LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP GVHD: TS.

HOÀ VAÊN NHAÄT

CHÖÔNG

CHÖÔNG 1
TOÅNG QUAN VEÀ TRAÏM BIEÁN AÙP VAØ
CAÂN BAÈNG COÂNG SUAÁT

1.1 KHAÙI NIEÄM VEÀ TRAÏM BIEÁN AÙP:

Trong caùc heä thoáng ñieän, traïm bieán aùp ñöôïc duøng raát roäng raõi, laøm
nhieäm vuï truyeàn taûi ñieän naêng töø löôùi ñieän coù ñieän aùp U1 sang löôùi ñieän
coù ñieän aùp U 2 phuïc vuï cho vieäc truyeàn taûi vaø phaân phoái naêng löôïng
ñieän. Noù ñoùng vai troø raát quan troïng trong heä thoáng cung caáp ñieän. Coâng
suaát cuûa maùy bieán aùp, vò trí, soá löôïng vaø phöông thöùc vaän haønh cuûa caùc
traïm bieán aùp coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán caùc chæ tieâu kinh teá – kyõ thuaät
cuûa heä thoáng cung caáp ñieän. Vì vaäy vieäc choïn caùc traïm bieán aùp bao giôø
cuõng phaûi gaén lieàn vôùi vieäc löïa choïn phöông aùn cung caáp ñieän.
Nhaø maùy ñieän vaø traïm bieán aùp laø caùc phaàn töû quan troïng trong heä
thoáng ñieän coù theå cung caáp ñieän naêng cho phuï taûi ôû moät nôi khaùc xa hôn,
khoaûng caùch xa ñoù nhieàu caây soá. Söï choïn löïa moät trung taâm phaùt ñieän
lieân quang ñeán nhieàu vaán ñeà nhö caàn moät soá voán ñaàu tö ban ñaàu lôùn, phí
toån hao khai thaùc nhieàu hay ít, vaø vò trí caàn thieát keá laép ñaët ôû xa nôi coâng
chuùng ñeå traùnh gaây buïi vaø oàn aøo. Do ñoù ôû haàu heát moïi nôi ñieän naêng
ñöôïc truyeàn taûi, chuyeân chôû töø moät nôi naøo ñoù (nhaø maùy phaùt ñieän) ñeán
nôi tieâu thuï. Söï truyeàn taûi moät soá ñieän naêng ñi xa seõ naõy sinh ra nhieàu
vaán ñeà, nhaát laø chi phí cho heä thoáng caùc truyeàn taûi ñieän vaø toån hao ñieän
naêng. Phöông phaùp höõu hieäu nhaát ñeå giaûm ñi chi phí naøy laø baèng caùch
naâng möùc ñieän aùp leân cao, khi ñoù tieát dieän daây caùp vaø toån hao ñieän
naêng truyeàn taûi giaûm ñaùng keå. Tuy nhieân möùc ñieän aùp chæ naâng ñeán
moät caáp naøo ñoù ñeå phuø hôïp vôùi vaán ñeà caùch ñieän vaø an toaøn. Hieän nay
nöôùc ta ñaõ naâng möùc ñieän aùp leân ñeán 500 kV ñeå taïo thaønh moät heä thoáng
ñieän hoaøn haûo vaän haønh töø naêm 1994 ñeán nay.
Chính vì leõ ñoù traïm bieán aùp thöïc hieän nhieäm vuï chính laø naâng ñieän
aùp leân cao khi truyeàn taûi, roài nhöõng trung taâm tieáp nhaän ñieän naêng (cuõng
laø traïm bieán aùp) coù nhieäm vuï haï möùc ñieän aùp xuoáng ñeå phuø hôïp vôùi
nhu caàu.
Phuï thuoäc vaøo muïc ñích coù theå phaân loaïi traïm bieán aùp theo caùc caùch
sau:
 Theo ñieän aùp chia thaønh traïm bieán aùp taêng aùp vaø traïm bieán aùp
giaûm aùp:
 Traïm bieán aùp taêng aùp laø traïm bieán aùp coù ñieän aùp thöù caáp
lôùn hôn ñieän aùp sô caáp. Ñaây thöôøng laø traïm bieán aùp cuûa caùc
nhaø maùy ñieän taäp trung ñieän naêng cuûa caùc maùy phaùt ñieän
ñeå phaùt veà heä thoáng ñieän vaø phuï taûi ôû xa.

