ISK-SODEX / REHVA CLIMA 2010

ISITMA, SOĞUTMA, KLİMA VE YALITIM

TASARIM VE UYGULAMA YARIŞMASI

TARİHİ BİR KONAĞIN RESTORE EDİLMESİNDE YENİ NESİL

TESİSAT SİSTEMLERİNİN KULLANIMININ İRDELENMESİ

Ahmet Emrah ERDURAN

Danışman: Doc.Dr. Derek K. BAKER

 İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER ............................................................................................................................ 2
1) Yapısal Değişiklikler............................................................................................................. 3
1-1) Yapı Bileşenleri ............................................................................................................. 3
2) Yapının Isıtma Ve Soğutma Yüklerinin Yeni Değerler Işığında Hesaplanması .................... 5
a) Isıtma – Soğutma Yükleri .......................................................................................... 5
b) Kullanma Sıcak Su İhtiyacı Yükü ............................................................................... 6
3) Yapının Isıtma ve Soğutma Yüklerini Verimli Bir Şekilde Karşılayacak Olan Cihazların
Seçimleri ..................................................................................................................................... 7
3.1) Cihaz Seçimleri ........................................................................................................... 10
3.1.1) Isı Pompası .......................................................................................................... 10
3.1.2) Sıcak Su Boyleri ................................................................................................... 10
3.1.3) Güneş Kollektörü ................................................................................................ 10
4) Yapıya Enerji ve İşletme Açısından Kazanç Sağlayacak Ek Tesisat ve Çözümlerin
İrdelenmesi ve Seçimi ............................................................................................................... 12
5) Yapının Yeni Nesil Tesisat Sistemleri ile Geleneksel Tesisat Sistemleri Arasında
Karşılaştırılması ......................................................................................................................... 20

2
 1) Yapısal Değişiklikler
1-1) Yapı Bileşenleri
Bina yapımında kullanılan taş duvarlar, yalıtım özelliği çok düşük olan yapı elamanlarıdır.
Binanın enerji tüketimini azaltmak için duvarlarda yalıtımı artırmak gerekmektedir. Bu tür
yapılarda dışarıdan bir yalıtım yapılması görsel anlamda değişikliğe neden olacağı için binanın
iç yüzeyinden yalıtım yapılması planlanmaktadır. Yalıtım yapılırken rutubet oluşmasını
engellemek için yüksek buhar dengeleyicileri kullanılacaktır.

Resim 1 – Duvar kesitine örnek olabilecek bir detay resim.

Binanın içten yalıtımında XPS (Ekstrüde polistren) veya taş yünü yalıtım levhası
kullanılacaktır. Isı yalıtımı uygulanabilmesi için duvar üzerine ağaçtan profiller ile ağ örülerek
yalıtımın duvarda sabit kalması sağlanacaktır. Yalıtım levhalarından sonra ahşap kaplama
üzerine polipropilen membran uygulanarak buhar geçişi sınırlandırılacaktır. Buhar kesici
malzeme uygulandıktan sonra üzerine alçıpan levhalar monte edilecektir.

Resim 2 - Tahta elemanlarla desteklenmiş iç yalıtım için örnek.

3
 Çatı arasında yalıtım için taş yünü battaniyeler
kullanılacaktır. 20cm kalınlığa sahip battaniyeler
yüksek yalıtım özelliğine sahip olup, üzerine kaplama
yapılması ile çatı arasının kullanılabilmesini de
sağlayacaktır.

Pencerelerde kullanılan camlar low-e özellikli 3

katmandan oluşan camlar ile değiştirilmiştir. Cam
kombinasyonunun ısıl geçirgenlik katsayısı 0,6
W/(m2K) dir.

Resim 3 - Çatı arasında taş yünü kullanımını gösterimi.

Yapı bileşenin de referans alınan ilk değerler binanın şu anda sahip olduğu yapı bileşenleri
dikkate alınarak hesaplanmıştır. Yapı bileşenlerindeki değişikliği eski ve yeni değerlerle
özetleyen tablo aşağıdadır.
Tablo 1 – Yapı Bileşenleri U Değerleri Tablosu

Yapı Bileşenleri
Duvar Özelliği Eski U değeri Değişiklik Yeni U Değeri
DD1 40 cm Taş Duvar 2,123 Yalıtım Eklendi 0,321
DD2 50 cm Taş Duvar 1,887 Yalıtım Eklendi 0,315
DD3 60 cm Taş Duvar 1,699 Yalıtım Eklendi 0,343
DD4 70 cm Taş Duvar 1,544 Yalıtım Eklendi 0,198
DD5 80 cm Taş Duvar 1,416 Yalıtım Eklendi 0,300
DD6 20 cm Taş Duvar 2,830 Yalıtım Eklendi 0,293

