãáëåßá êáé áíôéêåßìåíá ôïõ íåïëéèéêïý áíèñþðïõ

• Áíáãíþñéóå ôá áíôéêåßìåíá. Óå ôé ÷ñçóéìåýåé ôï êáèÝíá;
Ôá áíôéêåßìåíá ôçò åéêüíáò åßíáé: ðÝëåêõò, áããåßï, ìõëüðåôñá, äñåðÜíé,
ýöáóìá. Ïé íåïëéèéêïß Üíèñùðïé ìå ôïí ðÝëåêõ óêüôùíáí æþá, Ýêïâáí îýëá,
áìýíïíôáí^ óôï áããåßï áðïèÞêåõáí êáñðïýò Þ ìåôÝöåñáí ìå áõôü õãñÜ (íåñü,
êñáóß, ëÜäé)^ ìå ôç ìõëüðåôñá Üëåèáí êõñßùò óéôçñÜ^ ìå ôï äñåðÜíé èÝñéæáí^
ìå ôï ýöáóìá Ýöôéá÷íáí åíäýìáôá êáèþò êáé óêåðÜóìáôá ãéá ôç íý÷ôá.

q Ç êáèçìåñéíÞ æùÞ ôïõ íåïëéèéêïý áíèñþðïõ

• Ìå âÜóç ôçí åéêüíá ôçò êáèçìåñéíÞò æùÞò ôïõ íåïëéèéêïý áíèñþðïõ, ðïéåò
åîåëßîåéò ðáñáôçñåßò óôçí êáèçìåñéíÞ æùÞ;
Ç æùÞ ôùí áíèñþðùí ôçò ÍåïëéèéêÞò åðï÷Þò äéáöÝñåé ñéæéêÜ áðü áõôÞ ôçò
ÐáëáéïëéèéêÞò. Óôá íåïëéèéêÜ ÷ñüíéá ïé Üíèñùðïé áðïêôïýí ìüíéìç åãêáôÜóôá-
óç. ÅðéëÝãïõí Ýíáí ôüðï, êïíôÜ óå ðüóéìï íåñü, üðïõ êôßæïõí ôá óðßôéá ôïõò.
¸ôóé, óõãêñïôïýíôáé ôá ðñþôá ÷ùñéÜ. Ïé Üíèñùðïé, áðü êõíçãïß êáé ôñïöï-
óõëëÝêôåò ðïõ Þôáí, ãßíïíôáé ãåùñãïß êáé êôçíïôñüöïé. Êáëëéåñãïýí ôç ãç,
óðÝñíïíôáò êõñßùò äçìçôñéáêÜ êáé üóðñéá, êáé åêôñÝöïõí êïðÜäéá áéãïðñï-
âÜôùí, âïïåéäþí êáé ÷ïßñùí. Ìå áõôü ôïí ôñüðï åîáóöáëßæïõí ôçí ôñïöÞ ôïõò.
Ãéá íá äéåõêïëýíïíôáé óôçí êáëëéÝñãåéá ôçò ãçò, åöåõñßóêïõí äéÜöïñá åñãá-
ÊÅÖÁËÁÉÏ Á´ • Ç ÅÐÏ×Ç ÔÏÕ ËÉÈÏÕ 19

ëåßá (áëÝôñé, äñåðÜíé êôë.). Ç áíÜãêç íá áðïèçêåýïõí ôá ðåñéóóåýìáôá ôùí

äçìçôñéáêþí êáé íá øÞíïõí ôéò ôñïöÝò ôïýò ïäçãåß óôçí êáôáóêåõÞ êåñáìé-
êþí óêåõþí. ÔÝëïò, äåí íôýíïíôáé ðëÝïí ìå äÝñìáôá æþùí áëëÜ ìå ñïý÷á, ôá
ïðïßá êáôáóêåõÜæïõí ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôï ìáëëß ôùí ðñïâÜôùí Þ öõôÜ (ð.÷.,
ëéíÜñé).

