Tröôøng Cao ñaúng ngheà soá 8 – Boä quoác phoøng

Baøi 1

TOÅNG QUAN VEÀ TIN HOÏC - MAÙY TÍNH VAØ HEÄ ÑIEÀU HAØNH

PHAÀN I. NHAÄP MOÂN TIN HOÏC

I. KHAÙI NIEÄM VEÀ TIN HOÏC
Tin hoïc (Informatics) laø ngaønh khoa hoïc chuyeân nghieân cöùu veà vieäc thu thaäp, toå
chöùc, quaûn lyù, xöû lyù döõ lieäu (Data) vaø kieát xuaát thoâng tin (Information) vôùi söï hoã trôï
cuûa maùy tính (Computer).
II. DÖÕ LIEÄU – THOÂNG TIN VAØ CHU TRÌNH XÖÛ LÍ
1. Khaùi nieäm veà Döõ lieäu (Data):
Döõ lieäu laø vaät lieäu thoâ mang thoâng tin. Döõ lieäu sau khi taäp hôïp laïi vaø xöû lyù seõ cho
ra thoâng tin. Hay noùi caùch khaùc döõ lieäu laø nguoàn goác, laø vaät mang thoâng tin.
Trong thöïc teá, döõ lieäu coù theå laø:
- Tín hieäu vaät lyù.
- Tín hieäu ñieän.
- Tín hieäu soùng ñieän – töø.
- Tín hieäu aùnh saùng.
- Tín hieäu aâm thanh…
2. Khaùi nieäm veà Thoâng tin (Information):
Thoâng tin laø khaùi nieäm tröøu töôïng moâ taû nhöõng gì ñem laïi hieåu bieát, nhaän thöùc cho
con ngöôøi cuõng nhö caùc sinh vaät khaùc. Thoâng tin toàn taïi khaùch quan. Thoâng tin coù theå
taïo ra, phaùt sinh, truyeàn ñi, löu tröõ, choïn loïc. Thoâng tin cuõng coù theå bò meùo moù, sai leäch
ñi do nhieãu taùc ñoäng hoaëc do ngöôøi xuyeân taïc…
3. Quy trình xöû lyù thoâng tin:
Moïi quy trình xöû lyù thoâng tin baèng maùy tính hay baèng con ngöôøi ñeàu thöïc hieän
theo moät chu trình sau:
VAØO – XÖÛ LYÙ – RA VAØ LÖU TRÖÕ
(Input – Processing – Output anh Storage)
Quy trình naøy coù theå toùm taét ngaén goïn nhö sau:
Tröôùc tieân baïn ñöa döõ lieäu vaøo ñaàu vaøo (Input). Sau ñoù maùy tính hay chính baûn
thaân baïn seõ thöïc hieän quaù trình xöû lí (Processing) ñeå ruùt ra thoâng tin (Information).
Thoâng tin ñöôïc ñöa ra döôùi daïng döõ lieäu ra. Ngoaøi ra, döõ lieäu vaøo vaø ra cuõng nhö quy
trình xöû lí ñeàu caàn phaûi löu tröõ laïi ñeå duøng tieáp cho laàn sau.

DÖÕ LIEÄU VAØO XÖÛ LÍ DÖÕ LIEÄU RA

INPUT PROCESSING OUTPUT

LÖU TRÖÕ (STORAGE)

