Cao Su - Bich Hong

Xöû lyù nöôùc thaûi cao su, coâng suaát 1500 m3/ngaøy
GVHD: NGUYEÃN THÒ THANH PHÖÔÏNG
LÔØI CAÛM ÔN
Em xin chaân thaønh caûm ôn coâ Nguyeãn Thò Thanh Phöông ñaõ taän tình
höôùng daãn em hoaøn thaønh ñoà aùn naøy. Em xin chaân thaønh caûm ôn caùc
thaày coâ boä moân vaø baïn beø ñaõ giuùp ñôõ em trong vieäc tìm hieåu ñeà taøi.
Vì kieán thöùc em coøn haïn cheá neân ñoà aùn khoâng traùnh khoûi nhöõng
sai soùt. Em mong nhaän ñöôïc söï goùp yù cuûa thaày coâ cuøng baïn beø.
MUÏC LUÏC
1
SVTH: TRÖÔNG THÒ BÍCH HOÀNG
Chöông 1: NOÄI DUNG – MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI----------------------5

1.1. Noäi dung cuûa ñoà aùn------------------------------------------------------------------5
1.2. Muïc tieâu cuûa ñoà aùn------------------------------------------------------------------5
Chöông 2: TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH COÂNG NGHIEÄP CHEÁ
BIEÁN CAO SU VAØ COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ---------------------------------6
2.1. TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH COÂNG NGHIEÄP CHEÁ BIEÁN CAO
SU-------------------------------------------------------------------------------------------------6
2.1.1. Sô löôïc veà coâng ngheä cheá bieán cao su----------------------------------------6
a> Thaønh phaàn hoaù hoïc cuûa nguyeân lieäu------------------------------------------6
b> Phöông phaùp cheá bieán-----------------------------------------------------------------7
2.1.2. Nguoàn goác vaø tính chaát nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán cao su-----------13
a> Nguoàn goác nöôùc thaaûi ngaønh cheá bieán cao su------------------------------13
b> Ñaëc tính cuûa nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán cao su-----------------------------13
c> Cheá ñoä nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán cao su------------------------------------15
d> Löu löôïng nöôùc thaûi------------------------------------------------------------------16
2.1.3. Ñaùnh giaù veà möùc ñoä oâ nhieãm moâi tröôøng cuûa nhaø maùy cheá
bieán cao su------------------------------------------------------------------------------------16
a> Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm töø nhaø maùy----------------------------------------16
b> ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm cuûa nhaø maùy cheá bieán cao su-------------17
2.2. COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI CUÛA NHAØ MAÙY
CHEÁ BIEÁN CAO SU-----------------------------------------------------------------------
2.2.1. Caùc phöông phaùp vaø coâng trình thöôøng ñöôïc söû duïng trong xöû lyù
nöôùc thaûi cao su----------------------------------------------------------------------------18
a> Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaøn chænh coù theå goàm moät vaøi coâng
trình ñôn vò ñöôïc trình baøy trong baûng sau-------------------------------------------18
b> coâng trình thöôøng ñöôïc aùp duïng trong xöû lyù nöôùc thaûi cao su---------19
2.2.2. Moät soá daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi nhaø maùy cheá
bieán cao----------------------------------------------------------------------------------------21
2.2.3. Löïa choïn sô ñoà coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi nhaø maùy cheá bieán
cao su-------------------------------------------------------------------------------------------22
Chöông 3: CÔ SÔÛ THIEÁT KEÁ CUÛA ÑOÀ AÙN-----------------------------24
2
3.1. LYÙ THUYEÁT VEÀ QUAÙ TRÌNH TUYEÅN NOÅI----------------------24
3.1.1. Caùc phöông phaùp tuyeån noåi-----------------------------------------------------24
3.1.1.1. Tuyeån noåi vôùi söï taùch khoâng khí töø dung dòch------------------------24
3.1.1.2. tuyeån noåi vôùi söï phaân taùn khoâng khí baèng cô khí--------------------26
3.1.1.3. tuyeån noåi nhôø caùc taám xoáp-------------------------------------------------27
3.1.1.4. Caùc phöông phaùp tuyeån noåi khaùc------------------------------------------27
3.1.2.Tuyeån noåi khí hoa tan---------------------------------------------------------------29
3.1.2.1. Nguyeân lyù chung------------------------------------------------------------------29
3.1.2.2. Caùc quaù trình trong tuyeån noåi aùp löïc--------------------------------------30
3.1.2.3. Lónh vöïc öùng duïng cuûa beå tuyeån noåi khí hoaø tan (DAF)------------34
3.1.3.4.Öu ñieåm cuûa quaù trình tuyeån noåi khí hoaø tan----------------------------34
3.2. LYÙ THUYEÁT VEÀ QUAÙ TRÌNH KEO TUÏ-------------------------------35
3.2.1. Ñoäng löïc cuûa quaù tình keo tuï---------------------------------------------------35
3.2.2. Caùc daïng khuaáy troän-------------------------------------------------------------36
Chöông 4: TÍNH TOAÙN------------------------------------------------------------------41
Chöông 5: TÍNH CHI PHÍ-----------------------------------------------------------------72
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

3
1. LAÂM MINH TRIEÁT, NGUYEÃN THANH HUØNG, NGUYEÃN
PHÖÔÙC DAÂN. Xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò vaø coâng nghieäp. Nhaø
xuaát baûn Ñaïi Hoïc quoác gia TP HCM, 2004.
2. TRÒNH XUAÂN LAI. Tính toaùn thieát keá caùc coâng trình trong heä
thoáng caáp nöôùc saïch. Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, 2003.
3. PHAÏM VAÊN BOÂN, VUÕ BAÙ MINH, HOAØNG MINH NAM, Ví duï
vaø baøi taäpquùa trình vaø thieát bò coâng ngheä hoaù hoïc taäp10
Chöông 1: NOÄI DUNG - MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI.

1.1. Noäi dung cuûa ñoà aùn.
Thieát keá beå tuyeån noåi ñeå xöû lyù nöôùc thaûi töø nhaø maùy cheá bieán
cao su coâng suaát 1500 m3/ ngaøy.
1.2. Muïc tieâu cuûa ñoà aùn.
4
Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc, ngaønh
coâng nghieäp cao su( keå caû cao su nhaân taïo vaø cao su thieân nhieân) ngaøy
caøng chieám vò trí quan troïng troïng xaõ hoäi vaø ñôøi soáng.
Vì nhu caàu tieâu thuï ngaøy caøng lôùn ñaõ thuùc ñaåy ngaønh coâng nghieäp
cao su nhaân taïo nhanh choùng phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta hieän nay ñaõ thanøh
laäp ñöôïc 17 coâng ty chuyeân doanh vôùi 23 nhaø maùy sô cheá muû cao su, chuû
yeáu ôû caùc tænh phía Nam. Toång dieän tích ñaát canh taùc cao su toaøn quoác
laø treân 240000ha. Saûn löôïng thu ñöôïc laø treân 120000 taán cao su trong 1
naêm, phuïc vuï cho saûn xuaát v2 xuaát khaåu.
Tuy nhieân trong quaù trình cheá bieán muû cao su luoân thaûi ra moät löôïng
nöôùc thaûi raát lôùn, vôùi noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm raát cao. Neáu nöôùc
thaûi naøy khoâng ñöôïc xöû lyù tröôùc khi thaûi vaøo moâi tröôøng thì noù seõ
gaây taùc haïi nghieâm troïng ñeán moâi tröôøng thieân nhieân vaø con ngöôøi. Cho
neân vieäc nghieân cöùu, tính toaùn vaø thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi
ngaønh coâng nghieäp cheá bieán muû cao su laø heát söùc caàn thieát vaø caáp
baùch ñeå baûo veä söùc khoeû cuûa ngöôøi daân vaø baûo veä moâi tröôøng thieân
nhieân.
Vieäc thieát keá beå tuyeån noåi, moät boä phaän quan troïng trong coâng trình
xöû lyù nöôùc thaûi cao su laø muïc tieâu chính cuûa ñoà aùn nhaèm gaïn boû muû
cao su ñeå caùc quaù trình xöû lyù sau ñaït hieäu quaû hôn.
Chöông 2: TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH COÂNG NGHIEÄP CHEÁ

BIEÁN CAO SU VAØ COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ.
2.1. TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH COÂNG NGHIEÄP CHEÁ BIEÁN CAO
SU.
2.1.1. Sô löôïc veà coâng ngheä cheá bieán cao su.
a> Thaønh phaàn hoaù hoïc cuûa nguyeân lieäu.
5
Muû töø caây cao su Heveabrasiliensis laø moät huyeàn phuø theå keo, chöùa
khoaûng 35% cao su. Cao su naøy laø moät Hydrocacbon coù caáu taïo hoaù hoïc
laø 1, 4 – sis –polyisopren, coù maët trong muû cao su döôùi daïng caùc haït nhoû
ñöôïc bao phuû bôûi moät lôùp caùc phospholipid vaø protein. Kích thöôùc caùc
haït naèm trong khoaûng 0,02m ñeán 0,2m. Nöôùc chieám khoaûng 60% trong
muû cao su vaø khoaûng 5% coøn laïi laø nhöõng thaønh phaàn khaùc cuûa muû,
goàm coù khoaûng 0,7% laø chaát koaùng vaø khoaûng 4,3% laø chaát höõu cô.
Baèng phöông phaùp ly taâm sieâu toác, ngöôøi ta ñaõ taùch ñöôïc muû cao ra
thaønh 4 phaàn: (1) lôùp kem chöùa caùc haït cao su ñöôïc goïi laø pha cao su, (2)
caùc haït chöùa saéc toá ñöôïc goïi laø caùc phöùc Frey – Wyssking, (3) hai chaát
dòch goïi laø serum C vaø serum B,vaø (4) phaàn coøn laïi döôùi ñaùy oáng
nghieäm ñöôïc goïi laø thaønh phaàn ñaùy (botton fraction). Söï phaân tích caùc
phaân keå treân baèng phöông phaùp saéc kyù vaø khoái phoå cho ñeán nay ñaõ
laøm roõ ñöôïc caùc thaønh phaàn cuûa nhöõng chaát höõu cô trong muû cao su,
ñöôïc goïi laø chaát höõu cô phi cao su( non-rubber organic substance), phaàn lôùn
caùc chaát naøy seõ coù maët trong nöôùc thaûi.
Baûng 1. Thaønh phaàn chaát höõu cô phi cao su trong muû cao su.
Pha cao su Caùc phöùc Caùc serum Thaønh phaàn ñaùy

Frey - wyssling
Protein (0,26%) Caroteinoid Protein(0,46%) Protein(0,28%)

Phospholipid(0,5%) Plastochromanol Cyclitoid(0,5%) Cyslitoid(0,25%)
Glycolypid Phospholipid Ñöôøngsucrose(0,2%) Ñöôøng saccrose
Saéc toá Glycolipid Glutathione(0,01%) (0,7%)
Sterol ester Axit amin töï do(0,08%) Phospholipid(0,05%)
Ester of axít beùo Cysteine(0,01%) Glycolipid
Saùp thöïc vaät Caùc axít höõu cô khaùc Saéc toá
Trigly ceride(0,38%) Caùc base goác nitô Sterol ester
Sterol(0,11%) (0,04%) Ester of axit beùo
Axítbeùotöï Axít ribonucleic Saùp thöïc vaät
do(0,07%) Axít deoxyribonucleic Triglyceride(0,02%)
Tocotrienol Mononucleic Sterol
Hôïp chaát phenol Axít ascorbic(0,02%) Axit beùo töï do
(0,06%) (0,05%)
6
Diglyceride Tocotrienol
Röôïu Caùc hôïp chaát
Axít beùo faranoid phenol
Diglycerido
Monoglyceride
Röôïu
Trigoneline
Ergothioneine
Plantoquinone
Ubiquinone
( Nguoàn: Sethuaf vaø Matthews, 1992).

Chuù thích: Caùc giaù trò trong ngoaëc ñôn bieåu thò haøm löôïng tónh theo trong
löôïng muû cao su töôi. Caùc thaønh phaàn khoâng keøm theo giaù trò trong ngoaëc
ñôn coù haøm löôïng khoâng ñaùng keå.
b> phöông phaùp cheá bieán.
Moät caùch toång quaùt, saûn phaåm cuûa coâng nghieäp cheá bieán cao su
thieân nhieân coù theå ñöôïc chia laøm hai loaïi: cao su khoâ vaø cao su loûng. Cao
su khoâ laø caùc saûn phaåm döôùi daïng raén nhö cao khoái, cao su tôø, cao su
crepe…Cao su loûng laø caùc saûn phaåm döôùi daïng muû cao su coâ ñaëc ñeå coù
haøm löôïng cao su khoaûng chöøng 60%. Do phöông phaùp cheá bieán chuû yeáu
laø phöông phaùp ly taâm neân cao su loûng cuõng thöôøng ñöôïc goïi laø muû ly
taâm. Quaù trính cheá bieán muû ly taâm cuõng cho ra moät phuï phaåm laø muû
skim, chöùa khoaûng 5% cao su.
Trong cheá bieán cao su khoái, muû cao su tieáp nhaän taïi nhaø maùy ñöôïc
khuaáy troän ñieàu trong moät boàn chöùa, roài ñöôïc pha loaõng roài ñeå laéng
trong moät thôøi gian. Muû cao su ñaõ pha loaõng sau ñoù ñöôïc chuyeån sang caùc
möông vaø ñöôïc cho theâm acid ( acid formic hay acid axetic). Döôùi taùc duïng
cuûa acid, muû cao su ñoâng laïi thaønh khoái taùch khoûi phaàn dung dòch coøn
laïi ( goïi laø serum). Caùc khoái cao su sau ñoù ñöôïc gia coâng baèng nhieàu loaïi
maùy khaùc ñeå taïo thaønh caùc haït coám coù kích thöôùc chöøng 3 – 5mm. Caùc
thieát bò saáy seõ laøm khoâ caùc haït coám, vaø sau ñoù maùy neùn seõ neùn caùc
haït ñaõ khoâ laïi thaønh khoái.
Caùc saûn phaåm cao su khoâ khaùc nhö cao su tôø vaø cao su crepe cuõng
traûi qua quaù trình cheá bieán töông töï nhö treân, ngoaïi tröø söï taïo haït. Caùc
thaønh phaàn tôø vaø srepe naøy coù daïng taám moûng.
7
Coâng ngheä cheá bieán muû ly taâm.
Muû nöôùc coù khoaûng 30% haøm löôïng cao su khoâ (DRC) vaø 65%
nöôùc, thaønh phaàn coøn laïi laø caùc chaát phi cao su. Caùc phöông phaùp ñaõ
ñöôïc trieån khai ñeå coâ ñaëc muû nöôùc töø vöôøn caây laø ly taâm, tao kem vaø
boác hôi. Trong coâng nghieäp ly taâm do söï khaùc nhau giöõa taûi troïng cao su
nöôùc, caùc haït cao su döôùi daïng serum ñöôïc taùch ra nhôø löïc ly taâm ñeå saûn
xuaát ra muû ly taâm vôùi tieâu chuaån 60% DRC. Muû ly taâm sau ñoù ñöôïc xöû
lyù vôùi caùc chaát baûo quaûn phuø hôïp vaø ñöa vaøo boàn löu tröõ vaø ñeå oån
ñònh toái thieåu töø 20 – 25 ngaøy tröôùc khi xuaát.
Moät saûn phaåm phuï cuûa coâng ngheä cheá bieán muû ly taâm laø muû skim
(DRC) khoaûng 6%. Muû skim thu ñöôïc sau khi ly taâm ñöôïc ñaùnh ñoâng baèng
axít vaø sô cheá thaønh caùc tôø crep daøy hay söû duïng ñeå saûn xuaát cao su
coám döôùi nhieàu daïng khaùc nhau.
Coâng ngheä cheá bieán cao su coám.
Trong coâng ngheä naøy, muû nöôùc töø vöôøn caây cao su sau khi ñöôïc
ñaùnh ñoâng baèng axít vaø muû ñoâng vöôøn caây ñöôïcñöa vaøo daây chuyeàn
maùy sô cheá ñeå ñaït keát quaû sau cuøng laø caùc haït cao su coù kích thöôùc
trung bình 3mm tröôùc khi ñöa vaøo loø saáy. Cao su sau khi saáy xong ñöôïc
ñoùng thaønh baønh coù troïng löôïng 33,3 kg hay tuyø theo yeâu caàu cuûa khaùch
haøng.
Coâng ngheä cheá bieán muû tôø.
Muû nöôùc vöôøn caây ñöôïc loïc töï nhieân ñeå loaïi boû taïp chaát, caùc
maûnh vuïn, caùt…Muû sau ñoù ñöôïc ñoå vaøo caùc khay ñaùnh ñoâng vaø ñöôïc
pha loaõng ñeå DRC coøn khoaûng 10%, pH cuûa muû giaûm xuoáng coøn 4,5
baèng caùch söû duïng axít foomic hay axít axetic vaø muû nöôùc thöôøng ñeå
ñoâng ñaëc qua ñeâm. Sau khi hoaøn toaøn ñoâng ñaëc, taám muû ñoâng noåi leân
treân serum vaø ñöôïc ñöa qua giaøn caùn muû tôø. Caëp truïc ñoái cuûa giaøm
caùn coù caét raõnh ñeå taïo lôùp nhaên treân muû. Tôø muû sau ñoù ñöôïc ñeâm
phôi cho khoâ sau ñoù ñöôïc ñöa vaøo loø xoâng ñeå saûn xuaát muû tôø xoâng
khoùi (RSS).
Muû tôø hong khoùi (ADS) laø moät daïng muû tôø khoâng xoâng khoùi coù
maøu vaøng lôït. Vieäc cheá bieán muû ADS hoaøn toaøn gioáng nhö cheá bieán
muû RSS ngoaïi tröø khoâng xoâng khoùi. Ngöôøi ta theâm 0,04% muoái
metabisulphit vaøo muû nöôùc ñeå giöõ maøu cao su.
Sô ñoà coâng ngheä cheá bieán muû ly taâm
8
9
Amonia
Muûnöôù
c vöôø
n caây
Nöôù c ñeåröû
a caùc phöông
tieä
n tieá
p nhaän, boà
n chöù
a, Nöôù
c thaû
i
saøn
Maù
y ly taâm
Muûskim
Muûly taâ
m
Axít Nöôù
c thaû
i
sunfuric Ñaù
nh ñoâ
ng
Serum skim Cao su skim
Nöôù
c thaû
i
Caù
n crep
Nöôù
c thaû
i
chung
Sô ñoà coâng ngheä cheá muû tôø
10
Nöôù
c pha
Muûnöôù
c vöôø
n caâ
y
loaõ
ng
Boà
n nhaä
n muû Röû
a
Ñaù
nh ñoâ
ng Serum / Röû
a
Caù
n Röû
a
Saá
y Khí thaû
i
Ñoù
ng goù
i
Nöôù
c thaû
i
Sô ñoà coâng ngheä cheá bieán cao su coám
11
Muûnöôùc vöôøn caây
Nöôùc pha loaõng Boàn nhaän muû Röûa
Axít foocmic/ acetic

Möông ñaùnh ñoâng Serum/ röûa
Muûñoâng vöôøn
caây/ muûtôø
Boàn ngaâm röûa
Nöôùc röûa Maùy baêm buùa
Caùn crep soá1 Nöôùc thaûi
Maùy caùn caét Nöôùc thaûi
Loøsaáy Khí thaûi
Nöôùc hoãn hôïp

Ñoùng baønh/ ñoùng goùi cuûa nhaømaùy
2.1.2. Nguoàn goác vaø tính chaát nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán cao su.
a> Nguoàn goác cuûa nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán cao su.
12
Trong cheá bieán cao su khoâ, nöôùc thaûi sinh ra ôû caùc coâng ñoaïn khuaáy
troän, laøm ñoâng vaø gia coâng cô hoïc. Thaûi ra töø boàn khuaát troän laø nöôùc
röûa boàn vaø duïng cuï, nöôùc naøy chöùa moät ít muû cao su. Nöôùc thaûi töø
caùc möông ñoâng tuï laø quan troïng nhaát vì noù chöùa phaàn lôùn laø serum
ñöôïc taùch ra khoûi muû trong quaù trình ñoâng tuï. Nöôùc thaûi töø coâng ñoaïn
gia coâng cuõng coù baûn chaát töông töï nhöng loaõng hôn, ñaây laø nöôùc röûa
ñöôïc phun vaøo caùc khoái cao su trong quaù trình gia coâng cô ñeå tieáp tuïc loaïi
boû serum cuõng nhö caùc chaát baån.
Trong saûn xuaát muû cao su ly taâm, muû cao su sau khi khuaáy troän ñöôïc
ñöa vaøo caùc noài ly taâm quay vôùi toác ñoä chöøng 7000 voøng/ phuùt. Vôùi
toác ñoä naøy, löïc ly taâm ñuû lôùn ñeå taùch caùc haït cao su ra khoûi serum, döïa
vaøo söï khaùc bieät veà troïng löôïng rieâng cuûa chuùng. Sau khi muû cao su
ñöôïc coâ ñaëc ñaõ ñöôïc taùch ra, chaát loûng coøn laïi laø serum, vaãn coøn chöùa
khoaûng 5% cao su, seõ ñöôïc laøm ñoâng baèng sulphuric acid ñeå cheá bieán
thaønh cao su khoái vôùi moät quaù trình töông töï nhö cao su thoâng thöônøg. Cheá
bieán muû ly taâm cuõng taïo neân 3 nguoàn nöôùc thai. Nöôùc röûa maùy moùc
vaø caùc boàn chöùa, serum töø möông ñoâng tuï skim, vaø nöôùc röûa töø caùc
maùy gia coâng cô. Trong soá naøy serum cuûa muû skim laø coù haøm löôïng
chaát oâ nhieãm cao nhaát.
Saûn xuaát moät taán thaønh phaåm ( quy theo troïng löôïng khoâ) cao su
khoái, cao su tôø vaø muû ly taâm thaûi ra töông öùng khoaûng 30, 25, 18 m 3 nöôùc
thaûi.
b> Ñaëc tính cuûa nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán cao su.
Thaønh phaàn cuûa nöôùc thaûi ngaønh cao su.
Baûng 2: Thaønh phaàn hoaù hoïc cuûa nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán cao su
(mg/L).
Chuûng loaïi saûn phaåm

