You are on page 1of 8

Ο

«Ελεύθερος Τύπος» δεν είναι απλώς η πρώ-


τη μεγάλη επιχείρηση των ΜΜΕ που αιφνι-
διαστικά της βάζουν λουκέτο. Είναι η πρώτη
μεγάλη επιχείρηση που κλείνει στην Ελλάδα μετά το
ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης. Κάτι που θα χρη-
σιμοποιηθεί ως πρόκριμα για οποιοδήποτε λουκέτο
μπει είτε σε ΜΜΕ είτε σε επιχειρήσεις άλλων κλάδων
της οικονομίας.
Οι 450 εργαζόμενοι στο συγκρότημα του ΕΤ και
του ραδιοφωνικού σταθμού City 99,5 είναι σαν όλους
τους πολίτες που πασχίζουν καθημερινά για να ξε-
πληρώσουν τα οικογενειακά χρέη. Κινούνται ωστόσο
στον άκρως ευαίσθητο -για την κοινωνία και τη Δη-
μοκρατία- χώρο της ενημέρωσης. Αυτοί οι «αλήτες,
ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι», που όμως καθρέφτης
είναι της κοινωνίας μας και της μοιάζουν, έχασαν τη
δουλειά τους. Δεν έχασαν όμως την εφημερίδα τους,

 την οποία αγωνίζονται να ξαναεκδώσουν.


Ο «Ελεύθερος Τύπος» των εργαζομένων του είναι
εδώ λοιπόν. Οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ σε
σειρά εφημερίδων και στους εργαζόμενους σε αυ-

ΔΕΝ ΣΤΑΜΑΤΑΜΕ
ΣΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ,
ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ
τές. Χάρη σε αυτούς στάθηκε δυνατή τούτη η μίνι
έκδοση. Πιστεύοντας στην αρχή της μαχητικής δη-
μοσιογραφίας, στοχεύουμε στην κανονική επανέκ-
δοση της εφημερίδας. Οι τελευταίες αποφάσεις του
ζεύγους Αγγελοπούλου μάς επιβεβαιώνουν. Εκτός
όμως από κινήσεις επικοινωνιακού χαρακτήρα, χρει-
άζονται γενναίες πρωτοβουλίες.
Επειδή θεωρούμε άδικο και παράλογο να κλείσει
μια μεγάλη εφημερίδα που μπορούσε να γίνει βιώσι-
μη αλλά ουδέποτε αυτό επιχειρήθηκε.
Επειδή πιστεύουμε ότι ο ρόλος του εκδότη προϋ-
ποθέτει υπευθυνότητα και δεν είναι μια ευκαιριακή
ενασχόληση για να εξυπηρετηθούν οικονομικά συμ-
φέροντα και προσωπικές φιλοδοξίες.
Επειδή είμαστε βέβαιοι ότι, απαλλαγμένη από τα
βαρίδια του παρελθόντος, η εφημερίδα μπορεί να
επανεκδοθεί…
Γι’ αυτό, οι εργαζόμενοι λέμε:



   
   
2 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ

Α - ΔΕΞΙΟΙ
Οταν στα μέσα του 2006 το ζεύγος Αγγελοπούλου αγόρασε τον
«Ελεύθερο Τύπο» και αργότερα τον City 99,5, μπήκε στο χώρο των
ΜΜΕ διαθέτοντας μεγάλα χρηματικά ποσά. Η εφημερίδα μέχρι
τότε, για αρκετά χρόνια, αντιμετώπιζε τη μία κρίση κατόπιν της
άλλης. Αιτίες ήταν οι ενδονεοδημοκρατικές αντιπαραθέσεις, η
εχθρότητα των κυβερνήσεων Σημίτη, λόγω της αντιπολιτευτικής
κριτικής που ασκούσε η εφημερίδα, οι προσπάθειες κύκλων της
πολιτικο-οικονομικής διαπλοκής να την πάρουν στα χέρια τους
και οι εσωτερικές κόντρες στη διοίκηση του ΕΤ. Αποτέλεσμα ήταν
η κυκλοφοριακή κάμψη του. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθούσε
να διατηρεί τη θέση μιας μεγάλης εφημερίδας. Λίγους μήνες
μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, όταν η «κυρία Αθήνα 2004»
αποφάσισε να μπει στη δημόσια κονίστρα, επέλεξε να αγοράσει
την εφημερίδα «Εθνος». Η εξαγορά δεν επετεύχθη. Η βουλευτής
της Ν.Δ. παλαιότερα, μετά την προσπάθειά της να αποκτήσει ένα
Μέσον της Κεντροαριστεράς, εστράφη αίφνης προς το δεξιό-
κεντροδεξιό «Ελεύθερο Τύπο». Η εφημερίδα επωλείτο, με τη
σύμφωνη μάλιστα γνώμη της Ν.Δ. Ο ΕΤ ύστερα από πολύμηνες
διεργασίες, ερήμην και πάλι των εργαζομένων του, πέρασε σε
ομάδα εφοπλιστών προσκείμενη στο Μέγαρο Μαξίμου και στην
οικογένεια Μητσοτάκη. Μέσα σε μία ώρα όμως άλλαξε χέρια. Είχε
μεταπωληθεί στην κ. Αγγελοπούλου.
Είναι εμφανές ότι ο «Ελεύθερος Τύπος» μέχρι την τελευταία
στιγμή βρισκόταν ανάμεσα στις μυλόπετρες των πολιτικών
και επιχειρηματικών συμφερόντων. Είναι αδιανόητο λοιπόν να
εμφανίζεται σήμερα η κυβέρνηση σε ρόλο Πόντιου Πιλάτου. Η ίδια
η Ν.Δ. άλλωστε το μόνο που έκανε επί σειρά πολλών ετών ήταν να
εκμεταλλεύεται τον ΕΤ προς όφελός της. Και τώρα, προκειμένου
να μη δυσαρεστήσει τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα
στα ΜΜΕ που θέλουν να σκυλεύσουν την εφημερίδα, σφυρίζει
αδιάφορα; Δυστυχώς για την κυβέρνηση, το πρόβλημα είναι
και πολιτικό. Επί των ημερών της εξάλλου επωλήθη η μοναδική
μεγάλη εφημερίδα που τη στήριζε. Επί των ημερών της της την
ξαναπέταξαν κατάμουτρα. Καθίσταται πλέον σαφές ότι, όπως
σε μια σειρά άλλων μεγάλων θεμάτων, έτσι κι εδώ λειτούργησε
αδέξια. Τώρα που το ζεύγος Αγγελοπούλου εγκαταλείπει τον ΕΤ
και τον City 99,5, χαρίζοντας ουσιαστικά τίτλους και συχνότητα,
ουδεμία δικαιολογία υπάρχει.
Το κανόνι στον ΕΤ όμως δείχνει τη σοβαρή κατάσταση που
υπάρχει συνολικά στον Τύπο. Τα ΜΜΕ απαξιώνονται. Σχεδόν όλα,
και τα τελευταία ανεξάρτητα, όπως παλαιότερα ο μη ελεγχόμενος
από επιχειρηματικά συμφέροντα ΕΤ, περνούν στα χέρια
μεγαλοεπιχειρηματιών. Οι καθημερινές εφημερίδες πεθαίνουν,
ενώ οι κυριακάτικες «πωλούν» (;) κυρίως χάρη στις προσφορές
τους. Στο μεταξύ, το μόνο που σερβίρεται είναι εύπεπτα
λαϊφσταϊλάδικα σκουπίδια και DVD. Κοντολογίς, η δημοσιογραφία
έρευνας, αποκάλυψης, ανάλυσης και σεβασμού στον αναγνώστη
εκτελείται στα τρία μέτρα μπροστά στα μάτια μας. Και οι μόνοι που
παλεύουν γι’ αυτή φαντάζουν ως σύγχρονοι Δον Κιχώτες.
Την εποχή που όλες οι εφημερίδες βουλιάζουν σε υπέρογκα
χρέη, το ζεύγος Αγγελοπούλου, λόγω και του οικονομικού
εκτοπίσματός του, είχε τη μοναδική ευκαιρία να κάνει καινοτόμους
παρεμβάσεις που ενδεχομένως θα άλλαζαν το τοπίο του ελληνικού
Τύπου. Σε μια περίοδο που η χώρα περνάει βαθιά θεσμική κρίση
και το πολιτικό σύστημα δείχνει ανίκανο να αντιμετωπίσει τα
μεγάλα προβλήματα, αντί να επιλέξει το μοντέλο της μάχιμης και
παρεμβατικής δημοσιογραφίας, προτίμησε το «ρετουσαρισμένο»
αλλά ξεπερασμένο μοντέλο της λάιφσταϊλ «δημοσιογραφίας».
Απέτυχε επειδή δεν είχε εμπειρία στα ΜΜΕ και έκανε
οφθαλμοφανώς λάθος επιλογές υψηλόβαθμων και προκλητικά
αμειβόμενων συνεργατών του. Οταν αγόρασε τον ΕΤ οι ζημιές
κυμαίνονταν περί τα 7 εκατ. ευρώ. Ποσά ασήμαντα σε σύγκριση με
άλλες εκδοτικές επιχειρήσεις, που σήμερα έχουν χρέη και ζημιές
250 εκατομμυρίων. Μέσα σε τρία χρόνια, σύμφωνα με τα στοιχεία
που δίνει η ιδιοκτησία, ξεπέρασαν τα 100 εκατ.! Πώς; Σίγουρα
πάντως δεν τα καρπώθηκαν οι 450 εργαζόμενοι.

ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ
YΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΔΟΣΗΣ Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
ΤΟΥ «ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΤΥΠΟΥ» ΔΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΗΣ Μ. ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΥΔΗ
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ 3

Η ιστορία επαναλαμβάνεται από την… ανάποδη


Με ακόμη μία αιφνιδιαστική κίνηση το ζεύγος Αγγελοπούλου επιστρέφει στο Ιδρυμα «Λίλιαν Βουδούρη»
τον ιστορικό τίτλο, θέτοντας νέα δεδομένα για την επόμενη μέρα της εφημερίδας

Ν
έα δεδομένα, που απαι- σπάθεια προς αυτήν την κατεύθυν- μα στο Ιδρυμα «Λίλιαν Βουδούρη». πλέον στα χέρια της μεγάλο κομμά- Σε αυτήν την κρίσιμη φάση καλούμε
τούν επανεκτίμηση της ση, εφόσον είμαστε μέρος της «επό- Μία ρεαλιστική ανάγνωση αυτής τι της ευθύνης για την επανέκδοση αυτόκλητους «σωτήρες» ή «νεκρο-
κατάστασης από εμάς μενης μέρας» του Ελεύθερου Τύπου της κίνησης είναι ότι: της εφημερίδας. θάφτες» να σιγήσουν. Οποιαδήπο-
τους εργαζόμενους, και, φυσικά, εκπληρωθούν όλες οι Ο Θόδωρος και η Γιάννα Αγγελο- Εκείνο το οποίο ζητεί το ανθρώπι- τε παρεμβολή ή κίνηση κάτω από
την κυβέρνηση, τα κόμματα αλλά υποχρεώσεις της προηγούμενης πούλου –στο βαθμό που η πρόθε- νο δυναμικό του Ελεύθερου Τύπου το τραπέζι (από όπου και αν εκδη-
και τους ενδιαφερόμενους επιχει- ιδιοκτησίας προς το ανθρώπινο δυ- σή τους είναι ειλικρινής– φέρονται προς κάθε κατεύθυνση –και, κυρί- λώνεται) έχει στόχο την εφημερίδα
ρηματίες, δημιουργεί η τελευταία ναμικό της εφημερίδας, όπως η ίδια αποφασισμένοι να αποχωρήσουν ως, από ενδιαφερόμενους επενδυ- και τους εργαζόμενους.
ανακοίνωση του Θόδωρου και της η ιδιοκτησία έχει δεσμευθεί δημοσί- από τα ΜΜΕ στην Ελλάδα και πρό- τές που θα θελήσουν να μετάσχουν
Γιάννας Αγγελοπούλου. Οι εργαζό- ως. Ο Θόδωρος και η Γιάννα Αγγε- θυμοι να διευκολύνουν τη μεταβί- σε οποιοδήποτε σχήμα για την επα- ▪ Ο τρόπος που προτείνεται από το ζεύγος
μενοι στον Ελεύθερο Τύπο έχουμε λοπούλου εκδήλωσαν την πρόθεσή βαση των τίτλων. νέκδοση της εφημερίδας– είναι: ξε- Αγγελοπούλου, αν και μιλά για πώληση ή με-
ως βασικό στόχο την επανέκδοση τους να προσφέρουν τους τίτλους Ρίχνουν το μπαλάκι στα μέλη του κάθαροι όροι, αξιοπιστία, φερεγγυ- ταβίβαση του τίτλου προς όφελος των εργαζο-
της εφημερίδας. Γι’ αυτό και δεν θα Ελεύθερος Τύπος και Τύπος της Ιδρύματος «Λίλιαν Βουδούρη» αλλά ότητα και διασφάλιση των θέσεων μένων, δεν έχει καταγραφεί ως δέσμευση στη
σταθούμε εμπόδιο σε καμία προ- Κυριακής χωρίς κανένα αντάλλαγ- και στην κυβέρνηση, η οποία έχει εργασίας. διαδικασία της εκκαθάρισης.

