UZUN AYAKLARDA TOZ KONTROLÜ

Bu konuda,
 Toz kaynağını öncelikli hedeflemek
 Ne kadar hava ve su gereksimi
 Tozu yürüme yolundan uzak tutmak
 İşçileri rüzgara karşı hareket ettirmek
 Yükleyici-kırıcı ile mücadele etmek
 Hava akışına yardımcı olması için göçük ve kanat perdeleri
 Tamburlu kesici-temizleyici sistemi
 Geliştirilmiş tahkimat ilerletme uygulamaları
 Gelecek uzun ayaklar için toz kontrolü

Uzun ayak toz kontrolü kolay değildir. Uzun ayak üretim seviyeleri yüksek ve
mücadele edilmesi gereken birkaç farklı toz kaynağı vardır. Eğer toz seviyesi yüksek ise
öncelikle buna hangi toz kaynağının sebep olduğunu bulmak için çaba sarf edilmelidir. Daha
sonra tozun en çok etkisini gösterdiği bölgelerde tozu azaltmaya yönelik çabalar
yoğunlaştırılmalıdır.

Uzun ayakta toz kontrolü sağlayabilmek için bol miktarda hava ve suya ihtiyaç vardır.
Su, tozun yürüme yoluna geçmemesi için kontrollü bir biçimde püskürtülmelidir. Yerel hava
akışını değiştirmeye yönelik teknikler toz kontrolünde yardımcı olabilir. Tamburlu kesici-
temizleyici, göçük ve kanat perdeleri bu tekniklere birer örnektir.

Toz Kaynağını Öncelikli Hedeflemek:

Eğer bir uzun ayaktaki toz miktarı toz standartlarına uymuyorsa, fazla olan tozun
nereden geldiğini bilmek standartlara dönmek için yardımcı olacaktır.

Uzun ayak arındaki 4 ana toz kaynağı;

1. Tamburlu Kesici
2. Yürüyen Tahkimatlar
3. Yükleyici ve Kırıcı
4. Giren Hava

Fazla tozun kaynağını bulmak iki görev içerir. Birincisi, her kaynaktaki toz miktarının
ölçülmesidir. İkincisi ise, hangi toz kaynağının problem yarattığını ortaya çıkarmak için daha
önceki ölçümlerle veya diğer uzun ayaklardaki sonuçlarla karşılaştırma yapmaktır.

Her kaynaktaki toz miktarının bulunması:

İlk iş, her kaynağın toz miktarlarının ölçülebilmesi için toz örneklerinin alınmasıdır.
Öncelikle figür 3-1’de gösterilen I ve H bölgelerinden toz örnekleri alınır. Bu örnekler
tamburlu kesici çalışırken alınmalıdır. I bölgesi giren havanın toz miktarını vermektedir. H
bölgesi 10. yürüyen tahkimatın olduğu bölgedir ve giren havadaki tozla beraber yükleyici ve
kırıcının meydana getirdiği toplam toz miktarını verir. Yükleyici ve kırıcının meydana
getirdiği toz miktarı H ve I bölgelerindeki toz miktarlarının farkı ile bulunur. Kesin sonuçlar
için üç vardiya boyunca da en az iki örnekleyici kullanılmalıdır.

47921733.doc 1
 Eğer uzun ayak aynasının havalandırılmasında bant havası kullanılıyorsa B
bölgesindeki toz konsantrasyonu ölçülmelidir. Eğer I ve B bölgelerindeki hava akımları
ölçülürse, her iki bölgenin ortalama toz konsantrasyonu ölçülebilir. Böylece H bölgesindeki
konsantrasyon yükleyici ve kırıcı, giren hava ve bant tozu konsantrasyonun toplamını verir.