Çatı Özelliği Eski U değeri Değişiklik Yeni U Değeri

Ça1 Tahta-Kiremit 2,620 Yalıtım Eklendi 0,174

Pencere Özelliği Eski U değeri Değişiklik Yeni U Değeri

WNDW1 Tek Cam-Ahşap Doğrama 3,96 3lü cam kombinasyonu 0,6

Yapı bileşenlerinde yapılan değişiklikler sonucunda şu sonuçlara ulaşılmıştır.

Isıtma yükünde %80’e yaklaşan düşüş.

Duyulur soğutma yükünde %46 oranında azalma hesaplanmıştır.

Duvarlarda yapılan buhar önleyiciler sayesinde bina içinde nem oranı istenilen
seviyelerde tutularak küf ve rutubet oluşumu engellenmiş olacaktır.

4
 2) Yapının Isıtma Ve Soğutma Yüklerinin Yeni Değerler Işığında
Hesaplanması
a) Isıtma – Soğutma Yükleri

Yalıtım değişikliği sonucunda oluşan farkı gösteren simülasyon sonuçları eklerdedir.(EK-1)

Tablo 2 – Mahal Yüklerinin Eski ve Yeni Değerlerle Karşılaştırılması

Mahal Alan ISITMA YÜKÜ (kW) SOĞUTMA YÜKÜ (kW)

Mahal Adı
No (m2) Eski Yeni Eski Yeni
Z01 Ana Hol 38 1,0 0,2 1,4 1,1
Z02 Oturma Odası 49 4,6 0,9 4,3 3,4
Z03 Kütüphane 23 1,2 0,2 1,5 1,4
Z07 WC 24 2,5 0,6 1,3 1,0
Z10 Mutfak 24 1,5 0,3 2,4 2,3
Z11 Kahvaltı Salonu 21 1,4 0,5 1,8 1,8
Z12 Yemek Salonu 44 4,6 1,1 4,9 4,3
101/a Sofa 55 1,1 0,2 2,3 1,7
102/a Yatak Odası 32 5,8 1,1 5,3 2,1
102/b Banyo 7,5 1,3 0,3 1,4 0,6
103/a Yatak Odası 28 2,1 0,4 3,0 1,6
103/b Banyo 8,5 1,4 0,3 1,4 0,6
106 Teknik Oda 17 4,2 0,8 2,8 1,1
108/a Yatak Odası 30 4,7 0,9 3,2 1,5
108/c Banyo 6,5 1,6 0,3 1,0 0,4
109/a Yatak Odası 28 2,3 0,4 2,1 1,4
109/b Banyo 7,5 1,2 0,3 1,1 0,5
110/a Yatak Odası 32 5,7 1,1 5,0 2,0
110/b Banyo 6,5 1,3 0,3 1,2 0,5
C02 Çatı Arası 98 16,7 4,2 20,6 6,8

5
 b) Kullanma Sıcak Su İhtiyacı Yükü

Yapı konut olarak kullanılacağı düşünülerek sıcak su ihtiyacı ve ısıtma yükü hesabı aşağıdaki
şekilde yapılmıştır.1

Tablo 3 – Yapının Sıcak Su Tüketiminin Hesabı

Ünitenin Toplam
Ünite Sıcak Su Adedi Sıcak Su
İhtiyacı (l/h) İhtiyacı
Özel Lavabo 7,6 12 91,2
Duş 114 2 228
Küvet 76 6 456
Evye 38 2 76
Bulaşık Makinesi 57 1 57
Çamaşırhane 76 1 76
TOPLAM 984,2 l/h
Eş Kullanım Faktörü 0,3
Hesaplanan Debi 295,26 l/h

Toplam debiye göre gerekli ısıl kapasite ise:



 =  ∆ = 300  ℎ  1,005  60 − 10  %10


 ≅ 16500/ℎ ≅ 19

1
. Sıcak Su Hesaplama Methodu: ASHRAE 2005 Application Residental Hot Water Demand Calculation

6
 3) Yapının Isıtma ve Soğutma Yüklerini Verimli Bir Şekilde
Karşılayacak Olan Cihazların Seçimleri

