Oostersehelde, open èn dicht

drS. Parma

DeItapjannen zijn al unlworflt'n in de jaren vóór WO-II. \1aar de over:;lrornÎngsramp van

1953 bracht deze plannen in ee n enorme stroomversnelling . In 1957 werd de Oeltawel
afgekondigd, waarin werd aangegeven dlll de zeegaten in ZW-Nederland, met uitzondering
vlln de Nieuwe Waterweg en de W cslerschclde. met dammen zouden worden afgesloten.
Als hoofdmotief gold de beveiliging tegen stormvloedrampen. zeer begr ijpel ijk als men beseft
welk leed de Ramp van 19~3 heeft aangericht
In de jaren zeslig begon het besef door te breken dat onsarcaal aan natuurgebieden lee rsnd
aan het afnemen was. Tevens werd herkend dat natuurgebieden duidclijkcfuncties bezinen
die voor de mens onmisbaarzijn l .
De OosteI>Chclde is door de toevallige combinatie van gunstige fysisch-chem ische milieu-
factoren (hoog en constant zoutgehalte, hoge zomert emperaturen. grote helderheid van het
water, grote voed~elrijkdom, gcringe uitwisseling met de Noo rdzee) een getijdehekken van
uitwnderlijke natuurwetenschappelijke betekenis. De OosterscheJde is hierdoor ook zeer
geschikt voor de schelpdiercul!uur. Zeeuwse """ ter:s en mosselen "taan terech t heke nd om hun
hoge kwaliteit. Een dam in de mond van de OO'lterschelde zal dit rijke milieu doen degenereren
lOl een zoetwatermeer met veel minder grote natuurwetcnschappelijke waarde, (elwijl men
eengoedemilieuhygiënischekwaliteitniel7.alkunnengaranderen
Tegcn cen int egra le uitvoering van de Deltawe! hegon in het midden Van de jaren 7.l:'itig ver7.et
te kumen en de kritiek werd in de loop v~n de j~ren steeds sterker. De Rijkswalerst~~t werd
overstroomd nlet vele goede en minder goede pla nne n di e een synthese beoogdcn te z ijn
tL1:;scn hd heh<lLld \'an het natuurlijk milieu in de ()rn;terschdde eTl de b~ ~e ilig i ng tegen
stornwloedrampen 1 • De druk van de publieke opinie om door een onafhankelijke commissie
opnieuw een belangcnafweging te laten plaatwindcn werd 70 groot dat de Onsterschelde-
kwestie op het programma van diverse pol itieke partijen kwam Ie ,lmUl. Toen in 1973 hd
kabinet Den Uyl optrad was een van haar eerste daden de installatie van de 'Commissie
Klaascs,,'

De Oo.11erw:heldeC"ommi.rsit
De Oosterschcldccommissie <.>nder voorûlters<:h'lp Villl m r J. Kta'l>csz werd in augu51us 1')73
geïn>tallend en be,tund Uil d""kundigen op het gebied Van de waterbouwkunde, milieu-
hygiënc. biologie, visserij. planologie en economie. Zij kreeg zes maanden de tijd om te
rappurtn~n 'md betrekking tut alle veiligh~iJs- en milieu,.,;pcden die bij de OosterschcJde-
werken in het geding zijn. De commissie zal de bestaande mogelijkheden moetcn bestuderen
cn hieruit die oplossing dicnen te kiezen dic beide belangen - veiligheid en milieu het
be>tetlielll"l
Er is ml1 grote voortvarendheid en openheid gewerkt en op 1 maart 1974 verscheen het
' Rapport Commis~ic Oustns"heldc'J. Hierin wordt zeer uitvoerig ingegaan op de aspceten
vei ligheid en milieu maar tevens op het asp ect visserij. Overige belangen die nader werden
bekeken zijn rec reatie , landschap en verkeer, lan d- en tuinbouw. kJimaat en de drink- en
ind ustr icwatervoorziening.
De commissie heeft daarna een inv entarisat ie gemaakt van de ideeën en mogelijkheden die
er 7.ijn om de Oosterscheldeprob1ematiek aan te vatten. Er bleken vijf hoofdgroepen te
hestaancnwcl:
I. Verhoging van de dijken om de Oosterschelde en de daarmee in verbinding staande wateren.
2. Een gedceltelijke afsluiting van de mond van de Oosterschelde, lei dende tot een verl aging

153
van stormvloeden en afnamcvandegetijamplillJd~
3. Een slOrmvloedkering in de mond van d~ Oosterschclde, di~ nonnaal openstaal en he!
g~li.i doorlaat, maar voor ten stormvlo<.:d w(,n,ll geslolen
4. T otale afsluiting ()v~r~enkom:;tig hel Deltaplan.
5.'!olale afsluiting volgens hel Dclmplan ~n danrna de invoering van zodanige werken
b\lilcn~aal, ual daa r een soon haf ontslaal als vervunging vnn de Ooslerschelde.
In sommig.: van deLe mogd ijkhcden, zoal~ d" 100:lle nt~uiling, is de schalk a.. n hel mil ieu
evidenl. Om deze aantasl ingen h: hcpcrkeu i~ wo:l vQOfl!.~lcld secundaire dammen aan Ie
1~1!gcn waardoor oompartimcnl!'n on lsla:1I1 d i<: bijvoorbeeld zou t kun nen bl ijven en <lus
gc\'rijwaard zijn van de heïnvl<>eding 111.:1 vemn!rçinigd Rijnwa!er '. Hel aanbretlgen van
deze ;ccundain: dammen op gm nd van mogrlij kh etJcn cn wen"",lijkheden Icverden aar! de
comminie 47 va rian!en op. Iedere variW"'1 werd daarna getodst aan cri t eri~ van v~iligl ,,,i d
en mi l;"u en ook de andere h ie rvoor ge nu"",dc belangen werden in de afwt:~ ing bdrokk"n .
De comm ios ie kwam op dU.e ..... ip.e lot de krULC vun (:(:n variant uil el k van de vijf hoofd -
groepen. Del<": werden o'ldcrli ng ve r~elek cn en ICMloUe in een voorkeur.volgorde g"Pl aal ~t
De commissie moe!i l zich daarhij IMen leidrn door nog niet volledig bestudeerde uitvoering ....
mogelijkheden. Een ~t udieperinde V>Jn zc§ ma llndo:n is imme r.; veel Ie korlom lol e.:n volledig
verant.....oord al ternalief van de OUf'>pronkcJijkc plannen Ie komen. Rij de afweg ing h"dl
dUro m zeer sterk m ec~~l1ce ld of er -vóór h et doen van de ui teindelijke ketll.e nog vOldoetHJ~
lijd hc<;<;hil ha ~ 1" zou k lll lr,,,n lumen voor het doen van nade,.e ol1derzoe li,,~t"fl en hel
verrichten van ve rdere studies zonuer uat daard oor aan Je veiligh eiJ o f het nlilieu t~ ved
gewcldwordtaan g~<Jml11·:O.
Do: voorkeur~volgo rJe Wil> le n ~l utt~:
I. "l"ijl/l>lijj,. beheerll vuk/timl pmjiel. dam/lil ,.jfluildum "Ir' JlOrmvln<!Jk,.,j"R mt'l bij
~<Nf"lr.rllF K l't·/..n - p/rls ~SIf'1dllm (fig, la) De commissie stelde VOOT , ~ rroficlverkleininjl
vn n tk ûust....... so:hcldemond tc vcrkrijgen door gcde<:ltel ijke afdamm ing en hd mmbr" ngl""Jl
in de OH'rige srukken van een go:perforccroc dam van los op d kaar gelapeh'" bclOnblokken
in Je geulen en/of hel aanhro!ngen van drempels in de geul en . H et ,-evolg ZOt1 lijn ""n ~etij­
verschil van l.SO m bij Yerscke (nu 3.60 m) en oen verl aging va" oI~ ho..'gslc stormvloed'>land
achter in hd belken v~n 80 cm. De hierd,)O( here ikl e gr,1~d van vei ligh"iJ ~u u voo r een niel
al te lange periode a~nvaard bl! ar zijn. Hel zo hijw ndere mil ieu vall ue Oos\l:rschdJ~ ~Ul.l
door de getijafname wel en ise schade lijden Ill ~al" Je \lI1 i ~k~ mili.:uwaard<:n zouden in hooM-
zaak B~spaard kunnen worden. De !.Chelpdiercullurcs ~Olldcn klmn ... , bliJ~"n lxstaan.
De eommi,,-, ie m~mk dal een blok kendam gel!lI II"'i"il '~ "e urlossing kan zijn omdlll zij in de
loop \'an de lijd dich tgroei t. Oaa m m 7al zij Wf\'llng('11 mud"" wuroen door een stormvloed-
kerinJ, Oovend ien zouden jn het Ke.>lffi en la ng$ de Schelde·Rij,,\·e rbÎn"'inj dammen moeten
wordcn.aangdegd o m cic k"mher!!in!! te verkl .. i""n ~n tk sçhe<:pvaan afte !IChermen
Een lt:er belangrijk aspect va n di! vo" .... tel is d~t het lJin n~" hd kader VIUl de bestaande
De ltawct kan worden l.Iitgcvocrd.
