Ahmet Özgür Apaoletsiz Apolitik Gazeteci Yazar Ahmet Altan 2001

TC
POLİS AKADEMİSİ BAŞKANLIĞI

Güvenlik Bilimleri Fakültesi
YAZAR AHMET ALTAN’IN YAZILARINDA
DEVLET VE DEMOKRASİ
Lisans Tezi
Ahmet ÖZGÜR
Tez Danışmanı
Önder AYTAÇ
Ankara–2001
ÖNSÖZ
Tez çalışmasına başlamak için yaptığımız konu taramasından önce
mesleğimizle direk alakalı bir konuyu çalışmayı düşündük ancak hangi konuya
elimizi atsak ya daha önce birkaç kere tez çalışması olarak hazırlanmış ya da bu sene
hazırlanıyor. Durumun böyle olması bizi hem kolaycılığa iteceğinden hem de
Amerika’yı yeniden keşfetmek olacağından farklı bir konu seçmek için kolları
sıvadık ve kendimizi Altan’ın yazılarının karşısında bulduk.
Neden Ahmet Altan?
Ahmet Altan, yazdığı ve söyledikleriyle üniformalıların, savcıların ve
birçok insanın dikkatini çektiği gibi bizim de dikkatimizi çekti. Türkiye’de eline
kalemi alan herkes bir şeyler karalıyor ancak ortada tartışmadan ve kavram
kargaşasından başka hiçbir şey yok. Aktüel dergisi Türk Aydın sınıfını ortaya
çıkarma çabaları da ne kadar başarıya ulaşıyor tartışılır ancak Aktüel okurunun
gözünde Ahmet Altan Türkiye’nin kırk aydını içersinde. Bizde bu nedenle Aktüel
Dergisi Okurunun Aydın olarak gördüğü Altan’ın yazılarında devlete, demokrasiye
ve birkaç önemli kavrama bakış açısını inceledik.
Altan’ın yazılarına ulaşmak için gazete arşivlerini taramamız gerekiyordu
ve internet üzerindeki arşivler ne yazık ki yeterli değildi. Daha sonra bir şekilde
yazıların sadece bir kısmına ulaşabildik ancak bu seferde ikinci bir zorluk karşımıza
çıktı; yazdığı yazılarda ve yapılan röportajlar da ki söylemleri çok sert ve eleştireldi.
Bu nedenle bu söylemlerin arasından kibarca sıyrılmak biraz zor oldu.

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ........................................................................................................................ 2
İÇİNDEKİLER .......................................................................................................... 3
GİRİŞ YERİNE; AHMET ALTAN KİMDİR KİM DEĞİLDİR ? ....................... 4
BÖLÜM-1 ................................................................................................................... 7
SAMAN ALTINDAN YAZAN ALTAN .................................................................. 7
EDEBİYAT ALANINDA İKTİDAR MI? ............................................................. 18
BÖLÜM-2 ................................................................................................................. 21
ALTAN’IN KAVRAMLARI ................................................................................. 21

Hangisi Sol? ........................................................................................................ 22
Globalleşen Dünyada Bağımsızlığın Yeri? ......................................................... 24
Nasıl Bir Demokrasi? .......................................................................................... 27
Altanın Yazılarında Devlet .................................................................................. 33
Ve Medya ............................................................................................................. 36
MESLEĞİNİZİ NE KADAR SEVİYORSUNUZ?................................................. 38
NE KADAR HUKUK O KADAR DEMOKRASİ.................................................. 41
BÖLÜM 3.................................................................................................................. 53
KÜRT SORUNU .................................................................................................... 53
BÖLÜM 4.................................................................................................................. 70
NE OLACAK TÜRKİYE’NİN HALİ .................................................................... 70
SONUÇ OLARAK ................................................................................................... 76

GİRİŞ YERİNE; 1 AHMET ALTAN KİMDİR KİM DEĞİLDİR ?
"Sen doğru bildiğini herkes karşı çıksa ve başına
çeşitli belalar gelse bile söylemeye devam edersen,
doğrunu paylaşmasa bile toplum dönüp bakar. Ben
yazdığım süre içinde daima doğru bildiğimi yazdım.
Hiçbir şey bunu değiştirmedi. Ne solun ne de sağın
tepkisi.” 2 Ahmet ALTAN
Tehlikeli masallar yazan kılıç yarası gibi derinden etkileyen 3 ve bazen de
sudaki iz gibi ince ve görünmez , gece yarısı şarkılarının güzelliğinde dört mevsim
sonbahar yaşayan karanlıkta sabah kuşlarıdır onun yalnızlığının özel tarihi.
Aşk yazılarının satır aralarına siyaset sıkıştırabilecek kadar becerikli
düşüncesini çekinmeden 4 yazabilecek kadar cesur. Yazdığı yazılarla ses getirmeyi
başarmış liberal gözüken sol kimlikli özgürlük demokrasi deyip duran 5 yazar-
gazeteci Ahmet Altan 1950'de Ankara'da doğdu. Robert Koleji ve Ankara Koleji
dahil birçok okuldan atılan Altan Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ne de biraz
devam ettikten sonra İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nden mezun olabildi 6 ☺
Nokta dergisinde başladığı köşe yazarlık serüveni bir çok kesinti ve gezintilerle halen
Aktüel dergisinde devam etmektedir 7 . Yazar “kum saati” başlıklı köşesinde insanı
derinden etkileyen iki tema üzerine yazı yazar. Birisi birilerinin yaşadığı aşk(lar)
1
Makalenin oluşmasında maddi manevi desteğini esirgemeyen hocam Önder Aytaç'a
teşekkürü bir borç bilir burada da ödemek isterim:)
2
Açan N. “Edebiyatın Kızıl Erosu” Aktüel 21.05.1998
3
Örnek N. Sabah 6.7.1999
4
5
Ahmet Altan 1995 yılında Milliyette yazmaya başladığı zaman okurunun gözünde
kendisini bu şekilde tanımlar. Açan N. “Edebiyatın Kızıl Erosu” Aktüel 21 05 1998
6
Altan A, “Karanlıkta Sabah Kuşları “İstanbul Can Yayınları 2000 sh. 1
7
Makalenin yazıldığı tarihte yazmakta idi.
diğeri ise herkesin yaşayacağı ölüm 8 . Altan ilk olarak hürriyet ve güneş gazetelerinde
günlük yazılar yazdı. 1995 yılında da Milliyet gazetesinde yazmaya başladı ancak
göreve başladığından dört ay kadar sonra Neşe Düzel ile birlikte hazırladığı “Kırmızı
koltuk” adlı programında ki işine son vermesi ile aynı nedenden dolayı yani Kürt
sorunu hakkında ki sivri ve sert söylemleri yüzünden işine son verildi. Ve hatta
mahkemelik oldu. Mahkeme sonunda ise bir buçuk yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Altan Milliyet gazetesindeki dört ay kadar süren köşe yazarlığına Yeni
Yüzyıl gazetesinde devam etti. Bir müddet sonra haftada bir güne indirilen
köşesinde tam bir provokatör 9 rolü oynadı. Yazdığı yazılarla devleti kurtardı 10
batırdı ve hatta böldü parçaladı ve hiçbir şey onu yazmaktan alıkoyamadı çünkü
yaşamdan daha değerli olarak görür yazı yazmayı. Altan, insanların hayatlarında
hayatlarından daha değerli bir şeylerin olması gerektiğine inanıyor ve Altan’ın
hayatından daha değerli gördüğü şey ise yazı yazmaktır. 11 Yazmadığı zaman
huzursuzluk bulutları dolaşır üstünde 12 . Yazdıklarıyla vardır o. Tepkilere aldırmaz.
Her seferinde biraz daha hırçın her seferinde daha sivridir cümleleri. Cesurca ,
korkmadan doğru bildiğini yazarak bir entelektüel , bir aydın rolü oynar kendi hayat
romanında. Yazılarındaki sade ve etkileyici üslup, okurunu kendine adeta
kelepçelemektedir. İnsanın, adını koyamadığı duygularına hitap eden yazıları bireye
kendini keşfetmesinin ip uçlarını verir.
Aşkı anlatır, ölümü anlatır ve arada sırada politik gündemi hırçın
kelimelerle yorumlar. Aslında neredeyse tüm yazılarında cümlelerin aralarına
8
9
10
Pekşen Y. Akşam 17 araık 2000
11
Altan A. Siyaset Meydanı 23-24 mart 2001
12
www.matbuat.com/konular/soylesiler/ahmetaltan1.htm
sıkışmış aşk kokan ölüm kokan politik mesajlar vardır. Sonra isyanlar vardır. Kötü
olan her şeye isyan eder ve davet eder bütün okurlarını. Özellikle de “kadınları”. 13
Altana göre kadınlar isterse toplumu değiştirebilir; çünkü kadınların
erkekler üzerindeki etkisinin büyük olduğuna inanıyor. 14
13
Suda P. Hürriyet /Kelebek 7 Aralık 2000
14
Superonline chat 21 mayıs 1998 tarihinde sanal ortamda yapılan sohbet.
BÖLÜM-1
SAMAN ALTINDAN YAZAN ALTAN
İlk edebi eserini yirmi yedi yaşında kaleme alan Altan, kendisine göre
çok da iyi olmayan, İki kişilik bir piyes yazar; 'Paltolu Donkişot'. 1982 yılında da
"Dört Mevsim Sonbahar" adlı romanını yazmaya başlar. O sıralarda yeni bir yayınevi
sahibi Müjdat Gezen ile tanışıklığı olan babası Çetin Altan bir sohbetlerinde Müjdat
Gezen'e "Bizim oğlan da bir kitap yazdı" der. Altan’ın ilk kitabı bu konuşma
sonrasında basılır. Altan bu sırada tuzlaya askere gider. Zor günler geçiren Altan’ın
Tek umudu, yazdığı romanın okunması, beğenilmesidir. kardeşi Prof. Dr. Mehmet
Altan Burdur da askerdir. Bir mektup gönderir ağabey Altan’a; en çok satan kitaplar
listesinde birinci "Dört Mevsim Sonbahar"ın olduğunu yazar Sonra “Akademi
Kitabevi Roman Büyük Ödülü”ne lâyık görülür kitap. “Dört Mevsim Sonbahar” 15
Dört Mevsim Sonbahar, baba, oğul, sevgili üçgeni içinde geçen olay
örgüsüyle, roman kurgusu içinde yeni bir gerçeklik yaratma amacını taşımaktadır.
Mitinglerin, gösterilerin, çatışmaların, ölümlerin oluşturduğu bir fon üzerinde gelişen
kuşaklar arası çatışmaları işleyen roman adeta, aşkla, ölümle, yaşamla, edebiyatla,
yazarla ve okurla hesaplaşmaktadır. 16 Kısacası herkese ve her şeye ve hatta kendi
kendine bile bir hesaplaşma pusulası şeklindedir kitap.
İlk eserinden altı ay sonra da büyük bir eleştiri yağmuruna tutulacak ve
hatta müstehcen olduğu gerekçesiyle yakılacak olan “sudaki iz” romanını yazar.
Altan’a göre yakılmasının nedeni aslında kitabın müstehcen olması değildir. Hem
solun hem de sağın tepkisini çekmesidir. Bütün herkesin tepki göstermesinin nedeni,
15
16
www.süperonline.com/superchat/ahmetaltan/index.htm
romanda solcuların zaaflarından bahsetmesi ve güvenlik kuvvetlerinin işkence
yaptığı iddialarıdır. İlk haftasında iki baskı yapan kitap listelerde ilk sıraya oturur. üç
ay içinde 9 baskı ( 45 bin satış )yapar. Ancak Sudaki İz”in yarattığı iz yayımlandığı
tarihten dokuz ay sonra toplatılarak silinmeye çalışılır. Yargılama iki yıl sürer.
'Müstehcen' bulunan bu kitabın 'zoralım ve imhasına karar verilir mahkeme
tarafından. Roman, kesinleşmiş mahkeme kararının da içinde yer aldığı sansürlü bir
basımla yeniden yayımlanır. 17
Bakın Ahmet Altan o dönemi nasıl anlatıyor...
Müthiş bir eleştiri bombardımanı başladı, özellikle sol
kesimden. Özetle şu: Kitap kötü, yazar rezil.
Aynı dönemde Latife Tekin ve Mehmet Eroğlu var ve onlar da
eleştiri alıyor. Özellikle Latife ve bana karşı. O zaman Latife
hepimizin önünde gidiyor "Sevgili Arsız Ölüm"le. Sonra "Sudaki
İz" patladı ve inanılmaz bir eleştiri başladı. Eleştiri değil küfür
yiyorum. İnsan boyuna yakın bir kupür birikti, edebiyat dünyasıyla
ilgili her yerde, sol dergilerde bana küfrediyorlar. Fethi Naci o
zaman önemli bir eleştirmen, onun yazısı çıktı. Kitabı okuduktan
sonra hissettiği tek şeyin "tiksinti" olduğunu yazdı. 18 Nasıl solun
içinden biri solu eleştirir? O güne kadar böyle bir şey olmamıştı.
Şimdi biz cuntacılara kızıyoruz ya eleştiriye tahammülsüzler diye,

17
18
Eleştirmen Fethi Naci, Ahmet Altan'ın 1985'te yayımlanan "Sudaki İz" romanı
için, "Kötü zamanlarında sola ve solculara vuruyor" gerekçesiyle çok ağır bir eleştiri
yazdı ve o günden bugüne Altan'ın bir tek romanını okumadı. Altan ise Fethi
Naci'nin bu yazısını "eleştiri değil küfür" sayageldi. Ama 98 yılında, Ahmet Altan
"Kılıç Yarası Gibi" ile Yunus Nadi Roman Ödülleri'nin 53'üncüsünü kazanırken, bir
jüri üyesi onu tek aday gösterdi; Fethi Naci...
o sırada solun bana karşı tavrı "Solu eleştirdiğine göre demek ki
solcu değil" şeklinde.
Sağcı hükümet müstehcenlikle ilgili bir yasa çıkardı. Kitabı
topladılar, bana da ceza verdiler. Kitabımı yaktılar. Kimse sahip
çıkmadı, hiçbir entelektüel, edebi kuruluş, sol yapı kitabın
yakılmasına ses çıkarmadı. Zaten yakılması gerekirdi diye
düşündüler. Sol ve sağ birleşti. 19
“12 Eylül sonrası koşullarında solun eleştirilmesi kolaycılık olarak görüldü”
düşüncesine ise şöyle yaklaşıyor
Buna karar verecek olan eleştirmen değil yazar. İkincisi benim
hayatımda övülmesi yasak olan şeyleri övdüğüm çoktur. Ben neyi
övüp neyi yereceğimi başkalarına sormam, zamana da sormam. Bir
yazarın görevi düşündüğünü ve gördüğünü yazmaktır. Sol
dürüstlük, entelektüel cesaret gerçeği gerçek yaşanırken yazmaktır.
Zamana, zemine göre konuşmak entelektüelin yapacağı şey
değildir; bugünkü çürümede bunun rolü var.20
Ahmet Altan durmayıp 1991'dede üçüncü romanı olan “Yalnızlığın Özel
Tarihi”ni yayınlandı. Kitap özellikle mutsuz insanların arayışlarıyla doluydu.
Romanın kahramanları, tam anlamıyla bir sevgisizlik yaşayan kişilerdir. İttihat ve
Terakki kökenli Hüsrev Bey, deli dolu yaşamı içinde, sevginin yerine cinayeti
koymaktadır. Ona bakılırsa, birini öldürmek, onu sevmekten daha kolaydır. Son
19
20
günlerinde şaşkınlıkla, korkarak da olsa yakalar aşkı, ama geç kalmıştır. Çarpıcı,
şaşırtıcı ve 'özel' bir roman 21
Altan dört yıl sonra bu defa denemelerden oluşan bir kitapla okuyucunun
karşısına çıkar. “Gece Yarısı Şarkıları” adını verdiği kitabındaki denemeler, bireyin
iç çatışmalarını, çelişkilerini, zayıflığını ve gücünü, tutkularını, çılgınlıklarını ortaya
koyarak adeta insanın ruhunu çırılçıplak soymaktadır, kişiyi kendi kendisiyle yüz
yüze bırakan Altan, aşkları, acıları, geçmiş özlemleri anlatırken kadınları anlatıyor;
sevdiği, taptığı ama korktuğu kadınları. Köşe yazısı tanımını aşan ve edebi
manzumeler tadı veren deneme 22 kitabı 15 baskı (30 bin satış) yapar 23 .
Altan yazmaya devam eder. Artık çıkan her kitabını büyük ilgi ile
karşılayan bir okur kitlesine sahiptir. En çokta kadınların ilgisini çekmektedir 24 .
Yazdıkları ile abartısız bir anlatımla kadınların aşk gûrusu olur 25 . Lakabı da
“kadınları anlayan yazar” olmuştur 26 .
Altan 96 yılında “Tehlikeli Masallar”ı yazar. Bu romanında da
vazgeçilemeyen bir eski sevgiliyle, yeni bir sevgili arasında gidip gelen bir 'yalnızın
öyküsünü anlatır. Çarpıcı bir gözlem, ustaca bir kurgu, açık, anlaşılır bir anlatımla,
sevginin ve aşkın en güzel örneklerinden birini verir 27 . 1996 Ekiminde ki ilk
21
22
23
24
Suda P. Hürriyet /Kelebek 7 Aralık 2000 Ayşe Arman ve Pakize Suda gibi
Hürriyetin önde gelen kadın yazarları sık sık köşelerinde Ahmet Altan’ın kadınlar
konusundaki yorumlarını konu etmiş ve taktir etmişlerdir.
25
Aktüel 7. 1 .1998
26
Kırca A. Siyaset Meydanı 23-24 mart 2001 ATV
27
basımından bu yana okurların büyük ilgisiyle karşılanan roman 100 binin üstünde
de bir satış yaptı 28 .
Altan çok geçmeden ikinci deneme kitabı olan “Karanlıkta Sabah
Kuşlarını” okuruna sunar. “Geceyarısı Şarkıları” tarzındaki denemelerin yer aldığı bu
kitaptaki yazılar, aşkı ve tutkuları incelemenin yanında, toplumsal yaraları,
haksızlıkları, çarpıklıkları da öne çıkartıyor. İnsanı, içinde yaşadığı toplumun
sorunlarına uzak kalmamaya zorlar yazar eserinde Altan bu kitabında toplumun
acılarını, içimizdeki öfkeleri, tutkuları bizim adımıza sözcüklere döküp, dile getirir.
Karşıdan okunmayan, tarafsız kalınamayan, satırların içinden okunan ve paylaşılan
duygular, düşünceler eserin her yerinde göze çarpar 29 . Kitap 6 ayda 7 baskı (14 bin
satış ) yapar 30 .
Yazar bir neo-klasik olarak nitelendirdiği 'Kılıç Yarası Gibi' romanını 98
yılında okurlara sundu. Yazarının romancılığında yepyeni bir aşama olarak nitelenen
'Kılıç Yarası Gibi' insanı, insan ilişkilerini, duyguları ve aşkı derinlemesine işleyen
yoğun içerikli bir romandır. On dokuzuncu yüzyıl sonlarında Ermenilerin Osmanlı
Bankasını basmaları ve romanın baş kişilerinden Şeyh Efendinin düğünüyle başlayan
roman örgüsü, yirminci yüzyıl başındaki Osmanlı döneminin tarihini, tarihsel
kişilerini, siyasal ve askeri gelişmelerini fon alarak, bir yandan Şeyh Efendinin, öte
yandan saray erkanından Reşit Paşanın ailesinin alabildiğine renkli ve gizemli bir
biçimde birbirine bağlı yaşamlarını gözler önüne sermeye çalışır 31
28
29
30
31
Altan bu romanını neo-klasik olarak nitelendirmektedir. Kitabında
olanlar ile günümüz olaylarının da aynen birbirine benzer Altan’a göre. 32
“Bu toprakların tarihi mafya tarihi gibi. O zaman da
çeteler var, her paşanın kendi çetesi, bölgesi var. Kitapta,
benim yarattığım kahramanlar dışında toplumsal olayların
büyük bölümü gerçek. Okuduğun zaman açıkça görüyorsun ki
hiçbir şey değişmemiş. Bugün Kürt meselesi varsa o gün
Bulgar meselesi var. Aynı davranış, aynı zorla bastırma (........)
O dönemde İttihatçılar bugün Türkiye'de hissettiğimiz gibi bir
şeyin değişmesi gerektiğini hissediyor. Bunun adına hürriyet
diyor ama, tam tarifini bilmiyorlar. Abdülhamid'in yerine gelip
Abdülhamid gibi oluyorlar. Çünkü çözüm hep adamda
zannediliyor. Sistemin değişmesi gerektiği, bunun bir üretim
meselesi olduğu bilinmiyor. Bunu bu topraklarda yönetenler
hiç bilemedi. Yönetenleri devirenler de bilemedi. Toplumun
eğer biraz zekâsı varsa dehşete düşmesi gerekir: Yüz seneden
beri nasıl aynı sorunlarla iç içeyim ve nasıl oluyor da bu
sorunlardan kendimi kurtaramıyorum? Abdülhamid'e
söylemediğimizi bırakmıyoruz, Osmanlı çok yasakçıydı diye
alay ediyoruz, ama kendi halimizi bilmiyoruz. Burada
anlatılan şu: Osmanlı'ya gülmeyin! Çünkü oradakilerin hepsini
aynen yaşıyorsunuz.” 33
32
“Edebi Rönesans Gerekiyor” Aktüel 24nisan 1998
33
Yazar kitabını yazmaya basılmasından yedi sene önce başlar. Dört
senede 100 sayfa yazar ve sonra ara verip "Tehlikeli Masallar"ı yayınlar. Kitabın
250 sayfasını da son 35 günde bitirip okurlarına sunar 34 . Yani kitapta geçen
olaylarda 98 yılının gündemi pek etkili değildir. 35
Kitapta Abdülhamid gayet olumlu özelliklere sahip bir karakter olarak
dikkatimizi çekmektedir. Altan, Abdülhamid’in bir insan olduğunu ve tarihteki
insanlarınsa bir figür olarak değerlendirmesini eleştirmekte ve şöyle devam
etmektedir;
tarihteki insanlar ya bir süpermendir, kahramandır Mustafa
Kemal'de olduğu gibi ya da Vahdettin ve Abdülhamid'de olduğu
gibi rezil bir vatan hainidir. Hiçbir insan tümüyle kötü ya da
tümüyle muhteşem bir figür değil bu kitapta. Bu, sadece bir dönemi
değil, insanı anlamaya çalışan bir roman...
Evet, Abdülhamid insanları öldürtüyor, sürgüne gönderiyor
ama çok eğlenceli, çok komik, hatta çok iyi olduğu zamanlar da
var. Abdulhamid bence o dönemin en zeki adamı. İttihatçılar ve
Enver Paşa'yla kıyaslanmayacak kadar zeki. Borsanın olmadığı o
dönemde sahaflarda hisse senetleriyle oynuyor. Marangozluk
seviyor. Üstelik 33 sene boyunca hiç toprak kaybetmiyor. Çok okul
açıyor. Şunu kabul etmek lazım, krallar ve padişahlar ellerine kan
bulaşmış insanlar. Bunların içinde iyi adam yoktur, temizi yoktur.
34
35
98 yılında çeteler problemi ülke gündemini uzun bir süre işgal etmişti.
Ama bu adamlar yaşadıkları ülkenin kötülüğünü istemez. İyiliği
kendi bildikleri gibi yapmak istedikleri için kötüdürler. (. . . )
Bugün de böyle dindarlar var. Benim kafamda bir gerçek
dindar kavramı var. Gerçek dindar kendi inancını yeryüzünde
hiçbir şekilde bir çıkara çevirmez. Zaten onlar çok hoşgörülü
insanlar. Bir dinsizle karşılaştıkları zaman üzülür, acırlar ona.
Bugünkü tarikatlar şunu anlatmaya çalışıyor: Ben daha dindarım.
Dindarlık bir yarış haline geldiği zaman bozuluyor tabii. Benim
şeyhim benim aklımdaki dindar. Ben Türkiye'nin diniyle barışması
gerektiğini düşünüyorum. Türkiye din konusunda da yalan
söyleyen bir ülke. Hem dindarlar yalan söylüyor hem dindarları
bahane edenler. Ayrıca bu toplum dinini bilmiyor. 36
Kılıç Yarası Gibi 4 haftada 12 baskı yaparak 24 bin adet satmıştır 37 .
Altan'ın en son romanı 'İsyan Günlerinde Aşk' elli bin baskı yaparak
piyasaya çıktı. Roman 'Kılıç Yarası Gibi' romanının devamı niteliğinde olsa da
müstakil bir eser sayılabilir. Atlan bu son romanında cumhuriyet tarihinin en önemli
olaylarından biri olan ve tarihe '31 Mart Vakası' olarak geçen bir ayaklanmadan
bahsetmektedir. Atlana göre 31 Mart Vakası iktidarda bir boşluk yaratmıştır ve bu
boşluk günümüzde de halen devam etmektedir. 38
36
Altan A. “Edebi Rönesans Gerekiyor” Aktüel 24.04.2001
37
Açan N. “Edebiyatın Kızıl Erosu” Aktüel 1998 05 21
38
Kriz günlerinde aşk Aktüel 513.sayı 2001
Atlan romanı yazmaya başladığında 6-7 yıllık bir süreyi anlatmayı
düşünür ancak 31 Mart vakasına geldiğinde bir sürprizle karşılaşır; Altan'a göre
öğretilen tarih ile gerçek olan farklıdır ve bu farklılığın sebebi;
Bütün bir yüzyıl boyunca, Cumhuriyet tarihinde,
özellikle askerin ve devletin dinden korkusunun bir nedeni
var. İktidarın muhaliflerini ezmek için kullandığı bir söylem
var; dinci, gerici, mürteci. Sen ister demokrat ol,ister liberal
hangi açıdan iktidarı eleştirirsen eleştir, onun sana
karşılığı;sen aslında dincilere yardım için söylüyorsun’
suçlaması. Bütün bunların kaynağı 31 Mart ayaklanma
aslında dincilerin değil, askerlerin yaptığı bir ayaklanma.
Belki dinciler bunu kışkırtıyorlar. Bir din motifi var ama
ayaklanan dindarlar değil. Sokağa çıkıp bağırmıyorlar.
Zaten Osmanlıda böyle bir şeyin olması mümkün değil 39 (…)
(…)Tüm coğrafyada tarih biraz yalandır. Ama bizdeki
yalan ölçüsü neredeyse bütününü kapsar hale geldiği için
tuhaflaşıyor. 31 Mart olayının gerçeği ile bize anlatılan hali
arasında büyük fark var. Sokaktaki insanları çevirin kaç kişi
bunun askeri bir ayaklanma olduğunu o zamanki din
alimlerinden çoğunu bu ayaklanmaya karşı çıktığını bilir.
39
Kriz günlerinde aşk Aktüel 513.sayı 2001
Bize bir yalan olarak öğretildi. Biz sanıyoruz ki toplumdaki
dincilerin hepsi bir anda 31 mart’ta ayaklandı. Hayır öyle
değil sadece İstanbul’da birkaç tabur asker ayaklandı.
Bunları kışkırtan mollalar vardı ama onların kim olduğu hala
bilinmiyor. Ayrıca askerin kendi içinde bir ayaklanma
çözülme yaşanıyordu. Subaylar alaylılar ve ‘mektepliler’
olarak ikiye bölünmüştü ve birbirlerinden nefret ediyorlardı.
Bütün bir yüzyıl boyunca Cumhuriyet tarihi boyunca din
tehlikesine referans olarak gösterilen 31Mart ayaklanmasın
aslında ne olduğunu günümüzün okumuş yazarları bile
bilmiyorsa o zaman biraz bu tarihin yalan olduğundan söz
etme hakkına sahip olmuyor muyuz? Ve şunu sorma
hakkına; niye bize bunun dorusunu anlatamadınız? Bu
yüzden tarihe her baktığımızda dehşete uğruyoruz. Çünkü
baştan aşağı yalan. Zucker isimli bir Hollandalı bir tarihçi
Mustafa kemal hakkında Mustafa Kemalden hiçbir kaynak
yok diyor. Her meydana heykelini diktiğimiz bir kişi ve
hakkındaki tek bilgi kaynağı kendisi. Tarihi bütün çarpıklığı
ile gördüğümüzde bugünkü iktidarıda bütün çarpıklığıyla
görürsünüz. Çünkü bugünkü ilişkiler tarihteki ilişkilerin
aynı. Onun içindir ki tarih bu ülkede olduğundan çok daha
tehlikeli bir iştir. 40 (…)
40
F. ANDAÇ 'ahmet Atlan…' Gösteri 9-2001 sayı 231 sh42..
Altan'ın en son eseri deneme yazılarını topladığı 'Kristal Denizaltı' dır.
Diğer deneme kitaplarındaki usluptan farklı olmayan kitap okuyucuyu derinden
etkileyen hayata bakış açısını değerlendirmeye iten denemelerle dolu.
Aşkların ve ölümlerin gözükmeyen, bilinmeyen, dikkatten kaçmış birçok
özelliğini büyük bir ilgi ile okuyabileceğiniz eser akıllarda yer edecek ve aşka ,
ölüme dair düşüncelerinizi gözden geçirmenizi sağlayacaktır.
Altan Türkiye’de en çok kitabı satılan yazarlar arasında olmasının
yanında korsan yayıncılığında gözde isimlerindendir. Şu an “korsan kitap a.ş 41 ”
piyasasında pek adı geçmese de pek yakında yeni çıkacak 42 kitabıyla yollarda onun
adını da okuyacaksınız.(öyle deoldu) Altan korsan kitap baskı yapılmasına isyan
ediyor ve bakın ne diyor;
Kitabımın korsanının satıldığını her gördüğümde kendimi
aşağılanmış hissediyorum. Çünkü beni iki şekilde kazıklıyorlar:
Hem paramı vermiyor hem de belki 'gelmiş geçmiş kitabı en çok
okunan yazar'ı olmanın tadını çıkarmamı engelliyorlar... 43
Sevenlerine duyurulur
41
Aslı Ulusoy’un korsan kitap konusu ile ilgili yazısının başlığıdır. Aktüel 1998
42
Altan A. Siyaset Meydanı 23-24 mart 2001 kitabın konusu yine aşk tabi ki ancak
olayların geçtiği dönem itibariyle tarihe 31 mart ayaklanması olarak geçen isyan var.
Altan bu romanında 31 Mart ayaklanmasının Perde arkasını anlatacağını söylüyor.
Kanımızca ses getirecek bir roman olacak.
43
Ulusoy A. Aktüel-1998
EDEBİYAT ALANINDA İKTİDAR MI?
Ahmet Altan’ın edebiyatçı daha doğru bir anlatımla yazar kimliği çoğu
zaman gazeteci kimliğinin gölgesinde kalmaktadır. Böyle olmasına en büyük neden
ise mahkemelik olan politik söylemleridir. Türkiye de edebiyata verilen önem kitap
satışlarına aksetmekte ve dünya kitap satış listelerinde hiçbir millete yakışmayacak
bir konumda durmaktadır 44 . Belki de edebiyatçıların gazete köşelerinde köşe
kapmaca oynamasına neden de budur, yani para kazanamama. Gerçi Altan
edebiyatçıların acı ve kedere, yolunda gitmeyen şeylere daha duyarlı olduklarını ve
bu yüzden ilk olarak edebiyatçıların seslerinin yükseldiğini söylüyor 45 .
Altan yazdığı kitaplarla edebiyat dünyasının sayılı isimlerinden oldu.
Korece’ye dahi çevrilen romanları oralarda da geniş bir okuyucu kitlesi buldu 46 .
Fransa da “La Monde” gazetesinde haber olan Altan’ın kitapları büyük övgüler
almıştı 47 .
Altan’ın en son yazdığı “Kılıç Yarası Gibi” romanı ve edebiyatın geldiği
konumu için bakın ne düşünmektedir;
Ben edebiyatın parlak ama sığ bir hale geldiğini düşünüyorum.
İnsanı kaybetti dünya edebiyatı. İnsanın derinliğini kaybetti. Ve bir
şekilde edebi bir Rönesans’a ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Nasıl
Rönesans eski Yunan'ı keşfetti, kabul etti ve ondan yararlanarak
yeni şeyler yarattı, edebiyatın da insanı ve insan derinliğini temel
alan o 19. yüzyıl klasiklerini bir daha keşfederek ama çok yeni ve
44
Altan Ç. Siyaset Meydanı 23-24 mart 2001
45
Yeni Şafak 13aralik 2000
46
Aktüel 10 ağustos 1998
47
Radikal 5 Aralık 2000
daha zekice kurgularla bir araya getirmesi, bir nevi Rönesans
yaşaması gerekiyor. Benim neo klasik dediğim yeni anlayış bu. Bu
kitabın iddiası da bu. Bunu becerdim mi, bilmiyorum. Ama insanı
bu kadar derinlikli anlatan bir kitap son dönemde pek
hatırlamıyorum. Bu, edebi iddiaları olan bir kitap. Yazım biçimini,
dili, anlatımı değiştirmeye çalışan. Bir nehir romanı olarak
düşündüm bunu. Bu kahramanlarla günümüze kadar devam eden
Türkiye'nin yüz yıllık tarihini yazacağım. 48
Altan edebiyat konusunda ve yazdığı son romanı kılıç yarası gibi ile
oldukça iddialıdır. Kendisinin edebiyatta yeni bir ekol daha doğrusu, eski fakat
olması gereken\ hatta olmaması kaçınılmaz olan bir yere çektiğine inanıyor. Tevazu
yapması gerektiğini bildiği için edebiyatın iktidarı olduğunu söylemiyor ama
kendinden oldukça da emin. 49
(yazarların) Peşimden geleceklerini biliyorum. Ben edebiyatın ne
olduğunu biliyorum. Edebiyatı insanlar yarattı. İnsanlar edebiyatta
insanı görmek ister. Edebiyatın omurgasını insan oluşturur.
Dadaizm diye de bir akım vardı. O akımların hepsi bu omurgaya
eklenir. Bu omurga kaybolursa ortadan, insan kaybolursa edebiyat
da kaybolur. Bu omurgaya yeniden ihtiyaç var. Ben bunu yapmaya
çalışıyorum. Edebiyatın insanın aynası olduğunu düşünüyorum. 50
48
Aktüel “Edebi Rönesans Gerekiyor” 24 nisan 1998
49
“Edebi Rönesans Gerekiyor” Aktüel 24 nisan 1998
50
Atlan göre iyi bir yazar olmanın kıstaslarının belirgin değil ve
edebiyatta iktidar olmak iyi yazmak anlamına gelmiyor. Kitapların best seller olması
da iyi yazar olmak anlamına gelmiyor Altan'a göre.
Etkilenilmenin, yani akılda kalmanın belki bir ölçü olabileceğini
düşünüyor. Bu belirginsizliğinde sanatın bir zaafı olarak düşünüyor 51
51
BÖLÜM-2
ALTAN’IN KAVRAMLARI
“Kelimeleri tarif etmeden girişilecek her
tartışma kısır kalmaya mahkumdur 52 ”
Cemil Meriç
Bu bölümde “Türkiye deki sol”, “devletin bağımsızlığı”, “vatan
sevgisi”, “Türk medyası”, “hukuk” ve “Marksizm” kavramlarının Altan tarafından
nasıl yorumlandığını devlet ve demokrasi kavramları ekseninde inceleyeceğiz.
Türkiye şuan adeta bir kavram kargaşası yaşamakta ve bu durumdan da
herkes rahatsız olmakta ve zarar görmekte. Herkesin ayrı bir tanımlaması var bütün
kavramlara. Öyle ki bazı kavramlar bazı kesimlerce içleri boşaltılmış ve adeta bir
silah bir kalkan gibi kullanılmakta.
Kanımızca Türkiye en kısa sürede kavramların evrensel bir anlayış ile
anlamlarını belirlemeli ve olması gerekenden başka anlamlara çekilmeden olması
gerektiği gibi uygulamalıdır. Çok sık duyduğumuz ve hatta söylediğimiz bir söz
vardır “burası Türkiye” buranın Türkiye olması burada bütün kavramların
anlamlarının dışına çıkılmasını gerektirmez. Aslında bu toplumsal bir problemin
gizlenmeye çalışılması ve savunma mekanizması oluşturulmasıdır. Nedir bu
problem? Bu problem; ne yazık ki halk arasında da yaygın olan; “sana dokunmayan
yılan bin yıl yaşasın” anlayışıdır. Bu yılanın bize dokunmayan bir tarafı kalmadı
52
MERİÇ,C “Bir Facianın Hikayesi”, Varan Yayınları, Ankara 1981,s36
açıkçası. Karşıdaki bir insanı bile anlamakta güçlük çekildiği bir zamanda toplumları
anlamadan ve toplumsal problemlere çözüm bulmaktan nasıl bahsedebiliriz.
Ahmet Altan da Türkiye’de kullanılan kavramların anlamlarını
karşılamadığı düşünüyor. Ona göre Türkiye de bir çok sahtekarlık var ve bu
sahtekarlıklar kavramların tanımlamalarıyla veya uygulamalarıyla başlıyor.
Hangisi Sol?
Marksist bir babanın 53 oğlu olan Ahmet Altan “sol” kavramının Türkiye
de yanlış kullanıldığını hatta Türkiye de “sol” un hiçbir zaman da olmadığını
söylüyor. Ve kendini “solcu” olarak nitelendiren siyasi oluşumları da sahtekarlıkla
suçluyor. Altan’a göre solcu olmak için “Marksist” olmak şart. Fakat Marksizm
sadece bir siyaset değil bir felsefe ona göre. Marksizmi sadece bir siyaset olarak yani
iktidara gelmek için kullanmak ve savunmakta bir sahtekarlık Altan’a göre. Altan
dünyanın değiştiğini ve Marksizm’in de bu değişimi ve hayatı insanın anlaması için
anahtar verdiğini söylüyor. “Marksizm” ve “sol” kavramlarının Altan için ne ifade
ettiğini daha açık anlamak için Altan’ın şu söylemleri yeterli olacaktır herhalde;
Dünya değişiyor. Birden değişmek mi istedi dünya. Hayır.
Aletler değişti. Kullandığınız ve ürettiğiniz aletler değişirse hayat
değişir. Komünist partiler de bunu söyler ve böyle bakar. Ama
Türkiye’ye geldiğimizde burada komünist partinin olmadığını ama
devletçilerin kendilerine solcu dediğini görüyoruz. Tek partili
rejimi kuran partinin insanları kendilerinin solcu olduğunu
söylüyor. Peki solculuğun işareti ne?Solculuğun tek bir işareti var
53
Altan A. Siyaset Meydanı 23-24 mart 2001 ATV
“laiklik” karşıt olarak neyi görüyorlar “dincilik” . peki Marksist
literatürde bu gerçekten böyle midir? Solculuk, ilericilik çelişki
burada mıdır ? yani laiklik ve şeriat ikileminden mi Marksizm ve
sol çıkmıştır? Hayır bunla alakası yok. Marksizm’in siyasi boyutu;
üretim araçlarına kim sahip olacak kavgasıdır. Felsefi boyutu ise
hayatın nasıl değiştiğine bakar ama Türkiye Marksizm’i
yasakladığı için bizler zihinsel olarak sakatlandık. Bütün ülke
sakatlandı. Hayata bakış açımızdan birini kaybettik. Batılı çocuklar
Marksizm’i bilerek büyüdüler. Marksizm’i beğenirsiniz yada
beğenmezsiniz ama neyi beğendiğinizi neyi beğenmediğinizi, neyin
size uygun gelmediğini bilerek ret edersiniz. Buradaki insanlar
Marksizm’i bilmeden, Marksizm’i kötü olarak hiç ne olduğunun
farkına bile varmadan hayatlarından çıkardılar 54 .
Altan Türkiye’deki bu sürecin ülkedeki eleştiri yeteneğinin yok olmasına
neden olduğunu ve en önemlisi kavramların birbirine karışmasına yol açtığını
düşünüyor. Altan’a göre sol parti olabilmenin birinci şartı Marksist olmak Marksist
düşüncenin ülkede olmasını muhalefet kanadının hükümeti eleştirerek daha az hata
yapmasına teşvik ettiği gibi bir konumda olacağını düşünüyor ancak ortaya enteresan
bir tablo çıkıyor. Belki de İngiltere’nin eski başbakanının eskimeyen sözünde 55
demokrasi için mükemmel dememesine sebep olan bir çıkmaz.
54
55
AYTAÇ,Ö “Polisin Askerlik Dosyası” Akademik Bakış, Ankara ocak 1998
Demokrasi Marksist düşüncedeki bir partiyi bünyesinde barındırabilir
mi?
Demokrasi birçok güzelliği içinde barındırabilecek bir yapıya sahip.
Çünkü demokraside her şey insan için 56 devlet için değil. Demokrasi insanlık için
bile insanlık dışı bir eylemi kabul etmiyor. Demokrasiden daha iyi bir rejimin ortaya
konulabileceğine inanmıyoruz. Halkların bağımsızlığa kavuşmasının tek şartı
demokratik liderler ve demokratik yönetim şekli. Demokrasi kavramını incelemeden
önce bağımsızlık kavramının Altan için ne ifade ettiğini bilmede yarar vardır.
Globalleşen Dünyada Bağımsızlığın Yeri?
Bağımsızlık kavramına Altan alışa geldiğimiz bir açıdan değil de
globalleşen ve bireyin kutsal olduğu bilincinin yerleştiği dünya vatandaşlığı gözü ile
bakıyor. Altan halkların devletleri kontrol edebildiği bir birliktelikten yana. Altan
için Avrupa birliği bu birlikteliğe örnek olabilir. Altan’a göre Avrupa birliğine üye
olmak Türkiye’nin demokratikleşmesine, halkın bağımsız olmasına, daha özgür ve
daha rahat yaşamasına katkısı olacaktır. Ancak bu devletin bir kontrol mekanizması
içersinde bağımsızlığını bir nevi bir denetime tabi tutulmasına da neden olacaktır.
Zaten Altan’ın da istediği budur 57 çünkü ona göre devletlerin bağımsız olması
halkların bağımsızlığı anlamına gelmiyor. Altan’a göre devlet bağımsız olunca keyfi
hareket ediyor ve bağımsızlığı halktan alıp hukuk adalet gibi kavramları unutup
halka zulmedip halkı soyuyor. Devlet ancak başka bir yapı içersinde bağımsızlığını
halkın kontrolüne devrederse yani bir denetim altına girerse halk bağımsız oluyor.
Daha öz bir ifade ile Altan devletlerin ve liderlerin bağımsız olduklarını ama nedense
56
T.M.D.B. Kom. Yrd Emrullah Uslu’nun odasının duvarında yazılı olan bir söz.
57
Altan, A, “Peki o Kim” Aktüel 445. sayı
halkın bağımsız olamadığını düşünüyor 58 . Ona göre devletleri halkı tarafından ve
devletlerce denetlenebilmesi halkın bağımsızlığı anlamına gelmektedir 59 . İnsan
Hakları Mahkemesi’nin çalışmaları da bu denetim mekanizmasına örnek olabilir.
Ahmet Altan yıllar önce bir gezisinde bağımsız bir ülke olan “Gine”ye
gider ve bu bağımsız ülkeden bakın nasıl bahseder,
Ben çok yıllar önce Afrika’ya gitmiştim ve Gine’ye
gitmiştim. Gine bağımsız bir ülke idi. Ve üstelik lideri “Afrika
Aslanı” diye tanınan özgürlük savaşçısı bir adamdı. Ve Fransızlara
söylediği bir cümle çok ünlüdür; “devletlere biz zengin köleler
olmaktansa fakir ve özgür insanlar olmak istiyoruz.” Bütün Afrika
bu sözle çınlamıştı ve kahraman oldu. Sonra ben Gine ye gittim
aradan epeyce yıllar geçtikten sonra. İki katlı bir bina yoktu, liderin
sarayı dışında birde Rusların yaptığı taştan bir otel. Sokakları
topraktı ve fare ölüleri gördüm ve bir köprü üzerinde iki direk vardı
ne olduğunu anlamadığım. Adı özgürlük köprüsü olan bir köprü.
Burada niye direkler var diye sordum. Orada insanları kurşuna
dizerlermiş. Ve sonra o bağımsızlık kahramanın İsviçre de ki
hesabından benim gördüğüm sefil ülkenin liderinin İsviçre
hesabından büyük paralar çıktı. Şimdi gelişmeyen bir ülke
bağımsız olduğunu söylediği zaman kimin bağımsız olduğunu çok
merak ederim. Bağımsız olan kim. O ülkeyi yöneten adam mı?
Yoksa o ülkede yaşayan insanlar mı? Benim gördüğüm oradaki
halk bağımsız değildi. O ülkede bir tek bağımsız insan vardı, oda
58
Altan, A, “Bir Macera” Aktüel 398.sayı
59
Altan, A, Siyaset Meydanı 23-24 mart 2001 ATV
baştaki adamdı ve bağımsızlık anlayışı da şuydu; o ülke içersinde
istediği kişiyi öldürtebiliyor yada çeteleşiyordu ve istediği yerden
para çekebiliyordu ve kimse bunun hesabını sormuyordu. 60
Kanımızca bir ülkede hukuk işlemezse ve kamu kuruluşları görevlerini
yapmazlarsa gereken hizmetleri yerine getirmezlerse yani bağımsız olan devlet
kendini halka karşı, halkın sosyolojik yapısından farklı bir yapılanmaya girerse bu
tür devletlerin halkı da devletlerini denetleyebilmek ve kendisini devlete karşı
korumak isteyecektir.
Altan’ın bağımsızlık kavramına bakış açısını özetleyebilecek bir başka
cümlesi bakın nasıl.
"Adaleti ve insanlığı" reddederek hiçbir halk bağımsız olamıyor,
köle oluyor. Yalnızca köle başı başka bir ülkeden değil de kendi
ülkenden çıkıyor. Sizi bilmem ama, ben ne kendi ırkımdan ne de
başka bir ırktan birinin kölesi olma fikrinden hoşlanıyorum. Kendi
ülkemde başka diyarlarda yaşayan insanların sahip olduklarına
sahip olarak yaşamak istiyorum. Adalet ve özgürlükle çatışan bir
halk ne onurlu olabiliyor, ne de bağımsız. Ben bu gerçeği Afrika'da
gördüm. Ama artık bunu görmek için Afrika'ya gitmeye gerek
yok. 61
Altan dünyanın devletlerin birbirlerini denetlediği bir yapılanmaya
girdiğini ve Türkiye’nin de dünyadan farklı davranamayacağını düşünüyor ve ümit
ediyor . Altan’a göre kimse buna engel olamaz. Altan bu durumdan oldukça memnun
60
61
Altan A, “bir Macera” Aktuel 397. Sayı
ve yazılarında da globalleşmeye yeşil ışık yakar. Peki bu globalleşme süreci
içersinde Türkiye de ve dünyada nasıl bir demokrasi olmalı?
Nasıl Bir Demokrasi?
Nasıl bir demokrasi? Herkesin ayrı bir tanım yaptığı demokrasi kimisi
için imkansız kimisi için de mükemmel. Demokrasiyi kadına benzetenler bile var.
“Alnında asma yapraklarından bir taç, sırtında kaba saba giysiler;bir elinde nar
ötekinde yılan 62 ”. Voltaire “katıksız demokrasi ayak takımının despotizmidir” diye
tanımlarken “demokrasinin temeli fazilettir” diyor Montesquieu... Demaistre ise
“demokrasi hırstır” ,diyor. Vacherot’ya göre de “demokrasi adaletin temeli”peki
Ahmet Altan’a göre nedir demokrasi?
Altan direk olarak demokrasiyi tanımlamıyor ancak demokrasiye doğru
atılması gereken adımları anlatan yazılarını incelediğimizde karşımıza çıkan tanımı
sınırları tam belli olmayan özgürlük ve kişisel haklara saygı ve adalet kelimeleri ile
özetliyebiliriz. Altan’a göre devlet artık kutsallığını yitiriyor ve kişisel hakların,
özgürlüklerin ön planda olduğu devlet anlayışı ortaya çıkıyor. Altan bu değişimin
orta doğuda kilit bir konumda olan Türkiye’den başlayacağını ve buna da kimsenin
engel olamayacağını düşünüyor 63 ve bakın Altan, Türkiye’yi Nabokov’un devlet
yönetim şekilleri ile ilgili sınıflandırmasında nereye koyuyor.
Çok zengin bir Rus aristokratının oğlu olan Nabokov bir
yandan romanlarını yazarken bir yandan da hafif Rus aksanlı
İngilizce'siyle seçkin üniversitelerde dersler vermişti. Her yıl
öğrencilerine devlet yönetimleriyle ilgili aynı cümleyi ısrarla
62
Meriç,C, “Bu Ülke” İletişim Yayınları İstanbul 7. Baskı 1996 sh.169
63
Açan N. “Edebi Rönesans Gerekiyor” Aktüel 24 nisan 1998
söylerdi. - Demokrasi krallıktan iyidir, krallık hiçbir şeyden, hiçbir
şey diktatörlükten. Görülebildiği kadarıyla Türkiye, Nabokov'un
biraz alaycı sıralamasının "hiçbir şey" basamağına yerleşmiş
bulunuyor bugün. Aynen Nabokov'un anavatanı Rusya'da olduğu
gibi Türkiye'de de devlet, kendisine yüklenen aşırı bir "kutsallığın"
altında ezilip dağılarak "hiçbir şey"e dönüştü; böyle akıldışı bir
kutsallığı herhangi bir müessesenin taşıması mümkün değildi zaten.
Her türlü insani ölçüyü reddeden bir kutsallık, devletin üstünde
durduğu mantıklı bir temele ağır geliyordu. Devlet, kendine
yüklenen kutsallıkla şişiyor, insandan da, adaletten de, özgürlükten
de daha önemli oluyordu. 64
Atlan'a göre Türkiye'de demokrasi hiçbir zaman olmadı ve cumhuriyet
tarihinden beri bu ülkede insanlar demokratik yönetilmedi. 65 .
Altan bu ülkede demokrasinin olmazsa olmaz kurallarından olan
“hukukun üstünlüğü”nün olmadığına ve siyasetin etki altında kalmadan demokratik
bir şekilde işlemediğine sürekli bir baskı altında kaldığına inanıyor. Prof. dr. Remzi
Fındıklı’nın bir cümlelik kısa öz demokrasi tanımı konuya açıklık getirmesi
açısından önemlidir; “demokrasi; iktidarın seçimle gelmesi değil gitmesidir.” 66 Bu
tanım ile Türkiye gerçeğine baktığımızda seçimle iktidardan gitmeyen ve seçimle
iktidara gelmeyen yöneticiler olduğunu görürüz. Demokrasi dersinden Türkiye ne
yazık ki sınıfta kaldı. Peki Türkiye neden sınıfta kaldı? Bu sorunun cevabını Altan
bakın nasıl değerlendiriyor
64
Altan A. “Entelektüel” Aktüel 412.sayı
65
Altan A. “Türkiye’nin Bütün Generalleri,Kışlanıza Dönün” Aktüel 14.12.2000
66
2000-2001 eğitim öğretim yılı Polis Halkla ilişkileri ders notları.
Bence Türkiye'nin temel sorunu, acıların asıl nedeni,
Türkiye'nin tarihinde generallerin, bir siyasi iktidarın sahibi olma
arzularıdır. Bu öyle bir arzudur ki, kendisiyle hiç ilgisi olmayan
alanları bile etkiler. Nasıl etkileyebilir ? Bir insanı düşünün. En
büyük damarında bir tıkanıklık varsa, oradan geçen kanın azlığı,
orasıyla hiç ilgisi olmayan başka yerlerdeki kılcal damarlardaki
kanı bile azaltır. Generaller siyasetin içinde güç sahibi olmak
istedikleri zaman, hukuk kaçınılmaz olarak çarpılıyor. Çünkü
hukuk, oraya seçtiğimiz insanların gelmesini ister. Bunu tersine
çevirdiğiniz zaman, hukuku yok edersiniz. Hukuku yok ettiğiniz
zaman da, bir toplumun güvencesini yok edersiniz. Ayrıca iktidarın
içinde olan generallerin bu davranışlarını meşru kılmak ve halka
karşı kendilerini haklı göstermek için nedenlere ihtiyacı vardır.
Burada müthiş bir itiş olduğunu görüyorum. Çünkü Türkiye'nin
daima bir iç tehlikeye ihtiyacı var?
Eğer ülkenin içinde bir iç tehlike yoksa, generallerin
iktidarda durmasının nedenini açıklayacak bir neden de yok
demektir. O zaman, demek ki sürekli bir iç tehlikeye ihtiyaç var.
Önce "Komünizm tehlikesi" dediler. Sovyetler yıkıldı ve
Türkiye'de hiç Komünizm tehlikesinin olmadığı ortaya çıktı.
Türkiye'de işçi sınıfı yok ki, komünizm tehlikesi olsun. Ama
yıllarca bu ülke binlerce insanını ölüme kaptırdı, zamanını geçirdi,
oyalandı, kontrgerilla vasıtasıyla örgütler kuruldu, insanlar
birbirine vurduruldu. Ve birdenbire gördük ki Türkiye'de

