bÕ+#ê* dædü˝…’q HêsTTø£!

bÕ+#ê* (Á<Í|ü~)~ eTVü‰uÛ≤s¡‘·+˝À n‘·´+‘· dü+øÏ¢wüºyÓTÆq

bÕÁ‘·. n+<ä+ ñHêï n<äT“¤‘· y˚T<∏ädüT‡, düTìï‘·‘·«+ ñHêï
>∑{Ϻ |ü≥Tº<ä\, <äè&ÛÉìX¯Ãj·T+ e+{Ï \ø£åD≤\T ø£\>∑*dæq
eTVæ≤fi¯qT ø£qT>=q&É+ á Hê{ÏøÏ ø£wüºkÕ<Ûä´+. bÕ+#ê* m+‘·
n+<äyÓTÆq<√ q&Ée&çø£ ≈£L&Ü n+‘˚ ñ‘·ÔeTyÓTÆq~.
bÕ+#ê* mH√ï n–ï|üØø£å\≈£î zs¡TÃ≈£îì ì\ã&É>∑*–+~. ø±ì
Væ≤+<ä÷ |ü⁄sêD≤\˝À eT] @ HêsTTø± ÄyÓT˝≤ e´eVü≤]+#·
˝Òø£b˛j·÷s¡T. bÕ+#ê\ sêE Á<äT|ü<äT&ÉT n_Ûwüº+ Á|üø±s¡y˚T
ÄyÓT »qq+ ˇø£ ìs¡T›wüº Á|üjÓ÷»q+ ø√dü+ »]–+~. n‘·´+‘·
dü+|üqTï&Ó’q sêEÁ|æj·T‘·eT ‘·qj·T>± ÄyÓT˝À bÕ<äTø=qï
<äè&ÛÉ∫‘·Ô+ ÄyÓT $yêVü≤ J$‘·+˝À mH√ïkÕs¡T¢ ãVæ≤s¡Z‘·yÓTÆ+~.
Ç˝≤ ø£qTø£ »]– ñ+&Éø£b˛‘˚ ÄyÓT ø£<∏ä ≈£L&Ü Ä j·TT>∑+˝Àì Ç‘·s¡ eTVæ≤fi¯\ e˝… #ê˝≤
kÕ<Ûës¡D+>± kÕ– e⁄+&˚~. ns¡T®qT&˚ ¬>\T#·T≈£îqï|üŒ{Ïø° ÄyÓT |ü+#·bÕ+&Ée⁄\≈£î uÛ≤s¡´ ø±e
\dæ e∫Ã+~. á yÓ’yêVæ≤ø£ J$‘·+˝À ÄyÓT $»j·T+ kÕ~Û+#·&É+‘√ l ø£èwüßíì uÛ≤s¡´ dü‘·´uÛ≤eT
ÄyÓT e<ä›≈£î e∫à Äq+<äeTj·T dü+kÕs¡+ kÕ–+#·&É+˝À dü\Vü‰\T ø√]+~.
Ç ø£ Vü≤dæÔHê|ü⁄s¡+˝À p<ä+ nq+‘·s¡+ <äTs√´<ÛäHê<äT\T ÄyÓTqT düuÛ≤eT<Ûä´+˝ÀøÏ ˝≤≈£îÿe∫Ã
q|ü&ÉT ÄyÓT ˝ÒeBdæq Á|üX¯ï\T nø£ÿ&É ñqï ô|<ä›\qT ìs¡T‘·Ôs¡T\qT #˚XÊsTT. ø£s¡Ôe´|üsê
j·TD>± ÄyÓT Äs¡D´, nC≤„‘·yêkÕ\ ø√dü+ ‘·q uÛÑs¡Ô\ yÓ+≥ yÓ[fl ns¡D ´+˝À yê]ø√dü+
Ç+{Ï u≤<Ûä´‘·\qT #·ø£ÿ>± ìs¡«]Ô+∫+~. ÄyÓT HÓ’‹ø£‘·ô|’ j·T~Ûwæ˜s ¡Tì ≈£L&Ü Á|ü•ï+∫+~.
bÕ+#ê*ì ªø£èwüí düœμ>± ù|s=ÿ+≥T+{≤s¡T. ÄyÓT≈£î l ø£èwüßí&ÉT ô|{Ϻq Á|ü‘˚´ø£ ù|s¡T düœ.
Äj·Tq≈£î ÄyÓT n+fÒ n_Ûe÷q+ yÓT+&ÉT. sê»düuÛÑ˝À eÅkÕÔ|üVü≤s¡D+ düeTj·T+˝À ÄyÓT
e÷Hêìï, <äTsê«dü eTVü≤]¸ dü|ü]yês¡+>± e∫Ãq|ü&ÉT n|üŒ{Ïπø ÄVü‰s¡+ ì+&ÉT≈£îqï|ü&ÉT
yê]øÏ uÛÀ»q+ ô|≥ºe\dæ e∫Ãq düeTj·T+˝À Äj·Tq XÊ|ü+ qT+∫ ÄyÓTqT ø£èwüßí&ÉT s¡øÏå+
#ê&ÉT. bÕ+#ê* ≈£L&Ü ø£èwüßíì e˝… ˙\y˚T|òüTes¡í+ ø£\~. n+<äTπø ÄyÓTq÷ ø£ècÕí nì |æ\T
düTÔ+{≤s¡T. ‘·eT Ä‘·à>ös¡e+ô|’ <ë&ç »]–q|ü&ÉT dü‹, d”‘· n–ï˝À <ä÷ø£>±, kÕ$Á‘· ‘·q
uÛÑs¡Ô ÁbÕD+ ø√dü+ j·TeTTìì ÁbÕ<∏˚j·T|ü&É>±, Á<Í|ü~ nHê´j·÷ìï ìs¡dæ+∫+~. #˚<äT ìC≤\qT
<ÛÓ’s¡´+>± ãj·T≥≈£î #Ó|æŒ+~. ‘·q Vü≤≈£îÿ\ ø√dü+ b˛sê{≤ìï mqï&É÷ $&ÉHê&É˝Ò<äT. ÄyÓT
eTqdædü˝…’q HêsTTø£.

˝À|ü* ù|J˝À¢... neTà<=+>∑ ` 34e ù|J˝À

˝À yÓsTTdtº JHé‡ô|’ #√∞ ` 35e ù|J˝À
sêeTùd‘·T˝À eT<ä´+ y˚≥ ` 5e ù|J˝À ô|<äe⁄\ô|’ $wü+`*|tdæºø˘ ` 38e ù|J˝À
u≤ãT, yÓ’mdt ªÄdæÔ ‘·>∑e⁄μ ` 6e ù|J˝À øÏ#ÓHé ` 39e ù|J˝À
>∑es¡j·T´ ø±|” z≥˝Ÿ ` 8e ù|J˝À |æ\¢˝≤? |æ&ÉT>∑T˝≤? ` 40e ù|J˝À
|üsêX¯øÏÔe÷‘·`n;ÛwüºÁ|ü<ë‘· ` 10e ù|J˝À ø±s√Œπs{Ÿ ªn‹~∏μ ` 42e ù|J˝À
$Tqï+fÒ <ädüsê dü+ãsê\T ` 15e ù|J˝À Vü‰´|”&˚dt≈£î d”¬ø«˝Ÿ ` 44e ù|J˝À
X¯øÏÔ Äsê<Ûäq ` 19e ù|J˝À düèwæºø£πsÔ ô|<ä› ôd’+{Ïdtº ` 53e ù|J˝À
sêø£ådüT\ |ü<äø√dü+ ` 22e ù|J˝À e÷dü|òü˝≤\T ` 54e ù|J˝À
$Tdæ‡+>¥ ` 25e ù|J˝À nyÓT]ø± dü+<ä&ç ` 55e ù|J˝À
#Ó|üŒy˚ ª∫s¡Tμ>±* ` 26e ù|J˝À u≤¢ø˘   yÓ’{Ÿ ` 57e ù|J˝À
 yÓ≥ªø±s¡+μ
‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝Àì ≥÷{Ïø√s¡Hé ÁbÕ+‘·+ yêDÏ»´ n_Ûeè~∆øÏ, ñbÕ~Û
ø£\Œq≈£î <√Vü≤<ä|ü&˚ sêeTùd‘·T wæ|t ¬øHê˝Ÿ ÁbÕC…≈£îºqT ∫s¡ø±\+>±
‘·$Tfi¯Á|ü»\T ø√s¡T≈£î+≥THêïs¡T. 150 @fi¯fl ÁøÏ‘·+ Á|ü‹bÕ<äq nsTTq
á ÁbÕC…≈î£ º m˙¶@ Vü≤j·÷+˝À dü÷Á‘·ÁbÕj·T+>± ÄyÓ÷~‘·yTÓ +Æ ~. j·T÷|”m
n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e#êÃø£ ÁbÕC…≈£îº≈£î πø+Á<ä+ nqTeT‹ \_Û+∫q|ü⁄Œ&ÉT
‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝Àì nìï sê»ø°j·T |üøå±\T ÁbÕC…≈£îº kÕ<Ûäq˝À ‘·eTe+‘·T
ªyê{≤μ ø√dü+ Á|ü»\≈£î Á|üø£≥q\ s¡÷|ü+˝À ª¬ø¢sTTyéTμ #˚düT≈£îHêïsTT.
sêeTùd‘·T ø±\ìs¡íj·T+ m˝≤ ñHêï á <˚X¯ dü+düÿè‹˝À uÛ≤>∑yÓTÆq
sêe÷j·TD+ ø£<∏ëHêj·T≈£î&ÉT lsêeT#·+Á<äT&ÉT ` \+ø£≈£î yÓfi‚fl+<äT≈£î
ì]à+∫q yês¡~∏>± ø√{≤¢~ »qT\ $XÊ«dü+. Ç+<äT˝À nDTe÷Á‘·+
≈£L&Ü dü+<˚Vü≤+ ˝Ò<äT. ‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝À Ä~ qT+∫ Á<ë$&É ñ<ä´eT+
ñ+~. Væ≤+B e´‹πsø£ ñ<ä´e÷ìøÏ ≈£L&Ü ‘·$Tfi¯Hê&ÉT ô|{Ϻ+~ ù|s¡T.
nqï≥Tº ø£s¡TD≤ì~Û ‘·q J$‘·+˝À ‘=*kÕ]>± Væ≤+B˝À (sêeTTìô|’
yê´K´≈£î ‘·s¡Tyê‘·H˚) C≤‹ düyÓTÆø£´‘·ô|’ Á|üdü+–+#ês¡T!
sêeTùd‘·T˝À eT<ä´+ y˚≥!
eTT+<äT>± sêeTTì ñìøÏH˚ Á|üdü+–+∫q ø£s¡TD≤ì~Û, ‘·s¡Tyê‘·
sêeTT&ÉT ‘ê>∑TuÀ‘·T, düTs¡bÕq+ #˚XÊ&Éì yê´U≤´ì+#ês¡T. n+‘˚ø±<äT
Ç~ yê©àøÏ eTVü≤πs¸ #ÓbÕŒ&Éì ≈£L&Ü yê´U≤´ì+#ês¡T. >∑‘·+˝À e÷~]
Væ≤+<äTe⁄\ô|’ yê´K´\T #˚ùdÔ düVæ≤+#˚ dæú‹ ˝Òø£b˛e&É+‘√ Äj·Tq
ª‘·qT sêeTTì $s√~Ûì ø±qì, sêeTTì $s√~Û sêeDT&Éìμ >=+‘·T
düe]+#·Tø√e\dæ e∫Ã+~. Væ≤+<äTe⁄\ Äsê<Ûä´ <Ó’eyÓTÆq sêeTTì
>∑TD>∑D≤\ô|’ yê´U≤´ì+∫q ø£s¡TD≤ì~Û, Ç‘·s¡ eT‘·düTÔ\ $XÊ«kÕ\T,
|ü<ä∆‘·T\ >∑T]+∫ yê´U≤´ì+#·>∑\sê? n+‘· <ÛÓ’s¡´+ á ªôd(ô|)≈£î´\sYμ
<˚X¯+˝À @ sê»ø°j·T Hêj·T≈£îì¬ø’Hê ñ+<ë? dü+<äs¡“¤+ e∫Ã+~ >∑qTø£
ôV’≤<äsêu≤<é ù|\Tfi¯fl˝À á ôd≈£î´\]düTº\ rs¡Tì eTs√e÷s¡T >∑Ts¡TÔ
#˚düT≈£î+<ë+. eTø±ÿeTd”<äT˝À ù|\Tfi¯ófl »]–q|ü⁄&ÉT eTè‘·T\≈£î,
ø£å‘·>±Á‘·T\≈£î n+<ä#˚dæq yÓ’<ä´ düVü‰j·T+ Ç‘·s¡ #·s¡´\qT >∑Ts¡TÔ≈£î
‘Ó#·TÃø√+&ç. nq+‘·s¡+ >√≈£î˝Ÿ#Ûê{Ÿ, \T+_ì eq+ ù|\Tfi¯fl düeT
j·T+˝À n+~q düVü‰j·Tø£ #·s¡´\qT düTŒ¤s¡D≈£î ‘Ó#·TÃø√+&ç. ÄdüŒÁ‹˝À
‘·–q ∫øÏ‘·‡ ÁX¯<ä∆>± »s¡>∑ø£H˚ ‘·eTyê]ì ø√˝ÀŒsTTq≥Tº eTè‘·T\
ã+<ÛäTe⁄\T Äs√|æ+#ês¡T! Ç<˚ dü+<äs¡“¤+˝À sê»ø°j·T bÕغ\ rs¡Tì
>∑eTì+#·e#·TÃ. ñ<ëVü≤s¡D≈£î eTø±ÿ eTd”<äT ù|\Tfi¯fl˝À eTè‘·T\
≈£î≥T+u≤\≈£î \ø£ås¡÷bÕj·T\T |ü]Vü‰s¡+ n+<ä#˚dæq ‘Ó\T>∑T<˚X¯+,
\T+_˙bÕs¡Tÿ ù|\Tfi¯fl˝À eTs¡DÏ+∫q yê] ≈£î≥T+u≤\≈£î 25,000
s¡÷bÕj·T\‘√ dü]ô|{Ϻ+~. m+<äTø£+fÒ \T+_˙bÕs¡Tÿ eTø±ÿeTd”<äT
ø±<äT ø£<ë. M] z≥T¢ >∑T‘·Ô>± |ü&Ée⁄ø£<ë!
5
‹]– sêeTùd‘·T ÁbÕC…≈£îº dü+<äs¡“¤+>± ø£s¡TD≤ì~Û yê´K´\qT |ü]o
*<ë›+. ªsêeTT&ÉT @yÓTÆHê Ç+õ˙]+>¥ #·~yê&Ü?μ nì ≈£L&Ü ø£s¡TD≤ì~Û
Á|ükÕÔ$+#ês¡T! nqï≥Tº Äj·Tq Vü≤j·÷+˝À mìï ìsêàD≤\T »s¡>∑&É+
˝Ò<äT. Äj·Tq @yÓTÆHê Ç+»˙sê? n<˚ $<Ûä+>± eTq Á|üuÛÑT‘ê«~ÛH˚‘·\T
n+‘ê Ç+»˙¬s¢Ì‘˚H˚ Çìï ÁbÕC…≈£îº\T ø£&ÉT‘·THêïsê? bÕ|ü+! X¯$T+#·T>±ø£!
sêeTT&ÉT ‘ê>∑TuÀ‘·T nqï $wüj·÷ìøÏ e<ë›+. sêeTTìøÏ dü+ã+~Û+∫
yê©àøÏ sêe÷j·TDy˚T ÁbÕe÷DÏø£+. <ëì Ä<Ûë s¡+>±H˚ me¬s’Hê
$wüj·÷ìï Á>∑Væ≤+#ê*. sêeTTì eT<ä´+ Á|æj·TTì>± yê~+#˚yês¡T
kÕ<Ûës¡D+>± Á|ükÕÔ$+#˚~ düT+<äs¡ø±+&É˝À d”‘·‘√ Ä+» H˚j·TTì
dü+uÛ≤wüD. düT+<äs¡ø±+&É 36e düs¡Z˝À 41e XÀ¢ø£+ Ç~.
ªdüe÷+dü+ sê|òüTy√uÛÑT+πøÔ q#ê|æ eT<ÛäT ùde‘˚
eq´+ düT$Væ≤‘·+ ì‘·´+ uÛÑø£Ô eTXÊï‹ |ü+#·eT+μ...
ªsêeTT&ÉT mqï&É÷ eT<ä´e÷+kÕ\qT ‹q&É+ ˝Ò<äT. eqyêdüT\≈£î
$Væ≤‘·eTT˝…’q ø£+<äeT÷˝≤˝À¢ 5e uÛ≤>±ìï e÷Á‘·y˚T uÛÑTõdüTÔHêï&ÉT.μ
á Á|ükÕÔeH˚ sêeTTì >∑TD>∑D≤\qT m+#˚yê]øÏ Ädüsê>± ì\∫+~.
Ä+»H˚j·TT&ÉT ø£<∏ëHêj·T≈£îì>± kÕπ> düT+<äs¡ø±+&É˝À eT~s¡ Á|ükÕÔeq
Äs¡TkÕs¡T¢ edüTÔ+<äì bÂsêDÏ≈£î\T #ÓãT‘ês¡T.
n<˚ $<Ûä+>± sêeTT&ÉT eqyêkÕìøÏ yÓfi‚¢≥|ü⁄&ÉT |òü\eT÷˝≤˝Ò ‹+{≤qì
#ÓãT‘ê&ÉT. ª|òü˝≤ì eT÷˝≤ì#· uÛÑø£åj·THé eH˚μ ª<Ûäs¡ày˚Te #·]cÕ´eTVü≤
‘·Á‘· eT÷\ |òü˝≤X¯qVü≤'μ n+fÒ ‘êqT eqyêdü+˝À |òü\eT÷˝≤˝Ò ‹+{≤
qì sêeT#·+Á<äT&ÉT ù|s=ÿ+{≤&ÉT. sêe÷j·TD+˝À ù|s=ÿqï eT<ÛäT,
yÓTÆπsj·T+ |ü<ësêú\ ns¡ú+ @$T≥+fÒ... eT<ÛäT n+fÒ ‘˚HÓ nì ns¡ú+.
eT~s¡ n+fÒ $|üŒ |ü⁄e⁄« ø±s¡D+>± \_Û+#˚ s¡kÕj·Tq+. yÓTÆπsj·T+
n+fÒ Á<ëø£ å | ü + &É ¢ q T $ìjÓ ÷ –+∫ ‘· j · ÷ s¡ T #˚ ù d s¡ k Õj· T q+.
ø£$kÕÁe÷{Ÿ $X¯«Hê<∏ä dü‘·´Hêsêj·TD ‘·q ªnX¯«y˚T<∏ä+μ nH˚ Á>∑+<∏ä+˝À
|üPs¡«ø± \+˝À ‘·j·÷s¡T #˚ùd 23 s¡ø±\ düTs¡\qT ‘Ó*j·T#˚XÊs¡T.
y˚Tπsj·T+ n+fÒ #Ói≈£î>∑&É\ qT+∫ rdæq s¡dü+>± ^‘êÁô|dt yê]
>√$+<äsê» yê´K´˝À ñ+~. sêe÷j·TD+˝À düT+<äs¡ø±+&É‘√ bÕ≥T
nH˚ ø £ dü + <ä sꓤ ˝ À¢ eT<Û ä T Á|ü k ÕÔ e q edü T Ô + ~. ny˚ $ T≥+fÒ . ..
u≤\ø±+&É˝À sêeTTì >∑Ts¡Te⁄ e•wüߺ&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT Ç‘·s¡T\≈£î
Ç∫Ãq $+<äT˝À eT<ÛäT, yÓTÆπsj·T+ Á|ükÕÔeq ñ+~. njÓ÷<Ûä´ø±+&É˝À
eqyêkÕìøÏ yÓ[¢q sêeT#·+Á<äTì nqTdü]dü÷Ô e∫Ãq uÛÑs¡‘·TìøÏ uÛÑs¡<ë«»
eTVü ≤ ]¸ Ç∫Ãq $+<ä T ˝À dü T s¡ , yÓ T Æ π s j· T + Á|ü k ÕÔ e q ñ+~.
njÓ ÷ <Û ä ´ ø±+&É ˝ À eqyêkÕìøÏ e∫Ãq
‘·s¡TyêsTT 7e ù|J˝À.....
 6 bÕ* ªÁ{Ïø˘‡μ
u≤ãT, yÓ’mdt
ªÄdæÔ ‘·>∑Te⁄μ
ÇHêïfi¯Sfl sêh+˝À $|üø£å+ |üì#˚j·T&É+
˝Ò<˚yÓ÷ nì dü+<˚Vü≤+ ñqï yê]øÏ Ç{°e\ Ä
dü + <˚ V ü ≤ + |ü { ≤|ü + #· ˝ … ’ + ~. ìqï{Ï <ëø±
uÛÑ÷b˛sê {≤\T, ìs¡düq\‘√ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ
ªdü y êfi¯ ó flμ $dæ ] q yêeT|ü ø å ± \ kÕú H êìï
‘Ó\T>∑T<˚X¯+ ÄÁø£$T+∫+~. eTTK´eT+Á‹
yÓ’.mdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ô|’ Ç{° e* ø±\+˝À nH˚ø£
Äs√|ü D \ nÁkÕÔ ì ï dü + ~Û + ∫q $wü j · T +
‘Ó*dæ+<˚. eTTK´eT+Á‹>± yÓ’.mdt. >∑+≥≈£î ø√{Ï
s¡ ÷ bÕj· T \T dü + bÕ~dü T Ô H êïs¡ ì ‘Ó < ˚ b Õ
Hêj·T≈£î&ÉT #·+Á<äu≤ãT #˚dæq Äs√ |üD sê»ø°j·T yê‘êes¡D+˝À
ø£ \ ø£ \ + dü è wæ º + ∫+~. eTTK´eT+Á‹ ˇø£ n&É T >∑ T eTT+<ä T π ø dæ
sê»ø°j·÷˝À¢øÏ e∫à q|üŒ{Ï qT+∫ Ç|üŒ{Ï es¡≈£î Á|ü‹|üø£å H˚‘· #·+Á<ä
u≤ãT, ‘êqT dü+bÕ~+∫q ÄdüTÔ\ô|’ $#ês¡D≈£î yÓ’.mdt. düyê\T
#˚j·T&É+‘√ Á|ü‹|üø£å+ ñ#·TÃ˝À ∫≈£îÿ≈£îqïf…Æ¢+~.
‘Ó\T>∑T<˚X¯+ ≈£L&Ü eP´Vü‰‘·àø£+>± ªôd’μ nq&É+‘√ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ m≥÷
bÕ\Tb˛ì |ü]dæú‹ @s¡Œ&ç+~. ÄdüTÔ\ô|’ Äsê n+fÒ yÓ’mdt≈£î eT≈£îÿe
nq&ÜìøÏ #ê˝≤ ñ<ëVü≤s¡D\T ñHêï sTT! ìC≤ìøÏ ÄdüTÔ\ô|’ ªˇø£Hê{Ïμ
Ç<ä›s¡T $TÁ‘·T\ ø£<∏ä bÕ‘·<˚. #·+Á<äu≤ãT eTTK´eT+Á‹>± ñqï|ü&ÉT
Äj·Tq ÄdüTÔ\ Äsê¬ø’ ø√s¡Tº˝À yê´»´+ q&ç|æ, ñ|üdü+Vü≤]+∫q
nqTuÛÑe+ yÓ’mdt≈£î ñ+~. n+‘˚ ø±<äT, 1991˝À ‘Ó\T>∑T<˚X¯+ Á|ü<Ûëq
ø±s¡´<ä]Ù #·+Á<äu≤ãT Hêj·TT&ÉT #˚dqæ Äs√|üD‘√ ªeTq Ç<ä]› ÄdüT\ Ô qT
yê$˝≤\ e+{Ï ô|<ä›eTìwæ #˚‘· $#ês¡D »]|æ <ëμ›eTì yÓ’mdt düyê˝Ÿ
#˚XÊs¡T. Ç+‘·ø° #·+Á<äu≤ãT Hêj·TT&ÉT #˚dæq Äs√|üD @$T≥+fÒ ªyÓ’mdt
_sê¢\ ù|]≥ _HêMT ø£+ô|˙ @sêŒ≥T
#˚XÊs¡μì. #·+Á<äu≤ãT Äs√|üDqT ˇø£
Á|üø£≥q‘√ K+&ç+#˚ <ëìøÏ $#ês¡D≈£î yÓ’mdt
ªôd’ μ nHêïs¡ T . Ç+<ä T ø√dü + yê$˝≤\qT
ô|<ä›eTìwæ>± ñ+&Ü\ì ø√s¡T‘·÷ ]õdüºsY
b˛düTº˝À ˝…≥sY Áyêj·T&É+, ªHê e\¢ ø±<äìμ
yê$˝≤\ ‹s¡ T >∑ T C≤ãT sêj· T &É + ‘√
|üPs¡ÔsTT+~!
sê»X‚Ks¡TìøÏ ÄÁ>∑Vü≤+ eùdÔ dü«|üs¡ uÛÒ<ä+ ˝Ò<äT.
me¬s’Hê ˇø£ÿfÒ! me&Ó’‘˚ Hêπø+{Ï? nqïfÒº ñ
+≥T+~. >∑‘+· ˝À ø±+Á¬>dt˝À ªndüeTà‹μ Hêj·T
≈£ î ì>± ñqï|ü  &É T H˚ < ä T s¡ T eT*¢
eTTK´eT+Á‹>± ñqï|ü&ÉT ˇø£kÕ], e÷J
nj· ÷ ´ø£ eTs√kÕ] dü y ê\T #˚ X Ês¡ T . ‘· q
≈£î≥T+u≤ìøÏ #Ó+~q u…¬s’{°dt >∑qT\ >∑T]+∫
1991˝À XÊdüqdüuÛÑ˝À #·s¡Ã »]–q <ä]$T˝≤
düuÛ≤ dü+|òü÷ìï ìj·T$T+#ês¡T. á H˚|ü<∏ä´+˝À
Hêj·T≈£î\T ‘·eT dü«#·Ã¤‘·qT ìs¡÷|æ+ #·Tø√yê*‡ ñ+≥T+<äì #ÓãT‘·÷,
‘·q ÄdüTÔ \qT ≈£L&Ü düuÛ≤ dü+|òüT+ |ü]~Û˝ÀøÏ #˚sêÃ\ì ø√s¡T‘·÷
eTTK´eT+Á‹ H˚<äTs¡TeT*¢øÏ yÓ’mdt ˝ÒK sêXÊs¡T. ‘·s¡Tyê‘· ø±+Á¬>dt
n+‘·sY sê»ø°j·÷˝À¢ uÛ≤>∑+>± yÓ’mdt rs¡T bÕغì ã\V”≤q|üs¡TdüTÔqï<äì
e÷J dæm+ H˚<äTs¡T eT*¢ 1993˝À Äs√|æ+#ês¡T. á düeTj·T+˝À
≈£L&Ü yÓ’mdt ª˙ ÄdæÔ m+‘√ ` Hê ÄdæÔ m+‘√μ $#ês¡D #˚sTT+#ê\ì
düyê˝Ÿ #˚XÊs¡T.
Ç<˚ @&Ü~ ∫es√¢ eTTK´eT+Á‹ ø√≥¢ ø√≥Ø˝À ˇø£¬s’q eT+Á‹ C….dæ.
~yêø£s¡¬s&綑√ ≈£L&Ü yÓ’mdt ªdüπs«μ #˚sTT<ë›eTHêïs¡T. n|üŒ{Ïπø yê]<ä›]
eT<Ûä´ $uÛÒ<ë\T HêïsTT. ø£&É|üõ˝≤¢ yÓTÆ<äT≈£Ls¡T˝À ø£©Ô eT<ä´+‘√ nH˚ø£
eT+~ eTs¡DÏ+#ês¡T. á Áø£eT+˝À C….dæ., yÓ’.mdt\T |üs¡düŒs¡+ Äs√
|üD\T #˚düT≈£îHêïs¡T. yÓTÆ<äT≈£Ls¡T dü+|òüT≥qô|’ $#ês¡D≈£î, •ø£ å≈£î
C….dæ. ªôd’μ n+fÒ, yÓ’mdt ≈£L&Ü ‘·>∑Z˝Ò<äT.
á Áø£eT+˝À eT+>∑+ù|≥ u…¬s’{°dtô|’ düuÛ≤ dü+|òüT+ ìy˚~ø£ n+XÊ\qT
Á|ükÕÔ$dü÷Ô C…dæ ~yêø£s¡¬s&ç¶ yÓ’mdtô|’ ø=ìï Äs√|üD\T #˚XÊs¡T. BìøÏ
Á|ü‹>± düuÛ≤dü+|òüT+˝À $wüj·÷\ô|’ ì|ü⁄DT\ yê´K´\qT »‘· #˚dü÷Ô
n|üŒ{Ï Á|ü<Ûëì |æ.$.øÏ yÓ’mdt ˝ÒK sêXÊs¡T. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü ˝Àø˘ düuÛÑ

