Professional Documents
Culture Documents
Antenna Guide
Antenna Guide
WiFi
Ποια κεραία να επιλέξω; Τι πρέπει να γνωρίζω; Τι πρέπει να προσέξω;
Σωκράτης Πανουσίου (socrates.. @.. awmn.net)
Περιεχόμενα
Το παρόν κείµενο αποτελεί έναν πρακτικό οδηγό > Τι είναι κεραία; Ορισμός
> Κατηγοριοποίηση Κεραιών
επιλογής κεραιών για εξωτερικές συνδέσεις στις ISM
> Λειτουργία: Λήψη/Εκπομπή
µπάντες 2,4 και 5GHz. Ο όρος “πρακτικός” > Κατευθυντικές–Πολυκατευθυντικές
> Παραβολικές Κατευθυντικές
χρησιµοποιείται επειδή πέρα από την θεωρεία, ο οδηγός > Waveguides, Yagi και Panel
> Omni, Sector: Πολυκατευθυντικές
βασίζεται στην εµπειρία που έχει αποκοµιθεί από την > Sectorized Omni
> Ηλεκτρικά Χαρακτηριστικά Κεραιών
υλοποίηση-ανάπτυξη ενός Μητροπολιτικού Ασύρµατου > Κεντρική Συχνότητα
> Διάγραμμα ακτινοβολίας
Δικτύου µεγάλης κλίµακας, του AWMN (Athens Wireless
> Κατευθυντικότητα, gain και dB
Metropolitan Network). > Side/back Lobes, F/B Ratio
> Πόλωση
> Σύνθετη Αντίσταση (Impedance)
> Μέγιστη Ισχύ
Στον οδηγό θα αναφερθούµε µε απλά λόγια σε βασικές > Απόδοση (Efficiency)
> Μηχανικά Χαρακτηριστικά Κεραιών
έννοιες και τα χαρακτηριστικά συνηθισµένων µοντέλων > Φυσικό Μέγεθος
> Ποιότητα Κατασκευής
κεραιών. Σε αντίθεση µε άλλα παρόµοια κείµενα σχετικά
> Στήριξη
µε κεραίες, δεν θα επικεντρωθούµε σε µαθηµατικούς > Στόχευση
> Ασφάλεια
τύπους και σχεδιαστικές λεπτοµέρειες, που µπορούν να > Όρια Εκπομπής
> Αντικεραυνική Προστασία
κάνουν τα απλά πράγµατα να φαίνονται πολύπλοκα και > Σχεδίαση & Ασφάλεια Συνδέσεων
> Επίλογος
αφορούν περισσότερο την σχεδίαση-κατασκευή παρά την
επιλογή κεραιών.
Στο τέλος...
Εικ. 2: Ένα δίπολο µε κεντρική συχνότητα την 2,45GHz (µήκος κύµατος λ=122mm)
Παραβολικές Κατευθυντικές
Οι Yagi ή Yagi-Uda πήραν το όνοµά τους από το ιαπωνικό δίδυµο που τις
πρωτοκατασκεύασε, Hidetsugu Yagi και Shintaro Uda. Χαρακτηριστικό τους
είναι τα ζεύγη στοιχείων που σχηµατίζουν την µορφή ‘ψαροκόκαλου’ και
τις συναντάµε συχνά στις κεραίες λήψης τηλεοπτικών σηµάτων. Όπως
φαίνεται και στην εικόνα [εικ. 6] όπου εµφανίζεται µια τυπική Yagi 7
στοιχείων τα στοιχεία της Yagi είναι τριών ειδών, το ενεργό στοιχείο, ο
ανακλαστήρας και οι οδηγοί.
Εικ. 6: Το µοναδικό στοιχείο που έχει σύνδεση µε την ραδιοσυσκευή είναι το Εν. Στοιχείο
Μόνο το ένα είναι ενεργό στοιχείο (driving element) και είναι
συνδεδεµένο απευθείας µε την γραµµή τροφοδοσίας. Τα άλλα δύο
προσδίδουν στην κατευθυντικότητα της κεραίας. Όσο περισσότερα στοιχεία
έχει η κεραία τόσο πιο κατευθυντική είναι. Οι yagi κεραίες που
προορίζονται για WiFi συνδέσεις είναι πιο µικρές από αυτές που
προορίζονται για λήψη τηλεοπτικού σήµατος και συνήθως περιβάλλονται
από ένα πλαστικό προστατευτικό περίβληµα έτσι ώστε να διατηρούν την
απόδοση τους σταθερή χωρίς να επηρεάζονται από φθορές που
προκύπτουν από µακροχρόνια έκθεση σε εξωτερικές συνθήκες (όπως πχ η
υγρασία). Συνήθως προτιµούνται λόγω του σχήµατος τους εκεί που δεν
υπάρχει µεγάλη επιφάνεια στήριξης.
