‫‪1 ‬‬

‫‪ ‬‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺳﻲ ام ﺳﺎﻟﮕﺮد آﻏﺎز ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق‬

‫آﻳﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻜﺮار اﺳﺖ؟‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اوﺿﺎع ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﻛﻪ آﻏﺎز ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق و اداﻣﻪ ‪ 8‬ﺳﺎﻟﻪ آن‪ ،‬ﻫﺮ‬
‫ﭼﻨﺪ ﺑﺮاي ﻣﻠﺖ اﻳﺮان ﻓﺎﺟﻌﻪ آور و ﺧﺎﻧﻤﺎﻧﺴﻮز ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎﻋﺚ »ﺟﺎ اﻓﺘﺎدن« و ﺗﺪاوم ﺟﻤﻬﻮري ﻧﻮ ﺑﻨﻴﺎد اﺳﻼﻣﻲ در اﻳﺮان ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﺮدازان و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﻬﺎي آﻏﺎز ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق وﺑﺴﻴﺞ ﻣﺮدم وﻃﻦ ﭘﺮﺳﺖ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دﻓﺎع‬
‫از ﺧﺎك اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ﻣﻴﻬﻦ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ و ﺑﺤﺮاﻧﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ آﻧﺰﻣﺎن ﭼﻪ در درون و ﭼﻪ‬
‫در ﺑﺮون ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺗﻮام ﺑﺎ ﻋﺪم ﺗﺴﻠﻂ ﻛﺎﻣﻞ زﻣﺎﻣﺪاران ﺑﻲ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺮ اوﺿﺎع و ﺷﺮاﻳﻂ ﺣﺎﻛﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻪ و ﻫﻤﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪن‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻣﺎﻫﻴﺖ واﻗﻌﻲ و ﻏﻴﺮ ﻣﺤﺒﻮب ﺧﻮدش را ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻋﻤﺎﻟﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﮔﺮوﮔﺎﻧﮕﻴﺮي دﻳﭙﻠﻤﺎﺗﻬﺎي‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎﺋﻲ ﻳﺎ اﻋﺪام اﻓﺴﺮان و ﺧﺪﻣﺘﮕﺬاران وﻃﻦ ﺑﻄﻮر ﻋﺮﻳﺎن ﺑﻪ ﻣﺮدم اﻳﺮان و ﺟﻬﺎن ﻧﺸﺎن داده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺮدﻳﺪي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﺷﻐﺎﻟﮕﺮ ﻋﺮاﻗﻲ ﺑﻪ اﻳﺮان‪ ،‬ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ اوﻟﻴﻪ ﻫﺮ اﻳﺮاﻧﻲ را ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ اش ﺑﻪ ﻫﺮ‬
‫ﻣﻜﺘﺐ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬در ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دﻓﺎع از ﻣﺎم ﻣﻴﻬﻦ ﺑﺮ ﻣﻲ اﻧﮕﻴﺨﺖ و ﻣﻘﺎﻣﺎت اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﻬﺎﻳﺖ اﺳﺘﻔﺎده را از اﻳﻦ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻣﻠﻲ ﮔﺮاﺋﻲ ﻏﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺪاوم ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺘﺰﻟﺰل ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورﻧﺪ‪ .‬رﻫﺒﺮان اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ از ﺑﺪو‬
‫ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﻫﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪ اي از ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﻢ اﻳﺮاﻧﻲ – از ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮري و ﻋﻴﺪ ﻧﻮروز ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﭘﺮﭼﻢ ﺷﻴﺮو‬
‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ اﻳﺮان – در ﺳﺘﻴﺰ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺴﻴﺮ دادﻧﺪ و ﺑﺎ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﻌﺎرﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﻧﻪ اﺳﻼﻣﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﭽﻪ اﻣﺮوز از‬
‫ﺳﻮي اﻓﺮادي ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﻔﻨﺪﻳﺎر رﺣﻴﻢ ﻣﺸﺎﺋﻲ ﻣﻄﺮح ﻣﻴﮕﺮدد(‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺞ ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم و ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻴﺮوي اﺷﻐﺎﻟﮕﺮي‬