düuÛÑ´‘ê«ìøÏ ‘·q sêJHêe÷ ˝ÒKqT |ü+bÕs¡T. ‘êqT <√wæqì q$Tà‘˚
ÄyÓ÷~+#ê\ì sêJHêe÷qT d”Œø£sY≈£î |ü+bÕs¡T.
n+‘·{Ï‘√ }s¡Tø√≈£î+&Ü ‘·qô|’ ø=ìï Á|üX¯ï\T, ~yêø£s¡Tìô|’ Á|üX¯ï \‘√
ø£&É|ü, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢˝À¢ Á|üC≤_ÛÁbÕj·T ùdø£s¡D »s¡bÕ\ì e÷sYZ
dü+düú≈£î yÓ’mdt ˝ÒK sêXÊs¡T. \ø£å s¡÷bÕj·T\ #Ó≈£îÿqT ≈£L&Ü |ü+bÕs¡T.
düπs«≈£î nj˚T´ Ks¡TÃ˝À dü>∑+ ~yêø£s¡¬s&ç¶ uÛÑ]+#ê\ì dü÷∫+#ês¡T.
á m|æk˛&é˝À ~yêø£s¡¬s&ç¶ ‘êqT düπs«≈£î e´j·÷ìï uÛÑ]+#·˝ÒqHêïs¡T.
n+‘˚ ø±<äT, eT]ø=ìï Á|üX¯ï\qT CÀ&ç+∫ düπs« »s¡bÕ\ì dü÷∫+#ês¡T.
n+‘·ø£Hêï eTT+<äT>± Ä õ˝≤¢˝À¢ ‘ê$T<ä›s¡+ ø£\dæ ‹]–‘˚ Á|ü»\T
me]ô|’ ñ$Tà y˚kÕÔs√ ‘Ó\TdüTÔ+<äì ≈£L&Ü nHêïs¡T!
á düyêfi¯fl |üs¡«+ m˝≤ ñHêï 1988˝À 1956 qT+∫ n+<äs¡T Hêj·T
≈£î\ô|’ e∫Ãq Äs√|üD\ô|’ ø£$TwüHé y˚kÕÔeTì m˙ºj·÷sY Á|üø£{Ï+∫q
$wüj·T+ ≈£L&Ü >∑Ts¡TÔ≈£î sêø£ e÷q<äT. eTs√yÓ’|ü⁄q ‘Ó\T>∑T<˚X¯+ Hêj·T
≈£î\T dæ{Ϻ+>¥ »&箑√ ø£$TwüHé y˚j·÷\ì ø√s¡T‘·THêïs¡T. ª]f…ÆsY¶ »&ç®μ‘√H˚
kÕ<Ûä´+ ø±>∑\<äì n~Ûø±s¡ |üø£å+ n+≥Tqï~. ø±˙, $#ês¡D ø£$TwüHé
\‘√H˚ ìC≤ìC≤\T yÓ*øÏ ekÕÔj·÷? ø±\Vü≤s¡D+ ‘·|üŒ! Á|ü»\ <äèwæºì
eT[fl+#·&Üìπø Ç˝≤+{Ï dü+|òüT≥q\‘√ Á|üjÓ÷»q+ ñ+≥T+~.
sê»ø°j·÷˝À¢ ªeT˙, e÷|òæj·÷ eTõ˝Ÿ |üesYμ\T ô|]–q dæú‹˝À Hêj·T
≈£î\ ÄdæÔ bÕdüTÔ\ô|’ Äsê rj·T&ÉeT+fÒ H˚‹;s¡˝À HÓsTT´ #·+<äy˚T>±!
U @fi¯fl Hê{Ï ùd‘·Te⁄qT ≈£L\TkÕÔsê?
7
eT<ä´+ y˚≥...
(5e ù|õ ‘·s¡TyêsTT)
d”‘êsêeTT\≈£î kÕ«>∑‘·+ #Ó|æŒq uÀj·TsêE >∑TVüQ&ÉT yê]øÏ nH˚ø£
|òü˝≤\‘√ bÕ≥T s¡kÕ\qT düeT]Œ+#ê&ÉT. á düeTj·T+˝À sêeTT&ÉT
‘·q≈£î eT~s¡ nø£ÿs¡˝<Ò ìä #ÓbÕŒ&ÉT. øÏwÿæ +<äø±+&É˝À eT<ä´bÕq+ >∑T]+∫
\ø£åàDkÕ«$T Á|ükÕÔ$kÕÔ&ÉT. ‘ê–qdæú‹˝À ‘ês¡, düTÁ^e⁄\qT #·÷dæq
\ø£ å à DT&É T ªeT<ä ´ bÕq+ eT+∫~ ø±<ä ì , Ç~ <˚ V ü ‰ ìï, ãT~∆ ì
bÕ&ÉT#˚düTÔ+<äìμ Væ≤‘·e⁄ #ÓãT‘ê&ÉT. eT<ä´bÕq+ #˚ùdÔ <Ûäsêàs¡úø±eT
yÓ÷øå±\≈£î <ä÷s¡eTe⁄‘ês¡ì ≈£L&Ü ù|s=ÿ+{≤&ÉT. Ç+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫
14 XÀ¢ø±\T ñHêïsTT.
` Ç<˚ $<Ûä+>± sêe÷j·TD+˝À eT<ä´+ >∑T]+∫ yê©àøÏ eTVü≤]¸
‘Ó*bÕs¡T. ø±˙, ªsêyÓ÷$Á>∑Vü≤yêHé <Ûäs¡à'μ>± ø°]Ô+|üã&çq sêeTTì eTq
ø±\|ü⁄ Á|üe÷D≤\‘√ ø=\yê\ì Á|üj·T‹ï+#·&É+ n$y˚ø£+.
sêeTT&ÉT ø£{Ϻ+#·˝Ò<äì e÷≥es¡dü≈£î nqT≈£îHêï, ÁbÕNq ø±˝≤ìøÏ
#Ó+~q yês¡~Ûì yês¡dü‘·« dü+|ü<ä>± á C≤‹ ø±bÕ&ÉTø√yê*. ¬s+&ÉTy˚\
ø√≥¢≈£î ô|’>± e´j·T+ #˚dæ ì]à+#˚ á yês¡~Û e\q @{≤ πø+Á<ëìøÏ
\_Û+#·>∑\ Ä<ëj·T+ 90 ø√≥T¢! Á|üj·÷D+˝À ‘·π>Z<ä÷s¡+ 781
øÏ˝ÀMT≥s¡T¢! ‘·π>Zø±\+ 36 >∑+≥\T! ` Ç≥Te+{Ï |òü*‘·+ ø√dü+ \ø£å\
`
ø£èwüí#Ó’‘·q´
 8
Ä s√E X¯ìyês¡+. düqï>± yêq‘·T+|üs¡ |ü&√Ô+~ ` ø±|ò” ‘ê>∑T‘·÷ ø£*ŒdüTÔ+<äqï≥Tº.
ù||üsY #·÷dü÷Ô es¡+&Ü˝À ≈£Ls¡TÃHêïqT ` n~>√ ` dü]>±Z n|ü&ÉT ` n|ü&ÉT |ü]øÏ+∫ #·÷XÊHê XÊ©Ôì. s¡TãT“s√
X¯qT´wüdüT‡ düeTj·T+˝À Hê eTT+<äT Á|ü‘·´ø£åeTj·÷´sTT ¬s+&ÉT \TbıÁ‘·+ MT<ä ô|<ä›ôd’E ∫+‘·|ü+&ÉT ñ+&Éô|{Ϻ,
Äø±sê\T. Ä Äø±sêìøÏ ˝≤>∑÷ #=ø±ÿ ‘=&ç–q≥TºHêï&ÉT `
ªqeTkÕÿs¡+ kÕsYμ n+~ ô|<ä› XÊ©Ô ¬s+&ÉT #˚‘·T\÷ CÀ&ç+∫. ∫qï
XÊ©Ô ˇø£ÿ #˚‘√Ô eTT≈£îÿ ` »+<Ûë´\
MT<ä yê*q <√eTì
‘√*q f…Æ|t˝À $Hê´dü+ n‘·>±&ç ‘·\ yÓqø£ <Ûäsêàø√˝Ÿ w”{Ÿ ô|&ç‘˚ >±ì n‘·ì
#˚dæ+~. ≈£Ls√ÃeTHêïqT ` eTTK ø£e[ø£\T áwüD≤à Á‘·+ ≈£L&Ü ø£q|ü&É q+‘·{Ï ∫ø£ÿ{Ï
Ä Ç<ä›s¡÷ ≈£îØÃ˝À ôd{Ï\ s¡+>∑T! ` H˚q‘·ìπødæ #·÷&É>±H˚
j·÷´s¡T. ªÄjYT ` e÷~ yÓT+&É n‘·qT eT∞fl eTT≈£îÿ MT~
ù|≥ <ä>∑Zs¡ Ä\eT÷s¡+&Éj·÷´μ <√eTqT ‘√\T≈£î Hêï&ÉT. H˚H˚+
n+~ ô|<ä› XÊ©Ô |ü[fl øÏ*dü÷Ô! e÷{≤¢ & Ü˝≤ nì
ªn˝≤>±! ` @+ #˚dü÷Ô+{≤s¡T?μ n˝À∫dü÷Ô+&É>±H˚ >∑es¡j·T´
@<√ ˇø£{Ï nHê* >∑qTø£ n+<äT≈£îHêï&ÉT.
n&ç>±qT. ªMTs¡T u…e÷àq+<ä+ Ä\¢+<ä]˙
ªÄjYT ` Hê ù|s¡T >∑es¡j·T´+ ô|’øÏ ‘Ó#êÃs¡+≥ ` e÷ m<äe˙
&Éj·÷´ ` ø±|” z≥\T j·÷bÕs¡ ø±dæ+‘· ô|’øÏ ˝≤>±\! á&çøÏ es¡
eT+&Éj·÷´...μ ô|<ä›XÊ©Ô.. ôd’q >∑T+≥ ˇø£‘·T+<ä+&Éj·÷´,
ª} ` @+ |üì MT<=#êÃs¡Tμ ` uÒ; nì! ` m|üŒ{Ϭø’Hê <ëìï
nHêïqT, bıs¡bÕ≥Tq. á&çøÏ∫à ô|*¢ôdj·÷´\ ` Ä Çdü
ªe÷ e÷eøÏ yÓTT>∑|æ\¢\T ˝Òs¡+ j·÷\˙ï eTqdüT˝À m≥Tº≈£îì
&Éj·÷´ ` ˇø£ÿ‘˚ Ä&É≈£L‘·Ts¡T ` H˚qT ø£<ä Ä˝Àdæ+#êq+&Éj·÷´
Hê ô|˝≤¢+` á eT<Óq› Ä&ÉT dü#êà ` e÷ áπsX¯+, bÕ\>√bÕ\+, e÷
&É+&Éj·÷´ ` Ä&ç ÄdæÔ z s=+&ÉT \#·Ã\T Hê ùd‹ø=∫Ã+<ä+&Éj·÷´!μ #Ó{Ϻ>±s¡÷, Hêj·TT&É÷ Ä ø£<ä Çì u…e÷à+&É+ u…e÷à+&É+ nì >∑+
ªu≤>∑T+~μ nHêïqT eTsê´<äøÏ... uÛÑ$wü´‘·TÔ ‘Ó*j·Tì nC≤„q+‘√. ‘·T˝ÒXÊs¡qTø=+&ç ` n+ùd‘· ø£<ä >∑T]+∫ ≈£L&Ü MTs¡T ø£≥ºã&Éø£ÿ
MTs¡T ø=‘√Ôfi¯fl‘√ dæìe÷\T r‘êÔs¡ì e÷ }˝À¢ kÕ˝≤eT+~ ôdbÕŒs¡+ πs¢<ä+&ç.ÄjYT! ø£<ä Hê~, ìsêà‘· e÷ j·÷&É~, Ms√ e÷ m<äe, Ms√sTTHé
&Éj·÷´ ` Ä s=+&ÉT \#·Ã\÷ m{Ϻ dæìe÷ ˝≤–<ë›s¡ì e#êÃq+&Éj·÷´μ e÷ uÒ;... nqï≥Tº... e÷ }˝À¢ n]<äk˛&ÉTHêï&É+&ç ` myÓTHº >é ± bÕ&É‘ê&ÉT
ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷H˚ïqT ` ¬s+&ÉT \ø£å\‘√ dæìe÷ ø±<äT >∑<ë, yê˝Ÿb˛düºs¡T¢ ` MTs¡T düπsq+fÒ eT÷õ≈£îÿøÏ Ä&çHÓ&É<ës¡ì... @≥+{≤s¡Tμ ø±düÔ
≈£L&Ü sêeì #ÓbÕŒqT. >±´|æ#êÃ&ÉT.
ªÄjYT ` Ä eTTø£ÿ Hê¬ø]πøq+&ç ` z s=+&ÉT eTqyÓT&ç‘˚ Çs¡ejÓ÷´ H˚H˚eTq>∑\qT? ne‘·\ ~≥º+>± ñqï ¬s+&ÉT XÊ©Ô\T. H˚H√ ∫qï
bÕ‹ø√ n|挑êÔs¡T. n<Ó{Ϻ ˝≤–+ôdjÓTT´#·Ãì ôdbÕŒ&É+&ç e÷ áπsX¯+μ ÁbÕDÏì! ` @eT+fÒ @eTe⁄‘·T+<√qì qqTï H˚H˚ ‹≥Tºø√e&É+ yÓTT<ä
ªÄj·THÓes¡T?μ ˝…{≤ºqT. ndü\T H˚qT u…»yê&É˝À ñ<√´>∑yÓ÷ yê´bÕs¡yÓ÷ #·÷düTø√ø£
ªz≥\T eTT+<äT+&˚ øÏ©¢ø={Àº&É+&ç... n+<äTπø eT] Ä©ôd+ m+<äTø£ì ‘·>∑T<äTqe÷à n+≥÷ yÓTÁ&Üdt sêH˚\? e∫Ëì b˛ ` dæìe÷\≈£î
˝…ø£ÿ≥Tºø=#˚ÃXÊq+&Éj·÷´... á&ÉT Hê ø=&ÉTø£+&ç ` m<äeì Ç dü÷ÿ˝À¢ e÷≥\T sêdüT≈£î+≥÷ |ü&ÉT+&Éø£ &Ó’¬sø£åHé ÁbÕs¡+_Û+#·H˚\? ÁbÕs¡+_Û+
ùd]Œ‘˚Ô |ü+‘·T\eTà »&É˝≤– bÕ]b˛jÓTTNÃXÊ&ÉT ` n{≤ºø±<äì z≥˝À¢ ∫‹ì b˛... ø=‘·Ôyê]‘√ dæìe÷\T rj·TH˚\?
m&ç‘˚ s√EøÏ e+~&Ó¶qT¢, s=+&=+<ä\ ãJ®\÷ ‹H˚dæ eT÷&ÉT ©≥s¡¢
Ç+ø± ø£<ä ôd|üŒ&˚+{≤ nì u≤<ä|ü&É‘·Hêïs¡T ø±uÀ\T ` ≥÷ø°>± ôdbÕÔ
bÕ\T ‘ê^ùdy√&É+&ç. ‘={Ϻ Hêø=&ÉT≈£î m+<äT≈£L |üìøÏ sê≈£î+&Ü b˛‘·
Çq+&Éj·÷´. ªnq>∑q>∑q>∑q>± z }s¡T ` e÷ }πs nqTø√+&ç. n+
Hêï&ÉT >∑<ë ` düπs áDÒí Ms√>± m{Ϻ dæìe÷ ˝≤–<ë›s¡ì Ä˝Àôdq+&ç.μ
nHêï&ÉT >∑es¡j·T´ ` nø£ÿ&çøÏ m+<äT≈£L <äT˝À Ms√ ∫qTïu≤ãT.μ n+fÒ á Hê ø=&ÉTπø! Ms√sTTqT uÒ; ...
|üìøÏsêì yêfi¯fl+<ä]ø° dæìe÷ ÄÁX¯j·T+ Ä*¢<ä›s¡÷ dæø£ÿ>± ù|$T+#·T≈£î+{≤s¡qïe÷≥. e÷ n]<ëdüT bÕ&É‘ê&˚¢+
 9
&É j · ÷ ´ ªbÕ&É T JsTT‘· e T÷ j· T e«qeT÷μ nì! n{≤º + {Ï ¬ s +&É T
ù|eTbÕ≥\T eTq+ m{Ϻ+#·Tø√e#·TÃ. Ä\¢ ù|eT ∫qTïu≤ãT ‘·+Á&çøÏ
` n+fÒ HêqT... ∫ìe÷˝À ≈£L&Ü Ä @dü+ H˚H˚ ø£&É‘ê˝…+&ç ø£s¡T‡
‘·>∑TZ~›. eT©¢ dü‘ÓÔHêïsêj·TD, ø√{À&ÉT nsTT‘˚ Ä\¢øÏ nsTT<√ |ü<√
sTT#·TÃø√yê\ >∑<ë! n{≤ºπ> Ä\¢ ù|eT uÒ; ‘·+Á&çøÏ ≈£L&Ü q#·Ã<äT `
q∫ÃHê ô|*¢ ôdsTT´eT+{≤s¡T. n|ü&ÉT ∫qTïu≤ãT, uÒ; Ç\¢ø±DÏí+∫
bÕ]b˛sTT •e⁄&ç >∑T˝À¢ <ë≈£îÿì ª#Ó+uÀ #Ó+ø£s¡μ nì bÕ&É‘ês¡T. Ä
>∑T&û e÷ }] |üø£ÿH˚ ñ+~˝…+&ç. n|ü&ÉT •e⁄&ÉT ô|‘ÓÔ#·ÃyÓTÆ ‘·qT
<ä>∑Zs¡T+&ç eT+Á‘ê\÷ >∑{≤º dü~$ Ä\¢ ô|*¢ »]|æ+#˚‘êÔ&Éqïe÷≥ `
eTH√¢ e÷≥+&Éj·÷´, ` m{≤º>√ Ä\¢ ô|*¢ ôdj·÷´\>∑<ë, Ä ø£s¡T‡
∫ìe÷˝À m*¢b˛<ä›ì Hê n$&çj·÷! ªÇ+‘·≈£î eTT+<äT @ ∫ìe÷˝Àq÷
Ç{≤º •e⁄&ÉT ~>=∫à eT+Á‘ê\T dü~$ ô|*¢ »]|æ+#·˝Ò<äT. á ˇø£ÿ
bÕsTT+≥T‘√ eTq ∫ìe÷ Ç≥ºsTTb˛<ä›Hêï&ÉT e÷ áπsX¯+`m{≤º ñ+
<äj·÷´ ø£‘·?μ
@+#Ó|üŒqT, @+ #Ó|üŒ>∑\qT? ≈£î[flb˛sTTq ns¡{Ï|üfi¯fl >∑TE® rdæ,
<ë+{À¢ u≤>± ø£düs¡Tqï e+ø±j·T eTTø£ÿ\T ø£*|æ, Ä |ü<ësêúìøÏ ÄeTT
<ä+‘√ ‘ê*+|ü⁄ô|{Ϻ Ä ˝ÒVü‰´ìï ã\e+‘·+>± ‹ì|æ+∫q ‘·sê«‘·
dü<äs¡T e´øÏÔì s¡T∫ m˝≤ ñ+<äì n&ç–‘˚ @+ #Ó|üŒ>∑\&ÉT?
ªeTq ∫ìe÷øÏ ù|s¡T ≈£L&Ü mfÒºXÊ ª>∑es¡j·T´ ø±|” z≥˝Ÿμ ... nqï≥Tº
Ç+ø√ Çdüj·T+ kÕs¡÷...
e÷ ‘·eTTà&ç ≈£L‘·Ts¡T q&ÉT+ Ç{≤º n{≤º }|ü⁄‘ê ã˝Ò &Üì‡+>∑T
#˚düÔ~ ` eTq dæìe÷˝À &ÜqT‡ &É$¬s≥sY>± <ëH˚ï mfÒºdüT≈£î+<ë],
ø£*kıdüÔ~μ >∑es¡j·T´ Ç+ø± @y˚T$T{À #Ó|ü≈£îb˛‘·THêï&ÉT. ãVüQXÊ yÓ÷≥sYôw&é˝À yÓTø±ìø˘>± |üì#˚kÕÔqT. Hê ù|s¡T >±ÁuÒ˝Ÿ! »+<Ûë´\
dæ+>∑sY>± ‘·q ôVQ≥˝Ÿ eTT+<äT n&ÉT≈£îÿH˚ n|æŒ>±&çï, düº+{Ÿe÷düºsY>± >±] Ç\T¢ |üø£ÿ Ç\T¢!μ nHêïqT ø±düÔ <ÛÓ’s¡´+ ‘Ó#·TÃø=ì. sƒ¡+>∑Tq ˝Ò∫
yêfi¯fl }] sö&û s¡+>∑&çì, ÄsYº &Ó’¬sø£ºsY>± ‘·q ôVQ≥˝Ÿ eTT+<äT s√&ÉT¶ ì\ã&ܶ&ÉT >∑es¡j·T´!
MT<ä #êø˘|”düT‘√ u§eTà\T ^ùd u…$Tà>±DÏí ªìj·Tã“! Ä eTTø£ÿ eTT+<˚ ôdbıŒ#·TÃ>∑<äsê ` ‘·TbÕqT Hêj·÷˝≤!
ªmfÒºdüT≈£î+<ë+ ø£*kıdüÔ~μ nì ø±uÀ\T. Hê≈£î eTT+<˚ nqTe÷q+ e∫Ã+~. á uÒyês¡T‡ yÓTTø£+>±&ÉT e÷
ny˚+ Hê #Ó$q |ü&É&É+ ˝Ò<äT ` á ñ C…+<˚\>±s¡T nj·TT´+&É&Éì... Hê ùd‘· ø£<ä+‘ê yê–+#êyé ø£<äsê!
|üÁ<äyêìï m˝≤ ‘·|æŒ+#·T ø√yê˝≤ nì Ç~>√ ` á Hê ø£<ä>±ì me&ç¬ø’Hê ôdbÕŒy√ ... dæ]–b˛~›... |ü<äsê
Ä˝À∫düTÔqï Hê ãTÁs¡˝À z <ä]Á<ä|ü⁄ ∫q÷ï! nì ãj·T˝Ò›sê&ÉT. ∫qTï ≈£L&Ü qqTï s¡düTÿì #·÷dæq≥Tº ∫qï
Ä˝À#·q sƒ¡≈£îÿq yÓT]dæ+~! ªÇ+‘·ø° #·÷|ü⁄ #·÷dæ ãj·T˝Ò›sê&ÉT.
ne÷+‘·+ H˚qT u≤‘Ys¡÷+˝ÀøÏ |ü]¬>‹Ô n+‘· #·*˝Àq÷ wüesY øÏ+<ä
MTs¡T e∫Ã+~ me] ø√dü+?μ nq&ç
‘·\ô|{Ϻ ì\ã&ç‘˚ ø±ì Hê ù|s¡T ‘·TbÕqT Hêj·÷\ ø±<äì >∑Ts¡TÔ
>±qT düqï>± eDT≈£î‘·Tqï dü«s¡+‘√. sê˝Ò<äT. nj·÷ z bÕe⁄>∑+≥ #·\¢ã&ç u…’{Ïø=∫à #·÷<äT›qT >∑<ë.
ªC…+<˚\ >±] ø√düeT+&Éj·÷´ ` MTs¡T
C…+<˚\>±s¡T ø±<ë?μ ` Ç|üŒ {ÏøÏ >=+‘·T e÷ |üøÏÿ+{≤j·Tq ]f…ÆsY¶ ÄØà Ä|ò”düsY f…Æ≥Hé <äT&ÉT¶ø£Ás¡ |ü⁄#·TÃ≈£îì
$bÕŒ&ÉT ` Ms√ ∫qTïu≤ãT! ` yÓsTT´ yê[fl<ä›] yÓ+{≤ |ü&ܶ&ÉT. yês¡T |ü+s¡a÷\T ‘Ó+#·T≈£îì bÕ]b˛‘·THêïs¡T.
>±&ç<ä\÷, \ø£å >∑T&É¢>∑÷ ã\÷ ø£*$&ç>± yÓ+&ç‘Ós¡ n<äèwüº+, Áù|ø£å≈£î\ düTø£è‘·+... ∫qTïu≤ãT, uÒ; á Hê{Ï
<ëø± ªMs√ Ms√sTT˙μ\T ø±˝Ò<äT. ª>∑es¡j·T´ ø±|” z≥˝Ÿμ dæìe÷
ãè+<ä > ±q+ #˚ d æ q X¯ ã › + $ì
sê˝Ò<äT!!
|æ+∫+~. (Vü‰dü´ ÁãVü≤àl »+<Ûë´\ düàè‘·´s¡∆+ ` Äj·Tq ø£\+ qT+∫ C≤\Tyê]q
ª#·+bÕs¡T. H˚qT »+<Ûë´\ì ø£<∏˚ Ç~)
ø±qT ` H˚˙ |üø£ÿqT+&˚ MN
 10 neTà
ªneTà\>∑qïj·TeTà eTT>∑Ts¡eTà\ eT÷\|ü⁄≥eTàμ n+≥÷ Ä ‘·*¢ì eT<Ûä´˝ÀH˚ mø£ÿ&çøÏ yÓ&É‘êyÓ÷ ≈£L&Ü ‘Ó*j·T≈£î+&Ü yÓ[flb˛j˚T eTq+
Äsê~ÛkÕÔ+. nœ\ Á|ü|ü+#ê˙ï dü+ø£\Œe÷Á‘·+ #˚‘· düèwæº+#·>∑*π> Ä ÄyÓT≈£î @<√ düeT]ŒdüTÔHêï+, Ç+ø± m+‘√ düeT]Œ+#·>∑\+ nqTø√e&É+
‘·*¢ |ü]bÕ\Hê kÂ\uÛÑ´+ ø√dü+ Á‹eT÷s¡TÔ\qT ôd’‘·+ düèwæº+∫ yê] yÓÁ] ø±<ä÷?
yê] >∑TD≤*ï ã{Ϻ düèwæº, dæú‹, \j·T\ ø±sê´#·s¡D |ü>±Z\qT yê] dü+e‘·‡s¡+˝À |üHÓï+&ÉT e÷kÕ\T ñ+&É>±, πøe\+ á Äo«»e÷dü+
#˚‹øÏ n+~+∫+<äì <˚MuÛ≤>∑e‘·+ eTq≈£î düŒwüº+ #˚düTÔ+~. n+fÒ X¯s¡‘êÿ\+ (yÓHÓï\ $]ùdø±\+)˝ÀH˚ á ‘·*¢ì m+<äT≈£î |üPõ+#ê*?
Á‹eT÷s¡TÔ\T ôd’‘·+ ÄyÓT #˚‹øÏ ñ|ü jÓ÷>∑|ü&˚ |ü]ø£sê\ Bìø° z ø±s¡D+ ñ+~ eT]. nq+‘·yÓTÆq
øÏ+<˚ ˝…ø£ÿ. nj·TeTà <äj·÷Ás¡› #·÷|ü⁄ ø±\+˝À m|ü⁄Œ&ÉT @ e÷s¡TŒ dü+uÛÑ$
˝Òì<˚ n&ÉT>∑T ≈£L&Ü eTT+<äT≈£î ø£<ä düTÔ+<√ e÷qee÷Á‘·T&ÉT #Ó|üŒ˝Ò&ÉT.
\<äT. n+<äTπø ` ªÄyÓT nqTÁ>∑Væ≤ùdÔ s¡T‘·Te⁄\T, HÓ\\÷ e÷s¡T‘·Tqï ø=B›
es¡+. ˝Ò≈£î+fÒ ø£\es¡y˚T!μ s√E˝À¢ e÷s¡TŒ\T sêe&É+ |ü]bÕfÒ.
n~>√! n˝≤+{Ï Ä ‘·*¢ì Á|üdüqï+ n˝≤+{Ï e÷s¡TŒ*ï edü+‘·, X¯s¡‘Y s¡T‘·T
#˚düT≈£îH˚+<äT≈£î nqTyÓ’q s√E˝Ò Ç$. e⁄˝À¢ düŒwüº+>± #·÷&É>∑\+. o‘·\ yê‘ê
no«»e÷q+ X¯óø£¢bÕ&É´$T qT+∫ X¯óø£¢ es¡D≤ìøÏ dü«dæÔyê#·ø£+ |ü*øÏ+∫, Á|ü#·+
<äX$¯ T es¡≈L£ m+‘√ |ü$Á‘·yTÓ qÆ s√E\T. &ÉTì |üsêÁø£e÷ìï #·$#·÷|æ+#˚ y˚dü$
á s√E˝À¢ Ä ‘·*¢ m+‘√ ñ<ës¡+>±, sêø£ ≈ £ î kÕ«>∑ ‘ · ^ ‘ê\T Ä\|æ d ü T Ô + B
ñ˝≤¢d+ü >±, ñ‘ê‡Vü≤+>± uÛ≈Ñ î£ \Ô ø√¬sÿ\T edü+‘·e÷dü+. á ø±\+˝À Á|üø£è‹
rπsÃ+<äT≈£î dæ<ä∆+>± ñ+≥T+~. n≥T |üP]Ô>± ø=‘·Ô XÀuÛÑ‘√ n\sês¡T‘·÷ ñ
e+{Ï |ü$Á‘·yÓTÆq á s√E˝Òï yê&ÉTø£˝À +≥T+~. n˝≤π>, dü÷s¡´‘êbÕìï+∫ á
<ädüsê, <äX¯Vü≤sê Ç‘ê´~ ù|s¡¢‘√ e´eVü≤ ‹]– o‘·\#êäj·T˝À¢øÏ rdüT≈£îb˛j˚T+
]kÕÔs¡T. Ç+ø±... qesêÁ‹, X¯s¡qïesêÁ‘·T <äT≈£î e÷sêZìï düT>∑eT+ #˚ùd~ X¯s¡‘Y
\T nì ≈£L&Ü |æ\TkÕÔs¡T. á s√E˝À¢ ø±\eTqïe÷≥. n+<äTπø á ¬s+&ÉT
|æ+&ç Äs¡uÀdæq≥Tº>± yÓHÓï\ ø±düTÔ+~. s¡T‘·Te⁄©ï j·TeTTì ø√s¡T\T>± ô|<ä›\T
Ä #·\¢HÓ’q yÓHÓï\πssTT˝À neTà eTq n_Ûe]í+#ês¡T. á ¬s+&ÉT s¡T‘·Te⁄\÷
düT ≈£L&Ü n+‘· #·\¢>±q÷ ñ+≥T+~. edüTÔqï dü+<äs¡“¤+˝À e÷s¡TŒ\H˚$ ˇø£ÿ
á ø£åD≤˝À¢ kÕ<Ûä≈£î&ÉT @~ n&ç–Hê nqT Á|üøè£ ‹˝ÀH˚ ø±<äT, eTqTwüß˝À¢q÷ düŒwü+º
Á>∑Væ≤+#˚+<äT≈£î ÄyÓT yÓqTø±&É<äT. n >±H˚ ø£ì|ækÕÔsTT. á Á|üuÛ≤e+‘√ ø=+‘·
sTT‘˚ Çø£ÿ&É ˇø£ÿ $wüj·÷ìï eTq+ nHês√>∑´+ e#˚à Á|üe÷<äeT÷ ñ+~.
>∑Ts¡TÔ+#·Tø√yê*. n&ç–‘˚ Ç#˚à ñ<ë n+<äTπø á ¬s+&ÉT düeTj·÷˝À¢ ‘·|üŒì
s¡dü«uÛ≤e+ Ä ‘·*¢˝À ñHêï, Ä ‘·*¢ dü]>± <˚e‘êsê<Ûäq #˚kÕÔs¡T. <ë+‘√
#˚‘· n+‘·{Ï nqTÁ>∑Vü‰ìï bı+<˚ ns¡Ω‘· Äj·÷ <˚e‘·\T, <˚e⁄fi¯ófl ‘·eTqT
eTq˝À ñ+<√ ˝Ò<√ ˇø£ÿkÕ] Ä˝À∫+#·T nqTÁ>∑Væ≤+∫ dü+|üPs¡íyÓTÆq Äs√>±´ìï
ø√yê*. Çø£ÿ&É ns¡Ω‘· n+fÒ ` Ä ‘·*¢øÏ Ç∫à uÛÑ$wü´‘·TÔ eTT+<äT≈£î kÕπ>+<äT≈£î ñ|üø£]kÕÔs¡ì
eTDT\T, e÷DÏø±´\T, $X‚wü Ø‹˝À <Ûäq+ Ç‘ê´~ì Äsꓤ≥+>± $XÊ«dü+. Ç+‘· eTT+<äT#·÷ |ü⁄‘√H˚ eTq |üPs¡T«\T edü+‘· qesêÁ‘·T\T,
düeT]Œ+#·&É+ ø±<äT. eTs√˝≤ #ÓbÕŒ\+fÒ Çe˙ï eTìwæøÏ Á|ükÕ~+∫+~ X¯s¡‘Y qe sêÁ‘·T\ ù|]≥ á düeTj·÷˝À¢ ‘·|üŒìdü]>± Äj·÷ <˚e‘·\qT
Ä ‘·˝Ò¢. ‹]– yê{Ïì Ä$&É≈£î eTq+ düeT]ŒdüTÔHêï+ nqT≈£î+fÒ eTq |üPõ+ #ê\ì #ÓbÕŒs¡qïe÷≥. #·÷XÊsê! eTq ô|<ä›\T m+‘· <ä÷sê˝À#·
ø£+fÒ n$y˚øÏ eTs=ø£&ÉT ñ+&É&ÉH˚ #ÓbÕŒ*. á dü+bÕ~+∫+~ n+‘ê q|üs¡T˝À! edü+‘· qesêÁ‘·T˝À¢ n+fÒ #Ó’Á‘·e÷dü+˝À lsêeT#·+Á<äTì
eTq~ nqTø√e&É+ e{Ϻ bıs¡bÕ≥T. á uÛÑ÷MTà<ä≈£î e#˚à düeTj·T+˝À ø£˝≤´D√‘·‡e+ »]|æ+∫ ‘=$Tà~ s√E\÷ $X‚wü+>± Äj·TqqT |üPõ+∫
eTq+ ‘Ó∫Ã+<˚<Ó’Hê ñ+<ë? düπs! b˛˙,b˛j˚T düeTj·T+˝ÀHÓ’Hê ˇø£ÿ ∫e] s√Eq |ü{≤º_Ûùwø±ìï |òüTq+>± ìs¡«Væ≤+∫ dü«dæÔ |ü\T≈£î‘ê+.
Äe–+»HÓ ’ H ê eTq‘√ rdüT≈£îb˛>∑\T>∑T‘·THêïe÷? á ¬s+&ç+{Ï˝À n˝≤π> á Äo«»e÷dü+˝À n+fÒ X¯‘·sYø±\+˝À qesêÁ‘·T\ ù|]≥
@B #Ój·T´˝Òì eTq+, eT<Ûä´˝À e∫à neTàqT $X‚wü+>± Äsê~Ûdü÷Ô ÄyÓT nqTÁ>∑Vü‰ìï n]úkÕÔeTqïe÷≥.
 11
á |ü+&ÉT>∑ ‘=$Tà~ s√E\T kÕ>∑T‘·T+<äqT≈£îHêï+ ø£<ë. á s√E\T #˚s¡≈£î+&Ü ñ+&˚+<äTø√düy˚T \øÏåàì |üPõkÕÔ+. áyÓT |üP»‘√ eTq≈£î
Ç≥T kÕe÷qT´\≈£L, Ä<Ûë´‹àø£|üs¡T\≈£î, nqTcÕºq+ #˚ùd yê]øÏ ≈£L&Ü düT>∑TD dü+|ü<ä \_ÛdüTÔ+~. m|ü&Ó’‘˚ á dü+|ü<ä \_Û+∫+<√ eTq˝À
m+‘√ eTTK´yÓTÆq$. Äo«»e÷dü+ Äs¡+uÛÑyÓTÆq ‘=*s√E qT+#˚ n+fÒ <ë– ñqï <äs¡Œ+ VüA+ø£]dü÷Ô eTT+<äT≈£î e#˚Ã+<äT≈£î Á|üj·T‹ïdüTÔ+~.
bÕ&É´$T ‹~∏ qT+#˚ Bø£åqT ÁbÕs¡+_Û+∫ <äX¯$T es¡≈£L ø=qkÕ–kÕÔs¡T. B+‘√ á >∑TD+ n+‘·eTj˚T´+<äT ø√dü+ düs¡dü«r<˚$ì |üPõkÕÔ+.
á Bø£å Áø£eT+>± eT÷&ÉT <äX¯˝À¢ kÕ>∑T‘·T+~. n+fÒ bÕ&É´$T qT+∫ Bì‘√ $y˚ø£+, $#·ø£åD≤ C≤„q+ nãT“‘·T+~. C≤„q+ dæ~∆+∫q eTìwæ
qe$T es¡≈£L ‘=$Tà~ s√E\÷ kÕ–q á Bø£å <äX¯$T‘√ m|ü&É÷ eTTøÏÔ ø√düy˚T Á|üj·T‹ï kÕÔ&ÉT. n~>√ Ä eTTøÏÔ kÕÁe÷»´y˚T
eTT>∑TdüTÔ+<äqïe÷≥. n+fÒ <äX¯$T |ü<äe s√E. á s√CÒ kÕ<Ûä≈£î&çøÏ |ü<äe s√C…’q <äX¯$THê&ÉT kÕ<Ûä≈£î\≈£î \_ÛdüTÔ+<äqïe÷≥. n<˚ $»j·T
dæ~∆ \_ÛdüTÔ+~. ø±ãfÒº á s√EqT $»j·T<äX¯$T>± n_Ûe]í+#ês¡T. <äX¯$T˝Àì n+‘·s¡´+.
n˝≤ yÓTT‘·Ô+ |ü~ s√E\ |ü+&ÉT>∑ ø±ãfÒº Bìì <äX¯Vü≤sê, ˝Ò<ë <ädüsê Ç+ø± á eT÷&ÉT <äX¯˝À¢ kÕπ> ‘=$Tà~ s√E\ |üP»\q÷ kÕ‹«ø£+,
nHêïs¡qïe÷≥. sê»dü+, ‘êeTdü+ nì eT÷&ÉT $<Ûë\T>± ≈£L&Ü #Ó|üø√e#·TÃ. nedü
á |üP» eT÷&ÉT <äX¯˝À¢ q&ÉTdüTÔ+<äì s¡yÓTÆq C≤„Hêìï n+~+#˚ eTVü‰
#Ó|ü≈£îHêï+ ø£<ë. n+fÒ yÓTT<ä{Ï düs¡dü«r |üP»qT kÕ‹«ø£+>± #ÓãT
eT÷&ÉT s√E\T <äTsêZe÷‘·qT, eT<Ûä´ ‘ês¡T. á |üP» e\¢ yÓ÷ø£å+ dæ~∆düTÔ+
eT÷&É T s√E\÷ \ø° å à <˚ $ ì, ∫e] ~. Çø£ eTVü‰ø±∞ Äsê<Ûqä qT ‘êeTdü+
eT÷&ÉTs√E˝À¢q÷ düs¡dü«re÷‘·qT n+ {≤s¡T. Bìe\¢ \_Û+#˚ Á|üjÓ÷
kÕ<Ûä≈£î\T |üPõ+#ê\qïe÷≥. eT] »q+ \ø£å´dæ~∆. Çø£ eTVü‰\øÏåà, <äTs¡Z,
ø=+<äs¡T kÕ<Ûä≈£î\T yê] yê] M\TqT, \*‘· e+{Ï <˚e‘·\qT |üPõ+#·&Üìï
düeTj·÷ìï ã{Ϻ @&ÉT, ◊<äT, eT÷&ÉT, sê» dü+>± #ÓãT‘ês¡T. Ç+<äTe\¢
ˇø£ÿs√E ≈£L&Ü neTàqT |üPõkÕÔs¡T. kÕ<Û≈ä î£ ìøÏ \_Û+#˚~ ø±eT´dæ~.∆ n+fÒ
mes¡T m˝≤, mìï s√E \T |üPõ+∫Hê nqT≈£îqï ø√]ø£ HÓs¡y˚s¡&ÉeTqïe÷≥.
Çø£ÿ&É n+<ä]˝Àq÷ ø±e\dæ+~ Ä nsTT‘˚, jÓ÷>∑T\T, e÷eT÷\T kÕ<Ûä
neTà MT<ä eTq düT‡qT |üP]Ô>± \>∑ï+ ≈£î\T e÷Á‘·+ kÕ‹«ø£ |üP»H˚ #˚dü÷Ô
#Ój·T´&É+. Äsꓤ{≤\‘√ mìï s√E\T yÓ÷øå±ìï bı+<äT‘ês¡T.
|üP» #˚dæ Hê nDTe+‘Ó’Hê ø£<ä\ì $»j·T eTTVüAs¡Ô+
Ä neTà Ä]Ô‘√q÷, ì+&Ó’q uÛÑøÏÔ‘√q÷ $»j·T<äX¯$T s√E≈£î m+‘√ ÁbÕ<Ûë
ìeTT wü+ #˚dæHê kÕ<Ûä≈£îì <ä>∑Zs¡≈£î q´+ ñ+~. á s√E ‘·\ô|{Ϻq ø±
‘êH˚ e∫à eTØ ø√]q$ nqTÁ>∑Væ≤düTÔ+ s¡´+ @<ÓH’ ê m<äTs¡T ˝Ò≈î£ +&Ü dæ~d∆ Tü +Ô
<äqï $wüj·÷ìï kÕ<Ûä≈£î&ÉT m|ü&É÷ <äì Á|ü»\ $XÊ«dü+. á s√E #˚ùd
eTs¡∫b˛≈£L&É<äT. |üqT\≈£î eTTVüAs¡Ôã\+ ≈£L&Ü #·÷&É
$»j·T<äX¯$T˝Àì Ä+‘·s¡´+ qedüs¡+ ˝Ò<ä+{≤s¡T. n+<äTπø #ê˝≤
<äTπsZ <äTs¡Z‹ Vü≤]DÏ Á‹»>∑‘ê+ düsêZ~ dæ<ë›s¡πø eT+~ ‘·eT eTTK´yÓTÆq |üqT\≈£î $»j·T
á ‘·*¢ì Ç˝≤ |üPõ+#·&É+˝Àì ndü\T
düsê«_Ûwüº |òü\Á|ü<ëq ì|ü⁄DÒ Á‘êj·Tdü«qX¯Ù+ø£Ø <äX¯$T s√CÒ lø±s¡+ #·T&É‘ês¡T. á s√E≈£î
Ä+‘·sê´ìï Ç|ü&ÉT #·÷<ë›+. kÕ<Ûës¡D+>±
Ç+‘·{Ï ÁbÕ<Ûëq´+ m˝≤ \_Û+∫+<ä+fÒ `
<Ó ’ y êsê<Û ä q \˙ï eTq ˝Àì nVü ‰ ìï kÕ‘·´+ düs¡«»Hê+‘·s¡ s¡∫‘êqq´dæ<ë∆‘·àø±
Çyê*º s√Eq Ä ‘·*¢ n|üsêõ‘·>± ñ+
n+‘·]+|üCÒùd+<äT≈£î ñ|üjÓ÷–kÕÔsTT. kÕ‘·«+ düs¡«»Hê+‘·s¡ s¡∫‘êqq´dæ<ë∆‹àø± ≥T+~. n˝≤π> |æ\¢\≈£î nø£åsê uÛ≤´dü+
n+fÒ eTqø£+fÒ nr‘·yÓTÆq X¯øÏÔ @<√ á kÕs¡kÕs¡ $y˚ø£ <äèwæº $~‘ê dü¬s’«ø£ kÕøå±´‘·àHê ≈£L&Ü <ädüsê s√Eq #˚ùd+<äT≈£î dæ<ä∆|ü&É
Á|ü|ü+#êìï q&ç|æk˛Ô+~ nì q$Tàq eTìwæ
‘ês¡T. n+‘˚>±ø£ eT÷˝≤ qø£åÁ‘·+‘√ ≈£L&çq
‘·q bÕÁ‘· düC≤e⁄>± kÕ–+ #˚+<äT≈£î á |üs¡e÷‘·àqT Äsê~Ûdü÷Ô ñ+
dü|üÔ$T ‹~∏ s√Eq ≈£L&Ü düs¡dü«‹ì |üPõ+∫ nø£åsêuÛ≤´dü+ #˚sTTkÕÔs¡T.
{≤&Éqïe÷≥. n˝≤π> á s√E˝À¢ <äTsêZ e÷‘·qT |üPõùdÔ n+‘·sê˝À¢ì
n]wü&É«sêZ\T (ø±eT, Áø√<Ûä, ˝ÀuÛÑ, eT<ä, yÓ÷Vü≤, e÷‘·‡sê´\T) q•kÕÔj·T <ädüsê n+fÒ... |æ\¢\ |ü+&ÉT>∑
qïe÷≥. Ç˝≤ q•+∫q á Äs¡T >∑TD≤\T eT∞fl eTq˝ÀøÏ ‹]– Ç+‘·es¡≈£L á |ü~ s√E\ |ü+&ÉT>∑
 12
πøe\+ Ä<Ûë´‹àø£ |üs¡+>±H˚ #Ó|ü≈£îHêï+. nsTT‘˚, á |ü+&ÉT>∑˝À
Ç+ø± mH√ï $H√<äø£s¡yÓTÆq n+XÊ\÷ ñHêïsTT. á |ü+&ÉT>∑ ô|<ä›\≈£î
Ä<Ûëà‹àø£+>± m+‘· ‘·qàj·T‘ê«ìï ø£*–düTÔ+<√ |æ\¢\≈£L n<˚ Ø‹˝À
$H√<ëìï |ü+∫ô|&ÉT‘·T+~. nsTT‘˚ Ä<ÛäTìø£‘· yÓ÷E˝À |ü&ç ªπøJ\μ
dü+düÿè‹øÏ n\yêf…Æq |æ\¢\≈£î $H√<ëìï n+~+#˚ á $wüj·÷ìï
e÷Á‘·+ eTs¡T>∑Tq ø£ù|ŒdüT≈£îHêï+.
ø=ìï dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ dü÷ÿ\T|æ\¢\≈£L, ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£L <ädüsê
|ü+&ÉT>∑ ek˛Ô+<ä+fÒ m+‘√ Äq+<ä+>± ñ+&˚~. |ü+&ÉT>∑≈£î HÓ\s√E\
eTT+ <äT qT+#˚ |æ\¢\T bÕ&˚ bÕ≥*ï ]Vü‰s¡‡˝Ÿ #˚sTTdü÷Ô |ü+&ÉT>∑s√E˝À¢
n+<ä]˙ ˇø£ Áø£eT |ü<ä∆‹˝À }πs–+|ü⁄>± Ç+{Ï+{Ïø° rdüT≈£îyÓ[fl &É
ãT“\T n&ç– |ü⁄#·TÃø=H˚yês¡T. Ä bÕ
≥\T $+≥T+fÒ ˇø£ |üø£ÿ Äq+<ä
eT÷, eTs√ |üø£ÿ ÄVü‰¢<äeT÷ ø£\T>∑T
‘êj·T+fÒ n‹X¯jÓ÷øÏÔ ˝Ò<äT.
ªnj·T´yê]øÏ #ê\T ◊<äT es¡Vü‰\T
|æ\¢yê]øÏ #ê\T |ü|üu…˝≤¢\T
bÕe˝≤ uÒ&Ó’‘˚ |üfÒº~ ˝Ò<äT
ns¡∆s¡÷bÕjÓÆT‘˚ n+fÒ~ ˝Ò<äT
n#·Ã+>∑ s¡÷¬ø’‘˚ |ü⁄#·TÃ≈£î+{≤eTTμ
n+≥÷ |æ\¢\+‘ê πø]+‘·\T ø=&ÉT
‘·÷, #˚‘·T˝À¢ $\¢+ãT\T |ü≥Tº≈£îì
$∫Á‘· y˚wü<Ûës¡D‘√ nj·T´yê]‘√
düVü‰ Ç*¢\÷¢ ‹s¡T>∑T‘·÷ |ü|üu…˝≤¢\T,
ô|’dü\T |ü⁄#·TÃø=ì e#˚Ãyês¡T. <ë+‘√
yês¡+‘ê m+‘√ Äq+<ëìï nqTuÛÑ$+
#˚yês¡T. Ä Äq+<ëìï eTqy˚T eTq
|æ\¢\≈£î #·÷dü÷Ô #·÷dü÷Ô <ä÷s¡+ #˚düTÔ
Hêïy˚TyÓ÷ nì|æk˛Ô+~. Ç$ ‘·\#·T
≈£î+≥÷ ˇø£ÿkÕ] Ä bÕ‘·s√E\T eT∞fl
yÓqøÏÿ eùdÔ m+‘· u≤>∑T+&ÉT nì nqT
≈£î+fÒ n~ n‘ê´X¯ ø±<˚yÓ÷! @yÓTÆHê
nsTT–] q+~ì q+~‘· yÓ÷~ì $X¯«$H√~ì q+~qT‘˚ eTVæ≤cÕdüTs¡T&çøÏ düVü≤»+>±H˚ uÛÑøÏÔøÏ
eTqdüT ô|{Ϻ eTqeT+‘ê Ä˝À∫+#ê
–]es¡ $+<Ûä´ •s√~Ûìyêdæì $wüßí $˝≤dæì õwüßíqT‘˚
*‡q $wüj·Ty˚T Ç~. n|ü&ÉT á <ädüsê
|ü+&ÉT>∑ |æ\¢\≈£L m+‘√ Äràj·T‘·qT uÛ>Ñ e∑ ‹ ùV≤ •‹ø£+sƒ¡ ≈£î≥T+_ì uÛ÷Ñ ] ≈£î≥T+_ì uÛ÷Ñ ]ø£è‘˚
n+~+#˚~. Ç|ü&ÉT e÷Á‘·+ <ädüsê »j·T»j·TùV≤ eTVæ≤cÕdüTs¡ eT]›ì s¡eT´ ø£|ü]›ì XË’\düT‘˚.
n+fÒ πøe\+ bÕsƒ¡XÊ\≈£î ôd\e⁄~Hê\T.
n+fÒ Ä≥$&ÉT|ü⁄ s√E\T e÷Á‘·y˚T! n|üŒ{Ïø° Ç|üŒ{Ïø° m+‘· ‘˚&ÜjÓ÷!
<äX¯$T ` bÂsêDÏø£ Á|üdüøÏÔ
nC≤„qeTj·TyÓTÆq nedüú qT+∫ yÓ\T>∑T $»j·T<äX¯$T>± eTq+ ìs¡«Væ≤+#·T≈£î+≥THêï+.
rsêìøÏ #˚s¡&Éy˚T $»j·T <äX¯$T. n+fÒ á s√CÒ <äTsêZe÷‘· Á|üuÛÑ$+∫q
s√E nì #ÓãT‘ês¡T. n$<ä´, nC≤„q+, n$y˚ø£+ eTTù|Œ≥\T>±
ù|(qT)s¡T≈£îqï yê&˚ eTVæ≤wüß&ÉT. Ç<˚ ‹$Ts¡+. á eTVæ≤cÕdüTs¡ ‹$Ts¡+ô|’
Ä ‘·*¢ kÕ~Û+∫q »j·÷ìøÏ dü+πø‘·y˚T $»j·T<äX¯$T.
ÁãVü≤à es¡>∑s¡«+‘√ ‘·q≈£î m<äTs¡T ˝Ò<äì dü+uÛ≤$+∫q eTVæ≤wüß&ÉT
‘·q eT÷s¡â‘·« ã\+‘√ ˝Àø±\qT n\¢ø£˝À¢\+ #˚ùdyê&ÉT. eTVæ≤wüß&ÉT
ô|fÒº u≤<Ûä\qT uÛÑ]+#·˝Òì <˚e‘ê>∑DeT+‘ê ÁãVü≤à<˚e⁄&ç‘√ yÓTTs¡ô|≥T
º≈£îHêïs¡T. Äj·Tq $wüßíe⁄qT ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. H˚q÷ @MT #Ój·T´˝Òq+≥÷
Äj·THê #˚‘·T\T m‘˚ÔXÊ&ÉT. @MT #Ój·T´˝Òì <˚e‘·\ ìdü‡Vü‰j·T‘·,
Áø√<Ûëq\+ C≤«\>± m–dæ ˇø£ |üs¡«‘êø£è‹ì <ë˝≤ÃsTT. á |üs¡«‘·+˝À
qT+#˚ ˇø£ Åd”ÔeT÷]Ô Ä$s¡“¤$+∫+~.
ÄyÓT≈£î 18 #˚‘·T\T ñHêïsTT. |ü<Ó›ì
$T~ #˚‘·T\T+&É&É+˝À ≈£L&Ü >=|üŒ
n+‘·sês¡úy˚T Ç$T&ç ñ+~. Ä<Ûë´‹à
ø£+>±, y˚<ë+‘· |üs¡+>± á dü+K´≈£î
$X‚wü ÁbÕ<Ûëq´y˚T ñ+~.
Ç˝≤ ne‘·]+∫q Ä |üs¡y˚TX¯«]øÏ
$wüßíeT÷]Ô düT<äs¡Ùq #·Áø±ìï, •e⁄&ÉT
Á‹X¯S˝≤ìï, es¡TDT&ÉT X¯+U≤ìï, Ç+
Á<äT&ÉT eÁC≤j·TT<Ûëìï Ç˝≤ <˚e‘ê
>∑DeT+‘ê ‘·˝À Äj·TT<Ûëìï düeT≈£L
]Ãô|{≤ºs¡T. Væ≤eTe+‘·T&ÉT dæ+Vü‰ìï
yêVü≤q+>± Ç#êÃ&ÉT. n˝≤ n+<äs¡÷
Ç∫Ãq Ä Äj·TT<Ûë\qT <Ûä]+∫ dæ+
Vü≤yêVü≤q+ô|’ Ä ‘·*¢ eTVæ≤cÕdüT
s¡ T &ç ô |’ ø Ï j· T T<ë∆ ì øÏ yÓ & É T ‘· T +~.
nC≤„q ‹$Ts¡+˝À |ü&ç ø=≥Tº≈£îH˚ yê&ç
m<äTs¡T>± ø√{Ï dü÷s¡´Á|üuÛ≤ düe÷q
yÓTÆq á ‘·*¢ m<äTs¡T ì*#˚dü]øÏ n+‘·
yÓ\T>∑TqT ˇø£ÿkÕ] #·÷&É˝Òø£b˛
j·÷&ÉT. m˝≤¬>’‘˚H˚+ ÄyÓTqT #·÷dæq
ã<äT\T ø±eT+ ø£*–+~. n<˚ yê&ç
eTè‘·T´e⁄≈£î e÷s¡Z+ y˚dæ+<äqïe÷≥.
j·TT<ä∆+˝À ˇø£ÿ eTVæ≤wüßDÒí ø±<äT, yê&ç
düVü≤#·s¡T˝…’q s¡ø£Ô;», X¯ó+uÛÑ, ìX¯ó
+uÛÑT\qT ≈£L&Ü <äTs¡Z, ø±∞, #·+&û, #êeTT+&ç, ‘·~‘·s¡ s¡÷bÕ\T <Ûä]+∫
Vü≤‘·e÷]Ã+~. <ë+‘√ eTVæ≤wüßì |”&É ˝Àø±ìøÏ $s¡>∑&Ó’ <äX¯~X¯˝≤ ø=‘·Ô
yÓ\T>∑T Á|üø±•+∫+~. Ä ~e´ ‘˚CÀeTj·TyÓTÆq Ä s√EH˚
 14
á |ü+&ÉT>∑qT uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì $$<Ûä ÁbÕ+‘ê˝À¢ m+‘√ Ä<Ûë´‹àø£+>±q÷, y˚<ë+‘· |üs¡+>±H˚ ø±ø£ |æ\¢\≈£î
Äsꓤ ≥+>± ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. Ä+Á<Ûä sêÅwüº+‘√ bÕ≥T>± ≈£L&Ü m+‘√ $C≤„q, $H√<ë\qT n+~+#˚ á
u…+>±˝Ÿ, eTVü‰sêÅwüº˝À¢ ≈£L&Ü m+‘√ yÓ’uÛÑe+>± |ü+&ÉT>∑ m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT ˇø£ ø=‘·Ô dü÷Œ¤]Ôì
$»j·T<äX¯$Tì »s¡T|ü⁄≈£î+{≤s¡T. Ç+ø± #ÓbÕŒ n+~dü ÷ Ô H ˚ ñ+≥T+~. nsTT‘˚ , Ä
\+fÒ á |ü+&ÉT>∑ Ä+Á<Ûä sêÅwüº+˝À ø£+fÒ dü÷Œ¤]Ôì n+<äT≈£îH˚ r]ø£, z|æø£ eTq≈£î
≈£L&Ü á ¬s+&ÉT sêÅcÕº˝À¢H˚ m≈£îÿe>± ñ+&Ü\+‘˚!
»s¡T|ü⁄≈£î+{≤s¡Hêï ÄX¯Ãs¡´+ ˝Ò<äT. ndü\T |ü+&ÉT>∑\+fÒH˚ ˇø£ ‘·s¡+ qT+∫
ø£\ø£‘êÔ˝À ø±∞e÷‘· Ä\j·T+ <˚$ eTs√‘·sêìøÏ n+~q n+‘·T˝Òì yês¡
Ä\j·÷\˝À¬ø˝≤¢ #Ó|üø√<ä>∑Z~>± $U≤´‹ dü‘·« dü+|ü<ä. <äTs¡<äèwüºeXÊ‘·TÔ Á|üdüTÔ‘·+
#Ó+~+~. n˝≤π> yÓTÆdü÷s¡T˝Àì #êeTT+ eTìwæ dü+|ü<ä n+fÒ πøe\+ <ÛäHêìøÏ
&˚X¯«Ø ñ‘·‡yê\qT ≈£L&Ü á dü+<äs¡“¤+>± dü+ã+~Û+∫q~>±H˚ #·÷düTÔHêï&ÉT ‘·|üŒ
#Ó|üø=ì rsê*‡+<˚. M{Ïì Á|ü‘·´ø£å+>± yês¡dü‘·«+, dü+düÿèr dü+Á|ü<ëj·÷\
#·÷&Ü*‡+<˚. |ü]s¡ø£åD ˝≤+{Ï yê{Ïì e÷≥e÷Á‘·+
Ç+ø± á ‘=$Tà~ s√E˝À¢q÷ Ä ‘·*¢ yÓTT<ä >±HÓ’Hê ‘·\e&É+ ˝Ò<äT. n+<äTπø ø=ìï ø=ìï
{Ïs√Eq XË’\|ü⁄Á‹>±, ¬s+&Ée s√Eq ÁãVü≤à #ê]DÏ>±, yês¡ d ü ‘ · « dü + |ü < ä \ T ‘· s ¡ * b˛‘· T HêïsTT.
eT÷&Ées√Eq #·+Á<ä|òüT+{≤<˚$>±, Hê\T>∑e s√Eq eT]ø=ìï ‘Ós¡eTs¡T¬>’b˛‘·THêïsTT. yê≥ìï+{Ï˙
≈£LcÕà+&É<˚$>±, nsTT<äe s√Eq düÿ+<Ûäe÷‘·>±, Äs¡e s√Eq eT∞fl eTq >∑&ɶô|’q Á|ü‹wæ˜+ ∫q s√CÒ eTq*ï Äe]+∫q
nC≤„q ‘Ós¡\T ‘=*– ì»yÓTÆq <ädüsê |ü+&ÉT>∑ s√E Ä$s¡“¤$düTÔ+~. Ä
ø±‘ê´j·Tì>±, @&ÉTq ø±fi¯sêÁ‹>±, mì$T~q eTVü‰>ö]>±, ‘=$Tà~q
s√E ø√düy˚T MTs¡T, H˚qT, eTq+<äs¡+ m<äTs¡T #·÷<ë›+.
dæ~∆<ÛëÁ‹ <˚$>± |üP»\T n+<äT≈£î+≥T+~. Ç˝≤ Ç≥T
`<äT–Zsê\ >√bÕ\ø£èwüeí T÷]Ô
 neTà 15

$Tqï+fÒ <ädüsê dü+ãsê\T

nsTT–] q+~ì q+~‘· yÓ÷~ì $X¯«$H√~ì q+~qT‘˚ yÓTÆdü÷s¡T˝À @qT>∑T\ }πs–+|ü⁄
–]es¡ $+<Ûä´ •s√~Ûìyêdæì $wüßí $˝≤dæì õwüßíqT‘˚ ndü\T <ädüsê ñ‘·‡yê\+fÒ >∑‘·+˝À ø£fi¯fl eTT+<äT ø£ì|æ+#˚~ yÓTÆdü÷s¡T
uÛÑ>∑e‹ ùV≤ •‹ø£+sƒ¡ ≈£î≥T+_ì uÛÑ÷] ≈£î≥T+_ì uÛÑ÷]ø£è‘˚ <ädüsê ñ‘·‡yê˝Ò. sêE\ ø±\+˝À <ädüsê yÓ’uÛÑe+ m+‘√ |òüTq+>± »]
»j·T»j·TùV≤ eTVæ≤cÕdüTs¡ eT]›ì s¡eT´ ø£|ü]›ì XË’\düT‘˚. π>~. á ñ‘·‡yê˝À¢ uÛ≤>∑+>± n|üŒ{Ï sêE\T Äj·TT<Ûä |üP»\T, Ç‘·s¡
eTqeT+<äs¡+ uÛÑøÏÔÁ|ü|ü‘·TÔ\‘√ »s¡T|ü⁄≈£îH˚ düs¡<ë |ü+&ÉT>∑ <ädüsê. ª$» ø±s¡´Áø£e÷\‘√ bÕ≥T @qT>∑T\qT n+<ä+>± n\+ø£]+∫ M<ÛTä \ >∑T+&Ü
j·÷μìøÏ Á|ürø£>± »s¡T|ü⁄≈£îH˚ á |ü+&ÉT>∑qT <˚X¯yê´|üÔ+>± nìï esêZ\ ã\Á|ü<äs¡Ùq #˚ùdyês¡T. ‘·eT ≈£î\ <˚e‘· #êeTT+&˚X¯«] <˚$ì uÛÑøÏÔ
yês¡T Äq+<√‘ê‡Vü‰\ eT<Ûä´ m+‘√ ñ˝≤¢dü+>± ìs¡«Væ≤+#·T≈£î+{≤s¡T. Á|ü|ü‘·TÔ\‘√ ø=*#˚yês¡T. ø=+&É ~>∑Teq ªbò˛¢{Ï+>¥ ø±sYμ ñ‘·‡e+ ø£qTï\
<ädüsê |ü+&ÉT>∑≈£î ‘·eT ≈£L‘·Ts¡T¢, n\T¢fi¯¢qT ÄVü‰«ì+∫, ø=‘·Ô ã≥º\T, |ü+&ÉT>∑>± »s¡T>∑T‘·T+~. sê#·]ø±\T n+‘·]+∫Hê Ä kÕ+Á|ü<ëj·T+
ø±qTø£\T Ç∫à Äos¡«~+#·&É+ eTq dü+Á|ü<ëj·T+. Ç|üŒ{Ïø° ø=qkÕ>∑T‘·Tqï~.
<ädüsê qesêÁ‘·T\˝À neTàyê]ì ‘=$Tà~ $<Ûë\T>± >∑T»sê‘Y˝À ≈£î+;Û Á|ü‹cÕ˜|üq
n\+ø£]+∫ |üPõkÕÔ+. ø£qø£<äTs¡Z>±, eTVü‰\øÏåà>±, nqï <ädüsê ñ‘·‡yê˝À¢ uÛ≤>∑+>± >∑T»sêr\T qesêÁ‘·T˝À¢
|üPs¡í>±, >±j·TÁ‹>±, u≤˝≤ Á‹|ü⁄s¡düT+<ä]>±, sê» sêCÒ bÕs¡«r<˚$ì uÛÑøÏÔÁX¯<ä∆\‘√ ø=\TkÕÔs¡T. Á|ü‹ Ç+{Ï˝Àq÷
X¯«]>±, eTVæ≤cÕdüTs¡ eT]∆ì>± Ç˝≤ ‘=$Tà~ s¡÷bÕ˝À¢ X¯øÏÔ |üP»\T ìs¡«Væ≤+#·&É+ ÄqyêsTTr. ªX¯øÏÔ Äj·TT<Ûëìï,
n\+ ø£]+∫ ø=\T#·Tø√e&É+ ÄqyêsTTr. á ‘=$Tà~ l#·Áø±ìï, Á‹X¯S˝≤ìïμ Ç+{Ï >√&É\ MT<ä |üdüT|ü⁄‘√
s√E\÷ Á|ü$T<ä˝À yÓ*–+∫q B|ü+ ø=+&Óø£ÿ≈£î+&Ü ∫Á‹+∫ |üPõkÕÔs¡T. Ä >∑Ts¡TÔ\≈£î <ä>∑Zs¡˝À eT{Ϻ‘√ |”sƒ¡+
yÓ\T>∑T‘·÷ ñ+&˚˝≤ C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø√e&É+ $X‚wü+. ø£&É‘ês¡T. bı\+ qT+∫ ‘Ó∫Ãq Ä eT{Ϻ˝À >√<ÛäTeT,
ø£\ø£‘êÔ˝À ≈£îe÷Ø |üP» u≤Ø¢ $‘·ÔHê\T #·\T¢‘ês¡T. yê{Ïô|’ eTs√ eT{Ϻ ≈£î+&É
<ädüsê ñ‘·‡yê\T n+fÒ ø£\ø£‘êÔ˝À »]π> <äTsêZ |üP»H˚ ô|{Ϻ, <ëì˝À sê– ˝Ò<ë yÓ+&ç HêD…+, b˛ø£ #Óø£ÿ y˚dæ
Á|ü<∏äeT+>± #Ó|ü≈£î+≥THêï+. <ädüsêqT <äTsêZ|üP» |üs¡« ˙{Ï‘√ ì+|ü⁄‘ês¡T. Ä eT{Ϻ≈£î+&ÉqT yês¡T ª<˚$μ>±
~Hê\T>± u…+>±˝Ÿ yêdüT\T ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. dü|üÔ$T, uÛ≤$kÕÔs¡T. á $<ÛëHêH˚ï ª≈£î+;Û Á|ü‹cÕ˜|üqμ n+{≤s¡T.
nwüº$T, qe$T ‹<∏äT\˝À yês¡T <äTsêZ<˚$ì |üPõkÕÔs¡T. nwüº$T s√Eq j·T»„+ #˚dæ <äX¯$THê&ÉT ìeT»®H√‘·‡e+
<äX¯$Ts√E ø±∞|òü÷{Ÿ˝À ø±∞e÷‘·qT \ø£å˝≤~ eT+~ uÛÑ≈£îÔ\T <ä]Ù+∫ #˚kÕÔs¡T. |üPC≤ |”sƒ¡+ e<ä› BbÕsê<Ûäq≈£î ñ|üjÓ÷–+∫q Á|ü$T<äqT @<√
‘·]kÕÔs¡T. ‘=$Tà~ s√E\T kÕj·T+ø±\+ |ü⁄sêD≤\T, Vü≤]ø£<∏ë ø±\πøå ˇø£ <˚yê\j·÷ìøÏ ÇkÕÔs¡T. >∑T»sê‘Y˝À bÂs¡í$T es¡≈£L ìs¡«Væ≤+#˚
bÕ\T @sêŒ≥T #˚kÕÔs¡T. ∫e]s√E <äTsêZe÷‘· $Á>∑Vü‰ \qT VüQ^¢ ª>±sê“μ ñ‘·‡yê\˝À Åd”Ô\T m+‘√ ñ‘ê‡Vü≤+>± bÕ˝§Z+{≤s¡T.
q~˝À ìeT»®q+ #˚kÕÔs¡T. Ä s√Eq nø£ÿ&É ª≈£îe÷Ø |üP»\Tμ #˚j·T&É+ ˇ]kÕ‡˝À e÷qu≤dü
Á|ü‘˚´ø£‘·.
<ädüsê ñ‘·‡yê\ dü+<äs¡“¤+>± ˇ]kÕ‡˝Àì M<ÛäT\˙ï <äTsê e÷‘·

Væ≤e÷#·˝Ÿ Á|ü<˚XŸ˝Àì ø±+>¥&Ü õ˝≤¢˝À C≤«˝≤eTTœ eT+~s¡+ ñ+~. •e⁄ì düreTDÏ bÕs¡«r<˚$
‘Ó ’ \
C≤«˝≤eTTœ eT÷ õVü≤« Çø£ÿ&É |ü&ç, X¯øÏÔ|”sƒ¡yÓTÆ+~. ‘·+Á‘·#·÷&ÜeTDÏ˝À á <˚$ Á|üdüøÏÔ ñ+~. Çø£ÿ&ç ‘·*¢
C≤«˝≤ø±s¡+˝À yÓ\dæ+~. j·TT>±\ qT+∫ Ä C≤«\\T n˝≤ s¡>∑T\T‘·÷H˚ ñHêïj·T≥.
e‘·TÔ\÷ ˝Òì n+<äTø£H˚ uÛÑ≈£îÔ\T áyÓTqT ªC≤«˝≤<˚$μ>± |üPõkÕÔs¡T. eTVü‰uÛ≤s¡‘ ·+˝À bÕ+&Ée⁄\T á
C≤«˝≤eTTœ j·÷Á‘· #˚XÊs¡˙, á eT+~sêìï ñ<ä∆]+#ês¡˙ ñ+~. BìøÏ ø±+>¥&Ü
nK+&ÉBbÕ\T! C≤q|ü<ä^‘ê˝Ò Ä<Ûës¡+. >∑sꓤ\j·T+˝À qeCÀ´‘·T\T yÓ\T>∑T‘·÷ ø£ì|ækÕÔsTT. nø£ÿ&É e‘·TÔ\T
>±ì, q÷HÓ >±ì ñ+&Ée⁄. ø±˙ Ä C≤«\\T e÷Á‘·+ Á|ü»«]\T¢‘·÷+{≤sTT. á CÀ´‹ eTVü‰ø±[øÏ
Á|ü‹s¡÷|ü+>± yÓ\T>∑T‘·÷ |üP»\T d”«ø£]düTÔ+~.
 16
$Á>∑V‰ü \‘√ ø£fiø¯ fi£ ˝
¯ ≤&ÉT‘·T+{≤sTT. á $Á>∑V‰ü \qT ø£≥ø˘
ø£fi≤ø±s¡T\T ‘·j·÷s¡T #˚kÕÔs¡T. $»j·T<äX¯$T s√Eq
$»j·T<äTs¡ZqT |üPõùdÔH˚ dü+e‘·‡s¡+ yÓTT‘·Ô+ ‘·eT≈£î
nìï+{À¢q÷ $»j·÷\T ø£\T>∑‘êj·Tì ˇ]kÕ‡ Á|ü»\
Á|ü>±&ÛÉ $XÊ«dü+. ˇ]kÕ‡˝Àì Ks¡>¥|üPsY˝À á ñ‘·‡yê\
eTT–+|ü⁄ s√Eq u≤D≤dü+#ê‘√ ‘·j·÷s¡T #˚dæq 15
n&ÉT>∑T\ sêeD≤düTs¡Tì $Á>∑Vü‰ìï yÓTÆ<ëq+˝À ø±\T
kÕÔsT¡ . á sêeD≤düTs¡ ø±wü+º #·÷ùd+<äT≈£î Á|ü»\T ‘·+&√
|ü‘·+&Ü\T>± ‘·s¡*ekÕÔs¡T.
ˇ]kÕ‡ eTVæ≤fi¯\T á ñ‘·‡yê˝À¢ uÛ≤>∑+>± _j·T´+ ø=*
#˚ e÷ìø£\˝À e&ÉT¢ ì+|æ <ëìH˚ \ø°åà<˚$>± |üPõkÕÔs¡T.
e÷s¡Z•s¡ e÷dü+˝À Á|ü‹ >∑Ts¡Tyês¡+ á ∫Vü‰ïìï yês¡T
uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\‘√ |üPõkÕÔs¡T. á |üPC≤ $<ÛëHêìï ªe÷qu≤düμ
n+{≤s¡T.
‘Ó\+>±D˝À ã‘·Tø£eTà
<ädüsê e∫Ã+<ä+fÒ ‘Ó\+>±D˝À ã‘·Tø£eTà dü+ãsê\T
yÓTT<ä\e⁄‘êsTT. qesêÁ‘·T\ ‘=*s√Eq eTVæ≤fi¯\T
ã‘·Tø£eTàqT #˚dæ, s¡+>∑T s¡+>∑T\ |ü⁄e⁄«\‘√ n\+ø£
|üPs¡«|ü⁄ ø£åÁ‹j·TT\ Äj·TT<Ûä $Hê´kÕ\ e÷~]>± ñ+&˚ Á|ü<äs¡Ùq
]+∫, kÕj·T+Á‘·+ Ä≥, bÕ≥\‘√ qè‘·´+ #˚dæ |üPõkÕÔs¡T. Ç˝≤ ‘=$Tà~
ÁbÕj·TyÓTÆq dü+ãs¡+ nø±&Ü\T. nø£ÿ&ç »eVü≤sY˝≤˝Ÿ HÓÁVüQ ùdº&çj·T+˝À
s√E\÷ yês¡T kÕj·T+ø±˝≤\T ˇø£#√≥ #˚] ã‘·Tø£eTà bÕ≥\T
ô|<ä›>± ‘·j·÷s¡T #˚dæq qs¡ø±düTs¡T&ç u§eTàqT dü+Vü≤]+#˚ |òüT≥º+‘√
bÕ&ÉT‘·÷ ‘·eT Äq+<ëìï q\T>∑T]‘√ |ü+#·T≈£î+{≤s¡T. ∫e] s√Eq
nø±&Ü ÁbÕs¡+uÛÑ+ ne⁄‘·T+~. kÕúìø£ j·TTe≈£î\T ªVü≤qTe÷Hé nø±&Üμ,
ã‘·Tø£eTàqT ìeT»®q+ #˚dæ ‘·sê«‘· <ädüsê |ü+&ÉT>∑ #˚düT≈£î+{≤s¡T.
ªeTVü≤+ø±∞ nø±&Üμ nH˚ s¡ø£s¡ø±\ ù|s¡¢‘√ |ü~ nø±&Ü\T ‘·j·÷s¡T
ø£Ø+q>∑sY˝À nø±&Ü #˚düTø=ì ô|<ä› ô|<ä› ø£‘·TÔ\T, ÇqT|ü u…\Tº\T, X¯S˝≤\‘√ j·TT<ä∆ $Hê´
á õ˝≤¢˝Àì >√<ëe] Kì ªq\¢ ã+>±s¡|ü⁄ >∑ìμ. á >∑qT˝À¢ |üìyês¡+‘ê kÕ\T, ø£Ás¡kÕeTT ‘·~‘·s¡ kÕVü≤düø±s¡´ Á|ü<äs¡Ùq\‘√ <ädüsêHê&ÉT kÕj·T+
‘Ó\+>±D |ü˝…¢\ yêπs. ‘·eT‘√ bÕ≥T ‘·eT dü+düÿèr dü+Á|ü<ëj·÷\qT ø±\+ >√<ëe]Kì }s¡T yÓTT‘·Ô+ ‹s¡T>∑T‘ês¡T. <ë<ë|ü⁄ n+<äs¡÷
Ç|üŒ{Ïø° ì\u…≥Tº≈£î+≥THêïs¡T. n+<äTπø Çø£ÿ&ç yês¡T <ädüsê |ü+&ÉT>∑qT bÕ˝§ZH˚ á ñ‘·‡e+˝À »$Tà Ä≈£î\T (ã+>±s¡+) |ü+#·Tø=ì ˇø£]H=ø£s¡T
Á>±MTD dü+Á|ü<ëj·T+ ñ{Ϻ|ü&˚˝≤ »s¡T|ü⁄≈£î+{≤s¡T. ‘Ó\+>±D≤ Ä*+>∑q+ #˚düTø=ì X¯óuÛ≤ø±+ø£å\T (n˝≤sTT, ã˝≤sTT) #Ó|ü≈£î+{≤s¡T.
yÓTT‘·Ô+˝À ã‘·Tø£eTà m+‘· ÁbÕ#·Ts¡´+ bı+~+<√ >√<ëe] Kì˝Àì $»j·Tyê&É˝À uÛÒ‘êfi¯ qè‘·´ $Hê´dü+
ªnø±&Üμ\T ≈£L&Ü n+‘˚ Á|üdæ~∆ eVæ≤+#êsTT.
eTq sêÅwüº+˝Àì Á|ü<Ûëq Ä\j·÷˝À¢ ªu…»yê&É ø£qø£<äTs¡ZeTàμ >∑T&ç ˇø£{Ï.
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567

ñ»®sTTì eTVü≤+ø±[
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
n\Hê{Ï Äe+‹ø±|ü≥ºDy˚T H˚{Ï ñ»®sTT˙ q>∑s¡+. Ç~ ≈£L&Ü ˇø£ X¯øÏÔ|”sƒ¡+. á eTVü‰ø±∞<˚$,
Á‹|ü⁄sêdüTs¡ dü+Vü‰s¡+ Çø£ÿ&˚ »]–+~. C…’qeT‘·düTú&Ó’q ø±[<ëdüø£$ì nqTÁ>∑Væ≤+∫+~. Äj·Tq≈£î Äsê<Ûä´
düT<ÛäqT«&ÉH˚ sêE, ne+‹ ø±q>∑s¡+ ù|s¡TqT ñ <˚e‘·. á <˚yê\j·T+˝À ‘ê+Á‹ø£|üP»\T #˚kÕÔs¡T.
»®sTTì>± e÷sêÃ&É˙, n≥T ô|’q n‘·&ÉT Væ≤+<ä÷eT‘·+ á ñ»®sTTì eTVü≤+ø±∞<˚$ s¡÷|üy˚T Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝Àì
d”«ø£]+∫q|üŒ{Ïø°, q>∑s¡+ »+≥q>∑ s ê˝À¢ ˇø£ f … Æ q dæ ø Ï + <ä s êu≤<é ˝ Àì
ù|s¡Te÷Á‘·+ n˝≤π> $T– Ä\j·T+˝Àq÷ e⁄qï~ ÄcÕ&ÛÉe÷dü+˝À Çø£ÿ&É »]π>
*b˛sTT+<ä ˙ #Ó ã T‘ês¡ T . uÀHê\ C≤‘·s¡ ø£qTï\ |ü+&ÉT>∑>± ñ+≥T+~.