Τα panel είναι συνήθως επίπεδα και έχουν µικρό σχετικά πάχος. Είναι
ιδιαίτερα διακριτικά και επιλέγονται ακόµα και για εσωτερικές συνδέσεις ή
για τοποθετήσεις κατευθείαν πάνω σε τοίχο.
Παγκατευθυντικές - Πολυκατευθυντικές.
Διάγραµµα Ακτινοβολίας
Όλες οι κεραίες έχουν συγκεκριµένο τρόπο για το πως εκπέµπουν (άρα και
το πως λαµβάνουν) στον χώρο. Εποµένως είναι σηµαντικό όταν θέλουµε
να επιλέξουµε µια κεραία να εξετάσουµε το διάγραµµα ακτινοβολίας της
στον χώρο (ή αλλιώς πρότυπο εκποµπής – radiation pattern - aperture),
το οποίο µας δίνει µια γρήγορη εικόνα σχετικά µε το πως συµπεριφέρεται η
κεραία [εικ. 7]. Για την ευκολία µας η ανάλυση του τρισδιάστατου
διαγράµµατος ακτινοβολίας αναλύεται σε δύο διαστάσεις κάθετα
(vertical/elevation ή E-Plane) και οριζόντια (horizontal/azimuth ή H-Plane)
συνθέτοντας αντίστοιχα, το κάθετο και το οριζόντιο διάγραµµα
ακτινοβολίας [εικ. 8].
Εικ. 7: 3d διαγράµµατα κεραιών στον χώρο. Sector (πάνω), Grid parabolic (κάτω
δίπολου
Αυτή η αναπαράσταση βολεύει περισσότερο στην σύγκριση δύο κεραιών
µεταξύ τους, αφού φαίνεται καλύτερα η διαφορά του gain τους, άρα και
της απόστασης που µπορούν να καλύψουν µε συγκεκριµένη στάθµη
σήµατος και µάλιστα σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Επίσης µπορούµε να
συγκρίνουµε την επίδραση που θα έχει µια µετατροπή στην ίδια την
κεραία. [εικ. 9]
Εικ. 10: Όσο πιο πολλά dBi είναι µια omni τόσο πιο επίπεδο γίνεται το διάγραµµα
Όσο πιο κατευθυντική είναι η κεραία τόσο πιο µακριά µπορεί να εκπέµψει
στην ίδια στάθµη ισχύος από το ράδιο. Το πόσο κατευθυντική είναι µια
κεραία φαίνεται στα χαρακτηριστικά της µε δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι η
ένδειξη της απολαβής της κεραίας (gain), που συνήθως µετριέται βάση
µιας γνωστής τιµής είτε σε λογαριθµικές µονάδες dBi (deciBel over isotrop)
είτε σε dBd (deciBel over dipole). Τα dBi της κεραίας καθορίζονται από το
gain που έχει, συγκριτικά µε µια ιδανική κεραία η οποία έχει µηδενικό gain
και λέγεται isotropic dipole antenna (δεν υπάρχει, δεν µπορεί να
κατασκευαστεί, αλλά είναι χρήσιµη εργαστηριακά ως σηµείο αναφοράς
στους υπολογισµούς µας). Τα dBd καθορίζονται και αυτά όπως τα dBi αλλά
ως σηµείο αναφοράς αντί για την ισοτροπική κεραία χρησιµοποιείται το
δίπολο του Hertz. Η προσεχτική παρατήρηση στο πως αναγράφεται η
απολαβή είναι σηµαντική αφού 2dB λιγότερο είναι περίπου 65%
χαµηλότερη ισχύ προς το σηµείο µε την µέγιστη κατευθυντικότητα. Η
µετατροπή ωστόσο των dBd σε dBi είναι εύκολη και δεν έχουµε παρά να
αφαιρέσουµε 1.76 µονάδες από τα dBd. Για παράδειγµα η
κατευθυντικότητα µιας κεραίας η οποία έχει gain 30 dBd είναι ίδια µε µια
