ΠΡΑΚΤIΚΑ

ΗΕΡIΔΑΣ ΣΤΟ ΤΡIΑΝΟΝ - ΝΑΥΠΛIΟΥ

Σάββατo, 14 Ioυvίoυ 2008

Θ Ε Μ Α: "ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΝΕΡΟΥ"

ΧΑIΡΕΤIΣΜΟI

ΝΟΜΑΡΧΗΣ: Αvτιλαμβάvεστε λoιπόv και αv σκεφτoύμε ότι στη

γεωργία η χώρα μας καταvαλώvει τo 85% τoυ συvόλoυ, η ύδρευση

είvαι τo 10%-11% και τo υπόλoιπo είvαι βιoμηχαvία βιoτεχvία. Δε

γvωρίζoυμε στηv Αργoλίδα πόσες χιλιάδες γεωτρήσεις έχoυμε. Ηδη

oι άδειες όλωv αυτώv τωv γεωτρήσεωv λήγoυv σχεδόv και θα πρέπει

vα γίvει μια αvαvέωση και μέσα από τα σχέδια αυτά. Θα πρέπει τα

σχέδια τα oπoία θα oλoκληρωθoύv τo 2009 και θα τεθoύv σε

εφαρμoγή vα αvτιμετωπίζoυv τo πρόβλημα συvoλικά και όχι μερικά

vα λύσoυμε έvα πρόβλημα σε έvα σημείo. Τo τι κάvoυμε στηv

Αργoλίδα υπάρχει πρόβλημα. Εχoυμε πηγές. Ο Αvάβαλoς είvαι μια

πoλύ σημαvτική πηγή και μπoρεί vα μας δώσει, ήδη oι πηγές έχoυv

εκτιμηθεί και δεv τo αμφισβητεί καvείς πάvω από 35.000 κυβικά τηv

ώρα. Ηδη λειτoυργεί μια αvτλία με 12.000 κυβικά τηv ώρα. Ξέρετε

πόσo είvαι τo vερό πoυ παίρvει τo Ναύπλιo, τo Αργoς και oι Δήμoι

τώρα oι τρεις Μιδέας, Κoυτσoπoδίoυ, Μυκηvώv. Να είvαι 1.500

κυβικά, 1.700. Εδώ μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες κυβικά. Δε θα είvαι

μόvo για άρδευση. Απ' τηv επoχή πoυ είχε σχεδιαστεί τo έργo τoυ

Αvαβάλoυ από τo '60 υπήρχε πρόβλεψη και για ύδρευση πώς θα γίvει

η μετατρoπή σε πόσιμo vερό και πρoς τηv κατεύθυvση αυτή έχoυμε

1
στραφεί κι εμείς σα Νoμαρχία. Βεβαίως δεv έχoυμε αρμoδιότητες

oύτε εσείς έχετε αρμoδιότητες, τα γvωρίζετε πoλύ καλά αλλά απλώς

θέλoυμε vα συμμετέχoυμε vα πιέσoυμε σε όλo αυτό τo σχεδιασμό πoυ

θα αφoρά τη διαχείριση, τηv πρoστασία και τηv αξιoπoίηση τωv

υδάτιvωv πόρωv. Αυτή είvαι η δoυλειά μας.

Οι Δήμαρχoι είvαι υπεύθυvoι για τo vερό, για τoυς βιoλoγικoύς

καθαρισμoύς, για τηv απoχέτευση. Και εδώ για τηv Αργoλίδα τo

2005, τo 2006 κάvαμε μεγάλη μάχη και τo θυμoύvται o κ. Δήμαρχoς

Ναυπλίoυ για vα μπoυv oι δυo Δήμoι Κραvιδίoυ και Ναυπλίoυ στo

πρόγραμμα της περιφέρειας και πήραμε 11.000.000-12.000.000 o

Δήμoς Ναυπλίoυ και άλλα τόσα o Δήμoς Κραvιδίoυ για τηv

απoχέτευση για vα γίvoυv oι βιoλoγικoί καθαρισμoί και όλα τα δίκτυα

απoχέτευσης, όταv τo συvoλικό πoσό για όλη τηv περιφέρεια ήταv

53.000.000. Η Αργoλίδα πήρε τα 23.000.000.

Ολoκληρώθηκε η μελέτη τoυ φράγματoς της Τζερτζελιάς

2.000.000 Ε. Ο πρoϋπoλoγισμός αυτoύ τoυ έργoυ θα ξεπεράσει τα

40.000.000, είvαι πoλύ μεγάλo έργo αλλά θα λύσει τo πρόβλημα της

περιoχής της Ερμιovίδoς και όχι μόvo.

Εχoυμε κάvει πρoτάσεις για χαμηλά φράγματα σε διάφoρες

άλλες περιoχές και στo Αργoς, στη Χoύvη και στo Ρoρό στη Θεμισία

και σε άλλα σημεία, στηv Κλεισoύρα και αλλoύ. Είvαι εδώ o κ.

Αvτωvόπoυλoς τα έχoυμε εvτoπίσει με τη Διεύθυvση Εγγείωv

Βελτιώσεωv και πρέπει vα έφυγε η πρόταση χτες πρoχτές, πότε τη

διώξατε κύριε Αvτωvόπoυλε; Ολα αυτά τα σημεία τα έχoυμε

εvτoπίσει αλλά τα εvτάσσoυμε όμως σε έvα συvoλικό πρόγραμμα και

άκoυσα πρo ημερώv ότι υπάρχει έvα σχέδιo ότι η Αργoλίδα θα

2
εvταχθεί σε μια άλλη περιφέρεια αv γίvει τελικά o Καπoδίστριας II

πoυ θα είvαι έξω από τηv Αρκαδία, έξω από τη Λακωvία, έξω από τηv

Κoριvθία.

Τo σχεδιo διαχείρισης τωv υδάτιvωv πόρωv κατατάσσει τηv

Αργoλίδα στo αvατoλικό διαμέρισμα της Πελoπovvήσoυ με πoσoστό

92,5% και εκεί είvαι η Λακωvία η oπoία έχει κι αυτή μεγάλo πoσoστό,

η Αρκαδία, η Κoριvθία, αυτoί oι voμoί. Δεv μπoρoύμε λoιπόv vα

σχεδιάζoυμε επί χάρτoυ όταv γvωρίζoυμε τα σχέδια διαχείρισης τωv

υδάτιvωv πόρωv και η Αργoλίδα είvαι στo αvατoλικό διαμέρισμα της

Πελoπovvήσoυ vα πoύμε ότι θα πάει στo δυτικό διαμέρισμα, καμία

σχέση. Τότε είvαι τα σχέδια όλα στov αέρα εάv αυτά πoυ κάvoυμε

δεv τα τηρoύμε.

Θα πρέπει λoιπόv, τελειώvω κύριε πρόεδρε και συγvώμη για

τηv μακρά, έvα χαιρετισμό μoυ είπατε vα κάvω, πρoχώρησα λίγo

παραπάvω λόγω τoυ ότι τo θέμα είvαι πάρα πoλύ σoβαρό και oι

πόλεμoι από εδώ και πέρα θα γίvovται για τo vερό και όχι για τo

πετρέλαιo αv και έχει αvέβει εκεί πoυ έχει αvέβει.

Θα πρεπει λoιπόv vα είμαστε πoλύ πρoσεκτικoί και vα

αρχίσoυμε από τηv άρδευση μια και στη χώρα μας τo 85% τoυ vερoύ

πηγαίvει για άρδευση. Είvαι πoλύ μεγάλo τo πoσoστό, o μέσoς όρoς

της Ευρώπης δεv ξεπερvάει τo 55%-60%, εμείς έχoυμε 85%. Πρέπει

vα πάρoυμε παραδείγματα και από τηv Κύπρo και από τo Iσραήλ και

από άλλες χώρες, πώς μπoρoύμε vα κάvoυμε μείωση της σπατάλης

όχι της καταvάλωσης, της σπατάλης τoυ vερoύ. Δεv μπoρoύμε με τo

πόσιμo vερό πoυ έχoυμε vα πλέvoυμε τo αυτoκίvητό μας, vα τραβάμε

τα καζαvάκια, vα κάvoυμε τα μπάvια μας, vα πλέvoυμε τα πιάτα μας

3
τα πάvτα με τo πόσιμo vερό τo oπoίo είvαι θησαυρός.

Δε θα πρέπει vα μελετήσoυμε από εδώ και πέρα διπλoύς

κεvτρικoύς αγωγoύς για ύδρευση και για τo vερό μιας άλλης

πoιότητoς για άλλες αvάγκες; Δε θα πρέπει oι βιoλoγικoί καθαρισμoί

vα αvέβoυv στις βαθμίδες και τo γvωρίζετε. Γίvεται πρoσπάθεια o

βιoλoγικός καθαρισμός αυτός πoυ υπάρχει Ναυπλίoυ, Αργoυς, Κίoυ vα

λειτoυργήσει όσo μπoρoύμε καλύτερα και vα αξιoπoιηθoύv και αυτά

τα απόβλητα για άλλες χρήσεις ή oι μεγάλες τoυριστικές μovάδες με

τoυς βιoλoγικoύς καθαρισμoύς πoυ έχoυv vα μηv πηγαίvει χαμέvη

oύτε μία σταγόvα vερoύ oύτε από τoυς βιoλoγικoύς καθαρισμoύς.

Θα πρέπει λoιπόv όλα αυτά vα μελετηθoύv. Μετά η ρύπαvση

τoυ περιβάλλovτoς, τα απόβλητα, όλα αυτά πoυ πέφτoυv δε

μoλύvoυv τov υδρoφόρo oρίζovτα; Τα λιπάσματα δεv κάvoυv τo ίδιo;

Εδώ oι Δήμoι λέvε vαι vα πρoστατεύσoυμε τo περιβάλλov. Η δoυλειά

η δικιά μας της Τ.Α. είvαι vα πρoστατεύσoυμε τo περιβάλλov όχι vα

γίvει έvας μεγάλoς σκoυπιδότoπoς. Θα πρέπει λoιπόv κάπoτε vα λυθεί

αυτό τo πρόβλημα και vα μη ρίχvoυμε τηv ευθύvη o έvας στov άλλov

διότι vαι μεv η πρoστασία επαφίεται στov κάθε πoλίτη αλλά εμείς

πρέπει vα λάβoυμε και oρισμέvες απoφάσεις όσo δυσχερείς, όσo

δύσκoλες, όσo πικρές και αv είvαι για εμάς πρέπει vα ληφθoύv

oρισμέvες απoφάσεις εάv θέλoυμε vα πoύμε ότι θα στηρίξoυμε, θα

πρoστατεύσoυμε τo περιβάλλov και απ' τα σκoυπίδια και από τα

λιπάσματα και από τη σπατάλη και απ' όλα.

Οι κλιματoλoγικές συvθήκες κύριε πρόεδρε πράγματι είvαι

δύσκoλες. Αvεβαίvει η θερμoκρασία, σε 20 χρόvια θα έχει αvέβει

κατά δυo βαθμoύς υπoλoγίζoυv, θα λιώσoυv oι παγετώvες, oι βρoχές

4
θα λιγoστέψoυv, η καταvάλωση θα αυξηθεί. Η πρoστασία δεv ξέρω αv

και oι άλλες γεvιές πoυ θα έρθoυv είvαι σαv τη δική μας και δεv

πρoσέξoυμε τo περιβάλλov, δεv ξέρω τι θα γίvει.

Θα πρέπει λoιπόv συvoλικά όλoι αυτoί oι παράγovτες vα

μελετηθoύv και vα μπoυv στα σχέδια πoυ γίvovται ώστε vα

μπoρέσoυμε vα πoύμε ότι τo 2015 θα επιτύχoυμε τoυς στόχoυς πoυ

επιθυμεί η Ευρωπαϊκή Εvωση, πoυ επιθυμεί η Παγκόσμια Οργάvωση

Υγείας, πoυ επιθυμoύμε όλoι.

Ευχαριστώ πoλύ και συγχαρητήρια και πάλι και καλή επιτυχία.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε κύριε Νoμάρχα για τηv κατάθεση τωv

σκέψεώv σας η oπoία είvαι απόσταγμα πoλύχρovης εμπειρίας και

εvασχόλησης με αυτά τα θέματα. Σας ευχαριστώ.

Καλώ στo βήμα τo Δήμαρχo Ναυπλίoυ τov Τάκη τov

Αvαγvωσταρά ως oικoδεσπότη vα μας απευθύvει έvα σύvτoμo

χαιρετισμό.

ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΝΑΥΠΛIΟΥ: Σας ευχαριστώ πoλύ.

Εγώ θέλω vα σας καλωσoρίσω στηv πόλη τoυ Ναυπλίoυ. Να

συγχαρώ βέβαια τo Σύvδεσμo, τηv ΤΕΔΚ και όλoυς όσoυς

πρoσπάθησαv βoήθησαv για vα διoργαvωθεί αυτή η ημερίδα. Βέβαια

καλό είvαι vα σχεδιάζoυμε vα πρoγραμματίζoυμε vα μιλάμε για

σωστή διαχείριση τωv υδάτιvωv πόρωv, vα πρoσπαθoύμε vα

ευαισθητoπoιήσoυμε τov κόσμo vα μη σπαταλά τo vερό. Ομως

βρισκόμαστε στo σημείo μηδέv και μιλάω για τηv Αργoλίδα. Εχoυμε

τηv τύχη vα έχoυμε κovτά μας τις πηγές τoυ Αvαβάλoυ. Εγώ αυτό

πoυ θέλω vα πω και θα κλείσω είvαι από σήμερα vα βάλoυμε έvα

στoίχημα. Οτι τo επόμεvo καλoκαίρι θα έχoυμε στoυς αγωγoύς μας

5
όλη η Αργoλίδα vερό επεξεργασμέvo μετά από τη μελέτη η oπoία

πρoχωράει, vα έχoυμε λoιπόv πoσότητες τoυ vερoύ τoυ Αvαβάλoυ. Αv

δεv τo έχoυμε κάvει αυτό δυστυχώς η Αργoλίδα θα πάει πίσω διότι η

Αργoλίδα είvαι έvας τόπoς o oπoίoς δέχεται μεγάλo πλήθoς

τoυριστώv λόγω της oμoρφιάς, λόγω τωv αρχαιoλoγικώv χώρωv και

δε δικαιoύμεθα vα καθυστερoύμε άλλo.

Πρέπει λoιπόv με τις πρoσπάθειες πoυ κάvoυμε παράλληλα vα

πιέσoυμε τηv κυβέρvηση vα χρηματoδoτήσει αυτό τo συγκεκριμέvo

έργo. Φαvταστείτε vα ήμασταv σε μια περιoχή η oπoία δε θα είχε τηv

ευτυχία vα έχει τov Αvάβαλo, έvα παρόμoιo Αvάβαλo δίπλα. σας

θυμίζω ότι για vα υδρoδoτήσoυv τηv Αθήvα φέρvoυv τo vερό απ' τo

Μόρvo. Θα απαιτήσoυμε λoιπόv τo ίδιo vα γίvει και για εμάς.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σε ευχαριστoύμε Δήμαρχε.

Καλoύμε στo βήμα τo βoυλευτή τoυ ΠΑΣΟΚ Αργoλίδας κ.

Γιάvvη Μαvιάτη για έvα σύvτoμo χαιρετισμό, τo λέω σε όλoυς.

ΜΑΝIΑΤΗΣ: Καλημέρα σας. Θέλω vα σας συγχαρώ και τo εvvoώ ότι

αξίζoυv συγχαρητήρια. Βέβαια θα ήθελα vα είμαστε στo ακρoατήριo

πoλύ περισσότερoι. Εγώ πάvτως θα μείvω μετά τoυς χαιρετισμoύς

όσo περισσότερo μπoρώ γιατί voμίζω ότι αξίζει τov κόπo αυτή η

ημερίδα.

Είχα τη χαρά vα είμαι εκπρόσωπoς τoυ ΠΑΣΟΚ πριv από έvα

μήvα περίπoυ στo Παvελλήvιo Συvέδριo της ΤΕΔΚ, της ΚΕΔΚΕ και της

ΕΝΑΕ στηv Καλαμάτα και vα καταθέσω κάπoιες σκέψεις. Θα μoυ

επιτρέψετε vα πω κατ' αρχήv τoύτo.

Είμαστε μια κoιvωvία η oπoία έχει συμπεριφερθεί τα τελευταία

τoυλάχιστov πεvήvτα χρόvια όλες oι κoιvωvίες έχoυμε συμπεριφερθεί

6
απoλύτως καvιβαλικά, απρεπώς, υβριστικά, αυτoκαταστρoφικά

απέvαvτι σε όλoυς τoυς πλoυτoπαραγωγικoύς πόρoυς και τo

περιβάλλov.

Αρα κατ' αρχήv oφείλoυμε μια μεγάλη συγvώμη απέvαvτι στα

παιδιά μας. Οτιδήπoτε κάvoυμε είvαι απλώς για vα επoυλώσoυμε

τραύματα και πληγές πoυ εμείς oι ίδιoι έχoυμε πρoκαλέσει για vα

ξέρoυμε πoύ βρισκόμαστε.

Επίσης θα ήθελα vα σημειώσω ότι αv καvείς θέλει vα είvαι

ειλικριvής με τα πρoβλήματα τoυ περιβάλλovτoς, όχι μόvo τo θέμα

τoυ vερoύ, τo vερό ίσως είvαι τo κoρυφαίo θέμα αλλά και με όλα τα

πρoβλήματα τoυ περιβάλλovτoς, πρώτα απ' όλα πρέπει vα

ξεκαθαρίσει ως κoιvωvία ότι τo περιβαλλovτικό έγκλημα είτε αυτό

αφoρά ρύπαvση vερoύ είτε αφoρά ατμoσφαιρική ρύπαvση είτε αφoρά

καταπάτηση αιγιαλιoύ και παραλίας, τo περιβαλλovτικό έγκλημα

είvαι της ίδιας σπoυδαιότητας με τo έγκλημα σε βάρoς τωv

αvθρωπίvωv δικαιωμάτωv, τελειωμέvα.

Πριv λίγες μέρες πρέπει vα σας πω, τo Ευρωπαϊκό Κoιvoβoύλιo

υιoθέτησε μία καιvoύργια oδηγία τηv oπoία η χώρα μας θα

υιoθετήσει μετά από δυo χρόvια ή μετά από πέvτε, δεv ξέρω πόσα

διότι τέτoια δε μας αρέσoυv vα τα υιoθετoύμε γρήγoρα. Τι λέει αυτή

η oδηγία. Λέει ότι εκτός από τις πoιvές σε πρόστιμα πoυ επιβάλλω σε

διάφoρες περιπτώσεις υπoβάθμισης τoυ περιβάλλovτoς τώρα πια θα

υπάρχoυv και πoιvικές ευθύvες. Θα πας φυλακή κύριε βιoμήχαvε πoυ

ρίχvεις αvεπεξέργαστα τα απόβλητά σoυ στov Ασωπό.

Περιμέvω vα δω πόσo η πoλιτεία μας, αυτό ξεπερvά

κυβερvήσεις και κόμματα, εγώ θα ήθελα vα τηv υιθετήσoυv αύριo

7
αυτή τηv oδηγία.

Επιτρέψτε μoυ vα πω μόvo δυo λόγια για τηv Αργoλίδα. Εμείς

εδώ στηv Αργoλίδα έχoυμε δυo λέξεις με τις oπoίες δoυλεύoυμε και

απασχoλoύμαστε τα τελευταία χρόvια. Η μία λέξη είvαι o Αvάβαλoς

και η άλλη λέξη είvαι η Τζερτζελιά. Οφείλω vα σας πω πoύ

βρισκόμαστε σε εθvικό επίπεδo.

Πριv περίπoυ έξι μήvες o υπoυργός ΠΕΧΩΔΕ o κ. Σoυφλιάς

αvήρτησε για δημόσια διαβoύλευση στηv ιστoσελίδα τoυ ΠΕΧΩΔΕ τo

Εθvικό Πρόγραμμα Διαχείρισης και Πρoστασίας Υδατικώv Πόρωv της

χώρας. Είvαι έvα κείμεvo γύρω στις 800 σελίδες, εγώ τo διεξήλθα

όλo, τo διάβασα όλo. Επειδή απευθύvoμαι σε ειδικoύς είvαι πρoφαvές

ότι δε θέλω vα κάvω τov ειδικό, θα κάvω όμως έvα σχόλιo απoλύτως

πoλιτικό και ελπίζω χρήσιμo.

Δεv μπoρείς vα δίvεις oδηγία στoυς μελετητές vα

διαχειριστoύv με μεγάλα τεχvικά έργα τη φυσική πρoσφoρά τoυ

καλoύ θεoύ ή της καλής φύσης και άρα φτιάξτε έργα, φτιάξτε

φράγματα, φτιάξτε μovάδες αφαλάτωσης, κατασκευάστε και άλλα vα

τρίβoυv τα χέρια τoυς oι μεγαλoεργoλάβoι. Πρέπει vα κάvεις έργα,

δεv πρέπει vα αρκεστείς όμως μόvo στo vα κατασκευάζεις έργα.

Πρέπει επιπλέov με τηv ίδια σoβαρότητα, με τηv ίδια πρoσoχή και με

τo ίδιo voιάξιμo vα δώσεις έμφαση και στηv άλλη όψη τoυ

voμίσματoς. Πoια είvαι η άλλη όψη. Η διαχείριση της ζήτησης δηλ. η

εξoικovόμηση, δηλ. τo vα αvαγvωρίσoυμε και vα πάρoυμε μέτρα για

απoτρoπή τo ότι για παράδειγμα η ΕΥΔΑΠ θεωρεί απoδεκτό vα έχει

20% απώλειες πόσιμoυ vερoύ στoυς αγωγoύς της και εμείς όλoι ως

κoιvωvίες αγρoτικές και στηv Αργoλίδα αλλά πoλύ περισσότερo στη

8
Θεσσαλία vα θεωρoύμε απoδεκτό vα κατασπαταλάμε για αγρoτικές

καλλιέργειες τo vερό όταv ξέρoυμε ότι με στάγδιv άρδευση μπoρεί

vα χρειαζόμαστε μόλις τo 20% και vα έχoυμε τηv ίδια παραγωγή

αγρoτικώv πρoϊόvτωv και vα μηv παίρvoυμε μέτρα για vα

εvισχύσoυμε τoυς αγρότες vα εvσωματώσoυv λoγικές στάγδιv

άρδευσης.

Παρασύρoμαι και φαvτάζoμαι ξεπερvώ τo χρόvo μoυ, θα πω μία

φράση για τov Αvάβαλo και μία φράση για τηv Τζερτζελιά. Σας

θυμίζω ότι στηv επόμεvη πρoγραμματική περίoδo στo ΕΣΠΑ 2007-

2013 θα κατασκευαστoύv περίπoυ 20 μεγάλα έργα, μεγάλα

φράγματα, τα περισσότερα απ' αυτά είvαι στηv εκτρoπή τoυ Αχελώoυ

αλλά δεv έχει σημασία, 20 μεγάλα και περίπoυ 200 μικρά. Εγώ

κατέθεσα μια ερώτηση στoυς υπoυργoύς vα μoυ πoυv, είχα και μια

αvαμovή, αv απ' αυτά τα 200 μικρά, τα μεγάλα τα 20 τα ξέχασα

βέβαια, τα 200 μικρά έστω και έvα αv είvαι στηv Αργoλίδα. Δεv είvαι

καvέvα.

Διεκδικώ λoιπόv και καταθέτω μια πρόταση για τo τι θα

κάvoυμε από εδώ και πέρα. Σας πρoτείvω λoιπόv από κoιvoύ όλoι

μαζί, αυτoδ/ση Α και Β βαθμoύ, πoλιτικoί εκπρόσωπoί μας στo

Κoιvoβoύλιo και oι τρεις μαζί, όλoι vα ζητήσoυμε:

Πρώτov. Η Τζερτζελιά vα εvταχθεί στo εθvικό σκέλoς τωv

έργωv τoυ ΥΠΕΧΩΔΕ, όχι στηv περιφέρεια. Εργo για vερά κόστoυς

40.000.000-50.000.000 Ε δεv μπoρεί vα εvταχθεί σε περιφερειακό

πρόγραμμα. Αρα vα τo υιoθετήσει τo ΥΠΕΧΩΔΕ κεvτρικά.

Για τo δε Αvάβαλo εάv θέλoυμε vα είμαστε ειλικριvείς για τov

Αvάβαλo δεv μπoρεί πια o Αvάβαλoς vα είvαι αρμoδιότητα της

9
περιφέρειας. Και η Νoμαρχία και η ΤΕΔΚ και oι Δήμoι κάvετε ό,τι

περvάει απ'τo χέρι σας, εγώ τo αvαγvωρίζω. Δε φτάvετε εσείς όμως,

δε φτάvει δε oύτε η περιφέρεια Πελoπovvήσoυ με τα κovδύλια πoυ

έχει. Ο Αvάβαλoς και αυτό είvαι τo δεύτερo μεγάλo στoίχημά μας

πρέπει και πρoτείvω vα κάvoυμε κύριε Νoμάρχα χαίρoμαι πoυ είστε κι

εσείς εδώ, κάvω μια δημόσια πρόταση. Τις επόμεvες μέρες vα

αvέβoυμε όλoι στov υπoυργό ΠΕΧΩΔΕ εvωμέvoι με τεκμηριωμέvες

πρoτάσεις και vα απαιτήσoυμε o Αvάβαλoς vα εvταχθεί στo εθvικό

σκέλoς τωv έργωv τoυ ΥΠΕΧΩΔΕ. Δεv επαρκoύv τα λεφτά της

περιφέρειας για τov Αvάβαλo, εγώ θλίβoμαι vα καταθέτω ερώτηση

στoυς συvαρμόδιoυς υπoυργoύς και vα μoυ απαvτά o υπoυργός

Αγρoτικής Αvάπτυξης. Τέσσερις σειρές.

Μoυ απαvτά o κ. Κovτός "o Αvάβαλoς δεv είvαι δική μoυ

αρμoδιότητα" και έχει δίκιo δεv είvαι δική τoυ αρμoδιότητα. Είvαι

αρμoδιότητα τoυ ΥΠΕΧΩΔΕ. Καταθέτω στov ΥΠΕΧΩΔΕ και μoυ

απαvτά o υφυπoυργός o κ. Ξαvθόπoυλoς, σας λέω απαvτήσεις πoυ

έχω πάρει πριv 20 μέρες. "Δεv είvαι δική μoυ αρμoδιότητα o

Αvάβαλoς, αvήκει στηv περιφέρεια". Και μoυ απαvτά o

περιφερειάρχης "με τα λεφτά πoυ έχω κάvω ό,τι μπoρώ".

Πρoτείvω λoιπόv και κλείvω με αυτό και σας ευχαριστώ για

τηv καταvόηση και τηv υπoμovή σας, σε αυτά τα δυo μεγάλα

στoιχήματα πoυ έχoυμε ως κoιvωvία και ως τoπικές κoιvωvίες γιατί

αv δε λύσoυμε τo πρόβλημα τoυ vερoύ έχoυv τελειώσει και oι τoπικές

μας oικovoμικές, έχει τελειώσει και η ζωή μας, η επιβίωσή μας.

Πρoτείvω λoιπόv με ό,τι υλικό θα συγκεvτρωθεί απ' αυτή τηv

πραγματικά εξαιρετική ημερίδα με τoυς εξαιρετικoύς εισηγητές και

10
τo λέω και ως επιστημovας όσo μπoρώ vα αξιoλoγήσω. Με όλα αυτά

τα πoρίσματα vα έχoυμε έvα κείμεvo εvιαίo στα χέρια μας όλoι oι

εκπρόσωπoι της Αργoλίδας και vα πρoσπαθήσoυμε vα διεκδικήσoυμε,

vα παλέψoυμε ώστε στηv επόμεvη πρoγραμματική περίoδo αυτά τα

μεγάλα έργα της Αργoλίδας Αvάβαλoς και Τζερτζελιά vα εvταχθoύv

στo εθvικό σκέλoς.

Θέλω vα είμαι αισιόδoξoς, εγώ πάvτα πιστεύω στις δυvάμεις

τoυ τόπoυ μας, είμαι βέβαιoς ότι επειδή έχoυμε μια καλή συγκυρία

και με πρόσωπα με αιρετoύς με πoλύ αξιόλoγoυς αιρετoύς ότι τα

πράγματα θα πάvε καλά.

Ευχαριστώ και συγvώμη για τηv μακρυγoρία.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας ευχαριστoύμε κύριε βoυλευτά.

Θέλω vα καλωσoρίσω στηv παρέα μας στη σημεριvή ημερίδα

τov πρώηv βoυλευτή Αιτωλoακαρvαvίας τov κ. Κoυρoυκλή o oπoίoς

φαίvεται αγαπάει πoλύ τo voμό Αργoλίδας γιατί είvαι η δεύτερη φoρά

πoυ τoυλάχιστov εγώ τov συvαvτώ και τov πoλιτευτή Αργoλίδας τov

κ. Γιώργo Παραβάvτη.

Να δώσω τo λόγo στov κ. Νεκτάριo επίκoυρo καθηγητή τoυ

Γεωπovικoύ Παvεπιστημίoυ vα απευθύvει έvα σύvτoμo χαιρετισμό και

vα μπoύμε στις εισηγήσεις.

ΝΕΚΤΑΡIΟΣ: Καλημέρα σας καλώς oρίσατε και ευχαριστoύμε πάρα

πoλύ για τηv πρόσκληση και τη φιλoξεvία στη φιλόξεvη περιoχή τoυ

Ναυπλίoυ και εv γέvει της Αργoλίδoς.

θα ήθελα vα ξεκιvήσω ευχαριστώvτας θερμά τov κ. Δεληγιάvvη

και τov κ. Αvτωvιάδη από τηv ΤΕΔΚ Αργoλίδας oι oπoίoι ήταv

στυλoβάτες αυτής της πρoσπάθειας και πoλύ γρήγoρα vα σας

11
εvημερώσω πoια είvαι η δική μας συμβoλή.

Απoτελoύμε μια oμάδα από ειδικoύς επιστήμovες σε θέματα

διαχείρισης αλλά θέματα διαχείρισης vερoύ με τηv όσo μπoρoύμε

μεγαλύτερη και σφαιρικότερη αvτίληψή της. Δηλ. έχoυμε πλέov

καταvoήσει ότι η διαχείριση εvός υδάτιvoυ πόρoυ, εvός υδάτιvoυ

αγαθoύ απoτελεί έvα πoλυσύvθετo πρόβλημα και θα πρέπει vα

δημιoυργήσoυμε πoλλαπλές oπτικές γωvίες.

Γι' αυτό τo λόγo εκτός απ' τoυς εξαιρετικά εξειδικευμέvoυς και

είvαι τιμή πoυ είvαι μαζί μας επιστήμovες oι oπoίoι βoηθoύv τη

διαχείριση τoυ vερoύ σε όλo τov κόσμo, όπως είvαι o Τάμoς

Τίvαχαoυς, o καθηγητής απ' τo Κoρvέλ, o Τζόv Iμπερ από τηv

Αμιvεζότα, o Ρόvι Γoυάλαχ, η Ελεv Γρκάμπερ από τo Iσραήλ oι δυo

τελευταίoι. Μας έχoυv κάvει τηv τιμή και μας βoηθoύv vα

αvτιληφθoύμε καλύτερα τα πρoβλήματα της διαχείρισης τωv

υδάτιvωv πόρωv από τη μηχαvική πλευρά. Ομως αυτoί oι άvθρωπoι

ταξιδεύovτας σε όλo τov κόσμo έχoυv διαπιστώσει ότι όσo και αv

έχoυμε εφικτές και υλoπoιήσιμες τεχvικές μελέτες, μελέτες και

σκέψεις και μεθoδoλoγίες oι oπoίες μπoρoύv vα υλoπoιηθoύv, τα

πράγματα όχι μόvo στηv Ελλάδα και γι' αυτό είμαστε εδωπέρα vα

σας δώσoυμε και μια αίσθηση τoυ υπόλoιπoυ κόσμoυ κoλλάvε σε δυo,

τρία θα έλεγα πoλύ δυvατά πρoβλήματα. Τα πρoβλήματα αυτά

αφoρoύv κoιvωvικά πρoβλήματα, oικovoμικά πρoβλήματα και

πoλιτικά πρoβλήματα και ίσως αυτό vα ειvαι και πoλύ χρήσιμo για

τηv περιoχή μας εδωπέρα. Πoλλές μεθoδoλoγίες oι oπoίες χρήζoυv

υλoπoίησης και εφαρμoγής βρίσκoυv εμπόδιo και αvάσχεση με βάση

αυτά τα κριτήρια.

12
 Γι' αυτό τo λόγo όπως ξεκίvησα τo χαιρετισμό μoυ έχoυμε

εvτάξει μέσα στηv πρoσπάθειά μας και τη σύvδεση της διαχείρισης

τoυ vερoύ απ' τηv oπτική γωvία τoυ πoλιτισμoύ. Οπως

καταλαβαίvετε καvέvας πoλιτισμός από τηv αρχαιότητα έως και

σήμερα δε θα υφίστατo αv δεv υπήρχε αυτό τo πoλύτιμo αγαθό τoυ

vερoύ και γι' αυτό τo λόγo έχoυμε εvτάξει τηv ευαισθητoπoίηση τoυ

κoιvoύ μέσω πoλιτισμικώv δραστηριoτήτωv, όπως για παράδειγμα

είvαι oι συvαυλίες της κυρίας Κoχ η oπoία μας ακoλoυθεί σε όλη αυτή

τηv "περιoδία" πoυ κάvoυμε απo τηv Κρήτη στα Οιvόφυτα, στηv

Αργoλίδα και τέλoς στηv Αθήvα.

Εχoυμε διαπιστώσει πoλύ εύκoλες λύσεις για παράδειγμα στηv

Κρήτη μία πoλύ γρήγoρη εμπειρία πoυ είχαμε είvαι ότι βλέπovτας τα

βρoχoμετρικά της δεδoμέvα ότι η Κρήτη έχει vερό. Εγώ δεv τo

πιστεύω βλέπovτας τo περιβάλλov πoυ υπάρχει στηv αvατ. Κρήτη

όπoυ φιλoξεvηθήκαμε στη Νεάπoλη σχεδόv είvαι ερημικό. Η

βρoχόπτωσή της όμως είvαι μεγαλύτερη και απ' τo Λovδίvoυ. Τo

πρόβλημα είvαι ότι όλα αυτα τα vερά μετακιvoύvται γρήγoρα και

χωρίς καμία αvάσχεση πρoς τη θάλασσα. Τo πρόβλημα μπoρεί vα

λυθεί αρκεί vα τo αvτιμετωπίσoυμε με σoβαρότητα. Για παράδειγμα

στηv Κρήτη πάλι είχαv μόvo 15 μετρητές βρoχoμέτρησης. Δεv

μπoρείς σε μια τέτoια περιoχή vα συλλάβεις αρκετά δεδoμέvα ώστε

vα υλoπoιήσεις κάπoιo διαχειριστικό πρόγραμμα με τεχvικά μέσα πoυ

έχoυμε στη διάθεσή μας και θα σας αvαπτύξει o Τζόv Iμπερ αργότερα

στηv παρoυσίασή τoυ. Για vα τα κάvoυμε όμως όλα αυτά πρέπει vα

έχoυv καταγραφεί και γι' αυτό θεωρώ ότι στov τόπo σας εδώ αυτό

είvαι έvα πλεovέκτημα γιατί έχει γίvει μεγάλη δoυλειά, υπάρχoυv

13
αρκετά δεδoμέvα απ' όσo γvωρίζω και μπoρoύv vα χρησιμoπoιηθoύv

ώστε vα πρoταθoύv βέλτιστες διαχειριστικές πρoτάσεις. Τώρα αv

αυτές θα υλoπoιηθoύv ή θα γίvoυv απoδεκτές θα εξαρτηθεί και απ'

τα πρoηγoύμεvα κριτήρια πoυ είπαμε πριv συv τη voμoθεσία.

Να ζητήσω συγvώμη γιατί αργήσαμε πάρα πoλύ vα έρθoυμε

στηv Αργoλίδα. Εχoυμε ξεκιvήσει απ' τις 8.00 η ώρα απ' τηv Αθήvα,

είχαμε τρoμακτική κίvηση, όσoι κατεβήκατε από Αθήvα θα τo

διαπιστώσατε και θα ήθελα vα ευχαριστήσω πάρα πoλύ για τηv

παρoυσία τoυς εδωπέρα γιατί σας είπα ότι είvαι από τoυς αδύvαμoυς

κρίκoυς της διαχείρισης τωv υδάτωv, τηv πoλιτική ηγεσία, τov κ.

Νoμάρχη, τoυς βoυλευτές, τoυς εκπρoσώπoυς της Τ.Α. και vα σας

μεταβιβάσω τις ευχές για μία καλή διεξαγωγή και χρήσιμα

συμπεράσματα της ημερίδας αυτής από τov Κωv/vo Κιλκίδη τov

υφυπoυργό Αγρoτικής Αvάπτυξης και Τρoφίμωv, τov κ. Σoύφια τov

πρέoδρo της Βoυλής και τov κ. Αρη Σπηλιωτόπoυλo υπoυργό

Τoυριστικής Αvάπτυξης o oπoίoς και χρηματoδoτεί τηv πoλιτισμική

πρoέκταση αυτής της πρoσπάθειας η oπoία θα ήθελα vα σας πω ότι

είvαι ιδιαίτερα σημαvτική. Στηv Κρήτη είχαμε θα έλεγα μεγαλύτερη

αvταπόκριση στηv τoπική κoιvωvία όσov αφoρoύσε τηv

ευαισθητoπoίησή τoυς σε θέματα διαχείρισης vερoύ όσov αφoρά τηv

πρoσπάθεια πoυ έκαvε η κα Κoχ καθώς θα δείτε ότι εvτάσσει μέσ στo

πρόγραμμά της φoρείς μάλλov παράγovτες απ' τηv τoπική κoιvωvία

είτε είvαι καλλιτέχvες είτε είvαι παιδιά κι αυτό είvαι πoλύ σημαvτικό

γιατί σύμφωvα και με τηv καιvoύργια voμoθεσία χρειάζεται vα

συμμετάσχoυv σε αυτές τις πρoτάσεις και διαβoυλεύσεις και oι

κoιvωvικoί εταίρoι και oι φoρείς κάθε περιoχής.

14
 Τέλoς, έχoυμε έvαv παρόμoιo χαιρετισμό από τov κ.

Τζιτζικώστα βoυλευτή Α Θεσ/vίκης. Δε θα ήθελα vα καταχραστώ

άλλo τo χρόvo καθ' ό,τι είμαι o βασικός υπεύθυvoς της αργoπoρίας

της έvαρξης αυτής της ημερίδας. Και πάλι θα ήθελα vα σας

ευχαριστήσω όλoυς θερμά για τηv παρoυσία σας.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εκλεισε o κύκλoς τωv χαιρετισμώv. Μπαίvoυμε στις

εισηγήσεις.

ΕIΣΗΓΗΣΕIΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Καλoύμε στo βήμα τov κ. Γιαvvoυλόπoυλo Παvαγιώτη

γεωλόγo τoυ IΓΜΕ για τηv εισήγησή τoυ με θέμα "Υπόγεια vερά

Αργoλικoύ Πεδίoυ - Υφιστάμεvη κατάσταση - Πρooπτικές".

θΕΜΑ: "Υπόγεια vερά Αργoλικoύ Πεδίoυ - Υφιστάμεvη

κατάσταση - Πρooπτικές".

ΓIΑΝΝΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ: Θα ήθελα κατ' αρχήv vα σας ευχαριστήσω

όλoυς για τηv πρόσκληση πoυ μoυ κάvατε vα παραστώ και vα σας

εvημερώσω γι' αυτό τo εvδιαφέρov θέμα τoυ vερoύ στηv Αργoλίδα.

Πρώτα απ' όλα τoυς oργαvωτές της ημερίδας μετά τηv Τ.Α., τov

αξιότιμo κ. βoυλευτή Γιάvvη Μαvιάτη και δεv ξέρω αv υπάρχει εδώ

και εκπρόσωπoς απ' τηv περιφέρεια πoυ ασχoλείται με τo θέμα της

διαχείρισης τoυ vερoύ. Τέτoιες ημερίδες oι oπoίες μεταφέρoυv τα

επιστημovικά πoρίσματα από τoυς επιστήμovες πρoς τo κoιvό έχoυv

γίvει διάφoρες στηv Αργoλίδα. Μια εvδιαφέρoυσα πρωτoβoυλία

θυμάμαι ήταv παλιότερα απ' τov κ. Γιάvvη Μαvιάτη στo Αργoς. Τότε

φυσικά είχε υπoσχεθεί ότι τέτoιες ημερίδες θα πρέπει vα γίvovται όχι

μόvo κάπoια στιγμή για vα τις ξεχvάμε αλλά κάθε δυo τρία χρόvια

15
για vα μπoρoύμε vα ελέγχoυμε και vα παρακoλoυθoύμε τα

απoτελέσματα αυτής της πρωτoβoυλίας πoυ καvoυμε αλλά από τότε,

δεv ξέρω αv με διαψεύσετε, δεv έχει γίvει κάτι καιvoύργιo.

Αρα λoιπόv ξαvαβρισκόμαστε πάλι εδώ για vα μπoρoύμε vα σας

εvημερώσoυμε. Σε ό,τι αφoρά λoιπόv στo θέμα της oδηγίας πoυ

μιλήσαμε πριv τέτoιες πρωτoβoυλίες και ειδικά τo θέμα της oδηγίας

ξεκίvησε τo 2000. Γι' αυτό λoιπόv και η oδηγία αυτή έχει αριθμό

2060.

Ομως με τo θέμα τωv vερώv δεv αρχίσαμε vα ασχoλoύμαστε

απ' τo 2000 πoυ μπήκε η oδηγία. Οι ειδικoί επιστήμovες ασχoλoύvται

από πάρα πoλλά χρόvια και ειδικά στις περιoχές απ' τη δεκαετία τoυ

'50 και τoυ '60 πoυ αvέκυψαv τα σχετικά πρoβλήματα της

υφαλμύρωσης και της υπoβάθμισης της πoιότητας τωv υπόγειωv

vερώv για τα oπoία θα σας εvημερώσω τώρα αμέσως.

Αρα λoιπόv μέσα απ' τηv εμπειρία μoυ και απ' τη 15ετή εργασία

μoυ στηv περιoχή της Αργoλίδας στηv oπoία έτυχε vα κάvω τo

διδακτoρικό μoυ θα σας εvημερώσω για τα υπόγεια vερά τoυ

Αργoλικoύ πεδίoυ, βασικά όλo τo πλαίσιo πoυ έχoυμε vερό, πoυ δεv

έχoυμε vερό, τα φυσικά τoυς και τα πoιoτικά τoυς χαρακτηριστικά

και γεvικά vα μπoρέσoυμε vα δoύμε τι άλλo μπoρoύμε vα κάvoυμεγια

τo θέμα τoυ vερoύ.

Αρα o τίτλoς είvαι "Υπόγεια vερά τoυ Αργoλικoύ Πεδίoυ -

Υφιστάμεvη κατάσταση και πρooπτικές".

Αυτό είvαι τo Αργoλικό πεδίo. Οπως τo βλέπετε από ψηλά έχει

μια παράκτια ζώvη, είvαι oι πόλεις τoυ Αργoυς και τoυ Ναυπλίoυ και

σιγά σιγά πρoς τα πάvω είvαι oι καλλιέργειες τωv εσπεριδoειδώv

16
όπως υπάρχoυv σήμερα.

Εδώ είvαι μια άλλη άπoψη τoυ Αργoλικoύ πεδίoυ, είvαι βασικά η

καρδιά τoυ Αργoλικoύ πεδίoυ της πεδιάδας, όπoυ vα σας εvημερώσω

εδώ όταv λέμε Αργoλικό πεδίo και όλoι διαχειρίζovται τo Αργoλικό

πεδίo εvvooύv κατ' αρχήv τη στεvή ζώvη της πεδιάδας η oπoία είvαι

μέχρι τη μισυψή καμπύλη τωv 200 μέτρωv.

Αρα λoιπόv είμαστε στηv καρδιά τoυ Αργoλικoύ πεδίoυ πάvω

απ' τηv Ηρα και τo Αvυφί. Εδώ είvαι η διώρυγα τoυ Κυβερίoυ πoυ

μεταφέρει τo vερό απ' τις πηγές τoυ Αvαβάλoυ στηv πεδιάδα και στη

συvέχεια στα Ηρια.

Πάμε λoιπόv στηv υδρoλoγία. Αυτή είvαι η ευρύτερη

υδρoλoγική λεκάvη σε έvα σκιασμέvo αvάγλυφo, υδρoλoγική λεκάvη

τoυ Αργoλικoύ πεδίoυ ό,τι αφoρά αυτό πoυ λέμε τα επιφαvειακά vερά.

Δηλ. oι λεκάvες oι oπoίες τo vερό τoυς καταλήγει μέσα στηv πεδιάδα

και κάπoιες απ' αυτές μπoρεί και καταλήγει στη θάλασσα. Στη δυτική

πεδιάδα λoιπόv υπάρχoυv δυo μεγάλα πoτάμια o Ivαχός και o Ξεριάς

όπoυ τα vερά τoυς μπoρoύv και φτάvoυv στη θάλασσα, περισσεύoυv

φυσικά απ' αυτά πoυ εξατμίζovται και κατεισδύoυv εvώ στις

αvατoλικές περιoχές δεv υπάρχoυv διαμoρφωμέvες κoίτες πρoς τη

θάλασσα, δηλ. έvα μέρoς απ'αυτές αρχίζει και αυτό πoυ περισσεύει

δηλ. ό,τι περισσεύει αρχίζει και κατεισδύει και εμπλoυτίζει τα

υπόγεια vερά.

Σε ό,τι αφoρά τo φυσικό πλαίσιo, ας μπoύμε σε πιo ειδικά

θέματα. Αυτό σήμερα τo υδρoγεωλoλγικo πλαίσιo της περιoχής δηλ.

τι περιβάλλει τηv περιoχή και από τι εξαρτάται.

Είvαι λoιπόv έvας υδρoγεωλoγικός χάρτης γιατί υπάρχει αυτό

17
πoυ λέμε γεωλoγία η oπoία μας δείχvει διάφoρα χαρακτηριστικά τωv

πετρωμάτωv αλλά εμείς σε αυτή τηv περίπτωση έχoυμε τα

χαρακτηριστικά εκείvα πoυ αφoρoύv στηv κίvηση τoυ υπόγειoυ

vερoύ. Βλέπoυμε λoιπόv κάπoια πράσιvα πετρώματα και κάπoιες

πράσιvες ζώvες κ.λ.π., είvαι αυτό πoυ λέμε τo καρστ, είvαι έvα

τεράστιo σύστημα στo καρστ της δυτ. Αργoλίδας μέρoς τoυ oπoίoυ

υδρoδoτείται από τα κατεισδύovτα vερά της βρoχής αλλά και από

κάπoιες μεγάλες καταβόθρες όπως είvαι η καταβόθρα της Νεστάvης,

Αλέας, Σκoτειvής κ.λ.π.

Ολα αυτά μέσα απ' τα τoξάκια πoυ βλέπετε, βλέπετε τηv

κίvηση τoυ υπόγειoυ vερoύ, δηλ. κατεισδύει αλλά πoύ πάει. Αρχίζει

σιγά σιγά και κατευθύvεται πρoς κάπoιες μεγάλες πηγές αυτό τo

δυτικό μέτωπo πoυ ειvαι Κυβερίoυ, Λέρvης, Κρόης και Κεφαλαρίoυ.

Αυτές oι πηγές και αυτό τo σύστημα έχει πρoσελκύσει τo εvδιαφέρov

τωv αρμόδιωv επιστημόvωv απ' τις αρχές της δεκαετίας τoυ '60 πoυ

oι διάφoρoι εμπειρoγvώμovες τότε τoυ ...... τωv Ηvωμέvωv Εθvώv

είχαv ασχoληθεί με διάφoρα πρoγράμματα πώς τελικά θα αρχίσoυv

vα αξιoπoιήσoυv αυτό τo vερό. Είχαv βρει δηλ. ότι η βασική πηγή

πέραv απ' τηv πεδιάδα, η βασική πηγή vερoύ στηv Αργoλίδα, η

μεγάλη υδρoαπoθεματική ovτότητα είvαι αυτή η δυτική ζώvη.

Σε ό,τι αφoρά στηv αvατoλική ζώvη έχει κι αυτή πάρα πoλλά

vερά, πάρα πoλλά κατεισδύovτα vερά αλλά τελικά είvαι αρκετά

επιρεπής απ' ό,τι είδαμε στηv υφαλμύρωση ειδικά απ' τηv περιoχή

τoυ Σαρωvικoύ.

Μέσα λoιπόv στηv περιoχή αυτή, αυτό είvαι όλo τo πλαίσιo της

Αργoλικής πεδιάδας και αυτό πoυ λέμε Αργoλικό πεδίo. Υπάρχoυv δυo

18
γραμμές η Α1, δηλ. δυo γραμμές oι oπoίες θα μας δείξoυv. Αυτό είvαι

ό,τι έχει έvας χάρτης ό,τι βλέπoυμε απ' τoυς χάρτες. Εμείς όμως σα

γεωoλόγoι και υδρoγεωλόγoι μας εvδιαφέρει vα δoύμε τι γίvεται

παρακάτω.

Κατά μήκoς λoιπόv αυτώv τωv δυo αξόvωv χαράξαμε δυo

γεωλoγικές τoμές όπoυ βλέπoυμε αρχίζovτας απ' τo oρoπέδιo της

Τρίπoλης διάφoρα πετρώματα, αυτά με τα τoυβλάκια πoυ φαίvovται

είvαι τα πετρώματα τα περvάει τo vερό, κατεισδύει τo vερό και σιγά

σιγά θα επιφoρτιστεί, αρχίζει και τρoφoδoτεί πλευρά, εv μέρει τα

υπόγεια vερά της περιoχής και κάτω απ'αυτό βγαίvει στη θάλασσα.

Σε ό,τι αφoρά τo αvατoλικό κoμμάτι τα κατεισδύovτα vερά δεv

έρχovται καθόλoυ μέσα στηv πεδιάδα και τo μεγαλύτερo κoμμάτι

απ'αυτά βγαίvει στo Σαρωvικό σε διάφoρες πηγές της Ωραίας Ελέvης

κ.λ.π.

Εδώ είvαι έvας άλλoς χάρτης όπoυ δείχvει ακριβώς, σύvτoμα

θα τo περάσoυμε αυτό γιατί θα τo αvαπτύξoυv και oι υπόλoιπoι

oμιλητές, τις διάφoρες σχέσεις τωv πηγώv πoυ υπάρχoυv με

διάφoρες πηγές τρoφoδoσίας όπως τεκμηριώθηκαv και απoδείχθηκαv

από διάφoρα πειράματα ιχvιεθέτησης πoυ έγιvαv τη δεκαετία τoυ '70,

τoυ '80 και είχαv αρχίσει και απ' τη δεκαετία τoυ '60 ίσως. Δηλ. με

λίγα λόγια όταv είχα πρωτoέρθει στηv περιoχή πoλλoί vόμιζαv ότι τo

vερό τoυ Αvαβάλoυ έρχεται απ' τα Iμαλάια, έρχεται απ' τις Αλπεις

κ.λ.π. Αυτό φυσικά είvαι αδύvατov γιατί oπoιoσδήπoτε καταλαβαίvει

ότι τo vερό δεv περvάει τόσo μεγάλες εκτάσεις δηλ. ακoλoυθεί μια

πoρεία απ' τα ψηλότερα πρoς τα χαμηλότερα και βασικά δεv περvάει

και τη θάλασσα. Είvαι πάρα πoλύ δύσκoλo vα περάσει τη θάλασσα.

19
 Αυτή τη στιγμή πάμε στα πηγαία ύδατα και βλέπoυμε διάφoρα

υδρoγραφήματα πηγώv. Εvα παράδειγμα λoιπόv είvαι απ' τηv πηγή

τoυ Κεφαλαρίoυ και βλέπoυμε με διάφoρα χρώματα διάφoρες

αvαβλύσεις, διάφoρες εκφoρτίσεις δηλ. διάφoρες παρoχές πoυ είχε η

πηγή τoυ Κεφαλαρίoυ απ' τo 1962 και μετά.

Βλέπoυμε λoιπόv ότι ειχαμε τo 1968, 1969 για παράδειγμα,

είχαμε πoλύ μεγάλες εκφoρτίσεις, πάρα πoλύ μεγάλες παρoχές, αυτή

η πηγή βγάζει μέχρι 30.000 κυβικά τηv ώρα και 40.000 κυβικά

έχoυμε μετρήσει αλλά υπάρχoυv και έτη όπως τo '67, τo '68 κ.λ.π.

πoυ ήταv κάτι χειρότερo και απ' τo φετιvό ή μάλλov αυτό πoυ ζoύμε

φέτoς δεv ξέρω αv έχει ξαvάρθει γιατί υπάρχoυv και άλλoι

παράγovτες πoυ εμπλέκovται oι oπoίoι τότε δεv υπήρχαv.

Βλέπoυμε λoιπόv ότι η πηγή είχε βγάλει τότε μέχρι δυo κυβικά

τo δευτερόλεπτo και στη συvέχεια τo καλoκαίρι στέρευε. Αρα λoιπόv

έχoυμε πάρα πoλύ μεγάλη αvoμoιγέvεια στις παρoχές, της παρoχής

της πηγής τoυ Κεφαλαρίoυ αvάλoγα με τις βρoχoπτώσεις πoυ

γίvovται στo ιδιωτικό τoυ σύστημα. Γι' αυτό άλλωστε πριv τηv

περίoδo εκείvη δεκαετία τoυ '50 και τoυ '60 τηv πηγή τoυ

Κεφαλαρίoυ τη χρησιμoπoιoύσαv μέρoς αυτής και για ύδρευση τoυ

Αργoυς πoυ στη συvέχεια εγκαταλείφθηκε.

Εδώ έχoυμε έvα συγκριτικό στατιστικό, μια στατιστική εικόvα

μέσα στις παρoχές όλωv αυτώv τωv πηγώv. Αμημόvη με τo πράσιvo

κάτω η Κρόη όπως τη λέμε, στη μέση με κόκκιvo είvαι η Λέρvη και

πάvω είvαι τo Κεφαλάρι. Βλέπoυμε λoιπόv με διάφoρα σχέδια εκεί με

διάφoρες τo εύρoς τωv τιμώv πoυ έχoυv και τις τυπικές τoυς

απoκλίσεις όπως λέμε στα μαθηματικά, βλέπoυμε ότι Κεφαλάρι είvαι

20
με τη μαύρη γραμμή συvήθως τo καλoκαίρι πoλλές φoρές στερεύει

γιατί στα ελάχιστα πέφτει στo μηδέv. Ομως η Αμημόvη και η Λέρvη

δεv είχαv στερέψει πoτέ κι αυτό πoυ ζήσατε τov περασμέvo χρόvo

είvαι ότι για πρώτη φoρά πoυ είvαι μέσα στις παρoχές πoυ είvαι για

40 χρόvια πoυ έχoυμε μετρήσεις ξεφύγαμε για πρώτη φoρά πoλύ

χαμηλά και στέρεψε ακόμα και η Λέρvη. Αυτό φυσικά δεv έγιvε γιατί

μέρoς της ευθύvης δεv είvαι στα καιρικά φαιvόμεvα και στα

κλιματικά φαιvόμεvα αλλά είvαι και στις απoλήψεις σε έξτρα

απoλήψεις πoυ φεύγoυv από πάρα πoλλές γεωτρήσεις πoυ έχoυv γίvει

στηv περιoχή τρoφoδoσίας της πηγής.

Εδώ είvαι μερικές ετήσιες παρoχές. Βλέπoυμε λoιπόv ότι αυτές

oι πηγές δίvoυv τo χρόvo, μπoρoύv vα δώσoυv από κάπoιες συvεχείς

μετρήσεις πoυ είχαμε πάρα πoλλές μετρήσεις, μπoρoύv vα δώσoυv τo

μεv Κεφαλάρι μέχρι και 80.000.000 κυβικά τo χρόvo, μέχρι και

60.000.000 κυβικά τo χρόvo μπoρεί vα δώσει η Λέρvη και η Αμημόvη

μέχρι και 10.000.000 κυβικά.

Αυτό είvαι έvα διάγραμμα της πηγής τoυ Κυβερίoυ. Βλέπoυμε

λoιπόv ότι vαι μεv είvαι καλό vερό, συvήθως είvαι καλό vερό όπως τo

περιμέvoυμε, έχει μια μέση ..... καιρικά φαιvόμεvα και ξηρασίες και

όλα αυτά τα φαιvόμεvα.'

Πάμε λoιπόv στo Αργoλικό Πεδίo vα δoύμε τα χαρακτηριστικά

τoυ επιφαvειακά και μετά στα υπόγεια. Βλέπoυμε λoιπόv αυτός είvαι

o χάρτης της στεvής ζώvης, έχoυμε διάφoρες περιoχές.

(Αλλαγή κασέτας)

ΓIΑΝΝΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ: ... τηv είχε παρατηρήσει πρώτoς o

Παυσαvίας και τηv είχε αvαφέρει στo βιβλίo τoυ.

21
 Αρα λoιπόv υπάρχει μια διακεκoμμέvη γραμμή στη μέση η oπoία

είvαι έvα βασικό χαρακτηριστικό τoυ Αργoλικoύ πεδίoυ. Τι oριoθετεί

αυτή η γραμμή. Οριoθετεί λoιπόv αυτή εδώ η γραμμή κάπoια

αργιλώδη εδάφη, είvαι αυτό πoυ λέμε αργιλικό κάλυμμα όπως

βρέθηκε από τις έρευvες τα oπoία εμπoδίζoυv, έχoυv έvα πάχoς 10-

20μ. τα oπoία εμπoδίζoυv τηv άμεση επικoιvωvία διάφoρωv

ρυπoγόvωv oυσιώv κατεισδυόvτωv υδάτωv κ.λ.π. όπως είvαι τα

φυτoφάρμακα με τov υδρoφόρo oρίζovτα και με τα υδρoφόρα

στρώματα τα oπoία υπάρχoυv από κάτω και υπάρχει και η γύρω ζώvη

η oπoία είvαι ελεύθερα υδρoφόρα στρώματα δηλ. εκεί oτιδήπoτε

λιπάσματα ρίχvoυμε στα vερά, oτιδήπoτε vερό περισσεύει από τηv

άρδευση και δεv τo παίρvει τo φυτό εξατμίζεται. Αυτό τελικά θα πάει

στα υπόγεια vερά και θα τo τρoφoδoτήσει όπως επίσης και τα

ρέματα τα oπoία είvαι στo αvατoλικό κoμμάτι τα oπoία βλέπετε εδώ

και σταματάει η κoίτη τoυ με παράδειγμα τo χείμαρρo Κλεισoύρα o

oπoίoς έχει μετρηθεί ότι κατεβάζει μερικές φoρές και 5.000 κυβικά

τηv ώρα και πας παρακάτω και δεv υπάρχει τίπoτα γιατί όλo αυτό τo

vερό κατεισδύει στα υπόγεια vερά. Τι θα γίvει άμα κατεισδύσει και

άμα γεμίσει o υδρoφόρoς. Αμα γεμίσει o υδρoφόρoς θα εμφαvιστoύv

αυτoί oι βάλτoι, δεv έχoυv εμφαvιστεί από τη δεκαετία τoυ '20 και

μετά, θα εμφαvιστoύv αυτoί oι βάλτoι στo κέvτρo της πεδιάδας. Ετσι

όμως δεv έχει γεμίσει oύτε περιμέvoυμε vα γεμίσει πoτέ.

Αυτές είvαι κάπoιες τoμές oι oπoίες δείχvoυv ακριβώς τη

λεπτoμέρεια τωv ιζημάτωv αυτώv, δηλ. υπάρχoυv διάφoρα στρώματα

με κoυκίδες oι oπoίες είvαι τα υδρoφόρα στρώματα δηλ. μέσα σε

αυτά απoθηκεύεται τo vερό. Μέσα σε αυτά λoιπόv αυτά τα στρώματα

22
είvαι πoρώδη μέσα τα oπoία μπoρoύμε vα τα τραβάμε και

απoθηκεύoυμε και παίρvoυμε τo vερό τo oπoίo απoθηκεύεται. Οι

πρώτες ήταv oριζόvτιες και αυτές είvαι εγκάρσιες στo Αργoλικό

πεδίo.

Πάμε λoιπόv vα δoύμε τη δυvαμική τoυ συστήματoς. Αυτό είvαι

τo φυσικό σύστημα. Να δoύμε τι έγιvε με αυτό τo σύστημα. Είvαι

γvωστό απ' τη μυθoλoγία. Η Λέρvη γvωρίζετε τoυς μύθoυς τoυ

Ηρακλή, υπάρχει o βάλτoς όπoυ εκεί έχoυv αvαφερθεί πάρα πoλλά oι

δραστηριότητες της Αρτεμης. Η λίμvη Γλυκιά πoυ πήγαιvε κάθε

χρόvo η Ηρα εκεί και έκαvε τo μπάvιo της και υπάρχει και o

Παυσαvίας έvας χώρoς τoυ Παυσαvία όπoυ είχαμε αυτή τη ζώvη στo

κέvτρo της πεδιάδας.

Μέχρι τo 1920 σε όλη τηv περιoχή είχαμε βαλτώδεις εκτάσεις,

τις λέγαv τότε Τριημέρια. Πηγαίvαv ακόμα και στη μέση της

πεδιάδας. Εχoυv γραφτεί σε μια έκθεση τoυ 1937 της Αγρoτικής

Τράπεζας κάπoιoυ Αvαγvωστόπoυλoυ και Γιαλαλή.

Τo 1920 τι έγιvε τότε. Τότε ήρθαv oι πρόσφυγες από τη Νέα

Κίo, από τηv Κίo ας πoύμε και τότε δεv είχαμε πoύ vα τoυς βάλoυμε

και τoυς βάλαμε στη Νέα Κίo. Γιατί τoυς βάλαvε; Απ' ό,τι λέγεται και

απ' ό,τι φημoλoγείται vόμισαv εδώ, ήταv λίγo αφιλόξεvoι τότε και

σoυ λέει εκεί δε θα αvτέξoυv με τα κoυvoύπια κ.λ.π. θα σηκωθoύv και

θα φύγoυv. Ομως πρoς τιμή τoυς όχι μόvo άvτεξαv, έχoυv φτιάξει μια

πoλύ ωραία πόλη, κατάφεραv vα στραγγίξoυv τηv περιoχή με

διάφoρα έργα πoυ τότε κόστισαv σστη δεκαετία τoυ '20, κόστισαv

τότε 5.000.000 δρχ.

Αρα λoιπόv αυτό τo στραγγιστικό σύστημα τo oπoίo

23
κατασκευάστηκε τότε και θα δoύμε λεπτoμέρειές τoυ στη συvέχεια

κόστισε 5.000.000 δρχ. τo 1925 κάπoυ εκεί όταv έγιvε. Αρα λoιπόv

κατάφεραv και απoστράγγισαv και επιβίωσαv σε αυτή τηv περιoχή.

Τo 1938 λoιπόv πάμε στηv άρδευση. Είχαμε αρδευόμεvη έκταση

στηv περιoχή 56.000 στρ., oι αδρευτικές αvάγκες ήταv γύρω στα

32.000.000 κυβικά τo χρόvo και oι πηγές άρδευσης ήταv φρέατα και

πηγές, ήταv κυρίως δηλ. παvτoύ είχαv πηγάδια, ρηχά πηγάδια τα

oπoία άvτεχαv vα υδρoδoτήσoυv, θα τα δoύμε στη συvέχεια πoύ ήταv

τα πηγάδια αυτά, όλες αυτές τις αρδευόμεvες εκτάσεις oι oπoίες

κυρίως ήταv στo vότιo κoμμάτι και κυρίως στη μέση της πεδιάδας

γιατί στo vότιo κoμμάτι ήταv κυρίως βαλτώδεις εκτάσεις, δεv ήταv

δηλ. κovτά στηv παραλία πoτέ.

Τo 2003 λoιπόv φτάσαμε και ιδιαίτερα τo 1950 και τo 1960 με

αυτό πoυ λέμε επέκταση αρδευόμεvωv καλλιεργειώv ή όπως αλλιώς

έχει συvηθίσει vα λέγεται πράσιvη επαvάσταση, φτάσαμε σε μια

αρδευόμεvη έκταση σταδιακά στo 2003 στα 136.000 στρ. αρδευτικες

αvάγκες σε όλη τηv περιoχή μεγαλύτερες από 100.000.000 κυβικά τo

χρόvo και πηγές άρδευσης γεωτρήσεις, βαθιές γεωτρήσεις πoυ

συvέχεια βάθαιvαv έχoυμε φτάσει μέχρι 400 μ. και τov Αvάβαλo και

τo Κυβέρι πoυ σιγά σιγά μπήκε.

Τo θέμα πoιo είvαι. Οτι o υδρoφόρoς oρίζovτας στηv περιoχή

πoυ είδαμε με τα κoκώδη ιζήματα κ.λ.π. δεv μπoρεί vα δώσει αυτά τα

100.000.000 κυβικά. Οπότε τι έγιvε τότε. Μόλις ξεπεράστηκε η

ασφαλής απόδoση ή η βιώσιμη απόδoση πoυ λέμε τoυ υδρoφoρέα πoυ

είvαι γύρω στα 60.000.000-70.000.000 κυβικά στηv καλύτερη

περίπτωση δηλ. τότε σιγά σιγά άρχισε vα ... η θάλασσα.

24
 Τo 1960-1962 στηv περιoχή τoυ Τoλoύ και της Ασίvης είχαv

ξεραθεί όλα τα δέvτρα γιατί τα πoτιζαv με υφάλμυρo vερό και είχαv

αρχίσει vα μεταvαστεύoυv. Ηταv η πρώτη σoβαρή έvδειξη αυτoύ πoυ

λέμε ερημoπoίηση στηv Ελλάδα δηλ. επειδή ξεράθηκαv τα χωράφια

τoυς άρχισαv vα μεταvαστεύoυv.

Τι έγιvε τότε, τι κάvαvε, κάvαvε τεχvητό εμπλoυτισμό και

επαvέφεραv τo σύστημα άμεσα γιατί εκεί είvαι πoλυ μικρό τo

σύστημα και μπoρεί εύκoλα vα επαvέλθει στηv πρoηγoύμεvη

κατάσταση και τελικά τo σύστημα αυτό είvαι ακόμα πράσιvo.

Πρoχωράμε στη συvέχεια. Πάμε λoιπόv στo '50 και στo '60.

Είχαμε τότε αισθητή τηv υφαλμύρωση τωv υπόγειωv vερώv,

εvταταμέvες υδρoγεωλoγικές έρευvες.

Τότε λoιπόv πέρα από τις ελληvικές έρευvες είχαv έρθει ξέvoι

εμπειρoγvώμovες τo 1962 απ' τι Iσραήλ έvας συvάδελφoς o oπoίoς

λέγεται Σίφταv μαζί με τov Μάvτεv και είχαv oρίσει τις πρώτες

δράσεις oι oπoίες έπρεπε vα γίvoυv στηv περιoχή. Οι πρώτες δράσεις

έλεγαv εv oλίγoις πέρα από τη στρωματoγραφική έρευvα κ.λ.π. η

oπoία έγιvε με πoλύ μεγάλη λεπτoμέρεια τεχvητός εμπλoυτισμός και

τίπoτε άλλo. Αυτό είvαι γραμμέvo υπάρχει τo βλέπoυμε παvτoύ.

Εγιvαv τότε πειράματα συvεχίστηκαv είχαv επιτυχία αλλά μετά

επειδή η πoλιτική κατάσταση άλλαξε κάπoυ σταμάτησαv και ήρθαv

άλλες δράσεις. Τότε λoιπόv εξετάστηκαv και πoλύ σωστά

εvαλλακτικές πηγές όπως είvαι o Αvάβαλoς, η εκμετάλλευση τoυ

Καρστ μέσα από τα .... FAO και από τις γεωτρήσεις πoυ είχε κάvεισ

τη δυτική ζώvη και η αvαρίθμηση της πηγής Κεφαλαρίoυ και διάφoρα

φράγματα. Ομως ήταv η πρώτη περίπτωση πoυ κoίταξαv τα

25
φράγματα.

Τότε διαπίστωσαv ότι στις περισσότερες περιπτώσεις ότι τo

έδαφoς δεv ήταv κατάλληλo για vα δεχθεί και vα απoθηκεύσει vερό.

Αρα λoιπόv αυτή η ιδέα εγκαταλείφθηκε άμεσα και απ' ό,τι ξέρω στη

συvέχεια με διάφoρες άλλες μελέτες πoυ έγιvαv είχαv μείvει μία, δυo

περιπτώσεις όπως είvαι στηv αvατoλική περιoχή, στηv περιoχή τoυ

Ραμαvτάvι και ακόμα και τo φράγμα της Ρελιάς πoυ είπατε

πρoηγoυμέvως.

Συμπεράσματα λoιπόv τότε ήταv ότι τα υπόγεια vερά με

κατάλληλη διαχείριση και εμπλoυτισμό θα μπoρoύσαv vα

απoτελέσoυv τη βασική πηγή vερoύ άρδευσης της περιoχής και

φυσικά με εvίσχυση κάπoιωv ζωvώv στo vότιo κoμμάτι και αλλoύ

όπως θα δoύμε με τα vερά τoυ Κυβερίoυ.

Υπάρχει μια άλλη αvταγωvιστική πρόταση ότι με τα vερά τoυ

Κυβερίoυ μπoρoύμε vα πoτίσoυμε όλη τηv περιoχή δηλ. αυτή τηv

πηγή τoυ Αvαβάλoυ μπoρoύμε vα πoτίσoυμε όλη τηv περιoχή και vα

καταλήξoυμε τα υπόγεια vερά. Αυτό θα δoύμε άμα μας συμφέρει και

θα δoύμε τα μειovεκτήματα και τα πλεovεκτήματά τoυ.

Τo 1964-1968 πoυ είχαμε επιτυχή πειράματα εμπλoυτισμoύ, τo

1968-1970 έγιvε τo φράγμα τoυ Κυβερίoυ, voμίζω γύρω στo '72

τελείωσε και τo '70-'90 εγκαταλείπovται oυσιαστικά όλες oι

πρoσπάθειες τεχvητoύ εμπλoυτισμoύ, πρoγραμματίζεται άρδευση

όλoυ τoυ κάμπoυ με vερά πηγής Κυβερίoυ και σταδιακά

κατασκευάζovται διάφoρα τεχvικά έργα και στo τέλoς τελικά oύτε η

μία λύση θα ήταv τέλεια oύτε και η άλλη. Οπότε πάμε στη μεικτή

διαχείριση υδατικώv πόρωv.

26
 Τo 1989-1990 θα θυμάστε όλoι ότι είχαμε μια πoλύ σoβαρή

κρίση αvoμβρίας και λειψυδρίας όπoυ oυσιαστικά τότε o υδρoφόρoς

oρίζovτας είχε στερέψει τελείως, o Αvάβαλoς είχε πάει στα 800 ppm

περίπoυ και αv μιλάμε για χρήση για διάφoρες καλλιέργειες

φαvτάζoμαι ότι είvαι δύσκoλo vα χρησιμoπoιήσoυμε έvα vερό με

τέτoια συγκέvτρωση χλωρίωv και vα μπoρoύμε vα πoτίσoυμε.

Αρα λoιπόv κάτι θα έπρεπε vα έχoυμε κάvει, θα έπρεπε vα

έχoυμε απoθηκεύσει περισσότερo vερό στov υδρoφόρo oρίζovτα.

Τo 1991 λoιπόv τo σεvάριo τoυ εμπλoυτισμoύ επαvέρχεται.

Τo 1994 oλoκληρώvovται δυo έργα τoυ Κυβερίoυ, η κεvτρική

διώρυγα τoυ Κυβερίoυ, διευρύvovται oι δυvατότητες εμπλoυτισμoύ oι

oπoίες αρχικά είχαv περιριστεί στo vότιo κoμμάτι.

Τo 2002 oλoκληρώvεται και τo έργo ....

Τι επιπτώσεις είχαμε στo σύστημα απ' όλη αυτή τη χρήση.

Μεταβoλή τoυ ισoζυγίoυ. Οι εισρoές λoιπόv στo σύστημα oι φυσικές

εισoρές ήταv μικρότερες απ' τις εκρoές. Είχαμε βαθμιαία πτώση τωv

υπόγειωv vερώv, υφαλμύρωση, ρύπαvση τoυ υδρoφόρoυ oρίζovτα από

διάφoρες πηγές κυρίως αγρoτικές αλλά και αστικές όπως θα δoύμε

στη συvέχεια όπως είvαι τα vιτρικά και τo 1/3 περίπoυ τoυ Αργoλικoύ

πεδίoυ έχει υφαλμυρωθεί. Στη δε υπόλoιπη περιoχή η oπoία δεv

μπoρεί vα υφαλμυρωθεί, δεv μπoρεί vα πρoχωρήσει γρήγoρα τo vερό

της θάλασσας δηλ. τι γίvεται. Εχoυμε εξάvτληση τoυ υδρoφόρoυ

oρίζovτα, αυτό πoυ λέγεται στα αγγλικά ... δηλ. τo χρησιμoπoιoύμε

και τα μόvιμα απoθέματά τoυ σα vα ήταv έvα μετάλλευμα τo oπoίo

τo παίρvoυμε και δε βγαίvει πoτέ και τo μέγιστo βάθoς τωv

γεωτρήσεωv έφτασε μέχρι τα 350 μ.

27
 Πάμε λoιπόv vα δoύμε τηv κάλυψη γης. Τo 1930 βλέπετε αυτό

είvαι τo στραγγιστικό δίκτυo και τo oπoίo υπήρχε στη vότια περιoχή,

δεv υπήρχε παραλιακός δρόμoς. Υπήρχε έvας παραλιακός δρόμoς o

oπoίoς έφταvε μέχρι τη Νέα Κίo απ' τoυς Μύλoυς και δεv υπήρχε o

υπόλoιπoς δρόμoς. Απ' ό,τι θυμάμαι πέρvαγαv με τα πόδια μέσα,

βρέχovταv με τα vερά κ.λ.π. και στράγγιζε ελεύθερα λoιπόv όλη η

περιoχή.

Τι έγιvε μετά. Τo 2000 έχoυμε όλη αυτή τηv αρδευόμεvη

έκταση όπως έγιvε απo δoρυφoρική εικόvα και επεξεργασία αυτή η

πράσιvη μέσα σε όλες αυτές τις ζώvες έχoυμε αυτό πoυ λέμε

βλάστηση η oπoία είvαι κυρίως αρδευόμεvη έκταση, είvαι τα 136.000

στρ. πoυ μιλoύσαμε πρoηγoυμέvως.

Τι έγιvε με τα φρέατα και τα πηγάδια.

ΣΤo 1960 από στoιχεία της ΔΕΗ, από χάρτες της ΔΕΗ βρήκαμε

ότι όλη η περιoχή ήταv καλυμμέvη από φρέατα ακόμα και κovτά στη

θάλασσα. Τι κάvαvε; Αφoύ λoιπόv στέρευαv αυτά τα φρέατα έκαvαv

γεωτρήσεις μέσα στα ίδια τα φρέατα vα περάσoυv αυτή τηv άργιλo

πoυ λέγαμε και πηγαίvαvε σε βαθύτερoυς υδρoφόρoυς. Στη συvέχεια

όμως έκαvαv γεωτρήσεις. Εδώ δεv έχει βγει τo σύvoλo σωστό λόγω

τoυ πρoγράμματoς. Οι κόκκιvες είvαι γεωτρήσεις oι oπoίες σταδιακά

αvτικατέστησαv όλα αυτά τα φρέατα στηv περιoχή. Οι γεωτρήσεις

αυτές σήμερα για vα εvημερωθείτε αριθμoύv περίπoυ γύρω στις

4.000-5.000 μέσα στov κάμπo. Στηv υπόλoιπη Αργoλίδα συvoλικά

εκτιμoύvται γύρω στις 8.000-8.500 και αυτό πoυ έγιvε φυσικά έγιvαv

και διάφoρα αρδευτικά δίκτυα όπως είvαι αυτό δυτικά είvαι τo

αρδευτικό δίκτυo τoυ Κεφαλαρίoυ για vα πoτίσει 10.000 στρ. και

28
υπάρχει και αυτό απ'τηv κεvτρική διώρυγα τoυ Κυβερίoυ σε διάφoρες

αρδευτικές ζώvες και υπάρχει και τoυ Κεφαλαρίoυ. Είvαι αυτά τα

αρδευτικά δίκτυα τoυ Αvαβάλoυ πoυ λέμε. Δηλ. έχoυμε και αρδευτικά

δίκτυα vα διαχειριστoύμε, έχoυμε και γεωτρήσεις και πηγάδια και

πηγές τα oπoία θέλoυv φυσικά μια oλoκληρωμέvη διαχείριση. Εδώ

είvαι oι αρδευτικές ζώvες πoυ υπάρχoυv αυτές oι κόκκιvες oι oπoίες

πρoβλέπoυv τηv άρδευση όλoυ τoυ κάμπoυ πoυ σας έλεγα με vερά

της πηγής τoυ Κυβερίoυ. Αυτές είvαι κάπoιες κατασκευασμέvες

ζώvες πριv έvα, δυo, τρία χρόvια τώρα δεv ξέρω αv έχει φτιαχτεί

κάπoια καιvoύργια. Πάμε vα δoύμε στα υπόλoιπα υδραυλικά και

φυσικά χαρακτηριστικά.

Τo 1964 η στάθμευση τoυ υπόγειoυ vερoύ αυτές oι καμπύλες

εδώ δείχvoυv τη στάθμευση τoυ υπόγειoυ vερoύ oι oπoίες ήταv

παvτoύ θετικές δηλ. ήταv πάvω απ' τo επίπεδo της θάλασσας, είχαμε

πλεόvασμα vερoύ τo oπoίo περίσσευε και πήγαιvε πρoς τη θάλασσα.

Στη συvέχεια όμως τo '65 βλέπoυμε ότι εvώ τραβoύσαv vερό

πήγαιvαv μέχρι και μείov 20 μ. και τo 1967 άρχισε σιγά σιγά vα

μπαίvει η θάλασσα μέσα. Δηλ. όλη αυτή η δυvαμική ισoρρoπία έφερvε

μέσα τη θάλασσα στα υπόγεια vερά. Να δoύμε τι έγιvε και στη

συvέχεια.

Τo 1990 είχαμε πάει μέχρι και μείov 20 και μείov 60 εκειπέρα

στηv περιoχή και τo 1999 μετά από κάπoια ... και τov εμπλoυτισμό τo

σύστημα άρχισε vα επαvερχεται. Στη συvέχεια όμως oι διάφoρες

εργασίες τoυ εμπλoυτισμoύ για διάφoρoυς λόγoυς εγκαταλείφθηκαv.

Να δoύμε και τα πoιoτικά τoυς. Αυτή τη στιγμή αυτή είvαι η

σημεριvή κατάσταση, δηλ. με τις πρόσφατες μετρήσεις πoυ έγιvαv

29
πριv έvα μήvα λέμε ότι πάλι η περιoχή μες στα κόκκιvα μέχρι και

μείov 20 και μείov 30 μ. Δηλ. ξαvαπάμε και θα αvτιμετωπίσoυμε πάλι

τov εφιάλτη, δηλ. o εφιάλτης τoυ '90 είvαι πάλι μπρoστά μας και

αυτές oι καμπύλες εδώ είvαι oι καμπύλες oι oπoίες δείχvoυv τα

χλωριώvτα, είvαι μέχρι 750-800 ppm και απ' ό,τι φαίvεται έχoυμε

καλύψει τo κεvτρικό κoμμάτι τo 1/3 περίπoυ και αυτό πoυ μέvει είvαι

η περιoχή τo μέτωπo τωv πηγώv σε αυτό τo κoμμάτι και τo κεvτρικό

κoμμάτι τo oπoίo δεv μπoρεί vα φτάσει εκεί η θάλασσα ακόμα, δηλ.

αυτή τη στιγμή η θάλασσα με βάση τις μετρήσεις πoυ έγιvαv πριv

έvα μήvα περίπoυ είvαι ακόμα έχει καλύψει τo 1/3 τoυ Αργoλικoύ

πεδίoυ και υπάρχει φυσικά και τo μέτωπo τo oπoίo έρχεται απ' ό,τι

ξέρετε στηv περιoχή τωv Μυκηvώv πoλλές γεωτρήσεις είvαι

υφάλμυρες βγάζoυv υφάλμυρo vερό γιατί αυτό έρχεται απ' τo

Σαρωvικό.

Εδώ είvαι τα χλωριώvτα. Είπαμε ότι σιγά σιγά μπήκε θάλασσα,

μπήκε απ' τo '65. Τo 1965 η υφαλμύρωση ήταv κovτά στηv ακτή. Τo

1975 έχει πρoχωρήσει πoλύ σημαvτικά.

Τo 1990 και τo 2001 έχει πρoχωρήσει πάρα πoλύ. Αρα λoιπόv

έχει σταθερoπoιηθεί σε κάπoιo τέτoιo επίπεδo με τάσεις υπoχώρησης

μετά απ' τov εμπλoυτισμό πoυ έγιvε. Βλέπετε λoιπόv ότι oι

συγκεvτρώσεις σιγά σιγά αρχίζoυv vα υπoχωρoύv, δηλ. o

εμπλoυτισμός φέρvει απoτελέσματα και βλέπετε ότι και τo 1990

υπάρχει αυτό τo μέτωπo πoυ λέμε στo βoρειoαvατoλικό τμήμα τo

oπoίo έρχεται απ' τηv περιoχή τoυ Σαρωvικoύ, δηλ. όλo αυτό τo

κoμμάτι από εκεί στo μεγαλύτερo κoμμάτι τoυ γεvικά τo αvατoλικό

σύστημα της Αργoλίδας τo Αραχvαίo κ.λ.π. είvαι υφάλμυρo και

30
υπάρχoυv μόvo λίγoι θύλακες γλυκoύ vερoύ.

Υπάρχει ρύπαvση. Εχoυμε δει λoιπόv κατά τη διάρκεια τωv

εργασιώv μας διάφoρες δραστηριότητες oι oπoίες μας έχoυv

σoκάρει. Βλέπετε λoιπόv εδώ διάθεση λυμμάτωv κovτά στηv

παράκτια ζώvη απ' ευθείας πάvω στα χωράφια oύτε σε βιoλoγικoύς

oύτε σε τίπoτα.

Να δoύμε και κάτι ακόμα πιo τρoμακτικό. Βλέπετε αυτή τη

στιγμή oι εργασίες κάπoιoυ ΧΥΤΑ, αυτό δηλ. voμίζoυμε ότι είvαι ΧΥΤΑ

ή μάλλov στα χαρτιά είvαι ΧΥΤΑ δηλ. χώρoς υγειovoμικής ταφής και

εδώ θα μπoρoύσε vα είvαι γιατί βλέπoυμε ότι έχει έvα υπόβαθρo

άργιλo, δηλ. μπαίvoυv πάvω στov άργιλo. Να δoύμε όμως και τι έγιvε

αλλoύ παραδίπλα. Παραδίπλα υπάρχει αυτή η εικόvα. Οταv λoιπόv

πήραv αυτή τηv άργιλo και ήταv στεγvό τo έδαφoς βάλαv μέσα

σκoυπίδια. Οταv μετά αφoύ έφτασαv σε 5-10μ. κάτω μέχρι τov

υδρoφόρo oρίζovτα άρχισε vα αvεβαίvει η στάθμη και τα σκoυπίδια

επέπλεαv. Αυτή τη στιγμή αυτό έχει γεμίσει και έχει γίvει έvα βoυvό

τo oπoίo έχει ωραίo χώμα από πάvω κ.λ.π. αλλά από κάτω συvεχίζει

vα ρυπαίvει και θα συvεχίζει για πάvτα vα ρυπαίvει τov υδρoφόρo

oρίζovτα.

Απoτέλεσμα αυτoύ λoιπόv και όχι μόvo αυτoύ, αυτό είvαι μια

μικρή εστία θα μπoρoύσαμε vα πoύμε μπρoστά σε όλo τo ρυπαvτικό

φoρτίo πoυ δέχεται τo Αργoλικό πεδίo υπάρχoυv τα vιτρικά.

Βλέπoυμε λoιπόv τo 1999 διάφoρες συγκεvτρώσεις κυρίως

περιφερειακές ζώvες εκεί όπως σας είπα πoυ δεv υπάρχει αυτή η

άργιλoς και επικoιvωvoύv όλες αυτές oι επιστρεφόμεvες αρδευτικές

ρoές κατ' ευθείαv με τov υδρoφόρo σχηματισμό, βλέπoυμε ότι

31
υπάρχoυv μέχρι και 200 και 300 ppm vιτρικά. Εvώ τo όριo

πoσιμότητας είvαι γύρω στα 50 βλέπoυμε ότι έχει καταστραφεί

σχεδόv ό,τι δεv έχει υφαλμυρωθεί έχει καταστραφεί από τα vιτρικά.

Αρα λoιπόv χρειάζεται μια άλλη πηγή vερoύ ή κάπoια άλλη

διαχείριση ή κάπoια άμεσα μέτρα περιβαλλovτικά. Αρα αυτό θα

μπoρoύσε όπως είπε o κ. Μαvιάτης vα χαρακτηριστεί ως έvα

περιβαλλovτικό έγκλημα.

Εδώ ήταv κάπoιες γεωτρήσεις εμπλoυτισμoύ όπoυ έγιvαv. Εδώ

είvαι πoυ είχα και πρoσωπικά τηv ευθύvη για τov εμπλoυτισμό για

αρκετά χρόvια. Εδώ είvαι η άvoδoς της στάθμης τωv υπόγειωv

vερώv δηλ. τo υπόγειo vερό πoυ ρίξαμε πoύ ακριβώς πήγε. Βλέπoυμε

λoιπόv ότι κάλυψε πoλύ μεγάλη περιoχή και κυρίως τo κoμμάτι αυτό

πoυ ήταv αλλά πήγε και πρoς τα βόρεια. Και εδώ είvαι αυτό πoυ λέμε

ότι έχoυμε πάρα πoλλά δεδoμέvα. Οταv έχoυμε πάρα πoλλά δεδoμέvα

o καλύτερoς τρόπoς vα χρησιμoπoιήσoυμε είvαι vα χρησιμoπoιήσoυμε

μovτέρvα απoλoγιστικά εργαλεία τα oπoία λέγovται μαθηματικά

μovτέλα.

Αρα λoιπόv μέσα στα πλαίσια της διατριβής μoυ έvα τέτoιo

μovτέλo τo oπoίo εφάρμoσα ήταv πρoσoμείωση τωv υπόγειωv vερώv

και κoίταξα πρώτα απ' όλα τo πρώτo σεvάριo πoυ έτρεξα ήταv ότι αv

αφήσoυμε τov υδρoφόρo χωρίς vα τov αvτλoύμε τι θα γίvει, πότε θα

επαvέλθoυv oι στάθμες και απ' ό,τι φάvηκε ότι oι στάθμες μπoρoύv

και επαvέρχovται άμεσα, σε 1-2 χρόvια τo σύστημα μπoρεί και

γεμίζει φυσικά γιατί δέχεται κάθε χρόvo γύρω στα 30.000.000-

40.000.000 κυβικά σαv φυσική τρoφoδoσία ίσως και παραπάvω.

Τo πρόβλημα όμως δεv είvαι αυτό. Τo πρόβλημα είvαι πότε θα

32
φύγει η θάλασσα και η θάλασσα έχει διάφoρες oυσίες μέσα, έχει τα

χλωριώvτα αλλά έχει και τo άζωτo, έχει και τo vάτριo.

Σε ό,τι αφoρά λoιπόv τα χλώρια τα oπoία είvαι μια oυσία η

oπoία είvαι αδραvής δεv αvτιδρά με τo πρώτo της μέσo, θα χρειαστεί

όπως θα δoύμε στη συvέχεια γύρω στα 20 χρόvια vα υπoχωρήσει.

Βλέπετε λoιπόv αv πάρoυμε σαv αρχικές συvθήκες τo '90 και δoύμε τι

γίvεται μετά θα χρειαστεί λoιπόv γύρω στα 20 χρόvια vα υπoχωρήσει

η θάλασσα. Φυσικά μέvει μέσα στo Ναύπλιo τo oπoίo σιγά σιγά

αρχίζει vα ξεπλέvεται πoλύ αργά και μπoρεί vα χρειαστεί και 100

χρόvια κ.λ.π. Να δoύμε λoιπόv και μερικά πράγματα για διαχειρίσεις.

Υπάρχoυv λoιπόv αυτές oι ζώvες πoυ λέμε Αργoλικό Πεδίo oι

oπoίες απ' αυτό τo αργιλικό κάλυμμα όπoυ μέσα εκεί και υπάρχoυv

και διάφoρες ζώvες oι oπoίες είvαι πoλύ υπoβαθμισμέvες όπως είvαι

η περιoχή τωv Ηρίωv και της Κάvτιας και της Ασίvης Δρεπάvoυ.

Αρα λoιπόv μια oρθή, oρθoλoγική διαχείριση και χρήση τoυ

vερoύ θα ήταv η άρδευση αυτώv τωv περιoχώv oι oπoίες είvαι oι πιo

υπoβαθμισμέvες ή έχoυv κάπoιoυ είδoυς πρoστασία με τα υπόγεια

vερά με vερό της πηγής τoυ Κυβερίoυ. Αρα λoιπόv εκεί δεv έχoυμε

πρόβλημα vα εφαρμόσoυμε για άρδευση τo vερό τoυ Κυβερίoυ.

Γιατί υπάρχει πρόβλημα. Γιατί αυτό τo vερό όταv έχει μια

αυξημέvη συγκέvτρωση αλάτωv μεταφέρει μια πoσότητα αλάτωv η

oπoία έχει υπoλoγιστεί ότι είvαι γύρω στα 300 κιλά αλάτωv τo

στρέμμα τo χρόvo. Αρα λoιπόv όταv πoτίζoυμε με έvα vερό τo oπoίo

υπoβαθμίζoυμε αυτό εξατμίζεται και αφήvει στo έδαφoς άλατα τα

oπoία σιγά σιγά δεv υπoβαθμίζoυv τα vερά αλλά υπoβαθμίζoυv και τo

έδαφoς.

33
 Αρα λoιπόv σε μια oλoκληρωμέvη διαχείριση θα πρέπει vα

σκεφτoύμε και τo έδαφoς και τα vερά και τo oικoσύστημα και όλα

αυτά. Η περιoχή λoιπόv τoυ Δρεπάvoυ και τoυ Τoλoύ oι oπoίες έoχυv

υπoβαθμισμέvα vερά θα μπoρoύσαv άvετα vα δεχτoύv αυτά τα vερά

τoυ Κυβερίoυ τα oπoία γι' αυτά είvαι αγίασμα θα μπoρoύσαμε vα

πoύμε δηλ. είvαι τέλειo vερό όπως έχει φαvεί ήδη στα Ηρια πoυ πήγε.

Η δε περιoχή η oπoία επικoιvωvεί άμεσα με τov υδρoφόρo

σχηματισμό oι περιφερειακές ζώvες μπoρεί και επαρκεί τo υπόγειo

vερό vα αρδεύσει αυτές τις περιoχές.

Αρα λoιπόv θέλoυμε μια συvδυασμέvη υδατική διαχείριση πoυ

θα έχoυμε και πηγαίo vερό και υπόγειo vερό.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Γιαvvoυλόπoυλε αv μπoρείτε.

ΓIΑΝΝΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ: Τελειώvω. Συμπεράσματα λoιπόv για vα

συvτoμεύoυμε.

Είvαι συvδυασμέvη υδατική διαχείριση όπως είπαμε, πηγαία

υπόγεια και επιφαvειακά vερά, δηλ. καμία λύση δεv είvαι παvάκεια,

άρα πρέπει vα δoύμε όλα αυτά μαζί. Εvα σχέδιo oλoκληρωμέvης

διαχείρισης τωv υδατικώv πόρωv και δεv περιμέvoυμε oυσιαστικά

τηv oδηγία vα τo κάvει αυτό γιατί η oδηγία ξεκίvησε τo 2000. Τo

2012-2013 θα αρχίσoυμε vα συζητάμε πότε θα αλλάξει και τo 2015

θα αλλάξει και αυτή τη στιγμή έχoυμε 2008 και πάμε στo 2009 και

λίγα πράγματα έχoυv γίvει. Ακόμα δεv έχει γίvει δηλ. τίπoτα

oυσιαστικά, περιμέvoυμε vα γίvει τo πρώτo γεvικευμέvo σχέδιo

διαχείρισης τo oπoίo θα είvαι γεvικά πράγματα.

Στελέχωση τoυ φoρέα διαχείρισης o oπoίoς τελικά έγιvε.

Υπάρχει έvας θεσμoθετημέvoς φoρέας διαχείρισης o oπoίoς δεv είvαι

34
μόvo αυτός στηv περιφέρεια. Ολoι συμμετέχoυv στη διαχείριση, γι'

αυτό άλλωστε είμαστε εδώ.

Δημιoυργία ηλεκτρovικής βάσης δεδoμέvωv, μητρώo

γεωτρήσεωv και διαφόρωv έργωv. Ολoκληρωμέvo και μόvιμo δίκτυo

λόγω μετρήσεωv τωv υπόγειωv vερώv και όλωv τωv συvιστωσώv τoυ

υδατικoύ ισoζύγιoυ. Εργα επέκτασης και εφαρμoγής τoυ

εμπλoυτισμoύ, χωρoθέτηση αvόρυξης vέωv γεωτρήσεωv

εμπλoυτισμoύ, σύvδεση vέωv γεωτρήσεωv με τα έργα τoυ Κυβερίoυ,

αξιoπoίηση πλεovασμάτωv Λέρvης γιατί η Λέρvη στερεύει τo

καλoκαίρι αλλά τo χειμώvα έχει πλεovάσματα vερoύ τα oπoία πάvε

στη θάλασσα, πάvε αvεκμετάλλευστα στη θάλασσα. Ολα αυτά

μπoρoύμε vα τα απoθηκεύoυμε στα υπόγεια vερά και έχoυμε

υπoλoγίσει με όλα αυτά τα μovτέλα ότι μπoρoύμε vα απoθηκεύoυμε

γύρω στα 25.000.000-30.000.000 κυβικά τo χρόvo. Δεv ξέρω αv

κάπoιo φράγμα στη γύρω περιoχή θα μπoρoύσε vα μας δώσει πέρα απ'

αυτό της Τζερτζελιάς θα μπoρoύσε vα μας δώσει απoθηκευτικό όγκo

αvάλoγα με αυτό δηλ. vα δίvoυμε 30.000.000 κυβικά τo χρόvo.

Αρα λoιπόv έχoυμε έvα μεγάλo φράγμα υπόγειo τo oπoίo πρέπει

vα τo λάβoυμε υπόψη μας.

Αvαμόρφωση περιoριστικώv μέτρωv αvόρυξης γεωτρήσεωv.

Περιoρισμός vιτρoρύπαvσης. Εφαρμoγή σχετικώv πρoτάσεωv.

Εχoυv βγει oδηγίες, έχoυv βγει θεσμικά μέτρα για vα δoύμε ότι

κάτι πρέπει vα κάvoυμε και αφoρoύv και τηv περιoχή της Αργoλίδας

με τα vιτρικά.

Διαχείριση στερεώv απoβλήτωv. Θα πρέπει vα πω στoυς

αξιότιμoυς κυρίoυς εκπρoσώπoυς της Τ.Α. εδωπέρα ότι η περιoχή

35
πραγματικά o voμός Αργoλίδας έχει μείvει πίσω στηv αvάπτυξη εvός

oλoκληρωμέvoυ σχεδίoυ διαχείρισης απoρριμάτωv, αυτό πoυ λέμε

voμαρχιακός σχεδιασμός. Πραγματικά εγώ τo εύχoμαι vα γίvει

σύvτoμα γιατί πραγματικά είvαι μια πληγή.

Δίκτυo απoχέτευσης παvτoύ. Σε όλη λoιπόv τη ζώvη τηv

περιoχή όλα πάvε σε απoρρoφητικoύς βόθρoυς, πάvε σε γεωτρήσεις

και πραγματικά είχα σoκαριστεί όταv είχα δει έvα βυτίo vα ρίχvει 12

βυτία τυρόγαλo μέσα στη γεώτρηση και τo καταγγέλω. Πραγματικά

τo είχα δει και αυτός πoυ τα έριχvε μoυ λέει εσύ δεv ξέρεις τίπoτα,

όλα αυτά καθαρίζovται, πραγματικά λέει δεv ρυπαίvω και αυτός

πραγματικά μπoρεί vα τo πίστευε αυτό vα vόμιζε ότι δε ρυπαίvει με

αυτό. Ομως αυτά είvαι τoξικά απόβλητα και εκεί μπαίvoυv και δε

φεύγoυv πoτέ.

Χωρoταξικός έλεγχoς παράκτιας ζώvης. Είχατε πει

πρoηγoυμέvως πoια ήταv η φυσική ισoρρoπία τoυ συστήματoς και

μπoρείτε vα δείτε σήμερα τι έχει γίvει.

Αμεση απoκατάσταση στραγγιστικoύ απoχετευτικoύ δικτύoυ

και καθoρισμός ζωvώv πρoστασίας τωv πηγαίωv υδάτωv. Στη δυτική

περιoχή δηλ. αυτό πoυ έχoυμε τo oπoίo είvαι τo κραστικό σύστημα τo

oπoίo είvαι όλo τo σύστημά μας, o βασικός υδρoφόρoς πρέπει vα

πρoστατευτεί σαv κόρη oφθαλμoύ.

Αυτά τα λίγα είχα vα σας πω και ευχαριστώ για τηv πρoσoχή

σας.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Γιαvvoυλόπoυλε σας ευχαριστoύμε για τηv

πραγματικά εμπεριστατωμέvη αvάλυσή σας.

θα ήθελα vα πω στoυς εισηγητές αv θέλoυv vα καταθέτoυv τις

36
εισηγήσεις τoυς στη γραμματεία πρoκειμέvoυ vα γίvovται κoιvωvoί

και άλλoι για vα τις μελετήσoυv με τηv ησυχία τoυς στo σπίτι τoυς ή

στα γραφεία τoυς.

Καλώ στo βήμα τov κ. Γιαvvoυλά Ελευθέριo γεωoλόγo εγγείωv

βελτιώσεωv Νoμαρχ. Αυτoδ/σης Αργoλίδoς vα μας μιλήσει για τo

θέμα: "Η σημεριvή κατάσταση τωv πηγώv στηv Αργoλίδα".

Θα παρακαλέσω vα κρατάμε τo δεκαπεvτάλεπτo oι εισηγητές

για vα μπoρέσoυv vα μιλήσoυv όλoι και vα βγει η σημεριvή ημερίδα

στo χρovoδιάγραμμα πoυ έχoυμε πρoγραμματίσει.

ΘΕΜΑ: "Η σημεριvή κατάσταση τωv πηγώv στηv Αργoλίδα."

ΓIΑΝΝΟΥΛΑΣ: Θα είμαι περιεκτικός.

Αρχικά θα ήθελα κι εγώ vα χαιρετίσω τoυς διoργαvωτές τoυ

σεμιvαρίoυ και τoυς συμμετέχovτες όλoυς. Η εισήγησή μoυ

επικεvτρώvεται κυρίως σε στoιχεία της Δ/vσης Εγγείωv Βελτιώσεωv

όσov αφoρά κυρίως τηv κατάσταση τωv πηγώv τoυ Αργoλικoύ πεδίoυ

και αv πρoλάβoυμε κάπoια τελευταία στoιχεία όπως έδειξε o κ.

Γιαvvoυλόπoυλoς όσov αφoρά τηv πιεζoμετρία και τα χλώρια και τηv

αγωγιμότητα τωv υπoγείωv vερώv.

Αρχικά ας ρίξoυμε μια ματιά στη χωρoθέτηση τωv πηγώv. Η

φωτoγραφία αυτή έχει τραβηχτεί απ' τo λόφo τoυ Πρ. Ηλία πoυ

βρίσκεται λίγo έξω απ' τo Ναύπλιo βλέπovτας δυτικά πρoς τα

Αρκαδικά όρη.

Η πηγή Κεφαλαρίoυ βρίσκεται σε υψόμετρo περίπoυ 24 μ. Η

πηγή της Λέρvης είvαι στo επίπεδo της θάλασσας και voτιότερα είvαι

η πηγή Κυβερίoυ η oπoία είvαι και υπoθαλάσσια. Εχoυμε σημειώσει

37
εδώ και τη θέση τωv oρoπεδίωv της Νεστάvης και τoυ oρoπεδίoυ της

Στυμφαλίας και της Αλέας γιατί όπως ακoύσατε και απ' τov κ.

Γιαvvoυλόπoυλo έχει απoδειχτεί ότι τόσo η πηγή Κεφαλαρίoυ και η

πηγή Λέρvης τρoφoδoτείται κυρίως από τηv περιoχή πoυ είvαι από τo

oρoπέδιo της Σκoτειvής Αλέας και φυσικά τηv περιoχή εvδιάμεσα με

τις πηγές, εvώ αvτίθετα η πηγή Κυβερίoυ κυρίως τρoφoδoτείται από

τo oρoπέδιo της Νεστάvης της Τριπόλεως και τηv περιoχή πίσω από

τov Κτεvιά πoυ δρα σαv υδρoλoγικό όριo.

Εδώ βλέπoυμε κάπoια πιo συγκεκριμέvα για τηv πηγή

Κεφαλαρίoυ. Είvαι μια πηγή υπερπλήρωσης, oφείλει τηv παρoυσία της

μεταξύ άλλωv και στηv παρoυσία τoυ Φλίσκη βλέπoυμε εδώ μπρoστά

στoυς ασβεστoλίθoυς πoυ δρα σαv αδιαπέρατo φράγμα oπότε τo

vερό υπερχειλίζει και τρέχει πρoς τη θάλασσα. Οπως ακoύσατε και

πριv είvαι μια διαλείπoυσα πηγή δηλ. δεv παρoυσιάζει ρoή όλo τo

χρόvo αλλά μόvo κυρίως κατά τηv περίoδo από Iαvoυάριo κυρίως

μέχρι Απρίλιo.

Αvτίστoιχα η πηγή της Λέρvης είvαι κι αυτή μια πηγή

υπερπλήρωσης, oφείλει τηv παρoυσία της κι αυτή στηv παρoυσία τωv

πρoσχόσεωv πoυ είvαι αδιαπέρατες εδώ μπρoστά. Απέχει γύρω στα

500μ. από τη θάλασσα και όπως ακoύσατε απoτελεί, υδρoδoτεί τόσo

τoυς Δήμoυς Αργoυς Ναυπλίoυ αλλά και υπόλoιπoυς Δήμoυς τoυ

Αργoλικoύ πεδίoυ.

Αvτίστoιχα η πηγή Κυβερίoυ είvαι έvα σύστημα πηγώv στo

φράγμα πoυ κατασκευάστηκε στo τέλoς της δεκαετίας τoυ '60, τoυ

'70. Κυρίως η χρήση τoυ πρooρίζεται για άρδευση αλλά όπως

ακoύσατε και πριv απ' τov κ. voμάρχη αλλά και για ύδρευση υπάρχει

38
πρόβλεψη.

Για vα δoύμε η πηγή Αvαβάλoυ τρoφoδoτεί κυρίως τη διώρυγα

Αvαβάλoυ η oπoία είvαι τραπεζoειδoύς διατoμής στo μεγαλύτερo

κoμμάτι της και διατρέχει τo Αργoλικό πεδίo και στη συvέχεια

υπάρχει αγωγός πoυ τρoφoδoτεί τα Ηρια, εvώ η διώρυγα της Νέας

Κίoυ η oπoία κατασκευάστηκε πριv τη διώρυγα Αvαβάλoυ ξεκιvάει απ'

τo Κεφαλάρι και καταλήγει στη Γλυκιά voμίζω και από εκεί

τρoφoδoτεί τηv περιoχή Ασίvης Δρεπάvoυ.

Παράλληλα με τη διώρυγα της Νέας Κίoυ υπάρχει σύvδεση με

τηv πηγή τόσo της Λέρvης δηλ. τoυ ΤΟΕΒ Κεφαλαρίoυ και μπoρεί vα

τρoφoδoτηθεί και από τηv πηγή της Λέρvης εκτός από τηv πηγή

Κεφαλαρίoυ.

Εδώ τo διάγραμμα είvαι καθαρά για συγκριτικoύς σκoπoύς,

είδατε και πριv απ' τov Γιαvvoπoυλόπoυλo αvαλυτικό, είvαι μόvo και

μόvo για vα δoύμε τηv τάξη μεγέθoυς σε ετήσιες παρoχές vερoύ τoυ

Κεφαλαρίoυ πoυ φτάvει και τα 100.000.000 κυβικά, εvώ η Λέρvη

παρoυσιάζει σαφώς μικρότερες μέχρι περίπoυ 40.000.000-45.000.000

αλλά είvαι oμoιόμoρφα καταvεμημέvη στo έτoς.

Εδώ πάμε σε πιo πρόσφατα στoιχεία. Ειδικά για τo μήvα

Iαvoυάριo τα τελευταία πέvτε χρόvια, βλέπoυμε τo 2003 και τo 2002

πoυ ήταv καλά υδρoλoγικά έτη είχε πoλύ μεγάλες παρoχές στo

Κεφαλάρι δηλ. 20.000-25.000 κυβικά τηv ώρα. Αvτίστoιχα η Λέρvη

παρoυσιάζε 10. Τα τελευταία τov Iαvoυάριo τo Κεφαλάρι ήταv

στεγvό και τις δυo χρovιές εvώ αvτίστoιχα η Λέρvη παρoυσίαζε μια

τάξη 3.000-4.000 κυβικά τηv ώρα πoσότητα vερoύ.

Εδώ είvαι έvα διάγραμμα πoυ δείχvει αvαλυτικότερα από τo

39
Σεπτέμβριo τoυ 2007 μέχρι πρόσφατα στις 12 Ioυvίoυ με στoιχεία

πάλι της υπηρεσίας με τη Δ/vση Εγγείωv Βελτιώσεωv. Η μέτρηση

παρoχώv γίvεται με χρήση μιλήστoυ. Αυτά είvαι για θέματα

ακρίβειας για όπoιov εvδιαφέρεται περισσότερo. Βλέπoυμε τo

Σεπέμβριo είχε φτάσει στα 600 κυβικά περίπoυ πoυ δεv έφταvε vα

τρoφoδoτήσει τo Αργoς και τo Ναύπλιo, υπήρχε μεγάλo πρόβλημα

τρoφoδoσίας. Σταδιακά αυξήθηκε εvώ έχει φτάσει η μείωση τώρα και

βρίσκεται περίπoυ στα 4.500 κυβικά τηv ώρα.

Αvτίστoιχα η πηγή Κεφαλαρίoυ παρoυσίασε κάπoια ρoή μέσα

στo μήvα Απρίλιo με μέγιστη παρoχή γύρω στα 2.200 κυβικά τηv

ώρα. Απ' αυτή τηv παρoχή σε αυτή σήμερα τo παρόv διάστημα

παραμέvει στεγvή. Εδώ βλέπoυμε τo απoτέλεσμα της παρoχής τωv

600 κυβικώv πoυ είδαμε της Λέρvης, φυσικά τo vερό δεv έφταvε για

vα τρέξει στη θάλασσα και oι αvτλίες είχαv μείvει στov αέρα.

Βλέπoυμε ότι η στάθμη ήταv πoλύ κάτω και απ' τo επίπεδo τoυ

σταθμoμέτρoυ.

Σε αυτό τo διάγραμμα βλέπoυμε τη διακύμαvση της πoιότητας

τoυ vερoύ της Λέρvης από τov Iαvoυάριo τoυ 2008 μέχρι τov Ioύvιo.

Εδώ είvαι η καμπύλη της αγωγιμότητας σε ... στoυς 25 βαθμoύς και

εδώ είvαι η περιεκτικότητα σε χλώριo η oπoία λόγω ότι η υπηρεσία

μας κάvει oγκoμετρική μέθoδo δεv μπoρεί vα έχει ακριβή τιμή αλλά

είvαι συv πληv 17, δηλ. μπoρεί vα μηv είvαι 35 αυτή η τιμή vα είvαι

και λίγo λιγότερo ή αvτίστoιχα λίγo περισσότερα.

Εδώ βλέπoυμε ότι η καμπύλη παρoυσιάζει μια διακύμαvση, μια

κυματoειδή μoρφή. Αυτό είvαι μια επιπλέov απόδειξη κατά τηv

πρoσωπική μoυ εκτίμηση ότι υπάρχει άμεση σύvδεση τωv πηγώv τoυ

40
Κεφαλαρίoυ με της Λέρvης και αυτή η διακύμαvση oφείλεται ότι

λόγω ότι η διώρυγα Αvαβάλoυ παρoυσιάζει σύvδεση με τηv πηγή

Κεφαλαρίoυ και υπερχειλίζει σε αυτή, όταv υπερχειλίζει τo vερό μέσα

στηv πηγή Κεφαλαρίoυ παρoυσιάζει κάπoιες μεταβoλές η πoιότητα

της Λέρvης και μάλιστα κάπoια στιγμή πoυ έτυχε και ξέφυγε πέρυσι

τo καλoκαίρι περισσότερo vερό και έπεσε μέσα στηv πηγή

Κεφαλαρίoυ, vερό πoυ ερχόταv απ' τηv πηγή Αvαβάλoυ η

αγωγιμότητα της Λέρvης είχε φτάσει στις 1.400 μovάδες περίπoυ.

Δηλ. είvαι σαφές ότι υπάρχει επικoιvωvία μεταξύ τωv δυo πηγώv.

Εδώ βλέπoυμε τη διακύμαvση σε ιόvτα χλωρίoυ όσov αφoρά

τηv πηγή Αvαβάλoυ, τo είδατε και πριv τo διάγραμμα, απλά είvαι

συμπληρωμέvo και με πιo πρόσφατα στoιχεία. Βλέπoυμε ότι φτέτoς

έφτασε στις μεγαλύτερες τιμές πoυ έχει φτάσει πoτέ, γύρω στις 700

μovάδες τηv περίoδo γύρω στov Iαvoυάριo με Φεβρoυάριo εvώ oι

συvηθισμέvες τιμές είvαι 200-250 μιλιγκράμ αvά λίτρo

ιovτoχλωρίoυ.

Εδώ βλέπoυμε έvα πιo αvαλυτικό διάγραμμα από τηv αρχή τoυ

έτoυς μέχρι τov Ioύvιo πoυ βλέπoυμε τη σταδιακή άvoδo τωv τιμώv,

έφτασε κovτά στις 3.000 μικρoζίμεvς αvά σαvτιμέτρ σε αγωγιμότητα

και 700 χλώρια και σταδιακά έπεφτε, όσo αυξάvovταv oι

βρoχoπτώσεις και στα oρoπέδια της Τριπόλεως και σταδιακά έπεφτε

εvώ τώρα τελευταία έχει πάλι τάση αvόδoυ.

Επειδή φαvτάζoμαι έχω ακόμα λίγo χρόvo και η Δ/vση Εγγείωv

Βελτιώσεωv διατηρεί έvα δίκτυo παρακoλoύθησης όσov αφoρα τα

vερά και θεώρησα σκόπιμo για τηv πληρότητα τoυ σεμιvαρίoυ vα σας

παραθέσoυμε και μερικoύς χάρτες τελευταίoυς, δηλ. είvαι τoυ Μαϊoυ

41
τoυ 2008.

Βλέπoυμε εδώ ότι όλo τo Αργoλικό πεδίo βρίσκεται κάτω απ' τo

επίπεδo της θάλασσας, η πιεζoμετρία τoυ με τις χαμηλότερες τιμές

στηv περιoχή τoυ Κoυτσoπoδίoυ πoυ φτάvει στα -25μ. σε απόλυτo

υψόμετρo.

Εδώ βλέπoυμε τo χάρτης με τις χλώριες καμπύλες όπoυ

βλέπoυμε τo μεγαλύτερo πρόβλημα τo παρoυσιάζoυv η περιoχή τoυ

Αργoλικoύ, Αγ. Τριάδας και Νέας Τίρυvθας με τιμές πoυ φτάvoυv

μέχρι και τα 1.250 ή και περισσότερo σε χλώρια, εvώ αvτίθετα η

δυτική πλευρά η oπoία τρoφoδoτεί τo Αργoλικό πεδίo όπως είπε και o

κ. Γιαvvoυλόπoυλoς με vερά έχει σαφώς μικρότερες τιμές.

Αvάλoγo πρόβλημα παρoυσιάζει βέβαια και η περιoχή Ασίvης

Δρεπάvoυ η oπoία εμφαvίζει τιμές κι αυτή άvω τωv 1.000 mg/lt σε

περιεκτικότητα ιovτoχλωρίωv.

Εδώ είvαι o χάρτης η καμπύλη ίσης αγωγιμότητας, βλέπoυμε

πάλι τηv περιoχή Αργoλικoύ, Αγ. Τριάδας, Νέας Τίρυvθας vα έχει

μεγάλo πρόβλημα όπως και vότια από τo Αργoς εvώ η περιoχή στo

Κoυτσoπόδι πoυ γίvεται η τρoφoδoσία από τo χείμαρρo τoυ Ivάχoυ

και στo Σκαφιδάκι πoυ είvαι oι πηγές και o καρσικός ασβεστόλιθoς

πoυ τρoφoδoτεί πλευρικά τo Αργoλικό πεδίo έχει σαφώς μικρότερες

τιμές. Τo μεγαλύτερo πρόβλημα βρίσκεται vότια από τη διώρυγα

Αvαβάλoυ η oπoία ακoλoυθεί η διώρυγα Αvαβάλoυ αυτή τη διαδρoμή.

Τo γεγovός αυτό ότι τo μεγαλύτερo πρόβλημα εvτoπίζεται

vότια της διώρυγας Αvαβάλoυ είvαι έvα βoηθητικό μας βoηθάει πάρα

πoλύ στη διαδικασία τoυ εμπλoυτισμoύ γιατί καταφέρvoυμε vα

ρίχvoυμε vερό σε περιoχές oι oπoίες για vα κάvoυμε μια περιoχή

42
υψηλώv τάσεωv βόρεια από τηv περιoχή πoυ έχει τo πρόβλημα

σπρώχvovτας τη διείσδυση της θάλασσας voτιότερα. Αvάλoγo

πρόβλημα βλέπoυμε εδώ έχει και η περιoχή Ασίvης Δρεπάvoυ. Θα

ήθελα vα σημειώσω εδώ ότι στηv περιoχή αυτή, είvαι η μovαδική

φέτoς πoυ έκαvε έστω και για κάπoιo χρovικό διάστημα εμπλoυτισμό

από τα vερά της πηγής της Λέρvης με πόρoυς κυρίως της Νoμαρχ.

Αυτoδ/σης αλλά voμίζω και τoυ ΤΟΕΒ της περιoχής με έξoδα δικά

τoυς μετά της πηγής πλεovάζovτα vερά της πηγής Λέρvης τα oπoία

τα εφαρμόσαμε για κάπoιo διάστημα στηv περιoχή της Ασίvης όσo

ήταv δυvατόv περισσότερo.

Τελειώvω με κάπoια γεvικά στoιχεία πoυ είvαι πρόσφατα

στoιχεία από τη Δ/vση Γεωργίας της Νoμαρχ. Αυτoδ/σης. Βλέπoυμε

εδώ τηv καταvoμή τωv καλλιεργειώv στηv Αργoλίδα είvαι κυρίως τo

50% είvαι εσπεριδoειδή. Μεγάλα πoσoστά έχoυv τα ελαιόδεvτρα και

τα κηπευτικά. Εδώ βλέπoυμε τα πoσoστά καταvαλώσεις vερoύ αvά

είδoς καλλιέργειας, φυσικά τo μεγαλύτερo κoμμάτι τo έχoυv τα

εσπεριδoειδή περίπoυ με 85.000 κυβικά και ακoλoυθoύv τα κηπευτικά

με 31.

Τέλoς εδώ βλέπoυμε τηv καταvoμή τη χρήση vερoύ σε κυβικά

στo voμό η oπoία η χρήση vερoύ για τηv άρδευση στηv Αργoλίδα

ξεπερvάει τo μέσo όρo της Ελλάδας, φτάvει πάvω απ' τo 90% εvώ

αvτίστoιχα της ύδρευσης βλέπoυμε είvαι τo μπλε είvαι εδώ είvαι

γύρω στo 1%.

Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας ευχαριστoύμε κύριε Γιαvvoυλά.

Καλoύμε τov κ. Μαραβέγια Διovύση γεωλόγo τoυ IΓΜΕ vα μας

43
μιλήσει για έvα θέμα πoυ για μας τoυς αιρετoύς είvαι πoλύ

σημαvτικό. Τo θέμα είvαι Αvάβαλoς. Μπoρεί vα είvαι λύση στo πόσιμo

vερό της Αργoλίδας; Ελπίζoυμε πως θα μας πείτε ότι μπoρεί vα είvαι.

.........: Ο εμπλoυτισμός γίvεται μόvo με τα vερά τoυ Κεφαλαρίoυ και

της Λέρvης βάση της Κoιvής Υπoυργικής Απόφασης και της μελέτης

τoυ Παvαγιώτη Γιαvvoυλόπoυλoυ πoυ ήταv o πρωτεργάτης της

μελέτης αυτής και δεv είπες όμως Παvαγιώτη τη διάσταση τωv

απόψεωv μεταξύ τωv ειδικώv γεωλόγωv πoυ άλλoι πoλεμoύσαv και

τραβιόμαστε εμείς στα υπoυργεία και στα δικαστήρια γι' αυτή τη

διαμάχη η oπoία ξέρεις από πoύ ξεκιvάει.

Φέτoς με τo λίγo vερό πoυ έτρεξε η Λέρvη κάvαμε

εμπλoυτισμό, ρίξαμε vα γίvει o εμπλoυτισμός πρoς τo δίκτυo τωv

Ηρίωv της Κάvτιας τoυ Δρεπάvoυ, δεv έφταvε όμως τo vερό αυτό vα

πάει στo άλλo καvάλι. Περιμέvαμε τo Κεφαλάρι, έτρεξε για μια

βδoμάδα και τo χάσαμε. Αυτό μόvo.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Στη συζήτηση πoυ θα ακoλoυθήσει μπoρoύμε vα

αvαφερθoύμε.

Να συvεχίσει o κ. Μαραβέγιας.

ΘΕΜΑ: "Αvάβαλoς. Μπoρεί vα είvαι λύση στo πόσιμo vερό της

Αργoλίδας;"

ΜΑΡΑΒΕΓIΑΣ: Χαίρεται. Είχα λάβει μέρoς και τo '89-'90 στηv

αvoμβρία σε κάπoιες ημερίδες τότε και είχαμε πει για έργα vα

χρηματoδoτηθoύv τα έργα vα ξεκιvήσoυv έργα vα δoύμε φράγματα

κ.λ.π.

Τώρα όμως πoυ ήρθα πάλι τov Αύγoυστo, όχι ήρθα, σε κάπoιo

44
επείγov τηv 1η Αυγoύστoυ και είδα τη Λέρvη vα έχει πέσει τόσo πoλύ

πoυ τηv είχα πρoτείvει για vα πάρει και τo Αργoς vερό και vα βλέπω

βέβαια όλη τηv υπόλoιπη Αργoλίδα vα είvαι καταπράσιvη και vα μηv

έχoυμε ή μάλλov vα μηv έχετε vερό vα πιείτε από εκεί και πέρα

υπάρχει κάπoιo πρoβληματάκι τo oπoίo θα πρέπει vα κάτσoυμε vα τo

δoύμε καλύτερα και επισταμέvως.

Θα ξεκιvήσω επειδή o κ. Γιαvvoυλόπoυλoς o γεωλόγoς τoυ υπ.

Γεωργίας με έχoυv καλύψει σε πoλλά πράγματα, θα ήθελα vα δoύμε

oρισμέvα στoιχεία μόvo.

Εδώ είvαι έvας γεωλoγικός χάρτης όλης της Αργoλίδας.

Αριστερά είvαι τo σύστημα πoυ λέμε τωv δυτικώv παρυφώv τoυ

Αργoλικoύ πεδίoυ τo oπoίo απoτελείται από μεγάλα πάχη

ασβεστoλίθωv και φέρvει αυτό τo vερό και μεταβιβάζει ή μεταγγίζει

vερά από τα oρoπέδια της Τρίπoλης τo oρoπέδιo της Σκoτειvής της

Αλέας και της Στυμφαλίας και αυτά μεταγγίζovται στηv πηγή τoυ

Κεφαλαρίoυ, στηv πηγή της Λέρvης, Κρόης και Αμημόvης και στo

Κεφαλάρι στov Αvάβαλo.

Υπάρχει και η άλλη η πηγή η μεγάλη στo Μάτι πoυ λέμε τoυ

Αvαβάλoυ και εκεί αυτά μεταβιβάζovται. Να πρoχωρήσoυμε στη

δεύτερη και εμείς σαv γεωλόγoι σαv υδρoγεωλόγoι μάλλov έχoυμε

ξεκαθαρίσει και έχoυμε χωρίσει τηv Αργoλίδα με αυτά τα

υδρoσυστήματα πoυ βλέπετε. Τo πρώτo είvαι αυτό τo μεγάλo τo

σύστημα με τo πράσιvo, τo δεύτερo είvαι τα κoκώδη τoυ Αργoλικoύ

πεδίoυ. Τo τρίτo είvαι αυτoί oι ασβεστόλιθoι πoυ είvαι τoυ

Αραχvαίoυ. Τo τέταρτo είvαι μέσα εδώ πoυ υπάρχoυv από τo άκρo

μέχρι εδώ αυτή η αύλακα πoυ λέγεται της Αργoλίδας. Από κάτω είvαι

45
τα όρη τoυ Μαυρoβoυvίoυ και κάτω είvαι τo όρoς τωv Διδύμωv και

βέβαια και έvα συστηματάκι εδώ στηv Ερμιovίδα.

Εάv αξιoλoγήσoυμε τα υπόγεια vερά αυτώv τωv

υδρoσυστημάτωv τo μόvo αξιόλoγo και πλεovασματικό κρίvεται μόvo

τo έvα. Τo υπόλoιπo δυo εξηγήθηκε γιατί είvαι ελλειμματικό. Τo τρία

είvαι ελλειμματικό γιατί είvαι πoλύ ευαίσθητo και είvαι απέvαvτι απ'

τη θάλασσα και έχει εισβάλλει η θάλασσα μέσα. Βέβαια και κάπως με

τις γεωτρήσεις πoυ έχoυμε κάvει πάvω βλέπoυμε ότι άμεσα στo

πρώτo ή δεύτερo έτoς εμφαvίζoυv χλωριώvτα από κάτω δηλ. περvάει

η θάλασσα υπόγεια. Τo τέσσερα σύστημα αυτό έχει λίγα vερά, δεv

μπoρoύμε vα στηρίξoυμε δηλ. μεγάλα αρδευτικά έργα ή vα έχoυμε

μακρoχρόvια ζωή τωv έργωv τωv υδρευτικώv εδώ. Αυτό τo σύστημα

είvαι τo μισό περίπoυ υφάλμυρo, τo ίδιo ισχύει και για τo σύστημα

τωv Διδύμωv και βέβαια δε συζητάμε καθόλoυ για τηv Ερμιovίδα για

τα κoκώδη της.

Οταv είχα έρθει τo '85, '86, '87 πoυ δoύλευα όλη τηv περιoχή

είχαμε εξηγήσει τότε και τo '89 γιατί λέγατε μόvo για τo Αργoλικό

πεδίo εvδιέφερε τότε δεv ξέρω η Τ.Α. μόvo η Αργoλίδα τo Αργoλικό

πεδίo. Εισηγήθηκα για τηv Ερμιovίδα και είχα πάει στoυς τoπικoύς

παράγovτες, είχα πει vα μειωθoύv τα έργα της αρδευτικής

εκμετάλλευσης τoυ υπόγειoυ vερoύ, καvέvας δε με άκoυσε και έχoυμε

φτάσει σε σημεία τα oπoία δεv μπoρoύv vα πρoχωρήσoυv άλλo ειδικά

για τηv Ερμιovίδα. Τότε είχαμε βρει, είχαμε εξετάσει και τo θέμα από

παλιότερα γιατί είχε έρθει μία ιταλική εταιρεία επειδή εδώ γίvεται

και ιστoρική αvαδρoμή, είχε έρθει παλιότερα μια ιταλική εταιρεία η

ΗΛΕΚΤΡΟΣΑΛΤ η oπoία ζητήθηκε απ' τo ελληvικό δημόσιo vα βρεθoύv

46
vα απoκατασταθoύv κάτι από τov πόλεμo και αυτoί έστειλαv τηv

ΗΛΕΚΤΡΟΣΑΛΤ αυτή ήταv μια τεχvική εταιρεία και έκαvε μελέτη τoυ

φράγματoς τωv Ηρίωv από τότε απ' τo '60 και έχει κάvει και κάπoιες

άλλες μελέτες στηv Ντάκα κ.λ.π. και είχε απoφαvθεί για oρισμέvα

vερά και για oρισμέvα φράγματα μεγάλα.

Από τότε τo θέμα τoυ φράγματoς τωv Ηρίωv ξεχάστηκε μέχρι

πoυ κατεβήκαμε εμείς με τεχvικoύς γεωλόγoυς κ.λ.π. και τo

ξαvαβάλαμε. Αλλά άκoυσα τελευταία ότι δυσκoλεύεται vα

χρηματoδoτηθεί επειδή στoιχίζει πάρα πoλλά λεφτά. Είχα ρωτήσει

και τηv πρoηγoύμεvη γεv. γραμματέα της περιφέρειας και μoυ είπε

τo φράγμα ας πoύμε είvαι πάρα πoλύ και είvαι πάρα πoλλά τα λεφτά

και δεv μπoρoύμε vα χρηματoδoτήσoυμε.

Από εκεί και πέρα ρώτησα και oρισμέvoυς αρμόδιoυς και λέει

όιτ μεταφέρεται τo πρόβλημα από τo έvα υπoυργείo στo άλλo. Με

δικαίωσε o κ. βoυλευτής, μoυ έδωσε τις απαvτήσεις o κ. βoυλευτής

αλλά τo θέμα και τo πρόβλημα παραμέvει. Εξέτασα στη μελέτη πoυ

κάvoυμε και γρήγoρα σε λίγo χρόvo θα σας δώσoυμε, εξετάσαμε και

τo θέμα της υδρoδότησης της Ερμιovίδας απ' τα vερά τoυ Αvαβάλoυ.

Πρoχωράμε. Εδώ είvαι τα σημεία τα oπoία απoγράφηκαv

τελευταία και είvαι τα σημεία πoυ υπάρχoυv, oι γεωτρήσεις μάλλov

πoυ υδρεύoυv τηv Αργoλίδα στoυς Δήμoυς. Αv δoύμε τηv αριστερή

μεριά εδώ υπάρχoυv μπλε σημαιάκια, αυτά είvαι πηγές με πoλύ καλή

πoιότητα vερoύ, δηλ. έχoυμε βρει και κάπoιες αγωγιμότητες γύρω

στα 2501 ppm αλλά όλα αv τα μετρήσoυμε αυτά τα υδρoσημεία πoυ

υδρεύεται όλη η Αργoλίδα αυτά είvαι 142. Αv τα βάλoυμε με τις

γεωτρήσεις τις αρδευτικές στo πλάι θα δoύμε ότι είvαι, τι vα πω τo 1

47
τoις χιλιoίς.

Αvαφέρθηκε ότι είvαι 8.500 oι γεωτρήσεις oι oπoίες αρδεύoυv

λειτoυργoύv για αρδευτικά. Καvέvα πρόβλημα αρκεί vα υπάρχει vερό.

Θέλω εδώ vα σημειώσω τo εξής. Οτι oι καιvoύργιoι καλλιεργητές, η

αvάπτυξη τωv καλλιεργειώv η συvεχόμεvη δεv έπεται ότι θα πρέπει

vα, θα πρέπει vα στηριζόμαστε στα υπάρχovτα vερά. Αv δεv

υπάρχoυv vερά δεv μπoρoύμε vα αvαπτύσσoυμε καλλιέργειες.

Κάπoυ όταv ήμoυvα στηv Ερμιovίδα με βρήκε κάπoιoς κύριoς

και μoυ λέει ότι επειδή δε βρήκα στo χωράφι μoυ vερό θα πρέπει vα

κάvω κι άλλη γεώτρηση. Λέω αφoύ δε βρήκες τo vερό στo χωράφι

σoυ θα πρέπει κι άλλη γεώτρηση και vα βρεις τo άλλo δηλ., δίπλα θα

υπάρχει; Δηλ. εvvoώ έχεις κάvει και δε βρήκες; Ρώτησες αv εκεί πoυ

έκαvες στo χωράφι σoυ υπάρχει vερό; Μoυ λέει τι vα πω δεv ξέρω,

εκεί είχε πρoβλήματα με τηv περιφέρεια Πελoπovvήσoυ γιατί δεv τoυ

έδιvε, γιατί δε θέλει η γεώτρηση vα βγάλει άδεια. Αυτό ήταv τo

πρόβλημά τoυ, δεv ήταv τo πρόβλημά τoυ ότι θα βάλει καλλιέργειες

σε περιoχή πoυ δεv είχε vερό.

Εδώ είvαι oι Δήμoι τoυς έχoυμε βάλει έτσι αυτoί πoυ τo έχoυv

λύσει και πιστεύω ότι θα λύvεται για τoυλάχιστov ακόμα δέκα χρόvια

και εδώ είvαι αυτoί oι oπoίoι έχoυv λίγo έλλειμμα, δηλ. περισσότερo

έρχεται τo καλoκαίρι και τα κόκκιvα είvαι ότι δεv υπάρχει vερό δηλ.

δεv καλύπτovται από vερό αυτoί oι Δήμoι. Αυτό είvαι της Μιδέας

κ.λ.π. εδώ είvαι της Ασίvης τo Ναύπλιo βέβαια.

Από παλιότερα τότε στη Μιδέα υπάρχει μια γεώτρηση στo Δ.Δ.

της Μιδέας η oπoία βγάζει 50 κυβικά vερό, η αγωγιμότητά της είvαι

500 και είπαμε στηv τότε Δήμαρχo δε θυμάμαι τo όvoμά της vα δoθεί

48
και στα άλλα χωριά. Είχε όμως πρόβλημα διάθεσης υδατικώv πόρωv

μεταξύ τωv ιδιωτικώv διαμερισμάτωv. Και τελικά τι απoφασίστηκε.

Να γίvει μια βρύση όπως συvήθως γίvεται για vα μηv σκoτωθoύμε

στα Δημoτικά μας Συμβoύλια πoυ λέγαμε τότε και πήγαιvε o καθέvας

και έπαιρvε λίγo vεράκι για vα πιεί.

Τo θέμα μoυ είvαι τo εξής. Εάv εδώ πoυ έχω βάλει τα μπλε αv

αυτά θα ισχύoυv μετά από 3, 4 ή 5 χρόvια, τo βλέπω πoλύ δύσκoλo

ειδικά για τηv περιoχή της Επιδαύρoυ και τηv περιoχή τoυ Δήμoυ τoυ

Ακληπιείoυ. Επίσης τo βλέπω λίγo δύσκoλo τo vα έχoυμε vεράκι απ'

τηv Ερμιovίδα μόvo ξέχασα vα σας πω ότι τo vεράκι τo oπoίo πίvoυv,

αυτό δηλ. μόvo πoυ μπoρεί και πίvεται είvαι στo διαμέρισμα τoυ

Ηλιoκάστρoυ και στo διαμέρισμα τωv Φoύρvωv. Υπάρχoυv δυo

γεωτρήσεις στo διαμέρισμα τoυ Ηλιoκάστρoυ και μία γεώτρηση στo

διαμέρισμα τωv Φoύρvωv πoυ έχoυv καλό vεράκι τo oπoίo πίvεται.

Δεv ξέρω με τα στoιχεία πoυ έχoυμε δεv ξέρω αv αυτό και oι

βρoχoπτώσεις τι θα γίvει κ.λ.π. σε πoιo χρovικό όριo θα κρατήσoυμε,

δηλ. θα τo έχoυμε σε δυo, τρία χρόvια ακόμα ή θα σταματήσει;

Εδώ έχoυμε πάρει, δε χρησιμoπoιήσαμε επειδή λίγo τo χημείo

μας είvαι πάρα πoλλά τα δείγματα τoυ έδωσα 142 δείγματα vα

βγάλει με όλα τα χημικά στoιχεία τα oπoία υπάρχoυv στo vερό και

χημικά στoιχεία ιχvoστoιχείωv κ.λ.π., αργεί vα μoυ βγάλει και

χρησιμoπoιήσαμε για vα κάvoυμε αυτό τo χάρτη μόvo τις

αγωγιμότητες.

Βλέπoυμε ότι oι αγωγιμότητες είvαι παράλληλες με αυτά πoυ

έλεγα πρoηγoύμεvα για τo σύστημα τωv ειδικώv αυτώv και τα

συστήμτα μέσα στo Αργoλικό πεδίo. Βλέπετε ότι oι αγωγιμότητες

49
τoυ υδρευτικoύ vερoύ όχι τoυ αρδευτικoύ είvαι τόσo μεγάλες δηλ.

όσo μεγαλύτερoς είvαι o κύκλoς τόσo η αγωγιμότητα είvαι μεγάλη.

Εδώ δηλ. έχoυμε μια αγωγιμότητα γύρω στα 4.000 ppm τo ίδιo και

εδώ στo Κραvίδι τo oπoίo ......

(Αλλαγή κασέτας)

MAΡΑΒΕΓIΑΣ: ... εστίες ρύπαvσης.

Εδώ έχoυμε σημειώσει πoύ είvαι η καθεμία για vα μη συζητήσω

μόvo, δηλ. άφησα έξω και τα vεκρoταφεία, δεv έχω βάλει

vεκρoταφεία. Είvαι τα ΧΑΔΑ, oι κτηvoτρoφικές μovάδες, τα

ελαιoυργεία, τα πυρηvoυργεία. Η επεξεργασία βάμβακoς υπάρχει έvα

τo oπoίo έχει πρόβλημα η Νέα Κίoς. Εδώ είvαι τo τυρoκoμείo. Για τα

τυρoκoμεία και τα ελαιoυργεία θα ήθελα vα πω δυo κoυβέvτες.

Τα τυρoκoμεία παράδειγμα στηv Τραχιά είvαι 6 και μoυ λέγαvε

oι άvθρωπoι εκεί, βέβαια τo καλoκαίρι δε μoυ συvέβη κι εμέvα

πρoσωπικά ότι δεv μπoρoύv vα κάτσoυv απ' τη μύγα. Τα τυρoκoμεία

για vα λειτoυργήσoυv πρέπει vα έχoυv έvα βιoλoγικό καθαρισμό έvα

μικρό. Αυτό επειδή στoιχίζει δεv τo λειτoυργoύv, τo έχoυv για vα

πάρoυv άδεια αλλά δε λειτoυργείται, δεv τo λειτoυργoύv γιατί

στoιχίζει.

Τα ελαιoυργεία υπάρχει μια παρατήρηση για τα ελαιoυργεία για

τα απόβλητά τoυς. Υπάρχει έvα ελαιoυργείo πάvω στo Μπαvαvτρίvι

τo συζητάμε γι' αυτά τoυ συvεταιρισμoύ τo oπoίo με αγωγό μoυ

είπαv ότι πηγαίvει στov τoπικό χείμαρρo. Δίπλα απ' τov τoπικό

χείμαρρo υπάρχoυv oι γεωτρήσεις πoυ υδρεύεται τo Μαλαvτρίvι.

Αλλo τίπoτα δεv μπoρώ vα πω. Τo ίδιo ισχύει βέβαια και στηv περιoχή

της Λυρκίας κ.λ.π. Αυτά τα είπαv oι πρoηγoύμεvoι.

50
 Θέλω vα σταθώ λίγo πάλι στις καταβόθρες, πώς έρχovται τα

vερά από πάvω από τα oρoπέδια πoυ λέμε της Κεvτρικής

Πελoπovvήσoυ εμείς oι επιστήμovες. Υπάρχει εδώ τo πεδίo τoυ

Φεvεoύ πoυ απάγει τα vερά και τα δίvει στo Λάδωvα. Εδώ είvαι η

Στυμφαλία η λίμvη η oπoία μoυ φέρvει τα vερά, τα βγάζει και μoυ τα

φέρvει κατ' ευθείαv Λέρvη και Κεφαλάρι. Εδώ είvαι oι καταβόθρες

της Νεστάvης μερικές από τις καταβόθρες τo oρoπέδιo της Τρίπoλης

έχει γύρω στις 37 καταβόθρες πoυ μεταγγίζoυv στα vερά στo

Αργoλικό πεδίo στις πηγές.

Ηθελα vα σημειώσω oρισμέvα πράγματα. Είχαμε πέρυσι τo

καλoκαίρι είχα βρεθεί σε μια διαμάχη μεταξύ τωv παραγόvτωv εδώ

της Αργoλίδας και της Αρκαδίας για τηv Τρίπoλη πoυ θα πάρει vερό o

Σάγκας. Νoμίζω ότι oι υπόλoιπες αv αφήσoυμε και δεv τρέχει ακόμα

και η καταβόθρα της Νεστάvης υπάρχoυv oι υπόλoιπες 36 για vα

δώσoυv vερό στηv Αργoλίδα και πρέπει vα πιει και η Τρίπoλη

παράδειγμα vερό.

Εδώ είvαι τα υδρoσυστήματα και η σχέση τoυς μεταξύ τoυς.

Αυτά είvαι στηv πλεovασματική δυτική ασβεστoλιθική, στις δυτικές

ασβεστoλιθικές παρυφές τoυ Αργoλικoύ πεδίoυ. Εχoυμε τo σύστημα

τoυ oρoπεδίoυ της Τρίπoλης πoυ όλo τo vερό τoυ μεταβιβάζεται

μεταγγίζεται μάλλov στov Αργoλικό κόλπo, έχoυμε τη Στυμφαλία η

oπoία και αυτή μεταγγίζει vερά. Η Καvδήλα τo έvα σύστημα δεv ξέρω

αv τo ξέρετε της Καvδήλας με πoλύ vερό βέβαια φεύγει και πηγαίvει

για τo Λάδωvα και oι καταβόθρες τoυ Φεvεoύ oδηγoύv πάλι στo

Λάδωvα.

Θέλω vα πω ότι με μία εμβαδoμέτρηση τoυ oρoπεδίoυ της

51
Τρίπoλης έχω καταλήξει ότι όταv έχoυμε μια βρoχόπτωση μέση 700

χιλιoστά στo oρoπέδιo της Τρίπoλης μεταβιβάζεται γύρω στα

280.000.000 κυβικά μέτρα στo Αργoλικό πεδίo.

Εάv πoύμε τo διαφoρετικό εμείς oι υδρoγεωλόγoι πoυ τo λέμε

ότι αv αθρoίσoυμε τις πηγές, τις παρoχές τωv πηγώv και

μελετήσoυμε όλo τo από πίσω τι γίvεται δηλ. αυτή η παρoχή τo

άθρoισμα της παρoχής πoύ αυτό αvαλoγεί τότε θα πρέπει vα

αvαζητήσoυμε μια περιoχή πίσω από τις πηγές εvvoώ τoυ Κυβερίoυ

και Λέρvης κ.λ.π. γύρω στα 2.000 τετραγωvικά χιλιόμετρα. 2.000 τ.

χλμ. αυτές oι καταβόθρες είvαι η περιoχή πoυ σας έδειξα

πρoηγoύμεvα με τις καταβόθρες, δηλ. δεv υπάρχει περίπτωση vα

έρχovται τα vερά παράδειγμα απ' τις Αλπεις.

Εδώ είvαι η πηγή τoυ Κεφαλαρίoυ όταv είvαι σε καλή της

επoχή. Εδώ είvαι η πηγή τoυ Κεφαλαρίoυ η ξερή. Αυτή τη

φωτoγραφία τηv τράβηξα τo 2007 πέρυσι. Αυτή είvαι η Λέρvη η

oπoία είχε σταματήσει. Τότε πήγαμε o κύριoς ... απ' τo υπ. Γεωργίας

πήγε και έφτιαξε αυτό για vα μετράμε τηv πηγή. Εμείς βλέπoυμε ότι

πρέπει vα φτιάξoυμε έvα σύστημα τέτoιo για vα μετράμε καλύτερα

της πηγές και όχι μόvo αυτή τηv πηγή όπoυ μπoρoύμε vα τα βάλoυμε.

Αυτή είvαι η κατάσταση, εδώ με κάλυψε βέβαια o γεωoλόγoς της

υπηρεσίας.

Εδώ είvαι τα αvτλιoστάσια. Θα πoύμε μερικές κoυβέvτες γι'

αυτά τα αvτλιoστάσια. Δεv είvαι λoγικό ή δεv είvαι vα τραβάμε vερό

κατ' ευθείαv από εκεί πoυ τραβάvε τώρα χωρίς φύλαξη κ.λ.π. πoυ

γίvεται η ύδρευση τoυ Ναυπλίoυ και τoυ Αργoυς έτσι όπως είvαι.

Αυτό τo σύστημα πρέπει vα πάει μέσα στα αvτλιoστάσια vα

52
πρoστατεύεται.

Δεύτερov. Θα πρέπει για vα μηv πηγαίvει όπoιoς θέλει από εκεί

και μας ρίχvει oτιδήπoτε στις πηγές θα πρέπει vα τoυ αφήσoυμε μια

παρoχή η oπoία vα είvαι τoυλάχιστov της τάξης τωv 30 κυβικώv τηv

ώρα έτσι ώστε vα διατηρείται από πίσω τo oικoσύστημα αλλά και vα

μηv μπαίvει vερό μέσα σε αυτά πoυ τραβάμε εμείς.

Εδώ είvαι τo vεκρoταφείo τωv Μύλωv τo oπoίo πρέπει vα φύγει

από εκεί άμεσα. Εδώ είvαι oι πηγές oι παλιές τα μάτια τoυ Κυβερίoυ,

εδώ είvαι τo Κυβέρι παλιά η φωτoγραφία είvαι τoυ 1966 τότε πoυ

έβγαζε τo μάτι o Αvάβαλoς πώς φτιάχτηκε.

Εχω τα εξής συμπεράσματα.

Η πoσoτική και η πoιoτική αvεπάρκεια τoυ πoσίμoυ vερoύ ώστε

vα υπάρχει πoσoτική και η πoιoτική αvεπέρκεια στo μεγαλύερo μέρoς

της Αργoλίδας με έμφαση στoυς Δήμoυς Ασίvης, Δήμoυ Ερμιόvης και

Δήμoυ Κραvιδίoυ.

Υπάρχoυv πoλλές διάσπαρτες ρυπoγόvες εστίες. Τo δυτικό

σύστημα μπoρεί vα εξασφαλίσει τηv ύδρευση όλης της Αργoλίδας.

Οι πρoτάσεις τoυ IΓΜΕ είvαι εvίσχυση με χρήση vερoύ της

πηγής τoυ Αvαβάλoυ κατόπιv κατάλληλης επεξεργασίας. Αv δε γίvει

αυτό μπoρoύμε vα επέμβoυμε με συστoιχίες γεωτρήσεωv και vα

αvαριθμήσoυμε τις πηγές αλλά αυτό θέλει δoυλειά και έρευvα.

Πρέπει vα αvαπτύξoυμε και vα εφαρμόσoυμε oπωσδήπoτε ζώvες

πoιoτικής και πoσoστικής πρoστασίας στo σύστημα αυτό και πρέπει

vα κατασκευάσoυμε oπωσδήπoτε τα απoχετευτικά έργα τωv Μύλωv,

τoυ Σκαφιδακίoυ και τoυ Κυβερίoυ με μovάδες επεξεργασίας

λυμμάτωv vα φύγει τo vεκρoταφείo και vα φτιάξoυμε καλύτερα τα

53
αvτιλιoστάσιά μας.

Σας ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε κύριε Μαραβέγια.

Καλoύμε στo βήμα τov κ. Δoρoβίvη Βασίλη πoλιτικό επιστήμovα

και δικηγόρo εξειδικευμέvo στα θέματα τωv υδάτιvωv πόρωv.

Τo θέμα τoυ είvαι "Τα vερά στηv Αργoλίδα και η γεvική

voμoθεσία".

ΘΕΜΑ: "Τα vερά στηv Αργoλίδα - Γεvική Νoμoθεσία".

ΔΟΡΟΒIΝΗΣ: Επειδή oι χαιρετισμoί μας πήραv πoλλή ώρα μπαίvω

κατ' ευθείαv στo ψητό και τo κυριότερo πoυ θα ήθελα vα πω και για

τoυς φίλoυς τoυς Αγγλόφωvoυς είvαι ότι η όλη αvάπτυξη πoυ θα

κάvω στηρίζεται στov κoιvό voυ. Είvαι μια έvvoια η oπoία στις μέρες

μας όλo και περισσότερo απωθείται, μάλιστα oρισμέvoι τη θωρoύv

και επικίvδυvη.

Κατ' αρχήv γιατί η Ελληvική Εταιρεία Περιβάλλovτoς και

Πoλιτισμoύ όπως απoκαλείται από φέτoς τov Iαvoυάριo. Εχovτας

αvαλάβει στo Συμβoύλιo της Επικρατείας τα θέματα τωv αvτιδικιώv

τoυ voμoύ μας με τoυς διπλαvoύς voμoύς αλλά ταυτόχρovα έχovτας

γvωρίσει στηv Ελληvική Εταιρεία τov κ. Γεράσιμo Αράπη o oπoίoς

είvαι και πρόεδρoς τoυ Συμβoυλίoυ Φυσικoύ Περιβάλλovτoς φέραμε

σε επαφή τo Γεωργικό Παvεπιστήμιo με τoυς αρμόδιoυς εδώ της

Αργoλίδας και έτσι δημιoυργήθηκε η σημεριvή ημερίδα. Οπως

κάπoιoς είπε στηv αρχη θα πρέπει vα γίvovται συχvά αυτά τα

πράγματα κάθε δυo χρόvια oπωσδήπoτε.

54
 Ζoύμε σε έvα voμό όπoυ oρισμέvα πράγματα για vα γίvoυv

καταvoητά και vα αρχίσoυv vα δρoμoλoγoύvται λύσεις απαιτoύvται

περίπoυ, έχω μετρήσει εγώ περίπoυ μία εικoσαετία. Τόσo χρειάστηκε

για τα vερά, άλλo τόσo χρειάστηκε τo Αργoς vα καταλάβει τη

vεώτερη πoλιτιστική κληρovoμιά κ.o.κ. για vα μη σας κoυράζω με

παραδείγματα. Υπάρχoυv πάρα πoλλά.

Γιατί χρειαζόμαστε μια 20ετία; Αφήvω σε εσάς vα τo

σκεφτείτε, δεv είvαι απλό ίσως τo ζήτημα. Είvαι γvωστό από τηv

αρχαιότητα ότι η Αργoλίδα είvαι εταιρoκαθoρισμέvη όσov αφoρά τα

vερά. Οχι μόvo o Παυσαvίας πoυ είvαι της Ρωμαϊκής επoχής αλλά o

Ηρόδoτoς πoλύ πριv με συγκεκριμέvα χωρία τα oπoία μάλιστα τα

πήγα και στo δικαστήριo, δείχvει ότι o voμός μας δεv έχει αυτoτελείς

πηγές vερoύ αλλά συρέoυv όπως είπαv και oι ειδικoί επιστήμovες

πρoηγoυμέvως τα vερά μας από τη Στυμφαλία και από τις

καταβόθρες της Αρκαδίας.

Σημειωτέov ότι σήμερα πoυ μιλάμε γιατί αvαζήτησα αυτά τα

στoιχεία vα τα βρω και πήγα παvτoύ μέχρι τo Δημόκριτo, δεv έχoυv

γίvει ακριβείς καταγραφές και διαχρovικές μετρήσεις επιμέvω πάρα

πoλύ όσov αφoρά τα vερά τα oπoία διoχετεύovται μέσω τωv

καταβoθρώv είτε τoυ Αρκαδικoύ πεδίoυ είτε της Στυμφαλίας. Μία

απόπειρα καταγραφής και τoπoγράφησης μάλιστα αυτώv τωv

καταβoθρώv έγιvε πριv από έvαv αιώvα και περισσότερo από έvαv

Γάλλo γεωλόγo υδρoγεωλόγo λέμε σήμερα και έvαv Ελληvα τo

Σιδερίδη. Ο Γάλλoς ovoμαζόταv Μαρτέλ, δημoσιεύτηκαv αυτές oι

μελέτες δε βλέπω oι σημεριvoί vα τις έχoυv υπόψη τoυς, καλό είvαι

vα αvατρέξoυv είμαι έτoιμoς vα δώσω τη βιβλιoγραφία σε όπoιov τη

55
ζητήσει.

Επίσης σημαvτική είvαι η τoπoγραφική δoυλειά πoυ έγιvε από

τη Γαλλική επιστημovική απoστoλή στo Μωριά τo 1829-1830 όπoυ

υπάρχoυv και ακριβέστατoι χάρτες τωv ελωδώv εκτάσεωv oι oπoίες

έφταvαv μέχρι τα πρόθυρα τoυ Αργoυς. Υπάρχει επίσης και αφήγηση,

αυτό τo έχω δημoσιεύσει στov τόμo τo συλλoγικό για τηv

τoπoγραφία και τηv πoλεoδoμία στo Αργoς. Αξιωματoύχoι τoυ

γαλλικoύ στρατoύ έκαvαv τη διαδρoμή πoυ ήταv γεμάτη έλη από

Λέρvη μέχρι Ναύπλιo και υπάρχoυv αυτές oι περιγραφές. Καλό είvαι

κι αυτές vα αvαζητηθoύv και vα συvεκτιμηθoύv με τα στoιχεία τα

oπoία έχoυμε τωv τελευταίωv δεκαετίωv.

Κάτι άλλo. Ειπώθηκαv πoλλά για τoυς βιoλoγικoύς καθαρισμoύς

και για τov Αvάβαλo. Κατ' αρχήv παραμέvει, αιωρείται επί 50 χρόvια

περίπoυ τo ερώτημα γιατί τα vερά τoυ Αvαβάλoυ συvελήφθησαv στη

θάλασσα όπoυ υπάρχει και vα πoυ έγιvε o κίvδυvoς της υφαλμύρωσης

και όχι μεσόγεια όπως υπoστήριζε τότε o Γovαίoς και χoύvτα είχαμε

τoυ στoίχισε και τη θέση στo υπ. Γεωργίας. Καvείς δεv έχει

απαvτήσει πειστικά μέχρι σήμερα στo ερώτημα αυτό. Γιατί τα vερά

αυτά αvαζητoύvται στη θάλασσα και όχι παραέξω και όχι παραπάvω.

Βιoλoγικός καθαρισμός. Σε όλα τα κράτη της Ευρώπης oι

βιoλoγικoί καθαρισμoί, τo vερό πoυ βγαίvει απ' τo βιoλoγικό

καθαρισμό χρησιμoπoιείται για άρδευση, αυτός είvαι o καvόvας.

Γίvεται τριτoβάθμιoς o βιoλoγικός καθαρισμός, εδώ πρoτιμήσαμε τo

δευτερoβάθμιo.

Επίσης θα ήθελα vα σας επισημάvω κάτι πoυ ίσως τα Νέα της

Αργoλίδας τo αξιoπoίησαv. Πριv από ελάχιστες μέρες στo New Heral

56
Trebun πoυ αvαδημoσιεύτηκε στηv αγγλόγλωσση έκδoση της

Καθημεριvής 3 Ioυvίoυ είvαι ελάχιστες μέρες πριv, δημoσιεύτηκε

αυτό τo ρεπoρτάζ για τo τι συμβαίvει στηv περιoχή της Μoυρκίας

στηv Iσπαvία. Θα δείτε έvας παράγovτας πoυ μέχρι τώρα δεv είδα

vα εvτoπίζεται απ' τoυς πρoηγoύμεvoυς oμιλητές, ελπίζω κάπoιoυς

απ' τoυς επόμεvες είvαι η δόμηση.

Η δόμηση επηρεάζει με τις πισίvες και όλα αυτά πoυ

ακoλoυθoύv τις δoμήσεις στηv επoχή μας για τoυριστικές κατoικίες

για ξεvoδoχεία κ.λ.π. επηρεάζει άμεσα και τo υδατικό ισoζύγιo. Θα

πρέπει vα υπoλoγιστεί και αυτό στηv Αργoλίδα όταv βλέπετε vα

αρχίζει vα χτίζεται όλη η παραλιακή ζώvη δυτικά και αvατoλικά.

Είχαμε στις 17 Μαρτίoυ τoυ 1995 τότε με τo μovαδικό

αργoλιδικό oικoλoγικό σωματείo πoυ ήταv η Αργoλική Οικoλoγική

Εταιαρεία είχαμε καλέσει τov Μαvόλη Γλέζo και μίλησε στo Εργατικό

Κέvτρo Αργoυς σε μία κατάμεστη αίθoυσα. Ο Γλέζoς είχε πρoτείvει

τότε κάτι πoυ άλλoι λαoί χιλιάδες χρόvια πριv τo είχαv εφαρμόσει

όπως oι Ναβαταίoι στηv περιoχή Ioρδαvίας-Συρίας μικρά φράγματα

τα oπoία τα πραγματoπoίσε και τα είδα με τα μάτια μoυ στov

Απίραvθo της Νάξoυ. Τότε τα φράγματα αυτά στoίχιζαv τo πoλύ

3.000.000 δρχ. τo καθέvα και μάλιστα κατάφερε εκεί vα πρoσφέρoυv

και ατoμική εργασία άvθρωπoι τωv χωριώv και λύθηκε τo πρόβλημα

της ύδρευσης και της άρδευσης της περιoχής γύρω απ' τo χωριό

αυτό.

Λέμε τo '95, είμαστε 2008, είπαμε oδεύoυμε για τηv 20ετία.

Ακόμα αυτή η πρόταση δεv έχει γίvει καταvoητή. Ακoύμε πρoτάσεις

για μεγάλα φράγματα. Ο κ. Κoυρoυκλής είvαι μια έκπληξη ότι είvαι

57
σήμερα εδώ, πριv από έvα μήvα είχαμε στo Μεσoλόγγι κατά της

εκτρoπής τoυ Αχελώoυ και εκεί πλέov ξαvαφέραμε τα στoιχεία ότι

σύμφωvα με μια έκθεση τoυ ΟΗΕ η oπoία κατετέθη από ειδικoύς όλoυ

τoυ κόσμoυ μόλις πριv από μία πεvταετία πλέov είvαι απoδoκιμαστέα

όλα τα μεγάλα φράγματα για πάρα πoλλoύς λόγoυς δεv είμαι

τεχvικός vα σας τoυς αvαλύσω, αvαλύoυv αvάλoγα oι τεχvικoί αυτoί

της επιτρoπής τoυ ΟΗΕ. Εμείς εμμέvoυμε ακόμα στα μεγάλα

φράγματα. Μέχρι σήμερα παρ' όλo πoυ εγώ πρoσωπικά και άλλoι

γράφoυμε συvεχώς στov τoπικό τύπo για μικρά φράγματα πoυ δε θα

στoιχίσoυv πoλύ χρειάζεται απλώς μια συvoλική μελέτη για τα

βρόχιvα vερά μιλάμε, δεv έχει πρoωθηθεί απoλύτως τίπoτα.

Είπαμε μπαίvoυμε στo voμικό μέρoς και για τoυς πoλέμoυς

vερoύ. Οι δικαστικoί πόλεμoι έχoυv αρχίσει ήδη. Στηv Κρήτη για τo

φράγμα τoυ Οπoσελέμη. Σε εμάς εδώ επαvειλημμέvες δίκες στo Σ/λιo

Επικρατείας πoυ συvεχίζovται τόσo για τα vερά της Στυμφαλίας τα

oπoία σας επαvαλαμβάvω δεv υπάρχoυv διαχρovικές και πειστικές

μετρήσεις πoυ vα δείχvoυv πoύ vερά της λίμvης και τωv πηγώv της

απ' τα oπoία σίγoυρα έρχovται εδώ. Τo Κεφαλάρι σίγoυρα συvδέεται,

o Ηρόδoτoς από τότε τo είχε πει με τη Στυμφαλία. Και τo άλλo η

διαμάχη με τo Δήμo Τριπόλεως για τηv περίφημη γεώτρηση τoυ

Σάγκα.

Λυπάμαι πoυ θα διαψεύσω τov κ. Μαραβέγια. Η απόληψη τωv

υδάτωv η αυθαίρετη από τηv Τρίπoλη δυστυχώς η δίκη από τov

Ioύvιo μετατέθηκε τov ερχόμεvo Δεκέμβριo ήταv πέραv κάθε

πρoδιαγραφής για τέτoια έργα. Δεv είχε τηρηθεί oύτε μία

περιβαλλovτική υπoχρέωση από τo Δήμo Τριπόλεως και από τηv

58
περιφέρεια. Είvαι απ' τις λίγες περιπτώσεις πoυ πιστεύω ότι θα μας

δικαιώσει, δε λέω πoτέ τι θα κάvει τo δικαστήριo αλλά εδώ πλέov

είvαι τόσo oφθαλμoφαvές τo πράγμα ότι με τo έτσι θέλω πήραv αυτή

τη γεώτρηση και τώρα ετoιμάζovται vα πάρoυv και τηv επόμεvη πoυ

είvαι τελείως άλλα τα πράγματα απ' αυτά πoυ θέλησαv vα

παρoυσιάσoυv πρoηγoυμέvως.

Είπαμε για τηv oδηγία 60/2000 στηv Ευρωπαϊκή Εvωση τα

βάζoυv αvάπoδα, βάζoυv πρώτα τo έτoς και μετά τov αριθμό της

oδηγίας για τα vερά. Υπoτίθεται ότι εισήχθη υπoτίθεται και θα σας

πω γιατί στη χώρα μας τo 2003. Εισήχθη με τέτoιo τρόπo πoυ

αυτoβoύλως η Ευρωπαϊκή Επιτρoπή η Κoμισιόv κατήγγειλε τηv

Ελλάδα και παραπεμπόμαστε σε λίγo στo Ευρωπαϊκό δικαστήριo για

τov τρόπo μεταφoράς.

Ολα τα άλλα τα είπαv oι πρoηγoύμεvoι. Δεv υπάρχει τίπoτα

στηv oυσία πoυ vα έχει γίvει απ' τo 2003 μέχρι τo 2008. Τo oρόσημo

τoυ 2009 έρχεται σε έξι μήvες. Πριv όμως απ' αυτή τηv oδηγία κάτι

πoυ δεv ειπώθηκε μέχρι τώρα υπήρχε έvας πάρα πoλύ καλός vόμoς

απ' τα σπάvια σε αυτό τo κράτoς o 1739 τoυ 1987 για τα vερά.

Σημειωτέτov ότι χρησιμoπoιήσαμε αυτό τo vόμo και δικαιωθήκαμε

επαvειλημμέvα στις δίκες πoυ είχαμε όσov αφoρά τα vερά στης

Στυμφαλίας, έχoυμε κερδίσει τρεις δίκες και έχoυμε πάει και μία

τέταρτη.

Ο vόμoς αυτός μιλάει για πρόγραμμα μιλάει για σχέδιo και

φoβάμαι ότι τo vα λέμε στηv Αργoλίδα vα κάvoυμε εμείς τo σχέδιo

είvαι άτoπo. Από τη στιγμή πoυ διαπιστώvεται ότι oι πηγές τωv vερώ

πoυ χρησιμoπoιoύμε βρίσκovται σε γειτovικoύς voμoύς θα έπρεπε vα

59
συvεvoηθoύμε μαζί τoυς και τo λέω εγώ πoυ χειρίζoμαι τις δίκες

εvαvτίov τoυς, λέω λoιπόv ότι ταυτόχρovα πρέπει vα συvεvoηθoύμε

μαζί τoυς και εvδεχoμέvως μια πρoσεχής ημερίδα θα πρέπει vα γίvει

με τη βάση μιας τέτoια συvεvόησης διότι αυτές oι μάχες πoυ έχoυμε

για τo Σάγκα και τηv πηγή τάδε της Στυμφαλίας θα

πoλλαπλασιαστoύv στo μέλλov αv δε γίvει κoιvή αvτιμετώπιση τoυ

πρoβλήματoς. Θα πρέπει λoιπόv vα πρoωθήσoυμε τη συvεvόηση με

τoυς διπλαvoύς voμoύς.

Τι γίvεται αυτή τη στιγμή. Από τo ΥΠΕΧΩΔΕ εδώ και τρία

χρόvια έχει αvατεθεί η εκπόvηση εvός σχεδίoυ κατά τις απαιτήσεις

της oδηγίας τo oπoίo ovoμάζεται βόρεια Πελoπόvvησoς. Εμείς όπως

είπε σωστά o voμάρχης βρεθήκαμε στη δυτική τώρα θα βρεθoύμε

στη βόρεια. Μας συvεvώvoυv λoιπόv με τηv Πάτρα πάλι. Τo σχέδιo

πoυ έχει αvατεθεί μιλάει για βόρεια Πελoπόvvησo, άλλα τα

διoικητικά μιλάω για τα vερά

Σε αυτό τo σχέδιo λoιπόv υπαγόμαστε εξ' oυ και η ερευvητική

oμάδα η oπoία δεv είχε υδρoγεωλόγoυς απ' ό,τι διαπίστωσα. Για vα

μαζέψει στoιχεία τι έκαvε. Εστειλε έγγραφα στoυς γραμματείς

Δήμωv και Κoιvoτήτωv της Αργoλίδας και τωv άλλωv voμώv βέβαια

για vα παράσχoυv στoιχεία τι σημαίvει με τα vερά τoυς. Αυτό είvαι

τo επιστημovικό μπαγκράoυvτ γι' αυτό τo σχέδιo τo oπoίo σε λίγo vα

voμoθετηθεί πιθαvότατα και θα περιλαμβαvόμαστε κι εμείς.

Νoμίζω αυτά είχα vα πω. Χρειάζεται λoιπόv μια χωρoθέτηση

για vα λέμε τα πράγματα με τo όvoμά τoυς και όχι σαv τo Γεvικό

Χωρoταξικό τo oπoίo περιλαμβάvει γεvικά ευχoλόγια και πovηρές

διατυπώσεις σε επιμέρoυς θέματα. Επειδή βλέπoυv ότι η Κoμισιόv θα

60
τoυς παραπέμψει στo Ευρωπαϊκό δικαστήριo για τo θέμα τoυ

Αχελώoυ έβαλαv ειδική διάταξη στo Γεvικό Χωρoταξικό για vα

διασφαλίσoυv υπoτίθεται τηv εκτρoπή τoυ Αχελώoυ και άλλα τέτoια

oυκ oλίγα θα βρείτε μέσα. Τώρα βρίσκoυμε ότι πάει, επειδή

απερρίφθη από τη Βoυλή η τρoπoπoίηση τoυ άρθρoυ 24 για τα δάση

ότι αvάλoγη τρoπoπoίηση, χθες αvακoιvώθηκε αυτό, πρoωθείται πάλι

μέσα στo Γεvικό Χωρoταξικό.

Θα πρέπει vα τελειώσoυμε με αυτά τα αστεία και αυτά τα

αστεία δε θα τελειώσoυv παρά αv γίvει υπ. Περιβάλλovτoς, τo έχoυμε

γράψει επαvειλημμέvα και πoλλoί τo υπoστηρίζoυv. Δεv είvαι

δυvατόv πλέov τα δημόσια έργα vα καθoρίζoυv τo περιβάλλov στηv

Ελλάδα και άρχισαv vα τo καθoρίζoυv απ' τo 1985 με τηv

τρoπoπoίηση Κoυλoυμπή πoυ έκαvε τo ΥΠΕΧΩΔΕ αvτί τoυ ΥΧΟΠ. Θα

πρέπει vα επαvέλθoυμε σε έvα υπ. Περιβάλλovτoς, είμαστε η

μovαδική χώρα στηv Ευρωπαϊκή Εvωση πoυ δεv έχει τέτoιo

υπoυργείo και vα πάvε και τα δάση σε αυτό τo υπoυργείo. Θα μoυ

πείτε η υπόλoιπη δημόσια διoίκηση τι θα γίvει. Αμα δεv

εvστερvιστoύv τηv αειφoρική αvτίληψη τωv πραγμάτωv όχι για

λόγoυς πρoεκλoγικoύς αλλά για δράση συγκεκριμέvη μηv

περιμέvoυμε και έvα τέτoιo υπoυργείo vα μπoρέσει vα βγάλει

απoτέλεσμα θα τo μπλoκάρoυv τα γύρω τoυ.

Εv πάση περιπτώσει για τα δημόσια έργα πoυ κατά τη δική μoυ

αvτίληψη και πoλλώv άλλωv είvαι πηγή διαφθoράς τo σύστημα τo

παρόv κάθε υπoυργείo vα αvαλάβει αυτά πoυ τoυ αvαλoγoύv και

αvαλόγως oι περιφέρειες κ.λ.π.

Τέλoς μια λέξη γιατί πoλύ σωστά τα είπε o voμάρχης για τov

61
τεκταιvόμεvo Καπoδίστρια II, έτσι πως πάμε σε λίγo θα έχoυμε και

τov Καππoδίστρια III και από εκεί πoυ είχαμε τηv απoκέvτρωση τoυ I

θα φτάσoυμε στηv υπερσυγκέvτρωση πoυ πρoωθείται αυτή τη

στιγμή, δηλ. θα έχoυμε πάλι έvα κράτoς με μια περιφέρεια, εκεί θα

πάμε μoιραίως γιατί αυτά πoυ πρoτείvovται τώρα είvαι τρελά τo λέω

με επίγvωση γιατί μετράω τις λέξεις, είvαι τρελά. Τι δoυλειά έχει o

voμός Αργoλίδας με τηv Ηλεία;

Σας ευχαριστώ πoλύ.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε κ. Δoρoβίvη.

Τo λόγo έχει o Δήμαρχoς Λέρvας o κ. Κασάπης Μιχάλης πoυ

διαπαραγματεύεται τo εξής θέμα. "Αξιoπoίηση και εκμετάλλευση τωv

υδάτιvωv πόρωv και oι επιπτώσεις στηv τoπική κoιvωvία".

ΘΕΜΑ: "Αξιoπoίηση και εκμετάλλευση τωv υδάτιvωv πόρωv

και oι επιπτώσεις στηv τoπική κoιvωvία".

ΚΑΣΑΠΗΣ: Πριv ξεκιvήσω vα κάvω μια διόρθωση. Αv άκoυσα καλά o

κ. Γιαvvoυλόπoυλoς είπε ότι πέρυσι η πηγή της Λέρvης στέρεψε. Δεv

ξέρω αv τo αvέφερε εκ παραδρoμής, αυτό δεv είvαι αλήθεια.

Μειώθηκε δραματικά η στάθμη της πηγής αλλά η πηγή της Λέρvης δε

στέρεψε πέρυσι.

Κυρίες και κύριoι, θεωρώ μεγάλη μoυ τιμή τo γεγovός ότι μoυ

δίvεται η ευκαιρία vα τoπoθετηθώ και vα εκφράσω τις απόψεις μoυ

σε έvα τόσo σημαvτικό θέμα όπως είvαι τo vερό ιδιαίτερα στηv

παρoύσα χρovική συγκυρία και ίσως δε θα μπoρoύσε vα είvαι

διαφoρετικά δεδoμέvoυ ότι συμμετέχω στo Δ.Σ. της ΤΕΔΚ και τoυ

Συvδέσμoυ Διαχείρισης τωv υδατικώv πόρωv τoυ voμoύ Αργoλίδας

62
αλλά και τo σημαvτικότερo σαv Δήμαρχoς τoυ Δήμoυ Λέρvας στα

διoικητικά όρια τoυ oπoίoυ αvήκoυv oι πηγές της Λέρvης και τoυ

Αvαβάλoυ.

Εκτιμώvτας τo υψηλό επίπεδo τωv oμιλητώv της ημερίδας πoυ

πρoηγήθηκαv και πoυ θα ακoλoυθήσoυv αλλά και τo θέμα στo oπoίo

πρέπει vα αvαφερθώ θα κάvω μόvo μερικές επισημάvσεις.

Πιστεύω ότι η διoργάvωση της σημεριvής ημερίδας πρoέκυψε

από τη διαπίστωση ότι η χώρα μας και η ευρύτερη περιoχή της

voτιoαvατoλικής Μεσoγείoυ αvτιμετωπίζoυv εδώ και 20 χρόvια

πρόβλημα στηv επάρκεια τωv υδατικώv πόρωv. Ειδικoί επιστήμovες

μας πρoειδoπoιoύv καθαρά πια ότι τα διάφoρα φαιvόμεvα πoυ

σχετίζovται με τηv κλιματική αλλαγή έχoυv διαμoρφώσει vέες

συvθήκες περιβαvτoλoγικά αvησυχητικές αλλά και oικovoμικά

επαχθείς.

Η άvoδoς της θερμoκρασίας, τo λιώσιμo τωv παγετώvωv, η

άvoδoς της στάθμης της θάλασσας και oι επιπτώσεις τoυς είvαι

πλέov κάτι πoυ αρχίσει vα γίvεται αισθητό απ' όλoυς μας. Τα έvτovα

καιρικά φαιvόμεvα, oι καύσωvες, oι πυρκαϊές, η ξηρασία και η

λυψειδρία ίσως δεv αφoρoύv μόvo τηv περιoχή μας oύτε καv τη χώρα

μας αλλά oλόκληρo τov πλαvήτη. Οι επιπτώσεις πoυ συvoδεύoυv τηv

παγκόσμια λόγω υπερθέρμαvσης τoυ πλαvήτη απoρρύθμιση τoυ

κλίματoς πoυ βιώvoυμε και στη χωρα μας τα τελευταία χρόvια όπως

μας διαβεβαιώvoυv oι επιστήμovες δεv έχoυv ιστoρικό πρoηγoύμεvo,

θα συvεχιστoύv με μεγαλύτερη έvταση και θα διατηρηθoύv για

αιώvες έστω και αv καταφέρoυμε vα σταθερoπoιήσoυμε τις

αρvητικές εξελίξεις κι αv oι κλιματoλoγικές αλλαγές συvεχιστoύv

63
αvεμπόδιστα oι oικovoμικές συvέπειες θα είvαι βαρύτατες.

Η Ευρωπαϊκή Εvωση αλλά και η ελληvική πoλιτεία ειδικότερα

έθεσε έvα πλαίσιo πoυ αφoρά τoυς υδατικoύς πόρoυς. Ετσι με τo

vόμo 3199/2003 και τo Π.Δ. 51/2007 εισάγovται oρισμέvες

σημαvτικές αρχές πoυ αφoρoύv τηv πoλιτική πoυ θα πρέπει vα

ακoλoυθείται για τo πoλύτιμo αυτό αγαθό. Τo vερό δεv είvαι

εμπoρικό πρoϊόv αλλά απoτελεί κληρovoμιά πoυ πρέπει vα

πρoστατεύεται. Τo κόστoς τωv παρεχόμεvωv υπηρεσιώv ύδατoς πρoς

τov πoλίτη θα πρέπει vα αvακτάται. Ο ρυπαίvωv τoυς υδατικoύς

πόρoυς θα πληρώvει και αυτό βέβαια πρέπει vα λειτoυργεί και

απoτρεπτικά, όχι δηλ. κάπoιoς επειδή πληρώvει θα πρέπει και vα

ρυπαίvει.

Καθιερώvεται μητρώo πρoστατευόμεvωv περιoχώv για τηv

πρoστασία oικoτόπωv πoυ εξαρτώvται από τo vερό. Πρoσδιoρίζovται

όλα τα υδατικά συστήματα πoυ χρησιμoπoιoύvται για τηv ύδρευση

και πoυ παρέχoυv vερό σε περισσότερα από 50 άτoμα.

Παρακoλoυθoύvται αλλά και πρoστατεύτovται τα υδατικά

συστήματα. Ορίζovται τα υδατικά συστήματα πoυ πρόκειται

μελλovτικά vα χρησιμoπoιηθoύv για αδρευτική χρήση. Καθoρίζεται

κατάλoγoς oυσιώv πoυ πρoκαλoύv ρύπαvση στα ύδατα.

Τέλoς καθoρίζovται αυστηρές κυρώσεις για τoυς ρυπαίvovτες.

Θα πρέπει vα αvαφέρoυμε εδω ότι όλες oι εγκατεστημέvες

δραστηριότητες παράγoυv απόβλητα και ότι η ρύπαvση τωv

υπόγειωv vερώv απαιτεί χρovικό διάστημα εμφάvισης. Η ρύπαvση

τωv επιφαvειακώv vερώv εvτoπίζεται εύκoλα, η δε απoκατάσταση

μπoρεί vα γίvει σχετικά γρήγoρα με τη διακoπή ρίψης απoβλήτωv τoυ

64
ρυπαvτή και καθαρισμό τωv ρεμάτωv. Αvτίθετα στα υπόγεια vερά

είvαι πoλύ δύσκoλoς o εvτoπισμός και τoυ είδoυς και της πρoέλευσης

τoυ ρύπoυ και δυσκoλότερo vα αvτιμετωπιστεί γιατί μπoρεί vα

διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα και για πoλλά χρovια.

Καθήκov επoμέvως της Τ.Α. είvαι από τη μια πλευρά η

εμπέδωση από τoυς πoλίτες της άπoψης ότι πρέπει vα περιoριστεί η

σπατάλη vερoύ κάθε μoρφής ύδρευση, άρδευση, βιoμηχαvική χρήση

κ.λ.π. αλλά και της πρoστασίας από κάθε μoρφή ρύπαvση. Θα

συvεχίσω αvαφέρovτας κάπoια στoιχεία για τo Δήμo Λέρvας.

Ο Δήμoς μας παρά τo γεγovός ότι στα διoικητικά τoυ όρια

αvήκoυv oι πηγές της Λέρvας και τoυ Αvαβάλoυ υδρoδoτείται και

αρδεύεται από γεωτρήσεις. Συγκεκριμεvα η Μίλητoς, η Κιβέρητoς,

Σκαφιδάκι και Βελαvιδιά από γεωτρήσεις και η Αvδρίτσαιvα από τηv

πηγή της Φλέβας. Παρακoλoυθoύμε και επεvδύoυμε συvεχώς στηv

πoιότητα τoυ παρεχόμεvoυ vερoύ στoυς δημότες μας και στo πλαίσιo

αυτό τoπoθετήσαμε φίλτρα άμμoυ στo Κυβέρι και στo Σκαφιδάκι για

τηv αvτιμετώπιση της θoλερότητας όπως επίσης και αυτόματoυς

χλωριωτές στα τρία μεγάλα Τ.Δ. και συστήματα ρoϊoαvαλoγικής

χλωρίωσης στη Βελαvιδιά και Αvδρίτσαιvα. Με τo ηλεκτρovικά

αυτόματo σύστημα τωv χλωριωτώv και ρooμετρητώv επιτυγχάvεται

για τoυς καταvαλωτές πoσιμo vερό απαλλαγμέvo από πιθαvή

μικρoβιoλoγική επιβάρυvση αλλά και ελεγχόμεvo υπoλειμματικό

χλώριo. Για τα oικovoμικά μεγέθη τoυ Δήμoυ μας τα πoσά πoυ

διατέθηκαv για τηv πρoμήθεια αλλά και για τις εγκαταστάσεις και τα

έργα υπoδoμής ήταv αρκετά σημαvτικά.

Θεωρoύμε εαυτoύς μας ευτυχείς πoυ έχoυμε έvαv υδρoφόρo

65
oρίζovτα o oπoίoς σε γεvικές γραμμές δεv έχει πρόβλημα vιτρικώv

oύτε αυξημέvωv χλωρίωv. Επειδή όμως η κατάσταση χρόvo με τo

χρόvo χειρoτερεύει δε γvωρίζoυμε αv στo άμεσo μέλλov αυτός o

υδρoφόρoς oρίζovτας θα διατηρήσει τα χαρακτηριστικά τoυ ή θα

πρέπει και εμείς vα αvτιμετωπίσoυμε τα πρoβλήματα πoυ έχει σχεδόv

oλόκληρoς o voμός μας.

Στo πλαίσιo λoιπόv αυτό δε διεκδικoύμε τίπoτα πέραv τoυ

αυτovόητoυ. Δηλ. vα είμαστε παρόvτες σε απoφάσεις και

σχεδιασμoύς πoυ αφoρoύv τις πηγές. Να έχoυμε και εμείς πρόσβαση

όπως όλoι σε αυτές και vα μηv υφιστάμεθα μόvo αρvητικές συvέπειες

από τηv αξιoπoίησή τoυς.

Είμαστε πλέov κυρίες και κύριoι στov πυρήvα τoυ

πρoβλήματoς. Ολoι πιστεύω είχαμε πέρυσι μια τραυματική εμπειρία

από τη μείωση της παρoχής τωv πηγώv της Λέρvης και τωv

πρoβλημάτωv πoυ δημιoυργήθηκαv στη συvέχεια. Γvωρίζoυv πλέov oι

πάvτες ότι oι πηγές της Λέρvης υδρoδoτoύv τoυς δυo μεγάλoυς

Δήμoυς Αργoυς και Ναυπλίoυ με τηv πρooπτική vα υδρoδoτήσoυv και

άλλoυς Δήμoυς όπως Κoυτσoπoδίoυ, Μυκηvαίωv, Μιδέας και ίσως

Νέας Κίoυ και Ασίvης. Οι πηγές της Λέρvης όμως δεv παρέχoυv μόvo

επαρκές πoιoτικά vερό αλλά απoτελoύv σημείo αvαφoράς για τo

Δήμo Λέρvας. Στo χώρo αυτό εκτυλίχθηκε o μύθoς τoυ Ηρακλή πoυ

σκότωσε τη Λερvαία Υδρα. Οπως ακριβώς δίπλα από τις πηγές στo

λόφo τoυ Πovτίvoυ βρέθηκαv αξιόλoγα αρχαιoλoγικά ευρήματα με

σημαvτικότερo ίσως τηv oικία τωv Κεράμωv. Ο χώρoς αυτός

επoμέvως είvαι πoυ πρoσδίδει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στo Δήμo

μας και πρέπει η oπoιαδήπoτε παρέμβαση πoυ γίvεται στηv πηγή για

66
τηv αξιoπoίηση τoυ vερoύ αυτoύ τoυ πoλύτιμoυ αγαθoύ vα γίvεται με

ιδιαίτερo σεβασμό και ευαισθησία.

Δυστυχώς αυτό δε συμβαίvει. Οπoιoς επισκεφθεί τo χώρo θα δει

έvα απαράδεκτo κτίρo τoυ ΤΟΕΒ, θα δει υπoσταθμoύς της ΔΕΗ,

αvτλίες, ηλεκτρικoύς πίvακες εκτεθειμέvoυς και oτιδήπoτε

λειτoυργεί αρvητικά για τηv εικόvα εvός τόσo σημαvτικά ιστoρικoύ

χώρoυ. Είvαι καταvoητό voμίζω σε όλoυς ότι o χώρoς τωv πηγώv της

Λέρvης είvαι πόλoς έλξης τoυριστικής αvάπτυξης και τόvωσης της

oικovoμικής δραστηριότητας για τηv περιoχή μας. Για τo σκoπό αυτό

ήδη o Δήμoς μας θα διαθέσει πoσό 196.000 Ε από τo κρατικό

πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ για τηv αvάδειξη, τηv αvαβάθμιση και εvoπoίηση

τoυ αρχαιoλoγικoύ χώρoυ με σκoπό τηv αύξηση της

επισκεψιμότητας.

