Ô


  
  

 
r Đӏnh nghĩa hàm hai (nhiӅu) biӃn và MXĐ cӫa hàm sӕ. Đӏnh nghĩa và cách tính giӟi
hҥn dãy điӇm, giӟi hҥn hàm sӕ. Đӏnh nghĩa tính liên tөc cӫa hàm sӕ.
r Đӏnh nghĩa và cách tính đҥo hàm riêng cҩp 1. BiӇu thӭc và ӭng dөng cua vi phân cҩp
1. Công thӭc tính đҥo hàm riêng cӫa hàm hӧp. Cách tính đҥo hàm riêng và vi phân cҩp 2 (cҩp
cao).
r Đӏnh nghĩa cӵc trӏ. Các đӏnh lý điӅu kiӋn cҫn, điӅu kiӋn đӫ cӫa cӵc trӏ (quy tҳc tìm cӵc
trӏ). Công thӭc tính đҥo hàm hàm ҭn. Đӏnh nghĩa cӵc trӏ có điӅu kiӋn. Cách tìm cӵc trӏ có điӅu
kiӋn. Cách tìm max và min cӫa hàm sӕ trên tұp đóng và giӟi nӝi.


.

1
a) â ù ln
b) â ù 2
a Tìm miӅn xác đӏnh cӫa các hàm sau đây


2

2
c) â ù 1
2 2
1 1
1
d) â ù
e) â ù arcsin f) â ù ln





ë




š
a) È ù ( ,
)  2
:
0 .

b) È ù š$ ,
 2
:
 2

i

2
2

2

c)  ù $ ,

: 2  2  1 .


  


š
d) È ù ( ,
)  2
: 
 .

e) Hàm sӕ xác đӏnh khi

i
1


1 ii

1 i

1
1 ù  0  


1 
   0 0
1 1 

1
1 ù

1
0 i

1 i




1

 
 0 
 0
f) Hàm sӕ xác đӏnh khi
i0 i 0 i0 i 0
ln
 0  
 

 ln
 0 ln
0 
 1 0
1

· Tính các giӟi hҥn sau đây

http://kinhhoa.violet.vn 1
 2 1 sin



a) lim $

2 sin b) lim c) lim 1 
Ê0
Ê0 Ê


Ê0
Ê2
Ê2
2 1



2
d) lim 2
Ê

2
e) lim
Ê0 2

2  1  1
f) lim 1 
Ê0
$ 2 2


2

2

Ê
Ê0
Ê0

ë



2 1
a) Tӯ 0 $

2 sin 2


2 và lim( 2


2 ) ù 0 , theo tiêu chuҭn kҽp, ta đưӧc

Ê0

Ê0

2 1
lim $

2 sin ù0.
Ê0


Ê0

sin
0 / 0 sin

b) lim ù lim
ù 2.
Ê0 Ê0


Ê2
Ê2



1



 



c) lim 1
ù lim 1
ù 2 .
Ê
 Ê 
 

Ê2
Ê2 
 



1 1
d) Tӯ 0  2 2 2 2

2 2

và









1 1 1 1
lim   ù lim  lim ù 0 , theo tiêu chuҭn kҽp, ta đưӧc
Ê 
Ê
Ê


Ê




lim 2
ù 0.
Ê

2

Ê
2


2 0/0 2
e) lim
Ê0

Ê0
2


2
1 1
ù lim
 Ê0
 2
1 1  Ê0
lim $ 2

1
1 ù 2,  :ù 2


2 .

2 2

1
f) Do lim ù lim ù 0 nên
Ê0 2


2 Ê0 1 1

Ê0
Ê0 2
2


2 2


1
1  2


2
2 2 2 2
$ $ ù 0 ù 1 .
2
lim 1



2 ù lim  1


2 2


Ê0 Ê0  

Ê0
Ê0 

} Chӭng minh các hàm sau đây không có giӟi hҥn khi $ ,
Ê $0, 0
2 2 2

2

a)  $ ,
ù b)  $ ,
ù 2 c)  $ ,
ù 2




2 2 2


$

ë



http://kinhhoa.violet.vn 2
 a) Do khi Y Ê , ta có
i1 1
1 1 i 1/ Y 1 1

$
 Y ,
Y ù  Y , Y Ê $0, 0





 $ 1 1
Y ,
Y ù ù Ê
1/ Y  1/ Y 2 2
 nhưng  .
 2,
2 ù
1 2 
 1/ Y


Y$ Y 

Y
, Ê $0;0
Y 


$ 2 2
Y ,
Y ù
1/ Y  2 / Y
ù 1 Ê 1

b) Do khi Y Ê , ta có
i1 1
1 1 i 1/ Y 2  1/ Y 2


$

Y ,
Y ù  Y , Y Ê $0, 0






$ 1 1
Y ,
Y ù
1/ Y 2  1/ Y 2
ù0Ê0
 nhưng  .

