c

cc
ccc c
m c MA TRҰN ± ĐӎNH THӬC:
1 c Ma trұn:
©c Đӏnh nghĩa, các khái niӋm cơ bҧn vӅ ma trұn (cҩp cӫa ma trұn sӕ dòng x sӕ cӝt, các hҥng tӱ
cӫa ma trұn«
©c Các loҥi ma trұn: ma trұn đӕi, ma trұn vuông, ma trұn 0, ma trұn chuyӇn vӏ, ma trұn đưӡng
chéo, ma trұn đơn vӏ E, ma trұn tam giác, ma trұn bұc thang
©c Các phép toán trên ma trұn: cӝng hai ma trұn, nhân ma trұn vӟi 1 sӕ, nhân ma trұn vӟi ma
trұn (nhân dòng vӟi cӝt ± không làm ngưӧc lҥi , các tính chҩt cӫa phép nhân ma trұn
(KHÔNG giao hoán, nhân tәng ma trұn vӟi 1 ma trұn khác, nhân ma trұn vӟi mӝt tәng ma
trұn, tính chҩt kӃt hӧp«
2 c Đӏnh thӭc ma trұn:
©c Hoán vӏ cӫa n phҫn tӱ:
åc Nghӏch thӃ: cһp nghӏch thӃ là cһp mà sӕ đӭng sau nhӓ hơn sӕ đӭng trưӟc.
ßc Cách xác đӏnh sӕ nghӏch thӃ cӫa 1 hoán vӏ.
ßc öӕ nghӏch thӃ cӫa hoán vӏ thӇ hiӋn tính chҹn lҿ cӫa nó.
åc Tính chҩt:
ßc Khi đәi chӛ 2 phҫn tӱ liӅn kӅ nhay trong 1 dãy hoán vӏ, tính chҹn lҿ cӫa nó không
thay đәi.
ßc Khi đәi chӛ 2 phҫn tӱ bҩt kǤ trong 1 dãy hoán vӏ thì tính chҹn lҿ cӫa nó thay đәi:

௡Ǩ
chҹn thành lҿ và lҿ thành chҹn.
ଶ
ßc Mӝt dãy gӗm n phҫn tӱ sӁ có n! hoán vӏ và trong n! hoán vӏ đó có hoán vӏ chҹn và
௡Ǩ
ଶ
hoán vӏ lҿ.
©c Đӏnh thӭc ma trұn vuông cҩp n:
åc Đӏnh thӭc cӫa các ma trұn vuông cҩp nhӓ:
ßc Ma trұn vuông cҩp 1: đӏnh thӭc bҵng phҫn tӱ duy nhҩt chӭa trong ma trұn.
ßc Ma trұn vuông cҩp 2: tích 2 phҫn tӱ thuӝc đưӡng chéo chính trӯ tích 2 phҫn tӱ đưӡng
chéo phө.
ßc Ma trұn vuông cҩp 3: tính theo qui tҳc đưӡng chéo.

ßc ð ௡௫௡ ð
 
 ଶ   ௡
©c Đӏnh thӭc cӫa ma trұn vuông cҩp n:
(1
  
ଶ   ௡
ßc Žӟi ¥      ! "  #$

 ଶ ௡
௡Ǩ ௡Ǩ
ଶ ଶ
åc Trong biӇu thӭc (1 có sӕ hҥng mang dҩu (+ và sӕ hҥng mang dҩu (- .
©c Tính chҩt cӫa đӏnh thӭc:
åc det(A = det (AT
åc Đәi chӛ 2 dòng cӫa đӏnh thӭc và giӳ nguyên các dòng khác thì đӏnh thӭc đәi dҩu .
ßc Mӝt đӏnh thӭc có 2 dòng bҵng nhau thì đӏnh thӭc đó bҵng 0.
åc NӃu nhân 1 sӕ k vào 1 dòng cӫa ma trұn A thì đӏnh thӭc đưӧc nhân vӟi k.
åc NӃu nhân 1 sӕ k vào cҧ đӏnh thӭc thì đӏnh thӭc đưӧc nhân vӟi kn .
ßc Ma trұn A có 1 dòng chia hӃt cho k có thӇ đһt k ra ngoài dҩu đӏnh thӭc.
ßc NӃu A có 2 dòng tӹ lӋ nhau thì A có đӏnh thӭc bҵng 0.
åc A có 1 dòng bҵng 0 thì đӏnh thӭc cӫa nó bҵng 0.
åc Tách 1 đӏnh thӭc ra thành tәng 2 đӏnh thӭc.
åc NӃu A có 1 dòng là tә hӧp tuyӃn tính cӫa các dòng khác thì đӏnh thӭc cӫa nó bҵng 0.
åc Đӏnh thӭc cӫa 1 tích bҵng tích các đӏnh thӭc
åc Đӏnh thӭc cӫa 1 lũy thӯa bҵng lũy thӯa cӫa đӏnh thӭc.
1.c (Các tính chҩt trên đúng vӟi các cӝt cӫa đӏnh thӭc .
©c Các phép biӃn đәi sơ cҩp cӫa đӏnh thӭc.
åc Đәi chӛ 2 dòng/2 cӝt cӫa đӏnh thӭc (đӏnh thӭc đәi dҩu .
åc Nhân 1 dòng/1 cӝt vӟi 1 sӕ k (đӏnh thӭc nhân lên k lҫn .
åc Cӝng 1 dòng/1 cӝt tích cӫa 1 dòng khác vӟi 1 sӕ k khác 0 thì đӏnh thӭc không đәi.
©c Các phương pháp tính đӏnh thӭc:
åc |hương pháp khai triӇn:
ßc Ma trұn phҫn bù: Mij.
i+j
ßc |hҫn bù đҥi sӕ: Aij = (-1 .n
 n

ßc Khai triӇn theo dòng/cӝt: ð ð

%
ଶ % & %
௡
i.c ð ð

 ଶ % ଶ % & % ௡



ଶ
௡

ଶ ௡

åc |hương pháp biӃn đәi vӅ ma trұn tam giác: khi đó đӏnh thӭc cӫa ma trұn bҵng tích các
phҫn tӱ trên đưӡng chéo chính cӫa ma trұn tam giác vùa biӃn đәi (phép biӃn đәi sơ cҩp
không làm thay đәi đӏnh thӭc .
3 c Ma trұn nghӏch đҧo:
©c Đӏnh nghĩa: ma trұn A vuông cҩp n có B là ma trұn vuông cùng cҩp thӓa mãn AB = BA = E
(cҩp n thì ta nói B là ma trұn nghӏch đҧo cӫa A, kí hiӋu B = A-1.
©c Tính chҩt:
 åc NӃu B là ma trұn nghӏch đҧo cӫa A thì A cũng là ma trұn nghӏch đҧo cӫa B.
åc NӃu A có ma trұn nghӏch đҧo thì ma trұn đó là duy nhҩt.
©c ĐiӅu kiӋn đӇ tӗn tҥi ma trұn nghӏch đҧo: det(A  0.

 '
 ð ð (
©c |hương pháp tìm A-1:
$
 ð ð * +,ð ' ð
ð ð௡ି

)
åc Ma trұn phө hӧp A* cӫa A¥

åc Công thӭc tính: A-1= ð-ð. A*

åc |hương pháp Gauss ± Jordan: tìm ma trұn nghӏch đҧo cӫa ma trұn vuông có cҩp rҩt lӟn
௕
௡.
/01 234௡56௡௚ ௞2 ;<௡
(khi det(A  0 :  ð( ௡௫ଶ௡ 78888888888888889 ( ð: ௡௫ଶ௡ ሳልልልሰ :
 ି

2 c Hҥng cӫa ma trұn:

©c Đӏnh nghĩa hҥng A:
åc Đӏnh thӭc con cҩp k: lҩy k dòng k cӝt tӯ đӏnh thӭc A cҩp mxn ban đҫu.
åc Đӏnh nghĩa hҥng A: cho A cҩp mxn (m ” n , cҩp cao nhҩt trong tҩt cҧ các đӏnh thӭc con
khác 0 cӫa A đưӧc gӑi là hҥng A, kí hiӋu r(A ĺ r(A ” m.
©c Các phép biӃn đәi sơ cҩp không làm thay đәi hҥng A:
åc Đәi chӛ các dòng, cӝt vӟi nhau.
åc Nhân 1 sӕ k  0 vào 1 dòng/1 cӝt.
åc Cӝng vào 1 dòng/cӝt tә hӧp tuyӃn tisnhc ác dòng/cӝt khác.
©c Tính chҩt cӫa hҥng:
åc Hҥng cӫa A không thay đәi khi thêm hoһc bӟt 1 sӕ dòng/cӝt bҵng 0.
åc r(A = r(AT .
åc r(A+B ” r(A + r(B .
åc r(A.B ” min{r(A ,r(B
.
åc NӃu A vuông cҩp n:
௞௛
=0௛௞௛

