‫توانمندسازی‬

‫تَاًوٌؽوبقی ػجبـت اوت اق عفاضی ٍ وبغت وبقهبى ثِ ًطَی وِ اففاؼ ضوي وٌتفل غَؼ آهبؼگی لجَل هىئَلیتْبی ثیٍتفی ـا ًیك‬
‫ؼاٌتِ ثبٌٌؽ‪.‬‬
‫هؽیفاى وِ ؼـ ـٍاثظ غَؼ ثب وبـوٌبى ثبیؽ ثتَاًٌؽ ـٍضیِ تَاًوٌؽوبقی ـا ثِ آًْب اًتمبل ؼٌّؽ‪.‬‬
‫آهَقي هَثف یىی اق اثكاـّبی هْن ؼـ تَاًوٌؽوبقی وبـوٌبى ثفای ـویؽى ثِ اّؽاف وبقهبًی اوت‪.‬‬
‫ثىیبـی اق ثفًبهِ ّبی آهَقٌی وِ ؼـ وبقهبًْب ثفگكاـ هی ٌَؼ ثفای تَاًوٌؽوفؼى وبـوٌبى ًتیدِ هؼىَن ؼاـؼ‪.‬‬
‫ثفغی اق هؽیفاى وِ تَاًوٌؽوبقی هّلطتی ـا وفلَضِ وبـ غَؼ لفاـ ؼاؼُ اًؽ ّیر گبُ ثِ اـقٌْبی اغاللی ؼـ هىئَلیت ّؽایت‬
‫وبقهبى تَخِ ًوی وٌٌؽ‪.‬‬
‫ؼـ خفیبى تَاًبوبقی وبـوٌبى‪ ،‬هؽیفاى ثبیؽ ثِ ٍػؽُ ّب ٍ تؼْؽات غَؼ خبهِ ػول ثپٌَبًٌؽ‪.‬‬
‫ؼـ وبقهبى تَاًوٌؽ‪ ،‬وبـوٌبى ًیفٍی هطفوِ اِلی ثِ ٌوبـ هی ـًٍؽ ٍ ایي وبـوٌبى ّىتٌؽ وِ ثب اضىبن هبلىیت‪ ،‬افتػبـ ٍ‬
‫هىئَلیت افىبـ غَؼ ـا غاللبًِ پیبؼُ هی وٌٌؽ‪.‬‬
‫●همؽهِ‬
‫ٍالُ ‪ EMPOWER‬ؼـ ففٌّگ فٍفؼُ آوىفَـؼ »لؽـتوٌؽ ٌؽى«‪» ،‬هدَق ؼاؼى«‪» ،‬اـائِ لؽـت« ٍ »تَاًبٌؽى« هؼٌی ٌؽُ اوت‪ .‬ؼـ‬
‫هؼٌبی غبَ لؽـت ثػٍیؽى ٍ ؼاؼى آقاؼی ػول ثِ اففاؼ ثفای اؼاـُ غَؼ ٍ ؼـ هفَْم وبقهبًی ثِ هؼٌبی تغییف ؼـ ففٌّگ ٍ ٌْبهت‬
‫ؼـ ایدبؼ ٍ ّؽایت یه هطیظ وبقهبًی اوت‪ .‬ثِ ثیبى ؼیگف تَاًوٌؽوبقی ػجبـت اوت اق عفاضی ٍ وبغت وبقهبى ثِ ًطَی وِ‬
‫اففاؼ ضوي وٌتفل غَؼ آهبؼگی لجَل هىئَلیتْبی ثیٍتفی ـا ًیك ؼاٌتِ ثبٌٌؽ‪ .‬تَاًوٌؽوبقی ؼـ وبـوٌبى ثبَّي‪ ،‬ؼلگفم‪ ،‬ؼـوتىبـ ٍ‬
‫هغوئي ٌفایغی ففاّن هی آٍـؼ وِ ؼـ لَای آى قًؽگی وبـی غَؼ ـا وٌتفل ٍ ثِ ـٌؽ وبفی ثفای پؿیفي هىئَلیتْبی ثیٍتف ؼـ‬
‫آیٌؽُ ؼوت غَاٌّؽیبفت‪.‬‬

‫دپارتمان آموزش‬ ‫‪www.apa-ngo.org‬‬ ‫انجمن اندیشه پارسی‬

 ‫تَاًوٌؽوبقی ضوي تغییف ؼـ ًطَُ ًگفي اففاؼ ٍ لضبٍت آًْب ؼـ ـاثغِ ثب هىبئل هػتلف ففؼی ٍ وبقهبًی‪ ،‬ثبػث ثِ ٍخَؼ آهؽى‬
‫ایي ثبٍـ ؼـ آًْب هی ٌَؼ وِ آقاؼی ٍ اغتیبـ هٌبثغ هغوئٌی ثفای تَاًبٌؽى اوت‪ .‬اق ایي ـٍ‪ٍ ،‬لتی گفٍّی اق اففاؼ ؼـوبقهبًْب‬
‫تَاًوٌؽ هی ًٌَؽ‪ ،‬ـٍاثظ آًْب ثب ِبضجبى لؽـت تغییف هی وٌؽ ٍ ؼـ اّؽاف هٍتفوٍبى وْین غَاٌّؽٌؽ‪ .‬اففاؼ تَاًوٌؽٌؽُ ؼـ‬
‫اـتجبعبت غَؼ ثب ؼیگفاى ٍ ِبضجبى لؽـت هبًٌؽ ٌفوتْب ٍ ؼٍلت تغییف ایدبؼ هی وٌٌؽ‪ .‬ایي اففاؼ ؼـ وىت ٍ وبـ ٍ تدبـت ًیك ؼـ‬
‫ـٍاثظ غَؼ ثب ؼیگفّوىبـاى‪ ،‬هؽیفیت ٍ ففایٌؽوبـی تغییف ایدبؼ غَاٌّؽوفؼ‪ .‬ؼـ ضبل ضبضف‪ ،‬وبقهبًْب ٍاـؼ ػّف خؽیؽی ٌؽُ اًؽ‪.‬‬
‫وبـوٌبى‪ٌ ،‬فوبی وبقهبى ٍ ثػٍی اق گفٍُ ٌؽُ اًؽ ثٌبثفایي‪ ًِ ،‬تٌْب ضفٍـی اوت وِ هؽیفاى ؼاـای غَِّیبت ـّجفی ًٌَؽ‪،‬‬
‫ثلىِ توبم وــبـهٌـؽاى ّن ثبیؽ ـٌٍْبیی وِ ثِ وبـ هی گیفًؽ‪ ،‬غَؼ ـاّجف ثبٌٌؽ‪ .‬ایي فىف هغلَة‪ ،‬وبهالً ؼهَوفاتیه ٍ ًٍبى ؼٌّؽُ‬
‫اضتفام ثفای اٌػبَ ٍ ٌػّیت آًْب ٍ ثىیبـ اغاللی اوت‪.‬‬
‫ػلی ـغن هغبلت فَق ٍ گكاـٌْبیی وِ ثِ عَـ ـٍقاًِ اقعفف وبقهبًْب هٌتٍف هی ٌَؼ‪ ،‬په زفا وبـوٌبى اق ایي ثفًبهِ ّب ـاضی‬
‫ًیىتٌؽ؟ زفا هؽیفاى ٌفوتْب ؼـ ـاثغِ ثب اعویٌبى ٍ ٍفبؼاـی وبـوٌبًٍبى ًگفاى ّىتٌؽ؟ ٍ زفا وبـوٌبى ثبتَخِ ثِ ثفًبهِ ّبی‬
‫تَاًوٌؽوبقی وِ اخفا هی ٌَؼ ًىجت ثِ وبـ ٍ وبقهبى ثؽثیي ّىتٌؽ؟‬
‫یىی اق ؼالیل اِلی ایي هَضَع‪ ،‬ـا ثبیؽ ؼـ اضىبن ثىیبـ اًؽن اهٌیت وبـوٌبى ثِ غبعف ثفًبهِ ّبی تؼؽیل‪ ،‬تغییف تىٌَلَلی ٍ‬
‫ـلبثت ًیفٍی وبـ خْبًی ٍ اق ّوِ هْوتف ػؽم تؼْؽ ٍ التكام هؽیفاى وبقهبًْب ثفاخفای تَاًوٌؽوبقی ٍالؼی وبـوٌبى خىتدَ وفؼ‪.‬‬
‫هؽیفاًی وِ لَل تَاًوٌؽوبقی هی ؼٌّؽ ثبیؽ ثتَاًٌؽ ـٍضیِ تَاًوٌؽوبقی ـا ؼـ ـٍاثظ غَؼ ثِ وبـوٌبًٍبى اًتمبل ؼٌّؽ‪ .‬ضؼف‬
‫ؼـاًتمبل ایي هَضَع هی تَاًؽ ثبػث ثؽثیٌی قیبؼ وبـوٌبى ٍ ثیگبًگی‪ ،‬وٌبـُ گیفی ٍ فمؽاى ـٍش هىئَلیت پؿیفی ؼـ آًْب ٌَؼ‪.‬‬
‫یه هؽیف تَاًوٌؽ وبق ثفای تَاًوٌؽوفؼى ؼیگفاى‪ ،‬ضؽالل یىی اق هَاـؼ قیف ـا ؼـ اـتجبط ثب آًْب اًدبم هی ؼّؽ‪:‬‬
‫▪ ثِ آًْب ووه هــی وٌؽ تب ًیفٍیی وِ لجالً ؼاٌتِ اًؽ ـا ٌٌبوبیی وٌٌؽ؛‬
‫▪ًیفٍیی وِ لجالً ؼـ آًْب ٍخَؼ ؼاٌتِ ٍ آى ـا اق ؼوت ؼاؼُ اًؽ هدؽؼاً ثبقیبثی هی وٌؽ؛‬
‫▪ثــِ آًْـب ًیفٍیی هی ؼّؽ وِ لجالً ّفگك ًؽاٌتِ اًؽ‪.‬‬
‫ؼـ ـاثغِ ثب ویف تبـیػی تَوؼِ ًظفیبت تَاًوٌؽوبقی »ـیسبـؼ وَتَ« اق ؼٍ ًَع تَاًوٌؽوبقی ثِ ٌفش قیف ًبم هی ثفؼ‪.‬‬
‫اٍلیي ًَع »تَاًوٌؽوبقی ـٍاى ‪ -‬ویبوی« اوت وِ ثبػث افكایً ػكت ًفه (اضتفام ثِ غَؼ) ٌؽُ ٍ ًتـبیح آى ؼـ ـفتبـ ثب ؼیگفاى‬
‫خلَُ پیؽا هی وٌؽ‪ ،‬ثِ ػجبـت ؼیگف تَاًوٌؽوبقی هىتلكم اػتوبؼ ٍ تَلؼبت ٍ هْوتف اق آى تَاًبیی وبـوٌبى ؼـهَـؼ یه تغییف ٍالؼی‬
‫ؼـ ـفتبـ اوت‪.‬‬
‫ًَع ؼٍم »تَاًوٌؽوبقی ـٍاى ‪ً -‬وبؼیي« اوت‪ ،‬وِ ػالٍُ ثف افكایً ػكت ًفه ؼـ وبـوٌبى ثبػث تغییف ؼـ هدوَػِ ای اق پؽیؽُ‬
‫ّبی غیفلــبثل تغییف هی ٌَؼ‪ .‬یه ثبـ ؼیگف تبویؽ هی وٌین وِ اخفای تَاًوٌؽوبقی ٍالؼی‪ ،‬هىتلكم ؼـن هدوَػِ ای اق تفبٍتْبی‬
‫ـٍضی ٍ تؼْؽ ٍ التكام هؽیفاى ٍ وبـوٌبى غَاّؽثَؼ وِ ثفاوبن ِؽالت ٍ اػتوبؼ هتمبثل اوتَاـگفؼیؽُ ثبٌؽ‪.‬‬
‫تغییف ؼـ ففٌّگ‪ ،‬ـفتبـ ٍ تفن ػبؼتْبی وٌِْ ٍ لؽیوی ـٍي ثىیبـ هٌبوجی اوت تب ثتَاًین ثِ ووه آى ٍ ثفاوبن یه ویىتن‬
‫اـقٌی هجتٌی ثف اـقٌْبی اغاللی ٍ اًىبًی‪ ،‬ـاثغِ ثىیبـ ًیفٍهٌؽی ثیي هؽیف ٍ وبـوٌبى ثِ ٍخَؼ آٍـین‪ .‬ایي اـقٌْب ثبیؽ ثِ گًَِ ای‬
‫عفاضی ًٌَؽ وِ هَـؼتبییؽ هؽیف ٍ وبـوٌبى ثبٌٌؽ‪.‬‬
‫ثٌبثفایي‪ ،‬ثبیؽ خَی ثف وبقهبى ضبون وٌین وِ اففاؼ اضىبن آقاؼی‪ ،‬اضتفام‪ ،‬اًگیكي ٍ اغتیبـ وٌٌؽ ٍ اـقٌْبی اغاللی هثل‬

