PJ Quran Tamil

PJ
jpUf; FHMd;
fUj;Jf;fspd; jkpo;
nkhopngah;g;G
nkhopngah;g;G :
gP.n[apDyhgpjPd
ntspaPL %d; gg;spNf\d;];

vz; mj;jpahak; ngah; nkhj;j trdk; gf;fk;
1 my;/ghj;jp`h 7 7
2 my;gfuh 286 8
3 My,k;uhd; 200 40
4 md;dp]h 176 60
5 my;khapjh 120 80
6 my;md;Mk; 165 95
7 my;m/uhg; 206 112
8 my;md;/ghy; 75 132
9 mj;jt;gh 129 140
10 A+D]; 109 155
11 `{j; 123 166
12 A+R/g; 111 177
13 mh;u/J 43 188
14 ,g;uh`Pk; 52 193
15 my;`p[;h; 99 199
16 md;e`;y; 128 205
17 gD ,];uhaPy; 111 216
18 my;f`;/g; 110 226
19 kh;ak; 98 236
20 jh`h 135 243
21 my;md;gpah 112 253
22 my;`[; 78 261
23 K/kpD}d; 118 269
24 me;E}h; 64 279
25 my;/Gh;fhd; 77 283
26 m\;\{muh 227 289
27 me;ek;y; 93 301
28 my;f]]; 88 309
29 my;md;fG+j; 69 317
30 mh;&k; 60 323
31 Yf;khd; 34 328
32 m];][;jh 30 332
33 my;m`;]hg; 73 335
34 ]gh 54 343
35 /ghj;jph; 45 349
36 ah]Pd; 83 354
37 m];]h/g;ghj; 182 360
38 ]hj; 88 369
39 m];]{kh; 75 375
40 my;K/kpd; 85 382
41 /G];]pyj; 54 390
42 m\;\{uh 53 395
43 m\;\{f;U/g; 89 400
44 mj;Jfhd; 59 407
45 my;[h]pah - 37 410
46 my;m`;fh/g; 35 413
47 K`k;kJ 38 417
48 my;/gj;`; 29 421
49 my;`{[;uhj; 18 425
50 fh/g; 45 428
51 mj;jhhpahj; 60 431
52 mj;J}h; 49 435
53 me;e[;k; 62 438
54 my;fkh; 55 442
55 mh;u`;khd; 78 446
56 my;thfpM 96 450
57 my;`jPj; 29 454
58 my;K[hjyh 22 458
59 my;`\;h; 24 461
60 my;Kk;j`pdh 13 464
61 m];]/g; 14 466
62 my;[{k;M 11 468
63 my;Kdh/gp$d; 11 470
64 mj;jfhGd; 18 472
65 mj;jyhf; 12 474
66 mj;j`;hPk; 12 476
67 my;Ky;f; 30 478
68 my;fyk; 52 481
69 my;`hf;fh 52 484
70 my;kMhp[; 44 487
71 E}`; 28 490
72 my;[pd; 28 492
73 my;K];]k;kpy; 20 495
74 my;Kj;j]ph; 56 497
75 my;fpahkh 40 500
76 mj;j`;h; 31 502
77 my;Kh;]yhj; 50 505
78 me;eg/ 40 508
79 me;eh]pahj; 46 510
80 mg] 42 513
81 mj;jf;tPh; 29 515
82 my;,d;/gpjhh; 19 517
83 my;Kj/g;gpgPd; 36 518
84 my;,d;\pfhf; 25 520
85 my;G&[; 22 522
86 mj;jhhpf; 17 524
87 my;m/yh 19 525
88 my;fh\pah 26 526
89 my;/g[;U 30 528
90 my;gyj; 20 530
91 m\;\k;]; 15 531
92 my;iyy; 21 532
93 my;Y`h 11 533
94 m\;\u`; 8 534
95 mj;jPd; 8 535
96 my;myf; 19 536
97 my;fj;h; 5 537
98 my;ga;apdh 8 538
99 m];]py;]hy; 8 539
100 my; Mjpahj; 11 540
101 my;fhhpM 11 541
102 mj;jfh]{h; 8 542
103 my;m];h; 3 542
104 my;`{]kh 9 543
105 my;/gPy; 5 543
106 Fiu\; 5 544
107 khT+d; 7 544
108 ft;]h; 3 545
109 fh/gp&d; 6 545
110 me;e];h; 3 546
111 jg;gj; 5 546
112 ,f;yh]; 5 547
113 my;/gyf; 5 547
114 me;eh]; 6 548
mj;jpahak;-1 my;/ghj;jp`h nkhj;j trdk;-7
@p KTôj§aô Fu\ @W×f ùNôpÛdÏ úRôtßYôn, ØRuûUVô]Õ F]l ùTôÚs.
§ÚdÏoA²u ØRp @j§VôVUôL BÕ @ûUkÕs[Rôp BkRl ùTVo YkRÕ.
§ÚdÏoA²úXúV BkR @j§VôVm Ï±jÕf £\l©jÕd á\lTh¥Úd¡\Õ. TôodL 15:87
@[Yt\ @Ú[ô[àm, ¨LWt\ @u×ûPúVôàUô¡V @pXôy®u ùTVWôp...
1. FpXôl ×LÝm @pXôyÜdúL. (@Yu) @¡XjûRl (TûPjÕl) TWôU¬lTYu.
2. @[Yt\ @Ú[ô[u. ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
3. ¾ol× Sô°u1 @§T§.
4. (F]úY) Duû]úV YQeÏ¡ú\ôm. Du²PúU DR®Ùm úRÓ¡ú\ôm.
5. FeLû[ úSo Y¯«p ùNÛjÕYôVôL!
6, 7. @Õ ¿ VôÚdÏ @Ús ×¬kRôúVô @YoLs Y¯. @YoLs (Du]ôp) úLô©dLl

TPôRYoLs, Utßm TôûR Uô±f ùNpXôRYoLs.26
mj;jpahak;-2 my;gfuh nkhj;j trdk;-286
@p TLWô Fu\ @W×f ùNôp-u ùTôÚs @kR UôÓ. §ÚdÏoA²úXúV ªLl ùT¬V
@j§VôVm BÕ Rôu. BkR @j§VôVj§p 67 YÕ YN]m ØRp 71 YÕ YN]m YûW
UôhÓPu ùRôPo×ûPV @§NV ¨Lrf£ Iuß á\lThÓs[Õ. BkR ¨Lrf£ BPm
ùTt\Ru LôWQUôLúY ""@kR UôÓ'' Fu\ ùTVo YkRÕ.
Lôû[, TÑ BWiûPÙm Bf ùNôp Ï±jRôÛm, ùTVo YWd LôWQUô] 67#71 YN]eLû[d

LY²jRôp Lôû[ûVúV Ï±d¡\Õ F] @±VXôm.
1. @-Kl, Xôm, Ám.2
2. BÕ úYRm. B§p FkRf NkúRLØm BpûX. (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ (BÕ) Y¯

Lôh¥.
3. @YoLs Uû\Yô]Ytû\3 Sm×YôoLs. ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓYôoLs. Sôm

@YoLÞdÏ YZe¡VYt±-ÚkÕ (SpY¯«p) ùNX®ÓYôoLs.
4. (ØamUúR!) DUdÏ @Ú[lThP (BqúYRj)ûRÙm, DUdÏ Øu @Ú[lThPûRÙm4

@YoLs Sm×YôoLs. UßûUûVÙm1 Dß§VôL Sm×YôoLs.
5. @YoLú[, RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ (ùTt\) úSo Y¯«p BÚlTYoLs. @YoLú[

ùYt±Vô[oLs.
6. (GL Bû\Yû]) UßlúTôûW ¿o FfN¬lTÕm, FfN¬dLôUp BÚlTÕm @YoLû[l

ùTôßjR YûW NUUô]úR. Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs.
7. @YoL[Õ Ds[eL°Ûm, ùN®«Ûm @pXôy Øj§ûW«hÓ ®hPôu. @YoL°u

TôoûYL°p §ûW Ds[Õ. @YoLÞdÏd LÓm úYRû]ÙØiÓ.
8. ""@pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 Sm©ú]ôm'' F]d áßúYôÚm U²RoL°p Ds[]o.

(A]ôp) @YoLs Sm×úYôo @pXo.
9. @pXôyûYÙm, Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm @YoLs GUôt\ ¨û]d¡u\]o.

(DiûU«p) RmûUj RôúU GUôt±d ùLôs¡u\]o. @YoLs DQoY§pûX.
10. @YoL°u Ds[eL°p úSôn BÚd¡\Õ. @pXôyÜm @YoLÞdÏ úSôûV

@§LUôd¡ ®hPôu. ùTôn ùNôpúYôWôL BÚkRRôp @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû]
DiÓ.
11. ""éª«p ÏZlTm ùNnVô¾oLs!'' Fuß @YoL°Pm á\lTÓm úTôÕ ""SôeLs ºo§ÚjRm
ùNnúYôúW'' F]d áß¡u\]o.
12. LY]j§p ùLôsL! @YoLú[ ÏZlTm ùNnTYoLs; F²àm DQW UôhPôoLs.
13. ""BkR UdLs Sm©dûL ùLôiPÕ úTôp ¿eLÞm Sm©dûL ùLôsÞeLs!'' Fuß
@YoL°Pm á\lTÓm úTôÕ, ""BmêPoLs Sm©dûLs ùLôiPÕ úTôp Sm×úYôUô?''
F]d úLh¡u\]o. LY]j§p ùLôsL! @YoLú[ êPoLs. A«àm @±kÕ ùLôs[
UôhPôoLs
14. Sm©dûL ùLôiúPôûW @YoLs Nk§dÏm úTôÕ ""Sm©dûL ùLôiÓsú[ôm'' F]d

áß¡u\]o. RUÕ û`jRôuLÞPu5 R²j§ÚdÏm úTôÕ ""SôeLs DeLû[f
úNokRYoLú[. SôeLs (@YoLû[) úL- ùNnúYôúW'' F]d áß¡u\]o.
15. @pXôyúYô @YoLû[d úL- ùNn¡\ôu.6 @YoL[Õ @jÕ Á\-p @YoLû[j

RÓUô\ ®hÓ ®Ó¡\ôu.
16. @YoLú[, úSo Y¯ûV ®tß Y¯ úLhûP Yôe¡VYoLs. F]úY @YoL°u

®VôTôWm TVu RWôÕ. @YoLs úSo Y¯ ùTtú\ôÚm @pXo.
17. IÚYu ùSÚlûT êhÓ¡\ôu. @kR ùSÚl× @Yû]f Ñt±Ùs[ûR ùY°fNUôd¡V

úTôÕ @YoL°u I°ûVl úTôd¡, TôodL Ø¥VôUp BÚsL°p @YoLû[ @pXôy
®hÓ ®hPôu. BY]Õ RuûU úTôuú\ (Y¯ úLhûP Yôe¡V) BYoL[Õ RuûUÙm
Ds[Õ.
18. (BYoLs) ùN®PoLs; EûULs; ÏÚPoLs. F]úY BYoLs (Sp Y¯dÏ) §ÚmT
UôhPôoLs.
19. @pXÕ (BYoL[Õ RuûU,) Yô]j§-ÚkÕ ®Ým UûZ úTôu\Õ. @§p BÚsLÞm,
B¥Ùm, ªu]Ûm Ds[]. B¥ ØZdLeL[ôp UWQj§tÏ @g£ RUÕ ®WpLû[d
LôÕL°p ûYjÕd ùLôs¡u\]o. (Ruû] GtL) UßlúTôûW @pXôy ØÝûUVôL
@±TYu.
20. @YoL°u TôoûYLû[ ªu]p T±jÕ ®Pl Tôod¡\Õ. (@Õ) @YoLÞdÏ

ùY°fNjûR GtTÓjÕm úTôÕ @§p SPd¡u\]o. @YoLû[ BÚs ãrkÕ ùLôsÞm
úTôÕ üß ®Ó¡u\]o. @pXôy Sô¥«ÚkRôp @YoL°u ùN®ûVÙm, TôoûYLû[Ùm
úTôd¡«ÚlTôu. FpXôl ùTôÚhL°u ÁÕm @pXôy At\ÛûPVYu.
21. U²RoLú[! DeLû[Ùm, DeLÞdÏ Øu ùNuú\ôûWÙm TûPjR DeLs Bû\Yû]úV

YQeÏeLs! BR]ôp (RiPû]«-ÚkÕ) Rl©jÕd ùLôsÅoLs.
22. @Yú] éªûV DeLÞdÏ ®¬lTôLÜm, Yô]jûR ØLPôLÜm @ûUjRôu.288 Yô²-
ÚkÕ Ri½ûWÙm B\d¡]ôu. @Ru êXm L²Lû[ DeLÞdÏ DQYôL (éª«-ÚkÕ)
ùY°lTÓj§]ôu. F]úY @±kÕ ùLôiúP @pXôyÜdÏ ¨LWôL FYûWÙm LtTû]
ùNnVô¾oLs!
23. SUÕ @¥VôÚdÏ (ØamUÕdÏ) Sôm @Ú°V§p ¿eLs NkúRLm ùLôiÓ, (@§p)
¿eLs DiûUVô[oL[ôLÜm BÚkRôp BÕ úTôu\ Jo @j§VôVjûRd ùLôiÓ
YôÚeLs! @pXôyûYj R®W Gû]V DeLs DR®Vô[oLû[Ùm @ûZjÕd
ùLôsÞeLs!7
24. DeL[ôp (BûRf) ùNnVúY Ø¥VôÕ. ¿eLs ùNnVô®hPôp (SWL) ùSÚl×dÏ

@gÑeLs! (ùLhP) U²RoLÞm, LtLÞúU @Ru F¬ ùTôÚhLs. (GL Bû\Yû])
UßlúTôÚdLôLúY @Õ RVô¬dLlThÓs[Õ.
25. ""Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôÚdÏ ùNôodLf úNôûXLs Ds[]'' Fuß

StùNn§ áßÅWôL! @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p GRôYÕ L²
@YoLÞdÏ DQYôL YZeLlTÓm úTôùRpXôm ""BRtÏ Øu BÕ Rôú] SUdÏ
YZeLlThPÕ'' F]d áßYôoLs. BúR úRôt\ØûPVÕ Rôu (Øu]Úm)
ùLôÓdLlTh¥ÚkRÕ. @eúL @YoLÞdÏj çnûUVô] ÕûQLÞm8 Ds[]o. @§p
@YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
26. ùLôÑûYúVô, @ûR ®P @tTUô]ûRúVô DRôWQUôLd á\ @pXôy ùYhLlTP

UôhPôu. Sm©dûL ùLôiúPôo ""BÕ RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ YkR DiûU'' FuTûR
@±kÕ ùLôs¡u\]o. A]ôp (GL Bû\Yû]) UßlúTôo ""BRu êXm @pXôy Fu]
DYûUûV SôÓ¡\ôu?'' Fuß úLh¡u\]o. B(qÜRôWQj)§u êXm9 @pXôy TXûW
Y¯ úLh¥p ®Ó¡\ôu. BRu êXm TXûW úSo Y¯«p ùNÛjÕ¡\ôu. BRu êXm Ït\m
×¬úYôûWj R®W (Ut\YoLû[) @Yu Y¯ úLh¥p ®ÓY§pûX.
27. @YoLs @pXôy®u DPuT¥dûLûV Dß§lTÓj§V ©u Ø±d¡u\]o.

BûQdLlTP úYiÓùU] @pXôy LhPû[«hPûR (D\ûY) Ø±d¡u\]o. éª«p
ÏZlTm ®û[®d¡u\]o. @YoLú[ SxPUûPkRYoLs.
28. @pXôyûY FlT¥ Ußd¡ÈoLs? D«Wtß BÚkR DeLÞdÏ @Yu D«ìh¥]ôu.

©u]o DeLû[ UWQUûPVf ùNnYôu. ©u]o DeLû[ D«ol©lTôu. ©u]o
@Y²PúU ùLôiÓ YWlTÓÅoLs!
29. @Yú] éª«p Ds[ @û]jûRÙm DeLÞdLôLl TûPjRôu. ©u]o Yô]jûR

(TûPdL) Sô¥ @Ytû\ GÝ Yô]eL[ôL IÝeÏTÓj§]ôu. @Yu IqùYôÚ
ùTôÚû[Ùm @±kRYu.
30. ""éª«p Sôu IÚ RûXØû\ûVl TûPdLl úTô¡ú\u''46 Fuß DUÕ Bû\Yu

Yô]YoL°Pm á±V úTôÕ ""@eúL ÏZlTm ®û[®jÕ BWjRm £kÕúYôûWVô @§p
TûPdLl úTô¡\ôn? SôeLs Duû]l ×LrkÕ úTôtß¡ú\ôúU; Ïû\L[t\Yu F]
Duû] Gtßd ùLôi¥Úd¡ú\ôúU'' Fuß úLhP]o. ""¿eLs @±VôRYtû\ Sôu
@±úYu'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.368
31. @û]jÕl ùTVoLû[Ùm (Bû\Yu) ARØdÏd Ltßd ùLôÓjRôu. ©u]o @Ytû\

Yô]YoLÞdÏ FÓjÕd Lôh¥ ""¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp BYt±u ùTVoLû[
Fu²Pm áßeLs!'' Fuß úLhPôu.
32. ""¿ çVYu.10 ¿ FeLÞdÏd Ltßj RkRûRj R®W FeLÞdÏ úYß @±Ü BpûX.
¿úV @±kRYu; Oô]ªdLYu'' Fuß @YoLs á±]o.
33. ""ARúU! BYt±u ùTVoLû[ @YoLÞdÏd áßÅWôL!'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.

@YoLÞdÏ @Yt±u ùTVoLû[ @Yo á±V úTôÕ, ""Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[
Uû\Yô]Ytû\ Sôu @±úYu Fußm, ¿eLs ùY°lTÓjÕYûRÙm, Uû\jÕd
ùLôi¥ÚkRûRÙm @±úYu Fußm DeL°Pm á\®pûXVô?'' F] (Bû\Yu) úLhPôu.
34. ""ARØdÏl T¦ÙeLs!''11 Fuß Sôm Yô]YoLÞdÏd á±V úTôÕ BlÄû^j R®W
@û]YÚm T¦kR]o. @Yú]ô UßjÕl ùTÚûUV¥jRôu. (SmûU) UßlTY]ôL A¡
®hPôu.
35. ""ARúU! ¿Ùm, Du Uû]®Ùm BkR ùNôodLj§p12 Ï¥«ÚeLs! BÚYÚm

®Úm©VYôß RôWô[UôL B§p DiÔeLs! BkR UWjûR13 (UhÓm) ùSÚeLô¾oLs!
(ùSÚe¡]ôp) @¿§ BûZjúRôWôÅo'' Fuß Sôm á±ú]ôm.
36. @q®ÚYûWÙm @e¡ÚkÕ û`jRôu @l×\lTÓj§]ôu. @YoLs BÚkR (DVokR)

¨ûX«-ÚkÕ @YoLû[ ùY°úVt±]ôu. ""B\eÏeLs! DeL°p £Xo Utßm £XÚdÏ
F§¬Ls! DeLÞdÏl éª«p Ï±l©hP LôXm YûW Yôr®PØm, YN§Ùm Ds[]'' 175
Fußm á±ú]ôm.
37. (TôY Uu²l×dÏ¬V) £X YôojûRLû[14 Bû\Y²PªÚkÕ ARm ùTtßd ùLôiPôo.

F]úY @YûW Bû\Yu Uu²jRôu; @Yu Uu²lûT GtTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
38. ""Be¡ÚkÕ @û]YÚm B\e¡ ®ÓeLs!15 Fu²PªÚkÕ DeLÞdÏ úSo Y¯ YÚm

úTôÕ F]Õ úSo Y¯ûVl ©uTtßúYôÚdÏ FkR @fNØm BpûX. @YoLs
LYûXlTPÜm UôhPôoLs'' Fuß á±ú]ôm.
39. ""(SmûU) UßjÕ SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§úVôo Rôm SWLYô£Ls. @§p
@YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs'' (Fußm á±ú]ôm.)
40. BvWôÂ-u UdLú[! DeLÞdÏ Sôu YZe¡V @ÚhùLôûPûV Fi¦l TôÚeLs!

Fu DPuT¥dûLûV ¨û\úYtßeLs! DeLs DPuT¥dûLûV Sôu ¨û\úYtßúYu.6
Fuû]úV @gÑeLs!
41. DeL°Pm Ds[(úYRj)ûR DiûUlTÓjÕm YûL«p Sôu @Ú°V (ÏoAu Fàm
úYRj)ûR Sm×eLs! BûR UßlúTô¬p ØRuûUVôLô¾oLs! F]Õ YN]eLû[ @tT
®ûXdÏ ®tLô¾oLs! F]dúL @gÑeLs!
42. @±kÕ ùLôiúP N¬Vô]ûRj RY\ô]ÕPu LXdLô¾oLs! DiûUûV Uû\dLô¾oLs!
43. ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓeLs! ^LôjûRÙm ùLôÓeLs! ÚáÜ ùNn úYôÚPu ÚáÜ
ùNnÙeLs!
44. úYRjûRl T¥jÕ ùLôiúP DeLû[ U\kÕ ®hÓ, UdLÞdÏ SuûUûV GÜ¡ÈoL[ô?
¿eLs £k§dL úYiPôUô?
45. ùTôßûU, Utßm ùRôÝûL«u êXm DR® úRÓeLs! T¦ÜûPúVôûWj R®W

(Ut\YoLÞdÏ) BÕ TôWUôLúY BÚdÏm.
46. RUÕ Bû\Yû]f Nk§dLÜsú[ôm Fußm, @Y²Pm §Úm©f ùNpX®Úd¡ú\ôm

Fußm @YoLs Sm×YôoLs.
47. BvWôÂ-u UdLú[! DeLÞdÏ Sôu YZe¡V @ÚhùLôûPûVÙm, DXL UdLs

@û]YûWÙm ®P DeLû[ Sôu úUuûUlTÓj§«ÚkRûRÙm Fi¦l TôÚeLs!16
48. IÚYu, Buù]ôÚYàdÏ FkRl TVàm @°dL Ø¥VôR Sôû[1 @gÑeLs!

(@kSô°p) FY¬PªÚkÕm FkRl T¬kÕûWÙm GtLlTPôÕ.17 FY¬PªÚkÕm FkR CÓm
ùTtßd ùLôs[lTPôÕ. @YoLs DR® ùNnVlTPÜm UôhPôoLs.
49. K©o@q²u AhL°PªÚkÕ DeLû[ Sôm LôlTôt±VûR Fi¦l TôÚeLs!

@YoLs DeLÞdÏd LÓûUVô] úYRû]ûV @àT®dLf ùNnRôoLs. DeLs Ai
UdLû[d ùLôûX ùNnÕ ®hÓ, ùTi(Ud)Lû[ D«ÚPu ®hP]o. DeLs
Bû\Y²PªÚkÕ BÕ ªLl ùTÚm úNôRû]VôL BÚkRÕ.
50. DeLÞdLôLd LPûXl ©[kÕ, DeLû[d LôlTôt±, ¿eLs TôojÕd ùLôi¥ÚdÏm

úTôúR K©o@q²u AhLû[ Sôm êrL¥jRûR Fi¦l TôÚeLs!
51. ê^ôÜdÏ SôtTÕ BWÜLû[ Sôm YôdL°jRûRÙm Fi¦l TôÚeLs!18 @YÚdÏl

©u ¿eLs @¿§ BûZjÕd Lôû[d Luû\ (LPÜ[ôL) LtTû] ùNn¾oLs.19
52. ¿eLs Su± ùNÛjÕYRtLôL BRu ©u]Úm DeLû[ Uu²júRôm.
53. ¿eLs úSo Y¯ ùTßYRtLôL úYRjûRÙm, (ùTônûV ®hÓ DiûUûVl) ©¬jÕd

LôhÓm Y¯ Øû\ûVÙm ê^ôÜdÏ Sôm YZe¡VûR Fi¦l TôÚeLs!
54. ""Fu NØRôVúU! Lôû[d Luû\d (LPÜ[ôL) LtTû] ùNnRRu êXm DeLÞdúL
¾eÏ BûZjÕ ®h¼oLs.19 F]úY DeLû[l TûPjRY²Pm Uu²l×d úLÞeLs!
DeLû[úV ùLôuß ®ÓeLs!20 BÕúY DeLû[l TûPjRY²Pm DeLÞdÏ SpXÕ''
Fuß ê^ô RUÕ NØRôVj§tÏd á±VûR ¨û]îhÓÅWôL! @Yu DeLû[ Uu²jRôu.
@Yú] Uu²lûT GtTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
55. ""ê^ôúY! @pXôyûY úS¬p TôodLôR YûW DmûU SmTúY UôhúPôm'' Fuß ¿eLs
á±V úTôÕ, ¿eLs TôojÕd ùLôi¥ÚdÏm ¨ûX«úXúV DeLû[ B¥ ØZdLm
Rôd¡VÕ.21
56. ©u]o ¿eLs Su± ùNÛjÕYRtLôL ¿eLs UW¦jR ©u DeLû[ D«ol©júRôm.
57. DeLs ÁÕ úULjûR ¨Z-Pf ùNnúRôm. Uuà, ^pYô (Fàm DQ)ûY DeLÞdÏ
B\d¡ú]ôm. ""Sôm DeLÞdÏ YZe¡V çnûUVô]Ytû\ DiÔeLs!'' (Fuß á±ú]ôm).
@YoLs SUdÏj ¾e¡ûZdL®pûX. Uô\ôL RUdÏj RôúU ¾e¡ûZjÕd ùLôiP]o.
58. ""BqîÚdÏs ùNpÛeLs! @eúL ®Úm©VYôß RôWô[UôL DiÔeLs! YôNp

Y¯VôL T¦YôL ÖûZÙeLs! 'Uu²l×' Fuß áßeLs! DeLs RYßLû[ Uu²lúTôm.
SuûU ùNnúYôÚdÏ @§LUôL YZeÏúYôm'' Fuß Sôm á±VûR Fi¦lTôÚeLs!
59. A]ôp @¿§ BûZjúRôo, RUdÏd (á\lThPûR ®ÓjÕ) á\lTPôR úYß ùNôpXôL
Uôt±]ôoLs. F]úY @¿§ BûZjÕ, Ït\m ×¬kRRôp Yô]j§-ÚkÕ úYRû]ûV
@YoLÞdÏ B\d¡ú]ôm.
60. ê^ô, RUÕ NØRôVj§tLôL (SmªPm) Ri½o úYi¥V úTôÕ ""DUÕ ûLjR¥Vôp
@kRl Tôû\«p @¥lÀWôL!'' Fuß á±ú]ôm. DPú] @§p Tu²WiÓ EtßLs
À±hP]. IqùYôÚ áhPjRôÚm RjRUÕ ¿oj Õû\ûV @±kÕ ùLôiP]o. ""@pXôy
YZe¡VûR DiÔeLs! TÚÏeLs! éª«p ÏZlTm ®û[®jÕj §¬Vô¾oLs!'' (Fuß
á±ú]ôm)
61. ""ê^ôúY! IúW (YûLVô]) DQûYf N¡jÕd ùLôs[úY UôhúPôm. F]úY

FeLÞdLôL DUÕ Bû\Y²Pm ©WôojRû] ùNnÅWôL! éª ®û[®d¡u\ ¸ûWLs,
ùYs[¬dLôn, éiÓ, TÚl×, ùYeLôVm A¡VYtû\ @Yu FeLÞdÏ
ùY°lTÓjÕYôu'' Fuß ¿eLs á±V úTôÕ, ""£\kRRtÏl TLWUôLj RôrkRûR Uôt±d
úLh¡ÈoL[ô? GúRô IÚ SLWj§p Re¡ ®ÓeLs! ¿eLs úLhPÕ DeLÞdÏ DiÓ''
Fuß @Yo á±]ôo.389 @YoLÞdÏ B¯Üm, YßûUÙm ®§dLlThP]. @pXôy®u
úLôTj§tÏm A[ô]ôoLs. @pXôy®u YN]eLû[ UßlúTôWôL @YoLs BÚkRÕm,
¨VôVªu± S©UôoLû[d ùLôu\Õm BRtÏd LôWQm. úUÛm TôYm ùNnÕ, YWm× Á±d
ùLôiúP BÚkRÕm BRtÏd LôWQm.
62. Sm©dûL ùLôiúPôo, ëRoLs, ¡±jRYoLs, Utßm ^ô©ÂuL°p @pXôyûYÙm,

Bß§ Sôû[Ùm1 Sm©, SpX\m ùNnúYôÚdÏ @YoL°u á- @YoL°u Bû\Y²Pm
DiÓ. @YoLÞdÏ FkRl TVØm BpûX. LYûXlTPÜm UôhPôoLs.
63. ""DeLÞdÏ Sôm YZe¡V (úYRj)ûRl TXUôLl ©¥jÕd ùLôiÓ @§p Ds[ûRf
£k§ÙeLs! @lúTôÕ ¿eLs (SmûU) @gÑÅoLs'' Fuß ço UûXûV DeLÞdÏ úUp
DVoj§ DeL°Pm Sôm DPuT¥dûL FÓjRûR Fi¦l TôÚeLs!22
64. BRu ©u]Úm ×\dL¦j¾oLs. @pXôy®u @ÚÞm, LÚûQÙm DeLÞdÏ

BpXô§ÚkRôp SxPUûPk§ÚlÀoLs!
65. DeL°p N²d¡ZûU«p YWm× Á±úVôûW @±ÅoLs! ""B¯kR ÏWeÏL[ôL AÏeLs!''

Fuß @YoLÞdÏd á±ú]ôm.23
66. @ûR @dLôXjRYÚdÏm, @ÓjÕ YÚm LôXjRYÚdÏm TôPUôLÜm, (SmûU)

@gÑúYôÚdÏl T¥l©û]VôLÜm Ad¡ú]ôm.
67. ""IÚ Lôû[ UôhûP ¿eLs @ßdL úYiÓm F] @pXôy DeLÞdÏd

LhPû[«Ó¡\ôu'' Fuß ê^ô, RUÕ NØRôVj§Pm á±V úTôÕ ""FeLû[d úL-l
ùTôÚ[ôLd LÚÕ¡ÈWô?'' Fuß úLhP]o. @RtÏ @Yo, ""@±Å]]ôL Sôu AYûR
®hÓm @pXôy®Pm TôÕLôYp úRÓ¡ú\u'' Fu\ôo.
68. ""DUÕ Bû\Y²Pm FeLÞdLôL úYiÓÅWôL! "@Õ FjRûLVÕ' FuTûR @Yu

FeLÞdÏj ùR°ÜTÓjÕYôu'' Fuß @YoLs úLhP]o. ""@Õ ¡ZÓm, Lußm @pXôR
BWiÓdÏm BûPlThP UôÓ Fuß @Yu áß¡\ôu. F]úY DeLÞdÏd
LhPû[«PlThPûRf ùNnÙeLs!'' Fuß @Yo á±]ôo.
69. ""DUÕ Bû\Y²Pm FeLÞdLôL úYiÓÅWôL! "@Ru ¨\m Fu]' FuTûR FeLÞdÏ
@Yu ®[dÏYôu'' Fuß @YoLs úLhP]o. ""@Õ TôolúTôûWl TWYNlTÓjÕ¡\
LÚUgNs ¨\ UôÓ Fuß @Yu áß¡\ôu'' Fu\ôo.
70. ""DUÕ Bû\Y²Pm FeLÞdLôL úYiÓÅWôL! "@Õ FjRûLVÕ' FuTûR @Yu

FeLÞdÏj ùR°ÜTÓjÕYôu. @kR UôÓ FeLû[d ÏZl×¡\Õ. @pXôy Sô¥]ôp
SôeLs Y¯ LôiúTôm'' Fuß @YoLs á±]o.
71. ""@Õ ¨XjûR DZúYô, ®YNôVjÕdÏ ¿¬û\dLúYô TZdLlTÓjRlTPôR UôÓ;

Ïû\L[t\Õ; RÝm×Ls BpXôRÕ'' Fuß @Yu áßYRôL (ê^ô) á±]ôo. ""BlúTôÕ Rôu
N¬VôLf ùNôuÉo'' Fuß á± ùNnV Ø¥VôR ¨ûX«Ûm (ªÏkR £WUlThÓ) @mUôhûP
@YoLs @ßjR]o.
72. ¿eLs IÚYûWd ùLôuß ®hÓ @Õ Ï±jÕ ®Yô§jÕd ùLôi¥ÚkRûRÙm Fi¦l

TôÚeLs! ¿eLs Uû\jÕd ùLôi¥ÚkRûR @pXôy ùY°lTÓjÕTYu.
73. ""@Ru IÚ TÏ§Vôp @YûW (ùLôpXlThPYûW) @¥ÙeLs!'' Fuß á±ú]ôm.

BqYôú\ @pXôy B\kúRôûW D«ol©d¡\ôu. ¿eLs ®[eÏYRtLôL R]Õ NôußLû[
DeLÞdÏd LôhÓ¡\ôu.24
74. BRu ©u]o DeLs Ds[eLs Tôû\ûVl úTôuß @pXÕ @ûR ®Pd LÓûUVôL
Bß¡ ®hP]. Gù]²p £X Tôû\L°p AßLs ùTôe¡ Y¯YÕiÓ. £X Tôû\Ls
©[kÕ @§p Ri½o YÚYÕiÓ. @pXôy®u @fNjRôp (DÚiÓ) ®Ým Tôû\LÞm
Ds[]. ¿eLs ùNnYûR @pXôy LY²dLôRY]ôL BpûX.
75. @YoLs (BvWúYXoLs) DeLû[ Sm×YôoLs Fuß AûNlTÓ¡uÈoL[ô? @YoL°p

IÚ TÏ§«]o @pXôy®u YôojûRLû[f ùN®úVtß ®[e¡V ©u @±kÕ ùLôiúP
@ûR Uôt± ®hP]o.
76. Sm©dûL ùLôiúPôûWd LôÔm úTôÕ ""Sm©dûL ùLôiÓsú[ôm'' F]d áß¡u\]o.

@YoL°p IÚYo Ut\YÚPu R²VôL BÚdÏm úTôÕ ""@pXôy DeLÞdÏ @Ú°VûR
@YoLÞdÏ (Øv-mLÞdÏ) áßYRôp DeLs Bû\Y²Pm DeLÞdÏ F§WôL @YoLs
Yô§ÓYôoLú[? ®[eL Uôh¼oL[ô?'' Fuß úLh¡u\]o.
77. @YoLs Uû\lTûRÙm, ùY°l TÓjÕYûRÙm @pXôy @±¡\ôu FuTûR @±V

UôhPôoL[ô?
78. @YoL°p FÝjR±Ytú\ôÚm Ds[]o. @YoLs ùTônLû[j R®W úYRjûR @±kÕ

ùLôs[ UôhPôoLs. @YoLs LtTû]úV ùNn¡u\]o.
79. Rm ûLL[ôp èûX FÝ§, @ûR @tT ®ûXdÏ ®tTRtLôL "BÕ @pXôy®PªÚkÕ
YkRÕ' Fuß áßúYôÚdÏd úLÓ Rôu. @YoL°u ûLLs FÝ§VRtLôLÜm
@YoLÞdÏd úLÓ Ds[Õ. (@Ru êXm) NmTô§jRRtLôLÜm @YoLÞdÏd úLÓ
Ds[Õ.
80. Ï±l©hP SôhLs R®W SWLm FeLû[j ¾iPôÕ F]Üm @YoLs á±]o.
""@pXôy®Pm (BÕ Tt±) GRôYÕ DPuT¥dûL ùNnÕsÇoL[ô? (@qYôß ùNn§ÚkRôp)
@pXôy R]Õ DPuT¥dûLûV Á\úY UôhPôu. @pXÕ ¿eLs @±VôRûR
@pXôy®u ÁÕ BhÓdLh¥d áß¡ÈoL[ô?'' Fuß úLhÀWôL!
81. @qYô±pûX! VôWôL BÚkRôÛm ¾ûU ùNnÕ, @YoL°u Ït\m @YoLû[f Ñt±
Yû[jÕd ùLôsÞUô]ôp @YoLs SWLYô£Lú[. @§p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
82. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôo Rôm ùNôodLYô£Ls. @§p @YoLs

¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
83. ""@pXôyûYj R®W (VôûWÙm) ¿eLs YQeLd áPôÕ; ùTtú\ôÚdÏm,

D\®]oLÞdÏm, @]ôûRLÞdÏm, GûZLÞdÏm SpÛR® ×¬V úYiÓm; UdL°Pm
@ZLô]ûRúV úTN úYiÓm; ùRôÝûLûV ¨ûX SôhP úYiÓm; ^LôjûRÙm ùLôÓdL
úYiÓm'' Fuß BvWôÂ-u UdL°Pm Sôm Dß§ ùUô¯ FÓjR ©u]o DeL°p £XûWj
R®W (Ut\YoLs) ×\dL¦jÕ @Xh£VlTÓj§ÉoLs.
84. ""DeLs BWjReLû[ Jh¥d ùLôs[ô¾oLs! DeLs ÅÓL°-ÚkÕ DeLû[
(úNokúRôûW) ùY°úVt\ô¾oLs!'' Fuß DeL°Pm Dß§ ùUô¯ FÓjR úTôÕ, ¿eLú[
Nôh£L[ôL BÚkÕ GtÈoLs.
85. ©u]o ¿eLs DeLû[d ùLôûX ùNn¾oLs. DeL°p IÚ TÏ§«]ûW @YoL[Õ

ÅÓL°-ÚkÕ ®Wh¥ÉoLs. @YoLÞdÏ F§WôL TôYUô] Lô¬Vj§Ûm, YWm× Á\-Ûm
DR®d ùLôi¼oLs! DeL°Pm (VôúWàm) ûL§L[ôL YkRôp (DeLs úYRj§p Ds[T¥)
ChÓj ùRôûL ùTtßd ùLôs¡ÈoLs. (@úR úYRj§p D¬ûUVô[oLû[ @YoL°u
Åh¥-ÚkÕ) ùY°úVtßYÕ RûP ùNnVlThÓs[Õ. úYRj§p IÚ TÏ§ûV Gtß, Uß
TÏ§ûV Ußd¡ÈoL[ô? DeL°p BqYôß ùNnTYàdÏ BqÜXL YôrdûL«p B¯ûYj
R®W úYß á- BpûX. ¡VôUj Sô°p1 LÓûUVô] úYRû]dÏ DhTÓjRl TÓYôoLs.
¿eLs ùNnYûR @pXôy LY²dLôRY]ôL BpûX.
86. @YoLs Rôm, UßûUûV1 ®tß BqÜXL YôrûY Yôe¡VYoLs. F]úY @YoLÞdÏ
úYRû] BúXNôdLlTPôÕ; DR® ùNnVlTPÜm UôhPôoLs.
87. ê^ôÜdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôm. @YÚdÏl ©u TX çRoLû[j ùRôPWf ùNnúRôm.

UoVØûPV ULu C^ôÜdÏj ùR°Yô] NôußLû[ YZe¡ú]ôm. ìaýp ÏÕv êXm
@YûWl TXlTÓj§ú]ôm. ¿eLs ®ÚmTôRûRj çRoLs ùLôiÓ YkR úTôùRpXôm
@LkûR ùLôi¼oLs. £XûWl ùTônVùWuÈoLs. £XûWd ùLôuÈoLs.
88. ""FeLs Ds[eLs êPlThÓs[]'' Fuß áß¡u\]o. @qYô±pûX! (Ruû])

UßjRRôp @pXôy @YoLû[f N©jRôu.6 @YoLs ªLd Ïû\YôLúY Sm©dûL
ùLôs¡u\]o.
89. (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ F§WôL @YoLs BRtÏ Øu DR® úR¥ YkR]o.
@YoL°Pm BÚlTûR DiûUlTÓjÕm úYRm @pXôy®PªÚkÕ @YoLÞdÏ YkR
úTôÕ, (@RôYÕ) @YoLs @±kÕ ûYj§ÚkRÕ25 @YoL°Pm YkR úTôÕ, @ûR GtL
UßjÕ ®hP]o. UßlúTôo ÁÕ @pXôy®u NôTm Ds[Õ.6
90. @pXôy @Ú°VûR UßlTRtÏl TLWUôL ReLû[úV @YoLs ®tTû] ùNnYÕ

ªLÜm ùLhPÕ. @¥VôoL°p, Rôu Sô¥úVôÚdÏ R]Õ @Úû[ @pXôy @Ú°V§p
ùLôiP ùTô\ôûUúV BRtÏd LôWQm. F]úY úLôTj§tÏ úUp úLôTj§tÏ
A[ô]ôoLs. (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ B¯Ü TÓjÕm úYRû] BÚd¡\Õ.
91. ""@pXôy @Ú°VûR Sm×eLs!'' Fuß @YoL°Pm á\lThPôp ""FeLÞdÏ

@Ú[lThPûRúV Sm×úYôm'' Fuß áß¡u\]o. @RtÏl ©\Ï Ds[ûR (ÏoAû])
Ußd¡u\]o. @Õ DiûUVôLÜm, @YoL°Pm BÚlTûR DiûUlTÓjRd á¥VRôLÜm
BÚd¡\Õ. ""¿eLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp BRtÏ Øu @pXôy®u S©UôoLû[ Gu
ùLôûX ùNn¾oLs?'' Fuß (ØamUúR!) úLhÀWôL!
92. ê^ô ùR°Yô] NôußLÞPu DeL°Pm YkRôo. @YÚdÏl ©u @¿§ BûZjÕ
Lôû[d Luû\d (LPÜ[ôL) LtTû] ùNn¾oLs.19
93. DeL°Pm Sôm DPuT¥dûL FÓjRûR Fi¦l TôÚeLs! ço UûXûV DeLÞdÏ

úUp DVoj§ú]ôm.22 ""DeLÞdÏ Sôm YZe¡VûRl TXUôLl ©¥jÕd ùLôsÞeLs!
ùN®UÓeLs!'' (F]d á±ú]ôm). ""ùN®Ùtú\ôm; Uôß ùNnúRôm'' Fuß @YoLs á±]o.
(SmûU) UßjRRôp @YoL°u Ds[eL°p Lôû[d Lu±u Td§ EhPlThPÕ.19 ""¿eLs
(N¬Vô]) Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp DeLs Sm©dûL DeLÞdÏd ùLhPûRúV LhPû[
BÓ¡u\úR'' Fuß úLhÀWôL!
94. ""@pXôy®Pm Ds[ UßûU1 YôrdûL Gû]V UdLÞdÏ BpXôUp DeLÞdÏ

UhÓm ùNôkRUô]Õ FuT§p ¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp NôYRtÏ
AûNlTÓeLs!'' Fuß áßÅWôL!
95. @YoLs ùNnR ®û] LôWQUôL IÚ úTôÕm @RtÏ AûNlTP UôhPôoLs. @¿§
BûZjúRôûW @pXôy @±kRYu.
96. Ut\ U²RoLû[ ®P, (Ï±lTôL) BûQ Lt©júRôûW ®P YôrYRtÏ @§LUôL

AûNlTÓúYôWôL @YoLû[d LôiÀo! @YoL°p IÚYo A«Wm YÚPeLs YôrSô[ôL
@°dLlTP úYiÓm Fuß ®Úm×¡\ôo. @qYôß YôrSôs @°dLlTÓYÕ úYRû]«-
ÚkÕ @YûWj RÓdLd á¥VRôL BpûX. @YoLs ùNnYûR @pXôy TôolTYu.
97. VôúWàm ´lÃÛdÏ F§¬VôL BÚkRôp (@Õ RY\ôÏm.) Gù]²p @YúW @pXôy®u
®ÚlTlT¥ BûR (ØamUúR!) DUÕ Ds[j§p B\d¡]ôo.152 & 312 ""BÕ, R]dÏ Øu
ùNu\Ytû\4 DiûUlTÓjRd á¥VRôLÜm, Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ úSo Y¯VôLÜm,
StùNn§VôLÜm Ds[Õ'' Fuß áßÅWôL!
98. @pXôyÜdÏm, @Y]Õ Yô]YoLÞdÏm, @Y]Õ çRoLÞdÏm, ´lÃÛdÏm,

ÁLôÂÛdÏm Vôo F§¬VôL BÚd¡\ôúWô, @jRûLV UßlúTôÚdÏ @pXôyÜm F§¬VôL
BÚd¡\ôu.
99. ùR°Yô] YN]eLû[ (ØamUúR!) DUdÏ @Ú°ú]ôm. Ït\m ×¬úYôûWj R®W

(VôÚm) @ûR UßdL UôhPôoLs.
100. @YoLs IlTkRm ùNnÙm úTôùRpXôm @YoL°p IÚ TÏ§«]o @ûR Å£

F±kR§pûXVô? Uô\ôL @YoL°p @§LUôú]ôo Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs.
101. @YoL°Pm BÚlTûR DiûUlTÓjÕm çRo (ØamUj) @pXôy®PªÚkÕ

@YoL°Pm YkR úTôÕ, úYRm ùLôÓdLlThúPô¬p27 IÚ ©¬®]o GÕm @±VôúRôûWl
úTôp @pXôy®u úYRjûRj RUÕ ØÕÏdÏl ©u]ôp Å£ F±kR]o.
102. ^ýûXUô²u Ah£«p û`jRôuLs5 á±VûR BYoLs ©uTt±]ôoLs. (´lÃp,

ÁLôÂp Fàm) @q®Ú Yô]YoLÞdÏm (ã²Vm) @Ú[lTP®pûX.28 ^ýûXUôu (GL
Bû\Yû]) UßdL®pûX. Tô©p SLWj§p ã²VjûR UdLÞdÏd Lt©jR aôìj,
Uôìj395 Fu\ û`jRôuLú[5 UßjR]o. ""SôeLs T¥l©û]VôL BÚd¡ú\ôm. F]úY
UßjÕ ®PôúR!'' Fuß á\ôUp @q®ÚYÚm VôÚdÏm Ltßd ùLôÓlT§pûX.
LQYàdÏm, Uû]®dÏªûP«p ©¬®û] GtTÓjÕYûRúV @q®ÚY¬PªÚkÕm
@YoLs Ltßd ùLôiP]o. @pXôy®u ®ÚlTªu± VôÚdÏm FkRj ¾eÏm
@YoL[ôp ùNnV Ø¥VôÕ. @YoLÞdÏj ¾eL°lTûRÙm, TV]°dLôRûRÙm Ltßd
ùLôiPôoLs. "BûR ®ûXdÏ Yôe¡úVôÚdÏ UßûU«p1 FkRl Tôd¡VØm BpûX'
FuTûR Dß§VôL @YoLs @±kÕ ûYjÕs[]o. ReLû[ FRtLôL ®t\ôoLú[ô @Õ
ªLÜm ùLhPÕ. @YoLs @±V úYiPôUô?
103. @YoLs Sm©dûL ùLôiÓ (Bû\Yû]) @g£]ôp @pXôy®PªÚkÕ ¡ûPdÏm

á- ªLÜm £\kRÕ. @YoLs @±V úYiPôUô?
104. Sm©dûL ùLôiúPôúW! "WôB]ô' F]d á\ô¾oLs! "DuÞo]ô' Fuß áßeLs!

ùN®UÓeLs! (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ.29
105. (GL Bû\Yû]) UßdÏm úYRm ùLôÓdLlThúPôÚm27 BûQ Lt©júRôÚm DeLs

Bû\Y²PªÚkÕ GúRàm SuûU DeLÞdÏ @Ú[lTÓYûR ®ÚmT UôhPôoLs.
Sô¥úVôÚdÏ UhÓm R]Õ @Úû[ @pXôy YZeÏYôu. @pXôy ULjRô]
@ÚÞûPVYu.
106. GúRàm YN]jûR Sôm Uôt±]ôp30 @pXÕ @ûR U\dLf ùNnRôp @ûR ®Pf
£\kRûRúVô, @RtÏf NUUô]ûRúVô RÚúYôm. @û]jÕl ùTôÚhL°u ÁÕm @pXôy
At\Ûs[Yu FuTûR ¿o @±V®pûXVô?
107. Yô]eLs Utßm éª«u Ah£ @pXôyÜdúL D¬VÕ FuTûRÙm,

@pXôyûYVu± DeLÞdÏl TôÕLôYXú]ô, DRÜTYú]ô BpûX FuTûRÙm ¿o
@±V®pûXVô?
108. BRtÏ Øu ê^ô®Pm (úLs®) úLhLlThPÕ31 úTôp DeLs çR¬Pm úLhL

®Úm×¡ÈoL[ô? Sm©dûLûV (Bû\) UßlTôL UôtßTYo úSo Y¯ûV ®hÓ ®X¡
®hPôo.
109. ¿eLs Sm©dûL ùLôiP ©\Ï DeLû[ (Bû\) UßlúTôWôL Uôt±P úYRm
ùLôÓdLlThúPô¬p27 ùTÚmTôúXôo AûNlTÓ¡u\]o. DiûU @YoLÞdÏj ùR°Yô]
©u× @YoL°Pm GtThP ùTô\ôûUúV BRtÏd LôWQm. @pXôy R]Õ LhPû[ûVl
©\l©dÏm YûW ùTôÚhTÓjRôÕ @Xh£VlTÓj§ ®ÓeLs! @û]jÕl ùTôÚhL°u
ÁÕm @pXôy At\ÛûPVYu.
110. ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓeLs! ^LôjûRd ùLôÓeLs! DeLÞdLôL Øu áh¥

@àl×m FkR SuûUûVÙm @pXôy®Pm ùTtßd ùLôsÅoLs. ¿eLs ùNnYûR
@pXôy TôolTYu.
111. ""ëRWôLúYô, ¡±jRYWôLúYô BÚlTYûWj R®W (úYß VôÚm) ùNôodLj§p ÖûZV
UôhPôoLs'' Fuß áß¡u\]o. BÕ @YoL°u Åi LtTû]. ""¿eLs DiûUVô[oL[ôL
BÚkRôp DeLs Nôuû\d ùLôiÓ YôÚeLs!'' Fuß úLhÀWôL!
112. @qYô±pûX! RUÕ ØLjûR @pXôyÜdÏl T¦Vf ùNnÕ, SpX\Øm ùNnTYÚdÏ

@YWÕ á- @YWÕ Bû\Y²Pm Ds[Õ. @YoLÞdÏ FkR @fNØm BpûX; @YoLs
LYûXlTPÜm UôhPôoLs.
113. "¡±jRYoLs F§Ûm BpûX' Fuß ëRoLÞm, "ëRoLs F§Ûm BpûX' Fuß
¡±jRYoLÞm úYRjûRl T¥jÕd ùLôiúP áß¡u\]o. @±VôR UdLÞm @YoLû[l
úTôXúY á±]o. @YoLs ØWiThP§p @YoLÞd¡ûPúV ¡VôUj Sô°p1 @pXôy
¾ol× YZeÏYôu.
114. @pXôy®u Ts°YôNpL°p @Y]Õ ùTVo á\lTÓYûRj RÓjÕ, @Ytû\l

TôZôdL ØVpTYû] ®P ùTÚm @¿§ BûZjRYu Vôo?32 TVkÕ ùLôiúP R®W
@Yt±p ÖûZÙm D¬ûU @YoLÞdÏ BpûX. @YoLÞdÏ BqÜX¡p B¯Üm,
UßûU«p1 LÓûUVô] úYRû]ÙØiÓ.
115. ¡ZdÏm, úUtÏm @pXôyÜdúL. ¿eLs FeúL §Úm©]ôÛm @eúL @pXôy®u

ØLm Ds[Õ. @pXôy RôWô[Uô]Yu; @±kRYu
116. ""@pXôy ULû] GtTÓj§d ùLôiPôu'' F]d áß¡u\]o. @qYô±pûX! @Yu

çVYu.10 Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûY @YàdúL D¬V]. @û]jÕm @YàdúL
@¥T¦¡u\].
117. (@Yu) Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm ØuUô§¬«u± TûPjRYu. IÚ Lô¬VjûR @Yu

Ø¥Ü ùNnÙm úTôÕ @Õ Ï±jÕ "AÏ' Fuú\ áßYôu. DPú] @Õ A¡ ®Óm.
118. ""@pXôy FeL°Pm úTNd áPôRô? @pXÕ FeLÞdÏ Jo Nôuß YWd áPôRô?''
Fuß @±VôúRôo áß¡u\]o. BYoLÞdÏ Øu ùNuú\ôo BYoL°u átû\l úTôXúY
á±]o. @YoL°u Ds[eLs IjRûYVôL BÚd¡u\]. Dß§Vô] Sm©dûL ùLôsÞm
NØRôVj§tÏ NôußLû[j ùR°ÜTÓjÕ¡ú\ôm.
119. StùNn§ áßTYWôLÜm, FfN¬dûL ùNnTYWôLÜm DiûUÙPu (ØamUúR!) DmûU

Sôm @àl©Ùsú[ôm. SWLYô£Lû[l Tt± DmªPm úLhLlTPôÕ.
120. ëRoLÞm, ¡±jRYoLÞm @YoL°u UôodLjûR ¿o ©uTtßm YûW DmûU Gtßd

ùLôs[úY UôhPôoLs. ""@pXôy®u Y¯úV (N¬Vô]) Y¯VôÏm'' F]d áßÅWôL! DUdÏ
®[dLm YkR ©u @YoL°u Uú]ô BfûNLû[ ¿o ©uTt±]ôp, @pXôy®PªÚkÕ
LôlTôtßTYú]ô, DRÜTYú]ô DUdÏ BpûX.
121. Sôm VôÚdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôúUô @YoLs T¥dL úYi¥V ®Rj§p @ûRl
T¥d¡u\]o. @YoLú[ @§p Sm©dûL ùLôiPYoLs. @ûR GtL UßlúTôúW
SxPUûPkRYoLs.
122. BvWôÂ-u UdLú[! DeLÞdÏ Sôu YZe¡V @ÚhùLôûPûVÙm, DXLjRôûW ®P

DeLû[f £\l©j§ÚkRûRÙm Fi¦l TôÚeLs!16
123. IÚYu, Buù]ôÚYàdÏ FkRl TVàm @°dL Ø¥VôR Sôû[1 @gÑeLs!

(@kSô°p) FY¬PªÚkÕm FkR CÓm ùT\lTPôÕ. FYÚdÏm FkRl T¬kÕûWÙm
TVuTPôÕ.17 @YoLs DR® ùNnVlTPÜm UôhPôoLs.
124. BlWôÍûU @YWÕ Bû\Yu TX LhPû[Ls êXm úNô§jR úTôÕ @Ytû\ @Yo
ØÝûUVôL ¨û\úYt±]ôo. ""DmûU U²RoLÞdÏj RûXYWôdLl úTô¡ú\u'' Fuß
@Yu á±]ôu. ""F]Õ Y¯j úRôu\pL°Ûm'' (RûXYoLû[ AdÏYôVôL!) Fuß @Yo
úLhPôo. ""Fu YôdÏß§ (DUÕ Y¯j úRôu\pL°p) @¿§ BûZjúRôûWf úNWôÕ'' Fuß
@Yu á±]ôu.245
125. @kR AXVjûR33 UdL°u Iuß áÓªPUôLÜm, TôÕLôl× ûUVUôLÜm Sôm

@ûUjRûR ¨û]îhÓÅWôL!34 ULôúU BlWôÍªp35 ùRôÝªPjûR GtTÓj§d
ùLôsÞeLs! ""RYôKl ùNnúYôÚdLôLÜm, BK§LôKl BÚlúTôÚdLôLÜm, ÚáÜ, ^wRô
ùNnúYôÚdLôLÜm BÚYÚm F]Õ AXVjûRj çnûUlTÓjÕeLs!'' Fuß
BlWôÍªPØm, BvUôÂ-PØm Dß§ ùUô¯ Yôe¡ú]ôm.
126. ""Bû\Yô! BqîûWl TôÕLôl× ûUVUôL34 AdÏYôVôL! BqîWô¬p @pXôyûYÙm,

Bß§ Sôû[Ùm1 Sm©úVôÚdÏd L²Lû[ YZeÏYôVôL!'' Fuß BlWôÍm á±V úTôÕ,
""(Fuû]) UßlúTôÚdÏm £±Õ LôXm YN§Ls @°lúTu; ©u]o @YoLû[ SWL
úYRû]«p RsÞúYu; úNÚªPj§p @Õ ªLÜm ùLhPÕ'' Fuß @Yu á±]ôu.
127. @kR AXVj§u33 @¥jR[jûR BlWôÍØm, BvUôÂÛm DVoj§V úTôÕ ""FeLs

Bû\Yô! FeL°PªÚkÕ (BlT¦ûV) Gtßd ùLôsYôVôL! ¿úV ùN®ÙßTYu; @±kRYu''
(Fu\]o.)
128. FeLs Bû\Yô! FeLû[ D]dÏd LhÓlThúPôWôLÜm, FeLs Y¯j úRôu\pLû[

D]dÏd LhÓlThÓ SPdÏm NØRôVUôLÜm AdÏYôVôL! FeLs Y¯TôhÓ Øû\Lû[
FeLÞdÏd Lôh¥j RÚYôVôL! FeLû[ Uu²lTôVôL! ¿ Uu²lûT GtTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
129. FeLs Bû\Yô! @YoL°-ÚkÕ @YoLÞdLôL IÚ çRûW @àl×YôVôL! @Yo,

D]Õ YN]eLû[ @YoLÞdÏd áßYôo. @YoLÞdÏ úYRjûRÙm, Oô]jûRÙm67
Ltßd ùLôÓlTôo. @YoLû[j çnûUlTÓjÕYôo. ¿úV ªûLjRYu; Oô]ªdLYu
(Fu\]o.)36
130. Ruû] @±®-Vôd¡d ùLôiPYû]j R®W úYß Vôo BlWôÍªu UôodLjûRl
×\dL¦dL Ø¥Ùm? @YûW BqÜX¡p Sôm úRoÜ ùNnúRôm. @Yo UßûU«p1
SpúXô¬p BÚlTôo.
131. @YWÕ Bû\Yu "LhÓlTÓ!' Fuß @Y¬Pm á±V úTôÕ ""@¡Xj§u Bû\YàdÏd
LhÓlThúPu'' Fuß @Yo á±]ôo.
132. ""Fu UdLú[! @pXôy DeLÞdLôL BmUôodLjûRj úRoÜ ùNnÕs[ôu. Øv-

mL[ôLúY295 R®W ¿eLs UW¦dLd áPôÕ'' Fuß BlWôÍØm, VKá×m RUÕ
©sû[LÞdÏ Y-Ùßj§]o.
133. VKá×dÏ UWQm ùSÚe¡V úTôÕ, ¿eLs Nôh£L[ôL BÚk¾oL[ô? ""F]dÏl ©u

FûR YQeÏÅoLs?'' Fuß RUÕ ©sû[L°Pm úLhP úTôÕ ""DeLs Bû\Yàm, DeLs
RkûRVWô] BlWôÍm, BvUôÂp, Bvaôd A¡úVô¬u Bû\YàUô¡V IúW
Bû\Yû]úV YQeÏúYôm. SôeLs @YàdúL LhÓlThPYoLs'' Fuú\ (©sû[Ls)
á±]o.
134. @YoLs, ùNuß ®hP NØRôVm. @YoLs ùNnRÕ @YoLÞdÏ. ¿eLs ùNnRÕ
DeLÞdÏ. @YoLs ùNnRÕ Ï±jÕ ¿eLs ®Nô¬dLlTP Uôh¼oLs.265
135. ""ëRoL[ôLúYô, ¡±jRYoL[ôLúYô A¡ ®ÓeLs! úSo Y¯ ùTßÅoLs'' Fuß

áß¡u\]o. ""@qYô\pX! DiûU Y¯«p ü\ BlWôÍªu UôodLjûRúV (©uTtß
úYôm). @Yo BûQ Lt©jRYWôL BÚkR§pûX'' F]d áßÅWôL!
136. ""@pXôyûYÙm, FeLÞdÏ @Ú[lThPûRÙm, Rm Bû\Y]ôp BlWôÍm, BvUôÂp,

Bvaôd, VKál Utßm (@YWÕ) Y¯júRôu\pLÞdÏ @Ú[lThPûRÙm, ê^ôÜdÏm,
C^ôÜdÏm YZeLlThPûRÙm, Gû]V S©UôoLÞdÏ RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ
YZeLlThPûRÙm Sm©ú]ôm; @YoLÞd¡ûPúV TôÏTôÓ LôhP UôhúPôm;37 @YàdúL
SôeLs LhÓlThPYoLs'' Fuß áßeLs!
137. ¿eLs Sm©dûL ùLôiPÕ úTôp @YoLÞm Sm©dûL ùLôiPôp úSo Y¯ ùTßYo.
×\dL¦lTôoL[ô«u @YoLs F§¬Lú[. @YoLs ®`Vj§p @pXôy DUdÏl
úTôÕUô]Yu; @Yu ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
138. ""(SôeLs) @pXôy ¾hÓm YoQjûR38 (GtTYoLs.) @pXôyûY ®P @Z¡V

YoQm ¾hÓTYu Vôo? SôeLs @Yû]úV YQeÏTYoLs'' (Fuß áßeLs!)
139. ""@pXôyûYl Tt± FeL°Pm ®RiPô YôRm ùNn¡ÈoL[ô? @Yú] FeLs

Bû\Yàm, DeLs Bû\YàUôYôu. FeLs ùNVpLs FeLÞdÏ. DeLs ùNVpLs
DeLÞdÏ. SôeLs @YàdúL D[jçnûUÙPu SPlTYoLs'' Fuß áßÅWôL!
140. ""BlWôÍm, BvUôÂp, Bvaôd, VKál Utßm (@YWÕ) Y¯j úRôu\pLs
ëRoL[ôLúYô, ¡±jRYoL[ôLúYô BÚkRôoLs Fuß áß¡ÈoL[ô? SuÏ @±kúRôo
¿eL[ô? @pXôyYô?'' Fuß úLhÀWôL! @pXôy®PªÚkÕ R]dÏd ¡ûPjR Nôuû\
Uû\lTYû] ®P @¿§ BûZjRYu Vôo? ¿eLs ùNnYûR @pXôy LY²dLôRY]ôL
BpûX.
141. @YoLs ùNuß ®hP NØRôVm. @YoLs ùNnRÕ @YoLÞdÏ. ¿eLs ùNnRÕ
DeLÞdÏ. @YoLs ùNnRûRl Tt± ¿eLs ®Nô¬dLlTP Uôh¼oLs.265
142. ""GtL]úY BÚkR @YoL°u ¡lXôûY ®hÓm (Øv-mLs) Gu §Úm© ®hP]o?''

Fuß U²RoL°p @±®-Ls úLhTôoLs. ""¡ZdÏm, úUtÏm @pXôyÜdúL D¬V].
@Yu Sô¥úVôûW úSWô] Y¯«p ùNÛjÕ¡\ôu'' Fuß áßÅWôL!
143. BqYôú\ ¿eLs (Ut\) UdLÞdÏ FÓjÕf ùNôpúYôWôLj §LZÜm, BjçRo (ØamUj)
DeLÞdÏ FÓjÕf ùNôpTYWôLj §LZÜm DeLû[ SÓ ¨ûXVô] NØRôVUôd¡ú]ôm.
YkR Y¯úV §Úm©f ùNpúYô¬-ÚkÕ BjçRûWl ©uTtßúYôûW @ûPVô[m
LôhÓYRtLôLúY, GtL]úY ¿o úSôd¡V ¡lXôûY öQ«j§ÚkúRôm.39 @pXôy
VôÚdÏ úSo Y¯ Lôh¥]ôú]ô @YûWj R®W (Ut\YoLÞdÏ) BÕ TôWUôLúY BÚd¡\Õ.
@pXôy DeLs Sm©dûLûVl TôZôdÏTY]ôL BpûX. @pXôy BWdLØûPúVôu;
¨LWt\ @u×ûPúVôu.
144. (ØamUúR!) DmØûPV ØLm Yô]jûR úSôd¡ @¥dL¥ §Úm×YûRd Lôi¡ú\ôm.

F]úY ¿o ®Úm×¡\ ¡lXôûY úSôd¡ DmûUj §Úl×¡ú\ôm. F]úY DUÕ ØLjûR
Uv´Õp aWôªu §ûN«p §Úl× ÅWôL! ¿eLs FeúL BÚkRôÛm DeLs ØLeLû[
@Ru §ûN«úXúV §Úl©d ùLôsÞeLs! ""BÕúY RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ YkR DiûU''
Fuß úYRm ùLôÓdLlThúPôo27 @±YôoLs. @YoLs ùNnTYtû\ @pXôy
LY²dLôRY]ôL BpûX.
145. úYRm ùLôÓdLlThúPô¬Pm27 @jRû] NôußLû[Ùm (ØamUúR!) ¿o ùLôiÓ

ùNu\ôÛm @YoLs DUÕ ¡lXôûYl ©uTt\ UôhPôoLs. ¿o @YoL°u ¡lXôûYl
©uTtßTYWôL BpûX. @YoL°úXúV IÚYo Ut\Y¬u ¡lXôûYl ©uTtßTYWôL
BpûX. DUdÏ ®[dLm YkR ©u @YoL°u Uú]ô BfûNûV ¿o ©uTt±]ôp ¿o @¿§
BûZjRYWôÅo!
146. Sôm VôÚdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôúUô @YoLs,27 RUÕ ©sû[Lû[ @±YÕ úTôp
BYûW @±YôoLs.25 @YoL°p IÚ NôWôo @±kÕ ùLôiúP DiûUûV Uû\d¡u\]o.
147. BqÜiûU Dm Bû\Y²PªÚkÕ YkRRôÏm. F]úY NkúRLm ùLôsTYWôL A¡

®Pô¾o!
148. IqùYôÚYÚdÏm Øuú]ôdÏm BXdÏ Ds[Õ. @Yo @ûR úSôdÏ¡\ôo. F]úY
SuûULÞdÏ Øk§d ùLôsÞeLs! ¿eLs FeúL BÚkRôÛm DeLs @û]YûWÙm
@pXôy ùLôiÓ YÚYôu. @û]jÕl ùTôÚhL°u ÁÕm @pXôy At\ÛûPVYu.
149. ¿o Fe¡ÚkÕ ×\lThPôÛm DUÕ ØLjûR Uv´Õp aWôm §ûN«p §Úl×ÅWôL!

@ÕúY Dm Bû\Y²PªÚkÕ ¡ûPjR DiûU. ¿eLs ùNnYûR @pXôy
150. ¿o Fe¡ÚkÕ ×\lThPôÛm DUÕ ØLjûR Uv´Õp aWôm §ûN«p §Úl×ÅWôL!

FeúL ¿eLs BÚkRôÛm DeLs ØLeLû[ @Ru §ûN«úXúV §Úl©d ùLôsÞeLs!
@YoL°p @¿§ BûZjúRôûWj R®W (Ut\) UdLÞdÏ DeLÞdÏ F§WôL FkRf Nôußm
BÚdLd áPôÕ FuTÕm, F]Õ @ÚhùLôûPûV DeLÞdÏ Sôu ØÝûUlTÓjÕYÕm,
¿eLs úSo Y¯ ùTßYÕúU BRtÏd LôWQm.40 F]úY @YoLÞdÏ @gNô¾oLs!
F]dúL @gÑeLs!
151. DeLÞdÏ DeL°-ÚkÕ çRûW @àl©VÕ úTôp. (¡lXôûY UôtßYRu êXØm

@Ús ×¬kRôu). @Yo DeLÞdÏ SUÕ YN]eLû[d áßYôo. DeLû[j
çnûUlTÓjÕYôo. DeLÞdÏ úYRjûRÙm, Oô]jûRÙm67 Ltßj RÚYôo. ¿eLs
@±VôUp BÚkRYtû\Ùm DeLÞdÏ @Yo Ltßj RÚYôo.36
152. F]úY Fuû] ¨û]ÙeLs! Sôàm DeLû[ ¨û]d¡ú\u.6 F]dÏ Su±

ùNÛjÕeLs! F]dÏ Su± U\dLô¾oLs!
153. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ùTôßûU Utßm ùRôÝûL«u êXm DR® úRÓeLs!

@pXôy ùTôßûUVô[oLÞPu BÚd¡\ôu.
154. @pXôy®u TôûR«p ùLôpXlThúPôûW B\kúRôo F]d á\ô¾oLs! Uô\ôL

D«ÚPu Ds[]o. F²àm DQW Uôh¼oLs.41
155. JW[Ü @fNjRôÛm, T£VôÛm ùNpYeLs, D«oLs, Utßm TXuLû[f úNRlTÓj§Ùm

DeLû[f úNô§lúTôm. ùTôßjÕd ùLôiúPôÚdÏ StùNn§ áßÅWôL!
156. RUdÏ GúRàm ÕuTm GtTÓm úTôÕ ""SôeLs @pXôyÜdúL D¬VYoLs; SôeLs
@Y²PúU §Úm©f ùNpTYoLs'' Fuß @YoLs áßYôoLs.
157. @YoLÞdúL RUÕ Bû\Y²u @ÚsLÞm, @u×m Ds[]. @YoLú[ úSo Y¯

ùTtú\ôo.
158. ^KTôÜm, UoYôÜm @pXôy®u £u]eLs. BkR AXVj§p33 awú_ô, DmWôúYô

ùNnTYo, @q®WiûPÙm ÑtßYÕ Ït\ªpûX. SuûULû[ úUX§LUôLf ùNnTYÚdÏ
@pXôy Su± TôWôhÓTYu;6 @±kRYu.
159. UdLÞdLôL Sôm úYRj§p ùR°ÜTÓj§V ©u]o Sôm @Ú°V ùR°Yô]
NôußLû[Ùm, úSo Y¯ûVÙm Uû\lTYoLû[ @pXôyÜm N©d¡\ôu.6 N©lT(RtÏj
RÏ§ÙûPV)YoLÞm N©d¡u\]o.
160. Uu²l×d úLhÓ (ReLû[j) §Új§d ùLôiÓ, (Uû\jRYtû\) ùR°ÜTÓj§úVôûWj

R®W. @YoLû[ Sôu Uu²lúTu. Sôu Uu²lûT GtTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
161. (GL Bû\Yû]) UßjÕ, UßjR ¨ûX«úXúV UW¦júRôo ÁÕ @pXôy®u NôTØm6

Yô]YoLs Utßm @û]jÕ (SpX) U²RoL°u NôTØm Ds[Õ.
162. @§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. @YoLÞdÏ úYRû] BúXNôdLlTPôÕ. @YoLs

@YLôNm @°dLlTPÜm UôhPôoLs.
163. DeLs YQdLj§tÏ¬VYu IúW IÚ Bû\Yú]. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu

úYß VôÚªpûX. (@Yu) @[Yt\ @Ú[ô[u. ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
164. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPj§ÚlT§Ûm, BWÜ TLp Uô± Uô± YÚY§Ûm,

UdLÞdÏl TV]°lTYtßPu LP-p ùNpÛm LlT-Ûm, @pXôy Yô]j§-ÚkÕ
B\d¡ ûYdÏm UûZ«Ûm, éª Y\iP ©u @Ru êXm @ûRf ùN¯dLf ùNnY§Ûm,
IqùYôÚ D«¬]jûRÙm @§p TWY ®h¥ÚlT§Ûm, LôtßLû[ Uô± Uô± ÅNf
ùNn§ÚlT§Ûm, Yô]j§tÏm, éªdÏm BûPúV YNlTÓjRlThÓs[ úULj§Ûm ®[eÏm
NØRôVj§tÏl TX NôußLs Ds[].
165. @pXôyûYVu± TX LPÜsLû[d LtTû] ùNnÕ, @pXôyûY ®Úm×YÕ úTôp

@YoLû[ ®Úm×úYôÚm U²RoL°p Ds[]o. Sm©dûL ùLôiúPôo (@YoLû[ ®P)
@pXôyûY @§LUôL úS£lTYoLs. @¿§ BûZjúRôo úYRû]ûVd LôÔm úTôÕ
@û]jÕ YpXûUÙm @pXôyÜdúL FuTûRÙm, @pXôy LÓûUVôLj Ri¥lTYu
FuTûRÙm LiÓ ùLôsYôoLs
166. ©uTt\lThúPôo, úYRû]ûVd LôÔm úTôÕ (RmûUl) ©uTt±úVô¬PªÚkÕ

®X¡d ùLôsYo. @YoL°ûPúV (BÚkR) D\ÜLs Ø±kÕ ®Óm.
167. ""(DXÏdÏ) §Úm©f ùNpÛm Yônl× FeLÞdÏ BÚdÏUô]ôp @YoLs

FeL°PªÚkÕ ®X¡d ùLôiPûRl úTôp @YoL°PªÚkÕ SôeLÞm ®X¡d
ùLôsúYôm'' Fuß ©uTt±úVôo áßYôoLs. BlT¥j Rôu @pXôy @YoL[Õ
ùNVpLû[ @YoLÞdúL LYûXV°lTRôLd LôhÓ¡\ôu. @YoLs SW¡-ÚkÕ
ùY°úVßúYôo @pXo.
168. U²RoLú[! éª«p Ds[Yt±p @àU§dLlThP çnûUVô]ûR DiÔeLs!

û`jRô²u @¥fÑYÓLû[l ©uTt\ô¾oLs! @Yu DeLÞdÏl T¡WeL F§¬.
169. @Yu ¾ûUûVÙm, ùYhLd úLPô]ûRÙm, ¿eLs @±VôRYtû\ @pXôy®u ÁÕ
BhÓdLhÓYûRÙm DeLÞdÏj çiÓ¡\ôu.
170. ""@pXôy @Ú°VûRl ©uTtßeLs!'' Fuß @YoL°Pm á\lThPôp ""FeLs

Øuú]ôoLû[ F§p LiúPôúUô @ûRúV ©uTtßúYôm'' Fuß áß¡u\]o. @YoL°u
Øuú]ôoLs FûRÙm ®[eLôUÛm úSo Y¯ ùT\ôUÛm BÚkRôÛUô?
171. ùYßm NlRjûRÙm, JûNûVÙm UhÓúU úLhÏm LôpSûPLû[ @ûZlTRtLôL NlRm

úTôÓTY²u RuûU úTôuú\ (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬u RuûU Ds[Õ. (@YoLs)
ùN®PoLs; EûULs; ÏÚPoLs. F]úY ®[eL UôhPôoLs.
172. Sm©dûL ùLôiúPôúW! Sôm DeLÞdÏ YZe¡V çnûUVô]Ytû\ DiÔeLs!

¿eLs @pXôyûYúV YQeÏúYôWôL BÚkRôp @YàdúL Su± ùNÛjÕeLs!
173. RôUôLf ùNjRûY, BWjRm, Tu±«u Bû\f£, @pXôy @pXôúRôÚdLôL

@ßdLlThPûY A¡VYtû\úV42 @Yu DeLÞdÏj RûP ùNnÕs[ôu. YWm×
Á\ôUÛm, Y-Vf ùNpXôUÛm öTk§dLl TÓúYôo ÁÕ FkRd Ït\Øm BpûX. @pXôy
Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.171
174. @pXôy @Ú°V úYRjûR Uû\jÕ @ûR @tT ®ûXdÏ ®túTôo, RUÕ
Y«ßL°p ùSÚlûTj R®W (úYß FûRÙm) Nôl©ÓY§pûX. ¡VôUj Sô°p1 @pXôy
@YoLÞPu úTN UôhPôu. @YoLû[j çnûUl TÓjRÜm UôhPôu. @YoLÞdÏj
Õu×ßjÕm úYRû]Ùm DiÓ.
175. @YoLú[ úSo Y¯ûV ®tß Y¯ úLhûPÙm, Uu²lûT ®tß úYRû]ûVÙm

®ûXdÏ Yôe¡d ùLôiPYoLs. SWLjûRf N¡jÕd ùLôsÞm @YoL°u Õ¦ûY
Fu]ùYuTÕ!
176. @pXôy DiûUûV Ds[Pd¡V úYRjûR @Ú°«Úk(Õm @ûR Uû\j)RúR

BRtÏd LôWQm. úYRj§tÏ ØWiTÓúYôo (DiûU«-ÚkÕ) çWUô] ØWiTôh¥úXúV
Ds[]o.
177. DeLs ØLeLû[ ¡ZdÏ úSôd¡úVô, úUtÏ úSôd¡úVô §Úl×YÕ SuûUVuß. Uô\ôL
@pXôy, Bß§ Sôs,1 Yô]YoLs, úYRm, Utßm S©UôoLû[ Sm×úYôÚm D\®]oLs,
@]ôûRLs, GûZLs, SôúPô¥Ls,206 Vô£lúTôÚdÏm, Utßm @¥ûULû[ ®ÓRûX
ùNnYRtÏ (U]) ®ÚlTjÕPu ùNpYjûR YZeÏúYôÚm, ùRôÝûLûV ¨ûX
SôhÓúYôÚm, ^LôjûR YZeÏúYôÚm, YôdL°jRôp RUÕ YôdûL ¨û\úYtßúYôÚm,
YßûU, úSôn, Utßm úTôodL[j§p N¡jÕd ùLôsúYôÚúU SuûU ùNnTYoLs.
@YoLú[ DiûU á±VYoLs. @YoLú[ (Bû\Yû]) @gÑTYoLs.
178. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ÑRk§W Uô]YàdLôL (ùLôûX ùNnR) ÑRk§W Uô]Yu,

@¥ûUdLôL (ùLôûX ùNnR) @¥ûU, ùTiÔdLôL (ùLôûX ùNnR) ùTi, Fu\ YûL«p
ùLôpXlThúPôÚdLôLl T¯ YôeÏYÕ DeLÞdÏd LPûUVôdLlThÓs[Õ.
ùLôûXVô°dÏ (ùLôpXlThPY²u Yô¬Nô¡V) @Y]Õ (ùLôsûLf) NúLôRWu êXm
GúRàm Uu²dLlTÓUô]ôp SpX ®RUôL SPkÕ @Z¡V Øû\«p (SxP CÓ) @Y²Pm
YZeL úYiÓm. BÕ DeLs Bû\Yu F°Rôd¡VÕm, @ÚÞUôÏm. BRu ©\Ï VôúWàm
YWm× Á±]ôp @YÚdÏj Õu×ßjÕm úYRû] Ds[Õ.43
179. @±ÜûPúVôúW! T¯dÏl T¯ YôeÏm NhPj§p DeLÞdÏ YôrÜ Ds[Õ.

(BfNhPj§]ôp ùLôûX ùNnY§-ÚkÕ) ®X¡d ùLôsÅoLs.43
180. DeL°p IÚYo ùNpYjûR ®hÓf ùNu\ôp @YÚdÏ UWQm ùSÚeÏm úTôÕ
ùTtú\ôÚdLôLÜm, D\®]ÚdLôLÜm £\kR Øû\«p UWQ NôN]m ùNnYÕ LPûUVôdLl
ThÓs[Õ. (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ BÕ LPûU.45
181. (UWQ NôN]jÕdÏf Nôh£VôL BÚkúRôo) @ûRf ùN®UÓjR ©u Uôt±d á±]ôp

@RtLô] Ït\m, Uôt±d á±úVôûWúV úNÚm. @pXôy ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
182. UWQ NôN]m ùNnTY²Pm @¿§ûVúVô, TôYjûRúVô VôúWàm @g£]ôp

@YoL°ûPúV Sp-QdLjûR GtTÓjÕYÕ @Yo ÁÕ Ït\m BpûX. @pXôy
Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
183, 184. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ¿eLs (Bû\Yû]) @gÑYRtLôL DeLÞdÏ Øu

ùNuú\ôo ÁÕ LPûUVôdLlThPÕ úTôp DeLÞdÏm Ï±l©hP SôhL°p úSôu×
LPûUVôdLlThÓs[Õ. DeL°p úSôVô°VôLúYô, TVQj§úXô BÚlTYo úYß SôhL°p
LQd¡hÓd ùLôs[Xôm. @RtÏf Nd§Ùs[YoLs Jo GûZdÏ DQY°lTÕ T¬LôWm.47
SuûULû[ úUX§LUôLf ùNnúYôÚdÏ @Õ SpXÕ. ¿eLs @±kRôp úSôu× úSôtTúR
£\kRÕ.26
185. BkRd ÏoAu WU[ôu UôRj§p Rôu @Ú[lThPÕ. (@Õ) U²RoLÞdÏ úSo Y¯
LôhÓm. úSo Y¯ûVj ùR°YôLd áßm. (ùTônûV ®hÓ DiûUûV) ©¬jÕd LôhÓm.
DeL°p @mUôRjûR @ûPTYo @§p úSôu× úSôtLhÓm.44 úSôVô°VôLúYô,
TVQj§úXô BÚlTYo úYß SôhL°p LQd¡hÓd ùLôs[Xôm. @pXôy DeLÞdÏ
F°Rô]ûRúV SôÓ¡\ôu. £WUUô]ûR DeLÞdÏ SôP UôhPôu. Fi¦dûLûV ¿eLs
ØÝûUVôdÏYRtLôLÜm, DeLÞdÏ úSo Y¯ Lôh¥VRtLôL ¿eLs @pXôyûYl
ùTÚûUlTÓj§PÜm, Su± ùNÛj§PÜm (úYß SôhL°p úSôtÏm NÛûL YZeLlThPÕ)
186. Fuû]l Tt± F]Õ @¥VôoLs DmªPm úLhPôp ""Sôu @Ú¡p BÚd¡ú\u.
©Wôoj§lTYu Fuû]l ©Wôoj§dÏm úTôÕ ©WôojRû]dÏl T§X°d¡ú\u. F]úY
Fu²PúU ©WôojRû] ùNnVhÓm! Fuû]úV SmThÓm. BR]ôp @YoLs úSo Y¯
ùTßYôoLs'' (FuTûRd áßÅWôL!)49
187. úSôu©u BW®p DeLs Uû]®V¬Pm áÓYÕ DeLÞdÏ @àU§dLlThÓs[Õ.

@YoLs DeLÞdÏ AûP. ¿eLs @YoLÞdÏ AûP. DeLÞdÏ ¿eLs ÕúWôLm
ùNnÕ ùLôi¥ÚkRÕ @pXôyÜdÏj ùR¬Ùm. F]úY DeLs Uu²lûT Gtß DeLû[l
©ûZ ùTôßjRôu. BlúTôÕ (ØRp) @YoLÞPu áÓeLs!50 @pXôy DeLÞdÏ
®§jRûR (NkR§ûV)j úRÓeLs! ûYLû\ Fàm ùYsû[d L«ß, (BWÜ Fàm) LÚl×d
L«±-ÚkÕ ùR°YôÏm YûW DiÔeLs! TÚÏeLs! ©u]o BWÜ YûW úSôuûT
ØÝûUlTÓjÕeLs! Ts°YôNpL°p BK§LôKl BÚdÏm úTôÕ Uû]®VÚPu
áPô¾oLs! BÕ @pXôy®u YWm×Ls. F]úY @ûR ùSÚeLô¾oLs! (Ruû])
@gÑYRtLôL R]Õ YN]eLû[ @pXôy UdLÞdÏ BqYôß ùR°ÜTÓjÕ¡\ôu.
188. DeLÞd¡ûPúV (IÚYÚdùLôÚYo) DeLs ùTôÚhLû[j RY\ô] Øû\«p

DiQô¾oLs! ùR¬kÕ ùLôiúP UdL°u ùTôÚhL°p IÚ TÏ§ûVl TôYUô] Øû\«p
Nôl©ÓYRtLôL @§Lô¬L°Pm DeLs ùTôÚhLû[d ùLôiÓ ùNpXô¾oLs!
189. ©û\Lû[l51 Tt± (ØamUúR!) DmªPm úLh¡u\]o. ""@ûY UdLÞdÏm, (Ï±lTôL)

aw_ýdÏm LôXm Lôh¥Ls'' F]d áßÅWôL! ÅÓLÞdÏs @Ru, ©u Y¯VôL YÚYÕ
SuûU @uß.52 (Bû\Yû]) @gÑYúR SuûU. F]úY ÅÓLÞdÏ YôNpLs Y¯VôLúY
ùNpÛeLs! @pXôyûY @gÑeLs. BR]ôp ùYt± ùTßÅoLs.
190. DeL°Pm úTôÚdÏ YÚúYôÚPu @pXôy®u TôûR«p ¿eLÞm úTôo ùNnÙeLs!

YWm× Á\ô¾oLs! YWm× Á±úVôûW @pXôy úS£dL UôhPôu.53
191. (L[j§p) Nk§dÏm úTôÕ @YoLû[d ùLôpÛeLs! @YoLs DeLû[

ùY°úVt±VYôß ¿eLÞm @YoLû[ ùY°úVtßeLs! LXLm, ùLôûXûV ®Pd
LÓûUVô]Õ. Uv´Õp aWôªp @YoLs DeLÞPu úTôÚdÏ YWôR YûW @eúL
@YoLÞPu úTôo ùNnVô¾oLs! @YoLs DeLÞPu úTôÚdÏ YkRôp @YoLû[d
ùLôpÛeLs! (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ BÕúY RiPû].53
192. (úTô¬-ÚkÕ) ®X¡d ùLôsYôoL[ô]ôp @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\

@u×ûPúVôu.53
193. LXLm BpXôùRô¯kÕ @§LôWm54 @pXôyÜdÏ¬VRôL AÏm YûW @YoLÞPu

úTôo ùNnÙeLs! ®X¡d ùLôsYôoL[ô]ôp @¿§ BûZjúRôo ÁúR R®W (Ut\YoLs ÁÕ)
FkR YWm× Á\Ûm áPôÕ.53
194. ×²R UôRjÕdÏ55 (¨Lo) ×²R UôRúU! ×²ReLs BÚ RWl×dÏm NUUô]ûY.

DeL°Pm YWm× Á±úVô¬Pm @YoLs YWm× Á±VÕ úTôu\ @úR @[Ü ¿eLÞm
YWm× ÁßeLs! @pXôyûY @gÑeLs! (Ruû]) @gÑúYôÚPú] @pXôy
BÚd¡\ôu FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs!
195. @pXôy®u TôûR«p ùNX®ÓeLs! DeLs ûLL[ôp SôNjûRj úR¥d

ùLôs[ô¾oLs! SuûU ùNnÙeLs! SuûU ùNnúYôûW @pXôy ®Úm×¡\ôu.
196. @pXôyÜdLôL awû_Ùm, DmWôûYÙm ØÝûUlTÓjÕeLs! ¿eLs RÓdLlThPôp

BVu\ T-l©Wô¦ûV (@ßeLs.) T-l©Wô¦ @RtÏ¬V BPjûR @ûPYRtÏ Øu
DeLs RûXLû[ U¯dLô¾oLs! DeL°p úSôVô°VôLúYô, RûX«p GúRàm ùRôkRWúYô
BÚlTYo (RûXûV Øu]úW U¯dLXôm.) @RtÏl T¬LôWUôLúSôu× @pXÕ RoUm
@pXÕ T-«ÓRp DiÓ. DeL°p @fNUt\ ¨ûXûV @ûPkÕ awû_Ùm, DmWôûYÙm
RUjÕq Øû\«p ùNnTYo, BVu\ T-l©Wô¦ûV (T-«P úYiÓm)56 @Õ
¡ûPdLôRYo awú úTôÕ êuß úSôu×LÞm (Eo) §Úm©V ©u GÝ úSôu×LÞm
úSôtL úYiÓm. BR]ôp TjÕ ØÝûU ùTßm. B(f NÛûLVô])Õ Uv´Õp aWôªp
VôÚûPV ÏÓmTm Y£dL®pûXúVô @YÚdÏ¬VÕ. @pXôyûY @gÑeLs! "@pXôy
Ri¥lT§p LÓûUVô]Yu' FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs!
197. aw(_ýdÏ¬V LôXm) ùR¬kR UôReL[ôÏm.57 @mUôReL°p awû_ (Ru ÁÕ)

®§Vôd¡d ùLôiPYo awú úTôÕ DPÛ\Ü ùLôsYúRô, Ït\m ùNnYúRô, ®RiPô
YôRm ×¬YúRô áPôÕ. ¿eLs FkR SuûUûVf ùNnRôÛm @ûR @pXôy @±¡\ôu.
(aw_ýdÏj) úRûYVô]Ytû\j §Wh¥d ùLôsÞeLs! §Wh¥d ùLôs[ úYi¥VYt±p
(Bû\) @fNúU ªLf £\kRÕ. @±ÜûPúVôúW! Fuû] @gÑeLs!
198. (awú úTôÕ ®VôTôWj§u êXm) DeLs Bû\Y²u @Úû[j úRÓYÕ

DeLÞdÏd Ït\ªpûX.58 @WKTôj ùTÚùY°«-ÚkÕ ¿eLs §Úm×m úTôÕ Ux@Úp
aWôªp @pXôyûY ¨û]ÙeLs! @Yu DeLÞdÏd Lôh¥j RkRYôß @Yû]
¨û]ÙeLs! BRtÏ Øu Y¯ RY± BÚk¾oLs.
199. ©u]o, UdLs Fe¡ÚkÕ ×\lTÓ¡\ôoLú[ô @e¡ÚkÕ ¿eLÞm ×\lTÓeLs!59

@pXôy®Pm Uu²l×d úLÞeLs! @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
200. DeLÞûPV Y¯TôÓLû[ Ø¥dÏm úTôÕ DeLs Øuú]ôoLû[ ¿eLs ¨û]lTÕ

úTôp, @pXÕ @ûR ®P @§LUôL @pXôyûY ¨û]ÙeLs! ""FeLs Bû\Yô!
BqÜX¡p FeLÞdÏ SuûUûV YZeÏYôVôL!'' F]d úLhúTôÚm U²RoL°p Ds[]o.
@YÚdÏ UßûU«p1 FkRl Tôd¡VØm BpûX.
201. ""FeLs Bû\Yô! BqÜX¡Ûm FeLÞdÏ SuûUûV YZeÏYôVôL! UßûU«Ûm1

SuûUûV (YZeÏYôVôL!) SWL úYRû]«-ÚkÕ FeLû[d LôlTôVôL!'' Fuß áßúYôÚm
U²RoL°p Ds[]o.
202. @YoLÞdúL @YoLs TôÓThPRtLô] TeÏ Ds[Õ. @pXôy ®ûWkÕ

LQdùLÓlTYu.
203. Ï±l©hP SôhL°p @pXôyûY ¨û]ÙeLs! BWiÓ SôhL°p ®ûWTYo ÁÕm

FkRd Ït\ØªpûX. RôU§lTYo ÁÕm Ït\m BpûX.60 (BÕ Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ
D¬VÕ. @pXôyûY @gÑeLs! "@Y²Pm Iuß úNodLlTÓÅoLs' FuTûR @±kÕ
ùLôsÞeLs!
204. DmûUd LYÚm YûL«p BqÜXL YôrûYl Tt± úTÑTYàm U²RoL°p

BÚd¡\ôu. Ru Ds[j§p Ds[RtÏ @pXôyûYÙm Nôh£VôdÏ¡\ôu. BYu
LÓûUVô] YôRj §\ûU Ds[Yu.
205. @Yu DmûU ®hÓl ×\lThPÕm BmUi¦p ÏZlTm ®û[®dLÜm, T«oLû[Ùm,
D«oLû[Ùm @¯dLÜm ØVp¡\ôu. @pXôy ÏZlTjûR ®ÚmT UôhPôu.
206. ""@pXôyûY @g£d ùLôs!'' Fuß @Y²Pm á\lThPôp @Y]Õ AQYm

@Yû]l TôYj§p ArjÕ¡\Õ. @YàdÏ SWLúU úTôÕUô]Õ. @Õ ªLd ùLhP
ReÏªPm.
207. @pXôy®u §Úl§ûV ®Úm© RmûUúV @olT¦lTYoLÞm U²RoL°p

Ds[]o. @¥VôoLs ÁÕ @pXôy BWdLØûPúVôu.
208. Sm©dûL ùLôiúPôúW! BvXôj§p ØÝûUVôL ÖûZÙeLs! û`jRô²u

@¥fÑYÓLû[l ©uTt\ô¾oLs! @Yu DeLÞdÏl T¡WeL F§¬.
209. ùR°Yô] NôußLs DeLÞdÏ YkR ©u ¿eLs RPm ×WiPôp "@pXôy

ªûLjRYu; Oô]ªdLYu' FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs!
210. úULd áhPeL°p @pXôyÜm,61 Yô]YoLÞm153 YkÕ Lô¬Vm Ø¥dLlTP úYiÓm

FuTûRj Rôu F§oTôod¡\ôoL[ô? @pXôy®PúU Lô¬VeLs ùLôiÓ YWlTÓm.
211. FjRû] ùR°Yô] NôußLû[ @YoLÞdÏ YZe¡«ÚkúRôm F] BvWôÂ-u

UdL°Pm úLhÀWôL! @pXôy®u @ÚhùLôûP Ru²Pm YkR ©u× Uôt± ®ÓTYû]j
Ri¥lT§p @pXôy LÓûUVô]Yu.
212. (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ BqÜXL YôrdûL @ZLôdLlThÓs[Õ. @YoLs

Sm©dûL ùLôiúPôûWd úL- ùNn¡u\]o. (Bû\Yû]) @g£úVôo ¡VôUj Sô°p1
@YoLÞdÏ úUúX BÚlTôoLs. @pXôy, Sô¥úVôÚdÏ LQd¡u± YZeÏ¡\ôu.
213. U²RoLs IúW IÚ NØRôVUôLúY BÚkR]o. FfN¬dûL ùNnVÜm, StùNn§ á\Üm

S©UôoLû[ @pXôy @àl©]ôu. UdLs ØWiThPYt±p @YoL°ûPúV ¾ol×
YZeÏYRtLôL @YoLÞPu DiûUûV Ds[Pd¡V úYRjûR @Ú°]ôu. ùR°Yô]
NôußLs @YoL°Pm YkR ©u×m úYRm ùLôÓdLlThúPôo Rôm,27 @RtÏ ØWiThP]o.
RUd¡ûPúV Ds[ ùTô\ôûUúV (BRtÏd) LôWQm. @YoLs ØWiThP§p FÕ DiûU
F] Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ @pXôy R]Õ ®ÚlTlT¥ Y¯ Lôh¥]ôu. @pXôy
Sô¥úVôûW úSWô] Y¯«p ùNÛjÕYôu.
214. DeLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚdÏ GtThPÕ úTôp DeLÞdÏm GtTPôUp ùNôodLj§p

ÖûZVXôm Fuß Fi¦d ùLôi¥Úd¡ÈoL[ô? @YoLÞdÏ YßûUÙm, ÕuTØm
GtThP]. ""@pXôy®u DR® FlúTôÕ?'' Fuß (Bû\j) çRÚm @YÚPu Ds[
Sm©dûL ùLôiúPôÚm áßU[ÜdÏ @ûXdL¯dLlThP]o. LY]j§p ùLôsL!
@pXôy®u DR® @Ú¡úXúV Ds[Õ.
215. Rôm FûRf ùNX®P úYiÓm Fuß DmªPm úLh¡u\]o. ""SpXYt±-ÚkÕ ¿eLs
FûRf ùNX®hPôÛm ùTtú\ôÚdLôLÜm, D\®]ÚdLôLÜm, @]ôûRLÞdLôLÜm,
GûZLÞdLôLÜm, SôúPô¥LÞdLôLÜm206 (ùNX®P úYiÓm.) ¿eLs FkR SuûUûVf
ùNnRôÛm @pXôy @ûR @±kRYu'' F]d áßÅWôL!62
216. DeLÞdÏ ùYßlTôL BÚl©àm úTôo ùNnYÕ DeLÞdÏd LPûUVôdLlThÓs[Õ.

Iuû\ ¿eLs ùYßdLXôm. @Õ DeLÞdÏ SuûUVô]RôL BÚdÏm. Iuû\ ¿eLs
®ÚmTXôm. @Õ DeLÞdÏd ùLhPRôL BÚdÏm. @pXôyúY @±Yôu. ¿eLs @±V
Uôh¼oLs.53
217. ×²R UôRj§p55 úTôo ùNnYÕ Ï±jÕ DmªPm úLh¡u\]o. ""@§p úTô¬ÓYÕ
ùTÚeÏt\úU. @pXôy®u TôûRûV ®hÓm, Uv´Õp aWôûU ®hÓm (Ut\YoLû[j)
RÓlTÕm, @Yû] GtL UßlTÕm, @RtÏ (Uv´Õp aWôØdÏ) D¬úVôûW @e¡ÚkÕ
ùY°úVtßYÕm @pXôy®Pm BûR ®Pl ùT¬VÕ. ùLôûXûV ®P LXLm ªLl
ùT¬VÕ'' F]d áßÅWôL! @YoLÞdÏ BVÛUô]ôp DeLs UôodLjûR ®hÓm DeLû[
Uôtßm YûW DeLÞPu úTô¬hÓd ùLôiúP BÚlTôoLs. DeL°p R]Õ UôodLjûR
®hÓm Uô± (GL Bû\Yû]) UßlúTôWôL UW¦jRY¬u ùNVpLs BqÜX¡Ûm
UßûU«Ûm1 @¯kÕ ®Óm. @YoLs SWLYô£Ls. @§p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
218. Sm©dûL ùLôiÓ, ¶wWj ùNnÕ @pXôy®u TôûR«p @\lúTôo ×¬kúRôúW

@pXôy®u @Úû[ F§oTôod¡u\]o. @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
219, 220. UÕ Utßm ãRôhPm Tt± DmªPm úLh¡u\]o. ""@q®Wi¥Ûm ùTÚm úLÓm,
UdLÞdÏf £X TVuLÞm Ds[]. @q®Wi¥u TVû] ®P úLÓ BqÜX¡Ûm,
UßûU«Ûm1 ªLl ùT¬VÕ'' F]d áßÅWôL!116 RôeLs FûRf ùNX®P úYiÓm Fuß
DmªPm úLh¡u\]o. "DT¬Vô]ûR' F]d áßÅWôL! ¿eLs £k§lTRtLôL DeLÞdÏj
R]Õ YN]eLû[ @pXôy BqYôß ùR°Ü TÓjÕ¡\ôu. @]ôûRLû[l Tt±Ùm
DmªPm úLh¡u\]o. ""@YoLÞdLôL Sp GtTôÓ ùNnRp £\kRÕ. ¿eLs @YoLÞPu
LXkÕ YôrkRôp @YoLs DeLs NúLôRWoLs. ºoTÓjÕúYôû]Ùm, ºW¯lúTôû]Ùm
@pXôy @±¡\ôu. @pXôy Sô¥«ÚkRôp @Yu DeLÞdÏf £WUjûRj Rk§ÚlTôu.
@pXôy ªûLjRYu; Oô]ªdLYu'' F]d áßÅWôL!26
221. BûQ Lt©dÏm ùTiLs Sm©dûL ùLôsÞm YûW @YoLû[j §ÚUQm

ùNnVô¾oLs! BûQ Lt©lTYs FqY[Ü Rôu DeLû[d LYokRôÛm @Yû[ ®P
Sm©dûL ùLôiP @¥ûUl ùTi £\kRYs. BûQ Lt©dÏm AiLs Sm©dûL
ùLôsÞm YûW @YoLÞdÏ (DeLs ùTiLû[) UQ Ø¥jÕd ùLôÓdLô¾oLs! BûQ
Lt©lTYu DeLû[ FqY[Ü Rôu LYokRôÛm @Yû] ®P Sm©dûL ùLôiP @¥ûU
£\kRYu. @YoLs SWLj§tÏ @ûZd¡u\]o. @pXôy R]Õ ®ÚlTlT¥ ùNôodLm
Utßm Uu²l©tÏ @ûZd¡\ôu. T¥l©û] ùTßYRtLôL (Bû\Yu) R]Õ YN]eLû[
U²RoLÞdÏj ùR°ÜTÓjÕ¡\ôu.91
222. UôR®Pôn Tt±Ùm DmªPm úLh¡u\]o.48 ""@Õ Jo ùRôpûX. F]úY UôR®Pô«u
úTôÕ ùTiLû[ ®hÓm (DPÛ\Ü ùLôs[ôUp) ®X¡d ùLôsÞeLs! @YoLs
çnûUVôÏm YûW @YoLû[ ùSÚeLô¾oLs! @YoLs çnûUVô¡ ®hPôp @pXôy
DeLÞdÏd LhPû[«hPYôß @YoL°Pm ùNpÛeLs! §Úk§d ùLôsúYôûW @pXôy
®Úm×¡\ôu. çnûUVôL BÚlúTôûWÙm ®Úm×¡\ôu'' F]d áßÅWôL!
223. DeLs Uû]®Vo DeL°u ®û[ ¨XeLs. DeLs ®û[ ¨XeLÞdÏ

®Úm©VYôß ùNpÛeLs!63 DeLÞdLôL (SpX\eLû[) ØtTÓjÕeLs! @pXôyûY
@gÑeLs! "@Yû]f Nk§dLÜsÇoLs' FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs! Sm©dûL
ùLôiúPôÚdÏ StùNn§ áßÅWôL!
224. SuûU ùNnYRtÏm, (Bû\Yû]) @gÑYRtÏm, UdL°ûPúV Sp-QdLjûR

GtTÓjÕYRtÏm DeLs Nj§VeLs êXm @pXôyûY IÚ RûPVôL AdLô¾oLs!
@pXôy ùN®ÙßTYu; @±kRYu.64
225. DeLs Nj§VeL°p ÅQô]YtßdLôL @pXôy DeLû[j Ri¥dL UôhPôu.

DeLs Ds[eLs Dß§ ùNnRYt±u LôWQUôLúY DeLû[j Ri¥lTôu. @pXôy
Uu²lTYu; N¡l×j RuûU ªdLYu.64
226. RUÕ Uû]®VÚPu áÓY§pûX Fuß Nj§Vm ùNnúRôÚdÏ SôuÏ UôR @YLôNm
Ds[Õ.65 @YoLs (Nj§VjûR) §ÚmTl ùTt\ôp @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
227. ®YôL WjÕf ùNnY§p @YoLs Dß§VôL BÚkRôp @pXôy ùN®ÙßTYu;

@±kRYu.
228. ®YôL WjÕf ùNnVlThP ùTiLs êuß UôR®Pônd LôXm (UßUQm ùNnVôUp)
Lôj§ÚdL úYiÓm. @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 @YoLs Sm© BÚkRôp RUÕ
LÚYû\L°p @pXôy TûPj§ÚlTûR Uû\lTRtÏ @YoLÞdÏ @àU§ BpûX.
BÚYÚm Sp-QdLjûR ®Úm©]ôp @YoL°u LQYoLs @YoLû[j §ÚmTf
úNojÕd ùLôsÞm D¬ûU TûPjRYoLs. ùTiLÞdÏd LPûULs BÚlTÕ úTôX
@YoLÞdÏ D¬ûULÞm £\kR Øû\«p Ds[]. @YoLû[ ®P AiLÞdÏ Jo
DVoÜ DiÓ. @pXôy ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.66
229. BqYôß ®YôLWjÕf ùNnRp BWiÓ RPûYLú[. (BRu ©\Ï) SpX Øû\«p úNokÕ
YôZXôm. @pXÕ @ZLô] Øû\«p ®hÓ ®PXôm.66 Uû]®VÚdÏ ¿eLs
ùLôÓjRYt±-ÚkÕ FkR Iuû\Ùm §ÚmTl ùTßYRtÏ @àU§ BpûX. @q®ÚYÚm
(úNokÕ YôÝm úTôÕ) @pXôy®u YWm×Lû[ ¨ûX SôhP UôhPôoLs Fuß @g£]ôp
R®W. @q®ÚYÚm (úNokÕ YôÝm úTôÕ) @pXôy®u YWm×Lû[ ¨ûX SôhP
UôhPôoLs Fuß ¿eLs @g£]ôp @Ys FûRúVàm CPôLd ùLôÓjÕ ©¬kÕ ®ÓYÕ
BÚYo ÁÕm Ït\ªpûX. BûY @pXôy®u YWm×Ls. F]úY @Ytû\ Á\ô¾oLs!
@pXôy®u YWm×Lû[ ÁßúYôúW @¿§ BûZjRYoLs.
230. (BWiÓ RPûY ®YôLWjÕf ùNnÕ úNokÕ ùLôiP ©u êu\ôYÕ RPûYVôL)
@Yû[ @Yu ®YôL WjÕf ùNnÕ ®hPôp @Ys úYß LQYû] UQm ùNnVôR YûW
@YàdÏ @àU§dLlThPY[ôL AL UôhPôs. (BWiPôm LQY]ô¡V) @Yàm
@Yû[ ®YôL WjÕf ùNnÕ, (ÁiÓm ØRp LQYàm @YÞm A¡V) BÚYÚm
@pXôy®u YWm×Lû[ ¨ûX SôhP Ø¥Ùm F]d LÚ§]ôp (§ÚUQj§u êXm)
úNokÕ ùLôsYÕ Ït\ªpûX. BûY @pXôy®u YWm×Ls. @±¡u\ NØRôVj§tÏ
@Yu BûRj ùR°ÜTÓjÕ¡\ôu.66
231. ùTiLû[ ¿eLs ®YôL WjÕf ùNnRôp @YoLs RUdÏ¬V LôXd ùLÓ®u Bß§ûV
@ûPYRtÏs SpX Øû\«p @YoLû[f úNojÕd ùLôsÞeLs! @pXÕ SpX Øû\«p
®hÓ ®ÓeLs! @YoLû[j Õu×ßj§ YWm× ÁßYRtLôLf úNojÕd ùLôs[ô¾oLs!
BqYôß ùNnTYo RUdúL @¿§ BûZjÕd ùLôiPôo. @pXôy®u YN]eLû[d úL-
dÏ¬VRôd¡ ®Pô¾oLs! DeLÞdÏ @pXôy ùNnÕs[ @ÚhùLôûPûVÙm, úYRm
Utßm Oô]jûR67 YZe¡VûRÙm Fi¦l TôÚeLs! BÕ Ï±jÕ @Yu DeLÞdÏ
@±ÜûW áß¡\ôu. @pXôyûY @gÑeLs! "@pXôy IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm
@±kRYu' FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs!
232. ùTiLû[ ®YôL WjÕf ùNnR ©u @YoLs RUÕ LôXd ùLÓûY ¨û\Ü ùNnÕ
®hPôp @YoLs (RUdÏl ©¥jR) LQYoLû[ ®ÚlTlThÓ SpX Øû\«p UQkÕ
ùLôsYûRj RÓdLô¾oLs! DeL°p @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 Sm×úYôÚdÏ
BqYôß @±ÜûW á\lTÓ¡\Õ. BÕúY DeLÞdÏj çnûUVô]Õ; T¬ÑjRUô]Õ.
@pXôyúY @±Yôu. ¿eLs @±V Uôh¼oLs.66
233. TôíhP úYiÓm Fuß ®Úm×¡\ (LQ)YàdLôL (®YôL WjÕf ùNnVlThP)

RônUôoLs RUÕ ÏZkûRLÞdÏ ØÝûUVôL BWiÓ AiÓLs TôíhP úYiÓm.
@YoLÞdÏ SpX Øû\«p DQÜm DûPÙm YZeÏYÕ ÏZkûR«u RkûRdÏd LPûU.
Nd§dÏ DhThúP R®W FYÚm £WUm RWlTP UôhPôo.68 ùTt\Ys R]Õ ©sû[«u
LôWQUôLúYô, RkûR R]Õ ©sû[«u LôWQUôLúYô £WUm ùLôÓdLlTP UôhPôoLs.
(ÏZkûR«u RkûR B\kÕ ®hPôp) @YWÕ Yô¬ÑdÏ BÕ úTôu\ LPûU DiÓ.
BÚYÚm AúXôNû] ùNnÕ U]m ®Úm© TôíhÓYûR ¨ßjR Ø¥Ü ùNnRôp BÚYo
ÁÕm FkRd Ït\Øm BpûX. DeLs ÏZkûRLÞdÏ (úYß ùTi êXm) TôíhP
úYiÓm F] ¿eLs ®Úm©]ôp (ùTt\YÞdÏd) ùLôÓdL úYi¥VûR SpX Øû\«p
ùLôÓjÕ ®hPôp DeLs ÁÕ FkRd Ït\ØªpûX. @pXôyûY @gÑeLs! ¿eLs
ùNnYûR @pXôy TôolTYu FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs!
234. DeL°p FYúWàm Uû]®VûW ®hÓ UW¦jRôp SôuÏ UôReLÞm TjÕ SôhLÞm
(UßUQm ùNnVôUp) @lùTiLs Lôj§ÚdL úYiÓm.69 @kRd LôXdùLÓûY ¨û\Ü
ùNnÕ ®hPôp @YoLs Rm ®`VUôL SpX Øû\«p Ø¥Ü ùNnY§p DeLs ÁÕ FkRd
Ït\Øm BpûX. ¿eLs ùNnYûR @pXôy SuL±kRYu.
235. (Lôj§ÚdÏm LôXLhPj§p) @YoLû[ UQm ùNnV FiÔYúRô, NôûP UôûPVôL

UQm úTÑYúRô DeLs ÁÕ Ït\m BpûX. @YoLû[ ¿eLs (U]Rôp) ®Úm×YûR
@pXôy @±Yôu. SpX ùNôtLs ùNôpYûRj R®W BWL£VUôL @YoLÞdÏ YôdÏß§
@°jÕ ®Pô¾oLs! D¬V LôXm69 Ø¥Ùm YûW §ÚUQm ùNnÙm Ø¥ÜdÏ YWô¾oLs!
DeLÞdÏsú[ BÚlTûR @pXôy @±Yôu FuTûR @±kÕ @YàdÏ @gÑeLs!
@pXôy Uu²lTYu; N¡l×jRuûU ªdLYu FuTûRÙm @±kÕ ùLôsÞeLs!
236. @YoLû[j ¾iPôR ¨ûX«úXô, @YoLÞdùL] Uao108 ùRôûLûV Ø¥Ü ùNnVôR

¨ûX«úXô ®YôL WjÕf ùNnYÕ DeLÞdÏd Ït\ªpûX. YN§ Ds[Yo RUdÏj
RdLYôßm, GûZ RUdÏj RdLYôßm £\kR Øû\«p @YoLÞdÏ YN§Ls @°ÙeLs!
BÕ SuûU ùNnúYôo ÁÕ LPûU.74
237. @YoLÞdÏ Uao108 ùRôûLûV Ø¥Ü ùNnÕ, ¾iÓYRtÏ Øu @YoLû[ ®YôL

WjÕf ùNnRôp Ø¥Ü ùNnR§p Tô§(ûVd ùLôÓlTÕ LPûU). @lùTiLú[ô @pXÕ
§ÚUQ IlTkRj§p @§LôWm Ds[(LQ)YúWô ùTÚkRuûUVôL SPkÕ ùLôiPôp R®W.
(AiL[ô¡V) ¿eLs ®hÓd ùLôÓlTúR70 Bû\VfNj§tÏ ùSÚdLUô]Õ.
DeLÞd¡ûPúV (£XÚdÏ) BÚdÏm DVoûY U\kÕ ®Pô¾oLs! ¿eLs ùNnTYtû\
@pXôy TôolTYu.
238. ùRôÝûLLû[Ùm, SÓj ùRôÝûLûVÙm71 úT¦d ùLôsÞeLs!361 @pXôyÜdÏd

LhÓlThÓ ¨pÛeLs!
239. ¿eLs @g£]ôp SPkúRô, YôL]j§úXô (ùRôZXôm). @fNm ¾okRÕm ¿eLs

@±VôUp BÚkRûR @pXôy DeLÞdÏd Ltßj RkRYôß72 @pXôyûY ¨û]ÙeLs!
240. DeL°p FYúWàm Uû]®VûW ®hÓ UW¦jRôp ""IÚ YÚPm YûW @YoLs
ùY°úVt\lTPôUp, YN§Ls YZeLlTP úYiÓm'' F] UWQ NôN]m ùNnV úYiÓm.45
ReLs ®`Vj§p SpX Ø¥ûY úUt ùLôiÓ @YoL[ôL ùY°úV±]ôp DeLs ÁÕ
Ït\ªpûX. @pXôy ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
241. ®YôL WjÕf ùNnVlThP ùTiLÞdÏ SpX Øû\«p YN§Ls @°dLlTP úYiÓm.
(Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ BÕ LPûU.74
242. ¿eLs ®[eÏYRtLôL BqYôß @pXôy R]Õ YN]eLû[j ùR°ÜTÓjÕ¡\ôu.
243. UWQj§tÏ @g£ RUÕ EoLû[ ®hÓ ùY°úV±úVôûW ¿o @±V®pûXVô?

@YoLs A«Wd LQd¡p BÚkR]o. ""ùNjÕ ®ÓeLs!''20 Fuß @YoLÞdÏ @pXôy
á±]ôu. ©u]o @YoLû[ D«ol©jRôu. U²RoLs ÁÕ @pXôy @ÚÞûPVYu.
F²àm U²RoL°p ùTÚmTôúXôo Su± ùNÛjÕY§pûX.
244. @pXôy®u TôûR«p úTô¬ÓeLs! @pXôy @±kRYu; ùN®ÙßTYu FuTûR

@±kÕ ùLôsÞeLs!53
245. @pXôyÜdLôL @Z¡V LPu75 YZeÏúYôo Vôo? @ûR @YÚdÏl Tu UPeLôL
(Bû\Yu) ùTÚdÏYôu. @pXôy Ïû\YôLÜm YZeÏ¡\ôu. RôWô[UôLÜm YZeÏ¡\ôu.
@Y²PúU §ÚmTd ùLôiÓ YWlTÓÅoLs.
246. ê^ôÜdÏl ©u]o BvWôÂ-u UdL°p (DÚYô]) IÚ NØRôVjûRl Tt± ¿o

@±V®pûXVô? ""FeLÞdÏ Io Ah£Vô[ûW ¨VªÙeLs! @pXôy®u TôûR«p
úTô¬ÓúYôm''76 Fuß RUÕ S©«Pm á±]o. ""DeLÞdÏl úTôo LPûUVôdLlThPôp
úTô¬PôUp BÚdL Uôh¼oLs @pXYô?'' Fuß @Yo úLhPôo. ""FeLs EoLû[Ùm,
©sû[Lû[Ùm ®hÓ SôeLs ùY°úVt\lTh¥ÚdÏm úTôÕ @pXôy®u TôûR«p
úTô¬PôU-ÚdL FeLÞdÏ Fu] YkRÕ?'' Fuß @YoLs á±]o. @YoLÞdÏl úTôo
LPûUVôdLlThP úTôÕ @YoL°p £XûWj R®W (Ut\YoLs) ×\dL¦jR]o. @¿§
BûZjúRôûW @pXôy @±kRYu.
247. ""Rôíj FuTYûW @pXôy DeLs Ah£Vô[WôL ¨VªjÕs[ôu''76 Fuß

@YoL°u S© @YoL°Pm á±]ôo. ""FeLs ÁÕ @YÚdÏ FlT¥ Ah£V§LôWm BÚdL
Ø¥Ùm? @YûW ®P Ah£dÏ SôeLú[ RÏ§Vô]YoLs. @YÚdÏl ùTôÚs YN§Ùm
YZeLlTP®pûX'' Fuß @YoLs á±]o. ""DeLû[ ®P @YûW @pXôy úRoÜ ùNnÕ
®hPôu. @YÚdÏ Lp® Utßm DPûX (YÛûY) @§LUôL YZe¡«Úd¡\ôu. Rôu
Sô¥úVôÚdÏ @pXôy @§LôWjûR YZeÏYôu. @pXôy RôWô[Uô]Yu; @±kRYu''
Fuß @Yo á±]ôo.
248. ""@YÚdÏ @§LôWm YZeLlThPRtÏ @ûPVô[UôL, DeL°Pm Jo @XeLôWl ùTh¥

YÚm.77 @§p DeLs Bû\Y²PªÚkÕ (DeLÞdÏ) U] ¨û\Ü BÚdÏm. ê^ô®u
ÏÓmTjRôÚm, aôì²u ÏÓmTjRôÚm ®hÓf ùNu\Yt±p Fg£VÕ @§p BÚdÏm.
@ûR Yô]YoLs ÑUkÕ YÚYôoLs. ¿eLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp @§p DeLÞdÏf
Nôuß Ds[Õ'' Fuß @Yo (S©) á±]ôo.
249. Rôíj, TûPLÞPu ×\lThP úTôÕ ""@pXôy DeLû[ IÚ S§«u êXm

úNô§dLÜs[ôu. @§p @ÚkÕTYo Fuû]f úNokRYo @pXo. @ûR DhùLôs[ôRYo
Fuû]f úNokRYo; ûL @[Ü @Úk§VYo R®W'' Fu\ôo. @YoL°p £XûWj R®W
(Ut\YoLs) @§p @Úk§]ôoLs. @YÚm, @YÚPu Ds[ Sm©dûL ùLôiúPôÚm
@ûRd LPkR úTôÕ ""_ôíj Utßm @Y]Õ TûP«]ÚPu (úTô¬P) Buß FeLÞdÏ
FkR Y-ûUÙm BpûX'' Fu\]o. @pXôyûYf Nk§dLÜsú[ôm Fuß Sm©úVôo,
""FjRû]úVô £ß TûPLs, ùTÚm TûPLs TXYtû\ @pXôy®u ®ÚlTlT¥
ùYußs[]. N¡jÕd ùLôsúYôÚPu @pXôy BÚd¡\ôu'' Fu\]o.
250. _ôíjûRÙm, @Y]Õ TûP«]ûWÙm @YoLs L[j§p Nk§jR úTôÕ ""FeLs

Bû\Yô! FeLs ÁÕ N¡l×j RuûUûV EtßYôVôL! FeLs TôReLû[
¨ûXlTÓjÕYôVôL! (Duû]) UßdÏm áhPj§tÏ F§WôL FeLÞdÏ DRÜYôVôL!''
Fu\]o.
251. @YoLû[ @pXôy®u ®ÚlTlT¥ (Rôíj TûP«]o) úRôtL¥jR]o. Rôîj,
_ôíjûRd ùLôu\ôo.78 @YÚdÏ @pXôy @§LôWjûRÙm, Oô]jûRÙm YZe¡]ôu.
Rôu Sô¥VYtû\ @YÚdÏd Ltßd ùLôÓjRôu. U²RoL°p £Xo êXm úYß £XûW
@pXôy RÓdLô§ÚkRôp éª ºoùLh¥ÚdÏm. F²àm @¡XjRôo ÁÕ @pXôy
@ÚÞûPVYu.
252. BûY DiûUûV Ds[Pd¡V @pXôy®u YN]eLs. @ûR (ØamUúR!) DUdÏd

áß¡ú\ôm. ¿o çRoL°p IÚYo.
253. BjçRoL°p £XûW, Utßm £XûW ®Pf £\l©j§Úd¡ú\ôm. @YoL°p £X¬Pm

@pXôy úT£Ùs[ôu. @YoL°p £XÚdÏ, TX RÏ§Lû[ @Yu DVoj§«Úd¡\ôu.37
UoVØûPV ULu C^ôÜdÏj ùR°Yô] NôußLû[ YZe¡ú]ôm. ìaýp ÏÕv êXm
@YûW YÛlTÓj§ú]ôm. çRoLÞdÏl ©u YkúRôo RmªPm ùR°Yô] NôußLs YkR
©u×m @pXôy Sô¥«ÚkRôp NiûP«h¥ÚdL UôhPôoLs. Fu\ôÛm @YoLs
ØWiThP]o. @YoL°p Sm©dûL ùLôiúPôÚm Ds[]o. (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚm
Ds[]o. @pXôy Sô¥«ÚkRôp @YoLs NiûP«h¥ÚdL UôhPôoLs. F²àm
@pXôy, Rôu ®Úm×YûRf ùNnYôu.
254. Sm©dûL ùLôiúPôúW! úTWúUô, ShúTô, T¬kÕûWúVô17 BpXôR Sôs1 YÚYRtÏ Øu

Sôm DeLÞdÏ YZe¡VYt±-ÚkÕ (Sp Y¯«p) ùNX®ÓeLs! (SmûU) UßlúTôúW @¿§
BûZjRYoLs.
255. @pXôyûYj R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. @Yu Fuù\ußm

D«ÚPu BÚlTYu. @YàdÏf £ß D\dLúUô, ArkR D\dLúUô GtTPôÕ. Yô]eL°p
Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @YàdúL D¬V]. @Yu @àU§jRôp R®W
@Y²Pm Vôo Rôu T¬kÕ úTN Ø¥Ùm?17 @YoLÞdÏ Øuú]Ùm, ©uú]Ùm Ds[ûR
@Yu @±¡\ôu. @Yu @±k§ÚlTYt±p FûRÙm @YoL[ôp @±V Ø¥VôÕ. @Yu
Sô¥VûRj R®W. @Y]Õ AN]m Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm Ds[PdÏm.
@q®WiûPÙm LôlTÕ @YàdÏf £WUUô]Ruß. @Yu DVokRYu; ULjÕYªdLYu.
256. BmUôodLj§p FkR Yt×ßjRÛm BpûX. Y¯ úLh¥-ÚkÕ úSo Y¯ ùR°Yô¡

®hPÕ. ¾V Nd§Lû[ UßjÕ @pXôyûY Sm×TYo @ßkÕ úTôLôR TXUô] L«tû\l
©¥jÕd ùLôiPôo. @pXôy ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
257. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ @pXôy DRÜTYu. BÚsL°-ÚkÕ ùY°fNj§tÏ

@YoLû[d ùLôiÓ ùNp¡\ôu. (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ ¾V Nd§Lú[
DR®Vô[oLs. ùY°fNj§-ÚkÕ BÚsLÞdÏ @YoLû[d ùLôiÓ ùNp¡u\]o.
@YoLs SWLYô£Ls. @§p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTo.
258. R]dÏ @pXôy Ah£ûVd ùLôÓjRRtLôL BlWôÍªPm @YWÕ Bû\Yu Ï±jÕ

RodLm ùNnRYû] ¿o @±V®pûXVô? ""Fu Bû\Yu D«o ùLôÓlTYu; UW¦dLf
ùNnTYu'' Fuß BlWôÍm á±V úTôÕ, ""Sôàm D«o ùLôÓlúTu; UW¦dLf ùNnúYu''
Fuß @Yu á±]ôu. ""@pXôy ¡Zd¡p ã¬Vû] D§dLf ùNn¡\ôu. F]úY ¿
úUt¡p @ûR D§dLf ùNn!'' Fuß BlWôÍm úLhPôo. DPú] (GL Bû\Yû]) UßjR
@Yu YôVûPjÕl úTô]ôu. @¿§ BûZjR áhPj§tÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP
UôhPôu.
259. @pXÕ IÚ ¡WôUjûRd LPkÕ ùNu\YûWl Tt± (¿o @±ÅWô?) @kR Eo @¥úVôÓ
ÅrkÕ ¡PkRÕ. ""Bqîo @¯kR ©\Ï @pXôy FqYôß BûR D«WôdÏYôu?'' Fuß
@Yo ¨û]jRôo. DPú] @YûW @pXôy èß AiÓLs UW¦dLf ùNnRôu. ©u]o
@YûW D«ol©jÕ ""FqY[Ü Sôû[d L¯j§ÚlÀo?'' Fuß úLhPôu. ""IÚ Sôs @pXÕ
IÚ Sô°p £±R[Ü úSWm L¯j§ÚlúTu'' Fuß @Yo á±]ôo. ""@qYô±pûX! èß
AiÓLû[d L¯jÕ ®h¼o! DUÕ DQÜm, Tô]Øm ùLhÓl úTôLôUp BÚlTûRd
LôiÀWôL! (ùNjÕ ®hP) DUÕ LÝûRûVÙm LY²lÀWôL! UdLÞdÏ DmûU FÓjÕd
LôhPôL AdÏYRtLôL (BqYôß ùNnúRôm. LÝûR«u) FÛm×Lû[ FqYôß
§WhÓ¡ú\ôm FuTûRÙm, @RtÏ FqYôß UôªNjûR @¦®d¡ú\ôm FuTûRÙm
LY²lÀWôL!'' Fuß @Yu á±]ôu. @YÚdÏj ùR°Ü ©\kR úTôÕ ""@pXôy
@û]jÕl ùTôÚhL°u ÁÕm At\ÛûPVYu FuTûR @±¡ú\u'' F]d á±]ôo.79
260. ""Fu Bû\Yô! B\kúRôûW ¿ FqYôß D«ol©d¡\ôn FuTûR F]dÏd LôhÓYôVôL!''

Fuß BlWôÍm úYi¥V úTôÕ, ""¿o Sm©dûL ùLôs[®pûXVô?'' Fuß (Bû\Yu)
úLhPôu. @RtLYo ""@qYô\pX! Uô\ôL F]Õ Ds[m @ûU§Ù\úY.'' Fu\ôo. ""SôuÏ
T\ûYLû[l ©¥lÀWôL! @Ytû\j ÕiÓ ÕiPôL ùYh¥ DmªPm ûYjÕd ùLôsÅWôL!
©u]o @Yt±p IÚ TÏ§ûV IqùYôÚ UûX«u ÁÕm ûYlÀWôL! ©u]o @Ytû\
@ûZlÀWôL! @ûY DmªPm ®ûWkÕ YÚm. @pXôy ªûLjRYu; Oô]ªdLYu
FuTûR @±kÕ ùLôsÅWôL'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
261. RUÕ ùNpYeLû[ @pXôy®u TôûR«p ùNX®ÓúYôÚdÏ DRôWQm IÚ Rô²Vm.

@Õ GÝ L§oLû[ Øû[dLf ùNn¡\Õ. IqùYôÚ L§¬Ûm èß Rô²VeLs Ds[]. Rôu
Sô¥úVôÚdÏ @pXôy Buàm Tu UPeLôLd ùLôÓd¡\ôu. @pXôy RôWô[Uô]Yu;
@±kRYu.
262. @pXôy®u TôûR«p RUÕ ùNpYeLû[f ùNX®hÓ, ùNX®hPûRl ©u]o

ùNôp-d LôhPôUÛm, ùRôpûX RWôUÛm BÚlúTôÚdÏ @YoL°u á- @YoL°u
Bû\Y²Pm Ds[Õ. @YoLÞdÏ FkR @fNØm BpûX. LYûXlTPÜm UôhPôoLs.
263. RoUm ùNnÕ ®hÓ @ûRj ùRôPokÕ, ùRôpûX ùLôÓlTûR ®P @Z¡V ùNôtLû[d
áßYÕm, Uu²lTÕm £\kRÕ. @pXôy úRûYVt\Yu; N¡l×j RuûU ªdLYu.
264. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 SmTôÕ UdLÞdÏd

LôhÓYRtLôL R]Õ ùNpYjûRf ùNX®ÓTYû]l úTôp, DeLs RoUeLû[f ùNôp-d
Lôh¥Ùm, ùRôpûX RkÕm TôZôd¡ ®Pô¾oLs! BYàdÏ DRôWQm úUúX Ui
T¥k§ÚdÏm YÝdÏl Tôû\. @Ru úUp UûZ ®ÝkRÕm úUúX IußªpXôUp Ad¡
®Ó¡\Õ. Rôm TôÓThP FRu ÁÕm @YoLs Nd§ ùT\ UôhPôoLs. (Ruû]) UßdÏm
áhPj§tÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP UôhPôu.
265. @pXôy®u §Úl§ûVl ùTßYRtLôLÜm, RUdÏsú[ BÚdÏm Dß§Vô]
Sm©dûLdLôLÜm RUÕ ùNpYeLû[ (Sp Y¯«p) ùNX®ÓúYô¬u DRôWQm, DVWUô]
BPj§p @ûUkR úRôhPm. ùTÚ UûZ ®ÝkRÕm @júRôhPm BÚUPeLôL Ru DQÜl
ùTôÚhLû[ YZeÏ¡\Õ. ùTÚ UûZ ®Zô ®hPôÛm çWp (úTôÕm). ¿eLs ùNnTYtû\
@pXôy TôolTYu.
266. úTÃfûN Utßm §WôhûNj úRôhPm IÚYÚdÏ BÚd¡\Õ; @Yt±u ¸rlTÏ§«p

AßLÞm JÓ¡u\]; @§p @û]jÕd L²LÞm @YÚdÏ Ds[]; @YÚdÏl
TXÅ]Uô] NkR§Ls Ds[ ¨ûX«p @YÚdÏ ØÕûUÙm GtThÓ ®Ó¡\Õ; @lúTôÕ
ùSÚl×Pu á¥V ×Vp Lôtß Å£ @(júRôhPj)ûR F¬jÕ ®Ó¡\Õ. BkR ¨ûXûV
DeL°p FYúWàm ®Úm×YôWô? ¿eLs £k§lTRtLôL BqYôú\ @pXôy NôußLû[j
ùR°ÜTÓjÕ¡\ôu.
267. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ¿eLs NmTô§jR§p çnûUVô]Ytû\Ùm, éª«-ÚkÕ

DeLÞdÏ Sôm ùY°lTÓj§V§-ÚkÕm (Sp Y¯«p) ùNX®ÓeLs! LiûQ ê¥d
ùLôiúP R®W FûR Yôe¡d ùLôs[ Uôh¼oLú[ô @jRûLV UhPUô] ùTôÚû[f
ùNX®P ¨û]dLô¾oLs! @pXôy úRûYVt\Yu; ×LÝdÏ¬VYu FuTûR @±kÕ
ùLôsÞeLs!80
268. û`jRôu YßûUûVl Tt± DeLû[l TVØßjÕ¡\ôu. ùYhLd úLPô]ûR

DeLÞdÏj çiÓ¡\ôu. @pXôyúYô R]Õ Uu²lûTÙm, @Úû[Ùm YôdL°d¡\ôu.
@pXôy RôWô[Uô]Yu; @±kRYu.
269. Rôu Sô¥úVôÚdÏ Oô]jûR YZeÏ¡\ôu. Oô]m YZeLlThPYo GWô[Uô]

SuûULs YZeLlThÓ ®hPôo. @±ÜûPúVôûWj R®W (VôÚm) £k§lT§pûX.
270. ¿eLs FûRúVàm (Sp Y¯«p) ùNX®hPôúXô, úSofûN ùNnRôúXô @pXôy @ûR
@±¡\ôu. @¿§ BûZjúRôÚdÏ FkR DR®Vô[Úm BpûX.
271. RoUeLû[ ¿eLs ùY°lTûPVôLf ùNnRôp @Õ SpXúR. @ûR(l ©\ÚdÏ) Uû\jÕ

GûZLÞdÏ YZe¡]ôp @Õ DeLÞdÏ ªLf £\kRÕ. DeLs ¾ûULÞdÏ (BûRl)
T¬LôWUôL AdÏ¡\ôu. ¿eLs ùNnYûR @pXôy SuL±kRYu.
272. @YoLû[ úSo Y¯«p úNolTÕ DUÕ ùTôßl©p BpûX.81 Uô\ôL Rôu Sô¥úVôÚdÏ
@pXôy úSo Y¯ LôhÓ¡\ôu. SpXYt±p ¿eLs FûRf ùNX®hPôÛm @Õ
DeLÞdúL. @pXôy®u §Úl§ûVl ùT\úY ùNX®Ó¡ÈoLs. SpXYt±p ¿eLs FûRf
ùNX®hPôÛm DeLÞdúL @Õ ØÝûUVôL YZeLlTÓm. ¿eLs @¿§ BûZdLlTP
Uôh¼oLs.
273. (ùTôÚs §WhÓYRtLôL) éª«p TVQm úUtùLôs[ BVXôRYôß @pXôy®u

TôûR«p RmûU @olT¦jÕd ùLôiP GûZLÞdÏ (RoUeLs) D¬V]. (@YoLû[l
Tt±) @±VôRYo, (@YoL°u) RuUô] DQoûYd LiÓ @YoLû[f ùNpYkRoLs Fuß
Fi¦d ùLôsYôo. @YoL°u @ûPVô[jûR ûYjÕ @YoLû[ @±kÕ ùLôsÅo!
UdL°Pm ùLg£d úLhL UôhPôoLs. SpXYt±p ¿eLs FûRf ùNX®hPôÛm @pXôy
@ûR @±kRYu.82
274. RUÕ ùNpYeLû[ BW®Ûm, TL-Ûm, BWL£VUôLÜm, ùY°lTûPVôLÜm (Sp

Y¯«p) ùNX®ÓúYôÚdÏ RUÕ Bû\Y²Pm @YoLÞdLô] á- DiÓ. @YoLÞdÏ
FkR @fNØm BpûX. @YoLs LYûXlTPÜm UôhPôoLs.
275. Yh¥ûV DiúTôo (UßûU Sô°p) û`jRôu ¾i¥VYû]l úTôp ûTj§VUôLúY

FÝYôoLs.83 ""®VôTôWm Yh¥ûVl úTôu\úR'' Fuß @YoLs á±VúR BRtÏd LôWQm.
@pXôy ®VôTôWjûR @àU§jÕ Yh¥ûVj RûP ùNnÕ ®hPôu. RUÕ
Bû\Y²PªÚkÕ RUdÏ @±ÜûW YkR ©u ®X¡d ùLôsTYÚdÏ Øu ùNu\Õ D¬VÕ.
@YûWl Tt±V Ø¥Ü @pXôy®Pm Ds[Õ. ÁiÓm ùNnúYôo SWLYô£Ls. @§p
276. @pXôy Yh¥ûV @¯d¡\ôu. RoUeLû[ Y[od¡\ôu. Su± ùLhP FkRl

Tô®ûVÙm @pXôy ®ÚmT UôhPôu.
277. Sm©dûL ùLôiÓ, SpX\eLs ×¬kÕ, ùRôÝûLûV ¨ûX Sôh¥, ^LôjûRÙm ùLôÓjÕ
YÚúYôÚdÏ @YoL°u á- @YoL°u Bû\Y²Pm Ds[Õ. @YoLÞdÏ FkR
@fNØm BpûX. @YoLs LYûXlTPÜm UôhPôoLs.
278. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyûY @gÑeLs! ¿eLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp

YW úYi¥V Yh¥ûV ®hÓ ®ÓeLs!84
279. @qYôß ¿eLs ùNnVô®hPôp @pXôy®PªÚkÕm, @Y]Õ çR¬PªÚkÕm úTôol

©WLP]jûR Dß§ ùNnÕ ùLôsÞeLs! ¿eLs §Úk§d ùLôiPôp DeLs ùNpYeL°p
êXR]m DeLÞdÏ D¬VÕ. ¿eLÞm @¿§ BûZdLd áPôÕ. DeLÞdÏm @¿§
BûZdLlTPôÕ.
280. @Yu £WUlTÓTY]ôL BÚkRôp YN§ GtTÓm YûW @YLôNm ùLôÓdL úYiÓm.
¿eLs @±kÕ ùLôiPôp @ûRj RoUUôd¡ ®ÓYÕ DeLÞdÏf £\kRÕ.73
281. @pXôy®Pm ¿eLs §ÚmTd ùLôiÓ YWlTÓm Sôû[1 @gÑeLs! ©u]o

IqùYôÚYÚdÏm, @Yo DûZjRÕ ØÝûUVôL YZeLlTÓm.265 @YoLs @¿§
BûZdLlTP UôhPôoLs.
282. Sm©dûL ùLôiúPôúW! Ï±l©hP LôXdùLÓ ®§jÕ IÚYÚdùLôÚYo LPu

ùLôÓjRôp @ûR FÝ§d ùLôsÞeLs! FÝÕTYo DeLÞd¡ûPúV úSoûUVô]
Øû\«p FÝRhÓm. @pXôy RUdÏd Ltßd ùLôÓjRÕ úTôp FÝ§P FÝjRo UßdLôÕ
FÝRhÓm. LPu Yôe¡VYo, FÝÕYRtÏ¬V YôNLeLû[f ùNôpXhÓm! R]Õ
Bû\Y]ô¡V @pXôyûY @g£d ùLôs[hÓm. @§p FûRÙm Ïû\jÕ ®Pd áPôÕ.
LPu Yôe¡VYo ®TWU±VôRYWôLúYô, TXÅ]WôLúYô, FÝÕYRtÏ GtTf ùNôpX
BVXôRYWôLúYô BÚkRôp @YWÕ ùTôßlTô[o úSoûUVôLf ùNôpXhÓm. DeLs
AiL°p BÚYûW Nôh£L[ôd¡d ùLôsÞeLs! BÚ AiLs BpXô ®hPôp Nôh£Ls
F] ¿eLs §Úl§VûPÙm Jo AûQÙm, BWiÓ ùTiLû[Ùm (Ad¡d ùLôsÞeLs!)
@q®Ú ùTiL°p IÚj§ RY\ôLd á±]ôp Utù\ôÚj§ ¨û]Ü TÓjÕYôs.85
@ûZdLlTÓm úTôÕ Nôh£Ls UßdLd áPôÕ. £±úRô, ùT¬úRô RYûQûVd Ï±l©hÓ
FÝ§d ùLôsYûR @Xh£Vm ùNnVô¾oLs! BÕúY @pXôy®Pm úSoûUVô]Õ;
Nôh£VjûR ¨ì©dLj RdLÕ; IÚYÚdùLôÚYo NkúRLm ùLôs[ôUp BÚlTRtÏ Gt\Õ.
DeLÞd¡ûPúV DPàdÏPu SûPùTßm ®VôTôWUôL BÚkRôp R®W, (LP²pXôR)
®VôTôWjûR FÝ§d ùLôs[ôUp BÚlTÕ DeLÞdÏd Ït\UôLôÕ. IlTkRm ùNnÙm
úTôÕm Nôh£Lû[ GtTÓj§d ùLôsÞeLs! FÝjRÚdúLô, Nôh£dúLô FkR BûPëßm
@°dLlTPd áPôÕ. @qYôß ùNnRôp @Õ DeLs ÁÕ Ït\m. @pXôyûY @gÑeLs!
@pXôy DeLÞdÏd Ltßj RÚYôu. @pXôy @û]jÕl ùTôÚhLû[Ùm @±kRYu.
283. ¿eLs TVQj§p BÚdÏm úTôÕ FÝjRo ¡ûPdLô®hPôp @ûPUô]jûRl ùTtßd

ùLôs[ úYiÓm. DeL°p IÚYo Ut\YûW Sm©]ôp SmTlThPYo R]Õ SôQVjûR
¨û\úYt\hÓm. R]Õ Bû\Y]ô¡V @pXôyûY @g£d ùLôs[hÓm! Nôh£VjûR
Uû\jÕ ®Pô¾oLs! @ûR Uû\lTY¬u Ds[m Ït\m ×¬kRÕ. ¿eLs ùNnTYtû\
@pXôy @±kRYu.
284. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @pXôyÜdúL D¬V]. DeLÞdÏs

BÚlTûR ¿eLs ùY°lTÓj§]ôúXô, Uû\jÕd ùLôiPôúXô @pXôy @Õ Tt±
DeLû[ ®Nô¬lTôu. Rôu Sô¥úVôûW Uu²lTôu. Rôu Sô¥úVôûWj Ri¥lTôu.
@û]jÕl ùTôÚhL°u ÁÕm @pXôy At\ÛûPVYu.
285. BjçRo (ØamUj) RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ RUdÏ @Ú[lThPûR Sm©]ôo.

Sm©dûL ùLôiúPôÚm (BûR Sm©]ôoLs). @pXôyûYÙm, @Y]Õ Yô]YoLû[Ùm,
@Y]Õ úYReLû[Ùm, @Y]Õ çRoLû[Ùm @û]YÚm Sm©]ôoLs. ""@Y]Õ
çRoL°p FYÚd¡ûPúVÙm TôWThNm LôhP UôhúPôm;37 ùN®Ùtú\ôm; LhÓlThúPôm.
FeLs Bû\Yô! D]Õ Uu²lûT (úYiÓ¡ú\ôm.) Du²PúU (FeLs) §Úm×Rp DiÓ''
F]d áß¡u\]o.
286. FYûWÙm @YWÕ Nd§dÏhThúP R®W @pXôy £WUlTÓjR UôhPôu.68 @Yo

ùNnR SuûU @YÚdÏ¬VÕ. @Yo ùNnR ¾ûUÙm @YÚdÏ¬VúR.265 ""FeLs Bû\Yô!
SôeLs U\kÕ ®hPôúXô, RYß ùNnÕ ®hPôúXô FeLû[j Ri¥jÕ ®PôúR! FeLs
Bû\Yô! FeLÞdÏ Øu ùNuú\ôo ÁÕ £WUjûRf ÑUj§VÕ úTôp FeLs ÁÕ ÑUj§
®PôúR! FeLs Bû\Yô! FeLÞdÏ Y-ûU«pXôRûR FeLs ÁÕ ÑUj§ ®PôúR! FeLs
©ûZLû[l ùTôßjÕ FeLû[ Uu²lTôVôL! @Ús ×¬YôVôL! ¿úV FeLs @§T§.
(Duû]) UßdÏm áhPj§tÏ F§WôL FeLÞdÏ ¿ DRÜYôVôL! (F]Üm áß¡u\]o).
mj;jpahak;-3 My,k;uhd; nkhj;j trdk;-200
BmWôu FuTYo, C^ô S© (BúVÑ) @YoL°u Rôn Y¯l TôhP]ôÚm UoVm (úU¬)
@YoL°u RkûRÙm AYôo. BmWô²u ÏÓmTj§]o FuTÕ UoVûUÙm @YWÕ
RôVôûWÙm C^ô S©ûVÙm Ï±dÏm.
BkR @j§VôVj§p 35, 36, 37 A¡V YN]eL°p BmWô²u ÏÓmTjRôo Tt±V Ød¡V
¨Lrf£ á\lTÓ¡u\Õ. F]úY BÕ BmWô²u ÏÓmTj§]o F]l ùTVo ùTt\Õ.
@[Yt\ @Ú[ô[àm, ¨LWt\ @u×ûPúVôàUô¡V @pXôy®u ùTVWôp..
1. @-Kl, Xôm, Ám.2
2. @pXôyûYj R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. @Yu Fuù\ußm

D«ÚPu BÚlTYu.
3, 4. (ØamUúR!) DiûUûV Ds[Pd¡V BqúYRjûR @Yu DUdÏ @Ú°]ôu. BÕ

R]dÏ Øu ùNu\Ytû\4 DiûUlTÓjÕ¡\Õ. BRtÏ Øu U²RoLÞdÏ úSo Y¯ LôhP
RqWôjûRÙm, BgºûXÙm @Yu @Ú°]ôu. (ùTônûV ®hÓ DiûUûVl) ©¬jÕd
LôhÓm Y¯ Øû\ûVÙm @Yu @Ú°]ôu. @pXôy®u YN]eLû[ GtL
UßlúTôÚdÏd LÓûUVô] úYRû] DiÓ. @pXôy ªûLjRYu; Ri¥lTYu.26
5. Yô]j§Ûm, éª«Ûm FÕÜúU @pXôyÜdÏ Uû\kRRôL BpûX.
6. Rôu ®Úm©VYôß @Yú] DeLÞdÏd LÚYû\L°p Y¥Ym RÚ¡\ôu. @Yû]j

R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. @Yu ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
7. (ØamUúR!) @Yú] DUdÏ BqúYRjûR @Ú°]ôu. @§p Dß§ ùNnVlThP

YN]eLÞm Ds[]. @ûYúV BqúYRj§u Rôn. BÚ LÚjûRj RÚ¡u\86 Utßm £X
YN]eLÞm Ds[]. Ds[eL°p úLô[ôß BÚlúTôo ÏZlTjûR Sô¥Ùm, @RtúLtT
®[dLjûRj úR¥Ùm @§p BÚ LÚjÕûPVYtû\l ©uTtß¡u\]o. @pXôyûYÙm,
Lp®«p úRokRYoLû[Ùm R®W @Ru ®[dLjûR (Ut\YoLs) @±V UôhPôoLs.
@YoLs ""BûR Sm©ú]ôm; @û]jÕm FeLs Bû\Y²PªÚkÕ YkRûYúV'' F]d
áßYôoLs. @±ÜûPúVôûWj R®W (Ut\YoLs) £k§lT§pûX.
8. FeLs Bû\Yô! FeLÞdÏ úSo Y¯ Lôh¥V ©u FeLs Ds[eLû[j RPm ×W[f

ùNnÕ ®PôúR!81 FeLÞdÏ Du @Úû[ YZeÏYôVôL! ¿ UôùTÚm Ys[p.
9. FeLs Bû\Yô! FkRf NkúRLØm BpXôR Sô°p1 FeLû[ ¿ Iuß §WhÓTYu. (F]d
áßYôoLs.) @pXôy YôdÏ Á\ UôhPôu.
10. (GL Bû\Yû]) UßjúRô¬u UdLh ùNpYØm, ùTôÚh ùNpYØm @pXôy®PªÚkÕ
@YoLû[f £±Õm LôlTôt\úY Ø¥VôÕ. @YoLú[ SW¡u F¬ ùTôÚhLs.
11. (BYoL°u SPY¥dûL) K©o@qu Utßm @YàdÏ Øu ùNuú\ô¬u SPY¥dûL

úTôXúY Ds[Õ. @YoLs SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§]o. @YoL[Õ
TôYeL°u LôWQUôL @pXôy @YoLû[j Ri¥jRôu. @pXôy LÓûUVôLj
Ri¥lTYu.
12. ""úRôtL¥dLlThÓ, SWLj§tÏd ùLôiÓ ùNpXlTÓÅoLs; @Õ ªLd ùLhP ReÏªPm''

Fuß (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬Pm áßÅWôL!
13. BWiÓ @¦«]o úSÚdÏ úSo Nk§jÕd ùLôiP§p87 DeLÞdÏf Nôuß Ds[Õ.
Jo @¦«]o @pXôy®u TôûR«p úTô¬hP]o. (GL Bû\Yû]) UßlúTôWôL Utù\ôÚ
@¦«]o BÚkR]o. RmûUl úTôp BÚ UPeLôL LiL[ôp @YoLû[d LiP]o. Rôu
Sô¥úVôûWj Ru DR®«u êXm @pXôy YÛlTÓjÕ¡\ôu. @±ÜûPúVôÚdÏ B§p
TôPm Ds[Õ.
14. ùTiLs, Ai UdLs, §WhPlThP ReLm Utßm ùYs°«u Ï®VpLs, @Z¡V

Ï§ûWLs, LôpSûPLs, Utßm ®û[ ¨XeLs A¡V U] ®ÚlTm GtTÓjÕm
ùTôÚhLû[ úS£lTÕ U²RoLÞdÏ LYof£VôdLlThÓs[Õ. BûY BqÜXL
YôrdûL«u YN§Ls. @pXôy®Pm @Z¡V ×L-Pm Ds[Õ.88
15. ""BûR ®Pf £\kRûR Sôu DeLÞdÏ @±®dLhÓUô?'' Fuß úLhÀWôL! (Bû\Yû])
@gÑúYôÚdÏj Rm Bû\Y²Pm ùNôodLf úNôûXLs Ds[]. @Yt±u ¸rlTÏ§«p
AßLs JÓm. @§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. çnûUVô] ÕûQLÞm,8 @pXôy®u
§Úl§Ùm Ds[]. @pXôy @¥VôoLû[l TôolTYu.
16. ""FeLs Bû\Yô! Sm©dûL ùLôiúPôm. F]úY FeLs TôYeLû[ Uu²lTôVôL! SWL
úYRû]«-ÚkÕ FeLû[d LôlTôVôL!'' Fuß @YoLs áßYôoLs.
17. (@YoLs) ùTôßûUVô[oL[ôLÜm, DiûU úTÑúYôWôLÜm, (Bû\YàdÏ)

LhÓlThúPôWôLÜm, (Sp Y¯«p) ùNX®ÓúYôWôLÜm, BW®u LûP£ úSWj§p TôY
Uu²l×j úRÓúYôWôLÜm (BÚlTôoLs.)
18. ""Ruû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX'' Fuß @pXôy Dß§

áß¡\ôu. Yô]YoLÞm, ¿§ûV ¨ûX SôhÓm @±ÜûPúVôÚm (Dß§ áß¡u\]o.)
@Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. (@Yu) ªûLjRYu;
Oô]ªdLYu.
19. @pXôy®Pm UôodLm FuTÕ BvXôúU. úYRm ùLôÓdLlThúPôo27 RmªPm ®[dLm

YkR ©u RUd¡ûPúV GtThP ùTô\ôûU«u LôWQUôLúY ØWiThP]o. @pXôy®u
YN]eLû[ GtL UßlúTôûW @pXôy ®ûWkÕ ®Nô¬lTYu.
20. @YoLs DmªPm ®RiPô YôRm ùNnYôoL[ô]ôp ""Fu ØLjûR @pXôyÜdúL
Y¯TPf ùNnÕ ®húPu. Fuû]l ©uTt±úVôÚm (BqYôú\ ùNnÕ ®hP]o)'' F]d
áßÅWôL! úYRm ùLôÓdLlThúPô¬PØm,27 FÝRl T¥dLj ùR¬VôúRô¬PØm ""BvXôjûR
Gt¡ÈoL[ô?'' Fuß úLhÀWôL! @YoLs BvXôjûR Gt\ôp úSo Y¯ ùTt\]o.
×\dL¦jRôp FÓjÕf ùNôpYúR DUdÏd LPûU. @pXôy @¥VôoLû[l TôolTYu.
21. @pXôy®u YN]eLû[ GtL UßjÕ, S©UôoLû[ ¨VôVªu± ùLôûX ùNnÕ, ¿§ûV
GÜm UdLû[Ùm ùLôûX ùNnúYôÚdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ F] FfN¬lÀWôL!
22. BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm SpX\eLs @¯kÕ úTô]YoLs @YoLú[. @YoLÞdÏ

DR® ùNnúYôo VôÚªpûX.
23. úYRm Fàm Tôd¡Vm YZeLlThúPôûW27 ¿o @±V®pûXVô? @YoLÞd¡ûPúV

¾olT°lTRtLôL @pXôy®u úYRjûR úSôd¡ @ûZdLlTÓ¡u\]o. ©u]o @YoL°p
IÚ TÏ§«]o @Xh£Vm ùNnÕ ×\dL¦d¡u\]o.
24. Ï±l©hP SôhLú[ R®W SWLm FeLû[j ¾iPôÕ Fuß @YoLs á±VúR BRtÏd
LôWQm. RôUôL BhÓd Lh¥d ùLôiPÕ @YoL[Õ UôodL ®`Vj§p @YoLû[ GUôt±
®hPÕ.
25. Fq®Rf NkúRLØm BpXôR Sô°p1 @YoLû[ Sôm Iuß §WhÓm úTôÕ FqYôß
BÚdÏm? IqùYôÚYÚdÏm, @Yo DûZjRÕ ØÝûUVôL YZeLlTÓm.265 @YoLs
@¿§ BûZdLlTP UôhPôoLs.
26. ""@pXôyúY! Ah£«u @§T§úV! ¿ Sô¥úVôÚdÏ Ah£ûV YZeÏ¡\ôn. ¿

Sô¥úVô¬PªÚkÕ Ah£ûVl T±jÕd ùLôs¡\ôn. Sô¥úVôûWd Li¦VlTÓjÕ¡\ôn.
Sô¥úVôûW B¯Ü TÓjÕ¡\ôn. SuûULs Du ûLYNúU Ds[]. ¿ @û]jÕl
ùTôÚhL°u ÁÕm At\ÛûPVYu'' Fuß áßÅWôL!
27. ""BWûYl TL-p ÖûZd¡\ôn! TLûX BW®p ÖûZd¡\ôn! D«Wt\§-ÚkÕ

D«Ús[ûR ùY°lTÓjÕ¡\ôn. D«Ús[§-ÚkÕ D«Wt\ûR ùY°lTÓjÕ¡\ôn. ¿
Sô¥úVôÚdÏd LQd¡u± YZeÏ¡\ôn'' (Fußm áßÅWôL!)
28. Sm©dûL ùLôiúPôo, Sm©dûL ùLôiúPôûW ®hÓ ®hÓ (GL Bû\Yû])

UßlúTôûWl ùTôßlTô[oL[ôL AdLd áPôÕ.89 @YoL°PªÚkÕ RtLôjÕd
ùLôsYRtLôL R®W. BqYôß ùNnTYÚdÏ @pXôy®PªÚkÕ (TôÕLôl×) FÕÜªpûX.
@pXôy Ruû]l Tt± DeLÞdÏ FfN¬d¡\ôu. §Úm×Rp @pXôy®PúU Ds[Õ.
29. ""DeLs Ds[eL°p Ds[ûR ¿eLs Uû\jRôúXô, ùY°lTÓj§]ôúXô @ûR

@pXôy @±¡\ôu. Yô]eL°p Ds[ûRÙm, éª«p Ds[ûRÙm @Yu @±¡\ôu.
@û]jÕl ùTôÚhL°u ÁÕm @pXôy At\ÛûPVYu'' Fuß áßÅWôL!
30. IqùYôÚYÚm, Rôm ùNnR SuûUûVÙm, ¾ûUûVÙm Li Øuú] ùTtßd ùLôsÞm
Sô°p1 ""RUdÏm RUÕ (¾V) ùNVpLÞdÏªûPúV ªLl ùT¬V BûPùY° BÚdL
úYiÓm'' F] AûNlTÓYo. @pXôy Ruû]l Tt± DeLÞdÏ FfN¬d¡\ôu.
@¥VôoLs ÁÕ @pXôy BWdLØs[Yu.
31. ""¿eLs @pXôyûY ®Úm©]ôp Fuû]l ©uTtßeLs! @pXôy DeLû[

®Úm×Yôu. DeLs TôYeLû[ Uu²lTôu. @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu'' Fuß áßÅWôL!
32. ""@pXôyÜdÏm, BjçRÚd Ïm LhÓlTÓeLs! ¿eLs ×\dL¦jRôp @pXôy

(Ruû]) UßlúTôûW ®ÚmT UôhPôu'' F]d áßÅWôL!
33. ARm, èy, BlWôÍªu ÏÓmTjRôo, Utßm BmWô²u ÏÓmTj§]ûW @¡XjRôûW

®P @pXôy úRoÜ ùNnRôu.
34. @YoL°p IÚYo Ut\Y¬u Y¯j úRôu\pLs. @pXôy ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
35. ""Bû\Yô! Fu Y«t±p Ds[ûR (ÏZkûRûV) D]dLôL úSofûN ùNnÕ ®húPu. @Õ

(D]dLôL) ØÝûUVôL @olT¦dLlTÓm. (BûR) Fu²PªÚkÕ Gtßd ùLôsYôVôL! ¿úV
ùN®ÙßTYu; @±kRYu'' Fuß BmWô²u Uû]® á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!
36. @Yo Cuù\ÓjR úTôÕ, ""Fu Bû\Yô! ùTi ÏZkûRVôL Cuù\ÓjÕ ®húPú]'' F]d
á±]ôo. ""@Yo FûR Cuù\ÓjRôo'' FuTûR @pXôy SuL±Yôu. ""Ai, ùTiûQl
úTôu\Yu @pX. Sôu BYÞdÏ UoVm Fuß ùTV¬húPu.373 ®WhPlThP û`jRôû]
®hÓm BYÚdÏm, BYWÕ Y¯j úRôu\pLÞdÏm Du TôÕLôlûT úYiÓ¡ú\u''
F]Üm @Yo á±]ôo.
37. @YûW, (@dÏZkûRûV) @YWÕ Bû\Yu @Z¡V Øû\«p Gtßd ùLôiPôu.

@YûW @Z¡V Øû\«p Y[ojRôu. @YÚdÏ ^dL¬nVôûYl ùTôßlTô°Vôd¡]ôu.
@YWÕ @û\dÏ ^dL¬nVô ùNu\ úTôùRpXôm @Y¬Pm DQûYd LiÓ, ""UoVúU! BÕ
D]dÏ Fe¡ÚkÕ ¡ûPjRÕ?'' Fuß úLhPôo. ""BÕ @pXôy®PªÚkÕ ¡ûPjRÕ.
@pXôy SôÓúYôÚdÏ LQd¡u± YZeÏ¡\ôu'' Fuß (UoVm) á±]ôo.
38. @lúTôÕ Rôu ^dL¬nVô ""Bû\Yô! Du²PªÚkÕ F]dùLôÚ çV ÏZkûRûVj

RÚYôVôL! ¿ úYiÓRûXf ùN®ÙßTYu'' Fuß Rm Bû\Y²Pm úYi¥]ôo.
39. @Yo ùRôÝªPj§p üß ùRôÝÕ ùLôi¥ÚkR úTôÕ ""VyVôûYl Tt± @pXôy
DUdÏ StùNn§ áß¡\ôu. @pXôy®u YôojûRûV90 @Yo DiûUlTÓjÕYôo.
RûXYWôLÜm, IÝdLd LhÓlTôÓ ªdLYWôLÜm, S©VôLÜm, SpXYWôLÜm BÚlTôo'' Fuß
@YûW Yô]YoLs @ûZjÕd á±]o.
40. ""Fu Bû\Yô! F]dÏ ØÕûU YkÕ ®hP ¨ûX«Ûm, Fu Uû]® UX¥VôLÜs[
¨ûX«Ûm F]dÏ FqYôß ÏZkûR DÚYôÏm?'' Fuß @Yo úLhPôo. ""Rôu Sô¥VûR
@pXôy BlT¥j Rôu ùNnYôu'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
41. ""Bû\Yô! F]dùLôÚ Nôuû\ YZeÏYôVôL!'' Fuß @Yo úLhPôo. ""êuß SôhLs
ûNûLVôLúY R®W DmUôp UdL°Pm úTN Ø¥VôÕ FuTúR DUdÏ¬V Nôuß. DUÕ
Bû\Yû] @§Lm ¨û]lÀWôL! LôûX«Ûm UôûX«Ûm Õ§lÀWôL!'' Fuß (Bû\Yu)
á±]ôu.
42. ""UoVúU! @pXôy DmûUj úRoÜ ùNnÕ çnûUVôd¡ @¡XjÕl ùTiLû[ ®P

DmûUf £\l©jRôu'' Fuß Yô]YoLs á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!
43. ""UoVúU! DUÕ Bû\YàdÏl T¦YôVôL! ^wRôf ùNnYôVôL! ÚáÜ ùNnúYôÚPu

ÚáÜ ùNnYôVôL!'' (Fußm Yô]YoLs á±]o.)
44. BÕ Uû\Yô] ùNn§L°p Iu\ôÏm. (ØamUúR!) BûR SôúU DUdÏ @±®d¡ú\ôm.

UoVûU Vôo ùTôßlúTtßd ùLôsYÕ Fuß (Ø¥Ü ùNnV) RUÕ FÝÕ úLôpLû[
@YoLs úTôhP úTôÕm @YoLÞPu ¿o BÚdL®pûX. @YoLs BÕ Ï±jÕ NofûN
ùNnR úTôÕm @YoLÞPu ¿o BÚdL®pûX.
45. ""UoVúU! @pXôy Ru YôojûR90 Tt± DUdÏ StùNn§ áß¡\ôu. UoVªu UL]ô]
C^ô Fàm UÊy92 FuTÕ @YWÕ ùTVo. BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm RÏ§ ªdLYWôLÜm,
(Bû\YàdÏ) ùSÚdLUô]YWôLÜm BÚlTôo'' Fuß Yô]YoLs á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!
46. ""@Yo ùRôh¥p TÚYj§Ûm, B[ûU«Ûm UdL°Pm úTÑYôo. SpXYWôLÜm BÚlTôo''

(Fußm á±]o)
47. ""Bû\Yô! FkR AÔm Fuû]j ùRôPôR ¨ûX«p F]dÏ FqYôß ÏZkûR GtTÓm?''
Fuß @Yo úLhPôo. ""Rôu Sô¥VûR @pXôy BqYôú\ TûPd¡\ôu. GúRàm IÚ
Lô¬Vm Tt± @Yu Ø¥Ü ùNnÕ ®hPôp "AÏ' FuTôu. DPú] @Õ A¡ ®Óm'' Fuß
(Bû\Yu) á±]ôu.
48. @YÚdÏ úYRjûRÙm, Oô]jûRÙm, RqWôjûRÙm, BgºûXÙm Ltßd ùLôÓlTôu.67
49. BvWôÂ-u UdLÞdÏj çRWôLÜm (@YûW @àl©]ôu.) ""DeLs Bû\Y²PªÚkÕ

Nôuû\ Sôu ùLôiÓ YkÕsú[u. DeLÞdLôL L°UiQôp T\ûY«u Y¥Ym
@ûUjÕ, @§p EÕúYu; @pXôy®u ®ÚlTlT¥ @Õ T\ûYVôL AÏm.
@pXôy®u ®ÚlTlT¥ ©\®d ÏÚûPÙm, ÏxPjûRÙm ¿dÏúYu; B\kúRôûW
D«ol©lúTu; ¿eLs DiTûRÙm, DeLs ÅÓL°p ¿eLs úNªjÕ ûYj§ÚlTûRÙm
DeLÞdÏd áßúYu; ¿eLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp B§p DeLÞdÏf Nôuß Ds[Õ''
(Fu\ôo)
50. ""F]dÏ Øu ùNu\ RqWôjûR DiûUlTÓjRÜm, DeLÞdÏj RûP
ùNnVlThPYt±p £XYtû\ DeLÞdÏ @àU§dLÜm DeLs Bû\Y²PªÚkÕ
NôußPàm YkÕsú[u. F]úY @pXôyûY @gÑeLs! F]dÏd LhÓlTÓeLs!''
51. ""@pXôyúY F]Õ Bû\Yàm, DeLs Bû\YàUôYôu. F]úY @Yû]úV

YQeÏeLs! BÕúY úSWô] Y¯VôÏm'' (F]Üm á±]ôo)
52. @YoL°Pm (Bû\) UßlûT C^ô DQokR úTôÕ ""@pXôyÜdLôL F]dÏ DRÜúYôo
Vôo?'' Fuß úLhPôo. (@YWÕ) @kRWeLj úRôZoLs, ""SôeLs @pXôy®u
DR®Vô[oLs. @pXôyûY Sm©ú]ôm. SôeLs Øv-mLs FuTRtÏ ¿eLú[ Nôh£VôL
BÚeLs'' Fu\]o.
53. ""FeLs Bû\Yô! ¿ @Ú°VûR Sm©ú]ôm. BjçRûWl ©uTt±ú]ôm. FeLû[ BRtÏ

Nôh£L[ôLl T§Ü ùNnÕ ùLôs!'' (F]Üm á±]o)
54. (C^ô®u F§¬Ls) ãrf£ ùNnR]o. @pXôyÜm ãrf£ ùNnRôu6. @pXôy

£\lTôLf ãrf£ ùNnTYu
55, 56 ""C^ôúY! Sôu DmûUd ûLlTtßTY]ôLÜm, Fu][®p DmûU DVojÕTY]ôLÜm,

(Fuû]) UßlúTô¬PªÚkÕ DmûUj çnûUlTÓjÕTY]ôLÜm, DmûUl ©uTtßúYôûW
(Fuû]) UßlúTôûW ®P ¡VôUj Sôs1 YûW úUp ¨ûX«p ûYlTY]ôLÜm BÚd¡ú\u.
©u]o Fu²PúU DeL°u §Úm×Rp Ds[Õ. ¿eLs ØWiThP ®`Vj§p
DeLÞd¡ûPúV ¾ol× YZeÏúYu. (Fuû]) UßlúTôûW BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm
LÓûUVôLj Ri¥lúTu. @YoLÞdÏ FkR DR®Vô[Úm BÚdL UôhPôo.''93 Fuß
@pXôy á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!26
57. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYô¬u á-Lû[ @YoLÞdÏ @Yu ØÝûUVôL

YZeÏYôu. @¿§ BûZjúRôûW @pXôy ®ÚmT UôhPôu.
58. (ØamUúR!) Sôm DUdÏd áßm BfùNn§ (SUÕ) YN]eLÞm Oô]ªdL

@±ÜûWÙUôÏm.
59. @pXôy®Pm C^ôÜdÏ DRôWQm ARm AYôo. @YûW UiQôp TûPjÕ "AÏ'
Fuß @Y¬Pm á±]ôu. DPú] @Yo A¡ ®hPôo.368
60. BkR DiûU Dm Bû\Y²PªÚkÕ YkRÕ. F]úY NkúR¡lTYWôL ¿o ALô¾o!
61. DUdÏ ®[dLm YkR ©u BÕ Ï±jÕ DmªPm VôúWàm ®RiPôYôRm ùNnRôp

""YôÚeLs! FeLs ©sû[Lû[Ùm, DeLs ©sû[Lû[Ùm, FeLs ùTiLû[Ùm, DeLs
ùTiLû[Ùm @ûZlúTôm. SôeLÞm YÚ¡ú\ôm. ¿eLÞm YôÚeLs! ©u]o
Bû\Y²Pm Bû\g£ ùTônVoLs ÁÕ @pXôy®u NôTjûRd úLhúTôm'' F]d
áßÅWôL!94
62. BÕúY DiûUVô] YWXô\ôÏm. @pXôyûYj R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß
VôÚªpûX @pXôyúY ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
63. ¿eLs ×\dL¦jRôp ÏZlTm ùNnúYôûW @pXôy @±kRYu.
64. ""úYRØûPúVôúW!27 Sôm @pXôyûYj R®W (VôûWÙm) YQeLd áPôÕ; @YàdÏ

BûQVôL FûRÙm LÚRd áPôÕ; @pXôyûYVu± Smªp IÚYo Ut\YûWd
LPÜsL[ôL AdLd áPôÕ Fu\ FeLÞdÏm, DeLÞdÏm ùTôÕYô] ùLôsûLdÏ
YôÚeLs!'' Fuß áßÅWôL! @YoLs ×\dL¦jRôp ""SôeLs Øv-mLs 295 FuTRtÏ
¿eLú[ Nôh£L[ôL BÚeLs!'' F]d á± ®ÓeLs!
65. úYRØûPúVôúW!27 BlWôÍûUl Tt± Gu RodLm ùNn¡uÈoLs? RqWôj, Utßm

Bgºp @YÚdÏl ©\úL @Ú[lThP]. ®[eL Uôh¼oL[ô?
66. DeLÞdÏ ®[dLm Ds[ ®`Vj§p (BÕ YûW) RodLm ùNn¾oLs. DeLÞdÏ FÕ
Tt± ®[dLm BpûXúVô @Õ Tt± Gu RodLm ùNn¡uÈoLs? @pXôyúY @±Yôu.
¿eLs @±V Uôh¼oLs!
67. BlWôÍm, ëRWôLúYô, ¡±jRYWôLúYô BÚkR§pûX. Uô\ôL @Yo DiûU Y¯«p

ü\ Øv-UôL BÚkRôo. BûQ Lt©jRYWôL @Yo BÚkR§pûX.
68. BlWôÍm ®`Vj§p D¬ûU TûPjR UdLs @YûWl ©uTt±úVôÚm, BkR S©Ùm,
Sm©dûL ùLôiúPôÚúU. @pXôyúY Sm©dûL ùLôiúPô¬u TôÕLôYXu.
69. úYRØûPúVô¬p27 IÚ TÏ§«]o DeLû[ Y¯ ùLÓdL ®Úm×¡u\]o. @YoLs

RmûUúV Y¯ ùLÓjÕd ùLôs¡u\]o. @YoLs DQoY§pûX.
70. úYRØûPúVôúW!27 ¿eLs ®[e¡d ùLôiúP Gu @pXôy®u YN]eLû[

Ußd¡uÈoLs?
71. úYRØûPúVôúW!27 DiûUûV Gu ùTônÙPu LXd¡uÈoLs? @±kÕ ùLôiúP Gu

DiûUûV Uû\d¡uÈoLs?
72. ""Sm©dûL ùLôiúPôo ÁÕ @Ú[lThPûRd LôûX«p Sm©, UôûX«p UßjÕ

®ÓeLs! @lúTôÕ Rôu (Ut\YoLÞm @kR UôodLj§-ÚkÕ) ®XÏYôoLs'' Fuß
úYRØûPúVô¬p27 IÚ ÏÝ®]o áß¡u\]o.
73. ""DeLs UôodLjûRl ©uTtßTYo R®W (Ut\YÚdÏ) DeLÞdÏd ùLôÓdLlThPÕ

úTôuß ùLôÓdLlTÓm Fuú\ô, DeLs Bû\Y²Pm @YoLs DeLû[ ùYuß
®ÓYôoLs Fuú\ô, SmTô¾oLs!'' (F]Üm áß¡u\]o.) ""úSo Y¯ @pXôy®u Y¯úV''
Fuß áßÅWôL! ""@Ús, @pXôy®u ûL«p Ds[Õ; Rôu Sô¥úVôÚdÏ @ûRd
ùLôÓlTôu'' Fußm áßÅWôL! @pXôy RôWô[Uô]Yu; @±kRYu.
74. Rôu Sô¥úVôÚdÏ Ru @Úû[ @Yu ùNôkRUôdÏ¡\ôu. @pXôy ULjRô]
@ÚÞûPVYu.
75. Sm©, IÚ Ï®VûXúV IlTûPjRôp DmªPm §Úl©j RÚúYôÚm úYRØûPúVô¬p27

Ds[]o. ¿o Sm© IÚ ReLd LôûN IlTûPjRôp ¨ûXVôn ü\ôp R®W DmªPm
§Úl©j RWôúRôÚm @YoL°p Ds[]o. ""FÝRlT¥dLj ùR¬VôR NØRôVj§u ®`Vj§p
FeLs ÁÕ FkRl TôYØm GtTPôÕ'' Fuß @YoLs áßYúR BRtÏd LôWQm.
@pXôy®u ùTVWôp @±kÕ ùLôiúP @YoLs ùTônûV BhÓdLh¥d áß¡u\]o.
76. @qYô±pûX! Vôo RUÕ YôdÏß§ûV ¨û\úYt± (Bû\Yû]) @gÑ¡\ôúWô,

@pXôy (Ruû]) @gÑúYôûW ®Úm×¡\ôu.
77. @pXôy®Pm ùNnR Dß§ ùUô¯ûVÙm, RUÕ Nj§VeLû[Ùm @tTUô] ®ûXdÏ

®tú\ôÚdÏ UßûU«p FkRl Tôd¡VØm BpûX.64 ¡VôUj Sô°p1 @YoLÞPu
@pXôy úTNÜm UôhPôu. @YoLû[l TôodLÜm UôhPôu. @YoLû[j çnûUl
TÓjRÜm UôhPôu. @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ.
78. @YoL°p IÚ TÏ§«]o Ds[]o. úYRj§p BpXôRûR úYRm Fuß ¿eLs

¨û]dL úYiÓm FuTRtLôL úYRjûR Yô£lTÕ úTôp RUÕ SôÜLû[ Yû[d¡u\]o.
""BÕ @pXôy®PªÚkÕ YkRÕ'' F]Üm áß¡u\]o. @Õ @pXôy®PªÚkÕ YkRRpX.
@±kÕ ùLôiúP @pXôy®u ùTVWôp ùTôn áß¡u\]o.
79. FkR U²RÚdLôYÕ @pXôy úYRjûRÙm, @§LôWjûRÙm,164 S© Fàm RÏ§ûVÙm

YZe¡]ôp (@Ru) ©u ""@pXôyûYVu± F]dÏ @¥ûUL[ôL A¡ ®ÓeLs!'' Fuß
áß¡u\ @§LôWm @YÚdÏ BpûX. Uô\ôL, ""úYRjûR ¿eLs Ltßd ùLôÓlúTôWôL
BÚlTRôÛm, @ûR Yô£jÕd ùLôi¥ÚlTRôÛm Bû\YàdÏ¬úVôWôL A¡ ®ÓeLs!''
(Fuú\ á±]o)
80. ""Yô]YoLû[Ùm, S©UôoLû[Ùm LPÜsL[ôd¡d ùLôsÞeLs!'' Fuß @Yo

DeLÞdÏ GY UôhPôo. ¿eLs Øv-mL[ôL295 A] ©u (GL Bû\Yû]) UßdÏUôß
@Yo DeLÞdÏ GÜYôWô?
81. ""DeLÞdÏ úYRjûRÙm, Oô]jûRÙm67 Sôu RkR ©u DeL°Pm BÚlTûR

DiûUlTÓjÕm çRo DeL°Pm YkRôp @YûW Sm×ÅoL[ô? @YÚdÏ DRÜÅoL[ô?''
Fuß S©UôoL°Pm @pXôy Dß§ ùUô¯ FÓjÕ ""BûR Il×d ùLôi¼oL[ô? F]Õ
TXUô] DPuT¥dûLûV Gtßd ùLôi¼oL[ô?'' Fuß úLhP úTôÕ, ""Il×d ùLôiúPôm''
Fuß @YoLs á±]o. ""¿eLú[ BRtÏf Nôh£VôL BÚeLs! DeLÞPu Sôàm Nôh£VôL
BÚd¡ú\u'' Fuß @Yu á±]ôu.95
82. BRu ©\Ï ×\dL¦lúTôúW Ït\m ×¬kRYoLs.

83. @pXôy®u UôodLjûR ®ÓjÕ úYß Iuû\Vô úRÓ¡u\]o? Yô]eL°Ûm,
éª«Ûm Ds[ûY ®Úm©úVô, ®ÚmTôUúXô @YàdúL @¥T¦¡u\]. @Y²PúU
@YoLs ùLôiÓ ùNpXlTÓYôoLs.96
84. ""@pXôyûYÙm, FeLÞdÏ @Ú[lThPûRÙm, BlWôÍm, BvUôÂp, Bvaôd,

VKál, Utßm (@YoL°u) NkR§LÞdÏ @Ú[lThPûRÙm, ê^ô, C^ô, Utßm
S©UôoLÞdÏ RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ ùLôÓdLlThPûRÙm Sm©ú]ôm. @YoL°p
FYÚd¡ûPúVÙm TôWThNm LôhP UôhúPôm.37 SôeLs @YàdúL LhÓlThPYoLs''
Fuß áßÅWôL!
85. BvXôm @pXôR UôodLjûR VôúWàm ®Úm©]ôp @Y¬PªÚkÕ @Õ GtLlTPôÕ.

@Yo UßûU«p SxPUûPkRYWôL BÚlTôo.
86. RmªPm ùR°Yô] NôußLs YkÕ, BjçRo (ØamUj) DiûUVô[o Fuß ®[e¡,
Sm©dûL ùLôiÓ ®hÓ ©\Ï UßjR áhPj§tÏ @pXôy FqYôß úSo Y¯
LôhÓYôu? @¿§ BûZjR áhPj§tÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP UôhPôu.
87. @YoLs ÁÕ @pXôy®u NôTØm, Yô]YoLs Utßm Gû]V (Su) UdL°u NôTØm
Ds[Õ FuTúR @YoLÞdLô] RiPû].6
88, 89. @§p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. BRu ©u]o §Úk§ ºo§Új§d
ùLôiúPôûWj R®W (Ut\YoLÞdÏ) úYRû] BúXNôdLl TPôÕ. @YLôNØm @°dLlTP
UôhPôoLs. @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.26
90. Sm©dûL ùLôiP ©u UßjÕ, ©u]o (Bû\) UßlûT @§LUôd¡d ùLôiúPô¬u

Uu²l× IÚdLôÛm GtLlTPôÕ. @YoLú[ Y¯ RY±VYoLs.
91. (GL Bû\Yû]) UßjÕ, UßjR ¨ûX«p UW¦júRôo, éª ¨Wm×m @[ÜdÏj ReLjûR
CPôLd ùLôÓjRôÛm @Õ GtLlTPôÕ. @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ.
@YoLÞdÏ DRÜúYôo VôÚªpûX.
92. ¿eLs ®Úm×YûR (Sp Y¯«p) ùNX®PôR YûW SuûUûV @ûPkÕ ùLôs[úY
Uôh¼oLs. ¿eLs FlùTôÚû[ (Sp Y¯«p) ùNX®hPôÛm @pXôy @ûR @±kRYu.80
93. RqWôj @Ú[lTÓYRtÏ Øu BvWôÂp (VKál) Rm ÁÕ RûP ùNnÕ ùLôiPûRj

R®W FpXô DQÜLÞm BvWôÂ-u UdLÞdÏ @àU§dLlThPRôLúY BÚkR]. ""¿eLs
DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp RqWôjûRd ùLôiÓ YkÕ T¥jÕd LôhÓeLs!'' Fuß
(ØamUúR! ëRoL°Pm) úLhÀWôL!97
94. BRu ©\Ïm @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓdLh¥úVôo Rôm @¿§ BûZjRYoLs.

95. ""@pXôy DiûUúV á±]ôu. F]úY BlWôÍªu UôodLjûRl ©uTtßeLs! @Yo
DiûU Y¯«p ü\ôo. BûQ Lt©jRYWôL @Yo BÚkR§pûX'' Fuß áßÅWôL!
96. @¡Xj§u úSo Y¯dÏ¬VRôLÜm, Tôd¡Vm ùTôÚk§VRôLÜm U²RoLÞdLôL

@ûUdLlThP ØRp AXVm33 TdLô(Fàm UdLô)®p Ds[RôÏm.
97. @§p ùR°Yô] NôußLÞm ULôúU BlWôÍØm35 Ds[]. @§p ÖûZkRYo @TVm
ùTt\YWôYôo.34 @kR AXVj§p33 @pXôyÜdLôL aw ùNnYÕ, ùNuß YW Nd§ ùTt\
U²RoLÞdÏd LPûU. VôúWàm (GL Bû\Yû]) UßjRôp @pXôy @¡XjRôûW ®hÓm
úRûYVt\Yu.
98. ""úYRØûPúVôúW!27 @pXôy®u YN]eLû[ Gu GtL Ußd¡ÈoLs? ¿eLs

ùNnYûR @pXôy TôolTYu'' Fuß áßÅWôL!
99. ""úYRØûPúVôúW!27 Sm©dûL ùLôiúPôûW @pXôy®u TôûRûV ®hÓm Gu

RÓd¡uÈoLs? ùR¬kÕ ùLôiúP @ûRd úLôQXô(] UôodLUô)Lf £jR¬d¡uÈoLs.
¿eLs ùNnYûR @pXôy LY²dLôRY]ôL BpûX'' Fußm áßÅWôL!
100. Sm©dûL ùLôiúPôúW! úYRm ùLôÓdLlThúPô¬p27 IÚ ©¬®]ÚdÏ ¿eLs

LhÓlThPôp Sm©dûL ùLôiP DeLû[ (GL Bû\Yû]) UßlúTôWôL Uôt± ®ÓYôoLs.
101. @pXôy®u YN]eLs DeLÞdÏd á\lTÓm ¨ûX«Ûm, @Y]Õ çRo (ØamUj)

DeLÞPu BÚdÏm ¨ûX«Ûm FlT¥ (GL Bû\Yû]) Ußd¡uÈoLs? @pXôyûYl
Tt±d ùLôsTYo úSWô] Y¯«p ùNÛjRlThÓ ®hPôo.
102. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyûY @gÑ¡u\ ®Rj§p @gÑeLs! ¿eLs Øv-

mL[ôLúY295 R®W UW¦dLô¾oLs!
103. @pXôy®u L«tû\ @û]YÚm úNokÕ ©¥jÕd ùLôsÞeLs!98 ©¬kÕ ®Pô¾oLs!

¿eLs TûLYoL[ôL BÚkR ¨ûX«p @pXôy DeLÞdÏf ùNnR @Úû[ Fi¦l
TôÚeLs! @Yu DeLs Ds[eLÞd¡ûPúV BûQlûT GtTÓj§]ôu. F]úY @Y]Õ
@Ú[ôp NúLôRWoL[ô¡ ®h¼oLs! SWLj§u ®°m©p BÚk¾oLs. @§-ÚkÕ DeLû[d
LôlTôt±]ôu. ¿eLs úSo Y¯ ùTßYRtLôL BqYôú\ R]Õ NôußLû[ @pXôy ùR°Ü
TÓjÕ¡\ôu.
104. SuûUûV G®, ¾ûUûVj RÓjÕ Sp Y¯ûV úSôd¡ @ûZdÏm NØRôVm DeL°Pm
BÚdL úYiÓm. @YoLú[ ùYt± ùTtú\ôo.
105. RmªPm ùR°Yô] NôußLs YkR ©u× ØWiThÓl ©¬kÕ ®húPôûWl úTôp
ALô¾oLs! @YoLÞdúL LÓm úYRû] DiÓ.
106. @kSô°p £X ØLeLs ùYiûUVôLj §LÝm. úYß £X ØLeLs Lßj§ÚdÏm.
""Sm©dûL ùLôiP ©u (GL Bû\Yû]) UßjÕ ®h¼oL[ô? ¿eLs UßjÕd
ùLôi¥ÚkRRôp BqúYRû]ûV @àT®ÙeLs!'' Fuß ØLeLs LßjRYoL°Pm
(á\lTÓm)
107. ØLeLs ùYiûUVôLj §LrúYôo @pXôy®u @Ú°p BÚlTôoLs. @§p

108. BûY, DiûUûV Ds[Pd¡V @pXôy®u YN]eLs. BYtû\ DUdÏd

áß¡ú\ôm. @pXôy @¡XjRôÚdÏ @¿§ BûZlTûR ®ÚmT UôhPôu.
109. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @pXôyÜdúL D¬V].

@pXôy®PúU Lô¬VeLs ùLôiÓ ùNpXlTÓm.
110. ¿eLs, U²R ÏXjÕdLôLj úRoÜ ùNnVlThP £\kR NØRôVUôL BÚd¡ÈoLs!

SuûUûV GÜ¡ÈoLs! ¾ûUûVj RÓd¡ÈoLs! @pXôyûY Sm×¡ÈoLs! úYRØûPúVôo27
Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp @Õ @YoLÞdÏf £\kRRôL BÚk§ÚdÏm. @YoL°p
Sm©dûL ùLôiúPôÚm Ds[]o. @YoL°p @§LUôú]ôo Ït\m ×¬TYoLs.
111. ùRôkRWÜ RÚYûRj R®W @YoLs DeLÞdÏ FkRj ¾eÏm ùNnVúY Ø¥VôÕ.
DeLÞPu úTôÚdÏ YkRôp ×\eLôh¥ JÓYôoLs. ©u]o DR® ùNnVlTP UôhPôoLs.
112. @pXôy®u DPuT¥dûLÙm, U²RoL°u DPuT¥dûLÙm BÚkRôp R®W @YoLs

Fe¡ÚkR úTôÕm @YoLÞdÏ B¯Ü ®§dLlThÓ ®hPÕ. @pXôy®u úLôTj§tÏ
A[ô]ôoLs. @YoLÞdÏ YßûU ®§dLlThÓ ®hPÕ.99 @pXôy®u YN]eLû[
@YoLs GtL UßjRÕm, S©UôoLû[ @¨VôVUôLd ùLôûX ùNnRÕúU BRtÏd LôWQm.
úUÛm @YoLs TôYm ùNnRÕm YWm× Á±VÕm BRtÏd LôWQm.
113. @YoLs @û]YÚm NUUôL BpûX. úYRØûPúVô¬p27 úSWô] NØRôVØm Ds[Õ.

@YoLs BWÜ úSWeL°p @pXôy®u YN]eLû[ JÕ¡u\]o; ^wRôf ùNn¡u\]o.
114. @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 @YoLs Sm×¡u\]o. SuûUûV GÜ¡u\]o.

¾ûUûVj RÓd¡u\]o. SpX Lô¬VeLû[ úSôd¡ ®ûW¡u\]o. @YoLú[ SpúXôo.
115. @YoLs FkR SuûUûVf ùNnRôÛm @Õ UßdLlTPôÕ. (Ruû]) @gÑúYôûW

@pXôy @±kRYu.
116. (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ @YoL°u UdLh ùNpYØm, ùTôÚh ùNpYØm

@pXôy®PªÚkÕ @YoLû[f £±Õm LôlTôt\ôÕ. @YoLs SWLYô£Ls. @§p @YoLs
117. BqÜXL YôrdûL«p @YoLs ùNX®ÓYRtÏ DRôWQm ùYlTd Lôt\ôÏm. RUdÏj
RôúU ¾eÏ BûZjR áhPj§u T«oL°p @dLôtß ThÓ @Ytû\ @¯jÕ ®Ó¡\Õ.
@pXôy @YoLÞdÏj ¾eÏ BûZdL®pûX. Uô\ôL @YoLs RUdÏj RôúU ¾eÏ
BûZjR]o.
118. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeLû[ ®ÓjÕ Ut\YoLû[ Dt\ SiToL[ôdLô¾oLs!89

@YoLs DeLÞdÏj ¾eÏ BûZlT§p FkRd Ïû\Ùm ûYdL UôhPôoLs. ¿eLs
£WUlTÓYûR ®Úm×YôoLs. @YoL°u YônL°-ÚkúR TûLûU ùY°Vô¡ ®hPÕ.
@YoL°u Ds[eLs Uû\jÕ ûYj§ÚlTÕ @ûR ®P @§Lm. ¿eLs ®[eÏúYôWôL
BÚkRôp (SUÕ) YN]eLû[ ùR°ÜTÓj§ ®húPôm.
119. ¿eLú[ô @YoLû[ úS£d¡ÈoLs. @YoLú[ô DeLû[ úS£lT§pûX. ¿eLs

@û]jÕ úYReLû[Ùm Sm×¡ÈoLs. @YoLs DeLû[d LôÔm úTôÕ ""Sm©dûL
ùLôiúPôm'' F]d áß¡u\]o. R²j§ÚdÏm úTôÕ DeLÞdÏ F§WôL úLôTj§u
LôWQUôL SLeLû[d L¥d¡u\]o. ""DeLs úLôTj§u LôWQUôLf ùNjÕ ®ÓeLs!
Ds[eL°p Ds[ûR @pXôy @±kRYu'' F]d áßÅWôL!
120. DeLÞdÏ SuûU GtThPôp @Õ @YoLÞdÏd LYûXûV GtTÓjÕ¡\Õ.

DeLÞdÏj ¾eÏ GtThPôp @R]ôp @YoLs U¡r¡u\]o. ¿eLs N¡jÕd ùLôiÓ
(Bû\Yû]) @g£]ôp @YoL°u ãrf£ DeLÞdÏ FkRj ¾eÏm RWôÕ. @YoLs
ùNnYûR @pXôy ØÝûUVôL @±TYu.
121. Sm©dûL ùLôiúPôûWl úTôo ùNnYRtLô] ®ëLeL°p ¨ßjÕYRtLôL (ØamUúR!)

DUÕ ÏÓmTjûR ®hÓl ×\lThPûR ¨û]îhÓÅWôL! @pXôy ùN®ÙßTYu;
@±kRYu.53
122. DeL°p BÚ ÏÝ®]ÚdÏm @pXôy DRÜTYu Fu\ ¨ûX«p @q®Ú

ÏÝ®]Úm úLôûZL[ô¡P Fi¦]o. Sm©dûL ùLôiúPôo @pXôyûYúV Nôok§ÚdL
úYiÓm.
123. ¿eLs RôrkR ¨ûX«p BÚkR úTôÕ @pXôy "TjÚ'dL[j§p DeLÞdÏ DR®
ùNnRôu. F]úY ¿eLs Su± ùNÛjÕYRtLôL @pXôyûY @gÑeLs!
124. ""(®i¦-ÚkÕ) B\dLlThP êYô«Wm Yô]YoLs êXm DeLs Bû\Yu

DeLÞdÏ DR®VÕ DeLÞdÏl úTôRôRô?'' Fuß Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ ¿o á±VûR
¨û]îhÓÅWôL!
125. @qYô±pûX! ¿eLs N¡jÕd ùLôiÓ (Bû\Yû]) @gÑm úTôÕ §¼ùWuß @YoLs
DeL°Pm (úTô¬P) YkRôp úTôodLûX @±kR HVô«Wm Yô]YoLs êXm DeLs
Bû\Yu DeLÞdÏ DRÜYôu.
126. DeLÞdÏ StùNn§ á\Üm, DeLs Ds[eLs BRu êXm @ûU§ ùT\ÜúU BûR
@pXôy GtTÓj§]ôu. ªûLjRYàm, Oô]ªdúLôàUô] @pXôy®PªÚkúR R®W
FkR DR®Ùm BpûX.
127. (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬p IÚ TÏ§«]ûW @¯dLúYô, @YoLû[j úRôp®ÙPu

§ÚmTf ùNnÕ B¯ÜTÓjRúYô Rôu (Bû\Yu DR®]ôu)
128. (ØamUúR!) @§LôWj§p DUdÏ GÕªpûX. @Yu @YoLû[ Uu²dLXôm. @pXÕ

@YoLû[j Ri¥dLXôm. Gù]²p @YoLs @¿§ BûZjRYoLs.100
129. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @pXôyÜdúL D¬V]. Rôu

Sô¥úVôûW @Yu Uu²d¡\ôu. Sô¥úVôûWj Ri¥d¡\ôu. @pXôy Uu²lTYu;
130. Sm©dûL ùLôiúPôúW! Tu UPeLôLl ùTÚ¡d ùLôi¥ÚdÏm ¨ûX«p Yh¥ûV84

DiQô¾oLs! @pXôyûY @gÑeLs! BR]ôp ùYt± ùTßÅoLs.
131. (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdLôLj RVô¬dLlThÓs[ SWLjûR @gÑeLs!
132. @pXôyÜdÏm, BjçRÚdÏm (ØamUÕdÏm) LhÓlTÓeLs! BR]ôp @Ús

ùNnVlTÓÅoLs.
133. DeLs Bû\Y²PªÚkÕ ¡ûPdÏm Uu²l©tÏm, Yô]eLs Utßm éª«u

TWlT[Ü ùLôiP ùNôodLj§tÏm ®ûWÙeLs! (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdLôL @Õ
RVô¬dLlThÓs[Õ.
134. @YoLs ùN¯l©Ûm, YßûU«Ûm (Sp Y¯«p) ùNX®ÓYôoLs. úLôTjûR ùUuß

®ÝeÏYôoLs. UdLû[ Uu²lTôoLs. SuûU ùNnúYôûW @pXôy úS£d¡\ôu.
135. @YoLs ùYhLdúLPô]ûRf ùNnRôúXô, RUdÏj RôúU ¾eÏ BûZjÕd ùLôiPôúXô

@pXôyûY ¨û]jÕ RUÕ TôYeLÞdÏ Uu²l×j úRÓYôoLs. @pXôyûYj R®W
TôYeLû[ Uu²lTYu Vôo? RôeLs ùNnR§p ùR¬kÕ ùLôiúP @YoLs ¨ûXj§ÚdL
UôhPôoLs.
136. @YoL°u Bû\Y²PªÚkÕ Uu²l×m, ùNôodLf úNôûXLÞúU @YoL°u á-

@Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. (SuÏ)
ùNVpThúPô¬u á- ªLÜm SpXÕ.
137. DeLÞdÏ Øu]o ØuàRôWQeLs ùNußs[]. "F]úY éª«p TVQm ùNnÕ

(DiûUûVl) ùTônùV]d LÚ§úVô¬u Ø¥Ü FlT¥ BÚkRÕ' FuTûRf £k§ÙeLs!
138. BÕ U²RoLÞdÏ ®[dLØm, úSo Y¯Ùm, (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ

@±ÜûWÙUôÏm.
139. R[okÕ ®Pô¾oLs! LYûXl TPô¾oLs! Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp ¿eLú[
DVokRYoLs.
140. DeLÞdÏ (úTô¬p) IÚ LôVm GtThPôp @kRd áhPj§tÏm @Õ úTôu\ LôVm

GtTh¥Úd¡\Õ. LôXjûR UdL°ûPúV Sôm ÑZX ®Ó¡ú\ôm. Sm©dûL ùLôiúPôûW
@pXôy @ûPVô[m LôhPÜm, DeL°p D«o §Vô¡Lû[ GtTÓjRÜúU (BqYôß
ÕuTjûRj RÚ¡\ôu). @¿§ BûZjúRôûW @pXôy ®ÚmT UôhPôu.
141. Sm©dûL ùLôiúPôûW @pXôy çnûUlTÓjRÜm (Ruû]) UßlúTôûW @¯dLÜm

(BqYôß ùNn¡\ôu.)
142. DeL°p §VôLm ×¬kúRôûW @pXôy @ûPVô[m LôhPôUÛm, ùTôßûUVô[oLû[

@ûPVô[m LôhPôUÛm ¿eLs ùNôodLj§p ÖûZVXôm Fuß ¨û]d¡ÈoL[ô?
143. (ÅW) UWQjûRf Nk§lTRtÏ Øu]ôp @RtÏ AûNlTÓúYôWôL BÚk¾oLs. BlúTôÕ

@ûR úSÚdÏ úSWôLúY TôojÕ ®h¼oLs.
144. ØamUj, çRo R®W úYß BpûX. @YÚdÏ Øu çRoLs ùNuß ®hP]o.101 @Yo
B\kÕ ®hPôp @pXÕ ùLôpXlThÓ ®hPôp YkR Y¯«p §Úm© ®ÓÅoL[ô? YkR
Y¯úV §Úm×úYôo @pXôyÜdÏ FkRd úLÓm ùNnVúY Ø¥VôÕ. Su±ÙPu
SPlúTôÚdÏ @pXôy á- YZeÏYôu.
145. @pXôy®u ®ÚlTªu± FYÚm UW¦dL Ø¥VôÕ. BÕ úSWm öQ«dLlThP ®§.

BqÜXLd á-ûV ®Úm×úYôÚdÏ @ûR YZeÏúYôm. UßûU«u á-ûV
®Úm×úYôÚdÏ @ûR YZeÏúYôm. Su±ÙPu SPlúTôÚdÏ á- YZeÏúYôm.
146. FjRû]úVô S©UôoLÞPu úNokÕ FqY[úYô TûP«]o úTô¬hÓs[]o.

@pXôy®u TôûR«p @YoLÞdÏ GtThP (ÕuTj)§tLôL @YoLs R[okÕ
®P®pûX; TXÅ]lTPÜm BpûX; T¦kÕ ®PÜm BpûX. N¡jÕd ùLôsúYôûW
@pXôy ®Úm×¡\ôu.
147. ""FeLs Bû\Yô! FeLs TôYeLû[Ùm, FeLs Lô¬VeL°p SôeLs YWm× Á±VûRÙm
Uu²lTôVôL! FeLs TôReLû[ Dß§lTÓjÕYôVôL! (Duû]) UßdÏm áhPj§tÏ
F§WôL FeLÞdÏ DRÜYôVôL!'' FuTúR @YoL°u úYiÓRXôL BÚkRÕ.
148. F]úY BqÜXLd á-ûVÙm, UßûU«u @Z¡V á-ûVÙm @YoLÞdÏ @pXôy

YZe¡]ôu. SuûU ùNnúYôûW @pXôy ®Úm×¡\ôu.
149. Sm©dûL ùLôiúPôúW! (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ ¿eLs LhÓlThPôp DeLû[

YkR Y¯úV §Úl© ®ÓYôoLs. BR]ôp SxPUûPÅoLs!
150. Uô\ôL @pXôyúY DeLs @§T§. @Yú] DR® ùNnúYô¬p £\kRYu.

151. (SmûU) UßjúRô¬u Ds[eL°p À§ûV GtTÓjÕúYôm. @pXôy FkR
ARôWjûRÙm @Ú[ôU-ÚkÕm @YàdÏ BûQ Lt©jRúR BRtÏd LôWQm. @YoLs
ùNu\ûPÙm BPm SWLm. @¿§ BûZjúRôo ùNu\ûPÙm BPm ªLÜm ùLhPÕ.
152. @pXôy®u ®ÚlTlT¥ @YoLû[ ¿eLs LÚYßjR úTôÕ R]Õ YôdÏß§ûV

DeLÞdÏ DiûUlTÓj§]ôu. R[okÕ úTôn Bq®`Vj§p ØWiTh¼oLs! ¿eLs
®Úm©VûR @Yu DeLÞdÏd Lôh¥V ©\Ïm (@YàdÏ) Uôß ùNn¾oLs. DeL°p
BqÜXûL ®Úm×úYôÚm BÚk¾oLs. UßûUûV ®Úm×úYôÚm BÚk¾oLs. DeLû[f
úNô§lTRtLôL @YoLû[ (ùYt± ùLôsYûR) ®hÓm @Yu DeLû[j §Úl©]ôu.
DeLû[ Uu²jRôu. Sm©dûL ùLôiúPôo ÁÕ @pXôy @ÚÞûPVYu.
153. DeLÞdÏl ©u]ôp BjçRo (ØamUj) DeLû[ @ûZjÕd ùLôi¥ÚdÏm úTôÕ

FYûWÙm §Úm©l TôodLôUp ¿eLs (UûX úUp) G±f ùNu\ûR Fi¦l TôÚeLs!
DeLÞdÏ (ùYt±) RY±VRtLôLÜm, ÕuTm GtThPRtLôLÜm ¿eLs LYûXlTPôU-
ÚlTRtLôL @ûR ®Pl ùTÚeLYûXûV @Yu DeLÞdÏl T¬N°jRôu.102 ¿eLs
ùNnYûR @pXôy SuL±kRYu.
154. ©u]o LYûXdÏl ©\Ï DeLÞdÏ U] @ûU§ûV GtTÓjR £ß çdLjûRj

RkRôu. DeL°p IÚ TÏ§«]ÚdÏ @Õ úU-hPÕ. Buù]ôÚ TÏ§«]ûWd LYûX
©¥jÕd ùLôiPÕ. @YoLs @pXôyûYl Tt± DiûUdÏ Uô\ô] @±VôûUd LôX
FiQm ùLôiP]o. ""Sôm N¬Vô] UôodLj§p Rôu BÚd¡ú\ôUô?'' Fuß @YoLs
úLhP]o. ""BmUôodLm ØÝûUVôL @pXôyÜdúL D¬VÕ'' Fuß áßÅWôL! DmªPm
ùY°lTûPVôLd á\ôRûR RUÕ Ds[eL°p Uû\jÕs[]o. ""N¬Vô] UôodLj§p Sôm
BÚk§ÚkRôp BeúL ùLôpXlTh¥ÚdL UôhúPôm'' Fu\]o. ""DeLs ÅÓL°p ¿eLs
BÚk§ÚkRôÛm DeL°p ùLôpXlTP úYiÓm Fuß ®§dLlThúPôo RUÕ L[j§tÏf
ùNu±ÚlTôoLs. DeLs Ds[eL°p Ds[ûR @pXôy úNô§lTRtLôLÜm, DeLs
Ds[eL°p BÚlTûRj çnûUlTÓjRÜm BqYôß ùNnRôu. Ds[eL°p Ds[ûR
@pXôy @±kRYu'' F]d áßÅWôL!
155. BÚ @¦LÞm úUô§d ùLôiP Sô°p DeL°p JhPm ©¥júRôûW @YoL°u £X

ùNVpLs LôWQUôL û`jRôu Y¯ RY\f ùNnRôu. @pXôy @YoLû[ Uu²jRôu.
@pXôy Uu²lTYu; N¡l×j RuûU ªdLYu.
156. Sm©dûL ùLôiúPôúW! TVQm úUtùLôiP, @pXÕ úTôÚdÏf ùNu\ Rm

NúLôRWoLû[d Ï±jÕ ""@YoLs SmØPu BÚk§ÚkRôp B\k§ÚdL UôhPôoLs.
ùLôpXlTh¥ÚdLÜm UôhPôoLs'' Fuß á±V (GL Bû\Yû]) UßjúRôûWl úTôp ¿eLs
A¡ ®Pô¾oLs! @YoL°u Ds[eL°p LYûXûV GtTÓjRúY @pXôy BûRf
ùNnRôu. @pXôyúY D«ol©d¡\ôu. UW¦dLf ùNn¡\ôu. ¿eLs ùNnYûR @pXôy
TôolTYu.
157. @pXôy®u TôûR«p ¿eLs ùLôpXlThPôúXô, UW¦jRôúXô @pXôy®PªÚkÕ

¡ûPdÏm Uu²l×m, @ÚÞm @YoLs §Wh¥d ùLôi¥ÚlTYtû\ ®Pf £\kRÕ.
158. ¿eLs B\kRôúXô, ùLôpXl ThPôúXô @pXôy®PúU Iuß §WhPlTÓÅoLs.
159. (ØamUúR!) @pXôy®u @Ús LôWQUôLúY @YoL°Pm S°]UôL ¿o SPkÕ

ùLôs¡Èo. ØWhÓjR]m DûPVYWôLÜm L¥] Ds[m DûPVYWôLÜm ¿o BÚk§ÚkRôp
@YoLs DmûU ®hÓ J¥«ÚlTôoLs. @YoLû[ Uu²lÀWôL! @YoLÞdLôLl TôY
Uu²l×j úRÓÅWôL! Lô¬VeL°p @YoLÞPu AúXôNû] ùNnÅWôL! Dß§Vô] Ø¥Ü
ùNnÕ ®hPôp @pXôyûYúV Nôok§ÚlÀWôL! Ruû]úV Nôok§ÚlúTôûW @pXôy
úS£d¡\ôu.
160. @pXôy DeLÞdÏ DR® ùNnRôp DeLû[ ùYpúYôo FYÚªpûX. @Yu

DeLÞdÏ DRY UßjRôp @YàdÏl ©u DeLÞdÏ DR® ùNnTYu Vôo? Sm©dûL
ùLôiúPôo @pXôyûYúV Nôok§ÚdL úYiÓm.
161. úUôN¥ ùNnYÕ FkR S©dÏm RLôÕ. úUôN¥ ùNnRYo úUôN¥ ùNnR ùTôÚû[ ¡VôUj
Sô°p1 ùLôiÓ YÚYôo. ©u]o IqùYôÚYÚdÏm @Yo ùNnRÕ ØÝûUVôL
YZeLlTÓm.265 @YoLs @¿§ BûZdLlTP UôhPôoLs.
162. @pXôy®u §Úl§ûVl ùTt\Yu, @pXôy®u úLôTj§tÏ A[ô¡, SWLjûR

@ûPkRYû]l úTôu\Y]ô? (@Õ) ùNu\ûPÙm BPeL°p ªLÜm ùLhPÕ.
163. @YoLÞdúLô @pXôy®Pm TX RÏ§Ls Ds[]. @YoLs ùNnTYtû\ @pXôy

TôolTYu.
164. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ @YoL°-ÚkúR IÚ çRûW @àl©VRu êXm

@YoLÞdÏ @pXôy úTÚTLôWm ùNnRôu. @YoLÞdÏ @Y]Õ YN]eLû[ @Yo
áßYôo. @YoLû[j çnûUlTÓjÕYôo. @YoLÞdÏ úYRjûRÙm, Oô]jûRÙm67 Ltßd
ùLôÓlTôo. BRtÏ Øu @YoLs T¡WeLUô] Y¯ úLh¥p BÚkR]o.36
165. (TjÚl úTô¬p) BÕ úTôu\ BÚ UPeÏLû[ (F§¬LÞdÏ) @°jR ¿eLs, DeLÞdÏ

(DaÕl úTô¬p) ÕuTm GtThP úTôÕ ""BÕ FlT¥ GtThPÕ?'' Fuß úLh¼oLs. ""BÕ
DeL°PªÚkúR GtThPÕ'' Fuß áßÅWôL! @pXôy @û]jÕl ùTôÚhL°u ÁÕm
At\ÛûPVYu.
166, 167 BÚ @¦LÞm úSÚdÏ úSo Nk§jÕd ùLôiP Sô°p DeLÞdÏ GtThPÕ,
@pXôy®u ®ÚlTlT¥Ùm, Sm©dûL ùLôiúPôûW @ûPVô[m LôhPÜm,
SVYgNLoLû[ @ûPVô[m LôhPÜm Rôu. ""YôÚeLs! @pXôy®u TôûR«p
úTô¬ÓeLs! @pXÕ (F§¬Lû[j) RÓeLs!'' Fuß @YoL°Pm á\lThPÕ. ""úTôo ùNnYÕ
FeLÞdÏj ùR¬k§ÚkRôp DeLû[l ©u ùRôPok§ÚlúTôm'' Fu\]o. @uû\V §]m
@YoLs Sm©dûLûV ®P (Bû\) Ußl©tÏ @§L ùSÚdLj§p BÚkR]o. RUÕ
Ds[eL°p BpXôRûRj RUÕ YônL[ôp á±]o. @YoLs Uû\lTûR @pXôy ªL
@±kRYu.26
168. ""@YoLs SUdÏd LhÓlThÓ BÚkRôp ùLôpXlTh¥ÚdL UôhPôoLs'' Fuß
úTôÚdÏf ùNpXôúRôo, Rm NúLôRWoLs Tt± á±]o. ""¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp
DeLû[ ®hÓ UWQjûRj RÓjÕl TôÚeLs!'' Fuß áßÅWôL!
169. @pXôy®u TôûR«p ùLôpXlThúPôûW B\kúRôo F] FiQô¾oLs! Uô\ôL

@YoLs Rm Bû\Y²Pm D«ÚPu Ds[]o;41 DQY°dLlTÓ¡u\]o.
170. RUdÏ @pXôy YZeÏm @Úû[ Fi¦ U¡r¡u\]o. RmØPu (BÕ YûW)
úNWôUp ©u]ôp (D«o §VôLm ùNnÕ) YW®ÚlúTôÚdÏ FkRl TVØm BpûX. @YoLs
LYûXlTPÜm UôhPôoLs FuTûR Fi¦ U¡rf£ÙPu Ds[]o.
171. @pXôy®PªÚkÕ ¡ûPjR Tôd¡Vm Utßm @Ús Tt±Ùm, Sm©dûL ùLôiúPô¬u

á-ûV @pXôy ÅQôdL UôhPôu FuTÕ Tt±Ùm @YoLs U¡rf£ÙPu Ds[]o.
172. ReLÞdÏ (úTô¬p) LôVm GtThP ©\Ïm @YoLs @pXôyÜdÏm, BjçRÚdÏm

T§X°jRôoLs. @YoL°p SuûU ùNnÕ (Bû\Yû]) @g£úVôÚdÏ ULjRô] á-
Ds[Õ.
173. ""UdLs DeLÞdÏ F§WôLj §WiÓ ®hP]o. F]úY @YoLÞdÏ @g£d

ùLôsÞeLs!'' Fuß @YoL°Pm £X U²RoLs á±]o. BÕ @YoLÞdÏ Sm©dûLûV
@§LUôd¡VÕ. ""FeLÞdÏ @pXôy úTôÕUô]Yu; @Yu £\kR ùTôßlTô[u'' Fuß
@YoLs á±]o.
174. F]úY @YoLs @pXôy®u @ÚÞPàm, Tôd¡VjÕPàm §Úm©]ôoLs.

@YoLÞdÏ FkRd úLÓm GtTP®pûX. @YoLs @pXôy®u §Úl§ûVl ùTt\]o.
@pXôy ULjRô] @ÚÞûPVYu.
175. û`jRôú], R]Õ úSNoLû[ (BqYôß) @fÑßjÕ¡\ôu. @YoLÞdÏ @gNô¾oLs!

¿eLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp F]dúL @gÑeLs!
176. (Bû\) UßlûT úSôd¡ ®ûWkÕ ùNpúYôo Ï±jÕ ¿o LYûXlTPô¾o! @YoLs

@pXôyÜdÏ FkRd úLÓm ùNnV Ø¥VôÕ. UßûU«p @YoLÞdÏ FkRl Tôd¡VØm
BÚdLd áPôùRuß @pXôy SôÓ¡\ôu. @YoLÞdÏd LÓm úYRû] DiÓ.
177. Sm©dûLûV ®tß (Bû\) UßlûT ®ûXdÏ Yôe¡d ùLôiúPôo, @pXôyÜdÏ

FkRd úLÓm ùNnVúY Ø¥VôÕ. @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ.
178. ""(SmûU) UßlúTôûW Sôm ®hÓ ûYj§ÚlTÕ @YoLÞdÏ SpXÕ'' Fuß @YoLs
¨û]dL úYiPôm. TôYjûR @YoLs @§LUôd¡d ùLôsYRtLôLúY ®hÓ
ûYjÕsú[ôm. B¯Ü TÓjÕm úYRû] @YoLÞdÏ DiÓ.
179. SpXY¬-ÚkÕ ùLhPYûW @Yu ©¬jÕd LôhPôUp ¿eLs FlT¥ (LXkÕ)
BÚd¡ÈoLú[ô @lT¥úV (LXk§ÚdÏUôß) Sm©dûL ùLôiúPôûW @pXôy ®hÓ ®P
UôhPôu.103 Uû\Yô]ûR @pXôy DeLÞdÏd Lôh¥j RÚTY]ôL BpûX. Uô\ôL
@pXôy R]Õ çRoL°p Rôu Sô¥úVôûWj úRoÜ ùNn¡\ôu.104 F]úY
@pXôyûYÙm, @Y]Õ çRoLû[Ùm Sm×eLs! ¿eLs Sm©dûL ùLôiÓ (Bû\Yû])
@g£]ôp DeLÞdÏ ULjRô] á- DiÓ.
180. @pXôy RUdÏ YZe¡V @Ú°p LgNjR]m ùNnúYôo, "@Õ ReLÞdÏf £\kRÕ'
Fuß FiQ úYiPôm. Uô\ôL @Õ @YoLÞdÏj ¾VÕ. @YoLs F§p LgNjR]m
ùNnRôoLú[ô @Ru êXm ¡VôUj Sô°p1 LÝjÕ ùS¬dLlTÓYôoLs. Yô]eLs Utßm
éª«u D¬ûU @pXôyÜdÏ¬VÕ. ¿eLs ùNnTYtû\ @pXôy SuL±kRYu.
181, 182 ""@pXôy úRûYÙs[Yu; SôeLú[ô úRûYVtú\ôo'' Fuß á±úVô¬u átû\

@pXôy ùN®Ùtß ®hPôu. @YoLs á±VûRÙm ¨VôVªu± S©UôoLû[ @YoLs
ùLôûX ùNnRûRÙm T§Ü ùNnúYôm. ""ÑhùP¬dÏm úYRû]ûVf ÑûYÙeLs! BÕ ¿eLs
ùNnR ®û]. @¥VôoLÞdÏ @pXôy @¿§ BûZlTYu @pXu'' F]Üm áßúYôm.26
183. ""FeL°Pm IÚ Lô¦dûLûVd ùLôiÓ YkÕ @ûR ùSÚl× Nôl©PôR YûW FkRj
çRûWÙm SôeLs SmTd áPôÕ F] @pXôy FeL°Pm Dß§ùUô¯ Yôe¡Ùs[ôu''
Fuß @YoLs á±]o. F]dÏ Øu]ôp TX çRoLs ùR°Yô] NôußLû[Ùm, ¿eLs
úLhPûRÙm ùLôiÓ YkR]o. ""¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp Gu @YoLû[d
ùLôûX ùNn¾oLs?'' Fuß (ØamUúR!) úLhÀWôL!
184. (ØamUúR!) DmûU @YoLs ùTônVùW]d LÚ§]ôp DUdÏ Øu TX çRoLs

ùTônVùW]d LÚRlThÓs[]o. @YoLs ùR°Yô] NôußLû[Ùm, GÓLû[Ùm, I°
ÅÑm úYRjûRÙm ùLôiÓ YkR]o.105
185. IqùYôÚYÚm UWQjûRf ÑûYlTYúW. ¡VôUj Sô°p1 Rôu DeL°u á-Ls

ØÝûUVôL YZeLlTÓm. SWLjûR ®hÓm çWUôdLlThÓ ùNôodLj§tÏ @àlTlThPYo
ùYt± ùTtß ®hPôo. BqÜXL YôrdûL GUôtßm YN§Ls R®W úY±pûX.
186. DeLs ùNpYeL°Ûm, D«oL°Ûm úNô§dLlTÓÅoLs. DeLÞdÏ Øu úYRm

ùLôÓdLlThúPô¬PªÚkÕm,27 BûQ Lt©júRô¬PªÚkÕm GWô[Uô] NeLPm RÚm
ùNôtLû[f ùN®ÙßÅoLs. ¿eLs N¡jÕd ùLôiÓ (Bû\Yû]) @g£]ôp BÕ Dß§
ªdL Lô¬VeL°p @PeÏm.
187. úYRm ùLôÓdLlThúPô¬Pm27 ""@ûR UdLÞdÏj ùR°Ü TÓjR úYiÓm; Uû\dLd

áPôÕ'' Fuß @pXôy Dß§ ùUô¯ FÓjR úTôÕ, @YoLs @ûRj RUÕ ØÕÏLÞdÏl
©u F±kR]o. @tTUô] ®ûXdÏ ®t\]o. @YoLs ®ûXdÏ Yôe¡VÕ ªLÜm ùLhPÕ.
188. RôeLs ùNnRYtßdLôL U¡rf£VûPkÕ, Rôm ùNnVôRYtßdLôLl ×LZlTP
úYiÓùU] ®Úm×úYôo úYRû]«-ÚkÕ Rl©jÕ ®hPôoLs Fuß ¿o ¨û]dLô¾o!
@YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû] Ds[Õ.
189. Yô]eLs Utßm éª«u Ah£ @pXôyÜdúL D¬VÕ. @pXôy @û]jÕl

ùTôÚhL°u ÁÕm At\ÛûPVYu.
190. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPj§ÚlT§Ûm BWÜ, TLp Uô± Uô± YÚY§Ûm

@±ÜûPV UdLÞdÏl TX NôußLs Ds[].
191. @YoLs üßm, @UokÕm, TÓjR ¨ûX«Ûm @pXôyûY ¨û]lTôoLs. Yô]eLs

Utßm éª TûPdLlThPÕ Ï±jÕf £k§lTôoLs. ""FeLs Bû\Yô! BûR ¿ ÅQôLl
TûPdL®pûX; ¿ çVYu;10 F]úY SWL úYRû]«-ÚkÕ FeLû[d LôlTôVôL!'' (Fuß
@YoLs áßYôoLs)
192. ""FeLs Bû\Yô! ¿ SWLj§tÏ @àl×TYû] B¯ÜTÓj§ ®hPôn. @¿§

BûZjúRôÚdÏ FkR DR®Vô[Úm BpûX.''
193. "DeLs Bû\Yû] Sm×eLs!' Fu\ Sm©dûLûV úSôd¡ @ûZjRY¬u @ûZlûTf

ùN®Ùtú\ôm. FeLs Bû\Yô! DPú] Sm©dûL ùLôiúPôm. FeLs Bû\Yô! FeLs
TôYeLû[ Uu²lTôVôL! FeLs ¾ûULû[ FeLû[ ®hÓ @¯lTôVôL! SpúXôÚPu
FeLû[d ûLlTtßYôVôL!''
194. ""FeLs Bû\Yô! Du çRoLs Y¯VôL ¿ FeLÞdÏ YôdL°jRûR FeLÞdÏ

YZeÏYôVôL! ¡VôUj Sô°p1 FeLû[ B¯Ü TÓjRôúR! ¿ YôdÏ Á\ UôhPôn'' (F]Üm
@YoLs áßYôoLs.)
195. ""DeL°p AúQô, ùTiúQô FYWÕ ùNVûXÙm Sôu ÅQôdL UôhúPu'' Fuß
@YoL[Õ Bû\Yu @YoLÞdÏl T§X°jRôu. DeL°p £Xo Utßm £X¬PªÚkÕ
(úRôu±VYoLs.) ¶wWj ùNnÕ RUÕ SôÓL°-ÚkÕ ùY°úVt\lThÓ Fu TôûR«p
ùRôpûXdÏs[ôú]ôo, úTô¬húPôo, Utßm ùLôpXlThúPô¬u TôYeLû[ @YoLû[
®hÓm @¯lúTu.53 @YoLû[ ùNôodLf úNôûXL°p ÖûZVf ùNnúYu. @Yt±u
¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. (BÕ) @pXôy®u á-. @pXôy®Pm @Z¡V á-
Ds[Õ.
196. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo EoLs úRôßm (ùNôÏNôL) §¬YÕ DmûU GUôt± ®P
úYiPôm.
197. BÕ @tT YN§Ls. ©u]o @YoL°u ×L-Pm SWLm. ReÏªPj§p BÕ ùLhPÕ.

198. F²àm RUÕ Bû\Yû] @g£úVôÚdÏ ùNôodLf úNôûXLs Ds[]. @Yt±u
¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. (BÕ) @pXôy®u ®ÚkÕ.
@pXôy®Pm BÚlTûY SpúXôÚdÏf £\kRÕ.
199. @pXôyÜdÏl T¦kÕ, @pXôyûYÙm, DeLÞdÏ @Ú[lThPûRÙm, RUdÏ

@Ú[lThPûRÙm Sm×úYôo úYRØûPúVô¬p27 Ds[]o. @pXôy®u YN]eLû[
@tT ®ûXdÏ ®tL UôhPôoLs. @YoLÞdÏ¬V á- @YoL°u Bû\Y²Pm DiÓ.
@pXôy ®ûWYôLd LQdùLÓlTYu.
200. Sm©dûL ùLôiúPôúW! N¡jÕd ùLôsÞeLs! N¡l×j RuûU«p (Ut\YoLû[)

ªûLjÕ ®ÓeLs! Dß§VôL ¨pÛeLs! @pXôyûY @gÑeLs! ùYt± ùTßÅoLs.
mj;jpahak;-4 md;dp]h nkhj;j trdk;-176
Ut\ @j§VôVeLû[ ®P ùTiLs Ï±jR NhPeLs @§L @[®p BkR @j§VôVj§p
BPm ùTtßs[].
ùTiL°u ùNôjÕ¬ûU, ÏÓmT YôrdûL, ®YôLWjÕ, Yô¬Ñ¬ûU úTôu\ TX NhPeLs

BkR @j§VôVj§p á\lThÓs[Rôp BÕ "ùTiLs' Fàm ùTVo ùTt\Õ.
1. U²RoLú[! DeLû[ IúW IÚY¬-ÚkÕ TûPjR DeLs Bû\Yû] @gÑeLs!

@Y¬-ÚkÕ @YWÕ ÕûQûVl TûPjRôu. @q®ÚY¬-ÚkÕ GWô[Uô] AiLû[Ùm,
ùTiLû[Ùm Tp¡l ùTÚLf ùNnRôu.368 FYû] Øu²ßj§ IÚY¬Pm Ut\YoLs
úLô¬dûL ûYlÀoLú[ô @kR @pXôyûY @gÑeLs! D\®]oLs ®`Vj§Ûm
(@gÑeLs!) @pXôy DeLû[d LiLô¦lTY]ôL BÚd¡\ôu.
2. @]ôûRL°u ùNôjÕdLû[ @YoL°Pm @°jÕ ®ÓeLs! (@YoL°u ùNôjÕdL°p)

SpXûR (DeL°Pm Ds[) ùLhPRtÏl TLWUôL Uôt± ®Pô¾oLs! @YoLs ùNôjÕdLû[
DeLs ùNôjÕdLÞPu úNojÕf Nôl©Pô¾oLs! BÕ ªLl ùT¬V Ït\UôL Ds[Õ.
3. @]ôûRLs ®`Vj§p úSoûUVôL SPdL Uôh¼oLs Fuß @g£]ôp393 DeLÞdÏl

©¥jR ùTiLû[ BWi¥WiPôL, Ømêu\ôL, SôuÏ SôuLôL UQkÕ ùLôsÞeLs!106
úSoûUVôL SPdL Uôh¼oLs Fuß @g£]ôp IÚj§ûV @pXÕ DeLÞdÏ
DûPûUVôL Ds[ @¥ûUl ùTiLû[107 (úTôÕUôd¡d ùLôsÞeLs!). BÕúY ¿eLs
YWm× Á\ôU-ÚdL ùSÚdLUô] Y¯.
4. ùTiLÞdÏ @YoL°u UQd ùLôûPLû[108 LhPôVUôLd ùLôÓjÕ ®ÓeLs!

@YoL[ôL U]ØYkÕ @§p FûRúVàm ®hÓj RkRôp U]¨û\ÜPàm, U¡rÜPàm
@ûR DiÔeLs!
5. @pXôy DeLû[ öYô¡L[ôd¡Ùs[ ùNôjÕdLû[ (@Ru D¬ûUVô[Wô]) ®TWm

@±VôúRô¬Pm ùLôÓdLô¾oLs! @§p @YoLÞdÏ DQÜ @°ÙeLs! DûPÙm
YZeÏeLs! @YoL°Pm @ZLô] ùNôpûXd áßeLs!
6. @]ôûRLû[ úNô§jÕl TôÚeLs! @YoLs §ÚUQj§tÏ¬V TÚYjûR @ûPkÕ,

@YoL°Pm RÏ§ûVÙm ¿eLs LiPôp @YoL°u ùNôjÕdLû[ @YoL°Pm ùLôÓjÕ
®ÓeLs! Åi ®WVUôLÜm, @YoLs ùT¬VYoL[ô¡ ®ÓYo F]l TVkÕm @YNWUôL
@ûRf Nôl©hÓ ®Pô¾oLs! ùNpYkRWôL BÚlTYo (@SôûRf ùNôjûRj ùRôPôUp)
RuUô]m LôdLhÓm. GûZVôL BÚlTYo ¨VôVUôL (TWôU¬lTRtÏ¬V á- Fu\
@¥lTûP«p) Nôl©PXôm. @YoL°u ùNôjÕdLû[ @YoL°Pm YZeÏm úTôÕ
@YoLs ®`Vj§p Nôh£Lû[ GtTÓj§d ùLôsÞeLs! @pXôy LiLô¦dLl
úTôÕUô]Yu.
7. Ïû\YôL BÚkRôÛm, @§LUôL BÚkRôÛm ùTtú\ôÚm, D\®]oLÞm ®hÓf
ùNu\Yt±p AiLÞdÏm TeÏ DiÓ. ùTtú\ôÚm D\®]oLÞm ®hÓf ùNu\Yt±p
ùTiLÞdÏm TeÏ DiÓ. BlTe¸Ó LhPôVd LPûU.
8. Te¡Óm úTôÕ D\®]oLú[ô, @]ôûRLú[ô, GûZLú[ô YkÕ ®hPôp @§p

@YoLÞdÏm YZeÏeLs! @YoLÞdÏ SpX ùNôpûXúV áßeLs!
9. @YoLs RUdÏl ©u TXÅ]oL[ô] NkR§Lû[ ®hÓf ùNp¡\ôoLs Fuß ûYjÕd

ùLôiPôp FqYôß @YoLs ®`Vj§p @gÑYôoLú[ô @qYôß (@]ôûRL°u
®`Vj§p) @g£d ùLôs[hÓm. @pXôyûY @gNhÓm! úSoûUVô] ùNôpûXúV
@YoLs á\hÓm.
10. @]ôûRL°u ùNôjÕdLû[ @¨VôVUôL DiúTôo RUÕ Y«ßL°p ùSÚlûTúV

DiÔ¡u\]o. SW¡p @YoLs LÚÏYôoLs.
11. ""BWiÓ ùTiL°u TôLm úTôu\Õ Jo AÔdÏ DiÓ'' Fuß DeLs ©sû[Ls
®`Vj§p @pXôy Y-ÙßjÕ¡\ôu.109 @û]YÚm ùTiL[ôLÜm (BWiÓ @pXÕ)
BWiÓdÏ úUtThÓm BÚkRôp (ùTtú\ôo) ®hÓf ùNu\§p êu±p BWiÓ TeÏ
@YoLÞdÏ DiÓ. IúW IÚ ùTi UhÓm BÚkRôp @YÞdÏ (ùUôjRf ùNôj§p) Tô§
Ds[Õ. B\kRYÚdÏf NkR§ BÚkRôp @Yo ®hÓf ùNu\§p ùTtú\ôo
IqùYôÚYÚdÏm A±p IÚ TôLm DiÓ. B\kRYÚdÏf NkR§ BpXô ®hPôp @Yo
®hÓf ùNu\RtÏl ùTtú\ôo BÚYÚm Yô¬NôYôoLs. @YWÕ RôndÏ êu±p IÚ TôLm
DiÓ. B\kRYÚdÏf NúLôRWoLs BÚkRôp @YWÕ RôndÏ A±p IÚ TôLm DiÓ.
(BûY VôÜm) @Yo ùNnR UWQ NôN]jûRÙm LPû]Ùm ¨û\úYt±V ©u]úW. DeLs
ùTtú\ôo Utßm ©sû[L°p DeLÞdÏ @§LUôLl TVu RÚTYo Vôo FuTûR @±V
Uôh¼oLs. (BÕ) @pXôy ®§jR LPûU. @pXôy @±kRY]ôLÜm, Oô]ªdLY]ôLÜm
BÚd¡\ôu.
12. DeLs Uû]®VÚdÏd ÏZkûR BpXô ®hPôp @YoLs ®hÓf ùNu\§p Tô§
DeLÞdÏ DiÓ. @YoLÞdÏd ÏZkûR BÚkRôp @YoLs ®hÓf ùNu\§p Lôp TôLm
DeLÞdÏ DiÓ. @YoLs ùNnR UWQ NôN]m, LPu A¡VYtû\ ¨û\úYt±V ©\úL
(TôLm ©¬dL úYiÓm). DeLÞdÏd ÏZkûR BpXô ®hPôp ¿eLs ®hÓf ùNu\§p
Lôp TôLm DeLs Uû]®VÚdÏ DiÓ. DeLÞdÏd ÏZkûR BÚkRôp ¿eLs ®hÓf
ùNu\§p Fh¥p IÚ TôLm @YoLÞdÏ DiÓ. ¿eLs ùNnR UWQ NôN]m, LPu
A¡VYtû\ ¨û\úYt±V ©uúT (TôLm ©¬dLlTP úYiÓm). B\kR AúQô, ùTiúQô
©sû[ BpXôRYWôL BÚkÕ110 @YoLÞdÏ IÚ NúLôRWú]ô, IÚ NúLôR¬úVô BÚkRôp
@YoLs IqùYôÚYÚdÏm A±p IÚ TôLm Ds[Õ. @ûR ®P @§LUôL BÚkRôp
êu±p IÚ Te¡p @YoLs @û]YÚm áhPô°Ls. ùNnVlThP UWQ NôN]m, Utßm
LPàdÏl ©\úL (TôLm ©¬dLlTP úYiÓm.) (BûY @û]jÕm VôÚdÏm) Tô§l×
GtTPôR YûL«p (ùNnVlTP úYiÓm.)111 BÕ @pXôy®u LhPû[. @pXôy
@±kRYu; N¡l×j RuûU ªdLYu.
13. BûY @pXôy®u YWm×Ls. @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm LhÓlTÓúYôûW
ùNôodLf úNôûXL°p @Yu ÖûZVf ùNnYôu. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm.
@§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. BÕúY ULjRô] ùYt±.
14. @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm Uôß ùNnÕ @Y]Õ YWm×Lû[ ÁßTYû]

(@pXôy) SW¡p ÖûZVf ùNnYôu. @§p @Yu ¨WkRWUôL BÚlTôu. @YàdÏ B¯Ü
RÚm úYRû] DiÓ.
15. DeLs ùTiLs ùYhLd úLPô]ûRf ùNnRôp DeL°p SôuÏ Nôh£Ls êXm
¨ì©dLf ùNôpÛeLs!112 @YoLs Nôh£ á±]ôp @lùTiLs UW¦dÏm YûW @pXÕ
@YoLs ®`Vj§p @pXôy úYß Y¯ûVd LôhÓm YûW113 ÅÓL°p @YoLû[j
RÓjÕ ûYÙeLs!
16. DeL°p ùYhLdúLPô]ûRf ùNnR @q®ÚYûWÙm LxPlTÓjÕeLs! @YoLs

Uu²l×d úLhÓj §Úk§ ®hPôp @YoLû[ ®hÓ ®ÓeLs! @pXôy Uu²lûT
GtTY]ôLÜm, ¨LWt\ @u×ûPúVô]ôLÜm BÚd¡\ôu.
17. @±VôUp ¾V Lô¬Vm ùNnÕ ®hÓ RôURªu± Uu²l×d úLhúTôÚdúL

@pXôy®Pm TôY Uu²l× DiÓ. @YoLû[úV @pXôy Uu²lTôu. @pXôy
@±kRY]ôLÜm, Oô]ªdLY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
18. ¾ûULû[f ùNnÕ ®hÓ UWQm ùSÚeÏm úYû[«p ""Sôu BlúTôÕ Uu²l×d
úLh¡ú\u'' F]d áßúYôÚdÏm, (GL Bû\Yû]) UßlúTôWôLúY UW¦júRôÚdÏm
Uu²l× BpûX. @YoLÞdLôLúY Õu×ßjÕm úYRû]ûVj RVô¬jÕsú[ôm.
19. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ùTiLû[ YÛdLhPôVUôL @ûPYÕ DeLÞdÏ @àU§

BpûX. @YoLÞdÏ ¿eLs YZe¡V§p FûRÙm ©Óe¡d ùLôsYRtLôL @YoLû[j
Õu×ßjRô¾oLs! @YoLs ùY°lTûPVô] ùYhLdúLPô]ûRf ùNnRôp R®W.
@YoLÞPu SpX Øû\«p ÏÓmTm SPjÕeLs! ¿eLs @YoLû[ ùYßjRôp, ¿eLs
ùYßdÏm Iu±p @pXôy GWô[Uô] SuûULû[ @ûUj§ÚlTôu.
20. IÚ Uû]®ûV ®YôL WjÕf ùNnÕ, Buù]ôÚj§ûV UQkÕ ùLôs[ ¿eLs

®Úm©]ôp @YÞdÏ IÚ Ï®VûXúV ùLôÓj§ÚkRôÛm @§p FûRÙm ©Óe¡d
ùLôs[ô¾oLs! @d¡WUUôLÜm, ùTÚm Ït\UôLÜm Ds[ ¨ûX«p @ûRl ©Óe¡d
ùLôs¡ÈoL[ô?
21. DeL°Pm LÓûUVô] DPuT¥dûLûV @YoLs FÓjÕ, ¿eLs IÚYo Ut\YÚPu

BWiP\d LXk§ÚdÏm ¨ûX«p FlT¥ ¿eLs @ûRl ©Óe¡d ùLôs[ Ø¥Ùm?
22. DeLs RkûRVo UQØ¥jR ùTiLû[ UQdLô¾oLs! GtL]úY SPkÕ Ø¥kRûRj

R®W.114 BÕ ùYhLdúLPô]Õm, ùYßl×dÏ¬VÕm, ùLhP Y¯ÙUôÏm.
23. DeLs @uû]Vo, DeLs ×Rp®Vo, DeLs NúLôR¬Ls, DeLs RkûRV¬u
NúLôR¬Ls, DeLs @uû]«u NúLôR¬Ls, NúLôRW²u ×Rp®Ls, NúLôR¬«u
×Rp®Ls, DeLÞdÏl Tôíh¥V @uû]Vo, TôpÏ¥f NúLôR¬Ls, DeLs Uû]®V¬u
@uû]Vo, ¿eLs RômTj§Vm SPj§V Uû]®dÏl ©\kR DeLs ùTôßl©p Ds[
Uû]®«u ×Rp®Ls, A¡úVôo (UQØ¥dL) RÓdLlThÓs[]o. ¿eLs DeLs
Uû]®VÚPu DPÛ\Ü ùLôs[ô(R ¨ûX«p ®YôL WjÕf ùNnÕ) ®hPôp (@YoL°u
×Rp®Lû[ UQlTÕ) DeLÞdÏd Ït\ªpûX. DeLÞdÏl ©\kR ×RpYoL°u
Uû]®VÚm, (RÓdLlThÓs[]o.) BÚ NúLôR¬Lû[ IúW úSWj§p UQkÕ ùLôsYÕm
(RÓdLlThÓs[Õ). SPkÕ Ø¥kRûRj R®W.114 @pXôy Uu²lTY]ôLÜm, ¨LWt\
@u×ûPúVô]ôLÜm BÚd¡\ôu.
24. DeLs @¥ûUl ùTiLû[j107 R®W LQYàs[ ùTiLÞm (UQØ¥dL

RÓdLlThÓs[]o. BÕ) @pXôy DeLÞdÏ ®§jR NhPm. BYoLû[j R®W
Ut\YoLû[ ®TfNôWUôL BpXôUp DeLs ùTôÚhLû[d ùLôÓjÕ §ÚUQm ùNnYÕ
DeLÞdÏ @àU§dLlThÓs[Õ. @YoL°p (§ÚUQj§u êXm) Vô¬Pm BuTm
@àT®d¡ÈoLú[ô @YoLÞdÏ¬V UQd ùLôûPLû[108 LhPôVUôL @YoL°Pm
ùLôÓjÕ ®ÓeLs. öQVm ùNnR ©u IÚYÚdùLôÚYo §Úl§VûPkRôp DeLÞdÏd
Ït\m BpûX. @pXôy @±kRY]ôLÜm, Oô]ªdLY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
25. Sm©dûL ùLôiP, LQY²pXôR ùTiLû[ UQkÕ ùLôsYRtÏ DeL°p (ùTôÚs)

YN§ BpXôRYo Sm©dûL ùLôiP @¥ûUl ùTiLû[107 (úTôÕUôd¡d ùLôsÞeLs!)
DeLs Sm©dûLûV @pXôy SuL±TYu. ¿eLÞm, @YoLÞm IußdÏs Iu\ôL
BÚlTYoLú[. @YoLû[ @YoL°u F_Uô]oL°u @àU§ÙPu UQkÕ ùLôsÞeLs!
Ls[d LQYoLû[ GtTÓjRôUÛm, ®TfNôWm ùNnVôUÛm, LtùTôÝdLØûPúVôWôLÜm
Ds[ @¥ûUl ùTiLÞdÏ UQd ùLôûPLû[108 ¨VôVUô] Øû\«p @YoL°Pm
YZe¡ ®ÓeLs! @YoLs UQØ¥dLlThP ©u ùYhLd úLPô]ûRf ùNnRôp
LQY²pXôR ùTiLÞdÏ YZeLlTÓm RiPû]«p Tô§ @YoLÞdÏ DiÓ.115 BÕ
DeL°p ®TfNôWjûR @gÑúYôÚdÏ¬VÕ! ¿eLs ùTôßûUûV úUtùLôsYÕ
DeLÞdÏf £\kRÕ. @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
26. DeLÞdÏj ùR°ÜTÓj§PÜm, DeLÞdÏ Øu ùNuú\ô¬u Y¯Øû\Lû[

DeLÞdÏd Lôh¥PÜm, DeLû[ Uu²dLÜm @pXôy ®Úm×¡\ôu. @pXôy
@±kRYu; Oô]ªdLYu.
27. @pXôy DeLû[ Uu²dL ®Úm×¡\ôu. Uú]ô BfûNLû[l ©uTtßTYoLú[ô

ØÝûUVôL ¿eLs TôûR Uô\ úYiÓm Fuß ®Úm×¡u\]o.
28. @pXôy DeLÞdÏ (NhPeLû[) F°RôdLúY ®Úm×¡\ôu. (Gù]²p) U²Ru

TXÅ]]ôLl TûPdLlThÓs[ôu.68
29. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeLÞd¡ûPúV DeLs ùTôÚhLû[j RY\ô] Øû\«p
DiQô¾oLs! §Úl§ÙPu SPdÏm ®VôTôWjûRj R®W. DeLû[úV ùLôuß ®Pô¾oLs!
@pXôy DeLs ÁÕ ¨LWt\ @u×ûPúVô]ôL BÚd¡\ôu.
30. YWm× Á±Ùm, @¿§ BûZjÕm BûRf ùNnTYûW SW¡p LÚLf ùNnúYôm. BÕ
@pXôyÜdÏ F°Rô]RôLúY Ds[Õ.
31. DeLÞdÏj RûP ùNnVlThP ùTÚm TôYeLû[ ®hÓ ¿eLs ®X¡d ùLôiPôp
DeLs RYßLû[ @¯jÕ ®ÓúYôm. DeLû[ U§l× ªdL BPj§p ÖûZVf ùNnúYôm.
32. £XûW ®P Utßm £XûW @pXôy úUuûUlTÓj§Ùs[§p úTWôûN ùLôs[ô¾oLs!

AiLÞdÏ @YoLs TôÓThP§p TeÏiÓ. ùTiLÞdÏ @YoLs TôÓThP§p
TeÏiÓ. @pXôy®Pm @Y]Õ @Úû[ úYiÓeLs! @pXôy IqùYôÚ
ùTôÚû[Ùm @±kRY]ôL BÚd¡\ôu.
33. ùTtú\ôoLÞm, D\®]oLÞm ®hÓf ùNu\YtßdÏ IqùYôÚYÚdÏm Yô¬ÑLû[

GtTÓj§Ùsú[ôm. ¿eLs (§ÚUQ) DPuT¥dûL FÓjúRôÚdÏm @YoL[Õ TeûLd
ùLôÓjÕ ®ÓeLs! @pXôy IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm LiLô¦lTY]ôL BÚd¡\ôu.
34. £XûW ®P Utßm £XûW @pXôy £\l©j§ÚlTRôÛm, AiLs RUÕ ùTôÚhLû[f

ùNX®Ó¡\ôoLs FuTRôÛm AiLs, ùTiLû[ öYôLm ùNnTYoLs. LhÓlThÓ
SPlúTôÚm, @pXôy®u TôÕLôYp êXm Uû\Yô]Ytû\d LôjÕd ùLôsúYôÚúU SpX
ùTiLs. ©QdÏ GtTÓm Fuß (Uû]®Vo ®`Vj§p) ¿eLs @g£]ôp @YoLÞdÏ
@±ÜûW áßeLs! TÓdûLL°p ®XdÏeLs! @YoLû[ @¥ÙeLs! @YoLs
DeLÞdÏd LhÓlThÓ ®hPôp @YoLÞdÏ F§WôL úYß Y¯ûVj úRPô¾oLs!
@pXôy DVokRY]ôLÜm, ùT¬VY]ôLÜm BÚd¡\ôu.66
35. @q®ÚY¬ûPúV ©[Ü GtTÓm Fuß ¿eLs @g£]ôp @Yu ÏÓmTj§u Nôo©p
IÚ SÓYûWÙm, @Ys ÏÓmTj§u Nôo©p IÚ SÓYûWÙm @àl×eLs! @q®ÚYÚm
Sp-QdLjûR ®Úm©]ôp @pXôy @q®ÚYÚd¡ûPúV BQdLjûR GtTÓjÕYôu.
@pXôy @±kRY]ôLÜm, Su\ôLúY @±kRY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
36. @pXôyûY YQeÏeLs! @YàdÏ FûRÙm BûQVôLd LÚRô¾oLs!

ùTtú\ôoLÞdÏm, D\®]oLÞdÏm, @]ôûRLÞdÏm, GûZLÞdÏm, ùSÚe¡V @iûP
ÅhPôÚdÏm, çWUô] @iûP ÅhPôÚdÏm, TVQj úRôZÚdÏm, SôúPô¥LÞdÏm,206
DeLs @¥ûULÞdÏm107 SuûU ùNnÙeLs! ùTÚûUV¥jÕ, LoYm ùLôsÞm FYûWÙm
@pXôy úS£dL UôhPôu.
37. (RôØm) LgNjR]m ùNnÕ, UdLû[Ùm LgNjR]m ùNnVj çi¥, RUdÏ @pXôy
@°jÕs[ @Úû[ Vôo Uû\d¡\ôoLú[ô @jRûLV UßlúTôÚdÏ B¯Ü TÓjÕm
úYRû]ûVj RVô¬jÕsú[ôm.
38. @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 SmTôÕ UdLs ùUfÑYRtLôLj RUÕ ùNpYjûRf
ùNX®ÓúYôo (û`jRô²u SiToLs). VôÚdÏ û`jRôu SiT]ôL A¡ ®hPôú]ô
@Yú] ùLhP SiTu.
39. @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 Sm© RUdÏ @pXôy YZe¡VûR (Sp Y¯«p)
ùNX®hPôp @YoLÞdÏ Fu] (úLÓ) GtThÓ ®Óm? @pXôy @YoLû[ @±kRY]ôL
BÚd¡\ôu.
40. @pXôy @ÔY[Üm @¿§ BûZdL UôhPôu. @Õ SuûUVôL BÚkRôp @ûRl

TuUPeLôLl ùTÚdÏYôu. R]Õ ULjRô] á-ûV YZeÏYôu.
41. (ØamUúR!) IqùYôÚ NØRôVj§tÏm Nôh£ûV Sôm ùLôiÓ YkÕ, BYoLÞdÏ

F§WôL DmûUf Nôh£VôL Sôm ùLôiÓ YÚm úTôÕ (BYoL°u ¨ûXûU) FlT¥
BÚdÏm?
42. (GL Bû\Yû]) UßjÕ, BjçRÚdÏ Uôß ùNnúRôo ""RmûU RûW ®Ýe¡ ®PôRô?''
Fuß @kSô°p1 ®Úm×YôoLs. @pXôy®Pm @YoLs FkRf ùNn§ûVÙm Uû\dL
Ø¥VôÕ.
43. Sm©dûL ùLôiúPôúW! úTôûRVôL BÚdÏm úTôÕ ¿eLs áßYÕ DeLÞdÏ

®[eÏm YûW ùRôÝûLdÏ ùSÚeLô¾oLs!116 Ï°l×d LPûUVôL BÚdÏm úTôÕ
Ï°dÏm YûW (ùRôÝûLdLôL Ts°YôNÛdÏf ùNpXô¾oLs! Ts°YôNp Y¯VôL)
TôûRûVd LPkÕ ùNpúYôWôLúY R®W. ¿eLs úSôVô°L[ôLúYô, TV¦L[ôLúYô
BÚkRôp @pXÕ DeL°p IÚYo L¯Yû\«-ÚkÕ YkRôp @pXÕ ùTiLû[ (DPÛ\Ü
êXm) ¾i¥]ôp363 Ri½ûWl ùTtßd ùLôs[ôR úTôÕ çnûUVô] UiûQj ùRôhÓ
DeLs ØLeL°Ûm, ûLL°Ûm RP®d ùLôsÞeLs!117 @pXôy ©ûZLû[l
ùTôßlTY]ôLÜm, Uu²lTY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
44. úYRm Fàm Tôd¡Vm @°dLlThúPôûW27 ¿o @±V®pûXVô? @YoLs Y¯

úLhûP ®ûXdÏ YôeÏ¡u\]o. ¿eLs Y¯ RY\ úYiÓm Fuß ®Úm×¡u\]o.
45. DeLs TûLYoLû[ @pXôy SuL±Yôu. @pXôy ùTôßlúTtLl úTôÕUô]Yu;

@pXôy DR® ùNnVl úTôÕUô]Yu.
46. ëRoL°p £Xo, YôojûRLû[ @RtÏ¬V BPeL°-ÚkÕ Uôtß¡u\]o. ""ùN®Ùtú\ôm;

Uôß ùNnúRôm; (SôeLs áßYÕ) DUdÏf N¬VôLd úLhLôUp úTôLhÓm'' F]Üm "WôB]ô'
F]Üm áß¡u\]o. BmUôodLjûRd Ïû\ÜTÓj§P RUÕ SôÜL[ôp (YôojûRLû[)
Uôt±d áß¡u\]o. ""ùN®Ùtú\ôm. LhÓlThúPôm. ùN®UÓeLs! "DuÞo]ô' Fuß
@YoLs á±«ÚkRôp @Õ @YoLÞdÏf £\kRRôLÜm, úSoûUVô]RôLÜm
BÚk§ÚdÏm.29 F²àm @YoLs (Ruû]) UßlTRôp @YoLû[ @pXôy N©jÕ
®hPôu.6 @YoL°p £XûWj R®W (Ut\YoLs) Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs.
47. úYRm YZeLlThúPôúW!27 ØLeLû[f £ûRjÕ @ûRl ©P¬Lû[l úTôp Sôm
UôtßYRtÏ Øu]ôp, @pXÕ N²d¡ZûUd LôWoLû[ Sôm N©jRÕ úTôp23 N©lTRtÏ6
Øu]ôp Sôm @Ú°VûR Sm×eLs! @Õ DeL°Pm BÚlTûR DiûUlTÓjÕ¡\Õ.
@pXôy®u LhPû[ ùNnÕ Ø¥dLlTPd á¥VRôLúY Ds[Õ.
48. R]dÏ BûQ Lt©dLlTÓYûR @pXôy Uu²dL UôhPôu. @RtÏd ¸r ¨ûX«p

Ds[ (TôYj)ûR, Rôu Sô¥úVôÚdÏ Uu²lTôu. @pXôyÜdÏ BûQ Lt©lTYo ªLl
ùT¬V TôYjûRúV LtTû] ùNnRôo.
49. RmûUj RôúU T¬ÑjRYôuLs F]d LÚ§d ùLôsúYôûW ¿o @±V®pûXVô? Uô\ôL,

Rôu Sô¥úVôûW @pXôyúY T¬ÑjRUôdÏ¡\ôu. (@YoLs) @ÔY[Üm @¿§
BûZdLlTP UôhPôoLs.
50. "@YoLs @pXôy®u ÁÕ FlT¥ BhÓdLhÓ¡\ôoLs?' FuTûRd LY²lÀWôL!

T¡WeLUô] TôYj§p BÕúY (@YoLû[ SW¡p Rs[) úTôÕUô]Õ.
51. úYRm Fàm Tôd¡Vm YZeLlThúPôûW27 ¿o @±V®pûXVô? @YoLs £ûXLû[Ùm,

¾V Nd§Lû[Ùm Sm×¡u\]o. (GL Bû\Yû]) UßlúTôûWl Tt± ""BYoLs Sm©dûL
ùLôiúPôûW ®P úSo Y¯«p Ds[YoLs'' F]d áß¡u\]o.
52. @YoLû[ @pXôy N©jÕ ®hPôu. @pXôy N©jRYàdÏ6 DRÜTYû] ¿o

LôQúY Ø¥VôÕ.
53. @YoLÞdÏ @§LôWj§p GúRàm TeÏ Ds[Rô? @lT¥ BÚk§ÚkRôp @tTUô]

ùTôÚû[d áP UdLÞdÏd ùLôÓdL UôhPôoLs.
54. @pXôy R]Õ @Úû[ BmUdLÞdÏ YZe¡VRtLôL @YoLs ùTô\ôûU

ùLôs¡\ôoL[ô? BlWôÍªu ÏÓmTjRôÚdÏ úYRjûRÙm, Oô]jûRÙm67 ùLôÓjúRôm.
@YoLÞdÏ ULjRô] Ah£ûVÙm YZe¡ú]ôm.
55. BYûW (ØamUûR) Sm©úVôÚm @YoL°p Ds[]o. BYûW ®hÓj RÓlúTôÚm

@YoL°p Ds[]o. Tt± F¬Ùm SWLúU (@YoLÞdÏ) úTôÕUô]Õ.
56. SUÕ YN]eLû[ UßlúTôûW SW¡p LÚLf ùNnúYôm. @YoL°u úRôpLs LÚÏm
úTôùRpXôm @YoLs úYRû]ûV DQoYRtLôL úYß úRôpLû[ @YoLÞdÏ
UôtßúYôm.119 @pXôy ªûLjRY]ôLÜm, Oô]ªdLY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
57. Sm©dûL ùLôiÓ, SpX\eLs ×¬úYôûWf ùNôodLf úNôûXL°p ÖûZVf ùNnúYôm.

@Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p Fuù\ußm ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. @§p
@YoLÞdÏj çnûUVô] ÕûQLÞm8 Ds[]o. ªLf£\kR ¨Z-p @YoLû[ ÖûZVf
ùNnúYôm.
58. @Uô²ReLû[ @RtÏ¬úVô¬Pm IlTûPdÏUôßm, UdLs Uj§«p ¾olT°dÏm úTôÕ
¿§VôL ¿eLs ¾olT°dL úYiÓm F]Üm @pXôy DeLÞdÏd LhPû[«Ó¡\ôu.
@pXôy®u BkR @±ÜûW DeLÞdÏ ªLÜm SpXÕ. @pXôy ùN®ÙßTY]ôLÜm,
TôolTY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
59. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ¿eLs @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 Sm© BÚkRôp

@pXôyÜdÏd LhÓlTÓeLs! BjçRÚdÏm, (ØamUÕdÏm) DeL°p @§LôWm
DûPúVôÚdÏm LhÓlTÓeLs! GúRàm IÚ ®`Vj§p ¿eLs ØWiThPôp @ûR
@pXôy®PØm, BjçR¬PØm ùLôiÓ ùNpÛeLs! BÕúY £\kRÕm, ªL @Z¡V
®[dLØUôÏm.120
60. (ØamUúR!) DUdÏ @Ú[lThPûRÙm, DUdÏ Øu @Ú[lThPûRÙm4 Sm×YRôLd

á±d ùLôsúYôûW ¿o @±V®pûXVô? @YoLs ¾V Nd§L°Pm ¾ol×d úLôW
®Úm×¡u\]o. @ûR UßdÏUôß @YoLs LhPû[«PlTh¥ÚkR]o. û`jRôu
(DiûUdÏ) ªLÜm çWUôL Ds[ Y¯ úLh¥p @YoLû[j Rs[ ®Úm×¡\ôu.
61. ""@pXôy @Ú°VûR úSôd¡Ùm, BjçRûW (ØamUûR) úSôd¡Ùm YôÚeLs!'' Fuß

@YoL°Pm á\lThPôp SVYgNLoLs DmûU IúWV¥VôLl ×\dL¦lTûR ¿o Lôi¡Èo.
62. @YoLs ùNnR ®û] LôWQUôL @YoLÞdÏj ÕuTm GtThPôp Fu]YôÏm?

©u]o @YoLs DmªPm YkÕ ""SuûUûVÙm, ItßûUûVÙúU SôÓ¡ú\ôm'' Fuß
@pXôy®u ÁÕ Nj§Vm ùNnÕ áß¡u\]o.
63. @YoL°u Ds[eL°p Ds[ûR @pXôy @±Yôu. F]úY @YoLû[ @Xh£Vm

ùNnÅWôL! @YoLÞdÏ @±ÜûW áßÅWôL! @YoLÞdLôL LÚjRôZªdL ùNôpûX
@YoL°u Ds[eL°p T§ÙUôß áßÅWôL!
64. @pXôy®u ®ÚlTlT¥ UdLs LhÓlTP úYiÓùUuTRtLôLúY R®W FkRj

çRûWÙm @àl×Y§pûX. (ØamUúR) @YoLs RUdÏj RôúU ¾eÏ BûZjÕ ®hÓ
DmªPm YkÕ, @pXôy®Pm TôY Uu²l×m úR¥, @YoLÞdLôL çR(Wô¡V ¿)Úm
TôYUu²l×d úLô¬]ôp Uu²lûT GtTY]ôLÜm, ¨LWt\ @u×ûPúVô]ôLÜm
@pXôyûYd LôiTôoLs.121
65. (ØamUúR!) Dm Bû\Yu úUp AûQVôL! @YoLs RUd¡ûPúV GtThP

NiûP«p DmûU ¿§T§VôL Gtß, ©u]o ¿o YZe¡V ¾ol©p RUdÏs @§Úl§
ùLôs[ôUp, ØÝûUVôLd LhÓlTÓm YûW @YoLs Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs.
66. ""DeLû[úV ùLôuß ®ÓeLs! @pXÕ DeLs EoL°-ÚkÕ ùY°úVßeLs!'' Fuß

@YoLÞdÏ Sôm LhPû[«h¥ÚkRôp @YoL°p £XûWj R®W (Ut\YoLs) @ûR
¨û\úYt±«ÚdL UôhPôoLs. RUdÏ @±ÜûW á\lThPYôß @YoLs ùNn§ÚkRôp @Õ
@YoLÞdÏf £\kRRôLÜm, @§L Dß§ûVd LôhÓYRôLÜm BÚk§ÚdÏm.
67. @lúTôÕ Sôm ULjRô] á-ûVÙm @YoLÞdÏ YZe¡«ÚlúTôm.
68. @YoLÞdÏ úSWô] Y¯ûVÙm Lôh¥«ÚlúTôm.
69. @pXôyÜdÏm, BjçRÚdÏm (ØamUÕdÏm) LhÓlThÓ SPlúTôo, @pXôy®u

@Ús ùTt\ S©UôoLs, DiûUVô[oLs, D«oj §Vô¡Ls, Utßm SpúXôÚPu
BÚlTôoLs. @YoLú[ ªLf £\kR SiToLs.
70. BÕ @pXôy®PªÚkÕ ¡ûPjR @Ús. @±kÕ ùLôs[ @pXôy úTôÕUô]Yu.
71. Sm©dûL ùLôiúPôúW! FfN¬dûLÙPu BÚeLs! R²jR²d ÏÝdL[ôLl ×\lTÓeLs!

@pXÕ @û]YÚm úNokÕ ×\lTÓeLs!
72. (úTôÚdÏf ùNpXôÕ) Re¡ ®ÓúYôÚm DeL°p Ds[]o. DeLÞdÏ GúRàm ÕuTm
GtThPôp ""Sôu @YoLÞPu TeùLÓdLôRRôp @pXôy F]dÏ @Ús ×¬kÕ ®hPôu''
Fuß @YoLs áß¡u\]o.
73. @pXôy®PªÚkÕ DeLÞdÏ GúRàm @Ús ¡ûPjRôp ""Sôàm @YoLÞPu

BÚk§ÚdLd áPôRô? @qYôß @YoLÞPu BÚk§ÚkRôp ULjRô] ùYt±
ùTt±ÚlúTú]'' Fuß DeLÞdÏm, @YoLÞdÏm ShúT BpXôRYu áßYÕ úTôp
áßYôoLs.
74. BqÜXL YôrûY ®tß UßûUûV YôeÏúYôo @pXôy®u TôûR«p úTô¬PhÓm!

VôúWàm @pXôy®u TôûR«p úTô¬hÓd ùLôpXlThPôúXô, ùYt± ùTt\ôúXô
@YoLÞdÏ ULjRô] á-ûV YZeÏúYôm.53
75. ""FeLs Bû\Yô! @¿§ BûZjúRôo Ds[ Bqî¬-ÚkÕ FeLû[ ùY°úVtßYôVôL!

Du²PªÚkÕ ùTôßlTô[ûW FeLÞdÏ GtTÓjÕYôVôL! Du²PªÚkÕ DR®Vô[ûWÙm
FeLÞdÏ GtTÓjÕYôVôL!'' Fuß á±d ùLôi¥Úd¡u\ AiL°p TXÅ]Uô]YoLs,
ùTiLs, Utßm £ßYoLÞdLôL359 @pXôy®u TôûR«p úTô¬PôU-ÚdL DeLÞdÏ
Fu] úSokRÕ?53
76. Sm©dûL ùLôiúPôo @pXôy®u TôûR«p úTô¬Ó¡u\]o. (GL Bû\Yû])

UßlúTôo ¾V Nd§L°u TôûR«p úTô¬Ó¡u\]o. F]úY û`jRô²u áhPô°LÞdÏ
F§WôLl úTô¬ÓeLs! û`jRô²u ãrf£ TXÅ]Uô]RôL Ds[Õ.
77. ""DeLs ûLLû[ (úTôo ùNnVôUp) RÓjÕd ùLôsÞeLs! ùRôÝûLûV ¨ûX

SôhÓeLs! ^Lôj ùLôÓeLs!'' Fuß á\lThúPôûW ¿o @±V®pûXVô? @YoLÞdÏl
úTôo LPûUVôdLlThP úTôÕ @YoL°p IÚ NôWôo @pXôyÜdÏ @gÑYÕ úTôp
@pXÕ @ûR ®Pd LÓûUVôL U²RoLÞdÏ @gÑ¡u\]o. ""FeLs Bû\Yô! FeLÞdÏ
Gu úTôo ùNnYûRd LPûUVôd¡]ôn? £±Õ LôXm FeLÞdÏ @YLôNm Rk§ÚdLd
áPôRô'' F]Üm áß¡u\]o. ""BqÜX¡u YN§ Ïû\Ü Rôu. (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ
UßûUúV £\kRÕ. @ÔY[Üm ¿eLs @¿§ BûZdLlTP Uôh¼oLs'' F]d áßÅWôL!
78. ""¿eLs FeúL BÚkR úTôÕm UWQm DeLû[ @ûPÙm. Dß§Vô] úLôhûPL°p
¿eLs BÚkRôÛm N¬úV. @YoLÞdÏ GúRàm SuûU GtThPôp ""BÕ
@pXôy®PªÚkÕ YkRÕ'' Fuß áß¡u\]o. @YoLÞdÏ GúRàm ¾eÏ GtThPôp
""BÕ DmUôp Rôu GtThPÕ'' Fuß áß¡u\]o. ""@û]jÕm @pXôy®PªÚkúR'' Fuß
(ØamUúR!) áßÅWôL! BkRf NØRôVj§tÏ Fu] úSokRÕ? FkRf ùNn§ûVÙm ×¬kÕ
ùLôs[ ØVt£dLô§Úd¡\ôoLú[?
79. (ØamUúR!) DUdÏ GúRàm SuûU GtThPôp @Õ @pXôy®PªÚkÕ GtThPÕ.

DUdÏ GúRàm ¾eÏ GtThPôp @Õ DmUôp GtThPÕ. DmûU U²R ÏXjÕdÏj çRWôL
@àl©Ùsú[ôm.187 @pXôy LiLô¦dLl úTôÕUô]Yu.
80. BjçRÚdÏ (ØamUÕdÏ) LhÓlThPYo @pXôyÜdÏd LhÓlThPôo. VôúWàm

×\dL¦jRôp DmûU @YoL°u LôlTô[WôL Sôm @àlT®pûX.
81. ""LhÓlTÓ¡ú\ôm'' F] @YoLs áß¡u\]o. (ØamUúR!) DmªPªÚkÕ @YoLs

ùY°úV±V DPu @YoL°p IÚ TÏ§«]o, Rôm á±VRtÏ Uô\ôL BW®p N§
ùNn¡u\]o. @YoLs BW®p ùNn¡u\ N§ûV @pXôy T§Ü ùNn¡\ôu. F]úY
@YoLû[l ×\dL¦lÀWôL! @pXôyûYúV Nôok§ÚlÀWôL! @pXôy ùTôßlúTtLl
úTôÕUô]Yu.
82. @YoLs BkRd ÏoAû]f £k§dL UôhPôoL[ô? BÕ @pXôy @pXôRY¬PªÚkÕ

Yk§ÚkRôp B§p GWô[Uô] ØWiTôÓLû[d Li¥ÚlTôoLs.123
83. TôÕLôl× @pXÕ TVm Tt±V ùNn§ @YoLÞdÏd ¡ûPjRôp @ûRl TWl©
®Ó¡u\]o. @ûR BjçR¬PØm, (ØamU§PØm) ReL°p @§LôWØsú[ô¬PØm
ùLôiÓ ùNu±ÚkRôp @ûR AnÜ ùNnúYôo @±kÕ ùLôsYôoLs. @pXôy®u
@ÚÞm, @Y]Õ @u×m DeLÞdÏ BpXô§ÚkRôp £XûWj R®W (Ut\YoLs)
û`jRôû]l ©uTt±«ÚlÀoLs.124
84. (ØamUúR!) @pXôy®u TôûR«p úTô¬ÓÅWôL!53 DmûUj R®W (VôÚdÏm) ¿o

ùTôßlTôdLlTP Uôh¼o. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ AoYêhÓÅWôL! (Ruû]) UßlúTô¬u
RôdÏRûX @pXôy RÓlTôu. RôdÏY§p @pXôy YpXYu;6 Ri¥lT§Ûm @Yu
LÓûUVô]Yu.
85. @Z¡V T¬kÕûW ùNnTYÚdÏ @§p TeÏ Ds[Õ. ¾V T¬kÕûW ùNnTYÚdÏ @§p
TeÏ Ds[Õ. @pXôy @û]jÕl ùTôÚhLû[Ùm LiLô¦lTY]ôL BÚd¡\ôu.
86. DeLÞdÏ YôrjÕd á\lThPôp @ûR ®P @Z¡V Øû\«úXô, @pXÕ @ûRúVô

§Úl©d áßeLs! @pXôy @û]jÕl ùTôÚhLû[Ùm LQdùLÓlTY]ôL BÚd¡\ôu.
87. @pXôyûYj R®W YQdLj §tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. FkRf NkúRLØªpXôR
¡VôUj Sô°p1 DeLû[ @Yu Iuß §WhÓYôu. @pXôyûY ®P @§L DiûU
úTÑTYu Vô¬ÚdL Ø¥Ùm?
88. SVYgNLoLs Tt± (Ø¥Ü ùNnY§p) BWiÓ áhPj§]WôL Gu A¡ ®h¼oLs?

@YoLs ùNnRYt±u LôWQUôL @YoLû[ @pXôy L®rjÕ ®hPôu. @pXôy VôûW
Y¯ úLh¥p ®hÓ ®Ó¡\ôú]ô @YÚdÏ úSo Y¯ LôhP SôÓ¡ÈoL[ô? @pXôy VôûW
Y¯ úLh¥p ®hÓ ®Ó¡\ôú]ô @YÚdÏ FkR Y¯ûVÙm ¿o LôQ Uôh¼o!
89. ""@YoLs (GL Bû\Yû]) UßlúTôWôL A]Õ úTôp ¿eLÞm UßlúTôWôL A¡

@YoLÞm ¿eLÞm (ùLôsûL«p) NUUôL AL úYiÓm'' Fuß @YoLs
®Úm×¡u\]o. F]úY @YoLs @pXôy®u TôûR«p ¶wWj ùNnÙm YûW
@YoL°p (FYûWÙm) Dt\ SiToL[ôL89 AdLô¾oLs! @YoLs ×\dL¦jRôp
@YoLû[l ©¥ÙeLs! @YoLû[d LiP BPj§p ùLôpÛeLs!53 @YoL°p FkRl
ùTôßlTô[ûWÙm, DR®Vô[ûWÙm GtTÓj§d ùLôs[ô¾oLs!
90. DeLÞPu DPuT¥dûL ùNnR NØRôVjÕPu úNokÕ ùLôiúPôûWj R®W. @pXÕ

DeLû[ F§ojÕl úTô¬ÓYûRúVô, RUÕ NØRôVjûR F§ojÕl úTô¬ÓYûRúVô IlTôUp
DeL°Pm YkÕ ®húPôûWj R®W. @pXôy Sô¥«ÚkRôp @YoLû[ DeLs ÁÕ
Nôh¥«ÚlTôu. @lúTôÕ @YoLs DeLû[ F§ojÕl úTô¬h¥ÚlTôoLs. @YoLs
DeLû[ ®hÓ ®X¡ DeLÞPu úTôo ùNnVôÕ, DeL°Pm NUôRô]jÕdÏ YkRôp
@YoLÞdÏ F§WôL @pXôy FkR Y¯ûVÙm DeLÞdÏ GtTÓjR®pûX.
91. úYß £XûWÙm LôiÀoLs. @YoLs DeL°PØm @TVm ùTtß, RUÕ

NØRôVj§]¬PØm @TVm ùTßYûR ®Úm×¡u\]o. LXLm ùNnV @YoLs
@ûZdLlTÓm úTôùRpXôm @§p ¾®WUôL CÓTÓ¡u\]o. @YoLs DeLû[ ®hÓ
®X¡d ùLôs[ôUÛm, DeL°Pm NUôRô]jÕdÏ YWôUÛm BÚkRôp úUÛm RUÕ
ûLLû[d LhÓdÏs ûYdL®pûXVô]ôp @YoLû[l ©¥ÙeLs! @YoLû[d
LiPÜPu ùLôpÛeLs! @YoLÞdÏ F§WôL (úTô¬P) ùR°Yô] Nôuû\
GtTÓj§Ùsú[ôm.53
92. Sm©dûL ùLôiPYo Buù]ôÚ Sm©dûL ùLôiPYûWj RYßRXôLúY R®W ùLôûX

ùNnRp RLôÕ. Sm©dûL ùLôiPYûW VôúWàm RYßRXôLd ùLôuß ®hPôp Sm©dûL
ùLôiP @¥ûUûV ®ÓRûX ùNnV úYiÓm. @Y]Õ (ùLôpXlThPY]Õ) ÏÓmTjRôo
RoUUôL ®hÓd ùLôÓjRôp R®W @YoLÞdÏ SxP CÓ IlTûPdLlTP úYiÓm. @Yo
DeLÞdÏ F§WôLÜs[ NØRôVjûRf úNokRYWôLÜm, Sm©dûL ùLôiPYWôLÜm
BÚkRôp Sm©dûL ùLôiP @¥ûUûV ®ÓRûX ùNnV úYiÓm. @Yo, DeLÞPu
DPuT¥dûL ùNnR NØRôVjûRf úNokRYWôL BÚkRôp @YWÕ ÏÓmTj§tÏ SxP CÓ
YZe¡,209 Sm©dûL ùLôiP @¥ûUûVÙm ®ÓRûX ùNnV úYiÓm. (B§p FÕÜm)
¡ûPdLôúRôo ùRôPokÕ BWiÓ UôReLs úSôu× úSôtL úYiÓm. (BÕ) @pXôy®u
Uu²lTôÏm. @pXôy @±kRY]ôLÜm, Oô]ªdLY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
93. Sm©dûL ùLôiPYû] úYiÓùUuß ùLôûX ùNnTY]Õ á- SWLm. @§p @Yu
¨WkRWUôL BÚlTôu. @Yu ÁÕ @pXôy úLôTm ùLôs¡\ôu. @Yû]f N©d¡\ôu.6
@YàdÏd LÓûUVô] úYRû]ûVj RVô¬jÕs[ôu.
94. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ¿eLs @pXôy®u TôûR«p (úTôÚdÏf) ùNu\ôp

ùR°ÜTÓj§d ùLôsÞeLs! DeLÞdÏ ^Xôm á±VY¬Pm BqÜXL YôrdûL«u
ùTôÚhLû[l T±lTRtLôL ""¿ Sm©dûL ùLôiPYu BpûX'' Fuß á± ®Pô¾oLs!
@pXôy®Pm GWô[Uô] ùNpYeLs Ds[]. BRtÏ Øu ¿eLÞm BqYôú\
BÚk¾oLs. @pXôy DeLÞdÏ @Ús ×¬kRôu. F]úY ùR°ÜTÓj§d ùLôsÞeLs!
@pXôy ¿eLs ùNnYûR SuL±kRY]ôL BÚd¡\ôu.
95, 96. Sm©dûL ùLôiúPô¬p RdL LôWQªu± úTôÚdÏf ùNpXôúRôÚm, RUÕ

ùTôÚhLs Utßm D«oL[ôp @pXôy®u TôûR«p úTô¬ÓúYôÚm NUUôL UôhPôoLs.
RUÕ ùTôÚhL[ôÛm, D«oL[ôÛm úTô¬ÓúYôÚdÏ, úTô¬PôúRôûW ®P IÚ RÏ§ûV
@pXôy £\lTôL YZe¡«Úd¡\ôu. @û]YÚdÏm @pXôy SpXûRúV
YôdL°j§Úd¡\ôu. úTôÚdÏf ùNpXôúRôûW ®P úTô¬ÓúYôûW ULjRô] á-VôÛm, TX
RÏ§L[ôÛm, R]Õ Uu²lTôÛm @Ú[ôÛm @pXôy £\l©j§Úd¡\ôu. @pXôy
Uu²lTY]ôLÜm, ¨LWt\ @u×ûPúVô]ôLÜm BÚd¡\ôu.26
97. RUdÏj RôúU ¾eÏ BûZjÕd ùLôiúPô¬u D«oLû[ Yô]YoLs ûLlTtßm úTôÕ,
""¿eLs FkR ¨ûX«p BÚk¾oLs?'' Fuß úLhTôoLs.165 ""SôeLs éª«p TXÅ]oL[ôL
BÚkúRôm'' Fuß @YoLs áßYôoLs. ""@pXôy®u éª ®NôXUô]RôL BpûXVô?
@§p ¿eLs ¶wWj ùNn§ÚdLd áPôRô?'' Fuß úLhTôoLs. @YoLs ReÏªPm SWLm.
@Õ ùLhP ReÏªPm.
98. AiL°p TXÅ]Uô]YoLs, ùTiLs, Utßm £ßYoLû[j R®W. FkRj Rk§Wm

ùNnYRtÏm @YoLÞdÏ BVXôÕ. FkR Y¯ûVÙm @±V UôhPôoLs.
99. @pXôy @YoL[Õ ©ûZLû[l ùTôßlTôu. @pXôy ©ûZLû[l

ùTôßlTY]ôLÜm, Uu²lTY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
100. @pXôy®u TôûR«p ¶wWj ùNnTYo éª«p @§LUô] ×L-PeLû[Ùm,

YN§Lû[Ùm ùTtßd ùLôsYôo. @pXôyûY úSôd¡Ùm, @Y]Õ çRûW úSôd¡Ùm
¶wWj ùNnÕ Ru ÅhûP ®hÓ ×\lThÓf ùNpTYÚdÏ UWQm GtThPôp @YÚdÏ¬V
á- @pXôy®Pm ¡ûPjÕ ®Óm. @pXôy Uu²lTY]ôLÜm, ¨LWt\
101. ¿eLs éª«p TVQm úUtùLôsÞm úTôÕ (GL Bû\Yû]) UßlúTôo DeLû[j
RôdLd áÓm Fuß @g£]ôp ùRôÝûLûVf 125ÑÚd¡d ùLôsYÕ DeLs ÁÕ Ït\m
ALôÕ. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo DeLÞdÏl T¡WeL F§¬L[ôLÜs[]o.
102. (ØamUúR!) ¿o @YoLÞPu (úTôodL[j§p) BÚkÕ @YoLÞdÏ ¿o ùRôÝûLûV

SPj§]ôp126 @YoL°p IÚ TÏ§«]o DmúUôÓ (ùRôÝûL«p) ¨tLhÓm. RUÕ
AÙReLû[Ùm FÓjÕd ùLôs[hÓm. ^wRôf ùNnRÕm @YoLs DeLÞdÏl ©u]ôp
ùNpXhÓm. ùRôZôR Ut\ áhPm YkÕ DmØPu ùRôZhÓm. FfN¬dûLÙPu RUÕ
AÙReLû[Ùm FÓjÕd ùLôs[hÓm. DeLs AÙReLû[Ùm, R[YôPeLû[Ùm ®hÓ
¿eLs LY]Utß BÚlTûRÙm, §¼ùW] DeLs ÁÕ RôdÏRp ùRôÓlTûRÙm (GL
Bû\Yû]) UßlúTôo ®Úm×¡u\]o. UûZ«u LôWQUôLúYô, ¿eLs úSôVô°L[ôL
BÚlTRôúXô DeLÞdÏj ùRôpûXVôL BÚkRôp DeLs AÙReLû[d ¸úZ ûYlTÕ
Ït\ªpûX. (@úR NUVj§p) FfN¬dûL DQoÜPu BÚeLs! (Ruû]) UßlúTôÚdÏ
B¯Ü TÓjÕm úYRû]ûV @pXôy RVô¬jÕs[ôu.
103. ¿eLs ùRôÝûLûV Ø¥jRÕm üßm, @UokÕm, TÓjR ¨ûX«Ûm @pXôyûY

¨û]ÙeLs! ¿eLs @fNUt\ ¨ûXûV @ûPkRôp ùRôÝûLûV (ØÝûUVôL) ¨ûX
SôhÓeLs!127 Sm©dûL ùLôiúPôo ÁÕ ùRôÝûL úSWm Ï±dLlThP LPûUVôLÜs[Õ.
104. @dáhPjûR ®Wh¥f ùNpY§p R[oYûPVô¾oLs! ¿eLs ÕuTm @ûPkRôp

DeLÞdÏj ÕuTm GtThPÕ úTôp @YoLÞm ÕuTm @ûP¡u\]o. @YoLs
F§oTôodLôR (ùNôodLj)ûR ¿eLs @pXôy®Pm F§oTôod¡ÈoLs. @pXôy
@±kRY]ôLÜm, Oô]ªdLY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
105. (ØamUúR!) @pXôy DUdÏd Lôh¥j RÚm @¥lTûP«p UdLs Uj§«p ¿o ¾ol×
YZeÏYRtLôL DiûUûV Ds[Pd¡V BqúYRjûR DUdÏ Sôm @Ú°ú]ôm.128 úUôN¥
ùNnúYôÚdÏ Yô§ÓTYWôL ¿o A¡ ®Pô¾o!
106. @pXôy®Pm TôY Uu²l×j úRÓÅWôL! @pXôy Uu²lTY]ôLÜm, ¨LWt\

107. RUdÏj RôúU ÕúWôLm ùNnúYôÚdLôL ¿o Yô§Pô¾o! ÕúWôLm ùNnÙm Tô®ûV

@pXôy ®ÚmT UôhPôu.
108. @YoLs UdL°Pm Uû\jÕ ®PXôm. @pXôy®Pm Uû\dL Ø¥VôÕ. Bû\YàdÏl

©¥dLôR úTfÑdLû[ BW®p úT£ @YoLs N§ ùNnR úTôÕ @Yu @YoLÞPu
BÚkRôu.49 @YoLs ùNnYûR @pXôy ØÝûUVôL @±TY]ôL BÚd¡\ôu.
109. ¿eLs BqÜXL YôrdûL«p @YoLÞdLôL Yô§Ó¡ÈoLs. ¡VôUj Sô°p1

@YoLÞdLôL @pXôy®Pm Yô§ÓTYu Vôo? @pXÕ @YoLÞdLôLl ùTôßlúTtTYu
Vôo?
110. VôúWàm ¾ûUûVf ùNnÕ, @pXÕ RUdÏj RôúU ¾e¡ûZjÕ ©u]o @pXôy®Pm
TôY Uu²l×j úR¥]ôp @pXôyûY Uu²lTY]ôLÜm, ¨LWt\ @u×ûPúVô]ôLÜm
@Yo LôiTôo.
111. TôYm ùNnTYo RUdÏ F§WôLúY @ûRf ùNn¡\ôo.265 @pXôy @±kRY]ôLÜm,

Oô]ªdLY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
112. RYû\úVô, TôYjûRúVô ùNnÕ NmTkRªpXôRYu ÁÕ @ûRf ÑUjÕTYu
@Yçû\Ùm T¡WeLUô] TôYjûRÙm ÑUkÕ ®hPôu.
113. (ØamUúR!) @pXôy®u @ÚÞm, @u×m Dm ÁÕ BpXô§ÚkRôp @YoL°p IÚ

TÏ§«]o DmûU Y¯ ùLÓdL ØVu±ÚlTôoLs. @YoLs RmûUúV Y¯ ùLÓjÕd
ùLôs¡u\]o. DUdÏ FkRj ¾eÏm @YoL[ôp RW Ø¥VôÕ. DUdÏ úYRjûRÙm,
Oô]jûRÙm67 @pXôy @Ú°]ôu. ¿o @±VôUp BÚkRûR DUdÏd Ltßj RkRôu.
Dm ÁÕ @pXôy®u @Ús ULjRô]RôL Ds[Õ.
114. RoUm, SuûUVô] Lô¬Vm, UdL°ûPúV Sp-QdLm GtTÓjÕRp A¡VYtû\

G®VûRj R®W @YoL°u ùTÚmTôXô] úTfÑdL°p FkR SuûUÙm BpûX.
@pXôy®u §Úl§ûV Sô¥ BYtû\f ùNnTYÚdÏ ULjRô] á-ûV YZeÏúYôm.
115. úSo Y¯ R]dÏj ùR°Yô] ©u BjçRÚdÏ (ØamUÕdÏ) Uôß ùNnÕ Sm©dûL

ùLôiúPô¬u Y¯VpXôR (úYß) Y¯ûVl ©uTtßTYûW, @Yo ùNpÛm Y¯«p ®hÓ
®ÓúYôm. SWLj§Ûm @YûW LÚLf ùNnúYôm. ReÏªPeL°p @Õ ªLÜm ùLhPÕ.
116. R]dÏ BûQ Lt©dLlTÓYûR @pXôy Uu²dL UôhPôu. BRtÏd ¸r ¨ûX«p

Ds[ûR, Rôu Sô¥úVôÚdÏ @Yu Uu²lTôu. @pXôyÜdÏ BûQ Lt©lTYo
(DiûUûV ®hÓm) çWUô] Y¯ úLh¥p ®ÝkÕ ®hPôo.
117. @YoLs @Yû] ®hÓ ®hÓ ùTi(ùRnYe)Lû[úV @ûZd¡u\]o. (DiûU«p)

êodLjR]m ùLôiP û`jRôû]j R®W (úYß VôûWÙm) @YoLs @ûZdL®pûX.
118, 119 @pXôy @Yû] (û`jRôû]) N©jÕ ®hPôu.6 ""Du @¥VôoL°p Ï±l©hP
ùRôûL«]ûW ùYuù\ÓlúTu; @YoLû[ Y¯ ùLÓlúTu; @YoLÞdÏ(j RY\ô])
AûN YôojûR áßúYu; @YoLÞdÏd LhPû[«ÓúYu; @YoLs LôpSûPL°u
LôÕLû[ @ßlTôoLs. (ÁiÓm) @YoLÞdÏd LhPû[«ÓúYu; @pXôy
Y¥YûUjRûR @YoLs UôtßYôoLs'' Fuß @Yu (Bû\Y²Pm) á±]ôu.
@pXôyûYVu± û`jRôû]l ùTôßlTô[]ôd¡d ùLôsTYu ùY°lTûPVô]
SxPjûR @ûPkÕ ®hPôu.26
120. @YoLÞdÏ @Yu YôdL°d¡\ôu. AûN YôojûR áß¡\ôu. û`jRôu

@YoLÞdÏ GUôt\jûRúV YôdL°d¡\ôu.
121. @YoLs ReÏªPm SWLm. @§-ÚkÕ Rl©dÏm Y¯ûV @YoLs LôQ UôhPôoLs.
122. Sm©dûL ùLôiÓ, SpX\eLs ùNnúRôûW ùNôodLf úNôûXL°p ÖûZVf ùNnúYôm.

@Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p @YoLs Fuù\ußm ¨WkRWUôL
BÚlTôoLs. (BÕ) @pXôy®u DiûUVô] YôdÏß§. @pXôyûY ®P @§L DiûU
úTÑTYu Vôo?
123. DeLs AûNlT¥úVô, úYRØûPúVô¬u27 AûNlT¥úVô (UßûU«p ¾ol×)
BÚdLôÕ. ¾V Lô¬Vm ùNnRYu @RtLôLj Ri¥dLlTÓYôu. @pXôyûY @u± R]dÏ
DRÜTYû]úVô, ùTôßlTô[û]úVô LôQ UôhPôu.
124. AiL°úXô, ùTiL°úXô Sm©dûL ùLôiÓ, SpX\eLs ùNnúRôo ùNôodLj§p

ÖûZYôoLs. £±R[Üm @YoLs @¿§ BûZdLlTP UôhPôoLs.
125. Ru ØLjûR @pXôyÜdÏl T¦Vf ùNnÕ, SpX\m ùNnÕ, DiûU Y¯«p ü\
BlWôÍªu UôodLjûRl ©uTt± SPkRYûW ®P @Z¡V UôodLj§tÏ¬VYo Vôo?
@pXôy BlWôÍûU Dt\ úRôZWôd¡d ùLôiPôu.
126. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûY @pXôyÜdúL D¬V]. @pXôy @û]jÕl

ùTôÚhLû[Ùm ØÝûUVôL @±TY]ôL BÚd¡\ôu.
127. ùTiLs Tt± @YoLs (ØamUúR!) DmªPm UôodLj ¾ol× úLh¡u\]o. @SôûRl
ùTiLÞdÏ LPûUVôdLlThPûRd108 ùLôÓdLôUp @YoLû[ UQkÕ ùLôs[ ¿eLs
®Úm©VÕ Tt±Ùm, TXÅ]Uô]YoL[ô] £ßYoLs Tt±Ùm, @]ôûRLû[ ¿eLs
¨VôVUôL öY¡dL úYiÓm FuTÕ Tt±Ùm BqúYRj§p (GtL]úY) DeLÞdÏd
á\lThÓs[Õ.129 ""@YoLû[l Tt± @pXôy (úUÛm) DeLÞdÏj ¾ol× YZeÏ¡\ôu''
F]d áßÅWôL! ¿eLs FkR SuûUûVf ùNnRôÛm @pXôy @ûR @±TY]ôL
BÚd¡\ôu.
128. Ru LQY²Pm ©QdûLúVô, ×\dL¦lûTúVô IÚ ùTi @g£]ôp @q®ÚYÚm

RUd¡ûPúV SpX Øû\«p NUôRô]m ùNnÕ ùLôsYÕ (@pXÕ ©¬kÕ ®ÓYÕ) BÚYo
ÁÕm Ït\ªpûX. NUôRô]úU £\kRÕ. U²RoL°Pm LgNj R]m BVpTôLúY
@ûUdLlThÓs[Õ. ¿eLs (IÚYÚdùLôÚYo) DR® ùNnÕ (Bû\Yû]) @g£d
ùLôiPôp @pXôy ¿eLs ùNnYûR SuL±kRY]ôL BÚd¡\ôu.
129. Uû]®V¬ûPúV ¿§VôL SPkÕ ùLôs[ ¿eLs AûNlThPôÛm DeL[ôp BVXôÕ.

F]úY ØÝûUVôL (IÚ TdLUôL) NônkÕ, Buù]ôÚj§ûV @kRWj§p ùRôeL
®PlThPYû[l úTôp ®hÓ ®Pô¾oLs! ¿eLs Sp-QdLm úT¦ (Bû\Yû])
@g£]ôp @pXôy Uu²lTY]ôLÜm, ¨LWt\ @u×ûPúVô]ôLÜm BÚd¡\ôu.
130. @q®ÚYÚm ©¬kÕ ®hPôp @YoL°p IqùYôÚYûWÙm @pXôy R]Õ @Ú[ôp

Ru²û\Ü ùT\f ùNnYôu. @pXôy Oô]ªdLY]ôLÜm, RôWô[Uô]Y]ôLÜm
BÚd¡\ôu.
131. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @pXôyÜdúL D¬V]. ""@pXôyûY

@g£d ùLôsÞeLs!'' Fuß DeLÞdÏ Øu úYRm ùLôÓdLlThúPôûWÙm,27
DeLû[Ùm Y-Ùßj§Ùsú[ôm. ¿eLs (GL Bû\Yû]) UßjRôp Yô]eL°p
Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @pXôyÜdúL D¬V]. @pXôy úRûYVt\Y]ôLÜm,
×LZlThPY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
132. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @pXôyÜdúL D¬V]. @pXôy
ùTôßlúTtLl úTôÕUô]Yu.
133. U²RoLú[! @Yu Sô¥]ôp DeLû[ @¯jÕ ®hÓ úYù\ôÚ NØRôVjûRd ùLôiÓ
YÚYôu. @pXôy BRtÏ At\ÛûPVY]ôL BÚd¡\ôu.
134. VôúWàm BqÜX¡u TVû] ®Úm©]ôp BqÜX¡u TVàm, UßûU«u TVàm

@pXôy®PúU Ds[]. @pXôy úLhTY]ôLÜm, TôolTY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
135. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeLÞdúLô, ùTtú\ôÚdúLô, D\®]ÚdúLô TôRLUôL

BÚkRôÛm ¿eLs ¿§ûV ¨ûX SôhÓúYôWôLÜm, @pXôyÜdLôL Nôh£ áßúYôWôLÜm
A¡ ®ÓeLs! (Yô§úVô ©W§Yô§úVô) ùNpYkR]ôL BÚkRôÛm, GûZVôL BÚkRôÛm
@q®ÚYÚdÏúU @pXôyúY ùTôßlTô[u. ¿§ YZeÏY§p Uú]ô BfûNûVl
©uTt\ô¾oLs! ¿eLs (Nôh£VjûRl) ×Wh¥]ôúXô, ×\dL¦jRôúXô ¿eLs ùNnYûR
@pXôy SuL±kRY]ôL BÚd¡\ôu.
136. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm, R]Õ çRo ÁÕ @Yu

@Ú°V úYRjûRÙm, BRtÏ Øu @Yu @Ú°V úYRjûRÙm Sm×eLs!
@pXôyûYÙm, @Y]Õ Yô]YoLû[Ùm, @Y]Õ úYReLû[Ùm, @Y]Õ
çRoLû[Ùm, Bß§ Sôû[Ùm1 GtL UßlTYo çWUô] Y¯ úLh¥p ®ÝkÕ ®hPôo.
137. Sm©dûL ùLôiÓ, ©u]o (GL Bû\Yû]) UßjÕ, ©\Ï Sm©dûL ùLôiÓ, ©u]o
UßjÕ, ©\Ï (Bû\) UßlûT @§LUôd¡d ùLôiúPôûW @pXôy Uu²lTY]ôL BpûX.
@YoLÞdÏ Y¯ LôhÓTY]ôLÜm BpûX.
138. ""SVYgNLoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ'' Fuß FfN¬lÀWôL!
139. @YoLs Sm©dûL ùLôiúPôûW ®ÓjÕ (GL Bû\Yû]) UßlúTôûW Dt\

SiToL[ôd¡d ùLôiP]o.89 @YoL°Pm Li¦VjûRj úRÓ¡\ôoL[ô? Li¦Vm
VôÜm @pXôyÜdúL D¬VÕ.
140. @pXôy®u YN]eLs UßdLlThÓ, úL- ùNnVlTÓYûR ¿eLs ùN®Ùt\ôp

@YoLs úYß úTfÑdL°p CÓTÓm YûW @YoLÞPu @UWô¾oLs! (@YoLÞPu
@UokRôp) @lúTôÕ ¿eLÞm @YoLû[l úTôu\YoLú[ Fuß BqúYRj§p
DeLÞdÏ @Yu @Ú°Ùs[ôu.131 SVYgNLoLû[Ùm, (Ruû]) UßlúTôo
@û]YûWÙm SW¡p @pXôy Iuß úNolTôu.
141. @YoLs DeLû[d LY²jÕd ùLôiúP Ds[]o. DeLÞdÏ @pXôy®PªÚkÕ

IÚ ùYt± ¡ûPjRôp ""DeLÞPu SôeLs BÚdL®pûXVô?'' Fuß áß¡u\]o. (GL
Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ GúRàm ùYt± ¡ûPjRôp, ""SôeLs ªûLj§ÚkÕm Sm©dûL
ùLôiúPôûW DeLû[ (ùYt± ùLôsYûR) ®hÓm RÓdL®pûXVô?'' Fuß (@YoL°Pm)
áß¡u\]o. ¡VôUj Sô°p1 @pXôy DeLÞd¡ûPúV ¾olT°lTôu. Sm©dûL
ùLôiúPôÚdÏ F§Wô] Y¯ûV (Ruû]) UßlúTôÚdÏ @pXôy GtTÓjR®pûX.
142. SVYgNLoLs @pXôyûY GUôt\ ¨û]d¡u\]o. @Yú]ô @YoLû[

GUôt\Üs[ôu6. @YoLs ùRôÝûL«p ¨tÏm úTôÕ úNômúT±L[ôLÜm, UdLÞdÏd
LôhÓúYôWôLÜm ¨t¡u\]o. Ïû\YôLúY @pXôyûY ¨û]d¡u\]o.
143. @YoLÞPàm BpXôUp BYoLÞPàm BpXôUp BRt¡ûPúV RÓUô±d

ùLôiÓs[]o. @pXôy VôûW Y¯ úLh¥p ®hÓ ®Ó¡\ôú]ô @YÚdÏ FkR
Y¯ûVÙm ¿o LôQ Uôh¼o!
144. Sm©dûL ùLôiúPôúW! Sm©dûL ùLôiúPôûW ®ÓjÕ (GL Bû\Yû]) UßlúTôûW

Dt\ SiToL[ôd¡d ùLôs[ô¾oLs!89 DeLÞdÏ F§WôL ùR°Yô] Nôuû\
@pXôyÜdÏ GtTÓj§d ùLôÓdL ®Úm×¡ÈoL[ô?
145. SVYgNLoLs SWLj§u @¥jRh¥p BÚlTôoLs. @YoLÞdÏ FkR DR®Vô[ûWÙm

¿o LôQ Uôh¼o.
146. Uu²l×d úLhÓj §Úk§, @pXôyûYl Tt±l ©¥jÕd ùLôiÓ, YQdLjûR

@pXôyÜdÏ UhÓúU D[jçnûUÙPu D¬jRôd¡úVôûWj R®W. @YoLs Sm©dûL
ùLôiúPôÚPu BÚlTôoLs. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ @pXôy ULjRô] á-ûV
YZeÏYôu.
147. ¿eLs Sm©dûL ùLôiÓ Su± ùNÛj§]ôp DeLû[ @pXôy Gu Ri¥dLl

úTô¡\ôu? @pXôy Su± ùNÛjÕTY]ôLÜm,6 @±kRY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
148. @¿§ BûZdLlThPYu R®W (úYù\YÚm) ¾V ùNôpûXl T¡WeLUôLd áßYûR

@pXôy ®ÚmT UôhPôu. @pXôy ùN®ÙßTY]ôLÜm, @±kRY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
149. SuûUûV ¿eLs ùY°lTÓj§]ôÛm, @ûR Uû\jÕd ùLôiPôÛm, (©\o ùNnÙm)

¾ûUûV Uu²jRôÛm @pXôy Uu²lTY]ôLÜm, At\ÛûPVY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
150, 151. @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRoLû[Ùm UßjÕ, ""£XYtû\ Gtß £XYtû\

UßlúTôm'' F]d á±, @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRoLÞdÏªûPúV úYtßûU
TôWôh¥132 BRtÏ BûPlThP Y¯ûV DÚYôdL Vôo FiÔ¡\ôoLú[ô @YoLs Rôm
DiûUVôLúY (SmûU) UßlTYoLs. UßlúTôÚdÏ B¯Ü RÚm úYRû]ûVj
RVô¬jÕsú[ôm.26
152. @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRoLû[Ùm Sm© @YoL°p FYÚd¡ûPúVÙm TôWThNm

LôhPôúRôÚdÏ @YoL[Õ á-Lû[ @Yu YZeÏYôu. @pXôy Uu²lTY]ôLÜm,
¨LWt\ @u×ûPúVô]ôLÜm BÚd¡\ôu.
153. (ØamUúR!) ""Yô]j§-ÚkÕ @YoLÞdÏ úYRjûR ¿o B\dL úYiÓm'' Fuß
úYRØûPúVôo27 DmªPm úLh¡u\]o.152 & 312 BûR ®Pl ùT¬VûR @YoLs
ê^ô®Pm úLhÓs[]o. ""@pXôyûYd LiØuú] FeLÞdÏd LôhÓ'' Fuß @YoLs
úLhP]o. @YoLs @¿§ BûZjRRôp B¥ ØZdLm @YoLû[j Rôd¡VÕ.21 ©u]o
ùR°Yô] NôußLs @YoL°Pm YkR ©u×, Lôû[d Luû\ (LPÜ[ôL) LtTû]
ùNnRôoLs.19 @ûR Uu²júRôm. ê^ôÜdÏj ùR°Yô] Nôuû\ @°júRôm.
154. @YoL°Pm DPuT¥dûL FÓlTRtLôL ço UûXûV @YoLÞdÏ úUp

DVoj§ú]ôm.22 ""T¦kÕ, YôNp Y¯VôL ÖûZÙeLs!'' Fuß @YoL°Pm á±ú]ôm.
""N²d¡ZûU«p YWm× Á\ô¾oLs!''23 Fußm @YoL°Pm á±ú]ôm. @YoL°Pm
Dß§Vô] DPuT¥dûL FÓjúRôm.
155. @YoLs RUÕ DPuT¥dûLûV Ø±jRRôÛm, @pXôy®u YN]eLû[ GtL

UßjRRôÛm, ¨VôVªu± S©UôoLû[d ùLôûX ùNnRRôÛm, FeLs Ds[eLs
êPlThÓs[] Fuß á±VRôÛm, (BRtÏm) úUXôL @YoLs (GL Bû\Yû])
UßjRRôÛm @YoL°u Ds[eLs ÁÕ @pXôy Øj§ûW«hPôu. @YoLs Ïû\YôLúY
Sm©dûL ùLôs¡u\]o.
156, 157. @YoLs (GL Bû\Yû]) UßjRRôÛm, UoVªu ÁÕ ªLl ùTÚm @Yçû\
@YoLs á±VRôÛm, @pXôy®u çRWô] UoVªu ULu UÊy92 Fàm C^ôûY
SôeLú[ ùLôuú\ôm'' Fuß @YoLs á±VRôÛm (Bû\Yu Øj§ûW«hPôu.) @YûW
@YoLs ùLôpX®pûX. @YûWf £ÛûY«Ûm @YoLs @û\V®pûX. Uô\ôL
@YoLÞdÏ As Uô\ôhPm ùNnVlThPÕ. B§p ØWiThúPôo NkúRLj§úXúV
Ds[]o. ELjûRl ©uTtßYûRj R®W @YoLÞdÏ BÕ Ï±jÕ @±Ü BpûX.
@YoLs @YûW Dß§VôLd ùLôpXúY BpûX.26
158. Uô\ôL @YûW @pXôy Ru][®p DVoj§d ùLôiPôu. @pXôy

ªûLjRY]ôLÜm, Oô]ØûPúVô]ôLÜm BÚd¡\ôu.133
159. úYRØûPúVô¬p27 IqùYôÚYÚm @Yo (C^ô, ÁiÓm YkÕ) UW¦lTRtÏ Øu

@YûW SmTôUp BÚdL UôhPôoLs.134 ¡VôUj Sô°p1 @Yo @YoLÞdÏ F§Wô]
Nôh£VôL BÚlTôo.
160, 161, 162. ëRoLs ùNnR @¿§«u LôWQUôLÜm, @pXôy®u TôûRûV ®hÓm
@§LUôú]ôûW @YoLs RÓjRRu LôWQUôLÜm, Yh¥ûV ®hÓ @YoLs
RÓdLlTh¥ÚkÕm Yh¥ Yôe¡VRôÛm, UdL°u ùNpYeLû[j RY\ô] Øû\«p
@YoLs Nôl©hPRôÛm @YoLÞdÏ @àU§dLlTh¥ÚkR çnûUVô]Ytû\
@YoLÞdÏ ®Xd¡ú]ôm. @YoL°p (SmûU) UßlúTôÚdÏj Õu×ßjÕm úYRû]ûVj
RVô¬jÕsú[ôm. F²àm @YoL°p Lp®«p úRokRYoLÞm, Sm©dûL ùLôiúPôÚm
(ØamUúR!) DUdÏ @Ú[lThPûRÙm, DUdÏ Øu @Ú[lThPûRÙm4 Sm×¡u\]o.
ùRôÝûLûV ¨ûX Sôh¥, ^Lôj ùLôÓjÕ, @pXôyûYÙm Bß§ Sôû[Ùm1 Sm©úVôodúL
ULjRô] á-ûV YZeÏúYôm.26
163. èaýdÏm, @YÚdÏl ©u YkR S©UôoLÞdÏm çÕf ùNn§ @±®jRÕ úTôp
(ØamUúR!) DUdÏm Sôm çÕf ùNn§ @±®júRôm. BlWôÍm, BvUôÂp, Bvaôd,
VKál, (@YWÕ) NkR§Ls, C^ô, @nël, ëàv, aôìu, ^ýûXUôu A¡úVôÚdÏm
çÕf ùNn§ @±®júRôm. RôîÕdÏ ^éûW YZe¡ú]ôm.
164. (ØamUúR!) BRtÏ Øu £X çRoL°u YWXôtû\ DUdÏd á±Ùsú[ôm. £X

çRoL°u YWXôtû\ Sôm DUdÏd á\®pûX. @pXôy ê^ôÜPu DiûUVôLúY
úT£]ôu.
165. çRoLû[ @àl©V ©u]o @pXôyûYd Ïû\ á\ U²RoLÞdÏ FkR ARôWØm

BÚdLd áPôÕ FuTRtLôL StùNn§ á±, FfN¬dÏm çRoLû[ (@Yu @àl©]ôu.)
@pXôy ªûLjRY]ôLÜm, Oô]ªdLY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
166. F²àm (ØamUúR!) @pXôy DUdÏ @Ú°VRtÏ @Yú] Nôh£VôL BÚd¡\ôu.

R]Õ ®[dLjÕPu @ûR @Yu @Ú°]ôu. Yô]YoLÞm Nôh£ áß¡u\]o. @pXôy
LiLô¦dLl úTôÕUô]Yu.
167. (GL Bû\Yû]) UßjÕ, @pXôy®u TôûRûV ®hÓm RÓlúTôo, (DiûUdÏ ùYÏ)
çWUô] Y¯ úLh¥p ÅrkÕ ®hP]o.
168, 169. (Ruû]) UßjÕ @¿§ BûZjúRôûW @pXôy Uu²lTY]ôL BpûX. SWLj§u
TôûRdúL R®W (úYß) Y¯ LôhÓTY]ôLÜm BpûX. @§p @YoLs Fuù\ußm
¨WkRWUôL BÚlTôoLs. BÕ @pXôyÜdÏ F°Rô]Õ.26
170. U²RoLú[! BjçRo (ØamUj) DeLs Bû\Y²PªÚkÕ DeLÞdÏ DiûUûVd

ùLôiÓ YkÕs[ôo. F]úY Sm©dûL ùLôsÞeLs! (@Õ) DeLÞdÏf £\kRÕ. ¿eLs
(GL Bû\Yû]) UßjRôp Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûY @pXôyÜdúL D¬V].
@pXôy @±kRY]ôLÜm, Oô]ªdLY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
171. úYRØûPúVôúW!27 DeLs UôodLj§p YWm× Á\ô¾oLs! @pXôy®u ÁÕ

DiûUûVj R®W (úYù\Rû]Ùm) á\ô¾oLs! UoVªu ULu C^ô Fàm UÊy92
@pXôy®u çRÚm @Y]Õ LhPû[Vô(p DÚYô]YÚUô)Yôo. @dLhPû[ûV @Yu
UoVªPm úTôhPôu. @Y]Õ D«ÚUôYôo.90 F]úY @pXôyûYÙm, @Y]Õ
çRoLû[Ùm Sm×eLs! (LPÜs) êYo F]d á\ô¾oLs! ®X¡d ùLôsÞeLs! (@Õ)
DeLÞdÏf £\kRÕ. @pXôyúY IúW YQdLj§tÏ¬VYu. @YàdÏl ©sû[
BÚlTûR ®hÓm @Yu çVYu.10 Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm
@YàdúL D¬V]. @pXôy ùTôßlúTtLl úTôÕUô]Yu.
172. UÊaým,92 ùSÚdLUô] Yô]YoLÞm @pXôyÜdÏ @¥ûUVôL BÚlT§-ÚkÕ

®X¡d ùLôs[ UôhPôoLs. @YàdÏ @¥ûUVôL BÚlT§-ÚkÕ ®X¡l
ùTÚûUV¥lúTôo @û]YûWÙm @Yu Ru²Pm Iuß §WhÓYôu.
173. Sm©dûL ùLôiÓ, SpX\eLs ùNnúYô¬u á-Lû[ @YoLÞdÏ (Bû\Yu)
ØÝûUVôL YZeÏYôu. R]Õ @Úû[ @§LUôL @°lTôu. (@¥ûUj R]j§-ÚkÕ)
®X¡l ùTÚûUV¥lúTôûWj Õu×ßjÕm YûL«p Ri¥lTôu. @pXôyûYVu±
ReLÞdÏ DRÜTYû]úVô, ùTôßlTô[û]úVô @YoLs LôQ UôhPôoLs.
174. U²RoLú[! DeLs Bû\Y²PªÚkÕ DeLÞdÏf Nôuß YkÕs[Õ. DeL°Pm

ùR°Yô] I°ûVÙm @Ú°Ùsú[ôm.
175. @pXôyûY Sm© @Yû]l Tt±l ©¥jÕd ùLôiúPôûWj R]Õ @u©Ûm,

@Ú°Ûm @Yu ÖûZVf ùNnYôu. @YoLÞdÏ Ruû] úSôd¡ úSWô] Y¯ûVÙm
LôhÓYôu.
176. "LXôXô Tt± (ØamUúR!) DmªPm UôodLj ¾ol× úLh¡u\]o.110 ""@pXôy BÕ

Ï±jÕ ¾olT°d¡\ôu'' F]d áßÅWôL! ©sû[ BpXôR IÚ U²Ru B\dÏm úTôÕ
@YàdÏf NúLôR¬ BÚkRôp @Yu ®hÓf ùNu\§p Tô§ @YÞdÏ DiÓ. @YÞdÏl
©sû[ BpXô®hPôp (@Ys B\dÏm úTôÕ) @Y([Õ NúLôRW)u @YÞdÏ Yô¬NôYôu.
BWiÓ NúLôR¬Ls BÚkRôp @Yu ®hÓf ùNu\§p êu±p BWiÓ @YoLÞdÏ
DiÓ. AiLÞm, ùTiLÞUôL DPu ©\l×dLs BÚkRôp BWiÓ ùTiLÞdÏ¬V
TeÏ Jo AÔdÏ Fu\ ®¡Rj§p DiÓ.109 ¿eLs Y¯ RY± ®PôUp BÚdL @pXôy
ùR°ÜTÓjÕ¡\ôu. @pXôy FpXôl ùTôÚhLû[Ùm @±kRYu.
mj;jpahak;-5 my;khapjh nkhj;j trdk;-120
BkR @j§VôVj§p 112, 113, 114 A¡V YN]eL°p á\lTÓm ¨Lrf£ûV Ih¥ BkR
@j§VôVj§tÏ BlùTVo YkRÕ. C^ô S© @YoL°u NØRôVj§]o Yô]j§ÚkÕ
DQÜPu á¥V DQÜj RhûP Bû\Yu B\d¡j RW úYiÓm Fuß úLô¬dûL
ûYjR]o. C^ô S© @YoLs ©WôojRû] ùNnRRu @¥lTûP«p @qYôú\ DQÜj
RhÓ B\dLlThPRôL @qYN]eL°p á\lTÓ¡u\Õ.
1. Sm©dûL ùLôiúPôúW! IlTkReLû[ ¨û\úYtßeLs! DeLÞdÏ (©u]o)

á\lTÓYûRj R®W RôYWjûR DiÔm LôpSûPLs DeLÞdÏ @àU§dLlThÓs[].
ByWôªu úTôÕ úYhûPVôÓYûR @àU§dLlThPÕ F] ¿eLs LÚRd áPôÕ. Rôu
®Úm©VûR @pXôy LhPû[«ÓYôu.
2. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôy®u (×²Rf) £u]eLs, ×²R UôRm55, T-l©Wô¦,

(T-l ©Wô¦«u LÝj§p @ûPVô[j§tLôLl úTôPlThP) UôûXLs, Utßm RUÕ
Bû\Y²u @Úû[Ùm, §Úl§ûVÙm úR¥ Bl×²R AXVjûR33 Sô¥f ùNpúYôo
A¡VYt±u ×²ReLÞdÏl TeLm ®ûû[®jÕ ®Pô¾oLs! ByWôª-ÚkÕ
®ÓThPÕm úYhûPVôÓeLs! Uv´Õp aWôûU ®hÓm DeLû[j RÓjR NØRôVjRôo
ÁÕs[ TûLûU, YWm× ÁßYRtÏ DeLû[j çiP úYiPôm. SuûU«Ûm,
Bû\VfNj§Ûm IÚYÚdùLôÚYo DR®d ùLôsÞeLs! TôYj§Ûm, YWm× Á\-Ûm
IÚYÚdùLôÚYo DR®d ùLôs[ô¾oLs! @pXôyûY @gÑeLs! @pXôy LÓûUVôLj
Ri¥lTYu.

@ßdLlThPûY DeLÞdÏj RûP ùNnVlThÓs[].171 LÝjÕ ùS±dLlThPûY,
@¥ThPûY, (úUh¥-ÚkÕ) DÚiÓ ®ÝkRûY, (RUd¡ûPúV) úUô§dùLôiPûY, Utßm
Y] ®XeÏLs Nôl©hP ©Wô¦Ls A¡VYt±p (D«o BÚkÕ) ¿eLs Øû\VôL
@ßjRûY R®W (Ut\ûY RûP ùNnVlThÓs[].) T- ÀPeL°p135 @ßdLlThPûYÙm,
@m×Ls êXm Ï± úLhTÕm136 (DeLÞdÏj RûP ùNnVlThÓs[].) BûY Ït\UôÏm.
(GL Bû\Yû]) UßlúTôo, DeLs UôodLjûRl Tt± (@¯jÕ ®P Ø¥Ùm Fuß) Buß
Sm©dûL BZkÕ ®hP]o. F]úY @YoLÞdÏ @gNô¾oLs! F]dúL @gÑeLs!
Buû\V §]m DeLs UôodLjûR DeLÞdLôL ¨û\Ü ùNnÕ ®húPu. F]Õ @Úû[
DeLÞdÏ ØÝûUlTÓj§ ®húPu. BvXôjûR DeLÞdLô] YôrdûL ùS±VôL
ùTôÚk§d ùLôiúPu. TôYm ùNnÙm SôhPªpXôUp, YßûU«u LôWQUôL öTkRjÕdÏ
Ds[ôú]ôûW @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.42
4. ""RUdÏ @àU§dLlThPûY VôûY?'' Fuß @YoLs DmªPm úLh¡u\]o.

""çnûUVô]ûYLÞm, úYhûPVôÓm ©Wô¦L°p FYtßdÏ ¿eLs T«t£V°jÕ
@pXôy DeLÞdÏd Ltßj RkRYtû\d Ltßd ùLôÓd¡ÈoLú[ô @ûY(úYhûPVô¥V
ûY)LÞm DeLÞdÏ @àU§dLlThÓs[]'' F]d áßÅWôL! @ûY DeLÞdLôLl
©¥jÕd ùLôiÓ YkRûR DiÔeLs! (@ûR @àl×m úTôÕ) @Ru ÁÕ @pXôy®u
ùTVûWd áßeLs! @pXôyûY @gÑeLs! @pXôy ®ûWkÕ LQdùLÓlTYu.
5. Buû\V §]m çnûUVô]ûY DeLÞdÏ @àU§dLlThÓs[]. úYRm

ùLôÓdLlThúPô¬u27 DQÜ DeLÞdÏ @àU§dLlThPÕ.137 DeLs DQÜ
@YoLÞdÏ @àU§dLlThPÕ. Sm©dûL ùLôiP LQY²pXôR ùTiLû[Ùm,
DeLÞdÏ Øu úYRm ùLôÓdLlThP27 LQY²pXôR ùTiLû[Ùm ûYlTôh¥L[ôd¡d
ùLôs[ôUÛm, ®TfNôWm ùNnVôUÛm, Lt× ùS± RY\ôUÛm @YoLÞdÏ¬V
UQdùLôûPLû[108 YZe¡ UQØ¥lTÕ DeLÞdÏ @àU§dLlThÓs[Õ.138 R]Õ
Sm©dûLûV (Bû\) UßlTôL Ad¡d ùLôsTY¬u SpX\m @¯kÕ ®hPÕ. @Yo
UßûU«p SxPUûPkRYWôL BÚlTôo.
6. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ¿eLs ùRôÝûLdLôLj RVôWôÏm úTôÕ DeLs ØLeLû[Ùm,

êhÓdLs YûW DeLs ûLLû[Ùm, LWiûP YûW DeLs LôpLû[Ùm LÝ®d
ùLôsÞeLs! DeLs RûXLû[ (CWdûLVôp) RP®d ùLôsÞeLs! Ï°l×d
LPûUVôú]ôWôL ¿eLs BÚkRôp (Ï°jÕ) çnûUVô¡d ùLôsÞeLs! ¿eLs
úSôVô°L[ôLúYô, TV¦L[ôLúYô BÚkRôp, @pXÕ DeL°p IÚYo L¯lTû\«-ÚkÕ
YkRôp, @pXÕ (DPÛ\®u êXm) ùTiLû[j ¾i¥]ôp363 Ri½o ¡ûPdLôR úTôÕ
çnûUVô] UiûQj ùRôhÓ @§p DeLs ØLeLû[Ùm, ûLLû[Ùm RP®d
ùLôsÞeLs!117 @pXôy DeLÞdÏ FkRf £WUjûRÙm GtTÓjR ®ÚmT®pûX.68
Uô\ôL ¿eLs Su± ùNÛjÕYRtLôL DeLû[j çnûUlTÓjRÜm, R]Õ @Úû[
DeLÞdÏ ØÝûUlTÓjRÜúU ®Úm×¡\ôu.
7. ""@pXôy DeLÞdÏf ùNnR @Úû[Ùm, DeL°Pm @Yu ùNnR DPuT¥dûLûVÙm,

""ùN®Ùtú\ôm; LhÓlThúPôm'' Fuß ¿eLs á±VûRÙm Fi¦l TôÚeLs! @pXôyûY
@gÑeLs! Ds[eL°p BÚlTûR @pXôy @±kRYu.
8. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyÜdÏd LhÓlThÓ, ¿§dÏf Nôh£L[ôL A¡ ®ÓeLs!

IÚ NØRôVj§u ÁÕs[ TûL ¿eLs ¿§VôL SPdLôU-ÚdL, DeLû[j çiP
úYiPôm. ¿§VôL SPeLs! @ÕúY Bû\VfNj§tÏ ùSÚdLUô]Õ. @pXôyûY @g£d
ùLôsÞeLs! @pXôy ¿eLs ùNnYûR SuL±kRYu.
9. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ×¬kúRôÚdÏ Uu²l×m, ULjRô] á-Ùm DiÓ F]

@pXôy YôdL°jÕs[ôu.
10. (SmûU) UßjÕ, SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§úVôúW SWLYô£Ls.
11. Sm©dûL ùLôiúPôúW! IÚ NØRôVj§]o DeLÞdÏ F§WôLj Rm ûLLû[ ¿hP

§hPªhP úTôÕ, @pXôy DeLÞdÏf ùNnR @Úû[ Fi¦l TôÚeLs! @YoL°u
ûLLû[ DeLû[ ®hÓm @Yu RÓjRôu. @pXôyûY @g£d ùLsÞeLs! Sm©dûL
ùLôiúPôo @pXôyûYúV Nôok§ÚdL úYiÓm.
12. BvWôÂ-u UdL°Pm @pXôy Dß§ ùUô¯ FÓjRôu. @YoL°p úRoÜ ùNnVlThP
Tu²WiÓ úTûW @àl©ú]ôm. ""Sôu DeLÞPu BÚd¡ú\u. ¿eLs ùRôÝûLûV ¨ûX
Sôh¥, ^LôjÕm ùLôÓjÕ, F]Õ çRoLû[Ùm Sm©, @YoLÞdÏ DR®VôL BÚkÕ,
@pXôyÜdÏ @Z¡V LPû]Ùm75 ùLôÓlÀoL[ô]ôp DeLs ¾ûULû[ DeLû[ ®hÓm
@¯lúTu. DeLû[ ùNôodLf úNôûXL°Ûm ÖûZVf ùNnúYu. @Yt±u ¸rlTÏ§«p
AßLs JÓm. ""DeL°p BRu ©\Ï (Fuû]) UßjRYo úSWô] Y¯«-ÚkÕ ®X¡
®hPôo'' Fuß @pXôy á±]ôu.
13. @YoLs RUÕ IlTkRjûR Ø±jRRôp @YoLû[f N©júRôm.6 @YoL°u

Ds[eLû[ BßdLUôd¡ú]ôm. YôojûRLû[ @RtÏ¬V BPeLû[ ®hÓm @YoLs
Uôtß¡u\]o. @YoLÞdÏ @±ÜûW á\lThPYt±p IÚ TÏ§ûV ®hÓ ®hP]o.
@YoL°p £XûWj R®W Ut\YoL°PªÚkÕ GúRàm ÕúWôLjûR ¿o TôojÕd ùLôiúP
BÚlÀo. ALúY @YoLû[d LiÓ ùLôs[ôÕ @Xh£VlTÓjÕÅWôL! SuûU ùNnúYôûW
14. ""SôeLs ¡±jRYoLs'' Fuß á±úVô¬PØm DPuT¥dûL FÓjúRôm. @YoLÞdÏ

@±ÜûW á\lThPYt±p IÚ TÏ§ûV ®hÓ ®hP]o. F]úY ¡VôUj Sôs1 YûW
@YoL°ûPúV TûLûUûVÙm, ùYßlûTÙm GtTÓj§ú]ôm.99 @YoLs ùNnÕ
ùLôi¥ÚkRûY Tt± @pXôy @YoLÞdÏl ©u]o @±®lTôu.
15. úYRØûPúVôúW!27 SmØûPV çRo (ØamUj) DeL°Pm YkÕ ®hPôo. úYRj§p

¿eLs Uû\jRYt±p @§LUô]Ytû\ @Yo DeLÞdÏj ùR°ÜTÓjÕYôo.97 TXYtû\
@Xh£Vm ùNnÕ ®ÓYôo. @pXôy®PªÚkÕ DeLÞdÏ I°Ùm, ùR°Yô] úYRØm
YkÕ ®hP].
16. @Y]Õ §Úl§ûV SôÓúYôÚdÏ BRu êXm @pXôy CúPt\j§u Y¯Lû[d

LôhÓ¡\ôu. Ru ®ÚlTlT¥ @YoLû[ BÚsL°-ÚkÕ ùY°fNj§tÏd ùLôiÓ
ùNp¡\ôu. @YoLÞdÏ úSWô] Y¯ûVd LôhÓ¡\ôu.
17. ""UoVØûPV ULu UÊy92 Rôu @pXôy'' Fuß á±úVôo (GL Bû\Yû]) UßjÕ
®hP]o. ""UoVªu ULu UÊûaÙm, @YWÕ RôVôûWÙm, éª«p Ds[ @û]YûWÙm
@pXôy @¯dL Sô¥]ôp @Y²PªÚkÕ (@ûRj RÓdL) £±R[úYàm Nd§ ùTt\Yo
Vôo?'' Fuß ¿o úLhÀWôL! Yô]eLs, éª Utßm @YtßdÏ BûPlThPûYL°u Ah£
@pXôyÜdúL D¬VÕ. @Yu Sô¥VûRl TûPlTôu. @pXôy @û]jÕl ùTôÚhL°u
ÁÕm At\ÛûPVYu.
18. ""SôeLs @pXôy®u ©sû[LÞm, @Y]Õ úSNoLÞUôúYôm'' Fuß ëRoLÞm,

¡±jRYoLÞm áß¡u\]o. ""(@qYô\ô«u) DeLs TôYeL°u LôWQUôL DeLû[ Gu
@Yu Ri¥d¡\ôu?'' Fuß úLhÀWôL! Uô\ôL ¿eLs, @Yu TûPjR U²RoL[ôÅoLs.
Rôu Sô¥úVôûW @Yu Uu²lTôu. Rôu Sô¥úVôûWj Ri¥lTôu. Yô]eLs, éª, Utßm
@YtßdÏ BûPlThPûYL°u Ah£ @pXôyÜdúL D¬VÕ. @Y²PúU §Úm©f
ùNpÛRp Ds[Õ.
19. úYRØûPúVôúW!27 ""FeLÞdÏ StùNn§ áßTYúWô, FfN¬dûL ùNnTYúWô YW®pûX''
Fuß ¿eLs á\ôUp BÚlTRtLôL çRoL°u YÚûL üß úTô«ÚkR LôX LhPj§p
SmØûPV çRo (ØamUj) DeLÞdÏj ùR°ÜTÓj§P DeL°Pm YkÕ ®hPôo. StùNn§
áßTYÚm, FfN¬dûL ùNnTYÚm DeL°Pm YkÕ ®hPôo. @pXôy @û]jÕl
20. ""Fu NØRôVúU! DeL°p S©UôoLû[ GtTÓj§, DeLû[ Ah£Vô[oL[ôd¡,

DXLj§p FYÚdÏm ùLôÓdLôRûR DeLÞdÏd ùLôÓjRRu êXm @pXôy DeLÞdÏf
ùNnR @ÚhùLôûPûV Fi¦l TôÚeLs!'' Fuß ê^ô RUÕ NØRôVj§tÏd á±VûR
¨û]îhÓÅWôL!
21. ""Fu NØRôVúU! @pXôy DeLÞdÏ ®§jR çnûUVô] Bléª«p ÖûZÙeLs!

×\eLôh¥ JPô¾oLs! (@qYôß J¥]ôp) SxPUûPkRYoL[ôÅoLs!'' (Fußm ê^ô
á±]ôo)
22. ""ê^ôúY! @§p @PdÏØû\ ùNnÙm áhPj§]o Ds[]o. @§-ÚkÕ @YoLs

ùY°úVßm YûW SôeLs @§p ÖûZV UôhúPôm. @YoLs ùY°úV± ®hPôp SôeLs
ÖûZúYôm'' Fuß @YoLs á±]o.
23. ""@YoLû[ F§ojÕ (@qî¬u) ÖûZYô«p Y¯VôL ÖûZÙeLs! ¿eLs @§p

ÖûZkRôp ¿eLú[ ùYt± ùTßTYoLs. ¿eLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp @pXôyûYúV
Nôok§ÚeLs!'' Fuß @pXôy®u @ÚhùLôûPûVl ùTt\, (Bû\Yû]) @gÑ¡\
BÚYo á±]o.
24. ""ê^ôúY! @YoLs @eúL BÚdÏm YûW @§p SôeLs IÚ úTôÕm ÖûZV
UôhúPôm. F]úY ¿Úm DUÕ Bû\Yàm ùNuß úTô¬ÓeLs! SôeLs BeúLúV
@Uok§Úd¡ú\ôm'' Fuß @YoLs á±]o.
25. ""Fu Bû\Yô! Fuû]Ùm, Fu NúLôRWûWÙm R®W (VôûWÙm) Sôu LhÓlTÓjR

Ø¥VôÕ. F]úY FeLÞdÏm, Ït\m ×¬kR BdáhPj§tÏªûPúV ¿ ¾olT°lTôVôL!''
Fuß (ê^ô) á±]ôo.
26. ""Bqîo @YoLÞdÏ SôtTÕ AiÓLÞdÏj RûP ùNnVlThPÕ. (SôPtß) éª«p

@YoLs §¬YôoLs. F]úY Ït\m ×¬kR BdáhPj§tLôL ¿o LYûXlTPô¾o!'' Fuß
(Bû\Yu) á±]ôu.
27. ARØûPV BÚ ×RpYoL°u DiûU YWXôtû\ @YoLÞdÏd áßÅWôL!

@q®ÚYÚm IÚ YQdLjûRl ×¬kR]o. @YoL°p IÚY¬Pm @Õ GtLlThPÕ.
Utù\ôÚY¬Pm GtLlTP®pûX. ""Sôu Duû]d ùLôpúYu'' Fuß (GtLlTPôRYo)
á±]ôo. ""(Ruû]) @gÑúYô¬PªÚkúR @pXôy Gtßd ùLôsYôu'' Fuß
(GtLlThPYo) á±]ôo.
28. ""Fuû]d ùLôpYRtLôL Du ûLûV Fuû] úSôd¡ ¿ ¿h¥]ôp Duû]d
ùLôpYRtLôL Fu ûLûV Duû] úSôd¡ Sôu ¿hÓTY]pXu. @¡Xj§u Bû\Y]ô¡V
@pXôyûY Sôu @gÑ¡ú\u''
29. ""Du TôYjÕPu, Fu TôYjûRÙm ¿ ÑUkÕ SWLYô£VôL ¿ AYûRúV Sôu

®Úm×¡ú\u. BÕúY @¿§ BûZjúRô¬u á-VôÏm'' (F]Üm @Yo á±]ôo)
30. (BqY[ÜdÏl ©\Ïm) Ru NúLôRWûWd ùLôpÛUôß @Y]Õ U]m çi¥VÕ.

@YûWd ùLôu\ôu. F]úY SxPUûPkRY]ôL A¡ ®hPôu.
31. R]Õ NúLôRW¬u DPûX FqYôß Uû\lTÕ Fuß @YàdÏd LôhP @pXôy IÚ
LôLjûR @àl©]ôu. @Õ éªûVj úRôi¥VÕ. ""@kúRô! BkRd LôLjûRl úTôp
BÚlTRtÏd áP Fu]ôp BVX®pûXúV! @qYôß BÚk§ÚkRôp Fu NúLôRW¬u
DPûX Uû\j§ÚlúTú]'' F]d á±]ôu. LYûXlThPY]ôL A]ôu.
32. ùLôûXdÏl T§XôLúYô, éª«p ùNnÙm ÏZlTj§tÏl T§XôLúYô BpXôUp IÚYo,

Utù\ôÚYûWd ùLôûX ùNnRôp @Yo FpXô U²RoLû[Ùm ùLôûX ùNnRYo úTôXôYôo'
Fußm, "IÚ U²Rû] YôZ ûYjRYo FpXô U²RoLû[Ùm YôZ ûYjRYo úTôXôYôo'
Fußm BvWôÂ-u UdLÞdÏ BRu LôWQUôLúY ®§Vôd¡ú]ôm. @YoL°Pm
SmØûPV çRoLs ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YkR]o. BRu ©u]o @YoL°p
@§LUôú]ôo éª«p YWm× ÁßúYôWôLúY Ds[]o.
33. ùLôpXlTÓYÕ, @pXÕ £ÛûY«p @û\VlTÓYÕ, @pXÕ UôßLôp, UôßûL

ùYhPlTÓYÕ, @pXÕ SôÓ LPjRlTÓYÕ A¡VûYúV @pXôyÜPàm, @Y]Õ
çRÚPàm úTôo ùNnÕ éª«p ÏZlTm ùNnV ØVt£lúTôÚdÏ¬V RiPû]. BÕ
@YoLÞdÏ BqÜX¡p GtTÓm B¯YôÏm. @YoLÞdÏ UßûU«p LÓm úYRû]
Ds[Õ.43
34. ¿eLs @YoLû[l ©¥lTRtÏ Øu §Úk§d ùLôsúYôûWj R®W. @pXôy

Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs!
35. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyûY @g£d ùLôsÞeLs! @Yû] úSôd¡ IÚ

YÊXôûYj úR¥d ùLôsÞeLs!141 @Yu TôûR«p @\lúTôo ùNnÙeLs! ùYt±
ùTßÅoLs.
36. éª«p Ds[ @û]jÕm, @jÕPu @Õ úTôp Buù]ôÚ UPeÏm (GL Bû\Yû])
UßlúTôÚdÏ DûPûUVôL BÚkÕ, ¡VôUj Sô°u1 úYRû]dÏ CPôLd ùLôÓjRôÛm
@YoL°PªÚkÕ @ûY GtLlTPôÕ. @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ.
37. @YoLs SW¡-ÚkÕ ùY°úV\ ®Úm×YôoLs. (A]ôp) @§-ÚkÕ @YoLs

ùY°úV\ Ø¥VôÕ. @YoLÞdÏ ¨ûXVô] úYRû] DiÓ.
38. §ÚÓTYu, §ÚÓTYs A¡V BÚY¬u ûLLû[ ùYh¥ ®ÓeLs! BÕ @YoLs
ùNnRRtÏ¬V á-Ùm, @pXôy®u RiPû]ÙUôÏm. @pXôy ªûLjRYu;
Oô]ªdLYu.43
39. @¿§ BûZjR ©u Uu²l×d úLhÓ (RmûU) §Új§d ùLôiPYûW @pXôy

Uu²lTôu. @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
40. Yô]eLs Utßm éª«u Ah£ @pXôyÜdúL D¬VÕ FuTûR ¿o @±V®pûXVô?

Rôu Sô¥úVôûW @Yu Ri¥lTôu. Rôu Sô¥úVôûW Uu²lTôu. @pXôy @û]jÕl
41. Sm©dûL ùLôiúPôm Fuß Rm YônL[ôp á±, Ds[eL[ôp Sm©dûL ùLôs[ôUp

(Bû\) UßlûT úSôd¡ ®ûWkÕ ùNpúYôo Ï±jÕm, ëRoLû[d Ï±jÕm çRúW
LYûXlTPô¾o! @YoLs ùTônLû[úV @§Lm ùN®Ùß¡u\]o. DmªPm YWôR Utù\ôÚ
NØRôVj§tLôL (DUÕ úTfûN) ùN®Ùß¡u\]o. YôojûRLû[ @YtßdÏ¬V BPeLû[
®hÓm Uôt±d áß¡u\]o. ""@Õ (NôRLUô]Õ) DeLÞdÏ YZeLlThPôp @ûR FÓjÕd
ùLôsÞeLs! @Õ (NôRLUô]Õ) ùLôÓdLlTPô®hPôp @ûRj R®ojÕ ®ÓeLs!'' Fuß
áß¡u\]o. @pXôy úNô§dL SôÓTYûW @pXôy®PªÚkÕ LôlTôt\ £±Õm ¿o
@§LôWm ùT\ Uôh¼o. @YoL°u Ds[eLû[ @pXôy çnûUVôdL ®ÚmT®pûX.
@YoLÞdÏ BqÜX¡p B¯Ü BÚd¡\Õ. UßûU«p LÓm úYRû] DiÓ.
42. ùTônûVúV @YoLs @§Lm ùN®Ùß¡u\]o. RÓdLlThPûRúV @§Lm

Nôl©Ó¡u\]o. @YoLs DmªPm YkRôp @YoL°ûPúV ¿o ¾ol× YZeLXôm. @pXÕ
@YoLû[ @Xh£Vm ùNnVXôm. @YoLû[ ¿o @Xh£Vm ùNnRôp @YoL[ôp DUdÏ
FkRj ¾eÏm RW Ø¥VôÕ. ¿o ¾olT°jRôp @YoL°ûPúV ¿§Vô] Øû\«p
¾olT°lÀWôL! ¿§ ùNÛjÕúYôûW @pXôy ®Úm×¡\ôu.
43. @YoL°Pm RqWôj BÚd¡\Õ. @§p @pXôy®u LhPû[Ùm Ds[Õ. BRu ©u]o
@ûR @YoLs ×\dL¦d¡u\]o. Bk¨ûX«p @YoLs DmûU FlT¥ ¾ol×
YZeÏTYWôL Gtßd ùLôsYôoLs? @YoLs Sm©dûL ùLôiúPôo @pXo.
44. RqWôjûR Sôm @Ú°ú]ôm. @§p úSo Y¯Ùm, I°Ùm BÚd¡\Õ. (Bû\YàdÏ)
LhÓlThP S©UôoLÞm, ëR YQdLNô-LÞm, úUûRLÞm @pXôy®u úYRjûRl
TôÕLôdL @YoLs LhPû[«PlThPRôÛm, @RtÏ @YoLs Nôh£L[ôL BÚkRRôÛm
ëRoLÞdÏ @Ru êXúU ¾olT°jÕ YkR]o. U²RoLÞdÏ @gNô¾oLs! F]dúL
@gÑeLs! F]Õ YN]eLû[ @tT ®ûXdÏ ®tß ®Pô¾oLs! @pXôy @Ú°VRu
@¥lTûP«p ¾olT°dLôúRôo (GL Bû\Yû]) UßlTYoLs.
45. D«ÚdÏ D«o, LiÔdÏd Li, êdÏdÏ êdÏ, LôÕdÏd LôÕ, TpÛdÏl Tp Utßm
LôVeLÞdÏl T§XôL @úR @[Ü LôVlTÓjÕRp A¡VYtû\ @§p (RqWôj§p)
@YoLÞdÏ ®§Vôd¡ú]ôm. (Tô§dLlThP) VôWôYÕ @ûR Uu²jRôp @Õ @YÚdÏl
(TôYeLÞdÏl) T¬LôWUôL AÏm. @pXôy @Ú°VRu @¥lTûP«p ¾olT°dLôúRôo
@¿§ BûZjRYoLs.43
46. RUdÏ Øu ùNu\ RqWôjûR DiûUlTÓjÕTYWôL @YoL°u @¥fÑYh¥p UoVªu

ULu C^ôûYj ùRôPWf ùNnúRôm. @YÚdÏ BgºûXÙm YZe¡ú]ôm. @§p úSo
Y¯Ùm I°Ùm BÚkRÕ. R]dÏ Øu ùNu\ RqWôjûR DiûUlTÓjÕYRôLÜm @Õ
@ûUk§ÚkRÕ. (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ úSo Y¯VôLÜm, @±ÜûWVôLÜm BÚkRÕ.
47. BgºÛdÏ¬úVôo @§p @pXôy @Ú°VRu @¥lTûP«p ¾olT°dLhÓm.

@pXôy @Ú°VRu @¥lTûP«p ¾olT°dLôúRôúW Ït\Yô°Ls.
48. DiûUûV Ds[Pd¡V úYRjûR DUdÏ @Ú°ú]ôm. @Õ R]dÏ Øu ùNu\

úYRjûR4 DiûUlTÓjÕYRôLÜm, @ûRl TôÕLôlTRôLÜm BÚd¡\Õ. F]úY @pXôy
@Ú°VRu @¥lTûP«p @YoL°ûPúV ¾olT°lÀWôL! DmªPm YkÕs[ DiûUûV
@Xh£Vm ùNnÕ @YoL°u Uú]ô BfûNLû[l ©uTt\ô¾o! DeL°p IqùYôÚYÚdÏm
YôrdûLj §hPjûRÙm, Y¯ûVÙm GtTÓj§Ùsú[ôm. @pXôy ¨û]j§ÚkRôp
DeLû[ IúW NØRôVUôd¡«ÚlTôu. F²àm DeLÞdÏ @Yu YZe¡VYt±p
DeLû[f úNô§lTRtLôL (@qYôß Ad¡P®pûX.) F]úY SuûULÞdÏ Øk§d
ùLôsÞeLs! ¿eLs @û]YÚm @pXôy®PúU §Úm©f ùNpX úYiÓm. ¿eLs
ØWiThPÕ Tt± @Yu DeLÞdÏ @±®lTôu.
49. @pXôy @Ú°VRu @¥lTûP«p @YoL°ûPúV ¾olT°lÀWôL! @YoL°u Uú]ô

BfûNLû[l ©uTt\ô¾o! @pXôy DUdÏ @Ú°V§p £XYtû\ ®hÓm @YoLs
DmûUd ÏZl×YôoLs FuT§p LY]UôL BÚlÀWôL! @YoLs ×\dL¦jRôp @YoL°u
£X TôYeLs LôWQUôL @YoLû[j Ri¥lTûRúV @pXôy SôÓ¡\ôu FuTûR @±kÕ
ùLôsÅWôL! U²RoL°p @§LUôú]ôo Ït\m ×¬úYôWôLÜs[]o.
50. @±VôûUd LôXj ¾olûTj Rôu @YoLs úRÓ¡\ôoL[ô? Dß§VôL Sm×¡\

NØRôVj§tÏ @pXôyûY ®P @Z¡V ¾olT°lTYu Vôo?
51. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ëRoLû[Ùm, ¡±jRYoLû[Ùm DeLs TôÕLôYXoL[ôd¡d

ùLôs[ô¾oLs!89 @YoL°p IÚYo Ut\YÚdÏl TôÕLôYXoLs. DeL°p @YoLû[l
ùTôßlTô[Wôd¡d ùLôsúYôo @YoLû[f NôokRYúW. @¿§ BûZjR áhPj§tÏ
@pXôy Y¯ LôhP UôhPôu.
52. Ds[eL°p úSôn BÚlúTôo, @YoLû[ úSôd¡ ®ûWYûRd Lôi¡Èo. ""FeLÞdÏ

GúRàm Tô§l× GtTÓúUô F] @gÑ¡ú\ôm'' Fuß @YoLs áß¡u\]o. @pXôy
(DeLÞdÏ) ùYt±V°dLXôm; @pXÕ GúRàm IÚ Lô¬VjûR @Yu ¨LrjRXôm.
@YoLs RUdÏs BWL£VUôL ûYj§ÚkRRtLôL @lúTôÕ LYûXlThúPôWôL AYôoLs.
53. "SôeLÞm DeLûû[f úNokúRôúW' F] @pXôy ÁÕ Dß§VôLf Nj§Vm ùNnúRôo
BYoLs RôUô? Fuß Sm©dûL ùLôiúPôo (UßûU«p ®Vl×Pu) áßYôoLs.
@YoL°u SpX\eLs @¯kÕ ®hP]. SxPUûPkúRô¬p @YoLÞm A¡ ®hP]o.
54. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeL°p VôúWàm RUÕ UôodLjûR ®hÓ Uô± ®hPôp
@pXôy úYù\ôÚ NØRôVjûRd ùLôiÓ YÚYôu. @Yu @YoLû[ ®Úm×Yôu.
@YoLs @Yû] ®Úm×YôoLs. @YoLs Sm©dûL ùLôiúPô¬Pm T¦YôLÜm, (GL
Bû\Yû]) UßlúTô¬Pm RûX ¨ªokÕm BÚlTôoLs. @YoLs @pXôy®u TôûR«p
@\lúTôo ×¬YôoLs. T¯lúTô¬u T¯f ùNôpÛdÏ @YoLs @gN UôhPôoLs. BÕ
@pXôy®u @Ús. Rôu Sô¥úVôÚdÏ @ûR @Yu @°lTôu. @pXôy
RôWô[Uô]Yu; @±kRYu.
55. @pXôyÜm, @Y]Õ çRÚm, ùRôÝûLûV ¨ûX Sôh¥, ^LôjÕm ùLôÓjÕ, ÚáÜ
ùNn¡\ Sm©dûL ùLôiúPôÚúU DeLs DR®Vô[oLs.
56. @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm, Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm ùTôßlTô[Wôd¡d

ùLôiP @pXôy®u áhPj§]úW ùYt± ùTßTYoLs
57. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeLÞdÏ Øu úYRm ùLôÓdLlThúPô¬Ûm27 (GL

Bû\Yû]) UßlúTô¬Ûm DeLs UôodLjûRd úL-VôLÜm, ®û[VôhPôLÜm Ad¡d
ùLôiúPôûW Dt\ SiToL[ôd¡d ùLôs[ô¾oLs!89 ¿eLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp
@pXôyûY @gÑeLs!
58. ùRôÝûLdÏ ¿eLs @ûZdÏm úTôÕ @ûR @YoLs úL-VôLÜm, ®û[VôhPôLÜm

FÓjÕd ùLôiP]o. @YoLs ®[eLôR áhPj§]WôL BÚlTúR BRtÏd LôWQm.
59. ""úYRØûPúVôúW!27 @pXôyûYÙm, FeLÞdÏ @Ú[lThPûRÙm, BRtÏ Øu

@Ú[lThPûRÙm4 Sm×¡ú\ôm FuTRtLôLj R®W úYß FRtLôL FeLû[
ùYßd¡uÈoLs? DeL°p ùTÚmTôúXôo Ït\Yô°Ls'' Fuß áßÅWôL!
60. ""@pXôy®Pm BûR ®P ùLhP á- ùTßTYû]l Tt± DeLÞdÏ Sôu á\hÓUô?''

Fuß úLhÀWôL! @pXôy FYoLû[f N©jÕ6 úLôTm ùLôiPôú]ô, FYoLû[d
ÏWeÏL[ôLÜm, Tu±L[ôLÜm DÚUôt±]ôú]ô,23 FYoLs ¾V Nd§LÞdÏ
@¥T¦kRôoLú[ô @YoLú[ ¾V BPj§tÏ¬VYoLs. úSo Y¯«-ÚkÕ RY±VYoLs.
61. @YoLs DeL°Pm YÚm úTôÕ ""Sm©dûL ùLôiúPôm'' F]d áß¡u\]o. @YoLs
(Bû\) UßlûT (U]§p) ûYjÕd ùLôiúP YkR]o. @RàPú]úV ùY°úV±Ùm
®hP]o. @YoLs Uû\jÕ ûYlTYtû\ @pXôy SuÏ @±kRYu.
62. @YoL°p @§LUôú]ôo TôYj§tÏm, YWm× Á\ÛdÏm, RÓdLlThPûR DiTRtÏm

®ûWkÕ ùNpYûR ¿o LôiÀo! @YoLs ùNnYÕ ªLÜm ùLhPÕ.
63. @YoL°u TôYUô] átû\ ®hÓm, ®XdLlThPûR @YoLs DiTûR ®hÓm,
YQdLNô-LÞm, úUûRLÞm @YoLû[j RÓj§ÚdL úYiPôUô? @YoLs ùNnYÕ
ªLÜm ùLhPÕ.
64. ""@pXôy®u ûL LhPlThÓs[Õ'' Fuß ëRoLs áß¡u\]o. @YoL°u ûLLú[

LhPlThÓs[]. @YoL[Õ Bdát±u LôWQUôL @YoLs N©dLlThP]o. Uô\ôL
@Y]Õ BÚ ûLLÞm ®¬dLlThúP Ds[]. @Yu Sô¥VYôß YZeÏYôu. DUÕ
Bû\Y²PªÚkÕ DUdÏ @Ú[lThPÕ, @YoL°p ùTÚmTôúXôÚdÏ (Bû\) UßlûTÙm
YWm× Á\ûXÙm @§LlTÓj§ ®hPÕ. ¡VôUj Sôs1 YûW @YoL°ûPúV TûLûUûVÙm
ùYßlûTÙm GtTÓj§ ®húPôm.99 @YoLs úTôo (Fàm) ¾ûV êhÓm úTôùRpXôm
@ûR @pXôy @ûQjÕ ®Ó¡\ôu. @YoLs éª«p ÏZlTm ®û[®d¡u\]o.
@pXôy ÏZlTm ®û[®lúTôûW ®ÚmT UôhPôu.
65. úYRØûPúVôo27 Sm©dûL ùLôiÓ, (Bû\) @fNjÕPu SPkÕ ùLôi¥ÚkRôp

@YoL[Õ TôYeLû[ @YoLû[ ®hÓm ¿d¡«ÚlúTôm. @YoLû[ BuTm ¨û\kR
ùNôodLf úNôûXL°p ÖûZVf ùNn§ÚlúTôm.
66. RqWôjûRÙm, BgºûXÙm, @YoLÞdÏ @YoL°u Bû\Y²PªÚkÕ

@Ú[lThPûRÙm @YoLs ¨ûX Sôh¥«ÚkRôp @YoLs (RûXdÏ) úU-ÚkÕm, RUÕ
LôpLÞdÏd ¸úZ BÚkÕm (¡ûPlTYtû\f) Nôl©h¥ÚlTôoLs. @YoL°p úSoûUVô]
áhPØm Ds[Õ. @YoL°p @§LUôú]ô¬u ùNVp ªLÜm ùLhPRôÏm.
67. çRúW! DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ DUdÏ @Ú[lThPûR FÓjÕf ùNôpÅWôL! (BûRf)

ùNnV®pûXVô]ôp @Y]Õ çûR ¿o FÓjÕf ùNôu]YWôL Uôh¼o! @pXôy DmûU
U²RoL°PªÚkÕ LôlTôtßYôu.145 (Ruû]) UßdÏm áhPj§tÏ @pXôy Y¯ LôhP
UôhPôu.
68. ""úYRØûPúVôúW!27 RqWôjûRÙm, BgºûXÙm, DeLs Bû\Y²PªÚkÕ DeLÞdÏ

@Ú[lThPûRÙm ¿eLs ¨ûX SôhPôR YûW ¿eLs F§Ûm úNokRYoL[pXo'' Fuß
áßÅWôL! DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ DUdÏ @Ú[lThPÕ, @YoL°p @§LUôú]ôÚdÏ
(Bû\) UßlûTÙm, YWm× Á\ûXÙm @§LlTÓjÕ¡\Õ. F]úY (GL Bû\Yû]) UßdÏm
áhPj§tLôL ¿o LYûXlTPô¾o!
69. Sm©dûL ùLôiúPôo, ëRoLs, ^ô©ÂuLs, Utßm ¡±jRYoL°p @pXôyûYÙm,

Bß§ Sôû[Ùm1 Sm© SpX\eLû[f ùNnúYôÚdÏ FkR @fNØm BpûX. @YoLs
70. BvWôÂ-u UdL°Pm Dß§ ùUô¯ FÓjúRôm.22 @YoL°Pm çRoLû[Ùm

@àl©ú]ôm. @YoLs ®ÚmTôRûRj çRo @YoL°Pm ùLôiÓ YkR úTôùRpXôm
£XûWl ùTônVo Fu\]o. Utßm £XûWd ùLôu\]o.
71. FkRf úNôRû]Ùm GtTPôÕ Fuß @YoLs Fi¦ ®hP]o. BR]ôp, ÏÚPoL[ôLÜm,
ùN®PoL[ôLÜm A]ôoLs. ©u]Úm @YoLû[ @pXôy Uu²jRôu. ©u]o
@YoL°p @§LUôú]ôo ÏÚPoL[ôLÜm, ùN®PoL[ôLÜm A]ôoLs. @YoLs ùNnYûR
@pXôy TôolTYu.
72. ""UoVªu ULu UÊy Rôu92 @pXôy'' F]d á±VYoLs (GL Bû\Yû]) UßjÕ
®hP]o. ""BvWôÂ-u UdLú[! Fu Bû\Yàm, DeLs Bû\YàUô¡V @pXôyûY
YQeÏeLs! @pXôyÜdÏ BûQ Lt©lúTôÚdÏ ùNôodLjûR @pXôy
®XdLlThPRôL Ad¡ ®hPôu. @YoLs ùNu\ûPÙm BPm SWLm. @¿§
BûZjúRôÚdÏ FkR DR®Vô[oLÞm BpûX'' Fuú\ UÊy á±]ôo.
73. ""êY¬p (êuß LPÜsL°p) @pXôyÜm IÚYu'' Fuß á±úVôo (GL Bû\Yû])
UßlTYoL[ô¡ ®hP]o. IúW Bû\Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu (úYß) VôÚªpûX.
@YoLs RUÕ át±-ÚkÕ ®X¡d ùLôs[®pûXVô]ôp (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏj
Õu×ßjÕm úYRû] YkRûPÙm.
74. @YoLs @pXôy®Pm §Úm©, @Y²Pm TôYUu²l×j úRP úYiPôUô? @pXôy

75. UoVªu ULu UÊy92 çRûWj R®W úY±pûX. @YÚdÏ Øu TX çRoLs ùNuß
®hP]o.101 @YWÕ Rôn DiûUVô[o. @q®ÚYÚm DQÜ DiúTôWôL BÚkR]o.
@YoLÞdÏf NôußLû[ FqYôß ùR°ÜTÓj§Ùsú[ôm FuTûRf £k§lÀWôL! ©u]o
@YoLs FqYôß §ûN §ÚlTlTÓ¡u\]o FuTûRÙm £k§lÀWôL!
76. ""@pXôyûYVu± DeLÞdÏ FkR SuûUÙm, ¾ûUÙm ùNnVf Nd§Vt\Ytû\

YQeÏ¡ÈoL[ô?'' Fuß úLhÀWôL! @pXôyúY ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
77. ""úYRØûPúVôúW!27 DeLs UôodLj§p DiûUdÏ Uôt\UôL (á±) YWm× Á\ô¾oLs!

BRtÏ Øu RôeLÞm Y¯ ùLhÓ, @§LUôú]ôûWÙm Y¯ ùLÓjÕ, úSWô] TôûRûV
®hÓm RPm ×WiP áhPj§u Uú]ô BfûNLû[l ©uTt\ô¾oLs!'' Fuß áßÅWôL!
78. "Rôîj Utßm UoVªu ULu C^ô A¡úVô¬u YôVôp (GL Bû\Yû]) UßjR
BvWôÂ-u UdLs N©dLlThP]o. @YoLs Uôß ùNnRÕm, @YoLs YWm× Á±úVôWôL
BÚkRÕúU BRtÏd LôWQm.
79. @YoLs ùNnÕ YkR ¾V ùNVpLû[ ®hÓm IÚYûW IÚYo RÓdLô§ÚkR]o.

@YoLs ùNnRÕ ªLÜm ùLhPÕ.
80. @YoL°p @§LUôú]ôo (GL Bû\Yû]) UßlúTôûWl ùTôßlTô[oL[ôL GtTÓj§d

ùLôsYûR ¿o Lôi¡Èo.89 RUdLôL @YoLs ùNnR ®û] ùLhPÕ. @YoLs ÁÕ
@pXôy úLôTm ùLôiPôu. úYRû]«p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
81. @YoLs @pXôyûYÙm, BkR S©ûVÙm, (ØamUûRÙm) BYÚdÏ
@Ú[lThPûRÙm Sm©«ÚkRôp @YoLû[l ùTôßlTô[oL[ôd¡«ÚdL UôhPôoLs.89
F²àm @YoL°p @§LUôú]ôo Ït\m ×¬TYoLs.
82. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ U²RoL°úXúV LÓûUVô] TûLYoL[ôL ëRoLû[Ùm,

BûQ Lt©lúTôûWÙm (ØamUúR!) ¿o LôiÀo! ""SôeLs ¡±jRYoLs'' F]d á±úVôo
Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ ªL ùSÚdLUô] úSNØûPúVôWôL BÚlTûRÙm ¿o LôiÀo!147
@YoL°p Tô§¬LÞm, Õ\®LÞm BÚlTÕm, @YoLs AQYm ùLôs[ôÕ BÚlTÕúU
BRtÏd LôWQm.
. BjçRÚdÏ (ØamUÕdÏ) @Ú[lThPûR @YoLs ùN®Ùßm úTôÕ DiûUûV

@±kÕ ùLôiPRôp @YoL°u LiL°p Li½o Y¥YûR ¿o LôiÀo. ""FeLs Bû\Yô!
Sm©dûL ùLôiúPôm. F]úY FeLû[ Nôuß áßúYôÚPu T§Ü ùNnYôVôL!'' F]
@YoLs áß¡u\]o.
84. ""@pXôyûYÙm, FeL°Pm YkR DiûUûVÙm SôeLs SmTô§ÚdL FeLÞdÏ Fu]

(RûP) Ds[Õ? SpX NØRôVjÕPu FeLû[Ùm FeLs Bû\Yu úNoj§P AYp
ùLôs¡ú\ôm'' (F]Üm áß¡u\]o).
85. @YoLs (BqYôß) á±VRôp @YoLÞdÏ ùNôodLf úNôûXLû[ @pXôy T¬NôL

YZe¡]ôu. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. BÕúY
SuûU ùNnúYôÚdÏ¬V á-
86. (SmûU) UßjÕ, SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚÕúYôúW SWLYô£Ls.
87. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôy DeLÞdÏ @àU§jR çVYtû\

®XdLlThPûYL[ôd¡ ®Pô¾oLs! YWm× Á\ô¾oLs! YWm× ÁßúYôûW @pXôy úS£dL
UôhPôu.
88. @pXôy DeLÞdÏ YZe¡V, @àU§dLlThP çnûUVô]ûR DiÔeLs! ¿eLs

Sm×¡u\ @pXôyûYúV @gÑeLs!
89. DeLs Nj§VeL°p ÅQô]YtßdLôL @pXôy DeLû[j Ri¥dL UôhPôu. Uô\ôL

§hPªhÓf ùNnÙm Nj§VeLÞdLôLúY DeLû[j Ri¥lTôu. @RtLô] T¬LôWm, DeLs
ÏÓmTj§]ÚdÏ ¿eLs DQYôL @°dÏm SÓjRWUô] DQ®p TjÕ GûZLÞdÏ
DQY°lTÕ, @pXÕ @YoLÞdÏ DûPV°lTÕ, @pXÕ Jo @¥ûUûV ®ÓRûX
ùNnYÕ A¡VûYúV.64 (BYt±p FûRÙm) ùT\ôúRôo êuß SôhLs úSôu× úSôtL
úYiÓm. ¿eLs Nj§Vm ùNn(Õ Ø±j)Rôp, Nj§Vj§tÏ¬V T¬LôWm BûYúV. DeLs
Nj§VeLû[l úT¦d ùLôsÞeLs! ¿eLs Su± ùNÛjÕYRtLôL @pXôy BqYôú\
R]Õ YN]eLû[j ùR°ÜTÓjÕ¡\ôu.
90. Sm©dûL ùLôiúPôúW! UÕ116, ãRôhPm, T-ÀPeLs,135 (Ï± úLhTRtLô]) @m×Ls136,
A¡VûY @ÚYÚlTô]Õm, û`jRô²u SPY¥dûLÙUôÏm. F]úY B§-ÚkÕ ®X¡d
ùLôsÞeLs! ùYt± ùTßÅoLs!
91. UÕ, Utßm ãRôhPm êXm DeLÞd¡ûPúV TûLûUûVÙm, ùYßlûTÙm

GtTÓjRÜm, @pXôy®u ¨û]ûY ®hÓm, ùRôÝûLûV ®hÓm DeLû[j RÓdLÜúU
û`jRôu ®Úm×¡\ôu. F]úY ®X¡d ùLôs[ Uôh¼oL[ô?
92. @pXôyÜdÏd LhÓlTÓeLs! BjçRÚdÏm (ØamUÕdÏm) LhÓl TÓeLs!

FfN¬dûLúVôÓ BÚkÕ ùLôsÞeLs! ¿eLs ×\dL¦jRôp ùR°YôL FÓjÕf ùNôpYúR
SUÕ çR¬u LPûU FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs!
93. (Bû\Yû]) @g£, Sm©dûL ùLôiÓ, SpX\eLs ùNnÕ, ©\Ï @g£, Sm©dûL
ùLôiÓ, ©u]Úm @g£, SuûULû[f ùNnYôoL[ô]ôp (RÓdLlThPYtû\ Øu]o)
DhùLôiPRtLôL Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôo ÁÕ FkRd Ït\ØªpûX.
SuûU ùNnúYôûW @pXôy ®Úm×¡\ôu.
94. Sm©dûL ùLôiúPôúW! "R²ûU«p (Ruû]) @gÑTYo Vôo?' FuTûR @pXôy

@ûPVô[m LôhP (¿eLs ByWôØPu BÚdÏm úTôÕ) DeLs ûLLÞdÏm DeLs
Ch¥LÞdÏm FhÓm YûL«p £X úYhûPl ©Wô¦Lû[d Lôh¥ DeLû[ @pXôy
úNô§jÕl TôolTôu. BRu ©u]o YWm× ÁßTYÚdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ.
95. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ByWôØPu BÚdÏm úTôÕ úYhûPl ©Wô¦Lû[d

ùLôpXô¾oLs! DeL°p FYúWàm úYiÓùUuú\ @ûRd ùLôu\ôp @Yo ùLôu\
©Wô¦ÙPu IjÕl úTôÏm LôpSûP (AÓ, UôÓ IhPLm A¡VûY) T¬LôWUôÏm. @Õ
L@TôûYf ùNu\ûPV úYi¥V Lô¦dûL(l ©Wô¦). @pXÕ T¬LôWUôL GûZLÞdÏ
DQY°dL úYiÓm. @pXÕ @RtÏ CPô] @[Ü úSôu× úSôtL úYiÓm. DeL°p
¿§ÙûPV BÚYo BÕ Tt±j ¾olT°dL úYiÓm. R]Õ ®û]«u ®û[ûY @Yo
@àT®lTRtLôL (BÕ @Y£Vm). BRtÏ Øu SPkRYtû\ @pXôy Uu²jRôu. ÁiÓm
ùNnTYûW @pXôy Ri¥lTôu. @pXôy ªûLjRYu; Ri¥lTYu.
96. DeLÞdÏm, Gû]V TV¦LÞdÏm TVuTÓm ùTôÚhÓ LP-p úYhûPVôÓYÕm,

@Ru DQÜm DeLÞdÏ @àU§dLlThÓs[Õ.42 ByWôØPu BÚdÏm úTôÕ ¿eLs
RûW«p úYhûPVôÓRp RÓdLlThÓs[Õ. @pXôyûY @gÑeLs! @Y²PúU Iuß
úNodLlTÓÅoLs.
97. ×²R AXVUô] L@TôûYÙm, ×²R UôRjûRÙm,55 ÏoTô²l ©Wô¦ûVÙm, (@RtÏ

@¦®dLlTÓm) UôûXLû[Ùm U²RoLÞdÏ ¨ûXVô]RôL @pXôy Ad¡ ®hPôu.34
Yô]eL°p Ds[Ytû\Ùm, éª«p Ds[Ytû\Ùm @pXôy @±Yôu FuTûRÙm,
@pXôy @û]jÕl ùTôÚhLû[Ùm @±kRYu FuTûRÙm ¿eLs @±YRtLôLúY BÕ
(á\lTÓ¡\Õ.)
98. @pXôy LÓûUVôLj Ri¥lTYu FuTûRÙm, @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\

@u×ûPúVôu FuTûRÙm @±kÕ ùLôsÞeLs!
99. FÓjÕf ùNôpYÕ R®W BjçRo ÁÕ úYß (ùTôßl×) BpûX. ¿eLs

ùY°lTÓjÕYûRÙm Uû\lTûRÙm @pXôy @±¡\ôu.
100. ""ùLhPÕm, SpXÕm NUUôLôÕ'' Fuß áßÅWôL! ùLhPÕ @§LUôL BÚlTÕ DmûUd
LYokR úTô§Ûm N¬úV. @±ÜûPúVôúW! @pXôyûY @gÑeLs! ùYt± ùTßÅoLs!
101. Sm©dûL ùLôiúPôúW! £X ®`VeLû[l Tt± úLs® FÝlTô¾oLs! @ûY

DeLÞdÏ ùY°lTÓjRlThPôp DeLÞdÏj ¾eÏ RÚm. ÏoAu @Ú[lTÓm úSWj§p
@ûY Tt± ¿eLs úLs® úLhPôp @ûY DeLÞdÏ ùY°lTÓjRlThÓ ®Óm.150
@Ytû\ @pXôy Uu²jRôu. @pXôy Uu²lTYu; N¡l×j RuûUÙs[Yu.
102. DeLÞdÏ Øu ùNu\ NØRôVj§]o BqYôß úLs® úLhP]o. ©u]o @Ytû\

@YoLs UßlúTôWôL A¡ ®hP]o.
103. TÍWô, ^ô«Tô, YÊXô, aôm A¡VYtû\ @pXôy GtTÓjR®pûX. Uô\ôL (GL
Bû\Yû]) UßlúTôo @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓdLhÓ¡u\]o. @YoL°p
@§LUôú]ôo ®[eL UôhPôoLs.148
104. ""@pXôy @Ú°VûR úSôd¡Ùm BjçRûW úSôd¡Ùm YôÚeLs!'' Fuß @YoL°Pm

á\lThPôp ""FeLs Øuú]ôoLû[ F§p LiúPôúUô @ÕúY FeLÞdÏl úTôÕm''
Fuß áß¡u\]o. @YoL°u Øuú]ôoLs FûRÙm @±VôUÛm, úSo Y¯ ùT\ôUÛm
BÚkRôÛUô?
105. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeLû[d LôjÕd ùLôsÞeLs! ¿eLs úSo Y¯ SPdÏm

úTôÕ Y¯ ùLhPY]ôp DeLÞdÏ FkRj ¾eÏm RW Ø¥VôÕ. ¿eLs @û]YÚm ÁsYÕ
@pXôy®PúU. ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRÕ Tt± @Yu DeLÞdÏ (@lúTôÕ)
@±®lTôu.
106. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeL°p IÚYÚdÏ UWQm ùSÚe¡ @Yo UWQ NôN]m
ùNnRôp DeLû[f úNokR úSoûUVô] BÚYo @RtÏf Nôh£L[ôL BÚdL úYiÓm.45
¿eLs éª«p TVQm úUtùLôi¥ÚdÏm úTôÕ UWQm Fàm ÕuTm DeLÞdÏ
GtThPôp DeLû[f úNWôR BÚYWôL BÚdLXôm. ¿eLs (@YoLû[f) NkúRLlThPôp
ùRôÝûLdÏl ©u @q®ÚYûWÙm RÓjÕ ûYjÕd ùLôs[Üm! ""BRû] (Nôh£VjûR)
®ûX úTN UôhúPôm. ùSÚe¡V D\®]WôL BÚkRôÛm N¬úV. @pXôy®u Nôh£VjûR
Uû\dLÜm UôhúPôm. @lúTôÕ SôeLs Ït\Yô°L[ôúYôm'' Fuß @pXôy®u ÁÕ
@q®ÚYÚm Nj§Vm ùNnV úYiÓm.
107. @q®ÚYÚm (ùTôn Nôh£ á±) TôYm ùNnR]o FuTÕ ùR¬V YkRôp, VôÚdÏl
TôRLUôL Nôh£Vm á±]ôoLú[ô @YoLû[f úNokR BÚYo, @q®ÚYo BPj§p üß
""FeLs Nôh£Vm Bq®ÚY¬u Nôh£VjûR ®P ªLÜm DiûUVô]Õ. SôeLs YWm×
Á\®pûX. @lúTôÕ SôeLs @¿§ BûZjRYoL[ôúYôm'' Fuß @pXôy®u ÁÕ
Nj§Vm ùNnV úYiÓm.
108. N¬Vô] Øû\«p Nôh£Vm á\úYô, RUÕ Nj§Vm (©\Wôp) UßdLlTÓm Fuß @YoLs
@gNúYô BÕúY Gt\ Y¯. @pXôyûY @gÑeLs! ùN®UÓeLs! Ït\m ×¬Ùm
áhPjÕdÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP UôhPôu.
109. çRoLû[ @pXôy Iuß §WhÓm Sô°p1 ""DeLÞdÏ Fu] T§p @°dLlThPÕ?''
Fuß úLhTôu. ""FeLÞdÏ (BÕ Tt±) FkR @±Üm BpûX. ¿úV Uû\Yô]Ytû\
@±TYu'' Fuß @YoLs áßYôoLs.
110. ""UoVªu ULu C^ôúY! DUdÏm, DUÕ RôVôÚdÏm Sôu YZe¡V @Úh
ùLôûPûVÙm, ìaýp ÏÕv êXm DmûU YÛlTÓj§VûRÙm Fi¦l TôolÀWôL!
ùRôh¥-Ûm, B[ûUl TÚYj§Ûm UdL°Pm ¿o úT£Éo! DUdÏ úYRjûRÙm,
Oô]jûRÙm,67 RqWôjûRÙm, BgºûXÙm Sôu Ltßj RkRûRÙm Fi¦l TôolÀWôL! Fu
®ÚlTlT¥ L°UiQôp T\ûY Y¥YjûRl TûPjÕ @§p ¿o E§VûRÙm, Fu
®ÚlTlT¥ @Õ T\ûYVôL Uô±VûRÙm, Fu ®ÚlTlT¥ ©\®d ÏÚPûWÙm ùYi
ÏxPØûPVYûWÙm ¿o ÏQlTÓj§VûRÙm Fi¦l TôolÀWôL! B\kRYoLû[ Fu
®ÚlTlT¥ (D«ÚPu) ùY°lTÓj§VûRÙm Fi¦l TôolÀWôL! BvWôÂ-u UdL°Pm
ùR°Yô] NôußLû[ ¿o ùLôiÓ Yk¾o! @lúTôÕ ""BÕ ùR°Yô] ã²VúUVu±
úY±pûX'' Fuß @YoL°p (GL Bû\Yû]) UßlúTôo á±V úTôÕ, @YoL°PªÚkÕ
Sôu DmûUd LôlTôt±VûRÙm Fi¦l TôolÀWôL!'' Fuß @pXôy (C^ô®Pm) á±VûR
¨û]îhÓÅWôL!
111. "Fuû]Ùm, Fu çRûWÙm Sm×eLs!' Fuß (C^ô®u) ºPoLÞdÏ Sôu @±®jR

úTôÕ ""Sm©dûL ùLôiúPôm! SôeLs Øv-mLs295 FuTRtÏ ¿úV Nôh£VôL
BÚlTôVôL!'' F] @YoLs á±]o.
112. ""UoVªu ULu C^ôúY! Yô²-ÚkÕ DQÜj RhûP B\d¡P DUÕ Bû\YàdÏ
BVÛUô?'' Fuß ºPoLs á±V úTôÕ, ""¿eLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp @pXôyÜdÏ
@gÑeLs!'' Fuß @Yo á±]ôo.
113. ""@ûR DiÓ, FeLs Ds[eLs @ûU§ ùT\Üm, ¿o FeL°Pm DiûUúV DûWj¾o
F] SôeLs @±kÕ, BRtÏf Nôh£Vô[oL[ôL ALÜm ®Úm×¡ú\ôm'' Fuß @YoLs
á±]o.
114. ""@pXôyúY! FeLs Bû\Yô! Yô²-ÚkÕ FeLÞdÏ DQÜj RhûP B\dÏYôVôL!

@Õ FeL°p ØRXôUYÚdÏm, FeL°p LûP£Vô]YÚdÏm §ÚSô[ôLÜm, Du²PªÚkÕ
ùTt\ Nôu\ôLÜm BÚdÏm. FeLÞdÏ DQY°lTôVôL! DQY°lúTô¬p ¿úV £\kRYu''
Fuß UoVªu ULu C^ô á±]ôo.
115. ""DeLÞdÏ @ûR Sôu B\dÏúYu. @Ru ©\Ï DeL°p VôúWàm (Fuû])
UßjRôp BqÜX¡p VôûWÙm Ri¥dLôR @[Ü @YûWj Ri¥lúTu'' Fuß @pXôy
á±]ôu.
116. ""UoVªu ULu C^ôúY! "@pXôyûYVu± Fuû]Ùm, Fu RôVôûWÙm

LPÜsL[ôd¡d ùLôsÞeLs!' F] ¿o Rôu UdLÞdÏd á±ÉWô?'' Fuß @pXôy
(UßûU«p) úLhÏm úTôÕ, ""¿ çVYu.10 F]dÏj RÏ§«pXôR YôojûRûV Sôu á\
D¬ûU«pXôRYu. Sôu @qYôß á±«ÚkRôp @ûR ¿ @±Yôn. F]dÏs Ds[ûR ¿
@±Yôn! D]dÏs Ds[ûR Sôu @±V UôhúPu. ¿úV Uû\Yô]Ytû\ @±TYu'' Fuß
@Yo T§X°lTôo.
117. ""¿ F]dÏd LhPû[«hP T¥ "F]Õ Bû\Yàm, DeLs Bû\YàUô¡V @pXôyûY

YQeÏeLs!' FuTûRj R®W úYß FûRÙm Sôu @YoL°Pm á\®pûX. Sôu
@YoLÞPu BÚdÏm úTôÕ @YoLû[d LiLô¦lTY]ôL BÚkúRu. Fuû] ¿
ûLlTt±VÕm ¿úV @YoLû[d LiLô¦lTY]ôL BÚkRôn. ¿ @û]jÕl
ùTôÚhLû[Ùm LiLô¦lTYu.''151
118. "'@YoLû[ ¿ Ri¥jRôp @YoLs D]Õ @¥VôoLú[. @YoLû[ ¿ Uu²jRôp ¿

ªûLjRYu; Oô]ªdLYu'' (F]Üm @Yo áßYôo)
119. ""BÕ DiûU úTÑúYôÚdÏ @YoL[Õ DiûU TVu RÚm Sôs1. @YoLÞdÏf
ùNôodLf úNôûXLs Ds[]. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p @YoLs
Fuù\ußm ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. @YoLû[ @pXôy ùTôÚk§d ùLôiPôu.
@YoLÞm @pXôyûYl ùTôÚk§d ùLôiP]o. BÕúY ULjRô] ùYt±VôÏm'' Fuß
@pXôy áßYôu.
120. Yô]eLs, éª, Utßm @Yt±p Ds[ûYL°u @§LôWm @pXôyÜdúL D¬VÕ.

@Yu @û]jÕl ùTôÚhL°u ÁÕm At\ÛûPVYu.
mj;jpahak;-6 my;md;Mk; nkhj;j trdk;-165
Lôp SûPLs Ï±jÕ @uû\V @W×L°Pm TX®RUô] êP Sm©dûLLs BÚkR]. @ûY
BkR @j§VôVj§u 136, 138, 139, 143, 144 A¡V YN]eL°p Li¥dLlTÓ¡\Õ. F]úY
Rôu BkR @j§VôVj§tÏ BqYôß ùTVo YkRÕ.
1. FpXôl ×LÝm @pXôyÜdúL. @Yú] Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjRôu.

BÚsLû[Ùm, I°ûVÙm GtTÓj§]ôu. ©u]Úm (GL Bû\Yû]) UßlúTôo Rm
Bû\YàdÏ (Ut\YoLû[) NUUôdÏ¡u\]o.
2. @Yú] DeLû[d L°UiQôp TûPjRôu.368 ©u]o (UWQj§tLô]) LôXd ùLÓûY

öQ«jRôu. (§ÚmT D«ol©dLlTÓYRtÏ) Ï±l©hP Utù\ôÚ LôXd ùLÓÜm
@Y²Pj§p Ds[Õ. ©u]Úm ¿eLs NkúRLlTÓ¡uÈoLs!
3. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm @Yú] @pXôy. @Yu DeL°u BWL£VjûRÙm,

ùY°lTûPVô]ûRÙm @±¡\ôu. ¿eLs ùNnTYtû\Ùm @Yu @±¡\ôu.
4. Rm Bû\Y]Õ NôußL°p GúRàm IÚ Nôuß @YoL°Pm YkRôp @ûR @YoLs

×\dL¦dLôUp BÚlT§pûX.
5. DiûU @YoL°Pm YkR úTôÕ @ûR @YoLs ùTônùV]d LÚ§]o. @YoLs úL-
ùNnÕ ùLôi¥ÚkRÕ Ï±jR ®TWeLs @YoL°Pm YkÕ úNÚm.
6. BYoLÞdÏ Øu FjRû]úVô RûXØû\«]ûW @¯j§Úd¡ú\ôm FuTûR BYoLs

@±V®pûXVô? DeLÞdÏf ùNnÕ RWôR YN§Lû[ @YoLÞdÏl éª«p ùNnÕ
ùLôÓj§ÚkúRôm. @YoLs ÁÕ ùRôPokÕ Yô]jûR UûZ ùTô¯Vf ùNnúRôm.
@YoLÞdÏd ¸r AßLû[ JPf ùNnúRôm. @YoL[Õ TôYeL°u LôWQUôL @YoLû[
@¯júRôm. @YoLÞdÏl ©u]o úYß RûXØû\«]ûW DÚYôd¡ú]ôm.
7. (ØamUúR!) Lô¡Rj§p FÝRlThP úYRjûR DUdÏ Sôm @Ú°«ÚkÕ @ûRj Rm

ûLL[ôp ùRôhÓl TôojRôÛm.152 & 312 ""BÕ ùY°lTûPVô] ã²VjûRj R®W úYß
BpûX'' Fuß (GL Bû\Yû]) UßlúTôo á±«ÚlTôoLs.
8. BYÚPu Yô]Yo B\dLlTh¥ÚdL úYiPôUô? F] @YoLs áß¡u\]o. Yô]YûW

Sôm @àl©«ÚkRôp Lô¬Vm Ø¥dLlThÓ ®Óm. ©u]o @YoLs @YLôNm @°dLlTP
UôhPôoLs.153
9. Yô]YûW @àl×YRôL ûYjÕd ùLôiPôÛm @YûW U²RWôLúY Ad¡«ÚlúTôm.

F§p ÏZm©l úTô]ôoLú[ô @úR ÏZlTjûR (@lúTôÕ ÁiÓm) GtTÓj§«ÚlúTôm.154
10. (ØamUúR!) DUdÏ Øu TX çRoLs úL- ùNnVlThP]o. FûRd úL- ùNnRôoLú[ô

@ÕúY úL- ùNnRYoLû[f ãrkRÕ.
11. ""éª«p TVQm ùNnÕ, "ùTônùV]d LÚ§úVô¬u Ø¥Ü FqYôß BÚkRÕ?' FuTûRf
£k§ÙeLs!'' Fuß áßÅWôL!
12. ""Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûY VôÚdÏ¬V]?'' Fuß úLhÀWôL! "@pXôyÜdúL'

F]d áßÅWôL! @Ús ×¬YûRj Ru ÁÕ @Yu LPûUVôd¡d ùLôiPôu. ¡VôUj Sô°p1
@Yu DeLû[j §WhÓYôu. @§p FkRf NkúRLØm BpûX. RUdúL SxPm GtTÓj§d
ùLôiúPôo Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs.
13. TL-Ûm, BW®Ûm YôrTûY @YàdúL D¬V]. @Yu ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
14. ""Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjR @pXôyûYVu± úYß ùTôßlTô[û] GtTÓj§d

ùLôsúY]ô? @Yú] DQY°d¡\ôu. @Yu DQY°dLlTÓY§pûX'' Fuß áßÅWôL!
""LhÓlThÓ SPlúTô¬p ØRXôUY]ôL BÚdÏUôß LhPû[«PlThÓsú[u'' F]Üm
áßÅWôL! BûQ Lt©jRYWôL IÚ úTôÕm ¿o A¡ ®Pô¾o!
15. ""Fu Bû\YàdÏ Sôu Uôß ùNnRôp ULjRô] Sô°u1 úYRû]ûV @gÑ¡ú\u''
F]d áßÅWôL!
16. @kSô°p1 úYRû]«-ÚkÕ LôdLlTÓúYôodúL @Yu @Ús ×¬kRôu. @ÕúY

ùR°Yô] ùYt±.
17. @pXôy DUdÏj ÕuTjûR GtTÓj§]ôp @Yû]j R®W @ûR ¿dÏTYu

VôÚªpûX. @Yu DUdÏ SuûUûV GtTÓj§ ®hPôp @Yu @û]jÕl ùTôÚhL°u
ÁÕ At\ÛûPVYu.
18. @Yú] Ru @¥VôoLs ÁÕ A§dLm ùNÛjÕTYu; @Yu Oô]Øs[Yu;

SuL±kRYu.
19. ""ªLl ùTÚm Nôh£Vm FÕ?'' Fuß (ØamUúR!) úLhÀWôL! ""F]dÏm, DeLÞdÏªûPúV
@pXôyúY Nôh£Vô[u. BkRd ÏoAu êXm DeLû[Ùm, BûR @ûPúYôûWÙm Sôu
FfN¬dûL ùNnYRtLôL BÕ F]dÏ @±®dLlThÓs[Õ''187 F]d áßÅWôL!
""@pXôyÜPu úYß LPÜsLs BÚlTRôL Nôh£ áß¡ÈoL[ô? Sôu (@qYôß) Nôh£ á\
UôhúPu'' Fuß ¿o áßÅWôL! ""YQdLj§tÏ¬VYu @Yu IÚYú]. ¿eLs BûQ
Lt©lTYtû\ ®hÓm Sôu ®X¡d ùLôiPYu'' F]d áßÅWôL!
20. Sôm VôÚdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôúUô @YoLs RUÕ ©sû[Lû[ @±YÕ úTôp
BYûW (ØamUûR) @±YôoLs.25 RUdúL SxPjûR GtTÓj§d ùLôiúPôo Sm©dûL
ùLôs[ UôhPôoLs.
21. @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓd LhÓTYû] ®P @pXÕ @Y]Õ YN]eLû[l

ùTônùV]d LÚÕTYû] ®P @¿§ BûZjRYu Vôo? @¿§ BûZjúRôo ùYt± ùT\
UôhPôoLs.
22. @YoLs @û]YûWÙm Sôm Iuß úNodÏm Sô°p1 ""¿eLs LtTû] ùNnR DeLs
ùRnYeLs FeúL?'' Fuß BûQ Lt©júRô¬Pm úLhúTôm.
23. ""FeLs Bû\Y]ô¡V @pXôy®u ÁÕ AûQVôL! SôeLs BûQ Lt©júRôWôL

BÚdL®pûX'' Fuß áßYûRj R®W úYß FÕÜm @YoL°u T§XôL BÚdLôÕ.
24. RUdùL§WôL @YoLs FqYôß ùTôn áß¡u\]o FuTûRd LY²lÀWôL! @YoLs

LtTû] ùNnR VôÜm @YoLû[ ®hÓ Uû\kÕ úTôÏm.
25. (ØamUúR!) DmªPm (YkÕ) ùN®UÓlúTôÚm @YoL°p Ds[]o. @ûRl ×¬kÕ

ùLôs[ôR YûL«p @YoL°u Ds[eLs ÁÕ §ûWLû[Ùm, LôÕL°p ùN®hÓj
RuûUûVÙm GtTÓj§ ®húPôm. @jRû] NôußLû[Ùm @YoLs TôojRôÛm @ûR
SmT UôhPôoLs. (SmûU) UßlúTôo DmªPm YÚm úTôÕ ""BÕ Øuú]ôoL°u
LhÓdLûRLs R®W úY±pûX'' F]d á± DmªPm RodLm ùNnYôoLs.
26. @YoLs @ûR ®hÓ RôØm IÕe¡d ùLôiÓ, Ut\YoLû[Ùm RÓd¡u\]o. @YoLs
RmûUúV @¯jÕd ùLôs¡u\]o. @YoLs DQoY§pûX.
27. SW¡u Øuú] @YoLs ¨ßjRlTÓm úTôÕ ¿o TôolÀWô«u ""SôeLs §ÚmT

@àlTlTPXôLôRô? FeLs Bû\Y²u YN]eLû[l ùTônùV]d LÚRôUp, Sm©dûL
ùLôiúPôWôL AúYôúU'' Fuß áßYôoLs.
28. Uô\ôL, BRtÏ Øu @YoLs Uû\jÕd ùLôi¥ÚkRÕ @YoLÞdÏ ùY°lThÓ

®hPÕ. @YoLs §ÚmT @àlTlThPôÛm RÓdLlThPûRúV ÁiÓm ùNnYôoLs.
@YoLs ùTônVoLú[.
29. ""SUÕ BkR DXL YôrÜ R®W úYß YôrdûL ¡ûPVôÕ. SôeLs D«ol©dLlTÓúYôo
@pXo'' Fuß @YoLs á±]ôoLs.
30. RUÕ Bû\Yu Øu @YoLs ¨ßjRlTÓm úTôÕ ¿o TôolÀWô«u ""BÕ

DiûUVpXYô?'' Fuß Bû\Yu úLhTôu. ""Am. FeLs Bû\Yu ÁÕ AûQVôL!
(DiûUúV)'' F]d áßYôoLs. ""¿eLs (Fuû]) UßjÕd ùLôi¥ÚkRRôp úYRû]ûVf
ÑûYÙeLs!'' Fuß (Bû\Yu) áßYôu.
31. @pXôy®u Nk§lûTl ùTônùV]d LÚ§úVôo SxPUûPkÕ ®hP]o. §¼ùW] @kR

úSWm1 @YoL°Pm YÚm úTôÕ ""DX¡p YWm× Á± SPkÕ ùLôiPRôp FeLÞdÏd úLÓ
GtThÓ ®hPúR'' Fuß áßYôoLs. RUÕ ØÕÏL°p @YoLs TôYeLû[f
ÑUlTôoLs.265 LY]j§p ùLôsL! @YoLs ÑUlTÕ ªLd ùLhPÕ.
32. BqÜXL YôrdûL ®û[VôhÓm, ÅÔm R®W úY±pûX. (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ

UßûU YôrúY £\kRÕ. ®[eL Uôh¼oL[ô?
33. (ØamUúR!) @YoLs áßYÕ DmûUd LYûX«p ArjÕYûR @±úYôm. @YoLs
DmûUl ùTônVùW]d á\®pûX. Uô\ôL @¿§ BûZjúRôo @pXôy®u YN]eLû[úV
Ußd¡u\]o.
34. (ØamUúR!) DUdÏ Øu ùNu\ çRoLs ùTônVùW]d LÚRlThÓs[]o. @YoLs

ùTônVùW]d LÚRlThPûRÙm, ùRôpûXlTÓjRlThPûRÙm N¡jÕd ùLôiP]o. Ø¥®p
@YoLÞdÏ SUÕ DR® YkRÕ. @pXôy®u YôojûRLû[ UôtßTYu VôÚªpûX.155
çRoLs Tt±V ùNn§ DUdÏ (GtL]úY) YkÕs[Õ.
35. (ØamUúR!) @YoL°u ×\dL¦l× DUdÏl ùT¬RôLj ùR¬kRôp DUdÏ Ø¥ÙUô]ôp

éª«p ÑWeLjûR GtTÓj§, @pXÕ Yô]j§p G¦ûV @ûUjÕ @YoL°Pm
@t×RjûRd ùLôiÓ YôÚm! @pXôy Sô¥«ÚkRôp @YoLû[ úSo Y¯«p Iuß
úNoj§ÚlTôu. @±VôRYWôL ¿o A¡ ®Pô¾o!81
36. ùN®úVtTYoLú[ T§X°dL Ø¥Ùm. B\kRYoLû[ @pXôy D«ol©lTôu. ©u]o

@Y²PúU @YoLs ùLôiÓ ùNpXlTÓYôoLs.
37. ""BYWÕ Bû\Y²PªÚkÕ BYÚdÏ @t×Rm @Ú[lTh¥ÚdL úYiPôUô?'' Fuß

@YoLs úLh¡u\]o. ""@t×RjûR @Ú°P @pXôyúY At\ÛûPVYu'' F]d
áßÅWôL! F²àm @YoL°p @§LUôú]ôo @±kÕ ùLôsY§pûX.
38. éª«p YôÝm D«¬]eLs, RUÕ £\ÏL[ôp T\kÕ ùNpÛm T\ûYLs VôÜm
DeLû[l úTôu\ NØRôVeLú[. @kR Gh¥p FkR Iuû\Ùm Sôm ®hÓ ®P®pûX.157
©u]o @YoLs Rm Bû\Y²Pm Iuß §WhPlTÓYôoLs.
39. SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§úVôo ùN®PoLs; EûULs. BÚsL°p @YoLs

Ds[]o. Rôu Sô¥úVôûW @pXôy Y¯ úLh¥p ®hÓ ®Ó¡\ôu. Rôu Sô¥úVôûW
úSWô] TôûR«p ùNÛjÕ¡\ôu.
40. ""DeL°Pm @pXôy®u úYRû] YkRôp @pXÕ @kR úSWm1 YkÕ ®hPôp
@pXôy @pXôRYoLû[Vô @ûZd¡ÈoLs? ¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp T§p
ùNôpÛeLs!'' Fuß úLhÀWôL!
41. Uô\ôL @Yû]úV @ûZd¡ÈoLs. ¿eLs BûQ Lt©jRYoLû[ U\kÕ ®Ó¡ÈoLs.

@Yu Sô¥]ôp @Yû] FRtLôL @ûZj¾oLú[ô @ûR ¿d¡ ®Ó¡\ôu.
42. (ØamUúR!) DUdÏ Øu ùNu\ NØRôVeLÞdÏm çRoLû[ @àl©ú]ôm. @YoLs

T¦YRtLôL @YoLû[ YßûUVôÛm, úSôVôÛm Ri¥júRôm.
43. @YoLÞdÏ SUÕ úYRû] YkRÕm @YoLs T¦k§ÚdL úYiPôUô? Uô\ôL

@YoL°u Ds[eLs Bß¡ ®hP]. @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRYtû\ û`jRôu
@YoLÞdÏ @ZLôd¡d Lôh¥]ôu.
44. @YoLÞdÏd á\lThP @±ÜûWûV @YoLs U\kR úTôÕ, @YoLÞdÏ @û]jÕl
ùTôÚhL°u YôNpLû[Ùm §\kÕ ®húPôm. @YoLÞdÏ YZeLlThP§p
U¡rf£VûPk§ÚkR úTôÕ §¼ùW] @YoLû[j Ri¥júRôm. @lúTôÕ @YoLs
Sm©dûL BZkR]o.
45. F]úY @¿§ BûZjR áhPj§]o úYWßdLlThP]o. @¡Xj§u Bû\Y]ô¡V

@pXôyÜdúL ×LZû]jÕm.
46. ""DeLs ùN®l ×Xû]Ùm, TôoûYLû[Ùm @pXôy ¿d¡ ®hÓ, DeLs Ds[eLs
ÁÕ Øj§ûW«hPôp @ûRd ùLôiÓ YÚ¡u\ @pXôy @pXôR (úYß) LPÜs VôúWàm
DiPô? FuTRtÏl T§p ùNôpÛeLs!'' F]d úLhÀWôL! NôußLû[ FqYôß
®[dÏ¡ú\ôm FuTûRÙm, ©u]o @YoLs FqYôß ×\dL¦d¡u\]o FuTûRÙm
LY²lÀWôL!
47. ""@pXôy®u úYRû] §¼ùWuß @pXÕ T¡WeLUôL DeL°Pm YÚUô]ôp @¿§

BûZjR áhPj§]o R®W (úYß) VôÚm @¯dLlTÓYôoL[ô? FuTRtÏl T§p
ùNôpÛeLs!'' Fuß úLhÀWôL!158
48. StùNn§ áßúYôWôLÜm, FfN¬dûL ùNnúYôWôLÜm R®W Sôm çRoLû[

@àl×Y§pûX. Sm©dûL ùLôiÓ, ºo§Új§d ùLôsúYôÚdÏ @fNØm BpûX. @YoLs
49. SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§úVôo Ït\m ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRôp úYRû]

@YoLû[ YkRûPÙm.
50. ""@pXôy®u LÚîXeLs Fu²Pm Ds[]; Uû\Yô]ûR @±úYu; Fuß

DeL°Pm á\ UôhúPu. Sôu Yô]Yo Fußm DeL°Pm á\ UôhúPu. F]dÏ
@±®dLlTÓYûRj R®W (úYù\Rû]Ùm) Sôu ©uTtßY§pûX'' Fuß (ØamUúR!)
áßÅWôL! ""ÏÚPàm, TôoûYÙûPVYàm NUUôYôoL[ô? £k§dL Uôh¼oL[ô?'' Fuß
úLhÀWôL!
51. ""RUÕ Bû\Y²Pm, Rôm Iuß úNodLlTÓYûR @gÑúYôÚdÏ @Y]u±

ùTôßlTô[ú]ô, T¬kÕûWlTYú]ô17 BpûX'' Fuß BRu êXm FfN¬lÀWôL! BR]ôp
@YoLs (Bû\Yû]) @gÑYo.
52. RUÕ Bû\Y²u §Úl§ûV Sô¥ LôûX«Ûm, UôûX«Ûm @Y²Pm ©Wôoj§lúTôûW

¿o ®WhPô¾o! @YoLû[l Tt±V ®NôWûQ«p DUdÏ FkRl ùTôßl×m BpûX. DmûUl
Tt±V ®NôWûQ«p @YoLÞdÏ FkRl ùTôßl×m BpûX. F]úY @YoLû[ ¿o
®Wh¥]ôp @¿§ BûZjRYWôÅo!
53. ""Smªp B(kR @tTUô])YoLÞdÏj Rô]ô @pXôy @Ús ×¬V úYiÓm?'' Fuß
@YoLs áßYRtLôL @YoL°p IÚYo êXm Ut\YûW BqYôß úNô§júRôm. Su±
ùNÛjÕúYôûW @pXôy SuL±kRYu @pXYô?
54. (ØamUúR!) SUÕ YN]eLû[ Sm×úYôo DmªPm YkRôp ""DeLs ÁÕ ^Xôm

DiPôLhÓm.159 @Ús ×¬YûRj Ru ÁÕ DeLs Bû\Yu LPûUVôd¡d ùLôiPôu.
DeL°p FYúWàm @±VôûU«u LôWQUôL ¾ûUûVf ùNnÕ ®hÓ, @Ru ©u]o
Uu²l×d úLhÓ §Úk§d ùLôiPôp @Yu Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu'' F]d
áßÅWôL!
55. Ït\Yô°L°u TôûR ùR°YôLj ùR¬YRtLôL BqYôú\ NôußLû[j

ùR°ÜTÓjÕ¡ú\ôm.
56. ""@pXôyûYVu± ¿eLs ©Wôoj§lúTôûW YQeÏYûR ®hÓm Sôu

RÓdLlThÓsú[u'' Fuß áßÅWôL! ""DeLs Uú]ô BfûNLû[l ©uTt\ UôhúPu.
(©uTt±]ôp) Y¯ RY± ®ÓúYu. úSo Y¯ ùTt\Y]ôL AL UôhúPu'' Fußm
áßÅWôL!
57. ""Sôu Fu Bû\Y²PªÚkÕ YkR NôußPu BÚd¡ú\u. @ûRl ùTônùV]d

LÚÕ¡ÈoLs. ¿eLs @YNWlTÓYÕ Fu²Pm BpûX. @§LôWm @pXôyÜdúL R®W
(úYß FYÚdÏm) BpûX. @Yu DiûUûV DûWd¡\ôu. ¾olT°lúTô¬p @Yu ªLf
£\kRYu'' Fußm áßÅWôL!
58. ""¿eLs @YNWlTÓYÕ Fu²Pm BÚk§ÚkRôp F]dÏm, DeLÞdÏªûPúV Lô¬Vm

Ø¥dLlTh¥ÚdÏm. @¿§ BûZjRYoLû[ @pXôy @±kRYu'' Fußm áßÅWôL!
59. Uû\Yô]Yt±u §\ÜúLôpLs @Y²PúU Ds[]. @Yû]j R®W VôÚm @ûR

@±V UôhPôo. RûW«Ûm, LP-Ûm Ds[Ytû\ @Yu @±Yôu. Jo BûX ¸úZ
®ÝkRôÛm @ûR @Yu @±VôUp BÚlT§pûX. éª«u BÚsL°p Ds[
®ûRVô]ôÛm, CWUô]úRô LônkRúRô A]ôÛm ùR°Yô] Gh¥p157 BpXôUp BpûX.
60. @Yú] BW®p DeLû[d ûLlTtß¡\ôu. TL-p ¿eLs ùNnYûR @±¡\ôu.

öQ«dLlThP RYûQ ¨û\Ü ùNnVlTÓYRtLôL TL-p DeLû[ FÝl×¡\ôu. DeLs
ÁÞRp @Y²PúU Ds[Õ. ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRÕ Tt± @Yu DeLÞdÏ
@±®lTôu.
61. @Yú] R]Õ @¥VôoLs ÁÕ A§dLm ùNÛjÕTYu. DeLÞdÏl TôÕLôYXoLû[160

@Yu @àl×¡\ôu. F]úY DeL°p IÚYÚdÏ UWQm GtTÓm úTôÕ SUÕ çRoLs161
@YûWd ûLlTtß¡\ôoLs.165 @YoLs (@lT¦«p) Ïû\ ûYdL UôhPôoLs.
62. ©u]o @YoL[Õ DiûUVô] @§T§Vô¡V @pXôy®Pm ùLôiÓ
ùNpXlTÓYôoLs. LY]j§p ùLôsL! @YàdúL @§LôWm Ds[Õ. @Yu ®ûWYôLd
LQdùLÓlTYu.
63. ""B§-ÚkÕ @Yu FeLû[d LôlTôt±]ôp Su± ùNÛjÕúYôWôL BÚlúTôm'' Fuß

T¦YôLÜm, BWL£VUôLÜm @Y²Pm ©WôojRû] ùNnÙm úTôÕ ""RûW Utßm LP-u
BÚsL°-ÚkÕ DeLû[d LôlTôtßTYu Vôo?'' Fuß úLhÀWôL!
64. ""B§-ÚkÕm, IqùYôÚ ÕuTj§-ÚkÕm @pXôyúY DeLû[d LôlTôtß¡\ôu.

©u]o ¿eLs BûQ Lt©d¡ÈoLs'' Fußm áßÅWôL!
65. ""DeLÞdÏ úUúX BÚkúRô, DeL°u LôpLÞdÏd ¸úZ BÚkúRô DeLÞdÏ

úYRû]ûV @àl©PÜm, DeLû[l TX ©¬ÜL[ôd¡ IÚY¬u ùLôÓûUûV Ut\Yo
ÑûYdLf ùNn§PÜm @Yu At\ÛûPVYu'' Fußm áßÅWôL! @YoLs ×¬kÕ
ùLôsYRtLôLf NôußLû[ FqYôß ùR°ÜTÓjÕ¡ú\ôm FuTûRd LY²lÀWôL!
66. BÕ DiûUVôL BÚkÕm DUÕ NØRôVj§]o ùTônùV]d LÚÕ¡u\]o. ""DeLÞdÏ

Sôu ùTôßlTô[u @pX'' Fuß áßÅWôL!81
67. IqùYôÚ ùNn§dÏm ¨LrYRtLô] úSWm Ds[Õ. ©u]o @±kÕ ùLôsÅoLs!
68. SUÕ YN]eL°p (Ïû\ LôiTRtLôL) êr¡d ¡PlTYoLû[ ¿o LôÔm úTôÕ @YoLs
úYß ùNn§«p êrÏm YûW @YoLû[l ×\dL¦lÀWôL! û`jRôu DmûU U\dLf
ùNnRôp ¨û]Ü YkR ©u @¿§ BûZjR áhPjÕPu ¿o @UWô¾o!
69. @YoLû[l Tt±V ®NôWûQ«p (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ FkRl TeÏm BpûX.

F²àm @YoLs (Bû\Yû]) @gÑYRtLôL @±ÜûW áßRp (@YoLÞdÏ) Ds[Õ.
70. Vôo RUÕ UôodLjûR ®û[VôhPôLÜm, ÅQôLÜm Ad¡, BqÜXL YôrdûLÙm

@YoLû[ UVd¡ ®hPúRô @YoLû[ ®hÓ ®ÓÅWôL! Rôu ùNnRYtßdÏ
IqùYôÚYÚm á- ùLôÓdLlTÓYÕ Tt± BRu êXm @±ÜûW áßÅWôL!
@pXôyûYVu± ùTôßlTô[ú]ô, T¬kÕûWlTYú]ô @YÚdÏ BpûX.17 @Yo @û]jÕ
YûL ChÓj ùRôûLûV YZe¡]ôÛm @Y¬Pm ùTtßd ùLôs[lTPôÕ. @YoLs
ùNnRYtßdúL á- ùLôÓdLlTÓYôoLs. @YoLs (GL Bû\Yû]) UßjÕd
ùLôi¥ÚkRRôp ãúPt\lThP Tô]Øm, Õu×ßjÕm úYRû]Ùm DiÓ.
71. ""FeLÞdÏ SuûUÙm, ¾eÏm ùNnV Ø¥VôR @pXôy @pXôRYoLû[l

©Wôoj§lúTôUô? @pXôy FeLÞdÏ úSo Y¯ Lôh¥V ©u YkR Y¯úV
§ÚlTlTÓúYôUô? (@qYôß §Úm©]ôp) "FeL°Pm YkÕ ®Ó' F] úSo Y¯dÏ
@ûZdÏm SiToLs BÚkÕm, éª«p û`jRôuLs Y¯ ùLÓjÕ ÏZlTj§p Rs°
®hPYû]l úTôp A¡ ®ÓúYôm'' F]d áßÅWôL! ""@pXôy®u Y¯úV úSo Y¯.
@¡Xj§u Bû\YàdÏ LhÓlThÓ SPdÏUôß LhPû[«PlThÓsú[ôm'' Fußm
áßÅWôL!
72. ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓeLs! @Yû]úV @gÑeLs! @Y²PúU Iuß

úNodLlTÓÅoLs!
73. @Yú] Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm RdL LôWQjÕPu TûPjRôu. "AÏ' Fuß @Yu
áßm Sô°p @Õ A¡ ®Óm. @Y]Õ ùNôp DiûUVô]Õ. ^þo ERlTÓm Sô°p1
Ah£ @YàdúL D¬VÕ. Uû\Yô]ûRÙm, ùY°lTûPVô]ûRÙm @Yu @±TYu;
@Yu Oô]ªdLYu; SuL±kRYu.
74. ""£ûXLû[d LPÜsL[ôL ¿o LtTû] ùNn¡ÈWô? DmûUÙm, DUÕ NêLjûRÙm

ùR°Yô] Y¯ úLh¥p BÚlTRôLúY Sôu LÚÕ¡ú\u'' Fuß BlWôÍm Rm RkûR
A^¬Pm á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!
75. Dß§Vô] Sm©dûLVô[WôL BlWôÍm AYRtLôL @YÚdÏ Yô]eLs Utßm éª«u

NôußLû[ BqYôú\ Lôh¥ú]ôm.
76. BWÜ @YûW ê¥d ùLôiP úTôÕ IÚ ShNj§WjûRd LiÓ ""BÕúY Fu Bû\Yu''
F]d á±]ôo. @Õ Uû\kR úTôÕ ""Uû\TYtû\ Sôu ®ÚmT UôhúPu'' Fu\ôo.
77. Nk§Wu D§lTûR @Yo LiP úTôÕ ""BÕúY Fu Bû\Yu'' Fu\ôo. @Õ Uû\kR
úTôÕ ""Fu Bû\Yu F]dÏ úSo Y¯ LôhPô ®hPôp Y¯ ùLhP áhPj§p IÚY]ôL
A¡ ®ÓúYu'' Fu\ôo.
78. ã¬Vu D§lTûR @Yo LiP úTôÕ ""BÕúY Fu Bû\Yu! BÕúY ªLl ùT¬VÕ''
Fu\ôo. @Õ Uû\kR úTôÕ ""Fu NØRôVúU! ¿eLs BûQ Lt©lTYtû\ ®hÓ Sôu
®X¡d ùLôiPYu'' F]d á±]ôo.162
79. ""Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjRYû] úSôd¡ DiûU Y¯«p ü\Y]ôL Fu

ØLjûRj §Úl© ®húPu. Sôu BûQ Lt©jRY]pXu; (Fußm á±]ôo).
80. @YWÕ NØRôVj§]o @Y¬Pm ®Yô§jR]o. ""@pXôy F]dÏ úSo Y¯ Lôh¥V

¨ûX«p @Yû]l Tt± Fu²Pm ®Yô§d¡ÈoL[ô? ¿eLs BûQ Lt©jRYtßdÏ @gN
UôhúPu. Fu Bû\Yu FûRúVàm Sô¥]ôXu± (F]dÏ GÕm úSWôÕ.) @Yu @±Yôp
@û]jÕl ùTôÚhLû[Ùm ãrk§Úd¡\ôu. DQW Uôh¼oL[ô?''
81. ""@pXôy DeLÞdÏ FkRf Nôuû\Ùm YZeLôRYtû\ @YàdÏ BûQVôdÏYRtÏ

¿eLs @gNôR úTôÕ ¿eLs BûQ Lt©jRûYLÞdÏ FqYôß Sôu @gÑúYu? ¿eLs
@±kRôp BÚ áhPj§]¬p @fNUt±ÚdL @§Lj RÏ§ TûPjRYo Vôo?'' (Fußm @Yo
á±]ôo.)
82. Sm©dûL ùLôiÓ, RUÕ Sm©dûLÙPu @¿§ûVd LXkÕ ®PôUp BÚlúTôodúL
@fNUt\ ¨ûX Ds[Õ. @YoLú[ úSo Y¯ ùTtú\ôo.
83. BÕ SUÕ Nôu\ôÏm. BlWôÍªu NØRôVj§tÏ F§WôL BûR @YÚdÏ YZe¡ú]ôm.

Sôm Sô¥VYÚdÏj RÏ§Lû[ DVojÕúYôm. DUÕ Bû\Yu Oô]ªdLYu; @±kRYu.
84, 85, 86. @YÚdÏ BvaôdûLÙm, VKáûTÙm YZe¡ú]ôm. @û]YÚdÏm úSo Y¯

Lôh¥ú]ôm. @RtÏ Øu èaýdÏm, @YWÕ Y¯j úRôu\pL°p Rôîj, ^ýûXUôu,
@nël, ë^ýKl, ê^ô, aôìu, ^dL¬nVô, VyVô, C^ô, BpVôv, BvUôÂp, @pV^K,
ëàv, íj A¡úVôÚdÏm úSo Y¯ Lôh¥ú]ôm. BqYôú\ SuûU ùNnúYôÚdÏ á-
YZeÏúYôm. @û]YÚm SpúXôoLs. @û]YûWÙm @¡XjRôûW ®Pf £\l©júRôm.26
87. @YoL°u Øuú]ô¬Ûm, @YoL[Õ Y¯j úRôu\pL°Ûm, @YoL[Õ

NúLôRWoL°Ûm (TXûWj) úRoÜ ùNnÕ @YoLû[ úSWô] Y¯«p ùNÛj§ú]ôm.
88. BÕúY @pXôy®u Y¯. R]Õ @¥VôoL°p Rôu Sô¥úVôûW BRu êXm úSo
Y¯«p ùNÛjÕ¡\ôu. @YoLs BûQ Lt©j§ÚkRôp @YoLs ùNnR (SpX)ûY
@YoLû[ ®hÓm @¯k§ÚdÏm.
89. @YoLÞdÏ úYRjûRÙm, @§LôWjûRÙm, S© Fàm RÏ§ûVÙm @°júRôm.

@YoLs BRû] UßjRôp BRû] UßdLôR IÚ NØRôVjûR BRtÏl
ùTôßlTô°L[ôdÏúYôm.164
90. @YoLÞdúL @pXôy úSo Y¯ Lôh¥]ôu. F]úY @YoL°u Y¯ûV (ØamUúR!)

¿Úm ©uTtßÅWôL! ""BRtLôL DeL°Pm FkRd á-ûVÙm Sôu úLhL®pûX; BÕ
@¡XjRôÚdÏ @±ÜûW R®W úY±pûX'' F]d áßÅWôL!
91. ""FkR U²RÚdÏm @pXôy FûRÙm @Ú[®pûX'' Fuß @YoLs á±V úTôÕ
@pXôyûY U§dL úYi¥V Øû\«p @YoLs U§dL®pûX. ""I°VôLÜm,
U²RoLÞdÏ úSo Y¯VôLÜm ê^ô ùLôiÓ YkR úYRjûR @Ú°VYu Vôo? Fuß
úLhÓ, ""@pXôy'' F]d áßÅWôL! ""@ûR GÓL[ôLÜm Ad¡ ûYj§Úd¡ÈoLs! @ûRl
T¡WeLlTÓjÕ¡ÈoLs. @§LUô]ûR Uû\jÕm YÚ¡ÈoLs! ¿eLÞm, DeLs
Øuú]ôoLÞm @±k§WôRûY DeLÞdÏ @±®dLlThÓs[Õ.'' (Fußm áßÅWôL!)
©u]o @YoLs êr¡d ¡PlT§p ®û[Vô¥d ùLôi¥ÚdÏm ¨ûX«p @YoLû[ ®hÓ
®ÓÅWôL!
92. BÕ, Rôn ¡WôUjûR (UdLôûY)Ùm, @ûRf Ñt±Ùs[YoLû[Ùm (ØamUúR!) ¿o

FfN¬lTRtLôL Sôm @Ú°V úYRm.281 Tôd¡Vm ùTt\Õm, R]dÏ Øu ùNu\Ytû\4
DiûUlTÓjRd á¥VÕUôÏm. UßûUûV Sm×úYôo BûR Sm×¡u\]o. @YoLs RUÕ
ùRôÝûL«p úTÔRXôLÜm Ds[]o.
93. @pXôy®u ùTVWôp ùTônûV BhÓdLhÓTYu, R]dÏ (Bû\Y²PªÚkÕ) FÕÜm
@±®dLlTPô§ÚkÕm "F]dÏ @±®dLlTÓ¡\Õ' F]d áßTYu, "@pXôy @Ú°VûRl
úTôp Sôàm B\dÏúYu' Fuß áßTYu A¡úVôûW ®P ªLÜm @¿§ BûZjRYu
Vôo? @¿§ BûZjúRôo UWQj§u úYRû]L°p BÚdÏm úTôÕ ¿o TôolÀWô«u
Yô]YoLs @YoLû[ úSôd¡j RUÕ ûLLû[ ®¬lTôoLs.165 "DeLs D«oLû[ ¿eLú[
ùY°úVtßeLs! @pXôy®u ùTVWôp DiûUVpXôRYtû\ ¿eLs á±VRôÛm,
@Y]Õ YN]eLû[ ¿eLs ¨WôL¬jRRôÛm Buû\V §]m B¯Ü RÚm úYRû]dÏ
DhTÓjRlTÓ¡ÈoLs!' (F]d áßYôoLs).166
94. ""DeLÞdÏ Sôm YZe¡VYtû\ùVpXôm DeLs ØÕÏdÏl ©u]ôp ®hÓ ®hÓ

DeLû[ AWmTj§p Sôm TûPjRÕ úTôp Ru]kR²VôL SmªPm YkÕ ®h¼oLs!
ùRnYeLs Fuß ¿eLs LÚ§d ùLôi¥ÚkR, DeLs T¬kÕûWVô[oLû[ Sôm DeLÞPu
LôQ®pûXúV?17 DeLÞd¡ûPúV (D\ÜLs) Ø±kÕ ®hP]. ¿eLs LtTû] ùNnRûY
DeLû[ ®hÓm Uû\kÕ ®hP]'' (Fuß á\lTÓm.)
95. @pXôyúY ®ûRLû[Ùm, ùLôhûPLû[Ùm ùY¥jÕ Øû[dLf ùNnTYu.

D«Wt\§-ÚkÕ D«Ús[ûR ùY°lTÓjÕ¡\ôu. D«Ús[§-ÚkÕ D«Wt\ûR
ùY°lTÓjÕTYu. BYú] @pXôy. FqYôß §ûN §ÚlTlTÓ¡ÈoLs?
96. @Yú] LôûXl ùTôÝûR GtTÓjÕTYu. BWûY @ûU§d L[UôLÜm, ã¬Vû]Ùm

Nk§Wû]Ùm LôXm Lôh¥VôLÜm @ûUjRôu. BÕ ªûLjRY]ô¡V @±kRY²u FtTôÓ.
97. RûW Utßm LP-u BÚsL°p ¿eLs Y¯ûV @±kÕ ùLôsYRtLôL DeLÞdLôL
ShNj§WeLû[ @Yú] GtTÓj§]ôu. @±¡u\ NØRôVj§tÏf NôußLû[
®[d¡Ùsú[ôm.
98. @Yú] DeLû[ IúW IÚY¬-ÚkÕ TûPjRôu.368 (DeLÞdÏ) ReÏªPØm

IlTûPdLlTÓm BPØm Ds[]. ×¬kÕ ùLôsÞm NØRôVj§tÏf NôußLû[
®[d¡Ùsú[ôm.167
99. @Yú] Yô²-ÚkÕ Ri½ûW B\d¡]ôu. @Ru êXm IqùYôÚ ùTôÚ°u

®û[fNûXÙm ùY°lTÓjÕ¡ú\ôm. @§-ÚkÕ TÑûUVô] T«oLû[
ùY°lTÓjÕ¡ú\ôm. @Ód¡ ûYdLlThP Rô²VjûR @lT«oL°p ùY°lTÓjÕ¡ú\ôm.
úTÃfûN UWj§u Tôû[L°p ùRôeÏm TZdÏûXLû[Ùm, §WôhûNj úRôhPeLû[Ùm,
I-YUWm, UôÕû[ A¡VYtû\Ùm (ùY°lTÓjÕ¡ú\ôm.) @q®WiÓm (úRôt\j§p)
IußThPRôLÜm, (RuûU«p) úYßThPRôLÜm Ds[]. @Õ TXu ùLôÓdÏm úTôÕ
@Ru TXû]Ùm, @Õ L²YûRÙm LY²ÙeLs! Sm©dûL ùLôsÞm NØRôVj§tÏ B§p
TX NôußLs Ds[].
100. úLû[ @pXôyúY TûPj§ÚdÏm úTôÕ @YoLû[ @YàdÏ BûQVôd¡

®hP]o. @YàdÏ Ai UdLû[Ùm, ùTi UdLû[Ùm @±®pXôUp LtTû] ùNnÕ
®hP]o. @Yú]ô çVYu.10 @YoLs Yo¦lTûR ®hÓm @Yu DVokÕ ®hPôu.
101. (@Yu) Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm ØuUô§¬«u± TûPjRYu. @YàdÏ Uû]®
BpXôR ¨ûX«p @YàdÏ FqYôß ©sû[ BÚdL Ø¥Ùm? @Yú] FpXôl
ùTôÚhLû[Ùm TûPjRôu. @Yu @û]jÕl ùTôÚhLû[Ùm @±kRYu.
102. @Yú] DeLs Bû\Y]ô¡V @pXôy. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß

VôÚªpûX. @Yu IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm TûPjRYu. F]úY @Yû]úV YQeÏeLs!
@Yu @û]jÕl ùTôÚhLÞdÏm ùTôßlTô[u.
103. @Yû]d LiLs TôodLôÕ. @Yú]ô LiLû[l Tôod¡\ôu. @Yu ÖhTUô]Yu;

SuL±kRYu.21
104. ""DeLs Bû\Y²PªÚkÕ NôußLs DeL°Pm YkÕ ®hP]. @ûRd LY²lúTôÚdÏ

@Õ SuûUVôÏm. @ûRl TôodLô§ÚlúTôÚdÏ @Õ úLPôÏm. Sôu DeLÞdÏd LôYXu
@pXu'' (Fuß áßÅWôL)
105. ""(Ut\YoL°Pm) Ltß ®hÓd áß¡Èo'' Fuß @YoLs áßYRtLôLÜm, @±¡u\

NØRôVj§tÏ BûRj ùR°ÜTÓj§PÜm BqYôú\ NôußLû[ ®[dÏ¡ú\ôm.169
106. (ØamUúR!) DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ DUdÏ @±®dLlTÓYûR ¿o ©uTtßÅWôL!

@Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. BûQ Lt©lúTôûWl
×\dL¦lÀWôL!
107. @pXôy Sô¥«ÚkRôp @YoLs BûQ Lt©j§ÚdL UôhPôoLs. DmûU

@YoLÞdÏd LôYXWôL Sôm AdL®pûX. @YoLÞdÏ ¿o ùTôßlTô[Úm @pXo.81
108. @pXôyûYVu± Vô¬Pm @YoLs ©Wôoj§d¡\ôoLú[ô @YoLû[ GNô¾oLs!

@YoLs @±®pXôUp YWm× Á± @pXôyûY GÑYôoLs.170 BqYôú\ IqùYôÚ
NØRôVj§tÏm @YoL[Õ ùNVûX @ZLôd¡d Lôh¥ú]ôm. ©u]o @YoL°u ÁÞRp
@YoL°u Bû\Y²PúU Ds[Õ. @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRÕ Tt± @Yu
@YoLÞdÏ @±®lTôu.
109. ""FeL°Pm @t×Rm YkRôp @ûR Sm×úYôm'' Fuß @pXôy®u ÁÕ Dß§VôL

Nj§Vm ùNnÕ @YoLs áß¡u\]o. @t×ReLs @pXôy®PúU Ds[] F]d
áßÅWôL! ""@Õ ¨LÝm úTôÕ @YoLs SmT UôhPôoLs'' FuTÕ DeLÞdÏ FlT¥j
ùR¬Ùm?
110. @YoLs AWmTj§p Sm©dûL ùLôs[ôUp BÚkRÕ úTôXúY @YoL°u

Ds[eLû[Ùm, TôoûYLû[Ùm ×WhÓúYôm. @jÕÁ\-p RÓUô\ ®hÓ ®ÓúYôm
111. @YoL°Pm Yô]YoLû[ Sôm B\d¡]ôÛm, B\kúRôo @YoLÞPu úT£]ôÛm,

IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @YoL°u Li Øuú] Sôm Iuß §Wh¥]ôÛm, @pXôy
Sô¥]ôp R®W @YoLs Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs. F²àm @YoL°p @§LUôú]ôo
@±VôRYoLs.
112. BqYôú\ U²RoL°Ûm, úL°Ûm Ds[ û`jRôuLû[ IqùYôÚ S©dÏm

TûLYoL[ôL Ad¡ú]ôm. GUôtßYRtLôL LYof£LWUô] ùNôtLû[ @YoL°p IÚYo
Ut\YÚdÏ @±®d¡u\]o. DUÕ Bû\Yu Sô¥«ÚkRôp @YoLs BûRf ùNn§ÚdL
UôhPôoLs. @YoLs BhÓd LhÓYúRôÓ @YoLû[ ®hÓ ®ÓÅWôL!
113. UßûUûV SmTôúRô¬u Ds[eLs @fùNôpûXf ùN®UÓlTRtLôLÜm, @ûR

@YoLs ùTôÚk§d ùLôsYRtLôLÜm, @YoLs ùNnÕ YkRûR(j ùRôPokÕ)
ùNnYRtLôLÜm (BqYôß Ad¡ú]ôm)
114. ¾olT°lTY]ôL @pXôy @pXôRYoLû[Vô úRÓúYu? @Yú] BqúYRjûR

ùR°ÜTÓjRlThPRôL DeL°Pm @Ú°]ôu. (ØamUúR!) Sôm VôÚdÏ úYRjûRd
ùLôÓjúRôúUô @YoLs ""BÕ DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ DiûUûV Ds[Pd¡VRôL
@Ú[lThPÕ'' FuTûR @±YôoLs. F]úY NkúRLlTÓTYWôL ¿o A¡ ®Pô¾o!
115. DUÕ Bû\Y²u YôojûR DiûUVôÛm, ¿§VôÛm ¨û\kÕs[Õ. @Y]Õ

YôojûRLû[ UôtßTYu FYàm BpûX.155 @Yu ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
116. éª«p Ds[YoL°p @§LUôú]ôÚdÏ (ØamUúR!) ¿o LhÓlThPôp @YoLs

DmûU @pXôy®u TôûR«-ÚkÕ Y¯ ùLÓjÕ ®ÓYôoLs. @YoLs ELjûRúV
©uTtß¡u\]o. @YoLs @àUô]m ùNnúYôo R®W úYß BpûX.
117. "R]Õ TôûRûV ®hÓm Y¯ RY±VYu Vôo?' FuTûR DUÕ Bû\Yu Su\ôL
@±TYu. úSo Y¯ ùTtú\ôûWÙm @Yu ªL @±kRYu.
118. ¿eLs @pXôy®u YN]eLû[ Sm©]ôp @Yu ùTVo á\lTh(Ó @ßdLlTh)PûR

DiÔeLs!171
119. @pXôy®u ùTVo á\lThPûR ¿eLs DiQôUp BÚdL DeLÞdÏ Fu]

úSokRÕ? ¿eLs öTk§dLlTÓm úTôÕ R®W (Ut\ úSWeL°p) DeLÞdÏ @Yu RûP
ùNnRûRj ùR°ÜTÓj§ ®hPôu.42 @§LUôú]ôo @±®pXôUp RUÕ Uú]ô BfûNLs
êXm Y¯ ùLÓd¡u\]o. YWm× Á±úVôûW DUÕ Bû\Yu ªL @±kRYu.
120. TôYeL°p ùY°lTûPVô]ûRÙm, BWL£VUô]ûRÙm ®hÓ ®ÓeLs! TôYjûRf

ùNnúRôo, Rôm ùNnÕ YkRRu LôWQUôLj Ri¥dLlTÓYôoLs.
121. @pXôy®u ùTVo á\lTPôRûR DiQô¾oLs!171 @Õ Ït\m. DeLÞPu RodLm

ùNnÙUôß û`jRôuLs RUÕ úRôZoLÞdÏd áß¡u\]o. ¿eLs @YoLÞdÏd
LhÓlThPôp ¿eLs BûQ Lt©lTYoLú[.
122. B\kRYû] D«ol©jÕ, UdL°ûPúV SPkÕ ùNpYRtLôL @YàdÏ I°ûVÙm
GtTÓj§ú]ôúU @Yu, BÚsL°p ¡PkÕ @§-ÚkÕ ùY°úV\ Ø¥VôUp Ds[Yû]l
úTôp AYô]ô? BqYôú\ (SmûU) UßlúTôÚdÏ @YoLs ùNnÕ YÚTûY
@ZLôdLlThÓs[].
123. BqYôú\ IqùYôÚ E¬Ûm @qî¬u ªLl ùT¬V Ït\Yô°Lû[f ãrf£

ùNnúYôWôL Ad¡Ùsú[ôm. @YoLs RUdùL§WôLúY ãrf£ ùNn¡u\]o. @YoLs
DQoY§pûX.
124. @YoL°Pm GúRàm Nôuß YÚUô]ôp ""@pXôy®u çRoLÞdÏ YZeLlThPÕ

úTôp FeLÞdÏm YZeLlTÓm YûW Sm©dûL ùLôs[úY UôhúPôm'' Fuß áß¡u\]o.
"R]Õ çûR FeúL ûYlTÕ? (Vô¬Pm ùLôÓlTÕ)' FuTûR @pXôy ªL @±kRYu.
Ït\m ùNnÕ ùLôi¥ÚkúRôÚdÏ @YoLs ùNnÕ YkR ãrf£«u LôWQUôL
@pXôy®PªÚkÕ £ßûUÙm, LÓm úYRû]Ùm ¡ûPdÏm.
125. IÚYàdÏ úSo Y¯ LôhP @pXôy Sô¥]ôp @Y]Õ Ds[jûR BvXôj§tLôL

®¬YûPVf ùNn¡\ôu. @Yû] Y¯ RY\f ùNnV Sô¥]ôp @Y]Õ Ds[jûR Yô]j§p
G±f ùNpTYû]l úTôp BßdLUôd¡ ®Ó¡\ôu.172 BqYôú\ Sm©dûL ùLôs[ôúRôÚdÏ
úYRû]ûV @pXôy YZeÏ¡\ôu.
126. BÕúY DUÕ Bû\Y²u úSWô] Y¯. £k§d¡u\ NØRôVj§tLôL NôußLû[j

ùR°ÜTÓj§ ®húPôm.
127. @YoLÞdÏj RUÕ Bû\Y²Pm @ûU§ BpXm BÚd¡\Õ. @YoLs ùNnÕ

ùLôi¥ÚkRRu LôWQUôL @Yú] @YoL°u ùTôßlTô°VôYôu.
128. @YoLs @û]YûWÙm @Yu Iuß úNodÏm Sô°p1 ""úL°u áhPj§]úW!

@§LUô] U²RoLû[ Y¯ ùLÓjÕ ®h¼oLs'' (Fuß áßYôu). @RtÏ U²RoL°p
Ds[ @YoL°u SiToLs ""FeLs Bû\Yô! FeL°p IÚYo Ut\Yo êXm
TV]ûPkR]o. ¿ FeLÞdÏ ®§jR ùLÓûYÙm @ûPkÕ ®húPôm'' Fuß áßYôoLs.
""SWLúU DeLs ReÏªPm. @§p ¨WkRWUôL BÚlÀoLs. @pXôy SôÓYûRj R®W''173
(Fuß áßYôu.) DUÕ Bû\Yu Oô]ªdLYu; @±kRYu.
129. @¿§ BûZjúRô¬u ùNVpL°u LôWQUôL @YoL°p IÚYûW Ut\YÚdÏ BqYôú\

SiToL[ôL AdÏúYôm.
130. ú, U²R NØRôVúU! ""DeLÞdÏ Fu YN]eLû[ FÓjÕd á± BkR Sôû[1 ¿eLs
Nk§dL ®ÚlTûR DeLÞdÏ FfN¬dûL ùNnÙm çRoLs DeL°p BÚkÕ DeL°Pm
YW®pûXVô?'' (Fuß Bû\Yu úLhTôu). ""FeLÞdÏ F§WôL SôeLú[ Nôh£ áß¡ú\ôm''
Fuß @YoLs áßYôoLs. BqÜXL YôrÜ @YoLû[ UVd¡ ®hPÕ. ""(GL Bû\Yû])
UßjúRôWôL BÚkúRôm'' F]j ReLÞdÏ F§WôL @YoLs Nôh£VU°lTôoLs.
131. EWôo LY]ªu± BÚdÏm ¨ûX«p (@YoLs ùNnR) @¨VôVj§u LôWQUôL
@qîWôûW DUÕ Bû\Yu @¯lT§pûX FuTúR B(û\j çRoLû[ @àl×Y)RtÏd
LôWQm.
132. IqùYôÚYÚdÏm @YoLs ùNnRYt±u LôWQUôLl TX RÏ§Ls Ds[]. @YoLs

ùNnYûR DUÕ Bû\Yu LY²dLôRY]ôL BpûX.
133. DUÕ Bû\Yu úRûYVt\Yu; BWdLØs[Yu. úYß NØRôVj§u Y¯j

úRôu\pL°-ÚkÕ46 DeLû[ DÚYôd¡VÕ úTôp @Yu Sô¥]ôp DeLû[l úTôd¡
®hÓ DeLÞdÏl ©u @Yu Sô¥VûR DeLs BPjÕdÏd ùLôiÓ YÚYôu.
134. DeLÞdÏ FfN¬dLlThPÕ YkúR ¾Úm. ¿eLs ùYt± ùTßúYôo @pXo.
135. ""Fu NØRôVúU! ¿eLs DeLs Y¯«p ùNVpTÓeLs! Sôàm (F]Õ Y¯«p)
ùNVpTÓ¡ú\u. @qÜX¡u Ø¥Ü VôÚdÏf NôRLUôL BÚdÏm?'' FuTûR @±kÕ
ùLôsÅoLs. @¿§ BûZjúRôo ùYt± ùT\ UôhPôoLs'' Fuß áßÅWôL!
136. @pXôy DtTj§ ùNnR T«oL°Pm LôpSûPL°Pm @YàdÏ IÚ TeûL

GtTÓjÕ¡u\]o. ""BÕ @pXôyÜdÏ D¬VÕ; BÕ FeLs ùRnYeLÞdÏ D¬VÕ'' Fuß
@YoL[ôLd LtTû] ùNnÕ áß¡u\]o. @YoL°u ùRnYeLÞdÏ D¬VÕ,
@pXôyûYf úNWôRôm. @pXôyÜdÏ D¬VÕ, @YoL°u ùRnYeLû[f úNÚUôm.
@YoLs @°dÏm ¾ol× ªLÜm ùLhPÕ.
137. BqYôú\ BûQ Lt©lúTô¬p @§LUôú]ôo RUÕ ÏZkûRLû[d ùLôpYûR

@YoL°u ùRnYeLs @ZLôd¡d Lôh¥, @YoLû[ @¯jÕ, @YoL[Õ UôodLjûRÙm
@YoLÞdÏd ÏZl© ®hP]. @pXôy Sô¥«ÚkRôp @YoLs BûRf ùNn§ÚdL
UôhPôoLs. @YoLs BhÓd LhÓYúRôÓ @YoLû[ ®hÓ ®ÓÅWôL!
138. ""BûY RûP ùNnVlThP LôpSûPLÞm, T«oLÞUôÏm. SôeLs Sô¥úVôûWj R®W

(Ut\YoLs) BûR DiQ Ø¥VôÕ'' Fuß @YoL[ôLd LtTû] ùNnÕ áß¡u\]o. £X
LôpSûPL°p NYô¬ ùNnYÕ RÓdLl ThÓs[Õ F]Üm, £X LôpSûPLs ÁÕ
@pXôy®u ùTVûWd á\ UôhúPôm F]Üm @Yu ÁÕ BhÓd Lh¥d áß¡u\]o.
@YoLs BhÓd Lh¥d ùLôi¥ÚkRRôp @YoLû[ @Yu Ri¥lTôu.
139. ""BdLôpSûPL°u Y«t±p Ds[ûY FeL°p AiLÞdÏ UhÓúU D¬VûY.

FeL°u ùTiLs ÁÕ ®XdLlThPûY. @ûY B\kúR ©\kRôp @§p @û]YÚm
TeLô°Ls'' F]Üm @YoLs áß¡u\]o. @YoL°u BdátßdLôL @YoLû[ @Yu
Ri¥lTôu. @Yu Oô]ªdLYu; @±kRYu.
140. @±®pXôUp UPûU«u LôWQUôLj RUÕ ÏZkûRLû[d ùLôu\YoLÞm,

@pXôy®u ùTVWôp BhÓd Lh¥, @pXôy RUdÏ YZe¡VûRj RÓdLlThPRôL
Ad¡d ùLôiúPôÚm SxPm @ûPkR]o; Y¯ ùLhP]o; úSo Y¯ ùT\®pûX.
141. TPW ®PlThP, Utßm TPW ®PlTPôR úRôhPeLû[Ùm, úTÃfûN UWeLû[Ùm,
UôßThP DQYô] Rô²VeLû[Ùm, (úRôt\j§p) Iuß ThÓm (RuûU«p) úYß ThÓm
Ds[ UôÕû[ Utßm I-Y UWeLû[Ùm @Yú] TûPjRôu. @ûY TXu RÚm úTôÕ
@Ru TXû] DiÔeLs! @ûR @ßYûP ùNnÙm Sô°p @RtÏ¬V (^Lôj Fàm)
LPûUûV YZe¡ ®ÓeLs! Åi ®ûWVm ùNnVô¾oLs! Åi ®ûWVm ùNnúYôûW @Yu
úS£dL UôhPôu.
142. LôpSûPL°p ÑUlTYtû\Ùm, ÑUdLôRYtû\Ùm (@Yu TûPjRôu). @pXôy

DeLÞdÏ YZe¡V§-ÚkÕ DiÔeLs! û`jRô²u @¥fÑYÓLû[l ©uTt\ô¾oLs!
@Yu DeLÞdÏl T¡WeL F§¬VôYôu.
143. ""(T-«Pd á¥V ©Wô¦L°p) FhÓ YûLLs Ds[]. ùNmU±Vôh¥p (Ai ùTi
F]) BWiÓ, ùYs[ôh¥p BWiÓ Ds[]. (BYt±p) Ai ©Wô¦Lû[Vô (Bû\Yu)
RÓj§Úd¡\ôu? @pXÕ ùTi ©Wô¦Lû[Vô? @pXÕ ùTi ©Wô¦L°u LÚ®p
Ds[Ytû\Vô? ¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp @±ÜPu F]dÏ ®[dÏeLs!''
F]d úLhÀWôL!
144. ""IhPLj§p BWiÓ, Uôh¥p BWiÓ Ds[]. BYt±p Ai ©Wô¦Lû[Vô RûP

ùNn§Úd¡\ôu? @pXÕ ùTi ©Wô¦Lû[Vô? @pXÕ ùTi ©Wô¦L°u LÚ®p
Ds[ûYLû[Vô?'' Fuß úLhÀWôL! BqYôß @pXôy DeLÞdÏd á±V úTôÕ
Nôh£L[ôL BÚk¾oL[ô? @±®u± UdLû[ Y¯ ùLÓlTRtLôL @pXôy®u ùTVWôp
ùTônûV BhÓdLhÓúYôûW ®P ªLl ùT¬V @¿§ BûZjúRôo Vôo? @¿§ BûZjR
áhPj§tÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP UôhPôu.
145. ""RôUôLf ùNjRÕ, JhPlThP BWjRm, @ÑjRUô¡V Tu±«u Bû\f£, Utßm @pXôy
@pXôúRôÚdLôL @ßdLlThP TôYUô](DQ)ûY R®W úYß FÕÜm U²Ro DiTRtÏj
RûP ùNnVlThPRôL F]dÏ @±®dLlThP ùNn§«p Sôu LôQ®pûX''42 Fuß
áßÅWôL! VôúWàm YWm× Á\ôUÛm, Y-Vf ùNpXôUÛm öTk§dLlThPôp DUÕ
Bû\Yu Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.171
146. SLØûPV IqùYôuû\Ùm ëRoLÞdÏj RûP ùNn§ÚkúRôm. AÓ, UôÓ

A¡VYt±u ùLôÝl×L°p @Yt±u ØÕÏLs @pXÕ £ß ÏPpLs ÑUk§ÚlTûY,
@pXÕ FÛm×Pu LXkÕ ®hPûY R®W Ut\ûYLû[ (ùLôÝl×Lû[) @YoLÞdÏj
RûP ùNn§ÚkúRôm. @YoLs @¿§ BûZjRRtLôL BqYôß Sôm Ri¥júRôm. Sôm
DiûUúV áß¡ú\ôm.
147. (ØamUúR!) @YoLs DmûUl ùTônVùW]d LÚ§]ôp ""DeLs Bû\Yu ®NôXUô]

@ÚÞdÏ¬VYu; (A«àm) Ït\Yô°L[ô] áhPj§tÏ @Y]Õ úYRû] RÓdLlTPôÕ''
F]d áßÅWôL!
148. ""@pXôy Sô¥«ÚkRôp SôeLÞm, FeLs Øuú]ôoLÞm BûQ Lt©j§ÚdL

UôhúPôm. FûRÙm ®XdLlThPRôL Ad¡«ÚdLÜm UôhúPôm'' Fuß BûQ Lt©lúTôo
áß¡u\]o. BqYôú\ @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚm ùTônùV]d LÚ§]o. Ø¥®p SUÕ
úYRû]ûV @àT®jRôoLs. ""DeL°Pm (BÕ Tt±V) ®TWm DiPô? (BÚkRôp) @ûR
FeLÞdÏd LôhÓeLs! ELjûRúV ©uTtß¡ÈoLs! ¿eLs @àUô]m ùNnúYôo R®W
úY±pûX'' Fuß úLhÀWôL!
149. ""ØÝûUVô] Nôuß @pXôyÜdúL D¬VÕ'' Fuß áßÅWôL! @Yu Sô¥«ÚkRôp

DeLs @û]YÚdÏm úSo Y¯ Lôh¥«ÚlTôu.
150. ""@pXôyúY BûRj RûP ùNnRôu F] Nôh£VU°dÏm DeLs Nôh£Lû[d ùLôiÓ

YôÚeLs!'' Fuß úLhÀWôL! @YoLs (ùTônVôL) Nôh£VU°jRôp @YoLÞPu úNokÕ
¿Úm Nôh£VU°dLô¾o! SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§, UßûUûV SmTôúRô¬u
Uú]ô BfûNLû[l ©uTt\ô¾o! @YoLs Rm Bû\YàdÏ (Ut\YoLû[) NUUôdÏ¡u\]o.
151. ""YôÚeLs! DeLs Bû\Yu DeLÞdÏj RûP ùNnRûRd áß¡ú\u'' Fuß

(ØamUúR!) áßÅWôL! @Õ, ""¿eLs @pXôyÜdÏ FûRÙm BûQVôdLd áPôÕ''
FuTúR. ùTtú\ôÚdÏ DRÜeLs! YßûU«u LôWQUôL DeLs ÏZkûRLû[d
ùLôpXô¾oLs! DeLÞdÏm, @YoLÞdÏm SôúU DQY°d¡ú\ôm. ùYhLdúLPô]
Lô¬VeL°p ùY°lTûPVô]ûRÙm, BWL£VUô]ûRÙm ùSÚeLô¾oLs! @pXôy RûP
ùNnÕs[Rôp FYûWÙm (@RtLô]) D¬ûU BÚkRôp R®W ùLôpXô¾oLs! ¿eLs ®[e¡d
ùLôsYRtLôL BûRúV @Yu DeLÞdÏ Y-ÙßjÕ¡\ôu.
152. @]ôûR«u ùNpYjûR @Yu TÚYUûPÙm YûW @Z¡V Øû\«p R®W

ùSÚeLô¾oLs! @[ûYÙm, ¨ßûYûVÙm úSoûUVôL ¨û\úYtßeLs! FYûWÙm @YWÕ
Nd§dÏ úUp £WUlTÓjR UôhúPôm.68 D\®]WôLúY BÚkRôÛm úTÑm úTôÕ ¿§ûVúV
úTÑeLs! @pXôy®u IlTkRjûR ¨û\úYtßeLs! ¿eLs T¥l©û] ùTßYRtLôL
@Yu BûRúV DeLÞdÏ Y-ÙßjÕ¡\ôu.
153. BÕúY F]Õ úSWô] Y¯. F]úY BRû]úV ©uTtßeLs! TX Y¯Lû[l

©uTt\ô¾oLs! @ûY, @Y]Õ (IÚ) Y¯ûV ®hÓm DeLû[l ©¬jÕ ®Óm. ¿eLs
(Bû\Yû]) @gÑYRtLôL BûRúV @Yu DeLÞdÏ Y-ÙßjÕ¡\ôu.
154. ©u]o RUÕ Bû\Y²u Nk§lûT @YoLs Sm×YRtLôL ê^ôÜdÏ úYRjûR

@Ú°ú]ôm. @Õ, SuûU ùNnúRôÚdÏ (SuûUûV) ¨û\Ü ùNnYRôLÜm,
IqùYôuû\Ùm ùR°ÜTÓjÕYRôLÜm, úSo Y¯VôLÜm, @Ú[ôLÜm BÚkRÕ.
155. BÕ Sôm @Ú°V Tôd¡Vm ùTôÚk§V úYRm. F]úY BûRl ©uTtßeLs! (SmûU)
@gÑeLs! @Ús ùNnVlTÓÅoLs!
156, 157. ""FeLÞdÏ Øu BWiÓ NØRôVeLÞdúL úYRm @Ú[lThPÕ; SôeLs @ûRl

T¥dLj ùR¬VôUp BÚkúRôm'' Fußm, ""FeLÞdÏ úYRm @Ú[lTh¥ÚkRôp @YoLû[
®P úSo Y¯ ùTt±ÚlúTôm'' Fußm ¿eLs á\ô§ÚlTRtLôLÜm (BqúYRjûR
@Ú°ú]ôm). DeLÞdÏ DeLs Bû\Y²PªÚkÕ ùR°Yô] Nôußm, úSo Y¯Ùm
@ÚÞm YkÕ ®hP]. @pXôy®u YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§l
×\dL¦jRYoLû[ ®P @¿§ BûZjRYu Vôo? SUÕ YN]eLû[l ×\dL¦lúTôÚdÏ
@YoLs ×\dL¦jÕ YkR LôWQj§]ôp LÓûUVô] úYRû]ûV @°lúTôm.26
158. (ØamUúR!) Yô]YoLs @YoL°Pm YÚYûR,153 @pXÕ DUÕ Bû\Yu YÚYûR,61

@pXÕ DUÕ Bû\Y²u £X NôußLs YÚYûRj Rôu @YoLs F§oTôod¡\ôoL[ô?
DUÕ Bû\Y²u £X NôußLs YÚm Sô°p, GtL]úY Sm©dûL ùLôiPYoLû[Ùm,
Sm©dûLúVôÓ SpX\eLû[ ùNnRYoLû[Ùm R®W FYÚdÏm @YWÕ Sm©dûL TVu
RWôÕ.384 ""¿eLÞm F§oTôÚeLs! SôeLÞm F§oTôojÕd ùLôi¥Úd¡ú\ôm'' F]d
áßÅWôL!
159. RUÕ UôodLjûRl ©¬jÕ, TX ©¬ÜL[ôú]ô¬u FkRd Lô¬Vj§Ûm (ØamUúR!)

DUdÏf NmUkRm BpûX. @YoL°u ®`Vm @pXôy®PúU Ds[Õ. ©u]o @YoLs
ùNnÕ ùLôi¥ÚkRÕ Tt± @Yu @YoLÞdÏ @±®lTôu.
160. SuûU ùNnRYÚdÏ @Õ úTôu\ TjÕ UPeÏ (T¬Ñ) DiÓ. ¾ûU ùNnRYo, ¾ûU
@[úY Ri¥dLlTÓYôo. @YoLs @¿§ BûZdLlTP UôhPôoLs.
161. ""F]dÏ Fu Bû\Yu úSWô] TôûRûVd Lôh¥ ®hPôu. @Õ úSWô] UôodLm.

DiûU Y¯«p ü\ BlWôÍªu UôodLm. @Yo BûQ Lt©jRYWôL BÚdL®pûX''
Fuß áßÅWôL!
162, 163. ""F]Õ ùRôÝûL, F]Õ YQdL Øû\, F]Õ YôrÜ, F]Õ UWQm VôÜm
@¡Xj§u Bû\Y]ô¡V @pXôyÜdúL D¬V]; @YàdÏ ¨LWô]Yu BpûX; BqYôú\
LhPû[«PlThÓsú[u; Øv-mL°p295 Sôu ØRXôUYu'' Fußm áßÅWôL!26
164. ""@pXôy @pXôRYoLû[Vô Bû\Y]ôLd LÚÕúYu? @Yú] @û]jÕl

ùTôÚhL°u Bû\Yu. (TôYm ùNnÙm) FYÚm RUdÏ F§WôLúY NmTô§jÕd ùLôs¡\ôo.
IÚYu Ut\Y²u ÑûUûVf ÑUdL UôhPôu.265 ©u]o DeLs Bû\Y²PúU DeLs
ÁÞRp Ds[Õ. ¿eLs ØWiThPÕ Tt± @Yu DeLÞdÏ @±®lTôu'' Fußm
áßÅWôL!
165. @Yú] DeLû[l éª«p Y¯júRôu\pL[ôL46 Ad¡]ôu. @Yu DeLÞdÏ

YZe¡VYt±p DeLû[f úNô§jÕl TôolTRtLôL DeL°p £XûW ®P £XÚdÏ RÏ§Lû[
DVoj§]ôu. DUÕ Bû\Yu ®ûWYôLj Ri¥lTYu; @Yu Uu²lTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
mj;jpahak;-7 my;m/uhg; nkhj;j trdk;-206
ùNôodLjÕdÏm SWLjÕdÏm BûPúV @LXUô] RÓl×f ÑYo Iuß BÚdÏm.
ùNodLj§tÏm SWLj§tÏm @àlTlTPôR £Xo @§p ReL ûYdLlTÓYôoLs. @kRj
RÓl×f ÑYo Rôu @KWôl F]lTÓ¡\Õ.
BÕTt± BkR @j§VôVj§p 46, 47, 48, 49 A¡V YN]eLs áßYRôp BkR @j§VôVm
@KWôl Fuß ùTVo ùTt\Õ
1. @-Kl, Xôm, Ám, ^ôj.2
2. (BÕ) úYRm. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ @±ÜûWVôLÜm, BRu êXm (ØamUúR!) ¿o

FfN¬lTRtLôLÜm DUdÏ BÕ @Ú[lThPÕ. F]úY BR]ôp DUÕ Ds[j§p LXdLm
GtTP úYiPôm.
3. DeLs Bû\Y²PªÚkÕ DeLÞdÏ @Ú[lThPûRúV ©uTtßeLs! @Yû] ®ÓjÕ

(Ut\YoLû[) ùTôßlTô[oL[ôd¡l ©uTt\ô¾oLs! Ïû\YôLúY T¥l©û] ùTß¡ÈoLs!
4. FjRû]úVô EoLû[ @¯j§Úd¡ú\ôm. @qîoLÞdÏ SUÕ úYRû] BWÜ

úSWj§úXô, ØtTL-p @YoLs çeÏm úTôúRô YkÕ úNokRÕ.
5. SUÕ úYRû] @YoL°Pm YkR úTôÕ ""Sôm @¿§ BûZjÕ ®húPôm'' Fuß
áßYûRj R®W úYß GÕm @YoL°u álTôPôL BÚdL®pûX.
6. VôÚdÏj çRoLs @àlTlThPôoLú[ô @YoLû[Ùm ®Nô¬lúTôm. çRoLû[Ùm

®Nô¬lúTôm.
7. (SUdÏj) ùR¬Ùm FuTRôp @YoLÞdÏ ®[dÏúYôm. Sôm Uû\kúRôWôL BpûX.
8. @kSô°p1 U§lÀÓ ùNnRp DiûU. (SuûU«u) FûPLs L]UôL BÚlúTôúW ùYt±

ùTtú\ôo.
9. (SuûU«u) FûPLs BúXNôL BÚlúTôo RUdúL SxPjûR GtTÓj§d ùLôiPôoLs.

SUÕ YN]eLs ®`Vj§p @¿§VôL @YoLs SPkÕ ùLôiPúR BRtÏd LôWQm.
10. éª«p DeLû[ YôZf ùNn§Úd¡ú\ôm. DeLÞdÏ YN§ Yônl×Lû[Ùm B§p

GtTÓj§ú]ôm. Ïû\YôLúY Su± ùNÛjÕ¡ÈoLs!175
11. DeLû[l TûPjúRôm. ©u]o DeLû[ Y¥YûUjúRôm. ©u]o ""ARØdÏl
T¦ÙeLs!''11 Fuß Yô]YoLÞdÏd á±ú]ôm. BlÄû^j R®W @û]YÚm T¦kR]o.
@Yu T¦kRY]ôL BpûX.
12. ""Sôu D]dÏd LhPû[«hP úTôÕ T¦YûR11 ®hÓm Duû]j RÓjRÕ FÕ?'' Fuß
(Bû\Yu) úLhPôu. ""Sôu @YûW ®Pf £\kRYu. Fuû] ¿ ùSÚlTôp TûPjRôn!
@YûWd L°UiQôp TûPjRôn!'' Fuß á±]ôu.
13. ""Be¡ÚkÕ ¿ B\e¡ ®Ó! BeúL ¿ ùTÚûUV¥lTÕ RLôÕ. F]úY ùY°úVß! ¿

£ßûUVûPkRY]ôYôn'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
14. ""@YoLs D«ol©dLlTÓm Sôs1 YûW F]dÏ @YLôNm @°lTôVôL!'' Fuß @Yu
úLhPôu.
15. ""¿ @YLôNm @°dLlThPY]ôYôn'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
16. ""¿ Fuû] Y¯ ùLÓjRRôp @YoLÞdLôL D]Õ úSWô] TôûR«p @UokÕ

ùLôsúYu'' Fuß á±]ôu.
17. ""©u]o @YoL°u Øuàm, ©uàm, YXØm, BPØm @YoL°Pm YÚúYu.

@YoL°p @§LUôú]ôûW Su± ùNÛjÕúYôWôL ¿ LôQ UôhPôn'' (Fußm á±]ôu).
18. ""Be¡ÚkÕ B¯Ü TÓjRlThPY]ôLÜm, ®WhPlThPY]ôLÜm ùY°úV± ®Ó!

(U²RoL[ô¡V) @YoL°Ûm (úL[ô¡V) DeL°Ûm Duû]l ©uTtßúYôo
@û]YûWÙm úTôhÓ SWLjûR ¨Wl×úYu'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
19. ""ARúU! ¿Ùm DUÕ Uû]®Ùm BkRf ùNôodLj§p12 ReÏeLs! ®Úm©VYôß

BÚYÚm DiÔeLs! BkR UWjûR13 ùSÚeLô¾oLs! (ùSÚe¡]ôp) BÚYÚm @¿§
BûZjRYoL[ô¡ ®ÓÅoLs'' (Fußm á±]ôu)
20. @q®ÚY¬u Uû\dLlThP ùYhLjRXeLû[ ùY°lTÓjÕYRtLôL û`jRôu

@q®ÚYÚdÏm ¾V FiQjûR GtTÓj§]ôu.174 ""BÚYÚm Yô]YoL[ôL A¡
®ÓÅoLs FuTRtLôLúYô, ¨WkRWUôL BeúLúV Re¡ ®ÓÅoLs FuTRtLôLúYô R®W
DeLs Bû\Yu BmUWjûR13 DeLÞdÏj RûP ùNnV®pûX'' Fuß á±]ôu.
21. ""Sôu DeLs BÚYÚdÏm SXm SôÓTYú]'' Fuß @YoL°Pm Nj§Vm ùNnRôu.
22. @q®ÚYûWÙm GUôt± (RWm) Rôrj§]ôu. @q®ÚYÚm @m UWjûRf13 ÑûYjR

úTôÕ @YoL°u ùYhLjRXeLs @YoLÞdÏj ùR¬kR].174 @q®ÚYÚm
ùNôodLj§u12 BûX«]ôp RmûU ê¥d ùLôs[ ØVu\]o. @YoLû[ @YoL°u
Bû\Yu @ûZjÕ ""BmUWjûR13 Sôu DeLÞdÏj RÓdL®pûXVô? û`jRôu DeLs
BÚYÚdÏm T¡WeL F§¬ Fuß DeL°Pm Sôu á±«ÚdL®pûXVô'' F]d úLhPôu.
23. ""FeLs Bû\Yô! FeLÞdúL ¾eÏ BûZjÕ ®húPôm. ¿ FeLû[ Uu²jÕ, @Ús
×¬V®pûXVô]ôp SxPUûPkúRôWôúYôm'' Fuß @q®ÚYÚm á±]o.
24. ""(Be¡ÚkÕ) B\e¡ ®ÓeLs! DeL°p IÚYo Ut\YÚdÏl TûLYoL[ôÅo.

DeLÞdÏl éª«p Ï±l©hP LôXm YûW ReÏªPØm, YN§Ùm Ds[]''175 Fuß
(Bû\Yu) á±]ôu.
25. ""@§úXúV YôrÅoLs! @§úXúV UW¦lÀoLs! @§-ÚkúR ùY°lTÓjRlTÓÅoLs''

Fußm á±]ôu.175
26. ARØûPV UdLú[! DeLs ùYhLj RXeLû[ Uû\dÏm AûPûVÙm,

@XeLôWjûRÙm DeLÞdÏ @Ú°Ùsú[ôm. (Bû\) @fNm Fàm AûPúV £\kRÕ.
@YoLs £k§lTRtLôL BÕ @pXôy®u NôußL°p Ds[Õ.
27. ARØûPV UdLú[! DeLs ùTtú\ôo BÚYûWÙm û`jRôu ùNôodLj§-ÚkÕ12

ùY°úVt±VÕ úTôp DeLû[Ùm @Yu ÏZl© ®P úYiPôm. @YoL°u
ùYhLjRXeLû[ @YoLÞdÏd LôhP AûPLû[ @YoLû[ ®hÓm @Yu
LZt±]ôu.174 ¿eLs @YoLû[d LôQôR YûL«p @Yàm, @Y]Õ áhPjRôÚm
DeLû[l TôojÕd ùLôi¥Úd¡u\]o. Sm©dûL ùLôs[ôúRôÚdÏ û`jRôuLû[ Dt\
SiToL[ôL Sôm Ad¡ ®húPôm.
28. @YoLs ùYhLdúLPô] Lô¬VjûRf ùNnÙm úTôÕ ""FeLs Øuú]ôoLû[ BlT¥j

Rôu LiúPôm. @pXôyúY BûR FeLÞdÏd LhPû[«hPôu'' Fuß áß¡u\]o.
""@pXôy ùYhLd úLPô]ûR GY UôhPôu. ¿eLs @±VôRYtû\ @pXôy®u ÁÕ
BhÓdLh¥d áß¡ÈoL[ô?'' Fuß úLhÀWôL!
29. ""F]Õ Bû\Yu ¿§ûVd LhPû[«hÓs[ôu'' F]d áßÅWôL! IqùYôÚ

ùRôÝªPj§Ûm DeL°u LY]eLû[ IÚØLlTÓj§d ùLôsÞeLs! YQdLjûR
@YàdúL D[jçnûUÙPu ùNnÕ, @Y²PúU ©Wôoj§ÙeLs! DeLû[ @Yu ØR-p
TûPjRYôú\ ÁsÅoLs!
30. £XÚdÏ @Yu úSo Y¯ Lôh¥]ôu. Utßm £Xo ÁÕ Y¯ úLÓ Dß§Vô¡ ®hPÕ.
@YoLs @pXôyûYVu± û`jRôuLû[ Dt\ SiToL[ôd¡d ùLôiP]o. RôeLs úSo
Y¯ SPlúTôo F]Üm Fi¦d ùLôs¡u\]o.
31. ARØûPV UdLú[! IqùYôÚ ùRôÝªPj§Ûm DeLs @XeLôWjûRf ùNnÕ

ùLôsÞeLs!176 DiÔeLs! TÚÏeLs! Åi ®ûWVm ùNnVô¾oLs! Åi ®ûWVm
ùNnúYôûW @Yu ®ÚmT UôhPôu.
32. ""R]Õ @¥VôoLÞdLôL @pXôy YZe¡V @XeLôWjûRÙm, çnûUVô]

DQÜLû[Ùm RûP ùNnTYu Vôo?'' Fuß úL ÀWôL! ""@ûY BqÜXL YôrdûL«Ûm
Ï±lTôL ¡VôUj Sô°Ûm1 Sm©dûL ùLôiP UdLÞdÏ¬VÕ'' F]d áßÅWôL! @±¡u\
NØRôVj§tÏ BqYôú\ NôußLû[ ®[dÏ¡ú\ôm.
33. ""ùYhLdúLPô]ûYL°p ùY°lTûPVô]Ytû\Ùm, BWL£VUô]ûRÙm, TôYjûRÙm,

¨VôVªu± YWm× ÁßYûRÙm, FÕ Tt± @pXôy FkR ARôWjûRÙm B\dL®pûXúVô
@ûR @pXôyÜdÏ BûQVôLd LÚÕYûRÙm, ¿eLs @±VôRûR @pXôy®u ÁÕ
BhÓd Lh¥d áßYûRÙúU Fu Bû\Yu RûP ùNnÕs[ôu'' F]d áßÅWôL!
34. IqùYôÚ NØRôVjÕdÏm ùLÓ DiÓ. @YoL°u ùLÓ YÚm úTôÕ £±Õ úSWm
@YoLs ØkRÜm UôhPôoLs. ©kRÜm UôhPôoLs.
35. ARØûPV UdLú[! F]Õ YN]eLû[ DeLÞdÏd áßm çRoLs DeL°-ÚkÕ

DeL°Pm YÚm úTôÕ (Fuû]) @g£, §Úk§d ùLôsúYôÚdÏ FkR @fNØm BpûX.
@YoLs LYûXlTPÜm UôhPôoLs.
36. SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§, @ûRl ×\dL¦lúTôúW SWLYô£Ls. @YoLs

@§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
37. @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓdLh¥VYû] ®P, @pXÕ @Y]Õ YN]eLû[l

ùTônùV]d LÚ§VYû] ®P ªLl ùT¬V @¿§ BûZjRYu Vôo? ®§dLlThP
@YoL°u TeÏ @YoLÞdÏd ¡ûPdÏm. ""@pXôyûY ®hÓ ®hÓ ¿eLs VôûW
@ûZjÕd ùLôi¥Úk¾oLú[ô @YoLs FeúL?'' Fuß SUÕ çRoLs161 @YoLû[d
ûLlTt\175 @YoL°Pm YÚm úTôÕ úLhTôoLs. ""@YoLs FeLû[ ®hÓm Uû\kÕ
®hP]o'' F] @YoLs áßYôoLs. ""SôeLs (GL Bû\Yû]) UßlúTôWôL BÚkúRôm''
F]j RUdÏ F§WôLf Nôh£ áßYôoLs.
38. ""DeLÞdÏ Øu ùNuß ®hP NØRôVeL[ô] úLs Utßm U²RoLÞPu ¿eLÞm

SWLj§p ÖûZÙeLs!'' Fuß (@Yu) áßYôu. IqùYôÚ NØRôVØm @§p ÖûZÙm
úTôÕ Rm NúLôRW NØRôVjûRf N©lTôoLs. Ø¥®p @YoLs @û]YÚm SWLjûR
@ûPkRÜPu ""FeLs Bû\Yô! BYoLú[ FeLû[ Y¯ ùLÓjR]o. F]úY BYoLÞdÏ
SWLùUàm úYRû]ûV BÚ UPeÏ @°lTôVôL!'' Fuß @YoL°p ©k§úVôo,
Øk§úVôûWl Tt±d áßYôoLs. ""IqùYôÚYÚdÏm BÚ UPeÏ Ds[Õ. F²àm ¿eLs
@±V Uôh¼oLs'' Fuß (@Yu) áßYôu.
39. ""FeLû[ ®P DeLÞdÏ FkRf £\l×m ¡ûPVôÕ. F]úY ¿eLs ùNnÕ YkRRu
LôWQUôL265 úYRû]ûVf ÑûYÙeLs!'' Fuß Øk§úVôo, ©k§úVô¬Pm áßYôoLs.
40. SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§, @ûRl ×\dL¦lúTôÚdÏ Yô]j§u YôNpLs

§\dLlTP UôhPôÕ.177 E£j ÕYôWj§p IhPLm ÖûZÙm YûW @YoLs ùNôodLj§p
ÖûZV UôhPôoLs. BqYôú\ Ït\Yô°Lû[j Ri¥lúTôm.
41. @YoLÞdÏ SWLm Fàm ®¬l×m, úUúX (SWLm Fàm) úTôoûYLÞm Ds[].
BqYôú\ @¿§ BûZjRYoLû[j Ri¥lúTôm.
42. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôúW ùNôodLYô£Ls. @YoLs @§p ¨WkRWUôL

BÚlTôoLs. FYûWÙm @YoL°u Nd§dÏ Á± Sôm £WUlTÓjÕY§pûX.68
43. @YoL°u Ds[eL°p BÚkR ÏúWôRjûR FÓjÕ ®ÓúYôm. @YoLÞdÏd

¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. ""SUdÏ BjRûLV Y¯ Lôh¥V @pXôyÜdúL ×LZû]jÕm.
@pXôy FeLÞdÏ úSo Y¯ Lôh¥«ÚdLô ®hPôp úSo Y¯ ùTt±ÚdL UôhúPôm. SUÕ
Bû\Y²u çRoLs DiûUûVúV ùLôiÓ YkR]o'' F] @YoLs áßYôoLs. ""DeLs
ùNVpL°u LôWQUôL DeLÞdÏ D¬ûUVôdLlThÓs[ ùNôodLm BÕúY'' Fuß
@YoLÞdÏd á\lTÓm.
44. ""FeLs Bû\Yu FeLÞdÏ YôdL°jRûR Dß§VôLl ùTtßd ùLôiúPôm. DeLs

Bû\Yu DeLÞdÏ YôdL°jRûR Dß§VôLl ùTtßd ùLôi¼oL[ô?'' Fuß
ùNôodLYô£Ls SWLYô£L°Pm úLhTôoLs. @YoLs "Am' FuTo. ""@¿§ BûZjúRôo ÁÕ
@pXôy®u NôTm6 Ds[Õ'' Fuß @YoLÞd¡ûPúV @±®lTô[o @±®lTôo.
45. @YoLs @pXôy®u TôûRûV ®hÓm RÓjR]o. @ûRd úLôQp Y¯VôLÜm

LÚ§]o. UßûUûV GtL UßjÕd ùLôiÓm BÚkR]o.
46. @q®WiÓdÏm BûPúV RÓl× (ÑYo) BÚdÏm. @kRj RÓl×fÑYo úUp £X

U²RoLs BÚlTôoLs. Iq ùYôÚYûWÙm @YoL°u @ûPVô[jûRd ùLôiÓ @YoLs
@±kÕ ùLôsYôoLs. ùNôodLYô£Lû[ @ûZjÕ ""DeLs ÁÕ ^Xôm DiPôLhÓm''
FuTôoLs.159 @YoLs AûNlThPôÛm @eúL (BÕYûW) ÖûZVôUp Ds[]o.
47. @YoL°u TôoûYLs SWLYô£Lû[ úSôd¡j §ÚlTlTÓm úTôÕ ""FeLs Bû\Yô!

FeLû[ @¿§ BûZjR áhPjÕPu úNojÕ ®PôúR!'' F]d áßYôoLs.
48, 49. RÓl×f ÑYo úUp BÚlúTôo, £XûW @ûZlTôoLs. @YoL[Õ @ûPVô[jûRd
ùLôiÓ @YoLû[ @±kÕ ùLôsYôoLs. ""DeLÞûPV As TXØm, ¿eLs
ùTÚûUV¥jÕd ùLôi¥ÚkRÕm DeLû[d LôlTôt\®pûX; @pXôy @Úsn ×¬V
UôhPôu F] BYoLû[l Tt±Vô Nj§Vm ùNn¾oLs?'' Fuß @YoL°Pm áßYôoLs.
""ùNôodLj§p ÖûZÙeLs!178 DeLÞdÏ FkR @fNØm BpûX. ¿eLs LYûXlTPÜm
Uôh¼oLs''26
50. SWLYô£Ls ùNôodLYô£Lû[ @ûZjÕ ""FeLs ÁÕ £±Õ Ri½ûWúVô, @pXôy

DeLÞdÏ YZe¡VûRúVô EtßeLs!'' F]d úLhTôoLs. (Ruû]) UßlúTôÚdÏ
@q®WiûPÙm @pXôy RûP ùNnÕ ®hPôu'' Fuß (ùNôodLYô£Ls) áßYôoLs.
51. @YoLs RUÕ UôodLjûR ÅQôLÜm, ®û[VôhPôLÜm Ad¡d ùLôiP]o. BqÜXL

YôrdûL @YoLû[ UVd¡ ®hPÕ. BkR Sôû[f1 Nk§dL úYi¥YÚm FuTûR @YoLs
U\kÕ, SUÕ YN]eLû[ @YoLs UßjÕd ùLôi¥ÚkRÕ úTôp Buß @YoLû[ SôØm
U\kÕ ®húPôm6.
52. @YoL°Pm úYRjûRd ùLôiÓ YkÕsú[ôm. @±ÜléoYUôL @ûRj

ùR°ÜTÓj§Ùsú[ôm. Sm©dûL ùLôs¡u\ NØRôVjÕdÏ @Õ úSo Y¯VôLÜm,
@Ú[ôLÜm Ds[Õ.
53. BqúYRj§p ùNnVlThP FfN¬dûLûVj Rôu @YoLs F§oTôod¡\ôoL[ô? ""FeLs

Bû\Y²u çRoLs DiûUûVúV ùLôiÓ YkR]o. FeLÞdLôLl T¬kÕûWlúTôo
VôÚm BÚkÕ FeLÞdÏl T¬kÕûW17 ùNnV UôhPôoL[ô? @pXÕ ÁiÓm (DXÏdÏ)
§Úl© @àlTlTP UôhúPôUô? GtL]úY ùNnÕ YkRYtßdÏ Uôt\UôLf ùNnúYôúU''
Fuß @kSôû[1 BRtÏ Øu U\k§ÚkúRôo áßYôoLs. @YoLs RUdúL SxPm
GtTÓj§d ùLôiP]o. @YoLs BhÓd Lh¥VûY @YoLû[ ®hÓm Uû\kÕ ®hP].
54. DeLs Bû\Y]ô¡V @pXôyúY Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm Aß SôhL°p

TûPjRôu.179 ©u]o @oµu ÁÕ @UokRôu. BWûYl TLXôp @Yu êÓ¡\ôu. TLp,
BWûY úYLUôLj ùRôPo¡\Õ. ã¬Vû]Ùm, Nk§Wû]Ùm, ShNj§WeLû[Ùm R]Õ
LhPû[Vôp LhÓlTÓj§]ôu. LY]j§p ùLôsL! TûPjRÛm, LhPû[Ùm @YàdúL
D¬V]. @¡Xj§u Bû\Y]ô¡V @pXôy Tôd¡Vm ùTôÚk§VYu.
55. DeLs Bû\Yû]l T¦ÜPàm, BWL£VUôLÜm ©WôojRû] ùNnÙeLs! YWm×

Á±úVôûW @Yu úS£dL UôhPôu.180
56. éª«p ºo§ÚjRm ùNnVlThP ©u @§p ÏZlTm ®û[®dLô¾oLs! @fNjÕPàm,

Sm©dûLÙPàm @Y²Pm ©WôojRû] ùNnÙeLs! @pXôy®u @Ús SuûU
ùNnúYôÚdÏ @Ú¡p Ds[Õ.49
57. R]Õ @ÚÞdÏ Øu]ôp StùNn§VôL @Yú] Lôtû\ @àl×¡\ôu. @Õ L]Uô]

úULjûRf ÑUdÏm úTôÕ B\kÕ úTô] EÚdÏ @ûR Jh¥f ùNp¡ú\ôm. @§-ÚkÕ
Ri½ûW B\d¡, @Ru êXm FpXôl TXuLû[Ùm ùY°lTÓjÕ¡ú\ôm. BqYôú\
B\kRYoLû[Ùm ùY°lTÓjÕúYôm. (BRu êXm) ¿eLs T¥l©û] ùT\d áÓm.
58. RôYWeLs, R]Õ Bû\Y²u ®ÚlTlT¥ SpX éª«p ùY°lTÓ¡\Õ. ùLhP éª«p
@tTUô]ûRj R®W úYù\ÕÜm ùY°lTPôÕ. Su± ùNÛjÕm NØRôVj§tÏ BqYôú\
NôußLû[ ®[dÏ¡ú\ôm.
59. èûa, @YWÕ NØRôVj§Pm @àl© ûYjúRôm. ""Fu NØRôVúU! @pXôyûY

YQeÏeLs! DeLÞdÏ @Y]u± YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX ULjRô]
Sô°u1 úYRû]ûV DeLs ÁÕ Sôu @gÑ¡ú\u'' Fuß @Yo á±]ôo.
60. ""SôeLs DmûUl T¡WeLUô] Y¯ úLh¥úXúV Lôi¡ú\ôm'' F] @YWÕ NØRôVj§u

©WØLoLs á±]o.
61. ""Fu NØRôVúU! Fu²Pm FkR Y¯ úLÓm BpûX. Uô\ôL Sôu @¡Xj§u
Bû\YàûPV çRu'' Fuß @Yo á±]ôo.
62. Fu Bû\Y²u çÕf ùNn§Lû[ DeLÞdÏ FÓjÕf ùNôp¡ú\u. DeLÞdÏ SXm

SôÓ¡ú\u. ¿eLs @±VôRYtû\ @pXôy®PªÚkÕ @±¡ú\u.
63. ""¿eLs (Bû\Yû]) @gNÜm, DeLÞdÏ @Ús ùNnVlTPÜm, DeLû[

FfN¬lTRtLôLÜm, DeLû[f úNokR U²RÚdÏ DeLs Bû\Y²PªÚkÕ @±ÜûW
YÚY§p AfN¬Vm @ûP¡ÈoL[ô?'' (Fußm á±]ôo.)
64. A«àm @YûWl ùTônVùW]d LÚ§]o. F]úY @YûWÙm, @YÚPu LlT-p

BÚkRYoLû[Ùm LôlTôt±ú]ôm. SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§úVôûW
êrL¥júRôm. @YoLs ÏÚhÓd áhPUôLúY BÚkR]o.
65. AÕ NØRôVj§Pm @YoL°u NúLôRWo aþûR @àl©ú]ôm. ""Fu NØRôVúU!

@pXôyûY YQeÏeLs! DeLÞdÏ @Y]u± YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX
(Bû\Yû]) @gN Uôh¼oL[ô?'' Fuß @Yo úLhPôo.
66. ""DmûU UPûU«p BÚlTRôLúY SôeLs LÚÕ¡ú\ôm. ùTônVWôLÜm DmûU SôeLs

LÚÕ¡ú\ôm'' Fuß @YWÕ NØRôVj§p (GL Bû\Yû]) UßjR ©WØLoLs á±]o.
67. ""Fu NØRôVúU! Fu²Pm FkR UPûUÙm BpûX. Uô\ôL Sôu @¡Xj§u
Bû\YàûPV çRu'' Fuß @Yo á±]ôo.
68. ""Fu Bû\Y²u çÕf ùNn§Lû[ DeLÞdÏ FÓjÕf ùNôp¡ú\u. Sôu DeL°u
SXm SôÓTYu; Sm©dûLdÏ¬VYu''
69. ""DeLû[ FfN¬lTRtLôL DeLû[f úNokR U²RÚdÏ DeLs Bû\Y²PªÚkÕ

@±ÜûW YÚYÕ AfN¬VUôL Ds[Rô? èaýûPV NØRôVj§tÏl ©u DeLû[
Y¯júRôu\pL[ôL46 @Yu Ad¡VûRÙm, DPXûUl©p DeLÞdÏ Y-ûUûV
@§LlTÓj§VûRÙm Fi¦l TôÚeLs! ¿eLs ùYt±VûPYRtLôL @pXôy®u
@ÚhùLôûPLû[ Fi¦l TôÚeLs!'' (Fußm @Yo á±]ôo).
70. ""FeLs Øuú]ôoLs YQe¡ YkRûR ®hÓ ®hÓ, @pXôyûY UhÓm SôeLs
YQeL úYiÓm FuTRtLôL FeL°Pm ¿o Yk§Úd¡ÈWô? ¿o DiûUVô[WôL BÚkRôp
FeLÞdÏ ¿o FfN¬lTûR FeL°Pm ùLôiÓ YôÚm'' Fuß @YoLs á±]o.
71. ""DeLs Bû\Y²PªÚkÕ úYRû]Ùm, úLôTØm DeLs ÁÕ GtThÓ ®hPÕ. ¿eLÞm,

DeLs Øuú]ôoLÞm ãh¥d ùLôiP ùYßm ùTVoLû[l Tt± (LtTû]l
Tôj§WeLû[l Tt±) Fu²Pm RodLm ùNn¡ÈoL[ô? @Õ Tt± @pXôy FkRf
Nôuû\Ùm @Ú[®pûX. F§o TôÚeLs! DeLÞPu úNokÕ Sôàm F§oTôod¡ú\u''
Fuß @Yo á±]ôo.
72. @YûWÙm, @YÚPu BÚkRYoLû[Ùm SUÕ @Ú[ôp LôlTôt±ú]ôm. SUÕ
YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§úVôûW LÚYßjúRôm. @YoLs Sm©dûL
ùLôi¥ÚdL®pûX.
73. ^êÕ NØRôVj§Pm @YoL°u NúLôRWo ^ô-ûa @àl© ûYjúRôm. ""Fu

NØRôVúU! @pXôyûY YQeÏeLs! DeLÞdÏ @Y]u± YQdLj§tÏ¬VYu úYß
VôÚªpûX DeLÞdÏ DeLs Bû\Y²PªÚkÕ Nôuß YkÕs[Õ. @Õ DeLÞdÏf
Nôu\ôL Ds[ @pXôy®u IhPLm. @pXôy®u éª«p @ûR úUV ®hÓ ®ÓeLs!
@RtÏj ¾eÏ BûZdLô¾oLs. (@qYôß ùNnRôp) DeLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû]
GtTÓm'' Fuß @Yo á±]ôo.
74. ""AÕ NØRôVjÕdÏl ©u]o DeLû[ Y¯júRôu\pL[ôL46 @Yu Ad¡VûR

Fi¦l TôÚeLs! éª«p @Yu DeLû[ Y£dLf ùNnRôu. @Ru ùUuûUVô]
TÏ§L°p Uô°ûLLû[d LhÓ¡ÈoLs! UûXLû[d ÏûPkÕ ÅÓLû[ @ûUjÕd
ùLôs¡ÈoLs! F]úY @pXôy®u @ÚhùLôûPLû[ Fi¦l TôÚeLs! éª«p
ÏZlTm ùNnÕ §¬Vô¾oLs!'' (Fuß @Yo á±]ôo).
75. ""^ô-y RUÕ Bû\Y]ôp @àlTlThP çRo Rôu FuTûR @±ÅoL[ô?"" Fuß
@YWÕ NØRôVj§p LoYm ©¥jR ©WØLoLs @YoL°p Sm©dûL ùLôiP
TXÅ]oL°Pm (¡iPXôL) úLhP]o. @RtÏ, ""@Y¬Pm ùLôÓjÕ @àlTlThP ùNn§ûV
SôeLs Sm×¡ú\ôm'' Fuß (TXÅ]oLs) á±]o.
76. ""¿eLs Sm×YûR SôeLs Ußd¡ú\ôm'' Fuß LoYm ©¥jRYoLs á±]o.
77. ©u]o @kR IhPLjûR @ßjR]o. @YoL°u Bû\Y]Õ LhPû[ûV Á±]o. ""^ô-
úa ¿o çRWôL BÚkRôp FeLÞdÏ FfN¬jRûR FeL°Pm ùLôiÓ YôÚm'' F]Üm
á±]o.
78. DPú] @YoLû[l éLmTm Rôd¡VÕ. LôûX«p RUÕ ÅÓL°p ÅrkÕ ¡PkR]o.
79. (ÅrkÕ ¡PdÏm) @YoLû[ ®hÓ @Yo ®X¡]ôo. ""Fu NØRôVúU! F]Õ Bû\Y²u
çÕf ùNn§ûV DeLÞdÏ FÓjÕf ùNôuú]u. DeLÞdÏ SpXûRúV ®Úm©ú]u.
F²àm SXm SôÓúYôûW ¿eLs ®ÚmT®pûX'' F]d á±]ôo.
80. íjûRÙm (çRWôL @àl©ú]ôm). ""DX¡p DeLÞdÏ Øu VôÚm ùNn§WôR

ùYhLdúLPô] Lô¬VjûRVô ùNn¡ÈoLs?'' Fuß RUÕ NØRôVj§Pm úLhPôo.
81. ""¿eLs ùTiLû[ ®hÓ BfûNdLôL AiL°Pm ùNp¡ÈoLs! ¿eLs YWm× Á±V
áhPUôLúY BÚd¡ÈoLs'' (Fußm á±]ôo.)
82. ""BYoLû[ DeLs EûW ®hÓ ùY°úVtßeLs! BYoLs ÑjRUô] U²RoL[ôL

Ds[]o'' FuTúR @YWÕ NØRôVj§u T§XôL BÚkRÕ.
83. F]úY @YWÕ Uû]®ûVj R®W @YWÕ ÏÓmTjRôûWÙm, @YûWÙm LôlTôt±ú]ôm.
@Ys @¯kÕ úTôúYô¬p IÚj§VôL BÚkRôs.
84. @YoLÞdÏ ùTÚUûZûVl ùTô¯®júRôm. "Ït\Yô°L°u Ø¥Ü FqYôß BÚkRÕ?'

FuTûRd LY²lÀWôL!
85. UjVu SLÚdÏ @YoL°u NúLôRWo `ýHûT @àl©ú]ôm. ""Fu NØRôVúU!

@pXôyûY YQeÏeLs! DeLÞdÏ @Y]u± YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX.
DeLs Bû\²PªÚkÕ DeL°Pm Nôuß YkÕs[Õ. F]úY @[ûYÙm, ¨ßûYûVÙm
¨û\YôdÏeLs! UdLÞdÏ @YoL°u ùTôÚhLû[d Ïû\jÕ ®Pô¾oLs! éª«p
ºo§ÚjRm ùNnVlThP ©u @§p ÏZlTm ®û[®dLô¾oLs! ¿eLs Sm©dûL
ùLôi¥ÚkRôp BÕúY DeLÞdÏf £\kRÕ'' Fuß @Yo á±]ôo.
86. ""IqùYôÚ TôûR«Ûm (UdLû[) ªWhÓYRtLôL @UWô¾oLs! @pXôy®u TôûRûVd

úLôQXôLf £jR¬jÕ, Sm©dûL ùLôiúPôûW @ûR ®hÓm RÓdLô¾oLs! ¿eLs
Ïû\Yô] Fi¦dûL«p BÚkRûRÙm, DeLû[ @Yu @§LUôd¡VûRÙm Fi¦l
TôÚeLs! "ÏZlTm ùNnúRô¬u Ø¥Ü FqYôß BÚkRÕ' FuTûRd LY²ÙeLs!''
87. ""Sôu ùLôÓjRàlTlThPûR DeL°p IÚ NôWôo Sm©, Utù\ôÚ NôWôo SmTôUp

BÚkRôp @pXôy SUd¡ûPúV ¾olT°dÏm YûW ùTôßûUVôL BÚeLs! @Yu
¾olT°lúTô¬p ªLÜm £\kRYu'' (F]Üm @Yo á±]ôo.)
88. "" `ýHúT! DmûUÙm, DmúUôÓ Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm FeLs E¬-ÚkÕ

ùY°úVtßúYôm. @pXÕ ¿eLs FeLs UôodLjÕdÏj §ÚmT úYiÓm'' Fuß @YWÕ
NØRôVj§p LoYm ùLôiP ©WØLoLs á±]o. (@RtÏ `ýHl) ""SôeLs (DeLs
UôodLjûR) ùYßjRôÛUô?'' Fuß úLhPôo.
89. DeLs UôodLjûR ®hÓm @pXôy FeLû[d LôlTôt±V ©u]o @RtÏj

§Úm©]ôp @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓd Lh¥úVôWôL AúYôm. FeLs Bû\Yu
Sô¥]ôp R®W @RtÏ (DeLs UôodLj§tÏ) §Úm×Rp FeL°Pm GtTPôÕ. FeLs
Bû\Yu Oô]jRôp FpXôl ùTôÚhLû[Ùm ãrk§Úd¡\ôu. SôeLs @pXôyûYúV
Nôok§Úd¡ú\ôm. FeLs Bû\Yô! FeLÞdÏm, FeLs NØRôVj§tÏªûP«p ¨VôVUô]
¾olûT YZeÏYôVôL! ¿úV ¾olT°lúTô¬p £\kRYu (F]Üm `ýHl á±]ôo.)
90. "" `ýHûTl ©uTt±]ôp ¿eLs SxPUûPkúRôWôÅoLs'' Fuß @YWÕ NØRôVj§p

(GL Bû\Yû]) UßjR ©WØLoLs á±]o.
91. DPú] @YoLû[l éLmTm Rôd¡VÕ. LôûX«p RUÕ ÅÓL°p ÅrkÕ ¡PkR]o.
92. `ýHûTl ùTônVùW]d LÚ§úVôo (@RtÏ Øu) @eúL Y£dLôRYoLû[l

úTôXô]ôoLs. `ýHûTl ùTônVùW]d LÚ§úVôúW SxPUûPkúRôWô]ôoLs.
93. (ÅrkÕ ¡PdÏm) @YoLû[ ®hÓ @Yo ®X¡]ôo. ""Fu NØRôVúU! Fu Bû\Y²u
çÕf ùNn§Lû[ DeLÞdÏ FÓjÕf ùNôp- ®húPu. DeLÞdÏ SpXûRúV Sô¥ú]u.
F]úY (GL Bû\Yû]) UßjR áhPj§tLôL FqYôß LYûXlTÓúYu?'' Fu\ôo.
94. FkR EÚdÏ S©ûV Sôm @àl©]ôÛm @qîWôo T¦V úYiÓm FuTRtLôL
@YoLû[ YßûU«]ôÛm, úSô«]ôÛm Sôm ©¥dLôUp BÚkR§pûX.
95. ©u]o ùLhPRtÏl TLWUôL SpXûR Uôt±d ùLôÓjúRôm. @YoLs Tp¡l ùTÚ¡V
úTôÕ ""(FeLÞdÏ UhÓªu±) FeLs Øuú]ôÚdÏm ÕuTØm, BuTØm GtThP]'' F]d
á±]o. F]úY @YoLs @±VôR ¨ûX«p §¼ùWuß @YoLû[j Ri¥júRôm.
96. @qîoLû[f úNokúRôo Sm©dûL ùLôiÓ (SmûU) @g£«ÚkRôp Yô²-ÚkÕm,

éª«-ÚkÕm Tôd¡VeLû[ @YoLÞdLôL §\kÕ ®h¥ÚlúTôm. Uô\ôL @YoLs
ùTônùV]d LÚ§]o. F]úY @YoLs (¾ûU) ùNnÕ YkRRu LôWQUôL265 @YoLû[j
Ri¥júRôm.
97. @YoLs BW®p D\e¡d ùLôi¥ÚdÏm úTôÕ SUÕ úYRû] @YoLÞdÏ YÚm
FuT§p @qîWôo @fNUtß BÚd¡\ôoL[ô?
98. @YoLs ®û[Vô¥d ùLôi¥ÚdÏm úTôÕ ØtTL-p SUÕ úYRû] @YoLÞdÏ

YÚm FuT§p @qîWôo @fNUtß BÚd¡\ôoL[ô?
99. @pXôy®u ãrf£«p6 @fNUtß BÚd¡\ôoL[ô? SxPUûPkR áhPj§]o R®W

(Ut\YoLs) @pXôy®u ãrf£«p @fNUtß BÚdL UôhPôoLs.
100. éªdÏ D¬VYoL°PªÚkÕ (@YoLs @¯dLlThP ©u) @ûRd ûLlTt±d

ùLôiPYoLû[ @YoL[Õ TôYeL°u LôWQUôLj Sôm Sô¥«ÚkRôp Ri¥j§ÚlúTôm
FuTÕm, @YoLs ùN®Ù\ôR Yôß @YoL°u Ds[eLs ÁÕ Øj§ûW«ÓúYôm FuTÕm
®[eL®pûXVô?
101. (ØamUúR!) BkR EoLs Tt±V ùNn§Lû[ DUdÏd áß¡ú\ôm. @YoL°Pm

@YoL[Õ çRoLs ùR°Yô] NôußLÞPu YkR]o. Øu]úW @YoLs ùTônùV]d
LÚ§VRôp @YoLs Sm©dûL ùLôsúYôWôL BÚdL®pûX. BqYôú\ (Ruû])
UßlúTô¬u Ds[eLs ÁÕ @pXôy Øj§ûW«Ó¡\ôu
102. @YoL°p ùTÚmTôúXô¬Pm FkR YôdÏ ¨û\úYtßRÛm BpûX. @YoL°p

@§LUôú]ôûWd Ït\m ×¬úYôWôLúY Lôi¡ú\ôm.
103. @YoLÞdÏl ©u ê^ôûY K©o@q²PØm, @Y]Õ NûTúVô¬PØm ùR°Yô]

NôußLÞPu @àl©ú]ôm. @Ytû\ @YoLs GtL UßjR]o. "ÏZlTm ùNnúRô¬u
Ø¥Ü FqYôß BÚkRÕ?' FuTûRd LY²lÀWôL!
104. ""K©o@qú]! Sôu @¡XjRôÚûPV Bû\Y²u çRo'' Fuß ê^ô á±]ôo.
105. @pXôy®u ÁÕ DiûUûVj R®W (úYù\Rû]Ùm) á\ô§ÚdLd LPûUlThPYu.

DeLs Bû\Y²PªÚkÕ ùR°Yô] Nôuû\ DeL°Pm ùLôiÓ YkÕsú[u. F]úY
FuàPu BvWôÂ-u UdLû[ @àl× (F]Üm á±]ôo).181
106. ""¿o DiûU áßTYWôL BÚkÕ, Nôuû\d ùLôiÓ Yk§ÚkRôp @ûRd ùLôiÓ Yô!''
Fuß @Yu á±]ôu.
107. @lúTôÕ @Yo RUÕ ûLjR¥ûVl úTôhPôo. DPú] @Õ DiûUVôLúY TômTôL

A]Õ.
108. @Yo RUÕ ûLûV ùY°úV Lôh¥]ôo. DPú] @Õ TôolúTôÚdÏ ùYiûUVôLj

ùR¬kRÕ.
109, 110. ""BYo úRokR ã²VdLôWWôL Ds[ôo. DeLs éª«-ÚkÕ DeLû[ ùY°úVt\
BYo FiÔ¡\ôo. Fu] LhPû[«Pl úTô¡ÈoLs?'' Fuß K©o@q²u NØRôVl
©WØLoLs á±]o.26
111, 112. ""BYÚdÏm, BYWÕ NúLôRWÚdÏm @YLôNm @°lÀWôL! (ã²VdLôWoLû[j) §Wh¥

YÚúYôûWl TX EoLÞdÏm @àl×ÅWôL! @YoLs úRokR ã²VdLôWo
IqùYôÚYûWÙm DmªPm ùLôiÓ YÚYôoLs'' Fußm (K©o@q²Pm) á±]o.26
113. ã²VdLôWoLs K©o@q²Pm YkR]o. ""SôeLs ùYt± ùTt\ôp FeLÞdÏl T¬Ñ

DiPô?'' Fuß @YoLs úLhP]o.
114. (@RtLYu) ""Am! ¿eLs (F]dÏ) ùSÚdLUô]YoLs'' Fuß á±]ôu.
115. ""ê^ôúY! (®jûRLû[) ¿o úTôÓ¡ÈWô? SôeLú[ úTôPhÓUô?'' Fuß úLhP]o.
116. ""¿eLú[ úTôÓeLs!'' Fuß (ê^ô) á±]ôo. @YoLs (RUÕ ®jûRLû[l) úTôhP
úTôÕ UdL°u LiLû[ YVlTÓj§]ôoLs.182 UdLÞdÏ @fNjûRÙm GtTÓj§]ôoLs.
ùTÚm ã²VjûR @YoLs ùLôiÓ YkR]o.
117. ""DUÕ ûLjR¥ûVl úTôÓÅWôL!'' Fuß ê^ôÜdÏ @±®júRôm. DPú] @Õ @YoLs

ùNnR ®jûRûV ®Ýe¡VÕ.
118. DiûU ¨ûXjRÕ. @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRûY ÅQô«].
119. @eúL @YoLs úRôtL¥dLlThP]o; £ßûUVûPkR]o.
120. ã²VdLôWoLs ^wRô®p ®ÝkR]o.

121,122. ""@¡XjRô¬u Bû\Y]ô¡V ê^ô Utßm aôì²u Bû\Yû] Sm©ú]ôm'' Fußm
á±]o.26
123. ""Sôu DeLÞdÏ @àU§V°lTRtÏ Øu @YûW Sm© ®h¼oL[ô? BÕ, BkR

SLWj§-ÚkÕ @Ru D¬ûUVô[oLû[ ùY°úVtßYRtLôL BeúL ¿eLs ¨Lrj§V N§.
(BRu ®û[ûY) @±kÕ ùLôsÅoLs!'' Fuß K©o@qu á±]ôu.
124. ""DeLû[ UôßLôp UôßûL ùYhÓúYu. ©u]o DeLs @û]YûWÙm £ÛûY«p

@û\úYu'' (Fußm á±]ôu)
125. ""SôeLs FeLs Bû\Y²PúU §Úm×TYoLs'' Fuß @YoLs á±]o.
126. ""FeLs Bû\Y²u NôußLs FeL°Pm YkR úTôÕ @ûR Sm©ú]ôm FuTRtLôLúY
FeLû[ ¿ Ri¥d¡\ôn'' (Fuß K©o@q²Pm á± ®hÓ) ""FeLs Bû\Yô! FeLÞdÏl
ùTôßûUûVj RÚYôVôL! FeLû[ Øv-mL[ôL295 UW¦dLf ùNnYôVôL!'' Fu\]o.
127. ""BkRl éª«p ÏZlTm ùNnYRtLôLÜm, DmûUÙm DUÕ LPÜsLû[Ùm

×\dL¦lTRtLôLÜm, ê^ôûYÙm @YWÕ NØRôVjûRÙm ®hÓ ûYdLl úTô¡ÈWô?''
Fuß K©o@qàûPV NØRôVjÕl ©WØLoLs úLhP]o. ""@YoL°u Ai UdLû[d
ùLôpúYôm. ùTi (Ud)Lû[ D«ÚPu ®hÓ ®ÓúYôm. Sôm @YoLs ÁÕ A§dLm
ùNÛjÕTYoLs'' Fuß K©o@qu á±]ôu.
128. ""@pXôy®Pm DR® úRÓeLs! ùTôßûUVôL BÚeLs! éª @pXôyÜdúL D¬VÕ.

R]Õ @¥VôoL°p Rôu Sô¥úVôÚdÏ @ûR @Yu D¬ûUVôdÏYôu. Bß§ Ø¥Ü
(Bû\Yû]) @gÑúYôodúL NôRLUôL BÚdÏm'' Fuß ê^ô RUÕ NØRôVj§Pm á±]ôo.
129. ""¿o FeL°Pm YÚYRtÏ Øu]Úm, ¿o FeL°Pm YkR ©u]Úm ùRôpûX

ùLôÓdLlThÓ YÚ¡ú\ôm'' Fuß @YoLs á±]o. ""DeLs Bû\Yu, DeLs F§¬ûV
@¯jÕ DeLû[l éª«p (@YoLÞdÏl) TLWUôd¡46 FqYôß ùNVpTÓ¡uÈoLs
FuTûRd LY²lTôu'' Fußm á±]ôo.
130. ""T¥l©û] ùTßYRtLôLl TX YûLl TgNeL[ôÛm TXuLû[d Ïû\lTRu êXØm

K©o@qàûPV NØRôVjûRj Ri¥júRôm''
131. @YoLÞdÏ GúRàm SuûU YkRôp ""@Õ FeLÞdLôL (¡ûPjRÕ)'' F]d

áß¡u\]o. @YoLÞdÏ ¾eÏ GtTÓUô]ôp ê^ôûYÙm @YÚPu Ds[YoLû[Ùm
ÀûPVôLd LÚÕ¡u\]o. ""LY]j§p ùLôsL. @YoLs ÀûPVôLd LÚÕYÕ
@pXôy®PªÚkÕ YkÕs[Õ. F²àm @YoL°p @§LUôú]ôo BRû] @±Y§pûX.''
132. ""FeLû[ Y£Vm ùNnYRtLôL ¿o FkRf Nôuû\d ùLôiÓ YkR úTô§Ûm, Sôm DmûU
SmTl úTôY§pûX'' Fuß @YoLs á±]o.
133. F]úY @YoLÞdÏ F§WôL ùYs[lùTÚdÏ, ùYhÓd¡°, úTu, RYû[Ls, BWjRm
A¡V ùR°Yô] NôußLû[ @àl©ú]ôm. @YoLs AQYm ùLôiP]o. Ït\m ×¬kR
áhPUôLúY BÚkR]o.
134. @YoLÞdÏ F§WôL, úYRû] YkR úTôùRpXôm ""ê^ôúY! DUÕ Bû\Yu DmªPm
RkR YôdÏß§«u T¥ @Y²Pm ©Wôoj§lÀWôL! FeLû[ ®hÓ BkR úYRû]ûV ¿o
¿d¡]ôp DmûU Sm×úYôm. DmØPu BvWôÂ-u UdLû[ @àl© ûYlúTôm''181 Fuß
@YoLs á±]o.
135. @YoLs @ûPkÕ ùLôs[d á¥V LôXd ùLÓ YûW @YoLÞdÏ Sôm úYRû]ûV
¿d¡V DPú] @YoLs YôdÏ Uô±]o.
136. @YoLs SUÕ NôußLû[l ùTônùV]d LÚ§, @Ytû\ @Xh£Vm ùNnÕ YkRRôp
@YoLû[j Ri¥júRôm. @YoLû[d LP-p êrL¥júRôm.
137. Sôm Tôd¡Vm ùNnR éª«u ¡ZdÏ Utßm úUtÏl TÏ§LÞdÏ TXÅ]oL[ôLd
LÚRlThÓ YkR NØRôVjûR D¬ûUVô[oL[ôd¡ú]ôm. BvWôÂ-u UdLs ùTôßûUûVd
ûLdùLôiPRôp DUÕ Bû\Y²u @Z¡V YôdÏ @YoLs ®`Vj§p ØÝûUVôL
¨û\úY±VÕ. K©o@qàm, @Y]Õ NØRôVj§]Úm RVô¬jRYtû\Ùm, @YoLs DVWUôL
FÝl©VYtû\Ùm @¥úVôÓ @¯júRôm.
138. BvWôÂ-u UdLû[d LPp LPkÕ ùNpX ûYjúRôm. @lúTôÕ RUÕ £ûXLÞdÏ
Y¯TôÓ SPj§d ùLôi¥ÚkR áhPj§Pm @YoLs YkR]o. ""ê^ôúY! @YoLÞdÏ
BÚdÏm LPÜsLs úTôp FeLÞdÏm LPÜû[ FtTÓj§j RÚÅWôL!'' Fuß úLhP]o.
""¿eLs @±Ü ùLhP áhPUôLúY BÚd¡uÈoLs'' Fuß @Yo á±]ôo.
139. ""@YoLs F§p BÚd¡\ôoLú[ô, @Õ @¯Vd á¥VÕ. @YoLs ùNnÕ YkRûYÙm

ÅQô]Õ.''
140. ""@pXôy @pXôRYoLû[Vô DeLÞdÏd LPÜ[ôLd Lt©lúTu? @Yú] DeLû[

@¡XjRôûW ®P £\l©j§Úd¡\ôu'' Fuß (ê^ô) á±]ôo.
141. DeLs Ai UdLû[d ùLôuß, DeLs ùTi (Ud)Lû[ D«ÚPu ®hÓ, DeLÞdÏd
LÓm úYRû]ûVf ÑûYdLf ùNnÕ ùLôi¥ÚkR K©o@q²u áhPj§PªÚkÕ Sôm
DeLû[d LôlTôt±VûR Fi¦l TôÚeLs! Bû\Y²PªÚkÕ DeLÞdÏ B§p LÓm
úNôRû] BÚkRÕ.
142. ê^ôÜdÏ ØlTÕ BWÜLû[ YôdL°júRôm. @ûRl TjÕ (BWÜLs) êXm

ØÝûUVôd¡ú]ôm. F]úY @YWÕ Bû\Yu öQ«jR LôXm SôtTÕ BWÜL[ôL
ØÝûUVûPkRÕ.18 ""Fu NØRôVj§tÏ ¿o F]dÏl TLWUôL46 BÚkÕ ºo§ÚjÕÅWôL!
ÏZlTYô§L°u TôûRûVl ©uTt± ®Pô¾o!'' Fuß Rm NúLôRWo aôì²Pm ê^ô
(GtL]úY) á±]ôo.
143. Sôm YôdL°jR BPjÕdÏ ê^ô YkÕ, @Y¬Pm @YWÕ Bû\Yu úT£V úTôÕ ""Fu
Bû\Yô! (Duû]) F]dÏd LôhÓYôVôL! Sôu Duû]l TôodL úYiÓm'' F]d á±]ôo.
@RtÏ (Bû\Yu) ""Fuû] ¿o TôodLúY Ø¥VôÕ. F²àm @kR UûXûVl TôolÀWôL!
@Õ @RtÏ¬V BPj§p ¨ûXVôL BÚkRôp ¿o Fuû]l TôodLXôm'' Fuß á±]ôu.
@YWÕ Bû\Yu @kR UûXdÏd Lôh£ RkR úTôÕ @ûRj ç[ôd¡]ôu. ê^ô êof£jÕ
®ÝkRôo. @Yo ùR°YûPkR úTôÕ ""¿ çVYu.10 Du²Pm Uu²l×d úLh¡ú\u.
Sm©dûL ùLôiúPô¬p Sôu ØRXôUY]ôL BÚd¡ú\u'' F]d á±]ôo.21
144. ""ê^ôúY! F]Õ çÕf ùNn§Ls êXØm, Sôu úT£VRu êXØm UdLû[ ®P
DmûUj úRokùRÓjÕ ®húPu. F]úY Sôu DUdÏd ùLôÓjRûRl ©¥jÕd ùLôsÅWôL!
Su± ùNÛjÕTYWôL AÅWôL!'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
145. TXûLL°p @YÚdLôL IqùYôÚ ®`VjûRÙm FÝ§ú]ôm. @±ÜûWVôLÜm,

@û]jÕ ®`VeLÞdÏm ®[dLUôLÜm @Õ BÚkRÕ. ""BûRl TXUôLl ©¥lÀWôL! BûR
ªL @Z¡V Øû\«p ©¥dÏUôß DUÕ NØRôVj§tÏm LhPû[«ÓÅWôL! Ït\m
×¬kúRô¬u BpXjûR DeLÞdÏd LôhÓúYu''184 (Fuß Bû\Yu á±]ôu.)
146. ¨VôVªu± éª«p LoYm ùLôi¥ÚlTYoLû[ F]Õ NôußLû[ ®hÓm

§Úl×úYu. @YoLs FkRf Nôuû\d LiPôÛm @Ytû\ SmT UôhPôoLs. úSWô]
Y¯ûV @YoLs LiPôp @ûR (ReL[Õ) Y¯VôLd ùLôs[ UôhPôoLs. Y¯ úLPô]
TôûRûV @YoLs LiPôp @ûR (RUÕ) Y¯Vôd¡d ùLôsYôoLs. @YoLs SUÕ
YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§VÕm, @Ytû\ @Xh£Vl TÓj§VÕm BRtÏd LôWQm.
147. SUÕ YN]eLû[Ùm, UßûU«u Nk§lûTÙm ùTônùV]d LÚ§úVô¬u ùNVpLs

@¯kÕ ®Óm. @YoLs ùNnRûRj R®W úYß FRtÏm á- ùLôÓdLlTÓYôoL[ô?
148. ê^ôÜûPV NêLjRôo @YÚdÏl ©u @YoL[Õ SûLL[ôp Lôû[d Lu±u

Y¥YjûR (LPÜ[ôL) LtTû] ùNnÕ ùLôiP]o. @RtÏ Uôh¥u NlRØm BÚkRÕ. "@Õ
@YoL°Pm úTNôÕ FuTûRÙm @YoLÞdÏ FkR Y¯ûVÙm LôhPôÕ FuTûRÙm
@YoLs @±V úYiPôUô?19 @YoLs BûRd LtTû] ùNnÕ @¿§ BûZjúRôWô]ôoLs.
149. RôeLs Y¯ RY± ®hPûR DQokÕ @YoLs ûLúNRlThP úTôÕ ""FeLs Bû\Yu
FeLÞdÏ @Ús ×¬kÕ, FeLû[ Uu²dLô ®hPôp SxPUûPkúRôWôúYôm'' Fu\]o.
150. LYûXÙm, úLôTØm ùLôiÓ ê^ô RUÕ NØRôVj§Pm §Úm©V úTôÕ ""F]dÏl
©u]o ¿eLs ùNnRÕ ªLÜm ùLhPÕ. DeLs Bû\Y²u LhPû[dÏ (RiPû]dÏ)
@YNWlTÓ¡ÈoL[ô?'' Fu\ôo. TXûLLû[l úTôhPôo. RUÕ NúLôRW¬u RûXûVl ©¥jÕ
RmûU úSôd¡ BÝjRôo. (@RtÏ @YWÕ NúLôRWo) ""Fu Rô«u ULú]! BkRf
NØRôVj§]o Fuû]l TXÅ]]ôLd LÚ§ ®hP]o. Fuû]d ùLôpXÜm ØVu\]o.
F]úY F§¬Ls Fuû]l TôojÕf £¬dÏm ¨ûXûV GtTÓj§ ®Pô¾o! @¿§ BûZjR
NØRôVj§p Fuû]Ùm Ad¡ ®Pô¾o!'' Fu\ôo.
151. ""Fu Bû\Yô! Fuû]Ùm, Fu NúLôRWûWÙm Uu²lTôVôL! FeLû[ D]Õ @Ú°p
ÖûZlTôVôL! ¿ LÚûQVô[oL°p ªLÜm LÚûQVô[u'' Fuß (ê^ô) á±]ôo.
152. Lôû[d Luû\d LPÜ[ôLd LÚ§úVôÚdÏ @YoL°u Bû\Y²PªÚkÕ úLôTØm,

BqÜXL YôrdûL«p B¯Üm GtTÓm. LtTû] ùNnúYôûW BqYôú\ úYRû]dÏ
DhTÓjÕúYôm.19
153. Vôo ¾ûUVô] Lô¬VeLû[f ùNnÕ, ©u]o §Úk§ Sm©dûL ùLôs¡\ôoLú[ô

(@YoLû[) DUÕ Bû\Yu @Ru ©\Ï Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
154. ê^ôÜdÏd úLôTm R¦kR úTôÕ TXûLLû[ FÓjRôo. @Ru FÝjÕdL°p Rm

Bû\Yû] @gÑúYôÚdÏ @ÚÞm, úSo Y¯Ùm BÚkRÕ.
155. Sôm öQ«jR BPj§p ê^ô RUÕ NØRôVj§p FÝTÕ AiLû[j úRoÜ ùNnRôo.
@YoLû[l éLmTm Rôd¡V úTôÕ ""Fu Bû\Yô! ¿ Sô¥«ÚkRôp (BRtÏ) ØuúT
@YoLû[Ùm Fuû]Ùm @¯j§ÚlTôn. FeL°p êPoLs ùNnRRtLôL FeLû[
@¯d¡\ôVô? BÕ Du úNôRû] R®W úY±pûX. BRu êXm ¿ Sô¥úVôûW Y¯ úLh¥p
®hÓ ®Ó¡\ôn. ¿ Sô¥úVôÚdÏ Y¯ LôhÓ¡\ôn. ¿úV FeLs ùTôßlTô[u. F]úY
FeLû[ Uu²jÕ, FeLÞdÏ @Ús ×¬YôVôL! ¿úV Uu²lúTô¬p £\kRYu'' Fuß
(ê^ô) ©Wôoj§jRôo.392
156. ""FeLÞdÏ BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm SuûUûVl T§Ü ùNnYôVôL! SôeLs Du²Pm

§Úm© ®húPôm'' (F]Üm ©Wôoj§jRôo) ""Fu úYRû]ûV Sôu Sô¥úVôÚdÏ @°lúTu.
F]Õ @Ús, FpXôl ùTôÚhLû[Ùm ®P ®NôXUô]Õ. (Fuû]) @g£, ^LôjÕm
ùLôÓjÕ, SUÕ YN]eLû[ Sm×¡u\ UdLÞdLôL @ûRl T§Ü ùNnúYu'' Fuß
(Bû\Yu) á±]ôu.
157. FÝRl T¥dLj ùR¬VôR152 & 312 BjçRûW, BkR S©ûV (ØamUûR) @YoLs
©uTtß¡u\]o. ReL°Pm Ds[ RqWôj§Ûm, Bgº-Ûm BYûWl Tt±
FÝRlTh¥ÚlTûR @YoLs Lôi¡u\]o.25 BYo, SuûUûV @YoLÞdÏ GÜ¡\ôo.
¾ûUûV ®hÓm @YoLû[j RÓd¡\ôo. çnûUVô]Ytû\ @YoLÞdÏ @àU§d¡\ôo.
çnûUVt\ûYLû[ @YoLÞdÏ @Yo RûP ùNn¡\ôo.186 @YoLÞûPV ÑûUûVÙm,
@YoLs ÁÕ (©ûQdLlThÓ) BÚkR ®XeÏLû[Ùm @Yo @l×\lTÓjÕ¡\ôo. BYûW
Sm©, BYûWd Li¦VlTÓj§, BYÚdÏ DR®Ùm ùNnÕ, BYÚPu @Ú[lThP
I°ûVÙm ©uTtßúYôúW ùYt± ùTtú\ôo.
158. ""U²RoLú[! Sôu DeLs @û]YÚdÏm @pXôy®u çRo.187 @YàdúL Yô]eLs

Utßm éª«u Ah£ D¬VÕ. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX.
@Yu D«ol©d¡\ôu; UW¦dLf ùNn¡\ôu'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!
@pXôyûYÙm, @Y]Õ çRWô¡V FÝRlT¥dLj ùR¬VôR BkR S©ûVÙm152 & 312
Sm×eLs! BYo @pXôyûYÙm, @Y]Õ YôojûRLû[Ùm Sm×¡\ôo. BYûWl
©uTtßeLs! úSo Y¯ ùTßÅoLs.281
159. ê^ôÜûPV NØRôVj§p DiûU«u T¥ Y¯ LôhÓúYôÚm, @Ru T¥ ¿§
ùNÛjÕúYôÚm Ds[]o.
160. @YoLû[l Tu²WiÓ ¡û[Lû[d ùLôiP NØRôVeL[ôLl ©¬júRôm. ê^ô®u

NØRôVj§]o @Y¬Pm Ri½o úLhP úTôÕ "DUÕ ûLjR¥Vôp BlTôû\«p @¥lÀWôL!'
Fuß @YÚdÏ @±®júRôm. DPú] @§p Tu²WiÓ ¿ìtßdLs GtThP]. IqùYôÚ
áhPj§]Úm RUdÏ¬V ¿ojÕû\ûV @±kÕ ùLôiP]o. @YoLs ÁÕ úULjûR ¨Z-Pf
ùNnúRôm. @YoLÞdÏ Uuà, ^pYô(Fàm DQ)ûY B\d¡ú]ôm. DeLÞdÏ Sôm
YZe¡V çnûUVô]Ytû\ DiÔeLs! (Fuú\ôm.) @YoLs SUdÏj ¾eÏ
BûZdL®pûX. Uô\ôL RUdúL ¾eÏ BûZjR]o.
161. ""Bqî¬p Ï¥«ÚeLs! ®Úm©VûR B§p DiÔeLs! Uu²l× F]d áßeLs!

T¦kÕ, YôNp Y¯VôL ÖûZÙeLs! DeLs RYßLû[ DeLÞdÏ Uu²lúTôm. SuûU
ùNnúYôÚdÏ @§LUôL YZeÏúYôm'' Fuß @YoLÞdÏd á\lThPûR ¨û]îhÓÅWôL!
162. @YoL°p @¿§ BûZjúRôo, @YoLÞdÏd á\lTPôR ùNôpûX Uôt±d

ùLôiPôoLs. F]úY @YoLs @¿§ BûZjRRôp @YoLs ÁÕ Yô]j§-ÚkÕ
úYRû]ûV B\d¡ú]ôm.
163. LPp JWj§p BÚkR EûWl Tt± @YoL°Pm úLhÀWôL! @YoLs N²d¡ZûU«p
YWm× Á±VûR ¨û]îhÓÅWôL! N²d¡ZûUVuß ÁuLs ¿¬u úUp UhPj§p @YoLs
Øuú] YkR]. N²d¡ZûU @pXôR SôhL°p @YoL°Pm YÚY§pûX. @YoLs Ït\m
×¬kÕ YkRRôp BqYôß @YoLû[f úNô§júRôm.23
164. ""@pXôy @¯dLl úTô¡u\ @pXÕ LÓûUVôLj Ri¥dLl úTô¡u\ áhPj§tÏ

Gu @±ÜûW áß¡ÈoLs?'' Fuß @YoL°p IÚ NôWôo á±]o. @RtLYoLs ""DeLs
Bû\Y²PªÚkÕ (®NôWûQ«u úTôÕ) Rl©lTRtLôLÜm, @YoLs (Bû\Yû])
@gÑúYôWôL AYRtLôLÜm (@YoLÞdÏ @±ÜûW áß¡ú\ôm)'' F]d á±]o.
165. á\lThP @±ÜûWûV @YoLs U\kR úTôÕ ¾ûUûVj RÓjRYoLû[ (UhÓm)

LôlTôt±ú]ôm. @¿§ BûZjRYoLû[ @YoLs Ït\m ×¬kÕ YkRRôp LÓûUVôLj
Ri¥júRôm.188
166. RÓdLlThPûR @YoLs Á±V úTôÕ ""B¯kR ÏWeÏL[ôL A¡ ®ÓeLs!'' Fuß

@YoLÞdÏd á±ú]ôm.23
167. ¡VôUj Sôs1 YûW @YoLÞdÏd ùLô¥V úYRû] @°lúTôûWúV @YoLÞdÏ

F§WôL ¨VªlTRôL DUÕ Bû\Yu ©WLP]m ùNnRûR ¨û]îhÓÅWôL! DUÕ Bû\Yu
®ûWYôLj Ri¥lTYu; @Yu Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.99
168. @YoLû[l éª«p TX áhPj§]WôLl ©¬júRôm. @YoL°p SpúXôÚm Ds[]o.
@qYôß @pXôúRôÚm @YoL°p Ds[]o. @YoLs §ÚkÕYRtLôL @YoLû[
SpXûY êXØm, ¾VûY êXØm úNô§júRôm.
169. @YoLÞdÏl ©u]o Utù\ôÚ NØRôVj§]o @YoLÞdÏl TLWUôL46 YkR]o.

@YoLs úYRjûR Yô¬Ñ Øû\«p ùTt\]o. (@Ru êXm) BkR @tTUô] ùTôÚû[l
ùTtßd ùLôs¡u\]o. FeLÞdÏ Uu²dLlTÓm F]Üm áß¡u\]o. ÁiÓm @Õ
úTôu\ @tTl ùTôÚs @YoLÞdÏd ¡ûPjRôp @ûRÙm ùTtßd ùLôsYôoLs.
@pXôy®u ùTVWôp DiûUûVj R®W (FûRÙm) á\d áPôÕ Fuß @YoL°Pm
úYRj§p Dß§ ùUô¯ FÓdLlTP®pûXVô? @§p Ds[ûR @YoLs T¥dL®pûXVô?
(Bû\Yû]) @gÑ¡u\ UdLÞdÏ UßûU YôrúY £\kRÕ. (BûR) ¿eLs ®[eL
úYiPôUô?
170. Vôo úYRjûR Dß§VôLl ©¥jÕd ùLôiÓ, ùRôÝûLûVÙm ¨ûX SôhÓ¡\ôoLú[ô

@jRûLV ºoTÓj§d ùLôsúYô¬u á-ûV Sôm ÅQôdL UôhúPôm.
171. ""UûXûV @YoLÞdÏ úUp úULjûRl úTôuß Sôm DVoj§, @Õ Rm ÁÕ ®ÝkÕ

®Óm Fuß @YoLs ¨û]jR úTôÕ ""DeLÞdÏ Sôm YZe¡VûRl TXUôLl ©¥ÙeLs!
@§p Ds[ûR Fi¦l TôÚeLs! (SmûU) @gÑúYôWôÅoLs!'' (Fuß á±ú]ôm)22
172, 173. ""ARØûPV UdL°u ØÕÏL°-ÚkÕ189 @YoL°u NkR§Lû[ DUÕ Bû\Yu

ùY°Vôd¡, @YoLû[ @YoLÞdÏ F§Wô] Nôh£L[ôd¡]ôu. Sôu DeLs Bû\Yu
@pXYô?'' (Fuß úLhPôu.) ""Am! (BRtÏ) Nôh£ áß¡ú\ôm'' Fuß @YoLs á±]o.
""BûR ®hÓm SôeLs LY]Utß BÚkÕ ®húPôm'' Fuú\ô, ""BRtÏ Øu FeL°u
Øuú]ôoLs BûQ Lt©jR]o; SôeLs @YoLÞdÏl ©u YkR NkR§L[ôL BÚkúRôm;
@kR ÅQoL°u ùNVÛdLôL FeLû[ ¿ @¯d¡\ôVô?'' Fuú\ô ¡VôUj Sô°p1 ¿eLs
á\ô§ÚlTRtLôL (BqYôß Dß§ ùUô¯ FÓjúRôm.)26
174. @YoLs §ÚkÕYRtLôL BqYôú\ NôußLû[j ùR°ÜTÓjÕ¡ú\ôm.
175. (ØamUúR!) @YoLÞdÏ IÚY]Õ YWXôtû\d áßÅWôL! @YàdÏ SUÕ

YN]eLû[ YZe¡«ÚkúRôm. @Yu @§-ÚkÕ SÝ®d ùLôiPôu. @Yû] û`jRôu
ùRôPokRôu. F]úY @Yu Y¯ ùLhPY]ô¡ ®hPôu.
176. Sôm Sô¥«ÚkRôp @Ru êXm @Yû] DVoj§«ÚlúTôm. Uô\ôL @Yu BqÜXL
YôrûY úSôd¡f NônkÕ ®hPôu. R]Õ Uú]ô BfûNûVl ©uTt±]ôu. @YàdÏ¬V
DRôWQm Sôn. @ûR ¿ Rôd¡]ôÛm SôdûLj ùRôeL ®hÓd ùLôs¡\Õ. @ûR ®hÓ
®hPôÛm SôdûLj ùRôeL ®hÓd ùLôs¡\Õ. SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§V
áhPj§u DRôWQm BÕúY. @YoLs £k§lTRtLôL BqYWXôßLû[d áßÅWôL!
177. SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§, RUdÏj RôúU ¾eÏ BûZjR áhPj§]úW
úUôNUô] DRôWQUôYo.
178. @pXôy VôûW úSo Y¯«p ùNÛjÕ¡\ôú]ô @YúW úSo Y¯ ùTt\Yo. @Yu VôûW
Y¯ úLh¥p ®hÓ ®Ó¡\ôú]ô @Yú] SxPUûPkRYu.
179. úL°Ûm, U²RoL°Ûm SWLj§tLôLúY TXûWl TûPjÕsú[ôm. @YoLÞdÏ

Ds[eLs Ds[]. @Yt±u êXm @YoLs ×¬kÕ ùLôsY§pûX. @YoLÞdÏd
LiLs Ds[]. @Yt±u êXm @YoLs TôolT§pûX. @YoLÞdÏd LôÕLs Ds[].
@Yt±u êXm @YoLs úLhT§pûX. @YoLs LôpSûPLû[l úTôuú\ôo. BpûX!
@ûR ®PÜm Y¯ ùLhPYoLs. @YoLú[ @Xh£Vm ùNnRYoLs.
180. @pXôyÜdÏ @Z¡V ùTVoLs Ds[]. @Yt±u êXúU @Y²Pm ©Wôoj§ÙeLs!

@Y]Õ ùTVoL°p §¬jÕd áßúYôûW ®hÓ ®ÓeLs! @YoLs ùNnÕ YkRRtLôL
@YoLs Ri¥dLlTÓYôoLs.190
181. Sôm TûPjúRô¬p DiûUVô] Y¯ LôhÓm NØRôVj§]Úm, @ûRd ùLôiúP ¿§

ùNÛjÕúYôÚm Ds[]o.
182. SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚÕúYôûW @YoLs @±VôR ®Rj§p ®hÓl

©¥lúTôm.
183. @YoLÞdÏ @YLôNm @°jÕsú[u. F]Õ §hPm Dß§Vô]Õ.
184. @YoL°u úRôZÚdÏ (ØamUÕdÏ) FkRl ûTj§VØm BpûX FuTûR @YoLs

£k§jÕl TôodL®pûXVô? @Yo ùR°Yô] FfN¬dûL ùNnTYúW.
185. Yô]eLs Utßm éª«u Ah£ûVÙm, @Yu TûPjÕs[ Gû]V ùTôÚhLû[Ùm,

@YoL°u LôXdùLÓ @Ú¡p BÚdLd áÓm FuTûRÙm @YoLs LY²dL®pûXVô?
BRu ©\Ï FkRf ùNn§ûVj Rôu @YoLs SmTl úTô¡\ôoLs?
186. @pXôy VôûW Y¯ úLh¥p ®hÓ ®Ó¡\ôú]ô @YÚdÏ Y¯ LôhÓTYo

VôÚªpûX. @YoLû[ @YoL[Õ @jÕÁ\-p RÓUô\ ®hÓ ®ÓYôu
187. ""@kR úSWm1 FlúTôÕ YÚm?'' Fuß (ØamUúR!) DmªPm @YoLs úLh¡u\]o.
""BÕ Tt±V Oô]m Fu Bû\Y²PúU Ds[Õ. @RtÏ¬V úSWj§p @Yû]j R®W VôÚm
@ûR ùY°lTÓjR Ø¥VôÕ. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm @Õ ULjRô]RôL @ûUÙm. @Õ
DeL°Pm §¼ùWuß Rôu YÚm'' Fuß áßÅWôL! BÕ Tt± ¿o SuÏ @±kRYo úTôp
@YoLs DmªPm úLh¡u\]o. ""BÕ Tt±V Oô]m @pXôy®PúU Ds[Õ'' Fuß
áßÅWôL! F²àm U²RoL°p @§LUôú]ôo @±kÕ ùLôsY§pûX.
188. ""@pXôy Sô¥]ôp R®W F]dúL SuûU ùNnVúYô, ¾ûU ùNnVúYô Sôu @§LôWm
ùTt±ÚdL®pûX. Sôu Uû\Yô]ûR @±kÕ ùLôsTY]ôL BÚk§ÚkRôp SuûULû[
@§Lm @ûPk§ÚlúTu. FkRj ¾eÏm F]dÏ GtTh¥ÚdLôÕ. Sm©dûL ùLôsÞm
NØRôVj§tÏ Sôu FfN¬lTY]ôLÜm, StùNn§ áßTY]ôLÜúU BÚd¡ú\u'' Fuß
(ØamUúR!) áßÅWôL!
189. ""@Yú] DeLû[ IúW IÚY¬-ÚkÕ TûPjRôu.368 @Y¬-ÚkÕ @YWÕ

ÕûQ®ûV @Y°Pm @Yo U] @ûU§ ùTßYRtLôLl TûPjRôu. @Yu, @YÞPu
BûQkR úTôÕ @Ys BúXNô] ÑûUûVf ÑUkRôs. @RàPu @Ys SPUô¥]ôs.
@Ys (Y«ß) L]jR úTôÕ (@eLj§p) Ïû\L[t\Yû] ¿ FeLÞdÏ YZe¡]ôp Su±
ùNÛjÕúYôWôúYôm'' Fuß @q®ÚYÚm RUÕ Bû\Y]ô¡V @pXôy®Pm ©WôojRû]
ùNnR]o.
190. @q®ÚYÚdÏm (@eLj§p) Ïû\L[t\Yû] @Yu ùLôÓjR úTôÕ @YoLÞdÏ

@Yu ùLôÓjRYt±p @pXôyÜdÏl TeLô°Lû[ GtTÓj§ ®hP]o. @YoLs BûQ
Lt©lTûR ®hÓm @pXôy çWUô]Yu.191
191. FûRÙm TûPdLôRYtû\Vô @YoLs (Bû\YàdÏ) BûQ Lt©d¡u\]o? @YoLú[

TûPdLlTÓ¡u\]o.
192. BYoLÞdÏ DR®P @YoLÞdÏ BVXôÕ. RUdúL áP @YoLs DR®d ùLôs[

UôhPôoLs.
193. (FûRÙm) ùR¬®dL @YoLû[ ¿eLs @ûZjRôp @YoLs DeLû[l ©uTt\

UôhPôoLs. ¿eLs @YoLû[ @ûZlTÕm, ùU[]UôL BÚlTÕm DeLû[l ùTôßjR
YûW NUUô]Õ.
194. @pXôyûYVu± ¿eLs VôûW @ûZd¡ÈoLú[ô @YoLs DeLû[l úTôu\

@¥ûULú[. ¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp @YoLû[ @ûZjÕl TôÚeLs!
@YoLs DeLÞdÏl T§p RWhÓm!
195. ""@YoLÞdÏ SPd¡u\ LôpLs Ds[]Yô? @pXÕ ©¥d¡u\ ûLLs Ds[]Yô?

@pXÕ Tôod¡u\ LiLs Ds[]Yô? @pXÕ úLh¡u\ LôÕLs Ds[]Yô? DeLs
ùRnYeLû[ @ûZjÕ F]dùL§WôLf ãrf£ ùNnÙeLs! F]dÏ FkR @YLôNØm
RWô¾oLs!'' Fuß áßÅWôL!
196. ""BqúYRjûR @Ú°V @pXôyúY F]Õ ùTôßlTô[u. @Yú] SpúXôÚdÏl

ùTôßlúTtßd ùLôs¡\ôu'' (Fußm áßÅWôL!)
197. @Yû]Vu± ¿eLs VôûW @ûZd¡ÈoLú[ô @YoLs DeLÞdÏ DR®P BVXôÕ.

RUdúL @YoLs DRY Ø¥VôÕ.
198. (FûRÙm) ùR¬®dL ¿eLs @YoLû[ @ûZjRôp @YoLs ùN®Ù\ UôhPôoLs.

@YoLs DmûUl TôolTÕ úTôp ¿o LôiÀo! (A]ôp) @YoLs TôodL UôhPôoLs.
199. ùTÚkRuûUûV úUtùLôsÅWôL! SuûUûV GÜÅWôL! @±Å]oLû[ @Xh£Vm
ùNnÅWôL!
200. û`jRô²u RôdLm DUdÏ GtThPôp @pXôy®Pm TôÕLôl×j úRÓÅWôL! @Yu

ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
201. (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ û`jRô²u RôdLm GtThPôp DPú] ÑRô¬jÕd

ùLôsYôoLs! @lúTôÕ @YoLs ®¯jÕd ùLôsYôoLs.
202. RUÕ NúLôRWoLû[ @YoLs (û`jRôuLs) Y¯ úLh¥úXúV BÝjÕf ùNpYôoLs.

(@§p) FkRd Ïû\Ùm ûYdL UôhPôoLs.
203. (ØamUúR!) @YoL°Pm Nôuû\ ¿o ùLôiÓ YWô ®hPôp ""@ûRd ùLôiÓ YW

Uôh¼Wô?'' Fuß @YoLs úLh¡u\]o. ""Fu Bû\Y²PªÚkÕ F]dÏ
@±®dLlTÓYûRúV ©uTtß¡ú\u. BÕ DeLs Bû\Y²PªÚkÕ YkR ùR°YôLÜm,
úSo Y¯VôLÜm, Sm©dûL ùLôsÞm NØRôVj§tÏ @Ú[ôLÜm Ds[Õ'' Fuß áßÅWôL!
204. ÏoAu JRlTÓm úTôÕ @ûRf ùN®UÓeLs! Yôn êÓeLs! ¿eLs @Ús
ùNnVlTÓÅoLs!
205. DUÕ Bû\Yû]d LôûX«Ûm, UôûX«Ûm U]§tÏs T¦YôLÜm, @fNjÕPàm,

ùNôp-p DWjR NlRªpXôUÛm ¨û]lÀWôL! LY]Ut\YWôL A¡ ®Pô¾o!192
206. DUÕ Bû\Y²Pm BÚlúTôo (Yô]YoLs) @YàdÏ @¥ûUjR]m ùNnYûRl

×\dL¦dL UôhPôoLs. @Yû]j Õ§d¡u\]o. @YàdúL ^wRôf ùNn¡u\]o.396
mj;jpahak;-8 my;md;/ghy; nkhj;j trdk;-75
F§¬L°Pm úTô¬p ûLlTt\lTÓTûY @uKTôp F]lTÓ¡\Õ. BkR @j§Vôj§u ØRp
YN]j§úXúV @uKTôp Fu\ ùNôp BPm ùTtßs[Rôp BqYN]j§tÏ BlùTVo
YkRÕ.
1. úTôodL[j§p F§¬L°Pm ûLlTt\lTÓm ùTôÚhLû[l Tt± (ØamUúR!) DmªPm

@YoLs úLh¡u\]o. ""úTôodL[j§p F§¬L°Pm ûLlTt\lTÓm ùTôÚhLs (Tt± Ø¥Ü
ùNnÙm @§LôWm) @pXôyÜdÏm, BjçRÚdÏm D¬VÕ'' Fuß áßÅWôL! F]úY
@pXôyûY @gÑeLs! DeLÞd¡ûPúV Ds[ D\ÜLû[f ºoTÓj§d ùLôsÞeLs!
¿eLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm LhÓlTÓeLs!
2. Sm©dûL ùLôiúPôo Vôo F²p @pXôyûYl Tt±d á\lThPôp @YoL°u

Ds[eLs SÓeÏm. @Y]Õ YN]eLs @YoLÞdÏd á\lThPôp @Õ @YoL°u
Sm©dûLûV @§LlTÓjÕm. @YoLs RUÕ Bû\Yû]úV Nôok§ÚlTôoLs.
3. @YoLs ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓYôoLs. Sôm @YoLÞdÏ YZe¡VYt±-ÚkÕ (Sp

Y¯«p) ùNX®ÓYôoLs.
4. @YoLs Rôm, DiûUVô] Sm©dûL ùLôiPYoLs. @YoLÞdÏ, @YoL°u

Bû\Y²Pm TX TR®LÞm, Uu²l×m, Li¦VUô] DQÜm DiÓ.
5, 6. (ØamUúR!) DmûU, DUÕ Bû\Yu DUÕ Åh¥-ÚkÕ DiûUÙPu ùY°úVt±V

úTôÕ, Sm©dûL ùLôiúPô¬p IÚ NôWôo ùYßjRÕ úTôXúY BqÜiûU ùR°YôLj
ùR¬kR ©u× DmªPm F§o YôRm ùNn¡u\]o. TôojÕd ùLôi¥ÚdÏm úTôúR
UWQj§tÏ BÝjÕf ùNpXlTÓTYoLû[l úTôp @YoLs Ds[]o.26
7. ""F§¬L°u BWiÓ áhPj§]¬p Iuß DeLÞdÏ (NôRLUôL BÚdÏm)'' Fuß

@pXôy DeLÞdÏ YôdL°jRûR Fi¦l TôÚeLs!358 AÙRm R¬dLôR (®VôTôWd)
áhPm DeLÞdÏ úYiÓm Fuß ¿eLs ®Úm×¡uÈoLs. @pXôy R]Õ
LhPû[Ls155 êXm DiûUûV ¨ûX SôhPÜm, (Ruû]) UßlúTôûW úYWßdLÜm
®Úm×¡\ôu.196
8. Ït\Yô°Ls ùYßjR úTôÕm DiûUûV ¨ûX Sôh¥PÜm, ùTônûV @¯jÕ ®PÜm

@Yu SôÓ¡\ôu.
9. ¿eLs DeLs Bû\Y²Pm DR® úR¥V úTôÕ ""DeLÞdÏl ©u]ôp @¦YÏdÏm

A«Wm Yô]YoL°u êXm Sôu DeLÞdÏ DRÜTYu'' Fuß DeLÞdÏl T§X°jRôu.
10. StùNn§VôLÜm, DeLs Ds[eLs BRu êXm @ûU§ ùT\ úYiÓm
FuTRtLôLÜúU BûR Bû\Yu GtTÓj§]ôu. DR® @pXôy®PªÚkúR Ds[Õ.
@pXôy ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
11. DeLÞdÏf £ß çdLjûR @Yu GtTÓj§VûR Fi¦l TôÚeLs! @Õ

@Y²PªÚkÕ ¡ûPjR ¨mU§VôL BÚkRÕ. Ri½o êXm DeLû[j
çnûUlTÓj§PÜm, DeLû[ ®hÓm û`jRô²u @ÑjRjûRl úTôd¡PÜm, DeLs
Ds[eLû[l TXlTÓjRÜm, DeLs TôReLû[ @Ru êXm Dß§lTÓjRÜúU Yô]j§-
ÚkÕ Ri½ûW DeLs ÁÕ B\d¡]ôu.
12. ""Sôu DeLÞPu BÚd¡ú\u. Sm©dûL ùLôiúPôûWl TXlTÓjÕeLs! (Fuû])

UßlúTô¬u Ds[eL°p TVjûR GtTÓjÕúYu. F]úY LÝjÕLÞdÏ úUúX
ùYhÓeLs! @YoL°u IqùYôÚ BûQlûTÙm ùYhÓeLs!'' Fuß (ØamUúR!) DUÕ
Bû\Yu Yô]YoLÞdÏ @±®jRûR ¨û]îhÓÅWôL!
13. @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm @YoLs Uôß ùNnRôoLs FuTúR BRtÏd

LôWQm. @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm Uôß ùNnúYôûW @pXôy LÓûUVôLj
Ri¥lTYu.
14. BúRô, BRû] @àT®ÙeLs! (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ SWL úYRû] DiÓ.
15. Sm©dûL ùLôiúPôúW! Øuú]± YÚm (GL Bû\Yû]) UßlúTôûW ¿eLs Nk§dÏm
úTôÕ @YoLÞdÏl ×\eLôh¥ JPô¾oLs!
16. @kSô°p úTô¬ÓYRtLôL TÕe¡j RôdÏTYWôLúYô Utù\ôÚ @¦ÙPu úNokÕ

ùLôsTYWôLúYô R®W @YoLÞdÏl ×\eLôh¥ JÓTYo @pXôy®u úLôTjÕPu
§Úm×¡\ôo. @YWÕ ReÏªPm SWLm. @Õ ªLd ùLhP ReÏªPm.
17. @YoLû[ ¿eLs ùLôpX®pûX. Uô\ôL @pXôyúY @YoLû[d ùLôu\ôu.

(ØamUúR!) ¿o F±kR úTôÕ (DiûU«p) ¿o F±V®pûX. Uô\ôL @pXôyúY F±kRôu.
Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ @Z¡V Øû\«p T¬N°lTRtLôL BqYôß ùNnRôu. @pXôy
ùN®ÙßTYu; @±kRYu.193
18. (Ruû]) UßlúTô¬u ãrf£ûV @pXôy TXÅ]lTÓjÕTYu FuTÕm BRtÏd

LôWQm.
19. (GL Bû\Yû]) UßlúTôúW! ¿eLs ¾olûTj úRÓÅoL[ô]ôp BúRô ¾ol× DeL°Pm
YkÕ ®hPÕ. ¿eLs ®X¡d ùLôi¼oL[ô]ôp @Õ DeLÞdÏf £\kRÕ. ¿eLs ÁiÓm
úTô¬P YkRôp SôØm YÚúYôm. DeLs áhPm @§LUôL BÚkR úTôÕm @Õ
DeLÞdÏf £±R[Üm DRYôÕ. @pXôy, Sm©dûL ùLôiúPôÚPu BÚd¡\ôu.
20. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm LhÓlTÓeLs! ¿eLs
ùN®UÓjÕd ùLôiúP @YûWl ×\dL¦dLô¾oLs!
21. ùN®Ù\ôUúX ""ùN®Ùtú\ôm'' Fuß á±úVôûWl úTôp A¡ ®Pô¾oLs!
22. (DiûUûV) ®[eLôR ùN®PoLÞm, EûULÞúU @pXôy®Pm ªLÜm ùLhP

D«¬]UôYo.
23. @YoL°Pm SuûU BÚlTûR @pXôy @±k§ÚkRôp @YoLû[f ùN®úVtLf

ùNn§ÚlTôu. @YoLû[ @Yu ùN®úVtLf ùNn§ÚkRôÛm @ûR @Xh£Vm ùNnÕ
×\dL¦j§ÚlTôoLs.194
24. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyÜdÏm, DeLÞdÏ YôrY°dÏm Lô¬Vj§tÏ BjçRo

(ØamUj) DeLû[ @ûZdÏm úTôÕ @YÚdÏm T§X°ÙeLs! IÚ U²RàdÏm,
@Y]Õ Ds[j§tÏm BûPúV @pXôy BÚd¡\ôu FuTûRÙm, @Y²PúU Iuß
§WhPlTÓÅoLs FuTûRÙm @±kÕ ùLôsÞeLs!
25. IÚ úNôRû]ûV @gÑeLs! @Õ DeL°p @¿§ BûZjRYoLû[ UhÓúU ©¥dÏm

FuTRpX. @pXôy LÓûUVôLj Ri¥lTYu FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs!
26. UdLs DeLû[ Yô¬f ùNuß ®ÓYôoLú[ô F] @g£, Ïû\kR Fi¦dûL«p

Bléª«p ¿eLs BÚkRûR Fi¦l TôÚeLs! @Yu DeLû[ @WYûQjRôu. R]Õ
DR®Vôp DeLû[l TXlTÓj§]ôu. ¿eLs Su± ùNÛjÕYRtLôL çnûUVô]Ytû\
DeLÞdÏ DQYôL @°jRôu.
27. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @±kÕ ùLôiúP @pXôyÜdÏm BjçRÚdÏm úUôN¥

ùNnVô¾oLs! DeL°Pm Sm© IlTûPdLlThPYt±Ûm úUôN¥ ùNnVô¾oLs!
28. DeL°u UdLh ùNpYØm, ùTôÚh ùNpYØm úNôRû] FuTûRÙm, @pXôy®Pm

ULjRô] á- DiÓ FuTûRÙm @±kÕ ùLôsÞeLs!
29. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ¿eLs @pXôyûY @g£]ôp DeLÞdÏj ùR°ûY @Yu

YZeÏYôu. DeLs ¾ûULû[ DeLû[ ®hÓ ¿d¡ DeLû[ Uu²lTôu. @pXôy
ULjRô] @ÚÞûPVYu.
30. (ØamUúR!) DmûUl ©¥jÕ ûYjÕd ùLôs[úYô, DmûUd ùLôûX ùNnVúYô, DmûU
ùY°úVt\úYô (GL Bû\Yû]) UßlúTôo ãrf£ ùNnRûR Fi¦l TôolÀWôL!
@YoLÞm ãrf£ ùNn¡u\]o. @pXôyÜm ãrf£ ùNn¡\ôu6. ãrf£ ùNnúYô¬p
@pXôy £\kRYu.
31. @YoLÞdÏ SUÕ YN]eLs á\lThPôp ""ùN®Ùtú\ôm. SôeLs ¨û]jRôp BúR
úTôX á±«ÚlúTôm. BÕ Øuú]ôoL°u LhÓd LûRLú[Vu± úY±pûX'' Fuß
áß¡u\]o.
32. ""@pXôyúY! BÕ Du²PªÚkÕ YkR DiûUVôL BÚkRôp FeLs ÁÕ Yô]j§-

ÚkÕ Lp UûZûVl ùTô¯Vf ùNnYôVôL! @pXÕ Õu×ßjÕm úYRû]ûVj RÚYôVôL!''
Fuß @YoLs á±VûR Fi¦l TôÚeLs!
33. (ØamUúR!) ¿o @YoLÞPu BÚdÏm úTôÕ @pXôy @YoLû[j Ri¥lTY]ôL

BpûX. @YoLs TôY Uu²l×j úR¥d ùLôi¥ÚdÏm úTôÕm @YoLû[ @pXôy
Ri¥lTY]ôL BpûX.
34. Uv´Õp aWôØdÏ @YoLs öYô¡L[ôL (RÏ§) BpXôR ¨ûX«Ûm, (UdLû[)

@YoLs RÓjÕd ùLôi¥ÚdÏm úTôÕ @pXôy @YoLû[ FqYôß Ri¥dLôU-
ÚlTôu? (Bû\Yû]) @gÑúYôûWj R®W úYù\YÚm @Ru öYô¡L[ôL BÚdL
Ø¥VôÕ. F²àm @YoL°p @§LUôú]ôo (BûR) @±V UôhPôoLs.
35. ºh¥V¥lTÕm, ûL RhÓYÕm R®W (úYù\ÕÜm) BkR AXVj§p33 @YoL°u

ùRôÝûLVôL BÚdL®pûX. ""¿eLs (GL Bû\Yû]) UßjÕd ùLôi¥ÚkR LôWQj§]ôp
úYRû]ûV @àT®ÙeLs!'' (Fuß á\lTÓm)
36. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo @pXôy®u TôûRûV ®hÓ (UdLû[) RÓlTRtLôL RUÕ
ùNpYeLû[f ùNX®Ó¡u\]o. B²Ùm ùNX®ÓYo. @ÕúY @YoLÞdÏd ûL úNRUôL
@ûUÙm. ©u]o, úRôp®VûPYôoLs. (GL Bû\Yû]) UßjúRôo SWLjûR úSôd¡ Iuß
§WhPlTÓYôoLs.
37. SpXY¬-ÚkÕ ùLhPYûWl ©¬jÕ, ùLhPY¬p IÚYo ÁÕ Ut\YûWl úTôhÓ,

@û]YûWÙm Ï®VXôd¡ SWLj§p úTôPúY (@YoLs §WhPlTÓYôoLs). @YoLú[
SxPUûPkRYoLs.
38. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo ®X¡d ùLôsYôoL[ô]ôp Øu SPkRûY @YoLÞdÏ

Uu²dLlTÓm. ÁiÓm ùRôPokRôoL[ô]ôp ""Øuú]ôo (®`Vj§p LûPl©¥jR) Y¯
Øû\ GtL]úY ùNuß ®hPÕ'' Fuß áßÅWôL!
39. LXLm BpXôùRô¯kÕ @§LôWm54 ØÝYÕm @pXôyÜdLôL AÏm YûW

@YoLÞPu úTô¬ÓeLs!53 @YoLs ®X¡d ùLôsYôoL[ô]ôp @pXôy @YoLs
ùNnTYtû\l TôolTYu.
40. @YoLs ×\dL¦jRôp @pXôy DeL°u TôÕLôYXu FuTûR @±kÕ

ùLôsÞeLs! @Yu £\kR TôÕLôYXu. £\kR DR®Vô[u.
41. @pXôyûYÙm, BÚ @¦Ls Nk§jÕd ùLôiP Sô°p, úYßTÓj§d Lôh¥V Sô°p
SUÕ @¥Vôo ÁÕ Sôm @Ú°VûRÙm, ¿eLs Sm©dûL ùLôiPYoL[ôL BÚkRôp,
úTôodL[j§p F§¬L°Pm ûLlTtßm ùTôÚhL°p Hk§p IÚ TôLm @pXôyÜdÏm,
BjçRÚdÏm, (@YWÕ) D\®]ÚdÏm, @]ôûRLÞdÏm, GûZLÞdÏm,
SôúPô¥LÞdÏm206 D¬VÕ FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs! @pXôy @û]jÕl5
ùTôÚhL°u ÁÕm At\ÛûPVYu.195
42. (TjÚl úTô¬u úTôÕ U¾]ôÜdÏ) @Ú¡p Ds[ Ts[jRôd¡p ¿eLÞm, çWUô]
Ts[jRôd¡p @YoLÞm, ®VôTôWd áhPj§]o DeLÞdÏd ¸rl×\Øm BÚkRûR
Fi¦l TôÚeLs! ¿eLs (GtL]úY) §hPªh¥ÚkRôp @j§hPj§p ØWiTh¥ÚlÀoLs.
ùNnVlTP úYi¥V Lô¬VjûRf ùNnÕ Ø¥lTRtLôLÜm, @¯kRYo RdL LôWQjÕPu
@¯YRtLôLÜm, YôrTYo RdL LôWQjÕPu YôrYRtLôLÜm (Bû\Yu Bk¨ûXûV
GtTÓj§]ôu). @pXôy ùN®ÙßTYu; @±kRYu.196
43. (ØamUúR!) DUÕ L]®p @YoLû[ @pXôy Ïû\kR Fi¦dûL«]WôLd

Lôh¥VûR Fi¦l TôÚeLs!. @YoLû[ @§L Fi¦dûL«]WôL @pXôy DUdÏd
Lôh¥«ÚkRôp ûR¬Vm BZk§ÚlÀoLs. Bq®`Vj§p ØWiTh¥ÚlÀoLs. F²àm
@pXôy LôlTôt±]ôu. Ds[eL°p Ds[Ytû\ @Yu @±kRYu.
44. ¿eLs (L[j§p) Nk§jÕd ùLôiP úTôÕ DeLs LiLÞdÏ @YoLû[d Ïû\kR
Fi¦dûL«]WôLÜm, @YoL°u LiLÞdÏ DeLû[d Ïû\kR Fi¦dûL«]WôLÜm
Lôh¥VûR Fi¦l TôÚeLs! ùNnVlTP úYi¥V Lô¬VjûR @pXôy ùNnYRtLôL
(BqYôß Lôh¥]ôu). Lô¬VeLs @pXôy®PúU ùLôiÓ ùNpXlTÓm.
45. Sm©dûL ùLôiúPôúW! (L[j§p) Jo @¦ûVf Nk§jRôp Dß§VôL ¨pÛeLs!

@pXôyûY @§Lm ¨û]ÙeLs! ¿eLs ùYt±VûPÅoLs.
46. @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm LhÓlTÓeLs! ØWiTPô¾oLs! (@qYôß

ùNnRôp) úLôûZL[ôÅoLs! DeL°u TXm @¯kÕ ®Óm. N¡jÕd ùLôsÞeLs! N¡jÕd
ùLôsúYôÚPu @pXôy BÚd¡\ôu.
47. RUÕ BpXeL°-ÚkÕ ùTÚûUdLôLÜm, UdLÞdÏd LôhPÜm ×\lThúPôûWl

úTôußm, @pXôy®u TôûRûV ®hÓ (UdLû[j) RÓjRYoLû[l úTôußm A¡
®Pô¾oLs! @YoLs ùNnTYtû\ @pXôy ØÝûUVôL @±TYu.
48. û`jRôu @YoL°u ùNVpLû[ @YoLÞdÏ @ZLô]RôLd Lôh¥VûR Fi¦l

TôÚeLs! ""Buß U²RoL°p DeLû[ ùYpX VôÚªpûX; Sôu DeLÞdÏ @Ú¡p
BÚd¡ú\u'' F]Üm á±]ôu. BÚ @¦LÞm úSÚdÏ úSo Nk§jR úTôÕ ©u
Yôe¡]ôu. ""DeLû[ ®hÓm Sôu ®X¡d ùLôiPYu. ¿eLs TôodLôRûR Sôu
Tôod¡ú\u. Sôu @pXôyÜdÏ @gÑ¡ú\u. @pXôy LÓûUVôLj Ri¥lTYu'' Fuß
á±]ôu.
49. ""@YoLû[ @YoL°u UôodLm GUôt± ®hPÕ'' Fuß SVYgNLoLÞm, Ds[eL°p
úSôn Ds[YoLÞm (DeLû[l Tt±) á±VûR Fi¦l TôÚeLs! Vôo @pXôyûYúV
Nôok§Úd¡\ôúWô (@Yo ùYt± ùTßYôo. Gù]²p) @pXôy ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
50. (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬u ØLeL°Ûm, ØÕÏL°Ûm Yô]YoLs @¥jÕ

@YoLû[d ûLlTtßm úTôÕ, ""ÑhùP¬dÏm úYRû]ûV @àT®ÙeLs!'' Fuß áßYûR
¿o TôodL úYiÓúU!165
51. ¿eLs ùNnR ®û]úV BRtÏd LôWQm. @pXôy @¥VôoLÞdÏ @¿§ BûZlTYu
@pXu.
52. K©o@q²u AhLÞdÏm, @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚdÏm GtThP L§ûVl

úTôXúY (BYoLÞdÏm GtTÓm). @YoLs @pXôy®u NôußLû[ UßjR]o. @YoL[Õ
TôYeL°u LôWQUôL @YoLû[ @pXôy Ri¥jRôu. @pXôy Y-ûU ªdLYu;
LÓûUVôLj Ri¥lTYu.
53. FkR IÚ NØRôVØm RmªPm Ds[ûR Uôt±d ùLôs[ôR YûW @YoLÞdÏ YZe¡V
@Úû[ @pXôy UôtßY§pûX FuTúR BRtÏd LôWQm. @pXôy ùN®ÙßTYu;
@±kRYu.
54. K©o@q²u AhLÞdÏm, @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚdÏm GtThP L§ûVl

úTôXúY (BYoLÞdÏm GtTÓm) @YoLs RUÕ Bû\Y²u NôußLû[l ùTônùV]d
LÚ§]o. @YoL°u TôYeLs LôWQUôL @YoLû[ @¯júRôm. K©o@qàûPV
AhLû[ êrL¥júRôm. @û]YÚm @¿§ BûZjR]o.
55. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo Rôm, D«¬]eL°úXúV @pXôy®Pm ªLÜm

ùLhPYoLs. @YoLs Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs.
56. (ØamUúR!) @YoL°Pm ¿o DPuT¥dûL ùNn¾o! IqùYôÚ RPûYÙm @YoLs RUÕ

DPuT¥dûLûV Ø±d¡u\]o. @YoLs @gÑY§pûX.
57. F]úY úTô¬p @YoLû[ ùYt± ùLôiPôp @YoLÞdÏl ©u]ôp Ds[YoLÞPu

@YoLû[Ùm JP JP ®WhÓÅWôL! @lúTôÕ Rôu @YoLs TôPm LtTôoLs.
58. (ØamUúR!) IÚ NØRôVjRYo úUôN¥ ùNnYôoLs Fuß ¿o @g£]ôp @YoL°Pm

(ùNnR DPuT¥dûLûV) ¿Úm NUUôL Ø±lÀWôL! úUôN¥ ùNnúYôûW @pXôy ®ÚmT
UôhPôu.
59. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo, Rôm ùYuß ®hPRôL ¨û]dL úYiPôm. @YoLs ùYpX
UôhPôoLs.
60. DeL[ôp BVu\ @[Ü TXjûRÙm, úTôodÏ§ûWLû[Ùm @YoLÞdÏ F§WôLj
RVô¬jÕd ùLôsÞeLs!359 @Ru êXm @pXôy®u F§¬Lû[Ùm, DeL°u
F§¬Lû[Ùm @YoLs @pXôR Ut\YoLû[Ùm ¿eLs @fNUûPVf ùNnVXôm.
@YoLû[ ¿eLs @±V Uôh¼oLs!53 @pXôyúY @YoLû[ @±Yôu. @pXôy®u
TôûR«p ¿eLs FûRf ùNX®hPôÛm @Õ DeLÞdÏ ØÝûUVôL YZeLlTÓm. ¿eLs
@¿§ BûZdLlTP Uôh¼oLs.197
61. (ØamUúR!) @YoLs NUôRô]jûR úSôd¡f NônkRôp ¿Úm @ûR úSôd¡f NônÅWôL!
@pXôyûYúV Nôok§ÚlÀWôL! @Yú] ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
62. (ØamUúR!) @YoLs DUdÏj ÕúWôLm ùNnV Sô¥]ôp @pXôyúY DUdÏl

úTôÕUô]Yu. @Yú] R]Õ DR®«u êXØm, Sm©dûL ùLôiúPôo êXØm DmûUl
TXlTÓj§]ôu.
63. @YoL°u Ds[eL°ûPúV @Yu ©ûQlûT GtTÓj§]ôu. éª«p Ds[

@û]jûRÙm ¿o ùNX®hPôÛm @YoL°u Ds[eL°ûPúV DmUôp ©ûQlûT
GtTÓj§«ÚdL Ø¥VôÕ. Uô\ôL @pXôyúY @YoL°ûPúV ©ûQlûT GtTÓj§]ôu.
@Yu ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
64. S©úV! DUdÏm, DmûUl ©uTtßm Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏm @pXôyúY úTôÕm.
65. S©úV! Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ úTôo ùNnV AoYêhÓÅWôL!53 DeL°p N¡jÕd

ùLôs¡u\ BÚTÕ úTo BÚkRôp BÚèß úTûW @YoLs ùYpYôoLs. DeL°p èß
úTo BÚkRôp (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬p A«Wm úTûW ùYpYôoLs.359 @YoLs
×¬kÕ ùLôs[ôR áhPUôL BÚlTúR BRtÏd LôWQm.198
66. BlúTôÕ @pXôy DeLÞdÏ F°Rôd¡ ®hPôu. DeL°Pm TXÅ]m BÚlTûR

@Yu @±Yôu. F]úY DeL°p N¡l×j RuûUÙûPV èß úTo BÚkRôp BÚ èß
úTûW @YoLs ùYpYôoLs. DeL°p A«Wm úTo BÚkRôp @pXôy®u ®ÚlTlT¥
BWiPô«Wm úTûW ùYpYôoLs.359 @pXôy N¡l×j RuûUÙûPúVôÚPu
BÚd¡\ôu.198
67. éª«p F§¬Lû[ úYWßdÏm YûW £û\l ©¥jRp FkR S©dÏm RLôÕ. BqÜX¡u
ùTôÚhLû[ SôÓ¡uÈoLs! @pXôyúYô UßûUûV SôÓ¡\ôu. @pXôy ªûLjRYu;
Oô]ªdLYu.199
68. Øu]úW @pXôy®u ®§ BpXô§ÚkRôp (ûL§Lû[ ®Ó®lTRtÏl ©ûQj

ùRôûL) ùTtßd ùLôiPRtLôLd LÓm úYRû] DeLÞdÏ GtTh¥ÚdÏm.
69. úTôodL[j§p F§¬L°Pm ûLlTt\lThP, @àU§dLlThP, çnûUVô]ûR

DiÔeLs! @pXôyÜdÏ @gÑeLs! @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
70. ""DeLs Ds[eL°p SuûU BÚlTûR @pXôy @±kRôp194 DeL°PªÚkÕ ùTtßd
ùLôs[lThPûR ®Pf £\kRûR DeLÞdÏ @Yu YZeÏYôu. DeLû[ Uu²lTôu.
@Yu Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu'' Fuß S©úV DmªPm Ds[ ûL§L°Pm
áßÅWôL!
71. @YoLs DUdÏj ÕúWôLm ùNnV SôÓYôoL[ô]ôp BRtÏ Øu @YoLs

@pXôyÜdÏm ÕúWôLm ùNnÕs[]o.6 @YoLs ®`Vj§p (DUdÏ) @Yu
Nd§V°jRôu. @pXôy @±kRYu; Oô]ªdLYu.
72. Sm©dûL ùLôiÓ, ¶wWj ùNnÕ RUÕ ùNpYeL[ôÛm, D«oL[ôÛm @pXôy®u

TôûR«p úTô¬ÓúYôÚm, @ûPdLXm RkÕ DR®Ls ùNnúRôÚm IÚYo Ut\YÚdÏ Dt\
SiToLs.385 Sm©dûL ùLôiÓ ¶wWj ùNnVôúRôo, ¶wWj ùNnÙm YûW @YoL°Pm
DeLÞdÏ FkR ®RUô] Sh×m BpûX. UôodL ®`Vj§p @YoLs DeL°Pm DR®
úR¥]ôp (@YoLÞdÏ) DRÜRp DeLÞdÏd LPûU. ¿eLs DPuT¥dûL ùNnR
NØRôVj§tÏ F§WôL R®W. @pXôy ¿eLs ùNnTYtû\l TôolTYu.
73. BûR ¿eLs ùNnVô®hPôp éª«p LXLØm, ùTÚm ºW¯Üm GtTÓm. (GL Bû\Yû])
UßlúTôo, IÚYo Ut\YÚdÏ Dt\ SiToLs.
74. Sm©dûL ùLôiÓ, ¶wWj ùNnÕ @pXôy®u TôûR«p úTô¬ÓúYôÚm, @ûPdLXm

RkÕ DR®úVôÚúU DiûUVôL Sm©dûL ùLôiPYoLs. @YoLÞdÏ Uu²l×m,
Li¦VUô] DQÜm DiÓ.
75. BRu ©u]o Sm©dûL ùLôiÓ, ¶wWj ùNnÕ, DeLÞPu BûQkÕ úTô¬húPôúW
DeLû[f úNokRYoLs. BWjR TkRØûPúVôo IÚYo Ut\YÚdÏ @pXôy®u úYRj§p
Ds[T¥ ùSÚdLUô]YoLs. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @±kRYu.
mj;jpahak;-9 mj;jt;gh nkhj;j trdk;-129
117, 118 A¡V BÚ YN]eL°p S©Ls SôVLm (^p) @YoLû[Ùm, ¶wWj ùNnÕ
YkRYoLû[Ùm, @ûPdLXm RkÕ DR®VYoLû[Ùm, Ï±lTôL Réd ÙjRj§p
TeùLÓdLôR êuß S©júRôZoLû[Ùm @pXôy Uu²jRRôLd áß¡\ôu. IhÓ ùUôjR
NØRôVj§túL TôYUu²l× YZe¡VÕ Tt± BkR @j§VôVm úTÑYRôp BkR
@j§VôVj§tÏ "@jRqTô' F]l ùTV¬PlTh¥Úd¡\Õ.
BkR @j§VôVj§u Buù]ôÚ £\lTmNm Fu]ùYu\ôp IqùYôÚ @j§VôVj§u

ÕYdLj§Ûm ""@[Yt\ @Ú[ô[àm ¨LWt\ @u×ûPúVôàUô¡V @pXôy®u
ùTVWôp'' Fu\ ùTôÚsTÓm ""©vªpXô¶o WyUô²o WÍm'' Fu\ ùNôtù\ôPo
@ûUdLlTh¥ÚdÏm. A]ôp BkR @j§VôVj§u ÕYdLj§p @kRf ùNôtù\ôPo
@ûUdLlTP®pûX. BRtÏl TXÚm TX®RUô] LôWQeLû[Ùm, RjÕYeLû[Ùm
á±]ôÛm §ÚdÏoAû]l ©W§ FÓjR BvXôj§u êu\ôYÕ _]ô§T§Vô] DvUôu
(W-) @YoLs áß¡\ LôWQúU GtLjRdL LôWQUôÏm.
@YoLs áß¡\ôoLs:
§ÚdÏoA²p IuTRôYÕ @j§VôVØm, FhPôYÕ @j§VôØm IúW @j§VôVUôL

BÚdÏúUô Fuß Sôu ¨û]d¡ú\u. BWiÓm IúW Uô§¬Vô] ùNn§Lû[úV
ùNôpÛ¡u\]. F]úY Rôu ""©vªpXô¶o WyUô²o WÍm'' FuTûR Sôu FÝRôUp
®h¥Úd¡ú\u Fuß @YoLs Ï±l©hPôoLs.
úUÛm @YoLs BÕ Tt±d áßm ùTôÝÕ S©Ls SôVLm (^p) @YoLs IqùYôÚ
@j§VôVm @Ú[lThPÜPu FÝjRoLû[ @ûZjÕ FÝ§d ùLôs[f ùNôpYôoLs.
IqùYôÚ YN]Øm FkR @j§VôVj§p BPm ùT\ úYiÓm FuTûRÙm ùNôpYôoLs.
A]ôp BkR BWiÓ @j§VôVeLÞm úNokÕ BÚ @j§VôVeL[ô? @pXÕ IúW
@j§VôVUô? FuTûR @YoLs á\ôUp ùNuß ®hPRôp Sôu ""©vªpXô¶o WyUô²o
WÍm'' FuTûRf úNodL®pûX. BÕ Rôu @YoLs á±V LôWQm.
. (BÕ), ¿eLs DPuT¥dûL ùNnR BûQ Lt©júRô¬PªÚkÕ @pXôyÜm, @Y]Õ

çRÚm ®X¡d ùLôsÞm ©WLP]m.
2. SôuÏ UôReLÞdÏ Bléª«p (UdLô®p) Ñt±j §¬ÙeLs! @pXôyûY ¿eLs ùYpX

Ø¥VôÕ FuTûRÙm, (Ruû]) UßlúTôûW @pXôy B¯ÜTÓjÕTYu FuTûRÙm
@±kÕ ùLôsÞeLs!
3. BûQ Lt©lúTô¬PªÚkÕ @pXôyÜm, @Y]Õ çRÚm ®X¡d ùLôiP]o. BÕ,

BmUôùTÚm aw Sô°p UdLÞdÏ @pXôyÜûPV, @Y]Õ çRÚûPV ©WLP]m.
¿eLs §Úk§d ùLôiPôp @Õ DeLÞdÏf £\kRÕ. ¿eLs ×\dL¦jRôp ¿eLs
@pXôyûY ùYpX Ø¥VôÕ FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs! Õu×ßjÕm úYRû] Tt±
(GL Bû\Yû]) UßlúTôûW FfN¬lÀWôL!
4. BûQ Lt©lúTô¬p ¿eLs VôÚPu DPuT¥dûL ùNnÕ, @YoLs

(@qÜPuT¥dûL«p) DeLÞdÏ FkRd Ïû\Üm ùNnVôUÛm, DeLÞdÏ F§WôL
FYÚdÏm DR® ùNnVôUÛm BÚd¡\ôoLú[ô @YoLû[j R®W. @YoL°Pm @YoL°u
DPuT¥dûLûV @RtÏ¬V LôXdùLÓ YûW ØÝûUlTÓjÕeLs! @pXôy (Ruû])
@gÑúYôûW úS£d¡\ôu.
5. F]úY ×²R UôReLs55 L¯kRÕm @kR BûQ Lt©lúTôûWd LiP BPj§p

ùLôpÛeLs! @YoLû[l ©¥ÙeLs! @YoLû[ ØtßûL«ÓeLs! IqùYôÚ
TÕeÏªPj§Ûm @YoLÞdLôLd Lôj§ÚeLs! @YoLs §Úk§d ùLôiÓ, ùRôÝûLûV
¨ûX Sôh¥, ^LôjÕm ùLôÓjRôp @YoLs Y¯«p ®hÓ ®ÓeLs! @pXôy
Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.53
6. BûQ Lt©lúTô¬p VôÚm DmªPm @ûPdLXm úR¥]ôp @pXôy®u

YôojûRLû[f ùN®ÙßYRtLôL @YÚdÏ @ûPdLXm @°lÀWôL! ©u]o @YÚdÏl
TôÕLôlTô] BPj§p @YûWf úNolÀWôL! @YoLs @±VôR áhPUôL BÚlTúR BRtÏd
LôWQm.
7. @kR BûQ Lt©lúTôÚdÏ @pXôy®PØm, @Y]Õ çR¬PØm FqYôß

DPuT¥dûL BÚdL Ø¥Ùm? Uv´Õp aWôªp ¿eLs DPuT¥dûL ùNnRYoLû[j
R®W. @YoLs DeL°Pm úSoûUVôL SPdÏm YûW @YoL°Pm ¿eLÞm úSoûUVôL
SPeLs! @pXôy (Ruû]) @gÑúYôûW úS£d¡\ôu.
8. FlT¥? @YoLs DeLû[ ùYt± ùLôiPôp DeL°Pm Ds[ D\ûYÙm,

DPuT¥dûLûVÙm ùTôÚhTÓjR UôhPôoLs. RUÕ YônL[ôp @YoLs DeLû[j
§Úl§lTÓjÕ¡u\]o. @YoL°u Ds[eLs Ußd¡u\]. @YoL°p @§LUôú]ôo
Ït\m ×¬kRYoLs.
9. @YoLs @pXôy®u YN]eLû[ @tT ®ûXdÏ ®t¡u\]o. @Y]Õ TôûRûV

®hÓm RÓd¡u\]o. @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚlTûY ùLhPûYVôÏm.
10. Sm©dûL ùLôiúPôo ®`Vj§p D\ûYúVô, DPuT¥dûLûVúVô @YoLs

ùTôÚhTÓjR UôhPôoLs. @YoLú[ YWm× Á±VYoLs.
11. @YoLs §Úk§, ùRôÝûLûV ¨ûX Sôh¥, ^LôjÕm ùLôÓjRôp @YoLs, UôodLj§p
DeLs NúLôRWoLs. @±¡u\ NØRôVj§tÏf NôußLû[j ùR°YôdÏ¡ú\ôm.
12. DPuT¥dûL ùNnR ©u RUÕ DPuT¥dûLLû[ @YoLs Ø±jÕ ®hÓ, DeLs

UôodLjûRÙm T¯jRôp (Bû\) Ußl©u RûXYoLÞdÏ FkR DPuT¥dûLÙm BpûX
FuTRôp @YoLÞPu úTô¬ÓeLs! @YoLs (RUÕ úTôd¡-ÚkÕ) ®X¡d ùLôs[d
áÓm.53
13. RUÕ DPuT¥dûLLû[ Ø±jÕ, BjçRûW (ØamUûR) ùY°úVt\Üm

§hPªhPôoLú[ @dáhPj§]o RôeL[ôL DeLÞPu (ÙjRjûRj) ÕYd¡Ùs[ ¨ûX«p
@YoLÞPu úTôo ùNnV úYiPôUô? @YoLÞdÏ @gÑ¡ÈoL[ô? ¿eLs Sm©dûL
ùLôi¥ÚkRôp ¿eLs @gÑYRtÏ @pXôyúY @§Lj RÏ§Ùs[Yu.53
14. @YoLÞPu úTôo ùNnÙeLs! DeLs ûLL[ôp @pXôy @YoLû[j Ri¥lTôu.