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -1-

 Giaùo trình Tin hoïc caên baûn

PHAÀN II. CAÁU TRUÙC MAÙY TÍNH

I. PHAÀN CÖÙNG – PHAÀN MEÀM

1. Phaàn cöùng (Hardware):
Laø heä thoáng caùc maïch ñieän, caùc linh kieän ñieän töû caáu taïo neân maùy tính vaø moät soá
caùc thieát bò khaùc coù lieân quan ñöôïc söû duïng trong lónh vöïc Tin hoïc.
1.1. Boä xöû lyù trung taâm (Central Processing Unit – CPU): Duøng ñeå ñieàu khieån vaø
tính toaùn.
1.2. Boä nhôù trong vaø boä nhôù ngoaøi:
a- Boä nhôù trong:
- ROM (Read Only Memory): laø boä nhôù do haõng saûn xuaát taïo ra, chuùng ta chæ söû
duïng maø khoâng ñöôïc pheùp ghi hay xoaù.
- RAM (Random Access Memory): laø boä nhôù coù theå ghi, ñoïc trong quaù trình laøm
vieäc. Khi taét maùy boä nhôù RAM seõ töï ñoäng xoaù heát döõ lieäu.
b- Boä nhôù ngoaøi:
Goàm caùc loaïi: Ñóa meàm (Floppy Disk), ñóa cöùng (Hard Disk), ñóa CD_ROM…

1.3. Caùc thieát bò ngoaïi vi:

a- Thieát bò nhaäp (Input Device)
- Baøn phím (Key Board).
- Chuoät (Mouse).
- Maùy queùt (Scanner).
b- Thieát bò xuaát (Output Device)
- Maøn hình (Monitor).
- Maùy in (Printer).

2. Phaàn meàm (Software):

Laø heä thoáng caùc chöông trình duøng ñeå ñieàu khieån maùy tính, nhaèm phuïc vuï caùc nhu
caàu cho con ngöôøi.
Ví duï: Microsoft Word, Microsoft Excel, CorelDraw, PhotoShop, AutoCad…

II. CAÙCH SÖÛ DUÏNG CHUOÄT – BAØN PHÍM

1. Chuoät (Mouse):
- Click : Nhaép chuoät traùi 1 laàn.
- Double-click : Nhaép chuoät traùi hai laàn lieân tieáp.
- Right-click : Nhaép chuoät phaûi.
- Click anh Drag: Nhaép chuoät traùi taïi ñoái töôïng, giöõ vaø reâ sang vò trí khaùc.

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -2-

 Tröôøng Cao ñaúng ngheà soá 8 – Boä quoác phoøng
2. Baøn phím (Keyboard):
Moät soá phím thoâng duïng:
Phím Coâng duïng
Capslock Taét/môû cheá ñoä goõ chöõ in Hoa
Shift In ra kyù töï treân nhöõng phím coù 2 kyù töï
Backspace Xoaù luøi caùc kyù töï sang traùi taïi vò trí con troû
Delete Xoaù caùc kyù töï taïi vò trí con troû
Enter Xuoáng doøng, keát thuùc moät coâng vieäc hoaëc thöïc hieän moät coâng vieäc.

PHAÀN III. HEÄ ÑIEÀU HAØNH WINDOWS XP

Heä ñieàu haønh laø heä thoáng chöông trình ñieàu khieån moïi hoaït ñoäng cuûa maùy tính, quaûn
lyù caùc thieát bò vaø ñieàu phoái caùc chöông trình. Toå chöùc vaø quaûn lyù döõ lieäu trong maùy tính.
Heä ñieàu haønh giöõ vai troø trung gian trong söï giao tieáp giöõa con ngöôøi vaø maùy tính.

I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG

- Desktop: laøm neàn cho caùc öùng
duïng treân Windows vaø chöùa
moät soá caùc bieåu töôïng (Icon).

Desktop
- Icon: laø bieåu töôïng cuûa moät
chöông trình öùng duïng.
- Taskbar: thanh hieån thò caùc
chöông trình ñang chaïy.
- Start Button: duøng ñeå môû Start
Menu (khôûi ñoäng caùc öùng
duïng).