‫دپارتمان آموزش‬ ‫‪www.apa-ngo.org‬‬ ‫انجمن اندیشه پارسی‬

 ‫ِؽالت‪ ،‬ضمیمت‪ ،‬اِبلت‪ ،‬اػتوبؼ ٍ اعویٌبى ؼـ وفلَضِ وبـ وبقهبى ٍ اػضبی آى لفاـ گیفؼ‪.‬‬
‫ایي همبلِ لّؽ ؼاـؼ ثِ َِـت اخوبلی هَضَع تَاًوٌؽوبقی ٍ ًظفیبت اـائِ ٌؽُ‪ ،‬ـیٍِ ّب ٍ ػَاهل هَثفی ـا ثیبى وٌؽ وِ ثبػث‬
‫ػؽم اخفای هَفمیت آهیك تَاًوٌؽوبقی ٍالؼی ؼـ وبقهبًْب هی ٌَؼ‪ .‬ؼـ اثتؽا ثِ ثفـوی اـقٌْبی ًْفتِ ؼـ ًظفیِ تَاًوٌؽوبقی‪،‬‬
‫غَِّبً آى هَاـؼی وِ ؼـ هطیغْبی وبـی هتؽاٍل اوت پفؼاغتِ هی ٌَؼ‪ .‬اگفزِ توفوك اٍلیِ ثف ـٍی وبقهبًْبی ثبقـگبًی اوت؛‬
‫ٍلی ثِ عَـولی آًسِ وِ تَوظ هؽیفاى ٍ وبـوٌبى ؼـ اختوبع‪ٌ ،‬فوتْبی غیفاًتفبػی ٍ ًْبؼّبی ویبوی ٍ ًظبیف آى ؼـ ـاثغِ ثب‬
‫تَاًوٌؽوبقی ثِ وبـ هی ـٍؼ ـا ٌبهل هی ٌَؼ‪ .‬ثیٍتف هَاـؼی وِ ثِ آًْب پفؼاغتِ هی ٌَؼ هَضَػْبی اغاللی اوت وِ ؼـ‬
‫هطیغْبی وىت ٍ وبـ ٍ وبقهبًْب ثیٍتف وبـثفؼ ؼاـؼ ٍ ؼـٍالغ ًَػی اضتفام اغاللی تلمی هی ٌَؼ‪ .‬ایي ًٌَتِ ثِ َِـت غالِِ‬
‫ٌىل گیفی ًظفیِ تَاًوٌؽوبقی ـا عی وبلیبى گؿٌتِ ؼـ تئَـی ٍ ػول ثیبى هی وٌؽ تدكیِ ٍ تطلیل اًتمبؼگًَِ ایي گؿٌتِ ٍ‬
‫ـٌٍْبی تَاًوٌؽوبقی وِ تَوظ وبقهبًْب ثِ هفضلِ اخفا ؼـهی آیؽ ثِ هب ووه غَاّؽ وفؼ تب ـٌٍْبی تَاًوٌؽوبقی غیفٍالؼی ـا‬
‫ثیٍتف ٌٌبوبیی وٌین‪.‬‬
‫●ثػً اٍل‬
‫اـقٌْبی اختوبػی ًْفتِ ؼـ ًظفیِ تَاًوٌؽوبقی‪ً :‬ظفیِ تَاًوٌؽوبقی اق خؿاثیت ثىیبـ ثبالیی ثفغَـؼاـ اوت‪ .‬عجك ایي ًظفیِ توبم‬
‫هفؼم ؼًیب ؼهَوفاوی‪ ،‬آقاؼی ٍ ػؽالت ـا ؼٍوت ؼاـًؽ‪ .‬اهب آیب تَاًوٌؽوبقی تٌْب ٌبهل ایي هَاـؼ اوت ٍ آیب تٌْب ّؽف‬
‫تَاًوٌؽوبقی ؼهَوفاوی اوت؟ اگف ایٌگًَِ اوت‪ ،‬په زفا ؼـ ثىیبـی اقهطیغْبی وبـی وِ ؼهَوفاوی ٍ آقاؼی وبهل‬
‫ضىوففهبوت‪ ،‬تَاًوٌؽوبقی ٍالؼی هٍبّؽُ ًوی ٌَؼ‪ .‬اق قهبًی وِ ثىیبـی اق وبقهبًْب ؼـ تّوین گیـفیْبی غَؼ هىتمل اق ؼٍلتْب‬
‫ػول هی وٌٌؽ‪ّ ،‬وَاـُ ثیي اـقٌْبیی هثل (ثفاثفی = ػؽالت) ٍ (اغتیبـات = لؽـت) اغتالف ٍخَؼ ؼاـؼ ٍ ایي اغتالفبت ثِ ول‬
‫وبقهبى گىتفي یبفتِ اوت‪ .‬ثٌبثفایي‪ ،‬هی تَاى گفت وِ غیف اق هَاـؼ پیً گفتِ ثىیبـی اق اـقٌْبی ؼیگف هثل ـٌٍْبی ـّجفی ٍ‬
‫اـقٌْبی اغاللی غبَ هطیغْبی وبـی ؼـ ففٌّگ هب ٍخَؼ ؼاـؼ وِ ول وبقهبى ـا تطت تبثیف لفاـ غَاّؽ ؼاؼ‪ .‬زبـلك تیلَـ وِ‬
‫اـقي ضبون ثف ػّف هؽـى وِ ثِ ًظف ٍی هَخت ًگفاًی قیبؼوبـوٌبى ٍ وىبلت اختوبػی گفؼیؽُ اوت ـا ثِ ٌفش قیف ثیبى هی‬
‫وٌؽ‪:‬‬
‫▪ففؼگفایی )‪ (INDIVIDUALISM‬؛‬
‫▪غفؼاثكاـی یب وبـایی التّبؼی )‪ (INSTRUMENTALISM‬؛‬
‫▪آقاؼی )‪ (FREEDOM‬؛‬
‫ثبتَخِ ثِ ًگفاًی ٍ وىبلت اختوبػی وِ تیلَـ ثِ آى اٌبـُ هی وٌؽ‪ً ،‬ظفیِ خؽیؽ تَاًوٌؽوبقی زگًَِ هی تَاًؽ ثبػث هَفمیت‬
‫وبقهبًْب ٌَؼ؟ ؼـ هطیغْبی وبـی ٍخَؼ یه تًٌ ؼائوی ثیي اـقٌْبی ففؼگفایی‪ ،‬آقاؼی ٍ غفؼاثكاـی (وبـایی التّبؼی)‬
‫اختٌبة ًبپؿیف اوت‪ .‬ؼـ خبهؼِ ای وِ هفؼم ؼاـای اـقٌْبی ففؼگفایی ٍ آقاؼی ّىتٌؽ‪ ،‬ـّجفاى هدجَـًؽ اق ٍوبیل وٌتفلی ثىیبـ‬
‫قیبؼی ثفای اؼاـُ ًبٌّدبـیْبی هَخَؼ ؼـ آى ففٌّگ اوتفبؼُ وٌٌؽ‪.‬‬
‫ثفای هثبل آهفیىبییْب ؼـ اثتؽا ػبٌك ویٌِ زبن ـٌٍْبی هؽیفیت لاپٌی ثَؼًؽ‪ ،‬قیفا ایي ـٌٍْب ثىیبـ‪ً ،‬بفؿ‪ ،‬هَثف ٍ آقاؼهٌٍبًِ‬
‫(ؼهَوفاتیه) ثِ ًظف هی ـویؽ‪ .‬غبفل اق ایٌىِ آًْب اق ؼـن ایي هىئلِ ػبخك ثَؼًؽ وِ وٌتفلْبی اختوبػی ثِ وبـ گففتِ ؼـ آى‬
‫ـٌٍْب ثفای ثفلفاـی ًظن ٍ قًؽگی اختوبػی‪ ،‬لجالً ؼـ ففٌّگ لاپٌی ًْبؼیٌِ ٌؽُ ثَؼ ٍ آًْب ًیبق ووی ثِ وٌتفل تَوظ ـّجفاى‬