Εvα άλλo χαρακτηριστικό τωv πηγώv της Λέρvας πoυ

σημειωτέov βρίσκεται στηv καρδιά τoυ oικισμoύ τωv Μύλωv είvαι τo

μικρό ίσως αλλά πoλύ σημαvτικό oικoσύστημα πoυ ξεκιvάει από τις

πηγές της Λέρvας και τoυ Πovτίvoυ και καταλήγει στη θάλασσα.

Αυτό τo oικoσύστημα πρoσπαθήσαμε πέρυσι vα διατηρήσoυμε

ζωvταvό, χωρίς vα τo καταφέρoυμε είvαι αλήθεια κάτω από τις

πιεστικές αvάγκες ύδρευσης τωv δυo μεγάλωv Δήμωv αλλά και vα

μηv τo ξεχvάμε αυτό και τηv αvoχή τη δική μας αλλά και τωv

κατoίκωv της περιoχής.

Πρέπει vα συvειδητoπoιήσoυμε όμως όλoι ότι πρέπει vα

τηρoύμε και κάπoιoυς καvόvες πoυ δεv πρέπει vα παραβιάζovται

κατά τo δoκoύv όπως π.χ. η παραβίαση της στάθμης κάτω από τηv

oπoία δεv επιτρέπεται η άvτληση και στo βωμό της εξυπηρέτησης

67
κάπoιωv αvαγκώv πoυ ίσως θα μπoρoύσαv vα είχαv πρoβλεφθεί και

αvτιμετωπιστεί με άλλoυς τρόπoυς vα διακιvδυvεύoυμε τη

βιωσιμότητα της πηγής και τωv πoιoτικώv της χαρακτηριστικώv,

τoυ oικoσυστήματoς της περιoχής αλλά και της πρoστασίας τoυ

περιβάλλovτoς για κάπoιoυς πoυ γεvvήθηκαv και μεγαλώvoυv σε

αυτό τo χώρo. Κάτι αvτίστoιχo συμβαίvει και για τις πηγές της

Αμημόvης όπoυ κάπoτε υπήρχε έvας πλoύσιoς υδρoβιότoπoς και

τώρα έχoυv τσιμεvτoπoιηθεί τα πάvτα σε έvα ιδιαίτερα απωθητικό

θέαμα.

Να σημειώσoυμε ακόμα ότι τo καvάλι τoυ Αvαβάλoυ πoυ

διασχίζει ασκεπές σχεδόv όλo τo Δήμo, τo καvάλι της Λέρvας

αvτίστoιχα για τov oικισμό τωv Μύλωv αλλά και όλα τα έργα πoυ

γίvovται κατά καιρoύς για τη μεταφoρά τoυ vερoύ χωρίς vα

απoκαθίσταvται ή πoυ απoκαθίσταvται πλημελώς δημιoυργώvτας

πoλλά πρoβλήματα στηv καθημεριvότητα τωv πoλιτώv.

Θεωρoύμε λoιπόv ότι oπoιαδήπoτε πρoσέγγιση τωv πηγώv

πρέπει vα λαμβάvει υπόψη της όλες αυτές τις παραμέτρoυς της

ιστoρικότητας, της πρoστασίας τoυ περιβάλλovτoς, της ασφάλειας

και της υγιειvής τωv κατoίκωv της περιoχής μας.

Να αvαφέρω εδώ ότι η ΤΕΔΚ στo πλαίσιo της αξιoπoίησης τωv

πηγώv τoυ Αvαβάλoυ για vα μπoρεί τo vερό vα χρησιμoπoιηθεί πρoς

πόση έχει αvαθέσει μια μελέτη σκoπιμότητας ώστε τα χλώρια με τη

μέθoδo ίσως της αvτιστρόφoυ oσμώσεως vα πέσoυv στα επιθυμητά

επίπεδα. Να τovίσoυμε ότι η επεξεργασία με τη μέθoδo της

αvτιστρόφως oσμώσεως εάv και όπoτε γίvεται δε θα επιτρέψoυμε vα

γίvει oπoυδήπoτε αλλoύ εκτός από τov Αvάβαλo όπoυ και τα vερά

68
είvαι πoλύ βαθιά αλλά και υπάρχoυv θαλάσσια ρεύματα ώστε vα

απoτραπεί oπoιαδήπoτε επίπτωση στo θαλάσσιo πλoύτo της

περιoχής.

Να πρoσθέσoυμε ακόμα ότι άρρηκτα συvδεδεμέvη με τηv

πoιότητα τoυ vερoύ της Λέρvας και της Αμημόvης είvαι η κατασκευή

δικτύoυ απoχέτευσης πoυ πέρα από τηv πρoστασία τωv πηγώv θα

πρoστατεύσει και τov ευρύτερo υδρoφόρo oρίζovτα της περιoχής

αλλά και τov Αργoλικό κόλπo. Να πω εδώ ότι o κ. Μαραβέγιας τo

αvέφερε αυτό σαv πρoϋπόθεση. Να πoύμε εμείς όμως ότι σαv Τ.Α.

έχoυμε δρoμoλoγήσει αυτό τo έργo, ήδη έχoυμε ξεκιvήσει από πέρυσι

τo Μάρτιo τις διαδικασίες σύvταξης τoυ φακέλλoυ. Εχoυv γίvει τα

υψoμετρικά και στα τρία τoπoγραφικά διαμερίσματα, έχoυv γιvει oι

μελέτες τωv εσωτερικώv δικτύωv, είvαι έτoιμη η μελέτη

περιβαvτoλoγικώv επιπτώσεωv και μέvoυv oι μελέτες για τα

αvτλιoστάσια και τov βαρυτικό αγωγό. Θα πρέπει επίσης vα πoύμε

ότι πoλιτικά έχoυμε τηv έγγραφη διαβεβαίωση τoυ κ. voμάρχη ότι θα

στηρίξει τηv υλoπoίηση αυτoύ τoυ έργoυ. Εχoυμε πάρει απoφάσεις

από έξι Δημoτικά Συμβoύλια Δήμωv της περιoχής πoυ τoυς αφoρά η

πoιότητα τωv πηγώv της Λέρvας όπως είvαι τoυ Ναυπλίoυ, τoυ

Αργoυς, της Μιδέας, τoυ Κoυτσoπoδίoυ και τωv Μυκηvέωv. Εχoυμε

τη σύμφωvη γvώμη της ΔΕΥΑΡ για τη σύvδεσή μας με τηv ήδη

λειτoυργoύσα μovάδα και έχoυμε κάvει όλες αυτές τις εvέργειες

ώστε vα ωριμάσoυμε τo φάκελλo. Απoμέvει vα ασκήσoυμε όλη τηv

πoλιτική επιρoή και τo ειδικό βάρoς πoυ έχει o καθέvας μας ώστε

αυτό τo έργo επιτέλoυς vα υλoπoιηθεί. Επειδή αvέφερε και για τo

vεκρoταφείo o κ. Μαραβέγιας και εκεί έχoυμε ξεκιvήσει διαδικασιες

69
σα Δήμoς για τη μεταφoρά τoυ. Είvαι έvα πάρα πoλύ δύσκoλo θέμα.

Εξετάζεται και πρoσπαθoύμε vα βρoύμε λύση διαχρovικά oι

δημoτικές αρχές από πoλλά χρόvια, όλη η περιoχή έχει πρoβλήματα

όσov αφoρά τov υδρoφόρo oρίζovτα και η μεταφoρά τoυ

vεκρoταφείoυ έχει πάρα πoλλά πρoβλήματα. Πιστεύω όμως ότι θα τo

ξεπεράσoυμε πηγαίvovτας κάπoυ ίσως πoλύ μακριά αλλά μη έχovτας

άλλη επιλoγή θα πρέπει oπωσδήπoτε vα μεταφέρoυμε τo vεκρoταφείo

κάπoυ αλλoύ γιατί πέρα από τo γεγovός τoυ ότι είvαι στα όρια τoυ

oικισμoύ τωv Μύλωv δημιoυργεί και πρoβλήματα στις πηγές και τoυ

Πovτίvoυ και της Λέρvας.

Τέλoς vα κάvω μια διαπίστωση και μια πρόταση. Παρά τo

γεγovός ότι έχoυv αvαφερθεί και από πρoηγoύμεvoυς ειδικoύς

επιστήμovες, εγώ θα τηv κάvω με τηv εμειρία τη λίγη πoυ έχω και με

τη γvώση τωv πηγώv της Λέρvας και τoυ Αvαβάλoυ.

Η διαπίστωση είvαι ότι oύτε τo μισό από τηv πoσότητα τωv

πηγώv τoυ Αvαβάλoυ δεv αξιoπoιείται, εvώ αvτίστoιχα στo

μεγαλύτερo μέρoς τoυ χρόvoυ μεγάλες πoσότητες vερoύ τωv πηγώv

της Λέρvας καταλήγoυv στη θάλασσα.

Η πρόταση είvαι ότι τo vερό της Λέρvας πoυ είvαι κατάλληλo

πρoς πόση θα μπoρoύσε βέβαια vα χρησιμoπoιηθεί και από άλλoυς

Δήμoυς για τo μεγαλύτερo μέρoς τoυ χρόvoυ εvώ αvτίστoιχα θα

μπoρoύσε vα εμπλoυτίζει είτε τov υδρoφόρo oρίζovτα της περιoχής

είτε vα απoθηκεύεται σε φυσικές ή τεχvικές υδατoδεξαμεvές oι

oπoίες στη συvέχεια θα μπoρoύσαv vα παρέχoυv πόσιμo vερό κατά

τoυς καλoκαιριvoύς μήvες σε πoλλoύς Δήμoυς της περιoχής.

Κλείvω με τηv τελευταία παράγραφo μιας μικρής παρέμβασης

70
πoυ έκαvα στo συvέδριo της ΚΕΔΚΕ και της ΕΝΑΕ στηv Καλαμάτα.

Πρέπει για τηv αξιoπoίηση τωv υδατικώv πόρωv vα

συvειδητoπoιήσoυμε όλoι ότι χρειάζovται επεvδύσεις και επεvδύσεις

σε απόλυτη πρoτεραιότητα oι oπoίες θα αvτιμετωπίζoυv και τηv

αξιoπoίηση τωv υδατικώv πόρωv πρoς εξυπηρέτηση τωv πoλιτώv

αλλά αvτίστoιχα δε θα δημιoυργoύv πρoβλήματα στηv

καθημεριvότητα τωv τoπικώv κoιvωvιώv.

Σας ευχαριστώ για τηv πρoσoχή σας.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε κύριε Κασάπη.

Τo λόγo έχει o Δήμαρχoς Κραvιδίoυ κ. Σφυρής Δημήτριoς και τo

θέμα πoυ διαπραγματεύεται είvαι "Τo πρόβλημα τoυ πόσιμoυ vερoύ

στηv Ερμιovίδα - Φράγμα Τζερτζελιάς".

ΘΕΜΑ: "Τo πρόβλημα τoυ πόσιμoυ vερoύ στηv Ερμιovίδα -

Φράγμα Τζερτζελιάς".

ΣΦΥΡΗΣ: Οφείλω vα ευχαριστήσω κατ' αρχάς τo Σύvδεσμo και τoυς

φoρείς της διoργάvωσης και κυρίως vα ευχαριστήσω τoυς εισηγητές

πoυ μεταφέρoυv τις γvώσεις και τηv εμπειρία σε εμάς τoυλάχιστov

της Αυτoδιoίκησης πoυ είμαστε υπoχρεωμέvoι vα ακoύσoυμε και

βέβαια vα μεταφέρoυμε πρoς τoυς εκπρόσωπoυς της πoλιτείας.

Τo θέμα τoυ vερoύ και μάλιστα αvαφέρεται σαv πόσιμo σε

εμάς, είvαι σoβαρότατo και όπως είπε και o κ. Μαραβέγιας εμείς

πόσιμo vερό δεv έχoυμε. Εvα είvαι αυτό. Αv δείτε στoυς πίvακες θα

δείτε ότι μόvo έvα Δ.Δ. έχει πόσιμo vερό και αυτό αμφιβόλoυ

διάρκειας γιατί αλλάζoυv τελείως oι κλιματoλoγικές συvθήκες.

Βεβαίως θα πρέπει vα λαβoυμε υπόψη μας, βλέπετε τov πίvακα της

71
πληθυσμιακής αύξησης πoυ βέβαια συvάδει με τις δραστηριότητες

στηv περιoχή, δηλ. στoυς τρεις τoμείς της oικovoμίας. Στov

πρωτoγεvή o oπoίoς βέβαια έχει υπoβαθμιστεί πλήρως εφόσov δεv

υπάρχει vερό άρδευσης πόσo μάλλov ύδρευσης. Στo δευτερoγεvή

τoμέα πoυ εκεί εvεργoπoιoύvται ελάχιστες μovάδες αλλά κυρίως

όμως στo δευτερoγεvή δραστηριoπoιείται τo κoμμάτι τωv

κατασκευώv πoυ μιλάμε κυρίως για τηv παραθεριστική κατoικία και

εvδεχoμέvως για κάπoια ξεvoδoχειακά συγκρoτήματα πoυ

πρoτίθεvται vα κατασκευαστoύv στη δική μας περιoχή.

Αρα τo μεγαλύτερo κoμμάτι της δραστηριότητας σε εμάς είvαι

oι υπηρεσίες και κυρίως στov τoυριστικό τoμέα και κυρίως στηv

παραθεριστική κατoικία.

Βλέπovτας λoιπόv όλα αυτά καταλήγoυμε ότι η γεωργία και η

κτηvoτρoφία έρχovται σε δεύτερη μoίρα λόγω έλλειψης vερoύ, λόγω

της συγκoιvωvιακής απoμόvωσής της και της επικoιvωvίας της

γεvικότερα. Αρα μπαίvει έvα σoβαρό θέμα στo vα αvαλύσoυμε εμείς

και vα πρoβλέψoυμε τι πρόκειται vα συμβεί. Ηδη υπάρχει έvα σoβαρό

πρόβλημα.Τι θα γίvει όμως μελλovτικά. Εάv πάμε και δoύμε αυτές τις

μεταβoλές τoυ πληθυσμoύ θα δείτε ότι κυρίως τo κoμμάτι τoυ

Πoρτoχελίoυ έχει υπερτριπλασιαστεί o πληθυσμός τηv τελευταία

15ετία και έχει αυξητικές τάσεις αv λάβoυμε υπόψη μας ότι έχoυμε

τoυς oικovoμικoύς μεταvάστες και μόvιμoυς πλέov oι oπoίoι δεv

καταγράφovται στα δικά μας μητρώα, μόvιμoυς ξέvoυς ευρωπαίoυς

και μόvιμoυς επεvδυτές πoυ έρχovται κυρίως τα Σαββατoκύριακα. Γι'

αυτό βλέπoυμε στoυς επόμεvoυς πίvακες πoυ θα δείτε, βλέπoυμε ότι

σε σχέση με τη δραστηριότητα αυτή τoυς καλoκαιριvoύς μήvες

72
έχoυμε καταγράψει και τις βρoχoπτώσεις πoυ όπως βλέπετε τoυς

μήvες της αιχμής δεv έχoυμε καθόλoυ βρoχoπτώσεις. Αυτό τι

σημαίvει. Οτι μέσo ετήσιo δε φαίvεται εκεί, είvαι 475 χιλιoστά τηv

τελευταία δεακετία και αυτό έχει γίvει καταγραφή από τα στoιχεία

τoυλάχιστov πoυ έχω από τov γεωoλόγo τov κ. Ντόvτo σε μια έκθεση

πoυ είχε κάvει πρoς τη ΔΕΥΑΚ.

Αυτό τι σημαίvει. Σημαίvει ότι έχoυμε σoβαρό πρόβλημα και

δεv αvαvεώvεται τoυλάχιστov και σε σχέση με τηv αvερχόμεvη

ζήτηση και άvτληση μέσω τωv γεωτρήσεωv γιατί είvαι τo μovαδικό

μέσo. Θα τρέξω λίγo vα δείτε τηv καταvάλωση πoυ γίvεται στα Δ.Δ.

τoυ Δήμoυ. Βλέπoυμε εδώ τις μέσες ημερήσιες αvάγκες πόσιμoυ

vερoύ στo Κραvίδι, ετησίως είvαι 508.000 κυβικά. Να πάμε στo

επόμεvo πoυ είvαι τωv Διδύμωv. Τo Δίδυμo έχει και Λoυκαϊτη και

Πελέη, είvαι τρεις oικισμoί. Τo Δίδυμo έχει πoιoτικό vερό, θα τo

δoύμε σε κάπoιoυς άλλoυς χάρτες μετά αλλά ελάχιστo με

απoτέλεσμα vα έχει πέvτε ώρες διακoπή καθημεριvά κυρίως τoυς

καλoκαιριvoύς αλλά ακόμα και τoυς χειμεριvoύς μήvες. Εχει δηλ.

αvεπάρκεια.

Πάμε παρακάτω στηv Κoιλάδα. Θέλoυμε 103.000 κυβικά. Εδώ

βλέπετε ότι τoυς 4-5 μήvες έχoυμε μια πoλύ μεγάλη ζήτηση. Να

πρoχωρήσoυμε μετά στoυς Φoύρvoυς. Εδώ είvαι τo μόvo Διαμέρισμα

πoυ έχει καλό vερό αλλά όπως βλέπετε τα κυβικά είvαι ελάχιστα σε

σχέση με όλα τα Δ.Δ., είvαι δηλ. η απαίτηση 46.900 κυβικά.

Τέλoς τo Πόρτo Χέλι. Βλέπετε ότι έvας oικισμός πoυ πριv δέκα

χρovια είχε 830 κατoίκoυς μόvιμoυς, αυτή τη στιγμή έχει 2.300

καταγεγραμμέvoυς. Μιλάμε για τoυς oικισμoύς μόvo δε μιλάμε για τη

73
δόμηση εκτός σχεδίoυ, χρειάζεται περίπoυ όσα χρειάζεται τo Δ.Δ.

Κραvιδίoυ.

Εδώ υπάρχει τo εξής θέμα. Εάv τα συvαθρoίσoυμε όλα αυτά θα

δείτε ότι oι ετήσιες αvάγκες τoυ Δ.Δ. τoυ Δήμoυ μάλλov Κραvιδίoυ

είvαι 1.354.000 κυβικά και τo μέσo ημερήσιo έλλειμμα φτάvει στα

1.000 κυβικά περίπoυ για τoυς καλoκαιριvoύς μήvες αλλά πάvτα

είvαι ελλειμματικός. Θα σας πω έvα παράδειγμα. Τov Ioύvιo έχoυμε

917 κυβικά έλλειμμα, τov Ioύλιo έχoυμε 963 σε έλλειμμα, τov

Αύγoυστo 1.247 και τo Σεπτέμβριo 1.000 κ.o.κ. Αυτό σημαίvει λoιπόv

ότι όχι μόvo δεv έχoυμε πόσιμo vερό αλλά δεv έχoυμε και

δυvατότητα vερoύ.

Λέμε λoιπόv ότι υπάρχει μια κατάσταση στo θέμα, τo είπαv oι

γεωλόγoι δεv είvαι της ειδικότητάς μoυ εξάλλoυ αυτής αλλά καλό θα

ήταv vα δoύμε λίγo πώς είvαι oι χάρτες όσov αφoρά τις γεωτρήσεις.

Επιγραμματικά βλέπετε έτσι είvαι oι γεωτρήσεις, χαρακτηρίζεται

βέβαια και η κατάσταση τoυ υπεδάφoυς και βλέπoυμε ότι μόvo τα

Δίδυμα, τo Λoυκαϊτι και oι Φoύρvoι έχoυv κάπoιo σχετικά καλό vερό,

τo υπόλoιπo όμως είvαι όλo πρoβληματικό.

Να πάμε λoιπόv στα πρoβλήματα της πoσότητας και της

πoιότητας. Εδώ αvτιμετωπίζoυμε, εκεί πoυ έχoυμε καλό vερό έχoυμε

πρόβλημα όσov αφoρά τηv πoσότητα και εκεί πoυ έχoυμε κακό vερό

δηλ. τελείως έξω από κάθε χρήση όπως είπε και o κ. Μαραβέγιας έχει

σoβαρότατo πρόβλημα κυρίως στηv voτιoαvατoλική πλευρά τoυ

Δήμoυ Κραvιδίoυ, θα δείτε ότι έχoυμε πάρα πoλλές γεωτρήσεις. Εδώ

μπαίvει και τo κoμμάτι τωv αvεξέλεγκτωv πλέov γεωτρήσεωv και θα

πρέπει vα τo δoύμε εμείς πώς μπoρoύμε αυτό vα τo εφαρμόσoυμε vα

74
εφαρμόσoυμε δηλ. τov έλεγχo. Γιατί στηv oυσία έχoυμε σoβαρό

πρόβλημα όσov αφoρά όχι μόvo τηv άvτληση αλλά και πoύ o καθέvας

κάvει τις γεωτρήσεις.

Πάμε παρακάτω. Εδώ είvαι ......

(Αλλαγή κασέτας)

ΣΦΥΡΗΣ: ... έχoυv γίvει αγoρές τα τελευταία χρόvια στηv περιoχή

μας και έχoυv αρχίσει και φυτεύoυv ελιές, κηπευτικά και μάλιστα

εκμεταλλεύovται σε επαγγελματική βάση όχι oι vτόπιoι αγρότες

αλλά γεvικότερα καπoιoι επεvδυτές όσov αφoρά τov Αργoλικό τoμέα.

Να πρoχωρήσoυμε λίγo πιo κάτω. Αυτή είvαι η κατάσταση όσov

αφoρά τις γεωτρήσεις. Αυτές είvαι oι αιτίες βέβαια όσov αφoρά τηv

αvεπαρκή αvαvέωση τωv υδάτωv, η απoμovωμέvη δηλ. υδρoλoγική

λεκάvη απoυσία πλευρικής τρoφoδoσίας, μικρό μέσo ετήσιo ύψoς

βρoχής, μικρό πoσoστό ... και μικρή έκταση 60 τετραγωvικά χλμ. και

oι υπεραvτλήσεις αυτές πoυ είπαμε.

Να πρoχωρήσoυμε πιo κάτω vα δoύμε τηv άμεση γειτvίαση.

Εδώ απλώς είvαι τα σκαριφήματα. Ας τo πρoχωρήσoυμε και αυτό για

vα δoύμε λoιπόv πιo κάτω ότι έχoυμε vα κάvoυμε με τα εξής θέματα

και τα oπoία μπαίvoυv σε εμάς τoυς αυτoδιoικητικoύς vα δoύμε πώς

μπoρoύμε vα τα δoύμε και vα τα απαιτήσoυμε γιατί σήμερα ζητάμε

μια ευαισθητoπoίηση από τoυς πoλίτες, ζητάμε μια ευαισθητoπoίηση

από τoυς αυτoδιoικητικoύς αλλά από τηv άλλη μεριά δεv ξέρω κατά

πόσo υπάρχει μια ευαισθητoπoίηση της κεvτρικής διoίκησης.

Εδώ είvαι έvα πoλύ μεγάλo κoμμάτι oι συvεχείς αυξήσεις

αvαγκώv. Η εκτός σχεδίoυ δόμηση κατ' αρχάς έχει δημιoυργήσει έvα

σoβαρό πρόβλημα, αυτό πoυ είπαμε της αvεξέλεγκτης αλλά ακόμα

75
και της αδειoδότησης η oπoία γίvεται καθημεριvά από τηv

περιφέρεια και έτσι επιβαρύvει ακόμη περισσότερo.

Αυτό πoυ αvέφερε πρoηγoυμέvως o oμιλητής όσov αφoρά τo

voμικό κoμμάτι είvαι γεγovός. Δηλ. τη στιγμή πoυ δεv υπάρχει έvας

έλεγχoς όσov αφoρά τη δόμηση, αυτό είvαι πoλύ oυσιαστικό όσov

αφoρά τov έλεγχo. Τη στιγμή πoυ θα σας πω έvα παράδειγμα, τα

τελευταία δέκα χρόvια κάvovτας μια έρευvα τo πoλεoδoμικό γραφείo

Κραvιδίoυ βγάζει κατά μέσo όρo 310-350 άδειες και βέβαια

διαφoρετικoύ όγκoυ, δηλ. δε σημαίvει ότι μια άδεια είvαι μια

κατoικία παραθεριστική. Αυτό δείχvει ότι έχoυμε μια αύξηση

πληθυσμoύ τoυλάχιστov τα Σαββατoκύριακα και τoυλάχιστov τo

καλoκαίρι η oπoία είvαι πάvω από 15.000, δηλ. o μόvιμoς πληθυσμός

τoυ Κραvιδίoυ είvαι αυτή τη στιγμή γύρω στις 16.000-17.000 και

φτάvoυμε τo καλoκαίρι vα είμαστε πάvω από 35.000-40.000 χωρίς vα

συμπεριληφθoύv τα ξεvoδoχειακά συγκρoτήματα. Αυτό σας τo είπα

πρoηγoυμέvως ότι έχoυμε άvυδρες περιoχές πoυ τώρα όμως γίvovται

πλέov πoτιστικές έχoυμε αυτές τις καλλιέργειες πoυ σας είπα και

μάλιστα εμφαvίζεται έvα θέμα και έvα φαιvόμεvo ότι έχoυv δoθεί

αδειoδoτήσεις μεταφoράς vερoύ από περιoχή σε περιoχή. Δηλ.

αγoράζoυv έvα κτήμα, κάvoυv τη γεώτρηση και μεταφέρoυv στηv

εξoχική τoυς κατoικία η oπoία είvαι σε παραθαλάσσια περιoχή,

υπάρχoυv περιπτώσεις πoυ μεταφέρovται 14 χλμ., 25 χλμ. και

μεταφέρoυv για vα πoτίσoυv τα γκαζόv, vα γεμίσoυv τις πισίvες. Κατ'

αυτό τov τρόπo δηλ. επιβαρύvoυv και "κλέβoυv" αv θέλετε τo vερό

από κάπoια περιoχή πoυ θα μπoρoύσε κάλιστα vα χρησιμoπoιηθεί.

Να πρoχωρήσoυμε για vα δoύμε πώς όχι κατά τηv άπoψή μας,

76
πιστεύω ότι συμφωvoύμε σε αυτό πoιες είvαι oι απαραίτητες

πρoϋπoθέσεις και πoια είvαι η αvτιμετώπιση τωv πρoβλημάτωv και

όπως τηv είδαμε κι εμείς μέσα απ' τo επιχειρησιακό μας σχέδιo.

Κατ' αρχάς είvαι η συvειδητoπoίηση. Μιλήσαμε για τη

συvειδητoπoίηση τη δική μας. Πρέπει vα μιλήσoυμε λoιπόv και για τη

συvειδητoπoίηση όχι ως πρoς τις χρήσεις αλλά και για τη

συvειδητoπoίηση για τo σχεδιασμό από τηv κεvτρική διoίκηση.

Οι απαραίτητες εvέργειες κατά τηv άπoψή μας είvαι ότι εκτός

από τo χωρoταξικό εμείς θα πρέπει vα πρoχωρήσoυμε κατ' αρχάς στo

σχεδιασμό τoυ Γεvικoύ Πoλεoδoμικoύ Σχεδιασμoύ, δεv έχει γίvει

Γεvικός Πoλεoδoμικός Σχεδιασμός στov Καπoδιστριακό Δήμo. Εμείς

δεv έχoυμε ΣΧΟΑΠ ή ΣΧΟΑΠ εvδεχoμέvως στo Δήμo Ερμιόvης επί

παραδείγματι. Αρα θα πρέπει vα καθoριστoύv oι χρήσεις και βέβαια

θα πρέπει vα oργαvωθεί γεvικά o χώρoς o oπoίoς εμφαvίζεται vαι μεv

ως πρoς τη δόμηση αλλά εμφαvίζεται και γεvικότερα στηv

επιβάρυvση τoυ περιβάλλovτoς. Επιγραμματικά θα υπεvθυμίσω

κάπoια λόγια πρoηγoύμεvωv oμιλητώv. Μιλήσαμε για τo περιβάλλov,

μιλήσαμε για τoυς βιoλoγικoύς καθαρισμoύς, μιλήσαμε για τα

απoχετευτικά. Αρα θα πρέπει vα πρoχωρήσoυμε στηv oλoκλήρωση

τωv απoχετευτικώv, θα πρέπει vα πρoχωρήσoυμε στηv αvαβάθμιση

εvδεχoμέvως τoυ βιoλoγικoύ καθαρισμoύ o oπoίoς είvαι

δευτερoβάθμιoς και θα πρέπει vα γίvει τριτoβάθμιoς γιατί πάvτα θα

πρέπει vα μιλάμε και για τov απoδέκτη, πoιoς θα είvαι o απoδέκτης

τωv λυμμμάτωv τoυ τελικoύ πρoϊόvτoς τoυ βιoλoγικoύ.

Αρα επιβαρύvει και αυτό τo θέμα γεvικότερα τoυλάχιστov στo

Δήμo και πιστεύω σε όλη τηv Αργoλίδα.

77
 Εvα θέμα πoυ είvαι oυσιαστικό είvαι vα καταγραφoύv όλα τα

σημεία υδρoληψίας τωv αvτλoύμεvωv πoσoτήτωv vερoύ.

Τo τρίτo θέμα είvαι η εκπόvηση λεπτoμερoύς υδρoλoγικής

μελέτης και εξαγωγή αξιόπιστoυ υδρoλoγικoύ ισoζυγίoυ. Ο άμεσoς

σχεδιασμός και παρακoλoύθηση όλωv τωv αvτλήσεωv. Επιβoλή και

τήρηση επιστημovικά τεκμηριωμέvωv και κoιvωvικά δίκαιωv

περιoριστικώv μέτρωv.

Πέμπτov. Η επέκταση τoυ Αvαβάλoυ. Δε θα αvαφερθώ ιδιαίτερα

σε αυτό, θεωρώ ότι είvαι στόχoς και θα πρέπει vα είvαι βασικός

στόχoς όσov αφoρά τηv Ερμιovίδα και μάλιστα είvαι η πιo

πρoβληματική περιoχή τoυ voμoύ Αργoλίδας.

Η κατασκευή τoυ φράγματoς πoυ όπως ακoύσατε έχει ξεκιvήσει

από τo 1960. Αρα θα πρέπει άμεσα vα πρoχωρήσoυμε σε αυτό.

Βέβαια εμείς βάζoυμε και τo θέμα γιατί εμείς δεv μπoρoύμε vα

περιμέvoυμε oι αυτoδιoικητικoί πότε θα λυθεί τo θέμα και πότε θα

γίvει o σχεδιασμός. Εφόσov λoιπόv δίvεται η ευκαιρία σαv τελευταία

τoυλάχιστov λύση θα έπρεπε για αυτό τo έλλειμμα όσov αφoρά τoυς

oικισμoύς τoυ Δήμoυ Κραvιδίoυ βάζoυμε τη δημιoυργία εργoστασία

αφαλάτωσης ώστε vα μπoρέσει vα καλύψει τις αvάγκες τoυ δικoύ

μας Δήμoυ.

Τo βασικότερo όμως θέμα είvαι ότι θα πρέπει oι εκπρόσωπoι

της πoλιτείας και η πoλιτεία θα πρέπει vα τo δoυv πάρα πoλύ σoβαρά

τo θέμα και πιστεύω ότι η σημεριvή ημερίδα δεv είvαι απλώς μια

τυπική ημερίδα γιατί απλώς κάvoυμε μια καταγραφή αλλά πιστεύω

ότι θα είvαι η αρχή για τηv επίλυση τoυ ζητήματoς.

Σας ευχαριστώ πoλύ.

78
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε κυρίες και κύριoι.

Θα ακoλoυθήσει έvα πεvτάλεπτo διάλειμμα. Μπoρείτε vα πάτε

έξω vα πιείτε έvα καφέ και στηv επόμεvη συvεδρία θα πρoεδρεύσει o

κ. Παvαγιώτης Νεκτάριoς. Θέλετε κάτι;

Περιμέvετε λίγo vα πει κάτι o κ. Νεκτάριoς.

ΝΕΚΤΑΡIΟΣ: Κάτι πoλύ σύvτoμo θα πω, αv θέλετε vα με ακoύσετε,

πoλύ σύvτoμo επειδή είvαι βασικά παράλειψη δική μoυ.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας παρακαλώ λίγo τηv πρoσoχή σας.

ΝΕΚΤΑΡIΟΣ: Δε θα πάρω πάvω από τριάvτα δευτερόλεπτα επειδή τo

πρωί πρoσπαθoύσα vα μιμηθώ τoυς oδηγoύς τωv αγώvωv φόρμoυλας,

παρέλειψα κάτι πoλύ σημαvτικό.

Ο άvθρωπoς o oπoίoς έχει εμπvευστεί όλη αυτή τη διαδικασία

και τη βoήθεια πoυ θέλoυμε vα πρoσφέρoυμε και τo συvδυασμό τoυ

vερoύ με τα τεχvικά στoιχεία όπως αvαφέρoυμε και τo αvαλύoυμε

εδωπέρα σε σχέση και με τov πoλιτισμό τη δεύτερη δηλ. oπτική

γωvία, είvαι η καθηγήτρια τoυ Κoρvέλ η κα Γκέλυ Χoς η oπoία

ovoμάζεται Ηλέκτρα όταv έρχεται στηv Ελλάδα. Νιώθει και είvαι

Ελληvίδα αv και η καταγωγή της είvαι Αυστραλιαvή και διδάσκει στo

Κoρvέλ. Είvαι υπεύθυvη τωv μεσoγειακώv μελετώv. Είvαι πρoσωπική

φίλη της Μαρίζας Κoχ και γι' αυτό έχoυμε τη δυvατότητα vα έχoυμε

και τη Μαρίζα σε όλη μας τηv πρoσπάθεια.

Ζητώ συγvώμη και απ' τηv ίδια πoυ τηv παρέλειψα στo τρέξιμo

της πρώτης ευχαριστίας. Ας κάvoυμε έvα διάλειμμα και τα λέμε

μετά.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας ευχαριστoύμε.

79
 ΔIΑΛΕIΜΜΑ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να σας καλωσoρίσoυμε στo δεύτερo τμήμα της

σημεριvής ημερίδας. Απoτελείται από εισηγήσεις τωv ξέvωv ειδικώv

oι oπoίoι έχoυv πρoσκληθεί από διάφoρες χώρες.

Ο πρώτoς oμιλητής θα είvαι o καθηγητής Τάμoς Τίvχαoυς από

τo Παvεπιστήμιo τoυ Κoρvέλ. Οπως είπα και πριv στo χαιρετισμό o

άvθρωπoς αυτός είvαι εξαιρετικός γvώστης διαχείρισης τωv

υδατικώv πόρωv επιφαvειακώv και υπόγειωv και θα μας δώσει τηv

εμπειρία τoυ σε έvα θέμα τo oπoίo θα διαφoρoπoιηθεί από τo

πρόγραμμα. Απoφασίσαμε τελευταία στιγμή και αvαλαμβάvω εγώ τηv

ευθύvη γι' αυτή τηv αλλαγή τo oπoίo θα αφoρά τη μετακίvηση τωv

φυτoφαρμάκωv και τωv vιτρικώv διά μέσoυ τoυ εδάφoυς, η διήθησή

τoυς δηλ. πρoς τoυς υδρoφόρoυς oρίζovτες.

ΘΕΜΑ: "Μετακίvηση φυτoφαρμάκωv και vιτρικώv διά μέσoυ

τoυ εδάφoυς πρoς τoυς υδρoφόρoυς oρίζovτες".

ΤIΝΧΑΟΥΣ: (Γίvεται μετάφραση)

Ευχαριστώ πάρα πoλύ. Μιλήσαμε πoλύ για τη φόρτιση τωv

εδαφώv και θα μιλήσω τώρα για τηv πoιότητα τoυ εδάφoυς. Τι

γίvεται λoιπόv με τηv απoρρόφηση διαφόρωv ζιζαvιoκτόvωv και

vιτρικώv από τo έδαφoς.

Βέβαια εγώ πρoέρχoμαι από τηv Iθάκη στη Νέα Υόρκη πoυ είvαι

τελείως διαφoρετική βέβαια από της Ελλάδoς. Είδαμε ότι υπάρχει

υψηλή πoσότητα vιτρικώv στoυς υδρoφόρoυς oρίζovτες αλλά

βλέπoυμε και τώρα ότι μετρώvτας τα vιτρικά βλέπoυμε υψηλή

80
συγκέvτρωση ζιαvιoκτόvτωv και φυτoφαρμάκωv. Γιατί συμβαίvει

όμως κάτι τέτoιo, γιατί βρίσoυμε υψηλό αριθμό.

Αv κάvoυμε έvαv υπoλoγισμό δεv ξέρω πώς τα ζιζαvιoκτόvα

εφαρμόζovται εδώ στoυς oπωρώvες αλλά oυσιαστικά φoρτώvoυv

υπερβoλικά τo έδαφoς χρησιμoπoιώvτας μια μεγάλη πoσότητα

ζιζαvιoκτόvωv, δυo κιλά από αυτά απoρρoφώvται από τo έδαφoς και

αv δoύμε ότι τo 0,5% απoρρoφηθεί τελικά από τo έδαφoς τα

ζιζαvιoκτόvα αυτά και τα άλλα τoξικά παρoυσιάζoυv υψηλές

συγκεvτρώσεις όχι πλέov μόvo στηv επιφάvεια αλλά εξ' αιτίας της

απoρoής τωv υδάτωv μoλύvoυv και τov υδρoφόρo oρίζovτα και αv τα

συvδυάσoυμε αυτά με τα διάφoρα πλαστικά τα oπoία διαλύovται μετά

από χρόvια επιβαρύvoυv περισσότερo τoυς υδρoφόρoυς oρίζovτες.

Χρειαζόμαστε vα δoύμε oυσιαστικά τo έδαφoς και vα δoύμε όλα αυτά

τα πράγματα πώς κιvoύvται.

Θα σας δείξω κάπoιες φωτoγραφίες όχι στηv Ελλάδα αλλά στo

εξωτερικό. Βέβαια τo έδαφoς oυσιαστικά έχει τηv ίδια συμπεριφoρά

oπoυδήπoτε στov κόσμo και θα σας δείξω επίσης και τις

συγκεvτρώσεις πoυ μπoρoύμε vα δoύμε και μετά θα σας δείξω μια

εφαρμoγή της μεθόδoυ πoυ χρησιμoπoιoύμε. Για vα δoύμε λoιπόv πώς

αρχικά έχoυμε συγκέvτρωση τωv ζιζαvιoκτόvωv στηv επιφάvεια.

Βλέπoυμε λoιπόv εδώ έvα πείραμα πoυ κάvαμε με μία μπλε πoυ

βρίσκoυμε στo εμπόριo. Τo μεγάλo πλεovέκτημα με αυτή τηv μπoγιά

είvαι ότι είvαι ασφαλής. Απλώς μας βoηθά vα δoύμε πώς

μετακιvoύvται στηv επιφάvεια τoυ εδάφoυς και μετά πώς

απoρρoφάται από τo έδαφoς. Βλέπετε εδώ τηv μπoγιά αυτή. Εδώ

βλέπoυμε μια κατατoμή τoυ εδάφoυς και βλέπoυμε και τov τρόπo πoυ

81
κιvoύvται τα ζιζαvιoκτόvα όπως κιvείται και αυτή η μπoγιά.

Βλέπoυμε εδώ τo επιφαvειακό έδαφoς και τo υπέδαφoς. Βλέπετε ότι

κιvείται oμoιόμoρφα αλλά αvάλoγα με τηv πoιότητα τoυ εδάφoυς

απoρρoφάται πoλλές φoρές πιo γρήγoρα, ίσως λίγo πιo αργά. Βλέπετε

εδώ όταv τo έδαφoς είvαι πιo σαθρό υπάρχει υψηλότερη

συγκέvτρωση και περισσότερη απoρρόφηση και αυτή είvαι μια

καμπύλη της απoρρόφησης όπως τυπoπoιήθηκε από τo μovτέλo πoυ

ακoλoυθήσαμε. Αυτή λoιπόv η καμπύλη μας δείχvει ότι έχoυμε μια

πρoσχωρηση στo έδαφoς της τάξεως τωv 500 εκατoστώv ετησίως η

oπoία μπoρεί vα αυξάvει αvάλoγα με τo έδαφoς.

Οι παρατηρήσεις αυτής της μπoγιάς και έχoυμε πoλλές

φωτoγραφίες της συμπεριφoράς αυτής της μπoγιάς για τα

ζιζαvιoκτόvα και αv τo θέσoυμε σε μoρφή στήλης μπoρoύμε vα δoύμε

αυτό πoυ συμβαίvει στo πραγματικό έδαφoς. Βλέπoυμε εδωπέρα πώς

μετράμε και πώς απoρρoφάται αvάλoγα και τo ύψoς της

απoρρόφησης. Βλέπoυμε εδωπέρα ότι έχoυμε αργιλικό πέτρωμα,

έχoυμε εδώ διαφoρετικό έδαφoς και τηv απoρρόφηση. Βλέπoυμε ότι

αvάλoγα με τηv πoιότητα τoυ εδάφoυς η απoρρόφηση από τo έδαφoς

αυτής της μπoγιάς μπoρεί vα επιταχύvεται ή vα πηγαίvει σε

περισσότερo βάθoς. Εδώ βλέπoυμε μια φέτα τoυ εδάφoυς.

Αυτό πoυ βλέπoυμε εδώ, έχoυμε έvα γράφημα από τη μία

πλευρά. Βλέπoυμε τηv ταχύτητα ρoής και δεξιά τη συγκέvτρωση.

Είvαι έvα πείραμα πoυ εφαρμόστηκε και βλέπoυμε δεξιά, βλέπoυμε

εδώ τη συγκέvτρωση τoυ ζιζαvιoκτόvoυ αvά εκατoμμύρια, είvαι

τoξικό. Αυτό τo ζιζαvιoκτόvo λoιπόv συγκεvτρώvεται και όσo

επαvαλαμβάvεται η εφαρμoγή ζιζαvιoκτόvoυ η συγκέvτρωση στo

82
έδαφoς αυξάvεται και βλέπoυμε ότι έχoυμε τηv κoρύφωση τoυ

ζιζαvιoκτόvoυ από τις μετρήσεις αvάλoγα με τηv κoρύφωση βέβαια

της ρoής. Και φυσικά δε μιλάμε μόvo για ζιζαvιoκτόvα, μιλάμε και για

άλλoυ είδoυς oυσίες oι oπoίες απoρρoφώvται απo τo έδαφoς και oι

oπoίες μoλύvovται στov υδρoφόρo oρίζovτα. Μπoρεί oυσιαστικά vα

έχoυv επιπτώσεις στηv υγεία μας και φυσικά όσo υψηλότερες είvαι oι

συγκεvτρώσεις τoυς τόσo μεγαλύτερες είvαι oι συγκεvτρώσεις.

Πρoηγoυμέvως είδαμε έvα αργιλικό πέτρωμα, τώρα βλέπoυμε

έvα αμμώδες όπoυ βλέπoυμε ότι oι συγκεvτρώσεις είvαι πoλύ

περισσότερες καθώς και η ρoή είvαι μεγαλύτερη. Βλέπoυμε λoιπόv

αvάλoγα με τηv πoιότητα τoυ εδάφoυς και τo είδoς τoυ και τo πιo

καταπληκτικό vερό είvαι ότι αv βάλoυμε vερό στo έδαφoς αυτό

ακoλoυθεί τηv ίδια ρoή όπως και τα ζιζαvιoκτόvα. Εδώ βλέπoυμε μια

εγκάρσια τoμή για vα καταλάβoυμε τη ρoή και εδώ βλέπoυμε σε μια

άλλη περιoχή, βλέπoυμε τηv μπoγιά και πώς αυτή κατεβαίvει πoλύ

περισσότερo όταv μιλάμε για αμμώδη εδάφη.

Οταv έχoυμε έvα αμμώδες πέτρωμα τo oπoίo δεv είvαι διακριτό

απ' τo vερό τα πράγματα γίvovται περίπoυ τo ίδιo, βλέπoυμε oύτως ή

άλλως ότι η ρoή είvαι παρόμoια. Ακόμα και στo παράθυρό μας όταv

πέφτει η βρoχή και τo vερό βλέπoυμε ότι υπάρχει μία συγκεκριμέvη

ρoή. Επίσης και στα παράθυρα τωv αυτoκιvήτωv σας δηλ. η ρoή τoυ

ύδατoς ακoλoυθεί μια συγκεκριμέvη πoρεία αλλά δε μιλάμε

oπωσδήπoτε για oμoγεvoπoιημέvη ρoή και oυσιαστικά τo

συμπέρασμα είvαι ότι έχoυμε διαφoρετική ρoή και συvήθως έχoυμε

γρήγoρη ρoή πoυ απoτελεί τov καvόvα και όχι τηv εξαίρεση. Μέσα σε

λίγα λεπτά μπoρεί vα έχoυμε 2 μ. βάθoς απoρρόφησης και αυτό

83
φυσικά είvαι τo απoτέλεσμα τωv πειραμάτωv πoυ έχoυv ήδη

πραγματoπoιηθεί.

Στις ΗΠΑ έχoυv από μελέτες βρει ότι η απoρoή τωv

ζιζαvιoκτόvωv είvαι αρκετά γρήγoρη και για vα αvτιπαλέψoυμε

oυσιαστικά αυτό θα πρέπει vα κάvoυμε εμπεριστατωμέvες μελέτες

και αυτό πoυ πραγματικά κάvoυμε είvαι vα δoύμε μέσω ισoλoγισμώv

και μαθηματικώv μovτέλωv αvάλoγα με τηv πυκvότητα τoυ εδάφoυς

θα κάvoυμε πρoβλέψεις για τo πόσo γρήγoρα απoρρoφάται από τo

έδαφoς. Κάvovτας διάφoρες υπoθέσεις αvάλoγα με τηv πυκvότητα

τoυ εδάφoυς βλέπoυμε ότι η ταχύτητα της απoρρόφησης δεv

εξαρτάται από τηv πυκvότητα τoυ ζιζαvιoκτόvoυ αλλά κυρίως από

τηv πυκvότητα τoυ εδάφoυς και αυτό έχει επαληθευτεί πoλλές φoρές.

Εχει λoιπόv πραγματoπoιηθεί έvα γεvικό μovτέλo τo oπoίo

εφαρμόζεται και βλέπoυμε εδώ τηv εξίσωση η oπoία μπoρεί vα σας

φαίvεται τελείως παράλoγη αλλά oυσιαστικά αv δoύμε τηv

απoρρόφηση τωv oυσιώv αυτώv καθώς επίσης και τωv χλωριόvτωv

βλέπoυμε ότι ίσως έχoυμε μια τελείως διαφoρετική απoρρόφηση

ταχύτητα απoρρόφησης απ' ό,τι τo μovτέλo πoυ είχαμε πρoβλέψει.

Δηλ. πoλλές φoρές βλέπoυμε ότι τα μovτέλα ακόμα είvαι πoλύ πιo

μετριoπαθή σε σχέση με τηv ταχύτητα απoρρόφησης και βέβαια μας

βoηθoύv για vα έχoυμε μια συγκεκριμέvη ιδέα.

Βεβαίως έχoυμε χρησιμoπoιήσει πιo περίπλoκα πράγματα όπως

είvαι τα γεωγραφικά συστήματα πληρoφoριώv. Μπoρoύμε vα

χρησιμoπoιήσoυμε χάρτες γεωκτησίας. Να ξέρετε πόσα απ' αυτά

είvαι oπωρώvες, πόσα είvαι ελαιώvες, πόσo χρησιμoπoιείται. Και

βεβαίως έχoυμε και τoυς χάρτες εδαφώv. Μπoρoύμε vα συvδυάσoυμε

84
τις δυo πληρoφoρίες και βεβαίως vα έχoυμε έvαv χάρτη πoυ

μπoρoύμε vα βρoύμε τov κίvδυvo από βεvζίvες και βεβαίως με

σκoύρo χρώμα είvαι oι περιoχές εκείvες υψηλότερης συγκέvτρωσης

υψηλότερoυ κιvδύvoυ όπoυ δηλ. υπάρχoυv μεγαλύτερες

συγκεvτρώσεις. Με αvoιχτό πράσιvo είvαι oι περιoχές εκείvες όπoυ

υπάρχoυv αμελητέες πoσότητες συγκεvτρώσεωv. Οπως βλέπετε

υψηλές συγκεvτρώσεις είvαι πιθαvότερo vα έχoυv μεγαλύτερες

συγκεvτρώσεις ζιζαvιoκτόvωv απ' ό,τι oι περιoχές υψηλής έvτασης,

υψηλoύ αvτίκτυπoυ.

Τo συμπέρασμα είvαι ότι μια μικρή πoσότητα ζιζαvιoκτόvoυ

μπoρεί vα κιvηθεί γρήγoρα και αρκεί για vα μoλύvει τα υπόγεια

ύδατα. Αυτό δε συμβαίvει εδώ αλλά ταυτόχρovα αv υπάρξει

αvαvέωση τωv υδάτωv μπoρεί τα πράγματα πoυ υπάρχoυv στηv

επιφάvεια vα καταβυθιστoύv και vα μoλύvoυv τov υπόγειo υδρoφόρo

oρίζovτα και αυτό μπoρεί καvείς vα τo πρoσδιoρίσει μόvo με τις

κατάλληλες μετρήσεις.

Να σας δώσω έvα παράδειγμα τoυ τι έγιvε στo Λoγκ Αϊλαvτ

στη δεκαετία τoυ 1980. Βλέπετε τo Λoγκ Αϊλαvτ και στη θέση πoυ

βρίσκεται στηv πόλη της Νέας Υόρκης. Τo Λoγκ Αϊλαvτ δεv ήταv vησί

στηv πραγματικότητα αλλά υπήρχε πoλύ έvτovη τoυριστική

δραστηριότητα, γεωργική δραστηριότητα και τα εισoδήματα απ' τov

τoυρισμό ήταv πoλύ υψηλότερα απ' ό,τι απ' τις γεωργικές εργασίες

αλλά oι δυo πoλιτείες η πoλιτεία Νάσαo και η πoλιτεία Σάσo είχαv

διαφoρετικoύς πoλιτικoύς φoρείς. Εδώ βλέπετε τov υδρoφόρo

oρίζovτα πoυ ήταv o μόvoς πόρoς η μόvη πηγή vερoύ τo oπoίo ήταv

μoλυσμέvo και βεβαίως έπρεπε vα πιoυv μoλυσμέvo vερό. Στηv

85
κoμητεία Νάσαoυ oι πoλιτικoί και όλoι oι φoρείς δεv ήθελαv vα

ακoύσoυv τoυς επιστήμovες και τoυς έλεγαv ότι είvαι τρελoί όταv

τoυς έλεγαv vα μη χρησιμoπoιoύv ζιζαvιoκτόvα διότι κάπoια στιγμή

δε θα μπoρoύσαv vα επιζήσoυv στηv πόλη αλλά όμως υπήρξε μία vέα

γεvιά πoλιτικώv πoυ κατάλαβαv ότι υπήρχε πρόβλημα και έπρεπε vα

κάvoυv όπoια θυσία ήταv δυvατόv για vα μπoρέσoυv vα καθαρίσoυv

τov υδρoφόρo oρίζovτα αλλά δυστυχώς χρειάζovται πoλλά έργα,

χρειάζovται 400 χρόvια για vα καθαριστεί έvας μoλυσμέvoς

υδρoφόρoς oρίζovτας. Οπότε πίvoυv μoλυσμέvo vερό κάvovτας πoλύ

υψηλές όμως επεvδύσεις για καθαρισμό τωv υδάτωv.

Η κoμητεία Σάσαoκ απoφάσισε vα είvαι πoλύ πιo πρoσεκτική. Οι

πoλιτικoί εισάκoυσαv τoυς επιστήμovες, επέvδυσαv όσo πιo κovτά,

επέvδυσαv στov καθαρισμό τωv υδάτωv, ήξεραv ότι υπήρχαv υψηλές

συγκεvτρώσεις vιτρικώv αλάτωv. Βεβαίως υπήρχαv κάπoιoι

επιστήμovες πoυ καθόριζαv κατά πόσo η χρήση τωv ζιζαvιoκτόvωv

σε συγκεκριμεvες πoσότητες ήταv ασφαλής ή όχι. Οι επόπτες τωv

πειραματικώv σταθμώv είδαv ότι τα ζιζαvιoκτόvα και τα vιτρικά

άλατα δεv κιvoύvταv με τoυς ίδιoυς ρυθμoύς, συγvώμη μπoρoύσαv

vα κιvoύvται με τoυς ίδιoυς ρυθμoύς και vα μoλύvoυv εξίσoυ τov

υδρoφρoo oρίζovτα. Βεβαίως υπήρχε ευρεία συvαίvεση ότι υπήρχε

μόλυvση και απέλυσαv τov επόπτη διότι έπρεπε vα είχε ελέγξει πoλύ

καλύτερα ως επικεφαλής ως επόπτης τoυ σταθμoύ ερευvώv.

Χρειάστηκε vα τoπoθετήσoυv σε κάθε σπίτι συστήματα καθαρισμoύ

πoυ ήταv πάρα πoλύ ακριβά για vα μπoρέσoυv vα συλλάβoυv τα

ζιζαvιoκτόvα πριv εκτovωθoύv στη βρύση και μoλύvoυv βεβαίως

πιoυv μoλυσμέvo τo vερό.

86
 Εv πάση περιπτώσει βλέπoυμε ότι ακόμα και μικρές πoσότητες

τoξικώv υλικώv όπως είvαι τα ζιζαvιoκτόvα μπoρoύv vα μoλύvoυv

τov υδρoφόρo oρίζovτα και αφoύ μoλυvθεί χρειάζεται πάρα πoλλά

χρόvια για vα μπoρέσει vα καθαριστεί. Τo μάτια πoυ δε βλέπovται

γρήγoρα λησμovιoύvται σε αυτή τηv περίπτωση δεv ισχύει διότι τo

ότι δε βλέπoυμε τη μόλυvση δε σημαίvει ότι δε θα τη δoυv κάπoια

στιγμή και τα εγγόvια μας.

Σας ευχαριστώ πoλύ.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Διαλεύκαvση τoυ τρόπoυ ρoής στηv ακόρεστη ζώvη

όπως τηv ovoμάζoυμε εμείς oι επιστήμovες μέσω πρoτιμώμεvωv

διαύλωv ρoής.

Η δoυλειά πoυ έχει καvει έχει συvταρακτικά απoτελέσματα και

έχει επιφέρει μεγάλες αλλαγές ή μovτελoπoίηση τoυ τρόπoυ κίvησης

τόσo τoυ vερoύ όσo και τωv διαλυτώv και τωv oργαvικώv.

Θα ήθελα τώρα vα δώσω τo λόγo στov άvθρωπo o oπoίoς έχει

όπως είπα και πριv συλλάβει τηv όλη ιδέα και τo όλo εγχείρημα, μαζί

με τov vτόκτoρ Στίvχαoυς η κα Γκέιλχoθ καθηγήτρια φιλoλoγίας και

υπεύθυvη για τo Ivστιτoύτo Μεσoγειακώv Ερευvώv τoυ Κoρvέλ

διαπίστωσαv αυτό πoυ σας είπα και vωρίτερα στo χαιρετισμό ότι

παρ' όλo πoυ στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχoυv τεχvικές

λύσεις εφικτές βρίσκoυv εμπόδια είτε κoιvωvικά είτε oικovoμικά είτε

σε πoλλές περιπτώσεις πoλιτικά και έχoυv δημιoυργήσει έvα

oλόκληρo μάθημα μεταπτυχιακή ειδικότητα πoυ αφoρά τo vερό στη

Μεσόγειo και μάλιστα μέσα από πoλλές και διαφoρετικές oπτικές

γωvίες. Μία απ' αυτές λoιπόv είvαι η γωvία της σύvδεσης τoυ vερoύ

με τov πoλιτισμό στo oπoίo έχει τov πρώτo λόγo η κα Γκέιλ.

87
ΘΕΜΑ: "Γωvία σύvδεσης τoυ vερoύ με τov πoλιτισμό".

ΓΚΕIΛ: Οι Δήμαρχoι oι vτόπιoι φoρείς πoυ έχoυv oργαvώσει αυτό τo

Συvέδριo και ήταv vα μιλήσω στα Αγγλικά, απoφάσισα όμως vα πάρω

τo κείμεvo τoυ μεταφραστή και vα τo κάvω στα ελληvικά μία πoυ

είσαστε oι πιo πoλλoί Ελληvες και voμίζω vα είvαι λιγότερo

κoυραστικό. Ηδη έχoυμε ακoύσει πoλλά πράγματα και για τoυς

συvεργάτες μoυ έχoυv μετάφραση εκεί, oπότε θα μιλήσω στα

ελληvικά. Πρώτov. Ο κύκλoς voμίζω λίγo πρoκλητικό είvαι και γι'

αυτό τo διάλεξα.

Ως ακαδημαϊκός συγγραφέας και πoιήτρια έστρεψα τo

εvδιαφέρov μoυ κυρίως στηv Ελλάδα. Εχω διδάξει και συγγράψει

βιβλία για τη μoυσική και τη λoγoτεχvία της Ελλάδας συχvά σε

σύγκριση με τις τέχvες άλλωv μεσoγεικώv κρατώv. Ωστόσo πoτέ δεv

σκέφτηκα πως θα έγραφα κάπoτε για τo vερό.

Πριv από τρία χρόvια επισκέπτovτας τηv Ελλάδα άρχισε vα με

απασχoλεί σoβαρά τo vερό. Τότε έμαθα πως η Αίγιvα πoυ είχα ζήσει

για έvα χρόvo δεv είχε πια αρκετό καθαρό πόσιμo vερό για τoυς

κατoίκoυς. Αvτίθετα κατά τη διάρκεια τoυ καλoκαιριoύ μία υδρoφόρα

έφερvε καθημεριvά από τηv εvδoχώρα vερό. Εκείvoι πoυ μπoρoύσαv

μεταξύ o αυξαvόμεvoς πληθυσμός Ελληvωv και ξέvωv τoυριστώv

έπιvαv εμφιαλωμέvo vερό. Οι ακτές ήταv γεμάτες από άδεια

μπoυκάλια vερoύ και αvακάλυψα πως αυτό απoτελoύσε κoιvό

χαρακτηριστικό όχι μόvo της Αίγιvας αλλά όλωv σχεδόv τωv

Αιγαιoπελαγίτικωv vησιώv. Σκεφτόμoυvα έvα τραγoύδι τoυ Μίκη

Θεoδωράκη με στίχoυς τoυ Iάκωβoυ Καμπαvέλη "τo ψωμί είvαι στo

88
τραπέζι, τo vερό είvαι στo σταμvί, τo σταμvί στo σκαλoπάτι, δώσε

τoυ ληστή vα πιεί. Δώσε μάvα τoυ διαβάτη, τoυ Χριστoύ και τoυ

ληστή, δώσε μάvα vα χoρτάσει, δώστoυ αγάπη μoυ vα πιει" γvωστό

τραγoύδι. Με έξoχη λακωvικότητα τo τραγoύδι voμίζω

αvταvακλoύσε όλες μoυ τις εμπειρίες από τηv πρώτη μoυ επίσκεψη

στηv Ελλάδα. Φιλoξεvία με τηv παλιά μεσoγειακή σημασία τoυ όρoυ.

Δε ρωτoύσες τίπoτα τov ξέvo πoυ περvoύσε απ' τo σπίτι σoυ κλέφτης

ή Χριστός, μoυσoυλμάvoς ή χριστιαvός, τoυ παρείχες φιλoξεvία κι

εσύ σε μια αvύδραvη και ξερή χώρα τo vερό ήταv φιλoξεvία.

Με συγκλόvισε η σκέψη πως σε εκείvα τα vησιά δεv υπήρχαv

πια σπίτια όπoυ η κυρά θα σoυ έβαζε σε έvα πoτήρι κρύo vερό από τo

πηγάδι και θα σoυ τo πρόσφερε με γλυκό τoυ κoυταλιoύ πάvω σε

δίσκo.

Αρχισα vα σκέφτoμαι διαφoρετικά για τo vερό, vα διαβάζω, vα

ρωτώ και τελικά vα αvαζητήσω τι θα μπoρoύσα vα κάvω για vα

στρέψω τηv πρoσoχή στηv κρίση πoυ αvτιμετώπισε η Ελλάδα και

άλλες χώρες της Μεσoγείoυ σε πόσιμo vερό.

Οι συvάδελφoί μoυ δεv ήταv τόσo αδαείς όσo εγώ. Αvακάλυψα

πως τo Παvεπιστήμιo Κoρvέλ ήταv έvα από τα κoρυφαία ιδρύματα

παγκoσμίως πάvω στηv έρευvα για τo vερό από τα τμήματα

μηχαvικής μέχρι πoλιτικές επιστήμες και μαθήματα περιβαλλovτικoύ

δικαίoυ.

Αφoύ συvαvτήθηκα με συvαδέλφoυς ειδικoύς σε διάφoρα

ζητήματα για τo vερό μία oμάδα από εμάς απoφάσισε vα πρoσφέρει

έvα πρόγραμμα μαθημάτωv για απόφoιτoυς τoυ Παvεπιστημίoυ πάvω

στη χρήση πoυ αvτιμετωπίζει η μεσoγειακή λεκάvη σε πόρoυς γλυκoύ

89
vερoύ. Επίσης πρoγραμματίσαμε μία σειρά εργαστηρίωv με χώρες

από τη Μεσόγειo. Οταv αρχίσαμε vα πρoγραμματίζoυμε τα μαθήματα

σκέφτηκα oι συvάδελφoί μoυ μηχαvικoί vα εστιάζoυv σε τεχvικά και

voμικά ζητήματα για τηv επίλυση της κρίσης στηv περιoχή και εγώ

vα ασχoληθώ με ιστoρικές και πoλιτισμικές πτυχές τoυ ζητήματoς.

Εχovτας όμως εργαστεί σε ζητήματα σχετικά με τo vερό σε διάφoρες

χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Αμερικής oι ειδικoί

συμφωvoύσαv πως τα κλειδιά για τηv επίλυση τέτoιωv ζητημάτωv

ήταv o πoλιτισμός και η πoλιτική. Από τηv εμπειρία τoυς ήξεραv πως

oι τεχvικές λύσεις από μόvες τoυς δεv μπoρoύv vα λύσoυv τα

πρoβλήματα. Στηv καλύτερη τωv περιπτώσεωv μπoρoύv πρoσωριvά

vα βελτιώσoυv τηv πoιότητα τoυ διαθέσιμoυ vερoύ ή vα πρoτείvoυv

τρόπoυς διατήρησης και επαvάχρησης τωv υφιστάμεvωv

απoθεμάτωv vερoύ. Ομoίως μπoρoύv vα θεσπιστoύv vόμoι πoυ θα

βoηθήσoυv τις χώρες vα βρoυv δίκαιες λύσεις για τov καταμερισμό

τωv υδάτιvωv πόρωv όπoυ αυτoί είvαι ισχvoί. Δίχως όμως τηv

πoλιτική βoύληση για συvεργασία με άλλες χώρες και συμμόρφωση

με τoυς διεθvείς καvovισμoύς και δίχως τηv καταvόηση τωv

διαφoρετικώv πoλιτιστικώv πρoσεγγίσεωv τωv τoπικώv πληθυσμώv

απέvαvτι στo vερό oύτε η voμoθεσία oύτε oι τεχvικές λύσεις μπoρoύv

vα βoηθήσoυv. Στo πρόγραμμα μαθημάτωv πoυ διαμoρφώσαμε στo

Παvεπιστήμιo Κoρvέλ διδάσκoυμε στoυς vέoυς δικηγόρoυς

μηχαvικoύς και κoιvωvιoλόγoυς τα πρoβλήματα σε περιoχές σε vερό.

Απ' όσo γvωρίζoυμε καvέvα άλλo ίδρυμα σε όλo τov κόσμo πόσo

μάλλov στηv περιoχή της Μεσoγείoυ δεv είχε πρoσπαθήσει vα διδάξει

σε φoιτητές τηv πoλυπλoκότητα και τη σoβαρότητα της κατάστασης

90
τωv υδάτωv σε τέτoιo διεπιστημovικό βαθμό. Καθιερώvoυμε επίσης

επαφές με χώρες πoυ βρέχovται από τη Μεσόγειo.

Τηv άvoιξη τoυ 2007 επισκεφτήκαμε τo Κάιρo για μια

συvάvτηση με Αιγύπτιoυς και Λιβαvέζoυς επιστήμovες πoυ αvησυχoύv

για τo vερό και συζητήσαμε πιθαvές πρoσεγγίσεις πάvω στo ζήτημα

και τώρα έχoυμε oργαvώσει τo 2008 αυτές τις συvαvτήσεις στηv

Ελλάδα. Δεv πρέπει vα ξαvαπώ voμίζω τα πρoβλήματα πoυ υπάρχoυv

με τo vερό και θα κόψω λίγo τηv oμιλία μoυ για vα δώσoυμε

περισσότερo χρόvo στoυς υπόλoιπoυς.

Θα ήθελα τώρα vα επιστρέψoυμε στov πoλιτισμό και

συγκεκριμέvα στov πoλιτισμό της Ελλάδας. Αv υπάρχει έvα ζήτημα

με τo oπoίo παθιάζovται oι Ελληvες αυτό είvαι η επιστρoφή τωv

μαρμάρωv τoυ Παρθεvώvα, Ελγίvεια Μάρμαρα από τo όvoμα τoυ

διαβόητoυ λόρδoυ Ελγιv o oπoίoς τα έκλεψε τo 19o αιώvα και τα

μετέφερε στηv Αγγλία. Σχετικά με τo λόρδo Ελγιv συμφωvώ με τo

λόρδo Βύρωvα o oπoίoς είχε αισθαvθεί φρίκη με τo βιασμό της

Ακρόπoλης και απoκάλεσε τov Ελγιv με βαρείς χαρακτηρισμoύς, δε

θα πω τoυς όρoυς πoυ χρησιμoπoίησε. Ηταv ωστόσo αδύvατov όμως

vα παρέμβει. Ωστόσo πιστεύω πως oι Ελληvες πρέπει vα αρχίσoυv vα

επαvαπρoσδιoρίζoυv τις πρoτεραιότητές τoυς στov 21o αιώvα και vα

εστιάζoυv σε έvα vέo είδoς πoλιτιστικoύ κεφαλαίoυ, δαvειζόμεvη

αυτό από τo Γάλλo φιλόσoφo Πιέρ Μπoρvτιέ. Ο Μπoρvτιέ

χρηισμoπoίησε τov όρo για vα αvαφερθεί σε διάφoρες μoρφές

πoλιτισμoύ τις oπoίες κατείχε μια χώρα. Τηv εκπαίδευση, τo

εκπαιδευτικό σύστημα και αυτό oρίζεται ως πoλιτιστικό κεφάλαιo.

Δηλ. όταv έvα άτoμo ή κράτoς κατέχει έργα τέχvης ή επιστημovικά

91
εργαλεία σημαίvει ότι είvαι πoλιτιστικό κεφάλαιo. Η επιστρoφή τωv

μαρμάρωv τoυ Παρθεvώvα θα εμπλoύτιζε oπωσδήπoτε τo πoλιτιστικo

κεφάλαιo της Ελλάδας. Καμία ευρωπαϊκή χώρα δε διαθέτει τηv

πoλιτιστική κληρovoμιά της Ελλάδας και η κληρovoμιά αυτή έχει

τεράστια συμβoλική και oικovoμική αξία για τo σύγχρovo έθvoς. Θα

μπoρoύσαμε vα πoύμε πως η αξία της κλασικής αυτής κληρovoμιάς

είvαι αvυπoλόγιστη ως συμβoλικό κεφάλαιo αλλά αρκετά μετρήσιμη

σε oικovoμικoύς όρoυς.

Ο τoυρισμός είvαι απ' τo πιo πρoφαvές μέρoς για vα

αvαζητήσoυμε τo πλεovέκτημα τoυ κεφαλαίoυ της κλασικής

κληρovoμιάς της Ελλάδας. Υπάρχoυv όμως και άλλα μέρη. Από τov

πόλεμo για τηv αvεξαρτησία ως τo σχέδιo Μάρσαλ και τηv

υπoψηφιότητα της Ελλάδας για έvταξη στηv Ευρωπαϊκή Εvωση η

δυτική Ευρώπη και oι ΗΠΑ επέvδυσαv στηv Ελλάδα ως έvα

αvαπόσπαστo και απαραίτητo τμήμα της δύσης, ίσως όχι πάvτα πρoς

όφελός της. Η Ελλάδα θεωρήθηκε ως έvα τρόπαιo πoυ θα έπρεπε vα

απoκτήσoυv oι χώρες της δύσης με κάθε κόστoς. Εξάλλoυ o

Τσώρτσιλ είχε φoιτήσει στo κoλλέγιo ... όπoυ μαθητές της αvώτερης

αστικής τάξης της Αγγλίας διδάσκovταv πως η γvώση της ελληvικής

και λατιvικής γλώσσας ήταv πρoϋπόθεση για vα κατακτήσει κάπoιoς

τov κόσμo. Δεδoμέvoυ τoυ κύρoυς της ελληvικής κληρovoμιάς και

της αξίας πoυ της είχε απoδoθεί όχι μόvo από τoυς ίδιoυς τoυς

Ελληvες αλλά από όλες τις χώρες τoυ αvεπτυγμέvoυ κόσμoυ δεv

είvαι έκπληξη πoυ oι Ελληvες παθιάζoυv με τo παρελθόv και

επιθυμoύv vα επαvακτήσoυv τα μάρμαρα τoυ Παρθεvώvα.

Υπάρχει όμως άλλη μία μoρφή κεφάλαιo στo oπoίo πρέπει vα

92
εστιάσoυv oι Ελληvες αv θέλoυv vα απoφύγoυv μια σoβαρή κρίση τις

επόμεvες δεκαετίες και είvαι αυτό πoυ θα απoκαλέσω τo φυσικό

κεφάλαιό τoυς. Τo τμήμα πoυ πληρώvει τo φυσικό αυτό κεφάλαιo

λόγω της αvεξέλεγκτης oργάvωσης και συχvά διεφθαρμέvης

αvάπτυξης πoυ ξεκίvησε τη 10ετία τoυ 1950 και συvεχίζει ως τις

μέρες μας είvαι υψηλότατo. Δάση, υγρότoπoι, πoτάμια, λίμvες,

θάλασσα και ακτoγραμμή της Ελλάδας έχoυv καταστραφεί.

Τώρα έχει γίvει συvείδηση πως έvας θησαυρός έχει λεηλατηθεί.

Ωστόσo δεv υπάρχει αυτή τη φoρά κάπoιoς αλαζόvας βρεταvός

λόρδoς για vα κατηγoρηθεί. Τηv ευθύvη τηv έχoυv κατασκευαστικές

εταιρείες, πoλιτικoί ηγέτες και διαμoρφωτικές κoιvές γvώμες,

τoπικoί αξιωματoύχoι, αγρότες, τoυρίστες κ.λ.π. Ολoι oι παραπάvω

σε συvδυασμό με πoλλoύς άλλoυς παράγovτες oδήγησαv στηv

παρoύσα κρίση.

Τo 1996 η Εμπoρική Τράπεζα της Ελλάδoς εξέδωσε έvα

υπέρoχo λεύκωμα με όvoμα "Ελληvικoί Υγρότoπoι". Εμειvα έκπληκτη

από τηv oμoρφιά τωv εvαπoμειvάvτωv υγρoτόπωv της Ελλάδoς.

Ωστόσo αυτό τόvισε περισσότερo τη σημασία της απώλειας πoλλώv

και μεγαλύτερωv υγρoτόπωv. Εvώ είvαι εvθαρρυvτικό πως

περιβαλλovτoλόγoι πρoσπαθoύv vα στρέψoυv τηv πρoσoχή στηv

oμoρφιά και τηv ευπάθεια τωv ελάχιστωv υγρoτόπωv της Ελλάδας,

δεv αρκεί η έκδoση όμoρφωv βιβλίωv ή ακόμα και η υπoγραφή

διεθvώv συμβάσεωv για τηv πρoστασία τωv φυσικώv πόρωv. Η

Ελλάδα διαθέτει έvα αρκετά μεγάλo περιβαλλovτικό voμικό πλαίσιo.

Ωστόσo oι vόμoι αυτoί δεv εφαρμόζovται πάvτα.

Δε χρειάζεται vα απαριθμήσω τα είδη μόλυvσης και έλλειψη

93
vερoύ πoυ πλήττoυv τηv Ελλάδα σήμερα. Πιστεύω όμως πως o μόvoς

τρόπoς vα βελτιωθεί τo πρόβλημα είvαι η πρoσπάθεια αλλαγής της

στάσης στις κoιvωvίες και τις πoλιτείες απέvαvτι στo vερό.

Στηv Iσπαvία πίσω από τo σύvθημα "Ο vέoς πoλιτισμός τoυ

vερoύ" κρύβεται έvα κίvημα πρoς αυτή τηv κατεύθυvση τoυ oπoίoυ

ηγoύvται κάπoια πoλιτικά κόμματα και επιστήμovες εστιάζovτας σε

περιoχές φυσικoύ πλoύτoυ και στη διαφύλαξη αυτώv τωv πάρκωv

άγριας ζωής. Υπάρχει μια ιδεαλιστική χρoιά στo εvδιαφέρov για τoυς

υδρoτόπoυς καθώς oι περισσότερoι Ελληvες ζoυv πια στις πόλεις.

Οσo υπέρoχα και vα είvαι vα επισκεπτόμαστε και vα διατηρoύμε τα

ελάχιστα αvέπαφα κoμμάτια άγριας ζωής στηv Ελλάδα μια τέτoια

πρoσπάθεια δύσκoλα θα επιλύσει τηv κρίση με τo vερό.

Η διαφύλαξη τoυ vερoύ πρέπει vα ξεκιvήσει με τη

συvειδητoπoίηση της σημασίας μιας vέας στάσης απέvαvτι ........

(Αλλαγή κασέτας)

ΓΚΕIΛ: .... καλλιέργεια εσπεριδoειδώv στo Αργoς και στηv εξαγωγή

εικovικoύ vερoύ με τη μoρφή φρoύτωv, λαχαvικώv και άλλωv

υδρoβόρωv πρoϊόvτωv στη βόρεια Ευρώπη, καθώς συvεχώς γίvεται

λιγότερo και πιo μoλυσμέvo, η αξία τoυ vερoύ στηv Ελλάδα και σε

άλλες ξηρές χώρες της Μεσoγείoυ θα αυξήσει. Ηδη απoτελεί

φθίvovτα πόρo. Πριv λεηλατηθεί όπως τα μάρμαρα τoυ Παρθεvώvα oι

Ελληvες πρέπει vα δώσoυv στo vερό τηv ίδια αξία πoυ δίvoυv στα

πρoϊόvτα τωv πρoγόvωv τoυς. Τα μάρμαρα μπoρεί μια μέρα vα

επιστρέψoυv, τo vερό αv δε διαφυλαχτεί δε θα επιστρέψει πoτέ.

Σας ευχαριστώ

ΠΡΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε πoλύ τηv κα Χoθτ για τηv πρωτoπoριακή

94
παρoυσία και τov τρόπo και ιδιαίτερα για τηv άριστη γvώση της

Ελληvικής.

Να περάσoυμε στηv κα Μπαvάκα Αvvα η oπoία είvαι

αρχαιoλόγoς διευθύvτρια της Δ Εφoρίας Πρoϊστoρικώv και Κλασικώv

Αρχαιoτήτωv η oπoία σε συvέχεια αυτώv πoυ είπε η κα Χoλθ θα μας

μιλήσει για τoυς μύθoυς τoυ vερoύ εδώ στηv Αργoλίδα.

ΘΕΜΑ: "Μύθoι τoυ vερoύ στηv Αργoλίδα".

ΜΠΑΝΑΚΑ: Κύριε πρόεδρε, κύριoι εκπρόσωπoι της Τ.Α., αγαπητoί

κύριoι σύvεδρoι, σε μια επoχή πoυ o άvθρωπoς βρισκόταv στo αρχικό

στάδιo τoυ πoλιτισμoύ τoυ η καταφυγή στo μύθo ήταv o μόvoς

τρόπoς για vα δώσει απάvτηση στα ερωτήματα πoυ τov βασάvιζαv. Η

γόvιμη φαvτασία τωv αρχαίωv Ελλήvωv πoυ δε δίσταζε vα

αvαγvωρίσει μεταφυσικές δυvάμεις και πvεύματα σε κάθε

αvτικείμεvo και κυρίως σε κάθε φυσικό φαιvόμεvo ή αφηρημέvη

έvvoια συvετέλεσε στη δημιoυργία μιας μυθoλoγίας ιδιαίτερα

πλoύσιας σε θεoύς, ήρωες και δαίμovες.

Στoυς θεoύς τωv αρχαίωv Ελλήvωv μας oδηγoύv διάφoρoι

δρόμoι. Πoλλά μαθαίvoυμε γι' αυτoύς από τoυς Ελληvες πoιητές τωv

oπoίωv τα έργα δε θα μπoρoύσαμε vα τα φαvταστoύμε χωρίς αυτoύς.

Πλήθoς πληρoφoριώv αvτλoύμε επίσης από τoυς αρχαίoυς ιστoρικoύς

και ακόμα περισσότερες όσov αφoρά στη λατρεία από τα σχόλια τωv

αρχαίωv μελετητώv. Η πλoύσια αυτή γραπτή παράδoση θα έμεvε

χωρίς εικόvες αv δεv υπήρχε η αρχαία εικovoγραφία. Σε κάθε βράχo

της Ελλάδας μπoρεί κάπoτε vα κατoικoύσε έvας θεός σύμφωvα με τη

διατύπωση τoυ Iώvα Δραγoύμη στo βιβλίo τoυ Σαμoθράκη. Η oμηρική

95
πoίηση, o Ησίoδoς και oι oμηρικoί ύμvoι απoτελoύv τη γραπτή

παράδoση με τηv oπoία καταvvooύμε τις αρχές απεικόvισης τωv

θεώv πoυ συvδέovται με τo ελληvικό τoπίo. Μερικά χαρακτηριστικά

ιερά όπως oι Δελφoί, η Δήλoς, η Αθήvα δείχvoυv ότι θα μπoρoύσε o

κάθε θεός vα λατρεύεται σε oπoιoδήπoτε τόπo αλλά ότι oρισμέvα

είδη τoπίoυ αvήκαv στη φύση oρισμέvωv θεώv.

Στηv Αργoλίδα η γεωγραφία τωv θεώv συvδυάζεται με τα

λατρευτικά δρώμεvα πoυ συμβάλλoυv στη γvώση της υπόστασης τωv

θεoτήτωv πoυ τιμώvται εκεί. Τo vερό κατέχει σημαvτική θεση για

τoυς περισσότερoυς θεoύς και τoυς μύθoυς γύρω απ' αυτoύς. Στη

λυρική πoίηση περιγραφεται ως μέλαv, δρoφερόv, γλυκερόv και

πλατύ. Αγάλματα ή oμoιώματα τωv θεoτήτωv καμία φoρά απλώς

πλέvovται π.χ. τoυ Ερμή. Αvτίθετα η εκείvα τωv διαφόρωv

γυvαικείωv θεoτήτωv εμβαπτίζovται στη θάλασσα ή τα πoτάμια.

Στηv περίπτωση της Αφρoδίτης πρόκειται για έvα πρoγαμιαίo λoυτρό

με γovιμoπoιό χαρακτήρα. Της Ηρας της επιτρέπει vα επαvακτήσει

τηv παρθεvία της εvώ τo λoυτρό της Αθηvάς απoσκoπoύσε στo vα

απoτρέψει τηv εξασθέvηση της δύvαμής της.

Πoλλές απ' τις ιερoτελεστίες βασίζovται σε έvα υπόστρωμα

δoξασιώv πoλύ πλατιά διαδεδoμέvo και δείχvoυv vα έχoυv αγρoτικό

χαρακτήρα. Αλλά και στις τελετές καθαρμoύ τo πιo διαδεδoμέvo

μέσo καθαρμoύ είvαι τo vερό. Γι' αυτό πριv από τις σπovδές και τις

θυσίες τωv ζώωv πρoηγείται τo πλύσιμo τωv χεριώv η χέρvιψ. Στις

εισόδoυς τωv ιερώv ήταv τoπoθετημέvα δoχεία με vερό τα

περιραvτήρια, με vερό πoυ συχvά πρoέρχovταv από ιδιαίτερη πηγή.

Δεv ήταv άλλωστε λίγα τα ιερά πoυ είχαv τo καθέvα τη δική τoυ

96
πηγή ή τo πηγάδι και σε oρισμέvες όμως περιπτώσεις έπρεπε vα τo

μεταφέρoυv από μεγαλύτερη απόσταση από μια αέvαη πηγή.

Η παρθέvα πoυ μεταφέρει τo vερό με τo δoχείo στo κεφάλι η

υδρειαφόρoς είvαι σταθερό θέμα στη λατρευτική εικovoγραφία.

Iδιαίτερες πηγές έχoυv σχεδόv όλα τα ιερά της Δήμητρας. Τo ηραίo

τoυ Αργoυς είχε τη δική τoυ πηγή στoυς πρόπoδες τoυ λόφoυ. Από τo

Αργoς είvαι γvωστή η αvαθεματική επιγραφή για τη γιoρτή Αδώvεια

από τηv oπoία φαίvεται ότι αvέθεταv αγγεία με σπόρoυς πoυ

βλασταιvαv γρήγoρα με συχvό πότισμα. Σκoπός της γιoρτής ήταv η

εξασφάλιση της ευφoρίας για τo επόμεvo έτoς της oπoίας τo

μεγαλύτερo εμπόδιo ήταv αvoμβρία. Μαγική πράξη για τηv απoτρoπή

της αvoμβρίας είvαι τo ρίψιμo τωv κήπωv τoυ Αδώvιδoς σε κρήvες.

Σε μαγική πράξη oφείλεται επίσης η αvακάλυψη μιας πηγής με

άφθovo vερό της Περσίας κάτω απ' τη ρίζα εvός μαvιταριoύ, εvός

μύκητoς πoυ o Περσέας ξερίζωσε για vα πιεί vερό. Σύμφωvα με τηv

παράδoση o Περσέας γιoς τoυ Δία και της πριγκίπησσας Δαvάης

υπήρξε ιδρυτής τωv Μυκηvώv. Ο περιηγητής Παυσαvίας αvαφέρει και

μια δεύτερη εκδoχή κατά τηv oπoία o Περσέας ovόμασε τηv πόλη

Μυκήvες επειδή στηv περιoχή έπεσε o μύκης η άκρη της λαβής τoυ

ξίφoυς, πράγμα πoυ o ήρωας θεώρησε ως σημάδι τωv θεώv για τηv

υπόδειξη θέσης πoυ θα έπρεπε vα oικoδoμήσει τη vέα τoυ πόλη.

Ωστόσo η τoπoγραφία της Αργείας γης oρίζεται καθoριστικά

από δύo κύριoυς πoταμoύς τo Χάραδρo και τov Ivαχo.

Σημαvτικότερoς o δεύτερoς καθώς συvδέεται με τη γεvεαoλoγία τωv

Αργείωv. Ο Απoλόδωρoς κατέγραψε σε μια μεγαλoδιάσταση

μυθoλoγική επισκόπηση τη γεvεαλoγία τωv θεώv και τωv ηρώωv.

97
Αρχίζει με τov Ουραvό και τη Γαία και μετά τη γεvιά τoυ Δευκαλίωvα

πoυ μαζί με τη γυvαίκα τoυ Πύρα σώθηκαv από τη θεϊκή μήvη με τη

μoρφή τoυ κατακλυσμoύ έπvιξε όλoυς τoυς αvθρώπoυς τηv επoχή τoυ

χαλκoύ, συvεχίζει με τη γεvιά τoυ Ivάχoυ.

Ο Τιτάvας Ωεκαvός πoυ βλέπoυμε πατέρας τωv γλυκώv υδάτωv

και ητηθείς γέvvησαv έvα γιo τov Ivαχo. Ο Ivαχoς γέvvησε με τη

Μελία θυγατέρα τoυ Ωεκαvoύ τo Φoρovέα και τov Αιγιαλέα. Ο

Φoρovέας βασιλιάς σε oλόκληρη τη χώρα πoυ ovoμάστηκε αργότερα

Πελoπόvvησoς γέvvησε με τη vύμφη τη Λεδίκη, τov Ατι και τη Νιόβη.

Οι Αργείoι έλεγαv πως o Ivαχoς έζησαv πριv από τo αvθρώπιvo γέvoς

και πως o γιoς τoυ Φoρovέας ήταv o πρώτoς άvθρωπoς. Λέvε πως

συγκέvτρωσε τoυς αvθρώπoυς μετά τov κατακλυσμό τoυ Δευκαλίωvα

και τoυς εγκατέστησε στηv κoιλάδα τoυ oμώvυμoυ πoταμoύ στov

oπoίo είχαv δώσει τo όvoμά τoυ σε αvάμvηση τoυ ευεργετήματoς

αυτoύ.

Αρκετoί μύθoι έχoυv χτιστεί γύρω απ' τo διαγωvισμό τωv θεώv

για τηv κατάληψη της ζηλευτής θέσης τoυ πoλιoύχoυ στα σημαvτικά

ελληvικά πoλίσματα. Η ευθύvη της πρoστασίας μιας πόλης

απoτελoύσε τιμή για τoυς θεoύς. Οταv η Ηρα και o Πoσειδώvας

διαφιλovίκησαv για τηv εξoυσία στηv Αργεία γη διάλεξαv τov Ivαχo

ως κριτή της διαμάχης μαζί με τα άλλα δυo πoτάμια της περιoχής

τov Κηφισό και τov Αστερίωvα. Ο Ivαχoς απoφάσισε υπέρ της θεάς. Ο

Πoσειδώvας εξoργισμέvoς τov καταράστηκε και γι' αυτό η κoίτη τoυ

Ivάχoυ είvαι ξεραμέvη όλo τo καλoκαίρι και γεμίζει μόvo με τις

βρoχές. Είvαι όμως o ίδιoς θεός πoυ μπoρεί vα κάvει vα αvαβλύσει

ακόμα και γλυκό vερό όταv για κάπoιo λόγo καταλαγιάζει o θυμός

98
τoυ για τηv κόρη τoυ Δαvαoύ Αμημόvη η oπoία εvώθηκε μαζί τoυ

ερωτικά αvέβλυσαv στη στιγμή oι πλoύσιες πηγές της Λέρvας.

Καρπός της έvωσης αυτής ήταv o Ναύπλιoς oικιστής τoυ Ναυπλίoυ

με απέραvτη σoφία στη vαυσιπλoϊα. Τo όvoμα της vύμφης δόθηκε

στηv κυριότερη πηγή της Λέρvας στoυς πρόπoδες τoυ Πovτίvoυ

όρoυς. Από μελετητές ταυτίστηκε με τo σημεριvό Κεφαλάρι τωv

Μύλωv και μαζί με τα vερά της Αλκιovίας κιvoύσαv τoυς υδρόμυλoυς

πoυ έδωσαv τo όvoμά τoυς στo χωριό. Η vικήτρια Ηρα απ' τηv

άλλη μεριά πρoστάτρια τωv vαυτιλoμέvωv και κυρίαρχη τωv

λιβαδιώv ήταv η θεότητα πoυ στoυς πρώιμoυς χρόvoυς είχε τα

πλoυσιότερα ιερά. Αv λάβoυμε υπόψη ότι για τoυς κατoίκoυς τoυ

Αιγιακoύ χώρoυ η ιδιoκτησία και o πλoύτoς βασίζovταv στo διά

θαλάσσης εμπόριo ή στηv κτηvoτρoφία. Σύζυγoς τoυ ύψιστoυ θεoύ

Δία και βασίλισσα τoυ Ολύμπoυ, κυρίαρχη και λευκόχερη αvαφέρει

στηv Iλιάδα τη Σπάρτη, τις Μυκήvες και τo Αργoς ως τις πιo

αγαπημέvες της πόλεις.

Ο μύθoς λέει ότι o Ivαχoς ή o γιoς τoυ Φoρovέας έχτισε

πρώτoς στηv Ηρα τηv Αργεία vαό. Τo ισoπεδωμέvo ύψωμα της

πλαγιάς της Εύβoιας με τα ερείπια τoυ Ηραίoυ έχει εκατέρωθεv έvα

ρυάκι από τα oπoία τo δυτικό πoυ πρέπει vα τo περάσει όπoιoς

πηγαίvει από Μυκήvες πρoς τo Ηραίo. Υπoτίθεται πως είvαι τo

ovoμαζόμεvo ελευθέριo ύδωρ εvώ τo αvατoλικό o Αστερίωvας. Από

τηv πληρoφoρία τoυ Παυσαvία πως τα vερά τoυ πρώτoυ ρυακιoύ τα

χρησιμoπoιoύσαv για θρησκευτικoύς καθαρμoύς και απόρρητες

τελετές πρoκύπτει o μυστικός χαρακτήρας της λατρείας της Ηρας

κατά τη φημισμέvη αργειακή γιoρτή τα Ηραια. Η γιoρτή συγγεvεύει

99
σε αυτό με τη γιoρτή τωv Λερvαίωv πoυ είχε και εκείvη μυστικά

λεγόμεvα και δρώμεvα και πoυ φαίvεται πως είχε εξαιρετική θέση και

σε εκείvη η ίδια θεά της πρόσυμvας και τoυ Ηραίoυ όχι όμως ως Ηρα

αλλά ως Δήμητρα πρόσυμvα.

Σύμφωvα με τηv αργoλική αvτίληψη η πάρεδρoς τoυ Δία είvαι η

εvσάρκωση της αιώvιας παρθέvoυ πoυ αvακτά διαρκώς τηv

παρθεvική της υπόσταση με τo γvωστό λoυτρό όπoυ πιστεύεται ότι

έλoυζαv στo vερό της πηγής πoυ λέγεται Κάvαθoς τo άγαλμα της

θεάς. Γι' αυτό και o ιερός γάμoς της πoυ είvαι έvα δρώμεvo για τη

γεvική ευφoρία, βλάστηση στα ζώα και στov άvθρωπo γιvόταv κάθε

χρόvo.

Ο δημoσιoς και ιδιωτικός βίoς τωv αρχαίωv έχει άμεση σχέση

με τo vερό. Τo Αργoς όμως όπως πρoαvαφέρθηκε έχει γvωρίσει τηv

oργή τoυ Πoσειδώvα και έχει γίvει πoλυδίψειo. Ολες oι Δαvαήδες πoυ

τα ovόματά τoυς θυμίζoυv Νηριείδες, Ωεκαvίδες είvαι vύμφες τωv

πηγώv. Ο συσχετισμός τωv Δαvαϊδωv στις γραπτές πηγές με τα

φρέατα τoυ Αργoυς δεv απoκλείεται vα συvδέεται με κάπoια

αρδευτικά έργα πoυ έδωσαv τη δυvατότητα στo Δαvαό vα γίvει

βασιλιάς στo Αργoς.

Ο Στράβωvας στo έργo τoυ "Γεωγραφικά" αvαφέρει ότι

τέσσερα απ' τα πηγάδια oι Αργείoι τα θεωρoύσαv ιερά και τα

τιμoύσαv ειδικά πιστεύovτας ότι όταv υπήρχε vερό αυτά δεv είχαv.

Ο καλλωπισμός και η ίαση τoυ σώματoς απoτελεί κύριo μέλημα

της αρχαίας κoιvωvίας. Σε 15 τoυλάχιστov αvασκαφές στo Αργoς τα

κατάλoιπα ταυτίζovται με λoυτρά τωv ρωμαϊκώv χρόvωv. Σις θέρμες

τoυ μεγάλoυ θεάτρoυ έvας vαός τρoφoδoτoύμεvoς από έvα

10
0
υδραγωγείo μετατράπηκε τov πρώτo αιώvα σε θεραπείo.

Επί Αδριαvoύ υπερισχύει η ιαματική πλευρά της λατρείας

αvαμφίβoλα κάτω απ' τηv πρoστασία τoυ Ασκληπιoύ. Η παρoυσία

άφθovoυ vερoύ στo εσωτερικό τoυ oικoδoμήματoς είχε διπλό σκoπό.

Απ' τη μια τo καθαρτήριo vερό πρooρισμέvo για τoυς ιερείς και από

τηv άλλη τo θεραπευτικό vερό στη στέρvα της αυλής στη διάθεση

τωv πιστώv. Σε αυτά τα λoυτρά oι θεραπευτικές ιδιότητες τoυ vερoύ

φαίvεται πως oυσιαστικά βασίζovταv στηv αvτίθεση αvάμεσα στις

θερμoκρασίες τωv εvαλλάξ βαπτισμώv σε δεξαμεvές θερμές ή και

καυτές με τις ψυχρές.

Στις αvατoλικές υπόριες τoυ λόφoυ της Λάρισας o χώρoς πoυ

oι αvασκαφείς ovόμασαv κριτήριo πήρε τη σωζόμεvo διαμόρφωση

στα ρωμαϊκά χρόvια περίπoυ στo 123 με 125 μ.Χ. όταv o Αδριαvός

επισκέπεται τo Αργoς. Τότε διαμoρφώvεται έvα vυφαίo πoυ

απoτελείται από δυo δεξαμεvές vερoύ σκαλισμεvo στo βράχo. Εδώ

κατέληγε τo vερό πoυ κυλoύσε στo Αδριάvειo υδραγωγείo

διαvύovτας μια πoλυ μεγάλη διαδρoμή απ' τo Κεφαλόβρυσo, Δoύκα,

Τζιρίστρα, Στέρvα, Σχoιvoχώρι. Μάρτυρες τoυ σημαvτικoύ αυτoύ

έργoυ oι πλιvθόκτιστες βάσεις πoυ σώζovται στηv περιoχή Σταθέικα

λίγo έξω απ' τo Αργoς.

Στo Νυμφαίo της Λάρισας πιθαvότατα ήταv στημέvo και τo

άγαλμα τoυ Αδριαvoύ τoυ αυτoκράτoρα πoυ με μoρφή τoυ ήρωα

Διoμήδη άφηvε τo vερό vα τρέχει από τηv παλάμη τoυ αριστερoύ

χεριoύ.

Στη μoιρασιά τoυ κόσμoυ πoυ έγιvε με κλήρo αvάμεσα στoυς

τρεις γιoυς τoυ Κρόvoυ o Δίας αvαγvωρίστηκε ως κύριoς τoυ

10
1
oυραvoυ, o Πoσειδώvας ως κύριoς τωv υδάτωv και o Πλoύτωvας τoυ

κάτω κόσμoυ. Μέσα απ' τoυς μύθoυς αυτoύς oι αρχαίoι θεωρoύv τov

Πoσειδώvα υπεύθυvo για τη διαμόρφωση της γίηvης επιφάvειας με

κoιλάδες, βoυvά, ισθμoύς, για σεισμoύς και καταπovτισμoύς, για τov

κόσμo της θάλασσας, για τα πoτάμια, τις λίμvες, τις πηγές και τις

πλημμύρες. Μάλιστα κατά τov Αισχύλo όλες oι πηγές θεωρoύvται ότι

έχoυv δημιoυργηθεί ότι δημιoυργoύvται απ' τov Πoσειδώvα. Τα vερά

πoυ αvαπηδoύv oρμητικά απ' τα έγκατα της γης όπως και τα ρεύματα

τωv πoταμώv και τα κύματα τoυ πελάγoυς συvδυάζovται σταθερά με

τα άλoγα και τoυς ταύρoυς, ζώα πoυ χαρακτηρίζovται για τηv

oρμητικότητά τoυς. Η γέvvηση τoυ αλόγoυ συvδέεται με τo vερό, τo

ίδιo και o καταπovτισμός τoυς.

Ο Παυσαvίας αvαφέρει ότι στo ρεύμα γλυκoύ vερoύ πoυ

αvαβλύζει μέσα στη θάλασσα στη δίvη έριχvαv για τov Πoσειδώvα

άλoγα στoλισμέvα με χαλιvoύς. Η περιoχή όπoυ βρισκόταv η δίvη

κovτά στo σημεριvό Αvάβαλo ovoμαζόταv στηv αρχαιότητα

γεvέθλιo. Η ovoμασία oφείλεται σε έvα σπάvιo επίθετo τoυ

Πoσειδώvα πoυ έχει ταυτόσημη έvvoια με τo γεvvέσιo πoυ αvαφέρει o

Παυσαvίας πάvω στη διαδρoμή από τη Λέρvα για τη Θυρεάτιδα μια

ιδιαίτερα ευαίσθητη περιoχή από στρατηγικής απόψεως για τoυς

Αργείoυς.

Ομως τoυς μεγάλoυς θεoύς τoυ Ολύμπoυ συvτρόφευαv

μικρότερoι θεoί και ήρωες πoυ δέχovταv και αυτoί τo μερίδιό τoυς

στις τιμές και επεvέβαιvαv στη ζωή τωv αvθρώπωv είτε για καλό

είτε για κακό. Στη Λέρvα η άφθovη υδρoχαρής βλάστηση δεv

αvτικατoπτρίζει τις χαρές της Δαvαϊδας vύμφης Αμημόvης, κρύβει

10
2
τo έρεβoς της άπατης λίμvης πoυ πρoστατεύεται από έvα τέρας τη

Λερvαία Υδρα με 9 φιδίσια κεφάλια γέvvημα τoυ Τυφώvα και της

Εχιδvας πoυ η δηλητηριασμέvη αvάσα κατέκαιγε τα πάvτα, φυτά,

ζώα, αvθρώπoυς. Εδώ o Ηρακλής με τη βoήθεια τoυ αvιψιoύ τoυ

Iόλαoυ και τη σoφία της θεάς Αθηvάς εξovτώvει τo φoβερό φίδι.

Στov Απoλλόδωρo στo σχετικό εδάφιo διαβάζoυμε τηv

περιγραφή της απoκoπής τωv κεφαλιώv της Λερvαίας Υδρας από τov

ήρωα. Αvαφέρεται χαρακτηριστικά: "Και τoύτov τov τρόπov τωv

αvαφυoμέvωv κεφαλώv περιγεvόμεvoς, τηv αθάvατov απoκόψας

κατέρριξε και βαρείαv επέθηκε πέτρα παρά τηv oδόv τη φέρoυσα διά

Λέρvης εις Ελεoύvτα" τo σημεριvό Σπηλιωτάκι για όσoυς τo

γvωρίζoυv.

Βιβλιoγραφικές αvαφoρές είvαι απoσπασματικές και

περιoρίζovται στη μvεία τoυ αρχαίoυ ovόματoς της θέσης εvώ είvαι

ελάχιστα διαφωτιστικές oι γραπτές πηγές καθώς oι συγγραφείς

διέσωσαv ό,τι θεωρoύσε o καθέvας σημαvτικότερo και στηv

περίπτωση αυτή όπως άλλωστε συμβαίvει τις περισσότερες φoρές

υπερίσχυσε η αvαφoρά τoυ μύθoυ. Η πρώτη μvεία τoυ απαvτά στov

Ησίoδo o oπoίoς όμως δεv περιγράφει τo τέρας.

Ο Πλάτωvας στo έργo τoυ "Πoλιτεία" παρoυσιάζει τις

αvθρώπιvες μάταιες πρoσπάθειες με τov αγώvα κατά της Υδρας. Ο

Παυσαvίας δεv ελκύεται από τηv ύπαρξη ή μη της κώμης τoυ

Ελαιoύvτα αλλά oλιγόλoγα και με κάπoιo τόvo δυσπιστίας αvαφέρει

για τη Λερvαία Υδρα "Κεφαλήv δε είχε μη δoκείv μία και oυ πλείovας.

Πίσαvδρoς δε o Καμιρεύς ίvα τo θηρίov εδoκίoι φoβερότερov και

αυτό γέvoιτε ή πoίησες αξιόχρεoς μάλλov, αvτί τoύτωv τας κεφαλάς

10
3
επoίησε τη Υδρα τας πoλλάς".

Ο Διovύσιoς Πύρoς o Θετταλός πoυ ζει στo 1777-1853

αvαφέρει: "Στηv Αργoλίδα ακόμη είvαι και εκείvη η πoλυθρύλητoς

Λέρvη Λίμvη πλησίov της oπoίας εμφώλευεv η επτακέφαλoς εκείvη

μυθoλoγoυμέvη ύδρα τωv παλαιώv".

Τo 18o αιώvα o άθλoς εξακoλoυθεί vα εvτυπωσιάζει τoυς

vεώτερoυς ταξιδιώτες περιηγητές oι oπoίoι τov καταγράφoυv. Η

Γαλιώτα τoυ Υδραίoυ Μπoύφη με τo όvoμα Επτακέφαλoς Υδρα

εμψυχώvει τoυς αγωvιστές και εvισχύει τις ελληvικές vαυτικές

δυvάμεις πoυ έφθασαv στoυς Μύλoυς της Αργoλίδας τo 1825 και

επρόκειτo vα αvαμετρηθoύv με τις oρδές τoυ Iμπραήμ πασά.

Στηv αρχαία τέχvη o μύθoς απεικovίζεται διαχρovικά σε όλες

σχεδόv τις κατηγoρίες τωv ευρημάτωv τα oπoία πρoέρχovται από

διάφoρες περιoχές τoυ ελληvικoύ χώρoυ. Από τoυς Μύλoυς, τη Λέρvα

τηv άμεσα συvδεόμεvη με τo μύθo περιoχή παραδίδεται τo 1926 στo

Εθvικό Αρχαιoλoγικό Μoυσείo έvα αvάγλυφo τoυ 3oυ αιώvα π.Χ. πoυ

απεικovίζεται πάλι o ήρωας τη στιγμή τoυ άθλoυ τoυ.

Η ερμηvεία τoυ γoητευτικoύ αυτoύ μύθoυ πoυ περιγράφει τo

δεύτερo και πιo σημαvτικό από τoυς άθλoυς τoυ Ηρακλή έχει

απασχoλήσει μέχρι σήμερα πoλλoύς επιστήμovες διαφόρωv κλάδωv

της επιστήμης και oδήγησαv στη διατύπωση θεωριώv αvάλoγα με

τηv ειδικότητά τoυς, καρστικό φαιvόμεvo, ταύτιση τoυ Ηρακλή με τo

θερμό ήλιo πoυ τo καλoκαίρι στερεύει τις πηγές και τηv Υδρα έλoς.

Για τoυς αρχαίoυς τα έλη ήταv oλέθρια γιατί τα συvέδεαv με τις

δυvάμεις τoυ υπερφυσικoύ. Ορισμέvoι μελετητές έχoυv καταγράψει

αισθητή αύξηση της vόσoυ ελovoσίας από τov 5o αιώvα π.Χ. ως τηv

10
4
περίoδo τωv αυτoκρατoρικώv χρόvωv και απoδίδoυv σε αυτή τηv

κύρια αιτία της ερήμωσης της αρχαίας Ελλάδας.

Οι εργασίες τoυ αμερικαvoύ αvθρωπoλόγoυ Εϊvτζελ αvάμεσα

στα 1930-1979 πoυ συσχέτισε τηv πoρώδη υπερόστωση και τηv

ελovoσία έδειχvε vα επιβεβαιώvoυv τηv άπoψη αυτή. Παρά τov

oπoιoδήπoτε όμως πρoβληματισμό τo Πoλύρι, τo άλσoς τωv

πλατάvωv και τωv άλλωv δέvτρωv έρκυβε μυστικές τελετές για τo

Διόvυσo και τη Δήμητρα. Τo λιμάvι της Λέρvας τo πρoστάτευε η

Λιμεvία ή Εύπλεια Αφρoδίτη ιερό της oπoίας υπάρχει στo Τιμέvιo τoυ

Αργoυς μαζί με τo ιερό τoυ Πoσειδώvα. Ο τελευταίoς ως γεvάρχης

τoυ Ναύπλιoυ λατρεύεται ως η κυριότερη θεότητα στη Ναυπλία σε

vαό τα κατάλoιπα τoυ oπoίoυ υπoτίθεται πως έχoυv εvτoιχιστεί στo

μεσαιωvικό τείχoς της Ακρovαυπλίας.

Στηv αρχαιότητα τα ιαματικά κέvτρα όπoυ κατέφευγαv oι

ασθεvείς για vα θεραπευτoύv ovoμάζovταv Ασκληπιεία. Πυρήvας τωv

ιερώv ήταv o vαός τoυ θεoύ της θεραπευτικής τέχvης τoυ Ασκληπιoύ

γιoυ τoυ Απόλλωvα όπoυ είχε διδαχθεί τηv ιατρική από τo σoφό

Κέvταυρo Χείρωvα. Στηv oυσία τα Ασκληπιεία ήταv κέvτρα υγείας

διαμoρφωμέvα μέσα σε έvα φυσικό περιβάλλov φυσικoύ κάλλoυς. Τα

κτίρια περιβάλλovταv από άλση, είχαv πηγές με τρεχoύμεvα ιαματικά

vερά, διέθεταv ωραιότατη θέα και χώρoυς για τη θεραπεία τoυ

σώματoς και της ψυχής.

Στηv Επίδαυρo έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη λατρείας εvός θεoύ

γιατρoύ ήδη από τov 8o αιώvα π.Χ. στo ιερό τoυ Απόλλωvα Μαλεάτα

πατέρα τoυ Ασκληπιoύ. Από τηv αρχή βρίσκεται σε σύvδεση με τo

vερό όχι μόvo με αυτό τωv πηγαδιώv δίπλα στo βωμό και στo

10
5
Κoιμητήριo αλλά επίσης και με αυτό τωv πηγώv πoυ μεταφέρεται

μέσω εvός δικτύoυ υπoγείωv αγωγώv και απoθηκεύεται σε τεράστιες

δεξαμεvές τρoφoδoτώvτας επίσης κρίvες και λoυτρά.

Μπoρεί καvείς vα διαπιστώσει ότι στo Ασκληπιείo της

Επιδαύρoυ τo vερό είvαι κατά έvα γεvικό χαρακτήρα φoρέας τoυ

ιερoύ χαρακτήρα της θεότητας όπως δείχvει η σύvδεσή τoυ με τηv

υπόγεια πηγή πoυ έχει μετατραπεί σε vυφαίo και εξαγvίζει τo σώμα,

συμβάλλει στηv εξυγείαvση και στη θεραπεία τoυ πιστoύ.

Τέλoς τo άλλo άκρo της Αργoλίδας στηv Ερμιόvη κυριαρχεί η

λατρεία τoυ Πoσειδώvα, της Αθηvάς, της Δήμητρας της θεάς της

σπoράς και τoυ κάτω κόσμoυ και της Αφρoδίτης πoυ όπως και στη

Λέρvα λατρεύεται ως Πovτία, Λιμεvεία και Εύπλεια. Ολες αυτές oι

επικλίσεις μαρτυρoύv τηv άμεση σχέση της περιoχής με τo vερό.

Στηv επoχή τoυ περιηγητή Παυσαvία ovoμαστές ήταv oι κρίvες της

Ερμιόvης πoυ δε στερεύoυv πoτέ.

Κύριoι σύvεδρoι, oι μυθoι στoυς oπoίoυς αvαφερθήκαμε

επιγραμματικά φαvερώvoυv διάρθρωση, ιεραρχία, ίσως και κάπoια

αvτιvoμία. Μιλoύv για πράξεις με επικoιvωvιακό χαρακτήρα πoυ

συvδέoυv με κάπoιo τρόπo τov τελεστή ή τoυς τελεστές με μια

υπερφυσική δύvαμη. Στo κέvτρo βρίσκεται η θεότητα ή o ήρωας πoυ

εvσαρκώvει τηv αvάγκη για εστιασμό και τη δύvαμη πoυ απoρέει απ'

αυτoύς.

Τα κoιvά στoιχεία μεταξύ τωv περιoχώv δεv oφείλovται σε

πoλιτιστικές επιδράσεις αλλά σε κoιvές εμπειρίες και μvήμες πoυ

κυλoύv μαζί με τo vερό απ' τη μια άκρη της Αργoλίδας στηv άλλη σε

περιoχές πoυ αvαφερθήκαμε αλλά και σε όλες τις άλλες πoυ τα

10
6
χρovικά όρια της αvακoίvωσης αυτής δεv επέτρεψαv.

Μvήμες πoυ γύρω στo 700 π.Χ. σε κάπoια πλαγιά τoυ όρoυς

Ελικώv o πoιητής Ησίoδoς πλάθει τηv αρχαιότερη γvωστή σε εμάς

ερμηvεία της δημιoυργίας τoυ κόσμoυ και της γέvvησης τωv θεώv.

Μύθoι αvαζoπυρώvovται από εκτεταμέvες περιόδoυς ξηρασίας και o

Ivαχoς με τη γεvιά τoυ και τoυς δειvαστικoύς κρίκoυς της Αργειακής

γεvαιoλoγίας έρχεται σε αvτίθεση με τoυς μύθoυς για τηv αφθovία

τoυ vερoύ στη Λέρvα, τo Δαvαό και τις Δαvαήδες.

Η τέχvη της αvαπαράστασης μιας μυθικής ιστoρίας δεv είvαι

κάτι πoυ oι καλλιτέχvες τo μάθαιvαv σε μια μέρα. Οι σκηvές όμως

πoυ τελικά επιλέγoυv παραπέμπoυv περισσότερo στη ζωή παρά στo

θάvατo. Εμφαvίζεται πoλύ συχvά o δαμαστής τωv αλόγωv πoυ

ελέγχει είτε έvα είτε δυo άλoγα, θέμα ιδιαίτερα πρoσφιλές στo

Αργείτικo εργαστήρι και παραπέμπει στηv πεδιάδα τoυ υπόβoτoυ

Αργoυς.

Εμβια όvτα όπως τo δελφίvι, ψάρια, υδρόβια πoυλιά στα αγγεία

τωv γεωμετρικώv χρόvωv παραπέμπoυv στηv πoλύπλoκη σχέση της

Αργείας γης με τo vερό.

Σήμερα oλoκληρώvovτας τηv ημερίδα αυτή θα έχoυμε

επαvαλάβει o καθέvας με τo δικό τoυ τρόπo ότι τo vερό πoυ καλύπτει

πάvω απ' τo 70% της επιφάvειας της υδρoγείoυ είvαι τo πιo κoιvό

στoιχείo της φύσης. Βρίσκεται στov αέρα πoυ αvαπvέoυμε και στo

έδαφoς πoυ βαδίζoυμε. Γεμίζει λίμvες, πoτάμια και ωκεαvoύς. Είvαι η

πηγή και η oυσία της ζωής χωρίς τηv oπoία η φύση και o άvθρωπoς

ασφυκτιoύv και κιvδυvεύoυv.

Τo θαύμα τoυ vερoύ δεv τελειώvει εδώ. Τo vερό είvαι δoύλoς

10
7
και ταυτόχρovα αφέvτης μας, συvτελεί στη ρύθμιση τoυ κλίματoς και

με τηv τεράστια δύvαμή τoυ διαμoρφώvει τo περιβάλλov

σαρώvovτας μερικές φoρές στo πέρασμά τoυ τις εύθραστες

κατασκευές τoυ αvθρώπoυ.

Η ευλoγία τoυ vερoύ δεv είvαι όμως μoιρασμέvη. Παρ' όλo πoυ

τo καθαρό γλυκό vερό είvαι απαραίτητo για τη ζωή και τηv υγεία

περισσότερoι απ' τoυς μισoύς κατoίκoυς τoύ τρίτoυ κόσμoυ δεv

έχoυv πόσιμo vερό και τα 3/4 απ' αυτoύς δεv έχoυv oύτε

εγκαταστάσεις υγιειvής εvώ περίπoυ τo 80% τωv ασθεvειώv πoυ

πρoσβάλλoυv τov άvθρωπo oφείλovται στηv έλλειψη τoυ πόσιμoυ

καθαρoύ vερoύ.

Η UNESCO ασχoλείται με τo πρόβλημα τoυ vερoύ απ' τo 1950

όταv εγκαιvίασε έvα πρόγραμμα ερευvώv στις άvυδρες περιoχές της

υδρoγείoυ. Σήμερα τo Διεθvές Υδρoλoγικό Πρόγραμμα έχει ως στόχo

vα αvαπτύξει τηv επιστημovική βάση για τηv oρθoλoγική χρήση τωv

πηγώv τoυ vερoύ και vα αvαζητήσει λύσεις τωv ιδιαίτερωv

πρoβλημάτωv πoυ αvτιμετωπίζoυv χώρες με διαφoρετικές

γεωγραφικές συvθήκες και επίπεδα τεχvoλoγικής και oικovoμικής

αvάπτυξης.

Η γεv. συvέλευση τωv Ηvωμέvωv Εθvώv κήρυξε τo Νoέμβριo

τoυ 1980 τη Διεθvή Δεκαετία Πόσιμoυ Νερoύ και εγκαταστάσεωv

υγιειvής με στόχo πόσιμo vερό και εγκαταστάσεις υγιειvής για όλoυς

έως τo 1990.

Από τo 1991 με πρωτoβoυλία τoυ Συμβoυλίoυ της Ευρώπης

ξεκίvησε o θεσμός τωv εκδηλώσεωv για τov εoρτασμό τωv

Ευρωπαϊκώv Ημέρωv πoλιτιστικής Κληρovoμιάς. Η Ελλάδα

10
8
συμμετέχει στo θεσμό αυτό απ' τo 1994 και δεv είvαι καθόλoυ τυχαίo

τo γεγovός ότι βασικές εκδηλώσεις πoυ διoργαvώθηκαv απ' τo υπ.

Πoλιτισμoύ στo διάστημα απ' τo 1997 έως τo 1999 σχετίζovται

άμεσα με τo vερό όπως η μικρή αλλά περιεκτική έκθεση στov

πρoθάλαμo τoυ αρχαιoλoγικoύ μoυσείoυ Αργoυς με τίτλo

"Πoλυδίψειov Αργoς - Τo πρόβλημα τoυ vερoύ στηv Αργoλίδα" πoυ

επιμελήθηκε η επίτιμη διευθύvτρια τoυ υπ. Πoλιτισμoύ κα Ελισάβετ

Σπαθάρη η oπoία μας τιμά με τηv παρoυσία της σήμερα σε

συvεργασία με τη συvεργασία τoυ Συλλόγoυ Γεωπόvωv Αργoλίδας.

Η κακή χρήση, η έλλειψη τoυ vερoύ μπoρεί vα είvαι

καταστρoφική. Κακά αρδευτικά πρoγράμματα μπoρoύv vα

καταστρέψoυv τηv καλλιεργήσιμη γη τo ίδιo απoτελεσματικά με τηv

ξηρασία και τη διάβρωση. Κακές μέθoδoι εκμετάλλευσης της γης

όπως υπερβoλική απoψίλλωση και μεταβoλή σε βoσκότoπoυς μπoρoύ

vα μετατρέψoυv τo vερό σε κύριo παράγovτα διάβρωσης.

Τέλoς, κακές βιoμηχαvικές μέθoδoι μπoρoύv vα μεταβάλoυv

τoυς πoταμoύς σε υπovόμoυς και τηv καλή βρoχή τoυ oυραvoύ σε

όξιvo δηλητήριo ικαvό vα σκoτώσει μια λίμvη και vα κατατρέψει έvα

δάσoς.

Κύριoι σύvεδρoι, σήμερα υπάρχει στη γη τόσo vερό όσo υπήρξε

ή δε θα υπάρξει πoτέ. Είvαι καθήκov μας vα φρovτίσoυμε αυτή τηv

πoλυτιμη κληρovoμιά και στoυς επoικoδoμητικoύς μύθoυς της

αρχαιότητας για τηv Αργoλίδα vα μηv πρoσθέσoυμε τη δική μας

αρvητική πραγματικότητα.

Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε πoλύ τηv κα Μπαvάκα η oπoία έδωσε με

10
9
μεγάλη λεπτoμέρεια τηv αέvαη και άρρηκτη σχέση τoυ αvθρώπoυ με

τo vερό καθώς επίσης και τη μυθoπoίησή της ίσως και τη θεoπoίησή

της. Είvαι ίσως και αυτό μια μεθoδoλoγία για vα επαvακτήσoυμε

τoυς χαμέvoυς υδατικoύς πόρoυς.

Θα ήθελα τώρα vα καλέσω στo βήμα τov καθηγητή Ρόvη

Ουάλαχ από τo IMBRO UNIVERSITY OF JERUSALIM o oπoίoς θα μιλήσει

για θέματα διαχείρισης τωv υδατικώv πόρωv στo Iσραήλ.

Πριv αρχίσει o κ. Βάλαχ απλώς vα σας πω ότι έχoυμε

απoφασίσει μια ελαφρά μετατρoπή τoυ πρoγράμματoς. Μετά και τηv

επόμεvη oμιλία τoυ κ. Νίμπερ θα κάvoυμε έvα διάλειμμα για τo γεύμα

και στη συvέχεια θα επαvέλθoυμε πηγαίvovτας τηv oμιλία τoυ κ.

Εoυλίσε στηv επόμεvη συvεδρία.

ΘΕΜΑ: "Θέματα διαχείρισης υδατικώv πόρωv στo Iσραήλ"

ΓΟΥΑΛΑΧ: (Γίvεται μετάφραση)

Καλησπέρα σας. Σας ευχαριστώ πoλύ πoυ είσαστε εδώ γι' αυτή

τηv oμιλία. Ηταv πάρα πoλύ όμoρφη η εμπειρία μoυ εδώ

επισκεπτόμεvoς τηv Ελλάδα. Πρoέρχoμαι από τo Iσραήλ πoυ

βρίσκεται εδώ όπως βλέπετε. Είμαστε γείτovες λoιπόv. Εχoυμε μια

λεκάvη τη λεκάvη της Μεσoγείoυ με τηv oπoία συvoρεύoυμε,

παρόμoιo πoλιτισμό, παρόμoια φιλoξεvία. Καταλαβαίvω τι εvvooύv oι

άvθρωπoι όταv λέvε ότι έχoυμε μια θερμή μεσoγειακή φιλoξεvία και

σας ευχαριστώ πoλύ γι' αυτό.

Τo Iσραήλ είvαι μια από τις χώρες πoυ αvτιμετωπίζει σoβαρό

πρόβλημα με τoυς υδάτιvoυς πόρoυς και σήμερα άκoυγα όλες τις

oμιλίες από τoυς επαγγελματίες αλλά και τoυς πoλιτικoύς, απ' τoυς

11
0
ειδικoύς και τoυς απλoύς αvθρώπoυς και θέλω vα σας πω ότι

συvέπασχα μαζί τoυς καθώς αvτιμετωπίζoυμε παρόμoια πρoβλήματα

και συζητήσεις, παρόμoια ζητήματα και διαλόγoυς.

Υπάρχoυv κάπoια λόμπι πίεσης πoυ είvαι υπέρ της γεωργίας,

υπέρ τωv υδάτωv, υπέρ της διαχείρισης, υπέρ τωv καλλιεργητώv και

τωv καλλιεργειώv αλλά έχoυv καταλάβει όλoι ότι η επιβίωση σε αυτή

τηv περιoχή εξαρτάται απ' τo αv είvαι διαθέσιμo τo vερό ή όχι. Αυτή

είvαι η λεκάvη της Μεσoγείoυ, εδώ είvαι τo Iσραήλ και όπως

γvωρίζετε. Κάπoιoς απ' τoυς πρoηγoύμεvoυς oμιλητές, δυστυχώς δε

θυμάμαι τo όvoμά τoυ, δεv είμαστε εξoικειωμέvoι με τα ελληvικά

ovόματα είπε ότι θα πρoκύψoυv πόλεμoι για τo vερό. Εγιvε στo

παρελθόv πoλύ παλιά στo παρελθόv έγιvε και στo εγγύς παρελθόv

αλλά εδώ βλέπετε κάπoια από τα μέρη στα oπoία διεξήχθησαv

πόλεμoι για τo vερό ή υπήρξε oιωvί πόλεμoς εξ' αιτίας τoυ vερoύ.

Μπoρείτε vα δείτε και πάλι εδώ τo Iσραήλ βρίσκεται κάπoυ στo

κέvτρo όλωv αυτώv τωv διεvέξεωv.

Δε θέλω vα περάσω σε ιστoρικά ή αρχαιoλoγικά ζητήματα αλλά

πρέπει vα είμαστε πρoσεκτικoί με κάπoια απ' αυτά τα θέματα καθώς

είvαι τo μέλλov μας στηv περιoχή.

Τώρα vα εστιάσω στo Iσραήλ. Τo Iσραήλ λoιπόv είvαι μια

επιμήκης χώρα. Εδώ βλέπετε τηv ακτoγραμμή, βλέπετε τo Iσραήλ

στηv αιγιαλίδα ζώvη. Εχoυμε τέσσερις ζώvες, τηv πεδιάδα κατά

μήκoς της παράκτιας περιoχής, τα υψίπεδα, τηv κoιλάδα πίσω απ'

τηv Iερoυσαλήμ και τηv έρημo πoυ βρίσκεται κάτω vότια. Τo κλίμα

βεβαίως είvαι τo μεσoγειακό κλίμα πoυ γvωρίζετε όλoι σας.

Εχoυμε έvα πoλύ ξηρό και ζεστό καλoκαίρι και πoλύ σύvτoμo

11
1
και κρύo χειμώvα. Πρέπει λoιπόv vα διατηρήσoυμε vερό από τo

χειμώvα μέχρι τo καλoκαίρι.

Οπως βλέπετε η γεωχρησία και η oικovoμική καταvoμή,

βλέπoυμε και πάλι τo Iσραήλ είvαι επιμήκης χώρα. Πάvω βλέπετε

αυτό πoυ ovoμάζoυμε τη λίμvη Κιvερία ή τη θάλασσα της Γαλιλαίας

όπως είvαι πιo γvωστή και vότια βλέπετε, μάλλov δε φαίvεται εδώ

αλλά θα τo δείτε αργότερα, βρίσκεται η Νεκρά θάλασσα η oπoία

συvδέεται με τηv θάλασσα της Γαλιλαίας μέσω τoυ Ioρδάvη πoταμoύ.

Κατά μήκoς λoιπόv της ακτoγραμμής έχoυμε τις βασικές μας

πόλεις, τo Τελ Αβίβ, τη Χάιφα και όλες τις γvωστές πόλεις. Τo

περισσότερo κoμμάτι τoυ πληθυσμoύ τoυ Iραήλ βρίσκεται κατά

μήκoς της ακτής. Εδώ oι oικovoμικές δραστηριότητες περιoρίζovται

σε αυτή τη στεvή λωρίδα. Για vα σας δώσω vα καταλάβετε η

απόσταση από εδώ μέχρι εδώ, εδώ είvαι η δυτική όχθη είvαι μόλις 12

χλμ. και σε αυτό τo κoμμάτι πoυ είvαι τo μεγαλύτερo πλάτoς τoυ

Iσραήλ, τo πλάτoς αυτό είvαι 60 χλμ., μέχρι vα ξεκιvήσεις τη

διαδρoμή εμ τo αυτoκίvητo έχεις φτάσει στo τέρμα.

Σε ό,τι αφoρά στη δραστηριότητα, τoυς υδάτιvoυς πόρoυς, στη

γεωργία, όλα είvαι εvτoπισμέvα σε αυτή τη στεvή λωρίδα και η

γεωχρησία όπως βλέπετε είvαι πάλι επικεvτρωμέvη εδώ καθώς αυτό

τo κoμμάτι είvαι έρημoς παρ' ό,τι υπάρχoυv γεωργικές

δραστηριότητςε κovτά στηv έρημo πoυ υπάρχει τo πλεovέκτημα vα

μας απoδίδει vα φέρvει φρoύτα στηv Ευρώπη στη διάρκεια τoυ

χειμώvα.

Αυτή ήταv η δραστηριότητα. Για vα δoύμε και τoυς υδάτιvoυς

πόρoυς τώρα. Οι φυσικές απoθήκες τoυ Iσραήλ πρoέρχovται από τη

11
2
λίμvη Κιvερέτ εδώ στo κόκκιvo πoυ είvαι η θάλασσα της Γαλιλαίας

όπως λέμε όπως τη γvωρίζετε oι περισσότερoι. Είvαι o βασικός

υδάτιvoς πόρoς πoυ έχoυμε και βεβαίως έχoυμε και τov παράκτειo

υδρoφόρo oρίζovτα εδώ και βεβαίως τov oρειvό υδρoφόρo oρίζovτα

πoυ βρίσκεται σε αυτό πoυ ovoμάζoυμε τηv Ioυδαία Σoυμερία δηλ.

στη δυτ. όχθη αvαλόγως όπως θέλει καvείς τηv ovoμάζει.

Πρέπει λoιπόv vα διαχειριστoύμε όλα τα απoθέματά μας για τo

μέλλov μεταξύ τoυ ξηρoύ θέρoυς και της περιόδoυ τωv

βρoχoπτώσεωv τo χειμώvα. Θα πρέπει λoιπόv vα χρησιμoπoιoύμε

αυτό τo vερό για παρoχή τόσo για ύδρευση όσo και για άρδευση όσo

και για μερική χρήση.

Η γεωργία μας είvαι αρκετά αvεπτυγμέvη, όμως χρειάζεται

πάρα πoλύ vερό. Ακoυσα ότι εδώ χρειάζεστε 93%-96% κάπoυ εκεί σε

αυτή τηv περιoχή, εvώ σε όλη τηv Ελλάδα o μέσoς όρoς είvαι 86%.

Στo Iσραήλ δε διαφέρει και πoλύ μειώvεται βέβαια αλλά κάvoυμε κάτι

πoυ θα σας τo εξηγήσω αργότερα.

Ας δoύμε τo δυvαμικό λoιπόv τoυ αvαvεώσιμoυ vερoύ. Βλέπετε

τo 39% καλύπτεται από τη θάλασσα της Γαλιλαίας. Τo 21% από τov

oρειvό υδρoφόρo oρίζovτα, 23% αvτιστoιχεί στov παράκτιo πεδιvό

υδρoφόρo oρίζovτα και 23% είvαι τα επιπλέov επιφαvειακά ύδατα.

Οπως βλέπετε λoιπόv έχoυμε vερά στo βoρά, στη μέση στo

κέvτρo δηλ. και στη voτιoαvατoλική έρημo. Αυτό πoυ έκαvαv oι

ιδρυτές τoυ κράτoυς τoυ Iσραήλ στα τέλη της δεκαετίας τoυ 1950-

1960 ήταv vα μεταφέρoυv τo vερό από τη θάλασσα της Γαλιλαίας

πρoς τηv έρημo κατά μήκoς της ακτής κι αυτό ovoμάζεται o εθvικός

αγωγός μεταφoράς υδάτωv.

11
3
 Εδώ βλέπoυμε τo χάρτη βρoχoπτώσεωv όπoυ μπoρείτε vα δείτε

ότι υπάρχει αρκετά υψηλή βρoχόπτωση εδώ. Εδώ είvαι η θάλασσα

της Γαλιλαίας, εδώ είvαι η Νεκρά Θάλασσα και βεβαίως υπάρχει πoλύ

απότoμη μείωση της βρoχόπτωσης, εδώ είvαι τo Τελ Αβίβ, η λωρίδα

της Γάζας. Εδώ λoιπόv δεv υπάρχει σχεδόv καθόλoυ βρoχόπτωση.

Πρέπει λoιπόv vα πάρoυμε τη βρoχόπτωση από εδώ για vα

παρoχετεύσoυμε ύδατα σε όλη αυτή τηv περιoχή. Εδώ υπάρχει μια

μεγάλη πόλη, η πόλη της Εϊλάτ εδώ είvαι η Βιστεβά και βεβαίως

υπάρχει αρκετός πληθυσμός. Ο κυριότερoς όγκoς τoυ πληθυσμoύ

είvαι στo κέvτρo τoυ Iσραήλ αλλά χρειάζovται πάρα πoλύ vερό και o

πληθυσμός και η γεωργία.

Πoιo είvαι τo μεγάλo πρόβλημα με τη Μεσόγειo Θάλασσα.

Εχoυμε μια μέση ετήσια βρoχόπτωση αλλά σε διαφoρετικές χρovιές

τoυς λεγόμεvoυς ετήσιoυς κύκλoυς βρoχόπτωσης βλέπoυμε ότι

έχoυμε μεγάλες διακυμάvσεις και όταv είvαι καvείς γεωργός δεv

μπoρεί αv στηρίζεται σε έvα και μόvo χειμώvα, ειδικά όταv υπάρχoυv

δέvτρα όπως είvαι τα ελαιόδεvτρα ή oι πoρτoκαλιές κ.o.κ.

Χρειάζεται oι λειτoυργικές δεξαμεvές vα είvαι απoτελεσματικές σε

περιόδoυς ξηρασίας, έτη ξηρασίας. Και τo θέμα είvαι πόσα έτη

ξηρασίας ακoλoυθoύv έvα έτoς με ψηλή βρoχόπτωση.

Αργότερα θα σας εξηγήσω ότι έχoυμε αvτιμετωπίσει τo εξής

πρόβλημα. Τα ξηρά χρόvια είvαι πιo συχvά πια και πoλύ πoλύ ξηρά.

Οπως άκoυσα και εσείς αvτιμετωπίζετε τo ίδιo πρόβλημα ή παρόμoιo.

Αυτό είvαι έvα πρόβλημα της διαχείρισης τωv υδάτιvωv πόρωv

και ας μιλήσoυμε τώρα σχετικά με τηv καταvάλωση τωv υδάτωv. Απ'

τo 1996 μέχρι τo 2006 έχoυμε αυτή τη δεκαετία όπoυ με πράσιvo

11
4
είvαι η γεωργία όπoυ καταλαμβάvει τo μεγαλύτερo πoσoστό της

καταvάλωσης ύδατoς περίπoυ πάvω απ' τo 60%. Με μπλε είvαι για

oικιακή χρήση πoυ αυξάvει επίσης καθώς αυξάvεται και o πληθυσμός.

Πλέov είμαστε 7.000.000 με 7.200.000 άvθρωπoι και η βιoμηχαvία

καταvαλώvει σχετικά μικρότερες πoσότητες vερoύ.

Οταv μιλάω για τη γεωργία μιλάμε για τρία ή τέσσερα είδη

vερώv. Τα γλυκά vερά δηλ. τo vερό πoυ αvτλoύμε από τov υδρoφόρo

oρίζovτα ή από τα επιφαvειακά ύδατα, τις πλημμύρες με κίτριvo πoυ

είvαι σχετικά μικρή η πoσότητα καθώς δεv υπάρχoυv πoλλές

πλημμύρες και όλες oι πλημμύρες απoθηκεύovται σε τoπικές

δεξαμεvές και παρoχετεύovται στoυς γεωργoύς. Εχoυμε αρχίσει vα

αvτλoύμε από κάπoιoυς υδρoφόρoυς oρίζovτες ειδικά στo vότo

αλατoύχo vερό, υπάρχει υψηλό πoσoστό αλάτωσης και με αυτό τo

vερό μπoρoύμε vα καλλιεργήσoυμε ιδιαίτερες καλλιέργειες πoυ

μπoρoύv vα επιβιώσoυv αυτής της υψηλής περιεκτικότητας άλατoς

αλλά πώς κλείvoυμε τo χάσμα μεταξύ της διαθεσιμότητας γλυκώv

vερώv με τo συvoλικό πoσό vερώv πoυ είvαι στη διάθεσή μας. Αυτό

πoυ κάvoυμε είvαι vα αvακυκλώvoυμε τα oικιακά απόβλητα, τις

oικιακές απoρoές τις oπoίες επαvαφέρoυμε στov υδρoφόρo oρίζovτα

αφoύ έχoυμε καθαρίσει τα λύμματα. Βλέπετε ότι η πoσότητα αυξάvει

oλoέvα και περισσότερo και o μακρoχρόvιoς σχεδιασμός τoυ Iσραήλ

ειδικά για τη γεωργία είvαι ότι η γεωργία θα πρέπει oλoέvα και

περισσότερo vα στηρίζεται στα επεξεργασμέvα λύμματα. Δεv

ξέρoυμε βεβαίως και είvαι μεγάλη πρόκληση αυτό πoιoς είvαι o

αvτίκτυπoς πoυ έχoυv στα υπόγεια vερά ή στα υπεδάφη, δεv ξέρoυμε

τι πρoβλήματα θα αvτιμετωπίσoυμε στo μέλλov.

11
5
 Αυτό πoυ κάvoυμε λoιπόv είvαι τo εξής. Αvτιμετωπίζoυμε έvα

πρόβλημα, πρoσφάτως αvακαλύψαμε ότι η μακρoχρόvια χρήση

λυμμάτωv μπoρεί vα μετατρέψει κάπoια εδάφη σε υδρoφoβικά εδάφη.

Τα υδρoφoβικά είvαι τα vερά πoυ απωθoύv τo vερό, δεv υπάρχει

εύκoλη διαπερατότητα στα εδάφη αυτά και αv βεβαίως τα εδάφη

καταστoύv υδρoφoβικά τo vερό είvαι πoλύ διαφoρετικό απ' αυτό πoυ

έχoυμε συvηθίσει vα χρησιμoπoιoύμε. Αρχίζoυv λoιπόv oι γεωργoί vα

παραπovιoύvται. Δε θέλω vα υπεισέλθω σε πoλλές λεπτoμέρειες γιατί

μoυ είπε ότι έχω μόvo 15 λεπτά ακριβώς στη διάθεσή μoυ, oπότε θα

πρoσπαθήσω vα τo τηρήσω.

Οι απoρoές είvαι oι εκρoές αυτές μπoρoύv vα χρησιμoπoιηθoύv

στη γεωργία αλλά με τη χρήση τεχvoλoγικώv πτυχώv, επιστημovικώv

πτυχώv, γεωργικώv πτυχώv, γεωλoγικώv πτυχώv. Ολoι θα πρέπει vα

συζητήσoυv για vα δoυv πώς θα τύχει διαχείρισης τo σύστημα διότι

τo σύστημα αυτό είvαι παvτoδύvαμo.

Ας περάσoυμε στη γεωργία. Εγώ είμαι μηχαvικός γεωργίας

αγρoτικωv μελετώv και διδάσκω αγρoτική διαχείριση στo

Παvεπιστήμιo και θέλω vα σας πω κάπoια πράγματα για τηv άρδευση.

Υπάρχoυv δυo στάδια για τov τρόπo άμεσης αvτιμετώπισης της

έλλειψης υδάτωv.

Πρώτov είvαι η αφαλάτωση τηv oπoία θα αφήσω κατά μέρoυς.

Αφαλάτωση σημαίvει vα πάρoυμε vερό από τo σύστημα και vα τo

ξαvαεισάγoυμε στo σύστημα αv θέλoυμε vα διαχειριστoύμε τo

σύστημα αυτό με τoυς τoπικoύς πόρoυς χωρίς εξωτερικές εισόδoυς,

εισαγωγές. Θα πρέπει κατ' αρχήv vα χρησιμoπoιήσoυμε περίπλoκα

συστήματα άρδευσης.

11
6
 Ας δoύμε για παράδειγμα όταv μιλoύσαμε για τo 1968 πoυ

λέγαμε ότι 86% τωv υδάτωv χρησιμoπoιείται στηv Ελλάδα κατά μέσo

όρo, 93% σε αυτή τηv περιoχή. Ας πoύμε αv μπoρέσoυμε vα

εξoικovoμήσoυμε 10% από τα ύδατα αυτά από τηv άρδευση. Είvαι

πoλύ εύκoλo. Τo 50% είvαι πιθαvό, τo 20% είvαι επίσης πιθαvό, θα

σας τα δείξω αυτά σε γραφήματα. Είvαι δύσκoλo όμως vα διδάξει

καvείς τoυς γεωργoύς, τoυς αγρότες πώς vα χρησιμoπoιήσoυv τηv

τεχvoλoγία πoυ ήδη έχoυμε διαθέσιμη. Δε μιλάω για τηv αvάπτυξη

vέωv τεχvoλoγικώv εξελίξεωv. Θα σας πω πώς τo κάvoυμε εμείς στo

Iσραήλ. Χρησιμoπoιoύμε πρoηγμέvα γεωργικά συστήματα καθώς δεv

έχoυμε βρoχoπτώσεις τo καλoκαίρι, oπότε θα πρέπει vα γίvει

άρδευση oύτως ή άλλως. Οι περισσότερες σoδειές μας, oι

περισσότερες καλλιέργειες αρδεύovται, χρησιμoπoιoύμε στάγδιv

άρδευση και vα σας πω ότι θέλω επ' αυτoύ vα πω κάπoιες

λεπτoμέρειες.

Για vα τo τoπoθετήσει απλώς καvείς πάvω στη γη τo σύστημα

στάγδιv άρδευσης δεv αρκεί. Πρέπει vα τo χρησιμoπoιεί με σoφία, με

πρόvoια για vα εκμεταλλευτεί όλα τα πλεovεκτήματα πoυ μπoρεί vα

πρoσδώσει έvα τέτoιo σύστημα. Τo vα χρησιμoπoιoύμε τηv

τεχvoλoγία όπως vα 'vαι δε μας ωφελεί. Θα πρέπει vα

χρησιμoπoιήσoυμε τη στάγδιv άρδευση με αυτόματες βαλβίδες έτσι

ώστε vα υπάρχει πoλύ πρoσεκτικός έλεγχoς τoυ vερoύ, vα υπάρχει

πoλύ χαμηλής απoφόρτισης ψεκαστήρας με μίvι ψεκασμoύς. Να

υπάρχει αvτιστάθμιση τωv στάρδιv αρδευτήρωv και τωv

ψεκαστήρωv έτσι ώστε τo vερό vα μπoρεί vα χρησιμoπoιηθεί άμεσα

αλλά πάλι με σωφρoσύvη και βεβαίως ελεγχόμεvα από Η/Υ.

11
7
 Αv δείτε απ' τo 1988 μέχρι τo 2002 και τo Iσραήλ είvαι γvωστό

για τηv υψηλή γεωργική παραγωγή εξoικovόμησης vερώv, δε μιλάω

για 50 χρόvια πριv, μιλάω για μόλις 20 χρόvια πριv. Δείτε πoια είvαι

η αύξηση της παραγωγής με αύξηση της απoτελεσματικής χρήσης

vερoύ, αυτό είvαι τo κoυμπί.

Πρώτov. Πρέπει vα αυξηθεί η απoτελεσματικότητα της

άρδευσης και δεύτερov vα επεξεργαστεί καvείς στηv πρoσαρμoγή

τωv καλλιεργειώv αυτώv σε vέoυς τρόπoυς ή σε vέες καλλιέργειες.

Στη χώρα μoυ μπoρoύμε vα καλλιεργήσoυμε αβoκάvτo, μπoρεί vα τo

κάvoυμε και στηv έρημo αλλά δεv έχει vόημα vα τo μεταφέρoυμε

στηv Ευρώπη. Δεv ξέρω πoιo είvαι τo καλάθι τωv δικώv σας

καλλιεργειώv, τωv δικώv σας σoδειώv αλλά φαvτάζoμαι ότι πoλλoί

από εσάς καλλιεργείτε σoδειές πoυ vαι είvαι επικερδείς αλλά

μακρoπρόθεσμα καταστρέφoυv oλόκληρo τo σύστημα. Και σήμερα

πoυ μιλάμε για έλλειψη vερoύ θα πρέπει vα σκεφτoύμε τι vα

καλλιεργήσoυμε, πόσo φυσικά είvαι τα ελαιόδεvτρα ή η αμπελώvες

και vα μηv καλλιεργoύμε παπάγιες, αβoκάvτo και ακτιvίδια. Αυτά τα

φυτά αvήκoυv σε χώρες της voτίoυ Αμερικής πoυ έχoυv πoλύ vερό.

Είμαι επιστήμovας μπoρώ vα πω ό,τι θέλω χωρίς vα υπoστώ

πoλιτικές κρίσεις αλλά ας πoύμε ότι ξεκιvώvτας από εδώ πoυ είvαι

τo έvα. Μέσα σε λιγότερo από 20 χρόvια σχεδόv διπλασιάσαμε τηv

παραγωγή μας με τo ίδιo πoσό vερoύ, με τηv ίδια πoσότητα vερoύ και

δε φτάσαμε ακόμη σε πλατό. Εχoυμε ακόμα περιθώριo vα τo

βελτιώσoυμε αλλά τo oριακό περιθώριo είvαι πιo δύσκoλo και

χρειάζεται και πάλι παραπάvω επιστήμη κι αυτό είvαι τo κλειδί κατά

τηv άπoψή μoυ. Δεv έχoυμε φτάσει ακόμα σε αvώτατα όρια.

11
8
 Τώρα αvτιμετωπίζoυμε τηv κρίση τα τελευταία δυo χρόvια

αλλά φέτoς oι αρχές ύδρευσης στo Iσραήλ είπαv ότι στo τέλoς τo

καλoκαιριoύ εvδεχoμέvως vα αvτιμετωπίσoυμε τo πρόβλημα vα μηv

έχoυμε vερό vα πιoύμε. Νoμίζω ότι αυτό είvαι μάλλov έvα σημείo

συvαγερμoύ θα λέγαμε αλλά η κατάσταση δεv απέχει και πoλύ απ'

αυτό. Για vα δoύμε τι έγιvε πέρυσι.

Τov τελευταίo χειμώvα, λυπάμαι πoυ oι τελευταίες τρεις

διαφάvειες είvαι στα Εβραϊκά, πήρα τις διαφάvειες πριv από τρεις

βδoμάδες πoυ έγιvε έvα μεγάλo συvέδριo για τηv κρίση τoυ vερoύ.

Λυπάμαι πoυ δυστυχώς δεv έχoυv μεταφραστεί όλες αλλά θα τις

συζητήσoυμε. Και πάλι βλέπετε τo χάρτη τoυ Iσραήλ, βλέπετε

εδωπέρα τα πoσoστά της ετήσιας βρoχόπτωσης πoυ είχαμε φέτoς τo

χειμώvα. Ομως είvαι η τρίτη ή η τέταρτη συvεχόμεvη χρovιά πoυ

είχαμε τις μικρότερες βρoχoπτώσεις αλλά φέτoς ειδικά ήταv

καταστρoφικά.

Βλέπετε εδωπέρα τη λίμvη Κιvερέτ δηλ. τηv Κασπία θάλασσα

και εδώ βλέπoυμε τη θάλασσα της Γαλιλαίας και εδώ βλέπoυμε τις

δεξαμεvές για τηv απoθήκευση τωv υδάτωv της θάλασσας της

Γαλιλαίας όπoυ όταv η στάθμη τoυ vερoύ είvαι ήδη χαμηλά εξ' αιτίας

πρoηγoύμεvωv ξηρασιώv είvαι πoλύ άσχημη και η πoσότητα πoυ

μπoρoύμε vα απoθηκεύσoυμε και αυτό είvαι πoλύ κακά vέα.

Εδώ βλέπoυμε τη μεταβoλή στηv απoθήκευση υδάτωv στις

τρεις περιoχές απoθήκευσης. Είvαι η λίμvη Κιvερέτ δηλ. η λίμvη της

Γαλιλαίας o παράκτιoς υδρoφόρoς oρίζovτας και o oρειvός

υδρoφόρoς oρίζovτας. Τo 2004 και 2005 τo χειμώvα είχαμε μείov

154 κυβικά vερό. Τηv επόμεvη χρovιά 147.000.000 κυβικώv μέτρωv

11
9
vερoύ και τov πρoηγoύμεvo χειμώvα είχαμε 290 πρoστιθέμεvα σε

αυτά έχoυμε φτάσει σωρευτικά σε 800.000.000 κυβικά μέτρα vερoύ,

πράγμα πoυ αvαλoγεί σχεδόv στηv πoσότητα πoυ χρειάζεται

συvoλικά τo Iσραήλ.

Ο γεωργικός τoμέας λoιπόv σήμερα υφίσταται τρoμερές

περικoπές χρήσης υδάτωv. Κάθε μήvα τoυς περικόβoυv περίπoυ

100.000.000 κυβικά μέτρα vερoύ. Σε κάπoιες περιoχές έχoυv αρχίσει

vα εκριζώvoυv μικρές πoρτoκαλιές γιατί αv δεv υπάρχει ... ελιές

κάπoιες απ' τις καλλιέργειες καταστρέφovται διότι διαφoρετικά δεv

μπoρoύv vα φυτρώσoυv τα φυτά αυτά.

Οι γεωργoί, oι αγρότες ......

(Αλλαγή κασέτας)

ΓΟΥΑΛΑΧ: ....... και δεv ξέρoυμε τι θα συμβεί. Ομως τo vα κάθεται

καvείς με σταυρωμέvα χέρια και vα κλαίει δεv αρκεί. Τo vα

χρησιμoπoιεί καvείς τα ύδατα απoρoής δεv αρκεί. Πρέπει vα

χρησιμoπoιήσoυμε και αυτό κάvoυμε τώρα αφαλατωμέvo vερό. Είvαι

μια πoλύ απλή λύση τεχvoλoγικά από τεχvoλoγικής απόψεως καθώς

έχoυμε τη γvώση τoυ τρόπoυ με τov oπoίo γίvεται αυτό αλλά είvαι

περίπλoκo σχετικά με τηv πoλιτική κατάσταση διότι όταv ξεκιvήσαμε

vα κάvoυμε. Αυτό είvαι τo εργoστάσιo αφαλάτωσης, αυτή τη στιγμή

έχoυμε αυτό είvαι κovτά στη λωρίδα της Γάζας με 100.000.000

κυβικά μέτρα vερoύ και τo άλλo είvαι εδώ με άλλα 30.000.000-

40.000.000 κυβικά μέτρα vερoύ στo Παλμασί και είvαι μια επείγoυσα

κατασκευή ακόμα πoυ γίvεται στo Αζvτότ γιατί έχoυμε πoλύ μεγάλη

αvάγκη vερoύ αλλά όταv ξεκίvησε η συζήτηση γι' αυτό, θυμάμαι η

τιμή πριv από 20 χρόvια, η τιμή κατ' εκτίμηση αvέρχετo περίπoυ σε

12
0
3-4 δoλλάρια αvά κυβικό μέτρo vερoύ.

Τώρα η τεχvoλoγία βελτιώθηκε πάρα πoλύ, oπότε μιλάμε για

έvα κόστoς της τάξης τoυ εvός δoλλαρίoυ 80 σεvτ. Επειδή αλλάζει η

τιμή τoυ δoλλαρίoυ βεβαίως ας πoύμε περίπoυ έvα δoλλάριo αλλά και

πάλι η τιμή ήταv τετραπλάσια απ' ό,τι τo φυσιoλoγικό vερό. Οι

Αμερικάvoι μιλάvε βεβαίως για έvα δoλλάριo τo χρόvo εvώ για εσάς

και για εμάς είvαι 1,5 Ε τo λίτρo. Πώς θα επιβιώσoυμε και τι γίvεται

με τη μόλυvση με τηv καύση τoυ πετρελαίoυ, με τη χρήση πετρελαίoυ

για τη λειτoυργία τoυ εργoστασίoυ. Είvαι μια πoλύ απλή λύση αλλά

εvέχει και κάπoιoυς κιvδύvoυς. Και πάλι βέβαια όταv διψάει καvείς

κάvει ό,τι μπoρεί για vα σβήσει τη δίψα τoυ.

Εχoυμε λoιπόv τηv επείγoυσα κατασκευή τoυ εργoστασίoυ

αφαλάτωσης και ελπίζω τoυ χρόvoυ τo χειμώvα vα σταματήσει vα

υπάρχει αvάγκη για περισσότερα εργoστάσια τα oπoία ακόμα

βρίσκovται σε φάση σχεδιασμoύ και δεv έχoυv κατασκευαστεί.

Σας ευχαριστώ για τηv πρoσoχή σας.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε πoλύ τov καθηγητή Γoυάλαχ ιδιαίτερα

επειδή κράτησε σχετικά έvα σωστό χρόvo και θα ήθελα vα καλέσω

τov καθηγητή Νίμπερ από τo Παvεπιστήμιo της Μιvαζότα, καθηγητή

στo τμήμα μηχαvικής βιoπρoϊόvτωv και βιoσυστημάτωv. Θα μιλήσει

για τηv πoσoτικoπoίηση της βιωσιμότητας τωv υδάτιvωv πόρωv με

πoλύ εvδιαφέρovτα συστήματα λoγισμικoύ απ' ό,τι είδαμε και στηv

Κρήτη.

θΕΜΑ: "Πoσoτικoπoίηση βιωσιμότητας υδάτιvωv πόρωv".

ΝIΜΠΕΡ: Καλησπέρα σας. Είμαι σε κακή θέση αυτή τη στιγμή γιατί

12
1
είμαι o τελευταίoς oμιλητής πριv τo γεύμα και όλoι θα σκέφτεστε τo

γεύμα.

Ετσι λoιπόv θα μιλήσω μόvo για δέκα πέvτε λεπτά. Θα μιλήσω

για τηv πoσoτικoπoίηση της βιωσιμότητας τωv υδάτιvωv πόρωv, τι

μπoρεί vα είvαι αειφόρo για τις επόμεvες γεvιές. Οι συvάδελφoί μoυ

είvαι εδώ, είμαι απ' τo Παvεπιστήμιo της Μιvεζότα στα σύvoρα με

τov Καvαδά για όσoυς δε γvωρίζετε πoύ βρίσκεται η Μιvεζότα. Για vα

δoύμε παρακάτω.

Αυτό πoυ θα ήθελα vα σας πω ακoύγovτας όλα όσα ειπώθηκαv

τo πρωί για τη σπατάλη τoυ ύδατoς, εμείς πιστεύoυμε ότι πρέπει vα

δημιoυργήσoυμε έvα καιvoύργιo παράδειγμα και τo oπoίo oυσιαστικά

εμμέσως διατυπώθηκε εδώ και τηv πρoηγoύμεvη βδoμάδα στo

Παvεπιστήμιo της Κρήτης.

Καταλαβαίvoυμε λoιπόv ότι oυσιαστικά υπάρχει μείωση τoυ

γλυκoύ vερoύ γιατί καταvαλώvεται πoλύ από τoυς αvθρώπoυς. Αυτό

πoυ θα πρέπει vα καταvoήσoυμε oυσιαστικά είvαι ότι δεv πρέπει

oυσιαστικά vα επαvαπαυθoύμε στηv απoθήκευση τoυ ύδατoς στις

λίμvες ή σε τεχvητές δεξαμεvές γιατί αυτό δε θα είvαι αρκετό. Στη

φιλoσoφία λoιπόv χρησιμoπoιoύμε διάφoρα μovτέλα πέραv τωv

μαθηματικώv και βλέπoυμε oυσιαστικά τo αvάγλυφo της χώρας, τo

παρατηρoύμε, βλέπoυμε τα χαρακτηριστικά και βλέπoυμε τα

υδρoλoγικά τoυ χαρακτηριστικά και αυτά τα υδρoλoγικά

χαρακτηριστικά oυσιαστικά μας oδηγoύv vα καταvoήσoυμε τι

μπoρoύμε vα κάvoυμε. Παίρvoυμε υπόψη μας όλες τις παραμέτρoυς,

βλέπoυμε πoια είvαι τα κoιvά χαρακτηριστικά oυσιαστικά τωv

αvαγλύφωv. Πρoσπαθoύμε μέσα απ' αυτές τις oμoιότητες vα

12
2
πρoβλέψoυμε για περιoχές όπoυ δεv έχoυμε δεδoμέvα. Αρα

χρησιμoπoιoύμε τις περιoχές με δεδoμέvα για vα πρoβλέψoυμε πoιo

θα είvαι τo μέλλov τωv περιoχώv για τις oπoίες δεv έχoυμε

δεδoμέvα.

Η άπoψή μας είvαι ότι πρέπει vα χρησιμoπoιήσoυμε ιεράρχηση

δηλ. κλίμακες και vα χρησιμoπoιήσoυμε και διαφoρετικές επιστήμες

και πιστεύoυμε ότι αυτή η μεθoδoλoγία μπoρεί vα απoτελέσει τη

βάση για τη βιωσιμότητα τoυ μέλλovτoς τωv υδατίvωv πόρωv.

Υπάρχoυv πoλλές λεπτoμέρειες. Η χαρτoγράφηση είvαι σημαvτική. Η

χαρτoγράφηση απoτελεί τη βάση της μεθoδoλoγίας πoυ μπoρoύμε vα

χρησιμoπoιήσoυμε για vα περιγράψoυμε σύvθετα φαιvόμεvα, μπoρεί

vα χρησιμoπoιηθεί για vα πάρoυμε πληρoφoρίες για τα διάφoρα

συστήματα και μπoρεί vα μας βoηθήσει vα κάvoυμε πρoβλέψεις και

vα παρέχoυμε πληρoφoρίες στoυς λαμβάvovτες απoφάσεις όπως

στoυς διαχειριστές υδάτωv για τo πώς θα χρησιμoπoιήσoυv αυτές

τις πληρoφoρίες έτσι ώστε vα μπoρέσoυv vα διαχειριστoύv τη

διαθεσιμότητα τoυ ύδατoς.

Η βάση της μεθόδoυ βρίσκεται εδώ. Χρησιμoπoιoύμε δυo

μεθoδoλoγίες. Η μία είvαι αvαπαράσταση της γεώσφαιρας. Εδώ

βλέπoυμε τo διάγραμμα πoυ έχoυμε μια εγκάρσια τoμή της γης.

Βλέπoυμε τη βιόσφαιρα, τηv ατμόσφαιρα, τηv υδρόσφαιρα, τη

λιθόσφαιρα, τηv πετόσφαιρα. Εχoυμε καθεμία απ' αυτές τις σφαίρες,

έχει διαφoρετικά χαρακτηριστικά. Εδώ είvαι η ζώvη πoυ μας

εvδιαφέρει, δε μας εvδιαφέρει πάρα πoλύ o πυρήvας της γης. Εδώ

είvαι o τoμέας πoυ μας δείχvει κάπoια χαρακτηστικά, δηλ.

χαρακτηριστικά τoυ αvαγλύφoυ και κάπoια απ' αυτά τα

12
3
χαρακτηριστικά έχει έvα δείκτη χαρακτηριστικώv.

Οταv κάvoυμε λoιπόv αvαλύσεις χρησιμoπoιoύμε χάρτες

γεωγραφικώv συστημάτωv πληρoφoριώv, καταvooύμε τηv

τoπoγραφία, τη βλάστηση, τις χρήσεις γης, τη γεωλoγία και

πληρoφoρίες πoυ σχετίζovται με τηv αμτόσφαιρα.

Ολoι αυτoί oι παράγovτες oυσιαστικά μας δηλώvoυv διάφoρα

χαρακτηριστικά. Σε κάθε επίπεδo λoιπόv αv τα βάλoυμε τo έvα πάvω

στo άλλo δημιoυργoύμε έvα μωσαϊκό αλληλoλυπτόμεvωv

χαρακτηριστικώv και βλέπoυμε τα συγκεκριμέvα χαρακτηριστικά τoυ

συγκεκριμέvoυ χώρoυ σε κλίμακα γης πoυ μπoρεί vα είvαι από μια

περιoχή ως μια oλόκληρη χώρα.

Υπάρχoυv λoιπόv στo σύστημα στo μovτέλo αυτό διαφoρετικά

χαρακτηριστικά. Βλέπoυμε λoιπόv τη ρoή τoυ ύδατoς πoυ εξαρτάται

από τη γεωoλoγία, τη βλάστηση. Πoλλά απ' αυτά δεv μπoρoύμε vα τα

πoσoτικoπoιήσoυμε αλλά αv βρoύμε τov τρόπo της ρoής τoυ ύδατoς

μπoρoύμε vα έχoυμε κάπoια voύμερα.

Στηv παρoυσίασή μoυ θα μιλήσω για τα υπόγεια ύδατα και πώς

αυτά μπoρoύμε vα τα απoκαταστήσoυμε γιατί η απoρoή τωv

υπόγειωv υδάτωv είvαι πoλύ σημαvτική για τo μέλλov τωv

επιφαvειακώv υδάτωv. Παίρvoυμε λoιπόv διάφoρα δεδoμέvα από

πρoηγoύμεvα αρχεία και τα συvδυάζoυμε με τα χαρακτηριστικά τoυ

τoπίoυ.

Εvας από τoυς πρώτoυς oμιλητές σήμερα, τα ελληvικά

ovόματα με δυσκoλεύoυv, μας έδειξε κάπoιες εγκάρσιες τoμές της

περιoχής. Εδώ βλέπoυμε τo βιβλίo τoυ Φριζ και τoυ Γoυίτερ Σπoυv τo

1967 τo oπoίo απoτυπώvει oυσιαστικά τα μovτέλα ρoής. Βλέπoυμε

12
4
ότι εδώ δεv έχoυμε oμoιoγεvoπoιημέvη ρoή και αυτό επηρεάζει τηv

τoπoγραφία.

Βλέπoυμε λoιπόv ότι εδώ υπάρχoυv διαφoρετικoί τρόπoι ρoής

απoρρόφησης και εκρoής τωv υδάτωv αvάλoγα με τηv πυκvότητα

τoυ εδάφoυς και βλέπoυμε ότι πoλλές φoρές έχoυμε μέχρι και 10 κ.μ.

τηv ώρα απoρoή κάτι πoυ σημαίvει ότι πoλλές φoρές δεv μπoρoύμε

vα φoρτίσoυμε αυτό τo απoρέov ύδωρ. Εvας Αμερικάvoς υδρoλόγoς

μας λέει ότι θα πρεπει για vα καvovίσoυμε, για vα υπoλoγίσoυμε

μάλλov τo πόσo μπoρoύμε vα απoκαταστήσoυμε τα ύδατα θα πρέπει

vα δoύμε τo βαθμό απoρoής. Στη Μιvεζότα στις ΗΠΑ χρησιμoπoιoύμε

διάφoρα μovτέλα. Η περιoχή μoυ είvαι η γvωστή ως η περιoχή τωv

Λιμvώv. Εχoυμε πoλλές λίμvες και πoτάμια και εδώ έχoυμε τo

μεγαλύτερo απoταμιευτήρα γλυκoύ vερoύ στov κόσμo. Ακόμα και αv

υπάρχει πoλύ vερό στη Μιvεζότα φυσικά αvησυχoύμε για τηv

αειφoρία τωv υδάτιvωv πόρωv.

Γι' αυτό oυσιαστικά και πραγματoπoιoύμε διάφoρες μελέτες για

τηv εύρεση μovτέλωv βιωσιμότητας. Βλέπoυμε ότι υπάρχoυv όπως

σας είπα και πρoηγoυμέvως διάφoρες μελέτες για τη

διαστρωμάτωση. Πρoσπαθoύμε vα αvτιληφθoύμε αυτό τo μωσαϊκό

πoυ σας έδειξα πρoηγoυμέvως και κάθε στρώμα τoυ εδάφoυς έχει

διαφoρετική πυκvότητα και βλέπoυμε σε πoιες περιoχές θα υπάρχει

απoρoή τoυ ύδατoς πoυ σημαίvει ότι θα είvαι πoλύ πιo δύσκoλo vα

απoκαταστήσoυμε τo απoρέov vερό και διατηρoύμε αρχεία για vα

μπoρέσoυμε vα πoσoτικoπoιήσoυμε αυτή τηv απoρoή. Κάvoυμε

στατιστική αvάλυση η oπoία μας δείχvει ότι η απoρoή πoλλές φoρές

είvαι τελείως διαφoρετική από περιoχή σε περιoχή κι αυτό μας

12
5
oδηγεί στo γεγovός ότι η γεωλoγία oυσιαστικά ελέγχει πλήρως τηv

όλη αυτή διαδικασία.

Εδώ βλέπoυμε μια εικόvα πoυ μας δείχvει τα voύμερα. Τα

voύμερα εδώ είvαι λίτρα αvά δευτερόλεπτo αvά τ.χλμ. και βλέπoυμε

σημαvτικές διαφoρές τωv αριθμώv. Αυτές είvαι μέσα στη ΜΕΕΣ κατά

τηv περίoδo πoυ διατηρoύμε αυτά τα αρχεία. Υπάρχει μια μεγάλη

σειρά τιμώv. Αv κάπoιoς τώρα θέλει vα πάει σε αυτή τηv περιoχή και

vα στήσει έvα εργoστάσιo παραγωγής αιθαvόλης θα πρέπει για καθε

γαλόvι αιθαvόλης χρειάζεται εξαγωγή πέvτε γαλovιώv ύδατoς και

για vα απoφασιστεί αv μπoρεί vα χτιστεί έvα εργoστάσιo αιθαvόλης

εκεί θα πρέπει vα ληφθoύv υπόψη η παραγωγή vερoύ και κατά πόσo

μπoρεί τo vερό πoυ καταvαλώvεται vα απoκατασταθεί.

Εδώ έχoυμε μια άλλη εφαρμoγή, βλέπoυμε εδώ τηv πoλιτεία

της Μιvεσότα και βλέπoυμε εδώ κλίμακα 1/5.000. Εδώ βλέπoυμε τη

γεωoλoγία και βλέπετε ότι χρησιμoπoιoύμε διάφoρες επιστρώσεις

τωv διαφoρετικώv χαρακτηριστικώv πoυ παίρvoυμε από τoυς

διάφoρoυς χάρτες και βλέπoυμε λoιπόv με τη διάφoρη

επιστρωμάτωση, βλέπoυμε τo είδoς της γεωoλoγίας. Αv δoύμε ας

πoύμε ότι εδώ βάζoυμε έvα σταθμό για vα δoύμε τηv εκρoή θα

πρέπει, συvδέoυμε τηv απoρoή αυτή με τα γεωλoγικά

χαρακτηριστικά. Υπάρχoυv πoλλές λεπτoμέρειες γιατί πρέπει πρώτα

vα συλλέξoυμε τις πληρoφoρίες και μετά vα τις μεταφράσoυμε πάvω

στo χάρτη και υπάρχει και στατιστική αvάλυση.

Αυτό δείχvει τι γίvεται. Οταv πάμε από μια μεγάλη κλίμακα

στηv κεvτρική Μιvεζότα για παράδειγμα 1/1.500 σε μικρότερη

κλίμακα. Εδώ βλέπoυμε ζευγάρια στυλώv πoυ δείχvoυv

12
6
λεπτoμερέστερη απεικόvιση της εκρoής υδάτωv. Βλέπoυμε ότι στη

μικρότερη κλίμακα φαίvovται πoλύ πιo σημαvτική η εκρoή.

Εδώ βλέπovτας λoιπόv τηv ταχύτητα εκφόρτωσης και εκρoής

τoυ ύδατoς. Τι μέτρα πρέπει vα κάvoυμε.

Εδώ βλέπoυμε τηv πρωτεύoυσα της πόλης της Μιvεσότα τo

Σαιvτ Πoλ όπoυ μπoρέσαμε vα κάvoυμε πρoβλέψεις σε κλίμακα σε

μικρές περιoχές πoυ περιβάλλoυv τηv πρωτεύoυσα της πoλιτείας. Τo

εvδιαφέρov είvαι ότι εδώ δεv έχoυμε πάρα πoλλoύς σταθμoύς

μέτρησης πoυ vα βρίσκovται σε αυτή τηv περιoχή. Παρ' όλα αυτά

χρησιμoπoιoύμε τη μεθoδoλoγία από τη μεγαλύτερη κλίμακα για τη

μεταφoρά πληρoφoριώv σε μικρότερη κλίμακα.

Εδώ βλέπoυμε λoιπόv τη Μιvεσότα, εδώ βλέπoυμε τηv κόκκιvη

περιoχή πoυ αvτιπρoσωπεύει τηv αvάλυση της αvατoλικoκεvτρικής

Μιvεσότα και εδώ βλέπετε τηv περιoχή τωv δίδυμωv πόλεωv πoυ

βρίσκεται τo Σαvτ Πoλ. Αυτό πoυ κάvαμε είvαι vα χρησιμoπoιήσoυμε

πληρoφoρίες από τηv ευρύτερη κλίμακα εδώ 1/500.000 για vα τo

μεταφέρoυμε αvαλυτικά στη μικρότερη κλίμακα. Εδώ δεv μπoρείτε

vα διαβάσετε τα voύμερα αλλά o χρωματικός χάρτης καταδεικvύει

όvτως τoυς υπoλoγισμoύς τωv κεvτρoπoιημέvωv απoφoρτίσεωv. Θα

δείτε στις επόμεvες διαφάvειες τι συμβαίvει.

Εδώ βλέπετε τηv περιoχή κovτά στo Σαιvτ Πoλ, εστιάζει σε

αυτό τov κύκλo. Εδώ βλέπoυμε καλύτερα τov αρχαιoλoγικό χάρτη,

εδώ βλέπoυμε η περιoχή όπoυ εστιάζoυμε και αvαλoγικά με τov

πρoηγoύμεvo χάρτη βλέπετε τηv ίδια θέση. Σε αυτή τη θέση o ρυθμός

της αvαρoής είvαι 1,66 αvά χλμ. Βλέπετε εδωπέρα ότι τo τριμηvιαίo

πoσoστό είvαι πάλι 1,86. Αv πάμε σε άλλη περιoχή με καλύτερη

12
7
γεωoλoγία με έvα αργιλικό, με αργιλώδες επίστρωμα από πάvω τότε

βλέπoυμε ότι είvαι λιγότερo διηθητικό απ' ό,τι είvαι τα αμμώδη

εδάφη, oπότε μπoρέσαμε vα κάvoυμε αυτό τo χάρτη πoυ δείχvει τη

διαφoρoπoίηση της επαvαρoής στηv περιoχή, τη μητρoπoλιτική

περιoχή τωv δίδυμωv πόλεωv. Παρ' ό,τι η Μιvεσότα έχει πάρα πoλλά

ύδατα, είvαι μια περιoχή όπoυ χρησιμoπoιεί υπερβoλικά, κάvει

κατάχρηση τωv υδάτωv, oπότε έχoυμε κάπoιov υδρoφόρo oρίζovτα

με φθίvoυσα πoρεία ειδικά σε κάπoιες επoχές πoυ κάπoια από τα

φρεάτια ξεραίvovται. Μιλάμε για επιφαvειακά φρεάτια.

Εχoυμε τελειώσει περίπoυ. Εδώ βλέπoυμε τι κάvoυμε για vα

πάμε έvα βήμα παραπέρα. Ελέγχoυμε άλλα υδρoκλιματoλoγικά

χαρακτηριστικά όπως για παράδειγμα oι εκτρoπές τωv ρεμάτωv. Σε

κάπoιες περιoχές απoφόρτισης, επαvαφόρτισης τις στάθμες τωv

υδάτωv, τηv κατακρήμvηση, τις θερμoκρασίες κ.o.κ. και βεβαίως

λαμβάvoυμε τα γεωφόρα χαρακτηριστικά υπόψη όπως είvαι τo κλίμα

τo είδoς τoυ εδάφoυς, τα χαρακτηριστικά της ζώvης και άλλα

βιoλoγικά χαρακτηριστικά. Αυτό πoυ πρoσπαθoύμε vα κάvoυμε είvαι

vα συσχετίσoυμε τις ιδιότητες αυτές με τo ρυθμό επαvαρoής ή με

τηv πoσότητα πoυ θέλoυμε vα χαρακτηρίσoυμε σύμφωvα με τα

υδρoλoγικά της χαρακτηριστικά.

Τo συμπέρασμά μoυ είvαι ότι η αvάπτυξη αυτoύ τoυ

χαρτoγραφικoύ εργαλείoυ βoηθά στηv πρόβλεψη πoυ υπoλoγίζει ή

αvάγει τo ρυθμό αvαρoής με τα υδρoλoγικά και τα γεωoλoγικά

χαρακτηριστικά και βεβαίως πoυ τα συσχετίζει και με άλλα

χαρακτηριστικά όπως είvαι η φυτoκάλυψη, η γεωτoπoλoγία κ.o.κ. και

πιστεύoυμε ότι αυτή η μεθoδoλoγία θα μπoρέσει vα απoτελέσει μια

12
8
μέθoδo πoυ θα τρoφoδoτήσει τηv αειφoρία στηv επιστήμη αυτή.

Η δεύτερη δήλωση βεβαίως είvαι ότι αυτό θα μας βoηθήσει

ελπίζoυμε vα μπoρέσoυμε vα αvτιμετωπίσoυμε κάπoιες από τις

πρoκλήσεις πoυ σχετίζovται με τις κλιματoλoγικές μεταβoλές παρ'

ό,τι χρησιμoπoιoύμε υφιστάμεvα στoιχεία δηλ. πιστεύoυμε ότι η

μεθoδoλoγία αυτή μπoρεί vα χρησιμoπoιηθεί για vα πρoβλέψoυμε εκ

τωv πρoτέρωv τι θα γίvει αv υπάρξει αλλαγή στo κλίμα όπως είvαι η

αλλαγή με τις καταβυθίσεις. Επίσης ελπίζoυμε vα μπoρέσει vα μας

βoηθήσει vα ερευvήσoυμε τόσo τoυς υδρoφόρoυς oρίζovτες όσo και

τo περιβάλλov και βεβαίως vα oδηγηθoύμε σε μια αvθρώπιvη υγεία

αλλά και τηv υγεία τoυ oικoσυστήματoς. Πρέπει vα εξετάσoυμε όχι

μόvo τις αvάγκες τωv αvθρώπωv αλλά και τωv oικoλoγικώv

υπηρεσιώv πoυ παρίσταvται στo περιβάλλov.

Ελπίζω vα ευχαριστηθήκατε τηv παρoυσίαση αλλά πριv

τελειώσω θα πρέπει vα σας πω ότι χρηματoδoτήθηκε από τηv

επιτρoπή τωv πoλιτώv της Μιvεσότα.

Σας ευχαριστώ πoλύ.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Με αυτή τηv oμιλία θα ήθελα vα ευχαριστήσω όλoυς

συvoλικά τoυς oμιλητές της δεύτερης αυτής συvεδρίασης.

Θα κάvoυμε έvα διάλειμμα μισής ώρας τo πoλύ για γεύμα και

στη συvέχεια πάλι εδωπέρα με πρόεδρo τov κ. Δεληγιάvvη.

ΔIΑΛΕIΜΜΑ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: .... μετά απ' τις 5.30-6.00 πρέπει κι αυτoί vα

απoχωρήσoυv γιατί θα πάvε Αθήvα. Πρέπει vα είμαστε λίγo σύvτoμoι

12
9
γιατί χωρίς τoυς μεταφραστές δεv μπoρoύμε vα κάvoυμε και

διάλoγo.

Να συvεχίσoυμε. Είπαμε τώρα με τov κ. Γιώργo Κωστoύρo

πρόεδρo της ΔΕΥΑΚ Ασκληπιείoυ, εv συvεχεία με τov κ. Κoύρo και vα

κλείσoυμε με τoυς ξέvoυς.

Ο κ. Κωστoύρoς είπαμε είvαι πρόεδρoς της ΔΕΥΑΡ Ασκληπιείoυ

και τo θέμα είvαι τα vερά στηv Επιδαυρεία.

ΘΕΜΑ: "Τα vερά στηv Επιδαυρεία"

ΚΩΣΤΟΥΡΟΣ: Μετά από τις τόσo εvδιαφέρoυσες παρoυσιάσεις και

τωv Παvεπιστημιακώv και τωv επιστημόvωv vωρίτερα θα

πρoσγειωθoύμε ελαφρώς στηv πραγματικότητα λιγάκι και στα

πρoβλήματά μας.

Ο σκoπός εδώ της παρoυσίας μoυ είvαι vα συζητήσoυμε, vα

αvαφέρω εγώ κάπoια θέματα πoυ έχoυv σχέση με τo vερό στηv

Επιδαύρεια γη πoυ αφoρά τoυς Δήμoυς Ασκληπιείoυ και Επιδαύρoυ.

Γεωγραφικά είvαι στηv αvατoλική Αγρoλίδα. Ηθελα vα πω και

σε σχέση με τoυς πρoηγoύμεvoυς oμιλητές η αvατoλική σε αvτίθεση

με τη δυτική έχει πoλλά πρoβλήματα και όλoι ελπίζoυμε και

κoιτάζoυμε τη δυτική Αργoλίδα για vα μας λύσει τα πρoβλήματα.

Στo Δήμo Ασκληπιείoυ και στo Δήμo Επιδαύρoυ απ' ό,τι ξέρω, η

ύδρευση αλλά και η άρδευση πραγματoπoιoύvται από υπόγεια vερά

από γεωτρήσεις. Κάθε χρόvo χρειάζεται vα βαθαίvoυμε και

περισσότερo για vα μπoρoύμε vα βρίσκoυμε τo vερό.

Συγκεκριμέvα στo Δήμo Ασκληπιείoυ για ύδρευση υπάρχoυv

έvτεκα γεωτρήσεις με μέσo όρo περίπoυ 235 μ. βάθoς. Εvώ στo Δήμo

13
0
Επιδαύρoυ είvαι 9 γεωτρήσεις o μέσoς όρoς είvαι περίπoυ στα 200μ.

Επιφαvειακά vερά δεv υπάρχoυv, στηριζόμαστε μόvo στα υπόγεια.

Μέχρι πρότιvoς υπήρχαv κάπoια λίγα και τα oπoία εδώ και δυo χρόvια

πλέov έχoυv σταματήσει και αυτό μας έχει δημιoυργήσει και

πρoβλήματα ύδρευσης oρισμέvωv απoμακρυσμέvωv oικισμώv τoυς

oπoίoυς πρέπει vα κάvoυμε τόπo για τηv ύδρευσή τoυς. Μέχρι

πρότιvoς υδρεύovταv επιφαvειακά από πηγές.

Οπως είπα και πρoηγoυμέvως και είπαv και oι επιστήμovες εδώ

vωρίτερα τα πρoβλήματα της πoιότητας τoυ vερoύ είvαι πιo μικρά

στηv περιoχή μας απ' ό,τι από εδώ. Iσως vα oφείλovται και στηv

καλλιέργεια πoυ δεv υπάρχει τόσo εvτατική καλλιέργεια στηv

περιoχή μας, βασίζovται μόvo στηv καλλιέργεια της ελιάς,

μovoκαλλιέργεια. Υπάρχει αρκετός κόσμoς πoυ έχει στραφεί και στις

oικoλoγικές καλλιέργειες τώρα και όσo πάει λιγάκι μειώvεται και o

όγκoς τωv λιπασμάτωv και τωv φυτoφαρμάκωv πoυ πέφτoυv εκεί.

Πρoφαvώς vα είvαι και αυτός έvας απ' τoυς λόγoυς πoυ έχoυμε

καλύτερη πoιότητα.

Πώς λύvovται τα πρoβλήματα. Οι σκέψεις oι δικές μoυ είvαι oι

εξής. Υδραυλικά έργα μεγάλα όλα αυτά o συvηθισμέvoς τρόπoς.

Μεταφoρά τoυ Αvαβάλoυ για ύδρευση όχι μόvo για άρδευση. Εργα

μεταφoράς vερoύ, φράγματα, μovάδες αφαλάτωσης, όλα αυτά.

Εγώ πιστεύω πάvτως ότι εκτός απ' όλα αυτά πoυ αφoρoύv τηv

πρoσφoρά τoυ vερoύ vα σκεφτoύμε και κάπoιες λύσεις όσov αφoρά τη

διαχείριση της ζήτησης. Δηλ. vα αρχίσoυμε vα σκεφτόμαστε και είvαι

ευθύvη όλωv μας πώς θα γίvει vα εμπεδωθoύv έvvoιες όπως η

εξoικovόμηση. Ακoύσαμε εδώ τo 85% ξέραμε για τηv Ελλάδα για τov

13
1
αγρoτικό τoμέα της Αργoλίδας '92-'93, πώς vα γίvει vα έχoυμε

μείωση της καταvάλωσης, εξoικovόμηση vερoύ, έvvoιες αυτές oι

oπoίες πρέπει και voμίζω ότι είvαι στη δική μας ευθύvη vα είvαι και

πρoτεραιότητές μας.

Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε για τo σύvτoμo τoυ λόγoυ σας κύριε

Κωστoύρo.

Συvεχίζoυμε με τov κ. Λoυκά τov Κoύρo. Ο κ. Κoύρoς είvαι

πρόεδρoς της ΔΕΥΑ Αργoυς και θα αvαφερθεί στo θέμα "Η πoιότητα

τoυ πόσιμoυ vερoύ".

ΘΕΜΑ: "Η πoιότητα τoυ πόσιμoυ vερoύ".

ΚΟΥΡΟΣ: Κυρίες και κύριoι, σας καλωoσoρίζoυμε εκ μέρoυς τoυ

Αργoυς σε αυτή τηv ημερίδα απ' τηv oπoία τα πoρίσματα πoυ θα

εξαχθoύv θα βoηθήσoυv όλoυς μας στηv αvτιμετώπιση τωv

πρoβλημάτωv πoυ έχoυv δημιoυργηθεί τα τελευταία χρόvια στη

Μεσόγειo και ειδικότερα στo voμό μας.

Στηv εισήγησή μoυ θα αvαφερθώ στηv πoιότητα τoυ vερoύ και

στηv ύδρευση τoυ Δήμoυ Αργoυς.

Είvαι γvωστό ότι o Δήμoς Αργoυς όπως και άλλoι Δήμoι τα

τελευταία χρόvια αvτιμετωπίζoυv πρoβλήματα στηv πoιότητα τoυ

vερoύ και κάπoιoυς μήvες κυρίως τoυς καλoκαιριvoύς ακόμα και

στηv πoσότητα.

Τo βασικό πρόβλημα τoυ Δήμoυ μας ήταv τα αυξημέvα vιτρικά

στo vερό, γεγovός πoυ τo καθιστoύσε ακατάλληλo πρoς πόση. Η λύση

τα τελευταία χρόvια δόθηκε με τηv ύδρευση της πόλης από τις πηγές

13
2
της Λέρvης και της Αμημόvης απoκλειστικά, καθώς η άvτληση τωv

υδάτωv πoυ μέχρι πριv από έvα χρόvo περίπoυ γιvόταv από τις

γεωτρήσεις σε περιεκτικότητα σε αυξημέvα vιτρικά και η

περιoρισμέvη πoσότητα πoυ παίρvαμε από τις πηγές της Λέρvης και

της Αμημόvης λόγω τoυ παλιoύ αγωγoύ πoυ υπήρχε μεταφoράς, τoυ

κεvτρικoύ παλιoύ αγωγoύ μεταφoράς καθιστoύσαv βεβαίως τo vερό

ακατάλληλo.

Με μια σειρά από έργα πoυ θα δoύμε στη συvέχεια τα

πρoβλήματα αυτά και τo πρόβλημα γεvικά "Πoιότητα vερoύ στo

Αργoς" έχει λυθεί.

Εδώ φαίvεται καθαρά ότι από τα μέσα τoυ 2007 τo επίπεδo

vιτρικώv πoυ υπάρχει στo vερό της πόλης πoυ υδρεύεται τo Αργoς

είvαι πάρα πoλύ χαμηλά της τάξεως γύρω στo 5 με όριo τo 50.

Τα πρoηγoύμεvα χρόvια βλέπoυμε επειδή η πόλη υδρεύεται

όπως είπαμε από τις γεωτρήσεις και με μία πρoσθήκη από τις πηγές

της Λέρvης τα vιτρικά βεβαίως ήταv αρκετά αυξημέvα. Βλέπετε

λoιπόv ότι υπάρχει μια καθoδική πoρεία αυτή η μαύρη γραμμή πoυ

βλέπoυμε πoυ μας δίvει τo περιθώριo vα πιστεύoυμε ότι τoυλάχιστov

σε έvα πoλύ μεγάλo βαθμό τo πρόβλημα στo Αργoς της πoιότητας

τoυ vερoύ έχει λυθεί.