Στο ίδιο έργο θεατές οι εργαζόμενοι ΣΥΡΙΖΑ: Πιέσεις με άγνωστα κίνητρα


Το ζεύγος Αγγελοπούλου δήλωσε ότι θα επιστρέψει τον τίτλο του «Κάτω από τον εξευτελισμό, το διασυρμό και την πίεση που υφίσταται
Ελεύθερου Τύπου στον προηγούμενο ιδιοκτήτη του, το Ιδρυμα «Λίλιαν η οικογένεια Αγγελοπούλου από τις εξελίξεις, αποφάσισε να φανεί
Βουδούρη». Δεν είναι απίστευτο; Αυτό το Ιδρυμα ήταν που μόλις πριν από διατεθειμένη να προσφέρει δωρεάν τον τίτλο της εφημερίδας και
τρία χρόνια έκανε τα πάντα για να απαλλαγεί από αυτόν. Την ίδια επιθυμία τη συχνότητα του σταθμού σε όποιον εξασφαλίσει δουλειά στους
είχε και σειρά πρωτοκλασάτων στελεχών της Ν.Δ., που αδιαφορούσε περισσότερους εργαζόμενους. Ετσι δείχνει αφενός ότι σκοπός της δεν είναι
εάν ένα μη ελεγχόμενο από επιχειρηματίες Μέσο θα περνούσε σε το κέρδος, αφετέρου ρίχνει το μπαλάκι στην κυβέρνηση -εξυπηρετώντας
μεγαλοεπιχειρηματίες. Το 2006, λοιπόν, έπειτα από πολύμηνη διαδικασία, την ουσιαστικά- να διαχειριστεί την κατάσταση όπως θέλει, προκειμένου
ερήμην και πάλι των εργαζομένων, ομάδα εφοπλιστών, που άλλοι να διατηρήσει ένα φιλοκυβερνητικό φύλλο…». Κάπως έτσι σχολίαζε την
πρόσκειντο στο Μέγαρο Μαξίμου και άλλοι στην οικογένεια Μητσοτάκη, αιφνίδια εξέλιξη της ανακοίνωσης της Δευτέρας ο κοινοβουλευτικός
πήρε την εφημερίδα. Και μέσα σε μισή ώρα η εφημερίδα είχε μεταπωληθεί εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ και υπεύθυνος Οικονομικής και Κοινωνικής
στην κυρία Αγγελοπούλου. Το ζεύγος Αγγελοπούλου… πετάει το μπαλάκι Πολιτικής του ΣΥΝ, Παναγιώτης Λαφαζάνης, διατηρώντας πάντως
στη Ν.Δ. Δεν φαίνεται, όμως, πώς λύνει το πρόβλημα της επανέκδοσης της τις επιφυλάξεις του. «Πρέπει να ξέρεις πολλά ντεσού, που εγώ αγνοώ,
εφημερίδας και των εργαζομένων της. για να καταλάβεις ακριβώς τα κίνητρα αυτής της κίνησης», εξηγούσε,
επιμένοντας πάντως πως «ό,τι γίνεται συμβαίνει κάτω από πιέσεις. Αλλιώς,
Μας θυμήθηκαν… στη Ρηγίλλης δεν θα το είχε κλείσει εξαρχής…».
«Θετική λύση» χαρακτήριζαν στελέχη της Ρηγίλλης την απόφαση του
ζεύγους Αγγελοπούλου να παραχωρήσει τους τίτλους του ΕΤ και του ΕΤ.Κ «Οταν της έβαλαν βΕΤο, έβαλε λουκΕΤο»
στο «γνώριμο» Ιδρυμα «Λίλιαν Βουδούρη». Οπως ανέφεραν, είναι «μια Το μεταφέρουμε, όπως ακριβώς το λάβαμε στο ηλεκτρονικό μας
λογική κίνηση και μία θετική εξέλιξη μπροστά στο αδιέξοδο του λουκέτου». ταχυδρομείο, τη δεύτερη ημέρα μετά το κλείσιμο της εφημερίδας.
Ωστόσο, φρόντιζαν να λένε πως είναι πολύ νωρίς ακόμη για να μπορέσει «Αγόρασε το πακΕΤο, έπαιξε στο παρκΕΤο, μα όταν της έβαλαν βΕΤο, του
να μιλήσει κανείς για νέα σελίδα στον ΕΤ. Μετά τη δημοσιοποίηση έβαλε λουκΕΤο… Τελικά αυτό το έργο ήταν… μακΕΤο!». Αν μη τι άλλο, οι
πάντως της είδησης, άρχισαν να ξαναχτυπούν και πάλι τα τηλέφωνα αναγνώστες μας έχουν χιούμορ… όσο και πολιτική μνήμη!
από δεκάδες βουλευτές της Ν.Δ., που εδώ και δέκα ημέρες επιμελώς
είχαν φροντίσει να αποφεύγουν τους συντάκτες του ΕΤ. Ας ελπίσουμε ότι Δάσκαλε που δίδασκες…
σύντομα θα αποκατασταθεί πλήρως και η ηλεκτρονική ενημέρωση των Εντάξει, τώρα ησυχάσαμε... Ο «δάσκαλος» της δημοσιογραφίας βρήκε
διαπιστευμένων πολιτικών συντακτών της Ν.Δ., που από την πρώτη ημέρα δουλειά. «Την περασμένη Τετάρτη, με το κλείσιμο του Ελεύθερου Τύπου,
φρόντισαν να διακοπεί. όπου και αρθρογραφούσα, δεν έχασε καιρό να μου προτείνει συνεργασία
για να μη μείνω ούτε μία μέρα άνεργος…», έγραφε ο Χρήστος Πασαλάρης
Πέταξε το μπαλάκι στην Κυβερνητική Επιτροπή για το νέο του εργοδότη την Κυριακή. Πραγματικά τα συγχαρητήριά μας, κ.
Το ενδεχόμενο να διαμορφωθούν κίνητρα για να υποχρεωθεί ο νέος τέως διευθυντά, που δεν μείνατε άνεργος. Αλλά μήπως σαν «δάσκαλος»
εκδότης του ΕΤ –εάν και όταν υπάρξει– να απασχολήσει τους εν δυνάμει θα έπρεπε να φροντίζατε και για τους «μαθητές» σας πριν εγκαταλείψετε
απολυμένους φαίνεται να εξετάζει το υπ. Οικονομίας. Η σχετική την τάξη;
πρόνοια, εφόσον υιοθετηθεί, θα έχει τη μορφή ανάλογων ρυθμίσεων Σε ό,τι αφορά το εάν «εκλείπει το ήθος από το έρμο το σινάφι μας», όπως
από περιπτώσεις κατά τις οποίες επιχειρήσεις έχουν κλείσει και ο νέος σημειώνει, αυτό λέμε και ΕΜΕΙΣ…
εργοδότης χρησιμοποίησε τους απολυμένους στο νέο επιχειρηματικό
σχήμα. Ο υπ. Οικονομίας είχε συνάντηση με αντιπροσωπία των
Σε αυτή την κρίσιμη Ντροπή, σας βλέπουμε…
εργαζομένων του ΕΤ, στη διάρκεια της οποίας πάντως δεν δεσμεύθηκε φάση καλούμε Την επομένη της 24ωρης απεργίας στα ΜΜΕ ομόφωνα όλα τα κόμματα
για συγκεκριμένες ρυθμίσεις, αλλά να μεταφέρει τα αιτήματα στην αυτόκλητους συμφώνησαν πως το θέμα της κρίσης του Τύπου θα έπρεπε να εγγραφεί
Κυβερνητική Επιτροπή. κατά προτεραιότητα στην ημερήσια διάταξη και να συζητηθεί την
«σωτήρες» ή ερχόμενη εβδομάδα στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.
Δεν βλέπει το «πλεονέκτημα» το ΚΚΕ «νεκροθάφτες» Μάλιστα, ο πρόεδρός της, βουλευτής της Ν.Δ., Απόστολος Σταύρου,
Επιφυλακτικό για οποιοδήποτε σχόλιο εμφανίστηκε το ΚΚΕ μετά την έσπευσε να προτείνει και ως ημέρα διεξαγωγής την Τετάρτη. Ως εκ
εξέλιξη της νέας στάσης του ζεύγους Αγγελοπούλου. Ο σκεπτικισμός, ότι
να σιγήσουν. θαύματος… όμως την Παρασκευή που βγαίνει το εβδομαδιαίο πρόγραμμα
καμία διασφάλιση δεν υπάρχει για τους εργαζόμενους. «Παρακολουθούμε Οποιαδήποτε εργασιών της Βουλής διαπιστώσαμε πως και οι δύο συνεδριάσεις της
με ενδιαφέρον τι γίνεται, αλλά δεν βλέπουμε κάτι που να αλλάζει την παρεμβολή ή κίνηση Επιτροπής θα έπρεπε να απασχοληθούν με την αλλαγή του νόμου περί
κατάσταση», σημείωναν με νόημα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι πρόκειται ευθύνης υπουργών. Ετσι η συζήτηση για την κρίση στον Τύπο πήγε
για επιχειρηματικά παιχνίδια, δύσκολα κατανοητά στην ολότητά τους. κάτω από το τραπέζι στις… κοινοβουλευτικές καλένδες ή, στην καλύτερη των περιπτώσεων,
Στις δηλώσεις της άλλωστε, ήδη από τη συνάντηση που είχε με τους έχει στόχο την για τη μεθεπόμενη εβδομάδα… όταν όλα θα έχουν ατονήσει. Με τέτοιες
εργαζόμενους, η κυρία Αλέκα Παπαρήγα μάς είχε δηλώσει πως «μπορεί κουτοπονηριές όμως το μόνο που επιβεβαιώνουν είναι η αδυναμία τους
κανείς να δώσει πολλές εξηγήσεις γιατί έκλεισαν η συγκεκριμένη
εφημερίδα και τους να διαχειριστούν το αυτονόητο και κυρίως να σταθούν απέναντι στις
εφημερίδα και το ραδιόφωνο…». εργαζομένους απαιτήσεις των καιρών!
4 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ

«Λάθος δουλειά διάλεξες». Μου το


είπαν πρώτη φορά το καλοκαίρι του
2007, όταν γύρισα στο σπίτι στις 4.00
τα ξημερώματα. «Hμουν σε θέμα»
είπα. Κάθε φορά τα ίδια. Απλώς
«ήμουν σε θέμα». Ευτυχώς, το βράδυ
της Δευτέρας, μετά το λουκέτο στον
«Ελεύθερο Τύπο», δεν είπαν τίποτα.
Το σοκ ήταν πολύ μεγάλο για να
συγκεντρώσω τις σκέψεις μου και
να τους αντιμετωπίσω. Την επόμενη
φορά θα είμαι έτοιμος. Θα τους
μιλήσω για τον «Ελεύθερο Τύπο» Δεκαοκτώ χρόνια στον «Ελεύθερο
που γνώρισα. Και για τα όνειρα πέντε Τύπο» και 20 στη δημοσιογραφία,
ΝΕΩΝ που πέρασαν τον Απρίλιο του για πρώτη φορά την περασμένη
2007 την πόρτα του παλιού αλλά εβδομάδα πέρασα το γνώριμο
τόσο «ζεστού» κτιρίου στον Αλιμο. κατώφλι των ΚΟΜΜΑΤΙΚΩΝ
ΓΡΑΦΕΙΩΝ όχι για να βγάλω
κάποια είδηση, αλλά γιατί το ζεύγος
των εκδοτών μου αποφάσισε να
με κάνει είδηση, εμένα και τους

G700: Δουλειά άλλους 450 συναδέλφους μου.


Στα οβάλ τραπέζια, απέναντί

με ημερομηνία μας πρόεδροι κομμάτων,


γραμματείς και αξιωματούχοι,

λήξης με ύφος τεθλιμμένων συγγενών


και έτοιμοι για τα ίδια κούφια,
ξύλινα λόγια που λένε σε κάθε
αντιπροσωπία ανέργων. «Σας

Τ
ους βάφτισαν «γενιά των 700 ευρώ». Αλλά συμπαραστεκόμαστε… Δεν ξέραμε
EUROKINISSI - ΘΑΝΑΣΗΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ

ο «τίτλος» δεν επαρκεί για να περιγράψει τίποτα…. Δεν μπορούμε να κάνουμε


την πραγματικότητα που βιώνουν σήμερα τίποτα… Ο,τι προβλέπει ο νόμος θα
οι νέοι που βγαίνουν στην αγορά εργασίας. ενεργοποιηθεί…».
Ανύπαρκτα ωράρια, μαύρη εργασία, μπλοκάκια, Η ώρα περνά, οι αρτηρίες
συμβάσεις ορισμένου χρόνου που εξασφαλίζουν φουσκώνουν, το βλέμμα αγριεύει, η
στις μεγάλες εταιρίες φθηνό και αναλώσιμο εργατικό ψυχή επαναστατεί… Ωρέ πολιτικοί,
δυναμικό, που συνήθως παίρνει τη θέση κάποιων δεν ντρέπεστε; ΔΕΝ είμαστε
παλιών και «ακριβών» υπαλλήλων. Σύμφωνα με νεκροί… Η καρδιά μας ΖΕΙ. Μην
τα τελευταία στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής είσθε τόσο «πτωχοί». Τι σας ζητάμε;
Υπηρεσίας, ένας στους δύο νέους ηλικίας 18 ως Μόνο λίγο χαρτί, μια μηχανή και
30 ετών που εργάζονται αμείβεται με λιγότερα διανομή… Γιατί ο «Ελεύθερος
από 700 ευρώ το μήνα, δύο στους τρεις μερικώς Τύπος» ΖΕΙ.
απασχολούμενους μισθωτούς έχουν μηνιαίο
εισόδημα που δεν ξεπερνά τα 500 ευρώ και ένα 10%
με 15% αμείβεται με λιγότερα από 250 ευρώ.
Η εικόνα είναι περίπου ίδια σε όλους τους
επαγγελματικούς κλάδους. Και ο «λαμπερός» κόσμος
της δημοσιογραφίας δεν θα μπορούσε ν’ αποτελεί
Το κόμμα και το κώμα...

