Να επιλυθούν οι παρακάτω ασκήσεις πάνω στα διπλά ολοκληρώματα:

7 1

∫∫ (2x + xy − x2 − 3y2 )dxdy

2
α) Να υπολογιστεί το ολοκλήρωμα :
30

β) Να παρασταθεί γεωμετρικά ο τόπος R που ορίζεται από τις εξισώσεις y=x2 , x=2 , y=1,
∫ ∫(x + y2 )dxdy
2
και να υπολογιστεί το ολοκλήρωμα
R

γ) Να παρασταθεί γεωμετρικά ο τόπος R που ορίζεται από τις εξισώσεις x2 + y2 = 4 και x2

∫ ∫(x + y2 )1/ 2 dxdy χρησιμοποιώντας
2
+ y2 = 9, και να υπολογιστεί το ολοκλήρωμα
R

κατάλληλη αλλαγή μεταβλητών.

71
7 1

∫∫ (2 x + xy − x − 3 y )dxdy =
3 0
2 2 2

{∫ ∫ (2x + x − yx − 3y )d }d x y
2 2 2 =
7
 2
∫3  x + y 2 x

2
2
−
x3
3
1

− 3 y 2 x  dy
0

30
7 7 7
1 1 5y2 2  5y3 2 y  782
= ∫ (1 + y − − 3 y 2 )dy = ∫ ( − + )dy = −
2
+  = −
3
2 3 3
2 3  6 3 3 3

Το ίδιο αποτέλεσμα βγαίνει αν γίνει η ολοκλήρωση ως προς dy πρώτα, αν δηλαδή επιλυθεί

1 7

∫∫ (2 x + xy − x 2 − 3 y 2 )dydx
2
το ολοκλήρωμα
0 3

β
Ο τόπος R παρουσιάζεται στο παρακάτω σχήμα. Είναι η κόκκινη περιοχή μεταξύ της
καμπύλης y=x2 , της οριζόντιας ευθείας y=1 και των κατακόρυφων ευθειών x=1 και x=2.
Το ολοκλήρωμα μπορεί να εκφρασθεί με 2 τρόπους:
2
x =2 y =x

∫ ∫( x + y 2 )dydx
2
α)
x =1 y =1
y =4 x =2

∫ ∫( x + y 2 )dxdy
2
β)
y =1 x = y

Στη συνέχεια επιλύεται η πρώτη περίπτωση (και οι δύο βγάζουν το ίδιο αποτέλεσμα)

2
x= 2 y= x
{∫ ∫ (x + y )d }d y x
2 2
x =2 y =x
2 x2 2 6
2
 y3  x 1
∫ ∫( x = ∫ x 2 y +  dx = ( x + ∫
− x 2 − )dx
4
2
+ y )dydx =
2

x =1 y =1 x =1 
3 y =1 x =1
3 3

x= 1 y= 1
1006
=
105
γ
Ο τόπος R παρουσιάζεται στο παρακάτω σχήμα αριστερά. Είναι η κόκκινη περιοχή μεταξύ
των 2 κύκλων με ακτίνα r=2 και r=3. Ο τόπος μετά την κατάλληλη αλλαγή μεταβλητών
μετασχηματίζεται στον R΄ που είναι το ορθογώνιο του δεξιού σχήματος.

Χρησιμοποιώντας πολικές συντεταγμένες r,φ όπου χ=r συνφ, y=r ημφ (όπως στο παράδειγμα
∂( x, y )
4.7 του βιβλίου) και γνωρίζοντας ότι = r και x2 + y2 = r έχουμε:
∂( r , φ)
2π 3
∂( x, y )
∫∫ x 2 + y 2 dxdy =
∫∫ x2 + y 2
∂( r , φ)
drd φ = ∫∫rrdrd
R'
φ=
∫ ∫r
2
drd φ=
R R' φ =0 r =2
2π 3 2π
r3 19 38 π
∫ dφ = ∫ 3
dφ =
φ=0 3 2 φ =0 3