CI = I Bölgesindeki Toz Konsantrasyonu

CB = B Bölgesindeki Toz Konsantrasyonu

QI = I Bölgesindeki Hava Akımı

QB = B Bölgesindeki Hava Akımı

Ortalama Toz Konsantrasyonu = [(CI QI) + (CB QB)] / [QI + QB]

Tamburlu kesicinin meydana getirdiği toz miktarını bulmak daha zor bir iştir. Bu iş
için kesici çalışırken onu takip eden iki kişiye ihtiyaç vardır. Bir kişi U, diğeri ise D
bölgesinde durur. Tamburlu kesicinin meydana getirdiği tozun konsantrasyonu U ve D
bölgelerindeki toz konsantrasyonlarının farkı ile bulunur. Bu işlem yapılırken tamburlu
kesiciden yeterince uzaklıktaki yürüyen tahkimatların hareketi sonucu meydana gelen toz
hesaba katılmamaktadır.

Yürüyen tahkimatların hareketi sonucu oluşan tozun miktarı de aynı yol izlenerek
rüzgara karşı ve rüzgarla aynı yönde yapılan ölçümlerle elde edilir. Toz örnekleyici taşıyan
bir kişi şilt hareketinin rüzgara karşı 25 ft. uzağında, diğeri de şilt hareketinin rüzgarla aynı
yönünde 25 ft. uzağında durarak ölçüm yapar. Bu mobil örnekleme Colinet (1997) ve
Srikanth (1995)’de daha detaylı bir şekilde anlatılmaktadır.

Diğer uzun ayaklarla kaynak karşılaştırma:

Örnekleme tamamlandığında sonuçlar aynı ocaktaki daha önceki veya diğer uzun
ayaklardaki sonuçlarla karşılaştırılmalıdır. Tablo 3-1 yapılan araştırma sonucundaki 13 uzun
ayaktaki toz miktarlarını vermektedir. Ortalama yüzde değerleri, bir kaynağın ortalama payını
göstermektedir. Örnek olarak araştırma yapılan uzun ayaklardaki toplam toz miktarının %
9’unun kaynağı giren havadır.

47921733.doc 2
 Tablo 3-1’deki tüm değerler tamburlu kesici çalışırken ve figür 3-1’de gösterilen
örnekleme bölgelerinden elde edilen sonuçlarla bulunmuştur.Giren havadaki toz miktarı
ölçümleri dışındaki tüm ölçümler rüzgara karşı ve rüzgarla aynı yöndeki toz
konsantrasyonlarının farkıdır.

Herhangi bir toz kaynağı orta değerden yüksek bir değer gösteriyorsa, o toz kaynağı
uzunayağın standartların üstüne çıkmasına neden olan kaynaktır.

Kaynak Ortalama Ortalama Ortalama

Yüzdesi Payı Aralığı
Giren Hava 9 0.33mg/m3 0.07-1.1mg/m3
Yükleyici-Kırıcı 15 0.78mg/m3 0.29-1.3mg/m3
Yürüyen Tahkimatlar 23 1.8mg/m3 0.67-2.3mg/m3
Tamburlu Kesici 53 3.5mg/m3 0.7-8.8mg/m3

Tablo 3-1.- 13 Uzunayağın Toz Kaynağı Pay Değerleri

Temel Uzun ayak Toz Kontrolü Teknikleri:

Temel teknikler, yaygın olarak toz kontrolünde kullanılan ve her uzunayağa

uygulanabilen tekniklerdir. Maden işletmecileri yüksek miktarda hava akımı ve su
kullanabilir ve tozun yürüme yoluna geçmemesi için gerekli önlemleri alabilirler. Aynı
zamanda işçileri rüzgara karşı hareket ettirebilir, yükleyici-kırıcının meydana getirdiği tozu
azaltabilir ve tamburlu kesici-temizleyici ve göçük perdeleri kullanabilirler.