Chæ tieâu Khoái töø muû Khoái töø muû Cao su tôø Muû ly taâm
töôi ñoâng
N höõu cô 20,2 8,1 40,4 139
NH3 – N 75,5 40,6 110 426
NO3 –N Veát Veát Veát Veát
NO2 – N KPHÑ KPHÑ KPHÑ KPHÑ
PO4 – P 26,6 12,3 38 48
13
Al Veát Veát Veát Veát
SO42- 22,1 10,3 24,2 35
Ca 2,7 4,1 4,7 7,1
Cu Veát Veát Veát 3,2
Fe 2,3 2,3 2,6 3,6
K 42,5 48 45 61
Mg 11,7 8,8 15,1 25,9
Mn Veát Veát Veát Veát
Zn KPHÑ KPHÑ KPHÑ KPHÑ
( nguoàn: Boä moân cheá bieán, vieän nghieân cöu cao su Vieät Nam).
Töø baûn soá lieäu ta ruùt ra nhaän xeùt veà nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán cao
su.
- Khoâng coù söï khaùc bieät veà soá löôïng caùc chaát hoaù hoïc giöõa caùc
loaïi nöôùc thaûi töø caùc loaïi daây chuyeàn saûn xuaát caùc loaïi saûn
phaåm khaùc nhau. Caùc loaïi nöôùc thaûi naøy khaùc nhau chuû yeáu veà
haøm löôïng caùc chaát ñoù.
- Ngoaøi chaát oâ nhieãm höõu cô, nöôùc thaûi coøn chöùa N, P vaø K cuøng
vôùi moät soá khoaùng vi löôïng, trong ñoù ñaùng keå nhaát laø N ôû daïng
amoni vôùi haøm löôïng trong khoaûng 40 – 400mg/l.
Ñaëc tính oâ nhieãm cuûa nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán cao su.
Baûng 3: Ñaëc tính oâ nhieãm cuûa nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán cao su (mg/l).
Chuûng loaïi saûn phaåm

Chæ tieâu Khoái töø Khoái töø muû Cao su tôø Muû ly B
muû töôi ñoâng taâm TCVN
5945-1995
14
COD 3540 2720 4350 6212 100
BOD 2020 1594 2514 4010 50
Toång Nitô 95 48 150 565 60

(JKN)
Nitô amoni 75 40 110 426 1
Toång chaát raén 114 67 80 122 100

lô löûng(TSS)
5,2 5,9 5,1 4,2 6-9
Nöôùc thaûi cheá bieán cao su coù pH trong khoaûng 4,2 –5,2 do vieäc söû
duïng acid ñeå laøm ñoâng tuï muû cao su. Ñoái vôùi muû skim ñoâi khi nöôùc
thaûi coù pH thaáp hôn nhieàu ( pH=1). Ñoái vôùi cao su khoái ñöôïc cheá bieán töø
nguyeân lieäu ñoâng tuï töï nhieân thì nöôùc thaûi coù pH cao hôn ( pH = 6) vaø
tính acid cuûa noù chuû yeáu laø do caùc acid beùo bay hôi, keát quaû cuûa söï
phaân huyû sinh hoïc caùc lipid vaø phospholipid xaûy ra trong khi toàn tröû
nguyeân lieäu.
Hôn 90% chaát thaûi raén trong nöôùc thaûi cao su laø chaát raén bay hôi,
chöùng toû baûn chaát bay hôi cuûa chuùng. Phaàn lôùn caùc chaát naøy ôû daïng
hoaø tan, coøn ôû daïng lô löûng chuû yeáu chæ coù nhöõng haït cao su coøn soùt
laïi.
Haøm löôïng Nitô höõu cô thöôøng khoâng cao laém vaø coù nguoàn goác töø
protein trong muû cao su, trong khi haøm löôïng Nitô daïng amonia laø raát cao, do
vieäc söû duïng amoni ñeå choáng ñoâng tuï trong quaù trình thu hoaïch, vaän
chuyeån vaø toàn tröõ muû cao su.
Toùm laïi nöôùc thaûi cheá bieán cao su thuoäc loaïi coù tính chaát oâ nhieãm
naëng. Nhöõng chaát oâ nhieãm thuoäc 2 loaïi chaát oâ nhieãm höõu cô vaø chaát
dinh döôõng.
c> Cheá ñoä nöôùc thaûi ngaønh cheá bieán cao su.
Cheá ñoä nöôùc thaûi phuï thuoäc vaøo coâng suaát cuûa nhaø maùy, nguyeân
lieäu cheá bieán. muøa thu hoaïch vaø cheá bieán. Trong nhöõng thaùng cao ñieåm (
thaùng 8, 9) naêng suaát thu muõ cao, nhaø maùy thöôøng laøm vieäc lieân tuïc,
cheá ñoä nöôùc ñieàu hoaø 3 ca/ ngaøy, ñaây laø giai ñoaïn nöôùc thaûi ra khaù lôùn
coøn ngöôïc laïi ôû giai ñoaïn caây ruïng laù, thay laù non, baét ñaàu caïo muû,
naêng suaát giaûm nhaø maùy nghæ ñaïi tu, söûa chöûa thieát bò hoaëc saûn xuaát
15
vôùi soá löôïng nöôùc thaûi ra cuõng khoâng lôùn. Nhöng nhìn chung trong caùc ca
saûn xuaát cheá ñoä nöôùc thaûi ra töông ñoái ñieàu hoaø.
d> Löu löôïng nöôùc thaûi.
Löu löôïng nöôùc thaûi saûn xuaát ñöôïc xaùc ñònh theo coâng suaát cuûa
nhaø maùy, löu löôïng nöôùc thaûi ñöôïc tính treân moät ñôn vò nguyeân lieäu saûn
phaåm.
Löôïng nöôùc ñöôïc söû duïng trong coâng ngheäip sô cheá muû cao su bình quaân
khoaûng 30 – 35 m3/ taán muû khoâ.
Nöôùc thaûi ôû coâng ñoaïn ñaùnh ñoâng muû nöôùc: Sau 8 – 10 giôø ñaùnh
ñoâng, nöôùc cung caáp trong quaù trình ñaùnh ñoâng taùch ra vaø ñaåy khoái muû
ñaõ ñoâng noåi leân. Löôïng nöôùc söû duïng cho quaù trình ñaùnh ñoâng khoaûng
4,5 – 6,5 m3/ taán muû khoâ. Löu löôïng nöôùc thaûi khoâng oån ñònh, phuï thuoäc
vaøo chu kyø ñaùnh ñoâng, xaû nöôùc vaø röûa caùc möông ñaùnh ñoâng muû.
Nöôùc thaûi coâng ñoaïn caùn, caét: Löôïng nöôùc söû duïng trong coâng
ñoaïn caùn, caét öôùt tính khoaûng 25 – 29 m 3/ taán muû khoâ. Löu löôïng nöôùc
thaûi caùn, caét töông ñoái oån ñònh hôn nöôùc thaûi ñaùnh ñoâng
2.1.3. Ñaùnh giaù veà möùc ñoä oâ nhieãm moâi tröôøng cuûa nhaø maùy cheá
bieán cao su.
a> Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm töø nhaø maùy:
 OÂ nhieãm nöôùc:
Nöôùc thaûi sinh hoaït: ñöôïc thaûi ra töø quaù trình giaët giuõ, taém röûa, veä
sinh cuûa coâng nhaân ôû nhaø maùy.
Nöôùc thaûi coâng nghieäp: ñöôïc thaûi ra töø caùc khaâu saûn xuaát nhö
ñaùnh ñoâng, caùn, vaét, eùp…
 OÂ nhieãm khoâng khí:
OÂ nhieãm muøi: Muøi trong nöôùc thaûi thöôøng gaây ra bôûi caùc khí ñöôïc
saûn sinh trong quaù trình phaân huyû vaät chaát höõu cô. Muøi roõ reät nhaát rong
nöôùc thaûi bò phaân huyû kî khí thöôøng laø muøi cuøa H 2S, voán laø keát quaû
hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån khöû sunfat. Ngoaøi ra H 2S cuûng laø keát quaû
cuûa söï phaân huyû caû kî khí laãn hieáu khí caùc axit amin coù chöùa löu huyønh
ôû taïng thaùi khöû.
Caùc axit beùo bay hôi(VFA) laø saûn phaåm cuûa söï phaân huyû do vi sinh
vaät, chuû yeáu laø trong ñieàu kieän kî khí, caùc lipid vaø phospholipid coù trong
chaát oâ nhieãm höõu cô. Ñaây laø nhöõng axit höõu cô maïch thaúng chöùa caùc
nguyeân töû cacbon vaø 1moät nhoùm caboncyl. Coâng thöùc toång quaùt cuûa
caùc axít naøy laøCnH2n+1COOH vôùi soá nguyeân töû C töø 6 trôû xuoáng. Caùc
VAF coù soá nguyeân töû C töø 4 ñeán 6 (butyric, valeric, caproic) coù muøi tanh
hoâi. Caùc amin vaø caùc chaát höõu cô chöùa löu huyønh nhö caùc sunphua vaø
16
mercaptan cuõng coù muøi ñaëc bieät khoù chòu thöôøng gaëp trong nöôùc thaûi
chöùa chaát oâ nhieãm höõu cô.
Khí thaûi töø buoàng saáy: Do coù söû duïng moät löôïng axit trong quaù trình
ñaùnh ñoâng, hôn nöõa laïi ñöôïc saáy ôû nhieät ñoä 110 – 1100 0C, moät löôïng hôi
khí ñoäc haïi seõ phaùt sinh trong quaù trình naøy. Thaønh phaàn chuû yeáu laø hôi
axít vaø caùc loaïi hydrocacbon.
Caùc khí thaûi khaùc: Khí thaûi töø caùc phöông tieän vaän chuyeån nguyeân
vaät lieäu tôùi caùc cô sôû saûn xuaát, phöông tieän xeáp dôõ vaø vaän chuyeån
noäi boä trong cô sôû. Khi hoaït ñoäng nhö vaäy, caùc phöông tieän vaän taûi vôùi
phöông tieän tieâu thuï chuû yeáu laø xaêng vaø daàu diezel seõ thaûi ra moâi
tröôøng moät löôïng khoùi thaûi chöùa caùc chaát oâ nhieãm khoâng khí. Thaønh
phaàn khí thaûi chuû yeáu laø CO x, NOx, SOx, cacbuahydro, aldehyde, buïi vaø quan
troïng hôn caû laø chì neáu caùc phöông tieän naøy coù söû duïng nguyeân lieäu pha
chì.
 Chaát thaûi raén:
ÔÛ nhaø maùy chaát thaûi raén phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng goàm
coù:
Raùc sinh hoaït sinh ra do hoaït ñoäng sinh hoaït cuûa coâng nhaân trong nhaø
maùy bao goàm: thöïc phaåm, rau quaû dö thöøa, boïc nilon, giaáy, lon, chai.
Chaát thaûi raén sinh ra do quaù trình saûn xuaát bao goàm caùc loaïi muû cao
su pheá thaûi, caùc loaïi bao bì chöùa hoaù chaát, phuï gia. Ngoaøi ra coøn coù caùc
chaát thaûi raén laø caén buøn ñaát ñöôïc coâ ñaëc laïi ôû caùc hoá ga vaø töø heä
thoáng xöû lyù nöôùc.
b> ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm cuûa nhaø maùy cheá bieán cao su.
Hieän nay, hieän traïng oâ nhieãm moâi tröôøng taïi caùc nhaø maùy sô cheá
cao su ñang laø vaán ñeà böùc baùch caàn giaûi quyeát kòp thôøi. Töø vieäc khaûo
saùt cho ta thaáy:
- Nöôùc thaûi sô cheá cao su, sau thôøi gian toàn tröõ vaøo khoaûng 2 – 3
ngaøy, xaûy ra hieän töôïng phaân huyû, oxy hoaù aûnh höôûng xaáu ñeán moâi
tröôøng.
- Nöôùc thaûi ra nguoàn gaây oâ nhieãm traàm troïng ñoái vôùi nguoàn nöôùc
maøu, nöôùc ñuïc, ñen ngoâm, noåi vaùn lôïn côïn, boác muøi hoâi thoái noàng
ñaëc.
- Haøm löôïng chaát höõu cô khaù cao, tieâu huyû döôõng khí cho quaù trình
töï huyû, theâm vaøo ñoù cao su ñoâng tuï noåi vaùn leân beà maët ngaên caûn oxy
hoaø tan daãn ñeán haøm löôïng DO raát beù, laøm cheát thuyû sinh vaät, haïn cheá
söï phaùt trieån thöïc vaät, nhaát laø ôû nhöõng vò trí nöôùc tuø ñoä nhieãm baån
coøn bieåu hieän roõ reät.
17
- Taïi nguoàn tieáp nhaän nöôùc thaûi, do quaù trình leân men yeám khí sinh ra
caùc muøi hoâi lan toaû khaép vuøng, gaây khoù thôû, meât moûi cho daân cö,
nöôùc nguoàn bò nhieãm baån khoâng theå söû duïng cho sinh hoaït.
Vaán ñeà toàn taïi trong xöû lyù nöôùc thaûi cheá bieán cao su:
Chaát löôïng nöôùc thaûi sau xöû lyù coøn thaáp, trong ñoù maët hieäu quaû
xöû lyù chaát höõu cô coøn thaáp coù khaû naêng khaéc phuïc neáu naâng cao
coâng suaát vaø ñaûm baûo caùc thoâng soá vaän haønh cuûa caùc heä thoáng öùng
duïng. Maët chöa theå khaéc phuïc laø hieäu quaû xöû lyù amonia thaáp, bôûi vì
coâng ngheä ñang ñöôïc öùng duïng khoâng coù hoaëc ít coù khaû naêng xöû lyù
nitô moät caùch trieät ñeå.
Muøi hoâi laø vaán ñeà troïng taâm hieän nay. Taát caû caùc heä thoáng xöû
lyù nöôùc thaûi cheá bieán cao su ñeàu ñaõ bò khieáu kieän veà muøi hoâi toaû ra
trong khu vöïc laân caän. Noàng ñoä khí H 2S ño ñöôïc trong khoâng khí taïi caùc
heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi qua caùc ñôït kieåm tra laø 2 – 21 ppm.
Nhö vaäy caàn phaûi tìm kieám phöông höôùng trong nhöõng thaønh töïu cuûa
nghieân cöùu cong ngheä xöû lyù nöôùc thaûi treân theá giôùi nhaèm giaûi quyeát
vaán ñeà muøi hoâi vaø xöû lyù nitô trong nöôùc thaûi.
2.2. COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI CUÛA NHAØ MAÙY
CHEÁ BIEÁN CAO SU
2.2.1. Caùc phöông phaùp vaø coâng trình thöôøng ñöôïc söû duïng trong xöû
lyù nöôùc thaûi cao su
a> Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaøn chænh coù theå goàm moät vaøi
coâng trình ñôn vò ñöôïc trình baøy trong baûng sau:
Quy trình xöû lyù Caùc coâng ñoaïn coù theå aùp duïng
Loïc qua song chaén raùc hoaïc löôùi chaén

Laéng caùt
Cô hoïc Laéng caën höõu cô
Taùch caùc taïp chaát noåi
Laøm thoaùng
Loïc
Trung hoaø
Oxy hoaù vaø khöû truøng…
Ñoâng tuï vaø keo tuï
18
Hoaù hoïc vaø Tuyeån noåi

hoaù lyù Haáp thuï vaø haáp phuï
Trao ñoåi ion
Caùc quaù trình taùch baèng maøng
Caùc phöông phaùp ñieän hoaù
- Caùc phöông phaùp hieáu khí

Xöû lyù nöôùc thaûi trong caùc coâng trình töï nhieân
Sinh hoïc Xöû lyù nöôùc thaûi trong caùc coâng trình nhaân taïo
- Caùc phöông phaùp yeám khí
b> Caùc coâng trình thöôøng ñöôïc aùp duïng trong xöû lyù nöôùc thaûi cao su
1. Beå suïc khí.
Caùc beå suïc khí thöôøng ñöôïc boá trí 2, 4 hoaëc 6 ñôn vò song song hay
noái tieáp hoaëc vöøa song song vöøa noái tieáp, trong caùc heä thoáng. Ñaây laø
caùc beå ñöôïc ñaøo treân neàn ñaát, vaùch coù keø ñaù, moát soá coù ñaùy beâ
toâng. Chuùng söû duïng thieát bò suïc khí beà maët, ñöôïc boá trí vaän haønh luaân
phieân. Trong phaàn lôùn cac heä thoáng, beå suïc khí ñi sau hoà kî khí. Trong moät
soá tröôøng hôïp chuùng ñöôïc duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi thoâ.
2. Hoà oån ñònh.
Coù ñuû 3 loaïi: hoä kî khí, hoà tuyø choïn vaø hoà hieáu khí vaø thöôøng
ñöôïc boá trí noái tieáp nhau thaønh moät heä thoáng hoaøn chænh. Keát caáu caùc
hoà töông töï beå suïc khí. Trong moät soá heä thoáng, hoà kî khí ñöôïc noái tieáp
baèng beå suïc khí vaø sau ñoù laø hoà hieáu khí.
3. Caùc beå tuyeån noåi.
Caùc beå tuyeån noåi ñöôïc ñöa vaøo heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi nhaèm
muïc ñích loaïi chaát raén lô löûng, maø chuû yeáu laø caùc haït coa su trong nöôùc
thaûi thoâ. Ñaây laø caùc caáu kieän beâ toâng ñi keøm vôùi thieát bò suïc khí,
thieát bò gaïn vaø pha troän hoaù chaát. Beå tuyeån noåi thöôøng ñöùng moät mình
hoaëc ñi sau moät beå gan sô boä. ÔÛ ñaàu vaøo heä thoáng hoaù chaát thöôøng
ñöôïc söû duïng ôû ñaây laø nöôùc voâi, pheøn nhoâm Al 2(SO4).14 H2O vaø caùc
polyme trôï keo tuï.
4. Beå kî khí lôùp buøn.
19
Ñöôïc ñaët sau moät beå gaïn hay beå tuyeån noåi, vaø ñöôïc noái tieáp baèng
moát traïm xöû lyù hieáu khí. Beå naøy coù keát caáu beâ toâng chia thaønh nhieàu
ngaên vaø ñi keøm vôùi bôm ñieàu hoaø löu löôïng ñeå duy trì lôùp buøn haït ôû
traïng thaùi lô löûng.
5. Beå thoåi khí.
Beå thoåi khí ñöôïc boá trí sau beå UASB hay beå tuyeån noåi. Ñaây laø moät
beå baèng beâ toâng coù laép moät heä thoáng phaân phoái khí ñöôïc cung caáp töø
caùc thieát bò neùn khí. Theo sau caùc beå thoåi khí laø caùc beå laéng.
6. beå luaân phieân.
Laø moät bieán theå cuûa coâng ngheä buøn hoaït tính. Ñaây laø caùc beå
baèng beâ toâng coù laép caùc thieát bò thoåi khí töø döôùi ñaùy. Caùc giaùn ñoaïn
cuûa coâng ngheä buøn hoaït tính (naïp, suïc khí, laéng, xaû) ñöôïc thöïc hieän luaân
phieân trong moát beå. Heä thoáng beå luaân phieân duy nhaát trong ngaønh cao su
ñöôïc laép ñaët sau moät beå UASB.
7. Beå loïc sinh hoïc.
Duy nhaát trong ngaønh cao su ñöôïc laép ñaët sau moät beå thhoåi khí vaø beå
laéng, nhaèm muïc ñích laøm saïch nöôùc thaûi laán cuoái. Ñaáy laø beå beâ toáng
coù chöùa caùc lôùp giaù theå goàm ñaù caùc vaø haït nhöïa.
Phaàn lôùn caùc heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi noùi treân ñeàu coù moät beå
gaïn muû cao su vaø moát beå ñieàu hoaø löu löôïng ôû ñaáu vaøo, coù hoaëc
khoâng coù söû duïng hoaù chaát ñeå trung hoaø pH cuûa nöôùc thaûi ñaàu vaøo.
2.2.2. Moät soá daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi nhaø maùy cheá
bieán cao
Sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä cuûa nhaø maùy cao su Phuù Rieàng
20
Beåpha
xuùt
Song Beålaéng Beåñieåu Traïm Beåtuyeån Beåtroän

chaén raù
c caù
t hoaø bôm noåi vaù
ch ngaên
Hoàthoåi
Hoàlaéng BeåUASB
khí
Ngaên Ngaên Traïm

chöù
a raù
c chöù
a caù
t khí neù
n Traïm
thu khí
Sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä cuûa nhaø maùy cao su Ñoàng Nai
Maùy neùn
Xöôûng Beågaïn khí
muûnöôùc muû
Beå
Beåñieàu Thieát bò Beåsinh
tuyeån
hoaø taïo aùp löïc hoïc kî khí
Xöôûng Beålaéng noåi
muûtaïp caùt
Hoàkòkhí
Saân
phôi caùt
Hoàxöûlyù Hoàxöûlyù Hieáu khí cöôõng
boåxung boåxung böùc( troän beà
baäc 2 baäc 1 maët)
Sô ñoà daây chuyeàn coâng ngheä cuûa nhaø maùy cao su Loäc Ninh
21
Nöôùc thaûi Beågaïn Beågom
Beåtuyeån Beåñieàu Beå
muû noåi hoaø UASB
Buøn khoâlaøm Maùy eùp Beåneùn Beåchöùa Beålaéng