2 ,
2 ù
2 , 1  Ê $0;0
 4 / Y 2  1/ Y 2 3 3



$
Y Y 

Y Y



$ 2 2
Y ,
Y ù ù Ê
4 / Y 2  1/ Y 2 5 5
c) Do khi Y Ê , ta có
i1 1 i 1/ Y 2 .1/ Y 2

1 1
 $ 1 1
Y ,
Y ù ù1 Ê1

$
 Y ,
Y ù  Y , Y Ê $0, 0


1/ Y 2 .1/ Y 2  $1/ Y  1/ Y
2

 nhưng  .
 2 ,
2 ù
1 , 1  Ê $0;0
 1/ Y 2 .1/ Y 2 1 1


$Y Y 


$ 2 2
Y ,
Y ù 2
ù Ê
5 5
Y Y
 1/ Y 2 .1/ Y 2  $1/ Y  1/ Y

 Tính các đҥo hàm hàm riêng cҩp 1 và vi phân toàn phҫn cӫa các hàm sau đây
2

3 3
2 sin
a) â ù 
3
b) â ù 2 c) â ù 


2


2
d) â ù e) â ù


f) â ù

2

g) â ù ln $ 2

2 h) â ù arctg i) â ù arcsin
â



j)  ù 
â
sin k)  ù 
 l)  ù ln $
â
â



ë



2 2 2
a) âŒù 3 3
, âŒ

ù 3
3 và Œâ ù 3 $  3
Π 3
2  3 $ Œ
.
4
2 4 2

4
$ Π
Œ

b) âù 2
, â

ù 2
và Œâ ù 2
.
2 2 2 2 2 2
$ 
$ 
$ 







sin 1
sin 1
sin


c) âŒù 2
cos  , âŒ

ù cos  và â ù cos  






ln
d) Ta có â ù  . Vұy

http://kinhhoa.violet.vn 3


ln Œ


1
1



1
âŒù â ù  $

ln ù $
ln
ù $
ln
1 ,


ln 




â

ù $

ln ù $

ln .ln ù ln 2 ,

â ù




1
$
ln
1
$




ln 2

e) âŒù
2
1
, âŒ

ù






ln ù

(1

ln ) và

â ù


2 1

$1

ln
 .
 
2

2 2
2
2

2Π $ 2
 2
Œ

f) âù , â

ù và Œâ ù .
2 2 2 2 2 2
2

2

2


1
2

2 1 2

2
g) âù ù , â

ù ù ,
 2

2 2

2
 2

2
$ 2

2 2

2

â ù

2


2 $
2


2 2


2
2

/
1/ 
Œ  Œ

h) âŒù 2
ù 2 2
, âŒ

ù 2
ù 2 2
, Œâ ù 2
.
1
$
/

1
$
/


2

1 1 1



i) âŒù , âŒ

ù , â ù .
2 2 2
1 
$
/  1
$
/  1
$
/ 


j)  ù 
â
sin
â
y y 1 y y y xyz y
*) u x¢ = yze xyz sin , u y¢ = xzexyz sin + exyz cos ; u z¢ = xye xyz sin - e cos *
z z z z z z2 z
æ y æ y 1 ö
y÷ æ y y y÷ö ÷ ö
*) du = exyz çççyz sin dx + çççxz sin + cos ÷ ÷dy + ççxy sin -
ççè cos ÷dz
÷ ÷ ÷
÷
çè z çè z z z÷
ø z z2 z÷ø ÷ ø
â


k)  ù 





z- 1 z- 1
æ öæ
1÷ ö
x÷ æ
ç
öæ
x÷ ö
x÷ æ öz æ
x÷ x ÷ö
u ¢x z ççy ÷
÷
ççxy ÷
÷ ; u y¢ z ççy - ÷ ççxy
÷ ÷
÷ ; u z¢ ççxy ÷ ln ççxy ÷
èç y÷
øèç y÷
ø ççè 2÷
ø çè
y ÷ y÷
ø çè y÷
÷
ø çè y÷÷ø
z- 1 é æ ö úù
æ
ççxy
ö
x÷ êz çæy ö
1÷ ç x ö÷
÷ æ x÷
du ÷
÷ ê çç ÷
÷dx z ççy - ÷dy ln ççxy ÷dzú
çè y÷
ø êë è y÷
ø çèç 2÷
y ø÷ çè y÷
÷
ø ú
û
l)  ù ln $
 â
y x 1
u ¢x ; u y¢ ; u z¢
xy z xy z xy z
http://kinhhoa.violet.vn 4
 1
du =
xy + z
(ydx + xdy + dz)
« Chӭng minh rҵng
2 †â †â
a) Hàm â ù ln $ 