<ädüsê ñ‘·‡yê˝À¢ Çø£ÿ&É »]π> Á|üuÛÑ\ eTôVA‘·‡yê\T, $$<Ûä qè‘·´
$Hê´kÕ\T Á|ü‘˚´ø£ Äø£s¡¸D>± ñ+{≤sTT. <ädüsê ‘=$Tà~ s√E\÷
$»j·Tyê&É ôd+≥s¡¢˝À ñ‘·‡yê\T ìs¡«Væ≤+∫ ˇø£s√E Á|üuÛÑ\qT
}πs–kÕÔs¡T. á }πs–+|ü⁄˝À n+<ä]˙ Äø£]¸+#˚$ ªuÛÒ‘êfi¯ qè‘ê´\Tμ,
&É|ü⁄Œ yêsTT<ë´\ #·|üfi¯fl≈£î \j·Tã<ä∆+>± »]π> á qè‘ê´\‘√ Á|ü»\T
m+‘√ Äq+<ëqTuÛÑ÷‘·T\T bı+<äT‘ês¡T. uÛÒ‘êfi¯ y˚cÕ\≈£î, qè‘ê´\≈£î
$»j·Tyê&É |ü⁄{Ϻì\T¢. á uÛÒ‘êfi¯ qè‘ê´\T Ç|ü&ÉT |ü\T#√≥¢
Á|ü<ä]ÙdüTÔHêïs¡T. $»j·T<äX¯$T s√Eq ø£ècÕíq~ô|’ »]π> ‘Ób˛Œ‘·‡yêìøÏ
y˚˝≤~ eT+~ uÛÑ≈£îÔ\T Vü‰»¬s’ Äq+~kÕÔs¡T. q~˝À eT÷&ÉTkÕs¡T¢ ‹]π>
á ‘Ób˛Œ‘·‡e+ Çø£ÿ&ç <ädüsê ñ‘·‡yê˝À¢H˚ ôV’≤˝…’{Ÿ.
>∑<ë«\˝À: Äj·TT<Ûä|üP»
eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢˝Àì >∑<ë«\ dü+kÕúq+˝À $»j·T<äX¯$T ñ‘·‡yê\T
yÓ’uÛÑe+>± »]π>$. á dü+kÕúHêBÛX¯ó\T bÕø£Hê{Ï ¬s&ÉT¢. düs¡« dü«‘·+Á‘·T\T.
<ÛÓ’s¡´ kÕVü≤kÕ\‘√ j·TT<ä∆+ #˚dæ X¯Á‘·Te⁄qT z&ç+∫ dü+kÕúHêìï
$düÔ]+#ês¡T. Ä s√E˝À¢ Äj·TT<Ûë\≈£î ñqï ÁbÕeTTK´+ e˝Ò¢ Ms¡T
$»j·Tπø‘·q+ m>∑πsXÊs¡ì ô|<ä›\T #ÓãT‘ês¡T. |òæs¡+>∑T\T, ‘√|ü⁄\T,
ø£‘·TÔ\T, ø£{≤s¡T¢, ¬s’|òæ˝Ÿ, ]yê\«sY, yÓsTT{Ÿ m $Tì{Ÿ >∑Hé yÓTT<ä˝…’q
eT+<ä T >∑ T +&É T kÕe÷Á–j˚ T ø±≈£ î +&Ü nH˚ ø £ Äj· T T<Û ë \T+&˚ $ .
M≥ìï+{Ïø° <ädüsê dü+<äs¡“¤+>± ‘=$Tà~ s√E\ bÕ≥T |üP»\T #˚dæ
ô|<ä›\qT düà]+#·Tø√e&É+, yê] <ÛÓ’s¡´ kÕVü≤kÕ\qT bı>∑&É&É+ Äqyê
sTT‹. ∫e] s√Eq (<äX¯$T) dü+kÕúHêBÛX¯ó\T, ã+<ÛäTe⁄\T, ñ<√´>∑T\T
n+‘ê }πs–+|ü⁄>± ø√≥ qT+∫ >∑T+&ÉT πøX¯ekÕ«$T Ä\j·T+ <ä>∑Zs¡
ñqï »$Tà#Ó≥Tº e<ä›≈£î yÓ[fl <ëì Ä≈£î\T ‘Ó+|æ ªã+>±s¡+μ nì
|üs¡düŒs¡+ |ü+#·T≈£îH˚ yês¡T.
$»j·Tq>∑s¡+˝À dæ]e÷qT
$»j·Tq>∑s¡+ >∑»|ü‘·T\ Ä&É|ü&ÉT#·T ªô|’&ç‘·*¢μ neTàyês¡T. <ädüsê
yÓ[flq ‘·sê«‘· ‘=*kÕ]>± e#˚à eT+>∑fi¯yês¡+Hê&ÉT ô|’&ç‘·*¢ C≤‘·s¡
yÓ’uÛÑe+>± »s¡T|ü⁄‘ês¡T. á ñ‘·‡yê˝À¢ uÛ≤>∑+>± |üPC≤]ì ªdæ]e÷qTμô|’
j·÷>∑+{Ï˝À yÓ\dæq ñe÷<˚$
|üs¡y˚TX¯«]øÏ ˇø£|ü&ÉT uÛÑ÷˝Àø£+˝À e⁄+&Ü\H˚ ø√]ø£
ø£*–+<ä≥. Ä dü+>∑‹ kÕ«$TøÏ #Ó_‘˚, q+BX¯«s¡TDÏï, neTàyê]
ìyêkÕìøÏ ‘·–q düú\+ yÓ‘·ø£eTì |ü⁄s¡e÷sTTkÕÔ&ÉT. mÁs¡eT\˝Àì
#·ø£ÿì #√≥TqT m+|æø£ #˚dæ, dü+‘√wü+ |ü≥º˝Òø£ q+BX¯«s¡T&ÉT
s¡+¬ø\T y˚dæ, Ä }] sêE‘√ ø£j·÷´ìøÏ dæ<ä∆yÓTÆ n‘·ìï
‘·q ø=eTTà\‘√ m‹Ô Äø±X¯+˝ÀøÏ $dæπskÕÔ&ÉT.
17
møÏÿ+∫ neTàyê] ø√yÓ\ eT÷&ÉT ˝≤+‘·s¡¢ ôd+≥s¡¢ qT+∫ ø√≥ es¡≈£L
eT÷&ÉTkÕs¡T¢ }πs–+#·&É+ ÄqyêsTTr. á dæ]e÷qT dü+ãs¡+
#·÷ùd+<äT≈£î \ø£å˝≤~ eT+~ #·T≥Tº|üø£ÿ\ |ü˝…¢\ qT+∫ m+&É¢ã+&çô|’
¬s+&ÉT s√E\ eTT+<äT qT+#˚ $»j·Tq>∑s¡+ #˚] s√&ÉT¶ |üø£ÿH˚
>∑T&Üsê\T y˚düTø=ì ñ+{≤s¡T. n&É$˝À <=]πø ˇø£ ì{≤¬s’q #Ó≥TºqT
z ˝≤>∑T&ÉT ã+&çøÏ yÓTT<ä\T ø£&É‘ês¡T. ∫es¡q |üPC≤]ì ‘êfi¯fl‘√
}j·T\˝≤>± ø£{Ϻ ≈£Ls√Ãu…{Ϻ ø√≥ e<ä›≈£î dæ]e÷qTqT }πs–+|ü⁄>±
rdüT≈£îekÕÔs¡T. ø√≥ ãTs¡TE\ô|’ ñqï >∑»|ü‘·T\ e+o≈£î\T neTàyê]øÏ
Ä&É|ü&ÉT#·T ˝≤+#Û·Hê\T Ç∫à |üPõkÕÔs¡T.
Ms¡yêdüs¡+˝À @qT>∑T\ dü+ãs¡+
|ü•ÃeT >√<ëe] õ˝≤¢˝À Ms¡yêdüs¡+ (;ÛeTes¡+`bÕ\ø=\T¢eT<Ûä´)˝À
düTe÷s¡T e+<˚fi¯ófl>± @qT>∑T\ dü+ãs¡+ <ädüsê ñ‘·‡yê˝À¢ uÛ≤>∑+>±
ìs¡« Væ≤düTÔHêïs¡T. <˚M qesêÁ‘·T\ ‘=*s√Eq ª@qT>∑T>∑T&çμ˝À uÛÒ‘êfi¯ó
ì ì\u…&É‘ês¡T. n+fÒ z ô|<ä› ej·TdüT‡qï ÁãVü≤à#ê]ì rdüTø=∫Ã
Äj·Tq #˚‘· <˚M|üP»\T ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. á qesêÁ‘·T\T yÓTT‘·Ô+ nìï
s√E˝À¢q÷ uÛÒ‘êfi¯ó&ÉT #ê˝≤ ìj·TeTìwüº\‘√ ñ+&ç }] »q+ u≤>∑T
ø√dü+ ÁbÕs¡∆q\T #˚kÕÔ&ÉT. uÛÒ‘êfi¯óì ì\u…{Ϻq s√E qT+#˚ @qT>∑T≈£î
n\+ø£s¡D\T ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡T. >∑&ç¶, ø=ã“]|”#·T, yÓ<äTs¡T ø£Ás¡\‘√ á
@qT>∑T u§eTà q÷πsfi¯fl ÁøÏ‘·y˚T ‘·j·÷¬s’+~. ‘Ó\¢ì eÅdüÔ+‘√ Á|ü‹ dü+e
‘·‡s¡+ ≈£î{Ϻ s¡+>∑Ts¡+>∑T\ r>∑\T, ø±–‘·+|üP\T, ‘·>∑s¡+‘√ n+u≤Ø˝≤
n\+ø£]kÕÔs¡T. á dü+ãsêìï <ädüsê yÓ[flq ‘·sê«‹ e#˚Ã yÓTT<ä{Ï
k˛eTyês¡+ ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. á @qT>∑T dü+ãs¡+˝ÀH˚ eTs√ ∫qï @qT>∑TqT
≈£L&Ü ‘·j·÷s¡T #˚dæ }πs–kÕÔs¡T. @qT>∑TqT q\T>∑Ts¡T uÀsT÷\T
uÛÑTC≤\ô|’ m‘·TÔø=ì }s¡+‘ê ‹|ü‘ês¡T. M{Ïì }πs–+#˚≥|ü&˚
}]˝Àì ∫qï|æ\¢\qT @qT>∑T øÏ+<ä qT+∫ Ç≥÷ Ç≥÷ ‹|ü‘ês¡T.
Bì e\¢ ‘·eT |æ\¢\T Äs√>∑´e+‘·T\e⁄‘ês¡ì yê] $XÊ«dü+. á }πs
–+|ü⁄ kÕj·T+Á‘·+ Äs¡T>∑+≥\≈£î yÓTT<ä˝…’ eTsêï&ÉT ñ<äj·T+ Äs¡T>∑+
≥\ es¡≈£L ì]«sêeT+>± »s¡T>∑T‘·T+~. n|ü&ÉT ‘·÷s¡TŒ #Ós¡Te⁄
>∑≥Tº MT<ä ñqï >∑T&ç˝À @qT>∑TqT ô|≥º&É+‘√ dü+ãs¡+ eTT>∑TdüTÔ+~.
sêE Ä~ <ä+|ü‘·T\qT ÁbÕ]ú+∫ dü«kÕúHêìøÏ eTfi¯ófl‘ê&ÉT.
n‘·ì ø√]ø£ MT<ä <˚$, ‘·q kÕ«$T‘√ düVü‰, |òü\ø£s¡÷|ü+˝À
nø£ÿ&ç j·÷>∑+{Ï πøåÁ‘·+˝À yÓ\dæ+~.
ø£s¡÷ï\T˝Àì ãq>±q|ü˝…¢≈£î düMT|ü+˝Àì j·÷>∑+{Ï
<˚yê\j·T+, 14`15 X¯‘êu≤›\≈£î #Ó+~+~.
 18
ã+<äs¡T˝À X¯øÏÔ |ü{≤\T <ä]Ù+#˚+<äT≈£î <˚X¯, $<˚XÊ\ qT+∫ y˚˝≤~ eT+~ ekÕÔs¡T. Á|üyêdü
ÁbÕNq πse⁄|ü≥ºD+, ø£ècÕíõ˝≤¢ πø+Á<äyÓTÆq eT∫©|ü≥ï+ (ã+<äs¡T)˝À uÛ≤s¡rj·TT\≈£î ≈£L&Ü á X¯øÏÔ e÷‘· n+fÒ m+‘√ qeTàø£+. ã+<äs¡T˝À
nìï X¯øÏÔ|ü{≤\T Ä s√Eq b˛{°|ü&ÉT ‘·Tqï≥Tº>± ñ+{≤sTT.
ìs¡«Væ≤+#˚ <äX¯$T ñ‘·‡yê\˝À ÁbÕNq Hê>∑
]ø£‘· ñ{Ϻ|ü&ÉT‘·T+~. ø£\ø£‘êÔ ø±∞ø±<˚$ M|üq>∑+&É¢˝À (ø£s÷¡ ï\T õ˝≤¢)
Ä\j·T+ ‘·sê«‘· eT∫©|ü≥ï+˝Àì X¯øÏÔ sêfi¯fl j·TT<ä∆+
>∑T&ç qT+∫ á dü+Á|ü<ëj·T+ ø=qkÕ>∑T ø£s÷¡ ï\T õ˝≤¢˝Àì M|üq>∑+&É˝ ¢ À <ädü
‘√+~. düTe÷s¡T e+<ä dü+e‘·‡sê\≈£î sê ñ‘· ‡ yê\≈£ î _Û q ïyÓ T Æ q ~. Ä
|üPs¡«+ ôd’ì≈£î&ÉT>± |üì#˚dæq u§+~©\ s√Eq Ä }] yêfi¯Tfl |üø£ÿ }]
yêfi¯ófl sêeTTfi¯ófl, sêeDT\T nsTT
≈£î˝≤ìøÏ #Ó+~q <ë<ë ø£\ø£‘êÔ qT+∫ X¯øÏÔ b˛‘ês¡T. kÕj·T+ ø£qTNø£{Ï y˚fi¯˝À
(ø±[) ne‘êsêìï rdüT≈£îe∫à eT∫© ¬s+&ÉT }fi¯fl »q+ dü]Vü≤<äT› ø±\«≈£î
|ü≥ï+ á&˚|ü*¢ ≈£L&É*˝À Á|ü‹wæ˜+#ês¡T. n≥÷ Ç≥÷ #˚s¡‘ês¡T. #˚‹˝À |üfÒº
yêπs ø=+‘·ø±\+ X¯øÏÔ|ü≥+ <Ûä]+∫ |ü⁄s¡M ø£+ø£s¡ sêfi¯flqT ¬s+&ÉT }fi¯flyêfi¯ófl
<ÛäT\˝À Hê≥´+ #˚dü÷Ô Á|ü<äs¡Ùq*#˚Ãyês¡T. ø±\« ˇ&ÉT¶q n≥÷ Ç≥÷ >∑T≥º\T>±
Ms¡T ˝Àø£ ø£˝≤´D≤s¡ú+ á |ü<ä∆‹ yÓTT<ä\T b˛düTø=ì ø±>∑&Ü\ yÓ\T>∑T˝À ˇø£
ô|{≤ºs¡T. ‘=$Tà~ s√E\T qesêÁ‹ ñ }]yê]ô|’ eTs=ø£ }]yês¡T ªX¯øÏÔ
‘·‡yê\T ìs¡«Væ≤+∫ ‘=$Tà<√ s√Eq X¯øÏÔ ø=\Bμ $dæ] ø=≥Tº≈£î+{≤s¡T. nø£ÿ&É
|ü{≤ìï eT∫©|ü≥ï+ ø√H˚s¡T ôd+≥sY≈£î Ç<√ Ä≥. sêeD dü+Vü‰s¡ |òüT≥º+.
}πs–+|ü⁄>± rdüT¬øfi¯‘ês¡T. nø£ÿ&É |üP» m+‘· eT+~ m≈£îÿe ‘·\\T |ü–*
s¡ø+Ô£ ∫+~‘˚ <ädsü ê ñ‘·‡yê\T n+‘·
(»$Tà ø=≥º&É+) #˚j·T&É+‘√ qesêÁ‘·T\T
u≤>± »]–q≥T¢ uÛ≤$kÕÔs¡T. #Ó&ÉT
eTT>∑TkÕÔsTT.
MT<ä eT+∫øÏ $»j·T+ n+fÒ Ç<˚
1970e dü+e‘·‡s¡+˝À <äTj˚T´{Ï yÓ+ø£fÒX¯«
nqï≥T¢ yês¡T #ÓãT‘ês¡T. Ç˝≤+{Ï
s¡ s êe⁄ >=&É T >∑ T ù|≥ qT+∫ X¯ ø Ï Ô |ü ≥ +
$+‘· Ä#ês¡+, dü+ãs¡+ »s¡T|ü⁄≈£îH˚
}πs–+|ü⁄ yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T. yê] •wüß´
Á|ü<˚X¯+ ãVüQXÊ ns¡T<äT!
˝…’q ñeT, e+ø± düTu≤“sêe⁄, nãT“\T yÓTT<ä˝…’q yês¡T Äj·Tq
e÷s¡Z+˝À ˝Àø£ ø£˝≤´D≤s¡ú+ á X¯øÏÔ|ü{≤\ }πs–+|ü⁄ »s¡T|ü⁄‘·THêïs¡T.
dü+>±¬s&綽À sêeD <äVü≤q+
yÓT<äø˘ õ˝≤¢ øπ +Á<ä+ dü+>±¬s&ç˝
¶ Àq÷ <ädsü ê ñ‘·‡yê\T u≤>± ìs¡«Væ≤kÕÔsT¡ .
n+‘·≈£î eTT+<äT <ädüsê ‘=$Tà~ s√E\÷ X¯øÏÔ|ü{≤ìï (Á|üuÛÑ\ s¡÷|ü+˝À)
Á|ü‹ M~Û˝Àq÷ }πs–dü÷Ô Ç+{Ï+{Ïø° rdüT¬øfi¯‘ês¡T. düTe÷s¡T 25 qesêÁ‘·T\˝À <˚$ì |üPõ+∫ u≤D≤dü+#ê‘√ ‘·j·÷s¡T#˚dæq sêeD,
n&ÉT>∑T\ m‘·TÔ ñ+&˚ á X¯øÏÔ|ü{≤ìï ìwüº>± ñqï e´øÏÔ M|ü⁄ yÓqTø£ ≈£î+uÛÑø£s¡Tí\ u§eTà\qT nø£ÿ&ç eTTì‡|ü˝Ÿ yÓTÆ<ëq+˝À <ä>∑∆+ #˚kÕÔs¡T.
q&ÉTeTT≈£î ø£≥Tº≈£î+{≤&ÉT. eTTU≤ìøÏ X¯øÏÔ neTàyê] uÛÑj·T+ø£s¡ eTTU≤ sêeT, \ø£åàD y˚wü<Ûës¡T\T n–ï u≤D+‘√ ø={Ϻ á Áø£‘·Te⁄qT #˚kÕÔs¡T.
ø£è‹ì ‘·–*+#·T≈£î+{≤&ÉT. &É|ü X¯u≤›\≈£î nqT>∑TD+>± ªMs¡Hê≥´+μ #·T≥Tº |üø£ÿ\ }fi¯flyês¡T á ñ‘·‡yêìøÏ y˚˝≤~>± ‘·s¡* ekÕÔs¡T.
#˚d÷ü Ô n|òTü Às¡ y˚w+ü ˝À ñqï sêø£då Tü &çï dü+Vü≤]düTqÔ ï≥T¢>± n_ÛqsTTkÕÔ&TÉ . Ç˝≤ <ädüsê ñ‘·‡yê\T ˇø£ÿø£ÿ #√≥ ˇø√ÿ Á|ü‘˚´ø£‘·qT dü+‘·]+#·T≈£îì
á X¯øÏÔ |ü≥+ ‘·eT Ç+{Ï eTT+<äT qT+&ç yÓfi¯ó‘·Tqï|ü&ÉT kÕúì≈£î\T <äXÊu≤›\ ‘·s¡ã&ç »s¡T>∑T‘·THêïsTT.
yÓTT≈£îÿ\T rs¡TÃ≈£î+{≤s¡T. á ñ‘·‡yê\qT #·÷ùd+<äT≈£î X¯øÏÔ e÷‘·qT `&ç.$. sê<Ûëø£èwíü
<äøÏåD ø±oàs¡+>± ù|s¡T bı+~q ø=˝Ò¢s¡T düs¡düT‡ eT<Ûä´q ñ+~ ø=˝Ò¢{Ïø√≥. <ä+&ç eTVü‰ø£$ ‘·q
<äX¯≈£îe÷s¡ #·]Á‘·˝À á düs¡düT‡≈£î ª≈£îHêfi¯μ nH˚ ù|s¡Tqï≥T¢ ù|s=ÿHêï&ÉT. Çø£ÿ&ÉTqï <˚$ì l
ô|~›+{Ï neTàyê]>± uÛÑ≈£îÔ\T ø=\T#·T≈£î+{≤s¡T. á <˚$ eT‘·‡´ø±s¡T\ ≈£î\<˚e‘·.
»\<äTsêZ<˚$ $Á>∑Vü≤ s¡÷|ü+˝À l ô|~›+{Ï neTàyês¡T <äs¡Ùq+ ÇdüTÔ+~.nkÕ‡+, ˇ]kÕ‡,
ø=˝Ò¢{Ï ø√≥˝À
Ä+Á<Ûä˝Àì ø=ìï ÁbÕ+‘ê\ yês¡÷ e∫Ã, neTàyê]ì <ä]Ù+∫ ‘·]düTÔ+{≤s¡T. l >√ø£πsíX¯«s¡kÕ«$T
yê]ø°, neTàyê]ø° ø£˝≤´D eTôVA‘·‡yê\T
ô|~›+≥¢eTà
m+‘√ y˚&ÉTø£>± »s¡T>∑T‘·T+{≤sTT.
 neTà
y˚<ä ãTT≈£îÿ\˝À ãTTπ>«<ä+ Á|ü<∏äeTeT+&É\+˝Àì
ª@ø£+ dü‘Y $ÁbÕ ãVüQ<Ûëe<äìÔμ nH˚ ãTT≈£îÿ˝À
yπ̊s«s¡T Hêe÷\‘√ >∑TD≤\‘√ Äsê<ÛTä ´\sTTq |ü⁄s¡Twü
<˚ e ‘· \ +‘ê @π ø X¯ « s¡ T &Ó ’ q |ü s ¡ Á ãVü ≤ à˝À ©q
yÓTÆq≥T¢>±H˚`>±j·TÁ‹, kÕ$Á‹ e+{Ï kÂs¡X¯øÏÔ Á|ü‹
eT÷s¡TÔ\÷, düs¡dü«‹, X¯∫, Ç+Á<ëDÏ`e+{Ï <˚M
eT÷s¡TÔ\÷, <ë´yêuÛÑ÷eTT\ Hêe÷\‘√ |æ‘·èe÷‘·è
eT÷s¡TÔ\T>± e]í‘·T\sTTq »+≥˝Àì e÷‘·è eT÷]Ô
|üèB∏« ` Á|üø£è‹˝À ` Ä~X¯øÏÔ˝À ©qeTsTTHêsTT.
ª‘ê«+ ÄeTqìÔ Á|üø£è‹+ |ü⁄s¡TcÕs¡ú Á|üe]Ô˙yéT
‘·<s›ä Ù¡ qeTT<ëd”q+ ‘ê«y˚Te |ü⁄s¡Twü+
$<äT:
ª|ü⁄s¡TcÕsêú\qT <Ûäsêàs¡ú ø±eTyÓ÷
X¯øÏÔ Äsê<Ûäq
øå±\qT Á|üe]Ô+|üCÒùd Á|üø£è‹ <˚$ì nq>± |ü+#·uÛÑ÷‘ê‘·àø£yÓTÆq JesêX¯ó
\ eT÷\dü«uÛ≤ì$ ˙y˚ n+{≤s¡T! ÄyÓTqT ‘·≥düú+>± (≈£L≥düTú&çyÓ’) <ä]Ù+#˚
|ü⁄s¡Twü eT÷]Ô˙ ˙y˚ nì C≤„qT\T ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡Tμ nì ø±[<ëdü eTVü‰ø£$,
|üs¡y˚TX¯«s¡Tì >∑T]+∫ #˚dæq düTÔ‹˝À, eTT+<äT>± ù|s=ÿqï~ Á|üø£è‹<˚$H˚.
Ä Á|üø£è‹<˚y˚ Ä~X¯øÏÔ!
dæ+<ÛäT Hê>∑]ø£ j·TT>∑+˝ÀH˚ •e⁄&ÉT |üX¯ó|ü‹>±qT, *+>∑eT÷]Ô>±q÷,
19
Ä~X¯øÏÔjÓÆTq uÛÑyêì »qqø±s¡DÏ>±q÷, ˝Àø£e÷‘·>±q÷
|üPõ‘·T\sTTq≥T¢, Ä dü+düÿè‹ neX‚wü∫Vü‰ï\ <ë«sê
eTq≈£î ‘Ó\Tk˛Ô+~.
nHê~>± ‘Ó\T>∑T |ü©¢ Á>±e÷\˝À ‘Ó\T>∑T bÕeTs¡»q+
#˚‘· @{Ïø√fi¯Sfl ø=\T|ü⁄\÷ C≤‘·s¡\÷ »]|æ+#·T
ø=+≥T+&çq neTàyê] ne‘êsê\˝À ø=ìï ù|s¡T¢
m\¢eTà, ã‘·ø£eTà, πsDTø±, @ø£Ms¡, ø±ø£‘·eTà, e÷VüQ
s¡eTà ` (ø±ø£‘·eTà≈£î ôd’<√&ÉT @ø£Ms¡ nì lHê<∏äT&ÉT),
‘·\T|ü⁄\eTà, ô|’&ç‘·*¢, HÓ’ø±\eTà, eT]&ÉeTà,
eT÷\>∑÷s¡eTà ` lHê<∏äTì sê»eT+Á&ç es¡íq |ü<ë´˝À¢
eT÷\>∑ ÷ s¡ X¯ ø Ï Ô ) ! ø=+&É \ ˝À,
˝Àj·T\˝À, n&Ée⁄\˝À, ø√q \˝À,
qBrsê\˝À, |ü˝…¢\˝À, |ü≥ºD≤
\˝À, <äTsêZ\˝À, |ü⁄sê\˝À, q>∑sê\˝À Ä~X¯øÏÔ e÷qe düe÷» |üP»\˝À
nH˚ø£ ne‘êsê˝…‹Ô+~. kÂuÛ≤>∑´ dü+|ü<ä\T ø£*–+#˚ kÂeT´<˚e‘·>± ø=ìï
eT÷s¡TÔ\T, Á|üø£è‹ yÓ’|üØ‘ê´\q÷, ;Û‘êeVü≤ $|ü‘·TÔ\q÷, C≤&É´ ` ñ|ü
Á<äyê\q÷ ø£*–+#˚M, yê{Ï qT+∫ s¡ø+åÏ #˚M ø=ìï eT÷s¡TÔ\T. á eT÷s¡TÔ\˝À
|ü+&ç‘·T\≈£î (nø£åsêdü´ ‘·s¡>∑‘·T\ yê]øÏ) Äsê<Ûä´yÓTÆq$ ø=˙ï, Ä≥$≈£î\≈£L
ø=+&É C ≤‘· T \≈£ L Äsê<Û ä ´ yÓ T Æ q $ ø=˙ï! n+<ä ] ø° Äsê<Û ë ´\T ø=˙ï!
 20
<˚X¯Á~eTàs¡T\T>± ù|s¡T|ü&çq ms¡Tø£\÷, #Ó+#·T\÷, ø=s¡e\÷ ªk˛~μ nH˚ Äj·Tq≈£î!
ù|s¡T‘√ uÛ÷Ñ ‘·u$ÑÛ wü´ es¡Ôe÷Hê\qT ‘·eT Ä<Ûë´‹àø£ X¯øÔÏ‘√ #Ó|ü ≈£îb˛e&ÉeT÷, ª–sê+ ÄVüQπs›M+ Á<äTVæ≤D >∑èVæ≤D°+ Ä>∑eT$<√
nìï ‘·s¡>∑‘·T\ yês¡÷ #Ó|æŒ+#·Tø√e&ÉeT÷ Ä#ês¡+>± ñ+&˚~. Ä ªk˛~μ˝À Vü≤πs: |ürï+ |ü<ëà, Vü≤s¡düVü≤#·Ø+ nÁ~ ‘·qj·÷+
mH√ï }fi¯fl ù|s¡¢‘√ ø£*dæ Äj·÷ πøåÁ‘ê\˝À yÓ\dæq <˚MeT÷s¡TÔ\ ù|s¡T ¢ ‘·TØj·÷ yêdæ ‘·«+ <äTs¡~Û>∑eTìd”‡eT eTVæ≤e÷
$ì|æ+#˚$. ø=s¡e+E\H˚ <˚o Hê≥ø£ Á|ü<äs¡Ùq\˝ÀøÏ, yêvàj·T+˝ÀøÏ Á|üy˚ eTVü‰ e÷j·÷ $X¯«+ÁuÛÑeTj·Tdæ |üs¡ÁãVü≤à eTVæ≤wæ!μ
•+#êsTT. ªø£+∫ ø±e÷øÏå, eT<ÛäTs¡ MTHêøÏå, ø±o $XÊ˝≤øÏå, lXË’\+ ÁuÛÑeTsê+ã, ªne÷à y˚<ä $E„\T ìqTï ÁãVü≤à<˚e⁄ì
ø=˝≤¢ | ü ⁄ s¡ + \#· T ÃeTeTà, u… » yê&É ø£ q ø£ uÛ≤s¡´jÓÆTq yêπ>›$ XÊs¡<ä>±qT, l eTVü‰ $wüßíì
<äTs¡ZeTà, <ëøå±s¡+ e÷DÏø±´\eTà, |æsƒê|ü⁄s¡+ uÛ≤s¡´jÓTÆ q dæsT¡ *#˚à \ø°Î<˚$>±qT, dü<ë•e⁄ì
|”≥\eTà, kÕeTs¡¢ø√≥ #êeT\eTà, X¯è+>∑–] dü‹jÓÆTq X¯óuÛÑeTT*#˚à bÕs¡à‹>±qT düèwæº dæú‹
XÊs¡<ë+ã ` Ç‘ê´~ <˚e‘êeT÷s¡TÔ\T, k˛~˝À \j·T ø±s¡≈£î\T eTT>∑TZs¡≈£îqT <˚y˚] kÕúq+˝À
Á|üdüTÔ‹ bı+~qyê]˝À ø=+<äs¡T. eT+Á‘· <ä]ÙkÕÔs¡T. ø±ì ˙e⁄ ìC≤ìøÏ Ä eT÷&ÉT
XÊg+‘√ bÕ≥T, yêe÷#ês¡ j·TTø£Ô yÓTÆq eT÷s¡TÔ\≈£î eT÷\yÓTÆq Hê\T>√ |ü<ä$˝À
‘·+Á‘·XÊg+‘√ bÕ≥T <˚MeT÷s¡TÔ\ dü+K´ Vü≤<äT›\T ˝Òì ` n+<ä&ÜìøÏ M\T ø±ì
|ü+&ç‘T· \≈£î eT]+‘· ø£s‘¡ ˝· ≤ eT\ø£eTsTT+~. eTVæ≤eT‘√ eTVü‰e÷j·TyÓ’ ˝Àø±\ ìï+{Ïì
M≥ ìï+{Ïø° l#·Áø£ kÕú|üq, l $<√´bÕdüHê ÁuÛÑ$T+|üCÒùd ` |üs¡ÁãVü≤à eTVæ≤wæì `
nH˚ ù|s¡Tq eTs=ø£ ô|<ä› >∑T&ç ø£{≤ºs¡T. \*‘ê, |üs¡e÷‘·à≈£î |ü≥º|ü⁄sêDÏ$ ø£<ë!μ
XÊs¡<ë, sê»sêCÒX¯«Ø, ldü÷ø£Ô HêsTTø£ nsTTq
\ø°Î<˚$, Á‹|ü⁄s¡ düT+ <ä], u≤\ Ç‘ê´~>± ÄX¯«j·TT» X¯ó<ä∆ eTVü‰wüº$THê&ÉT \ø°Î |üP»,
<˚M eT÷s¡TÔ\T ô|]>±sTT. yêπ>Zj·Tø±s¡T\T Ä eTsêï&ÉT eTVü≤s¡ïe$T s√Eq düs¡dü«r
ø°s¡Ôq\qT ø£è‘·T\qT sêdæ bÕ&ç <˚$ì |üP» ` ˝Òø£ Äj·TT<Ûä |üP» ` Äj·÷ eè‘·TÔ\
Äsê~Û+#ês¡T ` HêHê s¡÷bÕ\‘√. Á|ü»\T ‘·eT ‘·eT eè‘·TÔ \≈£î eTTU≤´eX¯´
ø±˝…’q |ü]ø£sê\qT |üìeTT ≥¢qT <˚$ bÕ<ë\ e<ä› ñ+∫, ‘·eT ‘·eT
ªyêsêVæ≤, yÓ’wüí$, düTeT+>∑[, yê$Tì, ì>∑ e÷>∑eT dü+#ê]DÏμ `
ø±s¡´ø£˝≤bÕ\˝À $»j·÷_Ûeè<äT∆\qT n]ú kÕÔs¡T. bÕ+&Ée⁄\ X¯MT |üPCÒ
ªn+ã |üs¡<˚e‘· nœ˝≤+&˚X¯«]μ Ç‘ê´~ `
BìøÏ ÁbÕs¡+uÛÑ+ nqTø√≈£L&É<äT. ÄHê{Ïπø Á|ü»\˝À bÕ<äT≈£îb˛sTTq |üPsê«
ª|ü+#êX¯rŒsƒ¡ yêdæìμ nì ˇø£ ø°s¡Ôq˝À eTT‘·TÔ kÕ«$T BøÏå‘·T\T n+ãì #ês¡+ Ç~. ∫e] s√E $»j·T<äX¯$T Hê&ÉT <äTsêZ|üP». áyÓT Ms¡T\
düTÔ‹kÕÔs¡T. Á|üdæ<ä∆yÓTÆq n+_ø± |”sƒê\T 50 ñHêïj·T≥. XÊ´eTXÊÁdæÔ ø±e÷ø°å <˚e‘·. ôd’ì≈£î\≈£î <äTs¡Z, sê»´ s¡ø£å≈£î\≈£î Äsê<Ûä´ <˚e‘·. $»j·T kÕ<Ûäì!
uÛÑ≈£îÔ\T. |ü+C≤ãT »\+<Ûäs¡ |”sƒ¡yêdæìô|’ì ≈£L&Ü BøÏå‘·T\ ø°s¡Ô q ñ+~. sê»´ s¡ø£å≈£îsê\Tμ
Ä~X¯+ø£sê#ês¡T´\T X¯è+π>] |”s+¡ƒ ˝ÀH˚ ø±ø£, nH˚ø£ Á|üd<æ ∆ä <˚ekÕúHê˝À¢ <˚X+¯ ˝Àì ªj·÷<˚M düs¡« uÛÑ÷‘˚wüß e÷‘·è s¡÷ù|D dü+dæú‘ê
nH˚ø£ πøåÁ‘ê\˝À neTàyê] |”sƒê\ ø£&É l#·Áø£ Á|ü‹wü˜ #˚XÊs¡ì #ÓãT‘ês¡T. eTqdüÔôd’´, eTqdüÔôd’´, eTqdüÔôd’´, qyÓ÷qeT:μ.
<˚X¯+ n+‘·{≤ n »>∑<äTZs¡Te⁄≈£î ÄHê&ÉT yÓ\dæq n+_ø± eT÷s¡TÔ\ <ë«sê
n~«rj·TyÓTÆq n+_ø± kÂ+<äs¡´ \Vü≤Ø <äs¡Ùq+ \_Û+∫ ñ+&Ü* ` ` u≤˝≤+Á‘·|ü⁄ s¡»˙ø±+‘·sêe⁄
X¯è+π>] Ä\j·T+ $e÷quÛ≤>∑+ mÁs¡ì sêsTT‘√ C≤>∑è‹ø°, $<ä´≈£L n~ÛcÕ˜q<˚e‘·>± yÓ\dæ, ‘·q
ø√D≤ø±s¡+>± ø£≥ºã&ç e⁄+≥T+~. ˝À|ü\ eT+≥ ø£qTdüqï˝À¢H˚ ‘·T+>∑uÛÑÁ<ëq~ì Á|üeVæ≤+|üCÒdüTÔ+≥T+
|ü+˝À düø£˝≤uÛÑs¡D uÛÑ÷ <ä≥. ø£qT$+<äT‘√ bÕ
wæ‘· nsTTq <˚$ì #·÷
ùd+<äT≈£î ¬s+&ÉT ø£fi¯S¢
X¯è+π>]˝À XÊs¡<ëe÷‘· ≥T, Ä<Ûë´‹àø£ Á|üXÊ+
‘·˙ Á|ükÕ~+#˚ XÊs¡<ë
#ê\e⁄. ‘·T+>±qBrsêq e⁄qï á XÊs¡<äe÷‘· e÷‘·>± Çø£ÿ&É ne‘·]+∫+~. »>∑<äTZs¡Te⁄ Ä~
Ä\j·TkÂ+<äs´¡ + eTVü‰<äT“¤‘+· ! C≤„qeTTÁ<ä‘√ e⁄+&˚ X¯+ø£s¡T\yês¡T, eTT+<äT, #·+<äqì]à‘·yÓTÆq <˚$ $Á>∑
XÊs¡<äe÷‘·, #·÷|ü⁄˝À¢ Vü≤Á|ü‹cÕ˜|üq #˚XÊs¡T. ‘·s¡Tyê‘· dü«s¡í $Á>∑Vü≤eT÷]Ô,
ø£s¡T Ds¡kÕìï ≈£î]|ædü÷Ô, Ä\j·TeT÷, $<ë´s¡DT´\ yês¡T ì]à+|üCÒXÊs¡T.
 22
|ü⁄sêD >±<Ûä\˝À ø£ì|æ+#˚ |ü\Te⁄s¡T Á|üdæ<äT∆˝…’q sêø£ådüT\qT Á|ükÕÔ$dü÷Ô
ˇø£ |ü<äø√X¯+ ‘·j·÷¬s’+~. bÂsêDÏø£ kÕ+Á|ü<ëj·÷\qT s¡÷bı+~+
#·&É+˝À >∑D˙j·TyÓTÆq bÕÁ‘· b˛wæ+∫q sêeDT&ÉT e+{Ï sêø£ådüT\qT
|ü]#·j·T+ #˚dü÷Ô #ÓHÓ’ï≈£î #Ó+~q #·]Á‘·ø±]DÏ, |üsê´es¡Dy˚‘·Ô q+~‘ê
ø£èwüí ª<ä ãTø˘ Ä|òt &ÓeTHé‡, ÇHé≈£L¢&ç+>¥ m &çø£åqØ Ä|òt &ÓeTHé‡ n+&é
XÊHéÁdæÿ{Ÿ *≥πs#·sμY nH˚ |ü⁄düøÔ +£ sêXÊs¡T. uÛ≤s¡‘· Ç‹Vü‰kÕ\T, |ü⁄sêD≤˝À¢
ù|s=ÿqï sêø£ådü sêE\ |ü⁄≥Tº |üPs√«‘·Ôsê
\qT á |ü⁄düÔø£+ $e]düTÔ+~.

sêø£ådüsêE sêeDTì ‘ê‘· sêø£ådüT\

ù|πs$T{Ï ? Äj·Tq
eTqefiËfles¡T ? e+{Ï
ÄdüøÏÔø£s¡yÓTÆq Á|üX¯ï\ ≈£î
|ü<äø√X¯+ düú˝≤\T, kÕúìø£ kÕ+Á|ü<ëj·÷\T l\+ø£˝À ≈£L&Ü nH˚ø£+ ñ
düe÷<ÛëHê\T á ªsêø£ådü HêïsTT. l\+ø£˝Àì sêeD m˝≤¢ »\bÕ‘·+ e<ä› >∑\ >∑TVü≤qT
|ü<äø√X¯+μ˝À <=s¡T≈£î‘êsTT. sêeDT&ÉT d”‘·qT <ë∫q >∑TVü≤>± Ç|üŒ{Ïø° |æ\TkÕÔs¡T. nø£ÿ&ç qT+&ç
sêeDT&ÉT ˇø£ $\ø£åDyÓTÆq sêø£ådü sêE. >ös¡e˙j·TT&ÉT sêeDT&ÉT d”‘·qT nXÀø£eq+˝À ìs¡“+~Û+#ê&ÉT. Çe˙ï Ç|üŒ{Ïø°
nsTTq|üŒ{Ïø° qs¡uÛÑø£å≈£î&ÉT, Áu≤Vü≤àD ≈£îe÷s¡T&ÉT, >=|üŒ dü+düÿè‘· |üsê´≥ø£ πø+Á<ë\T>± ñHêïsTT. yêqs¡T\H˚ Ä≥$≈£î\T Ä
|ü+&ç‘·T&ÉT, |üs¡eT •e uÛÑ≈£îÔ&ÉT, sêeTT&ÉT, sêeDT&ÉT á H˚\ô|’ ÁbÕ+‘·+˝À ìedæ+∫q≥T¢ ÁbÕ∫qyÓTÆq ãfi≤fl] õ˝≤¢ ¬>õ{Ÿ˝À
J$+#ês¡ì q+~‘ê ø£èwüí $XÊ«dü+. ªd”‘ê<˚$ C≤&É qyÓ÷<äT #˚dæq≥Tº>± q+~‘ê ø£èwüí ‘Ó*bÕs¡T. s¡Tπ>«<ä+ qT+∫ kÕúìø£
‘Ó\TdüT≈£îH˚+<äT≈£î sêeTT&ÉT C≤q|ü<ä ø£<∏ä\ es¡≈£î <äTwüº X¯≈£îÔ\
»]|æq bÕ<äj·÷Á‘·˝À Á|ükÕÔeq <˚X¯yê´|üÔ+>± ñ+<äì
Á|ükÕÔ$+∫q <˚yê\j·÷\T, dæ.|æ. sêeTkÕ«$T ÇHédæº≥÷´{Ÿ
kÕúìø£ dü+düÿè‘·T\T #·÷düTÔ+fÒ Ä|òt Ç+&=˝≤õø£˝Ÿ ØôdsYà &Ó’¬sø£ºsY
sêe÷j·TD+ ì»+>± »]–+<äH˚ nsTTq q+~‘ê ø£èwüí
n_ÛÁbÕj·÷ìï ø£*–kÕÔj·Tì yÓ\¢&ç+#ês¡T.
#ÓãT‘·THêïs¡T q+~‘ê ø£èwüí.
3000 dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ ˇø£s¡T ªeT>∑ ˝Ò<ë Ä&É, eTìwæ, »+‘·Te⁄,
<˚X¯eT+‘ê ‹]– sêeTT&ç yÓTTø£ÿ... >∑»eTTK sêø£ådüT&ÉT
j·÷Á‘ê e÷s¡Z+˝Àì kÕúìø£ ø±˝≤qT>∑TD+>± $Hêj·T≈£îì
dü+düÿè‘·T\qT Á>∑+<∏ädüÔ+ yêVü≤q+ m\Tø£>± e÷s¡Tq≥T¢
#˚j·T&É+ nkÕ<Ûä´+μ nì s¡#·sTTÁ‹ ‘Ó*bÕs¡T. uÛ≤s¡rj·T
q+~‘ê ø£èwüí ‘Ó*bÕs¡T. |ü⁄sêD kÕVæ≤‘·´+ #ê˝≤ es¡≈£L
eT+∫ ` #Ó&ÉT\ eT<Ûä´ b˛sê≥+
ªuÛ≤s¡‘Y l\+ø£\ eT<Ûä´, bÕø˘ ô|’H˚ Ä<Ûës¡|ü&ç+<äì ‘Ó*bÕs¡T.
»\dü+~Û˝Àì ÇdüTø£‹HÓï\ dü+düÿè‘· kÕVæ≤‘·´eT+‘ê $$<Ûä
e+‘Óq ≈£L&Ü e÷qe dü+|òüT≥q\qT s¡÷bı+~+#·+˝À
ì]à‘·y˚Tμqì q+~‘ê ø£èwüí eTTK´bÕÁ‘·\qT b˛wæ+#˚ X¯øÏÔe+‘·
n_ÛÁbÕj·T|ü&ÉT‘·THêïs¡T. yÓTÆq sêø£ådüT\ Á|ükÕÔeq\‘√ ≈£L&ç
sêe÷j·TD Ç‹Vü‰dü >±<Ûä˝Àì ñ+≥T+<äì Ä |ü⁄düÔø£+ ‘Ó\T|ü⁄
|ü\T |òüT{≤º\˝À $e]+∫q ‘·T+~. sêe÷j·TD+˝À sêeDT&ÉT,
eTVü‰uÛ≤s¡‘·+˝À ø£+düT&ÉT ˝Ò≈£î+&Ü
Ä bÂsêDÏø£ >±<Ûä˝Ò ñìøÏ˝À ñ
 #ê˝≤ q>∑sê\≈£î sêø£ådüT\ ù|s¡T¢ ô|{≤ºs¡ì q+~‘ê ø£èwüí
yÓ\¢&ç+#ês¡T. ns¡T“<ä qT+∫ sê»kÕúHé˝Àì eTÚ+{Ÿ nã÷ ù|s¡T
e∫Ã+<äHêïs¡T. Ç+Á<äT&ÉT #·+|æq bÕeTT ù|s¡T ns¡T“<ä nì
ÄyÓT ‘Ó*bÕs¡T. ø£sêí≥ø£˝Àì u≤<ë$T nH˚ ù|s¡T yê‘ê|æ nH˚
sêø£ådü bÕ\≈£î&ç qT+∫ e∫Ã+<äì yÓ\¢&ç+#ês¡T. ‘·+»Hé nH˚
sêø£ådüT&ç ù|s¡T qT+∫ ‘·+C≤ePs¡T, eTVæ≤wü nH˚ sêø£ådüT&ç
ù|s¡T qT+∫ yÓTÆdü÷s¡T ù|s¡T¢ e#êÃj·THêïs¡T. eT<ÛäTeq ˝Ò<ë
eT<ÛäTs¡ q>∑sêìøÏ Ä ù|s¡T eT<ÛäT nH˚ sêø£ådüT&ç ù|s¡T qT+&ç
e∫Ã+<äì, eT<ÛäT, n‘·ì k˛<äs¡T&ÉT ¬ø’‘êuÛÑ\qT $wüßíeT÷]Ô
dü+Vü≤]+#ê&Éì q+~‘· ‘Ó*bÕs¡T. eT<ÛäT ≈£îe÷s¡T&ÉT nsTTq
\eDqT #· + |æ X¯ ‘ · è |ò ü T Tï&É T eT<Û ä T eqqT |ü ⁄ q]ï]à+∫
eT<ÛäTs¡>± ù|s¡T e÷sêÃ&Éì yÓ\¢&ç+#ês¡T. Á|üdüTÔ‘·+ >∑+&ÉøÏ>±
|æ\TdüTÔqï Á|üuÛ≤e‹, Ç‘·s¡ q<äT\T ≈£L&Ü sêø£ådüT\ ù|s¡¢‘√
e´eVü‰s¡+˝ÀøÏ e#êÃj·Tì q+~‘ê ø£èwüí $e]+#ês¡T. sêø£ådüTì
e⁄. ø£<∏ëHêj·T≈£îì nedüs¡+ ≈£L&Ü ñ+&É<äT. Áù|eT, ø√]ø£\ Á|ü‹ì~Û Á|ü‹s¡÷bÕ\T>± ‘·T\dæ, y˚|ü, eTÁ]#Ó≥¢ HêeTø£s¡D+ »]–+<äì ÄyÓT
nsTTq ø±eT<˚e⁄&çì ø=ìïkÕs¡T¢ <äTwüºX¯øÏÔ>± ù|s=ÿHêïs¡T. ‘·q˝Àì ‘Ó*bÕs¡T. #ÓHÓ’ï #·]Á‘·ø±]DÏ q+~‘ê ø£èwüí ø£èwæ e\q Ç‹Vü‰dü, |ü⁄sêD≤\
<äTwüºX¯øÏÔì, düeTs¡T∆˝…’q yês¡T »j·T+#·>∑\s¡ì #Ó|üŒ&Éy˚T Bì ñ<˚›X¯eTì Á|üeTTK sêø£ådüT\ $esê\‘√ ≈£L&çq $C≤„q düs¡«dü«+ n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ
ÄyÓT ‘Ó*bÕs¡T. e∫Ã+~.
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
ªø£q´ø£μ>± neTà
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
Ábı<äT›≥÷s¡T˝Àì ø£q´ø±|üs¡y˚TX¯«] Ä\j·T+˝À <ädüsê dü+ãsê\T
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
yÓ’uÛÑy√ù|‘·+>± ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. n+<äTe˝Ò¢ á }]øÏ ª¬s+&Ée yÓTÆdü÷s¡Tμ nH˚
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
ù|s¡T e∫Ã+~. á Ä\j·Tyêdæì l yêdüM ø£q´ø± |üs¡y˚TX¯«Ø<˚$. Ä }]
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
sêE ‘·qqT ø√s¡&É+‘√, ø√bÕ–ïC≤«\\T ≈£î]|æ+∫q yêdüM ø£q´, Ä sêE
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
X¯|+æ ∫, ‘êqT n–ïÁ|üyX˚ +¯ #˚d+æ ~. n|üŒ{Ï qT+∫ »>∑Hêà‘·≈î£ Á|ü‹s¡÷|ü+>±
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
Á|ü»\+<ä] |üP»\÷ n+<äT≈£î+≥Tqï~. qesêÁ‘·T\ dü+<äs¡“¤+>± ø£q´ø±
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
|üs¡y˚TX¯«], Á|ü‹s√p ˇø£ ø=‘·Ô n\+ø±s¡+‘√ uÛÑ≈£îÔ\≈£î <äs¡ÙquÛ≤ >∑´+
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
ø£*–düT+Ô ~.n+fÒ |ü~ s√E˝À¢q÷, Áø£eT+>± sê»sêCÒX«¯ ], nqï|üPs¡,í uÛyÑ êì,
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
XÊs¡<,ä bÕs¡«‹, düsd¡ «ü ‹, >±j·TÁ‹, eTVæ≤cÕdüTs¡ eTs¡ì› , >∑»\øÏÎ, $»j·T\øÏÎ...
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212345678901234567
Ç˝≤ <äX¯ s¡÷bÕ\‘√ uÛÑ≈£îÔ\qT <ÛäqT´\qT #˚düTÔ+~.
1234567890123456789012345678901212345678901234567
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
ø=˝Ò¢{Ï ø√≥˝À ô|~›+≥¢eTà
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
<äøÏåD ø±oàs¡+>± ù|s¡T bı+~q ø=˝Ò¢s¡T düs¡düT‡ eT<Ûä´q ñ+~
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
ø=˝Ò¢{Ïø√≥. <ä+&ç eTVü‰ø£$ ‘·q <äX¯≈£îe÷s¡ #·]Á‘·˝À á düs¡düT‡≈£î
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
ª≈£îHêfi¯μ nH˚ ù|s¡Tqï≥T¢ ù|s=ÿHêï&ÉT. Çø£ÿ&ÉTqï <˚$ì l ô|~›+{Ï
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
neTàyê]>± uÛÑ≈£îÔ\T ø=\T#·T≈£î+{≤s¡T. á <˚$ eT‘·‡´ø±s¡T\
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
≈£î\<˚e‘·. »\<äTsêZ<˚$ $Á>∑Vü≤ s¡÷|ü+˝À l ô|~›+{Ï neTàyês¡T
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
<äs¡Ùq+ ÇdüTÔ+~. nkÕ‡+, ˇ]kÕ‡, Ä+Á<Ûä˝Àì ø=ìï ÁbÕ+‘ê\ yês¡÷
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
e∫Ã, neTàyê]ì <ä]Ù+∫ ‘·]düTÔ+{≤s¡T. l >√ø£πsíX¯«s¡kÕ«$T yê]ø°,
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
neTàyê]ø° ø£˝≤´D eTôVA‘·‡yê\T
1234567890123456789012345678901212
1234567890123456789012345678901212
m+‘√ y˚&ÉTø£>± »s¡T>∑T‘·T+{≤sTT.
1234567890123456789012345678901212
 eTqdüT u≤ø˘‡ 25

