De stad als microkosmos

Ontwerpen vanuit een ecosysteembenadering

Hadspen – i.s.m. Birgitte Louise Hansen

Clair Folsome – 1967
Landschap
Het geheel van waarneembare
verschijnselen aan het aardoppervlak

Of: Het systeem van natuurlijke en

menselijke krachten dat resulteert in die
waarneembare verschijnselen
Gaia Theory

James Lovelock
Water cycle
 Centralised sanitation Decentralised sanitation

Closing the loop - cycles of wastewater and other resources

The city as an ecosystem : energy signature (H.T. Odum)
 Ecokathedraal Louis Leroy

The city as an ecosystem : nature - culture - fusion

The city as landscape (bron: Perron H2O)
Ontwerpcasus Poptahof (2006)
 Scales of implementation

November 24th DTU CD&E

Ontwerpcasus
Spatial Poptahof
conditions for the integration of DESAR
(2006) – onderzoek in the built environment
referentieprojecten
Ontwerpcasus Poptahof (2006) – inpassing op drie schalen
Wilgenwaterzuivering Rensekilde (2005-2006)
Wilgenwaterzuivering Rensekilde (2005-2006) i.s.m de bewoners van Ecodorp Dyssekilde
Wilgenwaterzuivering Rensekilde (2005-2006)
Asilo Nido Torrino Sud (2007) - i.s.m. S. Milano, F. Menegatti & D. Nencini
 Locatie

Aarde Water Lucht Vuur

Bodem en groen Regenwater verdampt deels Ventilatie lucht wordt voor- Zonneboilers verwarmen
verkoelen en zuiveren de via groen dak en restant gekoeld / verwarmd door bodem water voor vloerverwarming
lucht in de tuin en op het wordt opgevangen voor en afgezogen via en de lage winterzon
dak irrigatie zonneschoorstenen verwarmt de ruimtes in de
winter
Asilo Nido Torrino Sud (2007) – bioclimatic principles
Asilo Nido Torrino Sud (2007) - tuinontwerp
De brede RWZI (2008) - i.s.m Birgitte Louise Hansen
De brede RWZI (2008) - plankaart
De brede RWZI (2008) - zuiveringstechnisch perspectief en schema
De brede RWZI (2008) - belevingsperspectief en -schema
Eetbaar Rotterdam

Voedselketen terug in de stad

 Eetbaar Rotterdam

Initiatiefnemers:
Paul de Graaf - architect en onderzoeker
Bas de Groot - adviseur, docent op gebied van landbouw en zorg
Nicole Hoven - ontwikkelaar en ondernemer in eten en gastvrijheid
Césare Peeren - architect 2012 architecten
Jan-Willem van der Schans - onderzoeker Landbouw Economisch
Instituut (LEI)
Rien Bongers - debatprogrammeur Het Portaal
 ROTTERDAM
EEN STAD OM OP TE ETEN
 PRODUCTIEF

Lokale landbouwproducten
 EETBAAR

Lokale eetcultuur - Gezond voedsel – weet wat je eet

 ACTIVEREND

Participatie bewoners
 MOOI

Bijdrage aan publieke ruimte

 AGENDA
AANPAK
RESULTAAT
 MILIEU

Lineair proces: van grondstof naar

afval
CO2 emissie / energieverbruik
Food & nutrient miles
Uitdagingen - Milieu
 VOEDSELZEKERHEID

Toegang tot vers, gezond en

betaalbaar voedsel

Uitdagingen - Voedselzekerheid
 LEEFBAARHEID

Uitdagingen - Leefbaarheid
Rotterdams beleid
 DE STEDELIJKE
VOEDSELKRINGLOOP

Kansen voor stad en landbouw

Streven naar gesloten voedselkringloop in de stad
Huidige situatie
Urban farmer als entrepeneur – UA als aanbieder van diensten
STRATEGIEËN VOOR
STADSLANDBOUW

Stromingen binnen Nederland

Greenport Sjanghai; agropark, testcase voor industriele ecologie
Buurtmoestuinen
Grassroots USA - Growing Power e.a.
 AGENDA
AANPAK
RESULTAAT
 ROTTERDAMSE
AANPAK
STADSLANDBOUW
Sleutelbegrippen
innovatief
Biodome, Nordic Centre for Renewable Energy, Denemarken Swamp Garden, Berlijn, Duitsland

Innovatief - Integrale systemen

Traditionele bierbrouwerij ZERI bierbrouwerij

Innovatief - Industriele Ecologie : verbinden processen

 Q u ic k T im e ª e n e e n
T I F F ( o n g e c o m p r im e e r d ) - d e c o m p r e s s o r
z ij n v e r e is t o m d e z e a f b e e ld in g w e e r t e g e v e n .

Q u ic k T im e ª e n e e n
T I F F ( o n g e c o m p r im e e r d ) - d e c o m p r e s s o r
z ij n v e r e is t o m d e z e a f b e e ld in g w e e r t e g e v e n .

Innovatief - Combinatie landbouw en wonen dr ir E. van Andel , Fiwihex BV

Werk, wonen, werken en voedselproductie in de bestaande stad
 • MyFarm / Your Backyard Farmer

Innovatief – kleinschalige business models

Kansen benutten
 “Urban agriculture is typically opportunistic. ” Luc Mougeot (IDRC), 2006

Strategical or opportunistic
CPULs – Bohn & Viljoen

Kansen benutten - landbouw verspreid over niches in de stad

 Boven: daktuin St. Petersburg

Links: Warehouse Farm, John Todd

Kansen benutten op en in gebouw

Kansen benutten in tuinen, bermen en rafelranden
 Emilio Ambasz

Ken Yeang
Patrick Blanc

Kansen benutten in representatieve hoogbouw

bottom up organisatie

Kansen bieden
By working within the hierarchal system, but consciously developing a
network that lies outside of that system, the rhizome structure in the above
graphic is becoming increasingly resilient. This is, in many ways, similar
to the conscious creation of alternative social networks via the internet
that, while compatible with the traditional social structure, are outside of it
and in many ways are replacing it

Bottom up – Robuust netwerk met veel deelnemers

Bottom up – Robuust netwerk met veel deelnemers
Bottom up – Robuust netwerk met veel deelnemers
Lokale economie- boerenmarkt
Lokale eetcultuur – zaaien en oogsten, koken, eten
Educatie, zorg en beleving
 complementariteit

Verrijking van landbouwaanbod

Aanvulling op bestaande voedselproductie
Von Thünen's Isolierte Staat
Het voedsellandschap van de Zuidvleugel – Prov. Zuid-Holland / Eetbaar Rotterdam (J. de Krieger/ J.W. v/d Schans)

21e eeuws Von Thünen ringenmodel

top down perspectief

Kansen inventariseren
 Image CPULs (Bohn & Viljoen)

The urban landscape

Kansenkaart
 ROTTERDAMSE
AANPAK
STADSLANDBOUW
Theorie (top down)
Existing urban agriculture in & around Rotterdam
Promising types of urban agriculture Rotterdam
Type 1 - Forest Garden
Type 2 – Soil based cultivation
Type 3 - Hydroponics
Type 4 - Aquaponics
Layered mapping
Urban milieus
Environmental - Mapping sources
Environmental - Mapping zones
Teelten – Dream Farm
 ROTTERDAMSE
AANPAK
STADSLANDBOUW
Praktijk (Bottom up)
Marconi-strip
Oranjeboomtuin (Transformers)
Stadslandbouw - microkosmos
www.eetbaarrotterdam.nl
Hadspen – i.s.m. Birgitte Louise Hansen