2 thoҧ phương trình 
ù 2.
† †

†â †â
b) Hàm â ù
 
/ thoҧ phương trình 
ù
 â.
† †

ë



a) Ta có
†â 2

†â 2


ù 2 2
, ù 2
†



†




2
Khi đó
†â †â 2

2




ù 2


ù 2.
† †




2 2




2
b) Ta có
†â

 †â
ù
 
/ 1  ù  
/ .
†
 †

Khi đó
†â †â



ù
 
/ 1  


/ ù 2
 
/ ù
 â .
† †



¥ Dùng biӇu thӭc vi phân cҩp 1 tính gҫn đúng trӏ cӫa các biӇu thӭc
1,995 2 2 1, 02
a) ˜ ù $1, 003 b) [ ù 9.$1,95  $8,1 c) Ô ù arctg
0,95
ë


 Trong bài này ta áp dөng công thӭc
 $ 0
 ,
0

  $ 0 ,
0 $ 0 ,
0 

Œ$ 0 ,
0 
.

Œ
a) Đһt
$ 0 ,
0 ù $1;2 , $ , 
ù $0, 003; 0, 005 ,


1

 $ ,
ù ,  Œù
; 
Ν ln ,
 $ 0 ,
0 ù 1,  Œ
$ 0 ,
0 ù 2, 
Œ$ 0 ,
0 ù 0 .
Ta đưӧc
˜ù  $ 0
 ,
0

 1
2 0, 003
0 $ 0, 005 ù 1, 006 .
b) Đһt
$ 0 ,
0 ù $2;8 , $ , 
ù $ 0, 05;0,1 ,

2 9

 $ ,
ù 9 
2 ,  ù ; 
ù ,
2 2 2 2
9 
9 

 $ 0 ,
0 ù 10,  Œ
$ 0 ,
0 ù 1,8,  Œ$ 0 ,
0 ù 0,8 .
http://kinhhoa.violet.vn 5
Khi đó
[ù  $ 0
 ,
0

 10
1,8 $ 0, 05
0,8 0,1 ù 9,99 .
c) Đһt
$ 0 ,
0 ù $1;1 ; $ , 
ù $0, 02; 0, 05 ,


 $ ,
ù arctg ,  Œ ù 2 , 
Ν 2 ,



2

2
' 1 1
 $ 0 ,
0 ù ,  $ 0 ,
0 ù ,  $ 0 ,
0 ù  .
4 2 2
Khi đó
' 1 1 '
Ôù  $ 0   ,
0  
   0, 02   0, 05 ù  0, 035 .
4 2 2 4

 Tính đҥo hàm hàm riêng cӫa các hàm hӧp sau đây
2 
a) Cho â ù sin
, ù ,
ù
 . Tính â
, â

.

b) Cho  ( ,
) ù arctg , ù  sin

,
ù  cos
. Tính 
, 

.


c) Cho â ù
arctg ,
ù cos 2 . Tính ⠌
.


d) Cho  ( ,
) ù ln sin , ù 3 2 ,
ù 1   2 . Tính  Œ
.

ë



a) Ta có
2 1 

âù 2 sin
, â

ù cos
; ù ,
ù  2 ;
ù ,

ù  .


2 
Áp dөng công thӭc đҥo hàm cӫa hàm hӧp, ta đưӧc
2

âù â
. 
  â

.

 ù 2
sin
  cos


2 
.
2 2
âù â
. 

 â

.


ù  3 sin
 
cos


b) Cho  ( ,
) ù arctg , ù  sin

,
ù  cos
. Tính Œ
, 
Œ
.


 cos
 sin

ù   

ù 2 2 2 2
sin
 2 2 os
ù 0
 sin
  cos
 sin
  2 cos 2

 cos
 sin

 ù  
 



ù 2 2 2 2
os
 2 2 u sin
ù 1
 sin
  cos
 sin
  2 cos 2

c) Ta có

2

âù 2
, â

ù arctg  ,

$ ù  sin 2 .

2
2

2
Áp dөng công thӭc đҥo hàm cӫa hàm hӧp, ta đưӧc

http://kinhhoa.violet.vn 6
 Ή cos 4
cos 2 
ù â â

.

$ ù 2
  arctg cos2 
 sin 2 .
Π cos 4

2
 cos4 
d) Cho  ( ,
) ù ln sin , ù 3 2 ,
ù 1   2 . Tính  Œ
.


1 x x x
fx¢ = cot g , fy¢ = - cot g
y y 2 y3 y

2  3 3 2
 Πcot 
ù  ŒŒ


Œ

Ν 2
4 4
1
2 1
2
1
2 
Ó Tính các đҥo hàm hàm riêng và vi phân cҩp 2 cӫa các hàm sau đây
2
a) â ù ln(

) b) â ù 2

2


1
c) â ù arctg d)  ù .
1
2

2  â2
ë



2 1 2
 2 $ 1 2
a) âŒù 2 , âŒ

ù 2
và â
ù 2
, â
ù


2
, â


ù 2
.




2 2 2

$ $ 
$ 




b) âù , â

ù ,
2

2 2

2

2  2


â
ù , â
ù


, â


ù .
3 3 3
$2

2
$2

2
$2

2

2
1 
2 $1 
1 
2 1 1
c) â ù 2 2 2
ù 2 2 2 2
ù 2
,

ù ,
$1 
$1  $ 


1
 
1 1 
2
2 2

âŒ
Ν 2
, âŒ
Ν


2
, âŒ

ù 0.
Œ
1
2 $ 1

2 $
1
d)  ù .
2


2
â2
x y z
u ¢x ; u ¢y ; u z¢
x2 y2 z2 x2 y2 z2 x2 y2 z2

y2 z2 x2 z2 y2 x2
u¢
¢
xx
¢¢
; u yy ; u ¢zz
¢
3 3 3
(
x2 y2 z2 ) ( x2 y2 z2 ) (
x2 y2 z2 )
- xy - yz - zx
u ¢xy
¢ ; u ¢zy
¢ ; u ¢zx
¢
3 3 3
(
x2 y2 z2 ) ( x2 y2 z2 ) (
x2 y2 z2 )
http://kinhhoa.violet.vn 7
 2
d u=
1
é 2 2 2
( 2 2 2
)2 2 2
(
ê y + z dx + x + z dy + x + y dz - 2xydxdy ú
ê ú
ù
) ( )
3 ê- 2xzdxdz - 2yzdydz ú
( x 2 + y2 + z2 êë ) úû

¼ Tính đҥo hàm cӫa các hàm ҭn xác đӏnh bӣi các phương trình sau đây



a) arctg - =0. Tính

 b) 


 
ù 0. Tính
Π( )
 
i 2 2


â ù0
2
3 3 3
 
c) 
 â  3
â ù 0 Tính â , â
d)  2 2 2
. Tính

$ , â
$


  2
 3 â ù 4
ë



a) Ta có
$ :ù 


 
,  Ν 




, 
Ν 

 
.
Áp dөng công thӭc tính đҥo hàm cӫa hàm ҭn, ta đưӧc
 Π





$ ù

Œ ù .

Π

 

Œ

2
b) ] $ :ù
 ln
  
Œ
$ ù ù ù .

Π$1/
1

1

Œ


ln

c)  $ :ù
$ ù


Œ ù 1

.

Œ
ln
2
a  Phương trình â 2  ù
2  â 2 xác đӏnh hàm ҭn â = â( ,
). Chӭng minh rҵng

2 †â 1 †â 1
 ù .‹
†
†
â
¢

aa Tìm cӵc trӏ cӫa các hàm sau đây
2
a) â ù 4( 
)  
2 b) â ù 2


2  
 1
c) â ù 
 
d) â ù (  1)2  2
2
4
e) â ù 2 
4  2
 2
2 f) â ù 2
 3 2
 2
2  10
3 50 20
g) â ù  3
2  15  12
h) â ù





2
i)  ù 
2  â 2 
  2â j)  ù 3

2  3  4
 â2  â  8

ë



a) r Tìm điӇm tӟi hҥn

â ù 4  2 ù 0
i iù2
     0 $2, 2 .