SVTH: ÑOAØN HUYØNH KHAÉC VUÕ

Trang 1
LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP GVHD: TS. HOÀ VAÊN NHAÄT
CHÖÔNG

 Traïm bieán aùp haï aùp laø traïm bieán aùp coù ñieän aùp thöù caáp
thaáp hôn ñieän aùp sô caáp. Ñaây thöôøng laø traïm bieán aùp coù
nhieäm vuï nhaän ñieän naêng töø heä thoáng ñieän ñeå phaân phoái cho
phuï taûi.
 Theo chöùc naêng coù theå chia thaønh traïm bieán aùp trung gian vaø traïm
bieán aùp phaân phoái:
 Traïm bieán aùp trung gian hay coøn goïi laø traïm bieán aùp khu vöïc
thöôøng coù ñieän aùp sô caáp lôùn ( 500, 220, 110 kV) ñeå lieân laïc
vôùi caùc phuï taûi coù ñieän aùp khaùc nhau ( 220, 110, 22, 15 kV)
cuûa caùc traïm bieán aùp phaân phoái.
 Traïm bieán aùp phaân phoái hay coøn goïi laø traïm bieán aùp ñòa
phöông coù nhieäm vuï phaân phoái tröïc tieáp cho caùc hoä söû duïng
ñieän cuûa xí nghieäp, khu daân cö, tröôøng hoïc . . . thöôøng coù caáp
ñieän aùp nhoû (10, 6, 0,4 kV).
 Trong heä thoáng ñieän coøn coù caùc traïm chæ laøm nhieäm vuï phaân
phoái ñieän naêng khoâng coù bieán ñoåi ñieän aùp goïi laø traïm phaân
phoái.
1.2 CAÁU TRUÙC CÔ BAÛN CUÛA MOÄT TRAÏM BIEÁN AÙP:
1.2.1 Nhöõng thaønh phaàn chính:
 Thieát bò phaân phoái sô caáp.
 Thieát bò phaân phoái thöù caáp.
 Maùy bieán aùp chính.
 Heä thoáng baûo veä relay cho traïm vaø ñöôøng daây.
 Heä thoáng choáng seùt vaø noái ñaát.
 Heä thoáng ñieän töï duøng.
1.2.2 Nhöõng yeâu caàu cuûa vò trí ñaët traïm:
 Gaàn trung taâm phuï taûi.
 Gaàn ñöôøng oâ toâ (thuaän tieän cho vaän chuyeån).
 Traùnh caùc khu ngaäp nöôùc hoaëc möïc nöôùc ngaàm cao hôn ñaùy moùng.
 Traùnh caùc vuøng ñaát bò tröôït, lôû, ñaù voâi.
 Traùnh xa caùc kho chaát noå, kho nhieân lieäu lôùn, caùc nhaø kho pheá lieäu
quaân söï, caùc ñöôøng oáng daãn daàu vaø khí ñoát.
 Khoâng neân ñaët ôû trung taâm thaønh phoá vì maët baèng xaây döïng traïm
lôùn ñöa ñeán giaù thaønh cao cuõng nhö maát myõ quan ñoâ thò.
 Vieäc traïm ñöôïc ñaët coá ñònh taïi vò trí naøo laø moät vaán ñeà quan troïng,
bôûi noù phaûi ñöôïc keát hôïp nhieàu yeáu toá nhö: maët baèng, giao thoâng
lieân laïc vaø caùc nguoàn cung caáp cuõng nhö phuï taûi gaàn hay xa nôi ñaët

