FAZ DİYAGRAMLARI

A fazı B fazı

Gümüş atomu
Bakır atomu

• İki elementi birleştirdiğimizde...

nasıl bir denge hali elde ederiz?
• Özelde, Eğer
--bir bileşim (msl., ağr%Cu - ağr%Ag), ve
--bir sıcaklık (T), belirlersek…
O zaman...
Kaç faz elde ederiz?
Her bir fazın bileşimi nedir?
Her bir fazdan ne kadar elde ederiz?
 ÇÖZÜNÜRLÜK SINIRI
• Çözünürlük Sınırı:
Sadece bir çözeltinin
oluştuğu maksimum bileşim.

• Örn: Faz Diyagramı:

Su-şeker Sistemi
Soru: 20 C deki çözünürlük
sınırı nedir?
Ağr.% 65 şeker
Cevap: ağr.% 65 şeker.
Eğer Bileşim < 65ağr.% şeker: şurup
Eğer Bileşim > 65ağr.% şeker: şurup + şeker
birlikte
• Çözünürlük sınırı T ile artar:
örn. eğer T = 100C, çözünürlük sınırı = ağr. % 80 şeker.
 T ve Bileşimin (Co) Etkisi
• Each point on this phase diagram represents equilibrium
• Tyi değiştirme fazları: A yolu ile B ye götürür
• Co ı değiştirmek fazları B yolu ile C ye götürür

B
C

A
 Su-Tuz Denge Diyagramı
Çözünürlük sınırı

Katılaşma
noktasında
azalma
 Bileşenler ve Fazlar
• Bileşenler:
Başlangıçta karıştırılan element yada bileşikler
(ör, Al ve Cu, veya su ve şeker)
• Fazlar:
Fiziksel ve kimyasal olarak farklı malzeme bölgeleridir
(ör.,  ve , veya şurup ve şeker)

Alüminyum-
Bakır
Alaşımı

Adapted from Fig.

9.0,
Callister 3e.
 FAZ DİYAGRAMLARI
• T, Co, P fonksiyonu olarak fazlar hakkında bilgi verirler
• Burada:
--ikili sistemler: tam 2 bileşen.
--bağımsız değişkenler: T ve Co (P = 1 atm daima kullanılan değer)

• Cu-Ni sistemi
için Faz
diyagramı

• Isomorf
sistem: yani., bir
bileşenin diğeri
içinde tam
çözünebildiği
sistem
Ergime
noktasındaki
değişime dikkat
edin
 FAZ DİYAGRAMLARI: # VE faz tipleri
• 1. Kural: T ve Co ı biliyorsak, O zaman:
--mevcut fazların sayısı ve tiplerini de biliyoruz demektir.

• Örnekler:
A:
1 faz()

B:
2 fazlar (L + )

Cu-Ni
faz
diyagramı
 FAZ DİYAGRAMLARI: fazların bileşimi
• 2.Kural: T ve Co,ı bilirsek:
--herbir fazın bileşimini de biliriz. Cu-Ni
sistemi
Örnekler:
• C0 = 35 ağır% Ni
• 1300 C de:
– Sadece sıvı (L)
– CL = C0 (= 35 wt% Ni)
• 1150 C de:
– Sadece katı ()
– C = C0 (= 35 ağır% Ni)
• TB’:de:
– hem  hem de L
– CL = Clikuidus (= 32 ağ% Ni)
– C = Csolidus (=43 wağ% Ni)
 FAZ DİYGRAMLARI: fazların ağırlık yüzdeleri
• 3 Kural: T ve Co, ı bilirsek:
--%ağırlık cinsinden herbir fazın mikatarını biliriz. Cu-Ni
• C0 = 35 ağır% Ni sistemi
• 1300 C de:
– Sadece sıvı (L)
– WL = 100 wt%, W = 0 wt%
• 1150 C de:
– Sadece katı ()
– WL = 0 wt%, W = 100 wt%
• TB :de
– hem  hem de L (sıvı)
– WL = S/(R+S) =
(43-35)/(43-32) = 73 ağr%
– W = R/(R+S) =
(35-32)/(43-32) = 27 ağr% Kaldıraç kolu bağıntısı
 Kaldıraç Kolu Kuralı: İspat
• Ağırlık oranları toplamı: WL  W  1
• Kütlenin korunumundan(Ni): C o  WLCL  W C 
• Üstteki iki denklem birleştirlirse:
 C  Co  S C o  CL  R
WL W 

C  CL R S  C   CL R  S

• Geometrik yorumu:

CL Co C
R S

WL W
 Bir Cu-Ni İkili Alaşımını Soğutma
• Sistem :
--ikilidir
yani, 2 bileşenlidir:
Cu ve Ni.
--izomorftur
yani, bir faz diğeri içinde
tamamen çözünebilir;  faz
alanı
ağırlıkça % 0 dan % 100 Ni
e değişebilir

• Diyelim ki
Co = ağırlıkça % 35 Ni.
• Denge soğuması