â
ù 4  2
ù 0 
ù 2
r Xác đӏnh điӇm cӵc trӏ
http://kinhhoa.violet.vn 8
 â
ù 2; â


ù 0; â 
ù 2 .

Tҥi ½ 0 : ˜ ù 2  0, [ ù 0, Ô ù 2, [ 2  ˜Ô ù 4  0
  0 là điӇm cӵc đҥi và âmax ù 8 .

iâ ù 2 
 1 ù 0

i ù 1
b) r     0 $1,1 .


 â 

ù 2
  1 ù 0 
ù 1
r â
ù 2; â


ù 1; â 
ù 2 .

Tҥi  0 : ˜ ù 2  0, [ ù 1, Ô ù 2, [ 2  ˜Ô ù 3  0   0 là điӇm cӵc tiӇu và âmin ù 0 .

i⠌ù 1 
ù 0
 i ù1
c) r   
½ 0 $1, 0 .
 ⠌ù 1 

ù 0 
ù 0


r â
ù 0; â


ù  ; â 
ù  
.

Tҥi  0 : ˜ ù 0, [ ù 1, Ô ù 1, [ 2  ˜Ô ù 1  0  Hàm sӕ không có cӵc trӏ.

i
⠌ù 2 $ 1 ù 0 i ù1
d) r  
½ 0 $1, 0


⠌ù 4
ù 0 
ù 0
r âù 2, â
ù 0, â 
ù 4

Tҥi ½ 0 : ˜ ù 2  0, [ ù 0, Ô ù 4, [ 2  ˜Ô ù 8  0
½ 0 là điӇm cӵc tiӇu và âmin ù 0 ;
e) r Tìm các điӇm tӟi hҥn
i 3 i 1
⠌ù 8 2 ù0  ù 0
ù 
 3
 2.


 ⠌ù 4
4
ù 0 
ù 0

ù 1

Vұy hàm sӕ có 9 điӇm tӟi hҥn
1 1
1 
 1 (0, 0),  2,3 $0, 1 ,  4,5 ( , 0),  6,7 ( , 1),  8,9   , 1 .
2 2
2 
r Xác đӏnh điӇm cӵc trӏ
2
â
ù 24  2; â
 ù 12
2  4 .

ù 0; â

* Tҥi ½ 1 : ˜ ù 2  0, [ ù 0, Ô ù 4, [ 2  ˜Ô ù 8  0

½ 1 là điӇm cӵc đҥi và âmax ù 0 .
* Tҥi  2,3 : ˜ ù 2  0, [ ù 0, Ô ù 8, [ 2  ˜Ô ù 16  0
  2,3 không phҧi là điӇm cӵc trӏ.
* Tҥi  4,5 : ˜ ù 4  0, [ ù 0, Ô ù 4, [ 2  ˜Ô ù 16  0
  4,5 không phҧi là điӇm cӵc trӏ.
* Tҥi  6,7 : ˜ ù 4  0, [ ù 0, Ô ù 8, [ 2  ˜Ô ù 32  0
9
 ½ 6,7 là điӇm cӵc tiӇu và âmin ù  .
8

http://kinhhoa.violet.vn 9
 * Tҥi  8,9 : ˜ ù 4  0, [ ù 0, Ô ù 8, [ 2  ˜Ô ù 32  0
9
  8,9 là điӇm cӵc tiӇu và âmin ù  .
8
i⠌ù 2
6 ù 0
 iù0
f) r  
½ 0 $0, 0 .

ù2
⠌
 4
ù 0 
ù 0
r â
ù 6; â


ù 2; â 
ù 4 .

Tҥi ½ 0 : ˜ ù 6  0, [ ù 2, Ô ù 4, [ 2  ˜Ô ù 20  0

½ 0 là điӇm cӵc đҥi và
âmax ù 10 .
g) r Tìm điӇm tӟi hҥn
iâ ù 3 2  3
2  15 ù 0

i ù 2,
ù 1
 
â 


ù 6
 12 ù 0  ù 1,
ù 2
  1 $2, 1 ,  2 $1, 2 ,  3 $2,1 ,  4 $2,1
r Xác đӏnh điӇm cӵc trӏ
â
ù 6 , â


ù 6
, â
ù 6 .

* Tҥi  1 : ˜ ù 12  0, [ ù 6, Ô ù 12, [ 2  ˜Ô ù 108  0

  1 là điӇm cӵc tiӇu và âmin ù 22 .
* Tҥi ½ 2 : ˜ ù 6  0, [ ù 12, ù 6, [ 2 ˜ ù 108  0
  2 không phҧi là điӇm cӵc trӏ.

