PHUƠNG PHÁP DAY- ẤN HUYỆT CHỮA BỆNH

VIÊM XOANG

I: XOA MŨI.
a/ Dùng 2 ngón trỏ và giữa xoa mũi từ dưới lên và từ trên xuống cho ấm đều, đồng
thời thở vô ra cho mạnh độ 10 - 20 lần. (Hình 21, 21a).

b/ Ðể ngón tay chỗ giáp giới giữa xương mũi và xương sụn mũi, day huyệt độ 10 -
20 lần.(Hình 21b).

c/ Dùng ngón tay trỏ bên này áp vào cánh mũi bên kia, xoa mạnh độ 10 - 20 lần.
(Hình 21c).

d/ Dùng 2 ngón tay trỏ ấn mạnh vào huyệt Nghinh hương (ngoài cánh mũi,trên nếp
má - môi) và day huyệt ấy độ 10 - 20 lần.(Hình 21d).
e/ Vuốt để lỗ mũi và bẻ đầu mũi qua lại. (Hình 21e).

II: XOA XOANG VÀ MẮT

a/ Xoa xoang :
Chuẩn bị : Dùng 2 ngón tay trỏ và giữa của 2 bàn tay đặt lên phía trong lông mày.
Ðộng tác : Xoa vòng tròn từ phía trong lông mày ra phía ngoài xuống dưới gò má,
vỏ mũi, đi lên phía trong lông mày và tiếp tục 10 - 20 lần, xoa các vòng có xoang
xương hàm trên và xoang trán, xoa vòng ngược lại 10 - 20 lần. (Hình 20).

b/ Xoa mắt :
Chuẩn bị : Nhắm mắt lại và đặt 2 ngón tay giữa lên 2 con mắt .
Ðộng tác : Xoa mi mắt trong vòng hố mắt vừa sức chịu đựng của mắt, xoa mỗi
chiều 10 - 20 lần.

c/ Bấm huyệt chung quanh nhãn cầu :

Dùng ngón cái bấm huyệt phía trong và phía trên hố mắt và dùng ngón trỏbấm
huyệt phía ngoài và phía dưới hố mắt, có tác dụng giúp khí huyết lưu thông trong
hố mắt.

Cách rửa mũi:

Dung dịch rửa: NaCl 0,9% (mua ở nhà thuốc hoặc tự pha: 1 muỗng cà phê muối
trong 1 lít nước đun sôi để nguội). 1 syringe 20ml (mua ở nhàthuốc) tháo bỏ kim.
Bạn ngồi ngửa mặt trước lavabô, bơm nhẹ nhàng 20 ml dịch rửa vào 1 lỗ mũi trong
lúc miệng kêu kê, kê, kê... liên tục (để nước không chảy xuống miệng), khi đã bơm
hết thì cúi mặt xuống lavabô và xì mũi để nướcchảy hết ra. Làm 4-5 lần cho mỗi
bên mũi. Ngày rửa 3-4 lần (=> mất khoang 30 phút/ngày). Sau khi rửa mũi xong
bạn xịt steroid tại chỗ (1đến 2 lần/ngày tuỳ biệt dược).
 CÁCH XỬ TRÍ VIÊM XOANG TẠI NHÀ
Dựa vào nguyên tắc chính là duy trì độ ẩm cho niêm mạc xoang, các bác sĩ Tai Mũi Họng (TMH)
thường có lời khuyên khá cụ thể sau đây:

1. Hít hơi nước nóng nhằm “duy trì nhu động cho nhung mao niêm mạc xoang, giúp chất nhớt lưu thông
và các xoang được dẫn lưu“ (theo lời khuyên của BS. Stanley N. Farb, Trưởng Khoa TMH tại các bệnh
viện Montgomery và Thánh Tâm (Sacred Heart) ở Norriston, bang Pennsylvania). Có thể thực hiện điều
này bằng một trong hai cách:

