Giӟi thiӋu quang hӑc phi tuyӃn

NguyӉn Thanh Lâm

Thanhlam1910_2006@yahoo.com
 Tóm tҳt
‡ Giӟi thiӋu chung
‡ HiӋu ӭng chiӃt quang
‡ Sӵ trӝn sóng
‡ Sӵ liên hӧp pha
‡ Tán xҥ ngưӧc cҧm ӭng
‡ Nhӳng ӭng dөng khác
 Giӟi thiӋu
‡ ChiӃt suҩt có ý nghĩa gì?
‡ Vùng tuyӃn tính : Etrưӡng << Trưӡng nӝi
nguyên tӱ. ³n´ không phө thuӝc cưӡng đӝ
ánh sáng, ³I´.
‡ Vùng phi tuyӃn: Efield ~ Trưӡng nӝi nguyên
tӱ. Sӵ phân bӕ electron bӏ thay đәi, ³n´ phө
thuӝc ³I´.
 Giӟi thiӋu (2)
‡ Quang phi tuyӃn: Nghiên cӭu tương tác cӫa
ánh sáng vӟi môi trưӡng vұt chҩt
‡ Chúng ta có thӇ điӅu khiӇn ³n´ bҵng chính
ánh sáng hoһc điӅu khiӇn mӝt chùm tia
bҵng chùm tia khác.
‡ Dүn đӃn nhiӅu cҧi tiӃn kĩ thuұt tuyӋt vӡi.
úáp ӭng cӫa môi trưӡng vұt chҩt vӟi ánh sáng

‡ P = 0
1)E + 0
2)EE + 0
3)EEE +«

‡ P: đӝ phân cӵc cҧm ӭng cӫa môi trưӡng
0: hҵng sӕ điӋn môi chân không
E: điӋn trưӡng

i): hҵng sӕ

‡ D = 0E + P = E
‡ Trong quang hӑc tuyӃn tính: n2 = 1 +
1)
 Các khái niӋm phi tuyӃn
‡ Khái niӋm bұc hai,
2)EE :
nhân đôi tҫn sӕ
sӵ tҥo tҫn sӕ tәng/phách
‡ Khái niӋm bұc ba,
3)EEE :
sӵ tҥo sóng hài bұc ba
Tán xҥ Raman và Brillouin
Sӵ tӵ hӝi tө
Liên hӧp pha quang hӑc
 Các thuұt ngӳ phi tuyӃn (2)
‡ Bây giӡ xét chùm sáng tҫn sӕ S và mӝt
trưӡng mӝt chiӅu (DC):
„ „
„SS 
‡ 
„
„SS 
hiӋu ӭng điӋn quang đưӧc phát minh bӣi Pockels
năm 1883, thay đәi n bҵng trưӡng DC
đưӧc dùng cho công tҳc quang hӑc
đưӧc dùng trong điӅu biӃn pha ánh sáng
 Nhӳng thuұt ngӳ khác
‡ 
„