* Tҥi ½ 3 : ˜ ù 12  0, [ ù 6, ù 12, [ 2 ˜ ù 108  0

  3 là điӇm cӵc tiӇu và âmin ù 22 .

* Tҥi ½ 4 : ˜ ù 6  0, [ ù 12, ù 6, [ 2 ˜ ù 108  0

  4 không phҧi là điӇm cӵc trӏ.
i 50

â ù
 2 ù0

i ù5
h) r     0 $5, 2 .

â  20 
ù 2

ù  2 ù0




100 40
r âù 3 , â

ù 1, â
ù 3 .





4
Tҥi  0 : ˜ ù  0, [ ù 1, Ô ù 5, [ 2  ˜Ô ù 3  0   0 là điӇm cӵc tiӇu và âmin ù 30 .
5

a· Tìm cӵc trӏ có điӅu kiӋn cӫa các hàm sau đây
'
a) â ù
vӟi 
ù1 b) â ù cos 2
cos 2
vӟi
 ù
4

http://kinhhoa.violet.vn 10
 2 1 1 1 1 1
c) â ù
2
vӟi 
2 ù 5 d) â ù  vӟi 2  2 ù 2



ë



a) Do


ù1
ù1 ,
nên ta đưa đưӧc bài toán vӅ bài toán tìm cӵc trӏ hàm mӝt biӃn
2
â ù â$ ù ,  .
Ta có
1
1
$ ù1 2 ù 0 
⌠ù và âŒ
Œ$ ù 2, âŒ
Œ ù 2.
2
2
1
Vұy hàm â $ đҥt cӵc đҥi tҥi ù nên hàm â $ ,
đҥt cӵc đҥi có điӅu kiӋn tҥi
2

1 1 1
$ ,
ù  , và âmax ù .

2 2 4
b) Do
' '

 ù 
ù  .
4 4
nên ta đưa bài toán vӅ bài toán tìm cӵc trӏ hàm mӝt biӃn

'
â ù â$ ù cos 2
cos 2 
,  .

4
Ta có

$ ù  sin 2  sin 
2   ù  sin 2  cos 2 ù  2 sin 
2  

' '
â

2
4

$ ù 2 2 cos
 2  
' ' Y' '
â
$ ù 0  2  ù Y '  ù   và â  
4 8 2
4

' Y' 
' ' i2 2, Y ù 2  1


â

   ù 2 2 cos    Y '  ù 2 2 cos $Y ' ù  ,
¢ .

8 2 
4 4

 2 2, Y ù 2
Vұy hàm sӕ đҥt cӵc tiӇu có điӅu kiӋn tҥi

' $2  1 ' ' $2  1 '  1 1
  ,  vӟi âmin ù 1  cos $2  1 ' ù 1 

8 2 8 2  2 2
và đҥt cӵc đҥi có điӅu kiӋn tҥi

' '  1 1
   ',  ' vӟi âmax ù 1
cos $2' ù 1


8 8  2 2
c) Hàm Lagrange
2
ë $ ,
, ` ù
2

` $

2 5
r Tìm điӇm tӟi hҥn

http://kinhhoa.violet.vn 11
 iëù 1  2 ù 0 i ù 1/ 2
1

  1 $1, 2 ,  ù 


2
 ë

ù 2  2
ù 0  
ù 1/   

2
2   $1, 2 ;  ù 1


ù5

2
 ù 1/ 4 
2
2
r Xác đӏnh điӇm cӵc trӏ
ië ù 2, ë  ù 2  Œ 2 ë ù 2 Œ 2  Œ
2

ù 0, ë $




2
2 
2
  Œ ë ù 2   1  2
Π.

 ù 2 , 
ù 2
 Œ  ù 2 $ Œ 
Œ
ù 0  Œ
ù  Œ




1
* Tҥi ½ 1 $1, 2 , ` ù :
2

1
1 2
2 ë 1, 2, ù 1
 0,   0
 1 là điӇm cӵc đҥi có điӅu kiӋn.

2
4
1
* Tҥi ½ 2 $ 1, 2 , ` ù :
2

1
1
Œ 2 ë  1, 2, ù 1  Œ 2  0, Œ  0   2 là điӇm cӵc tiӇu có điӅu kiӋn.