q Ç íåïëéèéêÞ ÅëëÜäá
• Óôï ÷Üñôç áíáöÝñïíôáé üëïé ïé íåïëéèéêïß ïéêéóìïß ðïõ Ý÷ïõí áíáóêáöåß.
Óå ðïéá åëëçíéêÞ ðåñéï÷Þ ðáñáôçñåßò ôç ìåãáëýôåñç ðõêíüôçôá êáé ðþò
ôç äéêáéïëïãåßò;
Ïé ðåñéóóüôåñïé íåïëéèéêïß ïéêéóìïß Ý÷ïõí âñåèåß óôç Èåóóáëßá. Ç ðåñéï÷Þ
áõôÞ åßíáé ðåäéíÞ, åýöïñç êáé äéáèÝôåé ðïëëÜ íåñÜ (ðïôÜìéá, ðçãÝò). Óõíåðþò,
ðëçñïýóå ôéò ðñïûðïèÝóåéò ãéá íá åãêáôáóôáèïýí åêåß ìüíéìá Üíèñùðïé êáé
íá éäñýóïõí ïéêéóìïýò.

ÁðÜíôçóç óôçí Üóêçóç áõôïáîéïëüãçóçò ôïõ ó÷ïëéêïý âéâëßïõ

ÓõíäÝóôå ìå ìéá ãñáììÞ ôéò ëÝîåéò ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìåôáîý ôïõò.
ÁöñéêÞ Äéóðçëéü
êõíçãüò Ìáãïýëá
ÁíáôïëéêÞ Åõñþðç ãåùñãßá
ôÜöïò áëÝôñé
ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ «Éêáíüò Üíèñùðïò»
åñãáëåßï èÞñáìá
ôñïöÞ ðñïóöïñÜ
ïéêéóìüò äçìçôñéáêÜ
ëéìíáßïò ïéêéóìüò ìáìïýè

ÁðÜíôçóç: ÁöñéêÞ – «Éêáíüò Üíèñùðïò», êõíçãüò – èÞñáìá, ÁíáôïëéêÞ Åõ-

ñþðç – ìáìïýè, ôÜöïò – ðñïóöïñÜ, ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ – ãåùñãßá, åñãáëåßï –
áëÝôñé, ôñïöÞ – äçìçôñéáêÜ, ïéêéóìüò – Ìáãïýëá, ëéìíáßïò ïéêéóìüò – Äéóðç-
ëéü.
20 É Ó Ô Ï Ñ É Á Á´ Ã Õ Ì Í Á Ó É Ï Õ

ÐÑÏÓÈÅÔÅÓ ÁÓÊÇÓÅÉÓ ÃÉÁ ÅÐÁÍÁËÇØÇ

1. ÅðéëÝîôå ôç óùóôÞ áðÜíôçóç.
1. Ôçí ôÝ÷íç åðéíïåß ï:
á. Éêáíüò Üíèñùðïò
â. ¼ñèéïò Üíèñùðïò
ã. Óïöüò Üíèñùðïò
ä. Óïöüôáôïò Üíèñùðïò

2. Óôïí åëëáäéêü ÷þñï ç ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ îåêéíÜ ôï:

á. 9500 ð.×.
â. 7500 ð.×.
ã. 6500 ð.×.
ä. 4500 ð.×.

2. ÄéáâÜóôå ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò êáé óçìåéþóôå ôï Ó óôéò óùóôÝò êáé ôï Ë

óôéò ëáíèáóìÝíåò áðáíôÞóåéò.
Ó Ë
1. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò ÐáëáéïëéèéêÞò êáé ôçò ÌåóïëéèéêÞò åðï÷Þò
ï Üíèñùðïò åßíáé êõíçãüò êáé ôñïöïóõëëÝêôçò.
2. Ï Üíèñùðïò ôçò ÐáëáéïëéèéêÞò åðï÷Þò ðßóôåõå óå ìéá Üëëç æùÞ
ìåôÜ ôï èÜíáôï.
3. Ç ãåùñãßá ãåííÞèçêå óôïí åëëáäéêü ÷þñï.
4. Ï Üíèñùðïò óôç ÍåïëéèéêÞ åðï÷Þ ãßíåôáé ãåùñãüò êáé êôçíï-
ôñüöïò.

