STRATEJİ VE TEKNOLOJİ DANIŞMANLIĞI NEDİR?

NEDEN TÜRKİYE DE STRATEJİ VE TEKNOLOJİ

DANIŞMANLIK HİZMETLERİ GELİŞEMEZ?

Prof.Dr.Mehmet Erdaş 15.09.2010

Strateji ve Teknoloji Danışmanlığı başlı başına, disiplinler

arası profesyonel bir meslek tanımıdır. Türkiye gibi henüz
sanayileşmek ve teknoloji üretmek için sermaye birikimini
sağlayamamış ülkeler, gelişmiş ülkelerin sadece pazarı olurlar.
Üretim ve arz tarafı yerine, talep ekonomisi ve para
politikaları önem kazanır. Strateji ve teknoloji üretmek için
devlet başta üzere, askeriye ve iş âleminin de alımlarını
yaparken yerli katkı ve teknoloji transferi oranlarına dikkat
etmeleri gerekir. Tüketici bilinci ve standardizasyon, kalite
kontrolü, patent ve marka haklarının düzenlenmesi ve en
önemlisi hızlı işleyen bir hukuk sistemi, hukuk güvencesi
olması strateji ve teknoloji üretimi için önemli ön şartlardır.

Elektrik, petrol ve haberleşme giderleri ile vergi ve faiz

oranlarının da dünya ile rekabet edebilir seviyeye indirilmesi
gerekir. Türkiye de Elektrik üretimi ve Telekom un tekel
olması teknoloji üretimini engellemiştir. Küçük mühendislik
firmalarından değil de yurt dışındaki büyük firmalardan alım
yapan tekeller, yanlış maksatlı ve yetersiz şartnameleriyle
yerli mühendislere sadece yurt dışı firmaların temsilciliklerini
alarak para kazanmak, iş bulmak, pazarlama acentelik işleri
kurmak şansını bırakmıştır. Teknoloji üretimi için gerekli
kredi ve kaynak, destek sağlanmamıştır. Türkiye yi yöneten ve
halen yönetmekte olan kadrolar yeterli eğitim ve bilgi
düzeyine, uluslar arası tecrübe birikimine sahip değillerdir.
Strateji belli bir maksada, hedefler hiyerarşisine ulaşmak için
geliştirilmiş senaryo yaklaşımıdır. Hangi senaryo seçilirse, en
az risk alınarak en çok kar edileceği, en az yatırım tutarı ile en
hızlı geri ödeme süresine ulaşılacağı ihtimal dağılımları ile
gelecek olasılıklar varsayılarak hesaplanır. Karar destek
sistemlerinin yerini günümüzde SAP, ORACLE, HP,
MICROSOFT gibi firmaların geliştirdiği iş istihbaratı ve iş
zekası sistemleri almış bulunmaktadır. Çok yüksek IT
yatırımı, pahalı lisans ücretleri ve yeni uygulama uyarlama
yazılımı geliştirme, organizasyon değişikliği gerekli
olduğundan, bu sistemleri ancak sermaye birikimini sağlamış
büyük firmalar satın alıp kurabilmektedirler. Bu uygulamalar
için en düşük yatırım tutarı birkaç yüz bin Euro dan
başlamaktadır.

Türkiye de teknoloji üretimi alt yapısı oluşturmak için

öncelikle birbirine yarı mamul ara ürünlerini üretecek KOBİ
ağının oluşturulması gerekir. Yan sanayi denilen bu ağ
oluşmazsa, örneğin otomotiv, petrokimya, plastik …
Sektörlerinde ürün değişimi yapabilecek kalıplar ve parçalar
sağlanamaz. Başlı başına hiyerarşik bir bilgi birimi ve
uzmanlaşmanın, malzeme test ve geliştirme laboratuarlarının
kurulması gerekir. Üniversite sayısını artırmakla kaliteyi
artırmak bilgi üretmek, kaliteli işgücü üretmek sağlanamaz.
Önce gerekli altyapının, öğretim üyesi, laboratuar, yurtlar,
ulaşım vs… başlı başına yepyeni bir ekonomik ve teknolojik
olarak birbirine bağımlı alt yapı ağının, girdi çıktı ilişkilerinin
finanse edilmesi gerekir. Aksi halde bugün Türkiye de olduğu
gibi sadece gençleri oyalarsınız ama bilgi üretemez, işsizlik
sorununu çözemezsiniz.
Geleceğin ekonomik yapısı, en az enerji tüketen, en küçük
boyutlara indirgenmiş, tamamen dağınık program kontrollü
sistem mimarilerinden oluşacaktır. Çok yoğun enerji tüketerek
çevreyi kirleten, bilgi yoğun olmayan ürün ve teknolojiler
piyasalardan dışlanacaktır. Örneğin alüminyumun ve petrol
ürünü olan her türlü plastik ürünün yerini, ağaç ve orman
ürünlerinden üretilen odun plastiği alacaktır.

