Professional Documents
Culture Documents
วิธีออกแบบส่วนควบคุมทอร์กบูสอัตโนมัติ 22
วิธีออกแบบส่วนควบคุมทอร์กบูสอัตโนมัติ 22
วิธีออกแบบส่วนควบคุมทอร์กบูสอัตโนมัติ 22
และการชดเชยความถี่สลิป
Performance Improvement of General Purpose V/F Inverters: Low-Speed
Torque Boost and Slip Compensation
ถนัดฐา สายนาค สุรพงศ สุวรรณกวิน สมบูรณ แสงวงควาณิชย
ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟา คณะวิศวกรรมศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย
ถ. พญาไท ปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330 โทร 0-2218-6534 E-mail: thanatha@hotmail.com
A12 λG s B1 G
⋅
λ s = A11 + v (2) 150 rpm
G⋅ A A22 iG B2 s
100 rpm
ς is 21
25 rpm
s
G
G d λs
e= (3)
dt 25 rpm
R 100 rpm
โดยที่ A11 = − J ω1 ; A12 = − Rs I ; A21 = r I − JPω m ;
Lr 150 rpm
250 rpm
R
A22 = − Ls r + Rs I + J ω sσ Ls ;
Lr รูปที่ 4 ผลตอบสนองเชิงความถีข่ องฟงกชันโอนยาย m( s )
ς = σ Ls ; B1 = B2 = I ; 2 s ω1 edo
G G G τ ⋅ eqo s + τ sr + ωω1 + (ω − ω1 ) s − τ sr e
เนื่องจาก separation of time scale ระหวาGง λs และ is โดย λs เปนตัว m( s ) = 2 qo
(5)
τ +1 s + 1 +ω2
2
แปรสถานะที่มีผลตอบสนองชาในขณะที่ is เปนตัวแปร ที่มีผลตอบ
τ sr
สนองเร็ว ( ς 1 ) ทําGใหสามารถลดอั นดั บแบบจําลองโดยพิจารณา Ls Rr L L τω + ω s
เมื่อ τ= τ sr = s + r ω = 1
เฉพาะผลตอบสนองช
G
า λs ไดดังสมการ (4) [1] ทั้งนี้ถือวาตัวแปรสถานะ Rs Lr Rs Rr τ +1
ไว is ไดเขาสูสถานะเกือบอยูตัว ซึ่งมีผลตอบสนองเชิงความถี่ดังแสดงในรูปที่ 4 จากลักษณะสมบัติของ
G M M 12 G
(4) อัตราขยายของฟงกชันโอนยาย อัตราขยายจะเปลี่ยนแปลงโดยมีขนาด
e = 11 vs
M 21 M 22 เพิ่มขึ้นตามความเร็วมอเตอรและเนื่องจากอันดับของเศษและสวนของ
τ ฟงกชันโอนยาย m( s ) ในสมการ (5) มีคาเทากันจึงทําใหอัตราขยาย
τ +1 s
โดยที่ M 11 = M 22 = ⋅ (s2 + + ωω1 ) ของสัญญาณที่ความถี่สูงมีคาคงที่ที่คาหนึ่งๆ จากคุณสมบัติของ m( s )
(s + 1 τ sr
τ sr ) + ω
2 2
รูปที่ 6 ผลตอบสนองเชิงความถีข่ อง G ( s ) = P ( s ) ⋅ m( s )
2.3 แนวทางการออกแบบอัตราขยาย PI
ในการออกแบบอัตราขยาย PI เราจะกําหนดให 1) แบนดวิดธของ
วงรอบควบคุมมีคาเทากับ ωc = 10 rad / s (เวลาตอบสนอง 100 ms)
และ 2) ความถี่หักมุมของ PI ( k I k P ) เทากับ 20 จากเงื่อนไขทั้งสอง
สามารถคํานวณคาอัตราขยาย PI ไดเปน ki = 20 2 , k p = 1 2
−14.92 Tm ( N .m)
รู ป ที่ 7 แสดงผลตอบสนองเชิ ง ความถี่ ว งรอบเป ด ของระบบที่ ใ ช รูปที่ 9 ความสัมพันธระหวางความถีส่ ลิป-แรงบิด
อัตราขยายที่ออกแบบ จะเห็นไดวามีความถี่ตัดขามประมาณ 10 rad / s
สอดคลองกับคาที่กําหนดและมีชวงเผื่อเฟสเพียงพอ 3.1 โครงสรางของอินเวอรเตอรแบบ V/F ที่มีสวนการชดเชย
ความถี่สลิปแบบอัตโนมัติ
100 rpm โครงสรางของวิธีการชดเชยความถี
G
่สลิปแบบอัตโนมัติแสดงในรูป
ที่ 10 [2] จะนํากระแสสเตเตอร is ที่ไดจากตัวตรวจจับกระแสและแรง
150 rpm
250 rpm
25 rpm
G
เคลื่ อ นเหนี่ ย วนํ า e มาใช ใ นการคํ า นวณแรงบิ ด มอเตอร Tm ตาม
สมการ (10) โดยสั ญ ญาณแรงบิ ด ที่ คํ า นวณได จ ะถู ก นํ า มาคู ณ กั บ