Toz kontrolü için hava akımını arttırmak:

Arındaki mevcut hava hızının 600ft/dk.’dan daha az olduğu koşullarda hava akımını
arttırmak birçok fayda sağlar. Yıllardır yüksek üretim seviyelerine ayak uydurmak için uzun
ayak hava miktarları arttırılmaktadır. Maden Güvenliği ve Sağlığı Dairesi tarafından 1999
yılında yapılan bir araştırma göstermiştir ki, uzun ayaklara giren ortalama hava miktarı
71,000cfm ve ayak başı ve kuyruğundaki ortalama hızı 650ft/dk.’dır. Uzun ayakların
%18’nde giren hava yollarındaki hava miktarı 100,000cfm’nin üzerindedir. Bu yüksek
miktardaki hava, toz kaynaklarının daha iyi bastırılmasını sağlayarak tehlikeli sayılan tozun
kontrolüne yardımcı olur.

Yıllardır, yüksek hava hızının çökmüş tozu kaldıracağına dair bir endişe vardı. Buna
rağmen, uzun ayakların %10’unda arından geçen hava hız dakikada 1,000ft’in üzerindedir ve
böyle bir problemle karşılaşılmamıştır.

Toz kontrolü için su kullanımı:

Tamburlu kesicinin çalışması sonucu meydana gelen toz, tamburlara sağlanacak suyun
miktarının arttırılması ile azaltılabilecektir. Bu yüzden tamburlara mümkün olduğunca çok
miktarda su sağlanmalıdır. İki farklı çalışmada, tamburlara gönderilen su miktarı %50
arttırılmış ve sonuç olarak toz seviyesinin %40 civarında düştüğü gözlenmiştir. 13 uzun
ayakta yapılan araştırma, tamburlu kesiciye gönderilen suyun akımının 100gpm olduğunu ve
bunun tamamının tamburlara iletildiğini göstermiştir.

47921733.doc 3
 Toz kontrolünde en iyi performans için fiskete sayısının ve uçlarının seçimi önemlidir.
Aynı zamanda fiskete sayısının ne kadar çok olması, o kadar çok miktardaki suyun kesilen
kömürle karışmasını sağlar. Fiskete sayılarını belirleyen bir test, toplam su akımının ve de uç
basıncının sabit tutularak tozun bastırılmasının fiskete sayısının arttırılarak iyileştirilmesini
göstermiştir. 17 adet orijinal boyuttaki uç yerine yerleştirilen 46 adet küçük uç toz miktarını
%60 azaltmıştır. Bu sonuçlar göstermiştir ki tambur üzerindeki her bir pick için en az bir tane
fiskete gerekmektedir.

Eğer fisketelerin verimli çalışması isteniyorsa, su sisteminin dizaynı önemlidir. Uygun

bir izleme yöntemi için her bir su yolunun kendi su akımı ve basıncı için sayaç
kullanılmalıdır.

Tozun yürüme yoluna geçmesini engellemek:

Su fisketelerinin kendi hava akımlarını oluşturdukları bilindiği için, tamburlu kesici

tarafından meydana getirilen tozun yürüme yoluna geçmesini engelleyecek şekilde
kullanılmalıdır. Tamburlu kesicinin gövdesi üstüne monte edilmiş olan fisketelerin tozu
yürüme yoluna üfleyerek operatörün maruz kaldığı toz seviyesini nasıl arttırdığı figür 1-4’te
gösterilmiştir. Bu nedenle, eğer bu fisketeler tamburlu kesici –temizleyici sisteminin bir
parçası değilse kullanılmaması gerekmektedir.

Tamburlu kesicinin gövdesinde bu fisketelerin kullanılmaması gerekse de motorun

soğutma suyunun bir yere boşaltılması gerekmektedir. Bunun için kullanılacak fisketelerin
yerleri alçakta, kesicinin sonlarında ve tabana doğru nişanlı olmalıdır.