Aerotant
phaân boùn buøn buøn buøn 2
Hoàhoaøn
thieän
Soâng
2.2.3.Löïa choïn sô ñoà coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi nhaø maùy cheá bieán
cao su
Vieäc löïa choïn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi caàn phaûi döïa vaøo caùc
yeáu toá sau:
- Löu löôïng, thaønh phaàn, tính chaát nöôùc thaûi ôû ñaàu vaøo.
- Tieâu chuaån xaû nöôùc thaûi vaøo caùc nguoàn tieáp nhaän töông öùng.
- Tính kinh teá cuûa coâng trình ( xaây döïng vaø vaän haønh).
- Dieän tích maët baèng coâng trình.
- Döïa vaøo ñieàu kieän töï nhieân xaõ hoäi taïi vuøng maø coâng trình xaây
döïng ( cao trình, khí haäu, vaät lieäu…)
- Nhöõng ñieàu kieän thieát bò hieän coù treân thò tröôøng.
Töø nhöõng ñieàu kieän ñaõ phaân tích, coù theå löïa choïn coâng ngheä xöû
lyù nhö sau:
1. Beå gaïn muû
Nöôùc thaûi nhaø maùy cheá bieán cao su coù haøm löôïng muû cao su lôùn vì
theá tröôùc tieân caàn cho qua beå gaïn muû roài môùi ñeán beå gom ñeå loaïi boû
moät phaàn muû cao su vaø caùc chaát daïng lö löûng.
2. Beå gom.
Nöôùc vaøo beå goâm qua song chaén raùc ñeå traùnh laøm hö haïi bôm ôû coâng
trình phía sau. Sau ñoù ñöôïc bôm qua beå ñieàu hoaø
3. Beå ñieàu hoaø.
Löu löôïng vaø noàng ñoä nöôùc thaûi cao su luoân thay ñoåi theo muøa vì
vaäy caàn cho qua beå ñieàu hoaø tröôùc khi qua caùc quaù trình xöû lyù sinh hoïc.
Beå ñieàu hoaø coù taùc duïng ñieàu hoaø löu löôïng nhaèm duy trì doøng thaûi
22
ñaàu vaøo gaàn nhö khoâng ñoåi khaéc phuïc caùc vaán ñeà khi vaän haønh do dao
ñoäng nöôùc thaûi gaây ra vaø naâng cao hieäu quaû xöû lyù cho caùc coâng trình
ôû cuoái daây chuyeàn xöû lyù.
4. Beå tuyeån noåi.
Maëc duø sau khi qua beå gaïn cao su nhöng khoâng theå laáy heát löôïng cao
su chöa ñoâng trong nöôùc thaûi, do ñoù phaûi tieáp tuïc cho qua beå tuyeån noåi.
Beå tuyeån noåi ñöôïc söû duïng ôû ñaây laø beå tuyeån noåi khi hoaø tan coù hoaù
chaát keo tuï thích hôïp cho vieäc xöû lyù caùc haït cao su. Hieäu quaû khöû SS coù
theå ñaït 80- 90 %. Nöôùc thaûi qua beå tuyeån noåi nhaèm muïc ñích giaûm caøng
ít löôïng cao su thì caøng thuaän lôïi vaø oån ñònh cho quaù trình xöû lyù sinh hoïc
phía sau.
5. Beå Aerotant
Nhaèm xöû lyù caùc hôïp chaá höõu cô sau khi qua beå tuyeån noåi
6. Beå laéng 2
Maøng vi sinh vaät ñöôïc taïo neân ôû beå Aerotant cuøng vôùi nöôùc thaûi
chaûy vaøo beå laéng ñôït 2. Nhieäm vuï cuûa beå laéng ñôït 2 laø giöõ caùc maøng
vi sinh vaät laïi beå döôùi daïng caën laéng.
7. Hoà hoaøn thieän.
Nöôùc thaûi sau khi qua caùc coâng trình treân vaãn coøn nitô vaø coù muøi
hoâi gaây ra bôûi caùc khí ñöôïc sinh ra trong quaù trình phaân huyû vaät chaát
höõu cô. Vì vaäy caàn tieáp tuïc cho qua hoà hoaøn thieän ñeå xöû lyù nitô vaø
muøi.
9 . Heä thoáng xöû lyù buøn
Buøn sinh ra töø beå tuyeån noåi, beå Aerotant vaø beå laéng 2 seõ ñöôïc thu
gom taäp trung vaøo beå chöùa buøn, sau ñoù ñöôïc cho qua beå neùn buøn nhaèm
taêng haøm löôïng TS ñeå taêng hieäu quaû taùch nöôùc ôû giai ñoaïn eùp buøn.
Buøn khoâ sau xöû lyù ñöôïc duøng laøm phaân boùn.
Chöông 3: CÔ SÔÛ THIEÁT KEÁ CUÛA ÑOÀ AÙN

3.1. LYÙ THUYEÁT VEÀ QUAÙ TRÌNH TUYEÅN NOÅI
Tuyeån noåi laø phöông phaùp ñöôïc aùp duïng töông ñoái roäng raõi nhaèm
loaïi boû caùc taïp chaát khoâng tan trong nöôùc vaø khoù laéng. Trong nhieàu
tröôøng hôïp, tuyeån noåi coøn ñöïoc söû duïng ñeå taùch caùc chaát tan nhö chaát
hoaït ñoäng beà maët. Tuyeån noåi ñöôïc aùp duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi cuûa
23
nhieàu ngaønh saûn xuaát nhö: cheá bieán daàu moû, tô sôïi nhaân taïo, giaáy, da,
hoaù chaát, cao su, thuyû saûn…
Baûn chaát cuûa quaù trình tuyeån noåi laø caùc phaàn töû coù beà maët kî
nöôùc seõ coù khaû naêng dính keát vaøo caùc boït khí. Khi caùc boït khí vaø caùc
phaàn töû phaân taùn cuøng chuyeån ñoäng trong nöôùc thì caùc phaàn töï do seõ
taäp trung laïi beà maët caùc boït khí laøm cho tyû troïng cuûa toå hôïp caën khí
giaûm vaø löïc ñaåy noåi xuaát hieän. Khi löïc ñaåy noåi ñuû lôùn seõ ñaåy caùc
boït baùm dính treân boït khí leân beà maët . Caùc phaàn töû naøo khoâng coù khaû
naêng dính keát vaøo boït khí thì seõ ôû laïi trong nöôùc thaûi.Quaù trình tuyeån
noåi coù theå söû duïng ñeå loaïi boû daàu môõ, caën lô löûng vaø neùn buøn sinh
hoïc( buøn hoaït tính, maøng vi sinh vaät).
Hieäu quaû phaân rieâng baèng tuyeån noåi phuï thuoäc vaøo kích thöôùc vaø
soá löôïng boït khí. Kích thöôùc toái öu cuûa boït khí laø 15 – 30 m. Ñeå coù kích
thöôùc boït khí oån ñònh trong quaù trình tuyeån noåi, ngöôøi ta duøng chaát taïo
boït. Chaát taïo boït coù theå laø daàu thoâng, phenol, ankyt, sunfat natri, cresol
CH3C6H4OH.
3.1.1.Caùc phöông phaùp tuyeån noåi.
3.1.1.1. Tuyeån noåi vôùi söï taùch khoâng khí töø dung dòch.
Phöông phaùp naøy ñöôïc aùp duïng ñeå laøm saïch nöôùc thaûi chöùa haït oâ
nhieãm raát mòn. Baûn chaát cuûa phöông phaùp naøy laø taïo dung dòch quaù
baõo hoaø khoâng khí. Khi giaûm aùp suaát caùc boït khoâng khí seõ taùch ra khoûi
dung dòch vaø laøm noåi chaát baån.
Tuyø thuoäc vaøo bieän phaùp taïo dung dòch quaù baõo hoaø ngöôøi ta chia
ra caùc loaïi tuyeån noåi sau:
a> Tuyeån noåi chaân khoâng:
Phöông phaùp naøy ñöôïc ñeà xuaát bôûi Elmor naêm 1904. Trong tuyeån noåi
chaân khoâng, nöôùc thaûi ñöôïc baõo hoaø khoâng khí ôû aùp suaát khí quyeån
trong buoàng thoâng khí, Sau ñoù cho vaøo buoàng tueåyn noåi trong ñoù aùp suaát
giöõ ôû khoaûng 225- 300mmHg baèng bôm chaân khoâg. Trong buoàng tuyeån
noåi, Caùc bong boùng khí raát nhoû thoaùt ra laøm noåi moät phaàn chaát baån.
Quaù trình tuyeån noåi keùo daøi 20 phuùt.
Öu ñieåm:
- Söï taïo boït khí vaø söï keát dính vôùi caùc haït baån dieãn ra trong moâi
tröôøng yeân tónh
- Tieâu hao naêng löôïng laø toái thieåu.
Nhöôïc ñieåm:
24
- Ñoä baõo hoaø cuûa nöôùc bôûi khoâng khí khoâng lôùn, vì vaäy khoâng aùp
duïng ñöôïc khi noàng ñoä haït lô löûng cao( khoâng loùn hôn 250 –
300mg/l), caàn phaûi cheá taïo thieát bò tuyeån noåi kín vaø boá trí caøo cô
khí trong ñoù.
- Khoâng theå aùp duïng cho nöôùc thaûi coù nhieät ñoä cao, vì khi nhieät ñoä
cao ñoä hoaø tan cuûa khoâng khí giaûm.
b> Tuyeån noåi aùp löïc ( tuyeån noåi khí hoaø tan).
Tuyeån noåi aùp löïc phoå bieán hôn tuyeån noåi chaân khoâng. Phöông phaùp
naøy cho pheùp laøm saïch nöôùc vôùi noàng ñoä chaát lô löûng cao (4 –5 g/l).
thieát bò tuyeån noåi aùp löïc so vôùi thieát bò taùch daáu baûo ñaûm noàng ñoä
taïp chaát coøn laïi trong nöôùc nhoû hôn 5 – 10 laàn vaø kích thöôùc nhoû hôn 5-
10 laàn. Quaù trình ñöôïc tieán haønh trong 2 giai ñoaïn:
1. baõo hoaø nöôùc baèng khoâng khí döôùi aùp suaát cao
2. taùch khí hoaø tan döôùi aùp suaát khí quyeån.
Öu ñieåm:
- laøm saïch nöôùc vôùi noàng ñoä chaát lô löûng cao ( 4 – 5 g/l).
- taïo ra caùc boït khí ñeàu vaø mòn.
- Hieäu quaû khöû caën lô löûng cao ( 80- 85%).
Nhöôïc ñieåm:
- Hieäu quaû xöû lyù phuï thuoäc vaøo nhieät ñoï, nöôùc vaø aùp suaát laøm
thoaùng neân ñoøi hoûi trình doä kyõ thuaät khi vaân haønh.
- Phöông phaùp naøy khoâng coù hieäu quaû khi nhieät ñoä lôùn hôn 400C.
c> Tuyeån noåi bôm daâng:
Thieát bò bôm daâng ñöôïc söû duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi trog coâng
nghieäp hoaù hoïc.
Öu ñieåm:
- Coù keát caáu ñôn giaûn.
- Chi phí naêng löôïng khoaûng 2 –4 laàn ít hôn thieát bò aùp suaát.
Nhöôïc ñieåm:
- Buoàng tuyeån noåi phaûi ñöôïc boá trí cao.
Sô ñoà heä thoáng tuyeån noåi bôm daâng
25
Nöôùc thaûi
Beåtuyeån noåi Caën

