459 JOANNIS SCOT ao mortifero dogmate a condibus nostris ralicitus ex- A ea vero. quae noo sunt, nullo modo pertivere testinationem — E-zulicis *. Det Domini esse, et non nisi in his, quae sunt, ad VARIAE LECTIONES. * Explicit recens alia manus addidisse videtur, JOANNIS SCOTI MEPL #YZEQr MEPIZMOY 1D EST DE DIVISION LIBRI QUINQUE NATURAE a a sens $. German! in editione principe adh B rmani 309 bibl, Neg. Paris , membran,, age. XV... 2.12 Pars, membran.. sre, Xi (aati, « = +.B Yi XUl(matitis) - E Cod! ais 8: Germant 850 bil, Rox: Pari:fmoubran.y ee. XI (Wp. LV et Vis MONITUM AD LEGTOREM, Joannis Scott « de divisione Naturae » libri sa'is ampli omnino dmplicenn speciem prae se fermt Male enim fidem Ecclesiae non migrant, et « sanctorum Patrum intellects pie ac venerabillter suscipientos cesse » nos edocent, inodo philusophicas referunt thecrias a veritate plurimum reeedentes. Unc fit, ul, ex his theoriis primae partes tribuantur, pessimi sacpenumero nascantur errores. Qnos excusare iieo, quod Jownes Scotus aliis locis saniorem doctriuam protulit, vel interdum ipsam veritatem ingeniose ac piae- clare exposuit, non licet. Haee igiturquum illorum librorum indoles sit, in iis veritas cum erroribus, quos Joannes Scotus ¢philo: sophia sua petivit, artifciose misceatur, quid mirum, quod Ecclesiae antistites tale opus, whi, cousque negle- ‘lum, a medii acvi haereticls ¢ bibliothecis protrahi et pro spice scientiae ac veritatis venditari cnepit. respuerunt, damnarunt, atyue Honorius Papa If id igni acljudicandum esse censvit? Cujus bullam integra ut fn medium afferamns, res posinlare videtur. Est enim talis Honorius episco} serous servorum Dei, archiepiscopis et episcoprs et. Inimicus homo aizania bono semini seminare non cessat ete. Nuper siquidem, sicut nobis signifcacit row rabilis frater noster Parisiensis episcopus, ext quidam liber, Periphysis titulatus, ineentus, tot scatens rermilas hiaereticae pracitatie, unde a eenerabili fratre nosiro archiepiscopo Senonensi et suffraganeis ejus, in procix- congregatis, justo est Dei judicio reprobatus. Quia igitur liber ,"sicut recepimus, .in -novnulis ‘monasteris et alis locis habetur, et clausirales nonnulli et virischolastici, novi tamen forte plus qua expetis! amatores, se studiosius lectione ocenpant dicti libri, gloriosum repulantes, ignotas proferre sententias, cum Apo atilus projanas novitates doceat vitare, nos juxla pastoralis solliciudinis debitum corruptetae, quam pow! ingerere liber hujusmodi, occurrere satagentes, vobis universis et singulis in virtute sancti Spiritus distri’ praecipiendo mandamus, quatenus libellum istum sollicite perquiratis, et ubicungue ipsum vel partem ¢jus it reniri contigerit, ad nos, si secure fieri possit, sine dilatione mittatis solemniter comburendum ; alioguin wes iit publice comburatis enndem, subditis vestris expresse injungentes, ul, quicunque ipsorum™habent tet halve possunt in toto vel in parte exemplaria dicti libri, ea nobis differant resignare, in omnes, qui wtira quintet dics, postquam hijxsmodi mandutum seu denuntiatio ad notitiam eorum pereenerit , Lbvum ipsum torn om partem scientcr retinere pracsumpsermnt, excommnicutionissententiam incurriese atarnqee pe sritatis tho + ticae non evadent. Datum Laterani decimo Kalendze Pebruerii ete. («). (0) Ghronicon Wveriei ail a 1228, 60 Leabnie. Lipsie 3uw DE DIVISIONE NATUR: Lata hae sententia acerhissima, null prodierant typis exeusi cura Thome Galei, Any rum probibitorum haee reporis: Erigena Joannes Scotus de Divisione naturae libri — LIBER PRIMUS. 42 meidin aevo illoram libroram amplius mentio ft. Anno demum 4681 jur_censitea eclesiae. Nam in inilice libra + Accedit Appendis ex Ambiguis S. Maximi graece et latine. Decretum III April, MDCLXXXV. Mace igitur quum ita se babean: ‘holieos dubiuin esse nequit. Cu quid de Indole ac natura borum libroram statuendum ic typis repetdntur, in Prooemio aperuimus. Systema autem eorara inter ca exponere, singulosque errores perstringere, quod hoe loco supersedere possumus, scriptori Commenta- ti ga versatur, ne acta agere videamur, delegamus. de Joanne Scoto supra impressap debetur : cujus ad partem alteram, quae in hoe argument e- Guilelmes Malmesburiensis opus illud praedicat propter perplesitatem quarundam quaestionum solven- am bene wtile ; sed addit : si tamen ignoscatur ei (Joanni Seoto) in guibusdam, qui deviset, dum in Graecos acriter oculos intendit. Quapropter et hacrelicus putatus es in libro Peri physion perplurima, quae, nisi diligenter discutiantur, a fide catholica abhorrenti ‘Angelus cum Scoto leniter agere videtur. Libros vero rept iacws pepiapci is « Latinorum tramite ++ Sunt ening revera videantur, Wtente perlegeris, tibi facile persuadebis, errores, quus in libro de Pracdestinatione cognoviuus, ex illorum systemate quasi. sponte procedere. EPI #YZEQx MEPIZMOY 1D Est DE DIVISIONE NATURAE. *LIBER PRIMUS' ‘aagisten. Saepe mi qsanam vires suppetunt inquirenti, rerum omnium, quae vel animo percipi possunt, vel intentionem jus saperant, primam summamque divisionem esse in ea quae sunt, et in ea quae non sunt, horum ounium generale vocabulum occurrit ; quod graece ne, latine vero natura vocitatur *, An ridetar? Discirutes. Imo, consentio; nam et ego dura ratioeinandi viam ingredior, baec ita eri re- perio, Mac, Est igitur natura generale nomen, ut diimos, omnium quae sunt et quae non sunt, Disc. Rat quidem ; nihil enim in wniverso cogitationibus Yostris potest oceurrere, quod tali vocabulo valeat carere *, Mac. Quoniam igitur inter nos convenit de hoc voeabulo generale esse, velim dicas divisionis ius per diflerentias in species rationem : aut exbi libet, prius conabor dividere tuum vero erit, divisa judicare. Disc. Ingredere, quaeso ; impatiens ‘nim sam, de his veram rationem a te audire volens. 4. Mac. Videtur mihi divisio naturae per quat- wor difterentias quattuor species recipere : qua- rum prima est in eam/*, quse ereat et non erea~ secunda in eam, quae ereatur et creat ‘era in eam, quae ereatur et non creat; quanta, quae nec creat nec ereatur. Harum vero * ligentiusque A quattuor binae si invicem opponuntur nam (ertia ‘opponitur primae, quarta vero secundae; sed quarta inter impossibilia ponitur, cujus differentia est ™ non posse esse. Rectane tibialis divisio videtur, an non? Disc. Recta quidem : sed velim repetas, ut praedictarun formarum oppositio clarins elucescat. Mac. Vides, ni fallor, tertiae speciei primae oppo- sitionem. Prima namque creat et non creatur; cui e contrario opponitur illa, quae ereatur et non creat. Secunda vero quariae; siquidem secunda et creatur et creat *, cui universaliter quaria contradieit, quae nee ereat neque creatur. Disc. Clare video. Sed multum me movet quarta species, quae ate addita ‘est. Nam de aliis tribus nullo modo haesitare ausim, cam prima, ut arbitror, in causa omnium, quae sunt ‘Mac. Recte aestimas. Sed quo ordine ratiocinationis via tenenda sit, hoc est, de qua specie naturae primo discutiendum, tuo arbitrio committo. Disc. Ratum mihi videtur, ante alias Je prima, quicquid lux mentium largita fuerit, dicere. 2. Mac. Ita fiat, Sed prius de summa ac prineipali YVARIAE LECTIONES. Sic A; C incipit primus nepi gies igtur natura—carere om. A. A Si, far, A necessarium est. D titulum omi * in eam om. A. il. A ocatur, D vocitetur. * Mag. est “vero om. A. Test om. D. © A creat et crea45 ‘onmium, ‘quae non sunt, breviter dicend: Jure provideque. Non enimes al pationem inchoari oportere video ;nec solum, qu prina onium * differentia, sed quia obscurior ce- deris videlur esse, et est. Mac, Ipsa itaque primo: dialis omnium diseretiva differentia certos suze i terpretationis modos inquirit. 3. Quoram primus videtur esse ipse, per quem ratio suadet, omnia quae corporeo sensui, vel intel- ligentiae perceptioni succambunt, posse rationabili- ter dici esse ; ea vero,anae per excellentiam suae na- turac non solum Ghtov, id est * omnem sensum, sed etiam intellectum rationemque fogiunt, jure videri non esse. Quaenonnisi in sole Deo, materiaque, rt in omnium reram, quae ab eo conditae sunt, ratio- nibus utjue essentiis recte intelligumtur. Nec imme- tito; ipse namque omnium essentia est * qui solus vere est, ut ait Dionysius Ateopagita : Esse, inquit, ‘omnium est,superesse Divinitas *. Gregorius etiam * ‘Theologus multis rationibus, nullam substautiam seu essentiam ", sive vis atellectu vel ratione eomprehendi posse confirmat, quid sit. Nam sicut ipse Deus in seipso ultra omnem creaturai* nullo intellectu comprehienditur, itaetiam in secretissimis sinibus * ereaturae ab eo faclae et in eo existentis ** considerata odsia incomprehenst- bilis