komünizm tehlikesi falan yok. Bugün de aslında Kürt meselesi diye
bir meselemiz yok. Arkasından yıllarca şeriat tehlikesi
söylemleriyle yaşadık. Ben, on yıldan beri defalarca, Türkiye'de
şeriat tehlikesi olmadığını yazdım. Türkiye'de şeriat tehlikesi
olamaz. Yoktur. Bugün MİT müsteşarı da Türkiye'de şeriat
tehlikesinin olmadığını açıkladı. Ama genelkurmay buna karşı,
"Hayır, var" diyor. 67
Altan’a göre Türkiye deki problemlerin kaynağı generallerin bir siyasi
iktidarın sahibi olma arzuları. bu arzu ona göre Türkiye de her şeyi olumsuz
etkiliyor. Hukuk bunların başında geliyor tabi, çünkü hukuk iktidar sahiplerinin
yerlerinde kalmalarını istiyor ve bunun tersi olduğu zamanda hukuk saf dışı kalıyor 68
hukukun saf dışı kalması durumunda halkın devlete karşı güveni/güvencesi kalmıyor
ve kargaşa ve korku ortamı oluşuyor..
Yavuz Gökmen’in yaptığı demokrasi tanımı da Altan’ın demokrasi
anlayışına yakındır ;“demokrasi askerin sivil otoriteye bağlı olduğu
rejimdir(...)Türkiye’nin en büyük açmazı da budur. Asker mutlaka sivil otoriteye
bağlanmalıdır”, der. Gökmenin değerlendirmesine yakın bir değerlendirmeyi de
Cengiz Çandar yapar; “demokrasi, askeri gücün kayıtsız şartsız sivil otoriteye bağlı
rejimin adıdır. Tamam mı?... demokrasinin “ olmazsa olmaz” niteliğinde ki en
kestirme tarifi askeri gücün sivil otoriteye bağlı olmasıdır. Gelin bu tarif özerinde
67
http://www.yenisafak.com/arsiv/2000/aralik/13/g4.html
68
Altan A. “Devlet, Gemi ve Şeytan” Aktüel 474.sayı
anlaşalım. Yok anlaşamıyorsanız , demokrasi ve demokratlıktan bahsetmeyin olsun
bitsin” şeklinde düşüncelerini açıklar 69 .
Altan askerlerin sivil idareyi idare ettiklerini ve iktidar olduklarını ve
bunu yaparken de komplolar kurduğunu düşünüyor 70 . Altana göre askerler siyasete
karışmamalıdır çünkü siyasete karışan ordu askeri yeteneklerini kaybediyor ve bu
yeteneksizliklerinin ve acemiliklerinin hesabı da sorulmuyor/sorulamıyor. Siyaseti
etkileyen bir orduyu kimsenin eleştiremeyeceğini ve bunun sonucunda hata
yapmaktan korkmayan bir ordunun ve üstü örtülü tabu sayılan hataların tarihin tozlu
sayfalarında kalacağını düşünüyor 71 . Altan askerlik mesleğinin entellektüel bir
meslek olduğunu ve profosyonelce yapılması gerektiğine inanıyor 72 .
Tarihte her zaman olduğu gibi siyasete bulasan ordu, askeri
yeteneklerini kaybetmiş, kendi gemisini batıracak durumlara
düşmüs. Hiçbir askeri asarisizligin hesabi sorulmadigi için de, bir
basarisizliktan korkan kimse kalmamis. Bugün bile bu konular hâlâ
tartisilmaz, konusulmaz. Siyasi iktidarla asker süngüsü birbirinden
koparılıp ayrılamadığından bu konular tabu sayilir, o yüzden de
hatalar devam eder.
Ben Atatürkçü değilim, hiçbir zaman da olmadım, Mustafa
Kemal'in ülkeyi yönetme biçimine ciddi itirazlarım olduğu gibi, bu
ülkenin geleceğini belirlemek için, aramızdan altmış yıl önce
ayrılan birinin fikirlerini hiç tartışmasız kabullenmek de bana ciddi
69
Aytaç,Ö. “Polisin Askerlik Dosyası” Akademik Bakış Ankara ocak 1998
70
71
Altan A, “Sarıkamış’tan Akdeniz’e”Gescriben von am 222. Juli 1999
72
bir zihinsel tembellik olarak gözükür. Ama Mustafa Kemal'in o
zamanlar rakibi olan Enver Paşa'yı saf dışı etmek için de olsa,
savunduğu bir görüşe bugün de katılırım. Mustafa Kemal İsmet
Paşayla birlikte yıllarca ayni görüsü savunmuştu: - Askeri
siyasetten çekin. Bence söylediği en doğru sözlerden biriydi bu. Ne
yazık ki Atatürkçülerin tekrarlamaktan en çok korktuğu söz de
budur.(...) 73
Altan 95 yılı nisanında işine son verilmesine sebep olan yazısında da yine
demokrasiden bahsetmektedir. Ancak demokrasiyi bu yazısında biraz dar açıdan ele
almış ve kürt hakları açısından değerlendirmiş
...........bir kürdiye cumhuriyetin de yasasaydık ne isteyeceksek, bu
isteklerin bu gün kurtlar tarafından dile getirilmesidir demokrasi.
kendimiz için isteyeceğimizi, bizimle eşit olduğunu kabul ettiğimiz
insanlara vermemek için bu kadar kan dökmeye, ülkeyi çıkmaza
sürüklemeye değer mi? Değmez diyenler demokrasi istiyor işte. 74
Altan bu sözlerinden ve bir önceki ülkemizde demokrasinin olmaması
söylemlerini bir araya getirdiğimiz zaman ortaya ilginç bir tablo çıkıyor. Kürtler’in
hakları çiğneniyor ve buda demokratikleşmemizin önünde önemli bir sorun teşkil
ediyor. (Konunun bu yönüne Kürt Sorunu başlıklı bölümde inceleyeceğiz.)
Ahmet Altan’ın demokrasiye bakış açısını daha iyi ortaya koymak için
devlet hakkındaki görüşlerine de yer vermek kanımızca konunun bütünlüğü
yönünden önem arz etmektedir.
73
Altan A. “Sarıkamış’tan Akdeniz’e”Gescriben von am 222. Juli 1999
74
Altan A. “Ata(…)” Milliyet 17 nisan 1995
Altanın Yazılarında Devlet
Altan, kutsal devlet anlayışına karşı, birey merkezli, demokratik
özgürlükçü ve bireyin doğal haklarına saygılı bir bakış açısıyla devlete bakmakta.
Terör suçundan mahkum olan çocuk yaşta bir suçlunun gözlerindeki bir rahatsızlığı
anlatırken o çocuğu kastederek “Bir insanın gözleri cumhurbaşkanlığı makamından
da, genelkurmay başkanlığı koltuğundan da, devletin bizzat kendisinden de daha
kutsaldır. 75 ” söylemlerinde de devletin kutsallığına bakışını görebiliriz. “Bir çocuk
ölüme nasıl bakar” başlıklı yazısında bir başka çocuğun 76 ölümle mücadele ettiğini
ve bu konuda devletin o çocuğun bir terör örgütüne üye olmasından dolayı gerçi
Altan’a göre Kürt olmasından dolayı ölüme terk edildiğini 77 yazarak bir terörist dahi
olsa bir çocuğun hayatı ile değer yargılarını çarpıştırmakta.
Altan’ın yazılarında devletin olmaması yada gereksizliği noktasında bir
görüşe rastlanmamasına karşın ütopya olmayacak ideal bir devlet şekli ve anlayışı
ortaya koymakta. Bireyin ön planda olduğu, kişisel özgürlüklerin ve hakların
çiğnenmediği hukukun her şeyden üstün olduğu bir devlet anlayışı.
Devletin tarihi bir süreç içinde oluştuğunu ve tarihi bir süreç ile tekrar
yok olacağını 78 yazar. Kanımızca altan’ın “devletin yok olması” ından kastı; şuan ki
devlet anlayışımızın/anlayışının değişeceğinden ve devletin değil de insanın kutsal
olacağı bir devlet anlayışına dönüşeceği. Altan bu süreç sonunda ortaya çıkacak olan
75
Altan A. “Pekii Ya Leyla’nın gözleri”Yeni Yüzyıl 20.03 1998
76
Sevgi İnce Adlı bu mahkumun haksızlığa uğradığını düşünerek Altan Aktüel
dergisinin 461.sayısında “Bir Çocuk Ölüme Nasıl Bakar”başlıklı yazısında yer verir
ve akabinde “Bir Teşekkür ve Bir Açıklama” başlıklı yazısında da T.C. Ceza Ve
Tevkifevleri Genel Müdürlüğünden Gelen bir resmi yazı gönderilmiş yazıyı aynen
köşesinde yayınlar. Yazı Sevgi İncenin hukuksal Bütün haklardan yararlandığını
resmi kayıtlarla konu etmiştir. Kanımızca düşünceli ve yerinde bir davranış
77
Altan A. “Pekii Ya Leyla’nın gözleri” Yeni Yüzyıl 20.03 1998
78
Altan A. “Entelektüel” Aktüel 412.sayı
devlet anlayışında baskı ve haksızlıklara yani hukuksuzluğa göz yuman diktatör ve
askerlerin kalmayacağını ve toprak , devlet gibi değerler uğrunda kimsenin
ölmeyeceğini düşünüyor. 79
Altan devleti demir ökçeye 80 benzetir.
Üstelik artık sadece demir ökçe değil, bazen demir bir bilek, bazen
demir bir kulak; dinliyor, vuruyor, çiğniyor. Söylenmesine izin
verilenden fazlasını söylersen, yapılmasına izin verilenden fazlasını
yaparsan, giyilmesine izin verilenden fazlasını giyersen bir anda bir
kurban oluveriyorsun. Üstelik kimin kurban olacağı hiç belli değil,
o demir ökçenin sahiplerinden olduğunu sanan biri bile ezilebilir. 81
Ahmet Altan devleti “demir ökçeye” benzetmekle kalmayıp devletin
çetelerle işbirliği yaptığını iddia ediyor ve Türkiye öyle bir konuma geldi ki artık bu
sistemi değiştirmek zorunda diyor 82 . Değişmek durumunda olmasının sebebinin de
artık paylaşılacak bir pastanın ve çalınacak paranın kalmaması olarak görüyor.
Altan bu durumda çıkar kavgalarının çete kavgalarına rant kavgalarının
olacağını/olduğunu düşünüyor. Hukukun sıfatlarını kaybettiğini hatta hukukun
üstünlüğü anlayışı yok ve hukuk sadece güçsüzler için uygulanıyor ona göre.
Özellikle ülkelerin silahlı kuvvetlerine çifte standart uyguladıklarını düşünüyor.
Susurlukla gündeme gelen/gelmeyen askerlere için birçok eleştiriler getirmişti.
79
Altan A. “Terkediş” Aktüel 403.sayı
80
“Demir Ökçe” jack london ın bir kitabının adıdır.Ahmet Altan “Hep O Koku”
başlıklı bir yazısında Mehmet Ali adında bir yayıncının kitabı basması ve
mahkemede ölmesi üzerine yazdığı yazıda kullanır.
81
Altan A. “Hep O Koku” Aktüel 409. Sayı
82
Altan A. “Edebi Rönesans Gerekiyor” Aktüel 24 nisan 1998
Altana göre bu sorunlar çözülmeden yeni çağa sağlıklı bir şekilde
girilmesi mümkün değil. Eğer bu sorunlara çare bulunmazsa, tarihten Abdülhamit
dönemini örnek vererek sonumuzun Osmanlı’nın ki gibi olacağını düşünüyor. 83 Evet
bu sistemde yolunda gitmeyen şeyler var. Yolsuzluk almış başını gidiyor. Artık
Cuma hutbelerinde imamlar “cemaat kimseyi hortumlamayın günahtır” diyor 84 . Bu
durumdan herkes rahatsız herkes yolsuzluktan mağdur olmasına rağmen neden bir
değişme olmuyor?
Askerler bu işi beceremez. Hiçbir zaman yapamadılar zaten. Abdülaziz'i,
Abdülhamid'i devirdiklerinde de denediler, 1960 ve 71'de de. Asker toplumu
anlayamaz, çünkü ast ve üst diye bakıyor. Hayatını emre göre belirleyen bir insan
toplumun da emir dinleyeceğini zannediyor. Toplum emirle düzelmez. Mekanik bir
şey değil bu; bir organizma. Askerler zannediyor ki burada bir hasta var ve iyi emir
veren biri olmadığı için hasta olarak duruyor. Bu değişimi 60 milyon insan beraberce
isteyecek, değiştirelim diyecek. Ya da dünya Türkiye'nin başını çok ciddi belalara
sokacak ve dünya değiştirecek. Dünyayı bütün olarak düşün; kan dolaşımını tıkayan
bir unsur olarak duruyoruz Ortadoğu'da. Ortadoğu'nun bu haline tahammül etmez
dünya. Türkiye'nin değişmeme lüksü yok. Türkiye'nin yapacağı seçim, kendi
iradesiyle mi, başkasının iradesiyle mi değişeceği. Kendimiz yaparsak daha onurlu
ve hayırlı 85
Altan askerlerin siyaset ile olan ilişkilerinde siyasi liderleri suçluyor ve
generallerin de iktidarın cazibesine kapıldığını, “emredin paşam” diyen olduğunda da
emrettiklerini ve bunun alışkanlık yaptığını düşünüyor. Tabi sadece siyasileri
83
Altan A. “Alnına Vuracaksın” Yeni Yüzyıl 29 05 1998
84
TV. Ana Haber Bülteni, 2000 yılı içersinde ancak tam tarihini bulamadık.
85
Açan N. “Edebiyatın Kızıl Erosu” Aktüel 1998 05 21
suçlamıyor, medyanın ve zenginlerinde bunda etkisi olduğuna inanıyor. Altan’a göre
Türkiye’nin zenginleri ve medyası askerlere bu konuda destek veriyor çünkü;
Bu toplumun zenginleri, zenginliklerini hak ederek elde etmediler,
devletten paralar alarak zengin oldular. Bu ülkenin medyası kendi
gücüyle medya-basın olmadı, devletten paralar alarak gazete kurdu,
televizyon kurdu. Ve boynu bükük duruyor. Türkiye'de
generallerin iktidarının bitmesi zorlandığında generaller, "İç
tehlikeler var" diye bağırmaya başlıyorlar. Hatta öyle bağırıyorlar
ki, Türkiye'nin bir iç tehlikesi olmadığını bütün dünya biliyor. 86
Ülke gündeminin oluşmasında medyanın rolü, hatta görevi çok büyüktür
ayrıca medyaya alternatif olabilecek bir kurumun olmaması ile bu görev fazla
sorumluluk istemekte. Medyanın bu konudaki önemini anlatan bir sinema izlemiştim.
Hollywood yapımı olan filimde hem medyanın hem de Hollywood’un gündemin
oluşmasındaki önemi ve sahtekarlığını anlatıyor.” Başkanın Adamları” adlı filmde
A.B.D. nin başkanının adamları başkanın karıştığı bir sıkandalın gündemden atarak
yeni bir gündem oluşturmasındaki profesyonel çalışmaları anlatılıyor. İşin ilginç
tarafı filmde gerçek bazı olaylarında bu şekilde ortaya çıkarıldığını iddia ediyor.
Ve Medya
Medya deyince ilk aklımıza gelenler haberciler tabi ki. Habercilerin
haber seçimleri konusunda nasıl bir yol izleyip haberleri nasıl seçtiklerini Reha
Muhtar’ın “iyi haber nedir?” sorusuna verdiği cevap kısmen de olsa ortaya
koyacaktır. Cevap oldukça net, emin, tereddüt etmeden verilmişti; ”kötü olan her şey
86
iyi haberdir” Sadece Muhtar’ın bu cevabıyla değerlendirme yapmak doğru değildir
ancak haberciler haber seçimi konusunda devletin bekası ve Türkiye Milleti’nin
kültür değerleri göz önünde bulundurmadan yaptığı haberlere ve özellikle
programlarla bu konudaki tutumunu ortaya koymakta. Tayfun Talipoğlu polis
akademisinde yaptığı bir söyleşi de medyayı çok ağır eleştirir. “Gazinoların bile bir
raconu var. Medyada kural kalmadı. Medya kerhaneye döndü.” 87 Diyerek sitem eder.
Medyanın içersindeki insanlardan dahi böylesi ağır eleştiriler alıyorsa, medya
kendini yenilemeli ve profesyonelce onurluca hizmet vermelidir. Bakın Ahmet Altan
medya için neler söylüyor.
Basının Türkiye' nin bu günkü durumunda çok sorumluluğu
ve günahı var. Genellikle egemenlerle işbirliği yapmayı tercih
etmiş bir basın bu. İçinden gerçekten yetenekli ve yiğit çok insan
çıktı ama müessese olarak çok övünebileceğimiz bir müessese
değil. 88
(...)Generallerin karşısında eğdikleri başlarını kaldırıp bir an
bile bir sabah vaktine bakamayan, mesleğinin saldırmak değil,
öncelikle savunmak olduğunu bilmeyen, güçlülerin peşine takılıp
güçsüz gördüklerine hücum eden, oturdukları yerde yağ izi bırakan
"başarılı" gazetecilere mi?(.....) 89
Ahmet Altan gazetecilerin mesleklerine ihanet ettiklerini ve bir
gazetecinin sahip olması gereken meslek felsefesine sahip olmadıklarını düşünüyor.
87
Tayfun Talipoğlu’nun Polis Akademisinde 2000 Yılı içersinde yaptığı bir
söyleşiden.
88
Superonline chat 21 mayıs 1998 tarihinde sanal ortamda yapılan sohbet
89
Altan A. “Bir Gün O Haritayı Bulacaklar” Yeni Yüzyıl 12.06.1998
Bir gazeteci mesleğine neden ve nasıl ihanet eder? Altan’a göre mesleğini sevmezse
bir gazeteci mesleğine ihanet eder.
MESLEĞİNİZİ NE KADAR SEVİYORSUNUZ?
Altan Türkiye’deki en önemli sorunlar arasında insanların yaptıkları
mesleklerini sevmemesi olduğunu düşünüyor. Mesleklerini sevmemeyi mesleklerine
olan bir ihanet olarak nitelendiriyor. Atatürk’ün “ vatanını en çok seven görevini en
iyi şekilde yerine getirendir 90 ” sözü de Altan’ın söylemleriyle paralel olma açısından
önemlidir. Altan insanları mesleklerini sevmelerini istiyor. Öyle ki kendisinin
mesleğini hayatından daha çok sevdiğini ve insanlarında böyle olması gerektiğini
düşünüyor. Ve şu soruyu soruyor “hayatınızda hayatınızdan daha önemli bir şey var
mı?”
Altan’a göre tarihçiler mesleklerine ihanet etmişlerdir ve bu yüzden
Türkiye kendi tarihini tam olarak bilmez. Hukukçularda mesleklerine ihanet etmiştir
ve Türkiye hukuku da bilmez Türkiye gündelik gerçekleri de bilmez çünkü
gazetecilerde mesleklerine ihanet etmiştir. Bu üç mesleğin ihaneti Türkiye’yi
olumsuz yönde çok etkiler ve yirminci yüzyılı kaybetmemize neden olur diyor ve
bakın nasıl devam ediyor;
Tarih konusunda yalan söylüyorlar. Hukuk derseniz,
Türkiye’de hukuk yok ama hukukçular ayağa kalkmıyor. Burada
vatanını sevmek, dinini sevmek yeterli kimse mesleğini
sevmiyor.(...)
90
Jandarma Okulunun önündeki Otobüs durağında yazıyor 1999-Batıkent kavşağı,
Ankara
Askerlerde buna dahil. Ben generallerin de mesleklerini
sevdiğini zannetmiyorum. Ben askerlikten pek hoşlanmam ama
müessese olarak bir entelektüel yapı olarak yapı olarak askerliği
severim.(...)
Askerlik bizde bir cesaret işi olarak algılanır, nefer için
geçerlidir evet nefer için askerlik bir cesaret meselesidir ama
generaller için askerlik entelektüel bir meseledir. Dünyanın bütün
büyük generallerine baktığınız zaman şunu görürsünüz. Bu adamlar
bir şeyi yeni kullanmıştır. Ya filleri devreye sokmuştur, ya tankları
ve piyadeyi bir arada sürmek akıllarına gelmiştir, yani aletleri ve
kendi birliklerini kullanma biçiminde zihinsel bir yenilik
yapmışlardır. Bütün askerlik tarihinde büyük generaller bu tür
yenilik yapan generallerdir. Askerliğin entelektüel bir boyutu
vardır. Kendi yenilikleri vardır. Bu konuda yazdıkları kitapları
vardır. (...) 91
Ahmet Altan Türkiye’nin, insanların mesleklerini sevmemelerinin
kurbanı olduğunu düşünüyor. Askerlerde mesleklerini sevmiyor Altan’a göre. Çünkü
mesleklerini sevseler siyasete karışmaz kendi sahalarında uzman olurlar ve Türkiye
için küçük sağlam bir ordu yaratırlar.
Altan Askerlerin bu tutumunu bakın nasıl eleştiriyor ve askerlere nasıl
bir davette bulunuyor.
91
(...)Türkiye, bütün cumhuriyet tarihi boyunca, generallerin
gizli ya da açık iktidarında yönetildi.
Geldiğimiz yer belli. Yaşam standardı sıralamasında
Yunanistan'dan altmış üç basamak aşağıdayız.
Avrupa'nın en fakir ülkesinden beş kez daha fakiriz. Ve, bu
fakirliğin içindeki gelir dağılımının bozukluğu açısından
Tanzanya'nın bile altına düşmüş durumdayız.(...)
Şimdi, bu ülkenin halkı yaralarını sarmak, Avrupa'yla
bütünleşerek yeni bir hayata başlamak istiyor. (...)
Başbakan Avrupa'da ülkenin Avrupa üyeliğini görüşürken,
bir açıklama yayınlayarak, "Avrupa'nın bizi böleceğini,
Avrupalılar'ın ölçülerini kabul etmediklerini" söylediler.
Avrupa'ya karşı çıkmak için de "Kürtçe televizyonu" bir sembol
olarak kullanıyorlardı. "Herkes anadilinde yayın yapabilir" diyen
Avrupa'nın kriterlerine "Biz Kürtçe televizyona izin vermeyiz" diye
karşı çıkıyorlardı. Orada da durmuyorlar, Kürtçe televizyonun
gerçekleşmesinden yana olanları PKK yanlısı olmakla
suçluyorlardı. Kurdukları düz mantıktan şu sonuç çıkıyordu:
Avrupa'nın kriterlerini kabul eden, bunların uygulanmasını
isteyenler PKK yanlısıdır.(...)
Generallere şunu söylemek istiyorum, bakın bu ülkenin bir
geleneği var, bu halk "paşa"larını sevip saymaktan hoşlanır, niye
bilmem ama gelenekleri böyledir. Bırakın böyle kalsın. Çok

zorladınız, çok zorluyorsunuz. Gereksiz hırçınlıklara kapılıyor,
dozu ayarlayamıyor, kaybedeceğiniz bir mücadeleye giriyor, hem
halkı hem de devletin sizden başka bütün öğelerini yok saymak
istiyorsunuz. Bunların doğru seçilmiş tavırlar olduğunu
sanmıyorum.(...)
Artık kışlalarınıza, gerçek mesleğinize dönün. Bize etkin, güçlü,
hareketli, küçük ama sağlam bir ordu yaratın, bu fakir halkın belini
daha da büken savunma giderlerini azaltmanın yolunu arayın,
kurmaylık yeteneklerinizi, dünyayı ve zamanın akışını iyi
anladığınızı göstererek kanıtlayın. Sokaklara, insanlara, onların
isteklerine kulak verin.(…) İnsanlar sevgiyle "paşam" demek
istiyorsa, onların bu sevgisine olanak tanıyın.(…) 92
Altan’a göre askerler sadece siyasete karışmıyor, hukuka da karışıyor.
Türk Silahlı Kuvvetleri ülkenin en önemli ve etkili bir kurumu durumunda olması
ister istemez en hassas kurumu olmasına neden oluyor. Bu nedenle bu kurumda
olabilecek bir aksaklık bütün kurumları etkileyecektir. Altan’a göre hukuk bu
kurumların başında geliyor.
NE KADAR HUKUK O KADAR DEMOKRASİ
Altan’a göre hukuksuz ne demokrasi olur ne halkın
bağımsızlığı/özgürlüğü nede insan hakları. Sayın cumhurbaşkanı Necdet Sezer’i
“hukuk peygamberi”şeklinde nitelendirir ve hukukun üstünlüğünden taviz
vermemesini adeta büyük bir coşku ile ayakta alkışlar. Çünkü Ahmet Altan’ın
92
Altan A, “Türkiye’nin Bütün Generalleri Kışlanıza Dönün” Aktüel 14.12.2000
mahkemelerin sanık kürsülerinde aradığını devletin en üst makamını işgal eden
insandan yani sayın Necdet Sezer’in sözlerinde buluyordu. Cumhurbaşkanımız “ben
hak ettiğimden fazlasını almam, kimsede hak ettiğinden fazlasını alamaz” diyordu .
Altan’a göre hak ettiğini bile almıyordu sayın cumhurbaşkanımız. Altan’ın
cumhurbaşkanımızın görev anlayışını değerlendirmesi hukuka verdiği önemin
anlaşılması açısından önemlidir. Bakın Altan ne düşünüyor sayın sezer hakkında;
Herkesin hak ettiğinden fazlasını istemenin mubah olması ve
hukukun yok sayılması öylesine olağanlaşmıştı ki bu tuhaf
cumhurbaşkanının da bu çarka er geç gireceğine inanılmıştı.
Milyonlarca insanın gözü önünde kendisine “sen artık
cumhurbaşkanısın hukuk diye tutturmaktan vazgeç, devleti düşün”
dendi.
Hukukçu bir cumhurbaşkanının önüne “devlet ve hukuk”
birbirine düşman iki kavram gibi kondu ve “şimdi hukuku unutup
devleti düşün” dendi.
Bu devlet hukuka uyarsa çöker” demek, karada duran bir
gemiyi gösterip “bu gemi suya inerse batar” demek kadar
manasızdı ama kimse bu manasızlığı sorgulamıyordu. 93
Ahmet Altan’a göre cumhurbaşkanımızın hukuka bu şekilde önem
vermesi Türk siyasetinde baskın olan haki renkli bir yapıyı sarstı. Çünkü Altan’a
göre askerler siyasete girince devlet hukukun dışına çıkıyordu. Hukukun dışına
çıkılmamak istenince de oturmuş olan düzende değişmelerin olması kaçınılmaz
93
Altan A. “Devlet. Gemi ve Şeytan” Aktüel 474. Sayı
oluyordu. Peki hukuk olmadan olamaz mıydı? Ahmet Altan’ın bir başka yazısı hem
bu soruya cevap olabilir hem de Sayın cumhurbaşkanımıza neden bu kadar yürekten
desteklediği biraz daha açık anlaşılabilir.
Şimdi, dünyadaki bütün insanların paylaştığı adalet
kavramını reddedenleri, başkalarının sahip olduğu hakları burada
yaşayanlara vermemekte direnenleri ve ancak "adaleti ve insanlığı"
reddederek "devletin bekası"nı sağlayacağını söyleyenleri kendi
ülkemde gördüğümde; kırmızı toprakları, cangılları, denizleri,
nehirleri, güzel kadınlarıyla bir cennet olabilecekken insanın iki
günde kaçmak istediği, aynalı gözlüklü gizli polislerle dolu bir
cehenneme dönüşen o ülkeyi hatırlıyorum. köşe başlarındaki
karaborsacılar, yakıcı pahalılık, korku dolu insanlar, idam sırıkları,
sokaklardaki pislik, şehirlerin fakirliği ve öfkeli polisler geliyor
gözümün önüne. Ben kendi ülkemde dolaşırken de, Afrika'daki o
pejmürde şehirlere benzeyen yerler gördüm çünkü. "Adaleti ve
insanlığı" reddederek hiçbir halk bağımsız olamıyor, köle oluyor.
Yalnızca köle başı başka bir ülkeden değil de kendi ülkenden
çıkıyor. Sizi bilmem ama, ben ne kendi ırkımdan ne de başka bir
ırktan birinin kölesi olma fikrinden hoşlanıyorum. Kendi ülkemde
başka diyarlarda yaşayan insanların sahip olduklarına sahip olarak
yaşamak istiyorum. Adalet ve özgürlükle çatışan bir halk ne onurlu
olabiliyor, ne de bağımsız. Ben bu gerçeği Afrika'da gördüm. Ama
artık bunu görmek için Afrika'ya gitmeye gerek yok. 94
94
Altan,A. “Bir Macera” Aktüel 398.sayı”
Ahmet Altan 20 nisanda Aktüel dergisinde silahlı kuvvetleri eleştiren bir
yazı yazdı. Yazıda askerlerin cumhurbaşkanlığı seçimini etkilediğini iddia ediyordu
ve mahkemelik oldu ancak Altan mahkemede yaptığı savunma ve daha sonraki
yazılarına baktığımızda hukuk kavramı üzerinde ısrarla durduğunu görürüz. Altan’ın
mahkemede verdiği ve hakimin suçsuzdur kararına varmasına neden olan savunma
gerçekten ilginçtir. Bakın Altan savunmasını nasıl yapıyor;
Sayın yargıç, Ben buraya yargılanmaya değil, bu ülkede
eksikliği çok hissedilen bir şeyi, adaleti aramaya geldim. Ben
generalleri eleştirdiğim için buradayım. Eleştirdiğim insanlar ise
hukukun dışına çıksalar bile dokunulmaz olarak kalıyorlar.
İnanıyorum ki, bir mahkeme o ülkenin bir yazarını
yargılayabiliyorsa, o ülkenin suç işlemiş bir generalini de
yargılayabilir. Ama ben mahkemelerde ve hapishanelerde yalnızca
yazarları görüyorum. 28 Şubat dahil dört darbe yapmış, Lockheed
rüşvet skandalına bulaşmış, Susurluk sanıklarıyla ilişkileri devlet
belgeleriyle saptanmış, yazarlara, milletvekillerine, insan hakları
savunucularına iftiralar atmak için raporlar hazırlayıp kampanyalar
başlatmış olan, isimleri bilinen generallerden hiç birinin yargı
önüne çıkmamış olması biraz garip değil mi? Bunları yapanların
değil de, bu yapılanlara karşı çıkan yazarların yargılanması adalete
ve hukuka uygun mu sizce? Yirminci yüzyılı, kendi ülkesini, kendi
insanlarını, kendi devletinin hazinesini soyan siyasetçilerin, asker
ve sivil bürokratların egemenliğinde tam bir fiyaskoya
dönüştürmüş, devletinin içinde çeteler üretmiş, kendi ekonomisini