‫دپارتمان آموزش‬ ‫‪www.apa-ngo.org‬‬ ‫انجمن اندیشه پارسی‬

‫ؼاٌتٌؽ ؼـضبلی وِ ففٌّگ آهفیىب ؼاـای ایي غَِّیبت ًجَؼ‪ .‬غفؼاثكاـی یب وبـایی التّبؼی ؼـ هطیغْبی وبـی ثىیبـ لؽـتوٌؽ‬
‫ٍ ؼـػیي ضبل اـقي ٍوَوِ ثفاًگیكی ثِ ٌوبـ هی ـٍؼ وِ ثف وبیف اـقٌْب اضبعِ ؼاـؼ‪ .‬ػولىفؼ هؽیفاى ٌفوتْب ؼـَِـتی اثفثػً‬
‫ٍ هغلَة اوت وِ ًتیدِ وبـ گفٍُ ٍ ول وبقهبى ٍ هفثَط ثِ اّؽاف اق لجل تؼییي ٌؽُ ثبٌؽ ًِ ثِ َِـت اتفبلی ٍ تّبؼفی ثِ‬
‫ٍخَؼ آهؽُ ثبٌؽ‪ .‬ایي اّؽاف هوىي اوت وىت وَؼ ٍ یب اًدبم وبـ ثىیبـ قیبؼ ؼـ یه هؽت قهبى هطؽٍؼ ثبٌؽ ‪.‬ػالٍُ ثف‬
‫اـقٌْبی ففؼگفایی‪ ،‬غفؼاثكاـی ٍ آقاؼی اـقي زْــبـم ؼیگـفی ثِ ًبم »غٌَبیٌؽی« یب « ‪ » NICENESS‬ـا ًیك هی تَاى ثِ آى‬
‫اضبفِ وفؼ‪ .‬اـقٌْبی ففٌّگی هب قهبًی »غٌَبیٌؽ« ّىتٌؽ وِ همؽاـی اضتفام ثب آًْب ّوفاُ ثبٌؽ‪ .‬اهب »غٌَبیٌؽی« اضتفام ًیىت‪.‬‬
‫اضتفام ؼـ هؼٌبی ػبم آى ـفتبـی اوت وِ ٌْفًٍؽاى ثب ؼیگف ّوٍْفیبى ؼاـًؽ هبًٌؽ ٍظبیف ٌْفًٍؽاى ثفای ـػبیت اؼة ٍ اضتفام‬
‫ًىجت ثِ یىؽیگف ٍ ـػبیت ضمَق غَِّی آًْب ٍ ثِ هفَْم هالضظبت ـفتبـی ثب ؼیگفاى اوت‪ٍ .‬لی »غٌَبیٌؽی« ثِ ؼوت آٍـؼى‬
‫همجَلیت ٍ اػتوبؼ ؼیگفاى ثفای ًٍبى ؼاؼى ـضبیت اق ًَع ـفتبـ اوت‪.‬‬
‫ًظن اختوبػی ؼـ یه وبقهبى ثِ هؼٌبی ٍفبق ٍ وبقگبـی وبـوٌبى ثب یىؽیگف اوت‪ ،‬ثٌبثفایي‪ ،‬ثفغَـؼ ٍ ثی ًظوی اق ًٍبًِ ّبی‬
‫ٌىىت ـّجفی اوت‪» .‬غٌَبیٌؽی« یه تَّیف زٌؽثؼؽی ؼـ ـاثغِ ثب هىبٍات ٍ ًظن اـائِ هی وٌؽ‪.‬‬
‫ؼیَیؽ ـایكهي ؼـوتبة »ففیبؼ تٌْبیی« ثیبى هی وٌؽ‪ ،‬وىبًی وِ اق لطبػ ـٍضی »غَؼـاّجف« یب »غَؼـاٌّوب« ّىتٌؽ‪ ،‬وفاًدبم ثف‬
‫خبهؼِ فبیك هی ًٌَؽ قیفا آًْب اق ؼـٍى ّؽایت هی ًٌَؽ ٍ اّؽاف آًْب ثب ّؽفْبی خبهؼِ ؼـ یه ـاوتب لفاـ ؼاـؼ‪ ،‬ـایكهي هٍبّؽُ‬
‫وفؼ وِ اففاؼ ثب ایي ٍیمگی ؼـ اختوبع اًگٍت ٌوبـًؽ‪ ،‬آًْب ًیبق ووتفی ثِ تَاًوٌؽوبقی ؼاـًؽ قیفا ّفزِ ـا وِ ثػَاٌّؽ ؼٍـ اق‬
‫ؼوتفوٍبى ًیىت ٍ ثِ ؼوت هی آٍـًؽ‪ٍ .‬ی هتؽاٍلتفیي ًَع ٌػّیت ـا هفثَط ثِ اففاؼی هی ؼاًؽ وِ اـقٌْب‪ٌّ ،‬دبـّب‪ّ ،‬ؽفْب ٍ‬
‫ـفتــبـّبیٍبى ـا اق ؼیگف اففاؼ خبهؼِ وىت هی وٌٌؽ ٍ ثِ ًَػی اق آًْب تملیؽ هی وٌٌؽ‪ ،‬اٍ آًْب ـا »ثفٍى ـاّجف« هی ًبهؽ‪ .‬ایي اففاؼ‬
‫وَتِ اًؽیً‪ ،‬غیفؼٍوت ؼاٌتٌی ٍ ثىیبـ ًبهغوئي ّىتٌؽ‪ ،‬آًْب هی غَاٌّؽ وِ ؼٍوت ؼاٌتِ ًٌَؽ ٍ ًیبق قیبؼی ثِ تؼلك ؼاـًؽ‪ .‬ایي‬
‫اففاؼ ضبئك ٌفایظ ثیٍتفی ثفای تَاًوٌؽوبقی ّىتٌؽ ٍ ؼـَِـتی وِ تطت آهَقٌْبی هَثف لفاـ گیفًؽ‪ ،‬ثىیبـ تَاًب غَاٌّؽٌؽ‪.‬‬
‫ـایكهي ؼـوتبثً خبهؼِ ای ـا تَّـ هی وٌؽ وِ تطت تىلظ اففاؼی ثِ ًبم »ؼیگف ـاّجفّب« لفاـ ؼاـؼ‪ ،‬ایٌْب ّوبى هؽیفاى تَاًوٌؽ ٍ‬
‫اثفثػً اهفٍقی ّىتٌؽ وِ ثب غاللیتْبی ٍِف ًبپؿیفٌبى ؼـخْت اـضبی ًیبقّبی خـبهؼِ گبم ثفهی ؼاـًؽ‪ .‬ؼـزٌیي خبهؼِ ای‬
‫وىت ٍ وبـ ّوبًٌؽ »لغیفِ ای« ؼـًظف گففتِ هی ٌَؼ ٍ هؽیفاى ثِ ػٌَاى لغیفِ گَیبًی ثِ ٌوبـ هی ـًٍؽ وِ ثىیبـ ثٍبي ّىتٌؽ ٍ ثب‬
‫هٍتفیبى ثؿلِ گَیی هی وٌٌؽ ٍ آًْب ـا تطت تبثیف لفاـ هی ؼٌّؽ‪.‬‬
‫ثٌبثفایي‪ ،‬ثفای هَفمیت ؼـ اـائِ غؽهت ثبیؽ اق ًَػی »غٌَبیٌؽی« ؼـ ـفتبـ ثفغَـؼاـ ثبٌین‪ .‬ؼـ وىت ٍ وبـ ٍ تدبـت‬
‫»غٌَبیٌؽی« ثِ هؼٌبی ػؽم ٍخَؼ تًٌ ؼـ ـفتبـ ٍ ایدبؼ یه هطیظ وبـی ؼٍوتبًِ اوت‪ .‬فیلیپ ـیف ؼـوتبثً ثب ًبم »هَفمیت‬
‫ؼـهبًگف« ثیبى هی وٌؽ وِ »ضمیمت« یه هَضَع ثىیبـ ثباّویت ٌػّی اوت‪،‬اٍ هی گَیؽ وِ ؼـ ففٌّگ فؼلی هب »هّلطت‬
‫اًؽیٍی ؼـهبًی« خبیگكیي »اـقي ضمیمت ٍ ضمیمت گَیی« ٌؽُ اوت‪ ٍ .‬ثؽیٌَویلِ ضمبیمی وِ تَّـ هی ٌَؼ ثِ هفؼم اضىبن‬
‫ثْتفی هی ؼّؽ ٍ ثِ آًْب ووه هی وٌؽ تب غَؼ ـا تؼؽیل‪ ،‬وبقگبـ ٍ ثِ آـقٍی ؼوت ًیبفتٌی تَاًوٌؽٌؽى ًكؼیه وٌؽ‪ ،‬ؼوتػَي‬
‫تغییف وفؼُ اوت‪.‬‬
‫اگف هب ثتَاًین ایي ففٌّگ ضبون ـا تغییف ؼّین ٍ اثفاق ضمبیك خــبیگــكیـــي »هّلطت اًؽیٍی« ٌَؼ ٍ ایي هَضَع ثفای ّوِ ثب‬
‫اّویت تلمی ٌَؼ ثفغی اق ٍالؼیتْب ٍ ـوَم آًمــؽـ آـاهً ثػً غـَاٌّؽٌؽ وِ هی تَاًؽ ثبػث غٌَطبلی ٍ ـضبیت وبـوٌبى‬