∫>∑TsêX¯
mHÓìï #˚<äT r|æ
nqTuÛÑyê\‘√ $X¯«Hê<∏ä+>±]øÏ Äj·Tq ø=&ÉT≈£î eT÷]ÔøÏ eT<Ûä´ dü+ã+<Ûë\T
øÏøÏÿ]dæb˛‘·T+B J$‘·+! HêHê{Ïø° ø=&ç>{∑ ºÏ b˛‘·THêïsTT »qπswüHé >±´|t nì dü]ô|≥Tºø√e&É+
düàè‹d”eT˝Àì ˇø√ÿ ‘·|Œü Ä ≈£î≥T+ã XÁ j‚ ÷· _Û˝≤wüß\T @MT#˚jT· ˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. eT÷]ÔøÏ
nqTuÛÑey˚T Ç+»˙]+>¥ |üPs¡ÔsTT+~. ‘·+Á&ç ˇø£ yÓ÷{≤sY u…’ø˘ –|tº Çe«
eTqdüTì }|æ }|æ
ñøÏÿ]_øÏÿ] #˚düTÔ+~ uÀ‘·Tqï≥T¢ Ç+{À¢ yêfi¯ó¢ >∑Tdü>∑Tdü\T>± e÷{≤¢&ÉTø√e&Üìï ã{Ϻ eT÷]ÔøÏ ns¡úeTsTT+~. u…’ø˘ ø=q&ÜìøÏ
<ëVü‰s¡Ô <Ûäs¡DÏô|’ &ÉãT“|üs¡yÓTÆq ˝ÀfÒMT ÄsTT+{ÏøÏ ˝Ò<äT.... &çÁ^ rdüT≈£îH˚s√E e#˚ Ãdæ+~. $X¯«Hê<∏ä+>±s¡T eTT#·Ã≥>±
Ç+øÏbıj˚T´ ˙{Ï #·Tø£ÿ˝≤¢ bÕ´ø˘ #˚dæe⁄qï z u≤ø˘‡ ø=&ÉTøÏÿ sTT#êÃs¡T. eT÷]Ô uÛÑ$wü´‘·TÔ >∑T]+∫ ‘êqT mìï ÄX¯\T ô|≥Tº≈£îqïB,
C≤„|üø±\T m˝≤ ø£\\T ø£+≥TqïB #Ó|ü ø=#êÃs¡T.. ‘·+&Á ç n˝≤... n+‘·ùd|ü⁄ e÷{≤¢&&É +É eT÷]ÔøÏ ∫Á‘+· nì|æ+∫+~.
ì≥÷ºs¡TŒ\e⁄‘êsTT ‘·+Á&ç yÓfi≤¢ø£ u≤ø˘‡ zô|Hé #˚XÊ&ÉT. $y˚ø±q+<äTì Á|üe#·Hê\Tqï |ü ⁄düÔø£+ n+<äT˝À e⁄+~.
#ê˝≤kÕs¡T¢ eTqdüT n+‘· dü+|üqTï&Ó’q ‘·+Á&ç z |ü⁄düÔø±ìï ãVüQeT‹>± Çe«&É+ eT÷]Ôì ìsêX¯|ü]∫+~. ‘·+Á&çMT<ä
#Ó≥TºMT~ ~>∑T\T |æ≥º ˇø£ $<ÛäyÓTÆq $s¡øÏÔuÛ≤eq ô|]–b˛sTT+~... ‘·+Á&çMT<ä ø√|ü+‘√ ‘·+ Á&çì @$T n&É≈£îÿ+&Ü n*–
ˇ+≥]>± @ø±øÏ>± y˚Tqe÷eT düVü‰j·T+‘√ eT÷]Ô j·T÷mdt yÓfi≤¢&ÉT. ø±\Áø£eT+˝À ô|[¢#˚ düT≈£îHêï&ÉT. Ç+{ÏøÏ bò˛qT
ˇø£ qeTàø£+ ø√dü+ #˚dæHê ‘·+Á&ç‘√ ‘·|üŒ $T–*q n+<ä]‘√q÷ bò˛H√¢ e÷{≤¢&˚yê&ÉT. dü+bÕ<äq nH˚
yÓ‘·T≈£îÿ+f…Æ e⁄+≥T+~ |ü+<Ó+˝À n\T |üqï~ ˝Ò≈£î+&Ü |üs¡T>∑T\T rXÊ&ÉT. nqT≈£îqï~ kÕ~Û+#ê&ÉT. ‘·+Á&ç
‘·qì ‘êH=ø£ Vü≤è<äj·T+ eTT+<äT ˇø£Hê&ÉT ‘·qMT<ä ô|≥Tº≈£îqï ÄX¯\T >∑Ts=Ô∫à dü+‘√wü|ü&ܶ&ÉT. ‘·* ¢øÏ bò˛Hé #˚dæ
Ä$wüÿ]+#·Tø=ì yÓTT<ä{kÏ Õ] ªHêqï m˝≤ e⁄Hêïs¡Tμ nì n&ç>±&ÉT. Ä ‘·*¢ dü+‘√cÕìøÏ ne~Û˝≈Ò î£ +&Ü
‘·‘êÿ\ XÊ+‹ø√dü+ b˛sTT+~. nπs Hêqï! qTe⁄« Hêqï‘√ e÷{≤¢&Ésê... qTe⁄« e÷{≤¢&É&É+ ˝Ò<äì ô|’øÏ
‘·|æ+∫b˛‘·T+~
_+ø£+>± ñHêï eT~˝À m+‘· eT<äq|ü&ÉT‘·THêïs√ Hê≈£î ‘Ó\TdüT. neTà Äy˚<äq
#Ó|ü≈£îqï$ mqïsTTHê
<ë#·Tø√yê*‡+~ ns¡ú+ nsTT´ >∑T+&Ó˝À¢ ‘Ó©ì u≤<Ûä yÓTT<ä˝…’+~ eT÷]ÔøÏ. ne÷à u≤<Ûä|ü&É≈£î H˚qT
ˇø£ÿf…ÆHê e⁄+≥T+~ ¬s+&ÉTeT÷&ÉT HÓ\˝À¢ Ç+&çj·÷ edüTÔHêïqì #ÓbÕŒ&ÉT.
n+‘·s¡+>∑|ü⁄ n\»&ç z s√E $X¯«Hê<∏ä+>±s¡T >∑T+&Ób˛≥T‘√ #·ìb˛j·÷s¡T. eT÷]Ô Ä>∑y˚T|òü ÷\
n~$Tô|{Ϻqø=B› MT<ä dü«düú\+ #˚s¡T≈£îHêï&ÉT. ∫qïHê{Ï s√E\T >∑Ts¡TÔ#˚düT≈£î+≥÷ ‘·+Á&çMT<ä
n~Ûø£eTe⁄‘·T+~ ‘êqT nø±s¡D+>± $s¡øÏÔ ô|+#·T≈£îHêïqì ‘·\¢&ç*¢b˛j·÷&ÉT. n+‘·>=|üŒ
>±j·÷\T ø=ìï |ü∫Ã>±H˚ J$‘·+ Ç∫Ãq ‘·+Á&çì πøe\+ u…’ø˘ Çe«q+<äTπø <ä÷s¡+ #˚düT≈£îHêïqì ≈£î$T*
$T–*b˛‘êsTT b˛j·÷&ÉT. ‘·+Á&ç >∑~˝À edüTÔe⁄\T ‘·&ç$T #·÷düT≈£î+≥Tqï|ü&ÉT, eT÷]ÔøÏ
nsTTHê ‘êqT sTT+{À¢H˚ e~*b˛sTTq –|tºu≤ø˘‡ ø£qã&ç+~.
nXÊ+‹ mø£ÿ&√ ‘Ós∫ ¡ #·÷XÊ&ÉT. $y˚ø±q+<äTì |Á eü #·Hê\ |ü⁄düøÔ +£
ÄXÊ nø£ÿ&˚
b˛>=≥Tº≈£îqï #√fÒ ‘·&ç$T#·÷düT≈£îHêï&ÉT. n~ ‘·+Á&ç sTT∫Ãq
yÓ‘·Tø√ÿyê\qïdü÷Á‘·+ ÄK] ãVüQe÷q+ nqï $wüj·T+ >∑Ts=Ô∫Ã
eT+Á‘·yÓTÆ eTVæ≤yÓTÆ eT÷]Ô ø£fi¯¢˝À¢ ˙fi¯ó¢ ‹]>±sTT. |ü⁄düÔø±ìï
yÓ÷&ÉT eTqdüT‡ì ˝À|ü\ e⁄+#˚ eTT+<äT n<˚u≤ø˘‡˝À z ø£esY ø£qã&ç+~. n~ ‘Ó]ùdÔ...
∫–πsÃ˝≤ #˚düTÔ+~ n+<äT˝À yÓ÷{≤sYu…’ø˘ øÏ #Ó*¢+∫q &ÉãT“øÏ _\T¢ e⁄+~. ô|sTT&é ÇHé
eTH√uÛÑ÷$T |ü>∑Tfi¯¢˝À+∫ |ò⁄ü ˝Ÿ nì <ëìMT<ä kÕº+|t e⁄+~. |üd|æ \æ y¢ ê&çø+£ fÒ <ës¡TD+>±
yÓTT\¬ø‘˚Ô |ü#ì÷ ∫>∑Ts¡T`ÄX¯ eT÷]Ô <=]¢ <=]¢ @&ÜÃ&ÉT... ì»y˚T eTq+ ø√s¡T≈£îqï
HÓ Á ¬ s *∫à q eTqdü T rs¡T˝À ø£ì|æ+#·ø£b˛e&É+ e\¢ eTq+ >∑T]Ô+#·ø£
>±j·÷*ï b˛e&É+ e\¢ <˚e⁄&ç ByÓq*ï, ô|<ä›\ ÄodüT‡©ï #ê˝≤
e÷H˚Œ˝Ò|üq+ ` ø£~˝Ò ø±\+ #ê˝≤kÕs¡T¢ $THé ne⁄‘·÷H˚ ñHêï+. `qMHé
 >±dæ|t
#·T≥÷º ø√˝≤Vü≤\+.
n_Ûe÷qT\T |üs¡efi¯ó¢ ‘=≈£îÿ‘·THêïs¡T.
‘·\|ü+&çq sê»ø°j·T H˚‘·\T ñ*øÏÿ|ü&ÉT
‘·THêïs¡T.
#Û√{≤ yÓ÷{≤ Hêj·T≈£î\T.. sê»ø°j·T ìs¡T
<√´>∑T\T q&ÉT+ _–düTÔHêïs¡T.
n~Ûø±s¡ |”sƒê\T ø£<äT\TÔqï dü+πø‘ê\T ø£ì|æ
düTÔHêïsTT.
sêÅwüº+˝À sê»ø°j·T düMTø£s¡D\T e÷]b˛‘ê
j·T+≥÷ ùdº{ŸyÓT+≥T¢ y˚&Ó≈£îÿ‘·THêïsTT.
Ç<ä+‘ê ‘·TbÕqT eTT+<ä{Ï Á|üXÊ+‘·‘˚Hê?
‘Ó\T>∑T dæ˙ #·]Á‘·˝À ¬s+&ÉTqïs¡ <äXÊu≤›
\T>± @ø£ # Û · Á ‘ê~Û | ü ‘ · ´ +>± @\T‘· T qï
yÓT>±kÕºsY ∫s¡+J$ ÇyêfiÀ πsb˛ sê»ø°j·T
Á|üyX˚ +¯ #˚jT· uÀ‘·THêïs¡q&ÜìøÏ >∑‘+· ˝À ø£+fÒ
Ç|ü⁄Œ&ÉT yÓTs¡T¬>’q dü+πø‘ê\T ø£ì| ædüTÔHêïsTT.
uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·« Á|ü‹cÕ˜‘·àø£ |ü<äàuÛÑ÷wüDY
Äj·TqqT Ç{°e\ e]+#·&É+, Äj·Tq
dü H êàq ø±s¡ ´ Áø£ e ÷ìøÏ m+<ä ¬ s +<ä s √
Á|üeTTKT\T q\TeT÷\\ qT+∫ sêe&É+,
\ø£å˝≤~ n_Ûe÷qT\T düeTj·÷ dü+<äsꓤ\T
e∫Ãq|ü⁄Œ&É˝≤¢ eTTø£øÔ +£ sƒ+¡ ‘√ ªø±uÀj˚T dæm+μ
n+≥÷ ôVA¬s‹Ô+#·&É+ Äj·Tq≈£îqï
Çy˚TCŸqT ãVüQeTTK+ #˚dü÷Ô edüTÔHêïsTT.
∫s¡+J$ #Ûê]≥ãT˝Ÿ Á≥dtº <ë«sê ◊ u≤´+ø˘,
ã¢&é u≤+ø˘ e+{Ï ùdyê ø±s¡´Áø£e÷\‘√
yÓT>±kÕºsY ‘·q n_Ûe÷qT \qT ndü+U≤´ø£+>±
$düÔ]+#·T≈£î+≥÷ e#êÃs¡T. ∫s¡+J$ ªùdqμ
nì #Ó|ü⁄Œø√<ä>∑Z Ø‹˝À Á>ö+&é esYÿ Á|æù|sY
ne⁄‘√+~. ‘êC≤>± Äj·Tq... $ø£˝≤+>∑T\
ø√dü+ z ÄÁX¯eT+ @sêŒ≥T #˚düTÔHêïq˙,
m˝≤+{Ï Vü≤≈£îÿ\≈£L H√#·Tø√ì $ø£˝≤+>∑T\T
Vü‰sTT>± ‘·eT JeHêìï kÕ–+#˚+<äT≈£î,
yê]øÏ nedüs¡yÓTÆq $<ä´qT n+~+ #˚+<äT≈£î
á ôw\ºsY @sêŒ≥T #˚kÕÔq˙ Á|üø£{Ï+∫ ‘·q
ùdyê dü y Ó ÷ àVü ≤ q nÅkÕÔ ì ï eTs√kÕ] Á|ü
jÓ ÷ –+∫ n+<ä ] >∑ T +&Ó ˝ À¢ >∑ T ãT\T
|ü⁄{Ϻ+#ês¡T.
‘=* Á|üuÛÑ+ª»q+μ
dü]>±Z |ü~ùV≤H˚fi¯¢ ÁøÏ‘·+ yÓ÷>±kÕºsY ∫s¡+J$
düyÓ÷àVü≤q X¯øÏÔøÏ >∑T+≥÷s¡T |ü≥ºD+ πø+Á<ä
kÕúqyÓTÆ+~. ª|òüTsêHê yÓTT>∑T&ÉTμ e+<ä s√E\
26
ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ ÇdüTø£y˚ùdÔ sê\q+‘· »q+‘√
ø±düT ÁãVü‰àq+<ä¬s&ç¶ ùdº&çj·T+ øÏøÏÿ]dæ b˛
sTT+~. n|ü⁄Œ&ÉT Vü‰»¬s’q »q+ 7 \ø£å\≈£î
ô|’e÷fÒ. n|ü⁄Œ&˚ ∫s¡+ J$ sê»ø°j·T Á|üy˚X¯+
‘·<∏ä´eT+≥÷ }Vü‰ >±Hê\T yÓTT<ä\j·÷´sTT.
Ä ‘·sê«‘· ªeTTsƒêy˚TÅdæÔμ ∫Á‘·+˝À eT+Á‹>±
q{Ï+#·&É+, Äj·Tq bÕÁ‘·≈£î sê»ø°j·T dü+uÛ≤
wüD\T ‘√&ÉTø±e&É+‘√ Ä }Vü‰>±Hê\T eT
]+‘· ã\|ü&ܶsTT. ªÇ+Á<äμ wüO{Ï+>¥ sêj·T\
d”eT˝À »q+ eT<Ûä´ »]–q|ü⁄Œ&ÉT »qÁ|üyêVü≤+
ø£≥º\T ‘Ó+#·T≈£î+~. Ä ‘·sê«‘· ôd’‘·+ ‘·q
Çy˚TCŸqT ãVüQeTTK+ #˚ùd bÕÁ‘·\H˚ Äj·Tq
m+#·T≈£î+≥÷ edüTÔHêïs¡T. n$˙‹ô|’ ªsƒê>∑÷sYμ
<ë«sê düeTs¡uÛÒ] yÓ÷–ùdÔ, ªkÕº*Héμ eTs√
yÓT≥Tºô|’H˚ ñ+&˚˝≤ #·÷düT≈£îHêïs¡T. ‘êqT
qeTTà≈£îqï ùdyê dæ<ë∆+‘ê\≈£î ã\+ #˚≈£Lπs
$<Ûä+>± >±+BÛ–]ì ªX¯+ø£sY<ë<ë õ+<ëu≤<éμ
<ë«sê m+#·T≈£îHêïs¡T. Ä dæìe÷ Á|üuÛ≤e+‘√
eT÷&ÉT HÓ\\T>± ãdt bÕdt\≈£î H√#·Tø√ì z
ø£fi≤XÊ\ $<ë´s¡Tú\T Ç{°e\ >±+BÛ–] <ë«sê
Äغd” n~Ûø±s¡T\≈£î uÀπø\T |ü+|æ, yê]
Vü≤è<äj·÷\qT ø£~*+∫ ‘·eT Hê´j·T|üs¡yÓTÆq
&çe÷+&éqT kÕ~Û+#·T≈£îHêïs¡T. dæìe÷ kÕe÷
õø£ Á|üjÓ÷»Hêìï ≈£L&Ü kÕ~ÛdüTÔ+<äq&ÜìøÏ
∫s¡T ªX¯+ø£sY<ë<ë õ+<ëu≤<éμ ∫Á‘·+ z u…dtº
m>±®+|ü⁄˝Ÿ>± ì*∫+~.
ø£*kı∫Ãq e‘·‡s¡+
yÓT>±kÕºsY ∫s¡+J$ sê»ø°j·T Á|üy˚XÊìøÏ düT>∑
eT+ #˚ùd |ü\T X¯óuÛÑ dü+πø‘ê\T 2006˝À
∫s¡+J$øÏ n+<ësTT. |ü<äàuÛÑ÷wüDY nyês¡T¶
Äj·TqqT e]+∫+~. ‘·+Á&ç>± ˇø√ÿ
u≤<Ûä´‘· rs¡T‘·÷ e∫Ã+~. n<˚ @&Ü~
ô|<ä› ≈£îe÷¬sÔ $yêVü≤+ m+‘√ yÓu’ eÑÛ +>±
»]bÕs¡T. @&Ü~ ∫es√¢ ‘·q q≥
yês¡düT&ÉT sêyéT#·s¡DY u≤<Ûä´‘·qT
nX¯«˙<ä‘Y`|üPØ »>∑Hêï<∏é\≈£î n|üŒ
–+#ês¡T. sêyéT#·s¡DY ª∫s¡T‘·μ ∫Á‘·+
Ç{°e\H˚ Áù|ø£å≈£î\ <ä>∑Zs¡≈£î yÓfi¯¢&É+,
yÓT>± yês¡düT&ç q≥q≈£î Á|üX¯+dü\T \_
dÛ Tü +Ô &É&+É ‘√ Äj·Tq |ü⁄Á‘√‘ê‡Vü‰ìï ÄkÕ«
~düTÔHêïs¡T.
 28
<ë<ë|ü⁄ u≤<Ûä´‘·\˙ï ø=~›ø±\+>± ∫s¡+J$ Á|ü‘·´ø£å sê»ø°j·÷˝À¢øÏ sêyê\+≥÷ #Ó$˝À
rs¡&É+‘√ Ç<˚ ∫s¡+J$ Ç\T¢ø£≥Tº≈£îì eTØ b˛s¡T‘·THêïs¡T.
sê»ø°j·T ns¡+Áπ>Á{≤ìøÏ
dü¬s’q düeTj·T+>± n_Û dü«ØZj·T m˙ºÄsY bÕغì kÕú|æ+∫q 9 HÓ\˝À¢H˚ n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ eùdÔ...
e÷qT\T, z kÕe÷õø£ ∫s¡+J$ ø=‘·Ô bÕغ ô|&ç‘˚ 7 HÓ\˝À¢H˚ n~Ûø±s¡+ #˚õøÏÿ+#·Tø√e&É+
esêZìøÏ #Ó+~q »q+ U≤j·TeTì yês¡T CÀdü´+ #ÓãT‘·THêïs¡T.
ÄXÊeVü≤+>± m<äTs¡T
#·÷düTÔHêïs¡T.
n_Ûe÷qT\πø ô|<ä›|”≥...
Ç+<äT≈£î ‘·>∑Z≥Tº>±H˚
∫s¡+J$ n_Ûe÷qT˝À¢ Äπsfi¯¢ |æ\¢\ qT+∫ ns¡yÓ’ @fi¯ó¢ ô|’ã&çq eè<äT∆\
Ç{° e \ ø±\+˝À $$<Û ä
bÕغ\ Hêj·T≈£î\T ∫s¡+J$ sê»ø°j·T Á|üy˚XÊìï kÕ«>∑‹dü÷Ô Á|üø£≥q\T es¡≈L£ \ø£˝
å À¢ ñHêïs¡T. yÓT>±kÕºsY ∫{Ïøπ ùdÔ ø£<qä ≈£î‘·÷Vü≤\+‘√ eTT+<äT≈£î
#˚düTÔ+&É≥+‘√... nôd+;¢ mìïø£\≈£î 7 HÓ\\ eTT+<äT ∫s¡+J$ <ä÷ø£&ÜìøÏ Ms¡+‘ê dæ<ä∆+. ‘êqT Ç|ü⁄Œ&ÉTqï dæú‹øÏ n_Ûe÷qT\
sê»ø°j·T Á|üy˚X¯+ #˚j·T&É+ ìdü‡+<˚Vü≤eT+≥÷ yêsêÔ ø£<∏äHê\T |ü‘êø£ n+&É<ä+&É˝Ò ø±s¡DeT˙, yê]øÏ @$T Ç∫ÃHê ‘·q s¡TD+ rs¡<äì
o]¸ø£\≈£î m≈£îÿ‘·THêïsTT. ‘·s¡#·÷ ∫s¡+J$ #ÓãT‘·T+{≤s¡T. M\T yÓ+ã&ç n_Ûe÷qT\qT
meπseT+≥THêïs¡T?
∫s¡+J$ Ç{°e\ nyÓT]ø±, Ç+>±¢+&é\˝À düTe÷s¡T HÓ\s√E\ bÕ≥T
|üs¡´{Ï+#·&É+ yÓqTø£ ªsê»ø°j·Tμ eP´Vü≤s¡#·H˚ Á|ü<Ûëq ø±s¡D+>±
‘Ó\Tk˛Ô+~. mHé.ÄsY.◊ Á|üeTTKT\‘√, nø£ÿ&ç düìïVæ≤‘·T\T, ùdïVæ≤‘·T\T,
nqT≈£L\Ts¡T‘√ Äj·Tq sê»ø°j·T eT+‘·Hê\T »]bÕs¡T. yê] eT<䛑·T
ôd’‘·+ ≈£L&É>∑≥Tº≈£îHêïs¡T. bòÕ]Hé Á{Ï|t eTT–+#·T≈£îì e∫Ãq yÓ+≥H˚
nø√º ã sY 2q >±+BÛ » j· T +‹ dü + <ä s ¡ “ ¤ + >± ø=‘· Ô bÕغ @sêŒ≥T
#˚düTÔHêïs¡+≥÷ ã\yÓTÆq }Vü‰>±Hê\T ôd’‘·+ $ì|æ+#êsTT. nsTT‘˚
Ç+<äT≈£î _Ûqï+>± ∫s¡+J$ kı+‘·>∑&ɶô|’ n&ÉT>∑Tô|{Ϻ, j·T<∏ëÁ|üø±s¡+
eTÚqeTTÁ<ä <ë˝≤Ãs¡T. Äj·Tq bòÕ]HéÁ{Ï|t˝À ñ+&É>±H˚ ∫s¡+J$
ø=~›ø±\+ ÁøÏ‘·+ ø±Áy˚T&金√ sê»ø°j·T #·s¡Ã\T »]bÕs¡+≥÷ e∫Ãq z
yêsêÔ ø£<∏äq+ eTs√kÕ] sê»ø°j·T Á|üø£+|üq\≈£î <ë]rdæ+~.
‘·èrj·T Á|òü+{Ÿ @sêŒ≥T $wüj·÷ìï eTT#·Ã{Ï+∫ bÕغ˝ÀøÏ sêe\dæ+~>±
∫s¡+J$ì kÕ«>∑‹+#êeTì, ˇø£s¡ø£+>± ∫s¡+J$ ◊&çj·÷\JøÏ,
ø£eT÷´ìdüTº\ ◊&çj·÷\JøÏ #ê˝≤ kÕMT|ü´+ ñ+<äì ø£eT÷´ìdtº ©&ÉsY
_.$.sê|òüTe⁄\T Á|üø£{Ï+#ês¡T. ø°¢ìdæ+>¥ bÕ*{Ïø˘‡ ø√dü+ ∫s¡+J$
˝Àø˘dü‘êÔ˝ÀøÏ sêe\dæ+~>± Ä bÕغ n~ÛH˚‘· »j·TÁ|üø±wt Hêsêj·TDY
ÄVü‰«q+ n+~+#ês¡T. ∫s¡+J$ sê»ø°j·÷˝À¢øÏ eùdÔ kÕ«>∑‹kÕÔeTì
‘Ó\T>∑T&˚X¯+ d”ìj·TsY Hêj·T≈£î&ÉT <˚y˚+<äsY>ö&é ù|s=ÿ+fÒ, {ÏÄsYmdt
n~ÛH˚‘· ¬ø.#·+Á<äX‚Ks¡sêe⁄ Á|ü‘˚´ø£ ‘Ó\+>±D ìHê<ä+‘√ ∫s¡+J$ ø=‘·Ô
bÕغ ‘Ós¡eTT+<äT≈£î edüTÔ+<äHêïs¡T. ø±+Á¬>dt kÕº˝ŸesYº s√X¯j·T´ eTs√
n&ÉT>∑T eTT+<äT≈£î y˚dæ ª∫s¡+J$ eùdÔ sê»ø°j·T düMTø£s¡D\T
e÷]b˛‘êsTTμ n+≥÷ $X‚w¢ +æ #ês¡T. ndü\T ∫s¡+J$ ø=‘·Ô bÕغ ô|fÒøº +£ fÒ
ø±+Á¬>dt˝ÀøÏ eùdÔ ø√kÕÔ õ˝≤¢\≈£î y˚T{Ï Hêj·Tø£‘·«+ \_ÛdüTÔ+<ä+≥÷
Ä bÕغ m+.|æ. #˚>=+&ç Vü≤]sêeT CÀ>∑j·T´
yê´U≤´ì+#ês¡T. n˝≤π> kÕe÷õø£+>±
∫s¡ + J$ esêZ ì øÏ #Ó + ~q Hêj· T ≈£ î \T

ø£\TdüTø√e&ÜìøÏ Äj·Tq ≈£L&Ü ñs¡ø£\T y˚düTÔ+{≤s¡T. ∫s¡+J$
sê»ø°j·T Á|üy˚X¯+‘√ n_Ûe÷qT\≈£î »]π> y˚T\T ≈£L&Ü n<˚ kÕúsTT˝À
ñ+≥T+<äq&ÜìøÏ ô|<ä›>± n+#·Hê\T, ˝…ø£ÿ\T nedüs¡+ ˝Ò<äH˚ #ÓbÕŒ*.
1982˝À m˙ºÄsY sê»ø°j·T bÕغ kÕú|æ+∫q|üŒ{Ï s√E*ï zkÕ] >∑Ts¡TÔ
#˚düT≈£î+fÒ... ‘·q n_Ûe÷qT\≈£î m˙ºÄsY ô|<ä›|”≥ y˚dæq $wüj·T+
ne>∑‘e· Te⁄‘·T+~. Ä*+&çj÷· m˙ºÄsY n_Ûe÷qT\ dü+|òTü + n<Û´ä ≈£îå &ÉT
l|ü‹ sêCÒX¯«sY ‘Ó\T>∑T<˚X¯+ bÕغ myÓTà˝Ò´>± mìïø£j·÷´s¡T. eT+Á‹
|ü<ä$ ≈£L&Ü #˚|ü{≤ºs¡T. m˙ºÄsY Msê_Ûe÷ì s¡y˚Twt¬s&ç¶ HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢
qT+∫ myÓTà˝Ò´>±, eT+Á‹>± nj·÷´s¡T. n˝≤π> e+<ä˝≤~ eT+~øÏ
$$<Ûä ôVA<ë˝À¢ |ü<äe⁄\T Ç∫Ãq Á¬ø&ç{Ÿ ≈£L&Ü m˙ºÄsY<˚. Ç|ü⁄Œ&ÉT
n<˚ u≤≥˝À ∫s¡+J$ q&çùdÔ ÄX¯Ãs¡´|ü&Ü*‡q |üì ≈£L&Ü @MT ˝Ò<äT.
nsTT‘˚ ∫s¡+J$ sê»ø°j·T bÕغì kı+‘·+>± @sêŒ≥T #˚dæq|ü⁄Œ&˚
n_Ûe÷qT\≈£î |üP]Ô Á|üjÓ÷»Hê\T <äπøÿ neø±XÊ\T ñ+{≤sTT.
|òü*‘·+>± ∫s¡+J$ ùdyê ø±s¡´Áø£e÷˝À¢ eTT+<äT qT+∫ bÕ˝§Z+≥÷,
mH√ïkÕs¡ T ¢ s¡ ø £ Ô < ëHê\T, ◊ &=H˚ w ü H é ø±´+|t \ T ìs¡ « Væ ≤ +∫q
Msê_Ûe÷qT\≈£î ô|<ä›|”≥ y˚ùd neø±XÊ\T |ü⁄wüÿ\+. M]˝À ø=+<ä]øÏ
myÓTà˝Ò´\T, m+|”\T ø±>∑*π> neø±X¯eT÷ ñ+≥T+~. yÓTT<ä{Ïï+N
‘·eT kÕe÷õø£ esêZìøÏ nHê´j·T+ »s¡T>∑T‘√+<ä+≥÷ yêb˛‘·Tqï
yêfi¯ ¢ ≈ £ L }s¡ ≥ ø£ \ >∑ e #· T Ã. ñ‘· Ô s √Á‘ê yÓ T >±kÕº s Y n_Û e ÷qT\T
Á|üC≤Hêj·T≈£î\T ≈£L&Ü ø±e#·TÃ. m{§Nà yÓT>± ªVü≤è<äjT· μ kÕºsY eTqdüT˝À
@eTT+<√ ‘Ó*j·÷*. @~ @yÓTÆHê ∫s¡T ø=‘·Ô bÕغ @sêŒ≥T≈£î Á>ö+&éesYÿ
»s¡T>∑T‘√+~. yÓT>±_Ûe÷qT\ n+#·Hê Á|üø±s¡+ bÕغ @sêŒ≥T≈£î
øö+{Ÿ&ÍHé kÕºsYº nsTTqfÒº...
`Ä<ä÷] yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄
29
eT˙cÕ eT∞fl ˇ+≥]
ˇ+≥]‘·q+ @<√ düeTj·T+˝À Á|ü‹ ˇø£ÿ]˙ u≤~ÛdüTÔ+≥T+~.
n+<äT˝Àq÷ yÓ+&ç‘Ós¡ ‘·fi¯ó≈£î\T, &˚{Ï+>¥\T, $˝≤düe+‘·yÓTÆq J$
‘ê\≈£î n\yê≥T|ü&çq ‘êsêeTDT\ dü+>∑‹ #Óù|Œ<˚eTT+≥T+~?
ˇ+≥]‘·q+ qT+∫ ‘√&ÉT ø√dü+ u≤*e⁄&é uÛ≤eT eT˙cÕ ø=sTTsê˝≤
m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT ‘ê|üÁ‘·j·T |ü&ÉT‘·÷H˚ ñ+~. nsTT‘˚, Á|ü‹kÕØ
ÄyÓT≈£î u≤jYTÁô|ò+&é‡ Vü‰´+&ç#˚ÃdüTÔHêïs¡T. Áù|$T+#·&É+... ˇ+≥]
|üøÏå˝≤ $T–*b˛e&É+ ÄyÓT≈£î |ü]bÕf…Æ+~. ‘êC≤>± u≤jYTÁô|ò+&é
nø£åjYT ôd’‘·+ ÄyÓT≈£î <ä÷s¡eTj·÷´&ÉT.
nø£åjYT es¡∆e÷q Væ≤+B q≥T&ÉT. eTìcÕ ø£+fÒ #ê˝≤ ∫qïyê&ÉT
≈£L&Ü. Ç+&çj·÷˝À |ü⁄{ϺHê ÄÁùdº*j·÷ dæ{Ï»Héwæ|t ñ+~. @&Ü~>±
u≤©e⁄&é˝À ‘·q n<äèwüº+ |üØøÏå+#·T≈£î+≥Tqï|üŒ{Ïø° Ç+ø± dü¬s’q
ÁuÒø˘ sê˝Ò<äT. nø£åjYT‘√ ‘·q≈£îqï ]˝ÒwüHé >∑T]+∫ eT˙cÕ m|ü&É÷
ãj·T≥ ô|≥ºq|üŒ{Ïø° á Ç<ä›s¡÷ ‘·s¡#·÷ bÕغ\T, |òü+ø£åq¢˝À <äs¡Ùq
$T#˚Ãyês¡T. eT˙cÕ Ç{°e\ n‘·ì‘√ ô|[fl Á|ükÕÔeq ‘Ó∫Ã+<ä˙,
<ë+‘√ nø£åjYT ø£+>∑T ‹Hêï&Éì, á $wüj·TyÓTÆ Ç<ä›]ø° yê>∑T´<ä∆+
»]– Ç|ü&ÉT <ä÷s¡+>± ñ+≥THêïs¡˙ u≤©e⁄&é esêZ\ ø£<∏äq+. á
$wüj·÷ìï eT˙cÕ ‘√dæ|ü⁄#·Ãq|üŒ{Ïø° ªHê e´øÏÔ>∑‘· J$‘·+ >∑T]+∫
me]‘√q÷ e÷{≤¢&É <ä\#·Tø√˝Ò<Tä μ n+≥÷ #Ó|Œæ +~. nø£j å TY eTT+<äT
◊.{Ï. yÓTT|òüT˝Ÿ nJyéT Áù|yéTJ ($Áb˛) ∫qï ≈£îe÷s¡T&ÉT ‘êØUŸ
Áù|yéTJ‘√ eT˙cÕ &˚{Ï+>¥ #˚dæ+~. n|ü&ÉT ‘êØUŸ ej·TdüT‡ 25.
eT˙cÕ ø£+fÒ |ü<˚fi¯ófl ∫qï. ‘ê]UŸ ø£+fÒ eTT+<äT ø√\sê&√˝Àì
&Óq«sY j·T÷ìe]Ù{°˝À #·~y˚ Á|üXÊ+‘Y #Í<ä]‘√ eT˙cÕ ø£ì|æ+#˚~.
Á|ükÕ<é ø£+fÒ eTT+<äT \+&ÉHé≈£î #Ó+~q yê´bÕs¡y˚‘·Ô ôddæ˝Ÿ Ä+<∏√
˙‘√ eT÷&˚fi¯ófl ø£*dæ ‹]–+~. q≥T&ÉT Äs¡´Hé yÓ’<éq÷ ‘·q yÓ+≥
‹|ü≈£î+~. Ç|ü&ÉT nø£åjYT e+‘·T e∫Ã
u…&çdæø={Ϻ+~.

j·÷<˚M düs¡« uÛÑ÷‘˚wüß X¯øÏÔ s¡÷ù|D dü+dæú‘ê
qeTdüÔôd’à qeTdüÔôd’à qeTdüÔôd’à qyÓ÷qeT:
@ <˚$ düeTdü´ ÁbÕDT\˝Àq÷ X¯øÏÔ
s¡÷|üeTTq ø=\TyÓ’ ñqï<√ Ä »>∑
<ë+ã≈£î e+<äHê\T. X¯øÏÔøÏ n~ÛcÕ˜Á‹
(n~ÛcÕ˜q <˚e‘·) <˚$ »>∑<ë+ã.
ÄyÓTqT ñbÕdæ+#˚ |ü+&ÉTπ> <ädüsê.
»>∑‘·TÔ˝À X¯øÏÔ ˝Ò≈£î+&Ü @ ø±s¡´eT÷
dü|òü\+ ø±H˚s¡<äì qesêÁ‹ XÊÁkÕÔ
\˝À düŒwüº+>± #ÓbÕŒs¡T. eTq+ q
$Tàq dæ<ë∆+‘ê\T eT+∫$ø±e#·TÃ,
Ä˝À#·q\÷ düT+<äs¡yÓTÆqy˚ ø±e#·TÃ.
nsTT‘˚, eTq+ X¯øÏÔV”≤qT˝…’‘˚ ny˚M
ø=s¡>±≈£î+&Ü b˛‘êsTT. eTq eT+∫
‘·\+|ü⁄\T ø±s¡´s¡÷|ü+˝ÀøÏ sêyê\+fÒ, J$
‘·+˝À m<äTs¡j˚T´ ø£wüºqcÕº\qT m<äTs=ÿH˚
b˛sê≥ |ü{ÏeT ø±yê\+fÒ X¯øÏÔ ø±yê*. Ä X¯øÏÔ m˝≤ edüTÔ+~? X¯øÏÔ
Äsê<Ûäq e\¢ >±˙, ñbÕdüq e\¢ >±˙ edüTÔ+~. Á|ü‹ |ü+&ÉT>∑≈£î @<√
ˇø£ eTVæ≤eT ñ+≥T+~. <ädüsê |ü+&ÉT>∑ eTVæ≤eT eT]+‘· $\ø£åDyÓTÆq~.
J$‘·+˝À nìï $<Ûë˝≤ $ø±kÕìï ø£*–+∫ dü+|üPs¡í $ø±dü+ yÓ’|ü⁄ <ë]
#·÷ù| |ü+&ÉT>∑ Ç~. Á|ür |ü+&Éø°ÿ dü÷ú\+, dü÷ø£åà+ nH˚$ ñ+{≤sTT.
|ü+&ÉT>∑\T düs¡«eT‘· kÕeTs¡kÕ´ìøÏ Á|ürø£\ì, ø=ìï Äs√>∑´ s¡Vü≤kÕ´\T
≈£L&Ü Ç+<äT˝À Ç$T&ç ñHêïj·Tì #Óù|Œ$ u≤Vü‰´ìøÏ ø£ì|æ+#˚$
nsTT‘˚, Ä‘·à $ø±kÕìøÏ á |ü+&ÉT>∑\T k˛bÕHê\T ne⁄‘êj·TH˚
n+‘·qØ¢q+ M{Ï˝À <ë>∑T+≥T+~. <äX¯ bÕbÕ\qT Vü≤]+#˚ ª<äX¯Vü≤sêμH˚
<ädsü ê>± #Ó|ü ≈£î+≥THêï+. <äX¯ bÕbÕ\qT Vü≤]+∫, <äX¯ X¯≈î£ \Ô qT $ø£d+æ |ü
CÒdæ, <äX¯~X¯˝À¢q÷ X¯óuÛ≤ìï ø£*–+∫, <äX¯$<Ûë\ »j·÷\T #˚≈£LπsÃ<˚
<ädüsê. Ç~ n<Ûäs¡à+ô|’q <Ûäs¡à+ kÕ~Û+#˚ $»j·T+. ndü‘·´+ô|’ dü‘·´+
kÕ~Û+#˚ $»j·T+. ãVæ≤s¡TàK‘·ô|’ n+‘·s¡TàK‘· $»j·T+, ‘·yÓ÷>∑TD+ô|’
dü‘·«>∑TD+ $»j·T+, <äTwüÿs¡à\ô|’ dü‘·ÿs¡à\ $»j·T+, uÛÀ>∑yê+#Û·\ô|’
dü+j·TeTHê\ $»j·T+, ndüTs¡‘·‘ê«\ô|’ <Ó’$ø£‘·‘ê«\ $»j·T+. Je
‘·«+ô|’ •e‘·«+, |üX¯ó‘·«+ô|’ e÷qe‘·«+ $»j·T+. Ç+ø± ˝À‘·T˝À¢øÏ
yÓ[‘˚.... <ädüsê n+fÒ |ü+#˚+Á~j·÷\T, n+‘·:ø£s¡D, #·‘·Twüºj·T+ `
yÓs¡dæ á ‘=$Tà~+{Ïø° X¯øÏÔì#˚Ã~. #·÷ùd X¯øÏÔ, ÄÁ|òü÷DÏ+#˚ X¯øÏÔ, s¡T∫
#· ÷ ùd X¯ ø Ï Ô , düà]+#˚ X¯øÏÔ, $H˚ X¯øÏÔ nH˚$ |ü+#˚+Á~j·÷˝Ò‘˚,
eTqdüT, ãT~∆, ∫‘·Ô+, nVü≤+ø±s¡+ nH˚$
30
n+‘·:ø£s¡D #·‘·Twüºj·T+. á ‘=$Tà~+{Ïø°
X¯øÏÔì#˚à |üs¡e÷‘·à #Ó’‘·q´y˚T eTq Ä‘·à.
n<˚ |üs¡e÷‘·à. n<˚ X¯øÏÔe÷‘·.
<ädüsê |ü+&ÉT>∑ ÄX¯«j·TT»+`X¯óø£¢|üø£å
<äX¯$Tq ‘ês¡ø√<äj·T düeTj·÷q $
»j·TeTH˚ eTTVüAsêÔq dü+uÛÑ$
düTÔ+~. Ç~ nìï ø±sê´\≈£î dæ~∆
Á|ü<ä+. ÄX¯«j·TT» X¯óø£¢ bÕ&É´$T
qT+&ç qe$T es¡≈£î XÊs¡<ä qe
sêÁ‹ |ü+&ÉT>∑ ne⁄‘·T+~. qesêÁ‹
Áe‘·+ düs√«‘·ÿèwüº+. á Áe‘·+ e\¢
<Ûqä <ÛëHê´\T ø£\T>∑T‘êsTT. dü+‘êq
eè~∆ »s¡T>∑T‘·T+~. Äj·TTe⁄, Äs√>∑´
es¡∆ø£+, X¯Á‘·Te⁄\qT HêX¯q+ #˚dæ ã˝≤
ìï eè~∆ #˚düTÔ+~. e÷qe J$‘êìøÏ |üs¡
e÷s¡úyÓTÆq yÓ÷øå±ìï Ç#˚Ã+<äT≈£î ≈£L&Ü düs¡«
düeTs¡úyÓTÆq~. ÄX¯«j·TT» X¯óø£¢ bÕ&É´$T qT+∫ qe$T es¡≈£î XÊs¡<ä
qesêÁ‹ |ü+&ÉT>∑ ne⁄‘·T+~. qesêÁ‹ ñ|üyêdü Áe‘·+ ñ+&É˝Òø£b˛‘˚
dü|üÔ$T, nwüº$T, qe$T s√E\T e÷Á‘·y˚T ñ|üyêdü+ ñ+&ç <˚M |üP»\T
#˚ùdÔ Ä e´øÏÔøÏ dü+ |üPs¡í qesêÁ‹ ñ|üyêdü |òü*‘·+ <ä≈£îÿ‘·T+~.
|ü+&ÉT>∑\T dü÷Œ¤]Ô<ëj·Tø£+ ne⁄‘êj·Tq&É+˝À dü+<˚Vü≤+ ˝Ò<äT. nsTT‘˚,
|òü˝≤Hê yês¡T Ç<˚ s√Eq $»j·T+ kÕ~Û+#ês¡ì #Ó_‘˚ eTq˝À |ü+&ÉT
>∑\ |ü≥¢ ñ‘ê‡Vü≤+ ‘=+– #·÷düTÔ+~. |òü˝≤Hê~ #˚ùdÔ |òü˝≤Hê |òü*‘·+
edüTÔ+<äì Ä•+∫ #˚j·T&É+ ‘·ù|ŒMT ø±<äT. e÷qeHÓ’»+ ≈£L&Ü. nsTT‘˚
Áø£eT+>± |ü+&ÉT>∑\ |üs¡e÷ s¡ú+ e÷qe ø£˝≤´D≤ìπø ø±ø£, eTqqT
eTq+ ñ<ä∆]+#·T≈£îH˚+<äT≈£î, Ä‘·à $ø±kÕìøÏ, ∫es¡>± ÁãVü≤à|ü<ä ÁbÕ|æÔ,
•e˝Àø£ ÁbÕ|æÔøÏ <√Vü≤<ä |ü&É‘êj·TH˚ $wüj·÷ìï Á>∑Væ≤+#ê*. Ä ~X¯>±
|ü⁄s√>∑ $T+#ê*. <äXÊqqTì e~Û+∫q lsêeT#·+Á<ä uÛÑ>∑yêqTìøÏ
$»j·T+ #˚≈£L]q ~q+ <ädüsê. <äTsêZe÷‘· ˝Àø£ ø£+≥≈£î&Ó’q eTVæ≤cÕdüT
s¡Tì |”&É e~*+∫ ˝Àø£ø£˝≤´D+ #˚dæq $»j·T~q+ <ädüsê. •yêJ
eTVü‰sêE j·TT<ä∆+ Äs¡+_Û+∫q s√E ≈£L&Ü Ç<˚. sêE\≈£î ‘·eT
d”eT <ë≥&ÜìøÏ nqTeT‹düTÔ+~ á ñ‘·‡e+. mø£ÿ&É >∑&É_&É, >∑+<äs¡
>√fi¯+ ñ+ ≥T+<√ nø£ÿ&É á ~q+ d”eTqT <ëfÒ |ü+&ÉT>∑>± |ü]>∑DÏ
kÕÔs¡T. d”eT dü]Vü≤<äT›q eTq X¯Á‘·Te⁄\T ø£ì|ækÕÔs¡T. j·TT<ä∆‘·+Á‘ê\T,
kÕ<ÛäHê\÷ ø±˝≤qT>∑TD+>± e÷s¡T‘·T+{≤sTT. nsTT‘˚, X¯Á‘·T‘·«+,
 32
$TÁ‘·‘·«+, sê>∑<˚«cÕ\H˚$ düèwæº |üs∑+>± ø=qkÕ>∑T‘·÷H˚ ñ+ {≤sTT.
ãj·T≥ »>∑‘·TÔ˝À Ç˝≤+{Ïe˙ï ø£ì|æùdÔ, eTq ˝À|ü\ Ç˝≤+ {Ï$
q&ÉTdü÷ÔH˚ ñHêïsTT. n+<äTπø eTq˝Àì |ü<˚dæ $|òü÷ï\qT Vü≤]+∫
dü|òü\‘· #˚≈£LsêÃ\H˚ ñ<˚›X¯+‘√H˚ uÛ≤s¡rj·T yÓ’~ø£ dü+düÿè‹øÏ <äX¯Vü≤
sêqT (<ädsü ê) ñ<˚•› +∫+~. $»j·T<äX$¯ T Wqï‘ê´ìï <ä‘êÔe‘ês¡ dü«s¡÷
|ü⁄&ÉT, düeTs¡∆ dü<äTZs¡T wæض kÕsTTu≤u≤ ªd”yÓ÷\¢+|òüTqμ ù|s¡T‘√ »>∑‹øÏ
#ê{Ïq yÓ’q+ düs¡«<ë düàs¡D°j·T+, Ä#·s¡D jÓ÷>∑´+ ≈£L&Ü.
d”yÓ÷\¢+|òüTq:e÷qe C≤‹ ‘·q nC≤„q d”eT\qT <ë{≤\qï<˚ kÕsTT
u≤u≤ ªd”yÓ÷\¢+|òüTqμ eTTUÀ´<˚›X¯+. 1918˝À $»j·T<äX¯$T Hê&˚ u≤u≤
eTq+<ä] ‘·s¡|òü⁄q d”yÓ÷\¢+|òüTq+ #˚XÊs¡T. n|üŒ{Ï qT+#˚ πøe\+ wæض
qT+#˚ X¯øÏÔì Á|üdü]+|ü #˚j·T&É+ e÷ì, uÛÑ≈£îÔ\T mø£ÿ&É ‘·*ùdÔ nø£ÿ&˚
‘·eT ©\\ s¡÷|ü+˝À kÕsTT Á|üø£≥eTekÕ>±s¡T. n+fÒ e÷qyê[ô|’
yê] Áù|eT, eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq yê] ~e´X¯øÏÔ dü+uÛÑyêdü+uÛÑyê\H˚ d”eT\qT
ñ\¢+|òæT+∫ |üs¡efi¯ófl ‘=≈£îÿ‘√+<äqïe÷≥. ‘·+Á&ç X¯Øs¡+ qT+&ç d”yÓ÷
\¢+|òüTq+ #˚dæ ‘·*¢ >∑s¡“¤+˝ÀøÏ Á|üy˚•kÕÔ+. eTs¡˝≤ ‘·*¢ >∑s¡“¤eTH˚ d”eTqT
ñ\¢+|òTæ +∫ uÛ÷Ñ $Tô|’ |ü&‘É ê+. Ç~ XÊØs¡øy£ TÓ qÆ d”y÷Ó \¢+|òTü q e÷Á‘·yT˚ .
ì»yÓTÆq d”eT eTq dü+≈£î∫‘·‘·«+˝ÀH˚ ñ+~. <ëìï ñ\¢+|òæT+∫
<äTs¡Vü≤+ø±sêìøÏ ˝Àqe⁄‘êyÓ÷, <Ûäs¡àìwü˜qT Ä#·]kÕÔyÓ÷ me]øÏ yêπs
eTq+ ìs¡+‘·s¡+ <Ûäs¡àj·TT<ä∆+ »s¡T|ü⁄‘·÷H˚ ñ+&Ü*. kÕ{Ï yê] |ü≥¢
‘˚\TÃø√yê*. mìï ø£wüº qcÕº\T e∫ÃHê lsêeTT&ÉT, bÕ+&Ée⁄\ e˝Ò
zs¡TÃø£+fÒ... <Ûäs¡à+ ø√dü+ b˛sê&ç‘˚ n+‹eT $»j·T+ eTq<˚ ne⁄
‘·T+~. n˝≤ ø±≈£î+fÒ $»j·T<äX¯$T sêø± ‘·|üŒ<äT, eTVæ≤cÕdüTø£ eTs¡∆q,
•wüº s¡ø£åD »s¡>∑ø± ‘·|üŒ<äT. `@MÄsY

Free Download

Readers can download this

magazine in PDF format
from the following web link

http://usmag.telugupeople.com
 34
ªVü≤˝À eTMTà H˚qTμ. s¡eT´\÷ ‘·©¢ ˙bò˛qT

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
‘·T+~. n\T¢&˚eTqT≈£î+{≤&ÉT n+
ø√düy˚T m<äTs¡T #·÷düTÔHêïeTTsêμ dü+‘√wü+, ≥÷. Hêqï ø£+>±s¡TøÏ n+‘· ~>∑T˝À¢
]©|ò t , u… + >∑ ø£ * dæ q >=+‘· T ‘√ neTà. q÷ qy=«∫Ã+~ s¡eT´øÏ. á˝À|ü⁄
ª@eT+&û s¡eT´ bò˛qTμ. Hêqï Vü≤&Üe⁄&ç>± neTà n‘·Ôj·T´ yêfi¯flì |æ\e≥+
e∫Ãq≥T¢Hêïs¡T. ªs¡eT´‘·©¢ ùd|ò>t ± #˚sêsê? $q|ü&ç+~. e~Hê X¯+ø£sY s¡+&ç,
s¡»‘Y @eT+≥THêï&ÉT? @+ ÁbÕã¢+ ne« s¡eT´ MT‘√ e÷{≤¢&É‘êq+ {À+~
˝Ò<äT ø£<ë? »Øï˝Àμ Hêqï Á|üX¯ï MT<ä Á|üX¯ï n+≥÷. n‘·Ôj·T´ ªs¡e÷´ nyÓT]ø±
y˚düTÔHêïs¡T. q∫Ã+<ë? nø£ÿ&É MT Ç˝…¢˝≤ ñ+~?
ª@MT ÁbÕ㢠˝Ò<äT &Ü&û, n˙ï e#êÃsTT. Ç|ü&˚ C≤Á>∑‘·Ôe÷à, ø£+>±s¡T|ü&É≈£î. e+≥
nbÕsYºyÓT+{ŸøÏ e∫à Áô|òwt nj·÷´eTTμ. ô|fiËÌ¢q yês¡+ yÓT*¢>± H˚s¡TÃø√ n+~μ n‘·Ôj·T´.
s√E\πø s¡»‘Y #ÓsTT´|ü≥Tº ≈£îì K+&Ü\T <ë{Ï j·TTmdt˝À ˝≤+&é u≤u≤jYT ªs¡e÷´ n|ü&É|ü&É÷ bò˛qT

neTà<=+>∑
˙ bò˛qT $q≈£î+fÒ Hê≈£î u…+>∑
nsTTq s¡eT´øÏ neTà Hêqï\ e÷≥ $q>±H˚ >=+‘·T˝À @<√ n&ÉT¶|ü&ɶ≥T¢
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