2
4
d) Hàm Lagrange
1 1
1 1 1 
ë $ ,
,  ù    2  2  2 ,  0 .



 
r Tìm điӇm tӟi hҥn
i 1 2

ëù  2  3 ù 0






1 2
i ù
ù 2


$
  1  2,  2 ,  ù 2
 ë

ù 2  3 ù0   




 ù   

1 1 1
 2 

 2 2 , 2 ,  ù $ 2

2  2 ù 2




r Xác đӏnh điӇm cӵc trӏ
i 2 6` 2 6` 2


1 3`  2
1 3`  2 
댌ù 3
4 , ëŒ Œ ù 0, ë Œ
Œ ù

ë ù 2  3
4
 3
4


3
4




 



 

 2 2
1 1 
3
 Ν 3
, Œ

ù 3

ù 2  3
3
ù 0 
ù 3





2


1 3 
1 3 

6   2
 Œ ë ù 2  3  4   3  4  6  Œ .





 

$
* Tҥi  1  2,  2 ,  ù
2
:

http://kinhhoa.violet.vn 12
 2
1 3  2 2 2
ë ù 4 3

3 ù ù 3  0
½ 1 là điӇm cӵc tiӇu có điӅu kiӋn.

2  2 4 2   2

* Tҥi  2 $ 2, 2 ,  ù 
2
:

1 3  2
2ë ù 4 3
2
ù 2
ù  0
½ 2 là điӇm cӵc đҥi có điӅu kiӋn.

2 2 4 3 2 3 2

a} Trong tҩt cҧ các tam giác vuông có diӋn tích bҵng 1, tìm tam giác có cҥnh huyӅn nhӓ nhҩt.
ë


¢ i ,
, â  0 lҫn lưӧt là hai cҥnh góc vuông và cҥnh huyӅn cӫa tam giác vuông có
diӋn tích bҵng 1. Khi đó
2 2

ù2
ù và â ù 
2 :ù â $ ,
.
Bài toán đưӧc đưa vӅ bài toán tìm cӵc trӏ cӫa hàm sӕ
4
2 2 2 4
4
â ù â$ ,
ù

ù
2
ù :ù â $ ,  $0,

Ta có
4
4
âù ù0 ù 2
2 4
4
Lұp bҧng xét dҩu âta thҩy ù 2 là điӇm cӵc tiӇu cӫa hàm sӕ â $ nên hàm â $ ,
đҥt
cӵc tiӇu tҥi $ 2, 2 . Vұy trong tam giác vuông có diӋn tích bҵng 1 thì tam giác vuông cân
là tamgiác có cҥnh huyӅn nhӓ nhҩt và bҵng 2.

a« Tính max và min cӫa các hàm sau đây trên tұp đóng và giӟi nӝi  tương ӭng
2
a) â ù
$4  
vӟi  đưӧc giӟi hҥn bӣi các đưӡng ù 0,
ù 0,

ù6
i 2 ' '
b) â ù sin  sin
 sin $ 
vӟi È ù ( ,
)  :0 ,0

 2 2
c) â ù 2

2 vӟi È ù š$ ,
 :

2
2 2
4

š$ ,

2
 $ 
2 2
d) â ù  $2  3
2 vӟi È ù  2
: 2


2 1

ë



a) Ta có
ù š$ ,

2
: 0   6, 0 
 6  .
0
r Tìm điӇm tӟi hҥn trong È ù š$ ,
 2
: 0   6, 0 
 6 : Ta có
2 2 3 2 2
âù
$4  
ù 4


.
¢iҧi hӋ phương trình

http://kinhhoa.violet.vn 13
 i
⠌ù
$ 3 2

8 ù 0
i3
2
8 ù 0 iù2
 2
  .
⠌

ù $ 2

4 ù 0 
2
4 ù 0 
ù 1
0
Vұy trong È , hàm sӕ có mӝt điӇm tӟi hҥn ½ 1 $2,1 và â $½ 1 ù 4 .
r Tìm điӇm tӟi hҥn trên †È :
* Trên ,˜ : ù 0,

$0, 6 : â ù 0
* Trên ,[ :
ù 0,
$0, 6 : â ù 0
* Trên ˜[ :
ù 6  ,
$0, 6 . Ta có hàm mӝt biӃn
2 3 2
âù
$4  
ù 2  12 ù: â $
2
âù 6  24 ù 0  ù 4
$0, 6
Trên˜[, hàm sӕ có mӝt điӇm tӟi hҥn  2 $2, 4 và â (  2 ) ù 64 .
* Tҥi các điӇm , $0, 0 , ˜ $0, 6 , [ $6, 0 : â $ ˜ ù â $ [ ù â $ [ ù 0
So sánh các giá trӏ cӫa hàm sӕ tҥi các điӇm tӟi hҥn, ta đưӧc
max â ù 4 đҥt tҥi  1 $2,1 và min â ù 64 đҥt tҥi  2 $4, 2 .
 