‫ﻛﻪ ﻫﺪف اوﻟﻴﻪ اش ﻧﺎﺑﻮدي ﻧﻈﺎم ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻃﻠﺐ ﻣﺬﻫﺒﻲ در اﻳﺮان ﺑﻮد‪ ،‬دﺳﺖ ﺑﻜﺎر ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ وﻗﺖ در اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﺷﻴﻮه اي ﺑﻮد ﻛﻪ در اﻳﺎم ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ دوم ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ دﻳﮕﺮي ﻣﻮﻓﻘﺎﻧﻪ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬در آﻧﺰﻣﺎن اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ‪ ،‬ﻛﻪ در ﭘﺮﺗﻮ اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي »ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﺖ‪-‬‬
‫ﻟﻨﻴﻨﻴﺴﺘﻲ« ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب روﺳﻴﻪ و ﻣﺮگ ﻟﻨﻴﻦ‪ ،‬ﻗﺪرت را ﺑﺎ ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮدن ﺗﻤﺎم رﻗﺒﺎﻳﺶ در ﺷﻮروي ﺗﺼﺎﺣﺐ ﻛﺮده ﺑﻮد و ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ‬
‫ﻫﺮﻧﻮع ﻣﻠﻲ ﮔﺮاﺋﻲ در درون ﻛﺸﻮرش ﺳﺘﻴﺰه ﻣﻲ ﻛﺮد‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ روﺳﻴﻪ از ﺳﻮي ارﺗﺶ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ آﻟﻤﺎن ﻧﺎزي ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﺷﻌﺎرﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺣﺰﺑﻲ را ﺑﻪ ﻛﻨﺎري ﻧﻬﺎد و ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺣﺲ وﻃﻦ ﭘﺮﺳﺘﻲ و اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﻠﻲ در ﻣﻴﺎن اﺣﺎد‬
‫ﻣﺮدم روﺳﻴﻪ‪ ،‬زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﻓﺪاﻛﺎرﻫﺎي ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﻣﺮدم ﻋﺎدي را آﻧﭽﻨﺎن ﺳﺎزﻣﺎن داد ﻛﻪ ﻣﻠﺖ روﺳﻴﻪ ﺑﺎ دادن ﺑﻴﺶ از ‪20‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻠﻔﺎت – ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رژﻳﻢ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﻓﺎع از ﺧﺎك ﻣﻘﺪس وﻃﻦ‪ -‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ارﺗﺶ اﺷﻐﺎﻟﮕﺮ ﻧﺎزي را ﺷﻜﺴﺖ‬
‫داد و در ﭘﻲ آن‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻪ و ﺗﺪاوم ﻧﻈﺎم ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺘﻲ ﺗﺎ ﻧﻴﻢ ﻗﺮن ﭘﺲ از آن اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻲ ﮔﻤﺎن ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق ﭘﻴﺎﻣﺪ ﺗﺤﻮﻻت اﻳﺮان در ﭘﻲ ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺮدﻳﺪي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ دوﻟﺖ اﻧﻘﻼﺑﻲ‬
‫اﻳﺮان ﺑﺎ اﺗﻜﺎء ﺑﻪ ﻧﻔﺲ و ﺳﺮﻣﺴﺖ از ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﺮق آﺳﺎ و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ اش ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻈﺎم ﻗﺒﻠﻲ‪ ،‬آﻏﺎز ﺟﻨﮕﻲ را ﺑﺎ ﻋﺮاق‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ آﻣﺎدﮔﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آﻧﺮا در ﻣﺮاﺣﻞ ﻧﺨﺴﺖ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬زﻣﺎن ﻻزم ﺑﻮد ﺗﺎ آﺷﻔﺘﮕﻲ ﻫﺎي ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪه در ارﺗﺶ‪ ،‬ﻛﻪ‬
 ‫‪2 ‬‬

‫‪ ‬‬

‫ﺳﺎزﻣﺎن و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ آن در اﺛﺮ اﻗﺪاﻣﺎت اﻧﺘﻘﺎﻣﺠﻮﻳﺎﻧﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻛﻪ زﻳﺮ ﭘﺮﭼﻢ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭘﻴﺸﺒﺮد اﻫﺪاف ﺧﺎص‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺎزﺳﺎزي ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻫﻤﺴﻮ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﻌﺘﻘﺪ و ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻪ در ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ارﺗﺶ ﻋﺮاق اﻳﺴﺘﺎدﮔﻲ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺮون راﻧﺪن ارﺗﺶ ﻣﺘﺠﺎوز ﻋﺮاق از ﺧﺎك اﻳﺮان‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ دو ﺳﺎل ﺑﻪ درازا ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮ اداﻣﻪ ﺟﻨﮓ ﭘﺲ از ﺑﻴﺮون راﻧﺪن ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻋﺮاﻗﻲ‪ ،‬و ﺑﻲ اﻋﺘﻨﺎﺋﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻛﻪ از ﺳﻮي ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﻲ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ اﻳﺮان و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺮداﺧﺖ ﭼﻨﺪﻳﻦ ده ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﻏﺮاﻣﺖ ﺑﻪ‬