bile yönetmekten aciz olduğu için başkalarının denetimine muhtaç
kalmış, dünya sıralamasında doksanıncı sıraya düşürülerek
paryalaştırılmış bu ülkede, sanık sandalyesine yalnızca yazarlarla
aydınların oturtulması; bilmiyorum, bu ülkenin vicdani olmasını
beklediğimiz hukukçuların ruhunda nasıl yankılanıyor. İkide bir de
çalışmalarımdan, yazılarımdan, kitaplarımdan kopartılıp, bazen
bizzat Genelkurmay'ın talebiyle bazen de savcının isteğiyle
mahkeme salonlarına getirtilip yargılanıyorum. Kendi görev
alanlarının dışına çıkan, demokrasinin gelişmesine müdahale eden,
parlamentoyu küçümseyen hatta zaman zaman yok sayan
generallerle ilgili eleştirilerimi, savcılar orduya hakaret olarak
değerlendiriyorlar. Hukukun bakış açısını bozarak, bireyle kurumu
özdeşleştiriyorlar. Eleştiriyi ise hakaret telakki ediyorlar. Böylece,
hukukun izin verdiği eleştirilmez birer padişah konumuna
sokuyorlar. Benim yasalara uygun eleştirilerimi suç kabul eden
savcıların, suç işledikleri belirlenen bazı generallerle ilgili hiçbir
dava açmamasını bu ülkenin hukuk sistemi hiç mi yadırgamıyor?
Suçlu oldukları resmi belgelerle ortaya konmuş generallere
dokunulmazken yalnızca yazarların yargılanması, o ülkenin
adaletine ve hukuk sistemine olan inancı zedelemez mi? Şu
kaçınılmaz soru aklımıza gelmez mi: Savcılar gerçek suçluları mı
yoksa yalnızca güçlerinin yettiği insanları mı sanık sandalyesine
oturtuyorlar? Ben bu mahkemeden sadece beni yargılanmasını
değil , bu soruya da hukuk ve adalet adına cevap aramasını
bekliyorum. Bakın, sayın savcı benim hangi satırlarımda suç

unsuru bulduğu için hakkımda dava açmış: "Askerlerin Çankaya'ya
çıkacak zatı tarif etmeleri, başbakanın bunu çok doğal bulması
gazete köşelerinde istihbarat ajanlarının yerleştirilmiş olması, bu
ajanların kimliklerinin açıklanmasına rağmen basının hiç ses
çıkarmaması, medyanın çirkin bir suç ortaklığını sırtlanması,
Ankara'dakilerin iktidarı ve parayı paylaşmak için birbirlerine ayak
oyunları yapması. . .
"Hayatımıza her an her istediğinizde karışabileceğiniz inancı,
eğer belinizdeki o silahtan kaynaklanmıyorsa nereden
kaynaklanıyor? Neden bu ülkede yaşayan hiç kimsenin, kendi
yaşadıkları topraklarda olacakları belirleme hakkı ve gücü
olmadığını, bu güce yalnızca sizin sahip olduğunuzu yüzümüze
vurmaktan böyle zevk alıyorsunuz? Hangi yasada yazıyor sizin
Çankaya'ya çıkacak zati tarif etme yetkisine sahip olduğunuz?
Böyle bir yasa yok. Bunu biliyorsunuz. Bizim korkumuza
güveniyorsunuz. Ve bizi korkutuyorsunuz. Korkuyor ve
susuyorsunuz. Bizi aşağılıyorsunuz. Bizi yönetmek istiyor, hiçbir
konuda karar vermemize olanak tanımıyor, iplerimizi elinizde
tutmak istiyorsunuz. Nereden alıyorsunuz bu hakkı? Burnuma bir
silah dayanmasından ve 'sizin konuşmaya hakkınız yok'
denmesinden bıktım. " Evet, bu satırları ben yazdım. Ve bugün de
aynen böyle düşünüyorum. Bu satırlarda hakaret olmadığını
savunmayacağım bile. Hakaret olmadığı çok açık. Benim hiçbir
yazımda hakaret yoktur, sayın yargıç. Ülkemizde hakareti hak

eden insanlar olmadığından değil, hakaret yazının güzelliğini
bozacağından. Bu yazı yazıldığı sırada, generallerden bazıları,
parlamentoyu ve toplumu korkutucu açıklamalar yaparak kendi
cumhurbaşkanı adaylarını tarif etmişlerdi. Evet, ben buna
karşıyım. O gün de karşıydım, bugün de karşıyım, yarın da karşı
olacağım. Generallerin siyasetten çekilmesi gerektiğini
söylüyorum. Generallerin siyasetin tam göbeğinde oturduğu bir
ülkede ne huzur olur, ne mutluluk olur, ne hukuk olur, ne adalet
olur.
Şimdi bana sayın savcı, bunu söylememin neden ve nasıl suç
olduğunu açıklasın. Generallerin siyasetten çekilmesini isteme
hakkımı kısıtlayan bir yasa maddesi göstersin bana. Böyle bir
madde yok. Ben suç işlediğim için burada değilim. Beni buraya,
"generaller siyasetten çıksın" diyenlerin başına neler geleceğini
topluma göstermek ve insanları korkutmak için getirdiler. Yazarlar
yargılandığı sürece, generaller yargılanmayacağı için getirildim ben
buraya. Sayın yargıç, vereceğiniz karar, benimle ilgili olmayacak.
Vereceğiniz karar, siyaseti, ekonomisi, hukuku, eğitimi çökertilmiş
bir ülkede artık hukukun ve adaletin varolmasını sağlayıp
sağlayamayacağımız yolunda bir gösterge olacak. Sizden, adalete
ve hukuka sahip çıkmanızı talep ediyorum.
Ahmet Altan savunmasının ilk cümlesinde söylediği gibi kendisini
savunmaya değil olmadığına inandığı hukuku aramaya ve hakimin de bu konuda

duyarlı olması gerektiğini hatırlatmaya gitmiş. Altan mahkeme sonunda beraat etti.
Zaten böyle bir savunmaya da ceza vermek gerçekten özel bir beceri gerektirir.
Altan mahkemelerde nasıl bir tavır içinde bulunması gerektiğini
biliyordu. Hem babasından kalan tecrübeler hem de kendi tecrübeleri oldukça
çoktu 95 . Altan tepkilere ve mahkemelere aldırmadan doğru bildiğini yazmaya ve
söylemeye devam ediyor. Bir röportajında Altan generallerimizi neye davet ediyor
daha doğru bir anlatımla bakın nasıl eleştiriyor. Aslında Altan’ın bu eleştirileri
generallere değil de hukukçulara.
Eğer Susurluk'la ilgisi olduğu, Abdullah Çatlı ile telefon
görüşmeleri yaptığı belirlenen bir general yargılanamıyorsa, her
zaman varlığı reddedilen ama varolduğu herkes tarafından bilinen
Jitem'in yöneticisi olan bir general, parlamento kendisine soru
sormak istediği zaman gitmiyor ve parlamentoyu küçümsüyor ve
yargılanmıyorsa; eğer bir general insanlara iftira atmak için
belgeler düzenleyip, andıçlar yazıp daha sonra o andıçlar
doğrultusunda insanlar karalanıyor ve bu andıçları yazan generaller
yargılanmıyorsa, savcıların gerçekten suçluları yargılayıp
yargılayamadığını ben sorarım.
Bu ülkede hiçbir generalin yargılandığını görmedim.
Muğlalı'dan beri böyle bir şey olmadı. Askeri uçak alımında bir
Lockheed rüşvet skandalı vardı, bütün dünyada aydınlatıldı,
Türkiye ayağı neden aydınlatılmadı? Neden Susurluk'un içindeki
general isimleri mahkemeye gitmiyor? Neden adı suçla birlikte

95
www.arafiyan.net/arafiyan/bilkent/04/0464.html
anılan hiçbir general yargılanmıyor da, ben yargılanıyorum? Ve
ben neden genelkurmayın talebiyle yargılanıyorum? Ve nasıl
oluyor da genelkurmaydaki bazı generaller canları her istediğinde
bu ülkenin bir yazarını mahkemenin karşısına çıkartıyorlar. Canları
istediğinde beni kitaplarımdan kopartıp bir mahkemenin karşısına
geçiriyor ve on-onbeş seneye mahkum etmek istiyorlar. Türkiye'de
bunu bir general istediği zaman yapabiliyor. Askerler neden bunları
yapıyor ? Çok basit. Ben "Generaller siyasetten çıksın" diyorum.
Bunu söylediğim anda beni mahkemenin önüne götürüyorlar ve bir
örnek olarak göstermek istiyorlar. "Generaller siyasetten çıksın"
dersen yargılanırsın, belki hapse girersin, hatta daha beter şeyler
olur. Andıçlar var, hakkında iftiralar atılır. Medyaya da
güvenemezsin ki. Ben diyorum ki, eğer bir ülkenin yazarı
yargılanabiliyorsa, o ülkenin generali de yargılanabilmeli. Ayrıca
ben, suç işlemedim. Ama generallerin suç işlediğine dair çok
önemli karineler var. Ortada bir andıç duruyor. Bu andıçın bir
sorumlusu yok mu? Var. Ben mahkemede bir tek aydınları ve
yazarları görüyorum. Mahkemelerde hiç generalleri görmüyorum.
Hukuk ikiye mi ayrılıyor? Üniforma giyenler için başka bir hukuk,
sivil olanlar için başka bir hukuk mu var? Bu ülkenin yazarları,
generallerinden daha mı değersiz? Hukuk tektir, ayıramazsınız. Siz
"Bir ülkenin yazarları yargılanabilir ama generalleri yargılanamaz"
diye ayırırsanız, o ülkede hukuk olmaz. Artık, "Generaller neden
yargılanmıyor?" diye sormanın zamanı geldi. Ve ben mahkemede
bunu sordum ve bunu sormaya devam edeceğim. Generaller beni

yargılatabiliyorsa, ben de generallerin neden yargılanmadığını
sorma hakkına sahibim. Bir generalin yargılanması, bütün ordunun
yargılanması demek değildir ki. Benim yargılanmam, bütün
edebiyatın ve edebiyatçıların yargılanması demek midir? (...)
Adaleti olmayan bir ülkeyi savunmanın anlamı kalmaz ki. Bu
ülkede adaleti yok etmek, bu ülkeyi sevmekle açıklanabilir mi ? 96
Ülkeyi sevmek ve vatan hainliği konusunda da Altanın alışagelmişten
daha farklı bir bakış açısı var. Altan tv de çıktığı bir programda 97 Lenin ve
Trocki’nin aralarında ki bir diyalogdan bahseder.” Leninl ile Trocki Marks’ın mezarı
başındadırlar. Trocki Lenin’e “tarih, senin haksız olduğunu yazacak” der Lenin’in
cevabı oldukça zekice, enteresandır. “bu tarihin kimin tarafından yazıldığına bağlı.”
Altan da vatanı sevmenin veya vatan haini olmanın kim tarafından
söylendiği önemli diyor. Altan’ a göre Türkiye’nin özgürlüğe, zenginliğe ve
demokrasiye doğru ilerlemesine köstek olanlar vatan haini. Gerçi Altan ille de bir
hain arama taraftarı değil ve hatta aramıyor da, Altan’ göre bu topraklarda yaşayıp ta
vatanını sevmeyen yok 98 . P.K.K. yı desteklediği için herkez tarafından vatan haini
ilan edilen şarkıcı Ahmet Kaya’nın televizyondaki bir konuşmasında “ölürsem
vatanını sevmedi demesinler ben memleketimi Ardahan’dan Edirne’ye kadar
severim” 99 dediğini yine Altan kaleme almıştı. Bakın Altan sevmeyi nasıl anlatıyor.
İnsan sevdi mi sevilmek ister. Bu, çok basit, çok açık, çok
bilinen, tekrarlanması, söylenmesi, yazılması bile ayıp
96
97
98
Altan, A. “İnsan Sevdimi Sevilmek İster” Yeni Yüzyıl 28.08.1998
99
Altan, A. “Bir Şarkı Söylerdim” Aktüel 488. Sayı 23-29 kasım 2000
sayılabilecek kadar sıradan bir cümle. Ama, çok bildik ve çok kesin
gözüken cümlelerin arkasında, belki de çok açık olduğu için kimse
bu cümleleri kurcalamaya yanaşmadığından, derin karanlıkların
birikebileceğinden kuşkulanıyorum. "İnsan sevdi mi sevilmek
ister" sözünü böylesine rahatlıkla kabul etmemize karşın,
çevremizde "sevilmek" talebinde bulunmadan seven insanların
bolluğuna şaşırmamamıza şaşırıyorum çünkü. Çevrenize bir bakın.
Ne kadar çok seven insan göreceksiniz. Bütün politikacılar, bütün
generaller, bütün istihbaratçılar, bütün polisler, devletin içinde
kümelenmiş çeteciler, cuntacılar, darbeciler memleketlerini
seviyorlar. Bunu, ucuz bir ironi olsun diye söylemiyorum.
Sevdiklerine gerçekten inanıyorum. Beni şaşırtan, bu insanların çok
sevdikleri memleketleri tarafından sevilmeyi talep etmemeleri, "sen
de beni benim seni sevdiğim kadar sev" dememeleri, sevgilerini,
sevdiklerinin göremeyeceği bir karanlıkta yaptıkları işlerle,
sevdiklerine değil de kendilerine kanıtlamaları. Bizim gibi insanlar,
yazdıklarıyla çizdikleriyle kalabalıkların önüne çıkıp "sevilmeyi"
talep ederken, onlar önemli işlerini gölgeliklerde yapıp, yaptıklarını
saklıyorlar. Sevgilerinin karşılığını sevgi olarak istemiyorlar. Gerçi
sevgilerinin karşılığını para ve iktidar olarak alıyorlar ama, sanırım,
yola ilk çıktıklarındaki amaçları bu değil. Yola başlarken gerçekten
vatanları, milletleri, memleketleri için iyi bir şeyler yapacaklarını
düşünüyorlar. Bu "sevgi" yolunun neresinde cuntalara,
kontrgerillara, çetelere bulaşıp, sevgilerini karanlığın arkasına
saklıyorlar peki? Onları bizden ayıran kavşak nerede çıkıyor