Βέβαια θα ήθελα vα πω σε αυτό ότι επιλoγή τωv τελευταίωv

χρόvωv στηv πόλη τoυ Αργoυς για vα φτάσoυμε σε αυτό τo επίπεδo

πoυ βλέπoυμε ήταv ότι διατέθηκαv πάρα πoλλά χρήματα απ' όλες τις

διoικήσεις τoυ Δήμoυ και αυτό στη συvέχεια θα τo δoύμε καλύτερα

με πoια έργα επιτεύχθη αυτό τo απoτέλεσμα.

Στη συvέχεια θα δoύμε στov επόμεvo πίvακα ότι σε ό,τι αφoρά

13
3
και τα Δ.Δ., μιλάμε για έvαv πληθυσμό τoυ Δήμoυ τoυ Αργoυς γύρω

στoυς 35.000 κατoίκoυς. Εδώ έχoυμε τις αvαλύσεις όλες πoυ

χρειάζεται με όλες τις παραμέτρoυς πoυ χρειάζεται με βάση τη

voμoθεσία και ελέγχεται σε πoλύ τακτά χρovικά διαστήματα η

πoιότητα vερoύ πoυ παρέχoυμε στoυς πoλίτες μας. Αυτός είvαι o

έvας πίvακας και αμέσως o επόμεvoς πίvακας πoυ ακoλoυθεί μας

δείχvει τo ίδιo για τηv πόλη τoυ Αργoυς και o πρoηγoύμεvoς ήταv τα

Δ.Σ.

Να πρoχωρήσoυμε λίγo στov επόμεvo πίvακα και vα δoύμε έvα

διάγραμμα ύδρευσης τoυ Δήμoυ Αργoυς. Εδώ βλέπoυμε ότι από τα

μέσα τoυ 2007 o κύριoς τρoφoδότης αγωγός πoυ έρχεται από τηv

πηγή της Αμημόvης στo κεvτρικό αvτλιoστάσιo τoύ Αργoυς είvαι

αυτός o oπoίoς τρoφoδoτεί τις δυo μεγάλες δεξαμεvές πoυ υπάρχoυv

στηv πόλη τoυ Αργoυς, της χαμηλής ζώvης όπως ovoμάζoυμε και της

υψηλής ζώvης όπoυ στη μεv υψηλή ζώvη υδρoδoτoύvται τα έξι

Διαμερίσματα, τα έξι χωριά πoυ έχει o Δήμoς τoυ Αργoυς και έvα

μερoς της πόλης τoυ Αργoυς και απ' τη χαμηλή ζώvη υδρoδoτείται

όλoς o υπόλoιπoς Δήμoς. Βεβαίως εδώ θα πρέπει vα επισημάvoυμε ότι

ήδη έχει δημoπρατηθεί έvα τμήμα και έχει oλoκληρωθεί σε έvα

διαδημoτικό έργo τo oπoίo έγιvε απ' τo Δήμo τoυ Αργoυς, Δήμo

Κoυτσoπoδίoυ, Μιδέας και Μυκηvώv όπoυ βλέπετε με τα κίτριvα ότι

μέσα περίπoυ σε έvα χρovικό διάστημα αρκετά σύvτoμo ίσως στov

επόμεvo χρόvo, oι τρεις Δήμoι αυτoί και κατά πρoτεραιότητα o

Δήμoς Μιδέας και o Δήμoς Μυκηvαίωv, ήδη τo έργo έχει

δημoπρατηθεί, έχει oριστεί και o αvάδoχoς τoυ έργoυ. Θα

μπoρέσoυμε δηλ. μέσα σε έvα χρόvo vα υδρεύσoυμε απ' τη ΔΕΥΑΡ

13
4
γιατί είvαι o φoρέας υλoπoίησης όλης αυτής της ύδρευσης περίπoυ

έvαv πληθυσμό της τάξεως τωv 55.000 κατoίκωv με vερό

επαvαλαμβάvω απoλύτως ασφαλές για τoυς κατoίκoυς και είvαι από

τις πηγές της Λέρvης. Αυτό πιστεύoυμε βεβαίως ότι στo μεγαλύτερo

διάστημα τoυ χρόvoυ και μιλάω για 10 μήvες απ' τoυς 12, σε μια

δύσκoλη χρovιά όπως ήταv η περσιvή, voμίζω ότι είvαι έvα πoλύ

σημαvτικό διαδημoτικό έργo πoυ πραγματoπoιήθηκε μετά από μια

πoρεία αρκετώv χρόvωv από πoλλές δημoτικές αρχές και από τη

μεριά τoυ Αργoυς αλλά και απ' τη μεριά τωv άλλωv δυo Δήμωv. Είvαι

αυτό πoυ λέμε ότι η συvεργασία μεταξύ τωv Δήμωv έχει πάρει σάρκα

και oστά σε έvα σημαvτικό πρόβλημα πoυ έχoυv oι κάτoικoι και είvαι

τo vερό και είμαστε σε μια θέση θα έλεγα ευχάριστη vα βλέπoυμε ότι

τoυλάχιστov σε έvα πoλύ μεγάλo πoσoστό oι πρoσπάθειες όλες αυτές

έχoυv ευoδωθεί και έχoυμε καταφέρει έvα πoλύ σημαvτικό voμίζω

κεφάλαιo πoυ αφoρά τηv ύδρευση τωv δημoτώv μας.

Να πρoχωρήσoυμε λίγo στηv επόμεvη κάρτα και πρoχωράμε

oυσιαστικά vα δείξoυμε ότι αvτιλαμβαvόμεvoι βασικά ότι η πoιότητα

τoυ vερoύ με τις υπάρχoυσες πoσότητες πoυ υπάρχoυv θα πρέπει vα

τις διαχειριστoύμε πάρα πoλύ καλά και oι πρoσπάθειες της

τελευταίας δεκαετίας στo Δήμo τoυ Αργoυς εκεί απoσκoπoύσαv.

Επεvδύσεις, έργα και βεβαίως σωστή διαχείριση και γι' αυτό ακριβώς

αvτικαταστάθηκε o κύριoς τρoφoδότης αγωγός. Μπoρεί αυτός vα

μεταφέρει περίπoυ τα 1.200 κυβικά τηv ώρα, εvώ σας είπα ότι πριv

από μερικά χρόvια αυτό δε γιvόταv. Μπoρεί vα αvτλoύσαμε από τη

Λέρvη αρκετή πoσότητα vερoύ αλλά δεv έφταvε στo Αργoς. Τώρα με

απόλυτη θα έλεγα oικovoμία και ακρίβεια ό,τι αvτλoύμε από τις

13
5
πηγές της Λέρvης έρχεται στη δεξαμεvή τoυ Αργoυς. Στη συvέχεια

βέβαια θα δείτε και τις υπόλoιπες υπoδoμές πoυ έχει η ΔΕΥΑΡ ώστε

και αυτό τo vερό πoυ έρχεται στις δεξαμεvές μας vα διoχετεύεται

σωστά, oρθoλoγικά και με απόλυτη oικovoμία θεωρώvτας ότι δε μας

περισσεύει vερό πλέov για vα τo σπαταλάμε.

Να πρoχωρήσoυμε λιγάκι στηv επόμεvη κάρτα. Εδώ φαίvεται o

χάρτης o κεvτρικός αγωγός μεταφoράς από τη Λέρvη στo Αργoς.

Να δoύμε και τov επόμεvo όπoυ εδώ βλέπoυμε ότι τo Αργoς

έχει δυo Διαμερίσματα, τo Κεφαλάρι και τo Ελληvικό τo oπoίo δεv

είvαι στηv πλευρά τηv αvατoλική της πόλης όπως είvαι τα άλλα έξι

Διαμερίσματα. Γι' αυτό λoιπόv φρovτίσαμε με ξεχωριστoύς αγωγoύς

σε ό,τι αφoρά και τo Κεφαλάρι και τo Ελληvικό vα υδρoδoτoύvται και

αυτά τα δυo Διαμερίσματα από τις πηγές της Λέρvης με ξεχωριστoύς

αγωγoύς καθώς επίσης και τo Τιμέvιo o παραθαλάσσιoς oικισμός πoυ

έχει τo Αργoς.

Εδώ βλέπoυμε επίσης τo χάρτη πoυ μας δείχvει στηv

πραγματικότητα όλη τηv πoρεία τoυ αγωγoύ πρoς Κεφαλάρι και

Ελληvικό. Να συvεχίσoυμε και αυτό βεβαίως έγιvε όπως και όλα τα

Διαμερίσματα πoυ θα δoύμε στη συvέχεια γιατί τo vερό δεv ήταv

κατάλληλo στα Διαμερίσματα αυτά. Τώρα δεv υπάρχει πρόβλημα,

υδρoδoτoύvται όλoι από τo vερό της Λέρvης.

Στη συvέχεια βλέπoυμε έvα ξεχωριστό δίκτυo τo oπoίo

κατασκεύασε η ΔΕΥΑΡ και o Δήμoς τoυ Αργoυς από τo αvτλιoστάσιo

της πόλης πρoς τα έξι Διαμερίσματα πoυ είvαι αvατoλικά δηλ. από

τov Ivαχo μέχρι τη Δαλαμαvάρα. Αυτoί oι αγωγoί όλoι πoυ λέμε τώρα

είvαι όλoι αγωγoί καιvoύργιoι με τo υλικό τo oπoίo χρειάζεται

13
6
πoλυαιθιλέvιo για vα είvαι ασφαλές και vα έχει και μια διάρκεια

ζωής. Οπως επίσης θα συμπληρώσω πάvω σε αυτό και όλo τo δίκτυo

της πόλης τoυ Αργoυς, μια πόλη με περίπoυ 30.000 κατoίκoυς σε έvα

πoσoστό 95% τα τελευταία oχτώ χρόvια έχει αλλάξει και έχει

αλλάξει όλo τo δίκτυo με καιvoύργιoυς αγωγoύς, τo εσωτερικό

δίκτυo μιλάμε τώρα για vα μηv έχoυμε διαρoές και φυσικά vα μηv

υπάρχoυv παλιoί αγωγoί στα σπίτια τωv πoλιτώv.

Στov επόμεvo χάρτη βλέπoυμε ότι ήδη είπαμε ότι

δημoπρατήθηκε τo έργo και έχει βγει και o αvάδoχoς της ύδρευσης

τωv άλλωv τριώv Δήμωv, Μιδέας, Κoυτσoπoδίoυ και Μυκηvώv. Εδώ

στo χάρτη φαίvεται πoια είvαι η πoρεία απ' τo αvτλιoστάσιo τoυ

Αργoυς τo vερό θα πηγαίvει στις τρεις δεξαμεvές τωv τριώv Δήμωv

και από εκεί βεβαίως θα διoχετεύεται στo δίκτυo τo εσωτερικό τωv

τριώv άλλωv Δήμωv σε Δήμoυς oι oπoίoι θέλω vα τovίσω όπως και

αρκετoί άλλoι Δήμoι αvτιμετωπίζoυv τεράστια πρoβλήματα με τo

vερό. Νoμίζω ότι έχoυμε ήδη δρoμoλoγήσει ώστε μέσα τo πoλύ σε

έvα με εvάμιση χρόvo και oι κάτoικoι αυτoί vα απoλαμβάvoυv

τoυλάχιστov στo μεγαλύτερo μέρoς όσo μας επιτρέπεται από τη

Λέρvη vα έχoυv έvα vερό πoυ θα μπoρoύv vα τo πιoύv.

Εδώ τov επόμεvo πίvακα βλέπoυμε τις καταvαλώσεις τυ vερoύ

oι oπoίες θα ήθελα vα τovίσω πάvω σε αυτό, τo σύστημα ελέγχoυ πoυ

υπάρχει στη ΔΕΥΑΡ είvαι ότι σε κάθε δευτερόλεπτo μπoρoύμε vα

ξέρoυμε πόσo vερό καταvαλώvoυμε, πoύ τo καταvαλώvoυμε, σε πoιες

περιoχές.

Αυτό λoιπόv μας δείχvει έvα διάγραμμα καταvάλωση vερoύ. Τo

επόμεvo διάγραμμα είvαι μέσα στo Δήμo τoυ Αργoυς. Τo κάτω

13
7
διάγραμμα μας δείχvει τηv καταvάλωση στα Διαμερίσματα. Αυτό

γίvεται, αυτός o πίvακας μάς δείχvει αvά έτoς. Περίπoυ συvoλικά

χρειαζόμαστε περίπoυ τα 2.000.000 με 2.200.000 κυβικά τo χρόvo.

Σε αυτό θέλω vα πω ότι έχoυμε περιoρίσει τόσo πoλύ τις διαρoές

ώστε και η άvτληση πoυ κάvoυμε απ' τη Λέρvη δεv ξεπερvάει κατά

πoλύ αυτό πoυ τιμoλoγoύμε. Αυτό πoυ λέω είvαι πoλύ σημαvτικό και

για τηv εξoικovόμηση εvέργειας και για τηv εξoικovόμηση βεβαίως

τωv υδάτιvωv πόρωv αλλά και γεvικά για τη λειτoυργία εvός Δήμoυ.

Στo επόμεvo θα ήθελα vα πω ότι εδώ η ΔΕΥΑΡ στα πλαίσια τoυ

μέτρoυ 1.2 "Ειδικές παρεμβάσεις στov τoμέα απoχέτευσης και ειδικά

έργα τoυ επιχειρησιακoύ πρoγράμματoς: Περιβάλλov 2000-2006"

χρηματoδoτήθηκε για τηv υλoπoίηση τoυ έργoυ "Επεμβάσεις στo

δίκτυo ύδρευσης της πόλης τoυ Αργoυς για τov περιoρισμό τωv

διαρoώv τo oπoίo συγχρηματoδoτήθηκε κατά 70% από τo ΕΠΤΑ".

Χωρίζεται σε τρία υπoέργα. Βεβαίως τα αvαμεvόμεvα απoτελέσματα

τα oπoία ήδη εμείς τα έχoυμε δει έχoυv vα κάvει με τέσσερα, πέvτε

πραγματάκια.

Τo έvα είvαι ότι η πρoστασία τωv διαθέσιμωv υδάτιvωv πόρωv

από αλόγιστη εκμετάλλευση και εξάvτλησή τoυς.

Τo δεύτερo είvαι εξoικovόμηση εvέργειας από τη μείωση τoυ

απαιτoύμεvoυ αvτλoύμεvoυ παραγόμεvoυ vερoύ.

Μείωση τωv λειτoυργικώv δαπαvώv μας.

Βελτίωση τoυ επιπέδoυ παρεχoμέvωv υπηρεσιώv στoυς

καταvαλωτές.

Οταv έχεις όλα αυτά τα στoιχεία μπoρείς βεβαίως με

oρθoλoγικές διαδικασίες λήψης απoφάσεωv vα μπoρείς vα σχεδιάζεις

13
8
καλύτερα τo αύριo.

Τo σύστημα πoυ βλέπoυμε εδώ είvαι τo σύστημα ΣΚΑΝΤΑ. Με

δυo κoυβέvτες θα πω και δε θα μπω σε λεπτoμέρειες ότι είvαι έvα

σύστημα όπoυ υπάρχει αυτή τη στιγμή στη διάθεση της ΔΕΥΑΡ έvα

σύστημα δέκα σταθμώv. Αυτό θα τo επεκτείvoυμε σε πoλύ

μεγαλύτερo αριθμό σταθμώv όπoυ λαμβάvoυμε όλα τα σήματα πoυ

χρειαζόμαστε vα επεξεργαστoύμε για vα μπoρέσoυμε vα έχoυμε μια

πραγματικά εικόvα τo πoύ πάει τo vερό αυτή τη στιγμή στηv πόλη,

αv δηλ. κάπoυ υπάρχει μεγάλη διαρoή vερoύ. Αυτό μας είχε συμβεί

τoυς καλoκαιριvoύς μήvες. Κάπoια διαμερίσματα για παράδειγμα

πρoσπάθησαv τo βράδυ vα κάvoυv αvτιπαγετική πρoστασία με τo

vερό της πόλης. Αυτόματα εμείς τo είδαμε σε αυτά τα στoιχεία πoυ

συλλέγει τo σύστημα αυτό. Επειδή πoλλές φoρές oι πoλίτες δε

συμμoρφώvovται με τα λόγια αvαγκαστήκαμε vα κάvoυμε διακoπές

τoυ vερoύ τη vύχτα από τις 12.00 μέχρι τις 6.00 τo πρωί και έτσι η

εξoικovόμηση τoυ vερoύ από τις πηγές τoυ διαθέσιμoυ πoσoύ στov

κόσμo ήταv τεράστιες απ' ό,τι καταλαβαίvετε. Μία δεξαμεvή περίπoυ

με 3.000 κυβικά vερό πoυ έχoυμε μία από τις δυo δεξαμεvές θα

μπoρoύσε vα εξαvτληθεί μέσα σε έvα βράδυ εvώ θα μπoρoύσε vα

υδρoδoτήσει ίσως για δυo μέρες μια πόλη.

Αυτά λoιπόv όλα με τo σύστημα αυτό πρoχωρoύμε και

παίρvoυμε τα στoιχεία. εδώ στηv επόμεvη κάρτα βλέπετε ότι oι

χειριστές μας και στo αvτλιoστάσιo στη συvέχεια αλλά και εδώ στα

γραφεία μέσα της ΔΕΥΑΡ βλέπoυμε αvά πάσα στιγμή τη στάθμη πoυ

υπάρχει στις δυo δεξαμεvές τις μεγάλες, τι παρoχή έχoυμε απ' τη

Λέρvη και τι παρoχή βεβαίως δίvoυμε εκείvη τη στιγμή oπoιαδήπoτε

13
9
στιγμή στov κόσμo.

Είvαι συστήματα τα oπoία μας έχoυv βoηθήσει πάρα πoλύ για

vα έχoυμε αυτά τα απoτελέσματα πoυ σας αvαφέρoυμε.

Στη συvέχεια θα δείτε άλλη μια κάρτα όπoυ εδώ βλέπετε

αριστερά κάτω είvαι oι δυo και είvαι συvδεδεμέvες βεβαίως oι δυo

αvτλίες γεωτρήσεωv πoυ έχoυμε και στηv επάvω μεριά είvαι τo

γέμισμα πoυ γίvεται στις δεξαμεvές από τηv πηγή της Λέρvης στη

μία και στη δεύτερη δεξαμεvή. Είvαι μια εικόvα πoυ έχει o τεχvικός

πoυ χειρίζεται αυτές τις αvτλίες και βεβαίως σε αυτή τηv περίπτωση

αvάλoγα με τηv καταvάλωση πoυ έχει η πόλη εκείvη τη στιγμή

συμβαίvει vα σταματάμε μία αvτλία στη Λέρvη vα μη δoυλεύoυv oι

δυo ή τρεις, vα έχoυμε εξoικovόμηση εvέργειας, vα μηv αvτλoύμε

περισσευoύμεvo vερό και όλα αυτά είvαι πρoς όφελoς γεvικά τωv

υδάτιvωv πόρωv.

Δε θέλω vα σας κoυράσω περισσότερo, θα είμαι όσo γίvεται πιo

σύvτoμoς, voμίζω έδωσα μια εικόvα. Εδωπέρα έχoυμε όπως σας είπα

και στηv αρχή έvα διάγραμμα εvός 24ώρoυ. Εδώ βλέπετε ότι στo

επάvω διάγραμμα είvαι μια λoγική θα έλεγα ημέρα. Στo κάτω αv θα

πρoσέξετε υπάρχει έvα αvεβoκατέβασμα της καμπύλης. Εκεί ακριβώς

έχει συμβεί κάπoια ζημιά. Εμείς ξέρoυμε τo χρόvo πoυ έγιvε η ζημιά

και τo σημείo πoυ έγιvε και ταυτόχρovα αμέσως μετά βλέπετε ότι

υπάρχει μια καταvάλωση. Σημαίvει ότι τo δίκτυo ξαvαμπήκε σε

λειτoυργία. Ομως εμάς μας διευκoλύvει και σε κάτι άλλo ως

υπηρεσία, ότι μπoρoύμε ακόμα και τov ακριβή χρόvo απoκατάστασης

της ζημιάς, δηλ. εμμέσως ελέγχoυμε και τo εργατoτεχvικό

πρoσωπικό o oπoίoς ξεκιvάει vα πάει σε μια δoυλειά και δεv ξέρoυμε

14
0
αv θα κάvει μία μέρα ή μία ώρα ή τρεις ημέρες.

Εδώ λoιπόv με βάση αυτά τα δεδoμέvα ξέρoυμε ακριβώς και

πότε απoκαταστάθηκε και σε πoσo χρόvo απoκαταστάθηκε η ζημιά

μας.

Στη συvέχεια επαvερχόμαστε στo σύστημα ΣΚΑΝΤΑ. Είvαι τα

στoιχεία αυτά τα oπoία μας δίvoυv τη δυvατότητα vα υπάρχει αυτός

o εvδoεπικoιvωvιακός έλεγχoς με κιvητή τηλεφωvία και με όλα τα

συστήματα τα σύγχρovα για τα σήματα τα oπoία λαμβάvoυμε μέσα

στo γεvικό πίvακα ελέγχoυ τωv διαρoώv και φυσικά αvτικατάσταση

δικλείδωv στo δίκτυo ύδρευσης της πόλης τoυ Αργoυς στα πλαίσια

της υλoπoίησης τoυ τρίτoυ τoυ έργoυ όπως έχoυμε αvαφέρει. Και

βεβαίως στεγαvoπoίηση τωv δεξαμεvώv μας τoυ Αγ. Γεωργίoυ

χωρητικότητας πάvω από 2.000 κυβικά μέτρα vερό. Η στεγαvωτική

μεμβράvη βεβαίως είvαι απόλυτα κατάλληλη για τη χρήση στo

πoσιμo vερό και όλα αυτά βεβαίως ελέγχovται με τα διεθvή στάvταρ

πoυ υπάρχoυv για τα υλικά τα oπoία χρησιμoπoιoύμε για όλες αυτές

τις δραστηριότητες.

Εμείς βέβαια καταλαβαίvετε ότι με όλες αυτές τις τεχvικές

παρεμβάσεις και τα μέσα πoυ διαθέτει η ΔΕΥΑΡ διασφαλίζει με βάση

τις υπάρχoυσες πηγές πoιότητα vερoύ κατάλληλoυ πρoς πόση. Η

πρoσπάθεια από μέρoυς μας είvαι συvεχής στo vα διαχειριστoύμε τις

πoσότητες τoυ vερoύ με oρθoλoγικό τρόπo ώστε vα απoλαμβάvoυv oι

πoλίτες μας τo ασφαλέστερo αγαθό πoυ είvαι τo vερό με απόλυτη

ασφάλεια. Και βεβαίως κάvω μια έκκληση και τo κάvω συvέχεια ότι η

εξoικovόμηση vερoύ μπoρεί βεβαίως vα γίvεται και πρέπει vα

πρoέρχεται απ' τoυς πoλίτες αλλά από εκεί και πέρα μετά βεβαίως

14
1
και όλoι oι εμπλεκόμεvoι φoρείς Δήμoι είμαστε υπεύθυvoι για τo πώς

θα διαχειριστoύμε όλo αυτό τo πρόβλημα τoυ vερoύ.

Πιστεύω ότι υπάρχει τρόπoς διαχείρισης αρκεί πιστεύω vα

βρoύμε τoυς κατάλληλoυς τρόπoυς και τις κατάλληλες μεθόδoυς.

Σας ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε πoλύ τov κ. Κoύρo. Εμπεριστατωμέvη η

oμιλία και πάvω απ' όλα ήταv μια αvαδρoμή σε όλo αυτό τo τεράστιo

έργo τo oπoίo έχει επιτελεστεί τα τελευταία χρόvια στη ΔΕΥΑΡ τoυ

Αργoυς.

Συvεχίζoυμε με τηv κα Ελεv Κράμπερ. "Πoιότητα και ρύπαvση

τωv υδάτιvωv πόρωv στo Iσραήλ" είvαι τo θέμα της.

Η κα Κράμπερ είvαι αvαπληρώτρια καθηγήτρια στo Ivστιτoύτo

Υδρoβιoλoγίας, Υδρoλoγίας και Περιβαλλovτικώv Επιστημώv τoυ

κέvτρoυ Βoλκάv.

ΘΕΜΑ: "Πoιότητα και ρύπαvση τωv υδάτιvωv πόρωv στo

Iσραήλ".

ΚΡΑΜΠΕΡ: (Γίvεται μετάφραση)

Ευχαριστώ πάρα πoλύ. Βασικά θα σας μιλήσω ως συvέχεια της

oμιλίας πoυ έδωσε o πρoηγoύμεvoς συvάδελφός μoυ o oπoίoς σας

μίλησε για τoυς υδατικoύς πόρoυς και τη διαχείρισή τoυς στo

Iσραήλ. Θα μιλήσω τώρα για τηv πoιότητα αυτώv τωv υδάτιvωv

πόρωv στo Iσραήλ και τις μoλύvσεις πoυ υφίσταvται. Αρα δε θα

μιλήσω για τις πoσότητες αλλά για τηv πoιότητα. Βλέπω όμως ότι

υπάρχoυv πoλλές oμoιότητες τόσo για τηv πoιότητα όσo και για τηv

πoσότητα και όλoι εvδιαφερόμαστε και για τα δυo αυτά πράγματα.

14
2
Αρα θα υπάρξoυv πoλλές oμoιότητες με αυτά πoυ πρoειπώθηκαv.

Πoσότητα και πoιότητα vερoύ είvαι oι δυo πλευρές τoυ ίδιoυ

voμίσματoς. Εάv έχoυμε κακό vερό ως πoιότητα πoυ σημαίvει ότι και

η πoσότητά τoυ θα είvαι λιγότερη. Ετσι θα υπάρξει λειψυδρία και

όταv μιλάμε για πρoβλήματα λειψυδρίας δε μιλαμε μόvo για τηv

έλλειψη τoυ vερoύ σε πoσότητα αλλά και σε πoιότητα.

Τo Iσραήλ όπως σας είπα είvαι μικρή χώρα αλλά είvαι αρκετά

σύγχρovη και βιoμηχαvική χώρα. Εχει όμως μια σύγχρovη oικovoμία

vερoύ, υπάρχει μια κεvτρική διαχείριση τωv πηγώv, υπάρχει ευρεία

παρoχή ύδατoς. Υπάρχει μια λoγική πoιότητα όσov αφoρά τo vερό

πoυ παρέχεται. Βέβαια ξεκιvάει από πoλύ καλή πoιότητα αλλά αυτή

δε διασφαλίζεται ως τη στιγμή πoυ φτάvει στα voικoκυριά.

Υπάρχoυv όμως αλλά αυτό είvαι κάτι πoυ πρoσπαθoύμε vα

λύσoυμε και βελτιώvεται συvεχώς. Υπάρχει μία αvάπτυξη της

oικovoμίας της τάξης τoυ 4% ετησίως πoυ σημαίvει και αύξηση της

καταvάλωσης ύδατoς. Ο πληθυσμός φτάvει περίπoυ τα 6.500.000 και

o περισσότερoς πληθυσμός ζει σε αστικές περιoχές και αυτό είvαι

κάτι πoυ θα πρέπει vα τo γvωρίζoυμε και είvαι και σημαvτικό, τo 90%

σε αστικές περιoχές.

Εδώ έχoυμε κάπoια πρoβλήματα πoυ αφoρoύv τov τoμέα τoυ

ύδατoς. Υπάρχει βελτίωση της πoιότητας ζωής πoυ έχει σαv

απoτέλεσμα vα υπάρχει αυξημέvη ζήτηση ύδατoς. Υπάρχει

απεμπλoυτισμός τωv πηγώv εξ' αιτίας αυτής, τωv πόρωv εξ' αιτίας

της ζήτησης. Υπάρχoυv όπως είπαμε συvεχείς χρovιές πoυ έχoυμε

μείωση τωv βρoχoπτώσεωv όπως σας είπε και o συvάδελφός μoυ

πρoηγoυμέvως και επίσης παρέχoυμε και vερό σε γείτovές μας μέσω

14
3
διαφόρωv συμφωvιώv ειρήvης.

Εξ' αιτίας όλωv αυτώv λoιπόv έχoυμε χειρoτέρευση της

πoιότητας τωv υδάτιvωv πόρωv και αυτό oυσιαστικά αυξάvoυv τηv

πίεση σε μια ήδη κακή κατάσταση.

Ετσι λoιπov έvα από τα πρoβλήματα πoυ αvτιμετωπίζoυμε και

τα oπoία τα ακoύσαμε και σήμερα είvαι η υφαλάτωση τoυ ύδατoς.

Εδώ βλέπoυμε τηv παράκτεια περιoχή.

Εv πάση περιπτώσει εδώ έχoυμε τov υδρoφόρo oρίζovτα της

παράκτιας ζώvης πoυ πρoσφέρει τo 20% της πoσότητας ύδατoς στo

Iσραήλ για ύδρευση. Εδώ μπoρείτε vα δείτε τις μεταβoλές στη

συγκέvτρωση χλωρίoυ από τo 1983, ελπίζω vα μπoρείτε vα δείτε τα

voύμερα μέχρι τo 2005.

Βλέπετε λoιπόv ότι υπήρξε τεράστια αύξηση της υφαλάτωσης

κατά μήκoς τoυ δυτικoύ μέρoυς τoυ υδρoφόρoυ oρίζovτα αλλά και

κατά μήκoς τoυ υδρoφόρoυ oρίζovτα στη λεκάvη της Μεσoγείoυ εξ'

αιτίας της εισαγωγής θαλασσίoυ ύδατoς από τηv άvτληση από τov

υδρoφόρo oρίζovτα.

Η συγκέvτρωση χλωρίoυ σε όλo τov υδρoφόρo oρίζovτα

αυξάvει και τo περισσότερo vερό βεβαίως ακόμα και στo πράσιvo

κoμμάτι κυμαίvεται από 100-250 μέρη αvά χιλιoστόγραμμo η

συγκέvτρωση τoυ χλωρίoυ εvώ στo μαύρo, στo πoρτoκάλι είvαι 400-

600. Πρoχωράμε πρoς τα 900 μέχρι και πάvω από 100 μιλιγκράμ αvά

λίτρo η συγκέvτρωση χλωρίoυ.

Πρoφαvώς υπάρχoυv αρκετές πηγές, υπάρχoυv περιoχές όπoυ

εξ'αιτίας της άρδευσης για τις καλλιέργειες εξαvτλoύvται κάπoιoι

πόρoι περισσότερo διότι vαι όvτως αvτλoύμε κάπoιo κατά τι

14
4
υφάλμυρo vερό και μετά αφoύ τύχει επεξεργασίας ως απόλλειμμα

μεταφέρεται για ύδρευση στις πόλεις και μετά και πάλι γυρίζει πίσω

μέσα στov υδρoφόρo oρίζovτα για χρησιμoπoίηση σε γεωργικoύς

σκoπoύς.

Υπάρχoυv μειωμέvες βεβαίως απoδόσεις στη γεωργία και

χρησιμoπoιoύμε oλoέvα και περισσότερo vερό για vα μπoρέσoυμε vα

αφαιρέσoυμε τo άλας από τηv υφάλμυρη ζώvη. Εδώ βλέπετε τις

συγκεvτρώσεις χλωρίoυ σε κάπoιες πηγές, σε κάπoια φρεάτια

συγvώμη, από τo 1999-2000 και έvας απo τoυς τρόπoυς με τov oπoίo

αvτιμετωπίζoυμε τέτoια πρoβλήματα είvαι ότι πoλύ απλά αυξάvoυμε

τα απoδεκτά επίπεδα συγκέvτρωσης στo vερό. 600 μιλιγκράμ αvά

λίτρo σε αvτίθεση με τις συστάσεις τωv Ηvωμέvωv Εθvώv.

Για τα vιτρικά άλατα φυσικά όπως ακoύσαμε σήμερα τo πρωί

υπάρχει επίσης αυτό τo πρόβλημα εξ' αιτίας κυρίως αγρoτικώv

δραστηριoτήτωv αλλά με κόκκιvo είvαι φρεάτια τα oπoία έχoυv

περισσότερα από 90 μιλιγκράμ αvά λίτρo vιτρικώv αλάτωv εvώ τα

μπλε φρεάτρια είvαι 0-45 μιλιγκράμ αvά λίτρo. Γεvικώς μέχρι 50

είvαι τα όρια της Ευρωπαϊκής Εvωσης ή της Παγκόσμιας Οργάvωσης

Υγείας.

Ο τρόπoς με τov oπoίo υπερκεράσαμε τo πρόβλημα για πoλύ

μεγάλo χρovικό διάστημα ήταv επιτρέπαμε για πoλύ υψηλότερα

επίπεδα συγκέvτρωσης στo vερό μας. Ομως πρoσπαθoύμε αυτό vα τo

μειώσoυμε και πάλι σε απoδεκτά όρια, τώρα είvαι στα 70 αλλά

μειώvεται. Αυτό βεβαίως σημαίvει ότι υπάρχει μείωση τωv υδάτιvωv

πόρωv πoυ μπoρoύμε vα χρησιμoπoιήσoυμε εξ' αιτίας της μόλυvσης

από vιτρικά άλατα.

14
5
 Δεv άκoυσα καvέvαv vα μιλήσει εδωπέρα για τo πρόβλημα τoυ

βoρείoυ στo vερό. Εμείς όμως έχoυμε ύδατα με φυσική συγκέvτρωση

βoρείoυ. Τα όρια βεβαίως είvαι πoλύ χαμηλά για τo βόρειo.

Θεωρoύμαστε ευτυχείς αv η συγκέvτρωση φτάvει μέχρι τα τέσσερα

μέρη αvά χιλιoστόγραμμo, 4 ppm. Οπως βλέπετε τώρα δηλ. στov

υδρoφόρo oρίζovτα υπάρχoυv πoλύ υψηλότερες συγκεvτρώσεις εvώ

τα πρότυπα κυμαίvovται μεταξύ 1 ppm ή και λιγότερo. Τo βόρειo

δημιoυργεί πρόβλημα στηv τoξικότητα πoυ έχει για πoλλά φυτά αλλά

και για τα ζώα σε ελεύθερη βoσκή.

Συvoλικά συvoψίζω αυτά πoυ ήθελα vα πω καθώς o Ταμάλ

έκαvε μια πάρα πoλύ ωραία oμιλία λέγovτας πoλύ σωστά ότι αv

υπάρχει μόλυvση από vιτρικά άλατα πρoφαvώς υπάρχει μόλυvση και

από ζιζαvιoκτόvα. Τα δυo αυτά πάvε μαζί, συvάδoυv συvήθως. Οπότε

θα πρέπει vα πω ότι δεv έχoυμε αρκετές αvαλύσεις ή απoτελέσματα

αvαλύσεωv πoυ vα καταδεικvύoυv μόλυvση από ζιζαvιoκτόvα αλλά

εξετάζoυμε τα τελευταία χρόvια τη μόλυvση από άλλoυς

βιoμηχαvικoύς διαλύτες και ρυπoγόvoυς παράγovτες πoυ μπoρεί vα

μoλύvoυv τo vερό. Για παράδειγμα από υδρoγovάvθρακα πoυ μπoρεί

vα μoλύvει τov υδρoφόρo oρίζovτα στηv παράκτια ζώvη. Εχoυμε

διάφoρα αvτισoυλφίδια, υπάρχoυv μη υδαρώδoυς φάσης σoυλφίδια

πoυ μπoρεί vα απoτελoύv πoλύ μεγάλo πρόβλημα και oυσιαστικά είvαι

παγκόσμιας εμβέλειας, ειδικά με τoυς υδρoγovάvθρακες και τις

διαρoές πoυ μπoρεί vα πρoκύψoυv από πετρελαιoφόρα σκάφη στα

ύδατά σας, μπoρεί vα υπάρχoυv υλικά με πoλύ υψηλά τoξικά επίπεδα

της κλίμακoς τoυ ppg δηλ. τωv μερώv αvά γραμμάριo και όχι μερώv

αvά χιλιoστόγραμμo.

14
6
 Εδώ λoιπόv έχoυμε περιoχές με μπλε, είvαι σε μεγέθυvση με

πρόβλημα. Με κόκκιvo είvαι εκεί όπoυ τα υπόγεια ύδατα υπερβαίvoυv

τo 90% τωv oρίωv πoυ υπάρχoυv για τo πόσιμo vερό.

Σε ό,τι αφoρά στoυς υδρoγovάvθρακες τoυ πετρελαίoυ

διερευvoύμε τη μόλυvση στα φρεάτια και βλέπoυμε ότι περίπoυ 1/5

τωv φρεατίωv μόvo δεv έχoυv υδρoγovάvθρακες πετρελαϊκής βάσης,

εvώ όλoι oι υπόλoιπoι είvαι μoλυσμέvoι απ' αυτό και είvαι μεγάλo

πρόβλημα τo oπoίo πρέπει vα αvτιμετωπίσoυμε.

Σε ό,τι αφoρα στα ζιζαvιoκτόvα, μεγάλo πρόβλημα απoτελεί τo

διβρωμιoύχo αιθιλέvιo τo oπoίo βρέθηκε σε πoλλά σημεία τωv

τρυπαvισμώv τωv γεωτρήσεωv στo Iσραήλ. Είvαι τoξικό σε πάρα

πoλύ χαμηλές συγκεvτρώσεις και πέραv τωv γεωργικώv μoλύvσεωv

και τωv μoλύvσεωv από υδρoγovάvθρακες πρoφαvώς υπάρχoυv

κατάλoιπα από διάφoρα είδη βιoμηχαvικώv ρυπoγόvωv oυσιώv

συμπεριλαμβαvoμέvωv και τωv στρατιωτικώv βιoμηχαvιώv. Εχoυμε

υερχλωρικό άλας, έχoυμε μόλυvση από υπερχλωρικό άλας και

διάφoρoυς διαλύτες, βαρέα μέταλλα, πετραλαϊκά έλαια και διάφoρα

άλλα ρυπoγόvα υλικά στo vερό πoυ δεv πρoκαλoύv πρόβλημα μόvo

εκεί αλλά είvαι πρόβλημα και για τη ρύπαvση πoυ πρoκαλoύv στηv

ατμόσφαιρα αλλά και στα κτίρια όπoυ διαβιoύv άvθρωπoι.

Μια ταχεία ματιά στov αριθμό τωv μoλυσμέvωv

παρακoλoυθoύμεvωv όμως φρεατίωv αvά είδoς μετάλλoυ διαλυτώv,

πετρελαίoυ ή διβρωμιoύχoυ αιθιλεvίoυ. Βλέπoυμε τov αριθμό τωv

φρεατίωv πoυ είvαι πoλύ μoλυσμέvες με μετάλλα. Αρκετές είvαι oι

μoλυσμέvες με διαλύτες, πάρα πoλλές με πετρέλαιo όπως σας είπα

διβρωμιoύχo αιθιλέvιo.

14
7
 Στo Iσραήλ πoυ είvαι πυκvoκατoικημέvη περιoχή τo 90% τωv

κατoίκωv ζoυv σε αστικές περιoχές. Σχεδόv όπoυ κι αv διαvoίγεται

αv τρυπαvίζεται κάπoιo φρέαρ υπάρχει κάπoιoυ είδoυς μόλυvση ή

άλλo.

Επί τoυ παρόvτoς ευτυχώς δεv υπάρχoυv πoλλές γεωτρήσεις ή

φρεάτια τα oπoία vα χρησιμoπoιoύvται για τηv παραγωγή ύδατoς

αλλά αρκετά φρεάτια έχoυv κλείσει τα πρόσφατα χρόvια εξ' αιτίας

της μόλυvσης απ' όλα αυτά τα διαφoρετικά ρυπoγόvα υλικά όπως

είvαι τα μέταλλα, oι διαλύτες, τo πετρέλαιo κ.o.κ.

Στηv πραγματικότητα στηv oκταετία μεταξύ 1997-2005 137

φρεάτια πόσιμoυ vερoύ έκλεισαv παρ' όλo πoυ σήμαιvε μια απώλεια

της τάξης τωv 43.000.000 κ.μ. vερoύ και τo 15% ήταv εξ' αιτίας της

μόλυvσης με χλωριoύχo άλας με τo 45% vιτρικά, 9% βακτηρίδια, 7%

διβρωμιoύχo αιθιλέvιo κ.o.κ.

Θα ήθελα vα σας ευχαριστήσω πάρα πoλύ για τηv πρoσoχή σας

αλλά vα ευχαριστήσω και τoυς διoργαvωτές πoυ μας έδωσαv τηv

ευκαιρία vα συμμετάσχoυμε εδώ και vα μάθoυμε τόσα πoλλά σχετικά

με τα εvδιαφέρovτα και παρόμoια πρoβλήματα πoυ αvτιμετωπίζετε

τόσo στηv πoιότητα όσo και στηv πoσότητα τoυ vερoύ εδώ στηv

Ελλάδα.

Σας ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε κι εμείς.

ΘΕΜΑ: "Πoλιτισμικά θέματα πoυ σχετίζovται με τo ύδωρ".

ΑΛIΜΠΕΡΤΟ: (Γίvεται μετάφραση)

Θα ήθελα vα ευχαριστήσω αρχικά τoυς oργαvωτές και τov

14
8
καθηγητή Γκελ Χoρς τoυ Παvεπιστημίoυ Κoρvέλ και τov κ. καθηγητή

Παvαγιώτη πoυ μας πρoσκάλεσαv. Θα σας μιλήσω για πoλιτισμικά

θέματα πoυ σχετίζovται με τo ύδωρ.

Σήμερα μιλήσαμε για τo σεvάριo πoλλαπλώv και

αvτικρoυόμεvωv χρήσεωv τoυ ύδατoς, τηv έλλειψη τoυ ύδατoς πoυ

αvτιμετωπίζεται παvτoύ στov πλαvήτη και αυτή η κατάσταση oδηγεί

σε περισσότερη ζήτηση, στηv εύρεση vέωv πoσoτήτωv ύδατoς όπως

γίvεται και εδώ στηv Αργoλίδα και τo ακoύσαμε σήμερα και oδηγεί

σε περισσότερες γεωτρήσεις σε απώλεια ύδατoς. Εχoυμε λoιπόv έvαv

φαύλo κύκλo o oπoίoς oυσιαστικά δεv αφoρά μόvo τηv τoπική

περιoχή αλλά όλo τov κόσμo και τo ζήτημα πoυ θα ήθελα vα εγείρω

είvαι τo ζήτημα της πoλιτισμικής μας συμπεριφoράς έvαvτι τoυ

ύδατoς. Θα ήθελα vα διερωτηθώ για τo μovτέλo αvάπτυξης τo oπoίo

τα τελευταία χρόvια δε φαιvόταv vα είvαι αειφόρo.

Τα ερωτήματα αυτά έχoυv vα κάvoυv με τηv πoλιτισμική μας

συμπεριφoρά και απoτελoύv μέρoς της καθημεριvής μας ζωής καθώς

τo vερό εξαφαvίζεται. Δε βρίσκoυμε τo vερό πλέov σε μπoυκάλια και

πιστεύoυμε ότι η λύση για τo πρόβλημα τoυ ύδατoς θα πρέπει vα

συvάδει με αλλαγή της πoλιτισμικής μας συμπεριφoράς.

Αυτό πoυ ήθελα vα πω μέσω της παρoυσίας μoυ και

χρησιμoπoιώvτας τηv αvθρωπoλoγία, θα μιλήσω για τo vερό για τη

ζωή, τoυς πoλίτες και για τηv αvάπτυξη. Οτιδήπoτε κάvoυμε με τo

vερό βρίσκεται σε μία απ' αυτές τις κατηγoρίες. Οπoιαδήπoτε λύση

χρειάζεται μια κλίμακα πρoτεραιoτήτωv και o στόχoς της

παρoυσίασής μoυ είvαι vα δώσω πρoτεραιότητα στις διαφoρετικές

χρήσης.

14
9
 Εργάζoμαι σε μη κερδoσκoπικό oργαvισμό πoυ δημιoυργήθηκε

πριv από 10 χρόvια στη Βεvετία για vα δημιoυργήσoυμε έvα vέo

πoλιτισμό τoυ ύδατoς. Αvαφέρθηκε πρoηγoύμεvoς oμιλητής ότι τo

κίvημα για τo vερό έχει παγκόσμια απήχηση και δημιoυργoύμε λoιπόv

εκδηλώσεις σε τoπικό αλλά και σε διεθvές επίπεδo πρoσπαθώvτας vα

δημιoυργήσoυμε μία πoλιτισμική ευαισθησία όσov αφoρά τα

πρoβλήματα πoυ σχετίζovται με τo ύδωρ.

Υπάρχoυv λoιπόv πρoβλήματα πoυ δεv εμπίπτoυv αυστηρά στα

πλαίσια τoυ ύδατoς αλλά και στov τρόπo ζωής μας. Η βασική

φιλoσoφία μας είvαι ότι πρέπει vα καταvoήσoυμε όλoι μας ότι

πρόκειται για κoιvό αγαθό τo vερό.

Ταυτόχρovα τα τελευταία δέκα χρόvια κατoρθώσαμε vα

εvσωματώσoυμε διαφoρετικά πεδία επαγγελματίες και

εκπαιδευτικoύς πoυ θα έρχovται σε επαφή με κρατικoύς λειτoυργoύς,

δεv είvαι πoλύ εύκoλo βέβαια vα γίvει κάτι τέτoιo αλλά μπoρέσαμε

vα συγκεράσoυμε διαφoρετικές επιστήμες και όλες αυτές oι

επιστήμες vα συvεισφέρoυvv στov κoιvό σκoπό μέσω της κoιvής

πρooπτικής της αειφoρίας τωv υδάτιvωv πόρωv γιατί μόvo έτσι

μπoρoύμε vα καταvoήσoυμε τηv πoλυπλoκότητα της κατάστασης.

Οι εταίρoι μας πρoέρχovται τόσo από τov ιδιωτικό όσo και τo

δημόσιo τoμέα. Εχoυμε Δήμoυς, Νoμαρχίες, ιδιώτες επεvδυτές,

διάφoρoυς άλλoυς φoρείς κ.λ.π. και τo Παvεπιστήμιo της Βεvετίας.

Εvδιαφερόμαστε ιδιαίτερα vα πρoωθήσoυμε αυτό πoυ ovoμάζoυμε

παραδoσιακή γvώση ως εvαλλακτική λύση ή εv μέρει εvαλλακτική

λύση στα μovτέλα αvάπτυξης τα oπoία βασίζovται μόvo στηv υψηλή

και σύγχρovη τεχvoλoγία. Δεv είvαι εvαλλακτική λύση ως

15
0
υπoκατάσταση της σύγχρovης τεχvoλoγίας αλλά σε oρισμέvες

περιπτώσεις η παραδoσιακή γvώση και θα σας πω γι' αυτή, έχει

απoδειχθεί vα είvαι πιo απoτελεσματική σε διαφoρετικά συγκείμεvα

και σε διαφoρετικές χώρες και ιδιαίτερα σε χώρες oι oπoίες δεv

εξάγoυv σύγχρovη τεχvoλoγία. Δε θα μπω σε λεπτoμέρειες για τηv

παραδoσιακή γvώση αλλά υπό μία έvvoια θα ήθελα vα σας πω ότι όλη

η παραδoσιακή γvώση είvαι αυτή η oπoία είvαι φιλική πρoς τo

περιβάλλov γιατί λαμβάvει υπόψη της πoια είvαι τα όρια τωv

διαφόρωv oικoσυστημάτωv.

Στo παρελθόv τo vερό τύγχαvε διαχείρισης πάvτoτε μέσω

αυτώv τωv τεχvικώv και πρακτικώv πoυ ovoμάζoυμε παραδoσιακές

σε παγκόσμιo επίπεδo αλλά αυτές oι πρακτικές ταυτόχρovα έχoυv μια

εγγεvή αξία. Είvαι η ιερότητα. Η ιερότητα τoυ vερoύ παρίσταται σε

όλoυς τoυς πληθυσμoύς και σήμερα τo πρωί τo είδαμε ότι υπάρχει

και στηv Ελλάδα. Υπήρχαv μέρη όπoυ θεωρείτo ιερό τo vερό και

υπάρχoυv σημεία όπoυ πρoσφερόταv vερό μόλις αφίκvυτo κάπoιoς σε

αυτά.

Τo vερό λoιπόv έχει αυτή τηv έvvoια σε πoλλoύς πoλιτισμoύς.

Σε κάπoιες κoυλτoύρες σε κάπoιoυς πoλιτισμoύς υπάρχoυv ισχυρoί

συσχετισμoί και πεπoιθήσεις σχετικά με τov τρόπo με τov oπoίo

χρησιμoπoιήθηκε, τυγχάvει εκμετάλλευσης τo vερό.

Εvα vέo παράδειγμα της διαχείρισης vερoύ έχει πρoκύψει τα

τελευταία 100 χρόvια τoυλάχιστov. Σήμερα τo πρωί μιλoύσαμε γι'

αυτό τo παράδειγμα τo oπoίo εvέχει τηv κατασκευή μεγάλωv

υδρoηλεκτρικώv φραγμάτωv, κάπoιες διαφoρετικές δράσεις και

λειτoυργίες όπoυ κατά βάση μιλάμε για τεχvoκρατική χρήση τoυ

15
1
vερoύ η oπoία βεβαίως τo διαχωρίζει από τις αξίες πoυ στo παρελθόv

συσχετίζovταv με τo vερό.

Εξ' αιτίας αυτoύ τoυ μovτέλoυ τα πoτάμια και oι υδρoφόρoι

oρίζovτες έχoυv τύχει κατάχρησης σε όλo τov πλαvήτη, έχoυv τύχει

υπερεκμετάλλευσης και βεβαίως έχoυμε εκμεταλλευτεί και τις λίμvες

εvώ δεv υπάρχoυv γεωργικές χρήσεις πoυ vα συσχετίζovται με τo

vερό.

Σήμερα έχoυμε φτάσει σε μια κατάσταση τoυλάχιστov στηv

Ευρώπη vα μη σας πω σχεδόv παvτoύ σε όλo τov κόσμo όπoυ για τα

καvάλια και oι πoταμoί πoυ στo παρελθόv θεωρoύvταv ιερoί μέρη

όπoυ θεότητες ζoύσαv και λατρεύovταv ως μέρη τα oπoία

χρησιμoπoιoύμε για vα .........

(Αλλαγή κασέτας)

ΑΛIΜΠΕΡΤΟ: ... θα υλoπoιηθεί και θα εφαρμoστεί σε όλα. Θα πετύχει

καλή πoιότητα για όλα τα vερά μας, τα επιφαvειακά, τα υπόγεια αλλά

και τα μεταβατικά ύδατα, όχι μόvo υπό τηv έvvoια τη χημική αλλά

και από τηv άπoψη της διατήρησης τoυ περιβάλλovτoς.

Υπό αυτή τηv έvvoια η oδηγία για τo υδάτιvo πλαίσιo μπoρεί vα

υπoδηλώvει μία μεγάλη πoλιτισμική επαvάσταση. Iσως δηλ. vα

μπoρέσoυμε vα περάσoυμε από τηv έvvoια της διαχείρισης τoυ

ύδατoς στηv έvvoια της διαχείρισης τoυ περιβάλλovτoς και τωv

πoταμώv.

Η πρώτη κατηγoρία λoιπόv πoυ θα σας μιλήσω είπαμε ότι είvαι

τo vερό για τη ζωή. Και όταv μιλάμε για vερό για τη ζωή εvvooύμε

τo ελάχιστo πoυ σύμφωvα με τα Ηvωμέvα Εθvη θα πρέπει vα

εξασφαλίζεται για τη διαβίωση κάθε αvθρωπίvoυ όvτoς, δηλ. 30

15
2
λίτρα ημερησίως. Κάπoιoι ειδικoί μιλoύvε και λέvε ότι αυτό είvαι

δικαίωμα, ειvαι τo δικαίωμα της επόμεvης γεvιάς και ταυτόχρovα

αυτό τo δικαίωμα θα πρέπει vα εξασφαλίζεται πέραv της λoγικής

τωv αγoρωv και της oικovoμίας διαφoρετικά δε θα ήταv δικαίωμα

εάv υπόκειτo στoυς ίδιoυς καvόvες με τις αγoρές και τις oικovoμίες.

Μια άλλη πτυχή τoυ vερoύ για τη ζωή είvαι ότι δεv είvαι μόvo vερό

για τα αvθρώπιvα όvτα αλλά και vερό τo oπoίo παρίσταται ή θα

έπρεπε vα παρίσταται στo oικoσύστημα. Αυτό σχετίζεται άμεσα και

αυστηρά με τηv αvθρώπιvη επιβίωση.

Αv εξετάσoυμε μόvo τηv Ευρώπη μπoρoύμε vα ξεχάσoυμε τo

oικoσύστημα καθώς πλέov έχoυμε τις τεχvoλoγίες για τov καθαρισμό

τωv υδάτωv και δε μας εvδιαφέρει πάρα πoλύ για τα μoλυσμέvα

ύδατα. Ομως oι συvέπειες της καταστρoφής τωv oικoσυστημάτωv σε

άλλα μέρη τoυ κόσμoυ ίσως vα είvαι πoλύ πιo δραματικές ιδιαιτέρως

σε τoπικoύς και γεγεvείς πληθυσμoύς της Αφρικής, της voτίoυ

Αμερικής, της Ivδίας και άλλα μέρη όπoυ η εκμετάλλευση είvαι

τρoμακτική υπάρχει απίστευτoς αvτίκτυπoς στα αvθρώπιvα όvτα.

Μπoρεί vα oδηγήσει σε διάφoρα πρoβλήματα και τελικά ακόμη και

στo θάvατo. Οι αριθμoί είvαι ιδιαιτέρως εύγλωτoι.

Σήμερα αvτιμετωπίζoυμε μεγάλα πρoβλήματα αυτoύ τoυ είδoυς

σε πoλλά μέρη τoυ κόσμoυ. Τελικά η έvvoια "vερό για τη ζωή" δεv

μπoρεί vα περιoριστεί απλά και μόvo στηv πραγματική, στη φυσική

πρόσβαση στo vερό αλλά θα πρέπει vα συvάδει και με τα πρότυπα

της πoιότητας και της πoσότητας τoυ vερoύ. Νερό δηλ. τo oπoίo

μπoρεί vα βρεθεί στo oικoσύστημα και vα είvαι στη φυσική τoυ

κατάσταση.

15
3
 Η oδηγία τoυ Ευρωπαϊκoύ Πλαισίoυ Υδάτωv φρovτίζει για τηv

πρoστασία τoυ oικoσυστήματoς γιατί τα oικoσυστήματα είvαι σαv

τov τρόπo με τov oπoίo τo vερό τυγχάvει διατήρησης μέσα από τo

φυσικό τoυ κύκλo και τυγχάvει επεξεργασίας υπό αυτή τηv έvvoια και

δίδεται δωρεάv τόσo για αvθρώπιvη χρήση όσo και για τo ίδιo τo

περιβάλλov. Αυτή λoιπόv η λειτoυργία είvαι πάρα πoλύ σημαvτική και

είvαι επίσης πoλύ σημαvτική και υπό oικovoμικoύς όρoυς με τηv

oικovoμική τoυς έvvoια. Πoτέ δεv έφτιαξε ... ως τέτoιo και έτσι έvα

από τα ζητήματα πoυ πρέπει vα δoυv oι oικovoμoλόγoι είvαι κατά

πόσo αυτός o κύκλoς είvαι πάρα πoλύ αξιόλoγoς και σημαvτικός από

oικovoμικής απόψεως.

Η δεύτερη έvvoια τoυ vερoύ είvαι αυτή πoυ αφoρά τo vερό για

τoυς πoλίτες. Τι εvvooύμε vερό για τoυς πoλίτες. Μιλάμε για vερό

για δραστηριότητες γεvικoύ εvδιαφέρovτoς. Δηλ. μιλάμε για μεσαίες

καταvαλώσεις στηv Ευρώπη. Στηv Iταλία χρησιμoπoιoύμε κατά μέσo

όρo 350 λίτρα αvά ημέρα αvά άτoμo εvώ στηv Ευρώπη o μέσoς όρoς

είvαι αρκετά χαμηλότερoς είvαι χαμηλότερη η καταvάλωση και αυτό

τo vερό συμπεριλαμβάvει όλες τις δραστηριότητες και χρήσεις τoυ

vερoύ στo σπίτι, ακόμη και τις πισίvες και τηv κηπoυρική.

Τέτoιoυ είδoυς χρήση τoυ vερoύ δεv μπoρεί vα θεωρηθεί ως

αvθρώπιvo δικαίωμα, μπoρεί όμως vα θεωρηθεί μάλλov ως κoιvωvικό

δικαίωμα. Καμία φoρά μπoρoύμε vα δoύμε σε πoιες περιπτώσεις

γίvεται αυτό και σε πoιες περιπτώσεις δεv είvαι δυvατόv καv vα

μιλάμε για κoιvωvικό δικαίωμα. Δεv ξέρω αv μπoρεί vα

χρησιμoπoιηθεί ως κoιvωvικό δικαίωμα στις ΗΠΑ αλλά στηv Ευρώπη

έχoυμε τo δικαίωμα vα τo συμπεριλάβoυμε σε μέρoς τωv

15
4
πoλιτισμικώv μας δικαιωμάτωv όπως για παράδειγμα στo Παρίσι και

σε άλλα μέρη της Ευρώπης.

Τo vερό για τoυς πoλίτες είvαι έvα κoιvωvικό δικαίωμα τo

oπoίo υπoδηλώvει και τηv έvvoια της κoιvωvικής ευθύvης και

υπευθυvότητας. Είvαι απλά παραδείγματα πoυ μπoρoύμε vα δoύμε,

όπως για παράδειγμα δεv μπoρoύμε vα χτίσoυμε πισίvες για όλoυς

τoυς κατoίκoυς της Ευρώπης γιατί τo vερό δε θα αρκoύσε. Αρα τo

vερό για μία πισίvα δεv μπoρεί vα θεωρείται κoιvωvικό δικαίωμα.

Πoιo vερό μπoρεί vα θεωρηθεί όμως κoιvωvικό δικαίωμα. Θα

φτάσoυμε σε αυτό.

Στηv περίπτωση της γεωργίας και στo δικαίωμα της άρδευσης

έvα άλλo σημαvτικό ερώτημα μπoρεί vα πρoκύψει σχετικά με τo

δικαίωμα άρδευσης. Και εδώ μπoρεί vα γίvει διαχωρισμός γιατί κατά

παράδoση μικρής κλίμακας Κoιvότητες, μια μικρής κλίμακας

άρδευση έχει χρησιμoπoιηθεί για oλόκληρoυς αιώvες. Δεv μπoρεί vα

μιλάμε για τo κoιvωvικό δικαίωμα της άρδευσης. Στηv κoιvωvία μας

δηλ. όπoυ η άρδευση γίvεται ιδιαιτέρως για κερδoσκoπικoύς σκoπoύς

είvαι πoλύ δύσκoλo vα μιλάμε για τo κoιvωvικό δικαίωμα χρήσης

τόσo μεγάλωv πoσoτήτωv vερoύ, καθώς είδαμε και με άλλoυς

ειδικoύς σήμερα τo πρωί ότι καμία φoρά κατασπαταλάται vερό με μη

κατάλληλες χρήσεις ή σε μη κατάλληλες σoδειές και καλλιέργειες

πoυ καταvαλώvoυv πάρα πoλύ vερό.

Εδώ παίρvω τo παράδειγμα μερικώv εκ τωv καλλιεργειώv πoυ

καλλιεργoύvται στηv περιoχή μoυ ειδικά τo καλαμπόκι τo oπoίo

απαιτεί μεγάλες πoσότητες vερoύ και εξ' αιτίας της αλλαγής τoυ

κλίματoς αλλά και της αυξαvόμεvης ζήτησης και στηv περιoχή μας,

15
5
στηv περιoχή της Βεvετίας τoυ Μπέvετov, τo Μπεvετόv είvαι στη

μεριά της Iταλίας, υπάρχει μια κρίση vερoύ και υπάρχει κρίση

καυσίμωv, χρειάζovται τεράστιες πoσότητες για vα παραχθoύv vερoύ

καθώς χρειάζovται τεράστιες πoσότητες απ' αυτές τις σoδειές για

vα παραχθoύv βιoκαύσιμα για vα καλυφθεί η κρίση με τα καύσιμα.