‫اﻳﺮان در ﻗﺒﺎل ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺨﺎﺻﻤﺎت ﺑﺎ ﻋﺮاق ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪه ﺑﻮد‪ ،‬در اﺻﻞ ﻧﺸﺎن از واﻗﻌﻴﺎﺗﻲ ﻣﻲ داد ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ رژﻳﻢ ﺧﻴﻠﻲ زودﺗﺮ از‬
‫ﻣﺮدم اﻳﺮان و ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺑﻪ آن ﭘﻲ ﺑﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬واﻗﻌﻴﺎت اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ‪:‬‬
‫• ‪ .1‬اداﻣﻪ ‪ 6‬ﺳﺎﻟﻪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻫﺪاف ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻋﺮاق ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﻌﺎر ﻫﺎﺋﻲ از ﻗﺒﻴﻞ »آزادي ﻗﺪس از راه ﻛﺮﺑﻼ«‪،‬‬
‫در ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺨﺖ و ﻧﺎﺟﻮري ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺟﻨﮕﻨﺪه اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎي روزاﻓﺰون ﺟﺪي ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻫﺮﭼﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻨﺰوي اﻳﺮان در ﻋﺮﺻﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ )»ﻫﻢ ﺷﺮق و ﻫﻢ ﻏﺮب«( روﺑﺮو ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻲ ﺷﻚ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺪاوم و ﺗﺴﻠﻂ‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ در داﺧﻞ و ﭘﻲ رﻳﺰي ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎﺋﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ) و ﺗﺎ ﺣﺪود ﻛﻤﺘﺮي در ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ( ﻣﻲ‬
‫ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ در ﺳﺎﻟﻬﺎي ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ ﻫﻤﻮاره از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اداﻣﻪ ﺣﻴﺎﺗﺶ در ﻣﺴﻨﺪ‬
‫ﻗﺪرت اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ‪  .‬‬
‫• ‪ .2‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي اﻳﺮان ‪ ،‬اﻣﺮوز ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﮕﺎه ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻳﻢ ﻛﻪ در‬
‫ﺳﺎل ﻫﺎي ﻧﺨﺴﺖ ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻫﻢ ﺗﺎزه ﻧﻔﺲ و ﻫﻢ ﻣﺤﺒﻮب ﺑﻮد‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺎﻟﻲ ﻓﺮاوان و‬
‫اﻋﺘﺒﺎر ﺑﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺻﺪور اﻧﻘﻼب ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻔﻮذش در ﻣﻨﻄﻘﻪ – ﺣﺘﻲ در‬
‫ﻣﻮرد ﻛﺸﻮري ﭼﻮن ﻋﺮاق ﻛﻪ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺷﺨﺼﺎٌ از رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر و ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ آن ﻧﻔﺮت داﺷﺖ –‬
‫ﻓﺮاﺗﺮ از اﻇﻬﺎرات و ﺷﻌﺎرﻫﺎي ﺗﺤﺮﻳﻚ آﻣﻴﺰ ﻧﻤﻲ رﻓﺖ زﻳﺮا ﺑﺎ اﺗﻜﺎء ﺑﻨﻔﺴﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺮدم در‬
‫درون ﻛﺸﻮر ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻧﻴﺎزي ﻧﻤﻲ دﻳﺪ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ »دﺳﻴﺴﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻨﺶ« ﺑﻪ »آﺗﻮﻫﺎ«ﺋﻲ از ﻗﺒﻴﻞ آﻧﭽﻪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎ اﻣﺮوز در ﻧﻘﺎﻃﻲ ﭼﻮن ﻟﺒﻨﺎن‪ ،‬ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ‪ ،‬ﻋﺮاق‪ ،‬و اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺷﺎﻫﺪش ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ از ﻫﻤﺎن آﻏﺎز‬
‫ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ روﺷﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ ﻧﻈﺎم ﻗﺎﺑﻞ دوام ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﻣﺮور زﻣﺎن ﻧﻔﻮذ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﺟﻤﻬﻮري‬
‫اﺳﻼﻣﻲ و ﺑﻮﻳﮋه ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﻲ‪ ،‬روﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻨﺎرﻳﻮي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اي‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺑﻪ اداﻣﻪ ﺟﻨﮓ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري روي ﻋﻮاﻣﻞ دﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﺪه اش در ﺳﺮاﺳﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻴﺎز داﺷﺖ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ رژﻳﻢ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺷﺪه اﺳﻼﻣﻲ در ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺑﻌﺪ از ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺸﺎرﻫﺎ و ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻫﺎي ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن ﺳﺮﭘﺎ‬
‫ﻧﮕﻪ دارد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ روي ﻋﻨﺎﺻﺮي ﭼﻮن ﺣﺰب اﷲ در ﻟﺒﻨﺎن و ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ‬
‫ﺷﻴﻌﻪ ﺻﺪام ﺣﺴﻴﻦ و دﻳﮕﺮ اﻗﻠﻴﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺗﺎ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن و ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﻫﻤﺎن‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎي آﻏﺎز دﻫﻪ ‪ 80‬ﻣﻴﻼدي آﻏﺎز ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﻣﺮوز ﺣﺎﺻﻞ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﻫﺎي آﻧﺰﻣﺎن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ »آﺗﻮ« ﻫﺎﺋﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ اﺳﺘﻔﺎده و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻣﺪاﺧﻼت ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﺎ در ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫داﺧﻠﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ آورد‪  .‬‬
 ‫‪3 ‬‬

‫‪ ‬‬

‫اﻛﻨﻮن اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺗﺎرﻳﺦ دوﺑﺎره ﺗﻜﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟ آﻳﺎ آﻏﺎز ﻳﻚ درﮔﻴﺮي ﺟﺪﻳﺪ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ اﻳﺮان – و اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ‬
‫ﻫﺪف ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﺳﻼح ﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪ اي – در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ از‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺿﻌﻴﻒ ﺗﺮ و ﻧﺎﻣﺤﺒﻮب ﺗﺮ اﺳﺖ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق ﺑﺎﻋﺚ اﺣﻴﺎي ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﺗﺪاوم ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ در اﻳﺮان ﮔﺮدد؟ آﻳﺎ ادﺑﻴﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت روزﻣﺮه اﻓﺮادي ﭼﻮن ﻣﺤﻤﻮد اﺣﻤﺪي ﻧﮋاد ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫دﻳﺪه آﻧﻬﺎ ﻫﺮ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬از ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪن اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﻠﻲ‬
‫ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﺗﺎ ﺑﺎزداﺷﺖ و ﻗﻠﻊ وﻗﻤﻊ ﺗﻤﺎم ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ در ﺻﺤﻨﻪ داﺧﻠﻲ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﺎﻣﺤﺒﻮب و ﻧﺎ ﻣﺸﺮوع ﺧﻮد اداﻣﻪ‬
‫دﻫﻨﺪ؟‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻲ ﺷﻮد و ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي را از ﺳﺎل ﻫﺎي ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق ﺑﻪ‬
‫اﻳﻨﻄﺮف اﻧﺪوﺧﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺎدﮔﻲ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻳﺐ ﺗﺮﻓﻨﺪﻫﺎي اﻳﻦ ﭼﻨﺎﻧﻲ را ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺧﻮرد‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻨﻜﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﭼﻨﺎن ﻣﻌﺮﻛﻪ اي ﺟﺎن ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻪ در ﺑﺮد اﻧﺪك اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ دﻗﻴﻖ ﺑﺮ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ را روﻧﺪ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت‬
‫ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﻣﺎه ﻫﺎي آﻳﻨﺪه ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫‪ ‬‬