ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ

Β. J. FIELDS

Οι συνθήκες για μια επαναστατική κρίση στην Αμερική είναι σήμερα

ώριμες, μάλλον περισσότερο από ώριμες. Οι προοπτικές του Αμερικάνικου
καπιταλισμού είναι τέτοιες που η ταξική πάλη, που υπήρχε στην Αμερική,
καθώς και σε όλες τις άλλες χώρες, στο παρελθόν, αν και με μια ασαφή
και συγκαλυμμένη μορφή, εξαιτίας των ειδικών Αμερικάνικων συνθηκών,
θα ξεσπάσει με πολύ πιο οξύτερες, πολύ πιο «Ευρωπαϊκές» μορφές από ό,
τι συνέβαινε στο παρελθόν. Με άλλα λόγια, οι αντικειμενικές συνθήκες
για την εργατική επανάσταση, εξαιτίας των συνθηκών των τελευταίων
χρόνων, βγαίνουν στην επιφάνεια της κοινωνίας και το ζήτημα της
επανάστασης βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη αναφορικά με τις
αντικειμενικές συνθήκες. Οι αντικειμενικές συνθήκες όμως μονάχα δεν
οδηγούν αναγκαστικά σε επανάσταση. Μπορεί, όπως και στη Γερμανία να
ανοίξει το δρόμο στην αντεπανάσταση. Είναι αναγκαίο να αναλογιστούμε
πρώτα απ’ όλα τη σημερινή κατάσταση της εργατικής τάξης, το βαθμό
συνείδησης και οργάνωσης, εν συντομία, την ετοιμότητα της να αναλάβει
τον ιστορικό της ρόλο για να δώσει στην κοινωνία μια διέξοδο από την
κρίση του ετοιμοθάνατου και παρακμάζοντα καπιταλισμού, προς την
κομμουνιστική αταξική κοινωνία, που θα μεταφέρει την ανθρωπότητα
πέρα από το σημείο όπου έχει αποτύχει ο καπιταλισμός.

Η Αμερική καθοδηγεί την υφήλιο από αυτές τις δυο απόψεις:

οικονομικά είναι η πιο αναπτυγμένη χώρα της υφηλίου, στην παραγωγή
του ατσαλιού, κάρβουνου, πετρελαίου, σιτάρι, χαλκού, στα μίλια
σιδηροδρόμων και αυτοκινητόδρομων, στον αριθμό τηλεφώνων και
αυτοκινήτων. Η Αμερική σε σύγκριση με την υφήλιο ως όλο είναι πολύ πιο
μπροστά αναλογικά με το μερίδιο της γης που καλύπτει ή του ποσοστού
του παγκόσμιου πληθυσμού.

Την ίδια στιγμή, η πολιτική καθυστέρηση της κοινωνίας ως όλο και

ιδιαίτερα της εργατικής τάξης, είναι ιδιαίτερα εμφανής στις Ηνωμένες
Πολιτείες. Αυτή η ανομοιότητα είναι το σημαντικό χαρακτηριστικό της
Αμερικάνικης κοινωνικής ανάπτυξης. Δεν είναι ένα τυχαίο
χαρακτηριστικό, δεν οφείλεται στο Αμερικάνικο αίμα, το Αμερικάνικο
έδαφος ή κλίμα. Έχει σαφές κοινωνικές και οικονομικές ρίζες, τις οποίες
θα πρέπει να κατανοήσουμε αν θέλουμε να ξεπεράσουμε αυτή την
κατάσταση. Οι ιδιαίτερες συνθήκες υπό τις οποίες επιτεύχθηκε αυτή η
τρομερή οικονομική ανάπτυξη εξηγεί αυτή την αντίφαση.

ΤΟ ΧΑΣΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Μπορούμε να συνοψίσουμε τους λόγους για αυτή την αντίφαση

μεταξύ του υψηλού οικονομικού επιπέδου και την καθυστερημένη πολιτική
ανάπτυξη της Αμερικής λέγοντας ότι η καθυστέρηση της εμφάνισης του
Αμερικάνικου καπιταλισμού στην παγκόσμια αρένα, η τεράστια
συσσώρευση του παραγωγικού εξοπλισμού και φυσικών πόρων, οι
τεράστιοι πόροι, οι τεράστιες ανοιχτές περιοχές έως πρόσφατα στη
γεωργία, η γρήγορη αφομοίωση και απορρόφηση ενός μεγάλου
μεταναστευτικού πληθυσμού οδήγησαν σε δυο πράγματα: πρώτον, ένα
σχετικά υψηλό επίπεδο μισθών για ένα σημαντικό τμήμα της Αμερικάνικης
εργατικής τάξης και δεύτερον μια πρωτοφανή ελευθερία ταξικών
σχέσεων, καθιστώντας δυνατό για μεγάλα τμήματα της εργατικής τάξης
να μεταπηδήσουν στην μικροαστική τάξη και μάλιστα σε μερικές
περιπτώσεις και στη μεγάλη αστική τάξη. Με άλλα λόγια, δεν είχαμε ένα
σταθερό, μόνιμο προλεταριάτο σε αυτή τη χώρα. Στην Ευρώπη, ο γιος
ενός παπουτσή είναι παπουτσής και ο γιος του επίσης παπουτσής. Στην
Αμερική, ο γιος ενός παπουτσή μπορεί να γίνει δικηγόρος και ο εγγονός
του μπορεί να βρεθεί στη θέση του λούμπεν προλεταριάτου. Στην Αμερική
επίσης, ήταν δυνατό για ένα εξειδικευμένο εργάτη να προσεγγίσει ένα
βιοτικό επίπεδο κοντά σε αυτό της μικροαστικής τάξης.

Οι συνθήκες αυτές της εργατικής ζωής στην Αμερική έχουν

καθορίσει τον τρόπο που σκέφτεται καθώς και τον τρόπο που δρα. Ο
εργάτης μπορούσε να λύσει κάποια από τα προβλήματα του σε ορισμένες
περιπτώσεις ως άτομο και όχι ως οργανωμένο μέλος μιας τάξης. Το
γεγονός αυτό έχει συγκρατήσει την ανάπτυξη της ταξικής συνείδησης,
που εξαρτάται από την ύπαρξη σταθερών και μόνιμων ταξικών σχέσεων.

Τώρα, αν αυτή η κατάσταση ήταν πάντα σταθερή, δεν θα υπήρχε

κανένας λόγος να περιμένουμε η πολιτική ανάπτυξη των Αμερικάνων
εργατών να φτάσει στο υψηλό επίπεδο της Αμερικάνικης οικονομικής
ανάπτυξης. Το συνολικό όμως αποτέλεσμα των αλλαγών των τελευταίων
είκοσι χρόνων και ιδιαίτερα των τελευταίων πέντε χρόνων από την
έναρξη της κρίσης δείχνουν ότι αυτές οι ρίζες πολιτικής καθυστέρησης,
το σχετικό υψηλό επίπεδο μισθών για ορισμένες ομάδες εργατών και η
ικανότητα πολλών εργατών σε ατομικό επίπεδο να λύσουν τα προβλήματα
τους μετακινούμενοι εκτός εργατικής τάξης συνολικά εξαφανίζονται από
την κοινωνική ανάπτυξη των ταξικών σχέσεων υπό τον καπιταλισμό στις
Ηνωμένες Πολιτείες.

ΚΛΕΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΧΑΣΜΑ

Το υψηλό βιοτικό επίπεδο κάθε μεγάλου τμήματος των εργατών

εξαφανίζεται από τα χτυπήματα της καπιταλιστικής τάξης. Το βιοτικό
επίπεδο των εργατών γίνεται ολοένα και πιο ομοιόμορφο και
απομακρύνεται ολοένα και πιο πολύ από αυτό της μπουρζουαζίας. Η
ελευθερία της κίνησης των εργατών σε ατομικό επίπεδο προς τα πάνω,
προς την μπουρζουαζία αποκόβεται καθώς οι μεγαλοκαπιταλιστές τρώνε
τους μικρούς, τα επαγγέλματα είναι υπερπλήρη και οι αγροτικές τάξεις
βρίσκονται σε μια ολοένα και πιο ανυπόφορη κατάσταση. Επομένως
βλέπουμε ότι από αυτή την άποψη οι αντικειμενικές συνθήκες για μια
επαναστατική κρίση, η όξυνση της ταξικής πάλης και το κλείσιμο
διάφορων οδών διαφυγής, θέτει το ζήτημα της επανάστασης στην
ημερήσια διάταξη.

Ένας άλλος παράγοντας πολιτικής καθυστέρησης στο παρελθόν

ήταν ότι η ηγεσία σε όλα τα μεγάλης κλίμακας πολιτικά ριζοσπαστικά
κινήματα της Αμερικής των τελευταίων εβδομήντα χρόνων ήταν στα
χέρια όχι των εργατών αλλά της μικροαστικής τάξης, ειδικά των
αγροτών των μεσαίων τάξεων. Οι αγώνες των εργατών με μερικές
εξαιρέσεις, όπως η πάλη για οκτάωρο, ήταν τοπικοί, σποραδικοί και
περιορισμένοι. Οι αγώνες των αγροτών από την άλλη ενώ κινούσαν
εκατομμύρια δυσαρεστημένων ανθρώπων, ήταν αγώνες όχι εναντίον του
καπιταλισμού ως όλο αλλά εναντίον ορισμένων στοιχείων του
καπιταλισμού – τους τραπεζίτες, τα μονοπώλια, τις φορολογικές και
δασμολογικές πολιτικές του καπιταλιστικού κράτους – για να
αποκομίσουν ένα μεγαλύτερο κομμάτι για τον αγρότη από την υπεραξία
που αποκόμιζε ο καπιταλισμός. Γι’ αυτό το λόγο τα ριζοσπαστικά
κινήματα των αγροτών ήταν απομονωμένα από τον αγώνα των εργατών,
των οποίων η θέση ως τάξη, τους οδηγεί σε σύγκρουση με τον
καπιταλισμό ως όλο, ακόμα και εκεί που η πάλη ξεκινά πάνω στη βάση
των πιο ταπεινών άμεσων αιτημάτων.

Άλλωστε, τα διαδοχικά κύματα ευημερίας στο παρελθόν, τα οποία

απολάμβαναν οι αγρότες, έθεσαν τέρμα, το ένα μετά το άλλο, σε αυτά τα
κινήματα δυσφορίας των μεσαίων τάξεων. «Ο αγρότης δεν θα εξεγερθεί
με το σιτάρι στα 2 δολάρια το μπουσέλι», σύμφωνα με τους αστούς
πολιτικούς. Τώρα όμως είμαστε σε μια περίοδο μόνιμης κρίσης στην
Αμερικάνικη γεωργία, όπου ο αγρότης, για να πολεμήσει για την ίδια του
τη φυσική ύπαρξη, πρέπει να ενωθεί με τον εργάτη σε μια πλατιά πάλη
εναντίον των θεμελίων της καπιταλιστικής εξουσίας. Το γεγονός αυτό
καθιστά δυνατό και αναγκαίο μια νέα στροφή στην επαναστατική
εργατική πολιτική, όπου μεγάλα τμήματα των αγροτών μπορούν να
κινητοποιηθούν ως ταξικός σύμμαχος για την επανάσταση. Η νέα αυτή
κατάσταση του Αμερικάνου εργάτη με τη σειρά του οδηγεί στην
ωρίμανση της επαναστατικής κρίσης στην Αμερική.

Βλέπουμε ότι οι νέες συνθήκες της εργατικής τάξης και των

αγροτών αναγκάζουν τον καπιταλισμό από την εσωτερική του
αναγκαιότητα και αντιφάσεις να οδηγηθεί προς την επέκταση και τον
ιμπεριαλισμό. Βρίσκουμε την μπουρζουαζία, την μικροαστική τάξη και την
εργατική τάξη πολύ διαφορετικά προετοιμασμένες, πολύ διαφορετικά
οργανωμένες για τις νέες συνθήκες των πιο ανοιχτών και πιο πλατιών
μορφών ταξικής πάλης στην περίοδο που μόλις ανοίγει. Καταλήγουμε από
αυτό το γεγονός ότι καθώς οι αντικειμενικές συνθήκες ωριμάζουν για
επανάσταση, το πρωταρχικό ζήτημα τώρα είναι το επαναστατικό κόμμα,
η δομή του, η λειτουργία του, η πολιτική και το πρόγραμμα του, που
εκφράζει τη συνείδηση, την ιδεολογία της εργατικής τάξης ως όλο και με
αυτό τον τρόπο προσπαθούμε να βγάλουμε τα πρακτικά συμπεράσματα
από αυτή την μελέτη για τις προοπτικές του Αμερικάνικου Καπιταλισμού.
ΑΝΙΣΟΜΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΑΣΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟΝ
ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