ßc r(A = n ልልልልልልልሰ det(A  0.
௞௛
=0௛௞௛

ßc r(A < n ልልልልልልልሰ det(A = 0.
ßc r(A = n ĺ r(A* = n
ßc r(A = n-1 ĺ r(A* = 1
ßc r(A < n-1 ĺ A* là ma trұn ĺ r(A* = 0.
mm c KHÔNG GmAN ŽECTOR:
1 c Không gian vector n chiӅu:
©c Žector n thành phҫn
©c Các phép toán vector (trên Rn
2 c Mӕi liên hӋ tuyӃn tính trên không gian vector:
©c Đӏnh nghĩa tә hӧp tuyӃn tính: u = 



)
(* (u và ui là các vector ± ui là các vector thuӝc
hӋ m vector trong không gian Rn .
 ©c |hép biӇu diӉn tuyӃn tính: tӯ đҷng thӭc (* ta thu đưӧc hӋ phương trình gӗm n phương trình
m ҭn, các ҭn là Į1, Į2,«..,Įm.
åc NӃu hӋ vô nghiӋm: u không biӇu diӉn qua hӋ vector đã cho.
åc NӃu hӋ có nghiӋm duy nhҩt: u có duy nhҩt 1 cách biӇu diӉn qua hӋ vector đã cho.
åc NӃu hӋ có vô sӕ nghiӋm: u có vô sӕ cách biӇu diӉn qua hӋ vector đã cho.
©c ö đӝc lұp và phө thuӝc tuyӃn tính cӫa hӋ vector:
åc Đӏnh nghĩa: Xét đҷng thӭc (* vӟi un= 0n.
ßc NӃu đҷng thӭc đó chӍ thӓa mãn vӟi Į1 = Į2 =«..= Įm = 0 thì ta nói hӋ vector đã cho
đӝc lұp tuyӃn tính.
ßc NӃu đҷng thӭc đúng khi tӗn tҥi 1 bӝ {Į1, Į2, «.Įm
không đӗng thӡi bҵng 0 thì ta nói
hӋ đã cho phө thuӝc tuyӃn tính.
åc Tính chҩt:
ßc Mӝt hӋ vector phө thuӝc tuyӃn tính khi và chӍ khi tӗn tҥi 1 vector biӇu diӉn tuyӃn tính
qua các vector khác.
bc HӋ {u1, u2,«., ur, 0n
là hӋ phө thuӝc tuyӃn tính.
bc HӋ {u1, ku1
là hӋ phө thuӝc tuyӃn tính.
bc HӋ u = {u1,u2,«,um
 u  Rn nӃu m> n thì hӋ phө thuӝc tuyӃn tính.
ßc Mӝt hӋ vector phө thuӝc tuyӃn tính thì mӑi hӋ con và hӋ chӭa cӫa nó đӅu phө thuӝc
tuyӃn tính.
åc Cách xét s đӝc lұp hay phө thuӝc tuyӃn tính cӫa 1 hӋ vector:
i.c HӋ u = {u1,u2,«,um
 u  Rn
ßc NӃu m> n: hӋ phө thuӝc tuyӃn tính.
ßc NӃu m ” n: sҳp xӃp tӑa đӝ các vector trong hӋ u thành các cӝt/dòng cӫa mӝt ma trұn
cҩp nxm/mxn.
bc r(A = m: hӋ đӝc lұp tuyӃn tính.
bc r(A < m: hӋ phө thuӝc tuyӃn tính.
3 c Hҥng cӫa 1 hӋ vector:
©c Không gian vector con:
åc Đӏnh nghĩa: cho A ¾ >?௡ , A là không gian vector con cӫa
௞௛
=0௛௞௛

 @  , % @ 
$

 
  ?, 
Rnልልልልልልልልሰ ¥
+௡  $

)  ) 
åc Nhұn xét: điӅu kiӋn cҫn đӇ A là không gian vector con cӫa Rn:¥

åc Cơ sӣ, sӕ chiӅu cӫa không gian con:

ßc Cơ sӣ: là hӋ vector đӝc lұp tuyӃn tính mӑi vector trong không gian con đӅu có thӇ
biӇu diӉn tuyӃn tính qua các vector trong cơ sӣ.
ßc öӕ chiӅu: sӕ vector trong cơ sӣ.
 åc Không gian con sinh bӣi hӋ vector:
ßc A là không gian con sinh ra bӣi hӋ u khi và chӍ khi A là không gian vector con cӫa Rn
và mӑi vector trong A đӅu biӇu diӉn tuyӃn tính đưӧc thông qua các vector trong hӋ u
đó.
ßc Kí hiӋu: A = L(U .
ßc Cơ sӣ, sӕ chiӅu cӫa L(U :
bc Cơ sӣ: cơ sӣ cӫa L(U = cơ sӣ cӫa U.
bc öӕ chiӅu: sӕ chiӅu cӫa L(U là hҥng cӫa u.
åc |hương pháp tìm hҥng cӫa hӋ vector: lұp ma trұn có các dòng/cӝt là tӑa đӝ cӫa hӋ vector
hҥng cӫa ma trұn đó chính là hҥng cӫa hӋ vector.
mmm cHӊ |HƯƠNG TRÌNH TUYӂN TÍNH
1 c Các khái niӋm:

©c Ma trұn bә sung A.
©c Ma trұn hӋ sӕ A.

©c Cӝt sӕ hҥng t do.

©c Cӝt vector nghiӋm.
©c Eҥng ma trұn cӫa hӋ phương trình.
© c Eҥng vector cӫa hӋ phương trình.
2 c ĐiӅu kiӋn có nghiӋm cӫa hӋ phương trình:

åc r(A  r( A : hӋ vô nghiӋm.
©c A là ma trұn thưӡng:

åc r(A = r( A  = n: hӋ có nghiӋm duy nhҩt.

åc r(A = r( A < n: hӋ có vô sӕ nghiӋm.

åc r(A  r( A : hӋ vô nghiӋm.
©c A là ma trұn vuông:

 
+ $
åc det(A  0: hӋ có nghiӋm duy nhҩt.

B  
B A
ßc ¥ : hӋ có vô sӕ nghiӋm.

3 c Bài toán biӋn luұn sӕ nghiӋm cӫa hӋ phương trình:

©c Tìm hҥng A bҵng các phương pháp biӃn đәi sơ cҩp trên E NG đӇ đưa A vӅ dҥng bұc thang

©c BiӋn luұn giӳa hҥng A và hҥng A.

(không đưӧc biӃn đәi trên CӜT .

©c KӃt luұn nghiӋm.

4 c Note: nӃu cӝt hӋ sӕ t do bҵng 0 thì:
©c r(A = n: hӋ có nghiӋm.
©c r(A < n: hӋ vô sӕ nghiӋm.
 ý c Mӝt sӕ phương pháp giҧi hӋ phương trình tuyӃn tính:
©c HӋ Cramer: A vuông (A là ma trұn hӋ sӕ cӫa hӋ , det(A  0 ĺ hӋ có nghiӋm duy nhҩt là:
i.c X = A-1B (B là cӝt hӋ sӕ t do .

CCCCC
i.c xi =  , i= 
åc NӃu đһt det(A = E det(Ai = Ei, vӟi Ai là ma trұn A khi thay cӝt i bӣi cӝt hӋ sӕ t do thì


©c |hương pháp Gauss (phương pháp cӝng đҥi sӕ :

åc Chӑn r ҭn là ҭn chính, chuyӇn (n-r ҭn (ҭn phө sang vӃ phҧi.
åc Coi các ҭn phө đó là tham sӕ, biӇu diӉn các ҭn chính qua chúng (qui tҳc tìm cơ sӣ và sӕ
chiӅu không gian nghiӋm .
6 c Cҩu trúc không gian nghiӋm và hӋ thuҫn nhҩt.
©c Đӏnh nghĩa không gian nghiӋm cӫa hӋ thuҫn nhҩt.
©c HӋ nghiӋm cơ bҧn và sӕ chiӅu cӫa không gian nghiӋm cӫa hӋ thuҫn nhҩt:

D.)@E $
åc HӋ nghiӋm cơ bҧn cӫa hӋ thuҫn nhҩt: là hӋ gӗm

D .)FD)GD. H) D.I

¥

åc öӕ chiӅu không gian nghiӋm: là sӕ vector có trong cơ sӣ cӫa hӋ nghiӋm cơ bҧn.