Hesaplamalar sonucunda yapının toplam soğutma yükü 32,5kW, ısıtma yükü ise 14,4 kW
çıkmıştır. Ön proje raporunda da bahsedildiği üzere projede toprak veya hava kaynaklı ısı
pompalarının kullanımı düşünülmektedir. Toprak kaynaklı ısı pompası kullanımının kararına
ancak analizler sonucunda varılabilmektedir. Projenin şu aşamasında böyle bir imkân
olmaması nedeniyle hava kaynaklı ısı pompası kullanılması karar verilmiştir. Toprak kaynaklı
ısı pompaları hava kaynaklı ısı pompalarına nazaran yüksek kurulum ve sondaj maliyetleri
gerektirmektedir. Bunun yanında, yüksek ve sabit kaynak sıcaklığından dolayı toprak ve su
kaynaklı ısı pompaları daha yüksek COP değerlerine
ulaşmaktadır.

Proje kapasitelerini sağlayan cihazlardan olan HIDROS

marka hava kaynaklı ısı pompasıdır. Cihaz özelliklerini
belirten doküman ekte sunulmaktadır.

Projenin bu aşamasında 3 firmadan ısı pompası için teklif

alınmıştır. Bu firmalar arasında en uygun olan seçim
projenin toplam maliyet analizi çalışmalarında karar
verilecektir.

Resim 4 Hava Kaynaklı Isı Pompası Dış Ünitesi

Projede toprak kaynaklı ısı pompası yapının hem ısıtma hem de soğutma ihtiyacını
karşılayacaktır. Yapı içinde kış döneminde ısı pompası kullanımından yüksek verim alabilmek
için döşemeden ısıtma tesisatı uygulanacaktır. Yapının yaz dönemi soğutma ihtiyacını verimli
bir şekilde karşılayabilmek için fan coil üniteleri yerleşimi ayrıca sağlanacaktır.

Soğutma sisteminde su rejimi 7/12 (ΔT=5°C) olarak alınacak ve 2 borulu sistem

uygulanacaktır. Rejim sıcaklıklarına göre bina içindeki fan coillerin seçimleri ve borulaması
ayrıca yapılacaktır. Soğutmada kullanılan çaplar kış döneminde ısıtma için yeterince büyük
çaplar olup basınç düşümünde düşük değerlerin çıkmasına neden olacaktır.

Isıtma sisteminde su rejimi ısı pompasının kontrolünde olacaktır. Isı pompaları ısıtma
çevriminde düşük su sıcaklıklarında daha yüksek verim elde edebilmektedir. Bu nedenle ısı
pompası dış ve iç sıcaklık duyar elemanları sayesinde sistemdeki su miktarını ve sistemdeki
su sıcaklığını en verimli çalışacak şekilde ayarlayacaktır.

7
 Tablo 4 Isı pompası ısıtma kapasiteleri

TWUC: Cihaz Çıkış Su Sıcaklığı(°C) TAMB: Ortam Kuru Termometre Sıcaklığı(°C)

PA: Kompresör gücü (kW) PH: Isıtma Kapasitesi (kW)

Yapının sıcak su ihtiyacı aynı şekilde ısı pompası tarafından karşılanacaktır. Sıcak su üretimi
için çift serpantinli boyler kullanılacak olup, boylerin hem güneş kolektörü hem de ısı
pompası ile ısıtılması sağlanacaktır. Ayrıca emniyet için boyler elektrikli rezistans bağlana
bilecek şekilde seçilmiştir.

Resim 5 Isı pompası ile güneş kolektörünün genel akış şeması

Yapının bulunduğu coğrafi konum nedeniyle güneş enerjisinden faydalanma önem

kazanmaktadır. Sıcak su ihtiyacının büyük bir kısmı güneş kolektörü tarafından sağlanacak
şekilde projelendirilmiştir. Gerekli panel adetleri seçimler kısmında belirtilmiştir.

8
Projedeki pompaların elektrik tüketimini kısmi olarak karşılamak için çatı yüzeyinde foto
voltaik paneller bulundurulacaktır. Panel adedi sonuç raporunda belirtilecektir.