II. KHÔÛI ÑOÄNG ÖÙNG DUÏNG

) Treân Desktop: Double-click vaøo bieåu töôïng (Icon) treân Desktop hoaëc
) Treân StartMenu: Click vaøo nuùt Start Ö Program Ö Choïn öùng duïng caàn khôûi ñoäng.
III. LAØM VIEÄC TREÂN DESKTOP
1. Saép xeáp caùc bieåu töôïng (Icon):
) Click chuoät phaûi vaøo vuøng troáng treân Desktop
- Choïn Arrange Icons By Ö Choïn caùch saép xeáp:
Name : saép xeáp theo teân
Size : saép xeáp theo kích thöôùc
Type : saép xeáp theo kieåu
Date : saép xeáp theo ngaøy thaùng
Auto Arrange: töï ñoäng saép xeáp.

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -3-

 Giaùo trình Tin hoïc caên baûn
2. Taïo Shortcut:
- Click chuoät phaûi vaøo vuøng troáng treân Desktop
- Choïn New Ö Shortcut
- Aán nuùt Browser ñeå choïn teân taäp tin chöông trình
- Sau khi choïn xong aán Next, roài nhaäp teân cho Shortcut
- Aán Finish ñeå keát thuùc.
IV. THOAÙT KHOÛI WINDOWS
- Thoaùt taát caû caùc chöông trình ñang chaïy.
- Click nuùt Start Æ Turn Off Computer…
+ Turn Off : Taét maùy tính.
+ Restart : Khôûi ñoäng laïi maùy tính.
+ Cancel : Huyû boû leänh.

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -4-

 Tröôøng Cao ñaúng ngheà soá 8 – Boä quoác phoøng
Baøi 2

QUAÛN LYÙ THÖ MUÏC - TAÄP TIN BAÈNG WINDOWS EXPLORER

I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG

1. Khôûi ñoäng Windows Explorer:
) Môû Start Menu Ö Programs Ö Accessories Ö Windows Explorer hoaëc
) Right-click vaøo bieåu töôïng My Computer Ö Explorer.

Cöûa soå traùi Cöûa soå phaûi

2. Cöûa soå öùng duïng:
- Cöûa soå traùi: Hieån thò caáu truùc caây thö muïc (Folder).
- Cöûa soå phaûi: Hieån thò caùc thö muïc vaø caùc taäp tin (File).
- Daáu + phía tröôùc thö muïc duøng ñeå trieån khai nhaùnh con.
- Daáu ) phía sau thö muïc duøng ñeå thu goïn nhaùnh con.
3. Thay ñoåi cheá ñoä hieån thò:
) Vaøo menu View Æ choïn:
- Large Icons : Hieån thò daïng bieåu töôïng lôùn.
- Small Icons : Hieån thò daïng bieåu töôïng nhoû.
- List : Lieät keâ theo daïng danh saùch.
- Details : Hieån thò thoâng tin chi tieát hôn.
II. QUAÛN LYÙ THÖ MUÏC – TAÄP TIN
1. Choïn nhieàu ñoái töôïng:
- Choïn caùc ñoái töôïng lieân keát nhau: Choïn ñoái töôïng ñaàu tieân, aán giöõ phím Shift vaø
choïn ñoái töôïng cuoái.
- Choïn caùc ñoái töôïng khoâng lieân tieáp: Aán giöõ phím Ctrl trong khi choïn caùc ñoái töôïng.
- Choïn taát caû caùc ñoái töôïng: Choïn ñoái töôïng baát kyø roài aán toå hôïp phím Ctrl + A.