#˚düTÔ+&Ée÷à ne÷à Hêqï >∑T]+∫ eÁØ ne«≈£î y˚TeTTHêï eTT>±

nì|æ+∫+~. Ç+ø± u≤>± |ü]#·j·TeTe«ì s¡» ‘Y eTT+<äT @&Ée{≤ìøÏ s¡»‘Y qTeP« ùV≤|”>± ñ+ &É+&ç. e÷ u…¢dæ+>¥‡ MT≈£î nì <ÛÓ’s¡´+μ
yÓTTVü≤e÷ ≥|ü&ç >=+‘·T˝À >±+;Ûs¡´+ ‘Ó∫à ô|≥Tº≈£î+≥÷ ªqTeP« #ÓbÕŒs¡T. neTà, ªs¡e÷´ uÛÀ»q+ #˚kÕ sêe÷à. Ç|üŒ{Ïπø #ê˝≤ ˝Ò{Ÿ
eTMTà ]˝≤ø˘‡ nj·÷´sêμ n+≥T+fÒ ø£fi¯fl˝À¢ ˙s¡T C≤]b˛j·÷sTT. nsTT+ <˚yÓ÷ ø£<ëμ nì n&ç–+~. Ç+ø± ˝Ò<äT eTMTà. bò˛qT nj·÷´ø£
s¡»‘Y ùdïVü≤+ >± uÛÑT»+ MT<ä #ÓsTT´y˚XÊ&ÉT. ãj·T ≥øÏ yÓ[fl ‹+{≤+. yÓ+≥H˚ nø£ÿ &ÉTqï n+<äs¡÷ ˇπøkÕ] e÷{≤¢&˚
y˚TeTT u≤H˚ ]˝≤ø˘‡ nj·÷´eTT sê. ˙πø n+‘ê Vü≤&Üe⁄&ç nsTT b˛sTT+~. düTÔHêïs¡T. kÕsê+X¯+ n+‘· »Øï #˚dæ n\dæb˛j·÷s¡T. yÓ+≥H˚ @<Ó’Hê
MTs¡T ù|¢qT møÏÿq <ä>∑Z s¡Tï+∫ ìH˚ï ‘·\TÃ≈£î+≥THêï eTTsê neTà\÷, ‹ì ¬sdtº rdüTø√+&ç nì.
Ç+{À¢ m+‘· eT+~ ñHêï qTe⁄« yÓfi¯fl>±H˚ Ç\T¢ ∫qïuÀsTT+~. μ ˇπø eTMTà, &Ü&û Ç+ø£ ñ+{≤qT nq>±H˚ neTà ªdüπs ‘·©¢ M\sTTq
Js¡b˛‘·Tqï >=+‘·T‘√ neTà n+≥T+fÒ Hêqï ˝≤π> düT≈£îqï≥T¢Hêïs¡Tμ, |ü&É˝≤¢ bò˛qT #˚dü÷Ô+&ÉTμ n+~. Hêqï ªyêsêìø√kÕ] #˚düTÔ+ &Ée÷à.
neTà\÷, u≤ u≤sTT, n‘·Ôj·T´, e÷eTj·T´ Çø£ÿ&˚ ñHêïs¡T ø£<ë eT˙ bò˛Hé MT<ä y˚dtº #Ój·T´≈£î Äs√>∑´+ C≤Á>∑‘·Ô>± #·÷düTø√. s¡»‘Yì
n+<äs¡+ ˙ ∫qï|üŒ{Ï n\¢] ‘·\TÃ≈£îì qe⁄« ≈£î+≥THêï+μ nì yÓT\¢>± n&ç>±eTì #Ó|üμ nHêïs¡T.
nHêïs¡T. Ç+ø£ s¡eT´ø£ ø£˙ïs¡T Ä>∑≈£î+&Ü Á|üeVæ≤+#˚düTÔ+fÒ, s¡»‘Ybò˛Hé rdüT
@eTHêï eT]Ãb˛‘˚ ø£+>±s¡T |ü&É≈£î me]‘√HÓ’Hê |ü+|ækÕÔ+˝Ò. e÷ MT<ä ≈£îì n+<ä]‘√ ¬s+&ÉT ì$TcÕ\T e÷{≤¢&ç HêqïøÏ <ÛÓ’s¡´+ #ÓbÕŒs¡T.
u…+>∑ ô|≥Tº≈£îì Ç+&çj·÷ yÓfi≤›+ nì s¡»‘Yì @&ç|æ+#·≈£î. <ä>∑Zπs+ s¡eT´ >∑T]+∫ ø£+>±s¡T |ü&Éø£+&ç n+≈£î˝Ÿ. H˚qT #·÷düT≈£î+{≤qT.
ø±<äTø£<ë. e⁄jYT _©yé¶ ÇHé >±&é. n+‘êeT+#˚ »s¡T>∑T‘·T+~μ m|ü ‘·qπø+ uÛÑj·T+ ˝Ò<äT nq>±H˚ Hêqï yÓ+≥H˚ ªnuÒ“ ‘·q >∑T]+#· uÛÑj·T
&É÷ ~>∑T\T ‘·q˝ÀH˚ <ë#·T≈£îì e÷≈£î <ÛÓ’s¡´+ q÷]b˛j·T≥y˚T ‘Ó* y˚T+ ˝Ò<äT u≤ãT. qTe⁄«Hêïe⁄>± ø=+&É+‘· n+&É. n+‘·<ä÷s¡+˝À
dæq Hêqï Ç|ü&ÉT e÷Á‘·+ ‘·q≈£î ‘·H˚ #Ó|ü≈£î+≥THêï&√, Hê≈£î #ÓãT ñ+~ø£<ë nì ø±düÔ u…+>∑ n+‘˚. y˚πs f…q¸Hé @MT e÷≈£î ˝Ò<äTμ nì
‘·THêï&√ nì |æ+∫+~ s¡eT´øÏ. |æìï bò˛qT rdüT≈£îì ªs¡e÷´ u≤>± s¡»‘Y nô|ò+&é ne«≈£î+&Ü #·ø£ÿ>± #ÓbÕŒs¡T.
#˚sêsê ‘·©¢. s¡»‘Y‘√ ø£ãTs¡T¢ #ÓbÕŒyê ô|Ì¢{Ÿ˝À, #Óù|Œ ñ+{≤e⁄˝Òμ nì |üø£ÿqT+∫ s¡eT´ |æìï e÷≥\T ©\>± $ì|æ+#êsTT s¡»‘Y≈£î. Ä&É|æ\¢
CÀø˘‡ y˚dü÷Ô ‘˚*ø£|ü]#˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚dæ+~. s¡»‘Yπødæ #·÷&É˝Òø£ |üø£ÿøÏ ô|fi¯¢sTT n‘·Ô yê]+{ÏøÏ yÓ[¢q ≈£L‘·Ts¡T >∑T]+∫ ø£$ nsTTq z Ä&É|æ\¢
‹]–, u≤>±H˚ #˚sê+ |æ˙ï nì e÷Á‘·+ #Ó|æŒ+~. á ˝À|ü⁄ neTà bò˛qT ‘·+Á&ç z bÕ≥ sêXÊs¡T. ªneTà <=+>∑ ìqTï #·÷&É≈£î+fÒ Hê≈£î u…+>∑....μ
rdüT ≈£îì n‘·Ôj·T´, e÷eTj·T´, ô|<ä Hêqï>±s¡T yêfi¯ófl ≈£L&Ü Çø£ÿ&˚ ø±ì Ç|ü&ÉT n˝≤ø±<äT ªneTà<=+>∑ ˙ bò˛qT $q≈£î+fÒ Hê≈£î u…+>∑μ
ñHêïs¡T. ˇø£kÕ] yêfi¯flì ≈£L&Ü |ü\ø£ ]+#·e÷à, u≤>∑T+&É<äT n+~ nqT ø√yê˝ÒyÓ÷. Ä e÷≥\T $+≥÷ qe⁄«≈£îHêï&ÉT. düπs s¡õ‘Y Ç+ø£
HÓeTà ~>±. |üø£ÿqT+∫ Hêqï düD>∑≥+ $ì|æk˛Ô+~, n~ |üø£ÿM~Û˝À e⁄+{≤+ nì eTs√ sö+&é C≤Á>∑‘·Ô\÷ n|üŒ–+‘·\÷ #Ó|ü ≈£îHêïø£ b˛Hé
ñqï ≥Tº u≤e⁄+&Éø£b˛e&É+ @$T{Ï? ø£ { Ÿ nsTT´+~. nqTuÛ Ñ y ê\ <ë]˝À eTs√ »+≥ Á|ü j · ÷ D+
j· T T.mdt . qT+∫ yêfi¯ fl øÏ #ê˝≤ ne⁄ yÓTT<ä\sTT+~. `|üP»
‘·s¡TDÏ
Ç+{À¢H˚ ù|òwæj·T˝Ÿ‡
ej·TdüT‡ MT<ä |ü&ÉT‘·T+fÒ yÓTTVü≤+ MT<ä düqïì
eTT&É‘·\T sêe&É+ yÓTT<ä\e⁄ ‘·T+~. eTTK´+>±
ø£fi¯¢ÁøÏ+<ä, ô|<äe⁄\≈£î Çs¡T |üø£ÿ˝≤ Ç$ m≈£îÿe>±
ø£ì|ædüTÔ+{≤sTT. kÕ<Ûës¡ D+>± á eTT&É‘·\T
»qT´|üs¡+ edüTÔ+{≤sTT.
35
<ädüsê qesêÁ‘·T\≈£î ákÕ] u≤©e⁄&é esêZ˝À¢ >±Á>±\T ø=‘·Ô
s¡÷|ü⁄ dü+‘·]+ #·T≈£îHêïsTT. kÕ+Á|ü<ëj·÷ìøÏ, Ä<ÛäTìø£ ‘·qT
CÀ&ç+∫ ˝Òf…dtº bòÕ´wüHé‘√ #√∞\T, {≤|t‡ ˝À.yÓdtº JHé‡ MT<ä
<äs¡Ùq$Te«qTHêï sTT. á d”»Hé˝À ôV≤M d”¬ø«Hé‡ eT]j·TT
eT©º ø£\sY >±Á>±\T, ˝≤+>¥ düÿsYº‡\T kÕ∆q+˝À &çC…’qsY ø£{Ÿ‡,
ø£sY«\‘√ ‘·j·÷s¡T #˚dæq m‹ïø˘ #√∞\T, {≤|t‡ ˝ÀyÓdtº, f…Æ{Ÿ
JHé‡\ô|’ n\]+#·qTHêïsTT.
bò Õ ´wü H é &ç C … ’ q sY ôw’ q e÷{≤¢ & É T ‘· ÷ ªá @&Ü~ áÁdü º H é ,
yÓÁdüºHéy˚sY\≈£î dü]ø=‘·Ô Áf…+&é\≈£î eT+∫ Ä<äs¡D \_Û+∫+
<äHêïs¡T. ÁfÒ&çwæq˝Ÿ>± s¡÷bı+ ~+∫q m‹ïø˘ #√∞\T
#·÷|üs¡T\qT Äø£≥Tº≈£î+{≤j·Tì ÄyÓT ‘Ó*bÕs¡T. >∑‘· @&Ü~
˝…Vü≤+>±dt≈£î Á|ü‘ê´e÷ïj·T+>± bòÕ´wüHé &çC…’qsY‡ ¬s&û ≥T
XÊØì Á|ü y ˚ X ¯ ô |{≤º s ¡ T . n$ <Û ä ] +∫qyês¡ T m≈£ î ÿe
≈£î#·TÃ\THêï &ÜHé‡ #˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT m˝≤+{Ï Ä≥+ø£+ ñ
+&Éμ<äì ôw’q ‘Ó*bÕs¡T. ø±≥Hé bÕ´#YesYÿ >±Á>±\ kÕ∆Hêìï
ôV≤M m+Áu≤ sTT&ÉØ, ;&金√ s¡÷bı+~+∫q kÕ|òtº wæbòÕHé
>±Á>±\T ÄÁø£ $T+#êsTT. á d”» Hé˝À |üP´sY yÓ’{Ÿ,
s√CŸ|æ+ø˘, ¬s&é Á|òæ˝Ÿ¶, dæ+Á&ç˝≤¢ ôd’º˝Ÿ, bò˛¢sTT+>¥ wæbòÕHé
düÿsYº‡ ˝Òf…dtº bòÕ´wüHé‡. &çC…’Hé ã{Ϻ M{Ï <Ûäs¡\T 1,500
qT+∫ 50,000 es¡ ≈ £ î n+<ä T u≤≥T˝À
\uÛÑ´eTe⁄‘·THêïsTT.
M{Ïì ìyê]+#˚+<äT≈£î ‘=*<äX¯˝ÀH˚ ‘·–q
#·s¡´\T rdüTø√yê*. eT+∫ ã÷´{°bÕs¡¢sY‡˝À n|t *|òæº+>¥
ù|òwæj·T˝Ÿ‡ #˚sTT+#·Tø√e#·TÃ. ˝Ò≈£î+fÒ
eTT&É‘·*ï ìyê]+#˚+<äT≈£î Á|ü‘˚´ø£+>± HÓ’{ŸÁø°
eTT\T <=s¡T≈£î‘êsTT. yê{ÏHÓ’Hê yê&ç #·÷&Ée#·TÃ.
 36

õ|t`mHé`e÷´#Y XÊØ
kÕ<Ûës¡D+>± Ns¡≈£î ˇπø |ü\T¢ ñ+≥T+~. nsTT‘˚ ˇπø Ns¡≈£î
Hê\T>∑T |ü\T¢\T ñ+&˚˝≤ |ü≥Tº eÁkÕÔ\≈£î Á|üU≤´‹>±+∫q l
≈£îeTs¡Hé dæ˝Ÿ‡ÿ $q÷‘·ï+>± s¡÷bı+~+∫+~. dü+<äsꓤìï ã{Ϻ
Ns¡≈£î |ü\T¢qT e÷s¡TÃø√e{≤ìøÏ M\T>± dü]ø=‘·Ô>± e÷¬sÿ{Ÿ˝ÀøÏ
Á|üy˚X¯ô|{≤ºs¡T. ø£\sY #Û˚+õ+>¥ XÊØ, bÕ¬ø{Ÿ XÊØ, &ÓìyéT XÊØ, CÀ&û
|ü≥Tº XÊØ\qT s¡÷bı+~+∫+~.
õ|t`mHé`e÷´#Y XÊØ˝À ñ+&˚ |ü\T¢\T Hê\T>∑T y˚πs«s¡T
ø£\sY‡‘√bÕ≥Tôd’º˝Ÿ‡qT düeTbÕfi¯¢˝À y˚Tfi¯$+|ü⁄‘√ ‘·j·÷¬s’+~.
m+Áu≤sTT&ÉØ, »ØesYÿ, ÁøÏdüº˝Ÿ‡, ø£\H˚‘·\‘√ á |ü\T¢\T
düè»Hê‘·àø£+>± r]Ã~<ë›s¡T. dæ+–˝Ÿ ø£\sY |ü≥Tº dææ˝Ÿÿ XÊØøÏ
dæ+|ü⁄˝Ÿ ôd˝ŸŒ¤ uÀs¡¶sY‘√bÕ≥T <ëìøÏ e÷´∫+>¥ eT*º|ü⁄˝Ÿ |ü\T¢‘√
$Tø˘‡ n+&é e÷´#Y Ns¡qT

qK
kÂ+<äs¡´+
#·ø£ÿì >√fi¯ó¢ ø√dü+ Á|ü‹yês¡+ e÷ì
≈£L´sY #˚j·T≥+, Á|ü‹s√p >√fi¯¢≈£î Ä*
yé ÄsTT˝Ÿ, ìeTàs¡dü+‘√ eTkÕCŸ #˚j·T
‘·j·÷s¡T#˚XÊs¡T.
≥+ e+{Ï ìj·Te÷\qT bÕ{Ï+#ê*. y˚&ç˙{Ï˝À ñ|ü⁄Œy˚dæ |ü~ ìeTT
Ns¡≈£î,|ü\T¢≈£î eT<Ûä´uÛ≤>∑+˝À õ|t m{≤#YyÓT+≥T edüTÔ+~.
cÕ\bÕ≥T ñ+∫‘˚ >√fi¯¢ #·T≥÷º |òü+>∑dt @s¡Œ&É{≤ìï ‘·|æŒ+#·e#·TÃ.
eTq≈£î ÇwüºyÓTÆq |ü\T¢qT ‘˚*ø£bÕ{Ï õ|t‘√ m{≤#Y
Bì‘√bÕ≥T ◊dtÁø°yéT ‘·j·÷ØøÏ ñ|üjÓ÷–+#˚ C…©¢ bÂ&ÉsYqT z {°
#˚düTø√e#·TÃ. Á|ü‹|ü\T¢≈£î Hê\T>∑T e÷´∫+>¥ ã¢e⁄E\T
dü÷ŒHé ‹+fÒ >√fi¯ó¢ bÕ*wt>± ø£ì|ækÕÔsTT. >√fi¯¢ bÕ*wt≈£î Äs¡T s¡ø±˝…’q
ekÕÔsTT.
n\+ø£s¡D\T ñHêïsTT. n+<äT˝À ô|sTT+{Ï+>¥, dæºø£ÿsY‡, p´yÓ˝Ÿ
Ns¡\T ø=q{≤ìøÏ e#˚à ø£düºeTsY‡ XÊØ u≤&ûøÏ ñqï |ü\T¢ ø£Hêï,
bÕ*wt eTTK´yÓTÆq$. ô|sTT+{Ï+>¥ #˚düTø√e≥+, n+<äT˝À yÓT]ùd
eTs√ Ns¡ |ü\T¢ ñ+fÒ u≤>∑T+≥T+<äH˚ n_ÛÁbÕj·÷\T e´ø£Ô+
sêfi¯q¢ T neT]Ñ˚ >√fi¯ó¢ Á|ü‘´˚ ø£ n+<ëìï dü+‘·]+#·T≈£î+{≤sTT. HÓsTT˝Ÿ‡ô|’
#˚ùdyês¡ì <ëìïãfÒº
p´yÓ˝Ÿ, dæºø£‡s¡T¢ n‹øÏ+#·&É+e+{Ï $<ÛëHê\T q>∑sê˝À¢ì j·TTe‘·sêìï
õ|t`mHé`e÷´#Y XÊØ ◊&çj·÷ e∫Ã+<äì ≈£îeTs¡Hé dæ˝Ÿ‡ÿ
Á|ü ‘ ˚ ´ ø£ + >± Äø£ ] ¸ d ü T Ô H êïsTT.
&çbÕs¡TºyÓT+≥T ôV≤&é |æC… s¡$ ‘Ó*bÕs¡T.
#·ø£ÿì >√fi¯ó¢ Äs√>±´ìøÏ ∫Vü≤ï+.
Á|üdüTÔ‘·+ á $Tø˘‡ n+&é e÷´#Y XÊØ yÓ\ 20,000 s¡÷bÕj·T\
>√fi¯¢qT #·÷dæ Ä e´øÏÔ jÓTTø£ÿ
es¡≈£î ñ+~. ‘·«s¡˝À 9y˚\≈£î <Ûäs¡≈£î n+<ä]øÏ n+<äTu≤≥T˝À
ø£+{Ï #·÷|ü⁄, •s√C≤\ dæ∆‹ì n+
ñ+#·T‘êeTì |æC… s¡$ ‘Ó*bÕs¡T. eT] Çø£ Ä\dü´yÓT+<äT≈£î
#·Hê y˚j·Te#·TÃ. bÕ*b˛sTTq
$Tø˘‡ n+&é e÷´#Y XÊØ kı+‘·+ #˚düTø√+&ç. á Ns¡ <Ûä]+∫
>√fi¯ó¢ nHês√>±´ìøÏ, s¡ø£ÔV”≤q‘·≈£î
<ädüsê |ü+&ÉT>∑qT eT]+‘· XÀuÛ≤j·Te÷q+>± »s¡T|ü⁄ø√+&ç.
dü+πø‘ê\T.
 38

ô|<äe⁄\ô|’ $wü+ q>∑\+fÒ Hê≈£î ∫ø±≈£î

*|tdæºø˘
Á|ü|ü+#· Á|üdæ~∆ #Ó+~q ø±ôdà{Ïø˘‡ ø£+ô|˙\T ‘·j·÷s¡T #˚düTÔqï
*|t d æ º ø ˘ \ ˝À $wü | ü P ]‘· y Ó T Æ q d” d ü + ñqï≥T¢ >∑ T ]Ô + #ês¡ T . Bìô|’
nyÓT]ø±˝Àì $ìjÓ÷>∑<ës¡T\ dü+|òü÷\T Ç|üŒ{Ïπø ø£HÓïÁs¡ #˚düTÔHêïsTT.
Á|üdæ~∆ #Ó+~q Áu≤+&É¢sTTq ª˝À ]j·T˝Ÿμ ªÁøÏdæºj·TsY &çjÓ÷sYμ *|tdæºø˘\˝À
ôd’‘·+ d”dü+bÕ\T m≈£îÿe>± ñqï≥T¢ ãj·T≥|ü&ç+~.
ªq>∑\+fÒ Hê≈£î |üs¡eT ∫sê≈£îμ... n+≥÷ u≤©e⁄&é V”≤s√sTTHé
$<ë´u≤\Hé #˚dæq yê´K´\‘√ nø£ÿ&ÉTqï yês¡+‘ê nyê¬øÌÿb˛j·÷s¡T.
ø±s¡+D+... ÄyÓT á yê´K´\T #˚dæ+~
ˇø£ p´e\Ø ø£˝…ø£åHé ÁbÕs¡+uÛÀ‘·‡e
y˚&ÉTø£˝À. $Tsê] p´e\sY‡ &Ûç©¢˝À
ÁbÕs¡+_Û+∫q E´e\Ø ãTf…ø˘qT
ÁbÕs¡+_Û+#·&ÜìøÏ $<ë´ u≤\HéqT eTTK´
n‹~Û>± eTT+u…’ qT+∫ |æ*|æ+#ês¡T.
$Tsê] s¡ ÷ bı+~+∫q ªbò Õ ˝Ÿ ` $+≥sY
2007`08 ø£˝…ø£åHéqT ÁbÕs¡+_Û+∫q ‘·sê«‘·
$<ë´ u≤\Hé ø=~›ùd|ü⁄ bòı{ÀÁ>±|òüs¡¢≈£î b˛E*∫Ã+~. n+‘·es¡≈£î
ø±s¡´Áø£eT+ düC≤e⁄>±H˚ kÕ–+~. bòı{À Á>±|òüs¡¢ |üì nsTTb˛sTTq
‘· s ê«‘· s¡ + >∑ + ˝ÀøÏ ~–q $˝Ò K s¡ T \‘√ ÄyÓ T e÷{≤¢ & É T ‘· ÷
μÄuÛÑs¡D≤\+fÒ Hê≈£î |üs¡eT ∫sê≈£î. ne+fÒ Hê≈£î Çwüº+ ñ+&É<äT.
eTØ eTTK´eT+>± wüO{Ï+>¥ düeTj·T+˝À q>∑\T #ê˝≤ Çã“+~>±
ñ+{≤sTTμ nì #Ó|üŒ&É+‘√ ø±s¡´Áø£eT ìsêàVü≤≈£î\T ø£+>∑T‹Hêïs¡T.

düTs¡øÏå‘·yÓTÆq kÂ+<äs¡´kÕ<ÛäHê\ ø√dü+ ñ<ä´eT+ q&ÉT|ü⁄‘·Tqï

ø±*bò˛]ïj·÷˝Àì XÊ+{≤ ô|òdtŒ]+>¥≈£î #Ó+~q u≤&ûø√{Ÿ f…dæº+>¥ Á>∑÷|t
Á|üdæ~∆ #Ó+~q 33 Áu≤+&é\ ¬s&é *|tdæºø˘‡ô|’ ˝≤uŸ f…dtº\T ìs¡«Væ≤+#·>±
n+<äT˝À 0.03 qT+∫ 0.65 |æ|æmyéT (bÕsYºdt |üsY $T*j·THé) d”dü+ ñ
qï≥T¢ ìsê∆s¡D nsTT+~. ø±+&û e÷~]>± *|tdæºø˘ ≈£L&Ü ø£]–
Js¡íe´edüú˝À Á|üy˚•düTÔ+~ ø£qTø£ $wü|üP]‘·yÓTÆq á d”dü+ ø±s¡D+>±
Bs¡Èø±\+˝À Äs√>∑´ düeTdü´\T ‘·˝…‘·Ô>∑\eì á ñ<ä´eTø±s¡T\T
ôV≤#·Ã]düTÔHêïs¡T.
Á|üC≤s√>∑´+ |ü]s¡ø£åD, |üsê«es¡D |ü]s¡ø£åD, eTVæ≤fi≤ dü+|òü÷\ ø£\sTTø£
‘√ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq ªø±+ô|’Hé |òüsY ùd|òt ø±ôdà{Ïø˘‡μ ñ<ä´eT+ eTVæ≤fi¯\T
ì‘·´+ ñ|üjÓ÷–+#˚ *|tdæºø˘˝À d”dü+ bÕfi¯flqT ìj·T+Á‹+#·q+<äT≈£î
m|òt&çmô|’ $s¡T#·T≈£î|ü&ç+~. d”dü+ $ìjÓ÷–+#·≈£î+&Ü ≈£L&Ü *|tdæºø˘‡
‘·j·÷s¡T #˚j·T>∑\ neø±X¯+ ñ+&ç ≈£L&Ü ø=ìï ø£+ô|˙\T Á|üC≤s√>±´ìï
ñ<˚›X¯|üPs¡«ø£+>±H˚ $düà]düTÔHêïj·Tì ø±+ô|’Hé ø√ bòÂ+&ÉsY ùdºd” e÷\ÿHé
Äs√|æ+#ês¡T.
d”dü+ bÕfi¯ófl m≈£îÿe>± ñqï *|tdæºø˘‡qT $ìjÓ÷–+#˚ |æ\¢\˝À Á|ü‹uÛÑ
Áø£y˚T|” eT+<ä–+∫ <ëì kÕúq+˝À <ä÷≈£î&ÉT dü«uÛ≤e+ ô|s¡T>∑T‘·T+~.
d”dü+ e\q Á|ü‘˚´ø£+>± >∑]“¤D°\≈£î, |æ\¢\≈£î m≈£îÿe Á|üe÷<ä+ bı+∫
ñ+~. d”dü+ ø±s¡D+>± eTVæ≤fi¯\˝À e+<Ûä‘·«+ @s¡Œ&É≥+, >∑s¡“¤+
ì\eø£b˛e&É+ e+{Ï düeTdü´\T ≈£L&Ü ñ‘·ŒqïeTj˚T´ Á|üe÷<ä+
ñqï≥T¢>± á Á>∑÷|t ôV≤#·Ã]k˛Ô+~.
 øÏ#ÓHé n˝≤ŒVü‰sêìï $Tdt ø±e<äT› ø±e\dæq$ : u…+&Éø±j·T\T bÕe⁄øÏ˝À
39

Ä|ò”düTøÏ f…ÆeTsTTb˛sTT+<äì n˝≤ŒVü‰s¡+ XËq>∑|æ+&ç : 3 {° dü÷ŒHé‡

‹q ≈£î+&ÜH˚ yÓ[¢b˛e&É+ eTH˚~ #ê˝≤ ‘·|ü. #ê{Ÿ eTkÕ˝≤ : 1 {°dü÷ŒHé
eTq≈£ î X¯ ø Ï Ô ì #˚ à ~ n˝≤ŒVü ‰ s¡ y ˚ T . eTq‘√ |üdüT|ü⁄: ø=~›>± ø±s¡+ :1dü÷ŒHé
‘˚*ø£>± rdüT ¬øfi¯¢>∑*π> XÊ+&é$#Y, |ü+&ÉT¢ yÓ+≥ ñ|ü: ‘·–q+‘· q÷HÓ : bÕe⁄øÏ˝À
rdüT¬ø[‘˚ <ë]˝À HÓ’Hê ‹+{≤ìøÏ M\e⁄‘·T+~. n˝≤π> ø±düÔ |ü+#·<ës¡ ‘·j·÷s¡T #˚j·TT|ü<ä∆‹ : eTT+<äT>±
y˚düT≈£îì |ü+&É¢s¡düyÓ÷ ˝Ò<ë u…+&Éø±j·T*ï eT÷&ÉT n+>∑Tfi≤\
ø=‘·Ô ô|[¢≈L£ ‘·Ts¡T, $T˝Ÿÿùwø˘ yÓ+≥ rdüT¬øfi¯¢&É+ eTTø£ÿ\T>± ø£{Ÿ#˚dæ ‘·s¡Tyê‘· yê{Ïì
ø=‘·kÔ Õe÷qT eT+∫~. ≈£Ls¡\‘√ #˚dæq eTs¡\ eT<Ûä´˝ÀøÏ ì\Te⁄>± ø£{Ÿ #˚j·÷*. XËq>∑|æ+&ç, #ê{Ÿ eTkÕ˝≤,
s¡kÕ˝…’‘˚ eTØ eT+∫~. |üdüT|ü⁄, ø±s¡+, ñ|ü ø£*|æ eT<Ûä´≈£î N*Ãq u…+&Éø±j·T\˝À ≈£LsêÃ*.
q÷HÓ y˚&ç #˚dæq ‘·s¡Tyê‘· M{Ïì &û|t>± y˚sTT+#ê*. y˚–q ‘·s¡Tyê‘·
ìqïyÓTTqï{Ï<ëø± neTà q÷HÓqT+&ç rdæ $T–*q eTkÕ˝≤qT ô|’q »˝≤¢*.
e+&çô|{Ϻ u≤ø˘‡ |ü≥Tº¬øfi¯¢eT+fÒ |ü≥Tº ¬øfi¯¢≈£î+&Ü y˚&ç>±ì #·˝≤¢] Hê>±ì ¬s’dt˝À ‹+{≤ìøÏ
neTà≈£î &ÉTe÷àø={Ϻq neTà&ÉT Ç|ü&ÉT ø=‘·Ô>± s¡T∫>± ñ+≥T+~.
ô|fi¯¢sTT ø±|ü⁄s¡+ ô|{Ϻ+~. e+{Ï+{À¢øÏ kÕe÷qT ø=qTø√ÿyê\ì
uÛÑs¡ÔqT rdüT≈£îì ãC≤s¡T≈£î yÓ[¢+~. ø±ì @$T ø=Hê˝À ‘Ó*j·Tø£ yÓqøÏÿ
e#˚ÃXÊs¡T. ás√E e÷¬sÿ{À¢øÏ s¡ø£s¡ø±\ ø£+ô|˙\ ñ‘·Œ‘·TÔ\T Á|üy˚•+#êsTT. yê{Ï˝À
@~ mqTïø√yê˝À ‘Ó*j·Tì |ü]dæú‘·T\˝À ø=‘·Ô<ä+|ü‘·T\T #ê˝≤eT+~ ñ+{≤s¡T. nsTT‘˚ eTq≈£î
ø±yê*‡q edü‘·T\ Ä<Ûës¡+>± yê{Ïì m+#·Tø√yê*. eTTK´+>± Ç<ä›s¡÷ ñ<√´>∑düTÔ˝…’‘˚ e+{Ï+{À¢ á edüTÔe⁄\T
ñ+&˚˝≤ #·÷düTø√yê*. m\ÅøϺø˘ ¬ø{Ï˝Ÿ : ‘=+<äs¡>± ø±|ò” ˝Ò<ë {Ï ‘ê>±\qT≈£îH˚yê]øÏ Ç~ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~.
d”º\T<Ó’‘˚ m≈£îÿeø±\+ eTqTï‘·T+~. Bìï ø=H˚eTT+<äT düT\Te⁄>± ÄHé, Ä|òt ne⁄‘√+<ë ˝Ò<ë, |òæ\ºs¡T¢ dü]>±Z
|üì#˚düTÔHêïj·÷ ˝Ò<ë #·÷&Ü*. Ç~ ˇø£{Ïqï©≥s¡¢es¡≈£î <=s¡T≈£î‘·T+~.
XÊ+&é$#Yy˚Tø£sY: XÊ+&é$#Y ‘·j·÷s¡j˚T´ ÁbÕ+‘·+ HêD´yÓTÆq HêHédæºø˘ yÓT{°Øj·T˝Ÿ<Ó ’ ñ+&Ü*. ô|’uÛ≤>∑+
$<äT´<ä“+<Ûäq+ ø£*– ñ+ &Ü*. yê&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT ≈£L&Ü Ç~ |üP]Ô>± >∑~ ñc˛íÁ>∑‘·˝ÀH˚ ñ+&Ü*. HêD´yÓTÆq<˚ø±<äT
düT\Te⁄>± X¯óÁuÛÑ|üs¡Ã>∑*π>~ e÷Á‘·y˚T rdüTø√yê*. XÊ+&é$#Y #ê˝≤eT+~øÏ ñ<äj·T|ü⁄ n˝≤ŒVü‰s¡+ nsTT+~.
ø±e\dæq$ : p´düsY: nìïs¡ø±\ |ü+&ÉT,¢ ≈£Ls¡>±j·T\ s¡kÕ\T rdüTø√e&ÜìøÏ Bìì yê&ÉTø√e#·TÃ. Bì˝À |ü+&ÉT¢
yÓTTø£ÿô|dü\T ˇø£ ø£|ü, ˝Ò<ë ≈£Ls¡>±j·T\ >∑TE® y˚ùd bÕÁ‘· #ê*q+‘·>± ñ+<ë˝Ò<ë nqï~ ˇø£kÕ] #·÷&Ü*.
ñ*¢bÕj·T eTTø£ÿ\T ˇø£ ø£|ü, p´düsY˝Àì uÛ≤>±\T d”º\TyÓ’‘˚ m≈£îÿeø±\+ eTqTï‘êsTT.
ùde÷´ dü>∑+ ø£|ü, {Àdüºs:Y Áu…&é s√EyêØ ÄVü‰s¡+˝À uÛ≤>∑yTÓ qÆ ás√E˝À¢ ‘·|Œü ìdü]>±
ø=‹ÔMTs¡ ‘·s¡T>∑T dü>∑+ø£|ü, ø£]y˚bÕ≈£î, ñ|ü, ñ+&Ü*~. Áu…&éôdÌ¢dt ôVA\¶sY ôdÌ¢düT\T {ÀdüºsY y˚&ç
Äyê\T, m+&ÉT$T]Ã, q÷H˚ eT÷&ÉT #Ó+#ê\T. >√&É\≈£î ‘·–*e÷&çb˛j˚T ÄkÕÿs¡+ ñ+~.
{Àdüºs¡T n&ÉT>∑Tq ñqï Áø£+uŸÁfÒ düT\Te⁄>±
C≤πs˝≤ ñ+&Ü*. n|ü&˚ ‘˚*ø£>± X¯óÁuÛÑ|üs¡#·>∑\T
>∑T‘ê+. bÕ|t Ä|òt {Àdüºs¡T¢ kÂø£s¡´+>± ñ+{≤sTT.
‘·j·÷s¡T #˚j·Te\dæq rs¡T : eT+<äT>± ùde÷´ì
$Tøχ: |ü|ü\T bı&ÉT\T #˚j·T&ÜìøÏ
˙{Ï˝À ñ|üy˚dæ ñ&çøÏ+∫ e&Éø£≥Tºø√yê*. ùde÷´ Ŭ>’+&ÉsY, yÓ{Ÿ Á¬>’+&ç+>¥ #˚j·T&ÜìøÏ n+fÒ n\¢+ yÓ\T¢*¢
eTT<ä› ø±≈£î+&Ü bı&çbı&ç>± e#˚Ã˝≤ #·÷&Ü*. Ç|ü&ÉT z eTT<ä›, ø=ã“] ø=‹ÔMTs¡ |ü∫Ã$T]Ã$TÁX¯e÷\T ‘·j·÷s¡T#˚j·T&ÜìøÏ
u≤DÏ˝À q÷HÓ y˚dæ Äyê\T, m+&ÉT $Ts¡|üø±j·T\T, y˚dæ ø±>±ø£ Ç~ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~.‘·≈£îÿe düú\+˝À |üfÒº˝≤, >∑ãT≈£îÿq
ñ*¢bÕj·T eTTø£ÿ\T, ø£]y˚bÕ≈£î y˚dæ, ñ*¢bÕj·T\T @Ás¡>± yê&ÉTø√e&ÜìøÏ M\T>± ñqï $Tø°‡ì ø=q+&ç.
nj˚T´<ëø± y˚sTT+∫, yê{Ï˝À ô|dü\Ty˚dæ z ¬s+&ÉT ì$TcÕ\T ¬s’dt ≈£îø£ÿsY : e÷eT÷\T ≈£îø£ÿsY‘√ |ü|ü, ≈£Ls¡\T e+&ÉTø√e#·TÃ. m\ÅøϺø˘
y˚|æ, ñ|ü, |üdüT|ü⁄, ø=‹ÔMTsê, eT>∑Z&ÜìøÏ ‘·–q+‘· ˙fi¯ó¢ b˛dæ ¬s’dt≈£îø£ÿsY ≈£L&Ü ñ+fÒ _j·T´+ ø£&ç– ô|{Ϻ dæ«#Y y˚ùdÔ #ê\T... nqï+
eT÷‘·ô|{≤º*. Ä eT÷‘·ô|’ ø±düÔ ˙s¡Tb˛ùdÔ, ô|dü\T n&ÉT>∑+≥ ‘·j·÷¬s’ b˛‘·T+~. Åô|ò’&é¬s’dt ˝≤+{Ï$ #˚düTø√e&ÜìøÏ u≤>± |üìø=düTÔ+~~.
≈£î+&Ü yÓT‘·Ô>± düqï{Ï eT+≥˝À ñ&ÉT≈£î‘êsTT. Ç$ ñ&çπøø£ Bì˝À|ü*bÕÁ‘· n&ÉT>∑TuÛ≤>∑+ HêHédæºø˘ ˝Ò<ë f…bòÕ¢Héø√f…&é‘√ ‘·j·÷¬s’
Ç+<ëø£ ñ&çøÏ+∫q ùde÷´ì <ëì˝À ø£*|æ z ◊<äT ñ+&É≈£L&É<äT nqï+ |üP]Ô>± nsTTb˛sTTq ‘·sê«‘· <∏äs√àkÕº{Ÿ <ëq+‘·≥ n<˚
ì$TcÕ\T eT÷‘·rdæ düqï{Ï eT+≥˝À ñ+#ê*. Ä–b˛yê*. nHêïìï ø=ìï >∑+≥\T y˚&ç>± ñ+#˚ k½uÛÑ´eT÷ M{ÏøÏ ñ+~ .
 40 øÏ&é‡ ø±s¡ïsY |æ\¢\T düeTej·TdüTÿ\ ø£+fÒ _ÛqïyÓTÆq #·Ts¡T≈£î<äq+‘√ ø£ì|ækÕÔs¡T.
eT÷&ÉT qT+&ç mì$T<˚fi¯fl eT<ä´ej·TdüT>∑\ |æ\¢\+<äs¡T (u≤*ø£\
ø£+fÒ eTTK´+>± u≤\Ts¡T) #ê˝≤ X¯øÏÔeT+‘·+>±qT, n‘·T´‘ê‡Vü≤+‘√qT

|æ\¢˝≤? ñ˝≤¢dü+>±qT ñ+&É≥+n‘·´+‘· düVü≤»yÓTÆq $wüj·T+. |ü<˚fi¯¢ ej·TdüT

e#˚Ãdü]øÏ |æ\¢˝À¢ ∫#·Ãs¡ |æ&ÉT>∑T‘·Hêïìï Áø£eT+>± e<äT\T≈£î+{≤s¡T
yêfi¯¢ ej·TdüTyê] n‘·T´‘ê‡Vü‰ìï ø£]–+#˚düTÔ+~. m&çôV≤#Y&ç s¡T>∑à‘·

|æ&ÉT>∑T˝≤? ‘·‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï |æ\¢\T e÷Á‘·+ #ê˝≤ _Ûqï+>±ñ+{≤s¡T. yÓT<ä&ÉT

˝Àì Vü‰s√àHé\ ndüeT‘·T\´‘· ø±s¡D+>± á s¡T>∑à‘· dü+Áø£$TdüTÔ+~.
Ç~ qj·T+ #˚düTø√>∑\ s¡T>∑à‘· nsTTq|üŒ{Ïø°, ∫øÏ‘·‡ ˝Òø£b˛‘˚ ô|]–
b˛‘·T+~. |æ\¢\ <äèwæº πø+ÁBø£s¡D kÕeTs¡∆´+, düe÷#ês¡ düMTø£s¡D
kÕeTs¡∆´+ |ü]düsê\˝À Ç$T&çb˛j˚T kÕeTs¡∆´+ô|’ á s¡T>∑à‘· rÁe
Á|üu≤Û yêìï #·÷|ædTü +Ô ~. á s¡T>∑à‘· ø±s¡D+>± |æ\\
¢ ˝À #√≥T#˚dTü ≈£îqï
∫#·Ãs¡ |æ&ÉT>∑T‘·q+ Ç+{≤, ãj·T{≤ düeTdü´>± |ü]D$TdüTÔ+~.
n‹ #·Ts¡T≈£î<äq+ s¡T>∑à‘· ø±<äT...
n‹ >±sêã+ Ø‘ê´ #ê˝≤eT+~ |æ\¢\T ∫#·Ãs¡ |æ&ÉT>∑T eTqdüÔ‘ê«ìï
n\es¡#·T≈£î+{≤s¡T. ‘·eT neTàeTà`‘ê‘·j·T´\T, ‘·*¢`<ä+Á&ÉT\T
#˚ùd n‹>±sêã+ ø±s¡D+>± |æ\¢˝À¢ ‘·s¡#·T Ç˝≤+{Ï (ne)\ø£åD≤\T
dü+‘·]+#·T≈£î+{≤sTT. n˝≤+{Ï yê‘êes¡D+˝À ô|]–q |æ\¢\T
‘·eTì >±sêã+ #˚ùdyê] e<ä› e÷Á‘·y˚T n˝≤ Á|üe]ÔkÕÔs¡T. ‘·eT düeT

Á|ü‹ ø=‘·Ô‘·s¡+ eTT+<äT‘·sê\ ø£+fÒ Áø£eT+>± #·Ts¡T≈£î<äHêìï dü+‘·

]+#·Tø√e&É+ >∑eTìdü÷Ô edüTÔHêïeTT. ªe÷ nu≤“sTT/ ne÷àsTT #ê˝≤
d”Œ&éμ nì #ÓãT‘·÷ eTT]dæb˛j˚T ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ˇøÏ+‘·eTT+<äT #·÷|ü⁄
≈£L&Ü Á|ü<ä]Ù+#ê*‡q nedüs¡+ ñ+~. ∫#·Ãs¡|æ&ÉT>∑T˝≤¢ ñ+&˚ |æ\¢\
‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ‘·eT _&ɶ\T $T>∑‘ê yê]ø£+fÒ yÓTs¡T>∑T>± ñHêïs¡ì
Äq+<ä|ü&É&É+‘√ dü]ô|≥Tºø√≈£î+&Ü, nf…q¸Hé &Ó|òædæ{Ÿ ôV’≤|üsYj·÷øϺyé
&çkÕs¡¶sY (m&çôV≤#Y&ç) ˝Ò<ë eTπs<Ó’Hê Á|ües¡ÔHê
s¡T>∑à‘·\≈£î m&çôV≤#Y&ç s¡T>∑à‘·≈£î >∑T¬s’q
 41
ej·TdüTÿ\‘√qT, dü÷ÿ\T˝ÀqT Á|üuÛ≤e+ #·÷|ü⁄‘êsTT. yêfi¯ó¢ #·÷dæq ø±s¡÷¶Hé ∫Á‘êìï, j·÷ø£åHé ∫Á‘êìï
yês¡T kÕ<Ûës¡D |æ\¢\ e÷~] ‘·s¡#·÷ nqTø£]+#˚ Á|üj·T ‘·ï+ #˚kÕÔs¡T. ì»J$‘êìï, ‘Ós¡ J$‘êìï
>±H˚ Á|üe]ÔkÕÔs¡T. n+‘·ø£+fÒ y˚s¡T#˚dæ ns¡ú+ #˚düTø√˝Òì |üdæ eTqdüT‡\T yê]$. <ë+‘√ ‘Ós¡MT<ä
$qj·T+>± ≈£L&Ü Á|üe]ÔkÕÔs¡T. n |üqT\qT nqTø£]+#˚ Áø£eT+˝À ‘·q ‘√&ÉãT{Ϻq yê]ì>±ì, ùdïVæ≤‘·T\
˝≤+{Ï yê] n‹ #·Ts¡T≈£î‘·Hêìï m&çôV≤ qT>±ì, eè<äT∆\qT >±ì >±j·T|üs¡ ∫q dü+|òüT≥q\T #ê˝≤ ñHêïsTT.
#Y&ç s¡T>∑à‘·>± bıs¡bÕ≥Tq ns¡ú+ #˚düT≈£îH˚ |æ\¢\T {°M #·÷ùd düeTj·÷ìï ø±s¡´Áø£e÷\qT ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ìj·T+
Á|üe÷<ä+ ñ+~. Á‹+#·ø£b˛‘˚ |ü\T düeTdü´\T ‘·˝…‘·TÔ‘êsTT. n<˚ $<Ûä+>± ‘·|ü&ÉT ÄVü‰s¡
|æ\¢\ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\ kÕúsTT yÓ’$<Ûä´uÛÑ n\yê≥T¢ ≈£L&Ü |æ\¢\ Á|ües¡Ôqô|’ rÁe Á|üuÛ≤yêìï ø£*ZkÕÔsTT. ø±s√Œπs≥¢
]‘·+>± ñ+≥T+~. n~ yês¡ dü‘«· +>± dü+dü\ú T düèwædº Tü qÔ ï #Ó‘Ô· ‹+&ç (õ+ø˘ |ò⁄ü &é) u≤\\≈£î XÊ|ü+>± e÷s¡T‘√+~.
≈£L&Ü dü+Áø£$TdüTÔ+~. u≤\´+˝À n‹ #ê¬ø¢{Ÿ\T, d”«≥T¢, |ü\Ts¡ø±\ ∫s¡T‹+&ÉT¢ |æ\¢*ï Áù|πs|æ+#˚ \ø£åD≤ìï
#·Ts¡T≈£î<äq+‘√ ñqï ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î ø£*–ñ+{≤sTT eTTK´+>± n‹ #·Ts¡T≈£î<äq+ >∑\ |æ\¢\≈£î n$ #˚≥T
»ìà+∫q |æ\¢\T|üP]Ô>± #·Ts¡T¬ø’q |æ #˚kÕÔsTT. d”«≥T¢ n‹>± ‹+fÒ $|üØ‘·yÓTÆq X¯øÏÔ edüTÔ+~. n+<äTe\q
\¢\T>± ñ+&˚ neø±X¯+ ñ+~. ‘·*¢ |æ\\\T ‹H˚ d”«≥¢ |ü]e÷D≤ìï ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ìj·T+Á‹+#ê*. |æ\¢\T
<ä+Á&ÉT\ Á|üuÛ≤e+, Áø£eT•ø£åD, uÛÑ$wü´‘·TÔ˝Àm<äTs=ÿquÀj˚T nH˚ø£ Äs√>∑´ düeTdü´*ï ìs√~Û+#˚+<äT≈£î
_&ɶ\ •ø£åD e+{Ï n+XÊ\T |ü\T dü+<äsꓤ\˝À |æ\¢\ #·Ts¡T≈£î<äHêìï Ç˝≤+{Ï ìj·T+Á‘·D ñ|ü jÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~.
e÷s¡TdüTÔ+~. ø=ìï düeTj·÷\˝À,eT÷&ÉT qT+&ç Äs¡T dü+e‘·‡sê\ n_ÛÁbÕj·T+ ‘Ó\TdüTø√+&ç...
ej·TdüTqï ˇ+≥] |æ\¢\T Ç‘·s¡ |æ\¢\ ø£+fÒ #ê˝≤ #·Ts¡T≈£î>± ñ+ |æ\¢\T Ç+{≤, ãj·T{≤ m˝≤ Á|üe]ÔdüTÔHêïs√ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ìs¡+‘·s¡+
{≤s¡T. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î ˇø£ÿπs _&ɶ ñqï dü+<äs¡“¤+˝À Ç˝≤+{Ï ∫#·Ãs¡ |ü]o*+#ê*. |æ\¢\ n‹ #·Ts¡T≈£î<äq+ yê] <Ó’q+~ø£ ø±s¡´Áø£e÷*ï
|æ&ÉT>∑T‘·q+ Ä |æ\¢\˝À #√≥T #˚düT≈£î+≥T+~ n+<äT≈£î Ä+<√fi¯q Á|üuÛ≤e+‘·+ #˚düTÔHêïj˚TyÓ÷ |ü]o*+ #ê*. |æ\¢\ Á|ües¡Ôq e\q yê]
#Ó+<äe\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ‘·*<¢ +ä ‘√&É ãT{Ϻqyê] eT<Ûä´, düeTej·T
Á&ÉT\≈£î ‘·q |ü≥¢ #·÷|ü⁄‘·Tqï ÁX¯<ä∆ düTÿ\ eT<Ûä´ dü+ã+<Ûë\T m˝≤ ñ
n+øÏ‘· uÛ≤yê\‘√ dü+‘·è|æÔ #Ó+<˚ HêïjÓ÷ |ü]o*+#ê*.bÕsƒ¡XÊ\˝À ñ
|æ\¢\T n˝≤ Á|üe]ÔkÕÔs¡T. nsTT‘˚ bÕ<Ûë´ j·TT\ <ë«sê Ç+≥ ãj·T≥
á n‹ #·Ts¡T≈£î‘·q+ s¡T>∑à‘·qT yê] Á|ües¡ÔHêØ‘·T\qT n&ç– ‘Ó\TdüT
m˝≤ ø£ìô|{≤º*? ˇø£#√≥ ≈£î<äT ø√yê*. |æ\¢\ &Üø£ºsYqT dü+Á|ü~+
s¡T>± ñ+&É˝Òø£b˛e&É+, ‘·s¡>∑‹ #˚+<äT≈£î eTT+<˚ |æ\¢\≈£î dü+ã+~Û+
>∑~˝À >±ì, Ç+{À¢>±ì ìs¡+‘·s¡+ ∫q kÕ<Ûä´yÓTÆq+‘· düeT#êsêìï nìï
n≥T Ç≥T¬>+‘·T‘·T+&É≥+, #ê˝≤ yÓ’|ü⁄\qT+&ç, n+<ä] qT+&ç m+‘√
n‹>± ‘·#êÃ{≤¢&É≥+, ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ ø=+‘· düeTÁ>∑+>± ùdø£]+#ê*. n‘·T´
e÷≥>±ì, ñbÕ<Ûë´j·TT\ e÷≥ ‘ê‡Vü≤+>± ø£qŒ&˚ |æ\¢\T (n‹ #·Ts¡T
>±ì $q{≤ìøÏ dæ<ä∆|ü&Éø£b˛e&É+ ≈£î<äHêìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+&˚) Áø£eT •ø£å
˝≤+{Ï yÓÁ] yÓTTÁ] \ø£åD≤\‘√ |æ\¢ D‘√ ø=+‘· es¡≈£î ñ|üX¯$TkÕÔs¡T. yê´
\T Á|üe]ÔùdÔ <ëìï s¡T>∑à‘·>± nqT j·÷eTeTT, Ç‘·s¡ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T
e÷ì+#ê*. |æ\¢\ n<äq|ü⁄ X¯øÏÔì Ks¡Tà #˚dæ,
{°M, #ê¬ø¢≥¢‘√ #˚≥T... XÊ+‘· |üs¡TkÕÔsTT. s√E˝À ø=ìï >∑+
*|üÔø±\+ ≈£L&Ü ‘·\ |üø£ÿ≈£î ‹|üŒ ≥\T yê´j·÷eT+ e\q sêÁ‘· y˚fi¯
≈£î+&Ü rø£åD+>± f…*$»HéqT #·÷ |æ\¢\T düTK+>± ìÁ<ä b˛>∑\s¡T.
düTÔ+&É&É+ |æ\¢\ Á|ües¡ÔHê Ø‘·T\ô|’ `&Üø£ºsY dæï>∑∆ u≤|æ˙&ÉT
#Ó&ÉT Á|üuÛ≤yêìï ø£*–düTÔ+<äì |ü\T (|æ\¢\ e÷qdæø£ XÊÅdüÔy˚‘·Ô)
n<Ûä´j·THê\T ‘Ó\T|ü⁄‘·THêïsTT.
{°M\˝Àì |ü\T j·÷ø£åHé d”Hé\T
yê] |ü+#˚+Á~j·÷\ô|’ rÁe e´‹πsø£
 42
ø± s√Œπs{Ÿ ~>∑ZC≤\ <äèwæº Ç|ü&ÉT ‘Ó\T>∑T dæ˙ |ü]ÁX¯eTô|’ |ü&ç+~.
>∑‘· ø=~› ø±\+>± ‘Ó\T>∑T dæìe÷ e÷¬sÿ{Ÿ nq÷Vü≤´+>± ô|s¡>∑&É+,
zesYd”dt &çÅdæºã÷´wüHé es¡≈£L m<ä>∑&É+ e+{Ï$ ‘˚*>±ZH˚ ø±s√Œπs{Ÿ &˚>∑ø£qTïqT
Äø£]¸k˛Ô+~. B+‘√ {≤©e⁄&é e÷¬sÿ{Ÿ˝À yê] ‘·s¡|òü⁄q uÛ≤Ø ô|≥Tºã&ÉT\T
Á|üy˚•düTÔHêïsTT. ø±s√Œπs{Ÿ Á|üy˚X¯+‘√ |ü]ÁX¯eT˝À >∑D˙j·TyÓTÆq e÷s¡TŒ\≈£î ‘Ós¡˝Ò∫q≥ºsTT+~.
ˇø£|ü&ÉT bòÕ¬sHé e÷¬sÿ{Ÿ˝À Ç+&çj·THé dæìe÷ n+fÒ u≤©e⁄&é dæìe÷\T e÷Á‘·y˚Tqqï ÁuÛÑeT\T
Áø£eT+>± ‘=*–b˛‘·Tqï ‘·s¡TD+˝À ø±s√Œπs{Ÿ dü+düú\ Á|üy˚X¯+ ‘Ó\T>∑T dæìe÷ >∑e÷´ìï $X¯«$|üDÏøÏ
eT]+‘· #˚s¡Te #˚k˛Ô+~. @&ÉTqïs¡ <äXÊu≤›\ ‘Ó\T>∑T dæ˙ #·] Á‘·qT ‹s¡>∑sêdü÷Ô eTùV≤wtu≤ãT
q{Ï+∫q ªb˛øÏ]μ ∫Á‘·+ kÕ~Û+∫q dü+#·\q+ $»j·T+, ]ø±s¡T¶ kÕúsTT ø£˝…ø£åqT¢ (100 s√E˝À¢ 45
ø√≥T¢ ô|’e÷fÒ), H˚{Ïø° ø£s¡÷ï\T˝Àì z ~∏j˚T≥sY˝À ~–«»j·T+>± 500 s√E\T>± Á|ü<ä]Ù

