នយោបាយដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រងរាជវង្សនៅសម័យនគរភ្នំ

១- នយោបាយដឹកនាំគ្រប់គ្រង

តាមពង្សារតារបស់ចិនបានឲ្យដឹងថាព្រះបាទហ៊ន
ុ ទៀនឬព្រះបាទ កោណ្ឌិន្យមាន

បុត្រមួយព្រះអង្គែដលសោយរាជ្យនៅភូមភា ៏ ដោ
ិ គមួយដធ ំ យ មានក្រុមធំៗប្រាំពរី ។
ឺ
តាមប្រភពឯកសារដដែលបាននិយាយថាក្នុងនគរខ្មែរពែលនោះ មានពូកនាយម៊ន

មន្រ្តព្រ
ី មទាំងព្រះរាជវាំង។ ក្នុងចំនោមស្តេចដែលសោយរាជ្យតពីព្រះបានកោណ្ឌិន្យ គឺ

មានស្តេចមួយនាមព្រះអង្គ ហ៊ន
ុ ប៉ា នហួង។ ទ្រង់បន្តនយោបាយដឹកនាំគ្រប់គ្រងរបស់

រាជវង្សពីមន ំ ល
ុ មក គឺនយោបាយពង្រីកទឹកដី និង ការប្រមូលផ្តុក ុ សម្ពនផ្សេ
្ធ ងៗឲ្យមក

នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងនៃអាណាចក្រមួយ។ សេ្តច ហ៊ន

ុ ប៉ា នហួងបានធ្វើកាត
៏ ដែ
បង្រួបបង្រួមនគរមួយដធ ំ លសន្ធង
ឹ លើភូមភា
ិ គខាងក្រោមទន្លេមេគង្គផ្នែកកណ្តា ល

រហូតដល់តប
ំ ន់ខាងជីងទន្លេមគង្គ ភូមភា
ិ គខាងក្រោមទន្លេមេគង្គផ្នែកកណ្តា ល

រហូតដល់តប
ំ ន់ចៅផ្រះយ៉ា ដែនដីតំបន់ជ្រោយម៉ា ឡាយូ។ ស្តេច ហ៊ន
ុ ប៉ា នហួង មាន
៏ ំងម្នា ក់ឈ្មោ ះថា ហ្វា ន់ ឆេម៉ា ន់។ តាមប្រភពឯកសារចិនបានឲ្យដឹងថា
មេទ័ពដខ្លា

នៅក្នុងសម័យនោះ នគរភ្នមា
ំ នការទាក់ទងជាអន្តរជាតិយ៉ា ងសកម្មតាមផ្លូវទូតនិង

ពាណិជ្ជកម្មជាមួយនិងប្រទេសឥណ្ឌា និងចិន។ ជាមួយឥណ្ឌអាណាចក្រភ្នបា

ំ នបញ្ជូ ន

អ្នកការទូតជាច្រើនលើកអោយទៅទាក់ទងនឹងរាជវង្សមរុណ្ឌនៃប្រទេសឥណ្ឌា ហើយ

នៅប្រទេសចិនក្នុងសម័យសាមកុក។ តាមពង្សាវតាសាមកុក អាណាចក្រខ្មែរទៅកាន់

ប្រទេសចិននៅឆ្នា ំ២៤៣ដោយមាននាំយកនូវបណ្ណា ការដើម្បីទៅសុច

ំ ងសំព័នម
្ធ ិត្តនង
ឹ

ប្រទេសចិន។

ការវវឌ្ឍន
ិ ិយោបាយ
ក នយោបាយផ្ទៃក្នុង
រដ្ឋអាណាចក្រភ្នមា
ំ នការរៀបចំផ្នែកនយោបាយរបស់ខួ នតាមបែបឥណ្ឌា
្ល ដោយ

ប្រមុខរដ្ឋគព្រ
ឺ ះរាជា។ ព្រះរាជាមានឋានន្តរនាមជា ស្តេចក្រុងភ្នំ ដោយពេលនោះភ្នត្រ
ំ ូវ

បានគេចាត់ទក
ុ កន្លែងធ្វើសក្កា រៈបូជានិងជាកន្លែងតម្កលល
់ ង
ិ ព្រ
្គ ះគិរ ីស្វរៈដែល ជា
ឈ្មោ ះព្រះឥសូរដែលសណ្ឋិតនៅលើភ។
្នំ អធិរាជនគរភ្នំច្រន
ើ និយមធ្វើនយោបាយ