2a . .'ilo/"lrlvl(}~dkeri"K R'>l>rm ..... d In"' ijl d,. Iw illige xelliell lIog op~n ûjll. Ht"olgd door de
bOIl'" "IVI d~ u .w van dp af,bdtd"", hU v(l"r ~/:"," mfl K u ul! - Ol Onltri/all! (fig. I aJ In de
e i l1dÎa~ zou del.e vari~n l dcm: lfde g:lfanti~s "ou r 1I1iliel.l en veilighe id hieden als de voor-
gaande oplOMing. O~ eommis.~ie dacht zich ..... sl ofll,~IUt:t.l ko:rin~ in de vorm ,'all een grool
aant al in de dam aangelJmchle :lfslu itbarc kukers die door de 7.g, Ventu n vOffll een hoge
afvoerçoëffieiënl 1OI1den krijgen.
Tijdens de bouwfa .... Vall de;.., l~ri ng zou het mili .. u 0plimaal gehandhaafd blijven maar de
"erei"e \"ei li!i!hcid ZOIi pns wO'·'.k" h~n:ikl wanJl\X:r he! kun,twcrk gereed zou zi.in
2h. AIR,'h"!,- "j;'/"ill1!f /{nu /gd door een slormvlol:"(Jhri"lI "'f l Wrlll"'dillg~· .." Philipsd"",
(fig. lb) Ook hier hieul de ei nulJplu"ing maxim ale ve ilighei d. Het nadeel zou cçh.ter z ijn Jal
er geen lu,"' enfao;c is w ~n rill hd l1l il i~u cfIlMig,;; aanla!it ing zou ondergaan. Om Ie \"{)(lrk"men
dat hct Oosterschdd"11Iilicu in dc slagnameta.;.e Jched teg rornk ZOI.Il!aan zou de7e tussen -
fase niet langer da n vijf j.1nr I1Iogen d urell. Als na de".t.e periode hel getij weer ~Oll wonl""
toeie l..!en. zou h el norsflmn kcl ijk e milieu :(il'h ""eer bi nneTI redel ijke lermijn ku nflCn
ontwikkelen.
Een ander nadeel is dal d{)(lr oe aanlc~ van d" W~mdd ingcdam de kom \'an de Oosle""heldc
hu iten het get ijdemi licu lA1U hl ijv.: n. lJ it zou een belangrijk verli es aan milieuwaaru ~n
hclel;en~n en e~" lUI"al ~erli~~ ~Iln de schclpdiercultures.
3. rum},' aj"luiling mer rliluma de "minillg 1'«" U il huf (fig. Ic) Met dae np l""ing wordt
aJkrc~r>1 absulutc veil ig heid i)creik1. Het huidil! e m iliell van de OO~ler~hdd~ zitl <.lan
yerl oren gaan. Om dit te compenseren zou men door middel van slrekuamm.:n, lood recht
Slaande op de ku'>len van Walcheren cn Goeree een soort haf kunnen construere n waari " ,.ich
dan ccn OIeuw "Oosler.;.cheldemilieu· zou kUllocn ol1twi kkd .. n. Oe 8roolle ~a n de kan~ dal
dit milieu ontSlaat is ech tcr l1ict bij benadering Ie K hatten, lJc afgesloten Q; .... Il'T5Chcldc zel f

IS'
zolld(1(1rc(1mpartimemeringinecnaantaIH'I'teen/(1fzoctcmerenzi,inteverddcn.