Tambur fisketelerdeki yüksek basınç tozun yürüme yoluna geçmesine neden olur.
Birbirinden farklı iki çalışmada, su basıncı 75psi’dan 115psi’a ve 80psi’dan 150psi’a
yükseltilmiştir. Bunun sonucunda tozun yürüme yoluna geçtiği ve operatörlerin %25 oranında
daha fazla toza maruz kaldıkları gözlenmiştir. Sonuç olarak en verimli basıncın 80 ve 100psi
arsında olduğu görülmüştür. Basıncın tozu yürüme yoluna üflemeye olan eğilimden dolayı uç
genişliği arttırıldığında uç basıncı yerine gelen su akımının hızı arttırılmalıdır. Fakat uç
basıncı tıkanmaya karşı 80psi’ın altına düşürülmemelidir.

İşçileri rüzgara karşı hareket ettirtme:

Uzaktan kumanda sisteminin kullanılması işçilerin toza maruz kalma oranlarını

azaltmaktadır. Amerika Madenler Bürosu tarafından 1984 yılında yapılan bir araştırma
operatörün tamburlu kesiciden rüzgara karşı konumda 20ft. uzaklıkta konumlandırılması onun
%68 oranında daha az toza maruz kalmadığını göstermiştir. Kuyruk kısmındaki operatörün
maruz kaldığı toz oranının düşürülmesi için, operatörün rüzgara karşı konumlandırılması için
daha dikkatli davranılmalıdır.

Yükleyici-kırıcıdan gelen tozun azaltılması:

Arındaki ana toz kaynağı yükleyici-kırıcıdır. Bu tozu azaltmak için yükleyici çelik
plakalar ve bantlı konveyörün bant parçaları ile kaplanmalıdır. Bant genişliğince bulunan
fiskete çubukları üzerine birkaç fiskete yerleştirilir. Bu fisketelerin tavsiye edilen yerleri
kırıcının ağzı, çıkışı ve kırıcı-yükleyici ve bantın transfer noktalarıdır. Yüksek basıncın tozu
giren havaya karıştırması nedeniyle fisketelerdeki suyun basıncı 60psi’ın altında tutulmalıdır.

47921733.doc 4
Bu kaplama ve fiskete yerleştirme işlemleri sonucunda toz oranı ayak başında %79, 20.
tahkimatta %41 oranında azalmıştır. Kırıcının çıkışına yerleştirilen fiskete en önemli olandır.

Yükleyici-kırıcı bölgesine toz toplayıcı yerleştirilmesi bu sistemden daha iyi sonuç

vermemiştir. Eğer sitemden verimli bir sonuç alınamazsa, bir sonraki adım toz toplayıcılar
yerleştirmek olmalıdır.

Giren havanın içindeki tozu azaltmak:

Giren havadaki tozun her ne kadar da en az etkili toz kaynağı olmasına rağmen yok
sayılamaz. Homotropal havalandırma, pano bandının temizlenmesi ve giren yürüme yoluna su
verilmesi giren havadaki toz oranını azaltılması için kullanılabilecek yöntemlerdir.

Hava akımına yardımcı olmak için göçük perdesi kullanımı:

Göçük perdesi üst taban yolunda açık göçüğün önüne tavandan tabana kadar indirilir.
Havanın göçüğe sızmasını engelleyerek havanın 90° dönüş yapıp ayakta yürüyen tahkimatın
önünde kalmasını sağlar (Figür 3-2). Bu sayede tozun bastırılmasını sağlar. Eğer perde
kullanılmazsa, giren havanın bir bölümü göçüğe geçer ve yatay olarak tahkimatların arkasında
ilerler . Yer altında yapılan çalışmalarda perde kullanılmasıyla ayaktaki havanın hızı %35
arttırılmıştır. Tozun bastırılmasındaki en belirgin iyileşme ilk 25-30. tahkimatlarda
görülmüştür.