‘·eTe⁄‘·T+&É≥+ düVü≤»+>±H˚ C≤rj·T kÕúsTT ìsêàD dü+düú\qT Äø£]¸dü÷Ô e∫Ã+~. ‘Ó\T>∑T

dæìe÷øÏ Ç+‘· ô|<ä› e÷¬sÿ{Ÿ ñ+≥T+<äì Ç+‘·es¡≈£L }Væ≤+#·ì á ìsêàD dü+düú\T Ç+πø
e÷Á‘·+ C≤|ü´+ #˚j·T≈£î+&Ü {≤©e⁄&é mØHê˝ÀøÏ $»j·Te+‘·+>± ø±\TyÓ÷bÕs¡T. B+‘√
‘Ó\T>∑T |ü]ÁX¯eT ôd’‘·+ ìsêàDs¡+>∑+˝À ñqï‘· Á|üe÷D≤\T bÕ{Ï+#·&É +, zesYd”dt
&çÅdæºã÷´wüHé≈£î >∑\ neø±XÊ\qT eT]+‘· yÓTs¡T>∑T|üs¡#·T ø√e&É+ nìyês¡´eTe⁄‘√+~.
ªb˛øÏ]μ kÕ~Û+∫q $ø£ºØ #Ûêj·T\T Ç+ø± Áù|ø£å≈£î\ eT~˝À |ü~\+>± ñqï ‘·s¡TD+˝À
eTùV≤wtu≤ãT n‹y˚>∑+>± ªn‹~∏μ dæìe÷‘√ eTs√kÕ] Áù|ø£å≈£î\ eTT+<äT≈£î e#˚Ã+<äT≈£î
düe÷ j·T‘·ÔeTe⁄‘·THêïs¡T. á ∫Á‘·+‘√ eTùV≤wt eTs√kÕ] Á|üuÛÑ+ª»q+μ düèwæº+#·uÀ‘·THêï
&É+≥÷ $|üØ‘·yÓTÆq n+#·Hê\T Ç|üŒ{Ïπø HÓ\ø=HêïsTT. M{ÏøÏ ‘·>∑Z≥Tº>±H˚ Ç|ü&ÉT á
∫Á‘·+ e÷¬sÿ{Ÿ eP´Vü≤+, &çÅdæºã÷´wüHé, zesYd”dt e÷¬sÿ{Ÿ e+{Ïe˙ï ø=‘·Ô|ü+<∏ë˝À ñ
+&ÉuÀ‘·THêïsTT. á∫Á‘·+ Vü≤≈£îÿ\qT ªj·T÷{°Mμ ¬ø’edü+ #˚düTø√e&É+ ‘√ ø±s=Œπs{Ÿ
e÷s¡TŒ\≈£î ;»+ |ü&çq≥ºsTT+~. Væ≤+B˝À ªs¡+>¥ <˚ ãdü+‹μ, ª~ H˚yéT ùdø˘μ, ª~ ã÷¢
n+Áu…˝≤¢μ, ª˝…’|òt ÇHé m y˚TÁ{Àμ e+{Ï |ü\T ∫Á‘ê\qT j·T÷{°M Ç|ü Œ{Ïπø ì]à+∫
dü+#·\q ìsêàD dü+düú>± eTTÁ<äy˚düT≈£î+~. ‘=*kÕ]>± ‘Ó\T>∑T˝À ªn‹~∏μ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ
&çÅdæºã÷´wüHé Vü≤≈£îÿ\qT uÛ≤Ø yÓTT‘·Ô+ (s¡÷. 23 ø√≥¢ì düe÷#ês¡+) #Ó*¢+∫ j·TT{°M
kı+‘·+ #˚düT≈£î+~. Ç~ πøe\+ Äs¡+uÛÑ+ e÷Á‘·y˚T. á ìsêàD dü+düú Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À
‘·eT n<äècÕºìï |üØøÏå+#·T≈£îH˚+<äT≈£î eTùV≤wtu≤ãT V”≤s√>± Äj·Tq k˛<ä] Ç+~s¡ (Ç+~sê
Ábı&Éø£åHé‡) düVü≤ uÛ≤>∑kÕ«eT´+˝À ¬s+&ÉT ∫Á‘ê\T ì]à+#·uÀ‘√+~ ≈£L&Ü.
ª‘=* ¬s+&ÉT dæìe÷\ ‘·sê«‘· eT]ø=ìï dæìe÷\T ì]à+#˚ Ä˝À#·q ≈£L&Ü ñ+~.
b˛øÏ] ∫Á‘·+‘√ ‘Ó\T>∑T dæìe÷ kÕº$THê, e÷¬sÿ{ŸqT ‘Ó\TdüTø√>∑*>±+. n~ <äèwæº˝À
ô|≥Tº≈£îH˚ n‹~∏ dæìe÷≈£î dü]ø=‘·Ô e÷¬sÿ{Ÿ eP´Vü‰ìï nqTdü]+#·uÀ‘·THêï+. b˛düºs¡T¢,
Á≥sTT\sY‡ ]©CŸ <ä>∑Zs¡ qT+∫ zesYd”dt &çÅdæºã÷´wüHé es¡≈£L n˙ï dü]ø=‘·Ô ‘·s¡Vü‰˝À ñ
+&ÉuÀ‘·THêïsTTμ nì j·TT{°M yÓ÷wüHé‡ |æø£ÃsY‡ nk˛dæj˚T{Ÿ yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ (&çÅdæºã÷´wüHé)
düT˙˝Ÿ yê&Ü« ‘Ó*bÕs¡T. j·TT{°M |ü\T ‘·$Tfi¯ ∫Á‘ê\ ìsêàD≤ìøÏ ≈£L&Ü #·Ts¡T≈£î>±
bÕe⁄\T ø£<äT|ü⁄‘√+~. sê~Ûø£≈£î #Ó+~q sê&ÜHé MT&çj·÷ esYÿdt uÛ≤>∑kÕ«eT´+‘√ j·T÷{°M
ì]à+∫q ªø£qïeT÷∫ @q&Éμ ∫Á‘·+ n‹ ‘·«s¡˝ÀH˚ $&ÉT<ä\≈£î
¬s&û ne⁄‘√+~.
 43
j·÷&é˝≤´uŸ‡ ôd’‘·+...
ø±s=Œπs{Ÿ ìsêàD dü+düú j·÷&é˝≤´uŸ‡ ôd’‘·+ ‘·«s¡˝ÀH˚ ‘Ó\T>∑T˝À |ü\T
∫Á‘ê\qT Á|üø£{Ï+#˚+<äT≈£î s¡+>∑+ dæ<ä∆+ #˚düT≈£î+{À+~. sêyéT>√bÕ
˝Ÿes¡à ªÄ>¥μ dæìe÷qT ªn–Zμ ù|s¡T‘√ nqTe~+#·&É+ <ë«sê j·÷&é
˝≤´uŸ‡ Ç|üŒ{Ïπø ‘·$Tfi¯+˝ÀøÏ $»j·Te+‘·+>± n&ÉT>∑Tô|{Ϻ+~. nõ‘Y,
Á‹wü »+≥>± s¡÷bı+~q ªøÏØ&É+μ ∫Á‘êìï düTC≤‘· dæ˙ ÄsYºdt‘√ ø£*dæ
á dü+düú ì]à+∫+~. Ç|ü&ÉT @ø£+>± ‘·$Tfi¯ dü÷|üsYkÕºsY s¡»˙ø±+‘Y
≈£îe÷¬sÔ kÂ+<äs¡´ H˚‘·è‘·«+˝À á ∫Á‘·+ s¡÷bı+ <äT‘√+~. ‘·$Tfi¯+,
‘Ó\T>∑T, Væ≤+B, Ç+^¢wt u≤wü\˝À á dæìe÷ s¡÷bı+<äT‘·T+&É>±,
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À kı+‘· ~∏j˚T≥s¡T¢, ˇø£ eT©ºô|¢ø˘‡ @sêŒ≥T #˚düT≈£îì á
dæìe÷qT $&ÉT<ä\ #˚j·÷\H˚ ãèVü≤‘Y Á|üD≤[ø£‘√ j·÷&é˝≤´uŸ‡ ñ+
~. á dü+düú ‘=*eT©ºô|¢ø˘‡ ~∏j˚T≥sY ôV’≤<äsêu≤<é˝ÀH˚ @sêŒ≥T ø±e#·TÃ.
j·TT {°$ yÓ÷wüHé dü+düú düV≤ü uÛ≤>∑kÕ«eT´+˝À
m.|æ.˝À 350 ~∏jT˚ ≥s¡‘¢ √ düV‰ü |Á |ü +ü #·yê´|ü+Ô >±
712 ~∏jT˚ ≥s¡˝¢ À ªn‹~∏μ e#˚Xà Ê&ÉT.
eT+∫ |ü]D≤eTy˚T : eT+E\
ø±s=Œπs{Ÿ dü+düú\ Á|üy˚X¯+ e\¢ bÕs¡<äs¡Ùø£‘· ô|s¡T>∑T‘·T+<äì eTùV≤wt
u≤ãT k˛<ä], q{Ï ` ìsêà‘· eT+E\ n_ÛÁbÕj·T|ü&ܶs¡T. ª#·ø£ÿ{Ï Áø£eT
•ø£åD, düø±\+˝À dæìe÷˝À |üP]Ô #˚kÕÔs¡H˚ eT+∫ù|s¡T ‘Ó\T>∑T |ü]ÁX¯
eT≈£î ñ+~. ø±s=Œπs{Ÿ uÛ≤>∑kÕ«eT´+ e\¢ ìsêàDe´eVü‰sê˝À¢ eT]+‘·
bÕs¡<äs¡Ùø£‘·, zesYd”dt e÷¬sÿ{Ÿ |ü]~Û ô|s¡>∑&É+ e+{Ï$ Ä•+#·e#·TÃμ
nì eT+E\ n_ÛÁbÕj·T|ü&ܶs¡T. eTs√yÓ’|ü⁄... kÕºsY kÕº≥dt ñqï yêfi¯¢yÓ’ù|
á ø±s=Œπs{Ÿ dü+düú\T ø£HÓïj·T&É+ m˝≤+{Ï |ü]D≤e÷\≈£î <ë]rdüTÔ+
<√qH˚ #·s¡´≈£î ≈£L&Ü ‘Ós¡˝Òk˛Ô+~. á |ü]D≤eT+ô|’ Á|üeTTK ìsêà‘·,
düTπswt Ábı&Éø£åHé n~ÛH˚‘· &ç düTπswt u≤ãT dü÷{Ï>± düŒ+~+#ês¡T. ª@
ø=‘·Ô |ü]D≤ e÷qïsTTHê m<äTs√ÿ e\dæ+<˚. ø±s=Œπs{Ÿ dü+düú\≈£î ˝À‘Ó’q
CÒãT\T ñ+{≤sTT. yê] sêø£ e\¢ eTq ìsêàDe´j·T+ ≈£L&Ü ô|s¡T>∑T
‘·T+~. n+<äT≈£î ‘·>∑ZfÒº q{° q≥T\‘√ bÕ≥T f…ø°ïwæj·Tq¢+<ä]ø° ≈£L&Ü
eT+∫ bÕ]‘√wæø£+ eTT&ÉT‘·T+~μ n+≥÷
Äj·Tq $X‚¢wæ+#ês¡T. ÁbÕ+rj·T dæìe÷\qT
≈£L&Ü ªÇ+&çj·THé dæìe÷μ {≤>¥ øÏ+<ä #˚]Ã
zesYd”dt &çÅdæºã÷´wüHé #˚j·÷*‡q ‘·s¡TD+
ÄdüqïyÓTÆ+<ä˙, Ç+<äTe\¢ Ç~ ‘Ó\T>∑T,
n~ ‘·$Tfi¯+, Ç+ø√{Ï Væ≤+B nH˚ ‘ês¡‘·
e÷´\T ñ+&Ée˙ Äj·Tq nHêïs¡T.
&çÅdæºã÷´wüHé $wüj·T+˝Àq÷ ø=ìï
e÷s¡TŒ\T sêyê*‡ ñ+≥T+<ä˙,
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ‘·$Tfi¯Hê&ÉT
#·T≥Tº |üø£ÿ\ >∑D˙j·T+>±
ñqï ‘Ó\T>∑T yê]ì ≈£L&Ü
≈£L&É>∑≥Tº≈£îH˚ $<Ûä+>±
|ü+|æD°s¡+>±ìï eT]+‘·
$ÅdüÔ‘· |üs¡#ê*‡ ñ+<äì
Äj·Tq n_ÛÁbÕ j·T|ü&ܶs¡T.
 44

nyÓT]ø± ]≥sYï&é‡ nsTTq|üŒ{Ïø° ‘Ó\T>∑T dæìe÷\ |ü≥¢ n_Ûe÷q+,

‘Ó\T>∑T uÛ≤wü MT<ä >ös¡e+ Äj·Tq qs¡qsê˝À¢ J]í+#·T≈£îb˛sTT+~.
dæìe÷ Äj·Tq XÊ«dü. ‘Ó\T>∑T dæìe÷ Äs¡T bÕ≥\T, Äs¡T ô|ò’{Ÿ‡,
|üs¡uÛ≤cÕ q≥T\‘√ s√Es√E≈£L ≈£î+∫+#·T≈£îb˛‘√+<äì Á>∑Væ≤+∫
‘Ó\T>∑T dæìe÷qT ø=‘·Ô|ü⁄+‘·\T ‘=øÏÿ+#ê\ì ‘·|æ+#˚ kÕ«|æï≈£î&ÉT
Äj·Tq. ‘·q dü«bÕïìï kÕø±s¡+ #˚ùd+<äT≈£î ˇø£ ª$Tôd’˝Ÿμ˝≤
<ä÷düT≈£îe#êÃs¡T. kÕ|òtºy˚sY ø£+ô|˙˝À eT+∫ ñ<√´>∑+ #˚dü÷Ô
nyÓT]ø±˝À |òæ*+ y˚TøÏ+>¥ ø√s¡T‡ ≈£L&Ü |üP]Ô#˚dæ ø±«*{°˝À dæìe÷
Çyê«\qï ‘·|üq‘√ ‘Ó\T>∑TH˚\ô|’ n&ÉT>∑Tô|{Ϻq Ä j·TTe‘·s¡+>∑+
eT¬ses√ ø±<äT. ôd\T´˝≤jÓT&é Jìj·Tdt X‚KsY ø£eTTà\.

ªVü‰´|”&˚dtμ≈£î d”¬ø«˝Ÿ
X‚KsY ø£eTTà\‘√ ª‘Ó\T>∑T|”|ü⁄˝Ÿμ Á|ü‘˚´ø£ Ç+≥s¡÷«´
‘=* Á|üj·T‘·ï+>±... &Ü\sY MT<ä yÓ÷E‘√ nyÓT]ø± yÓ’|ü⁄ <äèwæºô|{Ϻq
j·TTe‘· MT<ä ª&Ü\sY Á&ûyéT‡μ rXÊs¡T. Ä ∫Á‘êìøÏ C≤rj·T kÕúsTT˝À
ñ‘· Ô e T ÁbÕ+rj· T uÛ ≤ cÕ ∫Á‘· + s¡ ÷ |ü ø £ s ¡ Ô > ± Äj· T q nyês¡ T ¶
n+<äT≈£îHêïs¡T. ªeT+∫ ø±|ò” ˝≤+{Ï dæìe÷μ n+≥÷ ªÄq+<éμ ∫Á‘êìï
n+~+∫ ñ‘·ÔeT ìsêà‘·, <äs¡Ù≈£î&ç>± ªq+~μ nyês¡T¶ <äøÏÿ+#·T≈£îHêïs¡T.
ªá y˚dü$ #·\¢>± ñ+≥T+~μ nì #Ó|æŒ eTØ ª>√<ëe]μ dæìe÷ rdæ
ñ‘·ÔeT kÕ+πø‹ø£ $\Te*ï Á|ü<ä]Ù+#ês¡T. $eTs¡Ù≈£î\ Á|üX¯+dü\qT
ôd’‘·+ n+<äT≈£îHêïs¡T. nyÓT]ø±˝À ‘Ó\T>∑T dæìe÷\ >∑‘· ]ø±s¡T¶\qT Áø±dt #˚k˛Ô+~. Á|üdüTÔ‘·+
Ä $»jÓ÷‘ê‡Vü‰ìï ÄkÕ«~düTÔqï X‚KsY ø£eTTà\ r]ø£˝Òì ‘·s¡TD+˝À
j·T÷‘Y |òæ˝Ÿà‡ ù|s¡T‘√ #ê˝≤ø±\+>± edüTÔqï dæìe÷˝À¢ j·T÷‘YqT ≈£L&Ü n&ç–q yÓ+≥H˚ ª‘Ó\T>∑T |”|ü⁄˝Ÿμ‘√ ø=ìï Äq+<ä ø£åD≤\qT
dü]>± bò˛ø£dt #˚j·T&É+ ˝Ò<äH˚~ ì]«yê<ë+X¯+. Bìì <äèwæº˝À ô|≥Tº≈£îH˚ |ü+#·T≈£îHêïs¡T. eTs√ ø=~› ì$TcÕ˝À¢ $e÷q+ fÒø±|òt ne⁄‘·T+<äq>±
ñqï‘· #·<äTe⁄\T, \øå±´\ ø√dü+ H˚{Ï j·TTe‘· ‘·|æk˛Ô+<ä˙, yê]ì @sYb˛sYº qT+∫ Äj·TH˚ dü«j·T+>± bò˛Hé #˚dæ Á|ü‘˚´ø£ Ç+≥s¡÷«´ Ç#êÃs¡T.
dü¬s’q $<Ûä+>± bò˛ø£dt #˚ùdÔ eT]ø=+‘· eT+~ j·TTe‘·≈£î dü÷Œ¤]Ô ne⁄‘ês¡˙ düeTj·TbÕ\q, eè‹Ô|ü≥¢ Äj·Tq≈£î ñqï &Ó&çπøwüHé≈£î Ç<√
X‚KsY ø£eTTà\ uÛ≤$+#ês¡T. Ä ~X¯>± @&Ü~bÕ≥T z ãèVü≤‘·Ôs¡ j·TC≤„ìï eT(yÓT)#·TÑ·Tqø£...
ìs¡ « Væ ≤ dü ÷ Ô j· T »„ | ò ü ˝ ≤ìï ªVü ‰ ´|” & ˚ d t μ ù|s¡ T ‘√ H˚ & É T Áù|ø£ å ≈ £ î \
eTT+<äT+#ês¡T. Ä ∫Á‘êìï ‘=\T‘· nyÓT]ø±˝À $&ÉT<ä\ #˚dæ, Hê\T>∑T ªVü‰´|”&˚dtμ ~∏j˚T≥s¡T¢ ø±˝ÒJ ø±´+|üdt\T>± e÷]b˛‘·THêïsTT.
s√E\ ‘·sê«‘· ‘Ó\T>∑T˝À $&ÉT<ä\ #˚j·T&É+ <ë«sê z dü]ø=‘·Ô j·TTe‘·s¡+ ÁãVü≤às¡<∏ä+ |ü&ÉT‘·THêïs¡T. Ç+‘· ô|<ä› dü¬ø‡dt eTT+<˚
n<Ûë´j·÷ìøÏ X‚KsY ø£eTTà\ lø±s¡+ #·T{≤ºs¡T. }Væ≤+#êsê?

ˇø£ ÁbÕ+rj·T dæìe÷ n<˚ uÛ≤wü˝À $&ÉT<ä\ ø±e&ÜìøÏ eTT+<äT zesYdd” t yÓTT<ä{Ïï+N á dæìe÷ô|’ #ê˝≤ >∑{Ÿ‡‘√ ñHêïqT. j·TT.mdt. qT+∫
>∑&É|ü ‘=ø£ÿ&É+ ‘Ó\T>∑T dæ˙ #·]Á‘·˝À Ç<˚ Á|ü<∏äeT+. ‘·q eTT<äT›_&ɶ #ê˝≤ mø˘‡Á{≤]¶qØ ]b˛sYº‡ edüTÔHêïsTT. ªu§eTà]\T¢μ dæìe÷ ]ø±s¡T¶\qT
(Vü‰´|” &˚dt) |ü≥¢ ‘·q≈£îqï qeTàø£+ Ç+<äT≈£î z ø±s¡DyÓTÆ‘˚, ‘Ó\T>∑T Áø±dt #˚k˛Ô+<äì #ê˝≤eT+~ n+≥THêïs¡T. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À yÓTT<ä{Ïs√E
dæìe÷ ø°]Ôì ~>∑+‘ê\≈£î #ê{≤\H˚ |ü≥Tº<ä\ eTs√ ø±s¡D+. Äj·Tq e÷]ï+>¥ c˛ qT+∫ ~∏j˚T≥s¡T¢ bÕ´ø˘¶ Vü≤Öôddt‘√ <äs¡Ùq$TdüTÔHêïsTT.
qeTàø£+ eeTTàø±˝Ò<äT. ‘Ó\T>∑THê≥ Hê >∑‘· dæìe÷\≈£î dæ{°, ns¡“Hé @]j·÷˝À¢ ô|<ä› ¬skÕŒHé‡ ø£ì|æ+#˚~.
Vü‰´|”&˚dt Á|üuÛÑ+ª»q+μ düèwæºdüTÔ+&É>±, ákÕ] yê{Ï‘√ bÕ≥T s¡÷s¡˝Ÿ @]j·÷˝À¢ ≈£L&Ü »q+ ÁãVü≤às¡<∏ä+
 45
|ü&ÉT‘·THêïs¡T. ;ÛeTes¡+, @\÷s¡T e+{Ï @]j·÷˝À¢ dü«j·T+>± yÓTT<ä{Ï ¬s+&ÉT dæìe÷\≈£î _Ûqï+>± ákÕ] j·T÷‘Y düu…®øº̆qT m+#·Tø√e&ÜìøÏ
|üs¡´{Ï+∫ Ä $wüj·T+ ‘Ó\TdüT≈£îHêï+. zesê˝Ÿ>± ªVü‰´|”&˚dtμ dæìe÷ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq ø±s¡D+ ñ+<äqTø√e#êÃ?
dü¬ø‡dt eTT+<˚ }Væ≤+∫q<˚ nsTTq|üŒ{Ïø° ªyÓ’˝Ÿ¶ô|ò’sYμ˝≤ Ç+‘·
ô|<ä› dü¬ø‡dt yÓ’|ü⁄ yÓfi¯óÔ+&É≥+ e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ˝Òì nqTuÛÑ÷‹ì
ø£*–k˛Ô+~.
∫Á‘+· j·T÷ì{Ÿ ‘=*s√E Vô ≤’ <Á ëu≤<é˝Àì nìï ~∏jT˚ ≥s¡T¢ |üs´¡ {Ï+∫+~
ø£<ë... Áù|ø£å≈£î\ düŒ+<äq m˝≤ ñ+~?
yÓTsTTHé ~∏jT˚ ≥sY ª<˚$μ˝À Áù|ø£≈å î£ \‘√ ø£*dæ á dæìe÷ #·÷XÊqT.
Hê‘√ bÕ≥T ªVü‰´|”&˚dtμ {°yéT n+‘ê bÕ˝§ZHêïs¡T. n&ÉT>∑&ÉT>∑THê
Áù|ø£å≈£î\T πø]+‘·\T ø=&ÉT‘·÷ m+‘√ u≤>± dæìe÷qT m+C≤jYT
#˚XÊs¡T. dæìe÷ ∫es√¢ ªm |òæ˝Ÿà u…’ X‚KsY ø£eTTà\μ nH˚ f…Æ{Ï˝Ÿ
e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT Vü‰\T˝Àì Áù|ø£å≈£î\+‘ê ˝Ò∫ ì\ã&ç Vü≤s¡¸<Ûë«Hê\T
#˚j·T&É+ Hê J$‘·+˝À eT]∫b˛˝ÒqT.
ñ+~ &ç|òü¬s+{Ÿ düu…®ø˘º\T, fÒøÏ+>¥‘√ dæìe÷\T rj·÷\qï<˚ yÓTT<ä{Ïï+N
ªVü‰´|”&d˚ μt Vü≤yê #·÷düT+Ô fÒ @ sπ +CŸ dæìe÷ ne⁄‘·T+<äì n+#·Hê y˚dTü HÔ êïs¡T? Hê Ä˝À#·q. n+<äT≈£î ‘·>∑Z≥Tº>±H˚ ªÄq+<éμ, ª>√<ëe]μ ∫Á‘ê\T
$&ÉT<ä˝…’q nìï ~∏j˚T≥s¡¢˝À 100 s√E\T Ä&ÉT‘·T+~. #ê˝≤eT+~ #˚j·T&É+, Áù|ø£å≈£î\T Ä<ä]+#·&É+ »]–+~. á ¬s+&ÉT ∫Á‘ê\‘√ ø±¢dt
150 s√E\ dæìe÷ nì #ÓãT‘·THêïs¡T. dæ\«sYp;¢ nì eT]ø=+<äs¡T Ä&çjÓTHé‡≈£î H˚qT u≤>± <ä>∑Zs¡j·÷´qì n+<äs¡÷ nHêïs¡T. n|ü⁄Œ&˚
n+≥THêïs¡T. j·T÷‘Y düuø®… ‘º̆ √ z dæìe÷ rj·÷\H˚ Ä˝À#·q≈£î n+≈£îsês¡ŒD »]–+~.
 46
#ê˝≤ø±\+>± j·T÷‘YqT dü]>± ]Á|üC…+{Ÿ #˚j·T&É+
˝Ò<äì Hê≈£î nì|æ+∫+~. H˚{Ï j·TTe‘· ñqï‘·
#·<äTe⁄\T, \øå±´\ yÓ’|ü⁄ |üj·TìdüTÔHêïs¡T. m+‘√
m‘·TÔ≈£î m<äT>∑T‘·THêïs¡T. uÛÑ$wü´‘·TÔqT d”]j·Tdt>±H˚
bÕ¢Hé #˚düT≈£î+≥THêïs¡T. Ä bÕsTT+{ŸH˚ bò˛ø£dt #˚dü÷Ô
ªVü‰´|”&˚dtμ #˚XÊqT. n+<äT≈£î ‘·>∑Z≥Tº>±H˚ ªVü‰´|”&˚dtμqT
j·T÷‘Y n≈£îÿq #˚s¡TÃ≈£î+≥THêïs¡T.
ªVü‰´|”&˚dtμqT ‘=\T‘· nyÓT]ø±˝À $&ÉT<ä\ #˚j·T&ÜìøÏ
Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq ø±s¡D+ ñ+<ë?
nyÓT]ø±˝Àq÷, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝Àq÷ @ø£ø±\+˝ÀH˚
dæìe÷ $&ÉT<ä\ #˚j·÷\ì nqT≈£îHêï+. ôdô|º+ãsY
28q $&ÉT<ä\ #˚kÕÔeTì nyÓT]ø±˝Àì &çÅdæºã÷´≥s¡¢≈£î
ÁbÕ$Tdt #˚XÊqT. nø£ÿ&É ˇø£kÕ] ~∏j˚T≥s¡T¢ ãTø˘
nsTTq ‘·sê«‘· eT∞¢ <=s¡ø£&É+ ø£wüºeTe⁄‘·T+~. ‘Ó\T>∑T
$wüj·÷ìøÏ eùdÔ z ô|<ä› dæìe÷ n<˚ düeTj·T+˝À
$&ÉT<ä\e⁄‘·T+&É≥+ e\¢ ~∏j˚T≥s¡¢ ÁbÕã¢+ ñ
+≥T+<äì &çÅdæºã÷´≥sY nHêïs¡T. n+<äTe\¢
nyÓT]ø±˝À nqT≈£îqï $<Ûä+>±H˚
]©CŸ #˚dæ, ô|<ä›>± >±´|t ˝Ò≈£î+&Ü
‘Ó\T>∑T˝Àq÷ $&ÉT<ä\ #˚ùd+<äT≈£î
ìX¯ÃsTT+#ê+. ø=+‘·eT+~ uÛÑj·T
ô|{ϺHê dæìe÷ô|’ ñqï qeTàø£+‘√
Ç∫Ãq e÷≥ Á|üø±s¡+ nyÓT]ø±˝À
‘=\T‘· ]©CŸ #˚XÊ+.
n|üŒ{À¢ ª|üs¡<˚oμ ∫Á‘·+ ø√dü+
sê|òüTy˚+Á<äsêe⁄ {≤˝…+{Ÿ ôdsYÃ
ìs¡«Væ≤+#ês¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT MTs¡T
ªVü‰´|”&˚dtμ ø√dü+ {≤˝…+{Ÿ ôdsYÃ
ìs¡«Væ≤+#ês¡T. Ä $esê\T...
dæì‡j·TsY>± #ÓbÕŒ\+fÒ ª|üs¡<˚oμ
>∑T]+∫ Hê≈£î ‘Ó*j·T<ä+&ç.
ªVü‰´|”&˚dtμ düu…®ø˘º Á|üø±s¡+ ø=‘·Ôyêfi¯ó
¢ ø±e\dæ e#êÃs¡T. ø=‘·Ô eTTU≤\T
˝Ò≈£î+&Ü bÕ‘·yêfi¯¢‘√ rdüT≈£î+≥÷
b˛‘˚ dæìe÷ Ç˝≤ ñ+&˚~ ø±<äT.
Hê dæìe÷ $wüj·T+˝À H˚qT #ê˝≤
kÕ«s¡∆+>± Ä˝À∫kÕÔqT. nqT≈£îqï
$<Ûä+>±H˚ {≤˝…+{Ÿ ôdsYÃ <ë«sê ø=‘·Ôyê]ì m+|æø£
#˚dæ, yê]øÏ ‘·–q ‘·ØŒ¤<äT Ç∫à yê] qT+∫ Hê≈£î
ø±e\dæq q≥q sêã≥Tº≈£îHêïqT. dæìe÷˝Àì
Hê\T>∑T ø=‘·Ô »+≥˝À¢ ˇø£ÿ ‘·eTHêï e÷Á‘·y˚T ˇø£{Ï
¬s+&ÉT dæìe÷˝À¢ q{Ï+∫+~. dü¬s’q yêfi¯ó¢
<=s¡ø£ÿb˛e&É+‘√ ‘·eTHêïqT m+|æø£ #˚XÊ+. @&Ü~
ø£èwæøÏ ás√E Áù|ø£å≈£î\ qT+∫ düŒwüºyÓTÆq rs¡TŒ
sêe&É+ #ê˝≤ #ê˝≤ Vü‰´|”...
ªVü‰´|”&˚dtμ dü¬ø‡dt MT{Ÿ˝À MTs¡T z e÷≥ nHêïs¡T.
Áù|ø£å≈£î\≈£î $H√<ä+ Çe«˝Òì s√Eq dü«#·Ã¤+<ä+>± ]f…ÆsY
ne⁄‘êqì...
eTTe÷à{Ïø° ì»+. nsTT‘˚ ø=+<äs¡T Hê e÷≥*ï
eTs√ s¡ø+£ >± ns¡+ú #˚dTü ≈£î+≥THêïs¡ì nì|æ+∫+~.
ô|<ä› dü¬ø‡dt e∫Ãq ‘·\_s¡TdüT‘√H√, nVü≤+‘√H√
Ä e÷≥\T nq˝Ò<äT. ìC≤ìøÏ ªø£;Û ø£;Ûμ nH˚ Væ≤+B
∫Á‘·+˝À eTTUÒwt bÕ≥qT >∑Ts¡TÔ#˚dü÷Ô, á s√E
dü¬ø‡dt\T e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT eTq+ »HêìøÏ q#·Ãe#·Ã˙,
Ä ‘·sê«‘· y˚¬ses√ e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT
πs|ü⁄ eTq+ #Óù|Œ~ »HêìøÏ
q#·Ãø£b˛e#·Ã˙, n˝≤+{Ï |ü]dæú‹
eùdÔ VüQ+<ë>± ‘·|ü⁄Œ≈£î+{≤qì
nHêïqT. Ä e÷≥\T dü+<äs√“¤
∫‘·+>± nqïe÷≥˝Ò ø±˙, @<√
#Ûê˝…+CŸ #˚dü÷Ô nqïy√, nVü≤+‘√
e÷{≤¢&çq e÷≥˝À ø±e⁄.
|Á dü Tü ‘Ô +· MT ªVü‰´|” &˚dμt {°yTé ˝Àì ø=‘·Ô
q{°q≥T\≈£î ãj·T≥ qT+∫ m˝≤+{Ï
neø±XÊ\T edüTÔHêïsTT?
Ç+#·T$T+#·T n+<ä]ø° eT+∫
neø±XÊ˝Ò edü T Ô H êïsTT. @<√
düb˛]º+>¥ ø±´¬sø£ºsY‡ ø±≈£î+&Ü ©&é
s√˝Ÿ ‡ #˚ ù dÔ ¬ ø ØsY Åu… ’ { Ÿ > ± ñ
+≥T+~. ìœ˝Ÿ z dæìe÷˝À
ãTø˘ nj· ÷ ´&É T . n˝≤π >
‘· e THêï≈£ î #ê˝≤ neø±XÊ\T
edü T Ô H êïsTT. n˝≤π > es¡ T DY
dü+‘√wt≈£î ≈£L&Ü.
 47
j·TTe‘· ñqï‘· \øå±´\ yÓ’|ü⁄ |üj·TìdüTÔqï≥Tº>± #·÷|ædü÷Ô ªVü‰´|”&˚dtμ ∫Á‘êìï eTT+<˚ #Ó|æŒq≥Tº H˚qT Hê dæìe÷\ $wüj·T+˝À #ê˝≤ kÕ«s¡∆+>±
eTT–+#ês¡T. BìøÏ ø=qkÕ–+|ü⁄>± ñqï‘· \øå±´\T kÕ~Û+∫q |ü\Te⁄]ì Ä˝À∫kÕÔqT. Hê≈£î ø±e\dæq ]»˝Ÿº e#˚Ã+‘·es¡≈£L ø£wüº|ü&É‘êqT. dæìe÷
<äèwæº˝À ñ+#·T≈£îì ªVü‰´|” &˚dt`2μ ∫Á‘êìï MTqT+∫ Ä•+#·e#êÃ? n+fÒ n+‘· ÁbÕD+ Hê≈£î. Á|ü‘˚´øÏ+∫ Á&ûyéT ÁbÕC…ø˘º n+≥÷ @MT ˝Ò<äT.
H˚qT rùd Á|ür dæìe÷ Hê≈£î Á&ûyéT ÁbÕC…ø˘º øÏ+<ä ˝…πøÿ.
n+fÒ... d”¬ø«˝Ÿ nH˚ ø£<ë. #ê˝≤eT+~ Ç<˚ $wüj·T+ n&ÉT>∑T‘·THêïs¡T.
<ëìì ã{Ϻ Vü‰´|”&˚dt ∫Á‘·+ »q+˝À m+‘· ã\+>± eTTÁ<äy˚düT≈£î+<√ u≤©e⁄&é yÓ’|ü⁄ yÓfi≤Ôsê?
ns¡úeTe⁄‘√+~. Bìì z >=|üŒ ø±+|æ¢yÓT+{Ÿ>± rdüT≈£î+≥THêïqT.
u≤©e⁄&é ø±Hê«dt #ê˝≤ ô|<ä›<äH˚ $wüj·T+ ‘Ó*dæ+<˚. uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À
‘Ó\T>∑T dæìe÷\ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ Çø£ÿ&É d”¬ø«˝Ÿ‡ nH˚y˚ ø£ì|æ+#·e⁄.
‘·|üŒìdü]>± Væ≤+B dæìe÷ ñ+≥T+~.
MTs¡qï≥T¢ uÛÑ$wü‘·TÔ˝À Vü‰´|”&˚dt≈£î d”¬ø«˝Ÿ rj·Te#˚ÃyÓ÷? Á|üdüTÔ‘êìøÏ
e÷Á‘·+ @MT nqTø√e&É+ ˝Ò<äT. ª‘Ó \ T>∑ T |” | ü ⁄ ˝Ÿ μ ‘· s ¡ | ò ü ⁄ q nyÓ T ]ø±˝Àì mHé Ä sY ◊ n_Û e ÷qT\≈£ î @yÓ T Æ H ê
#Ó|üŒ<ä\#·T≈£îHêïsê?
Ç+‘·es¡≈L£ ø=‘·yÔ ê]‘√H˚ dæìe÷\T #˚dqæ MT≈£î kÕºsY V”≤s√\‘√ #˚dù Ä˝À#·q
ñ+<ë? eTT+<äT>± <∏ë+ø˘‡ #ÓbÕŒ*. ô|’s¡d” &ç$&ç\T ãj·T≥≈£î e#˚à Á|üe÷<ä+
ñ+<äì m+‘·eT+~ #ÓãT‘·THêï ˝…ø£ÿ#˚j·T≈£î+&Ü #ê˝≤ ]dtÿ #˚dæ
#˚kÕÔqT. |òü¬s>±®+|ü⁄˝Ÿ H˚qT nqT≈£îqï $<Ûä+>± dæìe÷ rj·÷\+fÒ
ªVü‰´|”&˚dtμqT nyÓT]ø±˝À eTT+<äT>± ]©CŸ #˚XÊqT. nø£ÿ&Éyês¡+‘ê
ø£˙dü+ @&Ü~ |ü&ÉT‘·T+~. H˚qT sêdæqø£<∏ä V”≤s√\≈£î q#êÃ*. Ä ‘·sê«‘·
Hê qeTàø±ìï m+‘·>±H√ ì\u…{≤ºs¡T. ô|’s¡d” »s¡>∑˝Ò<äT. m+‘√ Á>±+&é>±
Ç+¬øH√ï Áb˛ôddt\T ñ+{≤sTT. Á|üdüTÔ‘·+ ø=+‘· eT+~ nÁb˛#Y
ªVü‰´|”&˚dtμqT ]d”yé #˚düT≈£îHêïs¡T. ◊ j·÷yéT yÓØ Vü‰´|” n+&é Áπ>{Ÿ|òü⁄˝Ÿ
ne⁄‘·THêïs¡T. eTs√ HÓ\s√E˝À¢ ø=‘·Ô ÁbÕC…ø˘º @$T≥H˚~ yÓ\¢&çkÕÔqT.
≥T <ÓyéT...
MT Á&ûyéT ÁbÕC…ø˘º?

n<ä›+˝À ¬s+&ÉT
n<ä›+˝À ¬s+&ÉT $#·TÃ≈£îqï B|ü•K\T
sTT<ä+‘ê jÓT+<äT≈£î ÁbÕD >∑s¡“¤»˝≤˝À¢ ô|qπ>
#ÓãT‘·THêïq+fÒ JeHê&ÉT\T
Jeq dü+<Ûä´˝ÀH˚ n+‘ê yÓ÷Vü‰˝Ò
Äø±X¯|ü⁄ Ä+‘·s¡´+ yê+#Ûê ø±+øå± düs¡ŒXÊ«dü˝Ò
yÓ\¢&Ée⁄‘·T+~ eT]
¬s+&ÉT <äT:K @ø±+‘ê\T
¬s+&ÉT sê‹j·TT<ë∆\T ¬s+&ÉT ùd«#êä kÕj·T+Á‘ê\T
¬s+&ÉT qB Hê>∑]ø£ Vü‰kÕ\T ¬s+&ÉT kÕù|ø£å ndæÔ‘ê«\T
¬s+&ÉT $düàè‹˝À eTT+∫q ¬s+&ÉT ø£ÁHÓ|üŒ\ U…’<äT˝À
yÓT\≈£îe ø£‘·TÔ\T ø£\\˙ï ã+B\T
yÓ#·Ã{Ï HÓ‘·TÔ{Ï #ês¡˝À yÓ*dæq n+‘ê HÓ’s¡÷|ü´y˚T
&ûmHé@ C≤&É\T Ä‘·àVü≤+‘·ø£y˚T
n+‘ê ìdü‡Vü‰j·T‘·«y˚T
düπs düπs
düs¡«+ s√e÷+∫‘·
n<ë›ìï ã<ä›\T #˚ùdÔ dü]
Á|üX¯ïeTj·Ty˚T
n+‘ê düe´+>± e⁄+&Édüy˚T
¬s+&ÉT #·+<äq X¯Øsê\T eTqø±ÿyê*‡+~.
¬s+&ÉT ã+<Ûäq |üØeTfi≤\T ` s¡eTD ¬øjÓTdt
¬s+&ÉT eT+#·T bıs¡˝À¢+∫
 48

yÓn÷Hê*... Vü‰´|”&˚dt
yÓT]ø± ]≥sYï&é‡ nsTTq|üŒ{Ïø° ‘Ó\T>∑T dæìe÷ |ü≥¢ n_Ûe÷q+, ‘Ó\T>∑ T uÛ≤wü
MT<ä >ös¡e+ ñqï <äs¡Ù≈£î&ÉT X‚KsY ø£eTTà\. ªÄq+<éμ, ª>√<ëe]μ ∫Á‘ê\‘√ bòÕ´$T©
Ä&çjÓTHé‡≈£î <ä>∑Z¬s’q Äj·Tq ákÕ] j·TTe‘· yÓTT‘êÔìøÏ ]Á|üC…+{Ÿ #˚ùd düu…®ø˘º‘√
ªVü‰´|”&˚dtμqT Áù|ø£åø£»q+ eTT+<äT≈£î rdüT≈£îe#êÃs¡T. Ç≥T ø±˝ÒJ dü÷º&Ó+{Ÿ, n≥T
$eTs¡Ù≈£î\ Á|üX¯+dü\qT ôd’‘·+ Äj·Tq Á|üdüTÔ‘·+ n+<äT≈£î+≥THêïs¡T. n+‘ê ø=‘·Ôyêfi¯¢‘√
˝Àø£˝Ÿ {≤˝…+{ŸqT Áb˛‘·‡Væ≤dü÷Ô Äj·Tq #˚dæq Á|üjÓ÷>∑+ eT¬s+<äs√ j·TTe<äs¡Ù≈£î\≈£î
≈£L&Ü Áù|s¡D ø£*–k˛Ô+~.
dæìe÷˝Àì Hê\T>∑T »+≥˝À¢ @&ÉT>∑Ts¡T ø=‘·Ôyê]ì Äj·Tq {≤˝…+{Ÿ ôdsY à <ë«sê
m+|æø£ #˚XÊs¡T. Ç+<äTø√dü+ Äj·Tq Ç∫Ãq Á|üø£≥q≈£î ñ‘·Ôsê\T e#êÃsTT. #ê˝≤
e´j·TÁ|üj·÷dü\≈£î z]à Äj·Tq m+|æø£ #˚dæq ø=‘·Ô ‘êsê>∑D+˝À yÓ÷Hê* #Í<ä]
≈£L&Ü ˇø£s¡T. dæìe÷˝À b˛wt >∑sY¢ dü+^‘·>± ÄyÓT n_ÛqsTT+∫+~. ôV’ ≤<äsêu≤<é˝À
|ü⁄{Ϻ ô|]–q yÓ÷Hê* C….mHé.{Ï.j·TT.˝À Ä]ÿf…ø£ÃsY˝À Á>±&ÉT´j˚T{Ÿ ≈£L&Ü. ªVü‰´|” &˚dtμ
nqTuÛÑyê\qT yÓ÷Hê© Ç˝≤ |ü+#·T≈£îHêïs¡T...
ªVü‰´|”&˚dt ø√dü+ X‚KsY ø£eTTà\ Ç∫Ãq n&É«sYf…ÆCŸyÓT+{Ÿ #·÷dæq Áô|ò+&é‡ Hê bò˛{À
|ü+bÕs¡T. Ä&çwüHé ø√dü+ |æ\T|ü⁄ e∫Ã+~. Ä&çwüHé ‘·sê«‘· qqTï z V”≤s√sTTHé>±
m+|æø£ #˚XÊs¡T. nø£ÿ&ç‘√ nsTTb˛˝Ò<äT. dæìe÷˝À¢ q{Ï+#˚+<äT≈£î e÷ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T
yÓTT<ä{À¢ Çwü|º &ü ˝
É <Ò Tä . nsTT‘˚ X‚KsY ø£eTTà\≈£î ñqï ø°H¢ é Çy˚TCŸqT <äèwæ˝º À ô|≥Tº≈î£ ì
yêfi¯ó¢ ≈£L&Ü dü+‘√wü+>± n+^ø£]+#ês¡T. n˝≤ Vü‰´|” &˚dt {°yéT˝À #˚sêqTμ n+≥÷
#Ó|⁄ü Œø=#êÃs¡T yÓ÷Hê*. ]j·T˝Ÿ ˝…|’ ≈tò î£ <ä>sZ∑ >¡ ± ñ+&˚ bÕÁ‘· \_Û+#·&+É ‘√ q{ÏdTü HÔ êïqH˚
|ò*” +>¥ mø£ÿ&Ü ø£\>∑˝<Ò ìä ÄyÓT $e]+#ês¡T. ˇø£ |æøïÏ ø˘ e÷~]>± wüO{Ï+>¥ »]–+<ä˙,

mø£ÿ&Ü uÀsY nì|æ+#·˝<Ò ˙ä ‘Ó*bÕs¡T. ªHê düV≤ü q≥T\+‘ê Hê ej·TdüT‡
yêfi‚¢. <ë+‘√ y˚TeT+‘ê n‹ ‘·≈£îÿe düeTj·T+˝ÀH˚ eT+∫ Áô|ò+&é‡
≈£L&Ü nsTTb˛j·÷+μ nHêïs¡T yÓ÷Hê*.
ªVü‰´|”&˚dtμ ∫Á‘·+ nyÓT]ø±˝À eTT+<äT>± $&ÉT<ä˝…’,
Hê\T>∑ T s√E\ ‘· s ê«‘· nø√º ã sY 2q ‘Ó \ T>∑ T ˝À
$&ÉT<ä˝+’… ~. ªnyÓT]ø±˝À Vü‰´|”&d˚ t ∫Á‘êìøÏ #ê˝≤ >=|üŒ
¬skÕŒHé‡ e∫Ã+~. Çø£ ôV’≤Á<ëu≤<é˝À ‘=*s√E e÷]ï+>¥
c˛ düeTj·T+˝À j·T÷ì{Ÿ yÓTT‘·Ô+ q>∑s¡+˝Àì nìï
~∏ j ˚ T ≥s¡ ¢ ≈ £ î yÓ [ ¢ Áù|ø£ å ≈ £ î \ dü Œ +<ä q <ä > ∑ Z s ¡ T +&ç
‘Ó\TdüTø√e&É+ »]–+~. z eT+∫ dæìe÷ #·÷dü÷Ô |üse¡ fi¯ó
¢ ‘=≈£îÿ‘·THêïs¡T. ]j·T©¢ Áπ>{Ÿ mø˘‡|”]j·THé‡. yÓTT<ä{À¢
dæìe÷ Ádæÿ|ü⁄º #·<äTe⁄‘·Tqï|ü⁄Œ&˚ á dæìe÷ m+‘· dü¬ø‡dt
kÕ~Û+#·qT+<√ Hê ø£fi¯¢eTT+<äT yÓT~*+~μ n+≥÷
dü+ãs¡+>± #ÓbÕŒs¡T yÓ÷Hê*.
X‚KsY ø£eTTà\‘√ ‘=* ∫Á‘êìøÏ |üì#˚dæq nqTuÛÑe+
$e]dü÷Ô, X‚KsY ø£eTTà\ e+{Ï eT+∫ Jìj·Tdt <ä>∑Zs¡
j·÷øÏ+º >¥ ø¬ ØsYqT ÁbÕs¡+_Û+#·&+É ø=‘·yÔ êfiËe¢ ]¬øH’ ê n<äèwü+º ‘√ düe÷qeT˙,
q≥q˝À yÓTfi¯≈£îe\T ‘Ó\TdüTø√e&É+‘√ bÕ≥T dü¬s’q <äèø£Œ<∏ä+
@s¡Œs¡#T· ø√e&É+, eT+∫ Á|ües¡qÔ n\es¡#T· ø√e&É+ e+{Ï mH√ï $wüj÷· \T
H˚sT¡ Ãø√>∑*>±eT˙ ÄyÓT ù|s=ÿHêïs¡T. ª|ò˝ ü ≤Hê $<Û+ä >± q{Ï+#·eTì X‚KsY
ø£eTTà\ m|ü⁄Œ&É÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT. düVü≤»+>± q{Ï+#ê\ì e÷Á‘·y˚T
|ü≥TºãfÒyº ês¡T. ø¬ yÓTsê eTT+<äT≈£î sêe&É+ Ç<˚ yÓTT<ä{kÏ Õ] nsTTq|üŒ{Ïø°
m˝≤+{Ï u…s¡T≈£î ˝Ò≈£î+&Ü q{Ï+#êqT. Ä Á¬ø&ç{Ÿ X‚KsY ø£eTTà\πø
<ä≈£îÿ‘·T+~μ nì Á|üX¯+dü\T ≈£î]|æ+#ês¡T yÓ÷Hê*.
dæ˙ ¬øØsYqT ns¡úe+‘·+>± eT\T#·Tø√yê\ì yÓ÷Hê* nqT≈£î+{À+~.
49
ns¡úe+‘·yÓTÆq bÕÁ‘·\T, q≥q≈£î neø±X¯eTTqï bÕÁ‘·\T \_ÛùdÔ ‘êqT
q{Ï+#˚+<äT≈£î dæ<ä∆+>± ñHêïq˙, ∫qï bÕÁ‘· nsTTq|üŒ{Ïø° ø£<∏ä≈£î
nqTdü+<Ûëq+ nj˚T´˝≤ Ä bÕÁ‘· ñ+&Ü\ì ÄyÓT #Ó|ü⁄Œø=∫Ã+~. ‘=*
dæìe÷ nqTuÛÑe+‘√H˚ q≥q ø£+fÒ &É_“+>¥ #Ó|üŒ&Éy˚T ø£wüºeTì ÄyÓT
n_ÛÁbÕj·T|ü&+ç ~. ªdæìe÷˝À Hê ø±´¬sø£sº Y ˇø£ e÷+&É*ø£+˝À
ñ+≥T+~. nsTT‘˚ &É_“+>¥ #Ó|üŒ&É+ yÓTT<ä\Tô|{Ϻq|ü⁄Œ&ÉT
‘Ó\+>±D e÷+&É*ø£+ j·÷+Á‹ø£+>±H˚ e#˚Ãùd~. nsTT‘˚
Ä ‘·sê«‘· dæìe÷˝Àì Hê ø±´¬sø£ºsY≈£î nqT>∑TDyÓTÆq
e÷&ÉT´˝ÒwüHé‘√ &Ó’˝≤>¥ #ÓbÕŒqTμ n+≥÷ $e]+∫+~.
Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ ˝
Ÿ À ˝Àø£˝Ÿ {≤˝…+{Ÿ≈î£ ø=s¡‘· ˝Ò<Hä ˚ n_ÛÁbÕj·T+‘√
yÓ÷Hê* @ø°uÛÑ$k˛Ô+~. ªVü‰´|”&˚dt $wüj·Ty˚T rdüTø√+&ç.
y˚TeT+‘ê ‘Ó\T>∑Tyêfi¯¢y˚T. n+‘ê u≤>± q{Ï+#êeTH˚
nqT≈£î+≥THêïqT. $T>∑‘ê yêfi¯¢≈£î ≈£L&Ü e÷ q≥q
u≤>∑T+<äì|æùdÔ ‘·sê«‘· dæìe÷˝À¢ e÷≈£î neø±XÊ\T ÇkÕÔsT¡ .
ˇø£yfi˚ ¯ neø±XÊ\T sêø£b˛‘˚ Ä ‘·|⁄ü Œ e÷~>±H˚ nqT≈£î+{≤+.
ˇø£ $wüj·÷ìï #Ó|üŒ<ä\#·T≈£îHêïqT. ˝Àø£˝Ÿ ne÷àsTT\≈£î
dæ>∑TZ m≈£îÿeH˚ ø=+<ä] n_ÛÁbÕj·T+ dü]ø±<äì nqT≈£î+≥THêïqT. ˝Àø£˝Ÿ
{≤˝…+{Ÿ ø±yê\ì dæì‡j·TsY>± Á|üj·T‹ïùdÔ eTq #·T≥Tº|üø£ÿ˝Ò #ê˝≤eT+~
ø£ì|ækÕÔs¡T. X‚KsY ø£eTTà\ #˚dæ+~ ≈£L&Ü n<˚μ n+≥÷ #Ó|ü⁄Œø=∫Ã+~.
Ä]ÿf…ø£ÃsY ¬øØsY, dæ˙¬øØsY˝À yÓ÷Hê* #ÛêjÓTdt @yÓTÆ ñ+≥T+~?
Ä]ÿf…ø£ÃsY≈£L, j·÷øϺ+>¥≈£L ô|<ä›>± ‘˚&Ü ˝Ò<ä˙, ¬s+&É÷ ≈£L&Ü mø˘‡Áô|wüHé‡
s¡÷|ü+˝ÀH˚ ñ+{≤j·T˙ yÓ÷Hê* ‘Ó*$>± düe÷<Ûëq$T∫Ã+~. ªyÓT<ä&ÉT
ñ|üjÓ÷–+#˚~ Ä]ÿf…ø£ÃsY nsTT‘˚, ô|òsYbòÕ¬sàH金√ ≈£L&çq~ q≥q. n+fÒ
ˇø£{Ï yÓTÆ+&é‘√q÷ eTs=ø£{Ï u≤&û‘√H˚ #˚j·÷*‡ ñ+≥T+~μ n+≥÷ ‘˚*Ã
#Ó|æŒ+~ |ü<äVü‰sê\ ‘Ó\T>∑e÷àsTT yÓ÷Hê*...