©c Cách xác đӏnh hӋ nghiӋm cơ bҧn và sӕ chiӅu không gian nghiӋm cӫa hӋ thuҫn nhҩt:
åc Tìm hҥng cӫa ma trұn hӋ sӕ (tìm r(A .
åc öӕ chiӅu = sӕ ҭn ± r(A = n ± r.
åc Cơ sӣ = (n-r nghiӋm đӝc lұp tuyӃn tính.
©c Mӝt sӕ chú ý đӕi vӟi hӋ thuҫn nhҩt:
åc HӋ luôn có nghiӋm tҫm thưӡng (nghiӋm 0 .
åc HӋ luôn có nghiӋm khác 0, hay hӋ có vô sӕ nghiêm khi r(A < n.
åc HӋ chӍ có nghiӋm tҫm thưӡng, hay hӋ có nghiêm duy nhҩt khi r(A = n.
åc HӋ có vô sӕ nghiӋm khi sӕ phương trình < sӕ ҭn.

ÁNH XҤ TUYӂN TÍNH ± EҤNG TOÀN |HƯƠNG:

Ánh xҥ tuyӃn tính:

Đӏnh nghĩa:

௞௛
=0௛௞௛
  ) %  
 )  %   
)    ? ௡
Cho ánh xҥ f đi tӯ Rn tӟi Rm, f là ҧnh xҥ tuyӃn tính
$
 )
 )
  ?
)  ?௡
ልልልልልልልልሰ ¥

Nhұn xét:

NӃu f là ánh xҥ tuyӃn tính thì f(0n = 0m

NӃu f là ánh xҥ tuyӃn tính thì f(-u = -f(u

 Nhân cӫa ánh xҥ tuyӃn tính (Kerf :

Đӏnh nghĩa: Kerf = {u Rn f(u = 0m

Kerf * ¾do 0n  Kerf

Kerf là không gian vector con cӫa Rn.

Cơ sӣ cӫa Kerf: là hӋ các vector ui = u1,u2,«.,ur sao cho:

 )

 +
D
 CCCCB

)
#.)@E $

)  B,))@E )

öӕ chiӅu cӫa Kerf: rui = dimKerf.

Ҧnh cӫa ánh xҥ tuyӃn tính (mmf :

Cho ánh xҥ tuyӃn tính f: Rnĺ Rm

mmf = {f(u : u Rn
= {
  ?  )  ?௡ Ǣ 
)#

NӃu f là hàm sӕ thì mmf trùng vӟi tұp giá trӏ cӫa f.

Cơ sӣ cӫa mmf.

öӕ chiӅu cӫa mmf ± Đӏnh lý nhân ҧnh:

dimKerf + dimmmf = n

dimmmf đưӧc gӑi là hҥng cӫa ánh xҥ f và là hҥng cӫa hӋ vector cơ sӣ cӫa mmf.

Ma trұn cӫa ánh xҥ tuyӃn tính:

Đӏnh nghĩa:

Cho ánh xҥ tuyӃn tính f: Rnĺ Rm


@

@ଶ
x = J ‫ ڭ‬൲ĺ f(x = A.x = y = J ‫ ڭ‬൲
ଶ

௡ @௡

thì A đưӧc gӑi là ma trұn cӫa ánh xҥ tuyӃn tính f.

Žӟi ma trұn A cho trưӟc, ta xác đӏnh đưӧc 1 ánh xҥ tuyӃn tính f mà A là ma trұn cӫa nó và
ngưӡi lҥi, khi cho 1 ánh xҥ tuyӃn tính f, ta luôn tìm đưӧc ma trұn cӫa nó.

NӃu không nói gì, ta hiӇu A là ma trұn cӫa f đӕi vӟi cһp cơ sӣ đơn vӏ e1, e2,..., en cӫa Rn và f1,
f2, f3,«,fm cӫa Rm.

Mӛi cӝt cӫa A là tӑa đӝ cӫa vector f(ej đӕi vӟi các cơ sӣ f2, f3,«,fm cӫa Rm.
 Ma trұn cӫa ánh xҥ tuyӃn tính khi chuyӇn cơ sӣ:

Công thӭc đәi tӑa đӝ:x= (x1x2x3«.xn là tӑa đӝ cӫa x đӕi vӟi cơ sӣ {e1e2e3«.en
= E
trong Rn tìm tӑa đӝ cӫa x trong hӋ cơ sӣ mӟi E¶= {e¶1e¶2«.e¶n
.

öҳp xӃp tӑa đӝ các vector cơ sӣ theo cӝt, ta thu đưӧc ma trұn | gӑi là ma trұn chuyӇn cơ
sӣ tӯ E sang E¶.

Tӑa đӝ mӟi x¶ cӫa x trong hӋ cơ sӣ mӟi là: x¶= |-1.x hay x = |x¶.

Ma trұn cӫa ánh xҥ trong cơ sӣ E¶ là: A¶=|-1A|