Resim 6 Çatılarda Foto Voltaik Kullanımına Örnek

9
3.1) Cihaz Seçimleri

3.1.1) Isı Pompası

Isıtma Kapasitesi: 37,5 kW (@7°C Dış Hava Sıcaklığı, 45°C Su Sıcaklığı)

30 kW (@-2°C Dış Hava Sıcaklığı, 45°C Su Sıcaklığı)
21 kW (@-15°C Dış Hava Sıcaklığı, 45°C Su Sıcaklığı)
Soğutma Kapasitesi: 33,2 kW (@35°C Dış Hava Sıcaklığı, 12/7 Su Sıcaklığı Rejimi)
Isıtma Elektrik Gücü : 10,5 kW (@7°C Dış Hava Sıcaklığı, 45°C Su Sıcaklığı)
9,9 kW (@-2°C Dış Hava Sıcaklığı, 45°C Su Sıcaklığı)
9,1 kW (@-15°C Dış Hava Sıcaklığı, 45°C Su Sıcaklığı)
Soğutma Elektrik Gücü: 10,5 kW (@35°C Dış Hava Sıcaklığı, 12/7 Su Sıcaklığı Rejimi)
Elektrik Bağlantısı : 400 V / 3 + N / 50
Fan Adedi ve Elektrik Gücü : 2 x 0,37 kW
Kompresör Tipi: Vidalı tip, Ekonomizer ve Buhar Enjeksiyonlu
Pompa Gücü : 0,55 kW
Tank Kapasitesi : 180 lt
Genleşme Tankı : 5 lt
Elektrikli Isıtıcı Kapasitesi : 9 kW
Adet : 1

3.1.2) Sıcak Su Boyleri

Projede güneş kolektörlerinden gelen ısı enerjisini ve güneş enerjisinin yetmediği durumlarda
gerekli sıcak su ihtiyacını karşılamak için ısı pompasının da bağlanabileceği çift serpantinli
boyler kullanılacağı kabul edilmiştir. Elektrikli rezistans acil durumlar için bulundurulacaktır.

Kapasite : 200 lt
Tip : Çift serpantinli, çift cidarlı hijyenik dik tip boyler.
Adet : 1

3.1.3) Güneş Kollektörü

Proje kapsamında enerji verimliliğini artırmak için yerli piyasadaki üreticilerden karşılanacak
olan güneş kollektörlerinin özellikleri Ezinç firmasının hazırlamış olduğu küçük bir program
vasıtasıyla bulunmuştur. Hesaplamalar Ekim ayı için yapılmış olup, su sıcaklığı 50°C alınmıştır.
Toplam günlük su tüketimi 300 Lt olarak kabul edilmiştir.

Verim : 0.74
Net Alan : 2.1 m2
Adet : 2
Toplam Net Alan : 4.6 m2

10
Tablo 5 GÜNEŞ KOLLEKTÖRÜ SEÇİM TABLOSU

Bir Kollektörün Sistemin Toplam Hedeflenen Yakıt

Günlük Ürettiği Ürettiği Sabit Tasarruf Miktarı
Şebeke Solar Gerekli Karşılama
Su Kollektör Debide
Aylar Suyu Enerji Enerji Su Su Oranı
Tüketimi Enerji Sayısı Enerji Su
(°C) (kcal/m2) (kcal/gün) Miktarı Miktarı % kg/gün kg/ay
(lt/gün) (kcal/koll) (kcal/gün) Sıcaklığı
(lt/koll) (lt/gün)

Ocak 7,6 1643 300 12720 2426 57 5 4852 114 38 24 1 31

Şubat 6,1 2150 300 13170 3174 72 4 6348 144 48 27 1 28
Mart 6,3 3371 300 13110 4977 114 3 9954 228 76 39 1 31
Nisan 8,4 4145 300 12480 6119 147 2 12238 294 98 49 2 60
Mayıs 11,6 4893 300 11520 7224 188 2 14448 376 125 60 2 62
Haziran 15,5 5943 300 10350 8774 254 1 17548 508 170 74 2 60
Temmuz 18,7 6295 300 9390 9293 297 1 18586 594 198 81 2 62
Ağustos 20,6 5865 300 8820 8658 294 1 17316 588 196 78 2 60
Eylül 19,3 4721 300 9210 6970 227 1 13940 454 151 66 2 60
Ekim 16,7 2958 300 9990 4367 131 2 8734 262 87 46 1 31
Kasım 13,2 1823 300 11040 2691 73 4 5382 146 49 31 1 30
Aralık 10 1428 300 12000 2108 53 6 4216 106 35 24 1 31
Toplam 133562 240800
Yıllık toplam yakıt tasarruf miktarı 546 kg/yıl
Yıllık toplam yakıt tasarruf miktarı 605,7 TL/yıl
Yıllık toplam önlenen CO2 miktarı 8839 kg/yıl
 4) Yapıya Enerji ve İşletme Açısından Kazanç Sağlayacak Ek
Tesisat ve Çözümlerin İrdelenmesi ve Seçimi
Doğal Havalandırma