S
điӋn áp tĩnh điӋn xuҩt hiӋn qua mүu
‡ 
„S

S 
‡  „¿
„S S 
hiӋu ӭng điӋn quang bұc hai (hiӋu ӭng Kerr
DC )
‡  „ „

S 
¿ S
‡  „  S 
S
 Thuұt ngӳ cuӕi cùng« HiӋu ӭng Kerr

‡  „ 
S S    „S
„SS
hiӋu ӭng Kerr quang hӑc (hoһc AC)
giӕng như chiӃt suҩt phө thuӝc vào cưӡng
đӝ cӫa trưӡng quang hӑc
n = n0+n2I
sӵ tӵ hӝi tө và sӵ tӵ điӅu pha
 HiӋu ӭng chiӃt quang
‡ Sӵ thay đәi chiӃt suҩt cөc bӝ bҵng cách
chiӃu chùm sáng có cưӡng đӝ biӃn đәi trong
không gian.
‡ úưӧc phát hiӋn vào năm1966, nghiên cӭu
chùm Laser qua tinh thӇ điӋn quang
‡ LiNbO3, BaTiO3, KNbO3, LiT aO3, «
 ô hình đơn giҧn cӫa hiӋu ӭng
chiӃt quang
‡ Có nhӳng tҥp chҩt vӟi mӭc năng lưӧng gҫn
giӳa vùng cҩm (donors).
‡ Vӟi năng lưӧng photon vӯa đӫ, các electron
bӏ kích thích.
‡ Nhӳng electron đӏnh cư và bӏ bүy gҫn
nhӳng mһt phía tӕi
‡ Sӵ chia tách điӋn tích không gian, trưӡng E
, thay đәi ³n´.
 ôi trưӡng tuҫn hoàn
‡ ôi trưӡng tuҫn hoàn có thӇ đưӧc tҥo ra
dùng hiӋu ӭng chiӃt quang
‡ NhiӅu hiӋn tưӧng quan trӑng liên quan đӃn
sӵ tán xҥ ánh sáng tӯ cách tӱ và các ҧnh
toàn kí
‡ Sӵ trӝn sóng, sӵ liên hӧp pha., phép chөp
ҧnh toàn cҧnh đӝng, v.v««.
Sóng trong môi trưӡng tuҫn hoàn
‡ Cách tӱ, khi hҵng sӕ
điӋn môi là hàm tuҫn
hoàn theo tӑa đӝ.
 Sӵ trӝn hai sóng
‡ Hai sóng tҫn sӕ giӕng nhau tҥo ra mӝt hình
ҧnh giao thoa cӕ đӏnh.
‡ Có sӵ ghép năng lưӧng giӳa hai chùm.
‡ Có thӇ đưӧc dùng đӇ khuӃch đҥi chùm tia,
mӝt chùm bơm năng lưӧng vào chùm còn
lҥi
Buӗng cӝng hưӣng chiӃt quang
 Sӵ liên hӧp pha quang hӑc
‡ Sӵ tҥo ra bҧn sao ngưӧc thӡi gian cӫa sóng,
giӕng như gương
‡ E = A cos(SV
 ¥)
Ec = A cos(SV
¥)
‡ Sӵ tҥo ҧnh không có thҩu kính, điӅu chӍnh
sӵ méo, ӭng vӟi sӵ dӏch chuyӇn tҫn sӕ
‡ Vӟi kĩ thuұt phi tuyӃn, điӅu này có thӇ đưӧc
thӵc hiӋn trong thӡi gian thӵc
Sӵ liên hӧp pha
 Sӵ tҥo sóng liên hӧp pha
‡ FW
 Sӵ trӝn 4 sóng suy biӃn (tương tӵ như chөp ҧnh
toàn kí)
 FW không suy biӃn, cho sӵ dӏch chuyӇn tҫn sӕ
lӟn hơn
‡ Quá trình tán xҥ cҧm ӭng
 Tán xҥ Brillouin: bao gӗm sóng âm, sӵ dӏch
chuyӇn tҫn sӕ nhӓ
 Tán xҥ Raman : dao đӝng phân tӱ các phonon
quang hӑc, dӏch chuyӇn lӟn hơn
 DFW
‡ Quá trình quang hӑc phi tuyӃn bұc ba
‡ Cách tӱ cҧm ӭng bӣi 2 sóng đҫu vào tán xҥ
bұc ba và tҥo ra bұc 4
‡ úҫu vào là 2 bơm công suҩt cao, phҧn song
song và sóng dò yӃu hơn, đҫu ra có thӇ
đӗng thӡi đưӧc khuӃch đҥi và đưӧc liên hӧp
‡ Cách tӱ toàn ҧnh thông thưӡng đưӧc ghi
trong mӝt nhũ tương ҧnh
 Phép chөp ҧnh toàn kí
‡ Ghi mӝt vұt thӇ
chùm A1 vӟi
chùm quy chiӃu
A2

‡ Xuҩt ra ngoài A3
là liên hӧp pha
cӫa A2.
 Quá trình Raman & Brellouin
‡ Trӝn các dao đӝng cơ hӑc bҵng chùm ánh
sáng trong môi trưӡng phi tuyӃn
‡ echanical var. : khoҧng cách nӝi nguyên
tӱ trong phân tӱ hoһc mұt đӝ trong chҩt rҳn
hoһc lӓng
‡ Phә tҫn sӕ cӫa ánh sáng bӏ thay đәi trong
khi phonon đưӧc phát ra hoһc hҩp thө
 Tán xҥ Brillouin
‡ ³n´ là hàm cӫa cưӡng đӝ, hiӋu ӭng Debye-
Sears (sóng âm tán xҥ ánh sáng vӟi sӵ dӏch
chuyӇn Doppler )
‡ Rӗi sӵ phân cӵc điӋn tӱ tҥo ra sӵ biӃn đәi
áp lӵc
‡ Ánh sáng có thӇ bơm mӝt sóng âm
‡ Sau đó nó bӏ tán xҥ trӣ lҥi vӟi tҫn sӕ hơi
khác chút ít.
 Tán xҥ Raman
‡ Khoҧng cách nӝi nguyên tӱ trong phân tӱ bӏ
thay đәi khi đám mây electron dӏch chuyӇn
vӏ trí
‡ Liên quan đӃn nhӳng trҥng thái dao đӝng
cӫa phân tӱ
‡ Ӣ đây biӃn là vi mô trong khi trong
Brillouin là vĩ mô
 Nói thêm«
‡ Tính toán quang hӑc
Quang hӑc Fourier dùng FW, sӵ trӯ ҧnh
‡ KӃt nӕi quang hӑc
KhuӃch đҥi, triӋt tiêu sӵ tán sҳc, công tҳc quang
hӑc vӟi phép chөp ҧnh toàn kí đӝng (thӡi gian thu
1 ms ), «