ortaya? Parayı ve iktidarı gördükleri yerde diyebilirsiniz. Ama ben
onların daha önce, çok daha tehlikeli bir yerde saptıklarını
sanıyorum. Onları bizim gibilerden ayıran sapak, memleketi
"herkesten daha fazla sevdiklerine" inandıkları durak, orada
güzergâhlarımız ayrılıyor. 100
100
Altan, A. “İnsan Sevdimi Sevilmek İster” Yeni Yüzyıl 28.08.1998
BÖLÜM 3
Bu bölümde Ahmet Altan’ın üzerinde çok hassas olduğu bir konuya
bakış açısını inceleyeceğiz;”Kürt sorunu”. Aslında bu konu müstakil bir çalışma
yapılacak kadar geniştir ancak biz bu makale içersinde Ahmet Altan’ın bakış açısına
oldukça kısa olarak değineceğiz.
KÜRT SORUNU
Ahmet Altan’ın bu konudaki sergilediği tutum oldukça serttir. Daha
öncede belirttiğimiz üzere bir kaç kez işinden atılmasına da neden olmuştur. Ahmet
Altan Kürt sorununun komplo teorileri üretilerek ve sert önlemlerl alarak
çözülebileceğine inanmıyor 101 . Altan’a göre devletin Kürt sorunu konusunda ki
siyasetinde ciddi hataları var. Altan yazılarında hem Kürtlerin hem de Türklerin
yanlışları olduğuna inanıyor. Birçok yazısında bu konunun üzerinde dikkatleri
toplamaya çalışıyor ki bunda da oldukça başarılı oluyor. Eleştirmekten ve inandığını
yazmaktan hiç vazgeçmiyor. Altan Türkiye’nin çözüm politikasını bir yazısında nasıl
değerlendiriyor/eleştiriyor bir bakalım;
Bu ülkenin bir Kürt sorunu var, bu sorun Abdullah Öcalan ya
da PKK sorunu değil, bir adamı asmak ya da bir örgütü dağıtmak
sorunu çözmeyecek.(…); eğer katiller cezalandırılacaksa
cezalandırılacak tek insan da Öcalan değil, cezalandırılacak diğer
insanlar devletin içinde saklanıyor. Bazen bir sorunun şiddetle
101
Aynı doğrultudaki söylemleri Yrd.Doç.Dr.İhsan BAL Polis Akademisinde
verdiği “Devlet Güvenliği”dersinde öğrencilerine ısrarla anlatmaktadır.
çözüldüğü tarihte görülmüştür ama Türkiye bugün herhangi bir
sorunu şiddetle çözecek bir güce sahip bulunmuyor, ayrıca dünya
da ülkelerin iç sorunlarının şiddetle çözülmesine izin
vermiyor.(...) 102
Kürt sorunu Türkiye’nin geleceği açısından göz ardı edilmeyecek bir
sorundur. Yıllardır bu sorun kanayan bir yaramızdır. Bu sorunun büyüklüğünü
anlamak için birkaç rakam yeterli olacaktır. Otuz bin insan, dört yüz milyon dolar, ve
15 senenin üzerinde bir zaman. Ve kaç yıl daha bu sorun devam edecek belli değil.
Ahmet Altan’a göre Türk halkı bu sorunu tartışamadı ve profesyonelce bir çözüm
getiremedi. Sonuç ortada. Bakın Altan geçmişi nasıl sorguluyor;
Acaba oradaki problem savaş 103 çıkmadan halledilebilir
miydi? Bu toplum bunu tartışabildi mi?biz bu savaşın bir
zorunluluk olduğunu kabule itildik ve sonunda otuz bin insan öldü
ve dört yüz milyon dolar para gitti. Bugün Türkiye kırk milyon
dolar bulsa kurtulacak. Dört yüz milyar dolar harcandı, otuz bin
can, insan, genç çocuk ve onun toplumdaki travması, acısı.
Peki bu savaş mecburi miydi?1980 de 12 eylülde orada ki
bütün çocuklara Kürtçe isim koymak yasaklandı, sizce bu yasak
toplumdaki bunca kışının... altmış milyon insanın mutluluğuna,
102
Altan, A. “Aktüel” 412.sayı
103
Terör örgütlerine karşı yapılan mücadeleyi savaş olarak nitelendiremeyiz ancak
Altan’ın söylemlerini değiştirmemek için aynen kullandığı gibi yazdık. Ayrıca 17-19
aralık 1998 tarihinde Elazığ Doğuanadolu'da güvenlik sempozyumunda Hukuk
Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet KOCAOĞLU da PKK ile yapılan mücadeleyi
savaş olarak tanımlar.
özgürlüğüne, zenginliğine hizmet edecek bir karar mıydı?(...)biz bu
yasağı tartışamadık.
Sonra bu yasak ortadan kalktı ama aradan yıllar geçti. Belki
de o savaşın nedenleri arasında bir tanesi de bu yasaktı.(...)
Bu kararı veren kim?
Biz neden bu kararı tartışmadık? Eğer bunları tartışabilseydik
belki de savaş çıkmazdı 104 .
Ahmet Altan devlet içersindeki suçlu insanların hiçbir zaman
yargılanmadığını bununda tarihimizde de daha önce olduğunu iddia ediyor. Altan’a
göre geçmişte suç işlemiş daha doğru bir anlatımla görevinde başarısızlığa uğramış,
görevini kötüye kullanmış bu insanlar yargılanmadığı için şuan günümüzde de
yargılanmıyor ve kimseye yanlışlarından dolayı hesap sorulmuyor. Buda yanlışların
çoğalmasına ve devletin üst düzey makamlarını işgal eden insanları olumsuz yönde
etkiliyor. Hatalarında ısrar etmelerini ve hata yapma konusundaki cesaretlerini de
artıyor. 105 Bir başka yazısında Altan Türkiye’nin tarihi süreç içindeki doğu ile
alakalı siyasetini bakın nasıl değerlendiriyor.
(...)Türkçe bile bilmeyen insanların anadillerini konuşmasını
yıllarca biz yasaklamadık çünkü, çocuklarına istedikleri isimleri
koymalarına bile izin vermeyen biz değiliz, asırlardır yaşadıkları
köylerinin adlarını biz değiştirmedik, onlara hep kuşkuyla biz
bakmadık. Biz bir şey yapmadık. Bir adam çıktı ve otuz bin kişiyi
104
105
Altan A. “Sarıkamış’tan Akdeniz’e”Gescriben von am 222. Juli 1999
öldürdü. Şimdi o adamı yakaladık ve cadı masalı bitti. Artık,
gittikçe pespayeleşen şoven bir övünmeyle bu ülkenin insanlarını
uyuşturabilir, yakın tarihin bütün gerçeklerini kaba bir
böbürlenmenin ardına saklayabiliriz. Güneydoğu'da öldürülen o
gencecik askerlerin içleri yanan annelerini ekranlara çıkartıp acılar
içinde taşınması en zor olanı taşıyabilmek için bir intikam
duygusuna sığınmak zorunda kalan insanların duygularını yeni
acılar yaratacağımızı bile bile istismar edebiliriz. Aynı durumda
olan Kürt annelerinin de bulunduğunu, onların da içinin yandığını,
onların da kaçınılmaz bir intikam duygusuyla beslenebileceğini hiç
düşünmeyeceğiz. Bütün bu annelerin acılarının ortak bir acı
olduğunu kabullenmeyeceğiz; hepimizin bu annelere birer evlat
borçlu olduğunu, bu acıları hep birlikte ortaklaşa yarattığımızı
kabul etmeyeceğiz. Çocuklarımızın ölülerini bile ırklarına göre
ayıracağız. Annelerin acılarını bile ırklarına göre
derecelendireceğiz. Bir işe yaramayan şefkatimizi ve çaresiz
merhametimizi bile insanlara ırklarına göre dağıtacağız(...)
Ahmet Altan Kürt sorunu ile PKK terörünün aynı olmadığını dile
getiriyor ancak arka arka kullandığı cümleler sonucunda akılda gayri ihtiyari kalan
tek şey Kürt problemi ve PKK’nın aynı şey olduğu. Altan oysaki bunu
eleştirmektedir ancak Altan’ın bu alıntı yaptığımız yazısında (örneklerini
çoğaltabiliriz ki ileride yine değineceğiz) bilinç altına yollanan bir mesaj var oda
bütün PKK’lılar Kürt’tür veya tam tersi. Oysaki Altan bunu eleştirmektedir ve bu
eleştirisinde haklıdır.
Kanımızca olaya daha rasyonel ve çözümcü yaklaşmak Türkiye için yani
bu topraklar üzerinde yaşayan bütün insanlar için daha yararlı olacaktır.
Ahmet Altan’a göre Kürtler Türklerle yasa önünde eşitler fakat gerçek
yaşamda bunun böyle olmadığını ve Türklerin Kürtleri dolaylı yolla da olsa
aşağıladıklarını iddia ediyor 106 . Ve bunun sebebinin de bakın ne olduğunu
düşünüyor.
Atalarınızın kurduğu bir imparatorluğun altı yüz yıllık bir
dönemden sonra yıkılmış olmasını hiç unutamıyorsunuz belki de.
Bütün geleceğinizi, geçmişten kalan korkularla zehirleyecek
misiniz? Hep bunun dehşetiyle yaşayıp tüm dünyanın size düşman
olduğuna inanmak gibi kibir dolu bir korkuyla kendinizi perişan
etmek yerine, imparatorlukların niye yıkıldığını araştırmak,
gerçekleri görmek daha iyi olmaz mı? Yıkılmış bir imparatorluğun
mirasçısı olmanın ruhsal depreminden kurtulmadan sağlam bir yapı
oluşturmanın imkânsızlığını anlamak kabil olmayacak mı bu
topraklarda? Osmanlı'yı yıkanın da size tevarüs eden bu korkunç
korku olduğunu anlayamıyor musunuz bir türlü? Korkmayın bu
kadar. Korkuyla çirkinleşiyorsunuz. Ucuz böbürlenmelerle, acıları
bile adilce paylaştırmaya yanaşmamanızla, bu ülkenin çocuklarını
"onların çocukları" ve "bizim çocuklarımız" diye ayırmanızla
çirkinleşiyorsunuz. Daha yakalandığı anda iki cümleyle kendi
geçmişini yok eden birini suçlamalarınızla yüceltip 107 belki de hiç
sahip olmadığı bir gücün sahibi olduğu vehimlerine kapılarak cadı

106
Altan, A.“Yanıyorlar” Aktüel 397
107
Kanımızca bu cümlede Apo’yu kastediyor.
masalları anlatacağınıza, bir insan kendini niye yakar diye sorun
kendinize. Nasıl bir acı, bir insanı ateşlerin arasında kaybolmaya
salar, bunu merak edin. O acıyı anladığınızda sorunların çoğu,
yalanlara, kibirlenmelere, öfkelenmelere ihtiyaç göstermeden
çözülecek. Ancak o zaman, çocuklarını kaybeden annelerin her
dilde aynı hüzünlü ahenkle ağladığını anlayacak ve "Ne olur artık
ağlamasınlar" diye yalvaranlara katılacaksınız. . 108
Ahmet Altan Türklerle Kürtlerin ayrı ırklar olmasına karşın ortak bir
noktaları olduğunu ve bunun da birbirlerini öldürmeleri olduğunu söyleyerek sitem
ediyor. İki etnik gurubunda faşizimden etkilendiğini ve tarihteki faşistlerin “yaşasın
ölüm” sloganını adeta hayata geçirdiklerini düşünüyor.
faşizmin iki ucu da pençesine aldığı bu kanlı kargaşada yeni
bir ses, insanca bir çığlık arıyor insan. "Yaşasın hayat" diye
bağıracak birilerini duymak istiyor. Ölümü ve savaşı yücelten,
adaletten, ezilenden yana olanlara düşmanca saldıran Türkler'e
karşı çıkacak Türkler yok mu? "Yaşasın hayat"ın Kürtçe’sini bize
öğretecek, bu vahşi haykırışa hayata sahip çıkarak cevap verecek
Kürtler yok mu? Irklarınızın ve dillerinizin farklılığına rağmen
büründüğünüz o kara gömleklerin rengi birbirine bu kadar
benziyor(...)." 109
108
Altan, A.“Yanıyorlar” Aktüel 397
109
Altan, A, “Yaşasın Ölüm” Aktüel 18-24 mart 1999
Ahmet Altan Türklerinde Kürtler kadar suçlu olduğuna inanıyor. O bütün
ırkların bütün ideolojilerin vs altında yatan insan 110 kimliğinin unutulduğunu ve
falanjist filanjist diye insanların birbirlerini öldürdüğünü ve en önemli olan şeyi yani
“insan” olduklarını unuttuklarına ve farkına varmalarının gerektiğine inanıyor. Bakın
bir başka yazısında ölmek ve öldürmek için ne diyor Altan;
(...)hâlâ, kalemin hayattan çok ölüme dokunmak zorunda
kaldığı bir çağda ve ölümün yüceltildiği bir diyarda yaşayıp yazı
yazıyoruz; hayatımıza ölümü sokan, ölümü kutsayan, ölüm emri
veren herkesten, kaybolan hayatlarımız ve gölgelerini ömür boyu
taşıyacağımız ölüler adına bir yiğitlik, vakur bir duruş bekleme
hakkına sahibiz. Bunca genç insan öldü. Ölüm emri verenlerin
aksine, onların hiçbirini diğerinden ayırmam, onları bu ülkenin
yaşlılarının akılsızlıkları öldürdü. Onlara hayatı değil de ölümü
sunanlar, babaları yaşındaki insanlardı. O çocukları yaşatamamanın
ortak utancını hepimiz taşıyoruz. Bu utanca, korkaklığın
zavallılığıyla intikamcılığın insafsızlığını görmenin utancı da
ekleniyor. Bizim akılsızlığımız çocuklarımızı cesur olmak zorunda
bıraktı. 111
Ahmet Altan Türkiye’nin doğu politikasını diğer dünya ülkelerinin bakış
açısı karşısında bakın nasıl eleştiriyor.
Lenin, "küçük bir hatayi büyütmenin en iyi yolu onu savunmaktir,"
diyor.
110
Altan A. “Hayat Sinemasında Bir Film” Yeni Yüzyıl !9 haziran 1999
111
Altan, A. “Pautus” Aktüel 411.sayı
Biz ise hatalarimizi savunmaktan geçtim, sanki hatalarimiza
asigiz, hatalarimizi çok seviyor asla onlarin hata olmadigini
savunuyoruz.
Bundan on bes yil önce, Kürtlerin çocuklarina Kürtçe isimler
koymasini yasaklamasaydik, onlarin Kürtçe konusabileceklerini
kabul etseydik, bu ülkede Kürt vatandaşlarımız olduğu gerçeğini
içimize sindirseydik, onları inanılmaz bir baskıyla ezmeseydik,
bugün gene Suriye ile savaşmanın eşiğine gelir miydik?
Kürt sorunundan dolayı, en yakin müttefikimiz oldugunu
söyledigimiz Amerika da dahil, dünyanın neredeyse bütün
ülkeleriyle yollarımız böylesine ayrilir miydi?
Kürt ve Kibris politikalarimizin, baska konularda
anlasamayan bütün devletleri karsimiza yekvücut yapmasi,
Amerikalisinin, Avrupalisinin, Rusunun, Arabinin, Japonunun,
Çinlisinin karsimiza dikilmesi ve bizim "hatali oldugumuzu"
söylemesi hiç mi kusku uyandirmiyor içimizde?
Gerçekten de yeryüzünün en akilli ve en hakli tek ülkesi biz
miyiz? 112
Biz milletçe eleştirilmeyi sevmeyen ama bir o kadar da eleştirmeyi seven
bir özelliğe sahibiz. Fakat ne yazık ki bunun böyle olması kendimizi övmemiz ve
yersiz bir kibir içerisine girmemizden başka hiçbir şeye yaramıyor. Ahmet Altan bu
kibri değişik bir açıdan değerlendiriyor ve bu düşünce yapısının bize bütün dünyanın
112
Altan, A. “Savaş” Yeni Yüzyıl 9 Ekim 1998
düşman olduğunu yani “Türk’ün Türk ten başka dostu yok”şeklinde düşündürmesine
ve bu anlayışında altında gizliden gizliye bir kibir yattığını düşünüyor 113
Altan Kürt sorununu yazılarında dile getirmenin yanında başka şekillerde
de konuyu gündemden düşürmüyor ve Kürtlerin çiğnendiğine inandığı haklarını
aramaya devam ediyor.
Birçok katılımcının 114 arasında Ahmet Altan’ın da imzası bulunan barış
deklarasyonunu adı altında demokrasiye davet gibi gözüken bir deklarasyon
113
Altan, A. “Tanrı Geri mi Geliyor?”Aktüel 462.sayı
114
GİRİŞİMCİLER;Yaşar Kemal / Yazar, Zülfü Livaneli / Yazar, Sanatçı, Orhan
Pamuk / Yazar, Ahmet Altan / Yazar, Mehmed Uzun / Yazar
İMZALAYANLAR;Günter Grass / Yazar, Nobel Edb. Ödüllü (Almanya), Ingmar
Bergman / Yönetmen, Yazar (İsveç), Jose Saramago / Yazar, Nobel Edb. Ödüllü
(Portekiz), Elie Wiesel / Yazar, Nobel Barış Ödüllü (ABD), Nadine Gordimer /
Yazar, Nobel Edb. Ödüllü (G.Afrika), Costa Gavras / Yönetmen (Fransa), Arthur
Miller / Yazar (ABD), Jack Lang / Yazar, Kültür Esk. Bk. (Fransa), Harold Pinter /
Yazar (İngiltere), Maurice Bejart / Koreograf (Fransa), Adonis / Şair (Lübnan), Bibi
Anderson / Oyuncu (İsveç), Margaret Atwood / Yazar (Kanada), John Berger / Yazar
(İngiltere), Suzanne Brögger / Yazar (Danimarka), Adriaan van Dis / Yazar,
Yönetmen (Hollanda), Mahmud Doulatabadi / Yazar (İran), Margaret Drabble /
Yazar (İngiltere), Kerstin Ekman / Yazar (İsveç), Richard Falk / Yazar (ABD), Lady
Antonia Fraser / Yazar (İngiltere), Juan Goytisolo / Yazar (İspanya), Sir David Hare /
Yazar (İngiltere), Ronald Harwood / Yazar, Yönetmen (İngiltere), Michael Higgins /
Yazar (Danimarka), Michael Holroyd / Yazar, Yönetmen (İngiltere), Erland
Josephson / Yazar, Oyuncu (İsveç), Yoram Kanluk / Yazar (İsrail), Jaan Kaplinski /
Yazar (Estonya), Nikos Kasdaglis / Yazar (Yunanistan), György Konrad / Yazar
(Macaristan), Alberto Manguel / Yazar (Arjantin), Adam Michnik / Yazar, Gazeteci
(Polonya) Kai Nieminen / Yazar (Finlandiya), William Nygaard / Yayıncı (Norveç),
Monika van Paemel / Yazar (Belçika), Herbert Pundik / Yayıncı, Gazeteci
(Danimarka), Claude Regy / Yazar (Fransa), Klaus Rifbjerg / Yazar (Danimarka),
Bernice Rubens / Yazar (İngiltere), Arne Ruth / Gazeteci, Akademisyen (İsveç),
Johannes Salminen / Yazar, Yayıncı (Finlandiya), Antonis Samarakis / Yazar
(Yunanistan), Kirsti Simonsuuri / Yazar (Finlandiya), Thorvald Steen / Yazar,
Yazarlar Birliği Bşk. (Norveç), Sigmund Strömme / Yayıncı (Norveç), Brigitta
Trotzig / Yazar, İsv. Akademisi Üyesi (İsveç), Liv Ullman / Yönetmen, Oyuncu
(Norveç), Andre Velter / Şair (Fransa), Günter Wallraff / Gazeteci, Yazar (Almanya),
Georg Henrik von Wright / Filozof, Yazar (Finlandiya), Per Wastberg / Yazar, İsv
Akademisi Üyesi (İsveç), Moris Farhi / Yazar, Uluslararası Pen Kulubü Gen. Sek.
(İngiltere), Homero Aridjis / Yazar, Uluslararası Pen Kulubü Bşk. (Meksika),
Elisabeth Nordgren / Gazeteci, Pen Kulubü aktuel/9806/25
sundular. Deklarasyonda özellikle özerinde durulan konu Kürt halkının hakları idi.
Barış deklarasyonunda aydınlarımız bakın neleri dile getirdiler;
İnsanlık tarihinin en kanlı dönemlerinden biri olan 20. yüzyıl
bitiyor. Yüzyılın bu son aylarında herkes soruyor; kapıdaki yüzyıl
da böyle kanlı mı olacak? Silah, savaş ve şiddet egemenliğini
sürdürecek mi? Irkçılık, milliyetçilik, "öteki"ne duyulan kin ve
nefret dünyayı yine kasıp kavuracak mı? Zulüm, etnik ve toplumsal
sorunların çözümünde yine etkin olacak mı? Bizim sorulara
cevabımız kesin "hayır"dır. Yeni yüzyıl ve insanı her türlü ayrımı
reddetmek, baskı ve zulme karşı çıkmak zorundadır. Biz, aşağıda
imzaları bulunan yazar ve sanatçılar, yeni yüzyılda Türkiye'yi insan
hakları ve demokrasi konusunda örnek alınması gereken bir ülke
olarak görmek istiyoruz. Uygar dünyanın bir parçası olarak
gördüğümüz Türkiye, sözünü ettiğimiz konularda önemli adımlar
atabilir. Türkiye'nin insan hakları ve çağdaş demokrasi konusunda
ciddi sorunları olduğunu herkes biliyor. Bu durumu devlet
yöneticileri de ifade ediyor. Sorunların en önemlisi hatta anası,
Kürt sorunudur. Türkiye, Kürt sorununu uygun biçimde
çözemediği için ne düşünce özgürlüğü ve insan hakları konusunda
arzulanan adımları atabiliyor ne de çağdaş demokrasiyi tam
gerçekleştirebiliyor. Biz, Türkiye'nin Kürt Sorunu'nu uygar
biçimde çözecek güçte olduğuna inanıyoruz. 1923'lerde Osmanlı
İmparatorluğunun kalıntıları üzerine kurulan genç cumhuriyetin
duyduğu kaygıların hiçbiri bugün geçerli değildir. 15 milyon