Boàn cao vò
Nöôùc saïch
Bình
suïc Khoâng khí
khí
3.1.1.2. tuyeån noåi vôùi söï phaân taùn khoâng khí baèng cô khí.
Söï phaân taùn khí trong maùy tuyeån noåi naøy ñöïôc thöïc hieän bôûi bôm
tuabin kieåu caùnh quaït, ñoù laø ñóa coù caùnh quay höôùng leân treân. Thieát bò
naøy ñöôïc öùng duïng ñeå xöû lyù nöùoc coù noàng ñoä caùc haït lô löûng
cao( lôùn hôn 2 g/l). Khi quay caùnh quaït trong chaát loûng xuaát hieän moät soá
löôïng lôùn caùc doøng xoaùy nhoû vaø ñöôïc phaân taùn thaønh caùc boït khí coù
kích thöôùc xaùc ñònh. Möùc ñoä phaân taùn caøng cao boït khí caøng nhoû quaù
trình coøn hieäu quaû. Tuy nhieân neáu vaän toác quay cao seõ laøm taêng ñoät
ngoät doøng chaûy roái vaø coù theå phaù vôõ toå hôïp haït – khí, do ñoù laøm
giaûm hieäu quaû xöû lyù.
Ñeå ñaït hieäu quaû tuyeån noåi ñoä baõo hoaø khoâng khí cuûa nöôùc phaûi
cao ( 10-15% theå tích). Thoâng thöôøng maùy tuyeån noåi goàm moät soá buoàng
maêc noái tieáp. Döôøng kính caùnh quaït 600- 700mm.
Thieát bò khí ñoäng ñöôïc söû duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi chöùa taïp chaát
hoaø tan coù tính aên moøn. Söï taùch boït khí ñaït ñöôïc nhoà voøi phun ñaëc bieät
gaén treân oáng phaân phoái khí. Thöôøng voøi phun coù ñöôøng kính loå 1- 1,2
mm. Aùp suaát laøm vieäc tröôùc voøi phun 100- 200m/s. Thôøi gian tuyeån noåi
ñöôïc xaùc ñònh baèng thöïc nghieäm, thöôøng trong khoaûng 15 – 20 phuùt.
Hieän nay ngöôøi ta duøng caùc maùy tuyeån noåi cô khí ñöôïc saûn xuaát
ñaïi traø trong tuyeån noåi quaëng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi. Nhö vaäy thieát keá
cuûa caùc caùnh khuaáy vaø thoâng soá hoaït ñoäng khoâng toái öu khi xöû lyù
nöôùc thaûi. Ñeå tuyeån noåi nöôùc thaûi caàn ñeà xuaát moät thieát keá tuyeån
noåi môùi coù xeùt ñeán nhöõng tính ñaëc hieäu cuûa quaù trình: chaát oâ nhieãn bò
phaân taùn, naêng suaát taïo boït thaáp ( 1 – 5%) vaø caàn loaïi boû hoaøn toaøn
caùc thaønh phaàn nhieãm baå. Noàng ñoä cuoái cuøng khoâng ñöôïc vöôït quaù
vaøi mg trong moät lít.
- Öu ñieåm: xöû lyù nöôùc coù noàng ñoä caùc haït lô löûng cao( .2g/l)
26
- Nhöôïc ñieåm: Khoù taïo ñöôïc nhöõng boït khí phaân taùn toát. Nhö vaäy
phöông phaùp naøy khoâng ñöôïc duøng ñeå xöû lyù trieät ñeå caùc loaïi
nöôùc thaûi.
3.1.1.3. tuyeån noåi nhôø caùc taám xoáp.
Khi cho khoâng khí qua caùc taám söù xoáp seõ thu ñöôïc boït khí coù kích
thöôùc baèng:
R= 6 4 r 2
ÔÛ ñaây: R,r- baùn kính bong boùng khí vaø loå, m
- söùc caêng beà maët cuûa nöôùc,
Hieäu quaû tuyeån noåi phuï thuoäc loã xoáp, aùp suaát khoâng khí, löu löôïng
khoâng khí, thôøi gain tuyeån noåi, möïc nöôùc trong thieát bò tuyeån noåi. Theo
soá lieäu thöïc nghieäm kích thöôùc loã 4 – 20 m, aùp suaát khoâng khí 0,1 – 0,2
Mpa, löu löôïng khoâng khí 40 – 70 m3/m2h, thôøi gian tuyeån noåi 20 – 30 phuùt,
möïc nöùoc trong buoàng tuyeån noåi 1,5 – 2,0 m.
Öu ñieåm:
- keát caáu buoàng tuyeån noåi ñôn giaûn;
- Chi phí naêng löôïng thaáp
Nhöôïc ñieåm:
- Caùc loå xoáp mau bò baån vaø deõ bòt kín
- Khoù choïn vaät lieäu coù loã gioáng nhau ñeå taïo boït khí nhuyeãn vaø kích
thöôùc baèng nhau.
3.1.1.4. Caùc phöông phaùp tuyeån noåi khaùc.
a> Tuyeån noåi hoaù hoïc:
Trong quaù trình xöû lyù nöôùc coù theå dieãn ra caùc quaù trình hoaù hoïc
vôùi söï phaùt sinh caùc khí khaùc nhö: O 2, CO2,Cl2…boït cuûa caùc khí naøy coù
theå keát dính vôùi caùc chaát lô löûng khoâng tan vaø ñöa chuùng leân lôùp boït.
Nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø tieâu hao nhieàu hoaù chaát, neân
khoâg ñöôïc öùng duïng trong coâng nghieäp.
b> Tuyeån noåi sinh hoïc:
Phöông phaùp naøy ñöôïc öùng duïng ñeå neùn caën töø beå laéng ñôït 1 khi
xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït. Trong phöông phaùp naøycaën ñöïoc ñun noùng
baèng hôi nöôùc ñeán 35- 550C vaø nhieät ñoä naøy ñöôïc giöõ vaøo ngaøy ñeâm.
Do hoaït ñoäng cuûa caùc vi sinh vaät caùc boït khí sinh ra vaø mang caùc haït caën
leân lôùp boït, ôû ñoù chuùng ñöôïc neùn vaø khöû nöôùc. Baèng caùchnaøy trong
27
voøng 5- 6 ngaøy ñeâm ñoä aåm cuûa caën coù theå giaûm ñeán 80% vaø ñôn giaûn
hoaù quaù trình xöû lyù caën tieáp theo.
c> Tuyeån noåi ion:
Quaù trình naøy ñöôïc tieán haønh nhö sau: Ngöôøi ta cho khoâng khí vaø
chaát hoaït ñoäng beà maët vaøo nöôùc thaûi. Chaát hoaït ñoäng beà maët trong
nöôùc taïo thaønh caùc ion coù ñieän tích traùi daáu vôùi ñieän tích cuûa ion caàn
loaïi ra. Khoâng khí ôû daïng boït coù traùch nhieäm ñöa chaát hoaït ñoäng beà maët
leân lôùp boït.
d> tuyeån noåi ñieän hoaù.
Laøm thoaùng ñieän hoaù chuû yeáu bao goàm ñieän giaûi nöôùc. Khi doøng
ñieän ñi qua moâi tröôøng loûng, Hydro ñöôïc phoùng thích ôû catode vaø oxy ôû
anode. Quaù trình ñieän giaûi nöôùc maùy tieâu thuï nhieàu ñieän naêng. Trong
nöôùc thaûi coâng nghieäp ñieän naêng tieâu thuï ít hôn bôûi vì söï hieän dieän cuûa
caùc muoái. Caùc cation K+, Na+, Ca2+, Fe2+ vaø caùc haït khaùc goáp phaàn söï
truyeàn taûi doøng ñieän tôùi catode. Caùc anion SO 42-, Cl-, PO43- vaø caùc haït
khaùc tôùi anode, chuùng khoâng bò oxy hoaù ôû ñieän cöïc do quaù trình ñieän
theá chuaån cao. Cation coù ñieän theá phoùng thích lôùn hôn Hydro ñöôïc phoùng
thích ôû catode taïo keát tuûa döôùi daïng xoáp kim loaïi. ÔÛ noàng ñoä H + thaáp
cation trong nöôùc thaûi coâng nghieäp, söï ñieän giaûi coù theå xaûy ra do söï tích
ñieän cuûa phaân töû nöôùc ôû catode vaø OH- ôû anode.
Khaùc vôùi nhöõng phöông phaùp laøm thoaùng duøng khoâng khí ñeå tuyeån
noåi, trong phöông phaùp ñieän hoaù phase khí laø Hydro laø chaát tuyeån noåi tích
cöïc. Trong tuyeån noåi ñieän hoaù, khí ñöôïc taïo ra döôùi daïng nhöõng bong
boùng cöïc kyø nhoû kích thöôùc 20 micromet cuõng laø yeáu toá thuaän lôïi. Caàn
löu yù oxy taïo ra ôû anode goáp phaàn oxy hoaù chaát höõa cô.
Trong nöôùc trung tính, kieàm yeáu vaø acid söï aên moøn maïnh meõ caùc
anode kim loaïi xaûy ra cuøng vôùi söï taïo thaønh cuûa Hydroxide, cuõng haáp
phuï moät phaàn chaát höõu cô, sau ñoù ñöôïc tuyeån noåi bôûi Hydrogen vaø ñöôïc
loaïi khoûi nöôùc döôùi daïng boït. Do ñoù moät vaøi taùc giaû goïi quaù trình xöû
lyù ñieän hoaù vôùi anode lim loaïi laø tuyeån noåi – keo tuï ñieän hay tuyeån noåi
– taïo boâng ñieän. Nhöõng yeáu toá naøy cho pheùp xöû lyù ôû toác ñoä raát cao.
Noàng ñoä toàn dö cuûa chaát tan trong ether trong nöôùc thaûi töø nhaø maùy caùn
noùng coù theå giaûm coøn 2 –3 mg/l sau tuyeån noåi ñieän hoaù.
e> tuyeån noåi töï nhieân.
Tuyeån noåi töï nhieân thöôøng duøng trong taát caû caùc quaù trình loaïi boû
so boï daàu môõ Phöông phaùp naøy( hai pha) coù theå tieán haønh tröôùc söï hôïp
tính( cho pheùp lieân keát caùc haït nhoû)ñeå ñaït ñöôïc moät kích thöôùc nhoû
nhaát thuaän lôïi cho vieäc taùhc.
28
Nhöôïc ñieåm: Tuyeån noåi töï nhieân coù theå sinh ra khí do quaù trình leân men,
ñoù laø tröôøng hôïp cuûa “muû buøn” cuûa coâng trình tieâu buø coù noàng ñoä
MS töø 20 – 40%, do ñoù tyû trong chæ coù 0,7 –0,8 Kg/l.
3.1.2. Tuyeån noåi aùp löïc( tuyeån noåi khí hoaø tan)
3.1.2.1.Nguyeân lyù chung.
Trong tuyeån noåi aùp löïc, nöôùc ñöôïc bôm vaøo bình aùp löïc, ôû ñoù nöôùc
ñöôïc baõo hoaø khoâng khí. Khoâng khí ñöôïc ñöa vaøo baèng maùy neùn hoaëc
baèng ejector ñaët ôû ñaàu noái oáng huùt cuûa bình aùp löïc vaø oáng coù aùp cuûa
bôm ly taâm.
Nöôùc bôm vaøo bình aùp löïc coù theå laø nöôùc thoâ ( sô ñoà tröïc tieáp)
hoaëc nöôùc sau xöû lyù ñöôïc hoaøn nguyeân laïi( sô ñoà hoaøn löu).
Töø bình aùp löïc nöôùc ñaõ baõo hoaø khoâng khí chaûy vaøo beå tuyeån
noåi qua moät van giaûm aùp. Khi haï ñeán aùp suaát khí quyeån, khí hoaø tan ñöôïc
taùch ra vaø thöïc hieän quaù trình tuyeån noåi.
Khi duøng tuyeån noåi tröïc tieáp, toaøn boä theå tích nöôùc thoâ chaûy vaøo
bình aùp löïc. Khi duøng tuyeån noåi hoaøn löu coù 20 – 50% nöôùc sau xöû lyù
ñöôïc ñöa trôû veà bình aùp löïc. Ngoaøi ra coøn coù tröôøng hôïp 30 – 70% nöôùc
thoâ chaûy vaøo bình aùp löïc, phaàn coøn laïi ñi thaúng vaøo beå tuyeån noåi.
Sô ñoà tröïc tieáp cho pheùp baõo hoaø khoâng khí toaøn boä löôïng nöôùc
thoâ, khi chaûy vaûo beå tuyeån noåi, caùc boït khí nhoû taïo thaønh ngay beân
caïnh caùc haït caën neân raát deã taïo thaønh caùc haït keo khí. Sô ñoà naøy ñôn
giaûn trong thieát keá vaø vaän haønh nhöng chi phí naêng löôïng cao, khoâng thích
hôïp ñeå aùp duïng trong tröôøng hôïp nöôùc thoâ coù boâng caên, ví caùc haït caën
coù theå bò phaù vôõ trong bình aùp löïc hoaëc khi ñi qua bôm ly taâm.
Sô ñoà hoaøn löu thöôøng ñöôïc öùng duïng trong tröôøng hôïp nöôùc ñaõ cho
hoaù chaát deå keo tuï thaønh boâng caën, hoaëc laø giai ñoaïn tieàn xöû lyù cuûa
nöôùc thaûi trong quaù trình xöû lyù sinh hoïc, cuõng nhö trong xöû lyù ñeå coâ
ñaët buøn hoaït tính. Khi ñoù löôïng nöôùc baõo hoaø khoâng khí seõ ít hôn ôû sô
ñoà tröïc tieáp. Löu löôïng khí ñöôïc tính treân löôïng caën vaø ñöôïc ñieàu chænh
theo löu löôïng nöôùc hoaøn thu. Trong sô ñoà naøy dung tích beå tuyeån noåi seõ
lôùn hôn.
Ñeå xöû lyù nöôùc hoaëc nöôùc thaûi coâng nghieäp, thöôøng duøng sô ñoà
hoaøn löu vôùi löu löôïng nöôùc hoaøn löu chieám 10 –50% löu löôïng xöû lyù, ôû
aùp suaát 3 –6 bar. Ôû aùp suaát naøy löôïng khí hoaø tan chieám gaàn 70% nöôùc
baõo hoaø.
Trong tröôøng hôïp coâ ñaëc buøn ( ôû caùc nhaø maùy xöû lyù nöôùc hoaëc
nöôùc thaûi) coù theå cho vaøo bình aùp löïc toaøn boä löu löôïng caàn xöû lyù
hoaëc chæ ñöa vaøo löôïng nöôùc hoaøn löu.
29
3.1.2.2.Caùc quaù trình trong tuyeån noåi aùp löïc.
Trong quaù trình tuyeån noåi xaûy ra laàn löôïc caùc coâng ñoaïn sau ñaây:
- Caáp khoâng khí vaøo nöôùc
- Hoaø tan khoâng khí vaøo nöôùc
- Taïo boït khí töø dung dòch quaù baõo hoaø khí
- Keát dính boït khí
- Baùm dính caën vaøo boït khí
- Taùch caën ra khoûi nöôùc trong beã tuyeån noåi.
1. Quaù trình caáp khí vaøo nöôùc.
Coù theå thöïc hieän vieäc caáp khí vaøo nöôùc baèng moät trong 3 caùch sau
ñaây:
- Caáp khí theo ñöôøng oáng huùt cuûa bôm
Khi ñöa khí vaøo phía tröôùc bôm seõ taêng cöôøng khaû naêng taùn nhoû
khoâng khí trong bôm. Tuy nhieân sô ñoà naøy laøm giaûm coâng suaát vaø aùp
löïc cuûa bôm, ngoaøi ra cheá ñoä laøm vieäc cuûa bôm seõ bò xaáu ñi.
- Caáp khí theo ñöôøng oáng coù aùp cuûa bôm.
Do nhöõng nhöôïc ñieåm neâu treân ngöôøi ta thöôøng caáp khí theo ñöôøng aùp
löïc cuûa bôm. Ñeå ngaên ngöøa nöôùc rôi vaøo oáng caáp khí phaûi laép theâm
moät van moät chieàu.
- Duøng ejector.
Hai sô ñoà treân ñöôïc öùng duïng trong tröôøng hôïp caùc chaát lô löûng trong
nöôùc coù kích thöôùc lôùn. Söï dao ñoäng möïc nöôùc trong beå tieáp nhaän
laøm aûnh höôûng ñeán cheá ñoä bôm, do ñoù möïc nöôùc trong beå khoâng
ñöôïc thaáp hôn 0,5m vaø thöôøng dao ñoäng trong khoaûng 1,5 – 2m. Ñeå baûo
ñaûm möïc nöôùc naøy, coù theå hoaøn löu trôû laïi beå tieáp nhaän moät ít
nöôùc sau xöû lyù khi caàn thieát.
2. Quaù trình hoaø tan khí vaøo nöôùc.
Hieäu quaû tuyeån noåi phuï thuoäc vaøo löu löôïng khí hoaø tan trong nöôùc
vaø löôïng boït khí thoaùt ra töø dung dòch quaù baõo hoaø.
Theo ñònh luaät Henry, khi nhieät ñoä khoâng ñoåi, ñoä hoaø tan cuûa khí
trong chaát loûng tyû leä thuaän vôùi aùp suaát rieâng phaàn cuûa khí:
C = k P,
Trong ñoù :
C= ñoä hoaø tan cuûa khí
30
k= haèng soá henry, phuï thuoâc vaøo nhieät ñoä vaø moâi tröôøng chaát loûng
P=aùp suaát rieâng cuûa khí.
Khi nhieät ñoä taêng, ñoä hoaø tan cuûa khoâng khí trong nöôùc bò giaûm ñi.
Toác ñoä hoaø tan khí phuï thuoäc vaøo caùnh khuaáy troän khoâng khí vaø
nöôùc. Khi duøng ejector, toác ñoä naøy laø 0,8 l/phuùt, maùy khuaáy ñöôïc 30
l/phuùt. Coù theå giaûi thích nhö sau: Cöôøng ñoä khuaáy troän hoãn hôïp khí –
nöôùc aûnh höôûng ñeán kích thöôùc cuoái cuøng cuûa boït khí vaø dieän tích beà
maët tieáp xuùc hai pha khí- nöôùc, do ñoù seõ aûnh höôûng ñeán toác ñoä hoaø tan
cuûa khí vaøo nöôùc. Vôùi toác ñoä 0,8 l/phuùt, thôøi gian ñaït söï baõo hoaø hoaøn
toaøn laø 2 – 3 phuùt.
Söï hoaø tan khí vaøo nöôùc xaûy ra hoaëc trong oáng coù aùp hoaëc trong
bình aùp löïc. Tröôøng hôïp hoaø tan khí trong oáng daãn chæ ñöôïc aùp duïng khi
bôm ñaët caùch beå tuyeån noåi ít nhaát 50 – 60m, hoaëc phaûi duøng heä thoáng
oáng zic zaéc coù toång chieàu daøi 40 – 50 m. Ñöôøng kính oáng ñöôïc tính sao
cho thôøi gian löu nöôùc trong oáng lôùn 45 giaây.
Tuy nhieân söï hoaø tan kh1 trong oáng coù aùp cuõng coù moät soá nhöôïc
ñieåm: laâu daàn coù nhieàu caën tích luyõ beân trong beà maët oáng laøm giaûm
tieát dieän oáng, giaûm thôøi gian löu nöôùc trong oáng vaø löôïng khí hoaø tan
vaøo nöôùc. Ngoaøi ra söï ho huït thuyû löïc seõ gia taêng theo chieàu daøi oáng,
daãn ñeán söï hao toán naêng löôïng tính treân 1 m3 nöôùc.
Hieän nay ngöôøi ta thöôøng duøng bình aùp löïc ñeå hoaø troän khí vaøo
nöôùc. Coù hai vò trí ñöa nöôùc vaøo bình: phía treân hoaëc phía döôùi cuûa bình.
Khi ñöa nöôùc vaøo phía treân bình aùp löïc thì haïn cheá ñöôïc hieän töôïng caùc
boït khí lôùn rôi vaøo beå tuyeån noåi, laøm aûnh höôûng xaáu ñeán hieäu quaû xöû
lyù. Tuy nhieân hieäu quaû söû duïng khí ôû sô ñoà caáp phía treân thaáp hôn sô ñoà
caáp nöôùc phía döôùi, laø do caùc boït khí lôùn seõ noåi leân neân khoâng theå
hoaø tan vaøo nöôùc, vì theá phaûi taêng thôøi gian löu nöôùc trong bình.
Neáu duøng theâm heä thoáng khuaáy troân beân trong bình aùp löïc thì coù
theå giaûm thôøi gian löu nöôùc trong bình. Tröôøng hôïp baõo hoaø khí cho buøn
hoaït tính ôû aùp suaát 2 bar vaø coù heä thoáng khuaáy troän cho keát quaû töông
ñöông trong tröôøng hôïp aùp suaát 4 bar vaø khoâng caàn khuaáy troän .
3. Söï hình thaønh boït khí töø dung dòch quaù baõo hoaø.
Theo ñònh luaät Henry, khi giaûm aùp suaát hoaëc taêng nhieät ñoä, khí seõ
taùch ra khoûi nöôùc. Kích thöôùc nhoû nhaát Rmin cuûa boït khí phuï thuoäc vaøo
löïc caên beà maët khí – nöôùc vaø ñoä giaûm aùp:
Rmin = 2 /(P-P1), (mm).
Trong ñoù:
 : löïc caêng beà maët khí – nöôùc
31
P : aùp suaát baõo hoaø (Pa)
P1 : aùp suaát trong bình tuyeån noåi (Pa).
4. Söï dính keát boït khí.
Söï dính keát boït khí aûnh höôûng ñeán soá löôïng vaø kích thöôùc boït khí ,
do ñoù seõ gaây ra aûnh höôûng ñeán quaù trình tuyeån noåi. Söï dính keát naøy coù
theå xaûy ra trong nöôùc, trong lôùp boït taïo thaønh cuûa quaù trình tuyeån noåi .
Ñoâi khi söï dính keát laøm taêng hieäu quaû cuûa quaù trình tuyeån noåi, nhöng
thoâng thöôøng noù laøm caûn trôû quaù trình naøy. Caùc haït coù kích thöôùc nhoû
khoù noåi leân beà maët, trong khi caùc haït coù kích thöôùc lôùn hôn laïi tham gia
quaù trình tuyeån noåi. Maët khaùc söï dính keát boït khí laøm giaûm dieän tích beà
maët vaø thôøi gian löu cuûa boït khí trong beå. Do vaäy trong quaù trình tuyeån
noåi caàn haïn cheá toái ña caùc aûnh höôûng xaáu do söï dính keát boït khí gaây ra.
5. Quaù trình baùm dính caën vaøo boït khí.
Khaû naêng hình thaønh caùc keo khí phuï thuoäc vaøo baûn chaát haït caën
vaø coù theå phaân chia thaønh ba daïng:
- Caùc haït caën va chaïn vaøo boït khí vaø dính baùm.
- Caùc boït khí phaùt sinh trong lôùp caën lô löûng.
- Ñaàu tieân trong lôùp caën hình thaønh caùc boït khí nhoû, sau ñoù chuùng
va chaïm vaø dính baùm vôùi nhau taïo thaønh caùc boït khí lôùn coù ñuû
khaû naêng tuyeån noåi..
6. Quaù trình taùch caën ra khoûi nöôùc trong beå tuyeån noåi.
Taùch caën ra khoûi nöôùc trong beå tuyeån noåi xaûy ra theo hai chieàu ngöôïc
nhau.
- hoãn hôïp caën khí noåi leân treân, nöôùc trong ñi xuoáng döôùi ñeå vaøo
maùng thu daãn ra ngoaøi. Vaän toác nöôùc ñi xuoáng hay taûi troïng beà
maët cuûa beå tuyeån noåi vaø löôïng caën ñöôïc taùch ra phuï thuoäc vaøo
tính chaát cuûa caën vaø tyû soá:
A Troïng löôïng khoâng khí hoaø tan trong nöôùc
=
S Troïng löôïng caën ñöôïc taùch ra khoûi nöôùc
Trong xöû lyù nöôùc thöôøng nöôùc nguoàn coù chöùa caën thoâ nhöõng haït
caën naëng, chaéc, dieän tích beà maït khoâng phaùt trieån thöôøng khoâng bò ñaåy
leân beà maët maø laéng xuoáng ñaùy beå, ví vaäy beå phaûi caáu taïo hoá thu caën
vaø thieát bò xaû caën. Tieåu chuaån thieát keá beå tuyeån noåi laáy trong giôùi
haïn:
32
- taûi troïng beà maët : 3 – 10m3/m2h.
- Thôøi gian löu nöôùc trong beå: 20 – 40 phuùt.
- Löôïng khoâng khí tieâu thuï : 15 – 50 lít/ m3 nöôùc.
- Caáu taïo beå tuyeån noåi:
+ Beå tuyeån noåi coù beà maët hình chöõ nhaät
+ beå tuyeån noåi hình troøn
- Chieàu cao ngaên taïo boït Hk = 1,5m.
- Ñöôøng kính ngaên taïo boït:
Q
Dk = 0,6 vk
,
Trong ñoù:
Q: Löu löôïng nöôùc xöû lyù (m3/h)
vk: vaän toác nöôùc trong ngaên, laáy 6 mm/s
0,6: heä soá ñoåi ñôn vò
- Thôøi gian löu nöôùc trong ngaên 4 –6 phuùt.
- Chieàu cao vuøng laéng H0 = 1,5m, toång chieàu cao cuûa beå H = 3m.
- Ñöôøng kính cuûa beå:
4Qt 0
D =
60H 
Trong ñoù :
to - thôøi gian löu nöôùc trong beå 20 – 40 phuùt.
Sau khi tính toaùn kích thöôùc beå, kieåm tra tæ troïng beà maët:
a =Q/Fbe , naèm trong khoaûng 3 – 10 m3/m2.
3.1.2.3. Lónh vöïc öùng duïng cuûa beå tuyeån noåi khí hoaø tan (DAF)
Caùc öùng duïng cuûa DAF trong lónh vöïc xöû lí nöôùc thaûi raát phong phuù:
- Loaïi boû chaát keát boâng trong loïc nöôùc maët ( ñoái vôùi nöôùc chöùa
MES);
- Taùch vaø thu hoài sôïi cuûa nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy laøm boät giaáy;
- Taùch daàu coù hoaëc khoâng keát boâng trong nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy
loïc daàu, saân bay, luyeän kim;
- Taùch hydroxit kim loaïi boät maøu trong xöû lyù ERI;
- Coâ ñaëc buøn töø xöû lyù sinh hoïc nöôùc thaûi hoaëc xöû lyù loïc trong
nöôùc uoáng;
33
- Loïc trong nöôùc buøn hoaït tính.
3.1.2.4.Öu ñieåm cuûa quaù trình tuyeån noåi
- Quaù trình thöïc hieän lieân tuïc vaø coù phaïm vi öùng duïng roäng raõi;
- Voán ñaàu tö vaø chi phí vaän haønh khoâng lôùn;
- Thieát bò ñôn giaûn;
- Coù ñoä löïa choïn taùch caùc taïp chaát;
- Toác ñoä quaù trình tuyeån noåi cao hôn quaù trình laéng vaø coù khaû naêng
cho buøn caën coù ñoä aåm thaáp hôn;
- Khi nguoàn nöôùc coù nhieàu caën nhe ï( höõu cô) khoù laéng, duøng beå
tuyeån noåi seõ giaûm ñöôïc thôøi gian laéng vaø dung tích beå.
- Hieäu quaû khöû SS cao (90 – 95%)
Phöông phaùp tuyeån noåi ñöôïc söû duïng roäng raõi trong xöû lyù nöôùc thaûi
cuûa nhieàu ngaønh coâng nghieäp.
Trong caùc loaïi tuyeån noåi: chaân khoâng, cô hoïc, aùp löïc thì tuyeån noåi
aùp löïc ñöôïc öùng duïng roäng raõi hôn caû vì coù khaû naêng taïo ra caùc boït khí
coù kích thöôùc raát nhoû( 40 –70 m ) vaø deã daøng phaân phoái ñieàu trong
toaøn boä khoái löôïng nöôùc caàn xöû lyù.
Ñeå taêng hieäu quaû xöû lyù caën caån phaûi cho theâm hoaù chaát keo tuï
tröôùc khi vaøo beå tuyeån. Chaát keo tuï seõ keát boâng caën laøm to theâm caùc
haït caën vaø taêng theâm beà maët caùc haït nhaèm taêng khaû naêng baùm dính
cuûa khí vaøo boâng caën. Do ñoù caûi thieän ñöôïc söï moùc noái cuûa boït khí vaø
laøm taêng toác ñoä noåi cuûa boït khí.
Vì tuyeån noåi coù keo tuï neân caàn phaûi tuaàn hoaøn nöôùc moät phaàn sau
xöû lyù vaøo bình aùp löïc ñeå traùnh hieän töôïng caùc boâng caën trong nöôùc
thoâ bò phaù vôõ trong bình aùp löïc hoaëc khi qua bôm ly taâm.
Vaäy ñeå quaù trình xöû lyù hieäu quaû ta choïn phöông phaùp keo tuï tuyeån
noåi coù tuaàn hoaøn nöôùc
3.2. LYÙ THUYEÁT VEÀ QUAÙ TRÌNH KEO TU
So vôùi löôïng nöôùc söû lyù, löôïng hoaù chaát söû duïng thöôøng chieám
moät tyû leä raát nhoû, töø 1moät ñeán vaøi chuïc phaàn trieäu.Maët khaùc phaûn
öùng cuûa chuùng laïi xaûy ra raát nhanh ngay sau khi tieáp xuùc vôùi nöôùc. Vì
vaäy caàn phaûi khuaáy troän ñeå phaân phoái nhanh vaø ñieàu hoaø chaát ngay sau
khi chuùng phaân phoái vaøo nöôùc, nhaèm ñaït hieäu quaû xöû lyù cao nhaát.
3.2.1. Ñoäng löïc cuûa quaù tình keo tuï.
Muïc tieâu cuûa quaù trình keo tuï laø ñöa caùc hhoaù chaát vaøo traïng thaùi
phaân taùn ñeàu trong moái tröôøng nöôùc khi phaûn öùng xaûy ra, ñoàng thôøi taïo
34
ñieàu kieän tieáp xuùc toát nhaát giöõa chuùng vôùi caùc phaàn töû tham gia phaûn
öùng. Vieäc naøy ñöôïc thöïc hieän baèng caùch khuaáy troän ñeå taïo ra caùc
doøng chaûy roái trong nöôùc.
Hieäu quaû cuûa quaù trình troän phuï thuoäc vaøo cöôøng ñoä vaø thôøi
gian khuaáy troän. Ñaëc bieät khi pha pheøn vaøo nöôùc, cöôøng ñoä khuaáy troän
quaù nhoû thì khoâng ñaït yeâu caàu phaân phoái hoaù chaát, neáu quaù lôùn seõ
laøm cho caùc phaàn töû tham gia phaûn öùng tröôït khoûi nhau khi tieáp xuùc.
Cöôøng ñoä khuaáy troän phuï thuoäc tröïc tieáp vaøo naêng löôïng tieâu hao ñeå
taïo ra doøng chaûy roái. Trong kyû thuaät xöû lyù nöôùc söû duïng ñaïi löôïng
gradien vaän toác ñeå bieåu thò cöôøng ñoä khuaáy troän:
P
G= V
Trong ñoù:
G- gradien vaän toác( s-1);
 - ñoä nhôùt ñoäng löïc cuûa nöôùc(N.s/m2);
P- naêng löôïng tieâu hao toång coäng(W);
V- dung tích beå troän(m3).
Thôøi gian khuaáy troän hieäu quaû ñöôïc tính cho ñeán luùc hoaù chaát ñaõ
phaân taùn ñeàu vaøo nöôùc vaø ñuû hình thaønh taùc nhaân keo tuï, nhöng khoâng
quaù laâu laøm aûnh höôûng ñeán caùc phaûn öùng tieáp theo. Trong thöïc teá, ñeå
hoaø troän coù hieäu quaû, giaù trò gradien vaän toác coù theå laáy 200 – 1000s -1,
thôøi gian hoaø troän laáy töø 3 giaây ñeán 2 phuùt.
3.2.2.Caùc daïng khuaáy troän
Theo nguyeân lyù caáu taïo vaø vaän haønh quaù trình khuaáy troän ñöôïc chia laøm
caùc loaïi sau:
1. troän thuyû löïc.
Troän thuyû löïc veà baûn chaát laø phöông phaùp duøng caùc loaïi vaät caûn
ñeå taïo ra söï xaùo troän trong doøng chaûy cuûa hoãn hôïp nöôùc vaø hoaù chaát.
Giaù trò gradien vaän toác trong tröôøng hôïp naøy tính theo naêng löïôïng caàn
tieâu hao ñeå thaéng söùc caûn thuyû löïc do caùc vaät caûn taïo ra. Toån thaát
thuyû löïc caàn thieát qua beå troä ñöôïc tính theo coâng thöùc:
G 2 vV
H= gQ
Trong ñoù:
H - toån thaát thuyû löïc qua beå troän(m);
G – gradien vaän toác, choïn 200 –1000 (s-1);V- theå tích beå troän(m3);
35
Q – löu löôïng nöôùc qua beå (m3/h);
g – gia toác troïng ttröôøng (m/s2);
v- ñoä nhôùt ñoäng hoïc cuûa nöôùc (m2/s), choïn theo baûng
t(oC) 10 12 15 20 30 40
V (10-6 1,31 1,24 1,14 1,01 0,81 0,66