4. Aji'["iliJlK m '('re<,,,kfJIIIMiR fiN nelllil,INJI IIIN ""NI/ad" rm"I'orli"I('tIINink O(1k in deze
oplo"in~ Wl! <ie uiteindeli,ik bereikte veiligheid ahsoluut zijn. Het huidige milieu van de
Oosterseheld~ ZOI' totaal verloren g~~n. Door cOl11p~rlimentering ~olldell zich niellwe mili ell-
wamden kllnnen ontwikkelen'. waarvan echter <ie beteken is v"l~tre kt inferieur 7(111 7ijn aan
de hui,ligc """,land . Lle ..chelptliercultuur zou verdwijnen terwii l door het wegvalletl van d~
killderkamertllllclie voor diversc z~ev i s<'(\orlen de Noordleevis~erij schade zou oplopen
5.0p/IUg"" Hili de b";ulIl"d,, dijkc" /u, Ddlapeil """ bij voorkeur K,.,,/(,'I- "" VeSlerd"",
(rig. td) lk ~ulllll1is,ie ,telt dat d~ uit~inddijk bere ikte veiligh~id bij uilvoering va[l deze
variant belangrijk Zot, aehtcn;taan b ij de ve il igheid die met de voorg~ande oplO&~ingen Wil
worden bereikt. Het LOLlle milieu 1,0" vllikdig !l:e>]Jilard hlijven, rIIel Llil~,ondcring ,'~n d~
gebiedcn illOhler de e"lIIparlilll~lIl~rillg,uallllllell , 0., vi"erij LOU ollbdenulleru voortgang
kunnelI vinde n ~n de IIIllgetijkheuen Vllorde cullUres zouocn niet worden aangetast
BijdezekeuzevolgordevandeOostersehelde,:ommissievullendrkdingenstcrk op. J\lIereer'l
koos zij zeer duidelijk voor een <.lpl<.lssing: wuarbij het j;clijdem ilieu in de O()sl~rschdde
gehandhaafd blijft. Cen dichte Oosterschelde wordt om redenen van miJieudcgeneratie
afl1ewczen. Ten tweede werd de open Oostersehclde met verhoogde d ijken <.lm redcncn vall
veiligheid het laagste gewaardeerd, AJs het dus aan de Oosterscheldecommissie zou liggen
krijgen noch de 'openhouders' noch dt 'afsluiters' hun zin. Hun voorstel houdt in dut de
Oo~terschelde dichtgaat en toch openhlijft. 'Het ei van Ktaascsz' noemde minister Westerlcrp
deze oplossing. Ten derde is met de keu:; van dc commis~ie een extra uitgave van ca
1% mld gulden gemoeid. Deze duiddijke bereidheid 001 "uor niet-ewn<.lmisch Ic kwanlifi-
cer"'"lllilieuwaarden zoveel geld u;t te geven werd begrc>c1 als t'en 'keerpullI in het milieu-
belejd'.
De r~act ies op hel rapport Klaasesz waren verdedd. De voorstanders van een opt"n Ooster,
>cheld~ toonden zich ingenomen, vooral omdat niet voor ~en integrale afsluiting: werd
~~kOL,en. De voorstander, van een dichte Oosterschelde loonden bedenkingen, vooralomdal
het tijdstip van absolute veiligheid later dan 1978 zou moeten vallen. Maar allerwege werd
g<:stcld dal er een,t nog een~ goed gestudeerd moest worden op de teehni"",he. veilighcids- en
miliellaspeeten vun het plan. Het werd duidel ijk dat de Oosterseheldecommissie niet hel
laatste woord hud gehad

DI!,\'iotfIlS<,
De Oosl",rschcldccommissie had aan!l:edrongen op een ~nd besluit van de regering omdat
'hel polari,,,rend effect va n de nU al jaren slepende controverse tussen 'atsluiters' en
'opcnhollders' de sfcer t>t;,dcrfl en onnodig tijd en gdd van velen venJ in dt"',AI spocdig kwam
nader ondcr.,.",k op gang
\1iheugrocperingendrong",n ilan op verbeteringen in het plan. Gaat m en uit Van de huidige
Oostersehclde als hel huog,1 te waarderen milieu dat bereik haar is. dan is te stellen dat een
bekken met de stormvloedkering in de monding die h~l huidig~ getijvolume lang:; dezelfd e
hoofdgeulen zou d(){)rlaten, optimaal WLl Lijll wat betreft milieu el1 tev ~n, wat betreft
veiligheid legen supcrstorm",n. M~II achtte in het voorstel van de O."lerscheldeeommissic
drie beperkingen aanwezig ten opzichte yun dCLC ide<tle uplossing'
I. Het getijde-areaal is vanweg'" de ailllieg Van d", Keeten- en Oesterdum ingekrompen
Vergroting van dit areaal zou mogelijk zijn dO:Xlr de Kcetendalll naar he! l1"orden op te
schuiven , Daarduor zouden waardevolle s~hurrcn langs TI,,,lell e" Duivclalld behouden
blijven en zoude Grcvc1ingen ue mogelijkheid verkrijgen vift OoSlerscheldewJter zijn zout-
gehalte op peil Ie houden.