civarında oldukları söylenen Türkiye Kürtleri, Türkiye
Cumhuriyeti'nin asli vatandaşlarıdır. Kürtlerin bir tek isteği vardır;
Türkiye Cumhuriyeti'nin birliği içinde kendi dili ve kültürel
kimliğiyle yaşayan özgür birer vatandaşı olabilmek. Kendi dili
Kürtçe'yle okuyup, yazıp eğitim görebilmek. Özgün kültürel
kimliğiyle yaşamak, çalışmak ve hizmet etmek. 1923'lerden bu
yana ciddi bir Türkleştirme politikasının uygulandığı, Kürtçe'nin
eğitim, öğretim ve iletişim dili olarak yasaklandığı; Kürt kimliğinin
baskı altında tutulduğu, dili ve kimliğinden dolayı sayısız insanın
tutuklanıp cezalandırıldığı; binlerce, on binlerce şehir, kasaba, köy,
dağ, ova, tepe isminin değiştirilerek Türkçeleştirildiği; hatta kimi
dönemler Kürtlere "Dağlı Türkler" dendiği; bu yasaklara ilişkin
anayasa ve öteki yasalarda sayısız maddenin bulunduğu biliniyor.
Bunların etkileyici olmadığı, Kürtlerin Türkleşmediği, Kürt
Sorununun çözülmediği de biliniyor. Ayrıca Türk Kürt herkese çok
pahalıya mal olan son 15 yılın kanlı olayları da bir gerçeği yine
gösterdi; şiddet çare değil. Şiddetle ne devletin Kürtleri
Türkleştirmesi mümkündür, ne de Kürtlerin haklarına kavuşmaları.
Türkiye artık bütün dünyaya ve yeni yüzyıla örnek olabilecek
demokratik bir adımla Kürt Sorunu'nu çözmeli ve Kürt kökenli
vatandaşlarını kucaklamalı. Böyle demokratik ve uygar bir adımın
Türkiye'yi ekonomik, sosyal ve kültürel olarak çok
güçlendireceğine, zenginleştireceğine inanıyoruz. Kürtçe,
Mezopotamya uygarlığının günümüzde hâlâ yaşayan zengin
dillerinden biridir. Kürt dilinin zengin bir yazılı, klasik edebiyatı

olmuştur. Sözlü edebiyatı hâlâ çok canlı ve zengindir. Çeşitleri bol
canlı bir müzik yaşamı, her türde eser veren bir modern edebiyatı
vardır. Kürtlerin çok eski bir tarihleri, hepimize ait insani bir
zenginlik olan bir kültür mirasları vardır. Bu zenginlikler
Türkiye'ye dahil edilmeli, inkâr etmek ya da aşağılamak yerine,
bütün bunlar Türkiye'nin dinamik zenginliği haline getirilmelidir.
Tarih boyunca kavimler mozaiği Anadolu nüfusunun üçte birini
oluşturan Kürtlere artık ayrımcılık yapılmamalı, hakları verilerek
yeniden Anadolu'nun ve Türkiye'nin dinamik gücü haline
getirilmelidir. Kürt dili eğitim, öğretim dili haline getirilmelidir,
Kürtçe radyo ve televizyonların açılmasına olanak tanınmalıdır,
Kürt dili, kültürü ve kimliği yasal güvencelere kavuşturulmalıdır.
Kürt dili, kültürü, müziği ve kimliği önündeki yasal, idari engeller
kaldırılmalıdır. Uygar ve demokratik dünyanın bugün Türkiye'den
beklediği budur. Biz de cumhurbaşkanı, başbakan, parlamento ve
hükümet başta olmak üzere bütün yetkililere sesleniyoruz; lütfen
Türkiye'yi bu ayıptan kurtarın. Hepimizi derin üzüntüye boğan yeni
deprem felaketinin yaralarını sararken, 70 yıldan fazla bir süredir
kanayan toplumsal yarayı da sarın. Türkiye 21. yüzyılın ışık gibi
parlayan, insan haklarına ve kültürel kimliklere saygılı, uygar ve
demokratik ülkesi haline gelmelidir 115 .
Barış deklarasyonun yayınlanmasının hemen akabinde Türkiye Gazetesi
yazarlarından Altemur Kılıç “demokrasi Kürt hakları mı” başlıklı yazısında
115
Aktüel 14.10.1999
deklarasyonu ve imzalayan yazarları eleştiren ağır bir yazı yazdı. Yazısında da Kılıç
bakın deklarasyonu nasıl değerlendirdi.
(...)Yazanlara ve imzalayanlara göre, "Türkiye'nin demokrasi
konusunda ciddi sorunları varmış da, bu sorunların en önemlisi,
anası Kürt sorunu imiş!" Hakikatte ise bu sorunların çözümünü asıl
tıkayan Kürtçülük ve bölücülük!
(...)Öcalan, İmralı'daki savunmasında, kellesini kurtarmak
için, hayasızca iddia ettiği gibi, Türkiye cumhuriyetine karşı
başkaldırısını, Kürtlerin "Kültürel kimlikleri" inkar edildiği için mi
başlatmıştı? Hakikatte, tarihimizdeki bütün Kürt başkaldırıları, en
az 19. yüzyılının sonlarından beri, yabancı ajanlar ve Osmanlı
Devletine ihanet eden, bu devlette en yüksek mevkilere gelmiş Kürt
seçkinleri tarafından tahrik edilmiştir. Oysa, Osmanlı döneminde
Kürtlere, ne kadar kültürleri varsa o kadarı, en geniş şekilde
tanınmış ve "kimlikleri"de, hatta, bölgesel özerklik derecesinde
tanınmıştı. Ama gene de isyan etmekten geri durmadılar.
Cumhuriyetten sonraki başkaldırıların sebebi de "aşağıda imzaları
olan dilekçecilerin" iddia ettikleri gibi Kürtçenin, Kürt kimliğinin
inkar edilmesi değildi.
"Türkiye'nin birliği içinde kendi dil ve kültürel kimlikleri ile
yaşayan özgür birer vatandaş olabilmek ve kendi dili Kürtçeyle
okuyup yazıp eğitim görebilmek, özgün kültürel kimliği ile
yaşamak ve çalışmak ve hizmet etmek" gibi masum ve ulvi
gerekçeler değildi!
Bu "imzaları aşağıda olanların" bir kısmı gafil ve romantik
aydınlarımız... Bazıları ise açıkça hainler. Yabancı imzacılara
gelince, onların da sicilleri malum! Yerli imzacılardan biri, geçen
akşam, 7. Kanal'da Ahmet Hakan'ın PKK terörü konusundaki
sorusuna "Terörün anlamı yerine ve yapana göre değişir!"
gibisinden PKK terörünü adeta mazur gören bir cevap verdi. (...)
Ama bu imza sahiplerinin tümü, bizleri asıl maksatlarını
anlamayacak ve Kürtçülüğün tarihini bilmeyecek kadar cahil ve
budala mı sanırlar?.. "Kültürel kimlik" numarasının altında siyasi
kimlik ve onun ötesinde de siyasi özerklik taleplerinin yattığını
sanki anlamıyor muyuz?
Acaba Öcalan, İmralı'ya tıkılana kadar, daha doğrusu ondan
önce PKK, TSK'nın başarılı mücadelesi sonucu, yenilene kadar,
mesela İtalya'da iken, niçin bu "Kültürel kimlik" kılıfını ileri
sürmemiş ve aslında üniter cumhuriyetin anti tezi olan "Kürt-Türk
Demokratik Cumhuriyeti" aldatmacasını yapmamıştı? Öcalan,
İmralı'ya sokulana kadar hep TC'ye kan kusuyor ve Bağımsız Kürt
Devleti'nden söz ediyordu; birden bire mi hidayete erdi? (...)
"Demokrasi" daha doğrusu, "Kürtçülük" deklarasyonunun bu
sözde masum gerekçelerinin Demokrasi ve İnsan Hakları kisvesi
altında, şu bağlamda organize edilmesi ve kamuoyuna sunulmuş
olması ilginçtir. Türkiye şu sırada bir kıskaca alınmaktadır; Avrupa
Birliği'ne aday adayı yapılmak "havucu" gösterilerek bir yerlere
getirilmeye çalışılıyor. Kıbrıs gibi milli davalarımızda ve

Güneydoğu konusunda, elimize tutuşturulan yol haritaları ve "ev
ödevleri ile" tavizler vermeye itiliyoruz. Öcalan hakkındaki idam
hükmünün Yargıtay'da 21 Ekimde ya tasdiki ya da, bozulması söz
konusu. Ankara'da yabancı çevrelerde dolaşan ve fakat benim
inanmak istemediğim bir rivayete göre, bu karar, en aşağı Helsinki
AB toplantısına kadar savsaklanacakmış... Tavizler vermeye hazır
ve hatta taraftar gafiller de var aramızda. En azından "esneklik
göstermeliyiz" diyorlar... Kürt kültürel kimliği artık tanınmalıdır
diyorlar... Bakınız bu "Kürtçülük dilekçesi" bile hakkettiği
tepkilerle karşılanmadı. (...)
"Dilekçede" Türkiye'nin Kürtlere karşı "ayıbından" söz
ediliyor... Asıl büyük ayıp, bu konuda Türkiye'ye karşı yapılan
ayıptır: Türkiye'de bugün demokrasi ve insan haklarında bazı
tıkanıklıklar varsa ve bu konuda atılımlar yapılmıyorsa, "aşağıda
imzası olanlar" güruhunun, yerli ve yabancı mensuplarının, bunun
başlıca sebebinin, özellikle son yirmi yıldır, Türkiye'nin birliğine
ve bütünlüğüne kastetmiş ve otuz binden fazla vatandaşımızın
katledilmesine sebep olan bölücüler ve yabancı destekçileri
olduğunu görmemeleri ve görmek istememeleridir. 116
Kılıç, bu uzun yazısında barış deklarasyonuna oldukça ağır bir eleştiri
getirmiş. Söylemleriyle bütün Kürtleri ve deklarasyonu imzalayan bütün aydınları
olmasa da bir kısmını hain ilan etmiş. Diğer geri kalanları da şapşallıkla suçlamış.
Kanımızca bu gibi ağır eleştiriler ve bu deklarasyon gibi söylemlerin altında başka
116
Kılıç, A. “Demokrasi.....” Türkiye 2.2. 2001
manalar çıkacak cümle ve tezlerin öne sürülmesi ne Türkiye de yaşayan insanların
demokratikleşmesine katkı sağlayacak ne de devletin bölünmez parçalanmaz
bütünlüğünü zedeleyecektir. Altemur Kılıç’a karşın deklarasyonun girişimcileri
arasında olan Mehmet Uzun’un 117 yaklaşımı bakın nasıl.
(...)Amacımız sorunun çözümüne katkıda bulunmak, sivil bir
ses çıkarabilmek ve bunu demokratik bir çerçeveye oturtabilmek.
Sanıyorum yüzyılın en son önemli deklarasyonu bu olacak. Yeni
bin yılda barış için çok çaba sarf etmek durumundayız, özellikle
aydınlar, yazarlar olarak. Bu bildirgeyle hem Türkiye'de durmadan
kanayan bir soruna parmak basmak, hem de gelecek yüzyıla bu
yüzyılın vicdanı durumundaki insanların mesajını iletmek istiyoruz.
Siyasetçi olmadığımız için sorunun teknik olarak nasıl çözüleceğini
bilmiyoruz. Ama önümüzdeki yüzyılın kesinlikle özgürlük, eşitlik
ve demokrasi yüzyılı olmasını istiyoruz.(...)
Kürt Sorunu dünyadaki etnik sorunların en önemlilerinden
biri. Geniş bir nüfusu, bütün Ortadoğu'yu ilgilendiriyor.
Ortadoğu'nun demokratikleşememesinde Kürt Sorunu'nun
demokratik bir biçimde çözülmemesinin çok önemli bir payı var.
Türkiye Batı dünyasının bir parçası; bu sorunu çözebilirse çok iyi
bir örnek olacaktır dünya için.(...) 118
117
kürt yazar olarak tanınan ve hatta Ahmet Altan’ın anlatımlarıyla kürt olduğu için
kitapları yakılan ve şu an yurt dışında yaşayan bir yazarımız. Altemur kılıç’ın
eleştirilerinde yurt dışındaki diye bahsettiği kişide kanımızca mehmet uzundan
başkası değil.
118
Saraçoğlu, A. “Bu Yarına Borcumuzdu” Aktüel 14.10.1999
Kanımızca yapılan eleştiriler hiçbir zaman duygusal olmamalı ve
çözümde rol almalıdır. Çünkü çözümde rol almayanlar problemlerin bir parçası
olurlar 119 . Problemlerin belirlenmesi çözümde atılan ilk adımdır ancak doğru
tanımlamalar yapılmadığı taktirde çözümün yoluna dahi girilmesi mümkün değildir.
Problemi çözmenin ilk devresi problemi tanımaktır. Bu nedenle Kürt sorununda
çözüme ulaşmak için sorunlar anlaşılmalı ve belirli bir felsefe geliştirerek çözüme
gidilmelidir.
Bu sorun en kısa sürede halledilmeli yoksa Türkiye’nin her yerde
karşısına çıkartılacaktır. Kopeng Kırterleri ile Avrupa Birliğine giriş sürecinde
gündeme geldiği gibi birçok yerde Türkiye’ye karşı sanki bir koz olarak
kullanılacaktır. Polis Akademisi öğretim üyelerinden Yrd.Doç.Dr Mehmet
ÖZCAN’a göre A.B’nin bu isteğinin hukuki bir temeli yok ve sadece siyasal gündem
gereği bu şekilde baskı yapılıyor. Türkiye'nin Bu tür baskılara maruz kalmaması için
ülkedeki insan hakları ihlallerinin önüne geçmesi gerekmektedir şeklinde bir çözüm
yolu çiziyor. Ayrıca Özcan’a göre Kürtler'i Azınlık hakkı gibi ayrı bir statüde
değerlendirmenin Kürtleri ikinci sınıf bir toplum konumuna getirecektir. Güneydoğu
dahil ülkemizde insan hakları temel hak ve özgürlüklere saygı hukukun
üstünlüğünün temini ve demokratikleşme konusunda bir an önce iyileştirme
yapılmalı(...) 120 diye devam eder.
Kanımızca Yard.Doç.Dr Mehmet ÖZCAN’ın görüşleri bu konuda
çözümcüdür ve en kısa sürede harekete geçirilmelidir.
Peki ne olacak Türkiye’nin hali
119
1997 polis koleji mezuniyet yıllığı sh/74
120
Özcan M.”avrupa birliği.....” Polis Dergisi 155. Özel Sayı sh.499
BÖLÜM 4
NE OLACAK TÜRKİYE’NİN HALİ
Ahmet Altan gelecekten oldukça ümitli. insanlığın sürekli bir ilerleme
içersinde olduğunu ve ilerleme kaydetmek içinde hangi konumda olduğumuzun
bilincinde olmamız gerektiğine inanıyor. Yazılarında sürekli karamsar bir tablo
çizmesinin ve sürekli eleştirmesinin nedeninin de bu olduğunu söylüyor. 121
Ahmet Altan Türkiye için bakın ne diyor.
Bir zamanlar kimsenin Süleyman Demirel'e "sağcılar adam
öldürüyor" dedirtemediği gibi simdi de bize kimse "Türkler hata
yapıyor" dedirtemez mi?
Bütün dünya bir yanda biz bir yandayiz, binde bir de olsa,
bizim hata yapma ihtimalimiz bulunmuyor mu, gerçekten
hatasizligimiza ve aklimiza bu kadar güveniyor musunuz?
Bu kadar hakli ve hatasızsak, bu devlet nasıl çöktü, nasıl
çeteler bakan atayıp, banka pazarliklarina girebildi, nasıl
uyuşturucu kaçakçiligi devlet birimleri tarafından gerçekleştirildi?
Bunlar da mi yalan, bunlarda mi baskalarinin uydurması, bunlarda
mi Türk düsmanliginin yarattigi hayali suçlamalar.(...)
Ülkücü katilleri düşman ülkelerin istihbarat birimleri mi
devletin başına bela etti?
121
Superonline chat 21 mayıs 1998 tarihinde sanal ortamda yapılan sohbet
Fikri Saglar'in hep söyledigi ama kimsenin aldirmadigi o
korkunç gerçek, "olaganüstü hal bölgesinde hiç uyusturucu
yakalanamamasi" emperyalizmin bir oyunu mu?
Türkiye'yi, Suriye'nin, Irak’ın, Amerika’nın, Rusya’nın,
Avrupa’nın çökertip, parçalayabileceğine inanmıyorum.
Türkiye'yi çökertebilecek tek bir güç var yeryüzünde.
“Türkler”. Ve Türklerin, "hata yaptigini kabul etmeme"
konusundaki inanilmaz kararliligi.
Dünyanin en zengin bölgelerinden birinde yasiyoruz ve bu
bölge dünyanin en büyük budalalari tarafindan idare ediliyor
Dünyadaki gelismeleri reddeden böyle bir bölgede bela
önlenemez, bir kaza kaçinilmazdir.
Türkiye, kendi hatalarini kabul etmek ve onlari düzeltmek
cesaretini gösteremezse, gelmesi kaçinilmaz gözüken bu kanli olma
ihtimali yüksek kazanin parçasi olur.
Hizla da oraya dogru sürükleniyor zaten.
Bundan kurtulabiliriz.
Hatalarimiza asik olmaktan vazgeçmek, özgürce tartismaya
izin vermek, hukukun ve adaletin önemine inanmak yeter buna. 122
122
Altan, A. “Savaş” Yeni Yüzyıl 9 Ekim 1998
Ahmet Altan Türkiye’nin jeopolitik konumu ile alakalı olarak
Türkiye’nin değişimin eşiğinde olduğunu ve bu değişimin Türkiye istese de istemese
de gerçekleşeceğine inanıyor. Bu değişim orta doğunun bütün ülkelerinde yaşanacak
ancak Türkiye değişmeden orta doğuda bir değişim olması biraz zor Altan’a göre.
Ahmet Altan bu değişimin sebebini globalleşme bir diğer ifade ile enternasyonalizm
ile açıklar bu globalleşme sonucu Türkiye kendisi istese de istemese de gelişmek ve
zenginleşmek zorunda 123 . Türkiye şu anki durumunda acaba böyle bir gelişme
gösterebilir mi? Sorusuna bakın Altan nasıl cevap veriyor.
Köylüden asker, generalden yönetici, ideolojiden devlet
yapan toplumlar, ellerindeki parayı silahlara ve mafyaya
kaptırıyorlar, halklarının zenginleşmesini ve gelişmesini
önlüyorlar; bu tür ülkeler, halklarına uyguladıkları baskılar
nedeniyle, insanlarının zihinsel gelişmesini de engelliyorlar,
onların bilgi tüketicisi olmasına izin vermiyorlar. Bu tür ülkelerin
en yoğun biçimde toplandığı bölge ise Ortadoğu. Petrolü, parası,
büyük bir insan potansiyeli var ama diktatörleri, akıldışı
yönetimleri, silahlara yaptıkları yatırımları, yarattıkları
gerginlikleri, çıkardıkları savaşlarıyla hem paralarını hem
insanlarını bir yokluğa savurup, geçmiş bir yüzyılda kalmak için
direniyorlar. Altın madeninin üzerindeki bir çöplük gibi
duruyorlar. Dünyanın ise böyle bir zenginliğin, diktatörlerin keyfi
için hovardaca harcanmasına tahammülü yok. Burayı kendileri için
zengin bir pazar yapmak zorundalar. Ortadoğu'nun kilidi de, bu
bölgenin en büyük imparatorluğunun mirasçısı olan, geçmişi,

123
“Edebi Rönesans Gerekiyor Aktüel” 24 nisan 1998
birikimi, coğrafyasıyla hâlâ bu bölgenin en önemli ülkesi
konumunda gözüken Türkiye. Türkiye'nin sorunlarını çözüp,
burayı aydınlık ve zengin bir ülke yapmadan Ortadoğu'nun
Müslüman ülkelerinin sorunlarını çözmek pek kolay değil. Türkiye
ise, aynı diğer Ortadoğu ülkeleri gibi kendini değiştirmemek için
inanılmaz bir çaba harcıyor. Eğer, sarsılmaz bir kale gibi duran
Saddam'ın Irak'ına, istihbarat örgütüyle ülkesindeki neredeyse tüm
vatandaşları izleten Esad Suriye'sine, mollaların kesin bir iktidara
sahip olduğu İran'a, milliyetçiliğin süratle yükseldiği, generallerin
hükmetmekten çok hoşlandığı, medyasının sürekli yalan söylediği
Türkiye'ye "içerden" bakıp, bu ülkelerin geleceğini buralarda olup
bitenlere bakarak değerlendirmeye kalkarsanız, Ortadoğu'nun
sonsuza dek hiç değişmeyeceğini sanabilirsiniz. Ama biraz geri
çekilip şöyle bir yukardan bakın. Dünyanın bir ucunda
bilgisayarlar, lazer diskler, internet programları, teknolojik bilgiler
hızla üretilip bir dağ gibi yükseliyor, dünyanın diğer ucunda ise
para ve büyük bir nüfus var ama üretilen malları alıp kullanacak bir
gelişmişlik bulunmuyor. Para bir yanda, mallar diğer yanda;
ikisinin ortasında ise bunların birbirine ulaşmasına engel olan
diktatörler, mollalar duruyor. Ne Türkiye'deki seçimlerin sonuçları,
ne sahip olduğumuz askeri anayasa, ne siyasallaşan hukuk yapısı,
ne yükselen milliyetçilik, ne Saddam'ın muhafızları, ne Esad'ın
ajanları, ne mollaların sarıkları, ne Suudiler'in her cuma kafalar ve
eller uçuran cellatları, bu mallarla paraların birbirine kavuşmasını
engelleyebilir. Türkiye ve Ortadoğu gelişmeye mahkum. Tarih, bu

ülkelere gelişmekle gelişmemek arasında bir seçim yapma şansı
vermiyor. Değişim çok büyük bir ihtimalle Türkiye'den
başlayacak. 124
Ahmet altan türkiyenin geleceği açısından oldukça ümitli. Altan
Türkiye‘yi bir yönden şanslı bir yönden de şanssız buluyor. Şans; Sanayi devrimini
kaçırmamızın bize zenginlik getirmemesinin yanında bizim makineleşmemizede
neden oldu. Avrupa bu sanayileşme sonucunda makineleşti ve insanlar artık zamanı
dakikalarla ve parayıda kuruşla hesaplıyor ancak türkiye sanayi devrimini
yakalayamadığı için zaman olgusu paraolgusu makineleşmiş mataryalizimden
etkilenmemiş ve önemde kazanmamıştır. Kültürümüzde de yeri olan bazı olguların
ölmemesinide buna borçluyuz. Halen insanlar birbirlerine birşeyler ısmarlar ve
insani ilişkiler içersinde yaşar. Bu nedenle avrupadan gelen insanlar türkiyedeki bu
insana özel duyguları gördüklerinde adeta çıldırırlar. Makineleşen hayat avrupada
aile müessesini yok etmiştir. Türkiyede ise aile herşeye rağmen kutsal ve önemli bir
müessesedir. Muasır medeniyet seviyesini yakayacağız diye böylesine önemli
değerleri yıkıp avrupanın makineleşmiş yapısını istemeyi bırakıp teknolojisini,
özgürlük, refah, zenginlik gibi özelliklerini istemeyi akıllarına getiremeyen
insanlarla dolu ülkemiz.
Dünya şimdi yepyeni bir çağa girdi ve bu çağda artık makineler
başında çalışan bir işçi sınıfına ihtiyaç yok. Işte türkiye‘nin şansı burada ortaya
çıkıyor. Eğer türkiye bu çağı yakalar ise avrupa için, bütün batı dünyası için
yeryüzünün cennetlerinden biri olur. Çünkü hem yeni çağın üretim biçimini
124
Altan, A.”Başka Yere Bakın” Aktüel 405.sayı
yakalamıştır, zenginleşiyordur, mutludur, özgürdür hemde aynı zamanda o alaturka
hayat tarzını sürdürüyor olacaktır.
Altan türkiyenin böylesi bir konumda olmasından dolayı Türkiye‘nin
geleceği açısından ümitli ancak bu çağı yakalamamızı bir mucize olarak görüyor 125 .
Ahmet Altan İnsanın kültüründen vazgeçmek gibi bir durumunun olmadığını
düşünüyor ve çok ilginç bir örnekle bunu açıklıyor. Altan müslüman bir ülkenin
ateisti ile hristiyan bir toplumun ateistinin farklı olduğunu çünkü inkar ettikleri şeyin
aynı olmadığını söylüyor. Bir başka anlatımla müslüman ateist ve hristiyan ateist
olur diyor. Yani kimse kültüründen vazgeçemez. Belki de Altanın da dediği gibi
sürgün cezası bu kuraldan ortaya çıkmıştır. Kültüründen uzaklaştırarak ceza
verme 126 .
125
126
www.matbuat.com/konular/soylesiler/ahmetaltan1.htm
SONUÇ OLARAK
“Hakikati bulan, başkaları farklı düşünüyorlar diye, onu
haykırmaktan çekiniyorsa hem budala hem de alçaktır. Bir adamın
“benden başka herkes aldanıyor” demesi güç şüphesiz; ama sahiden
herkes aldanıyorsa o ne yapsın.” 127 Daniel de Foe
Dünya Einstein’in bize kazandırdığı izafiyet teorisiyle yeni bir döneme
girdi. Modern çağ ise yerini post-modern bir çağa, doğrunun birden çok olabileceği
bir döneme bıraktı. Artık bir şey ya doğrudur yada yanlıştır diyemiyoruz. Çünkü
artık okullarda kuantum fiziği öğretiliyor ve kuantum fiziği derki bir madde hem
burada hem şurada olabilir. Hem var hem de yok. Sosyal bilimlerde de durum
böyledir. Doğrunun hangisi olduğunu çoğu kez zaman gösterir. Deney yapamazsın.
Klasik çağdaki gibi her dedikleri tabu sayılan kurumlarda yoktu. Ki bu çağda dünya
bile dönmüyordu çünkü kilise dönmüyor demişti dünya nasıl dönebilirdi ki. Bunun
aksini söyleyen pek az kişi çıkmış ve yaşadıkları çağın birer üvey evladı olmuşlardır.
Artık dünya değişti değil klasik çağ ve klasik mantık modern çağda geride kaldı
ancak ülkemizde halen klasik çağda yaşadığını zanneden insanlar var. İşte bu
nedenle aydınlara ve aydınlığa yüzünü dönmüş bilgi toplumunun bilge polislerine
büyük rol düşüyor. “Aydının görevi karanlığı aydınlatmaktır 128 ” diyor Cemil Meriç.
Bugün Türkiye ne yazık ki Aydın ve entelektüel açısından oldukça sığ bir
durumda. Kimi aydın belki toplumun üvey evladı olmaktan çekinmiş kimi aydında
para ve şöhret uğruna hakikati gizlemiştir. “Tanzimat’tan bu yana Türk aydınının
127
MERİÇ,Cemil Bu Ülke İletişim Yayınları7. Baskı 1996 İstanbul sh.73
128
MERİÇ,C a.g.e.sh.52
alınyazısı iki kelimede düğümleniyordu ‘aldanmak ve aldatmak’” 129 Türkiye’nin
şuanki sıkıntılarının altında bu sebep yatmaktadır. Biz bu nedenle yirmi birinci
yüzyıla ayak uyduramadık. Yıllarca insanlar bağırdılar ama konuşmadı ve
tartışmadılar. Anlamlarını dahi bilmiyorlardı bilemezlerdi çünkü anlamları yoktu
çünkü kavramların ideolojilerin içleri boştu. Ve kimse tartışmıyordu kimse
konuşamıyordu sadece bağırıyordu. Bağırmakla yetinmeyenler ise bir köşe başında
bir patikada pusuda bekliyordu. Türkiye kardeş kavgasını yaşadı ama bunu neden
yaşadığını halen kimse bilmiyor. Ve uzun bir süre de bilmeyecek. Daha kötüsü eğer
insanlar hakikatlerin üstünü örtmeye devam ederlerse bu kavgalar tekrar ortaya
çıkacaktır.Türk aydınına işte burada büyük rol düşüyor. Aydın sıradan bir insan gibi
konuşamaz, yazamaz/yazmamalıdır. Toplumu düşünmek zorundadır. Salt doğruları
halkın gözleri önüne sürmek ne kadar faydalı ne kadar akılcı olabilir ki. Aydın
toplumun nabzını tutmalı ve söylediği her sözde ve yazdığı her cümlede tek amacı
hedeflemelidir “insanların mutluluğu”.
Ve Atatürk diyor ki;
“biz daima hakikati arayan ve onu buldukça ve bulduğumuza kani
oldukça ifadeye cüret gösteren adamlar olmalıyız. 130 ”
Ve bizde diyoruz ki;
Biz daima hakikati arayacak ve bulduğumuza kani oldukça her fırsatta
ifadeye cüret göstereceğiz. @
129
MERİÇ,C a.g.e. sh.52
130
Cerrah, İ. Semiz E. “ Yirmi birinci Yüzyılda Polis” Ankara 2000
@
Makalemiz Hakkındaki paylaşımlarınız beni ve sizi mutlu edecektir.
ozgurumben@yahoo.com

Ahmet Özgür Apaoletsiz Apolitik Gazeteci Yazar Ahmet Altan 2001

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ahmet Özgür Apaoletsiz Apolitik Gazeteci Yazar Ahmet Altan 2001

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TC

POLİS AKADEMİSİ BAŞKANLIĞI

YAZAR AHMET ALTAN’IN YAZILARINDA

Tez çalışmasına başlamak için yaptığımız konu taramasından önce

hazırlanıyor. Durumun böyle olması bizi hem kolaycılığa iteceğinden hem de

sıvadık ve kendimizi Altan’ın yazılarının karşısında bulduk.

Neden Ahmet Altan?

Ahmet Altan, yazdığı ve söyledikleriyle üniformalıların, savcıların ve

çıkarma çabaları da ne kadar başarıya ulaşıyor tartışılır ancak Aktüel okurunun

Dergisi Okurunun Aydın olarak gördüğü Altan’ın yazılarında devlete, demokrasiye

ve birkaç önemli kavrama bakış açısını inceledik.

Altan’ın yazılarına ulaşmak için gazete arşivlerini taramamız gerekiyordu

çıktı; yazdığı yazılarda ve yapılan röportajlar da ki söylemleri çok sert ve eleştireldi.

Bu nedenle bu söylemlerin arasından kibarca sıyrılmak biraz zor oldu.

GİRİŞ YERİNE; AHMET ALTAN KİMDİR KİM DEĞİLDİR ? ....................... 4

SAMAN ALTINDAN YAZAN ALTAN .................................................................. 7

EDEBİYAT ALANINDA İKTİDAR MI? ............................................................. 18

ALTAN’IN KAVRAMLARI ................................................................................. 21

KÜRT SORUNU .................................................................................................... 53

NE OLACAK TÜRKİYE’NİN HALİ .................................................................... 70

SONUÇ OLARAK ................................................................................................... 76

"Sen doğru bildiğini herkes karşı çıksa ve başına

çeşitli belalar gelse bile söylemeye devam edersen,

doğrunu paylaşmasa bile toplum dönüp bakar. Ben

yazdığım süre içinde daima doğru bildiğimi yazdım.

Hiçbir şey bunu değiştirmedi. Ne solun ne de sağın

tepkisi.” 2 Ahmet ALTAN

Tehlikeli masallar yazan kılıç yarası gibi derinden etkileyen 3 ve bazen de

sonbahar yaşayan karanlıkta sabah kuşlarıdır onun yalnızlığının özel tarihi.

Aşk yazılarının satır aralarına siyaset sıkıştırabilecek kadar becerikli

düşüncesini çekinmeden 4 yazabilecek kadar cesur. Yazdığı yazılarla ses getirmeyi

devam ettikten sonra İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nden mezun olabildi 6 ☺

Altan Milliyet gazetesindeki dört ay kadar süren köşe yazarlığına Yeni

hayatlarından daha değerli bir şeylerin olması gerektiğine inanıyor ve Altan’ın

huzursuzluk bulutları dolaşır üstünde 12 . Yazdıklarıyla vardır o. Tepkilere aldırmaz.

romanında. Yazılarındaki sade ve etkileyici üslup, okurunu kendine adeta

kelepçelemektedir. İnsanın, adını koyamadığı duygularına hitap eden yazıları bireye

kendini keşfetmesinin ip uçlarını verir.

Aşkı anlatır, ölümü anlatır ve arada sırada politik gündemi hırçın

kelimelerle yorumlar. Aslında neredeyse tüm yazılarında cümlelerin aralarına

Altana göre kadınlar isterse toplumu değiştirebilir; çünkü kadınların

erkekler üzerindeki etkisinin büyük olduğuna inanıyor. 14

SAMAN ALTINDAN YAZAN ALTAN

listesinde birinci "Dört Mevsim Sonbahar"ın olduğunu yazar Sonra “Akademi

Mitinglerin, gösterilerin, çatışmaların, ölümlerin oluşturduğu bir fon üzerinde gelişen

yazarla ve okurla hesaplaşmaktadır. 16 Kısacası herkese ve her şeye ve hatta kendi

kendine bile bir hesaplaşma pusulası şeklindedir kitap.

İlk eserinden altı ay sonra da büyük bir eleştiri yağmuruna tutulacak ve

'Müstehcen' bulunan bu kitabın 'zoralım ve imhasına karar verilir mahkeme

basımla yeniden yayımlanır. 17

Bakın Ahmet Altan o dönemi nasıl anlatıyor...

Müthiş bir eleştiri bombardımanı başladı, özellikle sol

kesimden. Özetle şu: Kitap kötü, yazar rezil.

Aynı dönemde Latife Tekin ve Mehmet Eroğlu var ve onlar da

eleştiri alıyor. Özellikle Latife ve bana karşı. O zaman Latife

hepimizin önünde gidiyor "Sevgili Arsız Ölüm"le. Sonra "Sudaki

İz" patladı ve inanılmaz bir eleştiri başladı. Eleştiri değil küfür

yiyorum. İnsan boyuna yakın bir kupür birikti, edebiyat dünyasıyla

ilgili her yerde, sol dergilerde bana küfrediyorlar. Fethi Naci o

zaman önemli bir eleştirmen, onun yazısı çıktı. Kitabı okuduktan

sonra hissettiği tek şeyin "tiksinti" olduğunu yazdı. 18 Nasıl solun

Şimdi biz cuntacılara kızıyoruz ya eleştiriye tahammülsüzler diye,

solcu değil" şeklinde.