Ch­¬ng 5 Thay mÆt ph¼ng h×nh

chiÕu

§Æt vÊn ®Ò:

•Bµi to¸n t×m ®é lín thËt cña mét ®èi t­îng sÏ lµ ®¬n gi¶n NÕu ®èi t­îng ®· cho song song víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu
• Bµi to¸n vÏ giao 2 ®èi t­îng còng sÏ lµ ®¬n gi¶n khi cã mét ®èi t­îng gãc víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu..
Thay mÆt ph¼ng h×nh chiÕu lµ nh»m ®¹t môc ®Ých: thay ®Ó t¹o ra mét hÖ mÆt ph¼ng
h×nh chiÕu míi mµ trong hÖ thèng nµy, ®èi t­îng ®· cho trë thµnh cã vÞ trÝ song so
ng hay vu«ng gãc vãi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu.
I Thay mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®øng.

Cho hÖ thèng 1, 2 víi c¸c h×nh chiÕu A1, A2.

1

'
1
+ Cè ®Þnh ®iÓm A vµ mÆt ph¼ng
h×nh chiÕu b»ng 2
+ Thay mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®øng 1
A1 bëi mÆt ph¼ng '1 vu«ng gãc víi 2,
A'1
A c¾t nhau theo x'
XÐt hÖ thèng míi:
V× cè ®Þnh ®iÓm A vµ mÆt ph¼ng
x Ax h×nh chiÕu b»ng 2 nªn h×nh chiÕu b»ng
míi vÉn lµ A2, nãi c¸ch kh¸c, A2 cè ®Þnh.
Ax'
x'
A2
H×nh chiÕu ®øng míi lµ A'1.

Gäi giao cña x' víi mÆt ph¼ng AA'1A2 lµ

Ax'.. HiÓn nhiªn lµ A2Ax', A'1Ax' cïng
2
vu«ng gãc víi x’.

NhËn xÐt:
§é cao cña A kh«ng ®æi: AA2=A1Ax=A'1Ax'
1

'
1

A1
A'1

x Ax

Ax'
x'
A2

2
 Quay quanh x ®Ó 1 trïng víi 2 Quay
1 quanh x' ®Ó '1 trïng víi 2,

'
A1 1

A'1

x Ax

Ax'
A2
x'

2
 §å thøc cña A trong hÖ cò lµ (A1, A2) §å
thøc cña A trong hÖ míi lµ (A'1, A2)
1

NhËn xÐt:
A2A'1x'; A1Ax=A'1Ax'
A1

x Ax A'1

Ax'

' 1
A2
x'

2
 Qui t¾c biÕn ®æi:

1. §Æt trôc x theo ý ®å biÕn ®æi

2. HÖ thèng míi nhËn A2 lµ h×nh chiÕu b»ng.

A1 Tõ A2 vÏ vu«ng gãc víi x', c¾t x' t¹i Ax'

3. LÊy A'1Ax'=A1Ax


x Ax

A'1
Ax' 

A2

x'
VÝ dô 1: T×m ®é lín thËt cña ®o¹n th¶ng AB vµ gãc cña nã víi 2

B1

A1

x Ax Bx

B2 x'

Bx'

KÕt luËn:
A2 A'1B'1=AB;

  lµ gãc cña AB vµ 2
Ax'
B'1

A'1 Chó ý: NÕu A1B1cïng phÝa trôc x th× A'1B'1 cïng phÝa x'
VÝ dô 2: Thay mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®Ó AB thµnh ®­êng th¼ng chiÕu ®øng

A1 B1

x'
A2

B2

A'1=B'1
VÝ dô 3: Thay mÆt ph¼ng h×nh chiÕu ®Ó mÆt ph¼ng (ABC) trë thµnh mÆt ph¼ng chiÕu

B1

A1 D1

x C1
x'

C2
A2 C'1

D2
A'1=D'1


B2
'1

 lµ gãc gi÷a  vµ 2
VÝ dô 4: T×m gãc cña mÆt ph¼ng (m,n) t¹o víi 2. T×m giao ®iÓm cña ®­êng c¹nh AB víi mÆt ph¼ng (m,n).

A1
m1
C1

D1

x x B1 C2 m2=n1
B2
D2
x'

 '1
B'2
A2 C'1
n2
D'1
n'1

KÕt luËn:
+Gãc gi÷a (m,n) vµ 2 lµ
+ Giao ®iÓm cña AB vµ  lµ D
A'1
II Thay mÆt ph¼ng h×nh chiÕu b»ng.

Cho hÖ thèng 1, 2 víi c¸c h×nh chiÕu A1, A2.

1

x' + Cè ®Þnh ®iÓm A vµ mÆt ph¼ng

' h×nh chiÕu ®øng 1
2
+ Thay mÆt ph¼ng h×nh chiÕu b»ng 2
A1 bëi mÆt ph¼ng '2 vu«ng gãc víi 1,
Ax' c¾t nhau theo x'
A XÐt hÖ thèng míi:

A'2 V× cè ®Þnh ®iÓm A vµ mÆt ph¼ng

x Ax h×nh chiÕu ®øng 1 nªn h×nh chiÕu
®øng míi vÉn lµ A1, nãi c¸ch kh¸c, A1 cè
®Þnh.
A2
H×nh chiÕu b»ng míi lµ A'2.
§é xa cña A kh«ng ®æi: A2Ax=A'2Ax

2 A1Ax'x' vµ A'2Ax'x'
Quay quanh x ®Ó 2 trïng víi 1. Quay quanh x' ®Ó '2 trïng víi 1,ta cã c«ng thøc thay mÆt ph¼ng h×nh
chiÕu b»ng:

A1

Ax'

A'2
x'

x Ax

A2

Sinh viªn tù cho vµ lµm c¸c vÞ dô t­¬ng tù môc I

VÝ dô kh¸c: T×m ®é lín thËt cña tam gi¸c ABC

C'2

A'2

B'2
A1

C1

B1 x'

A2

B2

C2
III Thay liªn tiÕp hai lÇn
Thay liªn tiÕp lµ thay mét lÇn råi lÊy kÕt qu¶ lµm hÖ thèng xuÊt ph¸t ®Ó thay lÇn thø hai.

B1

A1
C1
x A'2

C'2
A2 C2
C'1

A'1
B'2
B2

x' B'1 x''

A'2B'2C'2=ABC