Ô 3 [
[ '/2
6 '/3 1
'/4 2
2 2
1 1 ˜ ˜
0 '' ' 
0 2 4 6 
43 2
  
0
i 2 ' '
b) r Tìm các điӇm tӟi hҥn trong  ù ( ,
)
: 0   , 0 
  : Ta có
 2 2

â ù cos  cos $ 
ù 0
i
cos ù cos

i
  

â 

ù cos
 cos $ 
ù 0 cos  cos $ 
ù 0



' ' 0
' ' 3 3
 $ ,
ù  ,
 và â  , ù .

3 3
3 3 2
r Tìm các điӇm tӟi hҥn trên †È :

'
* ,˜ :
ù 0,
 0, : â ù 2sin và â $ ù 2 cos ù 0  VN .

2

'
* ,[ : ù 0,
  0, : â ù 2sin
và â$
ù 2 cos
ù 0  VN .

2
'
'
'
* [ :
ù ,   0, : â ù 1
sin
sin 
ù 1
sin
cos
2
2
2
và
http://kinhhoa.violet.vn 14
 '
' '
â
$ ù cos  sin ù 0  ù
 â  , ù1  2 .
4
4 2
'
'
'
* ,[ : ù ,

 0, : â ù 1  sin
 sin 
 ù 1  sin
 cos

2
2
2
và
'
' '
â
$
ù cos
 sin
ù 0 
ù  â  , ù 1 2 .
4
2 4

' 
' '
'
* Tҥi các đӍnh , $0, 0 , ˜  , 0 , [  , , Ô  0, :

2 
2 2
2
â $, ù 0, â $ ˜ ù â $ [ ù â $ [ ù 2 .
KӃt luұn:
3 3
max â ù , min â ù 0 .
 2 
0
c) r Tìm điӇm tӟi hҥn trong È ù š$ ,
 2
: 2


2  4 : Ta có

⠌ù 2 ù 0
i i ù0
 Π
â $0, 0 ù 0

â
ù 2
ù 0 
ù 0
2
r Tìm điӇm tӟi hҥn trên † : 
2 ù 4
Ô
1. Hàm Lagrange
2
ë $ ,
, ` ù
2
` $ 2


2 4 .
Ta có
iëŒù 2
2` ù 0 i ù 0
` ù 1

 
ù 0,
ù 2

ù 2

2`
ù 0  
ù 0
` ù 1

 ëŒ
â $0, 2 ù 4, â $2, 0 ù 4 .
2 2 
ù 0, ù 2
2


ù4
2


ù4

KӃt luұn
max â ù 4, min â ù 4 .
 

Ô
 
2

2 ù 4 
2 ù 4  2
,
ä2, 2 .
Xét
2
âù
2 ù 2 2
$ ù4 ù0
4
⌠ù 0.
So sánh các giá trӏ
â $0 ù 4, â $2 ù â $2 ù 4
ta đưӧc
max â ù 4, min â ù 4 .
 



2 1

http://kinhhoa.violet.vn 15
2 0 2  1 0 1 
 0
d) r Tìm các điӇm tӟi hҥn trong È ù š$ ,
 2
: 2


2  1 . Ta có
i $ 2 
2

2
ù
ù0


â ù $2 2
 3
2  4  ù 0 i 22 $ 2
 3
2 ù 0

 

 2 2
   ù 0,
ù 1

â ù  $ 

2
$2 2
 3
2  6
 ù 0

3  2 $ 2
 3
2 ù0



    ù 1,
ù 0
0
 $ ,
ù $0, 0
  â $0, 0 ù 0 .
2
r Tìm các điӇm tӟi hҥn trên biên † : 
2 ù 1 
2 ù 1  2
. Ta có
2
 $ 
2
âù $2 2
 3
2 ù  1 (3  2
) :ù â $ ,
ä1,1
2
â
$ ù ù0 ù 0.

So sánh các giá trӏ
3 2
â $0 ù , â $ 1 ù â $1 ù
 
ta đưӧc
3
max â ù , min â ù 0 .
  

http://kinhhoa.violet.vn 16