Göçük perdeleri ikinci bir fayda da sağlamaktadır. Göçüğe geçen hava miktarı ne
kadar az olursa, göçükten aynaya geriye dönen hava miktarı da o kadar az olur. Bu sayede
göçük nedeniyle oluşan tozun arına dönmesi azaltılmış olur.

Tamburlu kesici-temizleyici sistemi:

Amerika’daki uzun ayakların çoğu tamburlu kesicinin meydana getirdiği tozun

ayaktan uzak tutulması için bu sistemi kullanmaktadır. Püskürtülen suyun havadaki hareket
kabiliyetini avantaj olarak kullanan bu sistem toz bulutunun yürüme yoluna geçmesini
engeller (Figür 3-3).

47921733.doc 5
 Bu sistem tamburlu kesici gövdesine monte edilmiş, rüzgarla aynı yöne çevrilmiş
birkaç fisketeden ve havayı temiz ve kirli olmak üzere ikiye ayıran bir veya birden fazla pasif
engelden oluşur (Figür 3-4).

Bu sistemde havanın ayrılması öncelikle ayırıcı kol ile başlar. Bu ayırıcı koldan
aşağıya doğru bantlı konveyörün bir parçası sarkıtılır.

Yeraltında bu sistemle ilgili yapılan testler sonucunda, operatörün toza maruz kalması,
kesme havalandırmaya karşı yapılırken %50, kesme ve havalandırma aynı yönde iken %30
oranında azaltılmıştır.

Kesici tamburun bakımı:

Yıpranmış, kırılmış veya kaybolmuş burguların rutin olarak yenilenmesi veya

bakımlarının yapılması kesme verimini arttırır ve tozu azaltır. Geniş karpitli burgular tozu

47921733.doc 6
azaltır. Tamburlardaki fisketelerin oluşan toz miktarını etkilemesinden dolayı, burgular
arasında fisketelere yer verilmelidir.

Yere Özel Uzun ayak Toz Kontrolü Teknikleri:

Yere özel teknikler yerel jeoloji ve kullanılan ekipmana uyumuna bağlı olarak
verimlilik gösterir. Madenciler çok yönlü kesim, tahkimat ilerletme uygulamaları ve kanat
perdeleri kullanarak hava akımına yardımcı olabilirler.

Çok yönlü kesim:

Yüksek kömürün olduğu birçok maden uygulama kolaylıkları ve avantajlarından

dolayı çok yönlü kesimi kullanır. Çok yönlü kesim, çift yönlü kesime göre işçilerin tozun
kaynağından daha uzak olmaları için daha çok esneklik sağlar.

Tozu azaltmak için geliştirilmiş tahkimat ilerletme uygulamaları kullanmak:

Çift yönlü kesimde tahkimat ilerlemesi her iki kesim yönünde de olur. Tahkimat
yürütücüler kendilerini hareket eden tahkimatların rüzgarına ters yönde durarak kendilerini
tozdan koruyabilirler.

Baştan kuyruğa doğru olan kesimde kesici operatörleri tahkimat hareketi nedeniyle
oluşan toza maruz kalırlar. Hareket eden tahkimatın altındaki toz konsantrasyonu komşu
tahkimatlarınkinden daha yoğundur. Sonuç olarak, eğer tahkimat ilerlemesi ve de tamburlu
kesici arasında 20-50ft. uzunluğunda bir mesafe bırakılırsa toz, kesici operatörlerine
gelemeden daha çok bastırılabilir (Figür 3-5).

Kuyruktan başa doğru yapılan kesimde, tahkimat ilerlemesi rüzgarla aynı yönde,
hemen kesicinin arkasından yapılmalıdır. Böylece, tahkimat sürücüleri kesicinin meydana
getirdiği tozun önünde kalarak tozdan etkilenmezler.

Yürüyen tahkimatların saçaklarına yerleştirilecek fisketeler kırılmış taban parçalarını

ıslatabilir. Böylece yürüyen tahkimatın meydana getirdiği toz oranı %25 oranında azaltılmış
olur. Fakat bu sistem ayakta çalışan işçileri ıslatacağından, uygulamayı sürdürmek zordur.

47921733.doc 7
Hava akımına yardımcı olmak için kanat perdeleri kullanımı:

Kanat perdelerinin kullanım amacı tamburlu kesici operatörlerinin ayak başındaki

kesimde oluşan yoğun konsantrasyondaki tozdan korumaktır. Kanat perdesi kullanıldığında
baştaki kesiciyi hava akımından korur. Kanat perdesi arının köşesinden 4 ila 6ft. geriye
yerleştirilir (Figür 3-6). Perde sadece kesim sırasında konur ve ayakla beraber ilerletilir. Bu
perde sayesinde operatör ayak başındaki kesim sırasında oluşan toza %50-60 oranında daha
az maruz kalır.

Uzun ayak Toz Kontrolü İçin Gelecekteki Olanaklar:

Uzun ayak üretiminin yıllar boyunca artması nedeniyle daha iyi bir toz kontrolü için
sürekli bir ihtiyaç vardır. Bu bölüm gelecekteki uzun ayakların toz kontrolü metotlarını
tartışmaktadır. Bunlardan bazıları yeni metotlardır. Diğerleri ise yüksek işletim maliyeti ve
bazı uygulama zorlukları nedeniyle çok az kullanılmış eski metotlardır. Gelecek olanaklara
örnek olarak üretim teknolojisindeki ilerlemeler, su enjeksiyonu, köpük, aynayı bölme ve
yüksek basınçlı tambur fisketelerini sıralayabiliriz.

Üretim teknolojisindeki ilerlemeler:

Çalışanlarının toz kaynaklarının rüzgarına karşı hareket ettirmeyi sağlayan her hangi
bir uzun ayak üretim teknolojisindeki ilerleme toza maruz kalmayı azaltır. Bu ilerleme
kesicilerin uzaktan kumanda ile kontrolü ve tahkimatların toplu hareket ettirilmesi ile yerini
almıştır.

Çalıştırma zorluklarından dolayı birçok ileri teknoloji uygulamaları ertelenmiştir.

Örnek olarak tahkimatların toplu hareket otomasyonu hazır olmasına rağmen yaygın olarak
kullanılmamaktadır.

Başka bir ileri teknoloji de hafızalı kesimdir. Bu sistemde bilgisayar, kesicinin ayna
boyunca hareketi sırasında tamburların tam yüksekliğini ayarlar. Bu sistem sayesinde operatör
ilk kesimi yapar ve onu izleyen diğer bilgisayar kontrollü kesimler boyunca daha az tozlu bir
yerde bekler. Birçok hafızalı kesim sistemlerinin maden işletmecilerine satılmış olmasına
rağmen yine uygulama zorlukları yüzünden yaygın olarak kullanılamamaktadır.

Yüksek basınçlı dahili ayna tambur fisketeleri:

47921733.doc 8
 Yüksek basınçlı suyun tamburlu kesici tarafından meydana getirilen tozun üzerinde
önemli bir etkisi vardır. Yüksek basınçlı tambur fisketelerinin ana fikri, kömürün ıslanmasını
ve fisketelerin havadan toz kapma verimliliğini iyileştirmektir. Uçlar, kaçan tozun yürüme
yoluna geçmesini engellemek için açılı olarak iç kısma yerleştirilir. Yeraltında yapılan testler
bu sistemin iyi çalıştığını ortaya koymuştur. En iyi sonuçlar 30°-800psi konfigürasyonudur.
Bu konfigürasyonla toz oranındaki %39’luk bir azalmanın yanında toz konsantrasyonunda da
azalma sağlanmıştır. Ayrıca kömürün ıslatılması iyileştirilmiştir.

Bu sistemde eğer uçlar küçük ve su çok temiz değilse tıkanma yaşanabilir. Aynı
zamanda pompa için uygun bir yer bulunması problem yaratabilir.