2. De getijde-amplitude is verminderd ~n daardoor galm ,likken ell ",hurr",n ve rloren le,wijl
degctijd elOne langs de oevers sterk zal inkrimpen
Een zo groot mogelijk getijven;ch il is dus gewcns!.
]. Door de verlaging van het getijverschil zal dc uitwissding meI de N()()rdLe~ arnemell ~II
de relatieve invloed van zoct water en zijn chemicaliën tocnemen. De belasting met v,,,,ding,-
stoffen. zware metalen en pesticiden zou dan wellicht dO<.lr S'lIleringslllaatregden zijn (e
Yerl"g~lI , maar het zoct water dat via de sluizen op de Oosterschclde terecht zou k(lm~n k""
, uDl' het 1l1il icu narlelige verlaging in zoutgehalte met zich meebrengen. Voor ~ell goed
milieu mu de 7.Oetwalerlast ZO sterk mogelijk beper kt dienen te word~n.

156
 Een hel a"grij" slUd ieobjeçt voor de RijbwaterstaaJ wenJen de technische u itvoering van cle
afsluiting o;n de eonscqu~n t i~s voo r ~ vei l igheid . H ~l werd alras du idelijk tlat het ",Cl~ i lij k
:1.: 011 zijn om me t drem pels en blokkendam",en een ge lijv",rs-.:h il van 1.80 m bij Yerse ke te
handha ven. Boven di"," bleek ee n du id el ijk mancu in de stud ie van de Oo5ters.ch cldcCOlll mis.\j",
dal n i.,l wa) gere kend op pe r iodiek grote af' ·oer " an (oXt wIlter uil de Dinlcl en R07.cooaaJ!.e
Vhet. Een zoetwalercom pa rl imenl ach ln e",n Oester- en Kcclendam zal Ie kle in 7ijn om
tupafvocl\"::n vanuit llrabam op te va ngen. Ev"nlu~'Ç1 ~ fsp\lien via d e s lu i 1~n in dl' COlll parti-
m"nl"rin lll~<.!~mmen 7.al h et zoulgeh alto; 1'.Cl sierk d"o;n dillen . dal de milieuwilanten in d~
Oostcrschc l d~ slerk Zull en I/"orden ~f1l1g"l'"~t en de cultur"s bij Y~rse k e vr ijwel (",k~r
onmugd ijk :1.: ulJ en worde n . Tenslon e k .. am er kril id:. op hel Ir.acé "all de <Jo:,\rcrda lil . Oe
Sl·heepvaan zou cen errn;l ig... bc lcmmerinlt Ofldcrvindc n van de ex t ra zluilen in ti" l.vmp:uti-
fIlc nleri nllsd ammen
Het verzet tegen he t pl an Klaascsz grodde gestad i!';. I)c walenclmp pcn. land bouworsanisal ie _
",n ook d~ Dcltlldienst van de R ijkswatc~taa l "ntr~ add~ " de mini ster het plan u il te vocr ~n.
Het oord eel van de laatste instantie kwuu l ~O<X een be langrij k deel vnnT! uit o"~,,kcrhcden
op waterbou wkund ig en oecolog isch ge bied. Ook meende men da l tie kooen m inSlnJs
1 miljard aulden meer 10uoen bedrngo;n dun de Oosten;cheldccomm i,-..;k: had bo:rd,".md.
N ieuwe hoop voor d e milirtlgntepcr ingef\ on l.5!Ond toen de aa !Hlem~r,..;.,.mb in~t io; NV Dijb-
bouw h el plan p uhl i ceerd,~ ,1e Oos k '*helde in d~ tu ssen fase niet tc sluit"" met ~et1 poreuze
blokken dam maar m ~1 een ~)'steerll vun ope n cai~sons. D.:: o p der.e wip" bereikte p roti.:l-
verklei ning zou het mi lieu i nla~t laten, de veiligheid ten op zich te va" de hu idige toestand
aanmerkelijk verhogen "n hc1al lg.lijk goedkopcr zijn dan de voorstellen van tle Oost erschetde-
commissie.
Deze mogelijkhe id .... erd verwerkt in het advies dat de Raad va n d" Wuterstaat in juni 1974
uithracht lUI n de minis ter. fk Raad '>! o;lrH,lc in 'met een eindfase van d e O"'"~rsch eldewerkcn ,
..'aarin door middel Van een stonnvlucd ker ing in hC10CJl;lerscheh.kbckke n een ze kere ge tij-
bl."wegi ng wordt gchandh3afd '·'. In d~ eersle fase:rou uilerl ijk in 19110 ccn ~I ijred\lttie Inl
sta nd moeten worde n gd.md" met behulp van een P'On'u,,,, blokkendam or door middel
van eaino ns, Tm rover wus mcn in mi li<:o kr ingcn cnntent en hovnIc men van bijvoorhedd
dc kan t van de water5Chappe n geen vo l1itre kte afwijzing. GrOle ld t;:l.IrsteJl ing Onbtond toen
rle Raad voorstdd" een Wc me ldinged am (fig. I h) ~a n te JeAA"n in pl aats van een Oc~ t erdam.