est. Quiequid autem in omni ereatura vel sensu corporeo percipitur, seu intelleetu consideratur, nihi aliud est, nisi quoddam accidens incomprehensible per se, ut dictum est,uniuscujusque essentiae; quae aut! per qualitatem, aut quamtitatem, aut formam, sut materien ", aut differentiam quandam, aut Hocum, aut tenipus cognoscitur 4, non quid est, sed quia est. Iste igitur modus primus 2c sum- tis est divisionis eorum, quae dicuntur * esse et won esse; quia vero' modus iste, qui videtur quo- dein modo introduci posse, qui in privatiovibus circa substantias habitudinum, ut circa oculos visus et ** orhitas ", constituitur, nullo modo recipieadus cst, ut arbitror. Nam quod penitus non est , nec esse po- lest, nec prae eminentie suze existentiae intelle- tum exuperat, quomodo in rerum divisionibus re- cipi valeat, non video, nisi forte quis dixerit, rerum, wn existio *, Disc. SOANNIS SCO ximue, divisione in ca, quae sunt et A qul in naturarum creatsrum “ordinibus atque dif my rentiis considerator, qui ab excelsissima et dea Deum proxime constituta intelleetuali virtule ine choans, asqno ad extremitatcin rationalis itratione _ lisque ereaturae descendit ; hoe est, ut apertins dicamas, a sublimissimo angelo usque ad exiremam, rationabilis irrationabilisque animae partem, nutr- tivam dico of auctivam * vitam ", Quae pars geter lis animae ultima est, quae * corpus watrit et ange, Ubi mirabili inteltigentiae modo unusquisque ordo cum ipso deorsum versus novissimo, qui est corpo ruin, et in quo omnis divisto terminatar, potest di ‘esse et non esse. Inferioris enim affirmatio, super. risestnegaiio lemque inferioris negatio, super est affirmatio, Eodemque modo superiors afi matio, inferioris est negatio. Negatio vero superio- ris erit affirmatio inferioris. Adirmatio quippe hor minis, mortalis adhuc dico, regatio est angele Negatio vere hominis afirmatio est angeli : ett eissim. Si cnim homo est animal * rationale, wot ale, visibile, profecto angelus neque aninal ri- tionale est, neque mortale, neque visibile ®. lew jclas est essentialis moins intellectualis circa Deam rerumque * causas, profecto homo non ese sentialis motus intellectualis circa Deum et rea causas, Endemque regula in o:-nibos cacestibus essentiis, usque dum ad supremun* omaiui pet veniatur * ordinem, observari potest ; ipse veroin supra sursum negationo terminator. Ejus namque ‘nullam creaturam superiorem se coafirnat. ule Ordines sunt, quos dpovayelc * vor ‘quorum primus Cherubim, Seraphim, Throai; secu dus Virtutes, Potestates, Dominationes ;tertis Prin patus, Archangeli, Angeli. Deorsum vero corpru novissimus solummoda superiorem se aut nega at affirmat *, quia infra se nibil babet, quod vel afer vel constituat, quia ® ab omnibus superiors praeceditur, nullum vero inferiorem se praecedit. ae item ratione omnis ordo rationalis et iutelloctualisere turse esse dicitur et non esse, Est enim, quantum + ‘superioribus vel a se ipso cognoscitur; non ea autem, quantum ab inferioribus se comprebendi non sisi. 5. Tertius modus non incongrae inspicitur in his, ‘quibus hajus mundi visibilis plenitudo perficar, ure sunt, absentias et privationes non omnino 1) in suis causis praecedentibus in secretissimis nal uibi. esse, sed earum, quarum privationes sen abs- eutia3 seu oppositiones sunt, mirabili quadam surali virtule contineri, ut quodam modo sint. 4. Fiat" secundus modas essendi et non essendi, VARIAE LECTIONES * Shee id est * A prima est omuium, ino nullo modo prorsus formatam, omnem nm). ‘est om. D. * Sic CD; A divinitatis. omnem. "* sinibus om. D. * A. consistentis cunt." vero om. A. visus ef am, AC et tisus et. igitur. * A creatarum et creaturarum. "™ A descendat. actiram, * D quoniam. * Corr., ACD risibile. reniant. * CDE suotayts * CE frmat, D conjirmat, 3A et rerum. rae sinibus. Quicquid eni ‘materia formata, in temporibus et" locis per gener tionem cognoscitur, quadam humana consvetudine dicitur esse. Quicquid vero adbuc in ipsis naira’ m. CD non salam graece primam matherierem # sum (illa verba pessime dilacerata sola conjectura asseee * etiam om. D. aut om. D. * seu essentiam om. A. 4A 0 "8A materiam, 1 A agnoscitur. CD orbatus, ' naturali om. D. * AC acticam. ™ C muaritivam vita *7'D supra adscr. summa. * et om. D. . re *C qui. NOTAE. # Verbis animal rutionate in