The googlization of B.I.

Sander Duivestein, Sogeti

Vandaag verzorg ik de keynote voor het Business Intelligence symposium van Sogeti en de
Butler Group. De titel van mijn presentatie (zie de SlideShare versie verderop) is “The Rise of
Enterprise Cloud Intelligence” aka “The Googlization of Business Intelligence”. Graag wil ik
mijn gedachten delen over de toekomst van Business Intelligence.
Ter introductie wil ik jullie een clip laten zien over de toekomst.

Wie kent dit fragment? Het is het begin van de film “Plan 9 From Outerspace”. En wat deze
film zo bijzonder maakt zijn twee dingen. De film is allereerst geregisseerd door de
legendarische Ed Wood. Een regisseur van wie alle films zijn geflopt. Zijn films zijn nu tot
cult status verheven. De film “Plan 9 From Outerspace” is lange tijd ook verkozen geweest tot
allerslechtste film aller tijden. Kortom, kommer en kwel alom.
Om de toekomst van Business Intelligence goed te kunnen begrijpen, zullen we stil moeten
staan bij lessen uit het verleden. We gaan dus terug in de tijd. Naar de tijd waarin Nikolai
Dimitrievitch Kondratieff leefde. Een persoon die ook geen geluk had.
Golven van Kondratieff
Technologie heeft een grote impact op mensen, bedrijven, instanties en dus op de
maatschappij in zijn geheel. Tussen technologie en samenleving bestaat dan ook een wankel
evenwicht. In het verleden zijn de effecten van nieuwe technologieën op onze maatschappij
door diverse wetenschappers onderzocht.
Eén van de eersten die zich op dit gebied begaf, was de Russische econoom Nikolai
Dimitrievitch Kondratieff (1892-1938). Aan het begin van de twintigste eeuw onderzocht hij
de relatie tussen de goederenprijzen en het investeringsgedrag. Voor zijn onderzoek maakte
hij gebruik van gegevens uit de periode van 1789 tot aan het jaar 1922. Uit zijn onderzoek
bleek dat een viertal golfbewegingen in de economie waren waar te nemen met ieder hun
eigen hoogte-en dieptepunt. Frappant was dat deze trends constant gedrag vertoonden. Deze
conjuncturen namen elk een periode van vijftig tot zestig jaar in beslag.
In 1925 publiceerde Kondratieff zijn boek “The Major Economic Cycles” waarin hij zijn
bevindingen wereldkundig maakte. Uit zijn onderzoek bleek duidelijk dat de oorsprong van
deze golven berust op de opeenhoping van basisinnovaties. Deze staan aan de basis van
technologische revoluties. Geen evoluties, maar revoluties, omdat zij op hun beurt een
fundamentele transformatie in de gehele maatschappij op industrieel en economisch gebied
veroorzaken.
Zijn destijds controversiële inzichten werden hem niet in dank afgenomen. In 1938 gaf Josef
Stalin het bevel om de wetenschapper op te pakken. Kort daarna werd hij geëxecuteerd.

Figuur 2 - Bron: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d4/Kondratieff_Wave.gif

Met het verstrijken van de tijd werd een vijfde golfbeweging waargenomen. Tot nu toe zijn
vijf trendbewegingen (bron: ESB nr 4245, blz 171; artikel van Alfred Kleinknecht, hoogleraar
innovatie, TU Delft) te benoemen:
• Eerste periode vette jaren van ongeveer 1780 tot 1815 met als basisinnovaties de
textielindustrie, het toepassen van waterkracht, het aanleggen van havens, kanalen en
verharde wegen en straten.
• Tweede periode vette jaren van ongeveer 1845 tot 1875 met als basisinnovaties de
spoorwegnetten, de gasverlichting en de telegraaf.
• Derde periode vette jaren van ongeveer 1890 tot 1916 met als basisinnovaties de
elektrotechniek, de automobielindustrie en de opkomst van de chemie.
• Vierde periode vette jaren van ongeveer 1944 tot 1975 met als innovatie de snelle
verspreiding van een reeks duurzame huishoudelijke consumptiegoederen.
• Vijfde periode vette jaren van ongeveer 1995 tot misschien 2020 met als innovatie de
talrijke ICT-toepassingen.