In di l advies was b ij de belangenafweging de halans ten Mie van UC ilChccp vaaTl doorgeslagen .
Dil ..;ompanimenteri ng~voor~lcI werd door de mil it:ugnK:f>eringcn o naanvaardbaa r geachl
en vormJ .. een inlpulJ ~·oor nieuwe actie t" n gu nste van hd ouropronk elij ke plan van dijk-
v","hogi ng.
In juli 1974 werd het bcle id dat tot dan toe nog óteoos offic ieel gericht wasopd c onv erkorte
uitvoering van het Deltap lan definit ief <lmg~hogen . De regering deelde mee d~ intentie te
hehben de Oo,ter,ehelde af te "luiten met permanent waterdoorlatende caissons. Over de
compartimentering werd de beslissing uitgesteld in afwachting van het adv iC5 van de Rijks
Planolog i5Çhe Commissi " (RP('). Ü<1k over de storm vloedkering wilde d~ regering nog geen
uitspraak ,Io~r'- Al, nieuw eleme!ll was namdi.ik de mogelijkheid naa r voren gekomen dat
d~ cai"olls als ddin;t;eve keer~l\lizen zouden kunnen fungeren, De na,lm '~lorIl1S1Uwe ai,'<On ­
dam' werd geboren. Dat het de reger ing " rnst was met de7e intentieverklaring hleek uit het
b<.-;luillk wer,"",""mheden g~rieht op volledige afsluit ing stop te zeHen
lk t!."g~llStellingen tm,sen de 'op enhoudcrs' cn 'afsluiters' laaiden in alle hevigheid op. De
milieugroeperingen w~n~ten g~~n e"'IC~"ies ",eer Ie do"n di e d~ in tenl ie Van het rapport
Klaa,ebz louden aflwakken. De waterschappen ei,l~n een ollverminderde voortgang van de
afsluiting,werkta;lInheden. Na de sluiting Wil men voldocnde gelegenheid hebben (lm na
te gaan of, en zo ja op welk~ wijze. hcr,tc! van ~en beperkte getijbewt"gi"g LOU kUlIlIen
wordcnbcwerkstdligd.
Allerwege werd zeer hard gewerkt om de RPC. van gegevens te vooróen om oxn
belangenafweging mogelijk te maken. Er kWllm~n offi~ieu"", ber ich te" dat men
controverse scheepvaart "C['jU, milieu ~n visserij een oplossing probeerde te vinden en
in de vorm van een kanaal door de hals van Zuid,BevcJand en uil komend a~h l n de O..,ter·
dam in hd Schelde'Rijnkanaai (fig. Ic). Via dit kanaal zou d~ >;<;heepvaurt vanuit de Weslc r-
~ehclde zonder al tc veel belemmeringen van sluizen naar het noorden kunnen w(lrd~n geleid.
Tev~n, IOU het ove rto llige waler van Brabant dezc wllter""eg nalLr de W",tel'sehdde
kunnen worden afgcspuid

Hi'llaur"Il- w uurd(?j
Eind ,eptemher 1974 bracht de RPChaar advies uit. Na at\\'eging van allc belilllgen werd
unaniem de voorkeur uitgesproken voor de bouw van een slOrmslUw\:aissondam. Uit"ntnrd
erdaarhij Van uitgegaan dat deze constructie uitvocrbaarzal blijk en te zij n. Ot> extra
t~ rl opzichte v~n afsllJiting volgens het Deltaplan werden op l ~':l mld gulden g=,hut.