‫دپارتمان آموزش‬ ‫‪www.apa-ngo.org‬‬ ‫انجمن اندیشه پارسی‬

 ‫ًٌَؽ؛ ثب ایي ًگفي ـّجفاى ٍظیفِ غَؼ ؼـ ـاثغِ ثب وبـوٌبى ثفای المبء ضه تَاًوٌؽی ؼـ آًْب ـا اًدبم ٍ ثِ آًْب لؽـت ٍالؼی هی‬
‫ؼٌّؽ ًِ »لؽـت هّلطتی‪«.‬‬
‫هب ثب هفَْم »غٌَبیٌؽی« ٌّگبم هفاخؼِ ثِ یه فــفٌٍگـبُ ٍ یب ثبًه ثفغَـؼ وفؼُ این‪ ،‬ثی تفبٍتی ثِ ظبّف ؼٍوتبًِ ففٌٌٍؽُ ًىجت‬
‫ثِ هٍتفیبى یب هطیظ آـام وبـی ؼـ یه ثبًه ّوگی هثبلْبیی اق غٌَبیٌؽی ّىتٌؽ‪ .‬ایي هَضَع ـا هی تَاى یىی اق اـقٌْبی‬
‫پٌْبى ٌؽُ ؼـ پٍت ؼاوتبى تَاًوٌؽوبقی ؼـ وىت ٍ وبـ ؼاًىت ‪.‬هؽیفاى اغلت ًَع ثِ ظبّف قیجبیی اق تَاًوٌؽوبقی ـا وِ ثِ ّفج‬
‫ٍ هفج ٍ ػؽم وٌتفل هٌدف ًٍَؼ تفخیص هی ؼٌّؽ ٍ ثِ وبـ هی گیفًؽ‪ .‬ثٌبثفایي‪ ،‬تَاًوٌؽوبقی ّن هی تَاًؽ ٍالؼی ثبٌؽ ٍ ّن ثِ‬
‫َِـت هّلطتی‪ ،‬ؼـٍغیي ٍ وؿة‪.‬‬
‫اق ایي هٌظف تَاًوٌؽوبقی ػجبـتىت اق ًَػی »هّلطت اًؽیٍی ؼـهبًی«‪ .‬ثْتف ٌؽى هَلتی اضىبن وبـوٌبى ًىجت ثِ غَؼ‪ ،‬ضؿف‬
‫تؼبـضْب ٍ ـضبیت غبعف اق تؼلك ثِ وبقهبى ثِ ًطَی وِ اّؽاف هَـؼًظف ؼـ وبقهبى ؼزبـ هٍىل ًٍَؼ ـا هی تَاى اق اّؽاف ایي‬
‫گًَِ تَاًوٌؽوبقی هّلطتی ؼاًىت‪ .‬هؽیفاًی وِ تَاًوٌؽوبقی هّلطتی یب ؼـٍغیي ـا پیٌٍْبؼ هی وٌٌؽ اوثفاً ًبؼـوت ٍ ـیبوبـًؽ‪.‬‬
‫آًْب هؼتمؽًؽ وِ هی تَاًٌؽ ؼـ ؼیگفاى تغییف ایدبؼ وٌٌؽ‪ ،‬ثؽٍى ایٌىِ غَؼ ـا تغییف ؼٌّؽ‪.‬‬
‫●ثػً ؼٍم‬
‫تَاًوٌؽوبقی ٍ وبـوٌبى وبقهبًْب‪» :‬ـایت هیلك« یىی اق ٍاضص تفیي تطلیلْب ـا ؼـهَـؼ تَاًوٌؽوبقی هّلطتی اـائِ هی ؼّؽ‪ :‬اٍ ثیبى‬
‫هی وٌؽ وِ ّؽف ٍالؼی هؽیفیت پیفٍق ٌؽى ثف هٍىل غَؼ ثیگبًگی آًْب ؼـ یه هطیظ وبـی اوت‪ .‬ؼـّویي ـاثغِ ایٍبى هؼتمؽ‬
‫اوت وِ غَؼثیگبًگی هطیغْبی وبـی تطت تبثیف اـقٌْب ٍ اّؽافی وِ ؼـّوبى هطیظ ٍخَؼ ؼاـؼ‪ٌٌ ،‬بوبیی ٍ ضل هی ٌَؼ‪.‬‬
‫هطیغْبی وىت ٍ وبـ ثؼؽاق ؼِّ ‪ ۰۵۹۱‬ثِ َِـت غیفُ وٌٌؽُ ای ثب هطلْبی وبـ فؼلی تفبٍت ؼاٌتٌؽ‪ٍ .‬ایت هؼتمؽ اوت وِ اغالق‬
‫اختوبػی ًٍأت گففتِ اق ٌفافت هؼٌَی اوت‪ .‬اغالق اختوبػی ؼـ هفَْم وبقهبًی ثِ هؼٌبی تؼْؽ ٍ التكام ٍ ٍفبؼاـی وبـوٌبى‬
‫وبقهبى اوت‪ٍ .‬ایت ًیك ػٌَاى هی وٌؽ وِ ـٍاًٌٍبوبى ٍ هٌْؽوبى ػلَم اختوبػی ّوَاـُ هفؼم ـا اق غاللیت ٍ َّیت تْی هی وٌٌؽ‪.‬‬
‫اٍ ثِ تىتْبی ٌػّیتی وِ ؼـ هَلغ اوتػؽام ثِ افــفاؼ ؼاؼُ هی ٌَؼ تب پبوع ؼٌّؽ ثِ ٌؽت اًتمبؼ وفؼُ ٍ اظْبـ ؼاٌتِ اوت وِ ایي‬
‫تىتْب هٌبوت ًیىتٌؽ ٍ اثكاـی اوت وِ ثفای ًبتَاى ًٍبى ؼاؼى آًْب ثِ وبـ هی ـٍؼ‪ .‬اهفٍقُ ؼـ ٌفوتْب ٍ وبقهبًْب تالي گىتفؼُ ای‬
‫ثفای وبغت گفٍّْب ثب تبویؽ ثف اـقٌْبی گفٍّی ؼـضبل اًدبم اوت‪ ،‬اهب ثِ ًظف هی ـوؽ وِ ّیر وه ًگفاى اق ؼوت ؼاؼى‬
‫غاللیت ٍ تىلظ َّیت ففؼگفایی ثف ٌػّیت گفٍُ ًیىت‪.‬‬
‫ٍایت ّوسٌیي هی گَیؽ وِ ثیٍتف تالٌْبی ًبففخبم ؼـ اٌتفان گفایی‪ ،‬تالٌی ثَؼ تب گفٍُ ثِ ػٌَاى یه ٍویلِ غالق ثبٌؽ‪ ،‬اٍ‬
‫هؼتمؽ ًجَؼ وِ اففاؼ ؼـ گفٍّْب ثبیؽ فىف وٌٌؽ ٍ ؼـ آى غاللیت ؼاٌتِ ثبٌٌؽ‪ ،‬ثلىِ گفٍّْب ـا فمظ تفتیجی ثفای اؼاـُ وبـّب هی‬
‫ؼاًىت‪ ٍ .‬ػمیؽُ ؼاٌت وِ قًؽگی اٌتفاوی ٌفلیْب غَة اوت ٍلی ؼـًْبیت ظبلوبًِ اوت‪.‬‬
‫عی ؼِّ ّبی ّفتبؼ ٍ ٍّتبؼ تت هؽیفیت ثفای ثجت ضبالت ـٍضی وبـگفاى ؼـ هطیغْبی وبـی ثىیبـ ثبال گففتِ ثَؼ‪ .‬تئَـی ‪Z‬‬
‫»ٍیلیبم اٍزی« ٍ »ٌّف هؽیفیت لاپٌی« ـیسبـؼ پبوىبل ٍ آًتًَی آتَن‪ ،‬اق پفففٌٍتفیي وتبثْب ثَؼًؽ‪ .‬ؼـ ّویي ـاثغِ ٍ ؼـ وبل‬
‫‪ ۰۵۹۱‬تَهبن خی پیتفق ٍ ـٍثفت اذ ٍاتفهي ؼـضوي هغبلؼبتی وِ اًدبم هی ؼاؼًؽ ـٌٍی ـا اـائِ وفؼًؽ وِ ًمً یه هؽیف ثفای‬
‫وبـوٌبى غلك اـقي ٍ اًگیكُ اوت‪.‬‬
‫پیتفق ٍ ٍاتفهي ؼـ وتبة »ؼـ خىتدَی ثفتفی« ثِ ثیبى ایي هَضَع پفؼاغتِ ٍ هؼتمؽًؽ ؼـ وبقهبًْبیی وِ یه ففٌّگ لَی ٍ غٌی‬