κεραία που έχει κατευθυντικότητα 28.24 dBi. Εκτός αν έχει ειπωθεί
διαφορετικά το gain µιας κεραίας µετριέται στον κύριο λοβό (mainlobe ή
mainbeam) του διαγράµµατος ακτινοβολίας της. Κύριος λοβός όπως
φαίνεται και στην [εικ. 11] είναι το διακριτό τµήµα στο διάγραµµα
ακτινοβολίας, που ορίζεται από το µέγιστο gain της κεραίας και δύο
σηµαντικά ελάχιστα δεξιά και αριστερά. Ο δεύτερος τρόπος υπολογισµού
της κατευθυντικότητας µια κεραίας είναι το έυρος δέσµης (θ=
beamwidth) στον οριζόντιο και στον κάθετο άξονα του κύριου λοβού της
κεραίας, που ορίζεται από τα σηµεία τοµής στον κύριο λοβό στη µισή τιµή
ισχύος (-3dB) [εικ. 11]. Το εύρος δέσµης µετράται σε µοίρες ανάµεσα σε
δύο σηµεία, γνωστά ως σηµεία µισής ισχύος, στις δύο πλευρές από το
σηµείο µέγιστης έντασης σήµατος. Όσο µικρότερο είναι το εύρος δέσµης
τόσο πιο κατευθυντική είναι η κεραία και το αντίθετο. Το εύρος δέσµης
είναι συγκριτικά µικρότερο όσο υψηλότερη είναι η κεντρική συχνότητα.
Στο παράρτηµα που συνοδεύει τον τρέχοντα οδηγό µπορείτε να δείτε τα
διαγράµµατα ακτινοβολίας και την κατευθυντικότητα κάποιων
χαρακτηριστικών τύπων κεραιών.
Πόλωση [q5]
Ο τρόπος που γίνεται η µετάδοση των ηλεκτροµαγνητικών κυµάτων στο
χώρο από τις κεραίες, χαρακτηρίζει την πόλωση τους. Το είδος της
πόλωσης καθορίζεται από το επίπεδο (E-Plane) που κινείται η ηλεκτρική
συνιστώσα του ηλεκτροµαγνητικού σήµατος (υπάρχει και µαγνητική
συνιστώσα η οποία όµως δεν καθορίζει την πόλωση [εικ. 12]).
Σηµειώστε ότι πολλές φορές επιθυµούµε να βάλουµε πόλωση στα δύο άκρα
των κεραιών µας η οποία θα υποβαθµίζει στο µέγιστο το σήµα που
προέρχεται από µια ξένη τρίτη πηγή που µας δηµιουργεί θόρυβο.
Μέγιστη Ισχύ
Οι εργοστασιακές κεραίες είναι δοκιµασµένες µέχρι µια συγκεκριµένη
µέγιστη ισχύ η οποία είναι συνήθως 50 µε 100 Watt. Οι τιµές αυτές είναι
αρκετά µεγάλες για να αποτελέσουν κριτήριο επιλογής µιας κεραίας από
την άποψη ότι τα όρια εκποµπής για εξωτερικές κεραίες WiFi είναι πάρα
πολύ χαµηλά. Η αναγραφή του µέγιστου ορίου είναι υποχρεωτικός για
κάθε κατασκευαστή και για χρήση πέρα του ορίου δεν εγγυούνται την
σωστή λειτουργία της κεραίας.
Απόδοση (Efficiency)
Η απόδοση κεραίας καθορίζει το ποσοστό του σήµατος που συλλαµβάνεται
από το σύστηµα κεραίας. Οι τυπικές ποσοστιαίες αποδόσεις κυµαίνονται
από 40 (χαµηλή) έως 70 (υψηλή) τοις εκατό. Ο παράγοντας αυτός
προσδιορίζει το ποσοστό της ανακλώµενης ισχύος που συγκεντρώνεται στο
σηµείο εστίασης.
Στήριξη [q7]
Η ποιότητα κατασκευής µιας κεραίας κρίνεται κατά ένα µεγάλο ποσοστό
από την βάση στήριξή της η οποία θα πρέπει να είναι αρκετά γερή ώστε να
κρατάει την κεραία σταθερή ακόµα και σε ακραίες καιρικές συνθήκες.