SVTH: ÑOAØN HUYØNH KHAÉC VUÕ

Trang 2
LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP GVHD: TS. HOÀ VAÊN NHAÄT
CHÖÔNG

traïm. Ñoàng thôøi vò trí ñoù coù phuø hôïp trong töông lai hay khoâng. Vì
vaäy caàn caân nhaéc thaät kyõ khi choïn vò trí ñaët traïm.
1.3 NOÄI DUNG THIEÁT KEÁ TRAÏM BIEÁN AÙP 220 / 110 / 22 kV:
 Caân baèng coâng suaát.
 Choïn sô ñoà caáu truùc vaø MBA cho traïm bieán aùp.
 Tính toån thaát ñieän naêng.
 Tính ngaén maïch – choïn maùy caét.
 Choïn sô ñoà noái ñieän.
 Tính kinh teá kyõ thuaät – Choïn phöông aùn thieát keá.
 Choïn caùc khí cuï ñieän, phaàn daãn ñieän.
 Töï duøng cuûa traïm.
 Caùc baûn veõ.
Soá lieäu thieát keá:
1.3.1 Heä thoáng
Caáp ñieän aùp: 220 kV
Coâng suaát ngaén maïch: 15000MVA
2 ñöôøng daây daøi: 120 km

Hình 1.1
1.3.2 Traïm bieán aùp:
a) Caáp ñieän aùp 220 kV:
2 ñöôøng daây ra.
b) Caáp ñieän aùp 110 kV:
Coâng suaát 100 MVA
Heä soá coâng suaát 0.88
4 ñöôøng daây ra
Ñoà thò phuï taûi ngaøy nhö sau:

SVTH: ÑOAØN HUYØNH KHAÉC VUÕ

Trang 3
LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP GVHD: TS. HOÀ VAÊN NHAÄT
CHÖÔNG

Hình 1.2
c) Caáp ñieän aùp 22 kV:
Coâng suaát 35 MVA
Heä soá coâng suaát : 0.9
10 ñöôøng daây ra
Ñoà thò phuï taûi ngaøy nhö sau:

Hình 1.3
1.4 CAÂN BAÈNG COÂNG SUAÁT VAØ PHUÏ TAÛI TOAØN TRAÏM:
Toång hôïp ñoà thò phuï taûi ôû caùc caáp ñieän aùp do nhaø maùy hay traïm bieán
aùp caàn cung caáp ñieän. Phuï taûi naøy bao goàm caû phaàn toån hao trong truyeàn
taûi vaø phaàn töï duøng.
SVTH: ÑOAØN HUYØNH KHAÉC VUÕ
Trang 4
LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP GVHD: TS. HOÀ VAÊN NHAÄT
CHÖÔNG

Ta coù: S = S110 + S15 +STD.

STD laø coâng suaát töï duøng cuûa traïm söû duïng vaøo vieäc chieáu saùng vaø
laøm maùt cho MBA ñöôïc tính khoaûng 0,5 MVA.
Baûng toång hôïp phuï taûi cuûa traïm bieán aùp:
Toaøn
Caáp Caáp Töï duøng
Giôø traïm S(%)
110kV(MVA) 22kV(MVA) (MVA)
(MVA)
0-2 50 21 0,5 71.5 52,6
2-4 70 24.5 0,5 95 70,11
4-6 90 31.5 0,5 122 90.03
6-12 100 35 0,5 135.5 100
12-14 100 28 0,5 128.5 94.03
14-16 90 35 0,5 125.5 92,62
16-18 100 35 0,5 135.5 100
18-20 80 31.5 0,5 112 82,66
20-22 60 24.5 0,5 85 62,73
22-24 50 17.5 0,5 68 50,18
Ñoà thò phuï taûi toaøn traïm:

Hình 1.4
 Nhaän xeùt:
Treân ñoà thò phuï taûi ta thaáy phuï taûi tieâu thuï khoâng ñeàu, thôøi gian
phuï taûi tieâu thu ñieän naêng nhieàu nhaát vaøo luùc töø 6h ñeán 14h. Coâng suaát
tieâu thuï cöïc ñaïi laø 135.5 MVA vaø cöïc tieåu laø 68 MVA. Ñoä cheânh leäch naøy
töông ñoái cao neân khi löïa choïn maùy bieán aùp caàn chuù yù ñeán khaû naêng
quaù taûi vaø tuoåi thoï cuûa maùy bieán aùp.

SVTH: ÑOAØN HUYØNH KHAÉC VUÕ

Trang 5