3. Áíôéóôïé÷ßóôå ôéò öñÜóåéò ôçò óôÞëçò Á ðñïò ôéò êáôÜëëçëåò ôçò óôÞëçò Â.
Á Â
1. Éêáíüò Üíèñùðïò á. Áíáêáëýðôåé ôç öùôéÜ.
2. ¼ñèéïò Üíèñùðïò â. Åîáðëþíåôáé óå ïëüêëçñï ôïí êüóìï.
3. Óïöüò Üíèñùðïò ã. ÊáôáóêåõÜæåé åñãáëåßá.
4. Óïöüôáôïò Üíèñùðïò ä. ÈÜâåé ôïõò íåêñïýò ôïõ.
ÊÅÖÁËÁÉÏ Á´ • Ç ÅÐÏ×Ç ÔÏÕ ËÉÈÏÕ 21

.EÐÁÍÁËÇÐÔÉÊÏ ÄÉÁÃÙÍÉÓÌÁ ..

1. Íá áðáíôÞóåôå óôéò ðáñáêÜôù åñùôÞóåéò...

Á. Ôé ãíùñßæåôå ãéá ôçí ôÝ÷íç êáôÜ ôçí ÐáëáéïëéèéêÞ êáé ôç ÌåóïëéèéêÞ åðï-
÷Þ;

Â. Ðïý ãåííéÝôáé ç ãåùñãßá;

2. ÌåëåôÞóôå ôï ðáñáêÜôù êåßìåíï êáé áðáíôÞóôå óôçí åñþôçóç...

«Ç Åðï÷Þ ôïõ Ëßèïõ áðïôåëåß ôï áñ÷áéüôáôï ðïëéôéóìéêü óôÜäéï ôçò åîÝëé-

îçò ôïõ áíèñþðïõ êáé ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôçí êáôáóêåõÞ êáé ôç ÷ñÞóç ëßèé-
íùí åñãáëåßùí. Ç Åðï÷Þ ôïõ Ëßèïõ äéáéñåßôáé óõíÞèùò óå ôñåéò ÷ùñéóôÝò ðå-
ñéüäïõò (ÐáëáéïëéèéêÞ, ÌåóïëéèéêÞ, ÍåïëéèéêÞ), ïé ïðïßåò äéáêñßíïíôáé ìåôá-
îý ôïõò áðü ôïí âáèìü ôçò åîåéäßêåõóçò óôçí åðåîåñãáóßá êáé ôç ÷ñÞóç ôùí
åñãáëåßùí».
Åãêõêëïðáßäåéá ÐÜðõñïò-Ëáñïýò-ÌðñéôÜíéêá, ô. 38, ó. 353.

Åñþôçóç: Ãéáôß ïíïìÜæïõìå ôï ðéï ðáëéü óôÜäéï æùÞò ôïõ áíèñþðïõ Åðï÷Þ ôïõ
Ëßèïõ; Ìå ðïéá êñéôÞñéá ãßíåôáé ç õðïäéáßñåóç óå êáôçãïñßåò;

3. ÁóêÞóåéò ..
Á. ÅðéëÝîôå ôç óùóôÞ áðÜíôçóç.
1. Ôç öùôéÜ áíáêáëýðôåé ï:
á. Éêáíüò Üíèñùðïò
â. ¼ñèéïò Üíèñùðïò
ã. Óïöüò Üíèñùðïò
ä. Óïöüôáôïò Üíèñùðïò

2. Ëéìíáßïò ïéêéóìüò Ý÷åé áíáóêáöåß:

á. óôï ÄéìÞíé ôïõ Âüëïõ
22 É Ó Ô Ï Ñ É Á Á´ Ã Õ Ì Í Á Ó É Ï Õ

â. óôï Ìáñáèþíá
ã. óôï Äéóðçëéü ôçò ÊáóôïñéÜò
ä. óôï ÓÝóêëï ôïõ Âüëïõ

Â. ÄéáâÜóôå ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò êáé óçìåéþóôå ôï Ó óôéò óùóôÝò êáé ôï Ë

óôéò ëáíèáóìÝíåò áðáíôÞóåéò.
Ó Ë

1. Ï Óïöüôáôïò Üíèñùðïò åðéíïåß ôçí ôÝ÷íç.

2. Ï íåïëéèéêüò Üíèñùðïò åðéëÝãåé ìéá ìüíéìç åãêáôÜóôáóç.