m2/s)
Tuyø theo caáu taïo, quaù trình toän thuyû löïc ñöôïc thöïc hieän baèg maùy
bôm, thieát bò troän trong oáng daãn, beå troän vaùch ngaên vaø beå troän ñöùng.
Khuaáy troän baèng maùy bôm: ôû caùc traïm xöû lyù nöùoc coù coâng suaát
nhoû coù theå cho dung dòch hoaù chaát vaøo ñaáu huùt cuûa maùy bôm neáu
chieàu daøi oáng d6aõn töø maùy bôm ñeán coâng trình xöû lyù  200m. toác ñoä
nöôùc trong oáng daãn phaûi 1,2 m/s ñeå coù theå xôùi vaø taûi caën laéng baùm
vaøo ñöôøng oáng trong thôøi gian bôm ngöøng hoaït ñoäng.
Thieát bò troän trong oáng daãn: thöôøng ñöôïc söû duïng nhö khaâu troän sô
boä khi caàn cho hai hoaëc nhieàu loaïi hoaù chaát ñoàng thôøi vaøo nöôùc. Bieän
phaùp ñôn giaûn nhaát laø sau ñieåm cho hoaù chaát, thay moät ñoaïn oáng daãn
nöôùc nhuoàn ñeán beå troän chính baèng ñoaïn oáng coù ñöøong kính nhoû hôn,
tính vôùi vaän toác nöôùc 1,2 – 1,5m/s. Chieàu daøi ñoaïn oáng troän tính theo
toång toån thaát aùp löïc baèng 0,3 – 0,4 m. neáu oáng nöôùc nguoàn khoâng coù
ñuû chieáu daøi caàn thieát, duøng thieát bò troän vaønh chaén thay cho ñoaïn oáng
troän. Vaønh chaén taïo ra doøng chaûy roái trong oáng, ñöôøng kính loå vaønh
chaén taïo ra doøng chaûy roái trong oáng, ñöôøng kính loû vaønh chaén choïn vôùi
toån thaát cuïc boä 0,3 -,04m .
Beå troän vaùch ngaên: coøn goïi laø beå troän ngang, goàm moät ñoaïn
möông beâ toâng coát theùp coù caùc vaùch troän chaén ngang.
Soá löôïng vaùch ngaên thöôøng laáy laø 3. Ñeå taïo neân söï xaùo troän doøng
chaûy, treân caùc vaùch ngaên coù theå khoeùt caùc haøng cöûa so le hoaëc caùc
haøng loå cho nöôùc ñi qua laø 1 m/s. Ñöôøng kính loå thöôøng laáy 20- 40 mm.
Soá loå treân moät vaùch ngaên coù theå xaùc ñònh theo coâng thöùc:
4Q
n=
vd 2
Trong ñoù:
Q- löu löôïng nöôùc qua beå troän (m3/s)
v- vaän toác nöôùc qua loå( m/s)
d – ñöôøng kính loã (m).
36
Toån thaát aùp löïc qua moãi vaùch ngaên thöôøng laáy 0,10 – 0,15 m. toån
thaát toång coäng trong beå 0,30 – 0,45m. Kích thöôùc beå tính theo vaän toác
nöôùc chaûy ôû phaàn möông thu cuoái beå 0,6 – 0,7 m/s vaø ôû phaàn ñaáu beå
khoâng nhoû hôn 0,3 m/s. Khoaûng cach1 giöõa caùc vaùch ngaên laáy khoâng beù
hôn chieàu roäng beå. Beå troän vaùch ngaên thöôøng ñöôïc aùp duïng ñeå nöôùc
vôùi dung dòch hoaù chaát chöùa ít caën nhö pheøn, soña. Thôøi gian troän 1- 2
phuùt. Khoâng neân duøng beå troän vaùchngaên ñeå troän dung dòch voâi söûa, vì
khi troän dung dòch voâi söûa, caën voâi coù theå laéng xuoáng vaø ñoùng thaønh
lôùp tröôùc caùc vaùch ngaên.
Beå troän ñöùng: thöôøng ñöôïc söû duïng trong caùc nhaø maùy nöôùc coù
xöû lyù baèng voâi söûa. Vôùi chieàu nöôùc chaûy töø döôùi leân, caùc haït voâi
seõ ñöôïc giöõ ôû traïng thaùi lô löûng vaø hoaø tan daàn. Caáu taïo beå troän goàm
2 phaàn: phaàn thaân treân thöôøng coù tieát dieän vuoâng hoaëc troøn, phaàn ñaùy
coù daïng hình coân vôùi goùc hôïp thaønh giöõa caùc töôøng nghieâng trong
khoaûng 30 – 400.
Kích thöôùc beå troän ñöôïc tính vôùi caùc chæ tieâu: vaän toác nöôùc daân ôû
phaàn thaân treân 25 – 28 mm/s; vaän toác nöôùc ôû mieäng oáng nöôùc vaøo döôùi
ñaùy beå 1 – 1,2 m/s. Chieàu cao beå tính theo thôøi gian hoaø troän 1,5 – 2 phuùt
khi troän voâi vaø pheøn, vaø 3 phuùt khi chæ troän voâi. Kích thöôùc maùng thu
tính theo vaän toác nöôùc trong phaàn cuoái maùng nhoû 0,6 m/s. Khi duøng pheãu
thu phaûi coù bieän phaùp choáng htuù khí vaøo nöôùc.
- Öu ñieåm cuûa phöông phaùp troän thuyû löïc:
Caáu taïo coâng trình ñôn, khoâng caàn maùy vaø thieát bò phöùc taïp, giaù
thaønh quaûn lyù thaáp.
- Nhöôïc ñieåm:
Khoâng ñieàu chænh ñöôïc cöôøng ñoä khuaáy troän khi caàn thieát vaø do toån
thaát aùp löïc lôùn neân coâng trình phaûi xaây döïng cao hôn.
2. troän cô khí.
Thay vì duøng naêng löôïng doøng nöôùc, troän cô khí duøng naêng löôïng cô
khí ñeå taïo ra doøng chaûy roái. Caùnh khuaáy coù theå ñöôïc caáu taïo theo nhieàu
daïng khaùc nhau. Naêng löôïng caàn thieát ñeå cho chuùng chuyeån ñoäng trong
nöôùc ñöôïc tính theo coâng thöùc.
P= K  n3 D5
Trong ñoù:
P- naêng löôïng caàn thieát(W);
- khoái löôïng rieâng cuûa chaát loûng ( kg/m3);
D- ñöôøng kính caùnh khuaáy (m);
37
n- soá voøng quay trong 1 giaây (v/s);
K- heä soá söùc caûn cuûa nöôùc, phuï thuoäc vaøo kieåu caùnh khuaáy, laáy
theo soá lieäu cuûa Rushton
Loaïi caùnh khuaáy K
Caùnh khuaáy chaân vòt 3 caùnh 0,32
Caùnh khuaáy chaân vòt 2 caùnh 1,00
Tuabin 6 caùnh phaúng ñaàu vuoâng 6,30
Tuabin 4 caùnh nghieâng 450 1,08
Tuabin kieåu quaït 6 caùnh 1,65
Tuabin 6 caùnh ñaàu troøn cong 4,80
Caùnh khuaáy gaén 2- 6 caùnh doïc truïc 1,70
Vieäc khuaáy troän thöôøng ñöôïc tieán haønh trong caùc beå troän hình
vuoâng, hình troøn, vôùi tyû leä giöõa chieàu cao vaø chieàu roäng laø 2:1. Nöôùc
vaø hoaù chaát ñi vaøo phaàn ñaùy beå, sau khi hoaø troän ñöôïc thu laïi ôû treân
maët beå vaø ñöa sang beå phaûn öùng. Caùnh khuaáy coù theå laø caùnh tuabin
hoaëc caùnh phaúng gaén treân truïc quay. Tuyø theo chieàu saâu cuûa beå coù theå
gaén nhieáu taàng caùnh treân moät truïc quay.
Öu ñieåm caûu phöông phaùp troän cô khí:
- Coù theå ñieàu chænh cöôøng ñoä khuaáy troän theo yù muoán
- Thôøi gian khuaáy troän ngaén, neân dung tích beå troän nhoû, tieát kieäm
ñöôïc vaät lieäu xaây döïng
Nhöôïc ñieåm:
- Caàn coù maùy khuaáy vaø caùc thieát bò cô khí khaùc.
- Ñoøi hoûi trình ñoä quaûn lyù, vaän haønh cao.
Vì vaäy, beå troän cô khí chæ neân aùp duïng cho caùc nhaø maùy nöôùc coù
möùc ñoä cô giôùi hoaù cao, thöôøng laø caùc nhaø maùy coù coâng suaát vöøa vaø
lôùn. Trong moät soá tröôøng hôïp, khi aùp löïc nöôùc nguoàn coøn dö nhö nguoàn
nöôùc ôû treân cao töï chaûy veà hoaëc aùp löïc bôm nöôùc nguoàn coøn dö neân
choïn beå troän thuyû löïc. Tröôùc khi löïa chon bieän phaùp khuaáy troän, caàn
phaûi tieán haønh vieäc so saùnh hieäu quaû kinh teá giöõa hai phöông phaùp thuyû
löïc vaø cô khí ñeå tìm ra quy trình toái öu.
38
3. Troän khí neùn
Chæ öùng duïng cho nhöõng nôi coù saün khí neùn, coâng suaát nhoû hoaëc trung
bình
- Khí neùn ñöôïc söû duïng ñeå troän
- Khí ñöôïc ñöa vaøo qua oáng hoaëc taám khueách taùn laøm cho khí noåi leân
maët gaây xaùo troän doøng.
- Möùc ñoä khuaáy troän ñöôïc ñieàu chænh baèng : vò trí ñaët thieát bò khueách
taùn, loaïi oáng khueách taùn hoaëc aùp suaát khí neùn.
Chöông 4: TÍNH TOAÙN THIEÁT KEÁ

COÂNG TRÌNH CHÍNH LAØ BEÅ TUYEÅN NOÅI KHÍ HOAØ TAN
39
*************************
1. BEÅ GAÏN MUÛ

Choïn k hmax  1,5
 Qngay
tb

  1,5   1500m / ngay   93,75m 3 / h
3
Qhmax  k hmax  Qhtb  k hmax    
 24   24h / ngay 
 
Choïn thôøi gian löu nöôùc trong beå gan muû 30 giôø
Dung tích höõu ích cuûa beå:
W  Qhmax  t  93,75m 3 / h  0,5h  46,875m 3
Choïn chieàu saâu lôùp nöôùc trong beå: H=2,8 m

Chieàu cao baûo veä: h=0,4m
Dieän tích maët thoaùng höõu ích cuûa beå gaïn muû:
W 46,875
F    16,741m 2
H 2,8
Choïn beå gaïn muû goàm 6 ngaên, kích thöôùc moãi ngaên:
L x B = 1,2m x 2,5m = 3m2.
Toång dieän tích cuûa 6 ngaên: 6 x 3m2 = 18m2 >16,741m2 theo yeâu caàu.
Kích thöôùc beå: Lb x B x H= 7,2m x 2,5m x 3,2m.
2. SONG CHAÉN RAÙC
Do löôïng raùc khoâng lôùn, choïn song chaén raùc laøm saïch thuû coâng.
a. Kích thöôùc möông ñaët song chaén raùc
Choïn toác ñoä chaûy trong möông v=0,3 m/s. Giaû söû ñoä saâu ñaùy doác cuoái
cuøng cuûa maïng löôùi thoaùt nöôùc baån laø H=0,7m. Choïn kích thöôùc thöôùc
möông: roäng x saâu=BxH=0,5m x 0,7m. Vaäy chieàu cao lôùp nöôùc trong möông
laø:
Qhmax 93,75m 3 / h
h   0,174m
3600s / h  v  B 3600s / h  0,3m / s  0,5m
Choïn kích thöôùc thanh: roäng x daøy=b x d=5mm x 25mm vaø khe hôû giöõa
caùc thanh w=25mm.
b. Kích thöôùc song chaén raùc
Giaû söû song chaén raùc coù n thanh, vaäy soá khe hôû m=n+1
Moái quan heä giöõa chieàu roäng möông, chieàu roäng thanh vaø khe hôû nhö sau:
B=n x b +(n+1)w
40
500=n x 5 +(n+1) x 25
Giaûi phöông trình treân tìm ñöôïc n=15,8. Neáu choïn soá thanh laø n=15 coù theå
ñieàu chænh khoaûng caùch giöõa caùc thanh laïi laø:
500=15 x 5 + (15 + 1)x w
Suy ra w=26,6
c. Toån thaát aùp löïc qua song chaén
Toång tieát dieän caùc khe song chaén:
A = (B –b x n) x h
Trong ñoù: B- Chieàu roäng möông, m
b= Chieàu roäng thanh, m
n- Soá thanh
h- Chieàu cao lôùp nöôùc trong möông,m
A=(0,5m -0,005m* 15 thanh) * 0,174m = 0,074 m2
Vaän toác doøng chaûy qua song chaén raùc:
q 93,75m 3 / h
V   0,352m / s
A 0,074m 2  3600 s / h
Toån thaát aùp löïc qua song chaén:
hL 
V 2  v2

 0,352m / s    0,3m / s  2,47mm  150mm
2 2
0,7  2  g 0,7  2  9,81m / s 2
3. HAÀM BÔM TIEÁP NHAÄN

Theå tích haàm bôm tieáp nhaän:
1h
Vb  Qhmax  t  93,75m 3 / h  10   15,625
60 phut
Choïn Vb = 15,7m3
Trong ñoù t= thôøi gian löu nöôùc, t=10-30 phuùt
Choïn chieàu saâu höõu ích h=2,5m, chieàu saâu an toaøn laáy baèng chieàu
saâu ñaùy oáng cuoái cuøng laø 0,7m. Vaäy chieàu saâu toång coäng:
H=2,5m + 0,7m = 3,2m
Choïn haàm bôm vuoâng, vaäy caïnh haàm bôm tieáp nhaän:
Vb 15,7 m 3
b  2,5m
h 2,5m
41
Choïn 2 bôm nhuùng chìm hoaït ñoäng luaân phieân ñaët taïi haàm bôm, moãi
bôm coù Q  Qhmax  93,75m 3 / h , coät aùp H=10m.
Coâng suaát bôm:
Q  Hb    g 26,04.10 3  10  1000  9,81
N    3,65KW =4,9Hp
1000   1000  0,7
Trong ñoù:
93,75m 3 / h
Q= naêng suaát bôm, Q=  26,04.10 3 m 3 / s
3600 s / h
Hb = coät aùp bôm, Hb=10m
 = hieäu suaát bôm, 70%
4. BEÅ ÑIEÀU HOAØ
a. Kích thöôùc cuûa beå ñieàu hoaø
Choïn thôøi gian löu nöôùc trong beå ñieàu hoaø la T= 4 giôø.
Theå tích beå ñieàu hoaø:
 1500m 3 / ngay 
V  Q gio
tb
 T     10h  625m 3
 24 
Choïn chieàu saâu höõu ích cuûa beå: 4,5m