ពង្រីកទឹកដី ដោយបានធ្វើសង្គា មវាយដណ្តើ មយកនគរតូចៗជិតខាងដាក់ជារដ្ឋចណ

ំ ុះ

ដែលខ្លះជាខ្មែរ មន ចាម និងម៉ា ឡាយូ។ ក្នុងការធ្វើសង្គ្រា មដណ្តើ មទឹកដីនេះ រមែងតែ

មានអ្នកឈ្នះ មានអ្នកចាញ់។ អ្នកចាញ់ត្រូវបានគេចាប់ជាឈ្លើយសឹកមកធ្វើជាទាសា

ទាសី(រឺ ទាសករ)។ នៅចុងសម័យអាណាចក្រភ្នមា

ំ នការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងចំនោម

អ្នកនយោបាយ៣ក្រុម។

នយោបាយក្រៅប្រទេស
ទំនាក់ទំនងការទូត

ិ យនយោបាយក្រៅប្រទេស អាណាចក្រភ្នបា
ក្នុងវស័ ំ នធ្វើនយោបាយចងសម្ព័ន្ធ

មេត្រីភាពជាមួយប្រទេសធំៗសម័យដូចជា ប្រទេសចិន និងប្រទេសឥណ្ឌា ។

នយោបាយការទូតខ្មែរមានសកម្មភាពយ៉ា ងខ្លា ំងនៅក្នុងនគរភ្នំ ដោយនៅក្នុង

ពេលនោះមានការបញ្ជូ នទៅមកនូវរាជទូតនៃរាជទូតប្រទេសចិន និងនគរភ្នំ។ នៅ

ឆ្នា ំ២៤៣ ព្រះអាទិត្យវរនបានចាត់

្ម័ បញ្ជូ នអ្នកការទូតខ្មែរទៅកាន់ប្រទេសចិនដោយនាំ

យកនូវគ្រឿងបណ្ណា ការផ្សេងៗពីរដ្ឋនគរភ្នំ ដើម្បីសច

ុំ ងសម្ពន
័ ម
្ធ ិតជា
្ត មួយនិងប្រទេស

ចិន ដែលនេះជាការចងសម្ពន
័ ម
្ធ ិតទ
្ត ម
ី ួយរវាងរដ្ឋនគរភ្នន
ំ ង
ិ ប្រទេសចិនហើយបាន

ចាត់បញ្ជូ នទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌា ផងដែរ។ បន្ទា ប់ពនោ

ី ះ នៅឆ្នា ំ២៤៥ក្នុងរជ្ជកាលនៃ

ព្រះបាទ ស្រី អរជុន មានការចូលមកដល់នៃរាជទូតចិនម្នា ក់ ឈ្មា ះកាំង ថៃ ហើយនិង

រាជទូតឥណ្ឌា ឈ្មោ ះ មុរណ្តា ស ដែលទាំងពីរនាក់បានមកដល់រដ្ឋនគរភ្នំ ហើយសុទតែ

្ធ

បាននាំរាជសារដើម្បីសច
ុំ ងសម្ពន
័ ម
្ធ ិតជា
្ត មួយរដ្ឋនគរភ្ន។
ំ នៅរវាងឆ្នា ំ៤៣៤ទៅ៤៣៨

ព្រះបាទស្រីន្ត្រវរនទ្រង់
្ម័ កបា
៏ នចាត់តាំងរាជទូតខែ្មរឲ្យនាំព្រះរាជសារនិងបណ្ណា ការដម្បី

ទៅសុច
ំ ងសម្ពន
័ ម
្ធ ិតជា
្ត មួយព្រះចៅប្រទេសចិន ដែលនេះជាការបង្កើតទំនាកទំនងការ
ិ
ទូតលើកទី៣ជាមួយប្រទេសចិន។ ជាការតបវញព្រះចៅប្រទេសចិ
នក៏បានចាត់តាំង

រាជទូតនាំព្រះរាជសារ និងរាជបណ្ណា ការមកថ្វា យព្រះបាទកាណ្ឌិន្យវរន។

្ម័
 ទំនាក់ទំនងខាងពាណិជ្ជកម្ម
ក្រៅពីនយោបាយការទូត រដ្ឋនគរភ្នក
ំ មា
៏ នទំនាក់ទំនងខាងផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម

យ៉ា ងសកម្មទាំងផ្លូវគោកនិងផ្លូវទឹក(តាមសមុទ្រ)។ ក្នុងនោះគេសង្កេតឃើញមាន

សកម្មភាពដូចជាកំពង់ផែអូរកែវដែលជាកំពង់ផែជំនញ
ួ មួយមានខ្លា ំងជាងគេខាង
ិ យ
ពាណិជ្ជកម្ម។ ពាណិជ្ជកម្មជាវស ័ មួយធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិចជា
្ច តិមានការរ ីកចំរន
ើ

លូតលាស់ខ្លា ំងជាពិសេសពាណិជ្ចកម្មតាមផ្លូវសមុទ្របានឃើញស្នា មដានកំពង់ផែ

សមុទ្រយ៉ា ងធំដែលគេសន្មតថាកំពង់ផែអូរកែវជាកំពង់ផែអន្តរជាតិ។ តាមរយះ

កំពង់ផែនេះគេរកឃើញវត្ថុផ្សេងៗមួយចំនន
ួ ដែលមានប្រភពពីប្រទេសឆ្ងា យៗដូចជា

ចក្រភពរមា
ូ ៉ ំង មកពីអរឺ ប
ុ ៉ មកពីឥណ្ឌា ។ ដូចនេះគេឃើញថានៅសម័យនៅះអ្នកស្រុកភ្នំ
ំ ញ
មិនគ្រាន់តែធ្វើជន ួ ជាមួយប្រទេសជិតខាងប៉ណ្ណោ
ិ ះទេ តែថែមទាំងបានធ្វើទនា
ំ ក់

ទំនងជំនា
ួ្ជ មួយនឆងប្រទេសជិតឆ្ងា យៗ គឺជាមួយ ចិន ឥណ្ឌា ចក្រភពរមា
ូ ៉ ំង និង ចក្រ

ភពពែរ្សនៅអៀរ ៉ង់ ទៀត។