İnsanların yaşadıkları ortamdaki soludukları havanın özellikleri insanların konforu için

önemli bir parça olmaktadır. Yoğun bir şekilde insanlar tarafından kullanılan alanlarda
ve dış ortama penceresi olmayan kapalı hacimlerde özellikle hava değişimi önemli rol
oynamaktadır. Bu nedenle insanların yaşadığı hacimlerde taze hava ihtiyacı mekanik
yâda doğal yollarla sağlanmalıdır. Projemizde ele aldığımız yapının yapısal
özelliklerinden dolayı kanal dağıtımı ile taze hava sağlanamamaktadır.

Resim 7 Doğal havalandırma yoluyla havalandırma

Geçmiş dönemlerde yapılmış olan tarihi binaların büyük bir kısmı doğal havalandırma
ile havalandırılmakta ve yeni nesil tesisat içeren binalara göre daha verimli
çalışmaktadır. Gün geçtikçe enerji kullanımının maddi ve çevresel etkileri göz önüne
alındığında, doğal havalandırma daha çekici bir yöntem olarak öne çıkmaktadır. Uygun
iklim koşullarında ve yapılarda, doğal havalandırma mekaniğe alternatif olarak
kullanılabilir ve %10 ile %30 arasında enerji tüketiminde tasarruf sağlamaktadır.
Bu bilgiler ışığında projede ele aldığımız yapıda doğal havalandırmadan
faydalanılacaktır. Günlük sıcaklık değişiminin de ΔT=15,8 K gibi nispeten yüksek bir
değer olması gece yapılacak olan havalandırma sayesinde ısıl ataleti yüksek olan taştan
yapının soğutma yükünün ciddi oranda azalmasına sebep olacaktır. Doğal
havalandırma sonucu çatı arasındaki hacmin soğutulması soğutma yükünün azalmasına
ayrıca etki edecektir. Yapıda uygulanacak olan doğal havalandırma yarıkları kış
döneminde mümkün mertebe sızdırmayı engelleyecek şekilde kapatılması
sağlanacaktır. Servo motorlu açılır kapanır
menfezlerin kullanımı ile sistem istenildiği
taktirde tek bir kontrol paneli ile
yönetilebilecektir.

Yapının duvarları üzerinde doğal havalandırma

için yarıkların açılması uygulamada zor olduğu
için kapı ve pencerelerde gerekli değişikliklerle
hava geçişi sağlanacaktır. Yapıda doğal
havalandırmayı sağlayacak olan gerekli boşluklar
ve menfez yerleşimi uygulama çizimlerinde
gösterilecek ve doğal havalandırma yapılan
hesaplamalarda göz önüne alınacaktır.

Resim 8 Servo motor ile kumanda edilebilen menfez

13
Atık Su Yönetimi ve Isı Geri Kazanımı

Proje öneri raporunda daha önce belirtmiş olduğum duş sularından ısı geri kazanımı ile
ilgili detaylı bilgi ve araştırma sonuçlarını aktarmaya çalışıp en sonunda maliyet
konusunda bir analiz yapacağım.

Özellikle Amerika birleşik devletlerinde kullanma sıcak suyu üretiminin büyük bir
çoğunluğu elektrikli(konutsal kullanımda %45)2 veya gazlı ısıtıcılar ile yapılmaktadır.
Araştırmalar sonucunda 1995 yılında konutlarda kullanılan su ısıtıcılar toplamda 740
TWh enerji ve ticari işletmelerde su ısıtıcılar toplamda 320 TWh lık bir enerji
tüketmişlerdir.

Sadece ABD’de sıcak su enerjisinin ortalama %80-90 ‘ı, yani 955 TWh lik enerji
kanalizasyona drene edilmektedir.