Ο
εξαίρεση. Τα πρώτα στάδια της πορείας ενός νέου
εργαζόμενου στο χώρο των ΜΜΕ μοιάζουν σχεδόν ι συναντήσεις με τα κόμματα γνώμη ως εθνικό ζήτημα. Γνωρίζουμε όμως ΛΑΟΣ ανταγωνίζονται πάνω από το «πτώμα»
προδιαγεγραμμένα: Αποστολή βιογραφικών, τα ήταν για τους 450 υπό καλά και το έντονο παρασκήνιο με στόχο την του «Ελεύθερου Τύπου» ποιος θα είναι ο
οποία συνήθως πετιούνται στο καλάθι των αχρήστων. απόλυση εργαζόμενους επανέκδοση της εφημερίδας, ει δυνατόν χωρίς σωτήρας.
Πρακτική άσκηση «με προοπτικές επαγγελματικής του «Ελεύθερου Τύπου» μια τους ανθρώπους της, δηλαδή χωρίς εμάς. Θα περιμέναμε, από το να προσποιούνται
αποκατάστασης», που τις περισσότερες φορές κίνηση που αποφασίστηκε να γίνει στο Θα μπορούσαμε επίσης να συμφωνήσουμε τους τροχονόμους των επιδιώξεων των
ολοκληρώνεται με τη φράση «δεν κάνετε για τη πλαίσιο της προσπάθειας που κάνουμε για να πως το δικό μας πρόβλημα μπορεί να μην επιχειρηματιών -επίδοξων νέων εκδοτών
δουλειά». Και στην καλύτερη των περιπτώσεων εξαντλήσουμε τα περιθώρια επανέκδοσης της είναι μεγαλύτερο από αυτό των απολυμένων της εφημερίδας- να έβαζαν ένα πλαίσιο
οδηγεί στην υπογραφή σύμβασης λίγων μηνών εφημερίδας. στον Λαναρά, παλαιότερα του Αιγαίου ή της κανόνων που θα διασφάλιζε θέσεις εργασίας
«που λήγει στην ημερομηνία που αναγράφεται, Δυστυχώς, οι φόβοι μας όταν περνούσαμε Πιρέλι κ.λπ. Η επανέκδοση όμως μιας μεγάλης και βιωσιμότητα. Δείχνει όμως η Ν.Δ. πλήρη
χωρίς επιπλέον ειδοποίηση από την εταιρία», για το κατώφλι των κομμάτων δεν άργησαν να εφημερίδας είναι πρωτίστως πολιτικό ζήτημα. αδυναμία εξεύρεσης λύσης, όπως άλλωστε
να περάσουν οι επόμενοι «πρακτικάριοι». επιβεβαιωθούν. Οι κομματικές ηγεσίες Είναι ζήτημα Δημοκρατίας. Και σε αυτό το και σε πολλά, πολύ πιο σημαντικά προβλήματα
Αυτό ακριβώς συνέβη πριν από λίγους μήνες παρέμειναν στο «εύκολο», στις γενικές παιχνίδι έχουν σημαντικό ρόλο τα κόμματα, οικονομίας, διαφάνειας στο δημόσιο βίο και
και στον «Ελεύθερο Τύπο», όταν τρεις νέοι επισημάνσεις και τις ανέξοδες εκδηλώσεις πολύ περισσότερο που όλοι γνωρίζουν ότι λειτουργίας της Δημοκρατίας τα τελευταία
δημοσιογράφοι, που είχαν μόλις ενημερωθεί ότι συμπαράστασης. το «κανόνι» του «Ελεύθερου Τύπου» θα πεντέμισι χρόνια. Στην αξιωματική
οι συμβάσεις τους δεν επρόκειτο να ανανεωθούν, Σε κλίμα έντονου παρασκηνίου και λειτουργήσει ως κερκόπορτα για να εκδηλωθεί αντιπολίτευση το ενδιαφέρον δεν είναι
είδαν να περνούν από μπροστά τους πέντε έξι νέα διαπλοκής τα κόμματα -με πρώτο τη Ν.Δ.- με βάρβαρο τρόπο για τους εργαζόμενους στο ανάλογο. Η δημόσια τοποθέτηση ότι η όποια
παιδιά που ήρθαν στην εφημερίδα για να κάνουν τα μας «έδειξαν» πως αναλαμβάνουν ρόλο χώρο, η γενικότερη κρίση. λύση βρεθεί θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει
πρώτα τους βήματα στη δημοσιογραφία. Από εκείνη «Πόντιου Πιλάτου», καλυπτόμενα πίσω από Στην περίπτωση του «Ελεύθερου Τύπου» τους υπό απόλυση εργαζόμενους του
τη φουρνιά των «πρακτικάριων» άλλοι κρίθηκαν τους «κανόνες» της ελεύθερης αγοράς, του η Ν.Δ. ούτε είναι ούτε μπορεί να παραμείνει «Ελεύθερου Τύπου» ήταν κάτι που δεν έκανε
«ακατάλληλοι» χωρίς ποτέ να μάθουν γιατί, άλλοι «επιχειρείν» και άλλα τινά. αμέτοχη, όπως επιχείρησε να μας πείσει στη ακόμα η Ν.Δ., αλλά το ΠΑΣΟΚ δεν «καίγεται»
απογοητεύτηκαν και έφυγαν μόνοι τους και κάποιοι Ας ξεκαθαρίσουμε με τόλμη και γενναιότητα: συνάντηση που είχαμε ο γραμματέας της για το ζήτημα. Και δεν το κρύβει…
παρέμειναν προκειμένου να δοκιμαστούν για τρεις Εμείς οι εργαζόμενοι του συγκροτήματος δεν Λ. Ζαγορίτης. Στο χώρο της Κεντροδεξιάς Η Αριστερά ασχολήθηκε με το πρόβλημα
μήνες ακόμα και τελικά να προστεθούν στο 18,5% διατηρούμε ψευδαισθήσεις. Γνωρίζουμε το κλείσιμο μιας μεγάλης παραταξιακής των εργαζομένων, στηρίζει πρωτοβουλίες μας,
των νέων ηλικίας 15-29 ετών που σήμερα ψάχνουν ότι το λουκέτο του «Ελεύθερου Τύπου» δεν εφημερίδας όπως ο «Ελεύθερος Τύπος» αλλά δείχνει -τουλάχιστον ως τώρα- ότι δεν έχει
για δουλειά. είναι και δεν αντιμετωπίζεται από την κοινή αποτελεί ήδη πολιτικό πρόβλημα. Ν.Δ. και σημαντικές δυνατότητες παρέμβασης.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ 5

Ενας ελέφαντας,
αλήτης και ρουφιάνος

Π
ολλοί «συνάδελφοι και φίλοι» με ήταν ΔΙΑΠΛΕΚΟΜΕΝΟΙ. Κάποιοι είχαν άλλες δύο
τους οποίους συνεργαστήκαμε και τρεις και τέσσερις και δεκατέσσερις δουλειές,
στον «Ελεύθερο Τύπο» έχουν στις οποίες δεν πατούν ποτέ το πόδι τους παρά
εξαφανιστεί από τη Μαύρη μόνο για να πληρωθούν σε χιλιάδες ευρώ
Δευτέρα που ανακοινώθηκε με τουλάχιστον μηνιαίως για τη (μη) παρουσία τους. Μάλιστα
άκομψο τρόπο η βίαιη διακοπή της έκδοσης ορισμένοι κολλούν ένσημα αργομισθίας, ακόμη
της εφημερίδας επειδή η Αγία Οικογένεια και σε ΔΕΚΟ ή υπουργεία. Αλλοι μετέτρεψαν σε
βαρέθηκε να ασχολείται… Από εκείνη αργομισθία και πάρεργο τη δουλειά τους στην
την ημέρα οι αποκαλύψεις πήραν μορφή ίδια την εφημερίδα. «Στρογγυλοκάθισαν» πάνω
χιονοστιβάδας, καθώς -όπως αποδείχθηκε- στην ειδική σχέση που διατηρούσαν είτε με την
αυτοί οι «συνάδελφοι και φίλοι» είχαν μπάρμπα ομάδα που κινούσε τα νήματα του «Ελεύθερου

Μέχρι κεραίας
στην Κορώνη, υπουργό κολλητό, πολιτευτή Τύπου» είτε με εξωτερικούς παράγοντες που
εξάδελφο, επιχειρηματία κουμπάρο ή ακόμη και άσκησαν πιέσεις για να απολαύσουν μισθό
τον ίδιο το διευθυντή κουμπάρο… Με μία λέξη διευθυντή. Αυτοί οι ίδιοι ήταν που θρασύτατα
διέσπειραν φήμες για «εργατικό δυναμικό