25 rpm 100 rpm
อัตราขยาย kn เพื่อคํานวณคาความถี่สลิป ω s และบวกชดเชยเพิ่มเขา
ไปกับคาคําสั่ง
250 rpm
150 rpm
G G
e
Tm = P Im[is × ] (10)
J ω1
รูปที่ 7 ผลตอบสนองเชิงความถี่วงรอบเปดของระบบในรูปที่ 5 ที่ใช
อัตราขยาย k = 1 2 , k = 20 2
p i
ωm
100 rpm รูปที่ 10 โครงสรางการทํางานของการชดเชยความถี่สลิป
*2
e −e
2
3.2 การวิเคราะหและออกแบบสวนชดเชยความถี่สลิป
6.15 A ในหัวขอนี้จะกลาวถึงการวิเคราะห และออกแบบวงรอบชด
isu เชยความถี่สลิปในรูปที่ 10 ซึ่งมีพารามิเตอรที่ตองการพิจารณาเพื่อ
ออกแบบคือ คาอัตราขยาย kn และความถี่หักมุมของวงจรกรองผานต่ํา
14.24 τ cs
Tm N .m
ωs 16.7 rad / s
isu
6.15 A
รูปที่ 11 บล็อกไดอะแกรมของการชดเชยความถี่สลิป
Tm 14.24 N .m
ω sn จาก name-plate ของมอเตอร ดังแสดงในสมการ (11)
1s / DIV
ω sn รูปที่ 12 ผลตอบสนองของระบบที่มกี ารชดเชยความถี่สลิปตอโหลด
kn = = 1.17 (11)
Tmn ที่ความเร็ว 100 rpm
ซึ่งมีคาสอดคลองกับคา H ที่ประมาณไดในสมการ (9)
สามารถชดเชยความถี่ ส ลิ ป ได โดยมี คา ความคลาดเคลื่ อ นความเร็ ว ที่
3.2.2 เสถียรภาพวงรอบชดเชยความถี่สลิป สภาวะอยูตัวที่โหลดพิกัดเพียง +0.2% ของคาความเร็วพิกัด
เราสามารถศึกษาและวิเคราะหการชดเชยความถี่สลิปในรูปที่ 10 ได
โดยใชบล็อกไดอะแกรมรู ปที่ 11 ซึ่ง ความสั ม พั นธระหวา ง ω m* กั บ สัญลักษณ
ω m เปนไปตามสมการ (12) Rs , Rr : คาความตานทานสเตเตอรและโรเตอร, P : จํานวนคูขั้ว,
ωm H (1 + τ cs s ) Ls , Lr , M : คาความเหนี่ยวนําสเตเตอร, โรเตอรและรวม,
= (12)
ω m ( J mτ cs s + ( J m + Hτ cs − HJ m kn ) s + H )
* 2
M2 1 0 0 −1
σ = 1− , I = , J = ,
จากสมการ (12) ชี้ใหเห็นวาระบบมีเสถียรภาพ เมื่อ Ls Lr 0 1 1 0
( Hkn − 1) ⋅ J m vs : แรงดันสเตเตอร, e : แรงเคลื่อนเหนี่ยวนํา, is : กระแสสเตเตอร,
τ cs > = 4.75 × 10−3 (13) isu : กระแสสเตเตอรเฟส U, Tm : แรงบิด, Tmn : แรงบิดพิกัด,
H
ดังนั้นในบทความนี้จะกําหนดให τ cs = 0.5 ω1 : ความถี่ทางไฟฟา, ω s : ความถี่สลิป, ω sn : ความถี่สลิปพิกัด,
3.2.3 ความแมนยําของการชดเชยความถี่สลิป ω m : ความเร็วโรเตอร, →: เวกเตอร, : ขนาด, * : คาคําสั่ง,
ในการพิจารณาถึงความถูกตองและแมนยํา ของการชดเชยความถี่ J m : ความเฉื่อยทางกล, d − q : แกนอางอิงหมุนของเวกเตอรแรงดัน
สลิป เราจะใชฟง กชันโอนย า ยในสมการ (14) ซึ่ง แสดงความสั ม พั น ธ ภาคผนวก พารามิเตอรของมอเตอร
ระหวาง ∆ω m กับ Tl 3 HP, 220/380 V, 1420 rpm, 50 Hz, 8.7/5.0 A, rated torque 14.24 N.m,
∆ω m (τ cs s + 1 − kn H ) Rs = 3.15 [Ohm], Rr = 2.81 [Ohm], Ls = 306 [mH],
= (14)
Tl ( J mτ cs s + ( J m + Hτ cs − HJ m kn )s + H )
2 Lr = M = 285 [mH], P = 2, J m = 0.021[kg.m 2 ]
ในสภาวะอยูตัว 5. เอกสารอางอิง
[1] ชูเ กี ย รติ นิ ธ โยธาน, สุ ร พงศ สุ ว รรณกวิ น , วรวิ ท ย เตี ย วั ฒ นรั ฐ ติ ก าล และ
(kn H − 1)
∆ω m (∞) = ⋅ Tl (15) สมบูรณ แสงวงควาณิชย, “วิธีออกแบบสวนควบคุมทอรกบูสอัตโนมัติสําหรับ
H อินเวอรเตอรแบบ V/F”, การประชุมทาวิชาการทางวิศวกรรมไฟฟาครั้งที่ 26,
เมื่อพิจารณาผลตอบสนอง ที่สภาวะอยูตัวสามารถหาความสัมพันธ หนา 570–575, 2546.