|ü
>±j·TÁrsêyé....ªVü‰´|”&˚dtμ
s¡uÛ≤cÕ ø£<∏ëHêsTTø£\ ø√dü+ yÓ+|üsê¢&˚ <äs¡Ù≈£î\Tqï ‘Ó\T>∑T Ç+&ÉÅd”º˝À ‘Ó\T>∑T ne÷àsTT\
ø√dü+ {≤˝…+{Ÿ ôdsYà #˚dæq kÕVü≤dæ X‚KsYø£eTTà\. @&ÉT>∑Ts¡T ø=‘·Ôyêfi¯flqT @ø£ø±\+˝À ªVü‰´|”&˚dtμ
<ë«sê |ü]#·j·T+ #˚XÊsêj·Tq. yê]˝À n+<ä+, n_Ûqj·T+, eT<ÛäTs¡yÓTÆ q dü«s¡+, ø±¢dæø£˝Ÿ qè‘·´+..
Ç˝≤ |ü\Ts¡+>±˝À¢ Á|üy˚X¯eTTqï z ø=‘·Ô ne÷àsTT ≈£L&Ü ñ+~. ÄdüøÏÔø£s¡+>± ÄyÓT |òæ©à bòÕ´$T©
qT+#˚ e∫Ã+~ ÄyÓT ‘·*¢ d”ìj·TsY q{Ï u…+>∑Tfi¯Ss¡T |ü<äà yÓTVü≤B|ü ≥ï+˝Àì ôdsTT+{Ÿ ÄHé‡
ø±˝ÒJ˝À Ç+≥Øà&çj·T{Ÿ #·<äTe⁄‘·÷, &çÁ^ |üPs¡ÔsTTq ‘·sê«‘˚ dæìe÷˝À¢øÏ sêyê\qT≈£îqï ÄyÓT
X‚KsY ø£eTTà\ Áb˛‘ê‡Vü≤+‘√ ‘=*»Øï ÁbÕs¡+_Û+∫+~. {≤yéTu≤sTTwt >∑ sY¢>± E≥Tº ø£‹Ô]+#·T≈£îì á
dæìe÷˝À q{Ï+∫+~ Ä eTT<äT›>∑TeTà ù|s¡T >±j·TÁrsêe⁄ ªVü‰´|”&˚dtμ nqTuÛÑe+, uÛÑ$wü´‘Y Á|üD≤[ø£\
>∑T]+∫ >±j·TÁrsêe⁄ Ç˝≤ eTT#·Ã{Ï+∫+~.
ª∫qï|üŒ{ÏqT+∫ q{Ïì ø±yê\H˚ ø√]ø£ Hê≈£î ñ+&˚~ nsTT‘˚ neTàe÷Á‘·+ qqTï ø±¢dæø£˝Ÿ
&ÜHé‡sY>± #·÷&Ü\ì nqT≈£îH˚~. X‚KsY ø£eTTà\ |ü≥Tºã≥º&É+‘√ m≥ºπø\≈£î ªVü‰´|”&˚dtμ‘√ dæ˙
¬øØsY yÓTT<ä˝…’+~μ n+f…Æ qe⁄«‘·÷ #Ó|æŒ+~ >±j·TÁ‹. ìC≤ìøÏ >±j·TÁrsêe⁄≈£î bı&Éyê{Ï ì>∑ì>∑˝≤&˚
E≥Tº ñ+&˚~. nsTT‘˚ dæìe÷˝Àì bÕÁ‘·ø√dü+ E≥TºqT ‘ê´>∑+ #˚j·Te\dæ e∫Ã+~. bı{Ϻ>±
E≥TºqT ø£{Ï+>¥ #˚XÊs¡T. ªE≥Tº ø£‹Ô]+#·&É+‘√ ¬s+&ÉT s√E\T u≤>± @&˚ÃXÊqT. ndü\T @MT
‹q˝Ò<äT. Ç+<äT˝À Hê bÕÁ‘· ù|s¡T n|ü. &Ó’¬sø£ºsY>±s¡T Hê <ä>∑Zs¡≈£î e∫à HêMT<ä ø√|üe÷ n|üPŒ..
n+≥÷ nqTqsTT+#˚yês¡T. X‚KsY ø£eTTà\‘√ bÕ≥T Hê düVü≤#·s¡
Ä]ºdüTº\T, j·T÷ì{Ÿ düuÛÑT´\T n+‘ê düVü≤ø£]+#·&É+‘√ E≥Tº ø£‹Ô]+∫q
 50
cÕø˘ qT+&ç Áø£eT+>± ø√\T≈£îHêïqTμ n+≥÷ ‘·q nqTuÛÑyêìï
#Ó|üø=∫Ã+~.
ø±˝ÒJ u≤´ø˘Á&Ü|t˝À dæìe÷ ñ+&É&É≥+, Ä]ºdüTº\+‘ê ˇπø ej·TdüT‡
yêfi¯ófl ø±e&É+, ø=+<äs¡T ì»+>±H˚ dü÷º&Ó+≥T¢ ø±e&É+‘√ ˇø£ bòÕ´$T©˝≤
n+‘ê ø£*dæb˛j·÷eT˙, wüO{Ï+>¥ eTT–dæ me]<ë]q yêfi¯ó¢ yÓfi≤¢*‡
e∫Ãq|ü&ÉT kı+‘· $TÁ‘·T\qT ø√˝ÀŒsTTq≥Tº n+‘ê $\$\˝≤&ç
b˛j·÷eTì >±j·TÁ‹ ‘Ó*|æ+~. ¬øyÓTsê eTT+<äT ‘·q ‘=*
nqTuÛÑyêìï $e]dü÷Ô ª¬øyÓTsê eTT+<äT j·÷øϺ+>¥ #˚ùd
$wüj·T+˝À Hêπø+ uÛÑj·T+ y˚j·T˝Ò<äT. H˚qT #ê˝≤ø±\+
ÁøÏ‘·y˚T #ÛÓ’˝Ÿ¶ yÓ÷&É˝Ÿ>± #˚XÊqT. á dæìe÷˝À ‘=*
düìïy˚X¯y˚T neTà‘√ ø£*dæ HêMT<ä rj·T&É+‘√ Hê≈£î
eT]∫b˛˝Ò ì nqTuÛ Ñ ÷ ‹ ø£ * –+~. ‘=*kÕ] H˚ q T
V”≤s√sTTHé>± q{ÏdüTÔqï dæìe÷˝À Hêô|’H˚ ø±¢|t ø=≥º&É+,
n+<ä T ˝Àq÷ eTMTà‘√ ø£ * dæ ñ+&É ≥ + ì»+>±
yÓTeTs¡ãT˝Ÿ eT÷yÓT+{Ÿ n+≥÷ #Ó|æŒ+~ >±j·TÁ‹
‘Ó\T>∑T dæìe÷øÏ dü+ã+~Û+∫ X‚KsYø£eTTà\ z e+Á&É|òü⁄˝Ÿ
&Ó’¬sø£ºsY nì ÄyÓT øÏ‘êãT Ç∫Ã+~. |òü˝≤Hê düìïy˚X¯+˝À
q{Ï+#·eTì X‚KsYø£eTTà\ ‘·eT¬ø|ü&É÷ #Ó|üŒ˝Ò<ä˙,
ì»J$+‘·˝À Ç˝≤+{Ï dü+<äs¡“¤y˚T eùdÔ m˝≤ ]j·÷ø˘º ne⁄‘ês√ n˝≤
H˚#·Ts¡˝Ÿ>± #˚j·÷\ì e÷Á‘·y˚T j·÷q dü÷∫+#˚yês¡˙, #Ó|æŒqfÒº
#˚ d ü T ≈£ î +≥÷ yÓ fi ≤¢ e T˙ ‘Ó * |æ + ~. dü ] >±Z Vü ‰ ´|” @ dt wü O {Ï + >¥
düeTj·T+˝ÀH˚ >±j·TÁ‹ Ç+≥Øà&çj·T{Ÿ |üØø£å\T ≈£L&Ü sêj·÷*‡
e∫Ã+~. Ä $wüj·÷ìï Á|ükÕÔ$dü÷Ô ªX‚KsYø£eTTà\ Áb˛‘ê‡Vü≤+e˝Ò¢ m>±® yéT‡
≈£L&Ü Vü‰´|”>± |üP]Ô#˚XÊqT. m>±®yéT‡ ø√dü+ yÓ[¢ sêj·T&É+ |üPs¡ÔsTTq
yÓ+≥H˚ eT∞¢ ôd{Ÿ‡ eTT+<äT Vü‰»s¡j˚T´<ëìï. @<˚yÓTÆHê #·<äTe⁄≈£î
e÷Á‘· + |ò ü ⁄ ˝Ÿ k Õº | t ô|≥º q T. m+._.@. #· < ä y ê\qï~ Hê \ø£ å ´ +μ
n+{À+<ëyÓT.
Ç{°e\ ø±\+˝À ˝Àø£˝Ÿ ne÷àsTT\T ≈£L&Ü dæìe÷˝À¢øÏ sêe&ÜìøÏ m≈£îÿe
ñ‘ê‡Vü≤+>± ø£ì|ædüTÔHêïs¡T. n<˚ C≤_‘ê˝À #˚]q >±j·TÁ‹ e÷Á‘·+ eT+∫
q{Ï>± Á|üPyé #˚düTø√yê\H˚ ø√]ø£ ‘·q≈£î+<äì #Ó|ü4ø=∫Ã+~.
ªeTq˝À Á|ü‹uÛÑ ñ+fÒ n+<äT≈£î ‘·>∑TZ≥Tº>± m~π> neø±X¯+
ñ+~. ‘Ó\T>∑T dæìe÷˝À¢ ˝Àø£˝Ÿ {≤˝…+{ŸqT X‚KsYø£eTTà\
m+‘·>±H√ Áb˛‘·‡Væ≤düTÔHêïs¡T. á dæìe÷ø√dü+ Äj·Tq #ê˝≤
d”]j·Tdt>±H˚ {≤˝…+{Ÿ ôd˝ŸÃ #˚XÊs¡T. n+‘ê z j·T÷{ÏHé˝≤
ø£wüº|ü&ç |üì#˚XÊ+. #·ø£ÿ{Ï ø°¢Hém+≥sYf…ÆqsY>± dæìe÷
s¡÷|ü⁄~<äT›≈£î+~ n+‘ê #·÷&É<ä>∑Z dæìe÷ e÷ Vü‰´|”&˚dtμ
n+≥÷ eTT]ô|+>± #Ó|æŒ+~. eT+∫ bÕÁ‘·\T e∫Ãq|ü&ÉT
@ uÛ≤cÕ ∫Á‘·eTH˚ Á|üdüøÏÔ ‘·q≈£î ˝Ò<ä˙, ‘·q≈£î ‘Ó\T>∑T,
Væ≤+B, ø£qï&É, ‘·$Tfi¯+‘√ bÕ≥T Áô|ò+#Y ≈£L&Ü e#·Ã˙
‘Ó*|æ+~. Væ≤+<äTkÕú˙, ø£sêï≥ø£ eT÷´õø˘˝À ÄyÓT Åf…ÆHé¶
dæ+>¥≈£L&Ü. MD, dæ‘ês¡, eTè<ä+>∑+˝À ≈£L&Ü Á|üy˚X¯eTT+~.
ø±˝ÒJ˝À mHéddæ æ ø±´¬s{Ÿ {°yTé ≈£î ÁbÕ‹ì<Û´ä + eVæ≤dü÷Ô Ä>∑dTü º
15q »]π> ô|¬s&é˝À ≈£L&Ü >±j·TÁ‹ bÕ˝§ZH˚~. eTùV≤wt, dæ<ë∆s¡ú, ø±»˝Ÿ,
sêD° eTTKØ® ‘·q≈£î ÇwüºyÓTÆq q{°q≥T\˙, X‚KsYø£eTTeT\ ªÄq+<éμ,
ª>√<ëe]μ ∫Á‘ê\‘√ bÕ≥T ªb˛øÏ]μ, ªqTy=«kÕÔq+fÒ H˚H=<ä›+{≤Hêμ, ª~
kÂ+&é Ä|òt eT÷´õø˘μ e+{Ï dæìe÷\+fÒ ‘·q≈£î uÀ˝…&É+‘· ÇwüºeT˙
>±j·TÁ‹sêe⁄ ‘·q n_Ûs¡T#·T\T ÇcÕºÇcÕº\qT yÓ\¢&ç+∫+~.

@ø£\e´≈£î ªÄkÕÿs¡μeTT+<ë?
<˚oj·T+>± mìï nyês¡T¶\T ñHêï, ÁbÕ+rj·T+>± mìï Á|üuÛÑT‘·« nyês¡T¶\T
ñHêï, Áô|’y{ ˚ Ÿ Á|æùdºõj·Tdt nyês¡T\ ¶ T eT¬sqTïHêï... dæìe÷ s¡+>±ìøÏ #Ó+~q
Á|ür ø£fi≤ø±s¡T&ÉT, <äs¡Ù≈£î&ç n+‹eT dü«|üï+ e÷Á‘·+ ÄkÕÿsY nyês¡T¶
kÕ~Û+#·&Éy˚T. @ ø£fi¯¬ø’Hê dü¬s’q >∑T]Ô+|ü⁄ e∫Ãq|ü&˚ Ä ø£fi¯ yÓqTø£ ñqï \ø£å´+,
|üse¡ ÷s¡+∆ HÓsy¡ s˚ ‘¡ êsTT. Á|ü‹ ø£fi¯ yÓqTø£ e÷¬sÿ{Ÿ \ø£´å + ≈£L&Ü
ñ+≥T+~. n~ HÓs¡y˚sê\+fÒ dü¬s’q e÷¬sÿ{Ÿ ≈£L&Ü ø±yê*.
ÄkÕÿsY m+|æø£ e\¢ dæìe÷ e÷¬sÿ{Ÿ eT]+‘· ô|]– ˝≤uÛ≤\T
ô|+#·T‘·T+<äH˚ yê´bÕs¡ dü÷Á‘·+ sêqTsêqT |ü‘êø£ kÕúsTTøÏ
#˚s¡T≈£î+{À+~. B+‘√ ÄkÕÿsY nyês¡T¶\ b˛{°˝À uÛ≤s¡rj·T
m+Á{°\≈£î >∑{Ϻ b˛{° m<äTs¡e⁄‘√+~. qe´‘·, yÓ’$<Ûä´+,
Áô|C…+fÒwHü é e+{Ï $wüj÷· ˝À¢ b˛{° |ü&TÉ ‘·Tqï u≤©e⁄&é ∫Á‘ê\T
ÁbÕ+rj·T ∫Á‘ê\qT Á‘√dæsê»ì eTT+<äT es¡Tdü |”≥ y˚dTü ø=ì
≈£Ls¡TÃ+≥T HêïsTT. Ç+<äT˝À ‘·|ü|üfÒº $wüj·T+ @MT
˝Òøb£ ˛sTTHê... ã]˝À ~–q ∫Á‘ê\ m+|æø£ $wüjT· +˝À nqedüs¡
sê»ø°j÷· \T #√≥T#˚dTü ø√e&É+‘√ ªÄkÕÿsYμ dü÷Œ¤]Ô <Óã“‹ì, $uÛ<Ò ë\T, |ü]ÁX¯eT
esêº˝À¢ N*ø£\T nìyês¡´eTj˚T´ |ü]dæ‹ú ‘·˝‘… T· ‘Ô √+~.
n$T‘êuŸ, ôd’|,tò dü+»jYT<ä‘,Y $<ë´u≤\Hé ‘·~‘·sT¡ \T Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘·<ëÛ s¡T\T>±
$U≤´‘· <äsÙ¡ ≈£î&ÉT $<ÛTä $H√<é #√ÁbÕ rdæq ª@ø£\e´μ (~ sêj·T˝Ÿ >±sY)¶ ∫Á‘êìï
51
ákÕ] ÄkÕÿsY b˛{°\≈£î m+Á{°>± |ò˝ æ àŸ ô|ò&sπÉ wüHé Ä|òt Ç+&çj÷· m+|æø£ #˚d+æ ~.
á yês¡Ô düèwæ+º ∫q dü+#·\q+ n+‘ê Ç+‘ê ø±<äT. <˚oj·T+>± bòÕ|¢ ⁄ü \ C≤_‘ê˝ÀøÏ
yÓ[flq ª@ø£\e´μ ∫Á‘êìï ÄkÕÿsY b˛{°\≈£î m+|æø£ #˚jT· &É+ ø£+fÒ #√<ä´+ eTs√{Ï
˝Ò<ä+≥÷ u≤*e⁄&é |ü]ÁX¯eT esêZ\ qT+&ç ô|<ä› m‘·TÔq ìs¡düq <Ûä«qT\T
yÓTT<ä\j·÷´sTT. á ñ<ä+‘·+ m+‘· es¡≈L£ <ë] rdæ+<ä+fÒ... @ø£\e´ nqT≈£L\
es¡+Z , e´‹πsø£ es¡+Z >± $&çb˛j˚T+‘· es¡≈L£ yÓ[fl+~. <äsÙ¡ ≈£îsê\T uÛ≤eHê ‘·˝≤«sY
nsTT‘˚ eTs√ n&ÉT>∑T eTT+<äT≈£î y˚dæ eTT+u≤sTT ôV’≤ø√s¡Tº˝À |æ{ÏwüHé y˚XÊs¡T.
B+‘√ ‘˚H‘Ó T· ≥Tº ø£~*+~.
$yê<ä+ yÓqTø£...
$<ÛTä $H√<é #√ÁbÕ @ø£\e´ ∫Á‘·+‘√ bÕ≥T uÛ≤eHê ‘·˝≤«sY rdæq ª<Ûsä àY μ dæìe÷
≈£L&Ü ôd\ø£åHé ø£$T{°øÏ yÓ[fl+~. nsTT‘˚, <ÛäsYà dæìe÷≈£î ø±≈£î+&Ü @ø£\e´
∫Á‘êìï |òæ˝Ÿà ô|ò&ÉπswüHé Ä|òt Ç+&çj·÷ ôd\ø£åHé ø£$T{° ÄkÕÿsY nyês¡T¶\
Hê$TH˚wHü ≈é î£ m+|æø£ #˚d+æ ~. ø£$T{° düuTÑÛ ´\T |üøbå£ Õ‘· <Û√s¡DÏ‘√ e´eVü≤]+#ês¡ì,
n$˙‹ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T #√≥T #˚düTø√e&É+ e\¢H˚ ‘·q dæìe÷≈£î ã<äT\T>±
@ø£\e´ m+|æ¬ø’+<ä˙ ÄyÓT ãVæ≤s¡+>∑ $eTs¡Ù\≈£î ~>∑&Éy˚T >±ø£ ø√s¡ TºqT
ÄÁX¯sTT+#ês¡T. ôd\ø£åHé ø£$T{°˝À #√ÁbÕ≈£î nqT≈£L\T¬s’q düuÛÑT´\T ñHêïs¡˙,
Ç~ @s¡ø£+>± #·÷dæHê |òüTÀs¡ ‘·|æŒ<äy˚Tq˙ ÄyÓT $s¡T#·T≈£î |ü&ܶs¡T. ª#Û·y˚T©μ
<äsÙ¡ ≈£î&ÉT düTBÛsY $TÁXÊ‘√ bÕ≥T @ø£\e´ dæìe÷ m&ç{+Ï >¥˝À bÕ\T|ü+#·T≈£îqï
s¡+õ‘Y, ãVü≤<ä÷sY\T ôd\ø£Hå é ø£$T{°˝À ñHêïs¡˙, M]<äs› ÷¡ $<ÛTä $H√<é #√ÁbÕ≈£î
n‘·´+‘· düìïVæ≤‘·T\˙ ÄyÓT yê<äq. >∑‘·+˝À $<ÛäT $H√<é #√ÁbÕ ∫Á‘ê\≈£î
bò˛{ÀÁ>∑|”ò n+~+∫q qB+U≤Hé, »>∑Bwt X¯sà¡ ø£*dæ p´Ø düuTÑÛ ´\qT Á|üu≤Û $‘·+
#˚XÊs¡ì ≈£L&Ü uÛ≤eHê ‘·˝≤«sY yê~düTHÔ êïs¡T. øπ e\+ ˇø£ÿ z≥T ‘˚&Ü‘√ uÛ≤eHê
‘·˝≤«sY ÄkÕÿsY m+Á{° neø±XÊìï ø√˝ÀŒsTT+~. p´Ø˝Àì 11 eT+~ düuTÑÛ ´\˝À
nsTT<äT z≥T¢ ª<ÛäsYàμ ∫Á‘êìøÏ sê>±, Äs¡T z≥T¢ ª@ø£\e´μ≈£î nqT≈£L\+>±
|ü&ܶsTT. |ò*ü ‘·+>± uÛ≤eq ôV’≤ø√s¡Tqº T ÄÁX¯sTT+#ês¡T. ÄyÓT |æ{wÏ Hü qé T $#ês¡D≈£î
d”«ø£]+∫q ôV’≤ø√s¡Tº dü+ã+BÛ≈£î\≈£î H√{°düT\T |ü+|ü&É+‘√ Ç $yê<ä+ eTs√
eT\T|ü⁄ ‹]–+~.
 52
m+<äTø° j·÷^?
ÄkÕÿsY nyês¡T¶≈£î uÛ≤s¡rj·T m+Á{°>± ª@ø£\e´μ
∫Á‘·+ m+|æø£ ø±e&É+ yÓqTø£ <äTs¡T<˚X› Ê\T ÄbÕ~+#·
&É+, sê»ø°j·÷\T »]>±j·T+≥÷ j·÷^ #˚j·T&É+
düããT ø±<äq Ä ∫Á‘· <äs¡Ù≈£î&ÉT $<ÛäT $H√<é #√ÁbÕ
BÛf…Æq düe÷<Ûëq+ Ç#êÃs¡T. dæìe÷ ÄsYº >∑T]+∫
‘Ó*j·Tì nC≤„qT\T #˚ùd yê´K´\T>± Äj·Tq
ø={ϺbÕπsXÊs¡T. >∑‘·+˝À $<ÛäT $H√<é rdæq ª@Hé
mHéøö+≥sY $‘Y ù|òôddtμ nH˚ \|òTü T ∫Á‘·+, ª|ò]ü +<ëμ
∫Á‘·+ ÄkÕÿsY m+Á{°\T kÕ~Û+#êsTT. @ø£\e´‘√
Äj·Tq eT÷&√kÕ] ÄkÕÿsY m+Á{°ì kÕ~Û+∫q≥º
sTT+~. ‘êqT rdæq ª|ü]DÏ‘·μ, ªeTTHêïuÛ≤jYT
m+__mdtμ, ª\π>s¡ôVA eTTHêïuÛ≤jYTμ ∫Á‘ê\T
ø£eT]¸j·T˝Ÿ dü¬ø‡dt kÕ~Û+∫Hê ÄkÕÿsY m+Á{°
kÕ~Û+#·˝Òø£b˛j·÷j·T˙, n˝≤+≥|ü&ÉT Ç|ü&ÉT
@ø£\e´qT ôd\ø£åHé ø£$T{° m+|æø£ #˚ùdÔ j·÷^
#˚j·T&É+ ns¡ú+ ˝Ò<ä˙ #√ÁbÕ n_ÛÁbÕj·T|ü&ܶs¡T. @ø£\e´ ∫Á‘·+ <˚oj·T+>± z
yÓ÷düsÔ T¡ >± Ä&çHê $<˚XÊ˝À¢ ø£eT]¸jT· ˝Ÿ düø¬ ‡dt kÕ~Û+∫+<äì Äj·Tq #Ó|ü ø=#êÃs¡T.
Äj·Tq yê<äqqT ø£s¡DY CÀVü‰sY, |òüsYVü‰Hé nø£ÔsY e+{Ï <äs¡Ùø£ ìsêà‘·\T ôd’‘·+
ã\|üsT¡ düTHÔ êïs¡T. á $yê<ä+ e÷≥ m˝≤ ñHêï... #√ÁbÕ e÷Á‘·+ ÄkÕÿsY b˛{°\˝À
‘·q ª@ø£\e´μ ∫Á‘êìï Á|üyÓ÷{Ÿ #˚düT≈£îH˚ |üì˝À |ü&ܶs¡T. Ç+<äTø√dü+ Äj·Tq
nyÓT]ø±˝À z Á|üyÓ÷wüHé @C…˙‡ì, eè‹Ô ì|ü⁄DT\qT ≈£L&Ü ìj·T$T+#·T≈£îì
nø£ÿ&˚ ø=~›ø±\+ ñ+&˚+<äT≈£î bÕ¢Hé #˚dTü HÔ êïs¡T.
ø£\ HÓs¡y˚s¡T‘·T+<ë?
ÄkÕÿsY b˛{°\˝À ¬>\Tbı+<ë\+fÒ Á|üyÓ÷wüHé
sê»ø°j÷· ˝Ò Á|üeTTK uÛ÷Ñ $Tø£ eVæ≤kÕÔjT· ì n+<ä]ø°
‘Ó*dæq $wüjT· y˚T. 1929˝À ªnyÓT]Hé yÓ÷wüHé |æøã sY‡
n+&é ôd’H‡Ó dtμ dü+dü∆ ÄkÕÿsY nyês¡Tq¶ T @sêŒ≥T #˚dæ
Ä ‘·sê«‘· ø=~›ø±˝≤ìøÏ ªu…dºt bòÕ]Hé |ò#” s· Y |ò˝
æ àŸ μ nH˚
øπ ≥–Øì @sêŒ≥T #˚d+æ ~. n|üŒ{Ï qT+N á øπ ≥–Ø˝À
|ü\T uÛ≤s¡rj·T ∫Á‘ê\T ÄkÕÿsY eTT+–≥≈£î yÓfi≤flsTT.
nsTT‘˚, Ç+‘·es¡≈L£ ÄkÕÿsY nyês¡T¶ ø£\ uÛ≤s¡rj·T
dæìe÷øÏ HÓs¡y˚s¡˝Ò<äT. eT<äsY Ç+&çj·÷ (1956),
\>±Hé (2001), <˚e<ëdt (2002), |üùV≤* (2005) e+{Ï
Ç+&çjT· Hé Á|æùdºõj·Tdt ∫Á‘ê\T >∑‘+· ˝À ÄkÕÿsY≈î£
yÓ[flq|üŒ{Ïø° dü¬s’q Á|üyÓ÷wüHé ˝Òø£b˛e&É+ e˝Ò¢ n$
ÄkÕÿsYqT n+~|ü⁄#·TÃø√˝Òø£b˛j·÷sTT. 2006˝À
ÄkÕÿsY m+Á{°>± b˛{°|ü&ÉT‘·Tqï ª@ø£\e´μqT m˝≤¬>’Hê >∑{Ϻ Á|üyÓ÷wüHé esYÿ‘√
eTT+<äTes¡Tdü˝À ì\bÕ\ì $<ÛäT $H√<é #√ÁbÕ |ü≥Tº<ä\>± ñHêïs¡T. kı+‘·
>∑÷{Ï˝À #Ó\sπ –q $yê<ä+ dü<Tä e› TDT>∑T‘·T+<ä˙, >∑{ºÏ Á|üy÷Ó wüHé esYÿ‘√ ákÕ]
ÄkÕÿsYqT #√ÁbÕ m>∑πsdüT≈£î ekÕÔs¡ì u≤©e⁄&é Á|üeTTKT\T ø=+<äs¡T CÀdü´+
#ÓãT‘·THêïs¡T. n<˚ »]–‘˚ <äXÊu≤›\T>± uÛ≤s¡rj·T ∫Á‘· |ü]ÁX¯eTqT }]düTÔqï
ÄkÕÿsY ø£\ HÓsy¡ s˚ T¡ ‘·T+~ ≈£L&Ü...
- yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄
 uÛ≤wü´+ 53

düèwæºø£πsÔ ô|<ä› ôd’+{Ïdtº! ø£*eZ ⁄+~ ÁbÕ<∏$ä Tø£+>± ÁbÕD≤ìï n+‘·s÷¡ “¤‘+· >± ø£*qZ Ä Je ø£Dy˚T Á|ü‹ J$
Ä$sꓤyêìøÏ ø°\ø£ bÕÁ‘· b˛wæ+∫+~ eèø£å, »+‘·TC≤˝≤\T, eTqTwüß\ ø£Hêï á
#·Tø£ÿ˝≤+{Ï Je+ n‘·´+‘· X¯øeÔÏ +‘·yTÓ qÆ ~. Á|üøè£ ‹ Jyêìï düèwæ+º #·˝<Ò Tä . eT+&ç
bıøÏ ÿq sêfi¯ófl, ñ|ü ˙{Ï düeTTÁ<ë\T Jyê$sꓤìøÏ ø±yê*‡q |üPsê«edüsê*ï
Á|ü|+ü #·yê´|ü+Ô >± Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ ÁãVü‰à+&ÉyTÓ qÆ XÊÅd”j
Ô T· Ä$wüÿs¡D\T »]–q|üŒ{Ïø,°
XÊg kÕ+πø‹ø£ j·TT>∑+ Ç+ø± ÁbÕ<∏$ä Tø£ <äX˝ ¯ ÀH˚ e⁄+~. e÷qeC≤„q+˝À $XÊ«kÕìï ø£
* –˝Ò e⁄.
ø£*–, ÁãVü‰à+&ÉyTÓ qÆ XÊÅd”j
Ô T· ‘ê dü÷Œ¤]‘Ô √ eTq+ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì ms¡Tø£≈î£ Áø£eT+>± ÁbÕD≤ìøÏ ÁbÕD+ b˛dæ+<Óes¡T?
<ä>∑Zs¡e⁄‘·THêï+. á $X¯«+ dæús¡yÓTÆq >∑DÏ‘· XÊg ìj·Te÷qTkÕs¡+ ˇø£ >=|üŒ »+‘·T Á|ü|ü+#·+˝Àì $y˚#·qqT >∑eTìùdÔ, n~ ˇø£ eT+∫ düèwæºø£s¡Ô≈£ î
Ç+»˙]+>¥ y˚T<ÛädüT‡#˚ s¡÷|üø£\Œq »]–, ì]à+#·ã&ç+<äì eTq+ ìs¡÷|æ+#· dü+ã+~Û+∫q düè»Hê‘·àø£‘·qT ‘Ó*j·TCÒdüTÔ+~. »+‘·Te⁄\ Á|ües¡ÔHêØ‘·T\T
>∑\eTT. $X¯«yê´|üÔ eTVü‰C≤„q|ü⁄ e´ø°Ôø£s¡D>± ‘·q≈£î ìπs›•+∫q Á|üjÓ÷»Hêìï yê{Ï˝À n+‘·Ø¢q+>± e⁄+&˚ Á|üeè‘·TÔ\ Ø‘ê´ e´ø£ÔeTe⁄
kÕ~Û+#˚+<äT≈£î>±qT ÁbÕD Ä$sꓤe+ »]–+~. ‘êsTT. á Á|üeè‘·T\ Ô s¡÷|üøs£ Ô¡ düèwæøº sπ£ .Ô Ä ìdü‡Vü‰j·T n\Œ
ÁbÕD≤ìï Ç+‘·es¡≈î£ @ eTìwæ >∑D+Ï #·˝<Ò Tä . <ëìøÏ s¡+>∑T, Je⁄\ J$ø£≈î£ Á|üeè‘·T˝ Ô Ò Ä<Ûës¡+. eTqTwüß\T »+‘·Te⁄\
s¡T∫, yêdüq, ãs¡Te⁄, yê´|æÔ˝≤+{Ï uÛÖ‹ø£ ø=\e÷Hê˝ÒMT Á|üeè‘·TÔ\≈£î _Ûqï+>± ùV≤‘·Tã<ä› C≤„q+ ø£*Z e⁄Hêïs¡T. Ä
˝Òe⁄. nìï{ÏøÏ _Ûqï+>± ÁbÕD≤ìøÏ ˇø£ X¯øÏÔ e⁄+~. ô|]π> J$‘· Áø£eT+ »qT´ø£D≤\ n<äT“¤‘ê\ <ë«sê Á|ü‹ J$øÏ
yÓTTø£ÿ≈£î #Ó+~q ˇ+ø£ y˚s¡T ã+&Ésê‹ì ôd’‘·+ |ü>∑T\T dü+Áø£$T+∫+~. n˝≤+{Ï dü+øÏwå yºü TÓ qÆ Je |ü]D≤eTeT+‘ê
u≤s¡Ã>∑\<äT. ˙s¡T, H˚\, >±* ‘·~‘·s¡ n+XÊ\qT ÁbÕD+ <ä÷s¡<äèwæº >∑\ nq+‘· $y˚#·q <ë«sê }Væ≤+#·ã&ç,
»sTT+∫+~. yê{Ï düyT˚ àfi¯Hê\qT dü+düÿ]+∫+~. ÁbÕD+ düèwæº+#·&É+ <ë«sêH˚ kÕ<Ûä´eTe⁄‘·T+<äì Á|üø£è‹ e´eVü‰s¡
ˇø£ •*Œ˝≤ e´eVü≤]+∫ nìï Je⁄\qT s¡÷|üø\ £ Œq #˚d+æ ~. XÊg+ <ë«sê eTq+ ˇ|üø√ø£ ‘·|Œü <äT.
ÁbÕD+ ˇø£ dü+^‘·ø±s¡T&ÉT>± Á|ü‹ |üøÏåì ‘·q Áù|eT^‘êìï eTìwæ <˚e⁄ì uÛ≤eqqT }Væ≤+#·>∑\>∑&Éy˚T, <ä]Ù+#·>∑\
Ä\|æ+#˚˝≤ dü+^‘êìï uÀ~Û+∫+~. ÁbÕD+ ˇø£ >=|üŒ >∑&yÉ T˚ <˚e⁄ì ñìøÏøÏ @¬øø’ £ ìs¡÷|üD. <Óe’ <ä‘yÔ· TÓ qÆ e÷qe⁄\
s¡kÕj·Tìø£ XÊgy˚‘·Ô˝≤ |ü+&É¢≈£î, düT>∑+<Ûä Á<äyê´\≈£î }Vü‰X¯øÏÔ qT+&ç <˚e⁄ì uÛ≤eq ñ<䓤$+∫+~. n>∑eT´
n<äT“¤‘·yÓTÆq s¡T∫ì rdüTø=∫Ã+~. s√C≤, eT˝…¢\T ˝≤+{Ï n>√#·sy¡ TÓ qÆ $wüj÷· \qT <Óe’ <ä‘yÔ· TÓ qÆ e÷qe⁄ì }Vü‰X¯øÔÏ
|üP\≈£î |ü]eTfi≤ìï ‘Ó∫Ã+~. ˙{Ïì, ø±s√“ìø˘ Ädæ&é\qT <ë«sê eTìwæ e÷Á‘·y˚T >∑eTì+#·>∑\&ÉT. Ä X¯øÏÔøÏ ne<ÛäT\T ˝Òe⁄. K∫Ñ·yÓTÆq
|ü+#·<ës¡>±qT, #Óø£ÿs¡>±qT e÷]Ã+~. Ä Áø£eT+˝ÀH˚ yÓTTø£ÿ\T Äøχ»Héì eTìwæ }Vü‰X¯øÔÏ Ä<ë´‹àø£‘q· T ne‘·]düT+Ô ~. <ëì<ë«sê á $X¯« ìsêàD+˝ÀqT,
e~˝Ò≥≥Tº, »+‘·Te⁄\T Äøχ»HéqT |”\TÃ≈£îH˚≥T¢ e´ed”øú ]£ +∫+~. bÕs¡<sä Ù¡ ø£+>±, Á|üjÓ÷»q+˝ÀqT, \ø£å´+˝ÀqT <ë– e⁄qïeTVü‰ dü‘ê´ìï <ä]Ù+#·>∑\&ÉT. dü«s¡Z+
õ>∑Ts¡T˝≤, #·\q+ ø£*Z, <ë<ë|ü⁄>± ø£+{ÏøÏ ø£qŒ&Éq+‘· |ü]e÷D+˝Àì mø£ÿ&ÉT+<√, m˝≤ e⁄+<√ }Væ≤+#·>\ ∑ &ÉT. #·T≥÷º e⁄qï düø\ £ <äè–«wüj÷· \˝ÀqT,
Áb˛{ÀbÕ¢»yéT dü÷s¡´s¡•à qT+∫ X¯øÏÔì Á>∑Væ≤düTÔ+~. á bÕs¡<äs¡Ùø£yÓTÆq eT+#·T ∫e]øÏ e÷qe Vü≤è<äj·÷\˝À ôd’‘·+ <˚e⁄ì ñìøÏì >∑T]Ô+#·>∑\s¡T.
˝≤+{Ï ∫qï #·Tø£ÿ˝≤ e⁄+&˚ ˇπø ˇø£ÿ Jeø£D+ ÁbÕD≤ìøÏ dü+ã+~Û+∫q ;ÛC≤ìï ` yÓHÓï\ø£+{Ï
 54
21`10`2007 qT+&ç e÷dü|òü˝≤\T
y˚Twü+ (n•«ì, uÛÑs¡DÏ, ø£è‹Ôø£ 1bÕ)
á sê•yê]øÏ Ä]úø£ |üs¡yÓTÆq á‹u≤<Ûä\T ‘·|üŒø£b˛e#·TÃ. #˚ùd |üqT\˝À ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\T
m<äTs¡e⁄‘êsTT. neø±XÊ\T ø=ìï #˚C≤] ìsêX¯ ø£*–kÕÔsTT. u≤<Û´ä ‘·\ ìs¡«Vü≤D˝À e‹Ô&TÉ \≈£î
˝Àqe⁄‘ês¡T. düu\
ÑÛ T, düe÷y˚XÊ\≈£î Vü‰»s¡e⁄‘ês¡T. ô|≥Tºã&ÉT\ $wüjT· +˝À Ä∫‘·÷∫ e´eVü≤]+#·+&ç.
yê´bÕsê\˝À ˝≤uÛ≤\T n+‘·+‘·e÷Á‘·+>± ñ+{≤sTT. yêVü≤Hê\T q&çù|yês¡T n‘·´+‘· C≤>∑s÷¡ ø£‘·
bÕ{Ï+#ê*. eè‘·T\Ô ˝À Ä≥Tb˛≥T¢ ‘·|Œü e⁄. |üsê´≥ø£ ÁbÕ+‘ê\T, j·÷Á‘êdü˝ú ≤\T dü+<ä]ÙkÕÔsT¡ . Á|ü‘´· s¡T\ú T,
˝Ò<ë b˛{°<ës¡T\T $TeTà*ï n~Û>$∑ T+∫ eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘ês¡T. ùws¡¢ $Áø£j÷· \T n+‘·>± ˝≤_Û+#·e⁄.
Ms¡T Ä~‘·´ Vü≤è<äjT· + |ü]+ƒ #·&+É eT+∫~.
eèwüuÛÑ+ (ø£è‹Ôø£ 2,3,4 bÕ., s√Væ≤DÏ, eTè>∑•s¡ 1,2 bÕ.)
á sê•yês¡T @ |üì ÁbÕs¡+_Û+∫Hê $»j·Te+‘·+>± |üP]Ô#k˚ ÕÔsT¡ . düø±\+˝À ô|≥Tºã&ÉT\T
düeT≈£Ls¡‘êsTT. ã+<ÛäT, $TÁ‘·T\‘√ Äq+<ä+>± >∑&ÉT|ü⁄‘ês¡T. $_Ûqï eTqdüÔ‘ê«\ e´≈£îÔ\T
‘ês¡dü|ü&É‘ês¡T. uÛÑeHê\T ˝Ò<ë yêVü≤Hê\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. Bs¡Èø±*ø£ düeTdü´\ qT+∫ ãj·T≥
|ü&‘É ês¡T. |ü]#·j÷· \T ô|s¡T>∑T‘êsTT. ÄdüT\ Ô T, ≈£î≥T+ã düuTÑÛ ´\ dü\Vü‰\‘√ eTT+<ä&TÉ >∑T y˚kÕÔsT¡ .
ø=ìï |ü<eä ⁄\T, ôVA<ë\T nÁ|üjT· ‘·ï+>± sê>∑\e⁄. dæsú êdæÔ eè~∆. $<˚o |üs´¡ ≥q neø±XÊ\THêïsTT.
nsê∆weºü T X¯ì e\¢ e÷qdæø£ s¡T>∑à‘·\T, ∫ø±≈£î\T m<äTs¬ H’ ê s¡$, >∑Ts¡Tã\+ e\¢ düsT¡ u› ≤≥T ø±>∑\e⁄.
yê´bÕs¡ dü+dü\ ú T, Ç‘·s¡ dü+dü\
ú T $dü]Ô kÕÔsT¡ .
$T<∏äTq+ (eTè>∑•s¡ 3,4bÕ., Äs¡TÁ<ä, |ü⁄qs¡«düT 1,2,3 bÕ.)
á sê• yê]øÏ @<√ ˇø£ düeTdü´ m<äTs¡e⁄‘·÷H˚ ñ+≥T+~. m+‘· ÁX¯$T+∫Hê |ò*ü ‘·+ <äøÿ£ ì
|ü]dæ‹ú . @ |üì˝Àq÷ ‘=+<äsb¡ Õ≥T e<äT.› ì<ëq+ nedüs+¡ . Äs√>∑´, ≈£î≥T+ã düeTdü´\T
∫ø±≈£î |üs¡TkÕÔsTT. m+‘· &ÉãT“ #˚‹øÏ n+~Hê Ks¡TÃ\T ≈£L&Ü n<˚ kÕúsTT˝À ñ+{≤sTT. s¡TD≤\T
≈£L&Ü #˚j·÷*‡ ñ+≥T+~. J$‘· uÛ≤>∑kÕ«$T ˝Ò<ë Ä|ü⁄Ô\‘√ ø=+‘· m&Éu≤≥T ø£*π> dü÷#·q\T ñ
HêïsTT. ø±+Á{≤≈£î\ º T, ÁbÕC…≈î£ º |üqT\T ∫e] ø£D
å +˝À #˚C≤]b˛‘êsTT. yê´bÕsê\˝À ˇ&ÉT<äT&ÉT≈£î\T.
ñ<√´>±\˝À e÷s¡TŒ\T ñ+{≤sTT. ùws¡¢ $Áø£j÷· \T ìsêX¯|sü T¡ kÕÔsTT. ∫e] yês¡+ Ä]úø£ Á|ü>‹∑
ø£ì|ædTü +Ô ~. Ms¡T n+>±s¡ø£ (≈£îE&ÉT) k˛ÔÁ‘·+, •e |ü+#êø£]å |ü]+ƒ #·&+É eT+∫~.
ø£sêÿ≥ø£+ (|ü⁄qs¡«düT 4bÕ., |ü⁄wü´$T, ÄX‚¢wü)
Ä]úø£|üs¡yÓTÆq Çã“+<äT\T ˝Òø£b˛sTTHê e÷qdæø£+>± e‹Ô&ÉT\T ô|s¡T>∑T‘êsTT. |üqT\T
nqT≈£îqï düeTj·÷ìøÏ |üP]Ô #˚jT· ˝ÒsT¡ . Á|ü‹ e´e Vü‰s¡+˝Àq÷ Ä∫‘·÷∫ n&ÉT>∑T y˚jT· +&ç.
e´j·T+˝À ≈£îEì düÔ+uÛÑq e\¢ $|üØ‘·yÓTÆq e‹Ô&ÉT\≈£î, ÁX¯eT≈£î ˝Àqe⁄‘ês¡T. ø=ìï düeTdü´\T
y˚~kÛ ÕÔsTT. Á|üjT· ‘êï\˝À nes√<Ûë\T ‘·|Œü ø£b˛e#·TÃ. eè‹Ô, yê´bÕsê\˝À Ä•+∫q kÕúsTT˝À Á|ü>‹∑
ñ+&É<Tä . ‘=+<äsb¡ Õ≥T ìs¡j í ÷· \T e<äT.› >∑èVü≤+, yêVü≤Hê\ ø=qT>√\T j·T‘êï\T q‘·qÔ &Éøq£ kÕ>∑T‘êsTT.
ñ<äs,¡ ø£+{Ï yê´<ÛTä \T u≤~ÛkÕÔsTT. ùws¡¢ $Áø£j÷· \T n+‘·>± ˝≤_Û+#·e⁄.
≈£îEìøÏ »bÕ\T, ø£+<äT\ <ëq+ eT+∫~. $wüßí düV≤ü ÁdüHêeT+ |ü]ƒ+#·+&ç
dæ+Vü≤+ (eTK, |ü⁄ã“, ñ‘·Ôs¡ 1 bÕ.)
á sê• yê]øÏ ñ‘ê‡Vü≤e+‘·+>± kÕ>∑T‘·T+~. Ä]úø£ |ü]dæú‹ ÄXÊ»qø£+>± ñ+≥T+~.
nÁ|üj·T‘·ï+>± ø±s¡´Áø£e÷\T |üP]Ô ø±>∑\e⁄. q÷‘·q edüTÔ, yêVü≤q ˝≤uÛ≤\T ñ+{≤sTT.
m+‘√ ø±\+>± m<äTs¡T#·÷düTqÔ ï neø±XÊ\T Á|üdTü ‘Ô +· <ä>sZ∑ ≈¡ î£ ekÕÔsTT. X¯óuÛøÑ ±sê´\≈£î &ÉãT“ yÓ∫ÃkÕÔsT¡ .
$<˚o |üs´¡ ≥q\T ñ+{≤sTT. u≤<Û´ä ‘·\T HÓsy¡ s˚ T¡ kÕÔsT¡ .dü+|òTü +˝À >ös¡yêìøÏ ˝À≥T ñ+ &É<Tä . Á>∑V‰ü \
dú‹æ e\¢ nqT≈£L\ |ò*ü ‘ê˝Ò n~Ûø+£ >± ñ+{≤sTT. ñ<√´>±\˝À ∫ø±≈£î\T ‘=\>∑T‘êsTT. yê´bÕsê\T
$dü]Ô kÕÔsT¡ . ø=‘·Ô dü+dü\
ú @sêŒ≥T j·T‘êï\T ekÕÔsTT. ùws¡¢ $Áø£j÷· \T ˝≤uÛkÑ Õ{Ï>± ñ+{≤sTT. HÓ\
∫e]˝À Äs√>∑´ düeTdü´\T, <Ûqä e´j·T+.
ø£q´ (ñ‘·Ôs¡ 2,3,4 bÕ., Vü≤düÔ, ∫‘·Ô 1,2 bÕ.)
Ä]úø£ |ü]dæ‹ú >∑+<äs>¡ √fi¯+>± ñ+≥T+~. s¡TD u≤<Û\ä T ‘·|Œü e⁄. eTTK´yÓTqÆ |üqT\T eT<Û´ä ˝À
ì*|æyk˚ ÕÔsT¡ . Ä˝À#·q\T ì\ø£&>É ± ñ+&Ée⁄. $<˚o |üs´¡ ≥q\T yêsTT<ë y˚kÕÔsT¡ . ã+<ÛTä
$TÁ‘·T\‘√ nø±s¡D+>± $s√<Ûë\T @s¡Œ&É‘êsTT. $yê<ë\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&É+&ç. Bs¡Èø±*ø£ düeTdü´\T
y˚~kÛ ÕÔsTT. ø=ìï $wüj÷· \˝À eT<Û´ä e]Ô‘«· + eVæ≤+#ê*‡ edüT+Ô ~. uÛ≤>∑kÕ«eT´ yê´bÕsê\T n+‘·>±
˝≤_Û+#·e⁄. ñ<√´>±\˝À Äø£dàæ ø£ e÷s¡TŒ\T ñ+{≤sTT. ùws¡¢ $Áø£j÷· \˝À ì<ëq+>± e´eVü≤]+#·+&ç.
kÕúq#·\q dü÷#·q\T. ∫e] yês¡+˝À X¯óuÛyÑ ês¡\ Ô T. ø±s¡´dæ~.∆
eTH√yê+#Û· HÓsy¡ s˚ T¡ ‘·T+~.
21`11`2007 es¡≈£î
‘·T\ (∫‘·Ô 3,4 bÕ., kÕ«‹, $XÊK 1,2,3bÕ.)
#˚|{ ü qºÏ |üqT\T ì<ëq+>± |üP]Ô #˚kÕÔsT¡ . ã+<ÛTä $TÁ‘·T\‘√ ‘·>±<ë\T @s¡Œ&É‘êsTT. ÁX¯eT
‘·|Œü |ò*ü ‘·+ <äøÿ£ ì |ü]dæ‹ú . <ä÷s¡Á|üj÷· D≤\T ñ+{≤sTT. Ä]úø£ |ü]dæ‹ú yÓTs¡T>±Z ñHêï &ÉãT“
ø√dü+ yÓ‘T· ≈£î˝≤≥ ‘·|Œü <äT. uÛ÷Ñ eTT\T, yêVü≤Hê\T ø=+{≤s¡T. neø±XÊ\T ø=ìï ‘·|Œæ b˛‘êsTT. eTT≈£îÿ≈£î
dü÷{Ï>± b˛sTT X¯Á‘·Te⁄\qT ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. ø=‘·Ô ø±s¡´Áø£e÷\T ÁbÕs¡+_Û+∫Hê nqT≈£îqï $<Û+ä >±
kÕ>∑e⁄. |üs¡´≥q\T yêsTT<ë y˚düT≈£î+{≤s¡T. eè‹Ô, yê´bÕsê\T ìsêXÊ»qø£+>± kÕ>∑T‘êsTT. eè<∏ë
Ks¡TÃ\T m<äTs¡e⁄‘êsTT. |ü]#·j·÷\T ô|s¡T>∑T‘êsTT. #˚‹ø£+~q |ü<äe⁄\T, ôVA<ë\T ôd’‘·+
C≤s¡$&ÉT#·T≈£î+{≤s¡T. ≈£î≥T+ã düeTdü´\T m<äTs¡e⁄‘êsTT. ùws¡¢ $Áø£j÷· \T ˝≤_Û+#·e⁄. eT÷&Éeyês¡+˝À
X¯óuÛyÑ ês¡\
Ô T, $+<äT, $H√<ë\T. düTÁãVü≤àD≤´wüøº +£ , Ä~‘·´ Vü≤è<äjT· + |ü]+ƒ #·+&ç.
eè•Ãø£+ ($XÊK 4bÕ, nqTsê<Ûä, CÒ´wü˜)
nìï $wüj÷· \˝Àq÷ nÁ|üeT‘·+Ô >± yÓT\>∑+&ç. Ä]úø£ e´eVü‰sê\˝À ˇ&ÉT<äT&ÉT≈£î\T m<äTs¡e⁄‘êsTT.
düìïVæ≤‘·T\‘√ nø±s¡D+>± $s√<Ûë\T @s¡Œ&Ée#·TÃ. ‘·\∫+~ ˇø£{Ï »]π>~ y˚s=ø£{Ï>± ñ+≥T+~.
düìïVæ≤‘·T\T e÷≥ ‘·|üŒ&É+ $TeTà*ï u≤~ÛdüTÔ+~. ø=‘·Ô ô|≥Tºã&ÉT\˝À ì<ëq+>± e´eVü≤]+#·+&ç.
|ü]dæú‘·T\T nqT≈£L*+#·e⁄. Ç+{≤ ãj·T{≤ ≈£L&Ü düeTdü´\T ∫ø±≈£î |üs¡TkÕÔsTT. Çwüº+˝Òì ÁbÕ+‘ê\≈£î
≈£L&Ü yÓfi≤fl*‡ edüTÔ+~. u≤<Ûä´‘·\T ô|s¡T>∑T‘êsTT. ñ<äs¡, H˚Á‘· yê´<ÛäT\T u≤~ÛkÕÔsTT. ÁX¯e÷~Ûø£+. |üqT\˝À
‘=+<äs¡bÕ≥T. ñ<√´>±eø±XÊ\T ‘·|æŒb˛‘êsTT. ≈£î≥T+ã ø£\Vü‰\T, ã+<ÛäT $TÁ‘·T\ qT+&ç e‹Ô&ÉT\T. eè‹Ô,
yê´bÕsê\T eT+<äø=&ç>± kÕ>∑T‘êsTT. Ä˝À#·q\T dæús¡+>± ñ+&Ée⁄. düTÁãVü≤àD´ |üP»\T, ø£+<äT\ <ëq+
eT+∫~. ∫e] yês¡+ ø=+‘· nqT≈£L\+>± ñ+≥T+~. Ä]úø£ Á|ü>∑‹, yêVü≤q jÓ÷>∑+.
<ÛäqTdüT‡ (eT÷\, |üPsê«cÕ&ÛÉ, ñ‘·ÔsêcÕ&ÛÉ 1 bÕ.)
Ä]úø£+>± ã\+ |ü⁄+E≈£î+{≤s¡T. e´eVü‰sê\˝À Ä≥+ø±\T ‘=\– eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘ês¡T.
m<äTs¡T #·÷düTÔqï neø±XÊ\T #Ó+‘·≈£î ekÕÔsTT. ã+<ÛäT, $TÁ‘·T\ Áù|e÷qTsê>±\T bı+<äT‘ês¡T.
ñ<√´>∑, $yêVü≤j·T‘êï\T kÕ–kÕÔs¡T. ø±+Á{≤≈£îº, ÁbÕC…≈£îº |üqT\T #˚|ü&É‘ês¡T. nedüsê\≈£î $T+∫
&ÉãT“ n+<äT‘·T+~. Bs¡Èø±\+>± m<äTs=ÿ+≥Tqï düeTdü´\T ø=ìï |ü]cÕÿs¡+ ne⁄‘êsTT. nqTø√ì dü+|òTü ≥q\T
m<äTs¡e⁄‘êsTT. ≈£î≥T+ã+˝À X¯óuÛÑø±sê´\T »s¡T>∑T‘êsTT. |ü<äe⁄\T, ñqï‘· ôVA<ë\˝Àì yê]ì
ø£\TdüT≈£î+{≤s¡T. >∑‘·+˝À ì*|æy˚dæq |üqT\T ≈£L&Ü |üP]Ô #˚kÕÔs¡T. ns¡T<Ó’q ÄVü‰«Hê\T n+<äT‘êsTT. eè‹Ô,
yê´bÕsê\T Áb˛‘ê‡Vü≤ø£s¡+>± ñ+{≤sTT. ùdyê ø±s¡´Áø£e÷\˝À bÕ˝§Z+{≤s¡T. ùws¡¢ $Áø£j·÷\T ˝≤_ÛkÕÔsTT.
Á|ü‹uÛÑ≈£î >∑T]Ô+|ü⁄ bı+<äT‘ês¡T. ∫e]˝À |üqT\˝À C≤|ü´+. $yê<ë\T, Äø£dæàø£ Á|üj·÷D≤\T. s¡TÁ<ë_Ûùwø£+,
qeÁ>∑Vü≤ k˛ÔÁ‘· |üsƒ¡q+ eT+∫~.
eTø£s¡+ (ñ‘·ÔsêcÕ&ÛÉ 2,3,4bÕ., ÁX¯eD+, <Ûäìwü˜ 1,2bÕ.)
dü+|òTü +˝ÀqT, ≈£î≥T+ã+˝Àq÷ $X‚wü >ös¡yê_Ûe÷Hê\T bı+<äT‘ês¡T. Ä]úø±_Ûeè~∆. düìïVæ≤‘·T\
düVü‰j·T düVü≤ø±sê\T |üP]ÔkÕúsTT˝À n+<äT‘êsTT. |ü]#·j·÷\T @s¡Œ&É‘êsTT. |ü\T≈£îã&ç ø£*–q
e´≈£î\
Ô T |ü]#·jT· + ne⁄‘ês¡T. ø=‘·Ô ô|≥Tºã&ÉT\T n+<äT≈£î+{≤s¡T. Á|ü‘´· s¡T\
ú T $TÁ‘·T\T>± e÷s¡‘ês¡T.
ø=‘·Ô $<ë´, ñ<√´>±eø±XÊ\T \_ÛkÕÔsTT. rs¡új·÷Á‘·\T, $Vü‰s¡j·÷Á‘·\T #˚kÕÔs¡T. ∫qïHê{Ï $TÁ‘·T\qT
ø£\TdüT≈£îì Äq+<ä+>± >∑&ÉT|ü⁄‘ês¡T. ø√s¡Tº πødüT\T nqT≈£L\+>± |ü]cÕÿs¡+ ne⁄‘êsTT. nqT≈£îqï $<Ûä+>±
|üqT\T |üP]Ô ne⁄‘êsTT. m+‘·{Ï yê]HÓ’Hê yêø±Ã‘·Ts¡´+‘√ Äø£≥Tº≈£î+{≤s¡T. Ä˝À#·q\T ø£*dæekÕÔsTT.
yêVü≤Hê\T, ÄuÛsÑ D ¡ ≤\ô|’ eT≈£îÿe #·÷|ü⁄‘ês¡T. <ä÷s¡ÁbÕ+‘ê\ qT+&ç n+~q düe÷#ês¡+ }s¡≥ ø£*–düT+Ô ~.
ÁX¯eT≈£î ‘·–q |òü*‘·+ edüTÔ+~. eè‹Ô yê´bÕsê\T Áb˛‘ê‡Vü≤ø£s¡+>± ñ+{≤sTT. MT ùde\≈£î ‘·–q >∑T]Ô+|ü⁄
\_ÛdüTÔ+~. ùws¡¢ $Áø£j·÷\T ˝≤uÛÑkÕ{Ï>± ñ+{≤sTT. nHês√>∑´+, Ks¡TÃ\T ñ+{≤sTT.
≈£î+uÛÑ+ (<Ûäìwü˜ 3,4 bÕ., X¯‘·_Ûwü+, |üPsê«uÛ≤Á<ä 1,2,3bÕ.)
á sê• yê]øÏ n+‘·>± nqT≈£L*+#·<äT. Ä]úø£ ˝≤yê<˚M\˝À Ä≥Tb˛≥T¢ m<äTs£e⁄‘êsTT. ÄdæÔ
$yê<ë\T HÓ\ø=+{≤sTT. u≤<Ûä´‘·\T ô|]– ñøÏÿ] _øÏÿ] ø±>∑\s¡T. neø±XÊ\T #˚C≤] ìsêX¯
#Ó+<äT‘ês¡T. q$Tàq e´≈£îÔ˝Ò düeTdü´\T düèwæºkÕÔs¡T. C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&É+&ç. XÊØs¡ø£ ÁX¯eT ô|s¡T>∑T‘·T+~. eè<∏ë
Ks¡TÃ\T ‘·|Œü e⁄. ≈£î≥T+ã düuTÑÛ ´\‘√ eTqdüŒs¡\
∆ T @s¡Œ&Ée#·TÃ. ñ<äs,¡ ø£+{Ï dü+ã+<Ûä yê´<ÛTä \T u≤~ÛkÕÔsTT.
ñ<√´>±\˝À }Væ≤+#·ì e÷s¡TŒ\T dü+uÛeÑ +. Ä˝À#·q\T dæsú +¡ >± ñ+&Ée⁄. nqT≈£îqï<=ø£{Ï »]π>~ ˇø£{>Ï ±
ñ+≥T+~. e´eVü‰sê\˝À Ä≥+ø±\T m<äTs¡e⁄‘êsTT. ˇø£ Á|üø≥ £ q≈£î Äø£]¸‘T· \e⁄‘ês¡T. yêVü≤Hê\ $wüjT· +˝À
yÓT\≈£îe>± ñ+&É+&ç. yê´bÕsê\T eT+<ä–kÕÔsTT. ô|≥Tºã&ÉT\˝À ‘=+<äs¡ e<äT›. ùws¡¢ $Áø£j·÷\T n+‘·>±
˝≤_Û+#·e⁄. ∫e]˝À $+<äT, $H√<ë\T, Ä]úø±_Ûeè~∆, edüTÔ ˝≤uÛ≤\T, dü÷s¡´ düTÔ‹ |ü]ƒ+#·+&ç.
MTq+ (|üPsê« uÛ≤Á<ä 4 bÕ., ñ‘·ÔsêuÛ≤Á<ä, πse‹)
Ä]úø£ ˝≤yê<˚M\T ìsêX¯ ø£*–kÕÔsTT. Ks¡TÃ\T ô|s¡T>∑T‘êsTT. n+#·Hê\T ‘ês¡Te÷s¡T ø±>∑\e⁄.
Á|ü‹uÛÑ≈£î >∑T]Ô+|ü⁄ sê<äT. ã+<ÛäT $TÁ‘·T\ qT+&ç e‹Ô&ÉT\T ‘·|üŒe⁄. MT X¯øÏÔ kÕeTsê∆´\≈£î |üØøå±
ø±\+>± ñ+≥T+~. neø±XÊ\T #˚‹ø£+~qy˚ nì|æ+∫ ‘·|Œæ b˛‘êsTT. X¯Á‘·T, s¡TDu≤<Û\ ä T ‘·|Œü e⁄.
ø=ìï e´eVü‰sê\˝À Ä∫‘·÷∫ n&ÉTπ>j·T+&ç. ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\‘√ ‘·>±<ë\T @s¡Œ&É‘êsTT. eTqXÊÙ+‹
˝À|ædüTÔ+~. kÕúq #·\q dü÷#·q\T. ÁX¯e÷~Ûø£+‘√ ø=ìï ø±s¡´Áø£e÷\T |üP]Ô #˚kÕÔs¡T. $\TyÓ’q &Ü≈£î´yÓT+≥T¢,
ÄuÛsÑ D
¡ ≤\T C≤Á>∑‘>Ô· ± #·÷düTø√+&ç. |ü]dæ‘ú T· \T nqT≈£L*+#·e⁄. <Óe’ ø±sê´\˝À bÕ˝§Z+{≤s¡T. $<˚o |üs´¡ ≥q\T
yêsTT<ë y˚düT≈£î+{≤s¡T. eè‹Ô, yê´bÕsê\˝À ì<ëq+>± e´eVü≤]+#·&É+ eT+∫~. Äs√>∑´, ≈£î≥T+ã
düeTdü´\T. #·s¡à, #Ó$ dü+ã+<Ûä yê´<ÛäT\T u≤~Û+#·e#·TÃ. •e|ü+#êø£å], düTÁãVü≤àD≤´wüºø£+ |ü]ƒ+#·+&ç.
¬s+&Ée yês¡+˝À ø=+‘· nqT≈£L\+>± ñ+≥T+~. $yêVü‰~ X¯óuÛÑø±sê´\˝À bÕ˝§Z+{≤s¡T.
 nyÓT]ø± dü+<ä&ç 55