Κ
περιορισμένων δυνατοτήτων», «ερασιτέχνες»
και «δημόσιους υπάλληλους». αιρό τώρα δεν μπορούσα να Πιστοί στον εορτασμό των πέντε χρόνων
Είμαι ο… ελέφαντας και Οι ίδιοι ήταν επίσης που ως αυλικοί τρωγόπιναν εξηγήσω γιατί η περίφημη στέγη από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων,
φαντάζομαι ότι τα μάθατε τα με μεγαλοστελέχη της εφημερίδας σε χλιδάτα του Καλατράβα, που ατενίζω από έχουμε ήδη αρχίσει τις πρόβες για τη
νέα. Ενα τσούρμο από «αλήτες, εστιατόρια των βορείων προαστίων ή της το γραφείο μου, μου φαινόταν ότι μικρή αναβίωση της Τελετής Εναρξης.
ρουφιάνους, δημοσιογράφους» παραλιακής, συζητώντας μεταξύ συναγρίδας, έρχεται καταπάνω μας. Τελικά, δεν ήταν Ηδη ξεκινήσαμε τη λαμπαδηδρομία, που
πέρασε το κατώφλι της ανεργίας. Grey Goose και Cohiba για το μέλλον του απλώς ιδέα μου… αρχίζει από το «Εθνος», κατευθύνεται στην
«Καλά να πάθετε, λαμόγια» «Ελεύθερου Τύπου» χωρίς τα βαρίδια… Δηλαδή Είναι αυτό που λένε, Καλατράβα, τράβα, «Ελευθεροτυπία», την ΕΡΤ, το «Θέμα», τη
λένε ορισμένοι. «Καλοί χωρίς εκείνους που αποκλείστηκαν νωρίς από πέσαμε όλοι τάβλα… «Real», την «Αυγή», τα «Νέα», το «Βήμα»,
δημοσιογράφοι είναι οι την επικοινωνία με τα κέντρα λήψης αποφάσεων Και καλά ο Καλατράβα, εκείνος ο Ζακ Ρογκ, το «Φίλαθλο», το «Φως», την «Καθημερινή»
νεκροί δημοσιογράφοι» επειδή ήταν οι πληβείοι. Χωρίς εκείνους που που μας ζάλισε με το «Καλημέρα, Ελλάδα, και θα διαβεί κι άλλα σημαντικά μνημεία της
υποστηρίζουν κάποιοι άλλοι. πάντα βρίσκονταν προ τετελεσμένων και ποτέ σ’ ευχαριστούμε, Αθήνα», δεν μπορούσε να σύγχρονης δημοσιογραφίας…
Και για μία ακόμη φορά, ως δεν ρωτήθηκαν για κάθε αλλαγή που γινόταν γίνει λίγο πιο σαφής; Τουλάχιστον στην Τελετή Πάντως, για να μην υπερβάλλουμε, δεν
«νεκροί» τώρα, καλούμαστε στο ύφος, στη «γραμμή» και την εικόνα της Λήξης… συντρέχει λόγος ανησυχίας. Από το ισόγειο ή
να αποδείξουμε ότι δεν εφημερίδας. Χωρίς εκείνους που (με νύχια και Νιώθουμε σαν το φτερωτό Ερωτα των τον πρώτο όροφο, όπου είναι τα γραφεία μας,
μπορούμε να συμψηφιζόμαστε με δόντια) φρόντισαν να τηρείται ο Κώδικας Ολυμπιακών Αγώνων. Αν περάσετε μια βόλτα όποιος και να πέσει δεν θα πάθει δυστυχώς
με δημοσιογράφους- Δεοντολογίας, ακόμη και αν χρειάστηκε να από την εφημερίδα μας, είμαστε όλοι πάνω τίποτα…
μεγαλοεκδότες μάγιστρους έρθουν σε ρήξεις και να μπουν σε «μαύρες σ’ ένα τεντωμένο σκοινί, κάνοντας ωραίες, Εγώ σκοπεύω ν’ ανέβω στην κεραία
στη ΔΙΑΠΛΟΚΗ, ότι δεν λίστες». Χωρίς εκείνους που έχουν μόνο μία νωχελικές κινήσεις, να πιάσουμε δάνεια, κινητής τηλεφωνίας που έχουμε στην αυλή
είμαστε παρατρεχάμενοι, δουλειά την οποία έχασαν, ο μισθός τους υποχρεώσεις, καμιά δουλειά αν υπάρχει, από του κτιρίου και ορκίζομαι πως αν δεν έρθει ο
υποτακτικοί και παπαγαλάκια είναι ο προβλεπόμενος από τη Συλλογική το λαιμό όσους μιλάνε στις τηλεοράσεις για Ευαγγελάτος να μου λύσει το πρόβλημα δεν
του συστήματος, ότι δεν Σύμβαση Εργασίας και ο μεγάλος πόνος τους το θέμα μας… πρόκειται να κατέβω ούτε για την αποζημίωση
συμμετέχουμε σε κονκλάβια και είναι ότι πρέπει να απολογούνται για κάποιους Μαζί με τον εκκαθαριστή φέρτε μας κι έναν (λέμε τώρα…).
βυζαντινές καμαρίλες ή, στην που υπογράφουν «χρυσά συμβόλαια» με το ψυχίατρο, θα μας χρειαστεί… Για να βοηθηθούν και κάποιοι συνάδελφοι
τελική, ότι είμαστε υπεύθυνοι ξεπούλημα και τη ΔΙΑΠΛΟΚΗ. Δεν θα μιλήσω για άλλους, δεν είναι που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα,
επαγγελματίες που το βράδυ πρέπον, αλλά εγώ έχω μπει στη βαρκούλα, δέχομαι να μπουν σφήνα διαφημιστικά
κοιμόμαστε ήσυχοι. σαν το παιδάκι με την ελληνική σημαία, και μηνύματα πριν και μετά την πτώση. Του
Μέχρι λοιπόν να αποδείξουμε είτε κουνάω μαντίλι είτε κατεβάζω κανένα… Ευαγγελάτου ασφαλώς…
ότι δεν είμαστε… ελέφαντες, εγώ καντήλι. Ανάλογα με την παρενέργεια που Δεν μου αρέσει να καρφώνω, αλλά θα
θα εξακολουθώ έχουν τα χάπια… ήθελα να πω στον επιτηρητή-διαχειριστή
να απαντώ Αρες μάρες κουκουνάρες με τα ντι-βι-ντι να ρίξει μια ματιά στα αρχαία που έχουμε
ότι είμαι που δίνουν οι κυριακάτικες. Οποια εφημερίδα στον περιβάλλοντα χώρο της εφημερίδας.
«ιδιωτικός φιλοξενήσει την ολοκληρωμένη έκδοση, σε Πιθανόν, αν σκάψουμε, να βρούμε κι ένα
υπάλληλος» πολυτελή κασετίνα, που να περιλαμβάνει τις χειρόγραφο αμύθητης αξίας του Γιώργου
σε όσους με ρωτούν γενικές συνελεύσεις τούτης της εφημερίδας Κύρτσου που εξηγεί πώς έχουν ακριβώς τα
«τι δουλειά κάνεις»… θα κάνει ρεκόρ πωλήσεων όλων των πράγματα με την Ντόρα…
εποχών… Επίσης, παρακαλείται ο Δημήτρης Ρίζος να
Πάντως, ως τώρα, για να μη νομίζετε παραλάβει τρία αυτοκίνητα της εφημερίδας,
ότι καθόμαστε με σταυρωμένα χέρια, 52 πριν έρθουν και τα πάρουν κάτι κυρίες και πάνε
από εμάς έχουν δηλώσει συμμετοχή για για μπάνιο. Θα σκάσουμε από στεναχώρια…
την «Παταγονία», 37 όμορφες και νεαρές Στον Γιώργο Καρατζαφέρη δεν έκανα
συντάκτριες θα πάρουν μέρος στην «Εκδίκηση αναφορά, γιατί μερικά πράγματα ΟΥΤΕ ως
της ξανθιάς» και 25 συνάδελφοι από το τεχνικό αστείο δεν μπορούν να ειπωθούν…
τμήμα δήλωσαν εκπρόθεσμη συμμετοχή στο Μερικά πράγματα λέγονται και έτσι:
«Αγρότης μόνος ψάχνει». Τη δουλειά του… Τη στήλη αυτή την αφιερώνω σε δύο
Παρακαλείται ο πρώην διευθυντής μας -ο εργαζόμενους του ΕΤ. Στο συνάδελφο που
τελευταίος, για να μην μπερδευόμαστε- να άρρωστος στο νοσοκομείο δίνει μάχη για τη
έρθει να μας κατσαδιάσει, γιατί χθες είχαμε ζωή του και στην επίσης συνάδελφό μας και
χάσει δύο θέματα και το αποκλειστικό της γυναίκα του, που είναι έγκυος στο δεύτερο
πρώτης σελίδας ήταν και σε άλλες τέσσερις παιδί τους (λέει σε κανέναν τουλάχιστον κάτι
εφημερίδες… αυτό;)…
6 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ

Ηταν Ιούλιος του 1995 όταν μου δόθηκε η ευκαιρία να περάσω


Η Ρόη και ο Βασίλης ήρθαν πριν από το κατώφλι του «Ελεύθερου Τύπου» στον Αλιμο. Από τότε
10 χρόνια στον «ΕΤ». Εκείνη έφυγε από ξεκίνησε το δικό μου ταξίδι στο χώρο του Τύπου.
ένα «μαγαζί» όπου δεν πληρωνόταν Αρχικά ασχολήθηκα με το ελεύθερο ρεπορτάζ
επί δύο χρόνια. Εκείνος αποχώρησε
από μια εφημερίδα που έκλεισε
και προς τα τέλη του ’99 ανέλαβα το εργατικό
έπειτα από 30 ημέρες. Επιλογή τους και το ασφαλιστικό. Για μια δεκαετία
πάντα να έχουν μία δουλειά, για να αναδείκνυα θέματα τα οποία αφορούσαν
δίνουν το 110%. Γνωρίστηκαν και
ταίριαξαν. Πριν από ενάμιση χρόνο
τους εργαζομένους, τους συνταξιούχους
παντρεύτηκαν. Μετά από σκέψη, και τους ανέργους. Σήμερα πλέον δεν είμαι
πήραν το ΔΑΝΕΙΟ που τόσο έτρεμαν. παρατηρητής αλλά ζωντανό κομμάτι ενός
Πλήρωσαν τις δύο πρώτες από τις
120 δόσεις και μετά… η ανεργία. Στο
πρωτόγνωρου για τα ελληνικά δεδομένα
δρόμο 450 εργαζόμενοι και ανάμεσά προβλήματος. Του λουκέτου στον ΕΤ
τους και οι δυο μας, που σκεφτόμαστε που αφήνει εμένα και δεκάδες ακόμη
πλέον το πώς θα πληρώσουμε την
τρίτη δόση…
συναδέλφους στο δρόμο. Και τα δάνεια
τρέχουν, τα φροντιστήρια κι οι παιδικοί
σταθμοί «καραδοκούν» από Σεπτέμβρη,
ενώ ελλοχεύουν σοβαρά προβλήματα
υγείας που προκαλεί η απώλεια
Στο «κόκκινο» εργασίας, βάσει
οι οφειλές σταστικών.

600.000
νοικοκυριών

Χ
ιλιάδες Ελληνες ως «καταζητούμενοι»
προσπαθούν να κρυφτούν από τους
σύγχρονους δοσάδες, τις τράπεζες.
Η ανεργία, μια ασθένεια, ακόμη και
μια λάθος επιλογή «δοκιμάζουν» τις οικονομικές
αντοχές 600.000 και πλέον νοικοκυριών.
Η πραγματικότητα τους έχει κάνει να
κρύβονται και να ζουν με δανεικά από συγγενείς
και φίλους, έχοντας το φόβο της κατάσχεσης
και του πλειστηριασμού: του σπιτιού τους ή του
αυτοκινήτου τους. Οι αριθμοί σοκάρουν: Από
τις 500.000 οικογένειες που έχουν βρεθεί στο
«κόκκινο»:
* 350.000 υποχρεώνονται να διαθέτουν άνω
του 40% των αποδοχών τους για την εξόφληση
των δόσεων και
* 150.000 βρίσκονται οριακά, δαπανώντας το
30% με 40% του εισοδήματός τους. Επιπλέον,

Τουριστική βαρυχειμωνιά
περίπου 130.000 νοικοκυριά καθυστερούν να
αποπληρώσουν τις οφειλές.
Και πάνω που τα είχαμε κανονίσει
Λύσεις-ανάσα όλα. Η Μαρίνα -δίπλα δίπλα τα

Β
Οι δανειολήπτες αναζητούν λύσεις και οι τράπεζες γραφεία μας- θα έφευγε είκοσι αρυχειμωνιά… στον τουρισμό σε διψήφιο νούμερο. Ωστόσο, ο κλάδος του
διατίθενται να προσφέρουν διευκολύνσεις, μέρες ΔΙΑΚΟΠΕΣ τον Αύγουστο «δείχνουν» οι εκτιμήσεις εξαιτίας τουρισμού στην Αθήνα πληρώνει ήδη βαρύ
καθώς τα «κόκκινα» δάνεια, που έχουν ξεπεράσει κι εγώ τον Ιούλιο. Και όπως κάθε της διεθνούς οικονομικής τίμημα, καθώς ιδιοκτήτες ξενοδοχείων βλέπουν
το 6% των συνολικών χορηγήσεων, αποτελούν χρόνο, μαζί με την 8χρονη κόρη κρίσης. Οι προβλέψεις είναι το «λουκέτο» προ των θυρών. Ξενοδοχεία 5
και γι’ αυτές βραχνά. Οι εξυπηρετήσεις και τον 5χρονο γιο μας είχαμε δυσοίωνες, καθώς τα πρώτα επίσημα στοιχεία αστέρων ρίχνουν τις τιμές, ενώ συγκροτήματα
πάντως δεν γίνονται με το… αζημίωτο, ενώ οι αποφασίσει να περάσουμε καταγράφουν κάμψη της τάξης του 11,6% (ή σε Ρόδο και Κέρκυρασ αναζητούν σωτηρία μέσα
δανειολήπτες καλό είναι να ζητήσουν ρύθμιση οικογενειακά τέσσερις εβδομάδες 115,8 εκατ. ευρώ) στις εισπράξεις από τους από προσφορές. Ανάλογη είναι η εικόνα σε
πριν καθυστερήσουν μια δόση. -δημοσιογράφοι στον ΕΤ η μαμά ξένους τουρίστες που επισκέφθηκαν τη χώρα το πολλούς δημοφιλείς προορισμούς της χώρας.
Μια πρώτη επιλογή είναι η επιμήκυνση της κι ο μπαμπάς. Ομως αυτό το διάστημα Ιανουαρίου-Απριλίου σε σχέση με την Οι ξενοδόχοι θεωρούν ότι αυτή η κατάσταση
διάρκειας του δανείου. Η μηνιαία δόση μπορεί καλοκαίρι είναι διαφορετικό. Δεν ίδια περίοδο πέρυσι. Τα στοιχεία ανακοίνωσε θα οδηγήσει σε κατάρρευση, ενώ -σύμφωνα με
να μειωθεί έως και 30%, αλλά ο πελάτης στο νοσταλγώ παραλίες. Νοσταλγώ η Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ -σύμφωνα με την παράγοντες της αγοράς- πτώση των τιμών στα
τέλος του δανείου θα έχει πληρώσει αυξημένους τον ΕΤ, όπου βρίσκομαι 20 χρόνια. Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας- η μείωση των επίπεδα των 8 και 10 ευρώ τη βραδιά σημαίνει
τόκους. Ετερη λύση είναι το «πάγωμα» της Κι ας λέω πεισματικά στα παιδιά αφίξεων από το εξωτερικό στα αεροδρόμια της και αντίστοιχη πτώση των προσφερόμενων
πληρωμής δόσεων για ορισμένη περίοδο (6 μου: «Κανείς δεν θα πάρει τα χώρας φτάνει το 9,6% (-240.000 τουρίστες) το υπηρεσιών. Με ορίζοντα την επόμενη
μήνες ή ένα έτος). Ο δανειολήπτης θα πάρει έτσι καλοκαίρια σας». πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου συγκριτικά με το τουριστική χρονιά το υπουργείο Τουριστικής
μια ανάσα, ωστόσο μετά θα πληρώσει ακόμη ίδιο διάστημα πέρυσι. Οι αντοχές του τουρισμού Ανάπτυξης θα προκηρύξει άμεσα το νέο διεθνή
μεγαλύτερες δόσεις. είναι το μεγάλο στοίχημα της κυβέρνησης. διαγωνισμό για τη διαφημιστική καμπάνια της
Επίσης, θα μπορούσε να επιλέξει την πληρωμή Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του αρμόδιου Ελλάδας στο εξωτερικό. Στόχος είναι έως το
μόνο τόκων για ορισμένη περίοδο, αλλά και πάλι υπουργείου, οι αφίξεις ξένων τουριστών το Δεκέμβριο να είναι όλα έτοιμα για να τρέξει η
θα κληθεί να πληρώσει υψηλότερες δόσεις. 2009 στην Ελλάδα δεν θα σημειώσουν πτώση καμπάνια στις αγορές του κόσμου.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ 7