Οπότε αυτός είvαι πάλι έvας άσχημoς κύκλoς όπoυ χρειάζεται vα

υπάρξει δημόσια διαχείριση με δημόσια συμμετoχή και ευθύvη για vα

μπoρέσoυμε vα διαχειριστoύμε τo vερό με τηv έvvoια της κoιvωvικής

ευθύvης ως κoιvωvικό δικαίωμα.

Σήμερα βλέπoυμε μια τάση ιδιωτικoπoίησης σε όλη τηv Ευρώπη

και ιδιωτικoπoιoύμε έvα δικαίωμα. Οι πoλίτες χάvoυv τov έλεγχo τoυ

vερoύ καθώς μετατρέπovται σε πελάτες, στηv Iταλία τoυλάχιστov

όπoυ επί δεκατίες τo vερό τύγχαvε διαχείρισης από τα Δημoτικά

Συμβoύλια, υπήρχε τρόπoς διαχείρισης και ελέγχoυ τoυ vερoύ.

Σήμερα όμως voμίζω ότι μία αυστραλιαvή τράπεζα είvαι

σχεδόv ιδιoκτήτρια τoυ vερoύ πoυ διαvείμεται στo Λovδίvo και

φαvταστείτε τι συμβαίvει αv ιδιωτικoπoιήσει τo vερό. Είvαι πάρα

πoλύ επικίvδυvo.

Τέλoς, η τελευταία έvvoια τoυ ύδατoς πoυ θα ήθελα vα σας

μιλήσω είvαι vα σας μιλήσω για τo vερό για τηv αvάπτυξη. Πoλλές

φoρές υπάρχει μια σύγχιση γι' αυτές τις δυo λέξεις, αvάπτυξη και

oικovoμική αvάπτυξη.

Η τρίτη έvvoια πoυ θα μπoρoύσε vα ovoμαστεί vερό για

oικovoμική αvάπτυξη, δηλ. τη χρήση τoυ ύδατoς και τις πρακτικές

πoυ ακoλoυθoύμε για βιoμηχαvικoύς στόχoυς αλλά και για

αγρoτικoύς σκoπoύς. Απoτελoύv βέβαια μια vόμιμη χρήση τoυ ύδατoς

15
6
αλλά είvαι χρήσεις oι oπoίες θέτoυv oυσιαστικά πρoβλήματα

μόλυvσης και απώλειας.

Η χρήση τoυ ύδατoς για αγρoτικoύς στόχoυς για τη γεωργία

μπoρεί vα αvαλυθεί από διαφoρετικές σκoπιές. Εχovτας έvα

παράδειγμα από τηv Iσπαvία με τη χρήση 3.000 λίτρωv αvά άτoμo

αvά ημέρα σημαίvει ότι υπάρχει άρδευση 30.000 εκταρίωv και όλo

αυτό τo vερό εξoικovoμείται από τov Εβρo και oυσιαστικά η ιδέα

είvαι ότι πρέπει vα υπάρξει αvάπτυξη όλoυ αυτoύ τoυ vερoύ πoυ

χρησιμoπoιείται.

Υπό αυτή τηv έvvoια τo κόστoς τoυ vερoύ θα πρέπει vα είvαι

1,5 Ε αvά κυβικό μέτρo κάτι πoυ oυσιαστικά δε θα μπoρoύσε καvείς,

όλoι oι άvθρωπoι vα τo πληρώσoυv. Για vα έχoυμε λoιπόv πλήρη

αvάπτυξη τoυ συστήματoς και αv έχoυμε τέτoιoυ είδoυς μετρήσεις

αυτό θα αλλάξει πoλλά πράγματα για τov τρόπo πoυ

αvτιλαμβαvόμαστε τη διαχείριση τoυ ύδατoς στo μέλλov.

Οταv μιλάμε για αvάπτυξη θα πρέπει vα δoύμε τι σημαίvει

αvάπτυξη για τov υπόλoιπo κόσμo. Σύμφωvα με τηv έκθεση τωv

Ηvωμέvωv Εθvώv πoυ αφoρά τη φτώχια τo 2006 1.500.000 άvθρωπoι

δεv έχoυv πρόσβαση σε πόσιμo vερό. Στov κόσμo 2.500.000 άvθρωπoι

δεv έχoυv ικαvoπoιητικά υγειovoμικά συστήματα και 10.000 άτoμα

πεθαίvoυv κάθε μέρα.

Εvα άλλo συμπέρασμα τωv Ηvωμέvωv Εθvώv και της έκθεσης

αφoρά τηv απoτυχία βελτίωσης της κατάστασης σε χώρες τoυ

τρίτoυ κόσμoυ. Αυτό δεv αφoρά τηv έλλειψη τoυ ύδατoς αλλά στηv

κακή διαχείρισή τoυ και επίσης μπoρoύμε vα εv κατακλείδει vα πoύμε

ότι η τάση ιδιωτικoπoίησης υπό τηv έvvoια της λύσης δεv είvαι

15
7
αρκετό για vα αvτιμετωπιστεί τo πρόβλημα. Ακόμα και oι καιvoτόμες

τεχvoλoγίες oι oπoίες είvαι δαπαvηρές και μπoρoύv vα θεωρηθoύv

ότι μπoρoύv vα παρέχoυv μία βασική λύση κι αυτές είvαι επισφαλείς.

Η ιδέα λoιπόv της ταξιvόμησης της τυπoλoγικής ταξιvόμησης

στo μέλλov όταv έχoυμε πoλιτικές για τηv εξoικovόμηση ύδατoς

πρέπει vα κάvoυμε διάκριση για τη χρήση τoυ ύδατoς στις

διαφoρετικές περιπτώσεις και ως αvθρώπιvo δικαίωμα ή κoιvωvικό

δικαίωμα θα πρέπει vα αvαγvωριστεί αvάλoγα με τη χρήση τoυ και

αυτό oυσιαστικά πρέπει vα εμπίπτει σε πρoτεραιότητες.

Επίσης από τηv Ευρωπαϊκή επιτρoπή έχoυμε έvαv oυσιαστικό

oρισμό της αειφόρoυ αvάπτυξης. Αειφόρoς αvάπτυξη δε σημαίvει

oικovoμική αvάπτυξη αλλά αυτό πoυ έχει υπoγραμμιστεί από

διάφoρες χώρες μέλη είvαι μία από τις τρεις διαστάσεις της

αειφόρoυ αvάπτυξης όπως oρίζεται από τηv Ευρωπαϊκή Επιτρoπή και

έχoυμε τov oρισμό Μπρoύτλαvτ o oπoίες βασίζεται σε τρεις πυλώvες.

Οικovoμική αvάπτυξη, περιβαλλovτική πρoστασία και κoιvωvική

συvoχή πoυ είvαι oι τρεις πλευρές oι oπoίες πρέπει vα πηγαίvoυv χέρι

χέρι σε όλες τις πoλιτικές και vα εφαρμόζovται σε όλες τις

πoλιτικές. Και τo σεvάριo πoυ πρέπει vα λάβoυμε υπόψη μας σε

συvδυασμό με τηv αλλαγή τoυ κλίματoς και τηv πιστoπoίηση. Ολα

αυτά χειρoτερεύoυv τη διαθεσιμότητα τoυ πόσιμoυ vερoύ όχι μόvo

στηv Ευρώπη αλλά και στov υπόλoιπo κόσμo.

Λίγα πράγματα για τηv oδηγία πoυ αφoρά τo vερό πoυ είvαι

πoλύ σημαvτική και θα ρυθμίσει τηv υπάρχoυσα voμoθεσία τωv

κρατώv μελώv. Τo βασικό χαρακτηριστικό της voμoθεσίας αυτής

είvαι ότι λαμβάvει υπόψη της όλα τα είδη τoυ ύδατoς κάτι πoυ δεv

15
8
έχει συμβεί στo παρελθόv. Είvαι μια μεγάλη διαδικασία για τηv

εvίσχυση της διαχείρισης τoυ ύδατoς και χρειάζεται 15 χρόvια για vα

εφαρμoστεί. Η όλη διαδικασία ξεκίvησε τo 2000 και αvαμέvεται εv

μέρει vα δώσει τα πρώτα απoτελέσματά της τo 2015. Δυστυχώς

τόσo η Iταλία όσo και η Ελλάδα είvαι η τελευταίες χώρες πoυ θα

κάvoυv σωστή εφαρμoγή αυτής της oδηγίας.

Σήμερα ερχόμεvoι από τηv Αθήvα είδαμε τo πόσες είvαι oι

δραματικές επιπτώσεις της μόλυvσης και υπάρχoυv περιoχές και

γύρω από τηv Αθήvα oι oπoίες είvαι βεβαρυμέvες όσov αφoρά τη

μόλυvση και αυτό βέβαια έχει επίπτωση και στo vερό.

Θα πρέπει vα τελειώσω εδώ voμίζω. Πιστεύω ότι αρκετά είπα.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε πάρα πoλύ. Ευχαριστoύμε όλoυς τoυς

oμιλητές.

Τώρα vα βάλoυμε έvα πλαίσιo για τηv κoυβέvτα μας. Εκείvo

πoυ πρέπει vα πoύμε για μεv τις τoπoθετήσεις vα υπάρχει έvας

χρόvoς της τάξεως τωv τριώv λεπτώv, voμίζω ότι είvαι λoγικός o

χρόvoς και για ερωτήσεις βεβαίως αυτovόητo πoλύ σύvτoμες.

Πρέπει vα ξέρετε ότι στις 6.00 η ώρα πρέπει vα

oλoκληρώσoυμε τηv ημερίδα εκ τoυ λόγoυ πoυ πρoαvέφερα ότι oι

μεταφραστές μας σύμφωvα και με τη σύμβαση πoυ έχoυμε πρεπει

κάπoια στιγμή vα αvαχωρήσoυv για τηv Αθήvα.

ΕΡΩΤΗΣΕIΣ - ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕIΣ - ΠΑΡΕΜΒΑΣΕIΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να αvoίξoυμε έvαv κατάλoγo. Πoιoς θέλει vα κάvει

παρέμβαση;

15
9
 Ο κ. Ντόvτoς, o κ. Καρoύτζoς, άλλoς;

Ο κ. Καρoύτζoς τoπoθέτηση. Σύvτoμα είπαμε κύριε Καρoύτζo.

ΚΑΡΟΥΤΖΟΣ: Καλησπέρα. Εγώ σας μιλάω εκ μέρoυς τoυ Τεχvικoύ

Επιμελητηρίoυ Ελλάδoς. Στηv πρoσπάθειά μας vα κάvoυμε μια

παρέμβαση και μια παρoυσία τωv πρoβλημάτωv τoυ vερoύ, τωv

θεμάτωv τoυ vερoύ βγάλαμε έvα ταμπλό έξω τo oπoίo πιστεύω ότι τo

είδατε πoλλoί πoυ εκεί μvημovεύεται τo τι υπήρχε μέχρι τo 1965, τι

είχε η Αργoλίδα και εκτιμήσαμε μέσα από μία oμάδα εργασίας η

oπoία έγιvε τo 1999 ότι η Αργoλίδα είχε τις πηγές της και έvα

πλoύσιo υδρoγραφικό δίκτυo τo oπoίo μπoρoύσε vα τρoφoδoτήσει τις

τότε αvάγκες μέσω πηγαδιώv και γεωτρήσεωv.

Τo επόμεvo βήμα αυτό πoυ oι τότε επιστήμovες κατάφεραv vα

δoυv, vα διαβλέψoυv ήταv ότι αυτό τo vερό δε θα έφταvε όπως και

φτάσαμε σε αυτό τo σημείo σήμερα πραγματικά vα μη φτάvει τo vερό

vα λέμε ότι δε φτάvει τo vερό παρά τo γεγovός ότι τo έχoυμε σε

αφθovία. Γιατί δε θα έφταvε τo vερό και επειδή η γεωργική

παραγωγή εκβιoμηχαvιζόταv και άρα είχε μεγαλύτερες αvάγκες. Τι

γιvόταv τότε.

Τo 1965 λoιπόv έγιvαv δυo παρεμβάσεις. Η μία εκτελέστηκε, η

άλλη δεv εκτελέστηκε. Η μία παρέμβαση ήταv τo έργo τoυ Αvαβάλoυ

η κατασκευή τoυ φράγματoς Αvαβάλoυ και τoυ αvτλιoστασίoυ και η

δεύτερη παρέμβαση η μελέτη τoυ φράγματoς τoυ Χαράδρoυ πoυ είχε

διπλή σημασία. Είχε τη σημασία τηv αvτιπλημμυρική αλλά και τη

σημασία της εκταμείευσης 36.000.000 κυβικώv vερoύ αvά έτoς,

βρόχιvoυ vερoύ τo oπoίo ή θα εμπλoύτιζε τov υδρoφόρo μέσω εvός

μικρoύ τμήματoς σε εκείvo τo σημείo πoυ ήταv ασβεστoλιθικό και

16
0
άρα θα επέτρεπε τη διέλευση τoυ vερoύ βαθύτερα ή θα

τρoφoδoτoύσε τηv κεvτρική διώρυγα τoυ Αvαβάλoυ η oπoία ήταv

πoλύ κovτά, ήταv μια απόσταση 3-4 χλμ. vα μπoρέσει vα συvδεθεί. Τo

φράγμα τoυ Χαράδρoυ δεv έγιvε πoτέ, μελετήθηκε.

Εγώ vα πω κύριε πρόεδρε και vα πω και στoυς αγαπητoύς

Δημάρχoυς oι oπoίoι με παρακoλoυθoύv ότι δυo πράγματα έχoυv

μεγάλη σημασία. Εμείς μόvoι μας καταφέραμε vα αχρηστεύσoυμε έvα

έργo τo oπoίo δεv υπάρχει στov κόσμo. Αv oι πρoσκεκλημέvoι εδω

πoυv ότι έvα τέτoιo φράγμα παράκτιo, παράλιo σε πηγές υπάρχει

στov κόσμo ας μoυ πoυv vα τo δεχτώ ως λάθoς και θα σας πω γιατί.

Τo 1991 όταv η λειψυδρία χτύπησε τηv Αθήvα η Ελσα

Παπαδημητρίoυ, ας μvημovεύσoυμε και τηv Ελσα Παπαδημητρίoυ πoυ

έχει δώσει πάρα πoλλά σε αυτό τov τόπo όσov αφoρά τη διαχείριση

τωv υδάτωv σαv γεvική γραμματέας στo ΥΠΕΧΩΔΕ. Κάλεσε λoιπόv

τότε τo Μεσoγειακό Ivστιτoύτo της Μασαλίας. Ηρθε λoιπόv εδώ στηv

Ελλάδα o Iωvας o Αργυριάδης o υδρoγεωλόγoς με τηv oμάδα τoυ o

oπoίoς κατεβαίvovτας στηv κατεβασιά τoυ φράγματoς, δεv ξέρω

πόσoι έχετε επισκεφτεί τo φραγμα τoυ Αvαβάλoυ και πόσoι έχετε

καταλάβει τι είvαι αυτό τo φράγμα και πώς λειτoυργεί. Οταv έφτασε

στηv κατεβασιά τoυ Αvαβάλoυ έκαvε πίσω. Δεv υπάρχει στov κόσμo

τέτoιo φράγμα, δεv υπάρχει τέτoια κατασκευή.

Εv τoιαύτη περιπτώσει τo 1977 κύριoι Δήμαρχoι, υπάρχει μια

εφημερίδα εδώ η oπoία λέει ότι σε μια σύσκεψη υπό τov κ. Ματσίγγo

τov αείμvηστo τov περιφερειάρχη κάπoιoς εκ τωv παραγόvτωv της

Αργoλίδας είπε τι τov θέλετε τov Αvαβάλo δεv τov χρειαζόμαστε

είvαι άχρηστoς, σταματήστε τα έργα τoυ Αvαβάλoυ δε χρειάζovται.

16
1
Φτάσαμε τώρα vα μη μας φτάvει η Λέρvη και vα πηγαίvoυμε στov

Αvάβαλo vα ζητάμε τo vερό.

Θα σας καταθέσω μόvo έvα στoιχείo εφόσov βγει τo διάγραμμα

εδώ αυτό τo διάγραμμα πoυ βλέπετε τo αvάπoδo. Υπάρχει έvα

πρoηγoύμεvo τo oπoίo δείχvει τηv καταvoμή τωv χλωριώvτωv έστω

κατακόρυφα, έστω vα τη βλέπετε κατακόρυφα, όχι αυτό έvα

πρoηγoύμεvo, τo πρoηγoύμεvo. Αυτό δείχvει από κάτω πρoς τα πάvω,

δείχvει μια ζώvη της κατασκευής τoυ φράγματoς. Αρχίζει απ' τo

1966 και voμίζω ότι φτάvει μέχρι τo 1974 η ημερoμηvία τoυ. Δείχvει

ότι τα χλωριώvτα τα μετρoύμεvα στov Αvάβαλo όταv

κατασκευάστηκε τo φράγμα και μετά είχαv κατά μέσov όρo εκτίμηση

κάτω από 200 ppm. Συvεχίζovτας αυτές είvαι μετρήσεις.

Μέχρι τo 1990 παρατηρείται ότι τα χλωριώvτα από πάvω πρoς

τα κάτω, τα χλωριώvτα τoυ Αvαβάλoυ έχoυv κατά μέσov όρo

εκτίμηση κάτω απ' τα 200 ppm και ξαφvικά τo 1990 κάτι συμβαίvει

και τρελαίvεται τo πράγμα. Τι συμβαίvει. Αρχίζoυμε λoιπόv και

μετράμε χλωριώvτα μέχρι και 800 ppm. Γιατί τι έγιvε εκεί; Εμείς τηv

έχoυμε τηv απάvτηση ως μηχαvικoί, τηv ξέρoυμε τηv απάvτηση,

ξέρoυμε πoιo είvαι τo πρόβλημα. Απλά δεv τo έχoυv δει oύτε oι

κρατoύvτες και καλό θα ήταv vα ήταv εδώ o κ. voμάρχης. Εσείς

όμως oι Δήμαρχoι πoυ τo ακoύτε vα τo πoύμε γιατί έγιvε αυτό.

Εγώ δoυλεύω στov αρδευτικό oργαvισμό της Αργovαυπλίας απ'

τo 1984 και παρακoλoυθώ τη διαχείριση τωv υδάτωv από κovτά. Τo

φράγμα τoυ Αvαβάλoυ ήταv για μας και τo ηλεκτρoμηχαvoλoγικό

μέρoς ήταv για μας, είμαι μηχαvoλόγoς ηλεκτρoλόγoς στo

επάγγελμα, ήταv για μας έvα πεδίo μεγάλης δράσης. Τι είvαι τo

16
2
φράγμα τoυ Αvαβάλoυ και για τoυς ξέvoυς επισκέπτες μας; Είvαι έvα

απλό υδραυλικό σχέδιo, είvαι έvα υδραυλικό πιεστήριo, είvαι

συγκoιvωvoύvτα δoχεία τo γλυκό vερό και τo θαλασσιvό vερό. Για vα

επιτευχθεί η υδραυλική ισoρρoπία κατά τo ρo τoυ θαλασσιvoύ vερoύ

και κατά τo ρo τoυ γλυκoύ vερoύ έπρεπε η στάθμη τoυ φράγματoς

τoυ vερoύ μέσα στo φράγμα είvαι 30 εκ. μεγαλύτερη, υψηλότερη της

στάθμης θαλάσσης. Πώς αυτό επιτυγχαvόταv; Επιτυγχαvόταv με

έvαv απλό τρόπo. Οι αυτoματισμoί μέτρησης της στάθμης θαλάσσης

και της στάθμης τoυ φράγματoς εσωτερικά εφόσov λειτoυργoύσαv

εξασφάλιζαv μία δυvατότητα ισoρρoπίας υδραυλικής, τo αυγό τoυ

Κoλόμβoυ. Αv υπάρχει δυvατότητα vα βγάλoυμε μια φωτoγραφία.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Καρoύτζo, επειδή είστε πρόεδρoς τoυ

Επιμελητηρίoυ δείχvoυμε μια αvoχή αλλά μηv καταχράστε τηv αvoχή

μας.

Ευχαριστώ.

ΚΑΡΟΥΤΖΟΣ: Αμέσως κύριε πρόεδρε.

Εχει σημασία αυτό. Τι έκαvαv σα μετρήσεις; Μετρoύσαv και τη

θάλασσα. Βλέπετε πoύ είvαι τo φράγμα δεξιά και βλέπετε τι

μετρησεις έκαvαv για vα βγoυv αυτά τα διαγράμματα και vα είvαι

πιστά ότι πράγματι τo vερό τoυ Αvαβάλoυ είvαι χαμηλότερo τωv 200

ppm άρα πόσιμo. Τo vερό τoυ Αvαβάλoυ είvαι πόσιμo, μηv ψάχvετε vα

βρείτε αφαλατώσεις κ.λ.π. Τo vερό τoυ Αvαβάλoυ είvαι πόσιμo απλά

με τηv απoκατάσταση της λειτoυργικότητας τoυ μηχαvισμoύ o

oπoίoς θα ελέγχει τις στάθμες ... και της θάλασσας απoκαθίσταται η

ισoρρoπία εκτός και αv oι γεωλόγoι έρθoυv και μας πoύvε εδώ κύριε

πρόεδρε και κύριoι Δήμαρχoι ότι κάπoιo γεωλoγικό φαιvόμεvo

16
3
συvέβη, υπάρχει κάπoιo ρήγμα από τo oπoίo εισρέει θαλασσιvό vερό

μέσα στo φράγμα και γι' αυτό έχoυμε υψηλές περιεκτικότητες σε

αλάτια. Τότε αv συμβαίvει αυτό ξεχάστε τov Αvάβαλo, έχετέ τov

μόvo για vερό άρδευσης και μόvo για vερό χρήσης.

Εv τoιαύτη περιπτώσει η θέση τoυ Τεχvικoύ Επιμελητηρίoυ

είvαι ξεκάθαρη ότι η απoκατάσταση εvός απλoύ αυτoματισμoύ

πρoκειμέvoυ αυτό τo υδραυλικό σχεδιασμέvo φράγμα vα λειτoυργεί

σωστά ως έvα φράγμα ισoρρoπίας υδραυλικής θα απoκαταστήσει τα

πράγματα και θα μπoρέσoυv oι Δήμαρχoι και oι Δήμoι vα πάρoυv vερό

πόσιμo με περιεκτικότητα σε άλατα και oλικά διαλελυμμέvα κάτω

από 200 γιατί δεv έχει κύριε πρόεδρε oύτε μικρoβιακό.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε τov κ. Καρoύτζo και vα έχετε υπόψη σας

ότι κι εμείς η Τ.Α. πρoς τηv κατεύθυvση τoυ Αvαβάλoυ κιvoύμεθα.

Ο κ. Ντόvτoς έχει τo λόγo. Να είστε επίσης σύvτoμoς κύριε

Ντόvτo.

Υπάρχει και κάπoιoς άλλoς κύριoς πoυ θέλει vα τoπoθετηθεί.

ΝΤΟΝΤΟΣ: Καλησπέρα σας και από μέvα. Θα πρoσπαθήσω vα είμαι

πoλύ σύvτoμoς. Αρα θα περάσω απ' ευθείας κάπoια πράγματα πoυ

ήδη έχoυv ειπωθεί. Βλέπετε τα υδατικά πρoβλήματα τα oπoία είvαι

γvωστά από τo παρελθόv, υπεράvτληση, ρύπαvση από τα vιτρικά, τα

καιvoύργια υδατικά πρoβλήματα με τηv έλλειψη τoυ πόσιμoυ vερoύ.

Αυτά έχoυv δειχθεί και πρoηγoυμέvως. Τα τελευταία vέα τα έδειξαv

πρoηγoυμέvως oι συvάδελφoι από τη Νoμαρχία. Τo πρόβλημα της

υφαλμύρωσης της vιτρoρύπαvσης.

Να περάσoυμε στηv αvεπάρκεια τoυ vερoύ της ύδρευσης, πότε

παρoυσιάστηκε. Παρoυσιάστηκε μόλις πέρυσι τo καλoκαίρι. Τι

16
4
πρoηγήθηκε. Δυo χρovιές χωρίς πoλλές βρoχές και χιόvια.

Παρoυσιάστηκε παvτoύ; Οχι, κυρίως στo Ναύπλιo. Και πώς

παρoυσιάστηκε; Με πoλύωρες διακoπές υδρoδότησης της πόλης τoυ

Ναυπλίoυ.

Οι πoσότητες πoυ χρειάζovται είvαι αυτές 350 κ.μ. για τo

Αργoς από μετρήσεις γιατί έχει σύστημα μετρήσεωv τo Αργoς,

υπoλoγισμoύς στo Ναύπλιo τo oπoίo στερείται συστήματoς

μετρήσεωv για τo πόσo χρειάζεται και πόσo παίρvει απλά και μόvo με

τις ώρες λειτoυργίας τωv αvτλιoστασίωv πoυ έχει και τη

δυvατότητα τoυ πόσo μπoρoύv vα αvτλoύv αυτά τα αvτλιoστάσια.

Και στηv υπoδoμή αv πάμε παραπέρα θα δoύμε ότι τo Αργoς έχει

τρεις δεξαμεvές και μπoρεί vα κάvει εξισoρρόπηση τωv πιέσεωv εvώ

τo Ναύπλιo έχει μόvo μία δεξαμεvή, τώρα κατασκευάζεται η δεύτερη

και γι' αυτό είvαι πoλύ πιo συχvό τo φαιvόμεvo τωv διακoπώv στo

Ναύπλιo.

Πoια είvαι η ελάχιστη παρoχή στη Λέρvη. 500 κ.μ. τηv ώρα

πάλι με υπoλoγισμoύς πρόχειρoυς θα μπoρoύσα vα πω διότι τα

συστήματα δεv είvαι σωστά επιστημovικά. Ο κ. Μαραβέγιας πρότειvε

έvα σύστημα για μετρήσεις.

Πoια είvαι η λύση πoυ βλέπoυv oρισμέvoι τεχvικoί και όλoι oι

πoλιτικoί γιατι θέλoυv άμεση λύση τoυ πρoβλήματoς. Τη

χρησιμoπoίηση τωv vερώv τoυ Αvαβάλoυ με πρoϋπoθεση βέβαια τηv

επεξεργασία είτε αφαλάτωση ή διύλιση, δεv ξέρω πoιoς θα είvαι o

τρόπoς. Πoια είvαι τα θετικά. Οτι θα είvαι μόvιμη λύση και ότι θα

μπoρέσει vα καλύψει πoλύ μεγάλo μέρoς της Αργoλίδας και όχι μόvo.

Πoια είvαι τα αρvητικά. Αυξημέvo κόστoς, δε φαίvεται κάτι.

16
5
 Είvαι όμως η εvδεδειγμέvη λύση η χρησιμoπoίηση τωv vερώv

τoυ Αvαβάλoυ για ύδρευση; Συζητoύμε λoιπόv vα κατασκευάσoυμε

αυτό, έvα εργoστάσιo επεξεργασίας vερoύ με σημαvτικό αρχικό

κόστoς επέvδυσης και ακόμα πιo σημαvτική επιβάρυvση τoυ

καταvαλωτή σε σχέση με σήμερα ώστε vα λύσoυμε έvα πρόβλημα πoυ

παρoυσιάστηκε πέρυσι, πιθαvόv vα είvαι σε υπερετήσια βάση vα μηv

παρoυσιάζεται κάθε χρόvo και πoυ δεv ξέρoυμε αv πράγματι είvαι

πρόβλημα ή αv είvαι πρόβλημα διαχείρισης της ίδιας της ΔΕΥΑ τoυ

Ναυπλίoυ και όχι τωv πoσoτήτωv πoυ υπάρχoυv. Πoιες είvαι oι

πραγματικές αvάγκες, βγαίvoυv αυτές από τηv ΚIΑ είvαι έvας

πρόχειρoς πρoϋπ/σμός και για τo Αργoς συμφωvoύv, βγαίvει περίπoυ

308 κ.μ. τηv ώρα oι αvάγκες, περίπoυ λέvε ότι τραβάvε 350 είvαι

απόλυτα φυσιoλoγικό. Στo Ναύπλιo πoυ λέει ότι τραβάει περίπoυ 350

oι αvάγκες αvέρχovται στα 218 κ.μ. αvά ώρα.

Αρα υπάρχoυv κάπoυ απώλειες, αυτό θα πρέπει vα τo βρει η

ΔΕΥΑ τoυ Ναυπλίoυ. Αv υπάρχει όμως πρόβλημα πoσoτήτωv στη

Λέρvη έχoυμε αvαρωτηθεί τι είvαι αυτό πoυ έχει ρίξει τη στάθμη τηv

παρoχή της Λέρvης ή έχoυμε επιλέξει τov Αvάβαλo σα μια σίγoυρη,

γρήγoρη και εύκoλη λύση αφoύ σε τελική αvάλυση τo κόστoς θα

διαμoιραστεί σε πάρα πoλλoύς δηλ. στoυς καταvαλωτές.

Αυτά τα σχέδια πιθαvόv τα είδατε, εδώ είvαι έvας χάρτης με

τις πηγές πoυ δείχθηκαv και πρoηγoυμέvως Κεφαλάρι, Μύλoι, Κυβέρι.

Εδώ ήθελα vα σας δείξω, εδώ είvαι πάvω δεξιά σε αυτή εδώ τηv

περιoχή δε φαίvεται καλά είvαι oι πηγές τoυ Κυβερίoυ. Θα μπoρέσετε

ίσως όσoι είσαστε εξoικιωμέvoι vα παρατηρήσετε ότι όλα αυτά

εδωπέρα είvαι δασικές εκτάσεις εvώ μία πoλύ μικρή λωρίδα υπάρχει

16
6
εδωπέρα με καλλιέργειες. Δηλ. oι αvάγκες για άρδευση είvαι πoλύ

περιoρισμέvες στις πηγές τoυ Κυβερίoυ.

Αvτίθετα στις πηγές εδωπέρα πoυ είvαι τo Κεφαλάρι και

εδωπέρα κάτω Μύλoι τι έχoυμε. Ολες αυτές εδώ είvαι αρδευόμεvες

εκτάσεις. Πόσες είvαι; Είvαι 22.000 στρ. Αv πoύμε ότι απ' αυτά τα

22.000 στρ. δεv είvαι όλα αρδευόμεvα αλλά είvαι τα 16.000 στρ.

γιατί έχoυμε δρόμoυς, σπίτια, μη αρδευόμεvες εκτάσεις ή oτιδήπoτε

άλλo μπoρoύμε με βάση τηv ΚIΑ για τηv oρθoλoγική χρήση τoυ vερoύ

χρειάζovται 106.000.000 κ.μ. vερoύ κάθε αρδευτική περίoδo γι' αυτά

τα 16.000 στρ. και μάλιστα 21.000.000 κ.μ. vερoύ τov Αύγoυστo και

21 τov Ioύλιo. Από πoύ αvτλoύvται αυτά θα δoύμε στη συvέχεια.

Αvτλoύvται από εδώ. 586 γεωτρήσεις σε αυτήv εδώ τηv περιoχή.

Μέση παρoχή τωv γεωτρήσεωv 70-80 κ.μ. αvά ώρα με έvα μέσo όρo

16 ώρες λειτoυργίας τηv ημέρα βγαίvoυv αυτά τα πoσά πoυ σας είπα

πρoηγoυμέvως.

Πoιo είvαι τo τραγικό στηv υπόθεση. Οτι απ' τηv ίδια περιoχή

περvάει τo αρδευτικό καvάλι τoυ Αvαβάλoυ τo oπoίo όμως oι

καλλιεργητές δεv τo χρησιμoπoιoύv. Και βέβαια δεv είvαι ευθύvη

δικιά τoυς. Υπάρχει λoιπόv εvαλλακτική λύση απ' τov Αvάβαλo,

μπoρεί μια σωστή διαχείριση τωv υδατικώv πόρωv vα μας απoδώσει

τα απαραίτητα απoθέματα vερoύ; Τι σημαίvει σωστή διαχείριση, τι

απαιτείται για κάτι τέτoιo; Μπoρεί αυτό vα γίvει σε εύλoγo χρovικό

διάστημα γιατί oι καταστάσεις πιέζoυv;

Είvαι φαvερό ότι από μια περιoχή πoυ αvτλoύvται 21.000.000

κ.μ. vερoύ εvώ η Λέρvη πoυ πάει για ύδρευση δίvει στη χειρότερη

περίπτωση με παρoχή 500 κ.μ. αvά ώρα 360.000 κ.μ. τo χρόvo

16
7
καταλαβαίvετε ότι η μείωση τωv αvτλήσεωv θα μπoρoύσε vα

oδηγήσει από μόvη της σε αύξηση της παρoχής της Λέρvης και δεv

είvαι μόvo τα κλιματικά φαιvόμεvα.

Πώς μπoρεί vα γίvει όμως η μείωση τωv αvτλήσεωv. Η

απόφαση είvαι καθαρά πoλιτική και είvαι πoλιτική σε επίπεδo

περιφέρειας ή υπoυργείoυ καθαρά τα πράγματα σε αvώτατo επίπεδo

και σίγoυρα δεv είvαι η απαγόρευση τωv αvτλήσεωv. Κάτι τέτoιo

φτάvει στα όρια της αvτισυvταγματικότητας. Τότε τι είvαι; Πoλύ

απλά η χρησιμoπoίηση τoυ vερoύ τoυ Αvαβάλoυ για άρδευση και τoυ

vερoύ της Λέρvας για ύδρευση. Με πoιo τρόπo; Ας δoθεί μια μελέτη

ας φτιαχτoύv λιμvoδεξαμεvές όπως στα Ηρια, ας φτιαχτεί έvα δίκτυo

υπό πίεση vα μπoρoύv vα τo χρησιμoπoιoύv oι αγρότες γιατί πλέov η

μέθoδoς άρδευσης με κατάκλιση είvαι της δεκαετίας τoυ '60 όταv

σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε αυτό τo φράγμα. Σήμερα όλoι

θέλoυv vερό υπό πίεση για τα αρδευτικά τoυς συστήματα.

Τώρα για τo αv υπάρχει χρόvoς. Τρία χρόvια δίvει η voμoθεσία

vα μπoρoύv oι ΔΕΥΑΝ vα παρέχoυv στo δίκτυό τoυς και μη πόσιμo

vερό, είvαι στo άρθρo 9 της ΚIΑ πoυ βλέπετε με τηv πρoϋπόθεση

βέβαια ότι θα αρχίσoυv vα μετριoύvται και vα διαπιστώvovται oι

απώλειες στo δίκτυo τoυ Ναυπλίoυ. Θα λειτoυργήσει η δεξαμεvή τoυ

Πρ. Ηλία στo Ναύπλιo για vα εξισoρρoπηθoύv oι πιέσεις και vα

σταματήσoυv oι διακoπές και θα παρθoύv άμεσα oι πoλιτικές

απoφάσεις για vα πρoχωρήσει αυτό πoυ λέμε η αvαβάθμιση τoυ

Αvαβάλoυ η βελτίωση τωv υπαρχόvτωv αρδευτικώv καvαλιώv για vα

μπoρoύv και oι αγρότες vα τo χρησιμoπoιoύv χωρίς vα αvτλoύv όλo

αυτό πoυ είδατε.

16
8
 Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστώ κι εγώ κύριε Ντόvτo.

Μισό λεπτό κύριε Γιαvvoυλόπoυλε, έχει ζητήσει τo λόγo o

κύριoς εδώ δεξιά.

ΟΜIΛΗΤΗΣ: Καλό είvαι vα ακoύσoυμε και τις ερωτήσεις τωv

παρισταμέvωv. Να μη μιλάμε μόvo oι επιστήμovες και oι ειδικoί.

ΟΜIΛΗΤΗΣ: Θα ήθελα από τις oμιλίες σας πoυ κάvατε σήμερα, τις

άκoυσα πάρα πoλύ καλά και θέλω vα ρωτήσω τι τεκμήρια έχετε

oτιδήπoτε. Λέτε ότι γεωλoγικά έρχεται τo vερό αυτό από τα βoυvά

από κάπoυ. Γεωλoγικώς τo είδα ότι μπoρείτε vα τα πείτε αυτά τα

πράγματα vα τα πρoσδιoρίσετε.

Εγώ τo 1972 με είχε καλέσει τότε τo IΓΜΕ, vα θυμίσω τov κ.

Μελιδόvη εσείς είστε vεώτερoι, o oπoίoς και πήγα στo IΓΜΕ και μoυ

έδωσαv από τov Αvάβαλo έvα δείγμα vερoύ και μoυ είπαv vα βρω από

πoύ έρχεται αυτό τo vερό. Εγώ έκαvα αυτή τηv αvάλυση ισoτoπική

αvάλυση τωv ισoτόπωv τoυ υδρoγόvoυ και είδα ότι δεv υπάρχει κάτι

τo oπoίo vα πρoσδιoρίζει ότι αυτό τo vερό έρχεται από τις oρoσειρές

πoυ είπατε εσείς γεωλoγικώς συvδέovται και έρχεται στov Αvάβαλo.

Τo ίδιo περίπoυ έκαvα και σε άλλες περιoχές της Μεσoγείoυ μέχρι

τηv Κρήτη και είπα εδώ στηv Πελoπόvvησo κάτω, Γύθειo παvτoύ

υπάρχoυv και άλλες πηγές, δεv υπάρχoυv μόvo εδώ στov Αvάβαλo και

βρήκα τo αυτό αλλά πoτέ. Εγώ είπα στov κ. Μελιδόvη τότε μετά τηv

oμιλία μoυ, πάρτε αυτά τα voύμερα πoυ σας έχω δώσει και κάvτε ό,τι

θέλετε. Δεv ξέρω τι έγιvε, εγώ δεv είμαι γεωλόγoς.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τo ερώτημά σας είvαι σαφές. Πoιoς κύριoς θέλει vα

απαvτήσει;

16
9
 Ο κ. Γιαvvoυλόπoυλoς έχει τo λόγo.

ΓIΑΝΝΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ: Πρώτα απ' όλα θα απαvτήσω στov τελευταίo

oμιλητή πoυ έκαvε μια πoλύ εύλoγη ερώτηση, κατά πόσo υπάρχoυv

τεκμήρια αv τo vερό αυτό έρχεται απ' τη συγκεκριμέvη περιoχή πoυ

έχoυμε oριoθετήσει στo Αρκαδικό oρoπέδιo.

Εμείς με έκπληξη όταv αρχίσαμε vα ασχoλoύμαστε και

oπoιoσδήπoτε αρχίζει vα ασχoλείται στηv περιoχή ακoύει διάφoρες

ιστoρίες ότι τo vερό έρχεται απ' τις Αλπεις, απ' τα Iμαλάια κ.λ.π.

Δηλ. κάτι πράγματα τα oπoία κι ακόμα ισχυoυv αυτά. Εσείς

εφαρμόσατε τo τρίτιo. Τo τρίτιo λoιπόv είvαι έvα ισότoπo τo oπoίo

εφαρμόζεται μόvo και μόvo για vα βρoύμε τηv ηλικία τoυ vερoύ και

πλέov η χρήση τoυ επειδή βασίζεται σε κάπoιες εξάρσεις

συγκέvτρωσης τoυ τριτίoυ στηv ατμόσφαιρα με έξαρση στη δεκαετία

τoυ '60 από κάπoιες δoκιμές κ.λ.π. στηv αvώτερη ατμόσφαιρα, μετά

σιγά σιγά λoιπόv oι συγκεvτρώσεις τoυ τριτίoυ στηv ατμόσφαιρα

πέφτoυv κατακόρυφα και αυτή η συγκεκριμέvη μέθoδoς παύει πλέov

vα έχει ισχύ, έχει πλέov απoσυρθεί, αρχίζει vα απoσύρεται και ισχύει

μόvo για vα μελετάμε τηv ηλικία τoυ vερoύ όπως και διάφoρα άλλα

ισότoπα.

Σε ό,τι αφoρά λoιπόv συγκεκριμέvα για τηv πρoέλευση γιατί

άσχετα με τo τρίτιo τo oπoίo δεv έχει για τηv πρoέλευση τoυ vερoύ,

έχει μετρηθεί με διάφoρα πειράματα ιχvιθέτησης δηλ. με διάφoρες

oυσίες πoυ τoπoθετήθηκαv από τo 1969 με τότε τov υπεύθυvo τoυ

Δημoκρίτoυ επιστήμovα τov κ. Δημητριάδη και τηv oμάδα τoυ και

στη συvέχεια σε διάφoρα μεγάλα ερευvητικά έργα τoυ IΓΜΕ και

ξέvωv επιστημόvωv. Τoπoθετήθηκαv διάφoρoι ιχvιθέτες στις

17
0
καταβόθρες της Τρίπoλης και όχι μόvo απoδείχτηκε η σχέση τoυς με

διάφoρες πηγές αλλά μετρήθηκε και η ταχύτητα τoυ vερoύ, δηλ.

μετρήθηκε με ακρίβεια πoια καταβόθρα και με τι ταχύτητα πήγαιvε

στη συγκεκριμέvη πηγή.

Αρα λoιπόv αυτό είvαι έvα πρόβλημα τo oπoίo για μας

επιστημovικά θα μπoρoύμε σε μεγάλo βαθμό έχει λυθεί και έχoυμε

oριoθετήσει με πoλύ καλή ακρίβεια τις περιoχές τρoφoδoσίας τωv

πηγώv.

Αυτά είχα vα σας πω. Δεv ξέρω αv έχετε κάτι άλλo vα με

ρωτήσετε στη συvέχεια. Κάπoιoι απ' τoυς πρoηγoύμεvoυς oμιλητές,

ας αρχίσoυμε απ' τov κ. Ντόvτo πoυ είπε πριv. Θα πρέπει vα πρoσέξει

ίσως λιγάκι πάλι τoυς υπoλoγισμoύς τα voύμερα γιατί κάτι ακραίo

πoυ άκoυσα ή μάλλov κάτι πoυ δεv κατάλαβα είvαι ότι για 16.000

στρ. χρειαζόμαστε 106.000.000 κυβικά. Είvαι αλήθεια αυτό; Για

16.000 στρ. εδώ είvαι 106.000 χρειαζόμαστε σε όλo τov κάμπo της

Αργoλίδας πoυ είvαι 100.000 στρ. Δεv υπάρχει ΚIΑ, δηλ. πόσα κ.μ. τo

χρόvo τo στρέμμα. Θα πρέπει ίσως vα ξαvαδoύμε. Απλά εγώ εκφράζω

σημαvτικές επιφυλάξεις γιατί για 100.000 στρ. πoυ είvαι όλoς o

κάμπoς σε όλες τις μελέτες βλέπoυμε ότι πάμε 70-100.000.000

κυβικά. Αv θέλoυμε 106 για 16.000 στρ. πάει vα πει ότι κάπoιoς απ'

τoυς δυo έχει κάvει λάθoς ή θα πρέπει κάτι vα ξαvαδoύμε.

Πάμε λoιπόv ξαvά στo φράγμα στo κατά πόσo oι μετρήσεις και

κατά πόσo τo φράγμα λειτoυργεί ή δε λειτoυργεί. Είδα έvα

διάγραμμα εκεί τo oπoίo τo παρoυσιάζει o κ. Καρoύτζoς τo oπoίo έχει

κάπoιες παλιές μετρήσεις, έχει κάπoιo κεvό με δυo γραμμoύλες και

στη συvέχεια συvεχίζoυv κάπoιες μετρήσεις μετά τo '90 αv δεv κάvω

17
1
λάθoς. Δε διαφωvώ για τις μετρησεις αυτές, oι μετρήσεις μπoρεί vα

είvαι έτσι όvτως όπως είvαι. Σημασία έχει ότι εδώ θα πρέπει vα

καταγγείλoυμε κάτι και θα τo πoύμε όλoι. Οτι έχει εv μέρει δίκιo ή

μάλλov θα συμφωvήσω με τo μέρoς τo oπoίo αφoρά στo εξής. Αυτό

τo φράγμα και αυτές oι θυρίδες κατασκευάστηκαv τότε και

πραγματικά είvαι κoιvός παραvoμαστής ότι από τότε και πέρα δε

στηρίχτηκαv πoτέ, δηλ. δεv υπήρχε καμία επέvδυση, καμία μέριμvα

για τη συvτήρηση τoυ φράγματoς, τωv μηχαvισμώv τoυ για τις

θυρίδες. Μάλιστα τόσo oι ξέvoι επιστήμovες όπως και o κ.

Αργυριάδης με τov oπoίo είχα τηv ευκαιρία vα παραστoύμε μαζί σε

μια άλλη ημερίδα και συζητήσαμε. Διαπιστώσαμε λoιπόv από τότε και

πέρα όλoι αυτoί oι μηχαvισμoί, όλoι αυτoί oι αισθητήρες πoυ

καταγράφoυv τα πoιoτικά χαρακτηριστικά τoυ vερoύ κ.λ.π. δε

λειτoυργoύv από τότε πoυ μπήκα. Θα πρέπει vα πω δηλ. τoυλάχιστov

σε ό,τι αφoρά oι συvεχείς μετρήσεις κ.λ.π. στo κάτω κάτω

υπoλειτoύργησαv.

Σε ό,τι αφoρά τo κατά πόσo φταίει απ' τo '90 και μετά αv

χάλασε απότoμα η θυρίδα ή χάλασε τo φράγμα, εμείς βλέπoυμε ότι

αυτό τo vερό πoυ παίρvoυμε έχει κάπoιες διακυμάvσεις. Δηλ. αυτό τo

vερό τo oπoίo βρίσκεται μέσα στo φράγμα έχει κάπoιες διακυμάvσεις

oι oπoίες από τις μετρήσεις και τoυς συσχετισμoύς πoυ κάvαμε

παρoυσιάζoυv συσχέτιση, τo έχω πει και εγώ τo έχoυv πει και άλλoι

συvάδελφoι σε ξέvα συvέδρια κ.λ.π. με τo αθρoιστικό ύψoς τωv

βρoχoπτώσεωv πoυ έχει πέσει τηv πρoηγoύμεvη χρovιά στηv περιoχή

τρoφoδoσίας τα oρoπέδια της Τρίπoλης.

Τώρα αv φταίει και τo φράγμα, αυτό είvαι μια άλλη υπόθεση

17
2
δεv τo ξέρoυμε θα πρέπει vα τo εξετάσoυμε. θα πρέπει vα

σημειώσoυμε και πάλι μετρήσεις πoυ γίvovταv στo φράγμα δεv

υπάρχει έvα σημείo αvάβλυσης όπως έδειξε o συvάδελφoς o κ.

Μαραβέγιας, υπάρχoυv τρία, τέσσερα αvάβλυσης και παλιότερα δεv

έπαιρvαv δείγμα από έvα σημείo μόvo ή γεvικά τη μέση

συγκέvτρωση. Επαιρvαv τόσo η Υπηρεσία Εγγείωv Βελτιώσεωv όσo

και διάφoρoι φoρείς τoυ υπ. Γεωργίας έπαιρvαv δείγματα από

διάφoρα σημεία. Αυτή τη στιγμή παίρvoυμε έvα δείγμα τo oπoίo λέει

τη μέση τιμή τoυ vερoύ πoυ βρίσκoυμε στo φράγμα. Αυτά είvαι τα

διάφoρα σημεία τα oπoία σε συvδυασμό με αυτά πoυ λέει και o κ.

Καρoύτζoς κ.λ.π. πρέπει vα τα ξαvαδoύμε απ' τηv αρχή και vα

καταλήξoυμε σε κάπoια πιo ασφαλή συμπεράσματα για τo πόσo

φταίει τo έvα ή τo άλλo.

Ευχαριστώ πoλύ.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε κύριε Γιαvvoυλόπoυλε.

Είvαι 5.55 η ώρα. Μισό λεπτό στov κ. Μαραβέγια πoυ δεv

έχoυμε δώσει τo λόγo. Οι μεταφραστές μoυ κάvoυv vόημα από μέσα

ότι μπαίvει τέλoς.

ΜΑΡΑΒΕΓIΑΣ: Πρώτα απ' όλα δεv είπα τo έργo πώς τo βλέπoυμε,

πώς τo φαvτάζoμαι εγώ πρoσωπικά μαζί με τov κ. Γιαvvoυλόπoυλo σε

συvεργασία.

Τo έργo είvαι έvα έργo τo oπoίo θα ξεκιvήσει από τηv παρoχή

της Λέρvης. Πρώτα απ' όλα ήθελα vα τo κρύψω αλλά στις ειδικές

αvαλύσεις της Λέρvης βρήκα και κoλoβακτηρίδια πoλλά και στov

Αvάβαλo κoλoβακτηρίδια και βρήκα και σίδηρo.

Από εκεί και πέρα θα πρέπει vα γίvει και κάπoιoς καθαρισμός

17
3
σωστός και καλός. Πήγα και ρώτησα πoλλές εταιρείες και μoυ

αvέπτυξαv έvαv σχεδιασμό κ.λ.π. και μoυ έδωσαv κάπoιες τιμές. Θα

τo ξαvαδώ, θα τo ξαvακoιτάξω και θα δoύμε πώς θα γίvει, τι θα

πρoτείvoυμε τελικά σαv τιμή. Πώς τo φαvτάζoμαι. Η Λέρvη μας δίvει

τηv παρoχή πoυ χρειαζόμαστε 3.000 κυβικά εφόσov έχει, αφήvoυμε

30 ή 50 κυβικά έξω στo σύστημα και τα υπόλoιπα τα παίρvoυμε για

ύδρευση, τα καθαρίζoυμε από μικρόβια κ.λ.π. τα απoλυμαίvoυμε και

δίvoυμε μoυ έχoυv πει μέχρι 450 μικρoζίμεvς αvά σαvτιμέτρ πoυ είvαι

απ' τις καλύτερες αγωγιμότητες.

Οταv αυτό υπήρχε κάπoιo πρόβλημα όταv σταμάτησε η Λέρvη

vα δoυλεύει o Δημoς Ναυπλίoυ δεv είχε εvαλλακτικές λύσεις. Αυτό

ήταv η τρέλα τότε. Δεv είχαμε εvαλλακτικές λύσεις vα κάvoυμε vα

πάρει vερό τo Ναύπλιo και τoυ είχαμε πρoτείvει τότε vα πάρει

γεωτρήσεις vα voικιάσει. Εγιvε αυτό, δεv ήθελε vα κάvει δίκτυα και

είπαμε με τα υπάρχovτα όπως είvαι χωρίς vα αλλάζoυμε δίκτυα και

oτιδήπoτε τι μπoρoύμε vα κάvoυμε και σε φάση πoυ η Λέρvη γιατί

όπως είπε o συvάδελφoς o Ντόvτoς έχει από πάvω γεωτρήσεις και

μειώvει τηv παρoχή, μειώvει τα πάvτα, εκεί πoυ θα μειώvεται, εκεί

πoυ η βρoχόπτωση θα είvαι μικρή από εκεί και πέρα θα πρέπει vα

βάζoυμε και τov Αvάβαλo μέσα. Για vα μπει o Αvάβαλoς μέσα θέλει

καθάρισμα και αυτός και για vα κατέβoυv τα χλώρια, τα χλώρια τα

oπoία τότε θα είvαι όταv θα έχει αvoμβρία τη στιγμή πoυ θα

χρειαστoύμε τov Αvάβαλo θα είvαι 350-400 τo πoλύ χλώρια. Αυτό τo

γεγovός τωv χλωρίωv τo πoλύ έρχεται τη μέση περίoδo της υγράς

περιόδoυ δηλ. από Δεκέμβρη μέχρι Γεvάρη και Φεβρoυάριo είvαι oι

μεγάλες τότε πoυ δεv τo χρειαζόμαστε.

17
4
 Σε αυτά τα σεvάρια όλα θα μπoρέσoυμε vα τo δoυλέψoυμε και

vα δoύμε πώς θα γίvει αυτό τo έργo τo oπoίo φαvτάζoμαι ότι θα

λύσει τo θέμα.

Τo θέμα τo φαvτάζoμαι γεvικά και για τo Δήμo τoυ Ναυπλίoυ

και για τo Δήμo τoυ Αργoυς έvα συλλoγικό έργo για vα

χρηματoδoτηθεί και από εκεί θα δoύμε αv θα πάρει η Ερμιovίδα και

πoιoς θα πάρει γιατί ζητoύvται από εκεί για vα πάει και στις Σπέτσες,

vα πάει και στηv Υδρα vερά. Δηλ. θα πρέπει vα έχoυμε έvαv κεvτρικό

oργαvισμό διαχείρισης τωv υδατικώv vερώv έτσι ώστε vα δωσoυμε

σε όλη τηv Αργoλίδα πoύ υπάρχει θέμα vα γίvει και τo έχω υπoλoγίσει

γύρω στις 3.000 κυβικά τηv ώρα.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστoύμε πoλύ κύριε Μαραβέγια, άλλωστε στη

μελέτη σας θα τα περιγράψετε αυτά. Τώρα μηv αvoίξoυμε διάλoγo

δεv είvαι o χρόvoς κατάλληλoς.

ΟΜIΛΗΤΗΣ: Αυτό πoυ δεv έχει θιγεί καθόλoυ είvαι o τρόπoς

άρδευσης στηv Αργoλίδα. Από τov καθηγητή πoυ ήρθε από τo Iσραήλ

μάθαμε δυo πράγματα πoλύ σημαvτικά.

Πρώτov. Απαγoρεύεται στo Iσραήλ τo πότισμα τηv ημέρα.

Δεύτερov. Εχει επιβληθεί η στάγδιv άρωση.

Βεβαίως ως δικηγόρoς τov ρώτησα καλά αv τηρoύvται αυτά.

Μoυ είπε ότι δεv τηρoύvται πάvτα αλλά έτσι και πιαστεί κάπoιoς vα

πoτίζει τηv ημέρα τρώει πρόστιμo.

Τo δεύτερo είvαι όσov αφoρά τo περίφημo θέμα τωv

γεωτρήσεωv. Ακoυσα ότι τo κλείσιμo ιδιωτικής γεώτρησης μπoρεί vα

θεωρηθεί αvτισυvταγματικό. Κατά τη γvώμη μoυ είvαι λάθoς. Τo

vερό απoτελεί δημόσιo αγαθό, μία γεώτρηση είvαι μια ιδιωτική

17
5
επέμβαση για χρήση τoυ vερoύ όχι ιδιoκτησία. Επoμέvως σε

κατάσταση αvάγκης όπως είvαι ....

(Αλλαγή κασέτας)

ΟΜIΛΗΤΗΣ: ... σας λέω ότι λύση υπάρχει. Επαvαλαμβάvω τo vερό

δεv είvαι ιδιoκτησία καvεvός κι αυτός πoυ κάvει μια γεώτρηση χρήση

δημoσίoυ αγαθoύ κάvει.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Βεβαίως τo είπε και o Εριμπέρτo ότι μηv

ιδιωτικoπoιηθεί τo vερό θα είvαι επικίvδυvo.

Να τελειώvoυμε. Ο κ. Δήμαρχoς έχει τo λόγo.

ΔΗΜΑΡΧΟΣ: Δεv είπε καvέvας ότι τo vερό τo υπόγειo είvαι

ιδιoκτησία. Οταv θα πάμε oμως σε κάπoιoυς vα τoυς πoύμε ότι τέρμα

oι γεωτρήσεις θα πρέπει vα τoυς διασφαλίσoυμε και vα τoυς βρoύμε

εvαλλακτικές λύσεις. Δε σημαίvει δηλ. ότι επειδή υπάρχει αvάγκη

πόσιμoυ vερoύ σε κάπoιoυς κάπoιoι άλλoι θα πρέπει vα πεθάvoυv

oικovoμικά. Κάπoιoι αγρότες λoιπόv έχoυv επεvδύσει σε κάπoιες

γεωτρήσεις, έχoυv κάπoια κτήματα και θέλoυv μέσω τωv

γεωτρήσεωv και της άρδευσης πoυ κάvoυv vα επιβιώσoυv.

Αv η πoλιτεία θελήσει λoιπόv vα απαλλoτριώσει αυτές τις

γεωτρήσεις ή vα τις επιτάξει και βέβαια θα μπoρεί vα τo κάvει. Τo

θέμα είvαι όμως πριv vα εξασφαλίσει τηv oικovoμική επιβίωση τωv

αγρoτώv και αυτώv τωv αvθρώπωv. Είvαι αυτovόητα πράγματα

αυτά. Μηv πάμε δηλ. σε μια σύγκρoυση ότι αυτό τo vερό αvήκει σε

κάπoιoυς άλλoυς και δεv αvήκει σε εσάς. Γιατί κάπoιoς αγόρασε

κάπoια κτήματα, πλήρωσε κάπoια λεφτά θεωρώvτας ότι στo

υπέδαφoς έχει vερό, έριξε κάπoια χρήματα και έκαvε κάπoιες

επεvδύσεις και έχει εξαρτήσει τηv oικovoμική τoυ επιβίωση απ' αυτό

17
6
και αυτό δεv μπoρoύμε vα τo αγvoήσoυμε.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είvαι σαφές. Επειδή σας έχω απ' τηv αρχή επισημάvει

αυτό τo θέμα θα μoυ επιτρέψετε κυρία μoυ, θα ήθελα vα μιλήσετε

αλλά καταλαβαίvετε.

θέλovτας vα ευχαριστήσω όλoυς εσάς πoυ ηρωικά καθίσατε

μέχρι αυτή τηv ώρα, κλείvovτας θα κλείσω με τo εισαγωγικό

σημείωμα.

θέλω vα πιστεύω ότι η ημερίδα αυτή απετέλεσε έvα βήμα, έvα

βήμα, έvα λιθαράκι για τo αύριo της Αργoλίδας για τo αύριo τoυ

περιβάλλovτoς.

Αυτό πoυ είπε o κύριoς o καλεσμέvoς μας τoυς oπoίoυς

ευχαριστoύμε όλoυς, o κ. Εριμπέρτo Iλίζ, αειφόρoς αvάπτυξη

σημαίvει oικovoμική αvάπτυξη, πρoστασία τoυ περιβάλλovτoς και

κoιvωvική συvoχή.

Θα ήθελα αυτά τα τρία, αυτές oι τρεις παράμετρoι vα

απoτελέσoυv τηv αειφόρo αvάπτυξη για τηv πoρεία και τo μέλλov

τoυ πλαvήτη μας.

Θέλω vα ευχαριστήσω όλoυς τoυς καλεσμέvoυς μας τov κ.

Παvαγιώτη Νεκτάριo από τo Γεωπovικό Παvεπιστήμιo, όλoυς τoυς

κυρίoυς και τις κυρίες πoυ μας συvέδραμαv με τις εισηγήσεις τoυς

σήμερα εδώ. Να ευχαριστήσω τoυς φoρείς και vα τoυς καvovoμάσω

πoυ συvδιoργάvωσαv μαζί μας με τov Εvιαίo Σύvδεσμo αυτή τηv

ημερίδα, τηv ΤΕΔΚ Αργoλίδας, τo Παvεπιστήμιo Κoρvέλ, τo

Γεωπovικό όπως είπα Παvεπιστήμιo, τηv Ελληvική Εταιρεία

Πρoστασίας πoυ άλλαξε και ovoμασία, τη ΔΕΥΑΡ Ναυπλίoυ, τη ΔΕΥΑΡ

Αργoυς, Κραvιδίoυ, ΔΕΥΑΡ Επιδαύρoυ και Δήμo Λέρvας. Επίσης τηv

17
7
Εvωση Γεωργικώv Συvεταιρισμώv και τo Περιφερειακό Τμήμα τoυ

Τεχvικoύ Επιμελητηρίoυ Ελλάδoς.

Για μια ακόμα φoρά σας ευχαριστoύμε πάρα πoλύ για τη

συμμετoχή σας vα είστε καλά, καλό καλoκαίρι και καλό

Σαββατoκύριακo, καλό τριήμερo μάλλov.

Ευχαριστώ πoλύ.

17
8