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -5-

 Giaùo trình Tin hoïc caên baûn
2. Taïo thö muïc (Folder):
- Môû thö muïc caàn taïo thö muïc con
- Choïn leänh File Ö New Ö Folder
- Nhaäp teân thö muïc caàn taïo
- Aán phím Enter ñeå keát thuùc taïo.
3. Taïo taäp tin (File):
- Môû thö muïc caàn taïo taäp tin
- Choïn leänh File Ö New Ö Choïn daïng File caàn taïo
Ví duï: + Microsoft Word Document: Taïo taäp tin vaên baûn
+ Bitmap Image: Taïo taäp tin hình veõ
- Nhaäp teân taäp tin vaø Enter
- Double-click vaøo taäp tin ñeå soaïn thaûo noäi dung.
4. Xoaù thö muïc hoaëc taäp tin:
- Choïn thö muïc caàn xoaù
- Choïn leänh File Ö Delete
- Choïn Yes ñeå xoaù, choïn No ñeå khoâng xoaù.
5. Ñoåi teân thö muïc hoaëc taäp tin:
- Choïn thö muïc caàn ñoåi teân
- Choïn leänh File Ö Rename (F2)
- Nhaäp teân môùi
- Aán phím Enter ñeå keát thuùc.
6. Di chuyeån thö muïc hoaëc taäp tin:
- Choïn thö muïc caàn di chuyeån
- Choïn leänh Edit Ö Cut (Ctrl + X)
- Choïn nôi caàn di chuyeån thö muïc
- Choïn leänh Edit Ö Paste (Ctrl + V).
7. Sao cheùp thö muïc hoaëc taäp tin:
- Choïn thö muïc caàn sao cheùp
- Choïn leänh Edit Ö Copy (Ctrl + C)
- Choïn nôi caàn sao cheùp thö muïc
- Choïn leänh Edit Ö Paste (Ctrl + V).
8. Thieát laäp thuoäc tính cho ñoái töôïng:
- Choïn ñoái töôïng caàn thieát laäp thuoäc tính
- Choïn leänh File Ö Properties
- Ñaùnh daáu vaøo thuoäc tính caàn thieát laäp taïi khung Attributes:
Read Only: Thuoäc tính chæ ñoïc.
Hidden : Thuoäc tính aån.
Archive : Thuoäc tính löu tröõ.
- Aán nuùt Ok ñeå thieát laäp.

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -6-

 Tröôøng Cao ñaúng ngheà soá 8 – Boä quoác phoøng
Baøi 3

ÑOÀ HOAÏ TRONG WINDOWS (PAINT)

Paint laø chöông trình ñoà hoaï trong Windows giuùp ngöôøi söû duïng taïo hoaëc söûa ñoåi
caùc hình aûnh. Baïn coù theå duøng chöông trình naøy ñeå taïo caùc hình aûnh ñôn giaûn hoaëc
phuùc taïp. Ngoaøi ra coù theå duøng Paint ñeå chænh söûa caùc hình aûnh ñöôïc taïo ra töø moät
chöông trình naøo ñoù.
I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG
1. Khôûi ñoäng Paint:
) Click vaøo nuùt Start Ö Programs Ö Accessories Ö Paint.
2. Maøn hình laøm vieäc:

Caùc coâng cuï veõ

VUØNG VEÕ
Baûng maøu

3. Taét / Môû caùc thanh coâng cuï:

) Choïn View Ö choïn:
Tool box: Thanh coâng cuï veõ.
Color box: Hoäp maøu veõ.
Status bar: Thanh traïng thaùi.
Text toolbar: Thanh ñònh daïng vaên baûn.
4. Moät soá coâng cuï veõ:
Hình Teân goïi Chöùc naêng
Free-Form Select Choïn hình theo hình daïng tuyø yù.
Select Choïn hình theo daïng hình chöõ nhaät hoaëc hình vuoâng.
Eraser Taåy xoaù hình.
Fill With Color Toâ maøu vuøng kheùp kín.
Pick Color Laáy maãu maøu trong moät hình baát kyø.

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -7-

 Giaùo trình Tin hoïc caên baûn
Magnifier Phoùng to, thu nhoû moät phaàn cuûa hình.
Pencil Veõ ñöôøng neùt töï do.
Brush Coï veõ.
Aribrush Taïo hieäu öùng phun maøu.
Text Nhaäp vaên baûn vaøo vuøng veõ.
Line Veõ ñöôøng thaúng.
Curve Veõ ñöôøng cong.
Rectangle Veõ hình vuoâng hoaëc hình chöõ nhaät.
Polygon Veõ hình ña giaùc.
Ellipse Veõ hình troøn hoaëc hình ellipse.
Round Rectangle Veõ hình vuoâng hoaëc hình chöõ nhaät coù 4 goùc troøn.
II. THAO TAÙC VÔÙI HÌNH VEÕ
1. Veõ hình:
- Choïn nuùt coâng cuï veõ treân hoäp coâng cuï
- Choïn maøu veõ treân hoäp maøu
- Ñöa chuoät ra vuøng veõ vaø tieán haønh veõ hình.
2. Xoaù hình:
- Choïn hình caàn xoaù baèng nuùt Select
- Baám phím Delete ñeå xoaù.
3. Di chuyeån hình:
- Choïn hình caàn di chuyeån baèng coâng cuï Select
- Choïn leänh Edit Ö Cut (Ctrl + X)
- Choïn leänh Edit Ö Paste (Ctrl + V).
4. Sao cheùp hình:
- Choïn hình caàn sao cheùp baèng coâng cuï Select
- Choïn leänh Edit Ö Copy (Ctrl + C)
- Choïn leänh Edit Ö Paste (Ctrl + V).
5. Laät / Xoay hình:
) Choïn hình caàn thao taùc
) Vaøo Menu Edit Ö Flip/Rotate…
- Flip horizontal: Laät ngang
- Flip vertical: Laät ñöùng
- Rotate by angle: Xoay theo ñoä
y 90 ñoä
y 180 ñoä
y 270 ñoä

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -8-

 Tröôøng Cao ñaúng ngheà soá 8 – Boä quoác phoøng
6. Co giaõn – Xoâ nghieâng hình:
) Choïn hình caàn thao taùc
) Vaøo Menu Edit Ö Stretch/Skew…
- Khung Stretch: Co giaõn hình:
y Horizontal : Tyû leä chieàu ngang.
y Vertical : Tyû leä chieàu cao.
- Khung Skew: Xoâ nghieâng hình:
y Horizontal : Xoâ nghieâng theo chieàu ngang.
y Vertical : Xoâ nghieâng theo chieàu ñöùng.

III. QUAÛN LYÙ TAÄP TIN

1. Taïo taäp tin môùi:
) Choïn File Ö New (Ctrl + N)
2. Löu tröõ hình veõ:
) Choïn File Ö Save
- Khung Save In: choïn nôi löu tröõ taäp tin
- Khung File name: Nhaäp teân taäp tin
- Aán nuùt Save ñeå löu.
3. Môû taäp tin ñaõ löu
) Choïn File Ö Open
- Khung Look in: choïn nôi chöùa taäp tin
- Choïn taäp tin caàn môû
- Aán nuùt Open ñeå môû.

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -9-

 Giaùo trình Tin hoïc caên baûn
Baøi 4

CONTROL PANEL

Control Panel laø moät chöông trình cho pheùp ngöôøi söû duïng ñònh daïng laïi caáu hình
heä thoáng, nhaèm thay ñoåi moâi tröôøng laøm vieäc cho phuø hôïp hôn.

) Click nuùt Start Ö Setting Ö Control Panel

1. Display: Thieát laäp vieäc hieån thò.

1.1. Desktop: Thieát laäp hình neàn cho Desktop.

- Background : Chọn hình neàn.
- Potision : Cheá ñoä hieån thò cuûa hình neàn.
1.2. Screen Saver: Cheá ñoä baûo döôõng maøn hình.
- Screen Saver : Choïn caùc kieåu hieån thò ôû cheá ñoä baûo veä.
- Setting : Thay ñoåi thoâng soá thieát laäp maëc ñònh.
Preview : Xem thöû keát quaû.
Wait : Thieát laäp thôøi gian chôø ñôïi.
1.3. Appearance: Caùch theå hieän caùc thaønh phaàn trong cöûa soå.

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -10-

 Tröôøng Cao ñaúng ngheà soá 8 – Boä quoác phoøng
2. Date and Time: Caøi ñaët vaø xem ngaøy, giôø cuûa heä thoáng.

- Date: Xem hoaëc hieäu chænh ngaøy, thaùng, naêm.

- Time: Xem hoaëc hieäu chænh giôø, phuùt, giaây.
3. Keyboard: Thieát laäp thuoäc tính cho baøn phím.

- Speed: Thay ñoåi thôøi gian, toác ñoä khi giöõ moät phím, toác ñoä nhaáp nhaùy troû chuoät.
- Hardware: Xem kieåu baøn phím.

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -11-

 Giaùo trình Tin hoïc caên baûn
4. Mouse: Thieát laäp thuoäc tính cho chuoät.

- Buttoms: Thay ñoåi tuyø choïn cho ngöôøi söû duïng thuaän tay phaûi hoaëc tay traùi.
- Pointers: Thay ñoåi hình daïng chuoät.
- Pointer Options: Thay ñoåi toát ñoä di chuyeån chuoät.
5. Regional and Language Options: Thay ñoåi caùch bieåu dieãn ngaøy, giôø, soá vaø tieàn teä…

- Regional Options: Choïn teân quoác gia caàn thay ñoåi (Neáu choïn quoác giga naøo thì caùc
daïng trình baøy soá, tieàn teä, ngaøy, giôø seõ thay ñoåi theo ñuùng quoác
gia ñoù, caùc muïc khaùc khoâng caàn thay ñoåi).
- Customize…: Thieát laäp thuoäc tính cho soá, tieàn teä, ngaøy vaø giôø.
Number : Thieát laäp daïng soá.
Currency : Thieát laäp daïng tieàn teä.
Time : Thieát laäp thôøi gian.
Date : Thieát laäp ngaøy thaùng.

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -12-

 Tröôøng Cao ñaúng ngheà soá 8 – Boä quoác phoøng

BAØI TAÄP THÖÏC HAØNH SOÁ 1

Baøi taäp 1
Caâu 1: Taïo caây thö muïc MayTinh vaøo trong ñóa D:\
Caâu 2: Sao cheùp 3 thö muïc con trong thö muïc CaiDat sang
thö muïc DoHoa vaø laàn löôït ñoåi teân:
Windows 2000 Æ Auto Cad
Windows 20002 Æ Corel Draw
Windows 2003 Æ Photo Shop.
Caâu 3: Di chuyeån thö muïc Windows 2003 sang thö muïc
Office vaø ñoåi teân thaønh Microsoft Word.
Caâu 4: Trong thö muïc Virus taïo theâm 2 thö muïc con coù
teân: Bkav2006 vaø D32.

Baøi taäp 2
Caâu 1: Taïo caây thö muïc TinHocVanPhong vaøo trong ñóa D:\
Caâu 2: Di chuyeån thö muïc BaiTap sang thö muïc Microsoft Excel.
Caâu 3: Sao cheùp 3 thö muïc con trong thö muïc TinHocCanBan
sang thö muïc Microsoft Excel vaø laàn löôït ñoåi teân:
Paint Æ BangTinh
Windows Æ Formula
WordPad Æ Chart.

Baøi taäp 3

Caâu 1: Taïo caây thö muïc SachGiaoKhoa vaøo trong ñóa D:\
Caâu 2: Taïo theâm 2 thö muïc con Lop 8 vaø Lop 9 vaøo trong thö
muïc VanHoc.
Caâu 3: Sao cheùp 2 thö muïc con trong thö muïc Lop 10 sang
thö muïc Lop 9.

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -13-

 Giaùo trình Tin hoïc caên baûn

BAØI TAÄP THÖÏC HAØNH SOÁ 3

Bieân soaïn: Ñaëng Vaên Phong Trang -14-