Μαρία, 49 χρόνων.
Το παραμύθι της δωρεάν παιδείας
Εργάζομαι στον ΕΤ από το 2007,

Μ
μετά από εννιά χρόνια ανεργίας. ύθος έχει αποδειχτεί για μαθήματα και φροντιστήρια πλησιάζουν το
Πριν από λίγους μήνες έχασα το τον προϋπολογισμό των ποσό του 1,5 δισ. ευρώ το χρόνο. Σημαντικός Οταν αποφασίσαμε με το σύζυγό
σύντροφό μου. Ομως είχα έναν ελληνικών νοικοκυριών το είναι και ο αριθμός των παιδιών που πηγαίνουν μου να κάνουμε παιδιά, το μόνο
άλλο έρωτα, το ρεπορτάζ! θέμα της δωρεάν Παιδείας. σε ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς, με τις που μας ερχόταν στο μυαλό ήταν
Πίστευα ότι θα αποπλήρωνα χρέη Τα στοιχεία για το κόστος εκπαίδευσης είναι δαπάνες να ανέρχονται στο σύνολό τους σε 100 ευτυχία , γέλια και παιδικές φωνές.
που δημιουργήθηκαν πριν και μετά αμείλικτα για την τσέπη των γονέων. Η εκατ. ευρώ ετησίως. Επιπλέον, σύμφωνα με Οι στιγμές αυτές όντως ήρθαν.
το τραγικό γεγονός. Ελλάδα όχι μόνο βρίσκεται στην τελευταία στοιχεία του ΙΝΚΑ, οι αυξήσεις για τα σχολικά Μαζί με αυτές όμως ήρθαν και
Το λουκέτο στην εφημερίδα θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ σε ποσοστό είδη του νηπιαγωγείου κυμαίνονται από 9% οι υποχρεώσεις, οι ευθύνες, τα
υπήρξε χαριστική βολή. δημοσίων δαπανών ανά μαθητή και φοιτητή, μέχρι 21%, του δημοτικού από 6% μέχρι 16% και έξοδα. Ονομάζομαι Κωνσταντίνα
Μέσα στη μοναξιά βουβών τοίχων αλλά διεκδικεί μία από τις πρώτες θέσεις του γυμνασίου - λυκείου από 8% μέχρι 28%. και έχω ένα αγοράκι 6,5 και ένα
ενός σπιτιού που κινδυνεύει με στην Ευρώπη στις δαπάνες για την ιδιωτική Οικονομική αιμορραγία προκαλεί και το κοριτσάκι 3,5 ετών. Ο γιος μου
κατάσχεση πρέπει να δώσω μάχες εκπαίδευση. Στατιστικά τα ελληνικά νοικοκυριά κόστος φοίτησης των παιδιών σε πανεπιστήμια θα πάει στην Πρώτη Δημοτικού.
με τη λογική, ν’ αντιμετωπίσω δαπανούν το 2,4% του προϋπολογισμού τους που βρίσκονται σε άλλη πόλη από αυτήν όπου Την κόρη μου ήδη τη στέλνω
αξιοπρεπώς την ολική συντριβή, σε φροντιστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα. κατοικούν (57%). Τα χρήματα που δαπανούν οι σε παιδικό σταθμό. Τώρα, με το
προφανώς με κλονισμένη ΥΓΕΙΑ. Ακολουθούν η Ισπανία με 1,4%, η Πορτογαλία γονείς για να σπουδάσουν τα παιδιά τους στην κλείσιμο του ΕΤ, η έναρξη της
με 1,3% και η Ιταλία με 0,8%. Ελλάδα (30.000-35.000 ευρώ για 4 χρόνια) ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ με γεμίζει
Συγκεκριμένα, τα χρήματα που δαπανούν οι συναγωνίζονται τις δαπάνες για σπουδές στο άγχος και αγωνία για το αν θα
γονείς για ιδιωτικά σχολεία, για νηπιαγωγεία, εξωτερικό. Η δωρεάν εκπαίδευση δεν είναι καταφέρω να αντεπεξέλθω στις
δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια ή για ιδιαίτερα τελικά και τόσο δωρεάν. οικονομικές απαιτήσεις.

Η ανεργία
βλάπτει
σοβαρά
την υγεία

Ε
πιστημονικές έρευνες έχουν
καταδείξει ότι ο ψυχικός πόνος,
που προκαλείται από την απώλεια
εργασίας μπορεί να γίνει χρόνιος,
μόνιμος ή ανίατος και να οδηγήσει ακόμη και στο
θάνατο! «Οι εργαζόμενοι στον ΕΤ αντιμετωπίζουν
το “πένθος” μιας βαριάς απώλειας, όπως είναι το
δικαίωμα εργασίας», σχολιάζει η ψυχολόγος
κ. Μαρία Λασσιθιωτάκη και υπενθυμίζει τους
υψηλούς δείκτες θνησιμότητας ανέργων,
αλλά και των συζύγων τους σε Βρετανία,
Ιταλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και
τους τρομακτικούς υπολογισμούς στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με αυτούς, αύξηση της ανεργίας
κατά 1% θα επιφέρει μέσα σε έξι χρόνια «Κάνε υπομονή ένα μήνα και θα
37.000 περισσότερους θανάτους (22.000 από σε βάλουμε στο μισθολόγιο» μας
καρδιαγγειακές παθήσεις, 900 αυτοκτονίες, λέγανε. Περάσανε πολλοί μήνες,
650 ανθρωποκτονίες, 500 λόγω κίρρωσης του
ήπατος), 4.200 ψυχιατρικές εισαγωγές και 3.300
για κάποιους και χρόνια και τίποτα
δεν έγινε. Πάντα υπήρχε μια Ο «μπλοκάκιας»
φυλακίσεις.

Ο καθηγητής Καρδιολογίας κ. Ιωάννης


δικαιολογία – απειλή:«Να λες και
ευχαριστώ που δεν σε διώχνουμε».
Κανονικά εμείς, τα «ΜΠΛΟΚΑΚΙΑ»
των 25 ετών
δεν δικαιούμαστε αποζημίωση.

Η
Λεκάκης επισημαίνει τις τρεις συνήθεις συνέπειες
της ανεργίας, το έντονο στρες, τα οικονομικά Είναι στη διακριτική ευχέρεια του επισφάλεια (precarity) είναι η στην παραγωγή άυλων προϊόντων, όπως η
προβλήματα και την κατάθλιψη, που συνδέονται εκκαθαριστή να μας συμπεριλάβει συνθήκη ζωής που χαρακτηρίζεται πληροφορία ή η γνώση, ήταν κατεξοχήν «πεδίον
με καρδιαγγειακές παθήσεις και ιδιαίτερα με το στη διαπραγμάτευση. Υστερα θα από την ευέλικτη και προσωρινή δόξης λαμπρό» για τέτοιες επισφαλείς σχέσεις
οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και εξηγεί ότι: πρέπει να τρέχουμε στα δικαστήρια εργασία-ανεργία, με άμεσο εργασίας. Ομως φαίνεται πως το πλέγμα αυτών
«Εκκρίνονται ορισμένες φλεγμονώδεις ουσίες, για τα αυτονόητα: Πως ερχόμασταν συνεπακόλουθο την οικονομική αλλά και των εργασιακών σχέσεων εξαπλώνεται ραγδαία
οι λεγόμενες κυτοκίνες, οι οποίες μπορούν να κάθε μέρα στην εφημερίδα, πως συναισθηματική ανασφάλεια. Περιλαμβάνει σε όλο το φάσμα της αγοράς εργασίας.
επηρεάσουν το αρτηριακό τοίχωμα και να δουλεύαμε, ενώ ταυτόχρονα από την εποχιακή απασχόληση και την εκ Το ενθαρρυντικό της όλης υπόθεσης είναι
οδηγήσουν σε αρτηριοσκλήρυνση, θρόμβωση ήμασταν οι πιο χαμηλόμισθοι και περιτροπής εργασία μέχρι τους ενοικιαζόμενους πως έχουν γίνει σημαντικά βήματα (αυτο)
και οξέα στεφανιαία επεισόδια, δηλαδή πληρώναμε το ΤΕΒΕ μόνοι μας. εργαζόμενους και την εργασία με το κομμάτι. οργάνωσης των «πρεκάριων» έξω από τα
έμφραγμα του μυοκαρδίου». Κάποιοι θα λάβουν υπέρογκες Αλλά ακόμη και αν κάποιος έχει μόνιμη παραδοσιακά συνδικαλιστικά σχήματα, καθώς
Στη Βρετανία ερευνητές κατέληξαν στο αποζημιώσεις κι εμείς δεν ξέρουμε απασχόληση με πενιχρό μισθό δεν είναι τα τελευταία δεν δείχνουν να αντιλαμβάνονται
συμπέρασμα πως οι άνεργοι διατρέχουν 2-3 αν θα πληρωθούμε τα 800 ευρώ λιγότερο επισφαλής. την κατάσταση αλλά ούτε και έχουν τη διάθεση
φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να οδηγηθούν σε του Ιουνίου… Πόση υπομονή να Ενώ η επισφάλεια ξεκίνησε σαν ένα να αντιπαρατεθούν…
αυτοκτονία. κάνουμε πια; «μεμονωμένο περιστατικό», τείνει να γίνει ο Ενδεικτικό είναι το πρόσφατο παράδειγμα
Αν στην περίοδο της «μεγάλης κατάθλιψης», γενικός κανόνας μέσα από συνεχείς νομοθετικές της κοινής δράσης των 90 πρωτοβάθμιων
μετά το κραχ του 1929, οι δείκτες αυτοκτονίας ρυθμίσεις (βλ. flexicurity) σε ευρωπαϊκό σωματείων και ομάδων (εκτός ΓΣΕΕ) στο
αυξήθηκαν περισσότερο από 50%, μπορεί κανείς επίπεδο. Ο χώρος των ΜΜΕ αλλά και πλαίσιο της αλληλεγγύης προς την Κωνσταντίνα
να αναλογισθεί τις τωρινές επιπτώσεις… γενικότερα οι χώροι εργασίας που ειδικεύονται Κούνεβα.
8 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ

Πέφτουν όλοι, έκλεισε ο ΕΤ


Ιδιοκτήτες, διοικήσεις και Ν.Δ. «έστησαν την εφημερίδα στον τοίχο» στη μετα-Βουδούρη εποχή