Επιπλέον θα πρέπει να είναι εύκολη στην τοποθέτηση της πάνω στον ιστό
(ή σε τοίχο) και να διευκολύνει την ρύθµιση της οριζόντιας και κάθετης
κλήσης της κεραίας. Πολλές φορές χρησιµοποιούνται για κάτοπτρο offset
“δορυφορικά” πιάτα και θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο downtilt
της βάσης τους, αφού πολλά από αυτά δεν έχουν κατασκευαστεί για
επίγειες συνδέσεις άρα δεν επιτρέπουν µεγάλο downtilt. Σε πιο
εξειδικευµένες κατασκευές υπάρχει η δυνατότητα αλλαγής της γραµµικής
πολικότητας µιας κεραίας, απλά στηρίζοντας την στην κατάλληλη θέση.
Στόχευση
Όσο πιο στενή είναι η δέσµη εκποµπής (µεγάλη κατευθυντικότητα) τόσο
πιο δύσκολή είναι η σωστή στόχευση µιας κεραίας. Ειδικά σε περιπτώσεις
στόχευσης σηµείου µε σηµείο σε µεγάλες αποστάσεις έστω και η πιο µικρή
απόκλιση µπορεί να υποβαθµίσει αρκετά την στάθµη του σήµατος. Αξίζει
εποµένως να αφιερώσετε αρκετό χρόνο ώστε να επιτύχετε την βέλτιστη
στόχευση. Καλό είναι να υπάρχουν τουλάχιστον δύο άτοµα κατά την
διαδικασία της στόχευσης όπου ο ένας θα βλέπει την στάθµη του σήµατος
και ο άλλος θα κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις στην στόχευση της
κεραίας στον οριζόντιο και κάθετο άξονα. Μερικές κεραίες επιτρέπουν πιο
εύκολη στόχευση από άλλες. Πχ είναι πολύ πιο εύκολη η στόχευση στις
prime focus παραβολικές από ότι στις offset. Προσοχή πρέπει να δοθεί
ώστε να ταιριάζει απόλυτα η πολικότητα στα δύο άκρα της ζεύξης.
Ασφάλεια
Όρια Εκποµπής
Τα νόµιµα όρια συνολικής εκποµπής EIRP στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι τα
20dB ή 100mW είτε έχουµε κατευθυντική σύνδεση είτε πολυκατευθυντική.
Στην περίπτωση που το EIRP είναι µεγαλύτερο τότε δεν υπάρχει
συµµόρφωση µε την Ευρωπαϊκή Οδηγία 1999/5/EC ή την σύσταση CEPT
Rec 70.03 η και τα δύο. Σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες απαιτείται έγκριση για
χρήση σε εξωτερικές συνδέσεις (Ιταλία, Λιθουανία) απαιτούν έγκριση από τις
εθνικές ρυθµιστικές αρχές για χρήση σε εξωτερικές συνδέσεις ή περιορίζεται η
χρήση σε πιο µικρό φάσµα συχνοτήτων (Γαλλία).
Αντικεραυνική Προστασία
Το κεραία µας είναι εκτεθειµένη σε στατικά φορτία και επαγωγικά ρεύµατα
από κεραυνούς που πέφτουν κοντά.
Επίλογος
Η σηµασία της κεραίας για µια απροβληµάτιστη ζεύξη είναι σηµαντικότατη.
Κάθε εφαρµογή είναι διαφορετική και θέλει ξεχωριστή αντιµετώπιση και
αξιολόγηση για την καλύτερη επιλογή µας. Θα πρέπει να συνυπολογίσουµε
όλα τα κριτήρια δίνοντας ιδιαίτερη σηµασία στην ασφάλεια, στα µηχανικά
και στα ηλεκτρικά χαρακτηριστικά της κεραίας. Πρώτα εποµένως
καταγράφουµε τις ανάγκες µας και επιλέγουµε τις κεραίες που µας
καλύπτουν. Σηµειώστε ότι όσον αφορά τις ζεύξεις θα πρέπει πάντα να
έχουµε στο νου και το άλλο άκρο της ζεύξης καθώς επίσης θα πρέπει να
γνωρίζουµε τις συνθήκες που επικρατούν. Για παράδειγµα, ακραία καιρικά
φαινόµενα, όπως ο εξαιρετικά δυνατός αέρας, µπορούν να µας
υπαγορεύσουν τον τύπο της κεραίας που θα χρησιµοποιήσουµε ή τον
τρόπο στήριξης της.
Further Reading και Βιβλιογραφία…
www.wikipedia.org (antenna:radio)
Cellular antennas & The mysteries of the Gain? (By David Benchoam)
http://www.benelec.com.au/technical/cellular_antennas.htm