1/ Ðứng dưới vòi sen nước ấm (đủ độ nóng ấm, tỏa hơi nước làm mờ gương trong phòng tắm là đạt yêu
cầu) chừng 5 - 10 phút mỗi lần x 2 lần/ngày. Cách này đem lại hai lợi ích là vừa được tắm sạch người,
vừa được hít hơi nước nóng làm thông xoang, thông mũi. 2/ Ngồi trước một tô nước sôi tỏa hơi, xông
hơi nước nóng, đầu phủ một chiếc khăn tắm, tạo ra như một chiếc “lều“ để hơi nước nóng không thoát ra
bên ngoài mà tập trung vào một khu vực nhỏ giữa mặt bàn, tô nước và lỗ mũi. Kết hợp Ðông, Tây y bạn
có thể mua một “bó lá xông“ - trong đó thế nào cũng có lá bạc hà - về nấu để được hít cả tinh dầu của
các loại lá cùng với hơi nước. Thay thế bó lá xông, có thể nhỏ vài giọt dầu gió xanh hoặc nâu có tinh
dầu khuynh diệp hay bạc hà vào tô nước sôi - cũng có tác dụng tương tự.

2. Tăng độ ẩm không khí: Theo ý kiến của BS. Bruce Jalek, giảng viên về ngoại khoa Răng Hàm Mặt,
Trường Y khoa, Trung tâm Khoa học Y tế, Ðại học Colorado, thì không khí trong nhà nên duy trì có
một độ ẩm nhất định nhờ một máy tỏa “sương mù lạnh“ (cold-mist machine), và phải làm sạch máy một
tuần/lần để khử hết nấm mốc. (Không khí ở Việt Nam thường có độ ẩm cao, chỉ khô trong những phòng
có máy điều hòa không khí chạy liên tục. Ðể không khí những nơi có “máy lạnh“ không trở nên quá
khô, chỉ cần đặt trong phòng một thau nước, thậm chí treo một cái khăn ướt là đủ làm ẩm không khí).

3. Rửa hốc mũi bằng nước muối sinh lý: BS. Jalek khuyên bệnh nhân viêm xoang nên rửa từng bên lỗ
mũi một bằng nước muối sinh lý - nước muối 9/1000 có bán tại các cửa hàng thuốc hay tự pha với 1
muỗng cà phê muối và 2 tách nước ấm + một nhúm bicarbonat (baking soda) - theo cách sau: Rót nước
muối pha vào một chén miệng đủ rộng, ngửa đầu ra sau, bịt một bên lỗ mũi, hít nước muối vào lỗ mũi
bên kia, rồi nhẹ nhàng hỉ mũi ra. Ðổi bên lỗ mũi và lập lại động tác này.

4. Hỉ mũi đúng cách: Người bị viêm xoang do cảm thấy nhớt tiết ra nên cứ khụt khịt (sniffle), để giúp
nhớt dễ thoát ra khỏi xoang nên hỉ mỗi lần từng bên lỗ mũi, như vậy sẽ dễ tống khứ các vi khuẩn ra
ngoài hơn là hỉ cả hai bên cùng lúc, vì có khả năng làm tăng áp suất ở tai trong, đưa ngược vi khuẩn vào
sâu hơn trong xoang, hóa ra phản tác dụng. (Nên dùng mùi-xoa hay giấy vệ sinh mềm dùng một lần rồi
bỏ).

5. Dùng thuốc chống nghẹt mũi:(Có thể uống thuốc viên nén làm thông mũi (decongestant tablets), mua
được không cần toa. Các bác sĩ khuyên chỉ nên dùng loại thuốc có đúng một tác dụng làm co mạch thôi
(như pseudoephedrine (Actifed) chẳng hạn) và tránh dùng loại thuốc kháng histamin vì chúng làm khô
các tiết dịch mũi khiến cho đã nghẹt mũi lại càng nghẹt hơn. (Có thể hỗ trợ dùng thuốc nhỏ mũi hay xịt
mũi, nên dùng ít, không quá 2 lần/ngày vì lạm dụng dễ dẫn tới phản tác dụng: thoạt tiên sau khi nhỏ hay
xịt, niêm mạc sẽ bớt sưng, dễ thở, song sau đó niêm mạc phản ứng lại, làm sưng và nghẹt thở nhiều hơn
- tạo ra một vòng luẩn quẩn.