Technologische-economisch paradigma
In haar boek “Technological Revolutions and Financial Capital” werkt de Britse econoom
Carlota Perez bovenstaande vijf technologische revoluties nader uit. Zij voegt er nog een
zesde revolutie aan toe, namelijk de aanstaande revolutie van de biotechnologie en
nanotechnologie.
Kenmerkend aan deze economische golven is dat technologie aan de basis staat en dat deze
golven uiteindelijk gepaard gaan met een recessie. De introductie van een nieuwe technologie
betekent namelijk vechten tegen de bierkaai. De oudjes weten immers van wijken, voordat
deze strijd beslecht is in het voordeel van de nieuwe technologie, moeten we eerst door een
diep dal. Wanneer je kijkt naar de tijdlijn van de vijfde golf, de golf van
Informatietechnologie en Telecommunicatie die wij nu meemaken, kun je berekenen dat we
zo rond deze tijd een crisis gaan meemaken. Een crisis die niet vergelijken valt met
voorgaande recessies. De impact van deze crisis zal vele malen groter zijn dan voorheen.
Tim Berners-Lee, de uitvinder van het World Wide Web, geeft hier impliciet een verklaring
voor. Op zijn website “Web Science Research Initiative” laat hij zien hoe dankzij het web de
resultaten van diverse wetenschappen met elkaar in aanraking komen. Dankzij het web weten
“academics, scientists, sociologists, entrepreneurs and decision makers from around the
world” elkaar te vinden. Hun werk beïnvloedt elkaar. Iets wat voorheen op zo’n grote schaal
nog niet mogelijk was.
Meltdown Monday zou wel eens een voortekenen kunnen zijn. Gelukkig hoeven wij ons in
Nederland niet druk te maken. De kop van de Telegraaf liet het gisteren duidelijk zien
“Kabinet: Nederland staat er goed voor”. En als je de tweede reactie op dit artikel leest, dan
hebben we inderdaad mazzel, want in België is het allemaal veel erger. En dat terwijl oud-
voorzitter Greenspan van de Amerikaanse Centrale Bank een dag eerder nog aankondigde dat
hij nog nooit zo’n crisis had gezien.
Maar wat betekent dit nu voor Business Intelligence? Wat voor een impact heeft
Informatietechnologie en Telecommunicatie op Business Intelligence? Vandaag wil ik jullie
drie lessen meegeven.
Mijn allereerste les gaat over het feit dat bedrijven geconfronteerd worden met
gestructureerde (intern) en ongestructureerde (extern) informatie. In het eigen bedrijf is het
datawarehouse natuurlijk al lang op orde, maar bedrijven kunnen in de huidige economie niet
langer volstaan in de eigen informatievoorziening. Op het web vinden overal discussies plaats
met betrekking tot hun producten, hun merk etc.
In november 1997 schetste Robert Scoble – de godfather van de weblogs - nog een beeld van
de conversatie economie. Hij noemde dit de Social Media Starfish. Nu krap een jaar later is
deze zeester verder ingevuld, The Conversation Prism. Duidelijk is te zien (de rechterkant van
de figuur begint vol te raken) hoe we gaan van een economie van conversaties naar een
maatschappij van conversaties (The Conversation Society coined door Jaap Bloem). Allerlei
sociale netwerken (blogs, Facebook, Hyves, Twitter, Friendfeed) worden steeds vaker ingezet
om delen van ons leven uit te zenden, te streamen, lifestreamen als het ware. Een punt wat ik
eerder probeerde te maken in mijn artikel “De blogwereld stort in elkaar”.
Waar leidt dit alles toe? Tot nieuwe business modellen, nieuwe vormen van samenwerken, tot
een nieuwe waardeketen (Value Chain 2.0, lees hierover ook het artikel “Management 2.0”
van Menno van Doorn waarin deze nieuwe waardeketen wordt geschetst.) waarin bedrijven
zich moeten concentreren op de zaken waarin ze goed (core competences) zijn opdat ze
consumenten een unieke ervaring (zie ook het nieuwste boek van Prahalad) kunnen bieden.
Met al deze diverse bronnen van informatie, gestructureerd en ongestructureerd, breidt het
vakgebied van Business Intelligence zich dus aanzienlijk uit. BI zal dus in de toekomst ook
diverse sociale netwerken moeten gaan scannen om realtime informatie uit te putten.
De tweede les die ik mee wil geven gaat over het feit dat de hoeveelheid aan informatie maar
toe blijft nemen. Niet alleen tekst, maar ook beeld en geluid. Denk hierbij ook aan de
uitspraken van Chad Hurley (oprichter Youtube) van gisteren waarin hij zegt “We Will
Conquer Every Screen” en het feit dat Google met haar project Gaudi (Google Audio
Indexing) ook in staat is om geluid te indexeren. Gezien deze continue toevloed van
informatie wordt patroonherkenning steeds belangrijker en daar ligt natuurlijk een mooie taak
voor Business Intelligentie. Hoe onderscheid je immers ruis van signalen? Een punt wat Tim
Berners-Lee voor de BBC ook al aanhaalde ( ‘he was increasingly worried about the way the
web has been used to spread disinformation“). Lees hiervoor ook de artikelen van de hand
van mijn collega Jaap Bloem “RSS-hel, RuiS & Signalen” en “8hands Mobile nieuw
dieptepunt in webdolheid”.
De derde les die ik tot slot wil aanreiken is die van de “Simpliciteit”. Dankzij technologieën
als SOA en Web 2.0 (AJAX) zijn we in staat om eenvoudige interfaces te definiëren. Denk
maar aan de voorpagina van Google. Slechts een tekstbox waarmee een wereld van
mogelijkheden kunt ontsluiten. Yahoo! Search Boss en Yahoo! Pipes bieden soortgelijke
mogelijkheden.
Simpelweg het aan elkaar knopen van RSS feeds en API’s in de Cloud leidt tot compleet
nieuwe applicaties. Applicaties die boven op de architectuur van het web draaien. Een
gedachtengang die Google met haar nieuwe browser Chrome ook duidelijk leven probeert in
te blazen, namelijk het Web als het nieuwe Operating System. Business Intelligence as a
Service dus.
Concluderend kan gesteld worden dat de wereld van Business Intelligence een radicale
transformatie tegemoet gaat. Don Tapscott, auteur van Wikinomics verwoordde dit heel mooi:
“Business Intelligence is on the verge of a revolutionary transition, thanks to SOA and Web
2.0 approaches to technology innovation.” Ik noem deze transitie de Googlisering van
Business Intelligence.
Sander Duivestein is senior-consultant bij ViNT (Verkenningsinstituut Nieuwe Technologie),
het onderzoeksinstituut van Sogeti Group en co-auteur van het boek ‘Me the Media‘, een boek
over de revolutie in media.