‫دپارتمان آموزش‬ ‫‪www.apa-ngo.org‬‬ ‫انجمن اندیشه پارسی‬

 ‫تىلظ ؼاـًؽ‪ ،‬ثبالتفیي وغَش آقاؼی ػول ـظ هی ؼّؽ‪ .‬ایي ففٌّگ ثِ عفق ؼلیمی تؼؽاؼ اًگٍت ٌوبـ هتغیفّب ـا وٌتفل ٍ ثبػث‬
‫تٍَیك هفؼم ثفای ًَآٍـی ٍ غاللیت هی ٌَؼ‪ .‬تىلظ یه ففٌّگ لَی ؼـ وبقهبى ثىیبـی اق هٍىالت ـٍضی وبـوٌبى ـا ضل هی‬
‫وٌؽ‪ ،‬اگفزِ ًَع ٍ ضؽٍهفق آى تَوظ ّوبى ففٌّگ تؼییي هی ٌَؼ‪ .‬ایي ًَع وبقهبى عجك ًظفیبت »هیلك« ثفای ـضبیتوٌؽی‬
‫وبـوٌبى عفاضی ٌؽُ اوت‪ .‬وٌت ثالًسبـؼ ًیك ؼـ وتبة »هؽیف یه ؼلیمِ ای« ـٍیبیی ـا تَّـ هی وٌؽ وِ یه هؽیف هْفثبى ٍ‬
‫ؼـهبًگف وىی اوت وِ الْبم ثػً ٍ هىئَلیت پؿیف اوت‪ .‬تت هؽیفیت ؼـ ؼِّ ّبی ٍّتبؼ ٍ ًَؼ تَوظ ـّجفاى وبقهبًْب (غَِّبً‬
‫وىبًی وِ آـقٍی هــؽیــفیـت ـا ؼـوـــف هی پفٍـاًؽًؽ) ایي ثَؼ وِ هی غَاوتٌؽ لؽـتوٌؽ‪ ،‬الْبم ثػً‪ ،‬هبخفاخَ ٍ ؼٍوت‬
‫ؼاٌتٌی ثبٌٌؽ‪.‬‬
‫ؼـ قیف ثِ ثفغی اق ـٌٍْبیی اٌبـُ هی ٌَؼ وِ هؽیفاى ؼـ وبقهبًْب ثفای تَاًوٌؽوفؼى وبـوٌبى ثِ وبـ هی ثفًؽ‪ .‬اق آًدبیی وِ ایي‬
‫ـٌٍْب ثِ ؼـوتی پیبؼُ وبقی ٍ اخفا ًوی ًٌَؽ‪ ،‬ػوؽتبً ًتیدِ ػىه ؼاؼُ ٍ ثبػث تَاًوٌؽ ًٍؽى وبـوٌبى وبقهبًْب ٍ پیفٍقی ایي‬
‫گًَِ هؽیفاى ؼـ ـاثغِ ثب اّؽاف هَـؼًظفٌبى ٌؽُ اوت ٍ ؼـٍالغ هی تَاى گفت وِ ّؽف ایي ثفًبهِ ّب پیٍجفؼ ثفًبهِ ّبی‬
‫تَاًبوبقی هّلطتی یب ؼـٍغیي ثَؼُ اوت‪.‬‬
‫الف) تَاًوٌؽوبقی ٍ آهَقي‪ :‬ثی ٌه آهَقي هَثف ٍ ًبفؿ یىی اق اثكاـّبی هْن ؼـ تَاًوٌؽوبقی وبـوٌبى ثفای ـویؽى ثِ‬
‫اّؽاف وبقهبًی اوت‪ .‬ثفًبهِ ّبی آهَقٌی ؼـَِـتی هفیؽ غَاٌّؽثَؼ وِ ثب هٍبـوت وبـوٌبى ٍ ثب اتىبء ثِ ـٌٍْبی ػلوی اخفا ٍ‬
‫ضوبیت ًٌَؽ‪ .‬ثىیبـی اق ثفًبهِ ّبی آهَقٌی وِ ؼـ وبقهبًْب ثفای تَاًوٌؽوبقی وبـوٌبى ثفپب هی ٌَؼ ًِ تٌْب هَثف ًیىت ثلىِ‬
‫وبهالً ًتیدِ ػىه ؼاـؼ‪ّ .‬ؽف ٍالؼی ثفًبهِ ّبی آهَقٌی اـتجبط ثیي وبـوٌبى ٍ هؽیفیت ٍ ّوسٌیي هٍبـوت ؼـ ثفًبهِ ّبی‬
‫وبقهبًی ثفای ثبال ثفؼى اًگیكُ ّبی وبـی اوت ‪.‬هتبوفبًِ ثیٍتف ثفًبهِ ّبی آهَقٌی وِ ػولیبتی هی ًٌَؽ اق وبـایی ٍ اثفثػٍی‬
‫القم ثفغَـؼاـ ًجَؼُ ٍ ضتی هوىي اوت ثبػث تػفیت ـٍاثظ ثیي وبـوٌبى ٍ هؽیفیت ٌَؼ‪ .‬ثفای هثبل ؼـ ٌفوت پبوفیه ثیل‬
‫»زبـلك وفاٍى« یه ثفًبهِ تَوؼِ ـّجفی ثِ ًبم )‪ (KRONING‬هؼففی وفؼ‪ّ .‬ؽف ایي ثفًبهِ آهَقٌی ایي ثَؼ تب وبـوٌبى ثب یه‬
‫قثبى هٍتفن ٍ تفىف هؽاٍم ؼـهَـؼ ًٌ اِل ضفٍـی والهت وبقهبًی یؼٌی تَوؼِ‪ ،‬آقاؼی‪َّ ،‬یت (ٌػّیت)‪ ،‬توفوك‪ً ،‬ظن ٍ‬
‫وًٌ هتمبثل ثِ ًتیدِ ثفوٌؽ‪.‬‬
‫ؼٍ هبُ ثؼؽ اق ایي ثفًبهِ آهَقٌی ‪ ۰۱‬هیلیَى ؼالـی‪ ،‬وبـوٌبى ٌىبیت وفؼًؽ ٍ گفتٌؽ وِ آًْب ٌىتٍَی هغكی ٌؽُ اًؽ‪ ،‬ثب ثفـوی‬
‫وِ ؼـ ایي قهیٌِ اًدبم ٌؽ‪ ،‬هٍػُ گفؼیؽ وِ ّؽف ایي ثفًبهِ آهَقٌی وٌتفل فىف ٍ تغییف ؼاؼى ؾّي وبـوٌبى ثَؼُ اوت ٍ قثبًی‬
‫وِ ثفای آهَقي اوتفبؼُ ٌؽُ وبهالً اضومبًِ ثَؼُ وِ ؼـًْبیت ثبػث ثی اػتوبؼی ٍ ثؽثیٌی وبـوٌبى ثِ هؽیفیت ٌفوت ٌؽُ اوت‪.‬‬
‫ثفًبهِ ّبی اًگیكٌی ًیفٍی اًىبًی ًیك اغلت یه ضه وَتبُ هؽت (قٍؼگؿـ) اق ّیدبى ٍ ٌؼف ؼـثیي وبـوٌبى ایدبؼ هی وٌؽ‬
‫(یه اثف ّبثَـى)‪ .‬ایي ثفًبهِ ّب ثبیىتی وغص اًتظبـات وبـوٌبى ـا آًمؽـ افكایً ؼٌّؽ تب آًْب غٌی ٍ تَاًوٌؽ ًٌَؽ‪ ،‬ؼـ غیف ایي‬
‫َِـت ثؼؽاق ایٌىِ ضه وَتبُ هؽت غبتوِ یبفت ٍ اٍضبع هدؽؼاً ثِ ضبلت اٍلیِ ثفگفؼؼ ّوبى ضبلت اٍلیِ ثی اًگیكگی ثف‬
‫وبـوٌبى ٍ وبقهبى ضىوففهب غَاّؽٌؽ‪.‬‬
‫ثٌبثفایي‪ ،‬ثِ ًظف هی ـوؽ وِ ّؽف ایي ثفًبهِ ّبی آهَقٌی ایي اوت وِ ثفًبهِ ّبی تَاًوٌؽوبقی ٍالؼی وبـوٌبى ثب ٌىىت هَاخِ‬
‫ٌَؼ‪ ٍ ،‬ؼـٍالغ وفپٌَی اوت ثفای پیبؼُ ًىفؼى اَِل تَاًوٌؽوبقی ٍالؼی ٍ ؼلیل ٍالؼی آى ایي اوت وِ هؽیفاى ًوی غَاٌّؽ‬
‫اغتیبـاتٍبى ـا تفَیض ٍ لؽـتٍبى ـا اق ؼوت ثؽٌّؽ‪.‬‬