Yüksek hafıza kapasiteli, geometrik boyutları çok daha küçük

mikro işlemciler, nano- teknolojiler ve gen teknolojisi ürünleri
sayesinde yer zaman enerji ve haberleşme giderleri asgari
düzeye indirilecektir. Metal işleme sanayilerinin ve petrol
ürünlerinin yerini ağaç plastiği alacaktır. Her bir otomobil
üretiminde ortalama 100 kg. petrol ürünü plastik
kullanılmaktadır. Bunların yerini de ağaçtan sıvılaştırılarak
üretilen ve ana hammaddesini ağaçtaki lignin denilen organik
bir maddenin oluşturduğu ağaç plastiği alacaktır.

Türk ekonomisinde, ihracatın ithalatı karşılama oranı sürekli

düşmekte ve cari açık hızla büyümektedir. Sürekli borçlanarak
bu açıklar finanse edilemez. Mutlaka yeni teknolojilerin ve
yeni ürünlerin yüksek düzeyde kalite bilincinin ve seçiciliğin,
tüketici bilincinin artırılması gerekmektedir. TSK’ nin
milyarlarca dolarlık hazır silah alımları yerine, eğitim ve
sağlık yatırımlarına daha çok kaynak ayrılarak yeni malzeme
teknolojileri ve yeni silah sistemlerinin geliştirilmesi savunma
sanayi stratejisinin birinci önceliği olmalıdır.

Uçak üreten firmalar, tüm parçalarını diğer ülkelerden ve

firmalardan satın almaktadır. Türkiye de en azından hazır
savaş uçakları veya tank, helikopter ve hazır askeri nakliye
uçağı siparişleri yerine, rüzgar tünelleri ve kompozit ağaç
plastiğine dayanan yeni malzeme teknolojilerini geliştirerek
hiç olmazsa mühendislik ve tasarım hizmetlerinin yurt içinde
yapılmasını şart koşmalıdır. Petrole bağımlılığı azaltacak
yenilenebilir enerji kaynakları ile birlikte, ağaç plastiği
ürünlerinin keşfinin ve yayılmasının ucuz kaynak temini ve
kredi sağlanarak desteklenmesi gerekmektedir.

Strateji ve teknoloji danışmanlığına talep olabilmesi için önce

gerekli bilgi ve sermaye birikiminin, üretime yönelik
ekonomik alt yapının oluşturulması gerekir. Eğitim ve sağlık
yatırımları ile insan gücü kalitesinin, sağlıklı yaşam ve
beslenme duyarlılığının artırılması gerekir. Dünyadan habersiz
yöneticiler, strateji, risk ve sistem analiz, matematik ve
mantık eğitimi, iş zekâsı ve iş istihbaratı karar destek
yazılımları ve IT sistemleri ile donatılmadıkça sadece inanmak
ve umut etmek yüksek teknoloji üretimi yapmaya
yetmemektedir. Zengin enerji ve su kaynaklarını, jeo-stratejik
konumunu, halkının zekâsını israf eden, AB ye gireceğim diye
kendi kendini kandırıp sürekli kaynak israf eden Türkiye den
başka bir ülke ve devlet var mıdır dünya da? Afrika ve Arap
ülkelerinin, Hindistan ve Çin in başardığını biz neden
başaramıyoruz? Ne zaman sermaye birikimini sağlayıp
teknoloji üreterek, sermaye ihraç eder hale geleceğiz?

Bu hedefe ulaşmak i profesyonel strateji ve yüksek teknoloji

üretimi danışmanlığı hizmetlerinin talep edilmesi ve
yaygınlaştırılmasıyla gerçekleştirilebilecektir.