het tijdst ip van voltooiing op zijn vroeg:;t in 1985 ZOlJ vallen. De Rf'C wa, leV"rl"
van nl"ning dat te" bme van d" milieu- I."n visse rijbclangen een co mpartimentering met ecn
O<:sterdam en een Philip.dam moest wordcn uitgevoerd, Ten slotte werd de voorkcur uit-
gesprokenvt1t1rd~«anleg valleensehcepvaarlkanaalmetspuimogelijkhcid bij Waarde (fig, lel
In c~n ",)la van GS van Zeeland" werd aangeg~vcn dat in hel RPC-a(!vies twee hoofd-
d~",e"ten kunnen word" n onderscheiden die voor de Zeeuwse samenleving van groot belang:
zijn. In d~ cerstc plaat, is dit het llit~tcl van het hoereiken van optimale veiligheid lot mim,ten,
1985, cen f"it dat 'llijdig is met de Stalenmotie van mei 1974. In de twe~de plaats is
uilermate belangrijk h~1 v()or,tellen van ecn Waardekanaal md gebogen Ocstcrdam. Deze
oplossing heeft "m,tig~ planologische con~equ~mies. Het ~dvies van de RPC werd op deze
twcc fu\:etlen 1'eI aa ngevallell waarhij dan nog h,,1 t~it kwam dat cr over d e teÇhnische uitvoer-
baarheid van de slOrm:;tuweui""" uam door de Rijkswater~taat ge" n garantie werd gegevcn.
In de nacht V<ln 8 op 9 nuvember maakt" de min ister-pre,idem het kahinetsbesluit bekend':
I. De OosterscheMe zal worden Hrge,lolcn n,!,,1 ""n ,tmmstuweaÎssondam.
2. Het Rijk zal geld"n ler b'-'SChikking stellen om nog in de jar~n 7,ev~ntig een zodanig
verh<X1gde bevó liging tegen storlll~locden tc bcre ik en dat uitstel van d~ de fini ti eve beveiliging
tol omstreeks 19115 aanvaardb""ris
3. ' l ndi~n (}nv~rh(}{)pt mocht blijkcn - uit na dere studics van de Rijkswöt er,taat dat de
realisering ~an dc storm,tuwl'.ai,sondam op onovcrkOllldi.ik~ prob1elll~n stuit, ofwd dat
de mccdere kosten de g~ra",nde 1600 à I 700 miljoen glilden wezenlijk te boven zou g~an
dan zal alsnog worden overgeg~an tot nfshliting conform het oor,pronkclijkc Dch"plan '
4, Voordat de regering cen bcslis>lllg ne~ml omlr~n t de comp"rtiment~ring zal zij eerst
in overJeg treden mct dcprovim:ie
De reacties in Zeeland op dit bt:sluit varieerdcn v~n 'olllocillatb,mr' tOl 'grut" vuldoening'
Zo als te verwachten was wezen de waterschappcn een ver~huiving van de ~bsol\lte veiligheid
tol 1 9R~ wer beslist van de hand, De OosteNChelde moet dicht volgen~ hd o"'''prnnkdijkc
Deltaplan , was daar hd immer weer gehoorde credo. De milieugroepninSe" daarentegcn
Tag"n hun in"panning tol hd behoud van het unieke OO,lerschdd"",ilieu beloond, Hüvendien
1'.',,,-.:1 tegemoet geko men aan de al j ~rCIl klinkende cis: direc t sta,1 en 1lI~ 1 d ijkverhoging op
de m ...... st bedreigde plaatsen. Over ""n rUlll waren echter ~ 1l ~1l h~t ccns : ~ell kanaal bij
Waaru.: tTlug cr ni~l komen. Voor dl> ,,-tH:~rVa a ri- til afwater i"g.sprublemell had overi!!~n .
d" Prov inciale Waler.l.taat van Zeo:land a l een altcrna tief gcbod"nM. nllmelijk ee n kamlaJ bij
&1.th ;npl~~ts"anWllllrde.