‫دپارتمان آموزش‬ ‫‪www.apa-ngo.org‬‬ ‫انجمن اندیشه پارسی‬

 ‫ة) تَاًوٌؽوبقی ٍ هٍبـوت‪ :‬ثبتَخِ ثِ تطمیمبت ؼـ ؼٍ ثػً ـٍاثظ ٌِؼتی ٍ تطمیمبت هؽیفیتی (ثب تبویؽ ثف ـفتبـ وبقهبًی)‬
‫هٍبـوت وبـوٌبى ؼـ وبقهبى ٌبهل تَاًوٌؽوبقی ٍ وبـ تیوی اوت‪ ،‬هثالً هٍبٍـاى اوتػؽام ٌؽُ ؼـ ٌِبیغ یَگىالٍی ؼـ وبل‬
‫‪ ۰۵۹۱‬ثِ وبـگفاى اخبقُ هی ؼاؼًؽ تب ًمً فؼبلی ؼـ توبم ثػٍْبی وبـ ؼاٌتِ ٍ ضتی غَؼٌبى لبؼـ ثبٌٌؽ هؽیفاًٍبى ـا اًتػبة‬
‫وٌٌؽ ‪.‬هطممبى ؼیگفی ؼـ ّوبى وبلْب ثب هغبلؼِ قیبؼ ثف ـٍی تیوْب لّؽ ؼاٌتٌؽ تب ثِ وبغتبـّبی خؽیؽی اق وبقهبى وِ ثِ َِـت‬
‫ٍالؼی ٍ ؼهَوفاتیه تٍىیل ٌؽُ ثبٌؽ‪ ،‬ؼوت یبثٌؽ‪.‬‬
‫ؼـ ٍـای ایي ًظفیبت ػمیؽُ ای ٍخَؼ ؼاٌت وِ هٍبـوت وبـوٌبى ـا ّىتِ اِلی ؼهَوفاوی هی ؼاًىت‪ .‬ایي هفَْم ثب آى زیكی‬
‫وِ »وَتَ« آى ـا تَاًوٌؽوبقی »ـٍاى ‪ -‬ویبوی« هی ًبهیؽ وبهالً هغبثمت ؼاـؼ‪.‬‬
‫یىی اق هْوتفیي هٍىالتی وِ عفضْبی تَاًوٌؽوبقی ؼـ ایي ـاثغِ ثب آى ـٍثفٍ ثَؼًؽ‪ ،‬اًتظبـات غیفٍالغ گفایبًِ ؼـهَـؼ همؽاـ‬
‫لؽـت ٍ ًظبـتــی ثـَؼ وِ وبـوٌبى ؼـػول ثِ ؼوت هی آٍـؼًؽ‪ .‬وبـوٌبى هٍبّؽُ وفؼًؽ وِ ـٍاثظ آًْب ثب ِبضجبى لؽـت ثىیبـ‬
‫هطؽٍؼ اوت‪ ،‬غَِّبً ٍلتی آًْــب هــفقّبی هٍبـوت ـا هی ؼیؽًؽ ًــباهیؽتف هی ٌؽًؽ‪ ،‬قیفا اضىبن هی وفؼًؽ ًطَُ هٍبـوتٍبى‬
‫ؼـ ایي ثفًبهِ ّب وبهالً هّلطتی اوت ٍ ثفای تّوین گیفیْبی ٍالؼی ًظف آًْب ـا ؼغبلت ًؽاؼُ ٍ تّویوبت اتػبؾ ٌؽُ تَوظ غَؼ‬
‫هؽیفاى ؼـًْبیت ثِ هٌِّ ظَْـ ٍ اخفا غَاّؽـویؽ‪.‬‬
‫ؼـ آهفیىب‪ ،‬پبـُ ای اق ضبهیبى ؼهَوفاوی ٌِؼتی ثطث تَاًوٌؽوبقی ـا ثِ ٌفش قیف ثیبى هی وٌٌؽ‪:‬‬
‫▪ثفًبهِ ّبی هٍبـوتی؛‬
‫▪ویفیت قًؽگی وبـی؛‬
‫▪ـّجفی؛‬
‫▪هیكاى ؼغبلت ٍ یب ؼـگیف وفؼى وبـوٌبى ؼـوبـ‪.‬‬
‫ثیٍتف عفضْبی هٍبـوت خَیبًِ ثِ َِـت هّلطت گًَِ ای ثبػث هی ًٌَؽ تب هفؼم ؼـ وبـ اضىبن ـضبیت وٌٌؽ‪ٍ ،‬لی غیلی اق‬
‫ایي ثفًبهِ ّب وِ ثب ًبم هٍبـوت وبـوٌبى ؼـ وبقهبى عفاضی ٍ اخفا هی ًٌَؽ‪ ،‬ثبػث ػؽم هٍبـوت ٍالؼی آًْب ٌؽُ ٍ ِففبً ثفًبهِ‬
‫ّبیی اوت وِ ثفای ثْفُ ثفؼاـی غیفهدبق اق تَاًبئیْبی هٌبثغ اًىبًی عفش ـیكی ٌؽُ اوت‪.‬‬
‫ؼـضبل ضبضف ؼـ وٍَـّبی غفثی‪ ،‬لَاًیٌی ٍضغ ٌؽُ وِ وبـوٌبى ـا ؼـ همبثل ثفًبهِ ّبی هٍبـوتی غیفٍالؼی ٍ وبیف ثفًبهِ ّبی‬
‫هٍبثِ وِ ثب ًبم تَاًوٌؽوبقی اًدبم هی ٌَؼ‪ ،‬ضفبظت هی وٌٌؽ‪.‬‬
‫ج) تَاًوٌؽوبقی ٍ اتطبؼیِ ّب‪ :‬ؼـ ثىیبـی اق وبقهبًْب ٍ ٌِبیغ اتطبؼیِ ّبی هّلطت اًؽیٍبًِ ای ایدبؼ ٌؽُ اوت وِ لّؽ ٍ ّؽف‬
‫ٍالؼی آًْب ؼٍـ ًگِ ؼاٌتي وبـوٌبى ثفای گفایً ثِ اتطبؼیِ ّبی ٍالؼی اوت‪ ،‬قیفا وبقهبًْب ّوَاـُ اق ایي هَضَع ثین ؼاٌتٌؽ وِ ثب‬
‫ثِ ٍخَؼ آهؽى اتطبؼیِ ّب وٌتفلٍبى ثف وبـوٌبى ووتف غَاّؽٌؽ‪ .‬ؼـ عَل تبـیع اتطبؼیِ ّب تٌْب هَوىبتی ثَؼُ اًؽ وِ تَاًىتِ اًؽ‬
‫ضه تَاًوٌؽی ـا ثِ وبـوٌبى المبء وٌٌؽ‪ ،‬قیفا ثیي آًْب ٍ وبـففهبیبى لؽـت ًبهٌتظوی ٍخَؼ ؼاـؼ ٍ ثِ وبـوٌبى لؽـتی هی ثػٌٍؽ تب‬
‫ضوي اوتمالل ًىجی ؼـ وبـ ؼـ همبثل ِؽای هْیت وبـففهبیبى اق غَؼ همبٍهت ًٍبى ؼٌّؽ‪.‬‬
‫ؼ) تَاًوٌؽوبقی‪ ،‬گفٍّْب ٍ ویفیت‪ :‬ؼـ ؼِّ ‪ ۵۱‬تَاًوٌؽوبقی وبـوٌبى خبیگكیي ٍالُ »ؼغبلت یب ؼـگیف وفؼى وبـوٌبى ؼـ وبـ‬
‫ثبٌؽ«‪ .‬لفى ثیىتن ثب هؽیفیت ػلوی ٍ وٌتفلْبی فیكیىی ؼـ تَلیؽ ٌفٍع ٌؽ ٍ ثب ‪ ٍ TQM‬وٌتفلْبی اختوبػی ؼـ وبـ غبتوِ پیؽا‬
‫وفؼ‪ .‬ایٌْب ّف ؼٍ ـٍی یه وىِ ثَؼًؽ‪ ،‬هؽیفیت ػلوی ؾّي اففاؼ ـا ثفای تَلیؽ وبالّـب ٍ ‪ ، TQM‬وبـگفاى ـا ؼـ گفٍّْب خبی‬