Chieàu cao baûo veä: 0,5m
Chieàu cao toång coäng cuûa beå: H = 4,5 + 0,5 = 5m
Choïn beå hình chöõ nhaät coù kích thöôùc: L  B  H  14  10  5m
b. Tính toaùn heä thoáng caáp khí cho beå ñieàu hoaø
Giaû söû khuaáy troän beå ñieàu hoaø baèng heä thoâng thoåi khí. Löôïng khí
neùn caàn thíeât cho khuaáy troän:
q khi  R  V   0,012m 3 / m 3 . phut    625m 3   7,5m 3 / phut
Trong ñoù:
R- Toác ñoä khí neùn 10 - 15lít/m3.phuùt, choïn R=12lít/m3.phuùt =
0,012m3/m3.phuùt
V- Theå tích beå ñieàu hoaø
Choïn maùy neùn khí daïng ñóa xoáp boá trí theo daïng löôùi coù löu löôïng r
=215l/phuùt.caùi
Vaäy soá ñóa phaân phoái khí:
42
q khi 7500(l / phut )
n   35cai
r 215(l / phut.cai)
* Tính maùy neùn khí
Choïn maùy neùn coù Q= 7,5 m3/phuùt, coät aùp H=7m.
-Aùp löïc maùy thoåi khí tính theo Atmotphe:
H 7
P= 10,12
= 10,12
= 0,7 atm
- Naêng suaát yeâu caàu

Qkk =7,5m3/phuùt = 0,125 m3/s
- Coâng suaát maùy thoåi khí
GRT1  p  0, 283 
Pmaùy =  2   1
29,7 ne  p1  
Trong ñoù:
 Pmaùy : Coâng suaát yeâu caàu cuûa maùy neùn khí , kW
 G: Troïng löôïng cuûa doøng khoâng khí , kg/s
G = Qkk  khí = 0,125  1,2 = 0,15 kg/s
 R : haèng soá khí , R = 8,314 KJ/K.mol 0K
 T1: Nhieät ñoä tuyeät ñoái cuûa khoâng khí ñaàu vaøo T1= 273 + 25 = 298 0K
 P1: aùp suaát tuyeät ñoái cuûa khoâng khí ñaàu vaøo P1= 1 atm
 P2: aùp suaát tuyeät ñoái cuûa khoâng khí ñaàu ra P2 =P + 1=0,7 +1=1,7 atm
K 1
n= = 0,283 ( K = 1,395 ñoái vôùi khoâng khí )
K
 29,7 : heä soá chuyeån ñoåi
 e: Hieäu suaát cuûa maùy , choïn e= 0,7
0,15  8,314  298  1,7  0 , 283 
Vaäy : Pmaùy = 29,7  0,283  0,7
   1 =10,235kW  13,73Hp
 1  
c. Tính bôm nhuùng chìm trong beå ñieàu hoaø

Choïn 2 bôm hoaït ñoäng luaân phieân, Q =Qtbh = 62,5m3/h, coät aùp H=10m
Coâng suaát bôm:
Q  H b    g 17,36.10 3  10  1000  9,81
N    2,433KW = 3,3Hp
1000   1000  0,7
Trong ñoù:
43
62,5m 3 / h
Q= naêng suaát bôm, Q=  17,36.10 3 m 3 / s
3600 s / h
Hb = coät aùp bôm, Hb=10m
 = hieäu suaát bôm, 70%
5.TÍNH BEÅ TROÄN
Choïn motour coù toác ñoä voøng quay n=175 v/phuùt, vaø coâng suaát
Pm=0,37 KW. Vôùi hieäu suaát truyeàn 75%
 Naêng löôïng truyeàn vaøo nöôùc thöïc söï laø:
P=0,75.Pm =0,75.370 =278 W
- Choïn cöôøng ñoä khuaáy troän, G= 1000(s-1)
- Theå tích beå troän:
P 278
V    0,313 3
-  .G 2
 3 N .S  2 (m )
 0,89.10 2 
1000
 m 
Trong ñoù:
V- theå tích beå troän nhanh;
G- gradient vaän toác, s-1;
- ñoä nhôùt ñoän hoïc, N.S/m2;
= 0,89.10-8 (N.S/m2) ôû nhieät ñoä 250C
 Thôøi gian löu nöôùc:
V 0,313( m 3 )
=Q  3600  18,03( s )
62,5( m 3 / h)
Giaù trò tính toaùn ( =18,03 s) vaøG löïa choïn( G=1000 s-1) laø phuø hôïp vôùi
thoâng soá thieát keá
- Duøng maùy khuaáy tuabin 6 caùnh coù heä soá K T=6,3. Vôùi soá voøng quay
175 v/phuùt, coù theå xaùc ñònh ñöôøng kính caùnh khuaáy theo coâng thöùc sau:
P.g 278  9,81
Di  5   0,445(m)
k .n 3 . 3
 175 
6,3  .  .997
 60 
Trong ñoù:
P -naêng löôïng khuaáy, P=278 W
g- gia toác troïng tröôøng, g=9,81 m/s2;
44
n- soá voøng quay, n=175 v/phuùt;
- khoái löôïng cuûa nöôùc thaûi ôû t0 250C,  = 997 kg/m3;
- Kieåm tra soá Reynold
 175 
0,445 2. 997
NR = D 2 .n.   60   617271  10 4
 0,89.10 3
Nhö vaäy D vaø soá voøng quay n ñaõ choïn ñaït cheá ñoä chaûy roái
-Kích thöôùc beå troän
Kích thöôùc beå troän vaø caùnh khuaáy tuabin 6 caùnh coù theå tham khaûo theo
baûng sau:
Thoâng soâ Giaù trò
HL/D 0,5-1,1
Di/D 0,3-0,5
Wb/D 0,1
Di/q 5
Di/r 4
Soá vaùch ngaên 4
D/s 4
Chieàu daøi caùnh gaén treân ñóa 1/2r
trung taâm
Trong ñoù:
HL =Chieàu cao lôùp nöôùc
D = Döôøng kính hoaëc caïnh beå
Di = Ñöôøng kính caùnh khuaáy
Wb = Chieàu roäng vaùch ngaên
Q = Chieàu roäng caùnh khuaáy
S = Ñöôøng kính ñóa trung taâm
Giaû söû Di/D=0,5
- Vaäy ñöôøng kính beå troän troøn:
Di 0,445
D   0,89(m)
0,5 0,5
45
-Chieàu cao lôùp nöôùc höõa ích:
V 0,313
Hl    0,5m
 D  2
 0,89 
    
 4   4 
Tæ leä HL/D:
HL 0,5
  0,562  (0,5  1,1)
D 0,89
Tì soá treân thuoäc khoaûng giaù trò neân vieäc choïn kích thöôùc ñaït yeâu caàu.
Döïa vaøo baûng treân, keát quaû tính toaùn kích thöôùc caùnh khuaáy tuabin theå
hieän nhö sau:
D = 890mm
Di = 445mm
Wb = 89mm
Soá vaùch ngaên = 4
Soá caùnh = 6
q = 89mm
r = 111mm
s = 222,5mm
6. BEÅ TUYEÅN NOÅI

Caùc thoâng soá thieát keá beå keo tuï- tuyeån noåi khí hoaø tan :
Löu löôïng trung bình Q= 1500m3/ ngaøy ñeâm;
CODVaøo = 1800mg/l;
COD ra= 900 mg/l;
BOD = 1350 mg/l;
SS=400 mg/l;
Noàng ñoä pheøn = 1000mg/l.
a.Tính toaùn kích thöôùc beå tuyeån noåi
Thoâng soá Giaù trò

Trong khoaûng Ñaëc tröng
Aùp suaát, kN/m 2
170  475 270  340
46
Tæ soá khí: raén 0,03  0,05 0,01 0,20
Chieàu cao lôùp nöôùc, m 1 3
Taûi troïng beà maët, 2  10
m3/m2h
Thôøi gian löu nöôùc, 20  60
phuùt 0,5 3
-Beå tuyeån noåi 5  120
-Coät aùp löïc
Möùc ñoä tuaàn hoaøn, %
 Löu löôïng nöôùc tuaàn hoaøn:

A 1,3  Ck ( fP  1) R

S Q.CC
Trong ñoù:
A
- = tæ soá khí/ chaát raén, ml khí/ ml chaát raén, trong khoaûng 0,03
S
0,05( xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò- tính toaùn thieát keá coâng trình – Laâm
A
Minh Trieát), choïn = 0,04.
S
- f = phaàn khí hoaø tan ôû aùp suaát P, choïn f= 0,8
- Ck = ñoä hoaø tan cuûa khí, ml/l, laáy theo baûng:
t0 (0c) 0 10 20 30
Ck (ml/l) 29,2 22,8 18,7 15,7
t0tb =250c , khi ñoù Ck = 17,2 (ml/l)

- Cc =haøm löôïng chaát raén lô löûng, Cc = SS = 400mg/l;
- P = aùp suaát trong bình aùp löïc, atm, ñöôïc xaùc ñònh baèng
P  101,35
P= 101,35
(heä SI)
= aùp suaát (kPa), trong khoaûng 270 340(kPa), choïn =304,05 (kPa)
304,05  101,35
Khi ñoù: P = 101,35
=4 (mg/l).
47
- R= löu löôïng tuaàn hoaøn, m3/ngaøy;
- Q = Löu löôïng nöôùc thoâ caàn xöû lyù, m3/ngaøy.
1500
Q=  62,5 (m3/ngaøy)
24
Töø coâng thöùc treân suy ra:
( A / S ).Q.C c 0,04  62,5  400
R=  = 20,33 (m3/h).
1,3. f .P  1.C k 1,3  17,2   0,8.4  1
 Phaàn traêm nöôùc taùi söû duïng:

20,33
 100%  32,53 %.
62,5
 Toång löu löôïng nöôùc vaøo beå:

QT= Q +R = 62,5 +20,33= 82,83 (m3/h)
 Dieän tích beà maët beå tuyeån noåi:
QT 82,83
A=   20,71 (m2).
a 4
a: Taûi troïng beà maët beå tuyeån noåi, a= 3 10 (m3/m2.h), (Xöû lyù nöôùc
thaûi ñoâ thò vaø coâng nghieäp - Tính toaùn thieát keá coâng trình – Laâm
Minh trieát), choïn a=4( m3/m2.h).
 Choïn beå tuyeån noåi hình troøn
- Chieàu cao ngaên taïo boït khí ( ngaên tuyeån noåi), hT= 1,5 m;
- Chieàu cao vuøng laéng, hL=1,5 m;
 Toång chieàu cao cuûa beå: H= hT + hL =1,5 +1,5 = 3(m)
( Tính toaùn thieát keá – caáp nöôùc saïch- trinh Xuaân Lai).
 Ñöôøng kính beå:
4. A 4  20,71
D=   5,14( m) .
 3,14
Choïn D= 5,2(m).
 Theå tích beå tuyeån noåi:
D2 5,2 2
V=  .H   .3  63,7(m 3 ) .
4 4
 Thôøi gian löu nöôùc trong beå:
V 63,7
 = Q  82,83  0,77 h = 46,2 phuùt
T
48
Thôøi gian löu nöôùc naøy thuoäc khoaûng 20  60 phuùt (Xöû lyù nöôùc thaûi
ñoâ thò vaø coâng nghieäp - Tính toaùn thieát keá coâng trình – Laâm Minh
Trieát),neân vieäc choïn caùc thoâng soá treân hôïp lyù.
- Hieäu quaû xöû lyù COD qua beå tuyeån noåi:
900
H   100  50%
1800
- Haøm löôïng BOD sau tuyeån noåi:
Giaû söû qua beå tuyeån noåi haøm löôïng BOD giaûm 36%
1350mg / l  (1  0,36)  864mg / l
- Hieäu quaû cuûa quaù trình tuyeån noåi SS laø 90%.

- Löôïng SS sau quaù trình tuyeån noåi:
400mg/l x (1-0,9) = 40 mg/l
- Löôïng chaát lô löûng thu ñöôïc moãi ngaøy:
M ss  400mg / l  0,9  82,83m 3 / h  29,82kg / h =715,68kg /ngaøy
- Giaû söû buøn töôi (goàm hoãn hôïp vaùn noåi vaø caën laéng) coù haøm löôïng
chaát raén laø TSv =3,4%, VSv=65% vaø khoái löôïng rieâng laø Sv = 1,0072.
Dung tích buøn töôi caàn xöû lyù moãi ngaøy:
M ss 715,68kg / ngay 1m 3
Qv     20,9m 3 / ngay
3,4%  1,0072 0,034  1,0072 1000l
Löôïng VS cuûa buøn töôi caàn xöû lyù moãi ngaøy:

M VS  M SS  0,65  715,68kg / ngay  0,65  484,7kg / ngay
b. Tính bình aùp löïc

 Thôøi gian löu trong bình aùp löïc: 0,5 – 3 phuùt (Xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò
vaø coâng nghieäp - Tính toaùn thieát keá coâng trình – Laâm Minh trieát),
 Choïn tP = 2 phuùt
 Theå tích bình aùp löïc:
2
VP = R. tP = 20,33 . =0,68 (m3)
60
 Choïn chieàu cao bình aùp löïc: Hlv = 1,2 (m);
 Choïn chieàu cao baûo veä: Hbv = 0,3 (m)
 Ñöôøng kính bình aùp löïc:
49
4.V P 4  0,68
D= = = 0,85 (m)
 .H lv 1,2  3,14
 Löu löôïng khí cung caáp:

A
= 0,04  A  0,04.S
S
Trong ñoù: S- löôïng caën taùch ra trong 1 phuùt, gam
82,83
S = Cc . Qt = 400 . = 552,2 (g/phuùt)
60
 Löu löôïng khí cung caáp: A= 0,04 . 552,2 = 22,088 ( l/phuùt)
Choïn maùy khí neùn khí coù Qk = 23 (l/phuùt), P= 4atm.
c. Tính beà daøy thaân, naép, ñaùy cho bình aùp löïc
 Choïn vaät lieäu bình: theùp CT3
 ÖÙng suaát keùo:  K =380 . 106 (N/m2)
 ÖÙng suaát caét:  c = 240 . 106 (N/m2)
 Toác ñoä gæ :0,06 mm/naêm;
 Moâi tröôøng laøm vieäc loûng( H2O):  =1000( kg/m3)
 Aùp suaát laøm vieäc: Pk =4 atm = 304,5 (Kpa)
 Chieàu cao nöôùc trong bình: Hlv =1,2 m.
Beà daøy cuûa thaân aùp löïc
Dt .P
S= +C
2.  h  P
Trong ñoù:
- Dt = ñöôøng kính trong cuûa bình aùp löïc, Dt =0,85m;
-  h = heä soá haøn, choïn  h = 0,95;
- P = aùp suaát tính toaùn trong thieát bò

P= Pk + Pn = Pk +  g Hlv = 304,5 + 9,81 .1000.1,2.10-3=316,5 (Kpa)
- Vôùi Pn laø aùp suaát thuyû tænh
-   =öùng suaát cho pheùp cuûa theùp.
- heä soá hieäu chænh:  = 1
- nk =2,6
- nc = 1,5
50
 k  =   k  * =    k  = 1. 380.10
  6
 =146.106 (N/m2)
 k n  2,6
 c  =   c  * =    c  = 1. 240.10 =160 .106 (N/m2)

  6
 c n  1,5
Laáy giaù trò nhoû nhaát trong 2 keát quaû vöøa tính ñeå tính toaùn
   = 146. 106 (N/m3)
C – heä soá boå sung beà daøy tính toaùn:
C = C1 + C2 + C3 = 1 + 0 + 1,5 =2,5 (mm)
C1: heä soá aên moøn hoaù hoïc, C2 =1mm;
C2 : heä soá aên moøn cô hoïc, C2 = 0;
C3: heä soá boå sung do dung sai, C3 = 1,5 mm.
 Vì
 k  146.10 6
.h = . 0,95 = 438 >25 neân coù theå boû qua ñaïi löôïng P
P 316,5.10 3
ôû maãu soá trong coâng thöùc tính beà daày thaân.
 beà daøy thaân cuûa bình aùp löïc:
Dt .P 1000  10 3.316,5
S=  C =  2,5 = 0,97 + 2,5 = 3,47 (mm).
2.  h 2  146.10 6  0,95
Choïn S =3,5(mm).
_ Kieåm tra öùng suaát cho pheùp ôû beân trong thieát bò:
S  Ca 3,5  1
 3
 3.10 3  0,1
Dt 0,85.10
Aùp suaát tính toaùn cho pheùp ôû beân trong thieát bò:
 P  2. . h .( S  C a )  2  146.10  0,95  (3,5  1)

6
 0,814.10 6 ( N / m 2 )  814( KPa)  P  316,5( KPa)
Dt  ( S  C a ) 850  (3,5  1)
Nghóa laø baøi toaùn thoaû.
Tính beà daøy ñaùy, naép (elip) cuûa bình aùp löïc:
P.Rt
S= C
2. .  P
Trong ñoù:
P- aùp suaát tính toaøn trong thieát bò, N/mm2;
  - öùng suaát cho pheùp khi keùo cuûa vaät lieäu laøm ñaùy,N/mm2;
51
Dt2
Rt = baùn kính cong beân trong ôû ñænh ñaùy,mm;
4.ht
ht D 2t
Ñoái vôùi ñaùy tieâu chuaån:  0, 25 vaø do ñoù Rt =  Dt
Dt 4.0,25.Dt
Ht Chieàu saâu cuûa phaàn elip cuûa ñaùy ño theo maët trong cuûa ñaùy.
  . 
146.10 6
.0,95  438  25
Vì h
P 316,5.10 3
316,5.10 3  0,85.10 3
S  C  0,97  C
2  146.10 6  0,95
Choïn C gioáng nhö phaàn tính beà daøy thaân, C=2,5(mm)

 S  0,97  2,5  3,5( mm)
Vaäy chieàu daøy ñaùy (naép) laø S=3,5 (mm).

 Kieåm tra:
S  Ca 3,5  1
  3.10 3  0,1 25
Dt 0,85.10 3
 Aùp suaát tính toaùn cho pheùp ôû beân trong thieát bò:
2. . .( S  C a ) 2  146.10 6  0,95  (3,5  1)
 P    0,814.10 6 ( N / m 2 )  814( KPa )  P  316,5( KPa)
Rt  ( S  C a ) 850  (3,5  1)
Nghóa laø baøi toaùn thoaû.
d.Tính chaân ñôõ bình aùp löïc
Tính khoái thieát bò baèng caùch tra caùc thoâng soá trong baûng trong soå tay quaù
trình vaø thieát bò hoaù chaát (taäp 2)
- Khoái löôïng thaân:

mthaân = ( Dn2  Dt2 ).D
4
Trong ñoù:
Dn –ñöôøng kính ngoaøi cuûa thaân,
Dn =Dt +2S =0,85 +2.3,5.10-3 =0,857 (m)
Dt – ñöôøng kính trong cuûa thaân, Dt =0,85 (m)
D- khoái löôïng rieâng cuûa theùp CT3, tra baûng D=7850 (kg/m3)

mthaân = (0,857 2  0,85 2 )  1,5  7850  110,45(kg )
4
52
 Khoái löôïng naép vaø ñaùy:
mnaép=mdaùy =27,1(kg)
 Khoái löôïng bích naép vaø bích ñaùy:

mbích = 2   (1,03 2  0,08 2 )  0,018  7850  216,12(kg )
2
 Khoái löôïng bích cuûa oáng daãn:

mbích = 2   (0,185 2  0,08 2 )  0,018  7850  12,35(kg )
2
 khoái löôïng nöôùc:
mnöôùc =V. =0,68 x1000 =68 (kg)
 taûi troïng taùc duïng leân moät chaân ñôû:
M max
G= .g
z
Trong ñoù:
Z- soá löôïng chaân ñôõ;
Mmax = mthaân + mñaùy + mnaép + mbích + mbich oáng + m H2O=110,445 + 2. 27,1 + 216,12 +
12,35 + 68 + =461,12 (kg)
Choïn bình coù 3 chaân ñôõ;
 Taûi troïng taùc duïng leân 1 chaân ñôõ laø:
M max 461,12  9,81
G= .g  1507,9( N ) .
3 3
Choïn taûi troïng cho pheùp leân moät chaân
 G  = 0,16.104 (N)
Tra baûng, choïn loaïi chaân ñôõ ( theùp CT 3), coù dieän tích beà maët ñôõ
F=58,5(m2)
e. Tính bôm nöôùc tuaàn hoaøn vaøo beå tuyeån noåi
3
- Löu löôïng tuaàn hoaøn, R= 20,33 (m /h)
- Choïn vaän toác nöôùc trong oáng, v=1,5( m/s)
- Ñöôøng kính oáng laø:
4.R 4  20,33
D=   69,3( mm)
3600.v. 3600  1,5  3,14
- Choï oáng theùp khoâng gæ coù ñöôøng kính 70(mm).
53
- Aùp duïng phöông trình Bernuli cho maët caét nöôùc ôû ñaàu ra beå tuyeån
noåi(1) vaø maët caét nöôùc tuaàn hoaøn vaøo beå tuyeån noåi (2)
P1 V12 P2 V22
Hb + z1 +


2. g
 Z 2 


2. g
 h12
Z1=2,5m
Z2=1m
P1=o
P2=4atm =304,5 Kpa
V1=V2
P2  P1
 H b  (Z 2  Z1 )    h12