Vü‰
uÀdüºHé˝À ã‘·Tø£eTà |ü+&ÉT>∑
|æÿqºHé ùdº{Ÿ bÕsYÿ˝À ôdô|º+ãsY 22q ã‘·Tø£eTà |ü+&ÉT>∑qT, ‘Ó\+>±D
$yÓ÷#·q ~H√‘‡· yêìï ªq÷´ Ç+>∑+¢ &é ‘Ó\+>±D≤ nk˛dæjT˚ wüHμé |òTü q+>±
ìs¡«Væ≤+∫+~. Vü‰|æÿqºHé bÕsYÿ yê‘êes¡D+, n+<äT˝À ñqï ô|<ä#› sÓ T¡ e⁄
‘Ó\+>±D |ü˝…¢\ yê‘êes¡D≤ìï ‘·\|æ+∫+~. á ñ‘·‡yê\˝À q÷´
Ç+>∑¢+&é ÁbÕ+‘·+˝À ìyêdü+ ñ+≥Tqï düTe÷s¡T 150 eT+~ uÛÑ≈£îÔ\T,
‘Ó\+>±D yê<äT\T Äq+<√‘ê‡Vü‰\‘√ bÕ˝§ZHêïs¡T. ã‘·Tø£eTà |ü+&ÉT>∑˝À
eTVæ≤fi¯\T ‘Ó\+>±D≤ kÕ+Á|ü<ëj·T Ø‹˝À s¡+>∑Ts¡+>∑T\ <äTdüTÔ\T <Ûä]+∫
uÛÑøÏÔÁX¯<ä∆\‘√ bÕ˝§ZHêïs¡T. yês¡+‘ê ˇø£]ô|’ eTs=ø£s¡T b˛{°|ü&ç eTØ
ã‘·Tø£eTà\qT n\+ø£]+∫ rdüT≈£îe#êÃs¡T. á ã‘·Tø£eTà |ü+&ÉT>∑
‘Ó\Tπ>‘·s¡T\qT m+‘·>±H√ Äø£]¸+∫+~.
neTsY ø£]àfi¯fl kÕ«>∑‘· e#·Hê\‘√ á ñ‘·‡yê\T ÁbÕs¡+uÛÑeTj·÷´sTT. ñ
‘·‡yê\ mC…+&ÜqT neTsY ø£]àfi¯fl $e]+#ês¡T. ñ‘·‡yê\≈£î Vü‰»¬s’q
Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ ‘·eTqT |ü]#·j·T+ #˚düT≈£îHêïs¡T. dü<äT›\T, nsTT<äT s¡ø±\
_j·T´|ü⁄ e+≥\ ÄVü‰s¡ |ü<ësêú\‘√, Á|ü‘˚´ø£+>± ‘·j·÷s¡T #˚dæq ‘Ó\ +>±D Vü‰»¬s’q eè<ä∆ eTVæ≤fi¯\T |ü\T eT∞fl $Hê\ì|æ+#˚ eT<ÛäTs¡yÓTÆq bÕ≥\T bÕ&Üs¡T.
e+≥ø±\‘√ düs¡|òüsê #˚dæq eT<Ûë´Vü≤ï uÛÀ»q+ Äs¡–+∫q ÄVüA‘·T\+<ä s¡÷ eTVæ≤fi¯\T, Ä&É|\æ ¢\T <Û]ä +∫q s¡øs£ ø¡ ±\ s¡+>∑T\ <äTdüTÔ\T #·÷|üsT¡ \qT m+‘·>±H√
m+‘·>±H√ dü+‘·è|æÔ e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T. Äø£]¸+∫+~. ‘·sê«‘· ã‘·Tø£eTà\qT #Ós¡Te⁄˝À uÛÑøÏÔÁX¯<ä∆\‘√ ìeT»®q+ #˚XÊs¡T.
nq+‘·s+¡ |æ\\¢ T, eTVæ≤fi¯\≈£î Ä≥\ b˛{°\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T. eTVæ≤fi¯\≈£î ã‘·Tø£eTà
#·ø£ÿ>± n\+ø£]+∫q yÓTT‘·Ô+ 20 ã‘·Tø£eTà\qT @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. ª>öØ|üP»μ‘√ b˛{\T ô|{≤ºs¡T. ªy˚Tø˘ j·TTesY zHé ã‘·Tø£eTàμ ø±s¡´Áø£eT+˝À ∫Hêïs¡T\T ∫qï
ã‘·Tø£eTà ñ‘·‡yê\T ÁbÕs¡+uÛÑeTj·÷´sTT. eTVæ≤fi≤ uÛÑ≈£îÔ\T ã‘·Tø£ eTà\ #·T≥÷º ∫qï ã‘·Tø£eTà\qT ô|{Ϻ Äq+~+#ês¡T. |æ\\¢ ≈£î eT÷´õø£˝Ÿ #Ó’s‡Y , kÕø£s,Y |ò⁄ü {uŸ ≤˝Ÿ
qè‘·´+ #˚d÷ü Ô, #·|Œü ≥T¢ ø=&TÉ ‘·÷ ªã‘·Tø£eTà ã‘·Tø£eTà ñj·÷´˝À ã+>±s¡T ã‘·Tø£eTà b˛{°\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T. ô|<ä›\≈£î eT÷´õø£˝Ÿ #Ó’sY‡, yê©u≤˝Ÿ b˛{°\T ô|{≤ºs¡T.
ñj·÷´˝Àμ n+≥÷ bÕ≥\T bÕ&Üs¡T. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ qT+∫ á ñ‘·‡yê\≈£î eT>∑yês¡T Ä&çq eT÷´õø£˝Ÿ #Ó’sY‡ á ø±s¡´Áø£e÷ìπø ôV’≤˝…’{Ÿ>± ì*∫+~.
 56

q÷´C…؇˝À ã‘·Tø£eTà dü+ãsê\T

ã‘·Tø£eTà |ü+&ÉT>∑qT q÷´C…؇, q÷´j·÷sYÿ, ô|ì‡˝Ò«ìj·÷\ ‘Ó\+>±D uÛÀ»Hêq+‘·s+¡ |æ\¢\T, eTVæ≤fi¯\T, |ü⁄s¡Twüß\≈£î |üsT¡ >∑T|ü+<ë\T, eT÷´õø£˝Ÿ
n_Ûeè~∆ bò˛s¡+ ôdô|º+ãsY 29q Äq+<√‘ê‡Vü‰\ eT<Ûä´ ìs¡«Væ≤+∫+~. #Ó’sY‡ b˛{°\qT eT÷&ÉT $uÛ≤>±\ ej·TdüT‡ Á>∑÷|ü⁄\T>± ìs¡«Væ≤+#ês¡ T.
á ñ‘·‡yê\˝À bÕ˝§Zqï Á|ü‹ ˇø£ÿ]ø° Ä s√E ‘·eT J$‘·+˝À eTs¡∫b˛ì eTVæ≤fi¯\≈£î dü÷ŒHé ` ˝…eTHé |üs¡T>∑T |ü+<ë\ b˛{° ìs¡«Væ≤+#ês¡T.
nqTuÛÑ÷‹ì $T–*Ã+~. q÷´j·÷sYÿ ˝≤+{Ï
yÓTÁ{ÀbÕ*≥Hé q>∑s¡+˝À ìedædüTÔqï yês¡T bÕsYÿ eT<Û´ä ˝À ã‘·Tø£eTà\qT @sêŒ≥T #˚dqæ
‘·eT dü+düÿèr kÕ+Á|ü<ëj·÷\T Á|ü‹_+ eTVæ≤fi¯\T ‘Ó\+>±D C≤q|ü<ä π>j·÷\T
_+#˚ á ñ‘·‡yê\ <ë«sê ‘·eT ñìøÏì bÕ&ÉT‘·÷ ã‘·Tø£eTà\ #·T≥÷º >∑T+Á&É+>±
eTs√kÕ] >∑Ts¡TÔ≈£î ‘Ó#·TÃ≈£îHêïs¡T. ‹s¡T>∑T‘·÷ qè‘·´+ #˚XÊs¡T. Ä≥\ b˛{°˝À¢qT,
ÄVü‰¢<äø£s¡yÓTÆq yê‘êes¡D+˝À »]–q á ñ ã‘·Tø£eTà\ b˛{°˝À¢qT ¬>\Tbı+~q yê]øÏ
‘·Ãyê˝À¢ 250 ≈£î≥T+u≤\T ñ‘ê‡Vü≤+>± ìsê«Vü≤≈£î\T #·ø£ÿì ãVüQeT‘·T\T
bÕ\T|ü+#·T≈£îHêïsTT. eTVæ≤fi¯\T kÕ+Á|ü<ëj·T n+<äCÒXÊs¡T. á ñ‘·‡yê˝À¢ n‘·T´‘·ÔeT
ø£yÓTÆq s¡+>∑T s¡+>∑T Ns¡\T <Ûä]+#·>±, |æ\¢\T yÓTÆq~>± m+|æ¬ø’q ã‘·Tø£eTàqT @sêŒ≥T
Äø£s¡¸D°j·TyÓTÆq <äTdüTÔ\T <Ûä]+#ês¡T. á #˚dæq $CÒ‘·≈£î s¡M+<äsY ‘√≥ ãVüQeT‹
dü+<äs¡“¤+>± s¡ø£s¡ø±\ s¡+>∑T\ |ü⁄e⁄«\‘√ n+~+∫ n_Ûq+~+#ês¡T.
n\+ø£]+∫q 25 ã‘·Tø£eTà\qT @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. ñ‘·‡yê\T ìs¡«Væ≤+∫q
bÕsYÿ e<ä›≈£î ñ<äj·T+ 11 >∑+≥\ qT+#˚ sêe&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. »s¡à˙ qT+∫ e∫Ãq ‘Ó\+>±D≈£î #Ó+~q jÓ÷>± >∑Ts¡Te⁄ kÕ«$T <ë<ë
eT<Ûë´Vü‰ïìøÏ bÕsYÿ yÓTT‘·Ô+ ì+&çb˛sTT+~. eT>∑yês¡+‘ê ‘Ó\+>±D˝À dü$‘êq+<ä á ñ‘·‡yê\˝À n‹~∏>± bÕ˝§Zì yÓT&çfÒwüHé eT+Á‘·
Á|üdüTÔ‘·+ ñqï sê»ø°j·T yê‘êes¡D+ >∑T]+∫ #·]Ã+#·T≈£îHêïs¡T. á Á|ü<ä]Ù+#ês¡T. jÓ÷>± e\¢ ˇq>∑÷πs ˝≤uÛ≤\ >∑T]+∫ ÄVüA‘·T\≈£î
dü+<äs¡“¤+>± ñ‘·‡yê\ ìsê«Vü≤≈£î\T düs¡|òüsê #˚dæq s¡T∫ø£s¡yÓTÆq ‘Ó\+>±D $e]+#ês¡T. @&˚fi¯fl dü÷Œ¤]Ô >±q+ #˚dæq ª»j·T»j·TùV≤ ‘Ó\+>±Dμ ^‘·+
kÕ+Á|ü<ëj·T uÛÀ»Hêìï n+<äs¡÷ ˝§≥º\T y˚düT≈£î+≥÷ Äs¡–+#ês¡T. n+<ä]˙ n\]+∫+~.

q÷´C…؇˝À |òüTq+>± eT+<∏äì myÓTà˝Ò´

>∑DÒXŸ ñ‘·‡yê\T l<ÛäsYu≤ãT≈£î düHêàq+
$Hêj·Tø£ #·$‹ ñ‘·‡yê\qT kÕúìø£ ø£fi≤uÛ≤s¡‹ dü+düú |òTü q+>± ìs¡«Væ≤+∫+~. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·« $|t, ø£Ø+q>∑sYõ˝≤¢ eT+<∏äì XÊdüqdüuÛÑT ´&ÉT <äT~›fi¯fl
q÷´C…؇˝Àì ª~ e÷˝Ÿ m{Ÿ zø˘Á{° Væ≤˝Ÿ{≤|t nbÕsYºyÓT+{Ÿ‡ m<äTs¡T>±, l<ÛäsYu≤ãT≈£î q÷´C…؇˝Àì <äøÏåDY Ç+&çj·THé ¬skÕº¬s+{Ÿ˝À ôdô|º+ãsY 24q
1710 zø˘Á{° s√&é, m&çdüHé e<ä› yÓTT‘·Ô+ ‘=$Tà~ s√E\ bÕ≥T á ñ |òüTqdüHêàq+ »]–+~. q÷´C…؇˝À ñ+≥Tqï mHêï¬s’\T á düHêàq
‘·‡yê\qT yÓ’ueÑÛ +>± ìs¡«Væ≤+#ês¡T. >∑D|ü‹ qesêÁ‘·T\T ‘=$Tà~ s√E ˝À¢qT ø±s¡´Áø£e÷ìï ìs¡«Væ≤+#ês¡T. á düHêàqdüuÛÑ≈£î q÷´C…؇ sêÁwüº nôd+;¢øÏ
¬s+&ÉT y˚\ eT+~øÏ ô|’>± mìï¬ø’q ‘=* <äøÏåD≤dæj·÷ nyÓT]ø£Hé ñù|+Á<ä ∫e⁄≈£î\‘√ düVü‰ düTe÷s¡T
uÛÑ≈£îÔ\T kÕ«$T yê]ì 100 eT+~ Á|üyêkÕ+Á<ÛäT\T Vü‰»s¡j·÷´s¡T.
<ä]Ù+#·T≈£îHêïs¡T.
á dü+<äs¡“¤+>±
á ‘=$Tà~ s√E\÷ l<ÛäsYu≤ãT
$|òüTïsêE≈£î ø£fi≤uÛ≤s¡‹ e÷{≤¢&ÉT‘·÷,
dü+düú $X‚wü |üP»\T ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·+
ìs¡«Væ≤+∫+~. n_Ûeè~∆˝À
ôdô|º+ãsY 15 X¯ìyês¡+ uÛ≤>∑+>± kÕ>∑T˙{Ï
kÕj·T+Á‘·+ 5 >∑+≥\≈£î ÁbÕC…≈£îº\
>∑DÒwt ñ‘·‡yê\T ÁbÕs¡+uÛÑ+ ø±>±, 23 Ä~yês¡+ sêÁ‹ k˛eTsYôd{Ÿ øö+{°˝Àì ìsêàD≤ìøÏ, s¬ ’‘T· \ Ä]úø±_Ûeè~∆øÏ ‘êeTT, eTTK´eT+Á‹ yÓ’.mdt. sê»X‚Ks¡s¬ &ç¶
q~˝À $Hêj·Tø£ $Á>∑Vü‰\qT ìeT»®q+ #˚j·T&É+ <ë«sê eTT–XÊsTT. >∑D|ü‹ n‘·´+‘· ÁbÕ<Ûëq´+ ÇdüTÔHêïeTì ‘Ó*bÕs¡T. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ eT]+‘· n_Ûeè~∆
qesêÁ‹ ñ‘·‡yê˝À¢ uÛ≤>∑+>± Á|ü‹ s√p kÕj·T+Á‘·+ @&ÉT >∑+≥\≈£î #Ó+<˚+<äT≈£î m˝≤+{Ï ø±s¡´Áø£e÷\T #˚|ü&ç‘˚ u≤>∑T+≥T+<√ Á|üyêdü
ns¡Ãq\T »]>±sTT. q÷´C…؇˝Àì ‘Ó\T>∑T yês¡T >∑‘· nsTT<˚fi¯ófl>± Çø£ÿ&É uÛ≤s¡rj·TT\T ‘·eT $\TyÓ’q dü\Vü‰\T Çyê«\ì düuÛ≤eTTK+>± ø√sês¡T.
>∑DXÒ Ÿ ñ‘·‡yê\T |òTü q+>± ìs¡«Væ≤düTÔqï dü+>∑‹ ‘·q≈£î q÷´C…؇ mHêï¬s’\T #˚dæq düHêàHêìï m|üŒ{Ïø° eTs¡∫b˛˝Òq ì
‘Ó*dæ+<˚. l<ÛäsYu≤ãT ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó*bÕs¡T.
 u≤¢ø˘   yÓ’{Ÿ
á bÕ≥ $X¯«$U≤´‘· q≥T\T,ø£fi≤ø±s¡T\≈£î
Ä\yê\yÓTÆq ‘Ó\T>∑T dæ˙s¡+>∑+˝À
s¡#·sTT‘· Á|ü‹uÛ≤e+‘·T˝…’q ø£e⁄\≈£î ø=<äe
˝Ò<äT ~>∑ZC≤\ e+{Ï ‘Ó\T>∑T dæ˙
ø£e⁄\˝À me] XË’* yê]~, me]
mes√ eTTÁ<ä yê]~ bÕ≥ $q>±H˚ Ç~
|òü˝≤Hê ø£$ø£è‘·eTì #Óù|Œ ÁXÀ‘·\T
ndü+U≤´ø£+>± ñ+&˚yês¡T n|üŒ{À¢.
‘Ó\TkÕ? nsTT‘˚ Ç+<äT≈£î _Ûqï+>± Äj·÷
ø£e⁄\T bÕ≥\T sêdæq dü+<äsꓤ\T
≈£L&Ü ˝Òø£b˛˝Ò<äT. Áù|$T≈£î\T ˝Òì dæìe÷\T
ll XË’*˝À ñqï ªø±s¡T˝À wæø±s¡T m˝≤ ns¡ T <ä T >± ñ+{≤jÓ ÷
¬øfi‚¢ bÕ\ãT>∑Z\ |üdæ&ç<ëHê,,μ (‘√&ç ø√&Éfi¯ó¢ 1957 e÷düºsY y˚DT ` |òüT+≥ Áù|eT^‘ê\T ˝Òì ∫Á‘ê\T n+‘˚.
@&ÉT <äXÊu≤›\ ‘Ó\T>∑T #·\q∫Á‘· #·]Á‘·˝À
kÕ\) nH˚ bÕ≥ ø£s¡Ô ÄÁ‘˚j·T, n<˚$<Ûä+>± ÄÁ‘˚j·T s¡#·q nì|æ+#˚ ªm+‘· ø=ìïy˚\ e\|ü⁄ bÕ≥\T #√≥T#˚düT≈£îHêïsTT.
eT+∫yê&Ée⁄sê, mìïH√fi¯¢ bı>∑&TÉ <äTsêμ (q$Tàqã+≥T 1959 e÷düsº Y y˚DT
yê{Ï˝À Á|üDj·÷ìøÏ Á|üDeHê<ë\T, e\|ü⁄q≈£î
` düTo\, |òüT+≥kÕ\) bÕ≥ s¡#·sTT‘· ø=düsêE, n+‘·´ÁbÕdü ^‘· s¡#·q˝À edü+‘· $˝≤kÕ\T, Áù|eT≈£î ÄeTì ˝≤kÕ´\T
dæ<ä∆Vü≤düTÔ&Ó’q Äs¡TÁ<ä eTTÁ<ä‘√ uÛ≤dæ˝Ò¢ μπs|ü+{Ï s¡÷|ü+ ø£+{Ï.μ (eT+∫#Ó&ÉT nq<ä–q ^‘ê\T e+<ä\ø=B› ñHêïsTT.
`1963`$X¯«Hê<∏äHé ` düTo\, |òüT+≥kÕ\) |ü<äø£s¡Ô ÄÁ‘˚j·T, n#·Ã ‘ÓqT>∑T n+<äT˝À kÕVæ≤‘·´+, dü+^‘ê\ y˚T\Tø£\sTT
|ü<ë\‘√ ≈£L]Ãq n‹ø=~› bÕ≥˝À¢ Ç<=ø£{Ï ll XË’*ì ‘·\|æ+#˚ ª@ ø£‘√ MqT\ $+<äT\T>± s¡÷bı+~, Ä bÕ≥
ì$TcÕìøÏ @$T »s¡T >∑TH√ mes¡÷Væ≤+#Ó<sä T¡ ...μ (\e≈£îX¯ 1963 ` |òTü +≥kÕ\ eT<ÛTä sê˝…’ ÁXÀ‘·\qT n\]+|üCùÒ d düy÷Ó àVü≤q
^‘ê\qT düà]+#·T≈£î+<ë+.
ª∫>∑Tsê≈£î\˝À ∫\ø£e÷à, ∫qï e÷≥
$qsêee÷à.μ (<=+>∑sêeTT&ÉT 1955 düeTTÁ<ë\
` ô|+&Ü´\, |òüT+≥kÕ\, õøÏÿ). nqï|üPsêí
u≤´qsYô|’ <äTøÏÿbÕ{Ï eT<ÛäTdü÷ <äqsêe⁄
ì]à+∫q ‘=*∫Á‘·+˝ÀìB bÕ≥. ‘˚≥ ‘ÓqT>∑T
e÷≥\‘√ dü e T≈£ L ]Ãq kÕVæ ≤ ‘ê´ìøÏ
eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ dü«sê\T ‘√&Ó’ neTè ‘·|⁄ü >∑T[ø£>±
Ä$s¡“¤$+∫q bÕ≥ Ç~ .
ªzôVA y˚T|òüTe÷˝≤, n+<ë\ y˚T|òüTe÷˝≤..μ
(uÛÑ˝ÒsêeTT&ÉT 1956 eT˝≤¢~ sêCÒX¯«s¡sêe⁄,
|òüT+≥kÕ\, ©\) y˚T|òü÷\qT e]í+#˚ HÓ|ü+‘√
Áù|$T≈£î\T ‘·eT e\|ü⁄qT Á|üø£{Ï+#·T≈£îH˚
eTH√Vü≤s¡yÓTÆq ø£$ ø£\Œq≈£î ‘·–q≥Tº dü+^‘·
<äs¡Ù≈£î&ÉT dü«s¡ø£\Œq #˚XÊs¡T.
ª˙eì H˚qì ‘·\∫‹sê, ˙y˚ H˚qì ‘Ó*dæ ‹sê.μ
(bÕ+&ÉTs¡+>∑ eTVü‰‘·´+ 1957 pˆˆ düeTTÁ<ë\,
{Ï.$.sêE, |òüT+≥kÕ\, düTo\) á bÕ≥˝À
˙y˚ H˚qTμ nH˚ n$HêuÛ≤ e+ yÓ\¢&çdüTÔqï
Áù|$T≈£î\ Äø±+ ø£\ å qT ∫düàs¡Dj° T· + ø±$dü÷Ô
dü«s¡s¡#·q #˚XÊs¡T dü+^‘· <äs¡Ù≈£î&ÉT. ∫\Tø£\
`|òüT+≥kÕ\, ^‘· s¡#·sTT‘· ø=düsêE. Ç<˚ dæìe÷˝À ø=düsêE eTTÁ<ä‘√ øÏ\øÏ˝≤sêyê\qT ‘·\|æ+#˚ sê>∑+‘√ kÕVæ≤‘·´+
ñqï ªe\¢H√] e÷e÷ ˙ |æ\ì¢ ...μ ^‘·+ düèwæøº s£ Ô¡ dü<ë•eÁãVü≤à+. á bÕ≥qT >∑Tu≤[+#·≥+‘√ á bÕ≥ n»sêeTs¡+
|òüT+≥kÕ\, |æsƒê|ü⁄s¡+, dü«s¡í\‘· bÕ&Üs¡T. nsTT´+~.
Ç~ ÄÁ‘˚j·T s¡#·q nì|æ+#˚ ª>ös¡e÷à ˙ yÓTT>∑T&Óes¡e÷à.. (eT÷>∑ ªÄø±X¯ M~Û˝À n+<ë\ C≤_*, ej·÷´]
eTqdüT\T 1963 eTVü≤<˚eHé |òüT+≥kÕ\, düTo\) ^‘· s¡#·sTT‘· ø=düsêE. ‘ês¡qT #˚] ñj·÷´\\÷¬>H˚...μ (e÷+>∑
n<˚ $<Ûä+>± ø=düsêE eTTÁ<ä ø={§º∫Ãq≥Tº ø£ì|æ+#˚ \&É÷¶ \&É÷¶ \&É÷¶... \´ã\+, 1958, ll e÷dü º s Y y˚ D T,
|òüT+≥kÕ\, düTo\). #·+Á<ä&ÉT H˚|ü<∏ä´+˝À
ã+<äs¡T $TsƒêsTT \&É÷¶μ (n–Z|æ&ÉT>∑T 1964 sê»Hé Hêπ>+Á<ä ` |òüT+≥kÕ\)
bÕ≥ø£sÔ¡ õ.¬ø.eT÷]Ô, e´+>∑´ Vü‰dü´ ^‘ê\T s¡∫+#·&+É ˝À n+<Óyd˚ qæ #ÓsTT´ yÓ\Te&çq n+<äyÓTÆq Áù|eT^‘ê˝À¢ Ç~ eTØ
n+<äyÓTÆq~. n<äT“¤‘·yÓTÆq kÕVæ≤‘ê´ ìøÏ
nì ù|s¡T bı+~q ø=düsêE s¡#·q˝≤ ñqï ªuÀ+>∑sê\ ãT>∑Z\Tqï sêDÏ...μ neTè‘·+ ∫qT≈£î\T e+{Ï u≤D°\T ‘√&ÉT
(&Üø£ºsY #·Áø£e]Ô 1964 sêCÒX¯«s¡sêe⁄, e÷<Ûäe ô|~›, düTo\) bÕ≥ s¡#·sTT‘· ø±e&É+‘√ á ^‘·+ Hê\T>∑Tqïs¡ <äXÊu≤›\T>±
<ëX¯s~¡ .∏ n<˚ dæìe÷˝À ø£$ ÄÁ‘˚jT· XË*’ |ü<+ä |ü<+ä ˝À q]ÔdTü qÔ ï ªeTqdüTq ÁXÀ‘·\qT yÓTÆeT]|æk˛Ô+~.
eTqôd’ Áã‘·T≈£îq Áã‘·T¬ø’ ‘√&=ø£s¡T+&çq .μ ^‘·ø£s¡Ô ll Bìï n»sêeTs¡+ ªm+‘· eT+#·yê&Ée⁄sê..mìï H√fi¯¢ bı>∑&ÉT
#˚dqæ >±j·T≈£î&ÉT |òTü +≥kÕ\. n<˚$<Û+ä >± $|üe¢ , ÁXÊ$Tø£ ^‘ê\ s¡#s· TT‘·>± <äTsê...μ (q$Tàqã+≥T 1959, ø=düsêE ,
Á|üU≤´‹ bı+~q llì ‘·\|æ+#˚ ªÇ+‘˚˝Ò ìs¡Tù|<ä\ Áã‘·T≈£î\Tμ
e÷düºsY y˚DT, |òüT+≥kÕ\, düTo\). ì»y˚T!
(|ü⁄D´e‹1967 |òTü +≥kÕ\, |òTü +≥kÕ\) >π j·Tø£sÔ¡ &Üø£sº Y dæ. Hêsêj·TD¬s&ç,¶ ‘˚≥‘ÓqT>∑T |ü<ë\≈£î ‘˚HÓ\÷πs dü«sê\T
‘·]∫ #·÷ùdÔ Ç˝≤+{Ï eT]ø=ìï bÕ≥\T eTq ‘Ó\T>∑T dæìe÷\˝À ‘√&ÉTø±>± eT+∫ bÕ≥>± s¡÷bı+~+~ Bì
$ì|ækÕÔsTT. e÷<Û ä ÷ s¡ ´ + mìïH√fi¯ ó ¢ bı–&ç H ê ‘· ì $
¶
rs¡<äTeT].
57
ªz HÓ\sêC≤... yÓHÓï\ sêC≤, ˙ eHÓï\˙ï ∫HÓï
\ìï e÷y˚H√jYT...μ (uÛÑ{Ϻ $Áø£e÷s¡ÿ 1960,
nìXË { Ï º , ô|&Ü´\, |ò ü T +≥kÕ\, dü T o\).
|ü⁄qï$THê{Ï yÓHïÓ \ #·\<¢ qä + yÓ<»ä \T¢‘’Ó H˚{øÏ °
ÁXÀ‘·\qT Äq+<ä˝Àø±\˝À z\˝≤&çdüTÔqï
Á|üDj·T ^‘·$T~
ªHê ø£+{Ï bÕ|ü˝À ì*∫ b˛sê.μ (yê>±›q+:
1961, <ëX¯s¡~∏, ô|+&Ü´\, |òüT+≥kÕ\,
düTo\).
düTÁ|üdæ<ä∆ ø£$ Ä#ês¡´ ÄÁ‘˚j·T dü«j·T+>±
<äs¡Ùø£‘·«+ eVæ≤+∫, ì]à+∫q ∫Á‘·+
ªyê>±›q+μ. ÁXÀ‘·\ Vü≤è<äj·÷+‘·sêfi≤
\˝À ø£\ø±\+ ì*∫b˛j˚T bÕ≥
Ç~. ªÁù|eT j·÷Á‘·\≈£î
ãè+<ëeqeTT
q+<äqeqeTT
˝Ò\H√..μ
(>∑T+&ÉeTàø£<∏ä
1962 |æ+>∑[,
|òüT+≥kÕ\, düTo\)
ÁXÀ‘·\qT ãè+<ëeq+˝À
$Vü≤]+|üCÒdüTÔqï eT<ÛäTs¡
Á|üDj·T^‘·$T~.
ª}Vü≤\T >∑Tdü>∑Tdü˝≤&Ó...
Hê Vü≤è<äj·T+ }–dü˝≤&˚..μ
(ã+~b˛≥T 1963 Äs¡TÁ<ä,
|òüT+≥kÕ\, düTo\). Áù|eT^‘ê\˝À
yÓ’$<Ûä´uÛÑ]‘·yÓTÆq~>± Bìì ù|s=ÿqe#·TÃ.
ÁXÀ‘·\ Vü≤è<äj÷· \T }–dü˝≤&ç+#˚ rs¡T>± ø£$
kÕVæ≤‘·´+ düeT≈£Ls¡Ã>±, dü+^‘· <äs¡Ù≈£î&ÉT
dü«s¡ø£\Œq #˚XÊs¡T
ª~$qT+&ç uÛÑT$øÏ ~–e#˚Ã ~–e#˚Ã bÕ]C≤
‘·y˚T ˙yÓ’ ˙yÓ’ (‘˚H˚eTqdüT\T 1964 <ëX¯s¡~∏,
eTVü≤<˚eHé, |òTü +≥kÕ\, düTo\). n+<äs÷¡ ø=‘·Ô
‘ês¡ \ ‘√ <ä s ¡ Ù ≈£ î &É T Ä<ä T ]Ô dü T u≤“sêe⁄
s¡÷bı+~+∫q ª‘˚H˚ eTqdüT\Tμ ˝Àì á bÕ≥
‘˚H\ Ó T ∫\øÏ+|ü #˚k˛Ô+~ ~$qT+∫ ~–e∫Ãq
bÕ]C≤‘·+˝≤ düT>∑+<Ûä+ yÓ<ä»\T¢‘√+~.
ªø=+&É >±* ‹]–+~ >∑T+&Ó }düT˝≤&ç+~..
>√<ëe] es¡<ä˝≤>∑ ø√]ø£ #·\πs–+~...μ (ñ
j·÷´\ ` »+bÕ\ 1965 Äs¡TÁ<ä, ô|+&Ü´\,
|òüT+≥kÕ\, düTo\). dü+Á|ü<ëj·Tã<ä›yÓTÆq
Á|üDj·T ^‘·$T~. kÕVæ≤‘·´+, dü+^‘·+ bÕ\T
` ‘˚HÓ\ ˝≤>∑ y˚Tfi¯$+∫q eT<ÛäTs¡ sê>∑ Áù|eT
|üsê>∑$T~ ÁXÀ‘·\ eTqdüT‡\qT ìs¡+‘·s¡+ ñ
j·÷´\ ` »+bÕ\ \÷–+#˚ e\|ü⁄ bÕ≥.
ªˇø£kÕ] ø£\˝ÀøÏ sêej·÷´...(>√bÕ\T&ÉT `
uÛ Ñ ÷ bÕ\T&É T 1965 dæ . Hêsêj· T D¬ s &ç ¶ ,
ø√<ä+&ÉbÕDÏ, |òüT+≥kÕ\, C≤qøÏ). dü+Á|ü<ë
j·Tã<ä›yÓTÆq eTs√ Á|üDj·T^‘·+ Ç~.
ø√<ä+&ÉbÕDÏ ø°]Ô øÏØ≥+˝À ˇø£ n|üPs¡« s¡‘·ï+.
 58
uÛÑ>∑yêHé (ù|πø{Ï •+sê+) nH˚ $TÁ‘·T&ç dü\Vü‰‘√ ‹]– Ç+{ÏøÏ e∫Ãq <˚e<ëdüT≈£î
n|üŒ{Ïøπ bÕs¡«‹øÏ ô|fi¯flsTT n‘·yÔ ê]+{ÏøÏ yÓ[b¢ ˛sTT+<äì ‘Ó\TdüT+Ô ~. uÛ>Ñ ï∑ Áù|$T≈£î&ÉT>±
e÷]q <˚e<ëdüT ‘ê>∑T&ÉT≈£î u≤ìdü ne⁄‘ê&ÉT. uÛÑ>∑yêHé n‘·ìï #·+Á<äeTTœ (\*‘·)
nH˚ y˚X´¯ ≈£î |ü]#·jT· + #˚kÕÔ&TÉ . |üø±ÿ ‘ê>∑TuÀ‘·T>± e÷]q <˚e<ëdüT >∑T]+∫ ‘Ó*dæq
bÕs¡«‹ ≈£î$T*b˛‘·T+≥T+~. uÛÑs¡Ô≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü <˚e<ëdüTì ø£\TdüT≈£îì n‘·ì˝À
|ü]es¡Ôq ‘Ó#˚Ã+<äT≈£î $|òü\j·T‘·ï+ #˚düTÔ+~. Äs√>∑´+ |üP]Ô>± <Óã“‹qï <˚e<ëdüT
ÄK]#·÷|ü⁄>± bÕs¡«‹ì #·÷&Ü\ì >∑+ô|&ÜX¯‘√ <äTsêZ|ü⁄s¡++ yÓfi≤Ô&ÉT ∫es¡≈£î ÄyÓT
Ç+{Ï <ä>∑Zπs ÄyÓT sêø£¬ø’ m<äTs¡T#·÷dæ ìsêX¯‘√ ø£qTïeT÷kÕÔ&ÉT.
ª<˚e<ëdüTμ ∫Á‘êìï Á|ü‹uÛ≤e+‘·+>± ‘Ós¡≈£î møÏÿ+#·&É+˝À <äs¡Ù≈£î&ÉT y˚<ë+‘·
s¡|òüTTsêeTj·T´ ø£èwæ nkÕe÷q´+. s¡#·sTT‘· düeTTÁ<ë\, dü+^‘·ø£s¡Ô düTã“sêeTHé,
>±j·T≈£î\T |òüT+≥kÕ\, ÄsY. u≤\düs¡dü«‹, ¬ø sêDÏ, õøÏÿ... Ç˝≤ m+<ä¬s+<äs√
u… +>±© ‘·eT ndüe÷q Á|ü‹uÛ‘Ñ √ ª<˚e<ëdüTμqT Áù|eTø£<ë∏ ∫Á‘ê˝À¢ ∫s¡dàü s¡Dj ° T· +>± eT*#ês¡T.
bÕ≥\˙ï ÄDÏeTT‘ê´˝Ò ªz <˚e<ë #·<Tä e⁄ Ç<˚Hêμ, ª|ü˝≈¢… î£ b˛<ë+ bÕs¡TqT #·÷<ë›+μ,
kÕVæ≤‘ê´ìï
düTdü+|üqï+ #˚dæq s¡#· ª≈£î&ç m&ÉyTÓ ‘Æ ˚ bıs¡bÕ≥T ˝Ò<√jYTμ, ª‘êH˚ e÷¬sHêμ, ªø£\ Ç<ä˙ ì»$T<ä˙ ‘Ó*j·T<äT˝Ò
sTT‘·˝À¢ X¯s¡‘Y#·+Á<ä #Û·≥Ø® Áã‘·TøÏ+‘˚qT˝Òμ, ª»>∑y˚T e÷j·T Áã‘·Tπø e÷j·T.. y˚<ë\˝À kÕs¡$T+‘˚qj·÷μ e+{Ï
ˇø£s¡T. 1917˝À Äj·Tq sêdæq bÕ≥\T Ç|üŒ{Ïø° mìïkÕs¡T¢ $Hêï ‘·ì$ rs¡<äT. nøÏÿH˚ì Hêπ>X¯«s¡sêe⁄ J$‘·+˝À
qe\ ª<˚e<ëdüTμ. Ä qe\ ∫s¡dàü s¡Dj° T· +>± ì*∫q bÕÁ‘· ª<˚e<ëdüTμ. bÕs¡«‹ bÕÁ‘·≈î£ yÓTT<ä≥ C≤qøÏì nqT≈£îHêï
Ä<Ûës¡+>± u…+>±©, Væ≤+B, kÕ$Á‹øÏ Ä bÕÁ‘· <=]øÏ+~. n~ ÄyÓT n<äèwüyº T˚ ø±<äT, ‘Ó\T>∑T Áù|ø£≈å î£ \ n<äèwü+º ≈£L&Ü.
‘·$Tfi¯+, eT\j·÷fi¯+, ‘Ó\T>∑T Ä ‘·sê«‘· mH√ï bÕÁ‘·\≈£î Je+ b˛dæ eTVü‰q{Ï nì|æ+#·T≈£î+~. Ç‘·s¡ bÕÁ‘·˝À¢
uÛ≤wü˝À¢ |ü\T ∫Á‘ê\T $&ÉT<ä düTs¡_Û ø£eT˝≤uÛ≤jYT, ÄsY. Hêπ>X¯«s¡sêe⁄, d”‘ês¡+ ‘·~‘·s¡T\T q{Ï+#ês¡T. mìï
\j·÷´sTT. Ç{°e\ Væ≤+B˝À uÛ≤wü˝À¢ ª<˚e<ëdüTμ ∫Á‘·+ e∫ÃHê, yê≥ìï{Ï˝À ‘·\e÷ìø£+ Á|ü‹uÛ≤yê] ª<˚e<ëdüTμ
cÕs¡÷UŸU≤Hé, ◊X¯«sêsêjYT\‘√ nì >∑s¡«+>± #Ó|üø√e#·TÃ.
‹]– ì]à+#·ã&ç+~. #Ó|æŒ+<˚
|ü\TkÕs¡T¢ #Ó|æŒHê Áù|ø£å≈£î\ Ä<äs¡D bı+<ä&É+ dæ˙s¡+>∑ #·]Á‘·˝À ˇø£ÿ ª<˚e<ëdüTμ
∫Á‘êìπø #Ó*¢+~.
ádüºs¡Hé |òæ*+ dæ+&çπø{Ÿ ù|]≥ ì‹wt #·+Á<ä$TÁ‘· ‘=*kÕ]>± 1928˝À ª<˚e<ëdüTμ
eT÷ø° ∫Á‘êìï ì]à+#ês¡T. Ä ‘·sê«‘· |ü\TuÛ≤wü˝À¢ n|üŒ{Ï Á|üeTTK q{°q≥T\‘√
ª<˚e<ëdüTμ $&ÉT<ä˝…’+~ 1953˝À $H√<ë uÒqsYô|’ ìsêà‘· &ç.m˝Ÿ.Hêsêj·TD á
ø£<qä∏ T ‘Ó\T>∑T, ‘·$Tfi¯ uÛ≤wü˝À¢ ì]à+#ês¡T. y˚<ë+‘· sê|òTü ej·T´ á ∫Á‘êìøÏ
<äs¡Ù≈£î&ÉT. Ä ‘·sê«‘· Ç<˚ ø£<∏ë edüTÔe⁄‘√ $»j·Tø£èwüí |ü‘êø£+ô|’
$»j·Tìs¡à\ <äs¡Ùø£‘·«+˝À ø£èwüí ø£<∏ëHêj·T≈£î&ÉT>± ª<˚e<ëdüTμ ∫Á‘êìï $ »j·÷yê] ªe÷j·÷ãC≤sYμ ∫Á‘·+ áHê{ÏøÏ ì‘·´q÷‘·q+>±H˚ ñ+≥T+~.
f…øÏïø£˝Ÿ yê\÷´dt n+‘·>± ˝Òì Ä s√E˝À¢H˚ m+‘√ ñqï‘·yÓTÆq kÕ+πø‹ø£
ì]à+#ês¡T. ª<˚e<ëdüTμ ã‹øÏeùdÔ m˝≤ ñ+≥T+<äH˚ Ä˝À#·q‘√ <ëdü] $\Te\‘√ á ∫Á‘êìï n<ä´+‘·+ s¡øÏÔø£{Ϻ+∫q Á|ü‹uÛÑ <äs¡Ù≈£î&ÉT ¬ø.$.¬s&ç¶πø <ä≈£îÿ
Hêsêj·TDsêe⁄ <äs¡Ùø£‘·«+˝À ª<˚e<ëdüT eT©¢ |ü⁄{≤º&ÉTμ nH˚ ‘·T+~. Ä ‘·sê«‘· e∫Ãq ∫Á‘ê\ìï+{Ïø° ªe÷j·÷ãC≤sYμ ∫Á‘·y˚T e÷s¡Z<äs¡Ùø£+>±
∫Á‘·+≈£L&Ü e∫Ã+~. n~ y˚sπ dü+>∑‹ ˇπø ø£<ë∏ edüTqÔ e⁄qT ÇìïkÕs¡T¢ ì*∫<äq&É+˝À n‹X¯jÓ÷øÏÔ˝Ò<äT. nsTT‘˚ n+‘·{Ï ø£fi≤K+&É+˝À ≈£L&Ü ˇø£ bıs¡bÕ≥T
rdæHê n|üŒ{ÏøÏ, Ç|üŒ{Ïø° ãVüQXÊ m|üŒ{Ïø° ≈£L&Ü >∑Ts¡TÔ+&çb˛j˚T~ <=]¢+~. dæìe÷ $&ÉT<ä˝’… $»j·T&Û+É ø± yÓ÷–düTqÔ ï s√E˝À¢ Ä ∫Á‘· ìsêà‘·\T bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î
e÷Á‘·+ Á|ü‹uÛ≤yê] ª<˚e<ëdüTμ ∫Á‘·+ nì #Ó|üŒø£ ‘·|üŒ<äT. ˇø£ øÏ«CŸ ô|{≤ºs¡T.
»$T+<ës¡T Hêsêj·TDsêe⁄ (mdt.$.s¡+>±sêe⁄) ∫qï ≈£îe÷s¡T&ÉT ªe÷ ∫Á‘·+˝À ˝ÀbÕ\qT #Ó|üŒ>∑*–q
<˚e<ëdüT (nøÏÿH˚ì Hêπ>X¯«s¡sêe⁄). »MT+<ësY ã+>±fi≤≈£î nqT≈£îì bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ãVüQeT‘·T\T n+<äCkÒ ÕÔ+μ
ñ+&˚ z ≈£î+≥T+u≤ìøÏ ô|<ä› ˙\ø£+sƒ+¡ (<=s¡kÕ«$T). n‘·ì ≈£L‘·Ts¡T nH˚ Á|üø£≥q Ç#êÃs¡T. Ç+πøeTT+~
bÕs¡«‹ (kÕ$Á‹). <˚e<ëdüT, bÕs¡«‹ ∫qï|üŒ{ÏqT+&ç ø£*dæ yÓT*dæ ≈£î|üŒ‘Ó|Œü \T>± ñ‘·sÔ ê\T e∫Ã|ü&ܶsTT.
ô|s¡T>∑T‘ês¡T. ˇπø dü÷ÿ\T˝À #·<äTe⁄, <˚e<ëdüT≈£î Ä≥bÕ≥˝Ò ‘·|üŒ e÷j·÷ãC≤sY ˇø£ #·ø£ÿ{Ï ‘Ó\T>∑T
#·<äTe⁄ MT<ä ÁX¯<ä∆ ñ+&É<äT. ô|’>± ∫Hêï] bÕs¡«‹ MT<ä ô|‘·Ôq+ <äèX¯´ø±e´eT˙, n+<äT˝À m˝≤+{Ï
#Ó˝≤sTTdüTÔ+{≤&ÉT. z s√E bÕs¡«‹ qT~{Ï MT<ä>±j·T+ #˚kÕÔ&ÉT. bıs¡bÕ≥T¢ <=s¡¢˝Ò<äì bÕsƒ¡≈£î\T ñ
#·<äTe⁄ MT<ä ÁX¯<ä∆ ø£*–+#˚+<äT≈£î <˚e<ëdüTì |ü≥ï+ |ü+|ü⁄‘ê&ÉT ‘·Ôsê\T sêXÊs¡T. yê{Ï˝À Á|üX¯+dü˝Ò
»MT+<ës¡T. #·<äTe⁄ |üP]Ô#˚düT≈£îì ª|ü˝…¢≈£î b˛<ë+ bÕs¡TqT #·÷<ë›+ >±ì, $eTs¡Ù\T #√≥T#˚düTø√˝Ò<äT.
#Û·˝À #Û·˝Àμ nì bÕ&ÉT≈£î+≥÷ |ü˝…¢≥÷s¡T≈£î ‹]–ekÕÔ&ÉT <˚e<ëdüT ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ ˇø£ bÕsƒ¡≈£îì qT+&ç ìsêà‘·\≈£î ˇø£ ˝ÒK n+~+~. ª∫Á‘·+˝Àì ˇø£
bÕs¡«‹ì ø£*dæ bÕ‘·C≤„|üø±\T HÓeTs¡T y˚düT≈£î+{≤&ÉT. düìïy˚X¯+˝À ãT<äT∆ì u§eTà ø£qã&ÉT‘·T+~. eTVü‰uÛ≤s¡‘·+ ‘·sê«‘·H˚ >∑<ë ãT<äT∆ì
<˚e<ëdüT‘√ ô|[fløÏ bÕs¡«‹ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T düTeTTK+>±H˚ ñ+{≤s¡T. >±<∏ä\T yÓ\T>∑T#·÷dæq~μ nì Ä bÕsƒ¡≈£î&ÉT ∫Á‘·+˝Àì ∫qï ˝ÀbÕìï ìsêà‘·\
ô|[fl $wüj·T+ n&çπ>+<äT≈£î yÓ[¢q bÕs¡«‹ ‘·+Á&çì »MT+<ës¡T <äèwæºøÏ rdüT≈£îe#êÃ&ÉT. n+‘˚ ! ìsêà‘·\T Åô|’CŸ eT˙ì Ä bÕsƒ¡≈£î ìøÏ
nee÷ì+∫ |ü+|ü⁄‘ê&ÉT. <ë+‘√ ‘·+Á&ç bÕs¡«‹øÏ ¬s+&√ ô|[¢ø=&ÉT≈£î, ãVüAø£]+#ês¡T.
q\T>∑ T s¡ T |æ \ ¢ \ ≈£ î ‘· + Á&ç nsTTq z »$T+<ësY (dæ . mdt . ÄsY . ªe÷j·÷ãC≤sYμ˝À Ä ∫qï˝À|ü+ ≈£L&Ü m+‘√ düTì•‘· <äèw溑√
Ä+»H˚j·TT\T)‘√ ô|[fl U≤j·T+ #˚kÕÔ&ÉT. bÕs¡«‹ #=s¡e#˚dæ <˚e<ëdüT≈£î Ä #·÷dæqyê]øÏ e÷Á‘·yT˚ ø£qã&ÉT‘·T+~. Ç|üŒ{Ï ∫Á‘ê˝À¢ ø£qã&˚
$wüjT· + #Ó|Œæ Hê |æ]øÏ‘q· +‘√ <˚e<ëdüT ÄyÓTqT <ä÷s¡+ #˚dTü ≈£îì, ‘·+Á&ç e÷≥≈£î ˝ÀbÕ\‘√ b˛\TÃ≈£î+fÒ Ä ∫Á‘·+˝À ˝À|ü+ ô|<ä›>±
m<äTs¡T #Ó|üŒ˝Òø£ |ü≥ï+ yÓ[¢b˛‘ê&ÉT.
nì|æ+#·<Tä .