‫دپارتمان آموزش‬ ‫‪www.apa-ngo.org‬‬ ‫انجمن اندیشه پارسی‬

 ‫هی ؼاؼ‪ّ .‬ف ؼٍ ویىتوْب ؼـ پیٍففت تَلیؽ وبالّــب ٍ غـؽهبت ًمً ثىیبـ اـقًؽُ ای ؼاٌتِ اًؽ‪.‬‬
‫گفٍّْب اٌىبل ثىیبـ لؽـتوٌؽی اق وٌتفلْبی اختوبػی ّىتٌؽ‪ ،‬تبثیف گفٍُ ثف اففاؼ ثیٍتف اق تبثیف ففٌّگ وبقهبًی ثف آًْبوت‪.‬‬
‫»ـیسبـؼ پبیفن« ؼـ وتبثً ؼـثبـُ ـّجفی ٍ هؽیفیت ویفیت ففاگیف وفبـي هی وٌؽ وِ وفپفوتبى ؼـ غغَط اٍلیِ وبقهبى (ِف)‬
‫ثبیؽ هثل هؽیفاى‪ ،‬ثىیبـ هٍبـوت خَیبًِ ػول وٌٌؽ ٍ ثفای اًدبم وبـّب اق وٌتفل ٍ لؽـت ووتفی اوتفــبؼُ وٌٌــؽ‪ .‬عجك ًظفیِ‬
‫»پبیفن «هٍبـوت خــَیــی ثِ هؼٌبی گَي ؼاؼى ثِ ایؽُ ّبی وبـوٌبى ٍ ػول ثِ آًْبوت ٍ آى ؼـَِـتی اوت وِ ایي ایؽُ ّب‬
‫لبثلیت اخفایی ؼاٌتِ ثبٌٌؽ‪.‬‬
‫ًظفیِ پفؼاقاى هؽیفیت هؼتمؽًؽ وِ ویفیت یه هَضَع وبهالً اغاللی اوت ٍ ًیبقهٌؽ ـّجفاى اغاللی اوت تب ثتَاًؽ ًیبقّبی‬
‫هٍتفیبى ـا ؼـ وغص ثبال ثفآٍـؼُ وبقؼ‪ .‬تؼْؽ اغاللی ؼـ هؽیفیت ویفیت ففاگیف یه هىئلِ ؾاتی اوت‪ ،‬قیفا ثِ وبـهٌؽاى اغتیبـ‬
‫ؼاؼُ هی ٌَؼ تب ؼـ تّویوبت هٍبـوت وٌٌؽ‪ .‬ثِ ػجبـت ؼیگف‪ ،‬هؽیفیت ویفیت ففاگیف ثیبًگف ایي هَضَع اوت وِ هؽیفاى ؼـ‬
‫اـتجبط ثب وبـوٌبى غَؼ ثبیؽ ـفتبـی ؼاٌتِ ثبٌٌؽ وِ ثب هٍتفیبى ؼاـًؽ‪.‬‬
‫ؼـ ـاثغِ ثب تَاًوٌؽوبقی ثفغی اق اـقٌْبی اغاللی ًمً ثىیبـ ضىبن‪ ٍ ،‬هْوی ؼاـًؽ ٍ ـػبیت آًْب ثبػث تَاًبوبقی ٍالؼی‬
‫وبـوٌبى هی ٌَؼ ثیٍتف هؽیفاًی وِ تَاًوٌؽوبقی هّلطتی ٍ ؼـٍغیي ـا وفلَضِ وبـ غَؼ لفاـ ؼاؼُ اًؽ‪ ،‬اوثف اففاؼی ثَؼُ اًؽ وِ‬
‫ًىجت ثِ ایي اـقٌْبی اغاللی ثی تفبٍت ثَؼُ ٍ ّیر گبُ تالي ًىفؼُ اًؽ تب آًْب ـا ؼـ وبـ ّؽایت وبقهبى وِ ثفػْؽُ آًْب ٍاگؿاـ‬
‫ٌؽُ اوت ثِ وبـ گیفًؽ‪ .‬وبـثفؼ ٍ اوتفبؼُ اق ایي اـقٌْب وبـی ثىیبـ ظفیف ٍ ًیبقهٌؽ هؽیفاًی اوت وِ غَؼ ثِ اـقٌْبی اوبوی ٍ‬
‫اغاللی ٍ اًىبًی پبیجٌؽ ثبٌٌؽ‪ .‬ؼـ قیف ثِ تؼؽاؼی اق ایي اـقٌْب پفؼاغتِ هی ٌَؼ‪.‬‬
‫اػتوبؼ‪ِ ،‬ویویت ٍ اِبلت‪ :‬هؽیفاى ثب اػتوبؼ ٍ ِویوی وبقهبًْب‪ ،‬ضبهی اِلی وبـوٌبى ٍ اًگیكاًٌؽُ آًْب ثفای وبـ ٍ قًؽگی وبـی‬
‫ّىتٌؽ »فیٍف« ؼـ وتبة غَؼ ؼـغََّ ٌگفتیْبی یه گفٍُ وبـی ؼـ وبقهبًْبی گًَبگَى‪ ،‬ثف ـٍی »اػتوبؼپؿیفی «تبویؽ‬
‫قیبؼی ؼاـؼ‪ٍ .‬ی ثیبى هی وٌؽ وِ اـقٌْبی ولیؽی یه هؽیف ػجبـتىت اق ‪:‬اػتمبؼ ٍی ثِ اّویت وبـ‪ ٍ ،‬ایٌىِ وبـ قًؽگی اوت‪،‬‬
‫ضوي ایٌىِ اػتمبؼ ثِ ـٌؽ وفیغ ٍ ّوِ خبًجِ اػضبی گفٍُ هَضَع ثىیبـ ثباّویتی اوت‪ .‬ثِ ػمیؽُ اٍ ضؿف هَاًغ ػولىفؼی ثىیبـ‬
‫ضبئكاّویت اوت‪.‬‬
‫»تفیلیٌگ« ؼـ وتبثً ثب ًبم »ِویویت ٍ ؼـوتىبـی« ثیبى هی وٌؽ وِ ِویویت ٍ ؼـوتىبـی ؼـ خَاهغ اهفٍق ون اّویت خلَُ‬
‫ؼاؼُ هی ٌَؼ‪ ،‬ایي هَضَع قهبًی ثب اّویت تف غَاّؽ ثَؼ وِ تطفن ٍ ًمً آففیٌی ـفتبـّبی لبثل لجَلی ؼـ یه خبهؼِ پَیب ثبٌؽ‪.‬‬
‫اگف پبیِ ٍ اوبن وبقهبى ثفهجٌبی ِویویت ٍ اِبلت ـفتبـ ثبٌؽ وبـوٌبى ًگفاى وبقهبى ثَؼُ ٍ ثب آى ؼٍوت ّىتٌؽ ٍ هؽیفاى توبیل‬
‫ؼاـًؽ تب وبـوٌبى ـٌؽ وفؼُ ٍ تَاًوٌؽ ًٌَؽ ٍ وبـوٌبى ًیك اًتظبـ ؼاـًؽ تب ّوبى اضىبوی وِ آًْب ؼـهَـؼ وبقهبى ؼاـًؽ‪ ،‬وبقهبى ؼـ‬
‫ـاثغِ ثب آًْب ؼاٌتِ ثبٌؽ‪.‬‬
‫ؼـوتی تفىیف ًوی ٌَؼ‪ .‬یىی اق ثبـقتفیي ٍیمگیْبی تَاًوٌؽٌؽى هؽیفاى پؿیفي هىئَلیت ته ته وبـوٌبى اوت‪ .‬تَاًبوبقی‬
‫ٍالؼی ثِ وبـوٌبى لؽـت وٌتــفل پیـبهؽّب ـا اػغب ٍ آًْب ـا لبؼـ هی وبقؼ تب ٍظبیف هطَلِ ـا ثِ َِـت وبهل اًدبم ؼٌّؽ‪.‬‬
‫ؼـخفیبى تَاًبوبقی وبـوٌبى‪ ،‬هؽیفاى ثبیؽ ثِ ٍػؽُ ّب ٍ تؼْؽات غَؼ وِ تبوٌَى ػولی ًىفؼُ اًؽ‪ ،‬خبهِ ػول ثپٌَبًؽ‪.‬‬
‫ؼـ هطیغْبی وــبـی فمـظ وــبـوٌـبًی هی تَاًٌؽ وبهالً هىئَلیت پؿیف ًٌَؽ‪ ،‬وِ اغتیبـ القم ثِ آًْب ؼاؼُ ٌَؼ ٍ ثِ هٌبثغ لؽـت وِ‬
‫ثبػث ًفَؾ ؼـ ؼیگفاى هی ٌَؼ ؼوتفوی ؼاٌتِ ثبٌٌؽ‪ .‬تئَـی هؽیفیت هؽـى ٌبهل ؼٍ ػمیؽُ اوت؛ اػتوبؼ ٍ لؽـت‪ ،‬هفبّین اغاللی‬