6. Ði bộ cho đỡ nặng đầu: Người ta giải thích là khi hoạt động cơ bắp, có thể bớt nghẹt mũi, nặng đầu là
vì hoạt động thể chất phóng thích adrenalin có tác dụng làm co mạch khiến cho niêm mạc xoang đỡ phù
nề.

7. Ngủ bị ho: Nên chêm gối để nâng đầu cao nhằm hỗ trợ tốt hơn cho việc dẫn lưu chất nhớt từ xoang và
mũi ra, đỡ nhỏ giọt xuống gây kích thích cổ họng.
8. Ðau: mát-xa và đắp nước nóng tại chỗ 2 bên sống mũi giữa hai lông mày, hay dùng hai ngón cái nhấn
vào vùng đó trong 15 - 30 giây, lặp lại như vậy 5 - 10 lần... có tác dụng làm cho máu vùng xoang lưu
thông, giảm đau. Có thể đắp khăn mặt nóng lên mắt, trán, hai gò má nếu xoang vùng đó đau, chỉ cần vài
phút là thấy giảm đau ngay.

9. Ăn uống gì khi viêm xoang? Trước tiên hãy uống nhiều nước Khi bị viêm xoang, người ta khuyên nên
uống nhiều nước trong ngày, nóng hay lạnh đều được, vì nước có tác dụng làm lỏng chất nhớt và làm
cho dễ lưu thông trong phạm vi đường hô hấp trên, trong đó có các xoang. Các loại “trà“ nóng sau đây
cũng tỏ ra khá hiệu nghiệm: cỏ cà-ri (fenugreek), thìa là (fennel), hồi (anise), cây xô thơm (sage). Về ăn,
những thức ăn hay gia vị sau đây thường được khuyến khích sử dụng:

- Tỏi: tỏi hàm chứa allicin tự nhiên, sẽ biến thành chất kháng sinh allicin - là một hợp chất sulfur vừa có
tác dụng diệt khuẩn mạnh đối với nhiều loại vi khuẩn, đặc biệt là với staphylocoque, thủ phạm chính
trong viêm xoang, vừa làm lỏng, loãng chất nhớt mucus. (Trong biệt dược Exomuc có chất
acétylcysteine cũng có tác dụng “làm lỏng, loãng nhớt“ như vậy).

- Củ cải trắng (horse radish) tươi, càng cay chừng nào xông lên mũi, càng tốt chừng nấy. Hợp chất sulfur
trong củ cải cũng có tác dụng như allicin trong tỏi. (Trong sách của GS. Ðỗ Tất Lợi có đề cập củ cải là
một vị thuốc y học cổ truyền “còn có tên là lai phục tử“ và có nhắc một tác dụng của củ cải là “tiêu tích
hóa đờm“).

- Cải dưa hay Cải canh (còn gọi là bạch giới tử) có chứa Glucosid, cũng là một hợp chất sulfur, có tên là
Sinalbin và tác dụng dược lý dùng để chữa ho, đó cũng chính là nguyên liệu để ép dầu làm mù-tạt
(moutarde).

- Ớt cay: có hoạt chất capsaicin, càng cay càng dễ làm “chảy nước mắt nước mũi“, chính nhờ vậy mà có
tác dụng làm thông mũi (decongestant).

Tóm lại: Khi bị viêm xoang, cách đối phó hợp lý nhất là làm tất cả những gì cần thiết để giúp các xoang
trên xương mặt mau phục hồi lại đúng chức năng của mình là làm sạch không khí ở vùng hô hấp trên,
trước khi được đưa vào phế quản và phổi. Từ làm tăng độ ẩm không khí, xông hơi nước nóng có tinh
dầu, cho đến hỉ mũi, dùng đúng thuốc, đúng cách, đi đứng, ngủ, ăn uống hợp lý, kể cả kết hợp Ðông Tây
y. Có như vậy mới mong vừa chữa được bệnh mau lành, vừa phòng ngừa cho bệnh khỏi tái phát và... đỡ
phải tới khoa TMH thường xuyên!
(Sức khoẻ- đời sống)
Tác giả : BS. NGUYỄN LÂN ÐÍNH