บทที่ 6

การบัญชีสำหรับกิจการซื้อ-ขายสิ นค้ า

ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์
 วิธีการทางบัญชีของธุรกิจซื้อ-ขายสิ นค้ า
หลักสำคัญของการดำเนินงาน คือ การซื้อสิ นค้ าทีผ่ ลิตเสร็จอยู่ในรู ปของ
สิ นค้ าสำเร็จรู ปจากผู้ค้าส่ งหรือผู้ผลิตโดยตรง และนำสิ นค้ าออกจำหน่ ายให้
แก่ลูกค้ าในราคาขาย ซึ่งการกำหนดราคาขายมักคำนึงถึงราคาซื้อ ค่ าใช้ จ่าย
ในการดำเนินงานอืน่ ๆ และกำไรทีต่ ้ องการ

ราคาขาย = ราคาซื้อ + ค่ าใช้ จ่ายในการซื้อ + กำไรทีต่ ้ องการ

รายได้ หลักของธุรกิจ คือ รายได้ จากการขายสิ นค้ า

ค่ าใช้ จ่ายหลักของธุรกิจ คือ ต้ นทุนสิ นค้ าซึ่งจะโอนไปเป็ นต้ นทุนขาย
ประจำงวดบัญชีเมือ่ มีการขายสิ นค้ า
ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์
ลักษณะการดำเนินงานและวงจรต้ นทุนของกิจการซื้อ-ขายสิ นค้ า
ธุรกิจซื้อ-ขายสิ นค้ า

การจัดซื้อสิ นค้ า งานการบริการ

และ
การขาย

ต้ นทุนซื้อสิ นค้ า:
นำเก็บใน จำหน่ าย ต้ นทุนขาย ค่ าใช้ จ่ายใน
(ราคาซื้อ+ ค่ าขนส่ งเข้ า สิ นค้ าคงเหลือ
คลังสิ นค้ า ให้ ลูกค้ า การขายและ
– ส่ งคืน – ส่ วนลดรับ) บริหาร

ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์
 ต้ นทุนทีเ่ กีย่ วกับสิ นค้ า

ยังไม่ได้จำหน่าย
ต้ นทุนสิ นค้ าคงเหลือ

ต้ นทุนสิ นค้ าทีซ่ ื้อ

นำออกจำหน่าย ต้ นทุนขาย

ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์
 วิธีการบัญชีเกีย่ วกับสิ นค้ า

การบันทึกบัญชีเกีย่ วกับสิ นค้ ามี 2 วิธีดงั นี้

1. วิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือแบบต่ อเนื่อง (Perpetual Inventory Method)
2. วิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด (Periodic Inventory Method)

ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์
วิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือแบบต่ อเนื่อง (Perpetual Inventory Method)

หลักการทางบัญชีวธิ ีนี้ คือ จะบันทึกรายการรับ-จ่ ายสิ นค้ าทุกครั้งทีเ่ กิด

รายการค้ า โดยจัดทำบัญชีคุมสิ นค้ าแต่ ละประเภทเพือ่ แสดงปริมาณราคาทุน
ของสิ นค้ าทีซ่ ื้อเข้ ามา-ขายออกไป ทำให้ สามารถตรวจสอบข้ อมูลสิ นค้ า
คงเหลือและต้ นทุนขายได้ ตลอดเวลา
การบันทึกสิ นค้ าคงเหลือแบบต่ อเนื่อง จะทำการบันทึกรายการค้ า ต่ าง
ๆ ทีเ่ กีย่ วกับสิ นค้ าทุกประเภทไว้ ในบัญชีคุมยอดสิ นค้ าคงเหลือเพียงบัญชี
เดียว

ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์
วิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด (Periodic Inventory Method)

การบันทึกบัญชีเกีย่ วกับการซื้อ-ขายสิ นค้ า จะทำการบันทึกในบัญชี

ทีเ่ กิดขึน้ จริง โดยเมือ่ มีการซื้อก็จะบันทึกบัญชีไว้ ในบัญชีซื้อ และเมือ่ ขาย
สิ นค้ าออกไปก็จะบันทึกบัญชีไว้ ในบัญชีขาย
ตามวิธีนี้ สิ นค้ าคงเหลือต้ นงวดจะไม่ มผี ลกระทบทำให้ ยอดคงเหลือ
ไม่ เปลีย่ นแปลงจนกว่ าจะมีการตรวจนับสิ นค้ าคงเหลือปลายงวด จึงนำ
มาคำนวณหาต้ นทุนขาย

ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์
 การคำนวณต้ นทุนขายประจำงวดภายหลังตรวจนับสิ นค้ าคงเหลือ ณ
วันสิ้นงวดบัญชีมจำ
ี นวน 54,460 บาท

สิ นค้ าคงเหลือต้ นงวด (1 พ.ค.) 12,000

บวก ซื้อสิ นค้ าระหว่ างงวด 115,960
ต้ นทุนสิ นค้ าทีม่ ไี ว้ เพือ่ ขาย 127,960
หัก สิ นค้ าคงเหลือปลายงวด (31พ.ค.) 54,460
ต้ นทุนขาย 73,500

ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์
 ตารางเปรียบเทียบการบันทึกบัญชีตามวิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือแบบต่ อเนื่องและวิธี
บันทึกสิ นค้ าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด

วิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือแบบต่ อ วิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด

เนื่อง(Perpetual Inventory Method) (Periodic Inventory Method)
1) ซื้อสิ นค้ าเป็ นเงินเชื่อจำนวน 120,000 บาท เงือ่ นไขการชำระเงิน 3/10, n/45
เดบิต สิ นค้ าคงเหลือ 120,000 เดบิต ซื้อ 120,000
เครดิต เจ้ าหนีก้ ารค้ า 120,000 เครดิต เจ้ าหนีก้ ารค้ า 120,000
2) จ่ ายค่ าขนส่ งสิ นค้ าทีซ่ ื้อจำนวน 1,500 บาท
เดบิต สิ นค้ าคงเหลือ 1,500 เดบิต ค่ าขนส่ งเข้ า 1,500
เครดิต เงินสด 1,500 เครดิต เงินสด 1,500

ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์
 วิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือแบบต่ อ วิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด
เนื่อง(Perpetual Inventory Method) (Periodic Inventory Method)
3) ส่ งคืนสิ นค้ าทีซ่ ื้อมาเนื่องจากเกิดความชำรุดเสี ยหาย จำนวน 2,000 บาท
เดบิต เจ้ าหนีก้ ารค้ า 2,000 เดบิต เจ้ าหนีก้ ารค้ า 2,000
เครดิต สิ นค้ าคงเหลือ 2,000 เครดิต ส่ งคืน 2,000
4) จ่ ายเงินสดชำระหนีค้ ่ าสิ นค้ าให้ เจ้ าหนีท้ ้งั จำนวนภายในเวลาทีไ่ ด้ ส่วนลด
เดบิต เจ้ าหนีก้ ารค้ า 118,000 เดบิต เจ้ าหนีก้ ารค้ า 118,000
เครดิต เงินสด 114,460 เครดิต เงินสด 114,460
สิ นค้ าคงเหลือ 3,540 ส่ วนลดรับ 3,540

ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์
 วิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือแบบต่ อ วิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด
เนื่อง(Perpetual Inventory Method) (Periodic Inventory Method)
5) ขายสิ นค้ าให้ ลูกค้ าในราคา 125,000 บาท เป็ นเงินเชื่อ เงือ่ นไขการชำระเงิน 2/10,
n/30 โดยสิ นค้ ามีราคาทุน 75,000 บาท
เดบิต ลูกหนีก้ ารค้ า 125,000 เดบิต ลูกหนีก้ ารค้ า 125,000
เครดิต ขาย 125,000 เครดิต ขาย 125,000
เดบิต ต้ นทุนขาย 75,000
เครดิต สิ นค้ าคงเหลือ 75,000

ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์
 วิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือแบบต่ อ วิธีบันทึกสิ นค้ าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด
เนื่อง(Perpetual Inventory Method) (Periodic Inventory Method)
6) รับคืนสิ นค้ าทีข่ ายให้ ลูกค้ าเนื่องจากผิดแบบจากทีล่ ูกค้ าสั่ งซื้อในราคาขาย 2,500 บาท
ซึ่งสิ นค้ าดังกล่ าวมีราคาทุน 1,500 บาท
เดบิต รับคืนและส่ วนลด 2,500 เดบิต รับคืนและส่ วนลด 2,500
เครดิต ลูกหนีก้ ารค้ า 2,500 เครดิต ลูกหนีก้ ารค้ า 2,500
เดบิต สิ นค้ าคงเหลือ 1,500
เครดิต ต้ นทุนขาย 1,500
7) รับชำระหนีค้ ่ าสิ นค้ าจากลูกหนีท้ ้งั จำนวนภายในกำหนดเวลาทีไ่ ด้ ส่วนลด
เดบิต เงินสด 120,050 เดบิต เงินสด 120,050
ส่ วนลดจ่ าย 2,450 ส่ วนลดจ่ าย 2,450
เครดิต ลูกหนีก้ ารค้ า 122,500 เครดิต ลูกหนีก้ ารค้ า 122,500
ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์