‫دپارتمان آموزش‬ ‫‪www.apa-ngo.org‬‬ ‫انجمن اندیشه پارسی‬

‫ًْفتِ ؼـ ًظفیِ تَاًوٌؽوبقی ٌبهل؛ اػتوبؼ اضتفام ٍ ٍفبؼاـی هفبّین اغاللی ؼٍخبًجِ ای ّىتٌؽ وِ ؼـ اـتجبعبت هؽیفاى ٍ وبـوٌبى‬
‫ًْفتِ اوت‪ .‬ؼـ ـٍاثظ ـّجفی ٍ تَاًوٌؽوبقی ٍالؼیت گفایی ٍ ِؽالت هَضَع ثىیبـ ثباّویتی اوت‪ .‬یىی اق وبـثفؼّبی ِؽالت‬
‫ؼـ ـٌٍْبی ضل تًٌ ثیي لؽـت ٍ اػتوـبؼ اوت‪ .‬ؼـٍؽ گفتي وبـ ًىَّیؽُ ای اوت‪ ،‬قیفا ؼـٍغگَ ًٍبى هی ؼّؽ وِ ضتی ثفای‬
‫ٌػّیت غَؼي اضتفام لبئل ًیىت‪ .‬ایي ّوبى ؼلیلی اوت وِ ًٍبى هی ؼّؽ تَاًوٌؽوبقی هّلطتی ٍ ؼـٍغیي تبزِ ضؽ ٍیفاًگف‬
‫اوت‪ .‬هؽیفاى اغلت اق هبّیت هتمبثل ایي هفبّین ٍ اـقٌْبی اغاللی‪ ،‬غَِّبً ٍفبؼاـی ٍ هىئَلیت پؿیفی ًبآگبُ ّىتٌؽ‪ ،‬اگف آًْب‬
‫ًتَاًٌؽ ٍفبؼاـی ٍ هىئَلیت پؿیفی غَؼ ـا ؼـ قهبًْبی هػتلف ثِ وبـوٌبًٍبى ثبثت وٌٌؽ‪ً ،‬جبیؽ اًتظبـ ؼاٌتِ ثبٌٌؽ وِ وبـوٌبى‬
‫ًىجت ثِ آًْب ٍفبؼاـ ثبلی ثوبًٌؽ‪ .‬ثبالغفُ‪ ،‬اگف هؽیفاى ًتَاًٌؽ یه ـاثغِ اغاللی وِ ثِ تَاًوٌؽوبقی ٍالؼی وبـوٌبى هٌدف ٌَؼ‪،‬‬
‫ایدبؼ وٌٌؽ ثبیؽ ؼـ ـاثغِ ثب اـقٌْبی اغاللی ًْفتِ ؼـ آى ثیٍتف اًؽیٍِ وٌٌؽ‪.‬‬
‫●ًتیدِ گیفی‬
‫تَاًوٌؽوبقی‪ ،‬ؼاؼى لؽـت ثِ اففاؼ ًیىت‪ ،‬اففاؼ ثِ ٍاوغِ ؼاًً ٍ اًگیكُ غَؼ ِبضت لؽـت ّىتٌؽ ٍ ؼـٍالغ تَاًوٌؽوبقی‬
‫آقاؼوفؼى ایي لؽـت اوت‪ .‬تَاًوٌؽوبقی ظففیتْبی ثبلمَُ ای ـا ثفای ثْفُ ثفؼاـی اق وفزٍوِ تَاًــبئیْـبی اًىبًی‪ ،‬وِ اق آى‬
‫اوتفبؼُ وبهل ًوی ٌَؼ ؼـ اغتیبـ هی گؿاـؼ‪ .‬ؼـ وبقهبى تَاًوٌؽ‪ ،‬وبـوٌبى ًیفٍی هطفوِ اِلی ثِ ٌوبـ هی ـًٍؽ‪ ،‬ایي وبـوٌبى‬
‫ّىتٌؽ وِ ثب اضىبن ّیدبى‪ ،‬هبلىیت‪ ،‬افتػبـ ٍ اضىبن هىئَلیت ثْتفیـي اثؽاػبت ٍ افىبـ غَؼ ـا پیبؼُ وبقی هی وٌٌؽ‪ .‬اق قهبًی‬
‫وِ وبـوٌبى ثب گؿٌت قهبى ٍ ؼـًتیدِ پیٍففت وجىْبی ـّجفی غَؼ ـا اق لیؽ ٍ ثٌؽ وبـ فیكیىی ثب هٍمت ٍ یه ـئیه ؼیىتبتَـ‬
‫ـّب وفؼًؽ ؼـ ؼاهْبی خؽیؽی وِ اق هْوتفیي آًْب ـلبثت وبـی قیبؼ‪ ،‬ػؽم اهٌیت ٍ فٍبـّبی ًبٌی اق گفٍُ ّوىبـاى اوت گففتبـ‬
‫ٌؽُ اًؽ‪ .‬هفَْم تَاًوٌؽوبقی زیكی ثیٍتف اق اغتیبـ ؼـوبـ اوت ٍ هؽیفاى ثبیىتی ثب ثِ وبـگیفی ثفغی اق خٌجِ ّبی »غٌَبیٌؽی«‬
‫ؼـخْت ـویؽى ثِ اّؽاف وبقهبى فؼبلیت وٌٌؽ‪ ،‬اگف هؽیفاى غَؼ ػٌَاى وٌٌؽ وِ وبـوٌبًٍبى ـا تَاًوٌؽ وفؼُ اًؽ ًجبیؽ اهیؽٍاـ ثَؼ‬
‫وِ تَاًوٌؽی ٍالؼی ـظ ؼاؼُ ثبٌؽ هگف ایٌىِ اففاؼ ثبلثی ِطت ایي هَضَع ـا ثیبى وٌٌؽ‪ ،‬قیفا هؽیفاى ؼـ اـقیبثیْبیٍبى اق وبـ‬
‫وبـوٌبى ٍالؼیتْب ـا ثیبى ًوی وٌٌؽ‪ .‬ؼـّف ضبل ـّجفاى ًوی تَاًٌؽ پیفٍاًٍبى ـا تَاًب وٌٌؽ هگف ایٌىِ ثب آًْب ّوؽل ٍ ّوفاق ثبٌٌؽ ٍ ثب‬
‫ایدبؼ اًگیكُ ثِ آًْب ـٍضیِ ٍ ؼلگفهی ثؽٌّؽ ٍ غَؼ ثب آًْب ؼـوتىبـ‪ٍ ،‬فبؼاـ ٍ ٍالؼیت گفا ثبٌٌؽ‪ .‬آًْب ؼـ هفضلِ اٍل ثبیؽ ثب غَؼ‬
‫ِؽالت ؼاٌتِ ثبٌٌؽ‪ .‬ثىیبـی اق ایي هؽیفاى ؼـ ـفتبـٌبى اِبلت ًؽاـًؽ ٍ ٌّگبهی وِ ؼـ ـاثغِ ثب تَاًوٌؽوبقی ثطث هی وٌٌؽ‪،‬‬
‫غَؼ ـا هٍبـوت گفا هی ؼاًٌؽ اهب ؼـػول ـٍي ـّجفی آًْب وبهالً اوتجؽاؼی اوت‪ .‬وبـوٌبى ثفای اًدبم وبـ تَاًب ّىتٌؽ ٍلی ٍلتی‬
‫هی غَاٌّؽ وبـٌبى ـا اًدبم ؼٌّؽ‪ ،‬هؽیفیت ؼغبلت هی وٌؽ ٍ ثِ آًْب هی گَیؽوِ »زِ وبـوٌٌؽ ٍ زِ وبـ ًىٌٌؽ« ثفای هؽیفاى‬
‫هٍىل اوت وِ اغتیبـاتٍبى ـا ثِ ؼیگفاى ٍاگؿاـ وٌٌؽ قیفا فىف هی وٌٌؽ وِ ثب تفَیض اغتیبـ لؽـت اق ؼوت آًْب غبـج هی ٌَؼ‪.‬‬
‫ثٌبثفایي‪ ،‬تَاًوٌؽوبقی هىتلكم ًَع هتفبٍتی اق ـفتبـ اغاللی ٍ اختوبػی ٍ ثِ وبـگیفی اثكاـّبی وبـگفٍّی ٍ هٍبـوتی ٍ وَْلت‬
‫ؼوتفوی ثِ هٌبثغ اعالػبتی ٍ ثْفُ ثفؼاـی اق ـٍاثظ اغاللی ؼٍخبًجِ ؼـثیي وبـوٌبى ٍ ؼـ یه ولوِ »هؽیفیت ثفاوبن ِؽالت«‬
‫اوت‪ ٍ .‬تَاًوٌؽوبقی ؼـٍغیي یب هّلطتی وٌٍَی ثَؼُ اوت تب ثِ وبـوٌبى لؽـتی ثؽٍى تغییف ؼـ ـٍاثظ اغاللی ثیي آًْب ٍ هؽیفاى‬
‫ثؽّؽ‪ .‬عی ‪ ۹۱‬وبل گؿٌتِ هؽیفاى ّوَاـُ وًٌَ وفؼُ اًؽ تب اقعفیك هْبـ اؼـاوبت ـٍاًی‪ ،‬وبـوٌبى ـا تَاًوٌؽ وبقًؽ وِ اغلت‬
‫ایي تالٌْب ثی ًتیدِ ٍ ثب ٌىىت هَاخِ ٍ ثبػث ثؽثیٌی وبـوٌبى ًىجت ثِ وبـ ٍ هؽیفیت ٌؽُ اوت‪ّ .‬وسٌیي هؽیفاى هىئَلیت‬
‫اغاللی غَؼ ـا ؼـهَـؼ تَاًبوبقی ثؽٍى ؼـًظف گففتي اِبلت ؼـ ـفتبـ‪ ،‬ؼـوتىبـی‪ِ ،‬ؽالت ٍ اػتوبؼ اًدبم ؼاؼُ اًؽ وِ ثِ‬

‫دپارتمان آموزش‬ ‫‪www.apa-ngo.org‬‬ ‫انجمن اندیشه پارسی‬

 ‫تَاًوٌؽوبقی هّلطتی یب ؼـٍغیي هٌدف گفؼیؽُ اوت‪۰ .‬‬
‫هبٌّبهِ تؽثیف‬

‫دپارتمان آموزش‬ ‫‪www.apa-ngo.org‬‬ ‫انجمن اندیشه پارسی‬