Resim 10 Atık su geri kazanım ekipmanı, kesit

görüntüsü

Resim 9 Atık su ısı geri kazanım ekipmanı, yandan görünüş

Bu atık enerjiyi geri kazanmaya çalışan firmalar duşlardan gelen atık suları film ısı
transferi mekanizması (gravity falling-film heat exchange method) ile soğuk su
hatlarına ön ısıtma yapmayı sağlamışlardır. Bunu bakır pis su hattının etrafına yine
bakırdan imal boru demeti sararak yerine getirmişlerdir. Bu ısı transferi mekanizması
doğa kanunlarına dayanmaktadır; Yüzey gerilimi ve Drene edilen suyun yerçekiminden
dolayı dikey drenaj borularında aşağı doğru akan drenaj su filmlerinin oluşması. Yüzey
gerilimi akan suyun yayılmasını ve hızını 0,4 ile 1,2 m/s ye kadar kesmektedir ve 0,03-
0,2 l/s arası debilerinde film kalınlığını yaklaşık 300-685 mikron seviyelerinde olmasını
sağlamaktadır.

2
DOE Enerji Bilgi Birimi tarafından yapılan araştırma sonucunda,1995

14
Bu sayede yüksek miktarda ısı transferi oluşabilmektedir. Sıcak atık sular bu ısı
değiştiriciden geçerken pis su hattının yüzeyinde bir film şeridi oluşturur. Soğuk su
sarmal üzerinde akması sağlanacak şekilde yeniden yönlendirilir ve sonuçta düşen
drene su filmleriyle ısı transferi gerçekleşir. Bu sistemde hareketli bir parça
bulunmamaktadır. Sadece sıkı bir şekilde atık su borusuna sarmalanmış 1,9cm çapında
bakır bir borudan imal edilmektedir. Ünite 0,6 ile 1,5 m arası uzunluklarda olup,
mutlaka dik bir şekilde monte edilmelidir.

Akademik deneyler sonucunda ısı geri kazanımı ortalama olarak %34 seviyelerinde
ölçülmüştür. Soğuk su hattında ortalama 20°C lik bir artış gözlemlenmiştir.

Resim 11 Atık su ısı geri kazanım ekipmanlarının paralel bağlanması durumuna örnek

15
Geri Ödeme Süresinin Hesaplanması

Geri ödeme süresini hesaplamak için yapılan deneylerden çıkan ortalama sonuçları
kullanarak projemizdeki geri ödeme süresini bulabiliriz.

Yaklaşık 38°C sıcaklıktaki duş suyu deneysel çalışmalarda 11.1°C sıcaklığında giren
soğuk suyu 16,7°C ye çıkartabildiği sonucuna varılmıştır.

Duş için standartlardaki su kullanım miktarı 0,15 l/s (2,5gpm – 9 l/dak) , duş süresi
olarak ise 9 dakika alınmıştır. 4 kişilik bir aile için bir yıllık su tüketimini hesaplarsak;

9  !ş  'ş' ü$ ',%

= 9 1 4  365 = 118,260
 !ş ü$ % ∗ 'ş' '% )' '% ∗ )'

Soğuk su sıcaklığında 5 derecelik bir fark en kötü ihtimal göz önüne alarak yıllık enerji
tasarrufumuzu hesaplarsak;
- 234-

= 118,620 ./-  5 °1  1 °5∗- = 593,100 kcal/yıl

Sıcak su kaynağı olarak %100 verimli elektrikli bir ısıtıcı olacağını ele alırsak, 689.77
kWh/yıl değerinde bir enerji kazancı ortaya çıkacaktır.

Parasal değeri bu enerji kazancının ise 0,180195 TL/kWh birim fiyatından kolayca
hesaplanabilir;

ℎ 89
689.77  0,180195 = 124.29 89 /)'
)' ℎ

Ürünün yaklaşık ilk yatırım maliyeti 891 TL dir. Bu rakam üzerinden geri ödeme süresi
7.16 yıl çıkmaktadır.

16
Yapıda Kullanılan Su Değerinin Düşürülmesine Yönelik Çalışmalar

Yapıda su kullanımı olabilecek alanları sıralarsak;

a) Duş ve Banyolar
b) Lavabolar
c) Klozet Rezervuarları
d) Evyeler
e) Bahçe Sulama+

Duşlarda düşük debili duş başlığı kullanılmasıyla su tüketiminde %50 ye yakın

değerlerde azalmaya sebep olacaktır, doğru orantılı olarak sıcak su üretimi için gereken
enerjide azalacaktır.

Düşük debili duş başlıklarında su ile hava karıştırılarak su spreyinin hızı göreceli olarak
daha az debi ile artırılır. Su miktarı açısından insanlar üzerinde aynı psikolojik etkiyi

yaratacaktır.