 .l V 2
 h12  (   d
)
2. g
v.d . 1,5  70.10 3  1000

Re=   11,75.10 4  10 4
 0,8937.10 3
Neân ñaây laø cheá ñoä chaûy roái

Trong ñoù:
v- vaän toác nöôùc chaûy trong oáng, v=1,5 m/s
d- ñöôøng kính oáng, d=70 (mm);
- khoái löôïng rieâng cuûa nöôùc, =1000(kg/m3)
- ñoä nhôùt cuûa nöôùc, ôû 250C =0,8937.10-3 (N/m3)
 Heä soá ma saùt:
0 , 25 0 , 25
 e 100   0,2 100 
= 0,1.1,46    = 0,1.1,46     0,027
 d Re   70 11,75.10 4 
Trong ñoù: e- ñoä nham1 tuyeät ñoái, e=0,2(mm) (tra baûng theo phuï luïc 12,
quaù trình vaø thieát bò hoaù hoïc taäp 10)
 Toång heä soá ma saùt cuïc boä
 cb   1   2   3   4   5   6  0,5  1  0,5  5.1,1  0,25  0,25  8
 1  0,5 : heä soá trôû löïc khi vaøo oáng huùt;

 2  1 : heä soá trôû löïc khi ra oáng huùt;
 3  0,5 : heä soá trôû löïc van moät chieàu;
 4  1,1 : heä soá trôû löïc khuyeån cong 900;
54
 5  0,25 : heä soá ñoät môû ôû boàn aùp löïc;
 6  0,25 : heä soá ñoä thu ôû bình aùp löïc;
Nhöõng thoâng soá naøy tra ôû phuï luïc 13- Quaù trình vaø thieát bò hoaù
hoïc(taäp 10)
- Choïn chieàu daøi toång ñöôøng oáng laø 10m
 Toång toån thaát:
 0,027  10  1,5 2
h 12  8 
 0,07

 2  9,81
 1,36( m)
 Aùp löïc cuûa bôm:

304,5  10 3
Hb = 1  2,5  1000  9,81  1,36  30,9(mH 2 O)
 Coâng suaát bôm ly taâm:

Q.H b . .g
N 
1000.
trong ñoù:
Q- naêng suaát cuûa bôm
R 20,33
Q=   5,65.10 3 ( m 3 / s )
3600 3600
Hb- Coät aùp cuûa bôm, Hb =30,9 m
=1000kg/m3
=55%, hieäu suaát bôm
5,65.10 3  30,9  1000  9,81
N=  3,113( kW )
1000  55%
Vôùi coâng suaát, naêng suaát vaø coät aùp cuûa bôm, döïa vaøo baûng 1.7
( Quaù trình vaø thieát bò coâng ngheä hoaù hoïc, taäp 10)
Choïn bôm ly taâm hieäu X20/31 coù caùc thoâng soá sau : Q=5,5.10 -3(m3/s),
H=31(m), b =0.55. Bôm laép ñoäng cô BAO-41-2. Coù cacù thoâng soá sau:
N=5,5KW= 7,4Hp ; n=48,3 v/phuùt; ñ =0,84
f. Tính bôm nöôùc thaûi töø beå troän vaøo beå tuyeån noåi
- Q=62,5(m3/h) =17,4.10-3 (m3/h)
Aùp duïng phöông Bernuli cho maët caét nöôùc ôû beå troän vaø maët caét nöôùc
ôû beå tuyeån noåi:
 Ta coù coät aùp cuûa bôm:
55
Hb = Z   h (m H2O)
Trong ñoù:
Z - khoaûng caùch töø maët nöôùc beå troän ñeán maët nöôùc beå tuyeån
noåi;
 h - Toång toån thaát aùp löïc töø maët nöôùc ôû beå troän ñeán maët nöôùc
trong beå tuyeån noåi;
Moät caùch gaàn ñuùng choïn:
Z =4mH2O
 h =4m H2O
Hb = 4 +4=8m H2O
 Coâng suaát bôm:
Q. .g .H b 17,4.10 3  1000  9,81  8
N=   1,95( KW )
1000. 1000.0,7
Choïn bôm coù coâng suaát: 2 (KW)

g. Tính maùy neùn khí
Choïn maùy neùn khí ly taâm 2 caáp
Naêng suaát cuûa maùy neùn khí: Q = 23 l/phuùt=1,38 m3/h
Aùp suaât ñaàu: P1 =105 N/m2
Aùp suaât cuoái: P2 =3,165.105 N/m2
- Coâng neùn ñoaïn nhieät cuûa maùy neùn 2 caáp:
 k 1

k  P2  k . z  , ( J / kg )
L  Z .R.T1    1
k  1 
 P1 
 

 

Trong ñoù:
Z= soá caáp neùn, 2
T1 = Nhieät ñoä tuyeät ñoái cuûa khoâng khí ñaàu vaøo
T1 =273 +25 = 298 0K
8310
R=  286,6( J / kg.0 K )
29
CP
K= Chæ soá ñoaïn nhieät, k=  1,4 ( ñoái vôùi khoâg khí)
CV
P1 = Aùp suaát tuyeät ñoái ban ñaàu; 9,81.104(Pa)
56
P2 = Aùp suaát cuoái cuûa quaù trình neùn; 304,5.103
 1, 4 1

1,4  304,5.10 3  1, 42   105.10 3 ( J / kg )
L  2  286,6  298    1
1,4  1 
 9,81.10
4 
 

 

- Coâng suaát lyù thuyeát cuûa maùy neùn:

G  L 1,794  105.10 3
N LT   52,325(W )
1000 3600  1000
Trong ñoù:
G= Naêng suaát cuûa maùy neùn, kg/s
G = 1,83m3/h x 1,3 kg/m3
L = Coâng neùn 1 kg khoâng khí töø P1 ñeán P2
- Coâng suaát thöïc teá cuûa maùy neùn ñoaïn nhieät:
N LT 52,325
N TT    58,139(W ) =0,08Hp
 da 0,9
 da = Hieäu suaát ñoaïn nhieät: 0,8-0,9.
- Coâng suaát cuûa ñoäng cô ñieän:

N LT 58,139
N dc    1,1   71(W )
 0,9
 = heä soá döï tröõ coâng suaát, 1,1 – 1,15
 = hieäu suaát cuûa ñoäng cô ñieän; 0,9
- Tính aùp löïc cuûa maùy neùn khí
P2  P1
H  Hd  Hc  H f   z

Trong ñoù:
Hd = Toån thaát aùp löïc do ma saùt doïc theo chieàu daøi oáng daãn, Hd = 0,4m
Hc = toån thaát cuïc boä, Hc = 0,4m
Hf = Toån thaát qua ñaàu phaân phoái khí, Hf = 0,5m
P1 = 0
P2 =304,5 KN/m2
z =1,2m
(304,5  0)  1000
 H  0,4  0,4  0,5   1,2  33,54m
1000  9,81
57
Choïn 2 maùy neùnoáng maùy hoaït ñoäng, 1 maùy döï phoøng coù coâng suaát
0,08Hp, coät aùp H=33,54m
7. BEÅ AEROTEN
 Caùc thoâng soá thieát keá
 Löu löôïng nöôùc thaûi Q= 1500m3/ngaøy
 Haøm löôïng COD ôû ñaàu vaøo = 900 mg/L
 Haøm löôïng BOD ôû ñaàu vaøo = 864 mg/L
 SSvaøo=40 mg/L
 Nhieät ñoä duy trì trong beå 250C
 Nöôùc thaûi khi vaøo beå Aeroten coù haøm löôïng chaát raén lô löûng bay
hôi ( noàng ñoä vi sinh vaät ban ñaàu) X0 = 0
MLVSS
 = 0,7
MLSS
 Noàng ñoä buøn hoaït tính tuaàn hoaøn (4000-12000mg/L) choïn MLSS =
10.000mg/L, Xr = 7.000 mg/L
 Noàng ñoä chaát raén lô löûng bay hôi hay buøn hoaït tính (MLVSS) ñöôïc
duy trì trong beå Aerotank laø : X = 3.200 mg/L
 Thôøi gian löu buøn trong heä thoáng, c = 5-15 ngaøy, choïn c=10 ngaøy
 Heä soá chuyeån ñoåi giöõa BOD5 vaø BOD20 ( BOD hoaøn toaøn) laø 0,67
 Heä soá phaân huyû noäi baøo, kd = 0,06 -0,15ngaøy-1 choïn kd=0,075ngaøy-1
 Heä soá saûn löôïng toái ña Y = 0,4045 Kg VSS/Kg BOD5 (thöïc nghieäm)
a. Tính hieäu quaû xöû lyù
 Xaùc ñònh noàng ñoä BOD5 hoaø tan trong nöôùc thaûi ôû ñaàu ra
- Phöông trình caân baèng vaät chaát:

BOD5 ôû ñaàu ra = BOD5 hoaø tan ñi ra töø beå Aerotank + BOD5 chöùa trong
löôïng caën lô löûng ôû
ñaàu ra
Trong ñoù :
 BOD5 ôû ñaàu ra : 90 mg/L
 BOD5 hoøaø tan ñi ra töø beå Aerotank laø S, mg/L
 Caën lô löûng ôû ñaàu ra SSra = 30 mg/L goàm coù 65% laø caën coù theå
phaân huyû sinh hoïc.
 BOD5 chöùa trong caën lô löûng ôû ñaàu ra ñöôïc xaùc ñònh nhö sau :
58
o Löôïng caën coù theå phaân huyû sinh hoïc coù trong caën lô löûng ôû
ñaàu ra: 0,65  30 = 19,5 mg/L
o Löôïng oxy caàn cung caáp ñeå oxy hoaù heát löôïng caën coù theå
phaân huyû sinh hoïc laø : 19,5mg/l  1,42 (mgO2/mg teá baøo) =
27,69 mg/L .
o Chuyeån ñoåi töø giaù trò BOD20 sang BOD5
BOD5 = BOD20  0,67 =27,69  0,67 = 18,6 mg/L
Vaäy :90 (mg/L) = S + 18,6 (mg/L)
 S = 71,4 mg/L
- Tính hieäu quaû xöû lyù tính theo BOD5 hoaø tan:
S0  S 864  71,4
E=  100 =  100 = 91,74%
S0 864
- Hieäu quaû xöû lyù BOD5 cuûa toaøn boä sô ñoà

864  90
E0 =  100 = 89,6%
864
b. Tính theå tích cuûa beå
- Theå tích beå Aerotank
QY c ( S 0  S )
V=
X (1  k d  c )
Trong ñoù :
 V: Theå tích beå Aerotank , m3
 Q: Löu löôïng nöôùc ñaàu vaøo Q = 1500 m3/ngaøy
 Y: Heä soá saûn löôïng cöïc ñaïi Y= 0,4045
 X: Noàng ñoä chaát raén bay hôi ñöôïc duy trì trong beå Aerotank , X= 3.200
mg/L
 kd: Heä soá phaân huyû noäi baøo, kd = 0,075 ngaøy-1
 c: Thôøi gian löu buøn trong heä thoáng, c = 10 ngaøy
 So: BOD5 cuûa nöôùc thaûi vaøo beå aeroten So = 864 mg/L
 S: BOD5 cuûa nöôùc thaûi sau laéng II: S = 71,4 mg/L
1500  0,4045  10   864  71,4 

V= 3200  (1  0,075  10)
= 858,8m3
Chia 2 ñôn nguyeân. Khi ñoù theå tích moãi beå:
59
V 858,8
Vb    429,4m 3
2 2
Chieàu cao höõu ích cho beå aeroten xaùo troän hoaøn toaøn :3-4,6m
Chieàu cao baûo veä cho beå aeroten xaùo troän hoaøn toaøn :0,3-0,6m
Choïn:
 Chieàu saâu chöùa nöôùc cuûa beå H = 4m
 Chieàu cao baûo veä hbv = 0,5m
Chieàu cao toång: Htc= H+ hbv =4+0,5 = 4,5m
V 92,302
 Dieän tích beå F = H =
4
 95,42 m2
tc
 Tyû soá roäng:saâu: W:H=1,5 :1

 Chieàu roäng cuûa beå laø W =1,5 x 4 = 6m
F 95,42
 Chieàu daøi beå L=   16m
W 6
Vaäy beå Aerotank coù kích thöôùc nhö sau: L  B  H = 16  6  4,5 (m3)
c. Thôøi gian löu
Thôøi gian löu nöôùc trong beå
V 858,8  24
= Q
= = 13,74 giô ø= 0,5725ngaøy
1500
d. Löôïng buøn phaûi xaû ra moãi ngaøy
- Tính heä soá taïo buøn töø BOD5
Y 0,4045
Yobs = 1   K = 1  10  0,075
= 0,231mg/mg
c d
Trong ñoù:
 Y : heä soá saûn löôïng, Y= 0,4045 kg VSS/ kg BOD5
 kd: heä soá phaân huyû noäi baøo, kd= 0,075 ngaøy-1
  c: thôøi gian löu buøn,  c = 10 ngaøy.
- Löôïng buøn hoaït tính sinh ra do khöû BOD5 (tính theo MLVSS)
Px(VSS)= Yobs  Q  (S0 – S)= 0,231  1500  (864 -71,4)  10-3
= 274,64 kgVSS/ngaøy
- Toång caën lô löûng sinh ra trong 1 ngaøy
MLVSS MLVSS
= 0,7  MLSS = 0,7
MLSS
60
Px VSS  274,64
Pxl (SS) =
0,7
= 0,7  392,337 kgSS/ngaøy
- Löôïng caën dö haèng ngaøy phaûi xaû ñi
Pxaû = Pxl – Q  SSra 10-3 = 392,337 - 1500  71,4  10-3=285,237 kgSS/ngaøy
- Tính löôïng buøn xaû ra haèng ngaøy (Qw) töø ñaùy beå laéng theo ñöôøng
tuaàn hoaøn buøn
VX r
c = Q X  Q X
w e e
VX  Qe X e c
 Qw = X r c
Trong ñoù
 X: Noàng ñoä chaát raén bay hôi trong beå Aerotank X = 3.200
mg/L
 c : Thôøi gian löu buøn c = 10 ngaøy
 Qe : Löu löôïng nöôùc ñöa ra ngoaøi töø beå laéng ñôït II ( löôïng
nöôùc thaûi ra khoûi heä thoáng). Xem nhö löôïng nöôùc thaát
thoaùt do tuaàn hoaøn buøn laø khoâng ñaùng keå neân Q e = Q =
1500 m3/ngaøy
 Xe: Noàng ñoä chaát raén bay hôi ôû ñaàu ra cuûa heä thoáng
Xe=0,7 SSra = 0,7  30 = 21 mg/L
 Xr noàng ñoäng chaát raén bay hôi coù trong buøn hoaït tính tuaàn
hoaøn Xr=0,7  10.000=7000mg/L
858,8  3.200  1500  21  10
 Qw = = 34,76 m3/ngaøy
7.000  10
e. Tính heä soá tuaàn hoaøn () töø phöông trình caân baèng vaät chaát
Töø phöông trình caân baèng vaät chaát :
X(Q+Qr) = XrQr + XrQW
Suy ra
XQ  X r Qw 3.200  1500  7.000  34,76
Qr = = =1199,13 m3/ngaøy
Xr  X 7.000  3.200
Trong ñoù:
 Q: Löu löôïng nöôùc thaûi, Q = 1500 m3/ngaøy
 X: Noàng ñoä VSS trong beå Aeroten, X =
3.200mg/L
 Qr : Löu löôïng buøn hoaït tính tuaàn hoaøn
61
 X0 : Noàng ñoä VSS trong nöôùc thaûi daãn vaøo
beå Aeroten, X0 = 0
 Xr : Noàng ñoä VSS trong buøn tuaàn hoaøn, X r
= 7.000 mg/L
Qr 1199,13
Vaäy: = Q = = 0.8
1500
f. Kieåm tra tyû soá F/M vaø taûi troïng theå tích cuûa beå :
F S0
Chæ soá F/M: =  X
M
Trong ñoù:
 S0: BOD5 ñaàu vaøo, S0 =864 mg/L
 X: Haøm löôïng SS trong beå, X = 3.200mg/L
  : Thôøi gian löu nöôùc,  = 0,3077 ngaøy
F 864
= 0,5725  3.200 = 0,472ngaøy-1
M
Giaù trò naøy naèm trong khoaûng cho pheùp cuûa thoâng soá thieát keá beå (0,2-
0,6 ngaøy-1)
- Toác ñoä oxy hoaù cuûa 1 g buøn hoaït tính
 = S 0
S 864  71,4
= 0,5725  3.200 = 0,433 ( mg BOD5/g.ngaøy)
X
- Taûi troïng theå tích cuûa beå Aerotank
S0  Q 864  10 3  1500
L= = 858 ,8
= 1,51 (kgBOD5/m3ngaøy)
V
Giaù trò naøy trong khoaûng thoâng soá cho pheùp khi thieát keá beå (0,8-
1,92kgBOD5/m3. ngaøy)
g. Tính löôïng oxy caàn cung caáp cho beå Aerotank döïa treân BOD20
- Löôïng oxy caàn thieát trong ñieàu kieän tieâu chuaån
Q( S 0  S )
OC0 = - 1,42Px(VSS)
f
Vôùi f laø heä soá chuyeån ñoåi giöõa BOD5 vaø BOD20 , f= 0,67
1500  (864  71,4)
OC0= 0,67  1000
- 1,42  274,64
= 1384,5kgO2/ngaøy
- Löôïng oxy thöïc teá caàn söû duïng cho beå:
62
 C S 20  1
OCt = OCo    T  20 
  .C SH  C d  1,024 .
Laáy noàng ñoä oxi caàn duy trì trong beå laø 2 mg/l .
Heä soá ñieàu chænh löôïng oxi ngaám vaøo nöôùc thaûi,  = 0,8
Tra phuï luïc D , Unit operation processes in environment engineering
Noàng ñoä oxi baõo hoaø trong nöôùc saïch ôû 20oC : Cs20 = 9,17 mg/l
Noàng ñoä oxi baõo hoaø trong nöôùc saïch ôû 26oC : CSH = 8,22 mg/l
Heä soá ñieàu chænh löïc caêng beà maët theo haøm löôïng muoái ñoái vôùi
nöôùc thaûi  =1
 9,17  1
OCt = 1384,5  1  8,22  2  1,024 2620   0,8 =2213 kg O2/ ngaøy
 
- Tính löôïng khoâng khí caàn thieát ñeå cung caáp vaøo beå
OC t
Qkk = f
OU
Trong ñoù:
 OCt : Löôïng oxy thöïc teá caàn söû duïng cho beå : OCt = 2213 kgO2/ngaøy
 OU : Coâng suaát hoaø tan oxy vaøo nöôùc thaûi cuûa thieát bò phaân phoái
 Choïn daïng ñóa xoáp, coù maøng phaân phoái daïng mòn, ñöôøng kính 170
mm , dieän tích beà maët F=0,02 m2
 Cöôøng ñoä thoåi khí 300 L/phuùt ñóa = 18 m3/giôø
 Ñoä saâu ngaäp nöôùc cuûa thieát bò phaân phoái h = 3,5m (laáy gaàn ñuùng
baèng chieàu saâu beå)
Tra baûng 7.1 trang 112, [1] ta coù: Ou = 7 gO2/ m3.m
OU = Ou  h = 7 3,5 = 24,5 g O2/m3
 Ou: Coâng suaát hoaø tan oxy vaøo nöôùc thaûi cuûa
thieát bò phaân phoái tính theo g O2/m3 khoâng khí
 f: heä soá an toaøn, thöôøng f =1,5-2, choïn f = 1,5
2213
Qkk = 24,5  10 3  1,5  135,5  103(m3/ngaøy) =5645,4 m3/h
- Soá ñóa caàn phaân phoái trong beå
Qkk ( L / phut ) 94090,14
N= =  313,6 ñóa.
300( L / phut.dia ) 300
Choïn N = 314 ñóa
63
 Tính toaùn maùy thoåi khí
Choïn 4 maùy thoåi khí, 3 maùy hoaït ñoäng, 1 maùy döï phoøng
- Aùp löïc caàn thieát cuûa maùy thoåi khí
Hm = h1 + hd + H
Trong ñoù:
 h1: Toån thaát trong heä thoáng oáng vaän chuyeån h1 = 0,5m
 hd : Toån thaát qua ñóa phun phaân phoái hd  0,5m choïn hd = 0,5m
 H : Ñoä saâu ngaäp nöôùc cuûa mieäng voøi phun H = 3,5m
Hm = 0,5 + 0,5 + 3,5 = 4,5m
Aùp löïc maùy thoåi khí tính theo Atmotphe:
Hm 4,5
Pm = 10,12 = 10,12
= 0,445 atm
- Naêng suaát yeâu caàu