ระหวางความเร็วที่ผิดพลาดกับแรงบิดไดดังสมการ (15) จะเห็นวาผลคูณ [2] K. Koga, R. Ueda and T. Sonoda, “Constitution of V/F Control for Reducing
kn H เป น ตั ว ชี้ บ ง ถึ ง ความถู ก ต อ งในการชดเชยความถี่ ส ลิ ป ถ า การ the Steady–State Speed Error to Zero in Induction Motor Drive System”, IEEE
Trans. Ind. Applicat., Vol.28, No. 2, pp. 463-471, Mar./Apr. 1992.
ประมาณ kn ดวยขอมูลจาก name-plate ของมอเตอร สอดคลองกับ
ความสั ม พั น ธร ะหว า งความถี่ ส ลิ ป และแรงบิ ด (สมการ(9)) กล า วคื อ ถนัดฐา สายนาค จบการศึกษาระดับปริญญาตรีสาขาวิศวกรรม
ไฟฟาจากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรในป พ.ศ. 2543 ปจจุบัน
k n H = 1 แล ว เราจะสามารถชดเชยความถี่ ส ลิ ป ได อ ย า งสมบู ร ณ
กําลังศึกษาระดับปริญญาโทสาขาวิศวกรรมไฟฟา จุฬาลงกรณ
( ∆ω m = 0 ) ในบทความนี้จากสมการ (9) และ(11) จะได kn H = 1.04 มหาวิทยาลัย
ดังนั้ นที่ โหลดพิกัดมอเตอรจะมีค าความคลาดเคลื่ อนความเร็ว ∆ω m
เทากับ 3 rpm ผลการทดลองในรูปที่ 12 แสดงถึงผลการตอบสนองตอ สุรพงศ สุวรรณกวิน จบการศึกษาระดับปริญญาตรี โท และ
เอก สาขาวิศวกรรมไฟฟาจากจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ในป
โหลดพิ กั ด โดยระบบสามารถชดเชยความถี่ ส ลิ ป และคงค า ความเร็ ว พ.ศ. 2537, 2539 และ 2545 ตามลําดับ ปจจุบันไดรับทุนวิจัย
มอเตอรไวที่ 100 rpm ไดโดยมีคาผิดพลาดเทากับ 4 rpm หลังปริญญาเอกจากจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย และรวมพัฒนา
4. สรุป อินเวอรเตอรกับบริษัท เอ.พี.วาย. เอ็นจิเนียริง่ จํากัด
บทความนี้ไดนําเสนอการบูสทอรกแบบอัตโนมัติดวยการควบคุม สมบูรณ แสงวงควาณิชย จบการศึกษาระดับปริญญาตรี โท
ขนาดแรงเคลื่อนเหนี่ยวนําเพื่อปรับปรุงสมรรถนะของแรงบิดขับเคลื่อน และเอก สาขาวิศวกรรมไฟฟาจากมหาวิทยาลัย NAGOYA
ประเทศญี่ปุน ในป พ.ศ. 2528, 2530, และ 2533 ตามลําดับ
ของมอเตอรในยานความเร็วต่ําและนําเสนอวิธีการชดเชยความถี่สลิป ปจจุบันดํารงตําแหนงเปนอาจารยประจําภาควิชาวิศวกรรมไฟ
โดยประมาณความสัมพันธระหวางสลิป-แรงบิดเปนเชิงเสน ระบบ ฟา คณะวิศวกรรมศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย