1

บทที่ 4 การเชื่อมต่อสายไฟฟ้ า
สิง
่ สำำคัญอีกประกำรหนึ่ งของผู้เริ่ม เป็ นช่ำงไฟฟู ำควรจะตูองเรียนรู้คือ วิธีกำร
เชื่อมต่อสำยไฟฟู ำเขูำดูวยกันใหูมีควำมมั่นคงทั้งทำงกลและทำงไฟฟู ำ ทั้งนี้ เพรำะ
จุดเชื่อมต่อสำยไฟฟู ำเป็ นจุดที่อ่อนแอและมักจะก่อควำมย่ง ุ ยำกใน ระบบไฟฟู ำ
ฉะนั้นกำรเชื่อมต่อสำยไฟฟู ำนั้นจะตูองกระทำำอย่ำงระมัดระวัง ในบทนี้ จะเรียนรู้ถึง
วิธีกำรเชื่อมต่อนอกจำกนี้ ยังเรียนรู้ถง
ึ วิธีกำรบัดกรี และกำรพันเทปรวมทั้งวิธีต่อ
สำยไฟแบบไม่ตูองเชื่อมบัดกรีรอยต่ออื่นๆ

อุปกรณ์ทีใ่ ช้
ตะกั่วบัดกรี ปกติตะกั่วบัดกรีท่ีใชูงำนช่ำงไฟฟู ำนั้นนิ ยมใชูตะกั่วบัดกรีท่ีเป็ นส่วน
ผสม เป็ นดีบุก 60 เปอร์เซ็นต์และเป็ นตะกั่ว 40 เปอร์เซ็นต์ซึ่งมีคุณสมบัตใิ หูควำม
แข็งแรง คงทนดี หลอมละลำยไดูเร็ว โดยสำรตะกั่วเป็ นตัวควบคุมอุณหภ้มิ
หลอมละลำยของตะกั่วบัดกรี และดีบุกเป็ นตัวเพิ่มควำมแข็งแรง ส่วนผสม 60/40
นี้ จะใหูจุดหลอมละลำยและควำมแข็งแรงที่พอเหมำะ ตะกั่วบัดกรีน้ี จะหำซื้อไดู
หลำยร้ปแบบดูวยกัน ที่นิยมใชูกันมำกมีดง ั นี้ ตะกั่วบัดกรีธรรมดำ (solid core
solder) ดังร้ปที่ 15 ตะกั่วบัดกรีไสูยำงสน (rosin core solder) ร้ปที่ 16 และ
ตะกั่วบัดกรีไสูกรด (acid core solder) นอกจำกนี้ ยง ั มีน้ ำำประสำน (flux)เขูำมำ
ช่วยในกำรบัดกรโดยทำำใหูผิวนำำหรือรอยต่อนั้นสะอำด

ร้ปที่ 15 ตะกั่วบัดกรีแบบธรรมดำและนำ้ำประสำนทำำควำมสะอำดผิวงำน

ร้ปที่ 16 ตะกั่วบัดกรีไสูน้ ำำประสำน (ยำงสน)

นำ้ำประสำนจะช่วยขจัดออกไซด์และฝ่ ุนละอองหรือสำรที่ไม่บริสุทธิต ์ ่ำงๆ ออกจำก

ผิวโลหะ ตะกั่วบัดกรีไสูยำงสนนั้นมักนิ ยมใชูกับงำนชิ้นเล็กๆ มำกที่สุดเนื่ องจำกว่ำ
นำ้ำประสำนยำงสนที่ขจัดควำมสกปรกนั้นอย่ใ้ นสำรตะกั่ว บัดกรีเอง สำำหรับสำร
ตะกั่วบัดกรีธรรมดำนั้นจะไม่มีน้ ำำประสำนผสมอย่้ดังนั้นจึงตูองใชู นำ้ำประสำนเขูำ
มำช่วยขจัดควำมสกปรกนั้น ดังร้ปที่ 15 ซึ่งจะตูองใชูรวมกับตะกั่วบัดกรีชนิ ดนี้
 2

ส่วนตะกั่วบัดกรีไสูกรดนั้น เรำไม่นิยมใชูเพรำะเหตุว่ำกรดจะไปกัดกร่อนรอยต่อใหู
สึกหรอไป
เทปพันสำยไฟ แมูว่ำมีเทปหลำยชนิ ดที่สำมำรถใชูเป็ นฉนวนพันสำยไฟฟู ำไดู เทป
พันสำยชนิ ดพลำสติก (ด้ร้ปที่ 17 ) เป็ นฉนวนไฟฟู ำที่สำมำรถทนแรงดันไฟฟู ำไดู
ถึง 600 โวลต์ต่อกำรพันรอบตัวนำำ 1 รอบ นั้นเป็ นที่นิยมใชูในกำรเดินสำยไฟฟู ำ
ภำยในอำคำรที่พักอำศัยมำก

ร้ปที่ 17 เทปพลำสติกพันสำยไฟฟู ำที่ใชูกันทั่วๆ ไปในกำรเดินสำยภำยในอำคำร

ขัว
้ ต่อสายไฟหรือปลอกต่อสายไฟ ใชู ในกำรต่อสำยไฟเขูำดูวยกันโดยไม่ตูอง
เชื่อมต่อดูวยกำรบัดกรี หรือพันดูวยเทปพันสำยไฟเลย ขั้วต่อสำยไฟมีอย่้ดูวยกัน
หลำยแบบซึ่งจะกล่ำวถึงภำยหลัง

การต่อสายไฟ
กำรต่อปลำยสำยไฟฟู ำเขูำดูวยกันคือ กำรต่อตัวนำำตั้งแต่ 2 สำยหรือมำกกว่ำนี้ ใหู
เป็ นตัวนำำอันหนึ่ งอันเดียวกัน ดูวยกำรบิดตีเกลียวตัวนำำเหล่ำนั้นดูวยมือหรือคีม
หรือเครื่องมือสำำหรับกำรต่อสำยไฟ ดูวยเหตุท่ีกำรต่อสำยไฟเขูำดูวยกันนี้ มักจะก่อ
ใหูเกิดปั ญหำขึ้นบ่อยๆดังนั้น จึงตูองทำำกำรอย่ำงระมัดระวัง รอยต่อสำยไฟจะตูอง
มีควำมทนทำนต่อแรงที่กดทับรอยต่อนั้น และกระแสไฟฟู ำจะตูองสำมำรถไหล
ผ่ำนตัวนำำสำยไฟที่มิไดูขำดจำกกัน ถูำรอยต่อนั้นตีเกลียวหลวมไปจะนำำกระแส
ไฟฟู ำไดูไม่ดี และเกิดควำมรูอนขึ้นเนื่ องจำกควำมตูำนทำนของรอยต่อนั้น และจะ
เกิดควำมเสียหำยขึ้นไดู
ชนิ ดของการต่อสายไฟ
1.บิดตีเกลียวแบบหำงหม้ ดูวยเหตุท่ีวิธีน้ี ทำำง่ำย ดังนั้นจึงนิ ยมใชูกน
ั มำกที่สุด ร้ป
ที่ 18 ไดูแสดงใหูเห็นถึงวิธีกำรบิดตีเกลียวแบบนี้ และใหูสังเกตว่ำปลำยสำยของ
กำรตี เกลียวนี้ จะมีอย่้ 2 แบบ หำกมีกำรพันเทปรอบรอยต่อที่ตีเกลียวนั้นตูองใหู
ปลำยสำยไฟนั้นพันงอเขูำหำสำย ไฟ ทั้งนี้ เพื่อมิใหูเทปพันสำยชำำรุดเสียหำยจำก
ควำมคมของปลำยสำยนั้นดังร้ปที่ 18 (จ) และหำกจะใชูกระจุุบต่อสำยแทนเทป
พันสำยก็จะตูองตัดปลำยสำยไฟออกดังร้ปที่ 18 (ฉ) หำกสำยไฟที่จะนำำมำต่อนี้ มี
มำกกว่ำ 2 เสูนดังแสดงในร้ป 20 จะตูองทำำใหูตัวนำำของสำยไฟฟู ำเหลูำนั้นบิดตี
เกลียวเขูำดูวยกันอย่ำงแน่ นหนำ ก่อนที่จะสวมขั้วต่อสำยไฟไวูเพื่อใหูกำรเชื่อมต่อ
กันทำงไฟฟู ำดียง ิ่ ขึ้น
 3

ร้ปที่ 18 แสดงกำรต่อสำยชนิ ดบิดตีเกลียวแบบหำงหม้

ร้ปที่ 19 วิธีกำรเชื่อมต่อสำยชนิ ดบิดตีเกลียวแบบหำงหม้และวิธีกำรเชื่อมบัดกรี

รอยต่อ นั้น
 4

ร้ปที่ 20 กำรต่อแบบหำงหม้มีหลำยๆสำยเขูำดูวยกัน

2. กำรต่อปลำยสำยไขวูสลับกัน กำรต่อแบบนี้ ดังร้ปที่ 21 มีควำมแข็งแรงและ

ทนทำนพอที่จะรองรับนำ้ำหนักของสำยไฟที่ยำวและหนักไดูโดยขึ้น อย่้กับควำม
เรียบรูอยของกำรต่อ ถูำเรียบรูอยแน่ นหนำดี รอยต่อจะแข็งแรงมำก นำำกระแสไดู
ดี และถูำพันเทปรอบรอยต่อนั้นจะตูองระมัดระวังปลำยสำยที่แหลมคมที่ย่ ืนออก
มำ ในสมัยก่อนนิ ยมใชูสำำหรับกำรต่อซ่อมสำยโทรเลข

ร้ปที่ 21 กำรต่อสำยแบบไขวูสลับกัน ใชูในกรณีท่ีรอยต่อตูองรับแรงดึง

3. กำรต่อสำยร้ปตัวที เป็ นวิธีกำรต่อสำยไฟฟู ำโดยไม่ตูองตัดต่อสำยไฟเมนอย่ำง

ใดเลย และนับว่ำเป็ นวิธีกำรต่อสำยไฟที่ยำกแบบหนึ่ ง ดังนั้นจึงควรมีกำรฝึ กฝน
ปฏิบัติกำรเชื่อมต่อสำยไฟฟู ำดูวยวิธีน้ี เพื่อควำม ชำำนำญ และควำมเรียบรูอย ด้ร้ป
ที่ 22 จำกร้ปจะตูองปอกฉนวนพีวีซีรอบสำยตัวนำำออกก่อน ปอกสำยไฟย่อยใหู
ยำวกว่ำสำยไฟเมน ไม่ควรตีเกลียวพันสำยจนเต็มรอบปอกและตูองเวูนรอบปอก
ของสำยไฟย่อยไปดูวยเพื่อ กำรพันเทปถูำตูองกำรรอยต่อแน่ นหนำก็เชื่อมบัดกรี
รอยต่อนี้
 5

4. กำรต่อสำยไฟใชูช่ว ั ครำว กำรต่อสำยไฟดังร้ปที่ 23 จะไม่ค่อยปลอดภัย

เนื่ องจำกว่ำไม่มีกำรต่อยึดสำยเขูำดูวยกัน ดังนั้นกำรต่อสำยไฟแบบนี้ จึงเหมำะที่
จะใชูในภำวะฉุกเฉินหรือชั่วครั้งชั่ว ครำวหำกตูองกำรใหูปลอดภัยก็ควรต่อดูวย
ปลัก ๊ ไฟและเตูำเสียบที่มีนิรภัยบิด เขูำดูวยกัน ร้ปที่ 23 (ก) แสดงใหูเห็นกำรเชื่อม
สำยอ่อนเขูำดูวยกัน และร้ปที่ 23(ข) แสดงใหูเห็นกำรเชื่อมสำยไฟฟู ำสำยแข็ง ใน
ทั้งสองกรณีกำรเชื่อมต่อสำยไฟฟู ำจะตูองเหลื่อมลำ้ำกันกันไวูเพื่อมิใหูเกิด ปมที่
ใหญ่เกินไปที่รอยต่อนั้น เมื่อมีกำรพันสำยไฟฟู ำ อย่ำงไรก็ดีเรำอำจจะทำำกำร
บัดกรีรอยต่อแต่ละแห่งไดูท้ังนี้ เพื่อใหูรอยเชื่อม ต่อนั้นแข็งแรง ทนทำนขึ้น

(ก) กรณีท่ีเป็ นสำยอ่อน

(ข) กรณีท่ีเป็ นสำยแข็ง

ร้ปที่ 22 กำรต่อไฟแบบตัวที

(ก) กรณีท่ีเป็ นสำยอ่อน (ข) กรณีท่ีเป็ นสำยแข็ง

ร้ปที่ 23 กำรต่อสำยไฟใชูช่ัวครำว
 6

5. กำรต่อสำยเคเบิล สำยเคเบิลเสูนใหญ่ๆ นั้นจะตูองดังร้ปที่ 24 ตำมปกติแลูวไม่

ค่อยใชูในกำรเดินสำยไฟฟู ำในอำคำรมำกนัก แต่ก็นำำมำใชูเป็ นสำยเมนของ
แบตเตอรี่ และใชูในกำรเชื่อมไฟฟู ำวิธีน้ี ใชูต่อเชื่อมสำยเป็ นกำรชั่วครำวเท่ำนั้น

(ก) สำยเคเบิลเสูนใหญ่

(ข) สำยเคเบิลเสูนเล็ก

ร้ปที่ 24 กำรต่อสำยเคเบิล

กำรต่อสำยดูวยวิธีบัดกรี ดูวยเหตุท่ีข้ัวต่อสำยไฟฟู ำ เช่น กระจุุบพลำสติก สำมำรถ

ใชูงำนไดูสะดวก ประหยัดเวลำ ช่ำงไฟฟู ำจึงไม่ตูองบัดกรีรอยต่อเหล่ำนั้น ซึง ่
นอกจำกนั้นจะไม่ตูองใชูควำมชำำนำญในกำรเชื่อมอีกดูวย แต่อย่ำงไรก็ดก ี ำรบัดกรี
ก็ยังเป็ นวิธีท่ีสำำคัญที่ใหูควำมเชื่อมั่นและ ปลอดภัยไดูมำกที่สุดสำำหรับกำรรวม
สำยไฟฟู ำหลำยๆสำยเขูำดูวยกัน ดังนั้นจึงจำำเป็ นตูองเรียนวิธีกำรบัดกรีสำยไฟ
ดูวย
เมื่อตัดสินใจที่จะทำำกำรบัดกรีรอยต่อสำยไฟฟู ำปอกฉนวนพลำสติกตรงบริเวณ
รอยที่ จะต่อนั้นแลูวควรทำำกำรบัดกรีรอยต่อนั้น เพรำะหำกปล่อยไวูเป็ นเวลำ
นำนๆ รอยต่อที่ปอกนั้นจะทำำปฏิกิริยำกับอำกำศ ฝ่ ุนละออง และควำมชื่นเกิด
ออกไซด์เป็ นสนิ มขึ้น จะทำำใหูบัดกรีติดยำก ไดูรอยบัดกรีท่ีไม่ดี ดังนั้นพื้นผิวรอบ
รอยต่อตูองสะอำดปรำศจำกนำ้ำมัน ฝ่ ุนสกปรกและสนิ ม ควรทำำสะอำดผิวงำนดูวย
กระดำษทรำยละเอียด ผูำแร่กำกกระพรุนป่ น (emery cloth คลูำยกระดำษ
 7

ทรำย) หรือใชูน้ ำำมันสำน (flux) ช่วยก็ไดู

ตะกั่วบัดกรีปกติมีขำยเป็ นแบบแท่ง หรือเป็ นแบบลวดขด และจะละลำยตัวเมื่อถ้ก
ควำมรูอนจำกเครื่องบัดกรี เช่น หัวแรูงแช่ หัวแรูงไฟฟู ำ หรือกระบอกเชื่อมแกุส
(ด้ร้ปที่ 25)
หัวแรูงไฟฟู ำจะใชูในงำนที่มีไฟฟู ำไปถึงไดู ส่วนกระบอกหัวเชื่อมแกุสใชูกำรบัดกรี
ลวดไฟฟู ำเสูนใหญ่ๆ หรือใชูในที่ท่ีไม่มีไฟฟู ำ อย่ำงไรก็ดีไม่ว่ำจะทำำกำรบัดกรีดูวย
วิธีใดก็ตำม เรำจะตูองใหูตะกั่วบัดกรีวำงอย่้บนรอยต่อสำยไฟฟู ำ ซึ่งตรงกันขูำมกับ
ตำำแหน่งกำรวำงหัวแรูงเสมอ ในร้ปที่ 27 แสดงกำรบัดกรีท้ัง 3 วิธี ซึง ่ จะเห็นไดูว่ำ
ตะกั่วบัดกรีท่ีกำำลังละลำยตัวจะไหลเขูำหำแหล่งควำมรูอน นั่นก็คือหำกส่วนบน
ของตัวนำำควำมรูอนมำกพอที่จะละลำยตะกั่วบัดกรีส่วนล่ำงของ ตัวนำำซึง ่ อย่้ติดกับ
แหล่งควำมรูอนมำกที่สุด ก็จะดึงใหูตะกั่วบัดกรีไหลผ่ำนผิวสำยไฟทั้งหมดลงมำ
ดูวย หลังจำกนั้นก็ตูองปล่อยใหูรอยเชื่อมนั้นเย็นตัวลงเองและจะตูองไม่มีกำร
เคลื่อนไหวใดๆ ของสำยไฟตัวนำำนั้น ขณะเดียวกันตูองไม่เป่ ำพัดหรือจุ่มรอยต่อนี้
ลงในนำ้ำเพื่อใหูมันเย็นตัวลง อย่ำงฉับพลัน จะทำำลำยควำมแข็งแรง ทนทำนของ
รอยต่อบัดกรีน้ันลง เมื่อรอยต่อเย็นตัวลงตูองรีบทำำควำมสะอำดโดยกำรเช็ดนำ้ำ
ประสำนที่เหลือออกดูวย ผูำขี้ริ้วชื้นๆ แลูวเช็ดใหูแหูง หลังจำกนั้นพันใหูรอบรอย
ต่อนั้นดูวยเทปพันสำยไฟ

ร้ปที่ 25 อุปกรณ์ท่ีใชูในกำรบัดกรีเชื่อมรอยต่อที่ใชูกันโดยทั่วๆป

ผิดวิธี

ถ้กวิธี
 8

ร้ปที่ 26 ผลของกำรเชื่อมรอยต่อที่ผิดวิธีและถ้กวิธีน้ันจะเห็นไดูว่ำ ที่ถ้กวิธีน้ัน เมื่อ

ตัวนำำรูอนมำกพอ ตะกั่วบัดกรีจะหลอมเหลววิง ่ ไปตำมควำมรูอนนั้นทั่วบริเวณทุก
ช่องว่ำง

ร้ปที่ 27 กำรเชื่อมบัดกรีรอยต่อแบบต่ำงๆ วิธีใหูควำมรูอนจะเห็นไดูว่ำหัวแรูงกับ

ตะกั่วบัดกรี จะอย่้ตรงขูำมกัน

ร้ปต่อไปนี้ เป็ นร้ปตัวอย่ำงกำรต่อและกำรบัดกรีรอยต่อแบบต่ำงๆ

ร้ปที่ 28 วิธีกำรต่อสำย และเชื่อมบัดกรีรอยต่อ

 9

ร้ปที่ 29 วิธีกำรต่อสำยแบบตัวที และกำรเชื่อมบัดกรีรอยต่อ

กำรพันเทปรอบรอยต่อสำยไฟ กำรพันเทปรอบรอยต่อนั้นเพื่อปู องกันรอยต่อเป็ น

สนิ ม และกันกระแสฟู ำรั่วทำำใหูเกิดอันตรำยไดู ดังนั้นกำรพันรอยต่อดูวยเทปจะ
ตูองมีคุณสมบัติท่ีสำมำรถเป็ นฉนวนไฟฟู ำและเป็ น ผิวปู องกันไดูอย่ำงนูอยที่สุดก็
ควรเหมือนกับสำยไฟที่มีฉนวนหูุมอย่้ แมูว่ำเทปพันสำยพลำสติกนี้ 1 รอบสำมำรถ
เป็ นฉนวนที่ทนแรงดันไฟฟู ำไดูถง ึ 600 โวลต์ แต่จำำเป็ นตูองพันดูวยเทปหลำยๆ
ชั้น เพื่อใหูไดูผลในกำรปู องกันทำงกลดี วิธีกำรพันเทปรอบรอยต่อนั้นตูองดึงเทป
พลำสติกใหูตึง เพรำะจะช่วยทำำใหูกำรพันรอบรอยต่อไดูแน่ นหนำยิ่งขึ้นดังร้ปที่ 30
ถึงร้ปที่ 33 ซึ่งแสดงวิธีกำรพันเทปรอบรอยต่อแบบต่ำงๆ ที่ใชูกน ั อย่้เสมอ

ร้ปที่ 30 วิธก
ี ำรพันเทปรอบรอยต่อแบบหำงหม้
 10

ร้ปที่ 31 วิธีกำรพันเทปรอบรอยต่อแบบไขวูสำยสลับกัน

ร้ปที่ 32 วิธก
ี ำรพันเทปรอบรอยต่อแบบชั่วครำว

ร้ปที่ 33 วิธีกำรพันเทปรอบปลอกต่อสำย

ขั้วต่อสำยไฟ
ขั้วต่อสำยไฟเป็ นอุปกรณ์ท่ีใชูสำำหรับต่อสวมปลำยสำยไฟเขูำดูวยกันใหูยึดแน่น ไม่
ตูองกำรบัดกรี ซึ่งจะสะดวกรวดเร็วประหยัดเวลำ ดังนั้นจึงมีกำรพัฒนำร้ปแบบ
ออกเป็ นหลำยแบบ เป็ นที่นิยมใชูกันโดยทั่วไปและเป็ นที่ยอมรับของ UL มีดังนี้ คือ
1. กระจุุบพลำสติก (plastic end cap) เป็ นฝำครอบพลำสติกที่สวมครอบเพื่อ
รวมและ
ยึดสำยไฟเขูำไวูดูวยกัน (ด้ร้ปที่ 34) ประสิทธิภำพกำรใชูงำนของกระจุุบนี้ จะดีตูอง
บิดตีเกลียวใหูแน่ นก่อนกำรสวม กระจุุบดังร้ปที่ 36 และหำกนำำสำยไฟสำยแข็งต่อ
เขูำดูวยกับสำยไฟสำยอ่อน จะตูองงอปลำยสำยแข็งมำกดทบสำยอ่อนไวู ดังร้ปที่
37 กระจุุบพลำสติกจะมีขนำดร้ปร่ำงต่ำงๆ กัน ซึ่งขึ้นอย่้กับขนำดและจำำนวน
ตัวนำำของสำยไฟที่นำำมำต่อรวมกัน และขึ้นอย่้กับควำมชอบของแต่ละบุคคลและ
กำรออกแบบของบริษท ั ผู้ผลิต
 11

ร้ปที่ 34 กระจุุบพลำสติก

ร้ปที่ 35 กำรใชูงำนของกระจุุบพลำสติก

ร้ปที่ 36 วิธก
ี ำรบิดสำยตีเกลียวใหูแน่ นก่อนสวมกระจุุบเขูำครอบสำย
 12

ร้ปที่ 37 เทคนิ คกำรต่อสำยระหว่ำงสำยแข็งกับสำยอ่อน ซึ่งจะตูองใหูจุดต่อนั้น

ถึงกันทั้งทำงไฟฟู ำและทำงกล

2. ตัวต่อสำยสปลิต์โบลต์ (split bolt connector) ตัวต่อสำยแบบสปลิตโ์ บลต์น้ี

จะใชู
จับยึดรวมสำยเคเบิลใหญ่ๆ เช่น ในกำรรับไฟเขูำโดยเวลำต่อสำยนั้นใหูวำงตัวต่อ
ร้ปตัวย้น้ันบนสำยไฟที่ไม่ตัด สำยนั้น วำงดูวยแผ่นโลหะทองแดงประสมคั่น แลูว
จึงเอำสำยตัวนำำที่จะต่ออีกสำยวำงลงไปในร่อง จำกนั้นก็ขันนอตขันกวดใหูแน่ นดัง
ร้ปที่ 38 แสดงวิธีกำรเชื่อมต่อสำยเคเบิลดูวยตัวต่อแบบสปลิต์โบลต์

ร้ปที่ 38 กำรใชูสปลิตโ์ บลต์ต่อสำยเคเบิล

3. ขั้วต่อสำยแบบขันสกร้ (screw terminals) จะใชูสำำหรับยึดสำยไฟฟู ำใหู

ปลอดภัย
ทั้งทำงกลและทำงไฟฟู ำ กำรต่อสำยไฟเขูำอุปกรณ์ไฟฟู ำที่ใชูสกร้ ควรหมุนขันไป
ทำงขวำมือ (right hand screw) ดังร้ปที่ 39 ดังนั้นเรำจึงควรงอสำยใหูรอบสกร้
ตำมเข็มนำฬิกำดูวยดังร้ปที่ 4.26 ซึ่งจะทำำใหูสกร้ดึงสำยไฟใหูตง
ึ โดยสำยไม่หลุด
จำกที่ต่อสำยนั้น

ผิดวิธี (เพรำะว่ำปลำยสำยไม่โคูงงอ)

ผิดวิธี (เพรำะว่ำปอกปลำยสำยไวูยำวเกินไป

ถ้กวิธี

ร้ปที่ 39 กำรใชูงำนขั้นต่อสำยแบบขันสกร้

4. ขั้วต่อสำยแบบกดรัดสำย (back-wired “Quick” connectors) ขั้วต่อชนิ ดนี้

ใชู
สำำหรับต่อปลำยสำยไฟฟู ำที่ดูำนหลังของสวิตซ์หรือหปลัก ๊ ไฟตัวเมีย ปลำยสำย
ไฟฟู ำนี้ เมื่อเสียบไปที่ช่องร้เสียบขั้วต่อนี้ แลูวจะถ้กยึดดูวยแรง สปริงหรือแรงกด
ของสกร้ ทั้งนี้ ขึ้นอย่้กับว่ำตัวยึดสำยไฟฟู ำดังกล่ำวผลิตมำใชูในลักษณะใด (ด้ร้ป
ที่42) ในกำรเอำปลำยออกจำกช่องร้เสียบของสวิตซ์แบบกดดูวยสปริง (a
 13

sparing-type “Quick” connectors) ใหูใชูไขควงหรือลวดแข็งๆ ไปดันลวด

สปริงใหูอูำออก แลูวจึงดึงปลำยสำยไฟนั้นออกมำ (ด้ร้ปที่41)

ร้ปที่ 40 ควรงอปลำยสำยใหูงอตำมเข็มนำฬิกำ

ร้ปที่ 41 ในขั้วต่อสำยแบบกดรัดสำยไฟจะถ้กยึดใหูอย่ก
้ ับที่ดูวยแรงกดของสปริง

ร้ปที่ 42 กำรนำำเอำปลำยสำยออกจำกช่องร้เสียบของสวิตซ์แบบกดดูวยสปริง

5. ขั้วต่อสำยแบบหำงปลำ (crimp-type solderless connectors) ที่ต่อสำย

แบบนี้ ใชู
สำำหรับต่อสำยไฟฟู ำเขูำดูวยกันหรือใชูต่อสำยไฟฟู ำดูวยสกร้ ในร้ปที่ 43 แสดงที่
ต่อสำยหำงปลำชนิ ดต่ำงๆ ซึ่งมีใชูกันทั่วๆ ไปมีท้ังแบบหูุมฉนวนและแบบไม่หูุม
ฉนวน แบบไม่หูุมฉนวนนั้นรำคำถ้กกว่ำ และจะนำำไปใชูในที่ท่ีซึ่งเห็นว่ำไม่มีอันต
 14

รำยใดๆ ในกำรต่อรัดวงจรกับผิวโลหะ กำรต่อสำยไฟดูวยหำงปลำ ตูองสอดสำย

เขูำไปในร้ของหำงปลำ แลูวใชูเครื่องยำ้ำหำงปลำกดปลำยสำยไวูใหูแน่ น เครื่องยำ้ำ
หำงปลำนี้ เป็ นเครื่องมืออเนกประสงค์ (multipurpose crimp tool) คือนอกจำก
จะใชูย้ ำำแลูวยังสำมำรถใชูตัดสำยไฟ ตัดแกนสกร้ และใชูปลอกฉนวนของสำยไฟ
ต่ำงๆ ไดูดูวย

(ก) แบบมีปลอกหูุม (ข) แบบไม่เปลือกหูุม

ร้ปที่ 43 ขั้วต่อสำยแบบหำงปลำ

ร้ปที่ 44 เครื่องมือยำ้ำหำงปลำ

6. ขั้วต่อสำยแบบล้กเต๋ำ เป็ นแบบที่นิยมใชูกันมำกในกำรเดินสำยไฟฟู ำในบูำน

เรำ
เพรำะรำคำถ้กใชูง่ำยและสะดวก มีขำยในทูองตลำดทั่วๆ ไป ที่ต่อสำยแบบนี้ ทำำ
ดูวยตัวนำำไฟฟู ำหูุมดูวยพลำสติกเป็ นร้ปสี่เหลี่ยมต่อกัน เป็ นแถวยำวๆ
7. ขั้วต่อสำยแบบเชอร์แมน (Sherman fixture connectiors) แบบนี้ ใชูสกร้ขัน
ยึด
สำยไฟแลูวใชูเทปพันสำยรอบที่ต่อนี้ ด้ร้ปที่ 45 ขั้วต่อสำยแบบนี้ ไม่ค่อยนิ ยมใชูกัน

ร้ปที่ 45 ขั้วต่อสำยแบบเชอร์แมน

8. ขั้วต่อสำยแบบสกุอตโชล์ก (scotchlok connectors) ขั้วต่อสำยแบบนี้ มี

ลักษณะ
คลูำยกับกระจุุบต่อสำยโดยใชูสปริงจับยึดสำยเช่นเดียวกัน ด้ร้ปที่ 46
 15

ร้ปที่ 46 ขั้วต่อสำยแบบสกุอตโชล์ก

9. ขั้วต่อสำยแบบยำ้ำ (crimp type solderless connectors) จะต่อสำยไฟแบบ

เดียวกับ
กระจุุบคือสวมปลอกที่ต่อนี้ กดยำ้ำดูวยเครื่องยำ้ำพิเศษทำำใหูรอยต่อนั้นแน่ น ยิง
่ ขึ้น
แลูวค่อยพันเทปภำยหลัง ด้ร้ปที่ 47 ขั้นต่อสำยแบบนี้ ไม่ค่อยนิ ยมใชูกัน

ร้ปที่ 47 ขั้วต่อสำยแบบยำ้ำ

10. ขั้วต่อสำยอะล้มิเนี ยม (aluminium connector) จะใชูต่อสำยไฟฟู ำตัวนำำ

อะล้มิเนี ยม
เขูำดูวยกันแลูวพันเทปรอบ ด้ร้ปที่ 48
 16

ร้ปที่ 48 กำรต่อตัวนำำอะล้มิเนี ยม

11. ขั้นต่อสำยแบบแยกสำย นิ ยมใชูกันในกำรต่อสำยไฟฟู ำเขูำกับสำยเมน แลูว

ต่อแยก
สำยเมนลงมำ จะใชูตว ั นอตขันเขูำกับตัวแยกสำยนั้น จับยึดสำยไวูใหูแน่น แข็งแรง
ทนทำนดี (ด้ร้ปที่49)

ร้ปที่ 49 ขั้วต่อสำยแบบแยกสำย
 17

บทที่ 3 เครื่องมือช่างไฟฟ้ าและความปลอดภัย

เครื่องมือทีม ่ ีคุณภาพ
มีกำรกล่ำวกันเสมอว่ำ “ใชูเครื่องมือใหูถ้กตูองกับงำน” เป็ นเวลำนำนแลูวที่
หลำยๆ คนพบว่ำกำรทำำงำนใหูไดูผลดีน้ันจะตูองใชูเครื่องมือที่ดีดูวยผู้ท่ีทำำงำน
นอก เวลำและผู้ท่ีเริ่มทำำงำนย่อมตูองกำรเครื่องมือที่ดีเป็ นพิเศษ จำก
ประสบกำรณ์แสดงใหูเห็นว่ำ ถูำใชูเครื่องมือดีแลูวจะทำำใหูไดูผลงำนออกมำ
มำกกว่ำ เครื่องมือที่ดีจะทนทำนใชูงำนไดูยืนยำวกว่ำและทำำใหูไดูผลงำนที่ดี จำก
กำรเปรียบเทียบเครื่องมือที่ดูอยกว่ำจะทำำใหูเสียเวลำในกำรทำำงำนเนื่ องจำก กำร
แตกหักและควำมผิดพลำดที่เกิดขึ้นโดยไม่จำำเป็ น
ไม่จำำเป็ นตูองซื้อเครื่องมือหลำยๆ ชิน ้ ในครำวเดียวกันทันที เพรำะว่ำเครื่องมือที่ดี
นั้นมีรำคำแพงมำก ควรจะซื้อเครื่องมือขั้นพื้นฐำนอย่ำงดีสักสองสำมชิ้นก่อน แลูว
จึงซื้อเครื่องมือชนิ ดอื่นเพิ่มเติมเมื่อตูองกำร โดยวิธีน้ี ก็จะมีเครื่องมือที่ดีไวูเลือก
ใชูไดูหลำยชนิ ดซึง ่ ไม่เฉพำะจะเป็ น ประโยชน์ต่องำนอำชีพเท่ำนั้น แต่ยง ั ใชูงำน
อย่ำงอื่นไดูอีกหลำยอย่ำงเช่น กำรซ่อมแซมบูำน

ระบบการจัดเครื่องมือ
เนื่ องจำกเครื่องมือมีรำคำแพงจึงตูองเก็บรักษำเครื่องมือใหูดีใหูคูุมกับกำร ลงทุน
เครื่องมือจะตูองพรูอมที่จะใชูงำนเมื่อตูองกำร เครื่องมือจะตูองไม่เสียหำยจำกกำร
ใชูงำนประจำำวันที่ผิดวิธีกำรจัดระบบ เครื่องมือเป็ นกำรจัดเครื่องมือไวูท่ี
จุดศ้นย์กลำงหรือจุดรวม ซึ่งสะดวกต่อกำรใชูงำนและเป็ นกำรปู องกันควำมเสีย
หำยที่จะเกิดขึ้นกับเครื่อง มือนั้นๆ
เครื่องมือไฟฟู ำสำมำรถที่จะจัดเก็บไดูหลำยวิธี แลูวแต่กำรใชูงำนและสถำนที่ ถูำ
เป็ นเครื่องมือที่ใชูสำำหรับงำนบนโตุะซ่อม หรือทำำงำนอดิเรกในบูำน ควรจัดเก็บ
เครื่องมือติดไวูกับแผงสำำหรับเก็บเครื่องมือ (pegboard) ถูำเป็ นเครื่องมือที่ใชูใน
บริเวณก่อสรูำง ควรเก็บเครื่องมือใส่ถง ุ เครื่องมือสำำหรับช่ำงไฟฟู ำ ถูำเป็ นเครื่อง
 18

มือสำำหรับใชูภำยในบูำนและนำำไปใชูทำำงำนภำยนอกไดูดูวย ควรเก็บเครื่องมือไวู
ในกล่องเครื่องมือถือ เป็ นวิธีท่ีดีท่ีสุด

คีมปำกยำว ใชูสำำหรับมูวนสำย ทำำห่วงสำย คีมจับแบบเลื่อนไดู ใชูจับ

คอนเนคเตอร์ ล็อค นอต
และคับปลิ้งท่อขนำดเล็ก

ที่ตึงฟิ วส์ ใชูสำำหรับดึงฟิ วส์แบบคำร์ตริดจ์ ที่ปอกสำยเคเบิลใชูตัดส่วน

หูุมของ สำย เคเบิลที่ไม่
เป็ นโลหะ และ มีท่ีวัด
ขนำดสำย

ที่ปอกสำย ใชูสำำหรับปอกแนวของสำยไฟฟู ำ เลื่อยตัดเหล็กใชูตัดสำยไฟฟู ำ

ขนำด ใหญ่ตัดท่อนำ้ำ ท่อ
เดินสำยไฟฟู ำ

คีมตัด ใชูสำำหรับตัดสำยไฟฟู ำ บิดสำยใหูเป็ น คีมปำกทแยง

เกลียว ตบแต่งปำกท่อรูอยสำยที่ขรุขระใหู เรียบ ใชูตัด
สำยไฟซึง่ คีมตัดเขูำไม่ไดู
ดึงร้ knockout ของ load center
 19

ประแจ เลื่อน ใชูสำำหรับขันสกร้นอตหัวเหลี่ยม

ฟิ ชเทป ใชูสำำหรับดึงสำยรูอยท่อ
ขันคับปลิง
้ ของท่อขนำดกลำง

คัตเตอร์ ใชูสำำหรับตัด หรือทำำเครื่องหมำย มีดช่ำงไฟฟู ำ ใชูปอกสำย

ไฟฟู ำ

ที่ ตรวจไฟฟู ำแบบใชูหลอดนี ออน ใชูตรวจสอบ ที่วัด

ควำมต่อเนื่ องของวงจร เพื่อใหูทรำบว่ำวงจรมีไฟฟู ำอย่้หรือ
ไม่ปกติ ใชู วัดขณะที่วงจรไม่มีไฟ เท่ำนั้น ตรวจ
สอบแรงเคลื่อนไฟฟู ำ้ ขนำด 9-500 โวลต์

เลื่อยหำงหน้ ใชูสำำหรับเลื่อยไมู เหล็ก แผงบอร์ด สว่ำนขูอเสือ ใชูเจำะร้

ควูำนร้ เพื่อตูองกำรทำำงำนเขูำออกของสำยไฟฟู ำหรือท่อ หรือใชูเป็ นรีมเมอร์
แต่งร้ท่อไดู

ระดับนำ้ำ ใชูวัดควำมตรง ควำมเอียงของกำรโคูงท่อ ไมูเมตรแบบพับไดู

ใชู สำำหรับวัดระยะ
 20

คูอนช่ำงไมู ใชูสำำหรับตอกตะป้ กำรติดตั้งกล่อง

สว่ำนไฟฟู ำ ใชูสำำหรับเจำะร้
วัดหำควำมส้งในกำรติดตั้งกล่อง ดูำมคูอนส่วน
มำกยำว 12 นิ้ ว

สิ่วปำกบำง ใชูสำำหรับตบแต่งไมู เจำะไมู ดูำมต่อ

ดอกสว่ำน ใชูในที่ลึกๆ
ซึ่ง
สว่ำนชนิ ดอื่นเขูำไม่ไดู

ดอกสว่ำนเจำะไมู ใชูสำำหรับงำนเจำะไมู เหมำะ ไขควง

ปำกแบน
ที่จะใชูกับสว่ำนขูอ เสือ ใชู
สำำหรับคลำยหรือขันสกร้

ดอกสว่ำนเจำะไมูปำก แบนเสียม เหมำะที่จะใชูกับ

ไขควงหัวแฉก ใชูสำำหรับ สว่ำนไฟฟู ำเพื่อทำำร้ปแบบ
หยำบๆ คลำยหรือขันสกร้

ดอกสว่ำนเจำะไมูแบบ เปลี่ยนเลื่อนขนำดไดู ไขควง

แบบจับงำนไดู ใชูสำำหรับ
 21

ขัน
สกร้ในที่แคบซึ่งมือเขูำไม่ถึง

ร้ปที่ 8

แผงสำาหรับเก็บเครื่องมือ แผงสำำหรับเก็บเครื่องมือปกติจะทำำดูวยไมูอัด
ขนำด 4 ฟุต ค้ณ 8 ฟุต จะตูองทำำและยึดใหูแข็งแรงเพื่อใหูเหมำะสมกับเครื่องมือ
ใชูเขียนร้ปร่ำงของเครื่องมือลงบนแผงสำำหรับเก็บเครื่องมือเพื่อจะไดูรู้มี เครื่องมือ
อะไรบูำง เมื่อใชูงำนเสร็จจะไดูเก็บเขูำที่ไดูถ้กตูอง
กำรเขียนรำยกำรและเขียนร้ปร่ำงลงบนแผงสำำหรับเก็บเครื่องมือ อำจจะใชูสีเขียน
หรือใชูกระดำษสติกเกอร์ติดลงไปก็ไดู

ถุงเครื่องมือสำาหรับช่างไฟฟ้ า ถุงเครื่องมือสำำหรับช่ำง ไฟฟู ำปกติจะ

ทำำงำนจำกหนังอย่ำงดี (ด้ร้ปที่ 9) ถุงเครื่องมือไดูรับกำรออกแบบติดไวูกับเข็มขัด
คำดเอวและเลื่อนไปมำไดู
ปกติแลูวถุงเครื่องมือจะออกแบบไวูสำำหรับใส่เครื่องมือไดูสองสำมอย่ำง แต่บำง
ชนิ ดอำจจะออกแบบสำำหรับใส่เครื่องมือไดูหลำยอย่ำง กำรเลือกซื้อถุงเครื่องมือ
นั้นจะขึ้นอย่ก
้ ับควำมเหมำะสมกับชนิ ดของงำนที่จะ ทำำ

ร้ปที่ 9 ถุงเครื่องมือสำำหรับช่ำงไฟฟู ำ

กล่องเหล็กเครื่องมือถือ ช่ำงไฟฟู ำส่วนมำกชอบเก็บเครื่องมือไวูกับกล่องเหล็ก

เครื่องมือถือตำมร้ปที่ 10 กล่องที่ดีจะตูองออกแบบใหูล็อคไดูและสำมำรถเก็บ
เครื่องมือไดูสะอำด ไม่เปี ยกชื้น กล่องเหล็กสำำหรับใส่เครื่องมือจะตูองมีพ้ ืนที่
สำำหรับใส่เครื่องมือเขูำที่ ไดูอย่ำงพอเหมำะ สำมำรถที่จะเลือกและเก็บเครื่องมือไดู
ง่ำยและถ้กตูอง ทำำรำยกำรเครื่องมือติดไวูท่ีฝำดูำนในของกล่องเหล็กเครื่องมือถือ
เพื่อหลังจำกเลิกใชูงำนหรือทำำงำนเสร็จแลูวจะไดูตรวจสอบเครื่องมือไดูถ้กตูอง
ครบจำำนวนหรือไม่

ร้ปที่ 10 กล่องเหล็กเครื่องมือถือสำำหรับช่ำงไฟฟู ำ
 22

ไม่ว่ำจะเลือกระบบกำรจัดเครื่องมือแบบใดก็ตำม ระบบกำรจัดเครื่องมือจะทำำใหู
แน่ใจว่ำจะสำมำรถหำเครื่องมือไดูง่ำยและรวดเร็ว ทั้งยังทำำใหูเครื่องมือเหล่ำนั้น
แหูงและมีควำมสะอำดสำมำรถใชูไดูทุกเวลำและ ทุกสถำนที่ท่ีตูองกำร

ความปลอดภัยในการใช้เครื่องมือ
เครื่องมือ
จงใช้เครื่องมือให้ถูกต้องกับงาน กำรใชูเครื่องมืออย่ำงปลอดภัยตูองมีควำม
รู้เกี่ยวกับเครื่องมือนั้นๆ ดี กำรใชูเครื่องมือไม่ถ้กตูองจะทำำใหูงำนที่ทำำไม่เรียบรูอย
และผิดพลำดไดูง่ำย กำใชูเครื่องมือที่ดีมีคุณภำพในกำรทำำงำนจะทำำใหูกำรทำำงำน
สำำเร็จและเรียบรูอย นอกจำกจะใชูเครื่องมือใหูถ้กชนิ ดแลูวยังตูองใชูใหูถก ้ ขนำด
ดูวย

ศึกษาวิธีใช้เครื่องมืออย่างถูกต้อง เครื่องมือทุกชิ้นควรจะไดูมีกำรศึกษำเพื่อ
ใหูทรำบวิธีกำรใชูอย่ำงปลอดภัยของ แต่ละชิ้น อย่ำฝื นดูวยแรง หรือใชูเครื่องมือ
เกินกำำลัง ไม่ตูองกลัวหรืออำยในกำรถำมถึงวิธีกำรใชูเครื่องมืออย่ำงถ้กตูองและ
ปลอดภัย กำรใชูเครื่องมืออย่ำงถ้กตูองและปลอดภัยกำรใชูเครื่องมือไม่ถ้กตูอง
เช่น ใชูไขควงแทนสิว ่ เอำไปเจำะไมู หรือใชูคีมแทนประแจปำกตำยไปขันนอต จง
จำำไวูเสมอว่ำกำรใชูเครื่องมืออย่ำงถ้กตูองจะทำำใหูกำรทำำงำนรวดเร็วกว่ำและ
ปลอดภัยกว่ำ กำรที่เรำลงทุนซื้อเครื่องมือรำคำแพง และลงทุนเสียเวลำหำเครื่อง
มือที่ดีๆ ยังเสียนูอยกว่ำกำรเกิดอุบัติเหตุท่ีรุนแรงมำกนัก

เก็บเครื่องมือไว้ให้อยู่ในสภาพดีเสมอ กำรตรวจสอบเครื่องมือเป็ นระยะๆ

จะช่วยใหูเครื่องมืออย่้ในสภำพดีเสมอ หมั่นตรวจด้เครื่องมือก่อนใชูงำน ถูำสภำพ
ของเครื่องมือไม่ดีพอหรือชำำรุด หูำมใชูเครื่องมือนั้นอย่ำงเด็ดขำด เครื่องมือที่
ชำำรุดนอกจำกจะเป็ นอันตรำยแลูวยังทำำใหูไดูผลงำนนูอยกว่ำกำรใชู เครื่องมือที่ดี
เมื่อตรวจสอบพบว่ำเครื่องมือชำำรุดมีอันตรำยจะตูองจัดกำรเปลี่ยนหรือซ่อม ทันที

เครื่องมือสำำหรับตัดชิ้นงำนจะตูองคมและสะอำดอย่้เสมอ เครื่องมือที่ไม่คมจะ
ทำำใหูกำรทำำงำนไม่เรียบรูอยและอำจจะเกิดอันตรำยไดูโดย ง่ำยเพรำะจูอง
ออกแรงมำกจนไม่สำมำรถจะควบคุมกำรทำำงำนและกำรใชูเครื่องมือใหู เป็ นไป
อย่ำงถ้กตูองแม่นยำำ สิง่ สกปรกหรือครำบนำ้ำมันที่ติดอย่้กับเครื่องมืออำจทำำใหูล่ ืน
และเกิดอันตรำย ไดู
จงเก็บเครื่องมือไวูในที่ปลอดภัย เครื่องมือที่ดีถูำไม่เก็บไวูท่ีปลอดภัยแลูวอำจจะ
เป็ นอันตรำยไดูโดยง่ำย บ่อยครั้งที่อุบัติเหตุเกิดจำกกำรวำงเครื่องมือไวูบนบันได
ชั้นวำงของ หรือนั่งรูำน เครื่องมืออำจจะหล่นลงมำไดู
เครื่องมือแต่ละอย่ำงควรระบุตำำแหน่ งที่จะเก็บไวูในกล่องเก็บ หูำมนำำเครื่องมือใส่
กระเป๋ ำเสื้อหรือกำงเกง ยกเวูนกระเป๋ ำที่ออกแบบสำำหรับใส่เครื่องมือนั้นๆ โดย
เฉพำะ เช่น ควรเก็บดินสอไวูในกระเป๋ ำที่ออกแบบสำำหรับเก็บดินสอไม่ควรเอำ
ดินสอเหน็บไวู ที่ใบห้ หรือเสียบไวูใตูหมวก
อย่ำวำงส่วนที่เป็ นคมของเครื่องมือไวูกับขอบโตุะทำำงำน เพรำะกำรปั ดทำำควำม
สะอำด อำจทำำใหูเครื่องมือนั้นตกลงมำถ้กขำ หรือเทูำทำำใหูบำดเจ็บไดู เมื่อ
ตูองกำรจะเคลื่อนยูำยเครื่องมือที่แหลมคม ใหูเอำส่วนที่แหลมหรือคมปั กหัวลงขูำง
ล่ำงหรือหันออกนอกตัวจะทำำใหูกำรเคลื่อน ยูำยเครื่องมือเป็ นไปดูวยควำม
ปลอดภัย และตูองแน่ ใจเสียก่อนว่ำสถำนที่วำงเครื่องมือนั้นจะตูองมีควำม
ปลอดภัยเสมอ
เครื่องมือไฟฟู ำ อย่ำพยำยำมใชูเครื่องมือไฟฟู ำโดยไม่รู้หลักกำรทำำงำนของเครื่อง
มือ หรือวิธีใชูและขูอแนะนำำในดูำนควำมปลอดภัยของเครื่องมือ ก่อนจะใชูงำนควร
สอบถำมหรือขอคำำแนะนำำจำกผู้รู้หรือหัวหนูำงำนของท่ำนเสียก่อน
 23

ระบบกำรต่อลงดิน เครื่องมือไฟฟู ำทุกชนิ ดจะตูองมีกำรต่อลงดิน (grounding)

เสมอ (ยกเวูนเครื่องมือไฟฟู ำนั้นเป็ นแบบฉนวนหูุม 2 ชั้น) เครื่องมือไฟฟู ำจะมีสำย
ไฟฟู ำ 3 เสูน มีปลัก
๊ 3 ขำ เพื่อต่อเขูำกับปลัก ๊ เสียบ 3 ช่องที่มีกำรต่อลงดิน ร้ปที่
11 (ก) และ (ข) เป็ นเตูำเสียบไฟฟู ำแบบมีสำยดิน ซึ่งผ่ำนกำรรับรองมำตรฐำน
จำก OHSA และกฎกำรเดินสำย และติดตั้งไฟฟู ำของทูองถิ่น นับว่ำเป็ นอันตรำย
มำกถูำใชูปลัก ๊ อะแดปเตอร์ (adapterplug) ที่มี 3 ขำ ต่อกับเตูำเสียบ 3 ช่อง ใหู
เหลือเป็ นเตูำเสียบ 2 ช่อง โดยไม่มีข้ัวที่ต่อลงดิน นอกเสียจำกว่ำจะมีสำยแยกไป
ต่อลงดินที่ดีพอ กำรต่อสำยลงดินเป็ นกำรใหูควำมมั่นใจว่ำถูำมีกำรช็อตเกิดขึ้นจะ
ทำำใหูเซอร์กิต เบรกเกอร์ตัดหรือทำำใหูฟิวส์ขำดเสมอ จงจำำไวูเสมอว่ำ กำรไม่ต่อลง
ดินของเครื่องมือไฟฟู ำจะทำำใหูท่ำนถ้กไฟฟู ำด้ดไดู

(ก) เตูำเสียบชนิ ดใชูภำยในบูำน มีสำยดินเป็ นแบบไม่ล็อค

(ข) เตจูำเสียบชนิ ดใชูภำยนอกบูำน มีสำยดินเป็ นแบบล็อค

ร้ปที่ 11

เครื่องมือไฟฟู ำที่มีฉนวนหูุม 2 ชั้นนั้น จะใชูปลัก ๊ แบบ 2 ขำ และจะมีแผ่น

ปู ำยกำำกับบอกว่ำ เป็ นเครื่องมือแบบมีฉนวนหูุม 2 ชั้น ซึง ่ ถูำเป็ นของยุโรปจะเขียน
เป็ นเครื่องหมำย ? ) เครื่องมือไฟฟู ำแบบนี้ มีควำมปลอดภัยพอสมควร ปกติเครื่อง
มือไฟฟู ำแบบมีฉนวนหูุม 2 ชั้น ระบบไฟฟู ำของมอเตอร์จะถ้กหูุมดูวยฉนวนแบบ
พิเศษ ซึง ่ เป็ นตัวปู องกันไฟฟู ำรั่วอีกทีหนึ่ ง เพรำะฉะนั้นเครื่องมือชนิ ดนี้ จึงไม่ตูอง
ต่อสำยลงดิน ทั้งภำยนอกและภำยในของเครื่องมือไฟฟู ำจะตูองสะอำดปรำศจำก
สิง
่ สกปรกหรือ เปื้ อนนำ้ำมันซึ่งเป็ นตัวทำำใหูไฟฟู ำรั่วไดู หูำมนำำเครื่องมือไฟฟู ำแบบ
มีฉนวนหูุม 2 ชั้นไปใชูงำนขณะที่ฝนตก เพรำะนำ้ำเป็ นตัวนำำไฟฟู ำ และอำจจะถ้ก
ไฟฟู ำด้ดไดู
กฎความปลอดภัย ควรศึกษำกฎควำมปลอดภัยต่อไปนี้ อย่ำงละเอียด และ
ใหูนึกถึงกฎเหล่ำนี้ ในขณะที่ใชูเครื่องมือไฟฟู ำ
1. เครื่องมือไฟฟู ำจะตูองมีกำรตรวจซ่อมเป็ นระยะ ตำมที่ระบุไวูโดยโรงงำนผู้ผลิต
หรือโดย OSHA
 24

ร้ปที่ 12 กำรใชูเลื่อยไฟฟู ำอย่ำงถ้กตูองจะตูองมีกำร์ดสำำหรับปู องกันใบเลื่อย ซึ่ง

ทำำใหูมีควำมปลอดภัยในกำรทำำงำน

2. ตูองรู้และเขูำใจคำำแนะนำำเกี่ยวกับควำมปลอดภัยซึ่งโรงงำนผู้ผลิตแนะนำำไวู
3. ตูองตรวจสอบสำยไฟฟู ำที่ใชูกับเครื่องมือไฟฟู ำใหูอย่้ในสภำพดีอย่้เสมอ
4. ตูองแน่ใจว่ำแผ่นกั้นสำำหรับปู องกันเศษวัตถุกระเด็นออกมำ จะตูองอย่ใ้ นสภำพ
ที่ใชู
งำนไดูดี หูำมเคลื่อนยูำยหรือถอดแผ่นกั้นออกอย่ำงเด็ดขำด ร้ปที่ 3.5 แสดงกำร
ใชูเลื่อยไฟฟู ำซึ่งมีแผ่นกั้นปู องกันใบเลื่อยย่ำงถ้กตูอง
5. กำรปรับแต่งเครื่องมือไฟฟู ำ กำรเปลี่ยนใบเลื่อย และกำรตรวจซ่อมจะตูองตัด
พลังงำนไฟฟู ำออกหรือดึงปลัก ๊ ออกจำกเตูำเสียบเสมอ
6. ก่อนที่จะเสียบปลัก ๊ ของเครื่องมือไฟฟู ำจะตูองแน่ ใจว่ำสวิตซ์ไฟฟู ำอย่้ใน
ตำำแหน่ง
ปิ ด OFF
7. ตูองใส่แว่นตำนิ รภัยหรือหนูำกำกกันฝ่ ุน ถูำจำำเป็ นตูองใชู
8. ตูองแน่ใจว่ำชิ้นงำนที่จะทำำตูองยึดแน่ นหรือไม่มีสิ่งกีดขวำงใดๆ อย่้
9. ตูองตั้งใจทำำงำน
10. ถูำมีเสียงผิดปกติเกิดขึ้นในขณะที่กำำลังทำำงำนใหูหยุดเครื่องและรีบหำสำเหตุ
ทันที
11. หลังจำกทำำงำนเสร็จแลูวใหูตัดพลังงำนไฟฟู ำออก รอจนกระทั่งเครื่องมือหยุด
หมุน
ก่อนจึงค่อยจำกไปหรือวำงเครื่องมือลง
12. เมื่อเครื่องมือไฟฟู ำชำำรุด ใหูแยกเครื่องมือนั้นออกไปเก็บไวูต่ำงหำก หรือ
เขียนปู ำย
เตือน “หูำมใชู” ติดไวูกับเครื่องมือตัวนั้น

ควำมปลอดภัยทำงไฟฟู ำ
ควำมปลอดภัยของช่ำงไฟฟู ำสมัยนี้ มีควำมกูำวหนูำกว่ำเมื่อสมัย 20-30 ปี ก่อน
ปั จจุบันมีกฎหมำยเกี่ยวกับควำมปลอดภัยและกฎควำมปลอดภัยของ OSHA (ซึ่ง
ไดูกำำหนดเกี่ยวกับหนูำกำกปู องกันอันตรำยหมวกกันน็อค และอุปกรณ์ปูองกันใน
กำรทำำงำนต่ำงๆ) ดูวยกำรใชูอุปกรณ์ปูองกันควำมปลอดภัย และใชูหลักกำร
ปฏิบัติกำรที่พอใจจะทำำใหูกำรทำำงำนกับอุปกรณ์ไฟฟู ำมีควำม ปลอดภัยยิง ่ ขึ้น ซึ่ง
ถูำใชูวิจำรณญำณและกำรปฏิบัติงำนอย่ำงถ้กตูองก็จะทำำงำนทำงไฟฟู ำไดู สำำเร็จ
อย่ำงปลอดภัย
ช่ำงไฟฟู ำจะตูองรู้และสำมำรถที่จะประยุกต์หลักกำรเบื้องตูนของไฟฟู ำและควำม
 25

ปลอดภัย ถูำไม่สนใจต่อควำมปลอดภัยของตนเองก็เท่ำกับทำำใหูเพื่อนร่วมงำนไม่
ปลอดภัย ดูวย จงจำำไวูเสมอว่ำจงปู องกันอุบัติเหตุก่อนที่มันจะเกิด ถูำทำำงำนเกี่ยว
กับไฟฟู ำจะตูองมีควำมรู้และควำมเขูำใจเกี่ยวกับไฟฟู ำอย่ำงดี และถ้กตูอง เมื่อใด
ก็ตำมถูำมีควำมสงสัยหรือไม่เขูำใจเกี่ยวกับไฟฟู ำ ใหูถำมผู้ท่ีมีควำมรู้เสมอ
รำยงำนต่อหัวหนูำงำนในทันทีท่ีพบเห็นสภำวะกำรทำำงำนที่ไม่ปลอดภัย เครื่องมือ
เครื่องใชูชำำรุด และไม่ปลอดภัย หรืองำนที่จะทำำไม่ปลอดภัย
ฟิ วส์ ก่อนที่จะถอดหรือเปลี่ยนฟิ วส์จะตูองแน่ ใจเสียก่อนว่ำไดูตัดพลังไฟฟู ำออก
จำก วงจรดูวยสวิตซ์ และไม่มีไฟฟู ำมำที่ฟิวส์แลูว กำรถอดฟิ วส์จะตูองใชูเครื่องมือ
สำำหรับดึงฟิ วส์ (fuse puller) ที่ออกแบบมำโดยเฉพำะ และใหูดึงฟิ วส์ทำงดูำนไฟ
(hot side) ออกก่อนเสมอ เมื่อตูองกำรจะใส่ฟิวส์เขูำไปใหม่ ใหูใส่ฟิวส์ทำงดูำน
โหลด (load side) ก่อนแลูวจึงใส่ทำงดูำนไฟเขูำเป็ นอันดับต่อไปเสมอ
ไฟฟู ำด้ด ไฟฟู ำด้ดเกิดจำกร่ำงกำยของคนไปแตะหรือสัมผัสกับสำยไฟฟู ำสองเสูน
หรือร่ำงกำยเป็ นส่วนหนึ่ งของทำงเดินกระแสไฟฟู ำ แต่ท้ง ั 2 กรณีจะทำำใหูหว ั ใจ
และปอดหยุดทำำงำนไดู และผลจำกควำมรูอนที่เกิดจำกกระแสไฟฟู ำไหลผ่ำน
ร่ำงกำยจะทำำใหูเกิดแผลไหมูใน บริเวณที่กระแสไหลเขูำและออกจำกร่ำงกำย
กำรปู องกันเท่ำนั้นที่เป็ นวิธีท่ีดีท่ีสุดสำำหรับรักษำกำรถ้กไฟฟู ำด้ด พึงระวังไวูเสมอ
ว่ำแรงดันไฟฟู ำทุกระดับเป็ นอันตรำยทั้งนั้น และพยำยำมศึกษำใหูรู้เรื่องหลักกำร
ทำำงำนของไฟฟู ำ และปฏิบัตต ิ ำมทุกขั้นตอน
เมื่อตูองกำรใชูเครื่องมือไฟฟู ำจะตูองมั่นใจว่ำเครื่องอย่้ในสภำพเรียบรูอย และจะ
ตูองอย่้ในสภำพที่ปลอดภัย ใหูแน่ ใจเสียว่ำมีสำยไฟฟู ำเสูนที่ 3 ซึ่งเป็ นสำยสำำหรับ
ต่อลงดิน เพื่อปู องกันไม่ใหูเกิดไฟฟู ำรั่ว ตำมทฤษฎีแลูวถูำเครื่องมือไฟฟู ำเกิดรั่ว
หรือฉนวนทำงไฟฟู ำเกิดแตกและรั่ว กระแสไฟฟู ำจะไหลลงส่้ดินทำงสำยไฟฟู ำเสูน
ที่ 3 แทนที่จะไหลผ่ำนร่ำงกำยของผู้ใชู

การป้ องกันเมื่อไม่ใช้งาน ก่อน ที่เครื่องมือไฟฟู ำจะไดูรับกำรซ่อมแซมตูองแน่ ใจ

ว่ำไดูตัดพลังงำนไฟฟู ำออกจำก วงจรเรียบรูอยแลูว และมีบัตรเขียนขูอควำมไวู
ชัดเจนว่ำหูำมใชูงำน หรือเครื่องชำำรุดติดไวูท่ีเครื่องมือนั้นๆ เมื่อจะเลิกทำำงำนไม่
ว่ำจะกรณีใดๆ หรือทำำงำนไม่เสร็จภำยในวันนั้น จะตูองแน่ ใจเสียก่อนว่ำไดูตัด
พลังงำนไฟฟู ำออกจำกเครื่องมือไฟฟู ำนั้นแลูว
รหัสสีเกี่ยวกับควำมปลอดภัย กฎของ OSHA ไดูต้ง ั รหัสสีขึ้นมำเพื่อเตือนในสิ่งที่
เป็ นอันตรำยหรือใหูระวัง ตำมตำรำงที่ 1 แสดงรหัสสีเกี่ยวกับควำมปลอดภัยซึ่ง
เป็ นที่ยอมรับกัน ใหูศึกษำรหัสสีเหล่ำนั้นเพื่อจะไดูคูุนเคย
เสื้อผูำและอุปกรณ์ปูองกันเฉพำะตัวบุคคล
1. สวมรองเทูำสำำหรับทำำงำนที่มีพ้ ืนหนำเพื่อปู องกันวัตถุแหลมคมตำมเทูำ เช่น
ตะป้
หรือสวมรองเทูำหัวหูุมเหล็ก เพื่อปู องกันนิ้ วเทูำ
2. สวมรองเทูำยำงหูุมขูอเมื่อตูองทำำงำนในที่ช้ ืนแฉะ
3. สวมหมวกในขณะปฏิบัติงำน สวมหมวกกันน็อค ในสถำนที่ทำำงำนที่เป็ น
อันตรำย
เช่น บริเวณก่อสรูำง โรงรีดเหล็ก ถูำผมยำวมำกใหูมัดผมใหูเรียบรูอย หรือตัดใหู
สั้น หลีกเลี่ยงกำรยื่นศรีษะเขูำไปใกลูกับส่วนที่หมุนของเครื่องจักร

ตำรำงที่ 1 รหัสสีเกี่ยวกับควำมปลอดภัยตำมกฎของ OSHA

 26

ความปลอดภัยเกีย ่ วกับเพลิง
อันตรำจำกเพลิงไหมูจะลดลงไดูเมื่อปฏิบัติตำมกฎเกี่ยวกับกำรระวังและด้แล
รักษำบูำน เช่น ของใชูท่ีเสียแลูวภำยในบูำนควรจะเก็บทิง ้ ไป
ถูำเกิดเพลิงไหมูขึ้น ก่อนอื่นตูองกดสัญญำณเตือนภัยเพลิงไหมูใหูเพื่อนร่วมงำน
ทรำบและเตรียมพรูอม ที่จะผจญเพลิง พรูอมทั้งแจูงหน่ วยดับเพลิงใหูมำช่วย ใน
ช่วงระยะเวลำที่หน่ วยดับเพลิงยังมำไม่ถึงใหูช่วยกันระงับเพลิงเท่ำที่จะทำำ ไดูถูำ
เกิดเพลิงไหมูไม่มำกสำมำรถใชูเครื่องดับเพลิงแบบใชูตำมบูำนหรือโรงงำน ทั่วๆ
ไปดับเพลิงที่ไหมูเหล่ำนั้นไดู
รำยกำรต่อไปนี้ เป็ นชนิ ดของเพลิงซึ่งแบ่งออกเป็ น 4 ชนิ ด แต่ละชนิ ดของเพลิง
จะเรียกเป็ น คลำส (class)
เพลิงคลาสเอ เป็ นเพลิงที่เกิดจำกไมู เสื้อผูำ กระดำษ เศษขยะ และอื่นๆ ซึ่งมี
ลักษณะดังที่กล่ำวมำแลูว กำรดับเพลิงชนิ ดนี้ สำมำรถดับดูวยนำ้ำไดู เครื่องดับ
เพลิงชนิ ดบรรจุกุำชคำร์บอนไดออกไซด์ ก็ใชูไดูแต่กับเพลิงที่เกิดไม่มำกนัก
(สัญลักษณ์ของเครื่องดับเพลิงแบบนี้ เป็ นร้ปสำมเหลี่ยมสีเขียว)

เพลิงคลาสบี เป็ นเพลิงที่เกิดจำกของเหลว เช่น นำ้ำมันเบนซิน นำ้ำมันเชื้อ

เพลิงต่ำงๆ นำ้ำมันเครื่อง นำ้ำมันจำรบี ทินเนอร์ และสี เครื่องดับเพลิงชนิ ดนี้ จะ
ออกแบบใหูดับเพลิงไดูโยกำรทำำใหูเกิดกำรอับอำกำศโดย ใชูสำรเคมีปิดหนูำเพลิง
ที่กำำลังลุกไหมู ซึง่ กระทำำไดูโดยกำรใชูโฟม (foam) ร่วมกับกุำช
คำร์บอนไดออกไซด์ เพลิงชนิ ดนี้ หูำมใชูน้ ำำดับ (สัญลักษณ์ของเครื่องดับเพลิงชนิ ด
นี้ คือสี่เหลี่ยมสีแดง)

เพลิงคลาสซี เป็ นเพลิงที่เกิดจำกเครื่องมือไฟฟู ำ หรืออุปกรณ์ไฟฟู ำที่ใชูใหู

ควำมสะดวกสบำยต่ำงๆ ภำยในบูำน เช่น มอเตอร์ พัดลม ตู้เย็น เครื่องดับเพลิงที่
ใชูกับกำรดับเพลิงชนิ ดนี้ จะตูองเป็ นชนิ ดที่ไม่เป็ นตัวนำำ ไฟฟู ำ และสำมำรถกลบ
เพลิงใหูดับไดู หูำมใชูน้ ำำดับเพลิงชนิ ดนี้ เด็ดขำด(สัญลักษณ์ของเครื่องดับเพลิงชนิ ด
นี้ เป็ น ร้ปวงกลมสีน้ ำำเงิน)

เพลิงคลาสดี เป็ นเพลิงที่เกิดจำกโลหะที่ไหมูไฟ เช่น โซเดียม ไทเทเนี ยม

เซอร์โคเนี ยม และ ลิเทียม กำรดับเพลิงชนิ ดนี้ ตูองใชูกำรดับเพลิงชนิ ดผงแหูง ซึง
่
ผงแหูงนี้ จะเป็ นตัวกลบเพลิง อำจจะใชูท่ีดับเพลิงชนิ ดบรรจุกุำช
 27

คำร์บอนไดออกไซด์ไดู หูำมใชูน้ ำำดับเพลิงชนิ ดนี้ เป็ นเด็ดขำด (สัญลักษณ์ของ

เครื่องดับเพลิงชนิ ดนี้ เป็ นร้ปดำวสีเหลือง)

เครื่องดับเพลิงสถำนที่ติดตั้งมีสีแดง

สัญลักษณ์แสดงชนิ ดของเพลิง

คลำส เพลิงธรรมดำ (สีเขียว)

คลำส เพลิงจำกของเหลว (สีแดง)

คลำส เพลิงจำกเครื่องมือไฟฟู ำ (สีน้ ำำเงิน)

คลำส เพลิงจำกโลหะที่ไหมูไฟ (สี้เหลือง)

ร้ปที่ 13 สัญลักษณ์ของเครื่องดับเพลิงแยกตำมชนิ ดของเพลิงที่เกิด

ร้ปที่ 13 แสดงสัญลักษณ์ท้ัง 4 ของเพลิงซึ่งหนึ่ งในสี่ของสัญลักษณ์ดังกล่ำว

จะติดอย่้กับเครื่อง เครื่องหมำยสีแดงจะบอกถึงสถำนที่ต้ังเครื่องดับเพลิงคลำส
ต่ำงๆ เนื่ องจำกเครื่องดับเพลิงที่จะใชูไม่สำมำรถดับเพลิงไดูทุกชนิ ด ช่ำงไฟฟู ำจึง
ควรศึกษำใหูทรำบเกี่ยวกับวิธีกำรใชูเครื่องดับเพลิงอย่ำงถ้ก ตูอง
ควรจะอ่ำนค่้มือและวิธีใชูก่อนกำรใชูเครื่องดับเพลิง หูำมใชูน้ ำำดับเพลิงที่เกิดจำก
ไฟฟู ำ สำรเคมี นำ้ำมันเบนซิน นำ้ำมันเชื่อเพลิง สี ซึง
่ แทนที่จะดับกลับไปขยำยกำร
ลุกลำมของเพลิงมำกขึ้นอีก

หมายเหตุ เครื่องมือดับเพลิงที่ ใชูคำร์บอนเตตระคลอไรด์ วัสดุมพ ี ิษ และ

ของเหลวที่ระเหยไดู ถ้กหูำมใชูโดยกฎหมำยของรัฐบำล
ปกติแลูวเครื่องดับเพลิงจะทำสีแดง แต่ถูำไม่เป็ นสีแดง พื้นหลังจะตูองเป็ นสีแดง
เพื่อจะไดูสังเกตไดูโดยง่ำย
 28

บทที่ 6 ความเข้าใจเกีย
่ วกับระบบความ
ปลอดภัยทางฟ้ า

สายดิน
สำยดินเป็ นส่วนสำำคัญส่วนหนึ่ งของระบบควำมปลอดภัยทำงไฟฟู ำซึ่งจะตูองมี
เมื่อติดตั้งระบบไฟฟู ำใหม่ ในบูำนอย่้อำศัยสำยดินจะปู องกันผูใ้ ชูไฟฟู ำจำก
อันตรำยเนื่ องจำกกระแสรั่วไดู
ปกติแลูวสำยดินจะมี 2 ส่วน คือสำยดินของระบบ (system grounding) และ
สำยดินของเครื่องใชูไฟฟู ำ (equipment grounding) สำยดินของระบบใชู
ปู องกันระบบไฟฟู ำและวงจรทั้งหมดส่วนสำยดินของเครื่องใชู ไฟฟู ำใชูปูองกัน
เฉพำะเครื่องใชูไฟฟู ำนั้นๆ ที่อย่้ในระบบวงจรไฟฟู ำ
สำยดินของระบบ หนูำที่หลักของสำยดินในระบบคือ ปู องกันสำยจ่ำยไฟเขูำจำก
ฟู ำผ่ำและไฟฟู ำแรงส้ง กำรปู องกันนี้ ทำำไดูโดย ในขณะที่เกิดฟู ำผ่ำและไฟฟู ำแรง
ส้ง กระแสไฟฟู ำจะไม่ผ่ำนสำยนิ วตรอล แต่จะผ่ำนสำยดินซึ่งทำำดูวยตัวนำำที่ดล ี งส่้
 29

ดินแทน
ระบบท่อประปำ ท่อประปำที่ฝังอย่้ใตูพ้ ืนดินอย่ำงต่อเนื่ อง จะเป็ นกำรต่อลงดินทำง
ไฟฟู ำที่ดีท่ีสุด เนื่ องจำกมีพ้ ืนผิวสัมผัสกับดินมำก กำรที่มีผิวสัมผัสมำกจะเป็ นกำร
ช่วยลดควำมตูำนทำน และทำำใหูกระไฟฟู ำส่วนที่ไม่ตูองกำร ไหลลงส่้พ้ น ื ดินไดูง่ำย
ขึ้น

ร้ปที่ 66 วิธก
ี ำรทำำระบบสำยดิน 2 วิธี ซึ่งจะเลือกใชูวิธีใดวิธีหนึ่ งก็ไดู

ถูำเลือกท่อประปำเป็ นสำยดินตำมร้ปที่ 66 จะตูองแน่ ใจว่ำระบบของท่อประปำนั้น

เป็ นเหล็กตลอด ไม่มีกำรตัดส่วนหนึ่ งส่วนใดดูวยท่อพลำสติก และระบบกำรต่อท่อ
จะไม่มีกำรขำดตอน คือท่อต่อถึงกันตลอด และขูอควรระวังอย่ำงหนึ่ งคือ มำตรวัด
นำ้ำที่ติดตั้งอย่้เวลำถอดออกจะทำำใหูเกิดกำรขำดตอนขึ้นทำำใหูระบบสำย ดินไม่ดี
ขึ้นมำไดู เพื่อปู องกันเหตุดังกล่ำวควรจะต่อสำยขนำนเขูำกับมำตรวัดนำ้ำอย่ำง
ถำวรตำมร้ป ที่ 67
กรำวนด์ร็อด (ground rod) ปกติกรำวนด์ร็อดใชูแท่งทองแดงต่อลงดิน อำจจะใชู
แท่งเดียวหรือหลำยแท่งโดยต่อขนำนกันลงดิน ควำมตูำนทำนของกรำวนด์ร็อดนี้
จะตูองตำ่ำกว่ำ 25 โอห์มเมื่อวัดเทียบกันดิน ถูำพื้นดินตรงนั้นเป็ นเกลือ กรดหรือ
ด่ำงมำกเกินไปก็ใหูปรึกษำผู้ชำำนำญ เช่นกำรไฟฟู ำส่วนทูองถิ่น หรือด้ NEC เพื่อ
จะไดูเลือกชนิ ดของกรำวนด์ร็อดไดูอย่ำงถ้กตูอง

ร้ปที่ 67 กำรต่อสำยไฟฟู ำขนำนเขูำกับมำตรวัดนำ้ำ เพื่อปู องกันไม่ใหู

ทำงเดินของกระแสไฟฟู ำขำดตอนเมื่อถอด
มำตรวัดนำ้ำออก
 30

ร้ปที่ 68 เครื่องใชูไฟฟู ำที่ไม่ต่อลงดิน เมื่อเกิดไฟรั่วขึ้น ภำยในเครื่องใชูไฟฟู ำจะ

เกิดแรงเคลื่อนที่ขึ้นที่ตัวโครง ซึง ่
ทำำใหูเป็ นอันตรำย ถูำมีใครไปสัมผัสเขูำจะจะทำำใหูกระแสไหลผ่ำน
ร่ำงกำย ซึ่งเป็ นผลทำำใหูถก ้ ไฟฟู ำช็อตหรือตำยไดู

ร้ปที่ 69 เมื่อเครื่องไฟฟู ำต่อลงดินถูำเกิดไฟฟู ำรั่วขึ้นภำยในเครื่องใชูไฟฟู ำ

กระแสจะผ่ำนลงดิน ถูำมีกระแสรั่ว
มำกๆ ชุดปู องกันจะทำำงำนตัดวงจรเองอัตโนมัติ และเป็ นกำรตัด
เครื่องใชูไฟฟู ำออกจำกวงจรดูวย

การต่อเครื่องไฟฟ้ าลงดิน กำรปู องกันอันตรำยจำกไฟฟู ำระดับที่ 2 คือ

กำรต่อเครื่องใชูไฟฟู ำลงดิน กำรต่อเครื่องใชูไฟฟู ำเป็ นระบบปู องกันอันตรำยจำก
ไฟฟู ำภำยในบูำน ร้ปที่ 68 เป็ นร้ปที่แสดงใหูเห็นกำรไหลของกระแสไฟฟู ำเมื่อ
เครื่องใชูไฟฟู ำไม่ต่อลงดิน กระแสไฟฟู ำจะหำทำงลงดินที่ง่ำยที่สด ุ ร่ำงกำยของ
มนุษย์ในร้ปที่ 68 เป็ นทำงผ่ำนของกระแสซึ่งเป็ นตัวนำำที่ดีท่ีสุด แต่ถูำเครื่องใชู
ไฟฟู ำต่อลงดินตำมร้ปที่ 69 บุคคลที่มำแตะกับเครื่องใชูไฟฟู ำนั้นก็จะปลอดภัย
กำรต่อสำยดินจะทำำใหูบค ุ คลไม่เกิดอันตรำยต่อกระแสไฟฟู ำ และเป็ นตัวทำำใหู
กระแสไฟฟู ำไหลลงดินแทน

การต่อเครื่องใช้ไฟฟ้ าขนาดเล็กลงดิน กำรต่อเครื่องใชูฟูำขนำดเล็ก

ลงดินทำำไดูง่ำยมำกปกติเครื่องใชู ไฟฟู ำส่วนมำกออกแบบใหูปลัก ๊ เสียบมีสำมขำ
เป็ นสำยดินหนึ่ งขำ ซึ่งจะสำมำรถไปเสียบเขูำกับเตูำเสียบที่มีกำรต่อสำยดินอย่้
แลูว เมื่อเสียบปลัก
๊ เขูำไป ระบบของสำยดินของเครื่องใชูและปลัก ๊ จะต่อเขูำดูวย
กันเอง (ในประเทศไทยไม่ค่อยไดูใชูกันเพรำะตูองกำรประหยัดโดยไม่คำำนึ งถึง
อันตรำยที่ จะเกิดขึ้น)
 31

ร้ปที่ 70 ปลัก
๊ สำมขำ ขำเสียบของสำยดินจะยำวกว่ำสำยเสียบ ของสำย
ไฟ เมื่อเสียบกับเตูำเสียบ สำยดินจะต่อถึง
กันเพื่อต่อเครื่องใชูลงดิน

ร้ปที่ 71 ใชูปลัก
๊ สำมขำเพื่อต่อระบบสำยดินของเครื่องใชูไฟฟู ำ

จำกร้ปที่ 70 แสดงปลัก ๊ สำมขำที่มีขำเสียบสำยดินที่เป็ นแบบตัวย้ ขำเสียบแบบตัว

ย้น้ี จะยำวกว่ำขำเสียบของสำยไฟ ที่ทำำใหูยำวกว่ำก็เพื่อว่ำเป็ นสิ่งรับประกันไดูว่ำ
ระหว่ำงกำรเสียบปลัก ๊ หรือ ดึงปลัก
๊ ออก สำยดินจะตูองต่ออย่้เสมอ
จำกร้ปที่ 71 แสดงเตูำเสียบแบบมีสำยดินแสดงใหูเห็นว่ำกำรต่อของสำยดินเมื่อ
เสียบปลัก ๊ แลูว

ฟิ วส์
ฟิ วส์คืออุปกรณ์ใชูสำำหรับจำำกัดจำำนวนกระแสที่ไหลในวงจร ฟิ วส์ปกติจะทำำดูวย
โลหะชนิ ดอ่อนซึ่งจะสำมำรถจะหลอมละลำยและตัดวงจรออกไปเมื่อ เกิดกำรใชู
งำนเกินกำำลัง
ฟิ วส์ปกติจะแบ่งออกเป็ น 3 จำำพวกคือ ปลัก ๊ ฟิ วส์ (plug fuse) คำร์ตริดจ์ฟิวส์
(cartridae fuse) และเบลดฟิ วส์ (blade fuse) (ด้ร้ปที่ 72) โดยเฉลี่ยตำมบูำน
อย่้อำศัยจะใชูฟิวส์ขนำด 0 ถึง 30 แอมป์ เป็ นแบบปลัก ๊ ฟิ วส์ ฟิ วส์ขนำด 0 ถึง 60
แอมป์ เป็ นแบบคำร์ตริดจ์ฟิวส์ และฟิ วส์ขนำด 70 ถึง 600 แอมป์ เป็ นแบบเบลด
ฟิ วส์ ซึ่งฟิ วส์แบบเบลดฟิ วส์น่ี ส่วนมำกจะใชูขนำด 100 ถึง 200 แอมป์ ซึ่งจะพบไดู
จำกตู้จ่ำยไฟขนำด 100 ถึง 200 แอมป์ ร้ปที่ 72 แสดงใหูเห็นฟิ วส์ต่ำงๆ ซึง ่ ติดตั้ง
อย่้ในตู้จ่ำยไฟ
สำำหรับฟิ วส์จำำพวกดังกล่ำว ตำมร้ปที่ 73 ยังแบ่งเป็ นฟิ วส์อีกหลำยชนิ ด ซึง ่ เหมำะ
กับงำนเฉพำะอย่ำง และเป็ นที่นิยมใชูกันมำก
 32

ร้ปที่ 72 ฟิ วส์ท้ัง 3 จำำพวกติดตั้งไวูในแผงฟิ วส์

ปลัก
๊ ฟิ วส์ชนิ ดไสู 2 ตอนยี่หูอ FUSETRON ปลัก
๊ ฟิ วส์ย่ีหูอ FUSTAT
ปลัก๊ ฟิ วส์ท่ีเป็ นเซอร์กิตเบรกเกอร์
ปลัก ๊ ฟิ วส์

ฟิ วส์แกูว คำร์ตริดจ์ฟิวส์มำตรฐำน
คำร์ตริดจ์ฟิวส์ท่ีเปลี่ยนไสูไดู
คำร์ตริดจ์ ฟิ วส์

ภำพ ตัดของเบลดฟิ วส์ชนิ ดใชูไดูครั้ง

เดียว ภำพตัดของเบลดฟิ วส์ชนิ ดไสู 2 ตอน
เบลดฟิ วส์

ร้ปที่ 73 ฟิ วส์แยกตำมลักษณะกำรใชูงำน
 33

ปลัก
๊ ฟิ วส์แบบมำตรฐำน ปฏิกิริยำของ
ฟิ วส์ต่อกำร
ใชู กระแส
มำกเกินไปเกิน

ขั้นที่ 1

ขั้นที่ 2

ขั้นที่ 3

ขั้นที่ 4
ขั้นตอนกำรขำดของฟิ วส์เนื่ องจำกใชูกระแสเกินเล็กนูอย

ร้ปที่ 74 กำรทำำงำนของปลัก
๊ ฟิ วส์เมื่อเกิดกำรใชูงำนเกินกำำลังตำมสภำวะต่ำงๆ

ปลัก ๊ ฟิ วส์มำตรฐำน ตำมร้ปที่ 74 เป็ นปลัก ๊ ฟิ วส์มำตรฐำนมีแผ่นไสูโลหะซึง ่

ออกแบบละลำยเมื่อกระแสไหลในวงจรเกิน ค่ำที่กำำหนดจำกร้ปที่ 74 แสดงขั้น
ตอนกำรทำำงำนตั้งแต่ข้ันตอนที่ 1 ถึงขั้นตอนที่ 4 วงจรจะถ้กขำดและจะไม่มี
กระแสไหลอีกต่อไป ในกรณีท่ีมีกระแสไหลเกินมำกๆ ๆฟิ วส์จะขำดทันที
ฟิ วส์ชนิ ดขำดชูำ ฟิ วส์ชนิ ดนี้ เป็ นฟิ วส์มำตรฐำนชนิ ดหนึ่ งซึ่งมีไสู 2 ตอน ทำำหนูำที่
ปู องกันกระแสเกินจะช่วยปู องกันและลดควำมรำำคำญอันเนื่ องมำจำกฟิ วส์ ขำด
เมื่อมอเตอร์เริ่มสตำร์ต เช่นเครื่องทำำควำมเย็นของตู้เย็น

ร้ปที่ 75 ฟิ วส์ขำดชูำ
 34

ร้ปที่ 76 ภำพตัวของฟิ วส์ขำดชูำ แสดงใหูเห็นเมื่อเกิดลัดวงจรหรือใชูงำนเกิน

กำำลัง

ภำพตัดในร้ปที่ 76 แสดงใหูเห็นไสูท้ง
ั 2 ตอนของฟิ วส์ขำดชูำ แสดงใหูเห็นกำร
ทำำงำนของฟิ วส์เมื่อกำรใชูงำนเกินกำำลังและเมื่อลัดวงจร

ฟิ วส์ชนิ ดเอส เป็ นฟิ วส์ชนิ ดขำดชูำตี่ไดูวิวัฒนำกำรขึ้นมำ โดยช่องใส่ฟิวส์

ไม่สำมำรถใชูปนกันไดู คือจะเอำฟิ วส์อีกขนำดหนึ่ งมำใส่ไม่ไดู ยกเวูนเป็ นขนำด
เดียวกันจึงจะใส่ไดู (ด้ร้ปที่ 77) ฐำนฟิ วส์แต่ละขนำด จะใชูกับตัวฟิ วส์ไดูเพียง
ขนำดเดียว เช่นฟิ วส์ขนำด 20 แอมป์ ไม่สำมำรถจะนำำไปใส่เขูำกับฐำนฟิ วส์ขนำด
15 แอมป์ ไดู

ฟิ วส์ชนิ ดเอส เป็ นฟิ วส์ชนิ ดขำดชูำตี่ไดูวิวัฒนำกำรขึ้นมำ โดยช่องใส่ฟิวส์

ไม่สำมำรถใชูปนกันไดู คือจะเอำฟิ วส์อีกขนำดหนึ่ งมำใส่ไม่ไดู ยกเวูนเป็ นขนำด
เดียวกันจึงจะใส่ไดู (ด้ร้ปที่77) ฐำนฟิ วส์แต่ละขนำด จะใชูกับตัวฟิ วส์ไดูเพียงขนำด
เดียว เช่นฟิ วส์ขนำด
20 แอมป์

ฐำนฟิ วส์ของฟิ วส์ชนิ ดเอส

ฟิ วส์แบบเอส

ร้ปที่ 77 ฟิ วส์ชนิ ดเอสจะมีฐำนฟิ วส์ของแต่ละขนำด ซึ่งไม่สำมำรถสับเปลี่ยนหรือ

ใชูแทนกันไดู
 35

คำร์ตริดจ์ฟิวส์ กำรทำำงำนของคำร์ตริดจ์ฟิวส์จะเหมือนกับปลัก ๊ ฟิ วส์ ปกติแลูวคำร์

ตริดจ์ฟิวส์จะติดตั้งบนขำหนี บสปริง ซึง ่ แตกต่ำงกับปลัก
๊ ฟิ วส์ท่ีจะตูองติดตั้งบนฐำน
เกลียว คำร์ตริดจ์ฟิวส์ส่วนมำกจะใชูไดูเพียงครั้งเดียว คำร์ตริดจ์ฟิวส์บำงชนิ ด
สำมำรถที่จะซื้อไสูมำเปลี่ยนใหม่ไดู (ด้ร้ปที่ 73)
เบลดฟิ วส์ กำรทำำงำนของเบลดฟิ วส์อำศัยหลักกำรหลอมละลำยดูวยควำมรูอน
เช่นกันปกติแลูว เบลดฟิ วส์จะมีขนำดแอมป์ แปร์ส้งกว่ำฟิ วส์แบบอื่น เบลดฟิ วส์จะ
ติดตั้งอย่้บนขำหนี บสปริงมีท้ังชนิ ดเปลี่ยนไสูใหม่ไดูหรือใชู เพียงครั้งเดียว (ด้ร้ป
ที่73)
เซอร์กิตเบรกเกอร์ฟิวส์ คืออุปกรณ์กำรตัดตอนวงจรซึ่งสำมำรถจะติดตั้งกับฐำน
ฟิ วส์ไดูแต่กำรทำำงำน เหมือนกำรทำำงำนของเซอร์กิตเบรกเกอร์ ขูอไดูเปรียบของ
ฟิ วส์น้ี คือ เมื่อเกิดกำรใชูงำนเกินกำำลังสำมำรถกดป่ ุมรีเซ็ตและใชูงำนต่อไปไดูอีก
(ด้ร้ป ที่ 73)
เซอร์กิตเบรกเกอร์
เซอร์กิตเบรกเกอร์ทำำหนูำที่เหมือนฟิ วส์ออกแบบมำเพื่อเป็ นตัวปู องกันวงจร ไฟฟู ำ
และเครื่องใชูไฟฟู ำ ส่วนที่แตกต่ำงจำกฟิ วส์คือ เซอร์กิตเบรกเกอร์สำมำรถรีเซ็ตไดู
จึงใหูควำมสะดวกในกำรใชูงำนเป็ นอย่ำงมำก ร้ปที่ 78 แสดงใหูเห็นเซอร์กิตเบรก
เกอร์ชนิ ดหนึ่ ง แสดงตำำแหน่งของหนูำสัมผัสเมื่ออย่้ตำำแหน่งปิ ด และเมื่อใชูงำน
เกินกำำลังทำำใหูเกิดกำรตัดวงจร (trip)เซอร์กิตเบรกเกอร์สำมำรถรีเซ็ตไดูโดยกำร
เลื่อนคันโยกไปยังตำำแหน่ งปิ ด แลูวเลื่อยไปยังตำำแหน่ งเปิ ด แต่จะตูองแน่ใจเสีย
ก่อนว่ำไดูแกูไขสำเหตุของกำรใชูงำนเกินกำำลังแลูวก่อนที่ จะรีเซ็ตเบรกเกอร์
เซอร์กิตเบรกเกอร์แบบเบื้องตูนมีอย่้ดูวยกัน 3 แบบคือ แบบควำมรูอน แบบแม่
เหล็กและแบบควำมรูอนแม่เหล็ก

ร้ปที่ 78 ภำพตัดแสดงใหูเห็นเซอร์กิตเบรกเกอร์และกำรทำำงำน

เซอร์กิตเบรกเกอร์แบบความร้อน กำรทำำงำนของเซอร์กิตเบรกเกอร์แบบ
ควำมรูอนอำศัยหลักกำรของแผ่นไบเมทอลลิก แผ่ไบทอลลิกคือกำรนำำเอำโลหะ
สองชนิ ดซึ่งมีสัมประสิทธิก
์ ำรขยำยตัวไม่เท่ำกัน มำประกบยึดกันโดยถำวรและ
แน่น เนื่ องจำกกำรสัมประสิทธิก์ ำรขยำยตัวของโลหะทั้งสองชนิ ดไม่เท่ำกัน เมื่อ
เกิดควำมรูอนขึ้นทำำใหูไบเมทอลลิกนี้ เกดกำรโก่งตัวขึ้น จำกผลกำรโก่งตัวนี้ ทำำใหู
หนูำสัมผัสของเซอกิตเบรกเกอร์เปิ ด
(ด้ร้ปที่ 79)
หลังจำกเซอกิตเบรกเกอร์ตัดวงจรไปแลูวสักพักหนึ่ ง แผ่นไบเมทอลลิกจะเย็นลง
 36

และจะกลับไปเป็ นสภำพเดิมอีก เรำก็รีเซ็ตเพื่อใหูหนูำสัมผัสไปต่อวงจรเพื่อจะไดูใชู

งำนอีกต่อไป แต่ตูองแน่ ใจว่ำไดูทำำกำรแกูไขสำเหตุของกำรใชูงำนเกินกำำลังใน
วงจรเรียบรูอย แลูว

เซอร์กิตเบรกเกอร์แบบควำมรูอน

ร้ปที่ 79 เมื่อมีกระแสไหลในวงจรเกินพิกัด แผ่นไบเมทอลลิกเริ่มโก่งตัวเนื่ องจำก

ควำมรูอน จนกระทั่งทำำใหู
หนูำสัมผัสของคอนแทคเปิ ด ซึ่งเป็ นกำรตัดวงจรออก

ร้ปที่ 80 เมื่อมีกระแสไหลผ่ำนมำกเกินกำำหนด จะทำำใหูเกิดอำำนำจแม่เหล็กแรงขึ้น

พอที่จะด้ดแผ่นกระเดื่องตัด
วงจรใหูเคลื่อนที่ไปขูำงหนูำ ซึ่งจะทำำใหูหนูำคอนแทคของเซอร์กิตเบรกเกอร์เปิ ด
และตัดวงจร

เซอร์กิตเบรกเกอร์แบบแม่เหล็ก กำรทำำงำนของเซอร์กิตเบรกเกอร์แบบ
นี้ อำศัยอำำนำจแม่เหล็ก อำำนำจแม่เหล็กไฟฟู ำนี้ เกิดขึ้นจำกกำรไหลของกระแส
ไฟฟู ำผ่ำนขดลวด เมื่อมีกระแสไฟฟู ำผ่ำนมำก อำำนำจแม่เหล็กก็จะอำำนำจในกำร
ด้ดส้งขึ้น เมื่อกระแสไฟฟู ำผ่ำนมำกพอไปด้ดแผ่นกระเดื่องตัดวงจร (trip bar)
และทำำใหูวงจรเปิ ดตำมร้ปที่ 80 เมื่อแกูไขสำเหตุของกำใชูงำนเกินกำำลังแลูว
สำมำรถจะทำำกำรรีเซ็ตกระเดื่องตัดวงจรใหูอย่ใ้ นตำำแหน่งเดิมเพื่อใชูงำนต่อไป
เซอร์กิตเบรกเกอร์แบบควำมรูอนแม่เหล็ก เซอร์กิตเบรกเกอร์ชนิ ดนี้ เป็ นกำรรวม
เอำผลทำงควำมรูอนของแผ่นไบเมทอลลิกกับ อำำนำจดึงด้ดของแม่เหล็กเขูำดูวย
กันเพื่อที่จะไปผลักแผ่นกระเดื่องตัววงจร ด้ร้ปที่ 81 ขั้วแม่เหล็กนี้ เป็ นแม่เหล็ก
ไฟฟู ำต่ออนุกรมกับแผ่นไบเมทอลลิกจึงทำำใหูเซอร์ กิตบรกเกอร์ชนิ ดนี้ ตัดวงจรไว
ขึ้นเมื่อเกิดมีกระแสไฟไหลผ่ำนเกินอย่ำงมำก
ส่วนประกอบทำงกลของเซอร์กิตเบรกเกอร์ภำยในอำจจะไม่เหมือนกันแต่ส่วน
ประกอบ ภำยนอกส่วนมำกเหมือนกันดังร้ปที่ 82
 37

ร้ปที่ 81 กำรทำำงำนของแผ่นไบเมทอลลิกซึ่งมีแม่เหล็กช่วยใหูกำรทำำงำนเร็วขึ้น

เซอร์กิตเบรกเกอร์ชนิ ดขั้นเดียว (115 โวลต์) เซอร์กิตเบรกเกอร์ชนิ ดสองขั้ว

(230 โวลต์)

ร้ปที่ 82 เซอร์กิตเบรกเกอร์มีขนำดแอมป์ แปร์ท่ีแตกต่ำงกัน ปกติเซอร์กิตเบรก

เกอร์แบบขั้วเดียวจะใชูในวงจรที่มี
แรงดัน 115 โวลต์ แบบสองขั้วใชูในแรงดัน 230 โวลต์

แสดงเซอร์กิตเบรกเกอร์แบบขั้วเดียวขนำด 20 แอมป์ แปร์ ซึ่งใชูในวงจรขนำดแรง

ดัน
115 โวลต์ และเซอร์กิตเบรกเกอร์ขนำด 20 แอมป์ แปร์แบบสองขั้ว ซึ่งในวงจร
ขนำดแรงดัน 230 โวลต์เซอร์กิตเบรกเกอร์อำจจะมีขนำดของแอมป์ แปร์ต่ำงๆกัน
แต่ปกติแรงดันจะเป็ น 115 โวลต์สำำหรับเซอร์กิตเบรกเกอร์ข้ัวเดียว และ 230
โวลต์สำำหรับเซอร์กิตเบรกเกอร์สองขั้ว ร้ปที่ 83 แสดงเซอร์กิตเบรกเกอร์ท่ีติดตั้ง
เสร็จแลูวในแผงก่อที่จะปิ ดฝำ

ร้ปที่ 83 แผงเซอร์กิตเบรกเกอร์ก่อนที่จะทำำกำรปิ ดฝำ

เครื่องป้ องกันไฟฟ้ าดูด

ทำำไมถึงตูองติดตั้งเครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ดและมีควำมจำำเป็ นอย่ำงไร
 38

ร้ปที่ 84 เตูำเสียบปู องกันไฟฟู ำด้ดแบบติดเขูำกับกล่องเหล็กแทนเตูำเสียบทั่วๆไป

เครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ด (ด้ร้ปที่ 84) ไดูนำำเขูำมำใชูแทนเซอร์กิตเบรกเกอร์

ธรรมดำเพรำะเมื่อคนถ้กไฟฟู ำด้ด แต่กระแสไฟฟู ำที่ร่ัวจำกเครื่องใชูไฟฟู ำนั้นไม่
มำกพอที่เซอร์กิตเบรกเกอร์จะ ตัดไดู เพรำะเซอร์กิตเบรกเกอร์ไดูออกแบบใหูตัด
วงจรเมื่อมีกระแสไหลผ่ำนมำกจนเกินขีด จำำกัด เช่น ในกรณีเกิดกำรลัดวงจรหรือ
กำรใชูงำนเกินกำำลัง กระแสไฟที่เกดจำกกำรรั่วของแนวนของเครื่องใชูไฟฟู ำเพียง
นิ ดเดียวไม่สำมำรถ ที่จะทำำใหูเซอร์กิตเบรกเกอร์ตจัดวงจรไดู เมื่อเป็ นเช่นนั้นจึง
ทำำกำรคออกแบบเครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ดขึ้นมำใชูแทนเซอร์ กิตเบรกเกอร์เพื่อเป็ น
ตัวปู องกันกำรเกิดกระแสไฟรั่วขึ้นมำ เครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ดจะทำำกำรตัดวงจรที่
กระแสไฟฟู ำรั่วนูอยมำกขนำดเพียง 5/1000 แอมป์ ภำยในเสี้ยวของวินำที ร้ปที่
85 แสดงใหูเห็นกำรทำำงำนของเครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ด
เครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ดตูองกำรใชูท่ีไหนบูำง ตำมกฎของ NEC ไดูกำำหนดไวูว่ำ
เครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ดใหูติดตั้งเพื่อปู องกันในพื้นที่ต่อไป นี้
1. บูำนอย่้อำศัย
1.1 เตูำเสียบที่ตดิ ตั้งนอกบูำน
1.2 หูองนำ้ำ
2. สถำนที่ก่อสรูำง
3. บูำนเคลื่อนที่ (mobile home)
3.1 เตูำเสียบที่ตดิ ตั้งภำยนอก
3.2 หูองนำ้ำ
4. สระว่ำยนำ้ำและนำ้ำพุ
4.1 เตูำเสียบที่ตด ิ ตั้งใกลูสระนำ้ำ
4.2 โคมไฟฟู ำหรือขั้วหลอดไฟที่ติดตั้งใกลูสระนำ้ำ
4.3 โคมไฟใตูน้ ำำที่ใชูกับแรงดันเกิน 15 โวลต์
4.4 อุปกรณ์เครื่องใชูไฟฟู ำที่ใชูเกี่ยวขูองกับสระนำ้ำ
4.5 อุปกรณ์ไฟฟู ำที่ใชูกับนำ้ำพุท่ใี ชูกับแรงดันเกิน 15 โวลต์
4.6 สำยต่อและเตูำเสียบสำยสำำหรับใชูกับนำ้ำพุ

ร้ปที่ 85 ขั้นตอนกำรทำำงำนของเครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ด

เครื่องป้ องกันไฟฟ้ าดูดทำางานได้อย่างไร ตำมร้ปที่ 85 อธิบำย

ลำำดับกำรทำำงำนเมื่อเกิดมีกระแสไฟฟู ำรั่วเกิดขึ้น ในวงจรปกติโหลด เช่น ที่โกน
หนวด สว่ำนไฟฟู ำ เครื่องมือทำำสวนจะมีกระแสไฟฟู ำไหลในสำยไฟแต่ละเสูนเท่ำๆ
กัน เมื่อเกดกระแสไฟฟู ำรั่วลงดิน ตำมร้ปที่ 85 ขั้นที่1 กระแสส่วนหนึ่ งซึ่งปกติ
ควรจะไหลไปยังสำยนิ วตรอล แต่เมื่อเกิดรั่วขึ้นมำ จะไหลลงดินแทนจึงทำำใหู
กระแสไฟฟู ำระหว่ำงสำยไฟทั้งสองเสูนไม่เท่ำกัน อุปกรณ์ท่ีตรวจจับที่เป็ นตัว
เปรียบเทียบควำมแตกต่ำงของกระแสไฟฟู ำก็จะทำำงำน ส่งสัญญำณไปยังชุดขยำย
(ขั้นที่2) ถูำสัญญำณถ้กขยำยมำกพอก็จะทำำใหูกลไกกำรตัดวงจรทำำงำนไดู(ขั้น
 39

ที่3) เมื่อกลไกกำรตัดวงจรทำำงำนก็จะทำำใหูกำรตัดวงจรออกและกระแสไฟฟู ำที่ไป

ยังโหลด ก็หยุด (ขั้นที่ 4) เมื่อไดูตรวจที่ร่ัวของไฟฟู ำพบแลูวและทำำกำรซ่อมแซม
จนเป็ นปกติเรำก็ทำำกำรรี เซ็ตเซอร์กิตเบรกเกอร์ท่ัวๆไป กำรทำำงำนของเครื่อง
ไฟฟู ำด้ดก็จะทำำงำนไดูอย่ำงเดิมอีก เครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ดมีวงจรสำำหรับทดสอบ
ซึ่งมีอย่้ในตัวมันเอง เพื่อเอำไวูสำำหรับตรวจสอบกำรทำำงำนของเครื่องโดยที่ใน
วงจรไม่มีกำรรั่ว ของกระแสฟู ำ ปกติแลูวผู้ผลิตจะแนะนำำใหูทดสอบเครื่องทุกๆ
เดือนเป็ นประจำำเพื่อควำมแน่ ใจว่ำ เครื่องยังทำำงำนอย่้เมื่อเกิดกระแสไฟฟู ำรั่วใน
วงจร
ติดตัง้ เครื่องป้ องกันไฟฟ้ าดูดได้อย่างไร เครื่องปู องภัยฟู ำด้ดแบบ
ติดตั้งบนกล่องเหล็กของเตูำเสียบหรือสวิตซ์ สำมำรถที่จะติดตั้งไดูท้ังภำยนอกและ
ภำยในอำคำรตำมร้ปที่ 86 เครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ดแบบนี้ อำจติดตั้งเพื่อปู องกัน
โหลดเป็ นตัวๆ ไปตำมร้ปที่ 87 หรือติดตั้งเพื่อปู องกันเตูำเสียบเป็ นกลุ่มๆไปตำม
ร้ปที่ 88 กำรติดตั้งเครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ดง่ำยมำก ลุสว่ นมำกผู้ผลิตเครื่องจะจัด
อุปกรณ์ประกอบกำรติดตั้งกับกล่องเหล็กสำมำรถ ที่จะนำำไปใชูแทนเมนเซอร์กิต
เบรกเกอร์เพื่อเป็ นตัวปู องกันวงจรทั้งหมดทุกวงจร ตำมร้ปที่ 90 อุปกรณ์ประกอบ
ที่จัดมำจะสำมำรถนำำไปใชูกับแผงเซอร์กิตเบรกเกอร์ไดูอย่ำงเหมำะ สมเพื่อ
ควบคุมวงจรรวมทุกวงจร ด้ร้ปที่ 91

ติดตั้งภำยใน อำคำร ติดตั้งภำยนอกอำคำร

ร้ปที่ 86 เครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ดสำมำรถติดตั้งไดูท้ง

ั ภำยในและภำยนอกอำคำร

ร้ปที่ 87 เมื่อตูองกำรใชูเครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ดเพียงชุดเดียวเพื่อปู องกันในหูองนำ้ำ

หรือเตูำเสียบเดี่ยวใหูเดินสำยไฟ
ตำมแบบที่แสดงไวู
 40

ร้ปที่ 88 ถูำเตูำเสียบต่อขนำนกันหลำยๆ ชุด และต่อเขูำเครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ด จะ

เป็ นกำรปู องกันเตูำเสียบทั้งหมด
ทุกชุด วิธีน้ี นิยมใชูกันกับวงจรเตูำเสียบที่ใชูงำนยอย่แ
้ ลูว

ร้ปที่ 89 อุปกรณ์ประกอบเป็ นชุดๆ เพื่อใชูประกอบในกำรติดตั้งเพื่อปู องกันไฟฟู ำ

ด้ด ซึ่งจัดมำใหูอย่ำงเหมำะสม

ร้ปที่ 90 เครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ดสำมำรถใชูแทนเมนเซอร์กิตเบรกเกอร์เพื่อปู องกัน

วงจร ทั้งหมดที่ใชูงำน

ร้ปที่ 91 อุปกรณ์ประกอบเป็ นชุดเพื่อประกอบทำำเป็ นเซอร์กิตเบรกเกอร์

การป้ องกันเพื่อให้เกิดความปลอดภัยทาง ไฟฟ้ า

กำรปู องกันเพื่อใหูเกิดควำมปลอดภัยทำงไฟฟู ำตูองกำรมำกกว่ำกำรต่อลง
ดิน กำรใชูฟิวส์เซอร์กิตเบรกเกอร์ และเครื่องปู องกันไฟฟู ำด้ดโดยทั่วๆ ไป กำรใชู
อุปกรณ์ง่ำยๆ และวิธีกำรบำงอย่ำงสำมำรถเสริมใหูมีควำมปลอดภัยทำงไฟฟู ำเพิ่ม
ขึ้น
หลอดนี ออนตรวจสอบ ใหูคด ิ ก่อนเสมอว่ำวงจรที่ท่ำน กำำลังทำำงำนอย่้มี
ไฟติดตลอดเวลำ กำรพิสจ ้ น์ว่ำวงจรนั้นมีไฟหรือไม่ตูองกระทำำดูวยตนเอง หลอด
นี ออนสำำหรับทดสอบเป็ นเครื่องมือพื้นฐำนที่สำมำรถจะช่วยท่ำนไดู ในกำรตัดสิน
ใจว่ำวงจรมีไฟอย่้หรือไม่ (ด้ร้ปที่92) เพียงแหย่ข้ัวหนึ่ งของหลอดนี ออนเขูำไปใน
 41

เตูำเสียบ ถูำมีไฟอย่้หลอดนี ออนจะติดก็ใหูปลดฟิ วส์ สับเซอร์กิตเบรกเกอร์ออกจน

กระทั่งไฟนี ออนดับก็แสดงว่ำไม่มีไฟมำแลูว ควรจะทดสอบหลอดนี ออนก่อนใชูโดย
ต่อเขูำกับวงจรที่มีไฟอย่้เพื่อด้ว่ำหลอด นี ออนมีไฟติดหรือไม่ เพื่อใหูทรำบว่ำหลอด
เสียแลูวหรือยัง

ร้ปที่ 92 หลอดนี ออนเพื่อใชูทดสอบว่ำในวงจรมีไฟฟู ำอย่้หรือไม่

ใส่กุญแจ เมื่อมีกำรตัดไฟฟู ำจำกเซอร์กิตเบรกเกอร์หรือฟิ วส์มีหลำยวิธี เพื่อ

ปู องกันไม่ใหู มีใครมำสับไฟฟู ำเขูำมำในขณะที่ท่ำนกำำลังทำำงำนอย่้กำรใส่กุญแจที่
ตัวเซอร์กิต เบรกเกอร์ (ด้ร้ปที่ 93) เป็ นวิธีหนึ่ งที่จะทำำใหูปลอดภัยขึ้นไดู

ร้ปที่ 93 กำรใชูกุญแจล็อคตัวเมนเซอร์กิตเบรกเกอร์เพื่อควำมปลอดภัยในกำร
ทำำงำน

ถูำแผงไฟไม่สำมำรถจะล็อคไดูก็ใหูเขียนขูอควำมติดไวูท่ีนอกกล่องแผงไฟจะช่วย
ไดูเหมือนกัน

ร้ปที่ 94 ควรใชูเครื่องมือดึงฟิ วส์เมื่อตูองกำรปลดฟิ วส์ออกจำกแผงเสมอ

ที่ดึงฟิ วส์ เมื่อตูองกำรจะถอดคำร์ตริดจ์ฟิวส์ออกจำกแผงไฟควรจะใชูเครื่องดึงฟิ วส์

(fuel puller) ตำมร้ปที่ 94 ซึ่งจะปลอดภัยและจงแน่ ใจว่ำไดูตัดไฟออกจำรกแผง
ไฟก่อนเรียบรูอยแลูว
ไฟฉำย ไฟฉำยติดไวูภำยในแผงเซอร์กิตเบรกเกอร์หรือฟิ วส์ จะทำำใหูสะดวกขึ้น
 42

มำกเมื่อไฟฟู ำเกิดดับขึ้นมำจำกควำมผิดปกติต่ำงๆ รวมทั้งกำรเขียนชื่อวงจรของ

เซอร์กิตเบรกเกอร์ จะช่วยใหูคน ู หำควำมผิดปกติไดูเร็วยิ่งขึ้น ด้ร้ปที่ 95

ร้ปที่ 95 เขียนชื่อวงจรของเซอร์กิตเบรกเกอร์และจัดไฟฉำยไวูใกลูๆ จะ
ช่วยใหูปลอดภัยเมื่อเกิดไฟฟู ำดับหรือ
ขัดขูองขึ้นมำ

ทีป
่ ิ ดเต้าเสียบ กำรใชูท่ีปิด เตูำเสียบสำมำรถปู องกันอันตรำยจำกไฟฟู ำที่อำจ
เกิดกับเด็กไดู ที่ปิดเตูำเสียบส่วนมำกเป็ นพลำสติก ตำมร้ปที่ 96 จะช่วยปู องกันไม่
ใหูเด็กเล็กๆ แหย่หรือเสียบวัตถุต่ำงๆ เขูำไปในช่องเตูำเสียบ ซึ่งเป็ นผลทำำใหูเกิด
ไฟฟู ำชุอตไดู

ร้ปที่ 96 แผ่นพลำสติกปิ ดร้เตูำเสียบจะช่วยใหูเด็กปลอดภัยจำกไฟฟู ำด้ด

 43

บทที่ 9 การเดินสายและการติดตัง
้ อุปกรณ์ไฟฟ้ า

1. การเดินสายไฟฟ้ า

1.1 สำยประธำน
ตูองใชูสำยหูุมฉนวนที่ทนแดดทนฝน และมีขนำดและพิกัดตำมกำำหนดในตำรำงที่
1103 ก. แต่ตูองไม่เล็กกว่ำ 4 ตำรำงมิลลิเมตร

1.2 สำยปู อน
ตูองมีขนำดและพิกัดตำมที่กำำหนดมนตำรำงที่ 1103 ก. แต่ตูองไม่เล็กกว่ำ 4
ตำรำงมิลลิเมตร

1.3 กำรเดินสำยภำยในอำคำร
ก. กำรเดินสำยนี้ ใชูเฉพำะอำคำรที่อย่้อำศัยและอำคำรพำณิชย์
ข. ขนำดและพิกัดสำยปู อนจะตูองเป็ นไปตำมตำรำงที่ 1103 ก. แต่ตูองมีพ้ ืนที่
หนูำตัดไม่เล็กกว่ำ 2 ตำรำงมิลลิเมตร
ค. ขนำดและพิกัดของสำยวงจรย่อยอื่นๆ จะตูองเป็ นไปตำมตำรำงที่ 110.3 ก.
ง. อุปกรณ์ไฟฟู ำต่ำงๆ ที่ติดตั้งในที่ช้ น
ื หรือถ้กฝนจะตูองเป็ นชนิ ดกันนำ้ำไดู
จ. โลหะส่วนที่สัมผัสไดูของอุปกรณ์ไฟฟู ำต่ำงๆ รวมทั้งแผงสวิตซ์จะตูองมีกำรต่อ
ลงดิน
ฉ. ขนำดกระแสของเตูำเสียบ หัวเสียบ สวิตซ์ตูองไม่นอ ู ยกว่ำขนำดและพิกัดของ
สำยที่กำำหนดไวูในตำรำงที่ 1103 ก.
ช. สำยอ่อน เช่น สำยไหม สำยค่ต ้ ีเกลียว สำยชนิ ดที่ใชูเครื่องไฟฟู ำโยกยูำยไดู
ชนิ ดต่ำงๆ หูำมใชูเดินติดกับฝำ เพดำน ผนัง หรือพื้น ตูองใชูเป็ นสำยสำำหรับหูอย
ดวงโคม เดินสำยภำยในดวงโคมตั้ง หรือต่อกับเครื่องใชูไฟฟู ำที่โยกยูำยไดู
ซ. กำรเดินสำยในรำงไมู
กำรเดินสำยในรำงไมูน้ี ใหูใชูเฉพำะในที่แหูง

ฌ. กำรเดินสำยบนพุกประกับ
กำรเดินสำยบนพุปกระกับ ขนำดตูองไม่เกิน 6 ตำรำงมิลลิเมตร และกำรเดินสำย
ใหูปฏิบตั ิดังนี้
ระยะระหว่ำงช่วงพุกประกับไม่เกิน 150 เซนติเมตร
ระยะระหว่ำงสำยไฟฟู ำไม่ต่ ำำกว่ำ 2.50 เซนติเมตร
ระยะระหว่ำงสำยไฟฟู ำกับสิง ่ ก่อสรูำงไม่ต่ ำำกว่ำ 0.50 เซนติเมตร
ญ. กำรเดินสำยบนตูุม
กำรเดินสำยบนตูุม ขนำดตูองไม่เกิน 70 ตำรำงมิลลิเมตร และกำรเดินสำยใหู
ปฏิบัติดังนี้
ระยะระหว่ำงช่วงตูุมไม่เกิน 250 เซนติเมตร
ระยะระหว่ำงสำยไฟฟู ำไม่ต่ ำำกว่ำ 10 เซนติเมตร
ระยะระหว่ำงสำยไฟฟู ำกับสิง ่ ก่อสรูำงไม่ต่ ำำกว่ำ 2.50 เซนติเมตร
ด. กำรเดินสำยบนล้กถูวย
กำรเดินสำยบนล้กถูวย กำรเดินสำยใหูปฏิบัตด ิ ังนี้
ระยะระหว่ำงช่วงล้กถูวยตูุมไม่เกิน 500 เซนติเมตร
 44

ระยะระหว่ำงสำยไฟฟู ำไม่ต่ ำำกว่ำ 15 เซนติเมตร

ระยะระหว่ำงสำยไฟฟู ำกับสิง ่ ก่อสรูำงไม่ต่ ำำกว่ำ 5 เซนติเมตร
ในขูอ 3 ช. ถึง 3 ด. ดังไดูกล่ำวมำแลูว สำนที่ตูองทะลุผ่ำนสิง ่ ก่อสรูำง เช่น ผนัง
และพื้นหูองจะตูองมีกำรปู องกันมิใหูสัมผัสกับสิ่งก่อสรูำงนั้นๆ ไดู โดยใชูปลอด
ฉนวนรูอยสำยชนิ ดทนไฟและไม่ด้ดควำมชื้น โดยมีควำมยำวของปลอกอย่ำงนูอย
เท่ำกับควำมหนำของสิ่งก่อสรูำง
ต. กำรเดินสำยเกำะไปกับผนัง
สำยที่เดินเกำะไปกับผนังจะตูองเป็ นสำยหูุมฉนวน ซึ่งมีปลอกตะกั่วหรือปลอก
เทอร์โทพลำสติก หรือปลอกอย่ำงอื่นที่มีคุณภำพคลูำยคลึงกันหูุมภำยนอก กำร
เขูำสำยและกำรต่อสำยปลอกตะกั่วจะตูองระมัดระวังไม่ใหูปลอดตะกั่วตอนที่ ตัด
ออกมำบำดฉนวนหูุมสำย กำรยึดติดกับผนังจะตูองใชูเข็มขัดจับสำยหรือตะป้ 2 ขำ
จับสำยที่ทำำไวูโดยเฉพำะ
สำยที่ทะลุผ่ำนสิ่งก่อสรูำงจะตูองมีปลอกที่เป็ นฉนวนไฟฟู ำสวมหรือมิฉะนั้นก็ ตูอง
ทำำร้ใหูเรียบรูอยแต่ถูำสิง
่ ก่อสรูำงนั้นเป็ นโลหะจะเป็ นตูองมีปลอกที่ เป็ นฉนวน
ไฟฟู ำชนิ ดแข็งแรงสวม เพื่อปู องกันฉนวนหูุมฉีกขำดหรือเป็ นอันตรำย

ถูำใชูท่ีจับสำยชนิ ดเข็มขัดอะล้มิเนี ยม ตูองห่ำงไม่เกิน 10 เซนติเมตร สำยเลี้ยว

โคูง ตูองมีรัศมีของควำมโคูงดูำนในไม่นอ ู ยกว่ำ 5 เท่ำของควำมกวูำงของสำย
ถ. กำรเดินสำยหูุมเกำะ
ตูองใชูเครื่องจับสำยชนิ ดออกแบบไวูจับโดยเฉพำะ ห่ำงไม่เกิน 1 เมตร และห่ำง
จำกกล่องต่อสำยหรือสวิตซ์ หรือเครื่องใชูไฟฟู ำไม่เกิน 30 เซนติเมตร สำยเลี้ยว
โคูงตูองมีรัศมีควำมโคูงดูำนในไม่นอ ู ยกว่ำ 5 เท่ำของเสูนผ่ำนศ้นย์กลำงของสำย
กำรต่อสำยในกล่องต่อสำยที่เหมำะสม ปลำยสำยที่ต่อเขูำกับสิ่งต่ำงๆ เช่น กล่อง
ต่อสำยสวิตซ์ตูองใหูต่อที่เหมำะสม
ท. กำรเดินสำยฝั งในผนังตึก
สำยที่เดินฝั งในผนังตึกตูองเป็ นสำยหูุมฉนวนที่มีปลอกภำยนอกชนิ ดที่ผู้ผลิต
แนะนำำใหูใชูสำำหรับฝั งในผนังตึก
ธ. กำรเดินสำยในท่อรูอยสำยไฟฟู ำ กำรเดินสำยวิธีน้ี จะตูองปฏิบต ั ิตำมกฎต่อไปนี้
1. ท่อรูอยสำยไฟฟู ำและส่วนประกอบตูองเป็ นชนิ ดพิเศษ เหมำะสมกับงำนทำง
ไฟฟู ำ และมีกรรมวิธีปูองกันกำรเป็ นสนิ ม ท่อรูอยสำยไฟฟู ำอำจติดไวูบนผิวหรือ
ภำยในฝำผนังก็ไดู สำำหรับในที่ช้ ืนจะตูองติดตั้งไวูบนผิวนอกเท่ำนั้น และตูองมีวิธี
พิเศษเพื่อมิใหูน้ ำำเขูำไปในท่อรูอยสำยไฟฟู ำไดู
2. กำรวำงท่อรูอยสำยไฟฟู ำตูองไม่ทำำใหูผิวนอกท่อชำำรุด ก่อนที่จะต่อเขูำ
ดูวยกันกับกล่องต่อสำยตูองทำำใหูปลำยท่อหมดควำมคมเพื่อปู องกันไม่ใหูฉนวน
ชำำรุดในขณะรูอยสำย
3. กำรวำงท่อรูอยสำยจะตูองมีกำรยึดจับอย่้กับที่อย่ำงมั่งคงในระยะ 3 เมตร แต่
ตูองไม่ใหูห่ำงจำกท่อต่อสำย และขูอต่อต่ำงๆ เกินกว่ำ 1 เมตร
4. กำรรูอยสำยไฟฟู ำหูุมฉนวนอำจใชูวส ั ดุบำงอย่ำงเพื่อลดควำมฝื ดของท่อรูอย
สำย ไฟฟู ำ เช่น ผงกรำไฟต์ แต่วัสดุน้ันๆ จะตูองไม่ทำำปฏิกิริยำกับฉนวน
5. ตูองใชูกล่องโลหะในที่ทุกแห่งที่มีสวิตซ์เตูำเสียบ หรือจุดที่มีสำยต่อแยกไปยัง
ดวงโคม อนึ่ งกล่องต่อสำยและท่อรูอยสำยไฟฟู ำที่เป็ นโลหะจะตูองต่อลงดิน
6. สำยไฟฟู ำที่อย่้ในท่อรูอยสำยไฟฟู ำ จะมีรอยต่อไม่ไดู กำรต่อสำยตูองทำำที่กล่อง
ต่อสำยเท่ำนั้น
7. กำรที่จะรูอยสำย ตูองวำงท่อรูอยสำยไฟฟู ำใหูเสร็จเรียบรูอยก่อน
8. กำรเดินสำยในท่อรูอยสำยไฟฟู ำ โลหะที่เป็ นสำรแม่เหล็ก ตูองไม่เกิดกระแส
เหนี่ ยวนำำมำกจนกระทั่งเกิดควำมรูอนส้งไดู กำรเดินสำยดังกล่ำวนี้ ใหูเดินสำย
ของทุกยก รวมทั้งสำยดินดูวยอย่้ในท่อรูอยสำยไฟเดียวกัน ถูำหำกท่อรูอยสำย
ไฟฟู ำที่ใชูไม่ใช่สำยแม่เหล็ก ควำมในขูอนี้ ก็ไม่ใชูบังคับ
9. กำรงอรูอยสำยไฟฟู ำ จะตูองมีรัศมีควำมโคูงของท่อไม่นอ ู ยกว่ำ 6 เท่ำ ของเสูน
 45

ผ่ำนศ้นย์กลำงภำยนอกของท่อรูอยสำยไฟฟู ำที่ใชู
10. กำรเดินสำยที่มีขนำดต่ำงๆ ไม่เท่ำกัน อนุโลมใหูเดินร่วมกันไดูในท่อรูอยสำย
ไฟฟู ำท่อเดียวกันไดู โดยพื้นที่หนูำตัดของลวดตัวนำำของสำยทั้งหมดรวมกันแลูวจะ
ตูองไม่เกินรูอยละ 10 ของพื้นที่หนูำตัดของสำยไฟฟู ำ ตูองเป็ นไปตำมตำรำงที่ 3
11. ขนำดและจำำนวนของสำยหูุมเดียวที่จะใชูในท่อรูอยสำยไฟฟู ำ กับขนำดท่อที่
ใชูรูอยสำยไฟฟู ำตูองเป็ นไปตำมตำรำงที่ 4

ตำรำงที่ 3 กำรเดินสำยไฟฟู ำที่มีขนำดไม่เท่ำกันภำยในท่อสำย

ที่มำ : จำกหนังสือมำตรฐำนควบคุมกำรก่อสรูำงและติดตั้งไฟฟู ำ ตำรำงที่ 3103

ก. หนูำ 80

หมำยเหตุ : 1. ขนำดพื้นที่หนูำตัดของสำยไฟฟู ำ หมำยถึงพื้นที่หนูำตัดของลวด

ตัวนำำไม่รวมฉนวน
2. เนื่ องจำกยังไม่มีกำรประกำศใชูมำตรฐำนท่อสำย
เมื่อจะใชูท่อรูอยสำยขนำดอื่นที่แตกต่ำงไปจำกขนำดที่ กำำหนดไวู
นี้ ขนำดหนูำตัดของสำยรวมกันจะตูองไม่เกินรูอยละ 10 ของ
ขนำดเนื้ อที่หนูำตัดของท่อรูอยสำยนั้นๆ
3. ถูำขนำดท่อรูอยสำยที่คำำนวณไดูอย่้ระหว่ำงขนำดสองขนำดใน
ตำรำงนี้ ใหูใชูท่อรูอยสำยขนำดใหญ่ในอันดับถัดไป
 46

ตำรำงที่ 3 จำำนวนส้งสุดของสำยหูุมเดี่ยวในท่อรูอยสำยไฟฟู ำ และขนำดเสูนผ่ำน

ศ้นย์กลำงของ
ท่อรูอยสำยไฟฟู ำเป็ นมิลลิเมตร

ที่มำ : จำกหนังสือมำตรฐำนควบคุมกำรก่อสรูำงและติดตั้งไฟฟู ำ ตำรำงที่ 3103

ข. หนูำ 81

น. กำรเดินสำยโดยวิธีอ่ ืน เช่น กำรเดินสำยภำยในรำง กำรเดินสำยโดยใชู

สำยเคเบิลอำจทำำไดู แต่ตูองใชูอุปกรณ์ท่ีเหมำะสม สำำหรับกำรเดินสำยโดยวิธี
นั้นๆ และอำจไดูรับกำรเห็นชอบจำกกำรไฟฟู ำ ผู้จำำหน่ ำยในเขตนั้นๆ ก่อน

1.4 การเดินสายภายนอกอาคาร
ก. กำรเดินสำยบนตูุม ใชูสำยเดี่ยวหูุมฉนวน และ/หรือ เปลือกนอกทนแดด
ทนฝนตูองปฏิบต ั ิเช่นเดียวกับขูอ 3 ฌ. เวูนแต่ถูำเดินผ่ำนที่โล่ง ใหูใชูชว
่ งระยะ
ระหว่ำงตูุมไม่เกิน 500 เซนติเมตร มีขนำดสำยไม่เล็กกว่ำ 2 ตำรำงมิลลิเมตร
ข. กำรเดินสำยบนล้กถูวย ใชูสำยเดี่ยวหูุมฉนวน และ/หรือ เปลือกนอกทน
แดดทนฝน ถูำเดินเกำะไปตำมสิ่งก่อสรูำงตูองปฏิบัติเช่นเดียวกับขูอ 3 ด. แต่ถูำ
เดินที่โล่งตูองปฏิบตั ิดังนี้
 47

ตารางที่ 4

ที่มำ : จำกหนังสือมำตรฐำนควบคุมกำรก่อสรูำงและติดตั้งไฟฟู ำ หนูำ 82

ค. กำรเดินสำยเกำะไปกับผนังใหูเป็ นไปตำมขูอ 3 ต.
ง. กำรเดินสำยฝั งในผนังตึกใหูเป็ นไปตำมขูอ 3 ถ.
จ. กำรเดินสำยโดยวิธีอ่ ืน เช่น กำรเดินสำยภำยในท่อ ในรำง หรือกำรเดิน
สำยโดยใชูสำยฝั ง อำจทำำไดูแต่ตูองเป็ นไปตำมขูอ 3 ซ. และ 3 น.
ฉ. สำยไฟฟู ำที่ขึงระหว่ำงสิ่งก่อสรูำง อำคำร เสำ ตั้งส้งจำกพื้นดินไม่นอ
ู ยกว่ำ
2.50 เมตร และในบริเวณที่มียำนพำหนะลอด สำยไฟตูองส้งจำกพื้นถนนไม่นอ ู ย
กว่ำ 5.5 เมตร
ช. ระยะส้งจำกหลังคำและสิ่งอื่นๆ สำยไฟฟู ำขึงขูำมหลังคำ จะตูองมีระยะส้ง
จำกส่วนที่สง้ ที่สุดของหลังจำกตำมแนวสำยไฟอย่ำงนูอย 1 เมตร ถูำหลังคำนั้นขึ้น
ไปเดินไดูจะตูองมีระยะส้งไม่นอ ู ยกว่ำ 2.50 เมตร
ซ. สำยที่เดินส้งจำกพื้นดินไม่ถงึ 2.50 เมตร จะตูองเดินในท่อโลหะ ท่อ
P.V.C. ท่อไฟเบอร์ซีเมนต์ หรือครอบดูวยรำงโลหะที่ทำำขึ้นเพื่อใชูสำำหรับกำรเดิน
สำยไฟโดยเฉพำะ หรือใชูสำยหูุมเกรำะ ซึ่งมีควำมแข็งแรงเพียงพอ
ฌ. กำรเดินสำยผนัง หรือคอนกรีต ป้น ทรำย อิฐ หิน จะตูองฝั งสำยใหูลก ึ ไม่
นูอยกว่ำ 50 เซนติเมตร และตอนที่สำยโผล่จำกพื้นดินจะตูองปู องกันโดยใชูท่อ
โลหะหูอยหรือใชูฝำครอบ สำยที่ใชูเดินตำ่ำกว่ำระดับดินจะตูองเป็ นสำยชนิ ดที่มี
ปลอกตะกั่วหรือปลอก เทอร์โมพลำสติกที่ผลิตสำำหรับงำนดังกล่ำว หูำมใชูสำย
ปลอกตะกั่วที่มีขนำดเล็กกว่ำ 6 ตำรำงมิลลิเมตร กำรเดินสำยฝั งดินอำจเดินไดู
โดยใชูสำยชนิ ดทนควำมชื้น (weather-proof) รูอยท่อโลหะชนิ ดนี้ ท่ีใชูกับที่ช้ ืน
หรือเปี ยก ขูอต่อระหว่ำงท่อตูองกันนำ้ำไดู

1.5 การเดินสายสำาหรับอาคารสำาเร็จรูป

ใหูเป็ นไปตำมำตรฐำนที่กำำหนดไวูแลูวในขูอ 3 และ 4

 48

1.6 การเดินสายชัว
่ คราว

ก. กำรเดินสำยชั่วครำวนี้ ไดูแก่ กำรเดินสำยเพื่อใชูไฟฟู ำสำำหรับกำำลังทำำงำน

หรือแสงสว่ำง ในระหว่ำงกำรก่อสรูำง ต่อเติม ปรับปรุง หรือรื้อถอนอำคำร เครื่อง
มือ อุปกรณ์ และอื่นๆ รวมทั้งไฟประดับในงำนเทศกำลต่ำงๆ ซึ่งอย่ใ้ ชูงำนครำวละ
ไม่เกิน 90 วัน
ข. กำรเดินสำยชั่วครำว จะตูองมีอุปกรณ์ปูองกันกระแสเกิน

1.7 ความต้านทานฉนวนไฟฟ้ า

ก. ควำมตูำนทำนฉนวนไฟฟู ำระหว่ำงสำยกับสำย และสำยดิน ตูองเป็ นดังนี้

เมื่อถอด
ดวงโคม และปลดสำยที่เขูำเครื่องไฟฟู ำออกหมด ส่วนสวิตซ์ไฟฟู ำและสวิตซ์ฟิวส์
ยังคงต่อไวูตูองวัดควำมตูำนทำนฉนวนไดูไม่นอ ู ย กว่ำ 0.5 เมกกะโอห์ม
ข. ถูำติดตั้งหมดหรือส่วนหนึ่ งของกำรติดตั้งมีควำมตูำนทำนฉนวนไฟฟู ำตำ่ำ
กว่ำ 0.5
เมกกะโอห์มจะตูองแบ่งกำรติดตั้งหรือส่วนหนึ่ งของกำรติดตั้งนั้นออกเป็ นวงจร
ย่อย ส่วนที่แยกออกไปแลูวนั้นจะมีควำมตูำนทำนไม่ต่ ำำกว่ำ 0.5 เมกกะโอห์ม
ค. กำรวัดควำมตูำนทำน ตูองใชูแรงดันไฟฟู ำกระแสตรงไม่นอ ู ยกว่ำ 500
โวลต์ ต่อเนื่ องกันเป็ นเวลำไม่นอ
ู ยกว่ำ 30 วินำที

2. วงจรย่อยและอุปกรณ์ไฟฟ้ า

2.1 หลักเกณฑ์การติดตัง ้ วงจรย่อย

ดวงโคม 1 ชุดหมำยถึง ดวงโคมอำจมีหลำยๆ หลอดก็ไดู หรือจัดทำำเป็ นกลุ่มหรือ
สำำเร็จร้ปจำกโรงงำนผู้ผลิตมำตรฐำนสำกล หรือของย้.แอล. เช่น ไฟช่อ
ดวงโคมชนิ ดหลำยหลอด ใส่ในถำดหรือทำำเป็ นฐำนเดียวกัน เช่น ไฟฟล้ออเรส
เซนต์ ชนิ ด 2 หรือ 3 หรือ 4 หลอด ดังนี้ นับเป็ น 1 ชุด
ถูำนำำดวงโคมซึ่งอำจเป็ นชนิ ดหลอดเดียว หรือชนิ ดหลำยหลอดมำติดตั้งเรียงกัน
เป็ นแถวหรือติดขั้วค่้กน
ั กรณีเช่นนี้ ใหูนับจุดตำมจำำนวนดวงโคม
ฉะนั้น เพดำนแสงสว่ำงใหูนับจุดตำมจำำนวนดวงหรือหลอด หรือฐำนติดหลอด
เตูำเสียบหนึ่ งชุดหมำยถึงเตูำเสียบที่จัดทำำสำำเร็จมำจำกโรงงำนผู้ผลิตเป็ นชุด
มำตรฐำน เช่น นี ม่ำ (NEMA) ตัวอย่ำงเช่น ชนิ ดค่้ (duplex) นับเป็ นจุดเดียว
ถูำเอำเตูำเสียบชนิ ดเดี่ยว (single) มำติดค่ก ้ ัน แมูว่ำจะอย่้ในกล่องเดียวกันก็นับ
เป็ น 2 ชุด
ก. วงจรที่ประกอบดูวยดวงโคมเตูำเสียบ เครื่องใชูไฟฟู ำอื่นๆ ซึ่งแต่ละชุด
ไฟฟู ำไม่เกิน
10 แอมแปร์ จะตูองแบ่งออกเป็ นวงจรย่อย โดยแต่ละวงจรตูองไม่เกิน 10 จุด และ
ใชูไฟไม่เกิน 90 แอมแปร์ 1 จุดเท่ำกับดวงโคม 1 ชุดพรูอมเตูำเสียบ 1 ชุด
ข. วงจรที่ประกอบดูวย ดูวยโคม เตูำเสียบ และเครื่องใชูไฟฟู ำ แต่ละจุดไฟฟู ำ
เกินกว่ำ 10 แอมแปร์ จะตูองแยกวงจรต่อต่ำงหำก
ค. อุปกรณ์กำรเดินสวำยต่ำงๆ ของสำยไฟฟู ำ เตูำเสียบ และสวิตซ์ตัดตอน จะ
ตูองมีขนำดเพียงพอสำำหรับไฟฟู ำที่จะใชูแต่ละจุด
ง. อุปกรณ์ไฟฟู ำต่ำงๆ ที่ใชูระบบ 3 ยก จะตูองแยกวงจรต่ำงหำก วงจรละ 1
ชุดเท่ำนั้น
จ. ถูำมีวงจรย่อยมำกกว่ำ 2 วงจร ตูองมีสวิตซ์ตัดรวม 1 กัน
 49

2.2 หลักเกณฑ์ของดวงโคมและเต้าเสียบติดตัง ้ ในห้องนำ้ า หรือบริเวณที่

มีสภาพคล้ายคลึงกัน
ก. ส่วนหนึ่ งของดวงโคมซึ่งเป็ นโลหะตูองต่อลงดิน ถูำไม่ตูองต่อลงดินตูองติด
ตั้งดวงโคมใหูอย่้ห่ำสงจำกสิ่งที่เป็ นตัวนำำต่ำงๆ และห่ำงในแนวดิง ่ ไม่นอ
ู ยกว่ำ
2.50 เมตร ห่ำงในแนวระดับไม่นอ ู ยกว่ำ 1.50 เมตร จำกสิ่งต่ำงๆ ดังนี้ คือ อ่ำง
ล่ำงหนูำ ห่ำงอำบนำ้ำ ฝั กบัว ท่อนำ้ำทิ้ง ท่อไอนำ้ำ และโลหะอื่นๆ ที่ต่อลงดิน
ข. สำยดึงสวิตซ์ท่ีเป็ นโลหะตูองมีฉนวนคั่นหรือสำยตึงเป็ นฉนวน
ค. เตูำเสียบในหูองนำ้ำ หรือบริเวณที่มีสภำพคลูำยคลึงกันตูองเป็ นชนิ ดที่มี
สำยดิน
ง. ดวงโคม เตูำเพดำน ขั้วรับหลอดไฟฟู ำ สวิตซ์จะตูองเป็ นชนิ ดที่เหมำะสม
กับสถำนที่ช้ ืนหรือเปี ยก

2.3 วิธีการต่อสาย
ก. กำรต่อสำย ตูองใชูอุปกรณ์และวิธีต่อที่เหมำะสม ที่กำรใชูไฟฟู ำผู้จำำหน่ ำย
เขตนั้นๆ รับรองแลูว หรือโดยกำรประสำน (brazing) หรือเชื่อม (welding) หรือ
บัดกรี (soldering) ร่วมกับโลหะหรือโลหะผสมที่หลอมเหลวไดูง่ำยถูำใชูวิธีบัดกรี
จะตูองต่อใหูแน่ น เพื่อใหูมีผลทำงไฟฟู ำและทำงกลก่อนที่จะบัดกรีรอยต่อทุกแห่ง
และปลำยสำยจะตูองมีฉนวนหูุมใหูหนำ และมีคุณสมบัติทำงไฟฟู ำเท่ำกับฉนวนที่
หูุมตัว กำรต่อสำยทุกแห่งจะตูองทำำในที่ท่ต ี รวจไดูสะดวก
ข. กำรเดินสำยบนตูุม หรือพุกประกับ รอยต่อตูองอย่้ห่ำงจำกตูุมหรือพุก
ประกับไม่เกิน
15 เซนติเมตร และตูองหูุมดูวยฉนวน
ค. กำรเดินสำยในรำงโลหะ รอยต่อสำยตูองหูุมดูวยฉนวน และทำำกำรต่อโดย
วิธีท่ี
เหมำะสม รอยต่อจะตูองอย่้ภำยในรำงเดินสำยไดู ถูำรำงเดินสำยเป็ นแบบที่ปิด
เปิ ดฝำตรวจไดูสะดวกพื้นที่หนูำตัดของสำยรวมทั้ง รอยต่อสำยเมื่อรวมกันแลูว
ตูองไม่เกินรูอยละ 75 ของพื้นที่หนูำตัดภำยในของรำงเดินสำย ณ จุดนั้น
ง. สำยเคเบิลอ่อน และสำยอ่อน ตูองเป็ นสำยเดียวโดยตลอด ไม่มีรอยต่อ
หรือรอยแยก
จ. กำรเดินสำยบนตูุมซ่อนในผนังหรือเพดำน รอยต่อตูองอย่้ชด ิ ตูุมหูำมต่อ
กลำงทำง
ระหว่ำงตูุมและตูองหูุมดูวยฉนวน
ฉ. รำงซ่อนหัวต่อสำย
1. รอยต่อสำยตูองจัดทำำและใชูอุปกรณ์ตำมวิธีท่ีเหมำะสมและเป็ นชนิ ด
ที่เปิ ดฝำ
ออดตรวจไดูสะดวกพื้นที่หนูำตัดของสำยรวมทั้งรอยต่อสำยรวมกันแลูวตูองไม่เกิน
รูอยละ 75 ของพื้นที่หนูำตัด ภำยในของรำงซ่อนหัวต่อสำย ณ จุดนั้น
2. ถูำมีกำรต่อแยกจำกสะพำนไฟไม่หูุมฉนวน สำยต่อแยกตูองเป็ นสำย
หูุม
ฉนวน และเจำะออกจำกรำงซ่อนหัวต่อสำยใหูใกลูกับจุดต่อแยก สำยต่อแยกตูอง
สัมผัสกับสะพำนไฟที่ไม่หูุมฉนวนโดยแยกจุดกัน
3. สำยต่อแยกตูองมีอุปกรณ์ปูองกันกระแสไหลเกิน วิธีเดียวกับกำร
ปู องกันกระแสไหลเกินสำำหรับสำยปู อน และสำำหรับสำยวงจรย่อย

2.4 วิธีการเข้าสาย
ก. กำรต่อสำยเขูำกับป่ ุมต่อสำย ตูองใชูเครื่องต่อช่วยใหูกำรต่อมีผลดีทำง
ไฟฟู ำและทำง
กล โดยใชูเครื่องอัดต่อแบบบีบอัด (pressure connector) หรือสลักเกลียวอัด
 50

(set-screw type) หรือจะต่อโดยใชูห้สำย หรือกำรต่อสำยอ่อน อำจใชูประกับ

หรือสกร้ยึดใหูตด ิ กับแผ่นต่อสำย (terminal plate) ซึ่งเป็ นแบบปลำยงอขึ้นเพื่อ
รับสำย (upturned lugs)
ข. ป่ ุมต่อสำยชนิ ดที่ทำำไวูต่อไดูหลำยเสูนต่อเป็ นชนิ ดที่เหมำะสม

2.5 การป้ องกันส่วยทีม ่ ีไฟฟ้ า

ก. ส่วนที่มีไฟฟู ำของเครื่องใชูไฟฟู ำซึ่งใชูแรงดันตั้งแต่ 50 โวลต์ขึ้นไปตูองมี
เครื่อง
ปู องกันมิใหูสงิ่ อื่นถ้กตูองโดยบังเอิญไดู
ข. อุปกรณ์ไฟฟู ำติดตั้งในที่ซึ่งอำจเกิดกำรกระทบไดู จะตูองมีสง ิ่ ปู องกันที่
แข็งแรงอีก
ชั้นหนึ่ ง
ค. ส่วนที่มีประกำยไฟ เครื่องไฟฟู ำชนิ ดนี้ ใชูงำนตำมปกติแลูวอำจมีประกำย
ไฟแลบ เปลวไฟหรือโลหะละลำยบำงส่วนจะตูองมีสิ่งห่อหูุมที่เหมำะสม

2.6 สวิตซ์และแผงสวิตซ์
ก. ตูแ
้ ผงสวิตซ์จะตูองเป็ นวัสดุทนควำมชื้นไดู
ข. แผงสวิตซ์จะตูองติดตั้งถำวรไวูในที่แหูง ถูำจำำเป็ นจะตูองติดตั้งในที่ช้ ืน
แผงสวิตซ์
จะตูองติดตั้งในตูก
้ ันควำมชื้นไดู และดูำนหลังของตูจ ้ ะตูองห่ำงจำกผนังไม่ต่ ำำกว่ำ
ครึ่งเซนติเมตร แผงสวิตซ์จะตูองไม่อย่้ใกลูกับวัตถุไวูไฟ ขอบบนแผงสวิตซ์จะตูอง
ตำ่ำกว่ำเพดำนไม่นอ ู ยกว่ำ 90 เซนติเมตร แผงสวิตซ์ซึ่งติดตั้งกับพื้นหูองจะตูองมี
ระยะห่ำงจำกผนังหูองรอบดูำนอย่ำง นูอย 1 เมตร
ค. แผงสวิตซ์ทุกอันจะตูองมีขนำดเพียงพอกับภำระที่แผงสวิตซ์น้ันๆ จ่ำยไฟ
ใหู
ง. แผงสวิตซ์แต่ละแผงจะตูองมีอุปกรณ์ปูองกันกระแสไหลเกินสำำหรับวงจร
ย่อยไม่เกิน
42 ตัว
จ. แผงสวิตซ์ซึ่งมีวงจรย่อยไม่เกิน 30 แอมแปร์ จะตูองมีอุปกรณ์ปูองกัน
กระแสไหลเกิน
ตูนทำงไม่เกิน 200 แอมแปร์
ฉ. ในภำวะปกติ อุปกรณ์ปูองกันกระแสไหลเกินของแต่ละแผงสวิตซ์จะตูอง
รับภำระไม่
เกิน 80%
ช. สวิตซ์และเครื่องตัดวงจรจะทำำหนูำที่ท่ีตัดวงจรเฉพำะสำย เสูนที่มีกระแส
เท่ำนั้น
จะตูองไม่ตัดสำยเสูนที่มีกำรต่อลงดินนอกจำกสวิตซ์ และเครื่องตัดวงจรนั้นจะตัด
สำยที่มีกระแสไฟของวงจรออกไปก่อนหรือพรูอมกัน

กำรเปรียบเทียบขนำดของสำยไฟฟู ำและท่อสำย

เพื่อควำมสะดวกในกำรเปรียบเทียบขนำดของสำยไฟ และขนำดของท่อสำยที่
กำำหนดไวูตำมระบบเมตริก ซึ่งทำงำรำชกำรไดูใชูอย่้กับขนำดอื่นๆ ตำมระบบอื่นๆ
จึงใหูใชูตำรำงที่ 4 และ 5 ดังต่อไปนี้ เป็ นหลักในกำรเปรียบเทียบ
 51

ตำรำงที่ 5 กำรเปรียบเทียบขนำดของสำยไฟฟู ำ

ขนำดพื้นที่หนูำตัด (ตำรำง
เบอร์สำย (Awg หรือ Mcm)
มิลลิเมตร)
18 0.823
17 1.037
16 1.309
14 2.081
12 3.308
10 5.259
8 8.364
6 13.298
4 21.145
3 26.667
2 33.623
1 42.397
0 53.446
00 67.428
000 85.007
0000 107.197

ที่มำ : จำกหนังสือมำตรฐำนควบคุกำรก่อสรูำงและติดตั้งไฟฟู ำ ตำรำง ก. หนูำ

118

ตำรำงที่ 6 กำรเปรียบขนำดของท่อสำย

ที่มำ : จำกหนังสือค่้มือวิศวกร หนูำ 413

 52

ระบบไฟฟ้ า
ตำรำงที่ 7 จำำนวนกระแสส้งสุดที่ยอมใหูใชูกับสำยไฟฟู ำขนำดต่ำงๆ ที่เดินสำยใน
บริเวณที่อุณหภ้มิไม่เกิน 40 องศำเซลเซียส

สายทีใ่ ช้งานได้ไม่เกิน อุณหภูมิ

ขนาดพื้นที่ หน้าตัด สูงสุด...องศาเซลเซียส
(ตารางมิลลิเมตร) 60?C 75?C 60?C 75?C
กระแส กระแสสูงสุด สำาหรับสายหุ้ม
สูงสุด เดินในท่อ
สาย สาย สำาหรับ ในเพดาน ในผนัง ในราง หรือ
ทองแด อะลูมิเนี ย สายหุ้มเดิน สายหลายแกน และใช้สายไม่
ง ม ในอากาศ เกิน
(แอมแปร์) 3 เส้น (แอมแปร์)
0.5 - 7 7 4 4
1 - 10 10 6 6
1.5 - 13 13 8 8
2.5 - 18 19 14 15
4 - 24 27 19 21
6 - 35 41 27 30
10 16 53 66 37 45
16 25 72 94 49 63
25 35 96 122 63 84
35 50 120 152 78 104
60 70 163 194 94 129
70 95 191 241 122 159
25 120 233 295 147 190
120 150 270 304 170 220
150 165 300 356 192 228
185 240 - 430 - 260

ที่มำ : จำกหนังสือค่้มือวิศวกร หนูำ 413

กำรเดินสำยที่กำำหนดในตำรำงที่ 7 เฉพำะกำรเดินสำยในท่อ ในผนัง ใน

รำง เมื่อเดินสำยมำกกว่ำ 13 เสูน จะตูองลดกระแสภำยในสำยลง โดยใชูตัวค้ณ
ตำมตำรำงที่ 8

ตำรำงที่ 8 ค่ำตัวค้ณลดกระแสเกี่ยวกับจำำนวน

จำำนวนสำยเป็ นเสูนหรือแกน ตัวค้ณ

4 ถึง 6 0.80
7 ถึง 24 0.70
25 ถึง 42 0.60
43 และมำกกว่ำ 0.50

ที่มำ : จำกหนังสือค่้มือวิศวกร หนูำ 414

 53

กำรเดินสำยในบริเวณที่มีอุณหภ้มิส้งกว่ำ 40 องศำเซลเซียส กระแสส้งสุดที่

กำำหนดในตำรำงที่ 7 จะตูองลดกระแสภำยในสำยลงโดยใชูตัวค้ณลดกระแสตำม
ตำรำงที่ 9

ตำรำงที่ 9 ค่ำตัวค้ณลดกระแสเกี่ยวกับอุณหภ้มิ

ที่มำ : จำกหนังสือค่้มือวิศวกร หนูำ 414

http://www.nsru.ac.th/e-learning/anuson/bodrain.htm