Ο
ι αριθμοί συχνά λένε προβλήματα, αντίστοιχα ή και μι- γός του Λίλιαν. Μετά τις δυσμενείς του Ιδρύματος Τύπου, με επικε-
αμείλικτες αλήθειες. κρότερα από αυτά του υπόλοιπου αυτές εξελίξεις, ακολούθησαν τα φαλής τον κ. Εβερτ, και στον τότε
Κι ας τους αποφεύ- Τύπου. Από αυτό το σημείο όμως χειρότερα. Η εφημερίδα διασπά- διευθυντή Γιώργο Κύρτσο, ήταν
γουν οι σύγχρονοι μέχρι να βάλουν λουκέτο ο Θόδω- στηκε όταν μερίδα της διεύθυνσης εμφανές ότι μια ακόμη διοικητική
«μαθητευόμενοι μάγοι» της δημο- ρος και η Γιάννα Αγγελοπούλου η και των συντακτών αποχώρησε για κρίση θα επιβάρυνε την κατάστα-
σιογραφίας όπως ο διάβολος το λι- απόσταση είναι τεράστια. Πόσο να φτιάξει τον «Αδέσμευτο Τύπο» ση. Οπως κι έγινε.
βάνι. Ο «Ελεύθερος Τύπος» πέρασε μάλλον που η εφημερίδα έκλεισε του Δημήτρη Ρίζου. Παρά τους Στο μεταξύ επανειλημμένως εί-
τα ίδια ακριβώς μονοπάτια της κρί- ενώ κατείχε την πέμπτη θέση στο κραδασμούς που υπέστη τότε, ο χαν γίνει προσπάθειες να πουληθεί
σης που περνά σύσσωμος ο ελληνι- σύνολο των 21 ημερήσιων εκδόσε- ΕΤ συνέχισε να διατηρεί ένα πολύ η εφημερίδα σε διαπλεκόμενους
κός Τύπος. Η πτώση της κυκλοφο- ων στη χώρα. σημαντικό μερίδιο στην αγορά του μεγαλοεπιχειρηματίες. Στο μέσον
ρίας του ήταν ευθέως ανάλογη με Ο «Ελεύθερος Τύπος» έφτασε Τύπου. Στη συνέχεια όμως τα προ- του 2006 με το «πράσινο φως» του
αυτή των υπόλοιπων εφημερίδων. στο τέλος της δεκαετίας του ’80, βλήματα που εμφανίστηκαν στην Μεγάρου Μαξίμου ο ΕΤ πέρασε σε
Είχε θεαματικές εκρήξεις στην κυ- και ειδικότερα στη φορτισμένη ηγεσία της Ν.Δ., η ήττα της στις μια ομάδα εφοπλιστών που υποτί-
κλοφορία του, αλλά και τρομερές εποχή του σκανδάλου Κοσκωτά, να εκλογές του 1996, αλλά και πολλές θεται ότι επρόσκειντο τόσο στην
πτώσεις. Στο τελευταίο συνέβαλαν είναι η πρώτη εφημερίδα της χώ- εσωτερικές αντιπαραθέσεις στη «καραμανλική» Ν.Δ. όσο και στην
καθοριστικά οι εσωτερικές κόντρες ρας, περνώντας θεαματικά ακόμα συλλογική ιδιοκτησία του ΕΤ (διοι- οικογένεια Μητσοτάκη. Ομως
που αναπτύχθηκαν στην ηγεσία και τα «ΝΕΑ», που παραδοσιακά κα- κείτο από Δ.Σ.) ροκάνιζαν την κυ- μέσα σε μία ώρα από τη στιγμή που
της εφημερίδας μετά το θάνατο τείχαν την πρώτη θέση στις κυκλο- κλοφορία του. Αυτό, σε συνδυασμό πουλήθηκε στους εφοπλιστές έκ-
του Αρη Βουδούρη το 1990, αλλά φορίες. Ο ΕΤ ειδικότερα είχε μέση
Η εφημερίδα με το «κόψιμο» του «Ελεύθερου Τύ- πληκτοι οι εργαζόμενοι έμαθαν ότι
και οι παλινωδίες της Νέας Δημο- ημερήσια κυκλοφορία 194.000 και έκλεισε ενώ κατείχε που« από την κρατική διαφήμιση, είχε μεταπωληθεί στην κυρία Γιάν-
κρατίας. Ενας πολιτικός χώρος τον τα «ΝΕΑ» 132.000 φύλλα. Πρωτιά την πέμπτη θέση που είχαν επιβάλει οι κυβερνήσεις να Αγγελοπούλου. Η είδηση έγινε
οποίο ανέκαθεν στήριξε ο ΕΤ, άλ- την οποία διατήρησε η εφημερί- Σημίτη, επιδείνωσε περαιτέρω τη δεκτή με ανακούφιση, αφού ένα
λοτε ακόμα και με παρωπίδες και δα για τα επόμενα χρόνια μέχρι το στο σύνολο θέση του. Οταν πια το 2003 ξέσπα- βαρύνον επιχειρηματικό ζεύγος
άλλοτε κριτικά. Είναι προφανές 1990, οπότε σκοτώθηκε κάτω από των 21 ημερήσιων σαν αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε θα εξασφάλιζε τη συνέχεια στην
ότι πρόκειται για μια μεγάλη, πα- περίεργες συνθήκες σε αυτοκινητι- πρωτοκλασάτους παράγοντες της εφημερίδα. Ουδείς μπορούσε να
ραδοσιακή εφημερίδα της χώρας, κό δυστύχημα ο Αρης Βουδούρης.
εκδόσεων ΝΔ που ήταν στο ΔΣ του κύριου με- φανταστεί ότι του κακού έπεται το
που αντιμετώπισε ωστόσο σοβαρά Ενα χρόνο πριν είχε πεθάνει η σύζυ- στη χώρα τόχου (Ιδρυμα «Λίλιαν Βουδούρη») χειρότερο!

Η κυκλοφοριακή πορεία του καθημερινού και κυριακάτικου ΕΤ Η εξέλιξη του ΕΤ σε πρόσωπα


1983-1990: Ιδιοκτησία ζεύγους Βουδούρη.
Κυριακάτικo 1990-2003: Ιδιοκτησία της Ιδρυμα Τύπου Α.Ε. Στο Δ.Σ.
194.740 του κύριου μετόχου της εταιρίας βρίσκονταν συγγενείς
Καθημερινό
της οικογένειας Βουδούρη, μέλη της εφημερίδας,
133.133 καθώς και πολιτικοί της Ν.Δ., στους οποίους άφησε
το κληροδότημα ο Αρης Βουδούρης. Ως διευθυντές
103.550 111.779 διετέλεσαν οι κ.κ. Ρίζος, Πασαλάρης και Κύρτσος.
155.005
125.574 88.118 90.669 83.316
80.318 2003-2006: Ιδρυμα Τύπου Α.Ε.
59.449 104.507 Διευθυντής Μπάμπης Κούτρας.
43.560
2006-2009: Ιδιοκτησία Θεόδωρου και Γιάννας
43.054 Αγγελοπούλου. Ο ΕΤ άλλαξε 5 διευθυντές, τους
36.320 37.147 31.512 κ.κ. Κούτρα, Σμαΐλη, Παπουτσάνη, Παπαγιαννίδη,
27.770
Κοτρώτσο.
1983 1986 1989 1993 1996 2000 2006 2007 2008 2009

Μέση ημερήσια κυκλοφορία εφημερίδων 1974-2009


Θεαματική αύξηση του αριθμού των εφημερίδων που
2.333.304 κυκλοφορούν, πτώση της κυκλοφορίας, μείωση του
μεριδίου αγοράς.
2.030.789 1.931.482 1.895.910 - Από 1989 έως 2009 ο αριθμός των εφημερίδων
αυξήθηκε κατά 29% (στους υπολογισμούς δεν
1.826.286
1.760.272 1.687.261 1.651.750 περιλαμβάνονται οι 21 αθλητικές εφημερίδες που
εκδίδονται σήμερα, καθώς και οι οικονομικές
1.457.000
εφημερίδες Εξπρές, Ημερησία, Κέρδος και
1.325.683 Ναυτεμπορική).

1.112.038 1.125.793 1.134.040 1.148.234 - Το 1974 οι 16 εφημερίδες που κυκλοφορούσαν


μοιράζονταν κυκλοφορία 1.112.038 φύλλων. Δηλαδή,
866.633 958.710 949.904
880.255 862 446 897.287 847.605
αντιστοιχούσαν 69.502 φύλλα στην καθεμιά.
1.103.530 - Το 1986 στις 32 εφημερίδες αντιστοιχούσαν 63.462
1.039.074
φύλλα.
875.810
754.216 783.306
681.533 - Το 1989, οι 44 εφημερίδες μοιράζονταν 53.029
Σύνολο 595.603 605.993 φύλλα η καθεμιά.
Κυριακάτικες 383.146 416.490 - Το 2006, οι 63 μοιράζονταν 30.093 φύλλα έκαστη.
312.611 280.160
Απογευματινές 222.153
- Το 2009 κυκλοφορούσαν 57 εφημερίδες και
μοιράζονταν 23.257 φύλλα έκαστη.
1974 1981 1986 1989 1990 1993 1996 1999 2000 2005 2006 2009

You might also like