Qkk = 1/3 x 5645,4m3/h = 0,53 m3/s
- Coâng suaát maùy thoåi khí
GRT1  p  0, 283 
Pmaùy =  2   1
29,7 ne  p1  
Trong ñoù:
 Pmaùy : Coâng suaát yeâu caàu cuûa maùy neùn khí , kW
 G: Troïng löôïng cuûa doøng khoâng khí , kg/s
G = Qkk  khí = 0,53  1,2 = 0,636 kg/s
 R : haèng soá khí , R = 8,314 KJ/K.mol 0K
 T1: Nhieät ñoä tuyeät ñoái cuûa khoâng khí ñaàu vaøo T1= 273 + 25 = 298 0K
 P1: aùp suaát tuyeät ñoái cuûa khoâng khí ñaàu vaøo P1= 1 atm
 P2: aùp suaát tuyeät ñoái cuûa khoâng khí ñaàu ra P 2 =Pm + 1=0,445
+1=1,445 atm
K 1
n= = 0,283 ( K = 1,395 ñoái vôùi khoâng khí )
K
 29,7 : heä soá chuyeån ñoåi
 e: Hieäu suaát cuûa maùy , choïn e= 0,7
1,884  8,314  298  1,445  0 , 283 
Vaäy : Pmaùy = 29,7  0,283  0,7
   1 =29,61kW  39,7Hp
 1 
 

64
(vôùi Hp =0,7457kw)
Bôm buøn tuaàn hoaøn:
- Löu löôïng bôm :Qr = 1199,13 m3/ng. = 0.014m/s.
- Coät aùp cuûa bôm :
Hb = 8m
- Coâng suaát bôm
Qr . .g .H 0,014  1000  9,81  8
N= = = 1,4 kW =1,9Hp
1000. 1000  0,8
 : hieäu suaát chung cuûa bôm töø 0,72-0,93, choïn = 0,8

8. BEÅ LAÉNG II
Sau khi qua beå Aerotank, haàu heát caùc chaát höõu cô hoøa tan trong
nöôùc thaûi bò loaïi hoaøn toaøn. Tuy nhieân, noàng ñoä buøn hoaït tính coù trong
nöôùc thaûi laø raát lôùn, do vaäy buøn hoaït tính vaø caùc chaát raén lô löûng seõ
ñöôïc taùch ôû beå laéng ñôït II.
a. Dieän tích maët baèng cuûa beå laéng
(Q  Q r )  MLSS
S= Ls
Trong ñoù:
 MLSS : noàng ñoä caên trong beå Aerotank (tính theo chaát raén lô
löûng)
3200
MLSS= 0,7
= 4.571,43mg/L
 Q: löu löôïng ñaàu vaøo Q=1500m3/ngaøy

 Qr : löu löôïng tuaàn hoaøn buøn Qr=1199,13m3/ngaøy
 Ls: taûi troïng chaát raén, kgSS/m2.ngaøy
Ls=3,9-5,8kg/m2.h, choïn Ls=4,2kg/m2.h
-Dieän tích beà maët beå laéng tính theo taûi troïng chaát raén laø:
(1500 + 1199,13) m 3 /ngaøyx 4.571,43g/ m 3
A= = 122,41 (m2)
4,2kg/m 2 h  24giôø/ngaøy 1000g/kg
Laáy A = 122,5m2
122,5
Choïn 2 ñôn nguyeân, moãi beå coù dieän tích beà maët Ab =  61,25m 2
2
-Ñöôøng kính beå:
65
4A 4  61,25
Dbeå = = = 8,833 (m)
 
Choïn Dbeå=8,84m
- Ñöôøng kính buoàng phaân phoái trung taâm
dtt = 0,2Dbeå = 0,2  8,84= 1,768 (m)
- Ñöôøng kính oáng loe
d’ = 1,35 dtt = 1,351,768= 2,4 (m)
- Chieàu cao oáng loe (h’= 0,2  0,5 m) . Choïn h’= 0,3 m.
- Ñöôøng kính taám chaén
d’’= 1,3  d’ = 1,3  2,4 = 2 (m)
- Chieàu cao töø oáng loe ñeán taám chaén (h’’ = 0,2  0,5 m) . Choïn h’’ = 0,3
m.
b. Kích thöôùc beå laéng
 Choïn chieàu cao höõu ích beå laéng H=3,0m
 Chieàu cao lôùp buøn laéng hb=1,5m
 Chieàu cao an toaøn hbv=0,3m
- Chieàu cao toång coäng cuûa beå laéng 2
Htc=hl+hb+hbv=3,0+1,5+0,3=4,8m
- Theå tích beå laéng:
V= A  H tc  61,25  4,8  294m 3
- Theå tích phaàn laéng:

Vv =
4

 D2  d 2  H

  (8,84 2  1,768 2 )  3,0  176,7 m 3
4
- Thôøi gian löu nöôùc:
Vv 176,7  24
  3,143
t= Q  Qr 1 (giôø)
1500  1199,13
2
- Theå tích phaàn chöùa buøn:
Vb= A  hb  61,25  1,5  91,9(m 3 )
- Thôøi gian löu buøn trong beå laéng:
66
Vb 91,9  24
tb    3,58(
Q w  Qr 1 giôø)
 34,76  1199,13
2
- Taûi troïng maùng traøn:
1
(1500  1199 ,13)m 3 / ngay
Q  Qr
Ls   2  97,24m 3 /m.ngaøy
Dbe   8,84m
Giaù trò naøy naèm trong khoaûng cho pheùp Ls< 500m3/m.ngaøy
8. HOÀ HOAØN THIEÄN
Choïn thôøi gian löu nöôùc trong hoà 2 ngaøy
Theå tích höõu ích cuûa hoà: W=1500 x 2 =3000 m3
Choïn chieàu cao höõu ích cuûa hoà H =2m
Chieàu cao baûo veï cuûa hoà h= 0,3m
Chieàu cao toång coäng cuûa hoà Htc= H+h =2 + 0,3 =2,3m
Kích thöôùc beå L x B x H = 60m x 20m x 2,3m
9. BEÅ CHÖÙA BUØN
Beå chöùa buøn bao goàm 2 ngaên: ngaên chöùa buøn tuaàn hoaøn vaø
ngaên chöùa buøn dö sau beå laéng 2 vaø beå tuyeån noåi. Löu löôïng buøn ñeán
ngaên chöùa buøn tuaàn hoaøn laø 1199,13 m3/ngaøy, löôïng buøn chaûy traøn sang
ngaên chöùa buøn dö laø 34,76 m3/ngaøy, löôïng buøn töø beå tuyeån noåi laø 23,22
m3/ngaøy
Choïn thôøi gian löu taïi ngaên chöùa buøn tuaàn hoaøn laø 10 phuùt vaø
thôøi gian löu taïi ngaên chöùa buøn dö vaø buøn töø beå tuyeån noåi laø 5 giôø
- Theå tích ngaên chöùa buøn tuaàn hoaøn:
1199,13
V1   10  8,33m 3
24  60
- Theå tích ngaên chöùa buøn dö:
V2 
 34,76  23,22  5  12,08m 3
24
Kích thöôùc ngaên chöùa buøn tuaàn hoaøn: L x B x H = 2,1 x 2 x 2
Kích thöôùc ngaên chöùa buøn caàn xöû lyù : L x B x H =3,02 x 2 x 2
10. BEÅ NEÙN BUØN
Beå neùn buøn coù nhieäm vuï laøm giaûm ñoä aåm cuûa buøn töø 99,2%
xuoáng coøn 95%. Choïn kieåu beå ly taâm coù heä thoáng gaït caën.
Löôïng buøn dö caàn xöû lyù moãi ngaøy: q   34,76  20,9   55,66m 3 / ngay
67
Giaû söû noàng ñoä buøn vaøo beå neùn buøn laø 4000mg/l. Dieän tích cuûa
beå eùn buøn ly taâm ñöôïc tính theo coâng thöùc sau:
q 55,66
F   7,8m 2
q 0 0,3  24
Trong ñoù: q0= Taûi troïng tính toaùn leân dieän tích maët thoaùng cuûa beå neùn
buøn, öùng vôùi noàg ñoä buøn 4000mg/l, q0 =0,3m3/m2.h.
- Ñöôøng kính cuûa beå neùn buøn ly taâm:
4F 4  7,8
D   3,152m  3,2m
 3,14
- Chieàu cao coâng taùc cuûa vuøng neùn buøn:

H  q 0  t  0,3  10  3m
Trong ñoù: t =Thôøi gian neùn buøn, 10 giôø

Chieàu cao toång coäng cuûa beå neùn buøn ly taâm:
H tc  H  h1  h2  h3  3  0,4  0,3  0,8  4,5m
Trong ñoù:
 Htc= Chieàu cao toång coäng cuûa beå neùn buøn, m;
 h1=Khoaûng caùch töø möïc nöôùc ñeán thaønh beå, h1=0,4m;
 h2 = Chieàu cao lôùp buøn vaø laép ñaët thieát bò gaït buøn ôû ñaùy, h 2
=0,3m öùng vôùi heä thoáng thanh gaït buøn
 h3 = Chieàu cao tính töø ñaùy beå ñeán möùc buøn, h3=0,8m
- Toác ñoä quay cuûa heä thoáng thanh gaït laø 0,75-4h-1.
- Ñoä nghieân ôû ñaùy beå neùn buøn tính töø thaønh beå ñeán hoá thu buøn khi
duøng heä thoáng thanh gaït, i=0,01.
- Buøn ñaõ neùn ñöôïc xaû ñònh kyø döôùi aùp löïc tónh 0,5 – 1,0 m
- Nöôùc sau khi taùch buøn töï chaûy trôû laïi haàm bôm ñeå tieáp tuïc xöû lyù moät
laàn nöõa.
11. MAÙY EÙP BUØN
- Löu löôïng caën ñeán loïc eùp daây ñai:
100  P1 55,66m 3 / ngay 100  99,2
qb  q     0,371m 3 / h .
100  P2 24h / ngay 100  95
Giaû söû haøm löôïng buøn sau khi neùn C=50kg/m3, löôïng caën ñöa ñeán maùy
Q  C  q b  50  0,371  18,6kg / h  446,4kg / ngay
Maùy eùp laøm vieäc 8h/ngaøy, 5ngaøy/tuaàn khi ñoù löôïng caën ñöa ñeán maùy
trong 1 tuaàn laø 446,4 x 7 = 3124,8kg. Löôïng caën ñöa ñeán maùy trong 1 giôø:
68
G  3124,8 /(5 x8)  78,12kg / h .
Taûi troïng caën treân 1m roäng cuûa baêng taûi dao ñoäng trong khoaûg 90 –
680kg/m chieàu roäng baêng.giôø. Choïn baêg taûi coù naêng suaát 200 kg/m.h
- Chieàu roäng baêng taûi:
G 78,12
b   0,4m
200 200
Choïn maùy coù chieàu roäng baêng 0,4m vaø naêng suaát 200kg/m roäng.h.
Chöông 5: TÍNH CHI PHÍ

Cô sôû tính toaùn:
Chi phí xaây döïng cho toaøn boä döï aùn ñöôïc phaân chia cho 3 haïng muïc chính:
– Kinh phí xaây döïng caùc haïng muïc cuûa traïm.
69
 Kinh phí cung caáp, laép ñaët vaø vaän haønh thieát bò.
Phaân tích giaù thaønh:
 Chi phí xaây döïng:
Kinh phí xaây döïng bao goàm toaøn boä kinh phí xaây döïng caùc beå xöû
lyù, khu nhaø ñieàu haønh, nhaø kho, phoøng thí nghieäm, heä thoáng thoaùt nöôùc.
THEÅ
HAÏNG MUÏC ÑÔN THAØNH
TÍCH ÑÔN VÒ
STT COÂNG GIAÙ TIEÀN
BEÂ TÍNH
TRÌNH VNÑ/ m3bt (VNÑ)
TOÂNG
01 Beå gaïn muû 29,75 m3 1.500.000 44.625.000
02 Haàm bôm tieáp 11,15 m3 1.500.000
16.725.000
nhaän
03 Beå ñieàu hoaø 126 m3 1.500.000 189.000.000
04 Beå troän 5,6 m3 1.500.000 8.400.000
05 Beå hoaø troän pheøn 5 m3 1.500.000 75.000.000
06 Beå tieâu thuï pheøn 5 m3 1.500.000 75.000.000
07 Beå tuyeån noåi 29,7 m3 1.500.000 44.550.000
08 Beå trung gian 15 m3 1.500.000 22.500.000
09 Beå aeroten 195 m3 1.500.000 292.500.000
10 Beå laéng II 117,5 m3 700.000 176.250.000
11 Beå chöùa buøn 11 m3 16.500.000
12 Beå neùn buøn 16,4 m3 24.600.000
13 Hoà hoaøn thieän 5.000.000
14 Nhaø ñieàu haønh 700.000 21.000.000
Toång coäng kinh phí ñaàu tö xaây döïng : 1.011.650.000 VNÑ
 Chi phí cung caáp maùy moùc - thieát bò :
Bao goàm toaøn boä chi phí mua saém (trong vaø ngoaøi nöôùc) thieát bò, gia
coâng cheá taïo thieát bò, heä thoáng ñieän ñieàu khieån, van, ñöôøng oáng…
STT TEÂN THIEÁT SOÁ LÖÔÏNG ÑÔN VÒ THAØNH
70
BÒ VNÑ/ CAÙI TIEÀN

VNÑ
01 Song chaén raùc 1 2.000.000 2.000.000
02 Bôm nöôùc thaûi 2 10.000.000 20.000.000

beå thu gom
coâng suaát 2,5 hp
03 Bôm nöôùc thaûi 2 20.000.000 40.000.000
beå ñieàu hoøa
coâng suaát 3,3 hp
04 Maùy thoåi khí 2 100.000.000 200.000.000
beå ñieàu hoøa
coâng suaát 13,73
hp
05 Caùnh khuaáy 1 200.000 200.000
06 Maùy thoåi khí 2 1.000.000 2.000.000

beå tuyeån noåi
coâng suaát
0,08hp
07 Bình aùp löïc 1 1.000.000 1.000.000
08 Bôm ñònh löôïng 2 5.000.000 10.000.000
ñeå chaâm pheøn
vaø xuùt vaøo beå
troän
09 Hoäp thu vaùng, 1 1.500.000 1.500.000
boït beå tuyeån
noåi
10 Maùng raêng cöa 783,744kg 12.000 9.405.000
baèng theùp beå theùp
tuyeån noåi, daøi
16,328m, daøy
0,03m, cao0,2m
11 Taám chaën 1 1.000.000 1.000.000
vaùng, boït beå
tuyeån noåi
12 Maùy thoåi khí 4 maùy ( 3 800.000.000 3.200.000.000
71
beå Aerotank maùy hoaït

coâng suaát 39,7 ñoäng, 1 maùy
hp döï phoøng)
13 Ñaàu phaân phoái 314 ñóa 100.000 31.400.000
khí beå Aerotank
14 Maùng thu nöôùc 2 12.000 VNÑ/kg 25.353.600
raêng cöa baèng 1267,68 kg
theùp beå laéng II theùp
kích thöôùc 27,8m
; daøy 0,03 m, cao
0.19 m
15 Maùng thu nöôùc 456 kg theùp 12.000 VNÑ/kg 5.472.000
raêng cöa beå
neùn buøn baèng
theùp daøi10m,
cao 0,19 m; daøy
0,03 m
16 Daøn quay beå 3 30.000.000 + 90.000.000
tuyeån noåi, beå 35.000.000 +
laéng II, beå neùn 25.000.000
buøn, beå troän
17 Caùc chi tieát 800.000.000
phuï phaùt sinh +
maùy neùn buøn
+ haønh lang
coâng taùc + oáng
nöôùc
Toång coäng chi phí ñaàu tö cho thieát bò : 4.439.330.000 ñoàng.
Chi phí xöû lyù moät m3 nöôùc thaûi Chi phí xaây döïng :
 Toång kinh phí xaây döïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi laø:
T = Chi phí xaây döïng + Chi phí thieát bò, maùy moùc
= 5.450.980.000 ñoàng.
Chi phí xaây döïng cô baûn ñöôïc khaáu hao trong 30 naêm, chi phí maùy
moùc thieát bò khaáu hao trong 15 naêm. Vaäy toång chi phí khaáu hao :
1.011 .650.000 4.439.330.000
Tkh =  = 329.677.000(ñoàng /naêm)
30 15
72
= 903.225ñoàng / ngaøy
 Chi phí hoaù chaát : Xuùt+polimer+chaát keo tuï
Tính trung bình H = 300.000ñ/ ngaøy
 Nhaân coâng
Soá nhaân coâng laø : 2ngöôøi .
Löông thaùng bình quaân : 1 trieäu ñoàng / 1 coâng nhaân.
Chi phí nhaân coâng tính cho moät ngaøy :
N = 20.000.000/30 = 67.000 ñoàng/ngaøy
 Chi phí ñieän naêng
Chi phí ñieän naêng D, khoaûng 300 ñoàng / m3, töông öùng 450.000 ñoàng/ ngaøy
 Chi phí söûa chöaõ nhoû :
Chi phí söûa chöõa nhoû haèng naêm öôùc tính baèng 1 % toång soá voán ñaàu tö
vaøo coâng trình xöû lyù :
S = 0,01 T = 0,01 1.766.960.000=1.769.600 ñoàng / naêm
= 50.000 ñoàng /ngaøy.
Toång chi phí cho moät ngaøy vaän haønh heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi :
Tvh = D + H + N + S = 450.000 + 300.000 + 67.000 +50.000 =867.000 ñoàng /ngaøy
Chi phí tính cho 1 m3 nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù :
C =( Tkh + Tvh )/ 1500 m3 = (896.000 + 903.225 )/1500 1.2000 ñoàng /m3
73
74

Cao Su - Bich Hong

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Cao Su - Bich Hong

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cao Su - Bich Hong

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Xöû lyù nöôùc thaûi cao su, coâng suaát 1500 m3/ngaøy

GVHD: NGUYEÃN THÒ THANH PHÖÔÏNG

Chöông 1: NOÄI DUNG – MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI----------------------5

Chöông 3: CÔ SÔÛ THIEÁT KEÁ CUÛA ÑOÀ AÙN-----------------------------24

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

Chöông 1: NOÄI DUNG - MUÏC TIEÂU CUÛA ÑEÀ TAØI.

Chöông 2: TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH COÂNG NGHIEÄP CHEÁ

Pha cao su Caùc phöùc Caùc serum Thaønh phaàn ñaùy

Protein (0,26%) Caroteinoid Protein(0,46%) Protein(0,28%)

( Nguoàn: Sethuaf vaø Matthews, 1992).

Serum skim Cao su skim

Sô ñoà coâng ngheä cheá muû tôø

Sô ñoà coâng ngheä cheá bieán cao su coám

Muûnöôùc vöôøn caây

Nöôùc pha loaõng Boàn nhaän muû Röûa

Axít foocmic/ acetic

Nöôùc röûa Maùy baêm buùa

Caùn crep soá1 Nöôùc thaûi

Caùn crep soá2 Nöôùc thaûi

Caùn crep soá3 Nöôùc thaûi

Maùy caùn caét Nöôùc thaûi

Loøsaáy Khí thaûi

Nöôùc hoãn hôïp

Chuûng loaïi saûn phaåm

N höõu cô 20,2 8,1 40,4 139

NH3 – N 75,5 40,6 110 426

NO3 –N Veát Veát Veát Veát

NO2 – N KPHÑ KPHÑ KPHÑ KPHÑ

PO4 – P 26,6 12,3 38 48

Al Veát Veát Veát Veát

SO42- 22,1 10,3 24,2 35

Ca 2,7 4,1 4,7 7,1

Cu Veát Veát Veát 3,2

Fe 2,3 2,3 2,6 3,6

Mg 11,7 8,8 15,1 25,9

Mn Veát Veát Veát Veát

Zn KPHÑ KPHÑ KPHÑ KPHÑ

Chuûng loaïi saûn phaåm

COD 3540 2720 4350 6212 100

BOD 2020 1594 2514 4010 50

Toång Nitô 95 48 150 565 60

Nitô amoni 75 40 110 426 1

Toång chaát raén 114 67 80 122 100

5,2 5,9 5,1 4,2 6-9

Loïc qua song chaén raùc hoaïc löôùi chaén

Hoaù hoïc vaø Tuyeån noåi

- Caùc phöông phaùp hieáu khí

Song Beålaéng Beåñieåu Traïm Beåtuyeån Beåtroän

Ngaên Ngaên Traïm

Buøn khoâlaøm Maùy eùp Beåneùn Beåchöùa Beålaéng

Chöông 3: CÔ SÔÛ THIEÁT KEÁ CUÛA ÑOÀ AÙN

Sô ñoà heä thoáng tuyeån noåi bôm daâng

Beåtuyeån noåi Caën

V (10-6 1,31 1,24 1,14 1,01 0,81 0,66

Loaïi caùnh khuaáy K

Caùnh khuaáy chaân vòt 3 caùnh 0,32

Caùnh khuaáy chaân vòt 2 caùnh 1,00

Tuabin 6 caùnh phaúng ñaàu vuoâng 6,30

Tuabin 4 caùnh nghieâng 450 1,08