Een I Mt~t( olTell~icft~en de pl Dn llCIl om gelij in de Ooslcr<'ch~lltc Ie Jaten bestaon o ntbrandde
ill all e hel' igheid. Op I .~ n<weml>e r werd door de Provi nc i.11c Stmen v~n Zeeland met 31 tcgen
15 I.t emmen een mOl ie aanj(cnomell wallrin wnd gcs.celd dat dc "eilighcid zoals di.., wa~
"",,-' rzlen tn het oorspron ke1 ij~ e Hel lapl an 111 de jarcn 1.C\'Clltij( ix'rci kt moet zijn: dal dc~
ganmt ..' Hllccn word t se ....... 'en in h"t lIUrspron kel ij ke 1)r:lfa rl ~lI: dut al le vari an ten op di t
pla[\ tI' veel technisçhe ()[\/.e\.,crhe den ope nlalen ell d:ll (krh~lvc onverw ij ld lot affih,i l ng
<:<.mform het Dcltap lilll dient 11' ,""orden overGegaa n. Ti cn Vim de tw aalf Zeeuwoc genk"enl ~n
die aan de Ooslcrschelde grc nzen namen c.::n mOl: ie aan waar in wer\! aangedronGen op ,-" .nel
mogelij ke afsluiting vlUI Ut, .,.."(:arm . E..,n deputat ie van d .. waterschappen dcclli .. de m in istl'r
van Vt"fkecr en Wltt crotaat !II(.'C cen u itstel van d ~ absol lJl.: veiligheid lol in 19!! ) " iet te
kunncn ae\:epl cren. Vlmu it dc Twet'de Kamer werd felle <''PpO,il;'' aa ngeko ndi gd teg.:" h~t
regerin~~ho! "lJit
Op 20 nov ... m h.-f- 'iolld een ~"ogcn d ebilt in de Ka mer plaal". Ik minister had inmi<ldels
laten wet en dat..."., ddinil icv\: h~liSl!ing o ver de techlUSl:he uitvoerbaarfle id hi nncn I 'h i!lar
zal moet .. n won.l .. n ~ .. n(lmcn . waarbij ook zeke rheid wucl ocst aan omtrent het feit of d~
,tormstuwca i""ndam in 1985 gereed kan Zijll. H .. t I\/V' -kll mc rlid Schakel diende CCll nmti ..
in w lIII rill snell.. a f.\oluiting volgen5 hO:I ool'lipronkcl ijke IkItapJa n werd ho:plci1. Mel.,.,n kT3I' I>e
meenJerh .. id p~ tegcn Hslemmen) werd de nulli ... So.:h i,kel verworven <:n stelde de Ka mer
zich du. ,,,,,h ter het rege ringsbeslu it de Oo<;terschelde af Ic slu iten met een sH.... m'tllwc~i ~:loll­
d~m
]Elfnid<.lc ls isccng rllUl,;<;heep spros ramm ava 'lu n<.lcrzockgcsla rt naarde technischea.o;pI!C lo:n
van de swrmr.tuwcai "SQndam . lJo\'endi en is een ~t uuryrocp samengestel d d ie een \.Iud i" ~al
verTichten na ar de d ivcnc cOlTlf'animent l'nn!l~ modellen.
Ho:t ba lStc bcdrijt" is bt:gonncn . Ht'ldeh.lt iS II 6g nict gci:indigd.

l IT E RATt..:UR
1_!'arml!, S .. Ik OosIer.ochl'ld" fII' .... "fdie ·hl. in : M,I,.;t;ml Joumllnl1974, 1'. 189· 194
:!. Wcstcrlerp. T h.F. .. t\'ma o.'."II'n(""~fd.. . NOIa lIit!l~bracht aan de ! e Ka", ~r der Slmen-
Gcnera aJ in de ziu ing 197 2-1')7 3. onder nr 12449. 101' .. 7 bijl
3. CommÎi;s ic Ooslcrsç heJde. Ril /I/IQ" uitl/ehrllch / duo,. d( Commi.~.i .. Om/l·,...·I1('/d.. jllg~Jt..ld
bij v rschikkiJl{t 1"<'" ti.. Mi"i~l..r " UII Ve, k ....r tm Wall"'f.,/Um I"all 15 IIIINUSWJ JY7J. ' s-(jrav ..n -
hugc 1914. 194p.
4. G roencvcld. F .Ph .. W.J . W oltr e n S. I'arma. O r;SI<·rsrhdd,., "Iridooi voor "rili!? voort -
h"'1''''II . ;'' li dde lbu rgl ,)74.96jl
.... Anonymus, Adl'i..., Haml Va/I dl' WaUr.;tuul inZilJ. .. hn "'''I'url >"til! dl!" Commj~i(' Omln -
.",:lIdd.. iCommi.mC' KI<U ......~:J. Ned. StaatsCrt 12.6. 1974, p. 2
6 . Anonymus , GII/!""'"/''''' (lP advi ..s RÜks Plallnl,wi)d,,' CmI/lJliui... Onr",i""..till~'l'"
Oos//'f.\'{·It"Id"",,,bl,'mmit"k sl!"derr mf"i 1974. N,)la GS va n 70:eland 1974,23 P
,. We Sterlerl', Th E. , Brid a~n Ot: Voorzi u er van de Tweede Kamer der State n-Generaal -
\·I ini!otcr van Verkeer 1'11 Water~t:l:ll 9.11.1974, nr Al./1!i.' n5 HW . oudo:rwerp OOilterschclde,
5p. I bijl,

'"