Resim 12 Düşük akışlı duş başlığı (Low-Flow Showerhead)

Standart bir duş başlığı 0.15 l/s (2.5 gpm) lik bir debi sağlayacak şekilde
kullanılmaktadır. Düşük akışlı duş başlıklarında bu değer 0.0625 l/s (1 gpm) olmaktadır.
Bu sayede 1 yıl içinde

 :   !ş ü$ ;<
 = 0.15 − 0.0625  60  10 4  365 = 76.65
:  !ş ü$ % )' )'
=> ?@
Yıl bazında 76.65 ./-  3.238 => = 248.25 89’lik bir geri dönüş sağlayacaktır.

17
Aynı mantıkta yapılacak olan bir hesap mutfak evyesi için de yaklaşık olarak aynı değeri
verecektir.

Klozet rezervuarları ve klozetler yeni nesil daha az su tüketen modeller kullanılarak su

tüketiminde azalma kat be kat artacaktır. Klozetlerde yeni nesil rezervuarlar kişiye su
debisini seçebilecek şekilde tasarlanmaktadır. Daha az suya ihtiyaç duyulan durumlar
için kullanıcı rezervuarın düşük su miktarı sağlayan düğmesini kullanarak su miktarını
azaltmaktadır.

Üreticiler yeni bir ürün olarak susuz çalışan rezervuar üretmektedirler. Bu tür cihazların
kullanılması su tüketimini ciddi oranda azaltacaktır.

Lavabolarda fotoselli bataryaların kullanılması su tüketimini azaltma yönünde katkı

sağlayacaktır. Bu tür cihazlar için ilk yatırım maliyeti önemli bir unsur olarak öne
çıkmaktadır. Teknolojik bir ürün olduğu için ilk yatırım maliyetlerinin fazla olması geri
ödeme süresinin uzun olmasına sebep olmaktadır.

Bahçe sulama için kullanılacak suyun yağmur sularından sağlanması planlanmaktadır.

Evin bahçesi içine gömülecek olan yağmur suyu deposunda ki sular, istenildiği taktirde
bahçe sulamada kullanılabilecektir. Ayrıca lavabo ve duşlardan gelen suyun arıtılarak
rezervuarlarda kullanılması için ayrı bir depo ve arıtma sistemi olması planlanmaktadır.
Bu tür sistemler için fiyat teklifleri ektedir.

Resim 13 Yağmur suyunun yapıda ve bahçe sulamada kullanıma örnek

18
Resim 14 Gri Su Arıtma Sistem

19
 5) Yapının Yeni Nesil Tesisat Sistemleri ile Geleneksel Tesisat
Sistemleri Arasında Karşılaştırılması
Yapıda uygulanan yeni nesil tesisat sistemleri geleneksel sistemlerle karşılaştırılması
EnergyPlus simülasyon programı ve kullanılan yakıt miktarı karşılaştırılması ile
sağlanacaktır. Ayrıca yeni nesil az enerji, su ve elektrik tüketen ekipmanlar sayesinde
elde edilen tasarruf miktarıda belirlenecektir.

Design builder ile yapı modellemeye başlanılmadan önce yapı elemanlarının program
içerisine tanımlanması yapılmıştır.

Resim 15 Duvar Elemanın Design Builder da Tanımlanması

Yapı elemanlarının program içerisinde tanımlanmasıyla birlikte yapı genel olarak

program içerisinde modellenmesi sağlanmıştır. Tüm mahallerin farklı zon olarak
tanımlanması durumunda simülasyon süresinin uzun olması nedeniyle giriş, birinci ve
çatı katları ayrı birer zon olarak tanımlanmıştır. Gerekli aydınlatma ve cihaz yükleri,
mahal sıcaklıkları, kullanıcı aktivite seviyeleri, doğal havalandırma için bırakılması
düşünülen yarıklar ve HVAC sisteminin tanımı program içerisinde yapılarak
simülasyonlar gerçekleştirilmiştir. Simülasyonlar sonucunda elde edilen grafikler ekler
kısmında aylık yıllık ve günlük olarak verilmiştir.

20
Simülasyon sonuçları arasından CO2 üretimi karşılaştırması yapılarak yeni nesil ısı
pompalarının çevresel etkilerini göstermek üzere aşağıdaki grafikler eklenmiştir.