Jet fisketeler:

1980’lerde yapılan daha önceki uzun ayak testleri göstermiştir ki, kesici operatörünün
bulunduğu bölgelerdeki toz oranında geleneksel konik fisketelerin yerine jet fisketelerin
kullanılmasıyla %30’luk bir düşüş sağlanmıştır.

Köpük:

Tamburlara yerleştirilen uçlardan verilen köpüğün tozu azaltmada verimli olduğu iki
ayrı madende yapılan testler sonucu ortaya çıkmıştır. İlk ocakta yapılan testin sonucunda
kesici operatörünün toza maruz kalma oranı geleneksel su fisketeleri yerine köpük kullanımı
ile %56 oranında azaltılmıştır. İkinci madende yapılan testte de bu oran %84’e çıkmıştır.
Ayrıca bu testler sırasında geleneksel fisketelere göre daha az miktarda su kullanılmıştır.

Üçüncü bir madende yapılan testte kesicinin gövdesinin sonlarına yerleştirilen

uçlardan köpük verilmiş ve verim %20 oranında düşmüştür. Bu test göstermiştir ki, köpüğün
kömürle daha iyi karışabilmesi için fisketelerin tamburlara yerleştirilmesi gerekmektedir.

Aynanın bölünmesi:

Bu sistemin ana fikri, transparan bir tül sayesinde ayna boyunca birbirine paralel iki
farkı hava yolu oluşturmaktadır (Figür 3-7).

Bu tül, kesici tarafından meydana getirilen tozun yürüme yoluna geçmemesini ve bu

sayede operatörün toza maruz kalmamasını sağlar. Bu tüldeki elek ölçüleri 1/8 inç
ölçülerindedir. Bu uygulama sonucunda toz oranı %50 oranında azaltılmıştır. Fakat
tahkimatların ilerlemesi sırasında tül kısa süreli olarak hava akımına dik konumda olacaktır.

47921733.doc 9
Bu yüzden verimlilik bir miktar düşmektedir. Genel verimliliği bulmak için bu iki sonucun
karşılaştırılması gerekmektedir.

Su enjeksiyonu:

Kömür damarına su enjeksiyonu için, üretimin önüne kömür damarı içine delikler
açılır ve bu deliklerden yüksek basınç uygulanarak bol miktarda su enjekte edilir. Bu sistem
yüksek maliyeti yüzünden yaygın olarak kullanılamaz. Uygulanabilen kömür damarlarında
toz miktarını %50 oranında azaltmıştır, fakat çoğu kömür damarı bu sisteme uygun değildir.
Eğer daha önceden metan gazı diranajı için açılmış delikler varsa bu sistemi kullanmak biraz
daha ekonomik duruma gelir.

Homotropal havalandırma:

Homotropal havalandırmada, gelen hava ayağın kuyruğundan girer ve ayağın başından

çıkar. Ayak başındaki operatörü tozlu dönen havadan korumak için bir hava ayıracı
kullanılmalıdır.

Ayağın kuyruk kısmının iyi bir konumda tutulma gerekliliği ve ayak başı tarafındaki
göçüğün açık tutulması homotropal havalandırma sisteminin bir dezavantajıdır. Aksi takdire
hava sıkışacaktır.

Homotropal havalandırma uygulaması madenlerin sadece küçük bir kısmında

yapılabilir.

Suyu ayarlama:

Kesicinin tamburlarına ne kadar çok su verilmesi, tozun oluşumunu o kadar çok

azaltsa da maksimum su miktarı yumuşak kireçli taban ve kaygan bant gibi uygulama
problemleri nedeniyle sınırlandırılmıştır. Tozun asıl kaynağı olan rüzgara karşı çalışan
tambura daha çok su verilmesi toz oranını azaltır. Fakat bu konuda genel faydanın bir kanıtı
yoktur.

47921733.doc 10