Grafik 1 Fuel-Oil yakıtlı kazan ile ısıtılması durumunda

Grafik 2 Elektrikli Isı Pompası ile ısıtılması durumunda

21
Grafiklerden de görüleceği üzere ısı pompası kullanımı durumunda yapının yıllık CO2
üretimi ciddi oranda azalmaktadır. Ayrıca aylık CO2 üretimini Tablo 6 da gösterilmiştir.
Tablo 6 C02 Üretimi Karşılaştırılması

CO2 Üretimi (kg)

Aylar Fuel-Oil Isı Pompası
Ocak 7192,94 6230,61
Şubat 6011,07 5398,69
Mart 6373,63 5916,39
Nisan 5429,22 5277,25
Mayıs 5806,21 5747,05
Haziran 6347,03 6329,89
Temmuz 6877,41 6877,41
Ağustos 6883,23 6883,23
Eylül 6083,1 6077,25
Ekim 5641,82 5489,92
Kasım 6130,29 5657,47
Aralık 6763,73 6057,31
Yapının ısıtma ve soğutma yükleri ısı pompası tarafından karşılanmıştır. Geleneksel
sistemlerin uygulanması durumunda yapıda fuel-oil ile çalışan bir kazan kullanılacak
olup, yapının soğutma ihtiyacı split klimalarla sağlanacaktır. Geleneksel split klimalarda
COP 2.5 ile 3 seviyesinde olup, fuel-oil yakıtlı kazanlarda verim %90 seviyelerindedir. Isı
pompaları ile karşılaştırılması durumunda verilen enerjiye karşılık alınan enerji
cinsinden ısı pompaları çok daha verimlidir. Projede kullanılan ısı pompasının ısıtma
verimi COP 3.57, soğutma verimi ise COP 3.16 olmaktadır. Bu değerler sıcaklık
verilerine göre artabilmektedirler.

Yapıda kullanılacak sirkülasyon pompaları frekans kontrollü olması durumunda enerji

açısından ciddi anlamda bir kazanç sağlanacaktır. Standart bir HVAC&R sisteminde
asenkron motorlu bir pompaya göre %80’e varan oranda enerji tasarrufu
sağlanabilmektedir.3

Proje kapsamındaki yapıda sirkülasyon pompaları frekans kontrollü ve enerji tüketimini

azaltacak donanıma sahip modeller seçilmiştir. Döşemeden ısıtma ve fan coillerde
kullanılan pompa frekans konvertörlü olup, kullanma suyu sirkülasyon pompası ise
zaman ayarı ve sıcaklık sensörü özelliklerini içermektedir.

3
Frekans Konvertörü ve Enerji verimliliği, CentraLine, Honeywell

22
Yapının ihtiyacı olan kullanma sıcak suyu üretimi için ısı pompası kullanılacak olup
sistemi desteklemek amacıyla güneş kollektörleri bağlanmıştır. Güneş kollektörlerinde
su dolaşımını sağlamak için kullanılacak olan pompanın enerjisi yine çatı yüzeyinde
bulunan fotovoltaik paneller ile sağlanacaktır.(Bkz.Resim 16) Bu sayede gün içinde uzun
süreli çalışacak olan güneş enerjisi sirkülasyon pompasının enerji tüketimini karşılamış
olacaktır. Yapının çatısına yerleştirilen paneller binanın elektrik sistemine bağlantısı
sağlanarak ayrıca yapının elektrik enerji ihtiyacını gidermek amacıyla yapıda
kullanılması sağlanacaktır.

Resim 16

İçme suyu tedariği dünyanın en hayati ihtiyaç kaynaklarından biridir. İçme suyunun
kirliliği ve sınırlı bir kaynak oluşu başka su kaynakları aramamız gerektiği gerçeğini
gözler önüne sermektedir.Herkesin alabileceği bu küçük önlemler ile su tedariğini daha
basit bir hale getirebiliriz. Şimdiye kadar yaşadığımız tecrübelerde de görüldüğü gibi
yağmur suyunun geri kazanım sistemi ile yağmur suyu kazanılarak, su çeşitli uygulama
alanlarında etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Yağmur suyu ve atık su kullanımı için
kullanılacak arıtma sisteminden elde edilen gri su sayesinde yapının kullanmış olduğu
su miktarında %50ye varan oranlarda tasarruf sağlanacaktır.

23
 Grafik 3 de görüldüğü gibi
yağmur suyu ana hat suyuna ek
olarak kullanıldığında ev
tüketiminde kullanılan suyun
yaklaşık % 50'sini yağmur suyu
ile karşılanabilinmektedir. Kurak
günlerde bile bu su bir çok
maksatla uygun bir şekilde
kullanılabilir.

Grafik 3

24