@YoLû[ B¯Ü TÓjÕYôu. @YoLÞdÏ F§WôL DeLÞdÏ DRÜYôu. Sm©dûL
ùLôiP NØRôVj§u Ds[eLÞdÏ @Yu AßRp @°lTôu.53
15. @YoL°u Ds[eL°p Ds[ úLôTjûRÙm (@Yu) ¿dÏYôu. @pXôy Sô¥úVôûW

Uu²lTôu. @pXôy @±kRYu; Oô]ªdLYu.
16. DeL°p úTô¬ÓúYôo Vôo FuTûRÙm, @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm, Sm©dûL

ùLôiúPôûWÙm ®ÓjÕ (úYß) @kRWeL SiToLû[ GtTÓj§d ùLôs[ôRYo Vôo
FuTûRÙm @pXôy @ûPVô[m LôhPôR ¨ûX«p ®PlTÓÅoLs Fuß
¨û]d¡ÈoL[ô? ¿eLs ùNnYûR @pXôy SuL±kRYu.
17. BûQ Lt©lúTôo RUÕ (Bû\) Ußl×dÏ, RôúU Nôh£ á±d ùLôi¥ÚdÏm ¨ûX«p
@pXôy®u Ts°YôNpLû[ öY¡lTÕ RLôÕ. @YoLs ùNnRûY @¯kÕ ®hP].
@YoLs SW¡p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
18. @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 Sm© ùRôÝûLûV ¨ûX Sôh¥ ^LôjÕm ùLôÓjÕ
@pXôyûYj R®W FYÚdÏm @gNô§ÚlúTôúW @pXôy®u Ts°YôNpLû[
öY¡dL úYiÓm. @YoLú[ úSo Y¯ ùTtú\ôWôL Ø¥Ùm.
19. @pXôyûYÙm Bß§ Sôû[Ùm1 Sm©, @pXôy®u TôûR«p úTô¬ÓúYôûWl úTôp

aô´LÞdÏj Ri½o YZe¡, Uv´Õp aWôûU öY¡lúTôûWd LÚÕ¡ÈoL[ô? @YoLs
@pXôy®Pm NUUôL UôhPôoLs. @¿§ BûZjR áhPjÕdÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP
UôhPôu.
20. Sm©dûL ùLôiÓ, ¶wWj ùNnÕ, RUÕ ùNpYeL[ôÛm, D«oL[ôÛm @pXôy®u

TôûR«p úTô¬ÓúYôo, @pXôy®Pm ULjRô] TR®dÏ¬VYoLs. @YoLú[ ùYt±
ùTtú\ôo.
21. @YoL°u Bû\Yu R]Õ @Úû[Ùm, §Úl§ûVÙm, ùNôodLf úNôûXLû[Ùm

(YZeÏYRôL) @YoLÞdÏ StùNn§ áß¡\ôu. @§p @YoLÞdÏ ¨ûXVô] BuTm
DiÓ.
22. @§p Fuù\ußm ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. @pXôy®Pm ULjRô] á- DiÓ.

23. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeL°u ùTtú\ôÚm, DeL°u DPu©\kúRôÚm
Sm©dûLûV ®P (Bû\) UßlûT ®Úm×YôoL[ô]ôp @YoLû[ Dt\
SiToL[ôdLô¾oLs!89 DeL°p @YoLû[ Dt\ SiToL[ôdÏúYôúW @¿§
BûZjRYoLs.
24. ""DeLs ùTtú\ôÚm, DeLs ©sû[LÞm, DeLs DPu©\kRôÚm, DeLs YôrdûLj

ÕûQ®VÚm, DeL°u ÏÓmTjRôÚm, ¿eLs §Wh¥V ùNpYeLÞm, SxPj§tÏ ¿eLs
@gÑ¡\ ®VôTôWØm, ¿eLs ®Úm×¡\ Y£l©PeLÞm @pXôyûY ®P, @Y]Õ
çRûW ®P, @Yu TôûR«p úTô¬ÓYûR ®P DeLÞdÏ @§L ®ÚlTUô]ûYVôL A¡
®hPôp @pXôy R]Õ LhPû[ûVl ©\l©dÏm YûW Lôj§ÚeLs! Ït\m ×¬Ùm
áhPjÕdÏ @pXôy Y¯ LôhP UôhPôu'' Fuß áßÅWôL!
25. TX L[eL°p @pXôy DeLÞdÏ DR® ùNn§Úd¡\ôu. aýû]u (úTôo) Sô°p

DeL°u @§L Fi¦dûL DeLÞdÏ UUûRV°jR úTôÕ, @Õ DeLÞdÏ FkRl
TVàm @°dL®pûX. éª ®NôXUôL BÚkÕm DeLÞdÏ @Õ ÑÚe¡ ®hPÕ. ©u]o
×\eLôh¥ J¥ÉoLs.
26. ©u]o @pXôy R]Õ @ûU§ûVj Ru çRo ÁÕm, Sm©dûL ùLôiúPôo ÁÕm
@Ú°]ôu. ¿eLs TôodLôR TûPLû[Ùm @Yu B\d¡]ôu. (Ruû]) UßjRYoLû[j
Ri¥jRôu. BÕ UßlúTôÚdÏ¬V RiPû].
27. ©u]o, Rôu Sô¥úVôûW @pXôy Uu²jRôu. @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\

@u×ûPúVôu.
28. Sm©dûL ùLôiúPôúW! BûQ Lt©lúTôo @ÑjRUô]YoLú[. F]úY @YoLs

Uv´Õp aWôûU BqYôiÓdÏl ©u ùSÚeLd áPôÕ.200 ¿eLs YßûUûVl TVkRôp
@pXôy Sô¥]ôp R]Õ @Ú[ôp DeLû[j Ru²û\Ü ùTtú\ôWôL AdÏYôu.
@pXôy @±kRYu; Oô]ªdLYu.
29. úYRm ùLôÓdLlThúPô¬p27 @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 SmTôÕ, @pXôyÜm,

@Y]Õ çRÚm ®Xd¡VYtû\ ®Xd¡d ùLôs[ôÕ,186 DiûUVô] UôodLjûRd
LûPl©¥dLôúRôo £ßûUlThÓ 201´vVô Y¬ûVj Rm ûLVôp ùLôÓdÏm YûW
@YoLÞPu úTô¬ÓeLs!53
30. ""Dûô @pXôy®u ULu'' Fuß ëRoLs áß¡u\]o. ""UÊy92 @pXôy®u

ULu'' Fuß ¡±jRYoLs áß¡u\]o. BÕ YônL[ôp @YoLs áßm át\ôÏm. BRtÏ
Øu (GL Bû\Yû]) UßjúRô¬u átßdÏ IjÕl úTô¡\ôoLs. @pXôy @YoLû[
@¯lTôu. FqYôß §ûN §ÚlTlTÓ¡u\]o?
31. @YoLs @pXôyûYVu± RUÕ UR úTôRLoLû[Ùm, Tô§¬Lû[Ùm, UoVªu ULu

UÊûaÙm92 LPÜsL[ôd¡]o. IúW LPÜû[ YQeÏUôß Rôu @YoLs
LhPû[«PlThP]o. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. @YoLs
BûQ Lt©lTYtû\ ®hÓm @Yu çVYu.10
32. @pXôy®u I°ûVj RUÕ YônL[ôp E§ @ûQdL ¨û]d¡u\]o. (Ruû])

UßlúTôo ùYßjRôÛm @pXôy R]Õ I°ûV ØÝûUlTÓjRôUp ®P UôhPôu.
33. BûQ Lt©lúTôo ùYßjRôÛm, FpXô UôodLeLû[ ®P úUúXôeLf ùNnYRtLôL úSo

Y¯ÙPàm, DiûU UôodLjÕPàm @Yú] R]Õ çRûW @àl©]ôu.
34. Sm©dûL ùLôiúPôúW! UR ÏÚUôoL°Ûm, Tô§¬L°Ûm @§LUôú]ôo UdL°u

ùNpYeLû[j RY\ô] Øû\«p DiÔ¡u\]o. @pXôy®u Y¯ûV ®hÓm
(UdLû[j) RÓd¡u\]o. ""@pXôy®u TôûR«p ùNX®PôUp ReLjûRÙm,
ùYs°ûVÙm úNojÕ ûYlúTôÚdÏ Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ'' Fuß FfN¬lÀWôL!139
35. @ûY @kSô°p SWL ùSÚl©p TÝdLd LônfNlThÓ, @R]ôp @YoL°u

ùSt±L°Ûm, ®Xôl×\eL°Ûm, ØÕÏL°Ûm ãÓ úTôPlTÓm. ""BÕúY DeLÞdLôL
¿eLs úNL¬jRÕ. F]úY ¿eLs úNL¬jRYtû\ @àT®ÙeLs!'' (Fuß á\lTÓm)
36. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjR Sôs ØRp @pXôy®u T§úYh¥p157 Ds[T¥

UôReL°u Fi¦dûL @pXôy®Pm202 Tu²WiPôÏm. @Yt±p SôuÏ UôReLs
×²RUô]ûY.55 BÕúY úSWô] Y¯. (×²RUô]) @mUôReL°p DeLÞdÏ ¿eLs ¾eÏ
BûZjÕ ®Pô¾oLs! BûQ Lt©lúTôo Iuß §WiÓ DeLÞPu úTô¬ÓYÕ úTôp
¿eLÞm Iuß §WiÓ @YoLÞPu úTô¬ÓeLs! @pXôy (Ruû]) @gÑúYôÚPu
BÚd¡\ôu FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs!53
37. (UôRj§u ×²RjûR) Rs°l úTôÓYÕ (Bû\) UßlûT @§LlTÓjÕYúR. BRu êXm
(GL Bû\Yû]) UßlúTôo Y¯ ùLÓdLlTÓ¡u\]o. IÚ YÚPm @Ru ×²RjûR ¿d¡
®Ó¡u\]o. Uß YÚPm @RtÏl ×²Rm YZeÏ¡u\]o. @pXôy ×²RUôd¡V
Fi¦dûLûVf N¬ ùNnYRtLôL @pXôy ×²RlTÓj§VûRl ×²RUt\Rôd¡
®Ó¡u\]o. @YoL°u ¾V ùNVpLs @YoLÞdÏ @ZLôdLlThÓs[]. (Ruû])
UßdÏm áhPj§tÏ @pXôy Y¯ LôhP UôhPôu.
38. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeLÞdÏ Fu] úSokRÕ? ""@pXôy®u TôûR«p

×\lTÓeLs!'' Fuß DeL°Pm á\lTÓm úTôÕ BqÜXûL úSôd¡f NônkÕ ®Ó¡ÈoLs!
UßûUûV ®P BqÜXL Yôr®p §Úl§ @ûP¡ÈoL[ô? UßûUdÏ Øu]ôp BqÜXL
YN§ @tTUô]Õ.
39. ¿eLs ×\lTPô®hPôp DeLû[ @Yu Õu×ßjÕm YûL«p Ri¥lTôu.

DeLû[Vu± úYß NØRôVjûRl TLWUôdÏYôu. @YàdÏ ¿eLs FkRd úLÓm
®û[®dL Ø¥VôÕ. FpXôl ùTôÚhL°u ÁÕm @pXôy At\ÛûPVYu.
40. ¿eLs BYÚdÏ (ØamUÕdÏ) DR® ùNnVô®hPôp (GL Bû\Yû]) UßlúTôo
BYûW BÚY¬p IÚYWôL ùY°úVt±V úTôÕm, @q®ÚYÚm @dÏûL«p BÚkR
úTôÕm, ""¿o LYûXlTPô¾o! @pXôy SmØPu BÚd¡\ôu'' Fuß @Yo RUÕ úRôZ¬Pm
á±V úTôÕm @YÚdÏ @pXôy DR®«Úd¡\ôu. R]Õ @ûU§ûV @Yo ÁÕ
B\d¡]ôu. ¿eLs TôodLôR TûPL°u êXm @YûWl TXlTÓj§]ôu. (Ruû])
UßlúTô¬u ùLôsûLûVj RôrkRRôL @Yu Ad¡]ôu. @pXôy®u ùLôsûLúV
DVokRÕ. @pXôy ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
41. (TûPTXm) Ïû\YôL BÚkR úTôÕm, @§LUôL BÚkR úTôÕm ×\lTÓeLs! DeLs
ùNpYeL[ôÛm, D«oL[ôÛm @pXôy®u TôûR«p úTô¬ÓeLs!203 ¿eLs @±kRôp
BÕ DeLÞdÏf £\kRÕ.53
42. (ØamUúR!) @Ú¡p ¡ûPdÏm ùTôÚ[ôLÜm, SÓjRWUô] TVQUôLÜm BÚkRôp

@YoLs DmûUl ©uTt±«ÚlTôoLs. F²àm TVQm @YoLÞdÏf £WUUôLÜm,
çWUôLÜm BÚkRÕ. FeLÞdÏ BVÛUô]ôp DeLÞPu ×\lTh¥ÚlúTôm'' Fuß
@pXôy®u ÁÕ Nj§Vm ùNnÕ áß¡u\]o. ReLû[úV @YoLs @¯jÕd
ùLôs¡u\]o. @YoLs ùTônVúW FuTûR @pXôy @±Yôu.
43. (ØamUúR!) @pXôy DmûU Uu²jRôu. DiûU áßúYôo Vôo FuTÕ DUdÏj
ùR°Yô¡, ùTônVoLû[ ¿o @±Ùm Øu @YoLÞdÏ Gu @àU§V°j¾o?
44. @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 Sm×úYôo RUÕ ùNpYeL[ôÛm, D«oL[ôÛm

úTôÚdÏf ùNpXôU-ÚdL DmªPm @àU§ úLhL UôhPôoLs. (Ruû]) @gÑúYôûW
@pXôy @±kRYu.
45. @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 SmTôÕ RUÕ Ds[eL°p NkúRLm ùLôsúYôúW

DmªPm @àU§ úLhTôoLs. @YoLs RUÕ NkúRLj§p RÓUô±d ùLôi¥Úd¡u\]o.
46. @YoLs ×\lTP ¨û]j§ÚkRôp @RtLô] RVô¬lûTf ùNn§ÚlTôoLs. Uô\ôL

@YoLs ×\lTÓYûR @pXôy ®ÚmT®pûX. F]úY @YoLû[f úNômTp ùLôs[
ûYjRôu. ""úTôÚdÏf ùNpXôúRôÚPu ¿eLÞm @UÚeLs!'' Fuß á\lThÓ ®hPÕ.
47. @YoLs DeLÞPu ×\lTh¥ÚkRôp ºW¯ûYj R®W (FûRÙm) DeLÞdÏ

@§LUôd¡«ÚdL UôhPôoLs. ÏZlTm ®û[®dL Fi¦, DeL°ûPúV úLôs
êh¥«ÚlTôoLs. DeL°p @YoL°u It\oLÞm Ds[]o. @¿§ BûZjRYoLû[
@pXôy @±kRYu.
48. (ØamUúR!) Øu]Úm @YoLs ÏZlTm ®û[®dL Fi¦]ôoLs. ©WfNû]Lû[

DmªPm §ûN §Úl©]ôoLs. Ø¥®p DiûU ùR¬kRÕ. @YoLs ùYßjR úTôÕm
@pXôy®u Lô¬Vm úUúXôe¡VÕ.
49. ""F]dÏ @àU§V°lÀWôL! Fuû]f úNôRû]dÏ Ds[ôdLô¾o!'' Fuß áßúYôÚm
@YoL°p Ds[]o. LY]j§p ùLôsL! @YoLs ÏZlTj§p ®ÝkÕ ®hP]o. SWLm (GL
Bû\Yû]) UßlúTôûWf Ñt± Yû[dLd á¥VÕ.
50. DUdÏ GúRàm SuûU GtThPôp @YoLÞdÏ @Õ ÕuTjûRj RÚ¡\Õ. DUdÏf

úNôRû] GtThPôp ""(SpX úYû[) Øu]úW LY]UôL BÚkÕ ùLôiúPôm'' Fuß á±
U¡rf£ÙPu §Úm©f ùNp¡u\]o.
51. ""@pXôy FeLÞdÏ ®§jRûRj R®W FeLÞdÏ úYß FÕÜm GtTPôÕ. @Yu
FeLs @§T§. Sm©dûL ùLôiúPôo @pXôyûYúV Nôok§ÚdL úYiÓm'' Fuß
áßÅWôL!
52. ""(ùYt± @pXÕ ÅW UWQm A¡V) BWiÓ SuûUL°p Iuû\j R®W úYß FûRÙm
FeLÞdÏ F§o Tôod¡ÈoL[ô? A]ôp @pXôy R]Õ úYRû] êXúUô, FeLs
ûLL[ôúXô DeLÞdÏj RiPû] YZeÏYûRúV SôeLs DeLÞdÏ F§oTôod¡ú\ôm.
¿eLs F§oTôÚeLs! DeLÞPu SôeLÞm F§oTôod¡ú\ôm'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!
53. ""®Úm©úVô, ®ÚlTªu±úVô ùNX®ÓeLs! DeL°PªÚkÕ @Õ GtLlTPôÕ. ¿eLs

Ït\m ×¬Ùm áhPUôL BÚd¡ÈoLs'' Fußm áßÅWôL!
54. @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm UßjRÕm, úNômTXôLúY ùRôÝÕ YkRÕm,

®ÚlTªpXôUp (Sp Y¯«p) ùNX®hPÕúU @YoLs ùNX®hPûY @YoL°PªÚkÕ
GtLlTÓYRtÏj RûPVôL BÚd¡\Õ.
55. @YoL°u UdLh ùNpYØm, ùTôÚh ùNpYØm DmûUd LYW úYiPôm. @Yt±u
êXm BqÜXL YôrdûL«p @YoLû[j Ri¥lTûRÙm, @YoLs (GL Bû\Yû])
UßjÕd ùLôi¥ÚdÏm ¨ûX«p @YoL[Õ D«oLs ©¬YûRÙúU @pXôy SôÓ¡\ôu.
56. ""SôeLÞm DeLû[f úNokRYoLs'' Fuß @pXôy®u ÁÕ Nj§Vm ùNnÕ @YoLs

áß¡u\]o. @YoLs DeLû[f úNokúRôo @pXo. Uô\ôL @YoLs TVkR NØRôVj§]o.
57. IÚ ×L-PjûRúVô, ÏûLLû[úVô, @pXÕ ÑWeLjûRúVô @YoLs LôiTôoL[ô]ôp

®ûWYôL @Ytû\ úSôd¡f ùNu±ÚlTôoLs.
58. RoUeL°p (@ûRl Te¡ÓY§p) DmûUd Ïû\ áßúYôÚm @YoL°p Ds[]o.

@§p @YoLÞdÏd ùLôÓdLlThPôp §Úl§VûP¡u\]o. @§p @YoLÞdÏd
ùLôÓdLlTPô ®hPôp DPú] Aj§Wm ùLôs¡u\]o.
59. @pXôyÜm, @Y]Õ çRÚm @YoLÞdÏ YZe¡V§p @YoLs §Úl§ ùLôiÓ

""@pXôy FeLÞdÏl úTôÕUô]Yu. @pXôyÜm, @Y]Õ çRÚm FeLÞdÏ @Y]Õ
@Úû[j RÚYôoLs. SôeLs @pXôy®PúU AûN ùLôiúPôo'' Fuß @YoLs
á±«ÚkRôp (@Õ SpXRôL BÚk§ÚdÏm).140
60. Vô£lúTôÚdÏm, GûZLÞdÏm, @ûR Yã-lúTôÚdÏm, Ds[eLs CodLlTP
úYi¥VYoLÞdÏm,204 @¥ûU(Lû[ ®ÓRûX ùNnYRt)Ïm, LPuThúPôÚdÏm,
@pXôy®u TôûR«Ûm,205 SôúPô¥LÞdÏm206 RoUeLs D¬V]YôÏm. BÕ
@pXôy®u LPûU. @pXôy @±kRYu; Oô]ªdLYu.130
61. BkR S©dÏj ùRôpûX RÚúYôÚm @YoL°p Ds[]o. ""BYo Lô§p

úLhTûRùVpXôm Sm×TYo'' Fußm áß¡u\]o. ""DeLÞdÏ SuûU RÚTYtû\ @Yo
úLh¡\ôo. @pXôyûY Sm×¡\ôo. Sm©dûL ùLôiúPô¬u átû\ Sm×¡\ôo. DeL°p
Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ @Ú[ôL BÚd¡\ôo'' Fuß áßÅWôL! @pXôy®u çRûWj
ùRôpûXlTÓjÕúYôÚdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ.
62. DeLû[j §Úl§lTÓjÕYRtLôL DeL°Pm @pXôy®u ùTVWôp Nj§Vm

ùNn¡u\]o. @YoLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp @pXôyÜm, @Y]Õ çRÚúU
§Úl§lTÓjRj RÏ§ TûPjRYoLs.
63. @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm F§WôL SPlúTôÚdÏ SWL ùSÚl× Ds[Õ. @§p
¨WkRWUôL BÚlTôoLs. BÕúY UôùTÚm B¯YôÏm FuTûR @YoLs @±V úYiPôUô?
64. RUÕ Ds[eL°p Ds[ûR ùY°lTÓjÕm @j§VôVm, Sm©dûL ùLôiúPôo ÁÕ

@Ú[lTÓYûR SVYgNLoLs @gÑ¡u\]o. ""úL- ùNnÙeLs! ¿eLs @gÑYûR
@pXôy ùY°lTÓjÕTYu'' Fuß áßÅWôL!
65. @YoL°Pm (BÕ Tt±d) úLhPôp ""úY¥dûLVôLÜm, ®û[VôhPôLÜm úT£ú]ôm''

Fuß áßYôoLs. ""@pXôyûYÙm, @Y]Õ YN]eLû[Ùm, @Y]Õ çRûWÙUô úL-
ùNnÕ ùLôi¥Úk¾oLs?'' Fuß úLhÀWôL!
66. NUô°dLô¾oLs! Sm©dûL ùLôiP ©u (SmûU) UßjÕ ®h¼oLs. DeL°p IÚ

NôWôûW Sôm Uu²jRôÛm, Utù\ôÚ NôWôûW @YoLs Ït\m ×¬kÕ ùLôi¥ÚkRRôp
Ri¥lúTôm.
67. SVYgNLoL[ô] AiLÞm, ùTiLÞm IÚYo Ut\YûWf úNokRYoLs. @YoLs

¾ûUûV G®, SuûUûVj RÓd¡u\]o. (ùNX®PôUp) RUÕ ûLLû[ ê¥d ùLôs¡u\]o.
@pXôyûY U\kR]o. @YoLû[ @Yàm U\kRôu6. SVYgNLoLú[ Ït\m ×¬TYoLs.
68. SVYgNLoL[ô] AiLÞdÏm, ùTiLÞdÏm, (Ruû]) UßlúTôÚdÏm SWL

ùSÚlûT @pXôy FfN¬jÕ ®hPôu. @§p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. @Õ
@YoLÞdÏl úTôÕUô]Õ. @YoLû[ @pXôy N©jÕ ®hPôu.6 @YoLÞdÏ ¨ûXVô]
úYRû] DiÓ.
69. DeLÞdÏ Øu ùNuú\ôûWl úTôp (¿eLÞm BÚd¡ÈoLs.) @YoLs DeLû[ ®P

Y-ûU ªdúLôWôLÜm, @§L UdLh ùNpYØm ùTôÚh ùNpYØm DûPúVôWôLÜm
BÚkR]o. ReLÞdÏd ¡ûPjR Tôd¡VjûR @àT®jR]o. DeLÞdÏ Øu ùNuú\ôo
RUÕ Tôd¡VjûR @àT®jRÕ úTôp DeLÞdÏd ¡ûPjR Tôd¡VjûR ¿eLs
@àT®j¾oLs. (Åi ®YôReL°p) êr¡úVôûWl úTôp ¿eLÞm êr¡ ®h¼oLs.
BYoL[Õ ùNVpLs BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm @¯kÕ ®hP]. BYoLs Rôm
SxPUûPkRYoLs.
70. @YoLÞdÏ Øu ùNu\ èaýûPV NØRôVm, AÕ, Utßm ^êÕ NØRôVm,

BlWôÍªu NØRôVm, UjVu Yô£Ls, (íj S© NØRôVm Ds°hP) RûX¸ZôLl ×WhPl
ThúPôûWl Tt±V ùNn§ @YoLÞdÏd ¡ûPdL®pûXVô? @YoL°Pm @YoL°u
çRoLs ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YkR]o. @pXôy @YoLÞdÏj ¾eÏ
BûZjRY]ôL BpûX. Uô\ôL @YoLs RUdÏj RôúU ¾eÏ BûZjR]o.
71. Sm©dûL ùLôiP AiLÞm, ùTiLÞm IÚYo Ut\YÚdÏ Dt\ SiToLs.

@YoLs SuûUûV GÜYôoLs. ¾ûUûVj RÓlTôoLs. ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓYôoLs.
^LôjûRÙm ùLôÓlTôoLs. @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm LhÓlTÓYôoLs.
@YoLÞdúL @pXôy @Ús×¬Yôu. @pXôy ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
72. Sm©dûL ùLôiP AiLÞdÏm, ùTiLÞdÏm ùNôodLf úNôûXLû[ @pXôy

YôdL°jÕs[ôu. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
¨ûXVô] ùNôodLf úNôûXL°p çnûUVô] Y£l©PeLÞm Ds[]. @pXôy®u
ùTôÚjRm ªLl ùT¬VÕ. BÕúY ULjRô] ùYt±.
73. S©úV! (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚPàm, SVYgNLoLÞPàm úTô¬ÓÅWôL! @YoL°Pm

L¥]UôL SPlÀWôL!53 @YoL°u ×L-Pm SWLm. @Õ ªLd ùLhP ReÏªPm.
74. Bû\ Ußl©tÏ¬V ùNôpûX @YoLs á±«ÚkÕm (@qYôß) á\®pûX Fuß

@pXôy®u ÁÕ Nj§Vm ùNn¡u\]o. BvXôjûR Gt\ ©u UßjR]o. @ûPV Ø¥VôR
§hPjûRÙm ¾h¥]ôoLs. @YoLû[ @pXôyÜm, çRÚm @Y]Õ @Ús êXm
ùNpYkRoL[ôL Ad¡VRtLôL R®W (úYß FRtLôLÜm) @YoLs Ïû\ ùNôp-j
§¬V®pûX.140 @YoLs §Úk§d ùLôiPôp @Õ @YoLÞdÏ SuûUVôL @ûUÙm.
@YoLs ×\dL¦jRôp @pXôy @YoLû[ BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm Õu×ßjÕm
úYRû]dÏ DhTÓjÕYôu. éª«p @YoLÞdÏl TôÕLôYXú]ô, DRÜTYú]ô BpûX.
75. ""@pXôy R]Õ @Úû[ FeLÞdÏ YZe¡]ôp RoUm ùNnúYôm; SpúXôoL[ôL

AúYôm'' Fuß @pXôy®Pm Dß§ ùUô¯ FÓjúRôÚm @YoL°p Ds[]o.
76. @pXôy R]Õ @Úû[ @YoLÞdÏ YZe¡V úTôÕ @§p LgNjR]m ùNnR]o.
@Xh£Vm ùNnÕ ×\dL¦jR]o.
77. @pXôy®Pm @YoLs ùNnR YôdÏß§ûV Á±VRôÛm, @YoLs ùTônÙûWjÕd

ùLôi¥ÚkRRôÛm @Yû] @YoLs Nk§dÏm Sôs1 YûW @YoL°u Ds[eL°p
SVYgNLjûR @Yu ùRôPWf ùNnRôu.
78. @YoL°u BWL£VjûRÙm, TWU WL£VjûRÙm @pXôy @±Yôu FuTûR @YoLs
@±V úYiPôUô? @pXôy Uû\Yô]Ytû\Ùm SuÏ @±TYu.
79. RôWô[UôL (Sp Y¯«p) ùNX®Óm Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm, RUÕ DûZlûTj R®W
úYß FûRÙm ùTtßd ùLôs[ôRYoLû[Ùm @YoLs Ïû\ á± úL- ùNn¡u\]o.
@pXôy @YoLû[d úL- ùNn¡\ôu.6 @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ.
80. (ØamUúR!) @YoLÞdLôL TôY Uu²l×d úLÞm! @pXÕ úLhLôUp BÚm!

@YoLÞdLôL ¿o FÝTÕ RPûY TôYUu²l×d úLhPôÛm @YoLû[ @pXôy
Uu²dLúY UôhPôu. @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm @YoLs UßjRúR BRtÏd
LôWQm. Ït\m ×¬Ùm áhPjÕdÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP UôhPôu.
81. @pXôy®u çRo (ØamUj, Réd úTôÚdÏf) ùNu\ ©\Ï, úTôÚdÏf ùNpXôÕ Rm
BÚl©Pj§p Re¡ ®húPôo U¡rf£VûPkÕs[]o. RUÕ ùNpYeL[ôÛm, D«oL[ôÛm
@pXôy®u TôûR«p úTô¬ÓYûR @YoLs ùYßd¡u\]o. ""úLôûP«p ×\lTPô¾oLs!''
F]Üm @YoLs áß¡u\]o. "SWLj§u ùSÚl× BûR ®P ùYlTUô]Õ'' Fuß áßÅWôL!
BûR @YoLs ×¬kÕ ùLôs[ úYiPôUô?
82. @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRu LôWQUôL265 @YoLs Ïû\YôLúY £¬dLhÓm!

@§LUôL @ZhÓm!
83. (ØamUúR!) DmûU @YoL°p IÚ NôWô¬Pm @pXôy §ÚmT YWf ùNnÕ @lúTôÕ,
úTôÚdÏl ×\lTP @YoLs @àU§ úLhPôp ""FuàPu IÚ úTôÕm ×\lTPô¾oLs!
FuàPu úNokÕ FkR F§¬ÙPàm úTôo ×¬Vô¾oLs! ¿eLs úTôÚdÏf ùNpXôÕ Re¡
®ÓYûRúV AWmTj§p ®Úm©ÉoLs. F]úY úTôÚdÏf ùNpXôÕ Re¡úVôÚPu
¿eLÞm Re¡ ®ÓeLs!'' Fuß áßÅWôL!
84. @YoL°p B\kÕ ®hP FYÚdLôLÜm ¿o ùRôÝûL SPjRô¾o! FYWÕ NUô§«Ûm

¨tLô¾o! @YoLs @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm GtL UßjR]o. Ït\m
×¬úYôWôLúY UW¦jR]o.
85. @YoL°u UdLh ùNpYØm, ùTôÚh ùNpYØm DmûUd LYW úYiPôm. @Ru êXm
BqÜX¡p @YoLû[j Ri¥lTûRÙm, @YoLs (GL Bû\Yû]) UßjÕd ùLôi¥ÚdÏm
¨ûX«p @YoL[Õ D«oLs ©¬YûRÙúU @pXôy SôÓ¡\ôu.
86. ""@pXôyûY Sm×eLs! @Y]Õ çRÚPu úNokÕ úTô¬ÓeLs!'' Fuß (áßm)

@j§VôVm @Ú[lThPôp @YoL°p YN§ TûPjúRôo, ""úTôÚdÏf ùNpXôÕ
Re¡úVôÚPu SôeLÞm Re¡P FeLû[ ®hÓ ®ÓÅWôL!'' F]d á± DmªPm @àU§
úLh¡u\]o.
87. ÅhúPôÓ BÚdÏm ùTiLû[l úTôp BÚlTûRúV @YoLs ùTôÚk§d ùLôiP]o.
@YoL°u Ds[eLs ÁÕ Øj§ûW«PlThÓ ®hPÕ. F]úY @YoLs ×¬kÕ ùLôs[
UôhPôoLs.
88. Uô\ôL BjçRÚm, (ØamUÕm) @YÚPu Ds[ Sm©dûL ùLôiúPôÚm RUÕ

ùNpYeL[ôÛm, D«oL[ôÛm úTô¬Ó¡u\]o. @YoLÞdúL SuûULs DiÓ. @YoLú[
ùYt± ùTtú\ôo.
89. @YoLÞdLôLf ùNôodLf úNôûXLû[ @pXôy RVô¬jÕs[ôu. @Ru ¸rlTÏ§«p

AßLs JÓm. @§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. BÕúY ULjRô] ùYt±.
90. (úTôÚdÏf ùNpXôÕ BÚdL) ReLÞdÏ @àU§ úYi¥ ¡WôUYô£L°p LôWQm

áßúYôo DmªPm YkR]o. @pXôy®PØm, @Y]Õ çR¬PØm ùTôn á±úVôo
úTôÚdÏf ùNpXôÕ Re¡d ùLôiP]o. @YoL°p (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ
Õu×ßjÕm úYRû] GtTÓm.
91. TXÅ]oLs ÁÕm, úSôVô°Ls ÁÕm, (Sp Y¯«p) ùNX®ÓYRtÏ FÕÜm BpXôúRôo
ÁÕm @YoLs @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm SXm Sô¥]ôp FkRd Ït\Øm BpûX.
SuûU ùNnúYôÚdÏ F§WôL (Ri¥dL) FkR Y¯Ùm BpûX. @pXôy Uu²lTYu;
92. (ØamUúR!) YôL]m úLhÓ DmªPm YkúRô¬Pm ""DeLû[ Gt± @àl×YRtÏ¬VÕ

(YôL]m) Fu²Pm BpûX'' Fuß ¿o á±V úTôÕ, (Sp Y¯«p) ùNX®ÓYRtÏ GÕªpûX
Fu\ LYûXVôp LiLs Li½o Y¥dÏm ¨ûX«p §Úm©f ùNuú\ôo ÁÕm Ït\m
BpûX.
93. YN§ TûPj§ÚkÕm, DmªPm @àU§ úLhPYoLs ÁúR (Ri¥dL) Y¯ DiÓ.

@YoLs ÅhúPôÓ BÚdÏm ùTiLû[l úTôp BÚlTûRl ùTôÚk§d ùLôiPôoLs.
@YoL°u Ds[eLs ÁÕ @pXôy Øj§ûW«hÓ ®hPôu. F]úY @YoLs @±V
UôhPôoLs.
94. (úTôûW Ø¥jÕ) @YoL°Pm ¿eLs §Úm×m úTôÕ @YoLs DeL°Pm

NUô°d¡u\]o. ""NUô°dLô¾oLs! SôeLs DeLû[ SmTl úTôY§pûX. DeLû[l Tt±V
ùNn§Lû[ @pXôy FeLÞdÏ @±®jÕ ®hPôu'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL! DeLs
SPY¥dûLûV @pXôyÜm, @Y]Õ çRÚm @±YôoLs. ©u]o Uû\Yô]ûRÙm,
ùY°lTûPVô]ûRÙm @±TY²Pm ùLôiÓ ùNpXlTÓÅoLs! ¿eLs ùNnÕ
ùLôi¥ÚkRûY Tt± @Yu DeLÞdÏ @±®lTôu.
95. @YoL°Pm ¿eLs §Úm×m úTôÕ @YoLû[ ¿eLs ®hÓ ®ÓYRtLôL DeL°Pm
@pXôy®u ÁÕ Nj§Vm ùNn¡u\]o. @YoLû[ ®hÓ ®ÓeLs! @YoLs @ÑjRUôYo.
@YoL°u ReÏªPm SWLm. BÕ @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRtLô] RiPû].265
96. ¿eLs @YoLs ÁÕ §Úl§VûPV úYiÓùUuTRtLôL DeL°Pm Nj§Vm
ùNn¡u\]o. ¿eLs @YoLs ÁÕ §Úl§ ùLôiPôÛm Ït\m ×¬Ùm áhPjûR @pXôy
ùTôÚk§d ùLôs[ UôhPôu.
97. ¡WôUYô£Ls (GL Bû\Yû]) UßlT§Ûm, SVYgNLj§Ûm LÓûUVô]YoLs. @pXôy

R]Õ çRo ÁÕ @Ú°VRu YWm×Lû[ @±VôUp BÚlTúR @YoLÞdÏ ªL Gt\RôÏm.
@pXôy @±kRYu; Oô]ªdLYu.
98. Rôm ùNX®ÓYûR SxPUôLd LÚÕúYôÚm @d¡WôUYô£L°p Ds[]o. DeLÞdÏf

úNôRû]Ls GtTÓYûR F§oTôod¡u\]o. @YoLÞdúL ùLhP úYRû] Ds[Õ.
@pXôy ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
99. ¡WôU Yô£L°p @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 Sm×úYôÚm Ds[]o. Rôm

ùNX®ÓYûR @pXôy®Pm ùSÚeÏYRtÏ¬V LôWQUôLÜm, BjçR¬u (ØamU§u)
©WôojRû]dÏ¬VRôLÜm LÚÕ¡u\]o. LY]j§p ùLôsL! @Õ @YoLÞdÏ (Bû\)
ùSÚdLjûRl ùTtßj RÚm. @YoLû[ @pXôy R]Õ @Ú°p ÖûZVf ùNnYôu.
@pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
100. ¶wWj ùNnúRô¬Ûm, @u^ôoL°Ûm Øk§f ùNu\ ØRXôUYoLû[Ùm, SpX

®`Vj§p @YoLû[l ©uùRôPokRYoLû[Ùm @pXôy ùTôÚk§d ùLôiPôu.
@YoLÞm @pXôyûYl ùTôÚk§d ùLôiP]o. @YoLÞdÏ ùNôodLf úNôûXLû[
@Yu RVô¬jÕ ûYj§Úd¡\ôu. @Yt±u ¸rl TÏ§«p AßLs JÓm. @§p @YoLs
Fuù\ußm ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. BÕúY ULjRô] ùYt±.
101. DeLû[f Ñt±Ùs[ ¡WôUYô£L°Ûm, U¾]ôYô£L°Ûm SVYgNLoLs Ds[]o.

@YoLs SVYgNLj§p ¨ûXjÕs[]o. (ØamUúR!) @YoLû[ ¿o @±V Uôh¼o! SôúU
@YoLû[ @±úYôm. @YoLû[ BWiÓ RPûY Ri¥lúTôm. ©u]o @YoLs LÓm
úYRû]dÏ DhTÓjRlTÓYôoLs.
102. Utßm £Xo RUÕ TôYeLû[ Il×d ùLôs¡u\]o. SpX ùNVûX, Utù\ôÚ ¾V
ùNVÛPu LXkÕ ®hP]o. @YoLû[ @pXôy Uu²dLd áÓm. @pXôy Uu²lTYu;
103. (ØamUúR!) @YoL°u ùNpYeL°p RoUjûR FÓlÀWôL! @Ru êXm @YoLû[j

çnûUlTÓj§, T¬ÑjRUôdÏÅWôL! @YoLÞdLôLl ©WôojRû] ùNnÅWôL! DUÕ
©WôojRû] @YoLÞdÏ U] @ûU§ @°dÏm. @pXôy ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
104. R]Õ @¥VôoL°PªÚkÕ Uu²lûT @pXôy Il×d ùLôs¡\ôu FuTûRÙm,

RoUeLû[l ùTtßd ùLôs¡\ôu FuTûRÙm, @pXôy Uu²lûT GtTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu FuTûRÙm @YoLs @±V®pûXVô?
105. ""(ùNnTYtû\f) ùNnÙeLs! DeLs SPY¥dûLûV @pXôyÜm, @Y]Õ çRÚm,
Sm©dûL ùLôiúPôÚm @±YôoLs. Uû\Yô]ûRÙm, ùY°lTûPVô]ûRÙm
@±TY²Pm ùLôiÓ ùNpXlTÓÅoLs. ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRÕ Tt± @Yu
DeLÞdÏ @±®lTôu'' Fuß áßÅWôL!
106. Utßm £Xo @pXôy®u LhPû[dLôLd LôdL ûYdLlThÓs[]o. @pXôy

@YoLû[j Ri¥dLXôm. @pXÕ Uu²dLXôm. @pXôy @±kRYu; Oô]ªdLYu.
107. ¾e¡ûZlTRtLôLÜm, (GL Bû\Yû]) UßlTRtLôLÜm, Sm©dûL ùLôiúPô¬ûPúV

©¬ûY GtTÓj§PÜm, BRtÏ Øu @pXôyÜdÏm @Y]Õ çRÚdÏm F§WôLl
úTô¬húPôÚdÏl ×L-PUôLÜm IÚ Ts°YôNûX GtTÓj§d ùLôiúPôo ""SôeLs
SpXûRj R®W úYù\Rû]Ùm SôP®pûX'' Fuß Nj§Vm ùNn¡u\]o. ""@YoLs
ùTônVoLú['' Fuß @pXôy Nôh£ áß¡\ôu.
108. (ØamUúR!) @§p ¿o IÚ úTôÕm YQeLô¾o! AWmT Sôs ØRp Bû\VfNj§u

@¥lTûP«p öUô¦dLlThP Ts°YôNúX ¿o YQeÏYRtÏj RÏ§Vô]Õ. @§p
çnûUûV ®Úm×m AiLs Ds[]o. @pXôy çnûUVô]YoLû[ ®Úm×¡\ôu.
109. @pXôyûYl Tt±V @fNj§u ÁÕm, @Y]Õ §Úl§«u ÁÕm R]Õ LhPPjûR
öUô¦jRYu £\kRY]ô? @pXÕ @¬dLlThÓ ®ÝkÕ ®Óm LhPPjûR LûW JWj§p
Lh¥ @RàPu SWLj§p N¬kÕ ®ÝkÕ ®hPYu £\kRY]ô? @¿§ BûZjR áhPj§tÏ
@pXôy úSo Y¯ LôhP UôhPôu.
110. @YoL°u Ds[eLs ùY¥jÕf £R±]ôp R®W @YoLs Lh¥V LhPPm @YoL°u
Ds[eL°p Ds[ NkúRLj§u @ûPVô[UôL BÚkÕ ùLôiúP BÚdÏm. @pXôy
@±kRYu; Oô]ªdLYu.
111. Sm©dûL ùLôiúPô¬PªÚkÕ @YoL°u D«oLû[Ùm, ùNpYeLû[Ùm

@YoLÞdÏf ùNôodLm DiÓ Fuß @pXôy ®ûXdÏ Yôe¡d ùLôiPôu. @YoLs
@pXôy®u TôûR«p úTô¬Ó¡u\]o. @YoLs ùLôp¡u\]o; ùLôpXlTÓ¡u\]o. BÕ,
RqWôj, Bgºp, Utßm ÏoA²p @Yu Ru ÁÕ LPûUVôd¡d ùLôiP YôdÏß§.
@pXôyûY ®P Ru YôdÏß§ûV ¨û\úYtßTYu Vôo? ¿eLs IlTkRm ùNnR BkR
®VôTôWj§p U¡rf£VûPÙeLs! BÕúY ULjRô] ùYt±.
112. (@YoLs) Uu²l×j úRÓTYoLs; YQeÏTYoLs; (Bû\Yû]l) ×LrTYoLs; úSôu×

úSôtTYoLs; ÚáÜ ùNnTYoLs; ^wRôf ùNnTYoLs; SuûUûV GÜTYoLs; ¾ûUûVj
RÓlTYoLs; @pXôy®u YWm×Lû[l úT¦d ùLôsTYoLs. (BjRûLV) Sm©dûL
ùLôiúPôÚdÏ StùNn§ áßÅWôL!
113. BûQ Lt©lúTôo SWLYô£Ls FuTÕ ùR¬kR ©u]o, @YoLs ùSÚe¡V

D\®]úWVô]ôÛm @YoLÞdLôLl TôYUu²l×j úRÓYÕ Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏm,
BkR S©dÏm (ØamUÕdÏm) RLôÕ.
114. BlWôÍm Rm RkûRdLôLl TôY Uu²l×j úR¥VÕ, RkûRdÏ @Yo @°jR
YôdÏß§«u LôWQUôLúY. @Yo @pXôy®u F§¬ FuTÕ @YÚdÏj ùR¬kR ©u
@§-ÚkÕ ®X¡d ùLôiPôo. BlWôÍm T¦Üs[Yo; N¡l×j RuûU Ds[Yo.247
115. IÚ NØRôVj§tÏ @pXôy úSo Y¯ Lôh¥V ©u @YoLs R®odL úYi¥VYtû\

@YoLÞdÏj ùR°ÜTÓjÕm YûW, @YoLû[ Y¯ úLh¥p ®ÓY§pûX. @pXôy
IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @±kRYu.
116. Yô]eLs Utßm éª«u Ah£ @pXôyÜdúL D¬VÕ. @Yu D«ol©d¡\ôu.

UW¦dLf ùNn¡\ôu. @pXôyûYVu± DeLÞdÏ ùTôßlTô[ú]ô, DRÜTYú]ô BpûX.
117. BkR S©ûVÙm, ¶wWj ùNnRYoLû[Ùm, @u^ôoLû[Ùm @pXôy Uu²jRôu.

@YoL°p IÚ NôWô¬u Ds[eLs RPm ×W[ ØtThP ©u]Úm, £WUUô] LôX LhPj§p
@YûWl ©uTt±VYoLû[ Uu²jRôu. @Yu @YoL°Pm ¨LWt\ @u×ûPúVôu;
BWdLØûPúVôu.
118. ¾ol× ¨ßj§ ûYdLlThP @kR êYûWÙm (Bû\Yu Uu²jRôu.) éª ®NôXUô]RôL

BÚkÕm @YoLû[l ùTôßjR YûW @Õ ÑÚe¡ ®hPÕ. @YoL[Õ Ds[eLÞm ÑÚe¡
®hP]. @pXôyûY ®hÓ (Rl©dL) @Y²PúU R®W úYß úTôd¡Pm BpûX Fuß
@YoLs Sm©]ôoLs. ©u]o @YoLs §ÚkÕYRtLôL @YoLû[ Uu²jRôu. @pXôy
Uu²lûT GtTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.210
119. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyûY @gÑeLs! DiûUVô[oLÞPu AÏeLs!
120. @pXôy®u çRÚPu úNokÕ úTôÚdÏf ùNpXôÕ ReÏYÕm, @YWÕ D«ûW ®Pj
RUÕ D«oLû[ ®Úm×YÕm U¾]ôYô£LÞdÏm, @YoLû[f Ñt±Ùs[
¡WôUYô£LÞdÏm RLôÕ. Gù]²p @pXôy®u TôûR«p @YoLÞdÏ RôLm, £WUm, T£
GtThPôÛm, (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ Aj§WjûR GtTÓjÕm BPjûR @YoLs
ª§jRôÛm, F§¬«PªÚkÕ IÚ RôdÏRûXl ùTt\ôÛm @RtLôL @YoLÞdÏ IÚ SpX\m
T§Ü ùNnVlTPôUp BÚlT§pûX. SuûU ùNnúYô¬u á-ûV @pXôy ÅQôdL
UôhPôu.
121. @YoLs £±RôLúYô, ùT¬RôLúYô FûR (Sp Y¯«p) ùNX®hPôÛm, IÚ

Ts[jRôdûLd LPkRôÛm @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkR SpXYtßdÏl T¬N°lTRtLôL
@Ytû\ @pXôy T§Ü ùNnVôUp BÚlT§pûX.
122. Sm©dûL ùLôiúPôo IhÓ ùUôjRUôLl ×\lTPd áPôÕ. @YoL°p IqùYôÚ

áhPj§-ÚkÕm IÚ ùRôûL«]o UôodLjûRd Ltßd ùLôsYRtLôLÜm, RUÕ
NØRôVj§Pm §Úm©f ùNpÛm úTôÕ @YoLû[ FfN¬lTRtLôLÜm ×\lTh¥ÚdL
úYiPôUô? @YoLs (BRu êXm RY±-ÚkÕ) ®X¡d ùLôsYôoLs.211
123. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeLû[ @Ój§ÚdÏm (Bû\) UßlúTôÚPu úTô¬ÓeLs!53
DeL°Pm LÓûUûV @YoLs LôQhÓm. (Ruû]) @gÑúYôÚPú] @pXôy
BÚd¡\ôu FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs!
124. Jo @j§VôVm @Ú[lTÓm úTôÕ ""BÕ DeL°p VôÚdÏ Sm©dûLûV

@§LlTÓj§VÕ?'' Fuß úLhúTôÚm @YoL°p Ds[]o. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ BÕ
Sm©dûLûV @§LUôd¡VÕ. @YoLs U¡rf£VûP¡u\]o.
125. A]ôp Ds[eL°p úSôn Ds[YoLÞdÏ @YoL°u @ÑjRjÕPu @ÑjRjûR

BÕ @§LUôd¡VÕ. @YoLs (GL Bû\Yû]) UßlúTôWôLúY UW¦jR]o.
126. IqùYôÚ YÚPØm IÚ RPûYúVô, BWiÓ RPûYLú[ô RôeLs úNô§dLlTÓYûR

@YoLs DQW UôhPôoL[ô? ©u]Úm @YoLs §Úk§d ùLôs[®pûX. T¥l©û]
ùTßYÕªpûX.
127. Jo @j§VôVm @Ú[lTÓm úTôÕ, ""DeLû[ VôúWàm Tôod¡u\]Wô?'' Fuß

@YoL°p IÚYo Ut\YûWl TôojÕ ©u]o §Úm© ®Ó¡u\]o. @YoLs ×¬kÕ
ùLôs[ôR áhPUôL BÚlTRôp @YoL°u Ds[eLû[ @pXôy §Úl© ®hPôu.
128. DeL°Pm DeLû[f úNokR çRo (ØamUj) YkÕ ®hPôo. ¿eLs £WUlTÓYÕ
@YÚdÏl TôWUôL BÚdÏm. DeLs ÁÕ @§L @dLû\ Ds[Yo. Sm©dûL
ùLôiúPô¬Pm úTWu×m, BWdLØm DûPVYo.
129. @YoLs ×\dL¦jRôp ""F]dÏ @pXôy úTôÕUô]Yu; @Yû]j R®W

YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX; @Yû]úV NôokÕsú[u; @Yú] ULjRô]
@oµu Bû\Yu'' F] áßÅWôL!
mj;jpahak;-10 A+D]; nkhj;j trdk;-109
ëàv Fu\ Bû\jçRûWl Tt± TpúYß @j§VôVeL°p Ï±l©PlTh¥ÚkRôÛm BkR
@j§VôVj§p 98YÕ YN]j§p ëàv S©ûV GtLôR UdLs Bû\YàûPV RiPû]«u
@±Ï±ûVl TôojRÜPu §Úk§ @YoLs GL Bû\Yû] Gtßd ùLôs¡\ôoLs. BR]ôp
@YoLs RiPû]«-ÚkÕ LôlTôt\lThPôoLs Fu\ ùNn§ BPm ùTßYRôp ëàv
Fuß ùTV¬PlThPÕ.
1. @-Kl, Xôm, Wô.2 BÕ Oô]m ªdL úYRj§u YN]eLs.
2. ""UdLû[ FfN¬lÀWôL'' Fußm, ""Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏj Rm Bû\Y²Pm @YoLs

ùNnR StùNVp (@RtLô] á-) DiÓ F] StùNn§ áßÅWôL'' Fußm U²RoLû[f
úNokR IÚYÚdÏ Sôm @±®lTÕ @YoLÞdÏ AfN¬VUôL Ds[Rô? ""BYo úRokR
ã²VdLôWo'' Fuß (SmûU) UßlúTôo áß¡u\]o.
3. DeLs Bû\Yu @pXôyúY. @Yú] Yô]eLû[Ùm éªûVÙm Aß SôhL°p

TûPjRôu.179 ©u]o @oµu ÁÕ @UokRôu. Lô¬VeLû[ öY¡d¡\ôu. @Y]Õ
@àU§«u± FkRl T¬kÕûWlTYàm BpûX.17 @Yú] @pXôy. DeLs Bû\Yu.
@Yû] YQeÏeLs! T¥l©û] ùT\ Uôh¼oL[ô?
4. DeLs @û]Y¬u ÁÞRp @Y²PúU Ds[Õ. (BÕ) @pXôy®u DiûUVô]

YôdLôÏm. @Yú] AWmTj§p TûPjRôu. ©u]o, Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs
ùNnRYoLÞdÏ á-ûV ¨VôVUôL YZeÏYRtLôL ÁiÓm TûPd¡\ôu. (GL Bû\Yû])
UßlúTôÚdÏ @YoLs UßjÕd ùLôi¥ÚkRRôp ùLô§dÏm Tô]Øm, Õu×ßjÕm
úYRû]Ùm DiÓ.
5. AiÓL°u Fi¦dûLûVÙm, (LôXd) LQdûLÙm ¿eLs @±kÕ ùLôsYRtLôL

@Yú] ã¬Vû] ùY°fNUôLÜm, Nk§Wû] I°VôLÜm @ûUjRôu. Nk§WàdÏl TX
¨ûXLû[ GtTÓj§]ôu. RdL LôWQjÕPu @pXôy BûRl TûPjÕs[ôu. @±¡u\
NØRôVj§tÏ YN]eLû[ @Yu ùR°YôdÏ¡\ôu.
6. BWÜ, TLp Uô± Uô± YÚY§Ûm, Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm @pXôy TûPj§ÚlT§Ûm

(Bû\Yû]) @gÑ¡u\ NØRôVj§tÏf NôußLs Ds[].
7, 8. SUÕ Nk§lûT SmTôÕ, BqÜXL Yôr®p §Úl§VûPkÕ @§úXúV ¨mU§

@ûPúYôÚm, SUÕ YN]eLû[l ×\dL¦lúTôÚm, (¾ûUûV) ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRu
LôWQUôL265 @YoL°u ReÏªPm SWLUôÏm.26
9. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnRYoLû[ @YoLs Sm©dûL ùLôiPRu LôWQUôL
@YoL°u Bû\Yu BuTm ¨û\kR ùNôodLf úNôûXL°p úNolTôu. @YoLÞdÏd ¸rl
TÏ§«p AßLs JÓm.
10. ""@pXôyúY! ¿ çVYu''.10 FuTúR @eúL @YoL°u ©WôojRû]. ^Xôm Rôu

@eúL @YoL°u YôrjÕ.159 ""@¡XjRô¬u Bû\Y]ô¡V @pXôyÜdúL ×LZû]jÕm''
FuTúR @YoL[Õ ©WôojRû]«u Ø¥YôÏm.
11. U²RoLs SpXYtßdÏ @YNWlTÓYÕ úTôp @YoLs ®`Vj§p ¾eÏ ùNnYRtÏ

@pXôy @YNWlTh¥ÚkRôp @YoL°u LôXdùLÓ @YoLÞdÏ Ø¥dLlTh¥ÚdÏm.
SUÕ Nk§lûT SmTôRYoLû[ @YoL[Õ @jÕÁ\-p RÓUô\ ®hÓ ®ÓúYôm.
12. U²RàdÏj ¾eÏ GtTÓUô]ôp TÓjRY]ôLúYô, @UokRY]ôLúYô, ü\Y]ôLúYô

SmªPm ©Wôoj§d¡\ôu. @Y]Õ ÕuTjûR @Yû] ®hÓ Sôm ¿dÏm úTôÕ @YàdÏ
GtThP ÕuTj§tLôL SmûU @ûZdLôRYû]l úTôp SPd¡\ôu. BqYôú\ YWm×
Á±úVôÚdÏ @YoLs ùNnÕ YkRûY @ZLôdLlThÓs[].
13. DeLÞdÏ Øu @¿§ BûZjR TX RûXØû\«]ûW @¯j§Úd¡ú\ôm. @YoL°Pm

@YoL°u çRoLs ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YkR]o. @YoLs Sm©dûL
ùLôsúYôWôL BÚdL®pûX. Ït\m ×¬Ùm áhPjûR BqYôú\ Ri¥lúTôm.
14. @YoLÞdÏl ©u]o FqYôß ùNVpTPÜsÇoLs FuTûRd LôiTRtLôL DeLû[l

éª«p Y¯júRôu\pL[ôL46 Ad¡ú]ôm.
15. @YoLÞdÏ SUÕ ùR°Yô] YN]eLs á\lThPôp ""BÕ @pXôR úYß ÏoAû]d
ùLôiÓ YÚÅWôL! @pXÕ BûR Uôt±VûUlÀWôL!'' F] SUÕ Nk§lûT SmTôúRôo
áß¡u\]o. Sô]ôL BûR Uôt±VûUj§P F]dÏ @§LôWm BpûX. F]dÏ
@±®dLlTÓYûRj R®W úYß FûRÙm Sôu ©uTtßY§pûX. Fu Bû\YàdÏ Sôu
Uôß ùNnÕ ®hPôp ULjRô] Sô°u1 úYRû]ûV @gÑ¡ú\u'' F] (ØamUúR!)
áßÅWôL!
16. ""@pXôy Sô¥«ÚkRôp BûR DeLÞdÏd á±«ÚdL UôhúPu. @Yàm BûR

DeLÞdÏ @±®j§ÚdL UôhPôu. DeL°Pm BRtÏ Øu TX YÚPeLs YôrkÕsú[u.
®[eL Uôh¼oL[ô?'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!212
17. @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓd Lh¥VYû] ®P @pXÕ @Y]Õ YN]eLû[l

ùTônùV]d LÚ§VYû] ®P ªLl ùT¬V @¿§ BûZjRYu Vôo? Ït\Yô°Ls ùYt±
ùT\ UôhPôoLs.
18. @pXôyûYVu± @YoLÞdÏj ¾ûUÙm, SuûUÙm ùNnVôRYtû\ YQeÏ¡u\]o.

""@YoLs @pXôy®Pm FeLÞdÏl T¬kÕûW ùNnTYoLs'' Fußm áß¡u\]o.
""Yô]eL°Ûm éª«Ûm @pXôyÜdÏj ùR¬VôRûR @YàdÏf ùNôp-d
ùLôÓd¡ÈoL[ô? @Yu çVYu.10 @YoLs BûQ Lt©lTûR ®hÓm DVokRYu'' Fuß
áßÅWôL!213
19. U²RoLs IúW NØRôVUôLúY BÚkR]o. ©u]o ØWiThP]o. DUÕ

Bû\Y²PªÚkÕ ®§ Øk§«Wô®hPôp @YoLs ØWiThP ®`Vj§p @YoL°ûPúV
¾olT°dLlTh¥ÚdÏm.
20. ""BYWÕ Bû\Y²PªÚkÕ BYÚdÏf Nôuß @Ú[lTh¥ÚdL úYiPôUô?'' Fuß

@YoLs úLh¡u\]o. ""Uû\Yô]ûY @pXôyÜdúL D¬V]. ¿eLÞm F§oTôÚeLs!
Sôàm DeLÞPu F§oTôojÕd ùLôi¥Úd¡ú\u'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!
21. U²RoLÞdÏj ÕuTm GtThP ©u @Úû[ Sôm @YoLÞdÏ @àT®dLf ùNnRôp

SUÕ NôußL°p @YoLs ãrf£ ùNn¡u\]o. ""@pXôy ®ûWkÕ ãrf£ ùNnTYu6''
F] áßÅWôL! SUÕ çRoLs161 ¿eLs ùNnÙm ãrf£ûVl T§Ü ùNn¡u\]o.
22. LP-Ûm, RûW«Ûm @Yú] DeLû[l TVQm ùNnV ûYd¡\ôu. ¿eLs LlT-p
BÚd¡uÈoLs. SpX Lôtß @YoLû[ Y¯ SPjÕ¡\Õ. @YoLs U¡rf£VûPÙm úTôÕ
×Vp Lôtß @YoL°Pm YÚ¡\Õ. IqùYôÚ BPj§-ÚkÕm @YoL°Pm @ûXÙm
YÚ¡\Õ. Rôm Ñt± Yû[dLlThÓ ®hPRôL @YoLs Ø¥Ü ùNn¡u\]o. Y¯TôhûP
D[jçnûUÙPu @YàdúL D¬jRôd¡ ""B§-ÚkÕ FeLû[ ¿ LôlTôt±]ôp
Su±Ùsú[ôWôL AúYôm'' Fuß @pXôy®Pm ©WôojRû] ùNn¡u\]o.
23. @YoLû[ @Yu LôlTôtßm úTôÕ, ¨VôVªu± éª«p @hå¯Vm ùNn¡u\]o.

U²RoLú[! DeLs @hå¯Vm DeLÞdúL F§Wô]Õ. BqÜXL Yôr®p £X YN§Ls
DiÓ. ©u]o SmªPúU DeLs ÁÞRp DiÓ. ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRÕ Tt±
@lúTôÕ DeLÞdÏ @±®lúTôm.
24. BqÜXL YôrdûLdÏ DRôWQm, Yô²-ÚkÕ Sôm B\d¡V Ri½ûWl úTôu\Õ.

U²RoLÞm, LôpSûPLÞm DiÔ¡\ éª«u RôYWeLÞPu @jRi½o LXd¡\Õ.
Ø¥®p éª @XeLôWm ùTtß LYof£VôL A¡\Õ. @Ru D¬ûUVô[oLs @Ru ÁÕ
RUdÏf Nd§ BÚlTRôL ¨û]dÏm úTôÕ SUÕ LhPû[ BW®úXô, TL-úXô @RtÏ
(éªdÏ) ¡ûPd¡\Õ. DPú] úStß @q®Pj§p BpXô§ÚkRÕ úTôp @ßdLlThPRôL
@ûR Ad¡ú]ôm. £k§d¡u\ NØRôVj§tÏ BqYôú\ NôußLû[j ùR°ÜTÓjÕ¡ú\ôm.
25. @pXôy @ûU§ BpXj§tÏ @ûZd¡\ôu. Rôu Sô¥úVôûW úSWô] TôûRdÏ Y¯

LôhÓ¡\ôu.
26. SuûU ùNnúRôÚdÏ SuûUÙm, (@ûR ®P) @§LUôLÜm DiÓ. @YoL°u

ØLeL°p BÚú[ô, B¯úYô GtTPôÕ. @YoLú[ ùNôodLYô£Ls. @§p @YoLs
27. ¾ûULû[f ùNnRYoLû[ @pXôy®PªÚkÕ LôlTôt\ VôÚm BÚdL UôhPôoLs. IÚ
¾ûUdÏ @Õ úTôu\úR RiPû]. @YoLû[ B¯Üm ãrkÕ ùLôsÞm. BÚs ãrkR
BW®u IÚ TÏ§Vôp @YoL°u ØLeLs êPlThPÕ úTôp BÚdÏm. @YoLú[
SWLYô£Ls. @§p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
28. @YoLs @û]YûWÙm Sôm Iuß §WhÓm Sô°p1 BûQ Lt©jRYoLû[ úSôd¡
""¿eLÞm, DeLs ùRnYeLÞm DeLs BPj§úXúV ¨pÛeLs!'' Fuß áßúYôm.
@lúTôÕ @YoL°ûPúV ©[ûY GtTÓjÕúYôm. ""¿eLs FeLû[ YQeLúY BpûX''
Fuß @YoL°u ùRnYeLs áßYôoLs.
29. ""FeLÞdÏm, DeLÞdÏªûPúV @pXôyúY úTôÕUô] Nôh£VôYôu. ¿eLs

(FeLû[) YQe¡VûR @±Vô§ÚkúRôm'' Fußm áßYôoLs.
30. @eÏ Rôu IqùYôÚYÚm Rôu ùNnR ®û]ûVd LiÓ ùLôsYo. @YoL°u
DiûUVô] @§T§Vô¡V @pXôy®Pm @YoLs ùLôiÓ ùNpXlTÓYôoLs. @YoLs
LtTû] ùNnÕ ùLôi¥ÚkRûY @YoLû[ ®hÓ Uû\kÕ ®Óm.
31. ""Yô]j§-ÚkÕm, éª«-ÚkÕm DeLÞdÏ DQY°lTYu Vôo? ùN®l ×Xû]Ùm,

TôoûYLû[Ùm Ru ûLYNm ûYj§ÚlTYu Vôo? D«Wt\§-ÚkÕ D«Ús[ûRÙm,
D«Ús[§-ÚkÕ D«Wt\ûRÙm ùY°lTÓjÕTYu Vôo? Lô¬VeLû[ öY¡lTYu Vôo?''
Fuß úLhÀWôL! ""@pXôy'' Fuß áßYôoLs. ""@gN Uôh¼oL[ô'' Fuß ¿o úLhÀWôL!
32. @Yú] DeL°u DiûU Bû\Y]ô¡V @pXôy. DiûUdÏl ©uú] Y¯

úLhûPj R®W úYß Fu] Ds[Õ? FqYôß §ûN §ÚlTlTÓ¡ÈoLs?
33. @YoLs Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs' Fu\ DUÕ Bû\Y²u YôdÏ Ït\m ×¬úYôo
ÁÕ BqYôß Dß§Vô¡ ®hPÕ.
34. ""DeLs ùRnYeL°p ØR-p TûPlTYàm, ÁiÓm @ûRl TûPlTYàm Ds[]Wô?''

Fuß úLhÀWôL! ""@pXôyúY ØR-p TûPd¡\ôu. ©u]o UßT¥Ùm TûPd¡\ôu!
FqYôß §ûN §ÚlTlTÓ¡ÈoLs?'' Fuß áßÅWôL!
35. ""DeLs ùRnYeL°p DiûUdÏ Y¯ LôhÓTYo DiPô?'' Fuß úLhÀWôL!

""@pXôyúY DiûUdÏ Y¯ LôhÓ¡\ôu'' Fuß áßÅWôL! DiûUdÏ Y¯ LôhÓTYu
©uTt\jRdLY]ô? ©\o Y¯ SPj§]ôp R®W Rô]ôLf ùNpX BVXôRûY ©uTt\j
RdLûYVô? DeLÞdÏ Fu] úSokRÕ? FqYôß ¾olT°d¡ÈoLs?
36. @YoL°p @§LUôú]ôo ELjûRj R®W ©uTtßY§pûX. ELm IÚ úTôÕm

DiûUûV úRûYVt\RôdLôÕ. @YoLs ùNnYûR @pXôy @±kRYu.
37. BkRd ÏoAu, @pXôy @pXôúRô¬PªÚkÕ BhÓdLhPlThPRôL BpûX. Uô\ôL
R]dÏ Øu ùNu\ûR4 DiûUlTÓjÕYRôLÜm, ùR°ÜTÓjÕm úYRUôLÜm Ds[Õ.
B§p FkRf NkúRLØm BpûX. BÕ @¡Xj§u Bû\Y²PªÚkÕ YkRÕ.
38. ""BRû] BYo BhÓd Lh¥ ®hPôo'' Fuß @YoLs áß¡\ôoL[ô? ""¿eLs
DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp BÕ úTôu\ Jo @j§VôVjûRúVàm ùLôiÓ YôÚeLs!
@pXôyûYVu± DeL[ôp BVu\YoLû[j ÕûQdÏ @ûZjÕd ùLôsÞeLs!'' Fuß
(ØamUúR!) áßÅWôL!7
39. @YoLÞdÏ ØÝûUVô] @±Ü BpXôRRôÛm, ®[dLm ¡ûPdLôRRôÛm ùTônùV]d

LÚÕ¡u\]o. BqYôú\ @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚm ùTônùV]d LÚ§]o. @¿§
BûZjúRô¬u Ø¥Ü FqYôß A]Õ? FuTûRd LY²lÀWôL!
40. @YoL°p BûR Sm×úYôÚm Ds[]o. BûR SmTôúRôÚm Ds[]o. ÏZlTm

ùNnúYôûW DUÕ Bû\Yu ªL @±kRYu.
41. (ØamUúR!) @YoLs DmûUl ùTônVùW]d LÚ§]ôp ""F]Õ ùNVp F]dÏ! DeLs
ùNVp DeLÞdÏ. Sôu ùNnTYt±-ÚkÕ ¿eLs ®X¡VYoLs. ¿eLs ùNnTYt±-ÚkÕ
Sôu ®X¡VYu'' Fuß áßÅWôL!
42. DUÕ átû\ LôÕ ùLôÓjÕd úLhúTôÚm @YoL°p Ds[]o. @YoLs ®[eLôR
úTôÕm ùN®PoLû[ ¿o úLhLf ùNnÅWô?
43. DmûUl TôolúTôÚm @YoL°p Ds[]o. @YoLs TôodLôR úTôÕm ÏÚPàdÏ ¿o

Y¯ LôhÓÅWô?81
44. @pXôy U²RoLÞdÏf £±R[Üm ¾eÏ BûZdL UôhPôu. Uô\ôL U²RoLs RUdúL
¾eÏ BûZd¡u\]o.
45. @YoLû[ @Yu FÝl×m Sô°p1 TL-p £±Õ úSWúU (éª«p) Y£jRÕ úTôp
IÚYûWùVôÚYo @±kÕ ùLôsYôoLs. @pXôy®u Nk§lûTl ùTônùV]d LÚ§úVôo
SxPm @ûPkÕ ®hP]o. @YoLs úSo Y¯ ùT\®pûX.
46. (ØamUúR!) Sôm @YoLÞdÏ FfN¬jR§p £XYtû\ DUdÏd Lôh¥]ôúXô, DmûU

Sôm ûLlTt±d ùLôiPôúXô SmªPúU @YoL°u ÁÞRp Ds[Õ. ©u]o @YoLs
ùNnYRtÏ @pXôy Nôh£Vô[]ôL BÚd¡\ôu.
47. IqùYôÚ NØRôVjÕdÏm IÚ çRo Ds[ôo.214 @YoL°u çRo YkRÕm,

@YoL°ûPúV ¿§VôLj ¾ol× YZeLlTÓm. @YoLs @¿§ BûZdLlTP UôhPôoLs.
48. ""¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp BkR YôdÏß§ FlúTôÕ ¨û\úYßm?'' Fuß

@YoLs úLh¡u\]o.
49. ""@pXôy Sô¥VûRj R®W F]dúL ¾eÏ ùNnVúYô SuûU ùNnVúYô Sôu @§LôWm
ùTt±ÚdL®pûX'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL! IqùYôÚ NØRôVjÕdÏm IÚ LôXd
ùLÓ Ds[Õ. @YoL°u LôXdùLÓ YÚm úTôÕ £±Õ úSWm @YoLs ©kRÜm
UôhPôoLs. ØkRÜm UôhPôoLs.
50. ""@Y]Õ úYRû] BW®úXô, TL-úXô, DeL°Pm YkRôp (Fu]YôÏm?) FuTRtÏl

T§p ùNôpÛeLs! Ït\Yô°Ls FRtÏ @YNWlTÓ¡u\]o?'' Fuß úLhÀWôL!
51. @Õ ¨LrkR ©\Ï Rôu @ûR Sm×ÅoL[ô? BlúTôÕ Rô]ô (Sm×ÅoLs?) BûRúV
@YNWUôLj úR¥d ùLôi¥Úk¾oLs. (Fuß á\lTÓm.)
52. ©u]o ""¨WkRWUô] úYRû]ûVf ÑûYÙeLs! ¿eLs ùNnRRtLôLúY R®W

Ri¥dLlTÓÅoL[ô?265'' Fuß @¿§ BûZjúRôÚdÏd á\lTÓm.
53. ""@Õ (UßûU) DiûU Rô]ô?'' Fuß @YoLs DmªPm úLh¡u\]o. ""Am! Fu
Bû\Yu ÁÕ AûQVôL! @Õ DiûUúV. ¿eLs @Yû] ùYpX Ø¥VôÕ'' Fuß
áßÅWôL!
54. @¿§ BûZjR IqùYôÚYÚdÏm éª«p Ds[ûY VôÜm ùNôkRUôL BÚkRôp @ûR
ChÓj ùRôûLVôL YZeÏYo. úYRû]ûVd LiPÕm DsðWd LYûXlTÓYôoLs.
@YoLÞd¡ûPúV ¿§VôLj ¾olT°dLlTÓm. @¿§ BûZdLlTP UôhPôoLs.
55. LY]j§p ùLôsL! Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûY @pXôyÜdúL D¬V].

LY]j§p ùLôsL! @pXôy®u YôdÏ DiûUVô]Õ. F²àm @YoL°p @§LUôú]ôo
@±V UôhPôoLs.
56. @Yú] D«ol©d¡\ôu. UW¦dLf ùNn¡\ôu. @Y²PúU §ÚmTd ùLôiÓ

YWlTÓÅoLs!
57. U²RoLú[! DeLÞdÏ DeLs Bû\Y²PªÚkÕ @±ÜûWÙm, Ds[eL°p Ds[RtÏ

úSôn ŸôWQØm, Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ úSo Y¯Ùm, @ÚÞm YkÕ ®hP].
58. ""@pXôy®u @Ú°Ûm, @u©ÛúU @YoLs U¡rf£VûPVhÓm. @YoLs

§WhÓYûR ®P BÕ £\kRÕ'' Fuß áßÅWôL!
59. ""@pXôy DeLÞdÏ DQûY B\d¡]ôu. @§p ®XdLlThPûRÙm,

@àU§dLlThPûRÙm ¿eL[ôL GtTÓj§d ùLôi¼oLs!'' Fuß áßÅWôL! ""@pXôyúY
DeLÞdÏ @àU§V°jRô]ô? @pXÕ @pXôy®u ÁÕ BhÓdLhÓ¡ÈoL[ô?
FuTRtÏl T§p ùNôpÛeLs!'' Fuß úLhÀWôL.
60. @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓdLhÓúYôo ¡VôUj Sôû[l1 Tt± Fu] Rôu
¨û]d¡u\]o? @pXôy U²RoLs ÁÕ @ÚÞûPVYu. F²àm @YoL°p
@§LUôú]ôo Su± ùNÛjÕY§pûX.
61. GúRàm IÚ Lô¬Vj§p ¿o BÚkRôÛm, ÏoA²-ÚkÕ FûRVôYÕ ¿o á±]ôÛm,

¿eLs FkRf ùNVûXf ùNnRôÛm @§p ¿eLs CÓTÓm úTôÕ DeLû[ Sôm
LiLô¦dLôUp BÚlT§pûX. éª«Ûm, Yô]j§Ûm @ÔY[úYô, @ûR ®Pf £±VúRô,
@ûR ®Pl ùT¬VúRô DUÕ Bû\Yû] ®hÓm Uû\VôÕ. (@ûY) ùR°Yô]
T§úYh¥p157 BpXôUp BÚlT§pûX.
62. LY]j§p ùLôsL! @pXôy®u úSNoLÞdÏ FkRl TVØm BpûX. @YoLs

LYûXlTPÜm UôhPôoLs.215
63. @YoLs (Bû\Yû]) Sm×YôoLs. (@Yû]) @gÑúYôWôL BÚlTôoLs.
64. BqÜXL YôrdûL«Ûm, UßûU«Ûm @YoLÞdÏ StùNn§ DiÓ. @pXôy®u

YôojûRLÞdÏ UôtßRp FuTÕ BpûX.155 @ÕúY ULjRô] ùYt±.
65. (ØamUúR!) @YoL°u átß DmûUd LYûX«p ArjR úYiPôm! Li¦Vm

@û]jÕm @pXôyÜdúL! @Yu úLhTYu; @±kRYu.
66. LY]j§p ùLôsL! Yô]eL°Ûm, éª«Ûm BÚlúTôo @pXôyÜdúL D¬VYoLs.

@pXôyûYVu± ùRnYeLû[ @ûZlúTôo FûRl ©uTtß¡u\]o? @YoLs
ELjûRúV ©uTtß¡u\]o. @YoLs LtTû] ùNnúYôWôLúY Ds[]o.
67. BWûY ¿eLs @ûU§ ùTßYRtLôLÜm, TLûX ùY°fNØûPVRôLÜm @Yú]

@ûUjRôu. ùN®UÓdÏm NØRôVj§tÏ B§p NôußLs Ds[].
68. ""@pXôy NkR§ûV GtTÓj§d ùLôiPôu'' Fuß áß¡u\]o. BRtÏ DeL°Pm

ARôWm BpûX. @Yu çVYu.10 @Yu úRûYVt\Yu. Yô]eL°p Ds[ûYÙm,
éª«p Ds[ûYÙm @YàdúL D¬V]. @pXôy®u ÁÕ ¿eLs @±VôRûR
BhÓdLh¥d áß¡uÈoL[ô?
69. ""@pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓdLhÓúYôo ùYt± ùT\ UôhPôoLs'' Fuß áßÅWôL!
70. BqÜXL Yôr®p £X YN§Ls DiÓ. @YoL°u §Úm×Rp SmªPúU Ds[Õ.

@YoLs (SmûU) UßlúTôWôL BÚkRRôp @YoLÞdÏd LÓûUVô] úYRû]ûV
@àT®dLf ùNnúYôm.
71. èaýûPV YWXôû\ @YoLÞdÏd áßÅWôL! ""Fu NØRôVúU! Sôu BÚlTÕm,

@pXôy®u YN]eLs êXm Sôu @±ÜûW áßYÕm DeLÞdÏl ùTÚm LxPUôL
BÚkRôp, @pXôyûYúV NôokÕ ®húPu. DeLs §hPjûRÙm, DeLs ùRnYeLû[Ùm
§WhÓeLs! ©u]o DeLs §hPm DeLÞdÏ Uû\ØLUôL BÚdL úYiPôm. ©u]o Fu
®`Vj§p ¾olT°ÙeLs! F]dÏ @YLôNm RWô¾oLs!'' Fuß RUÕ NØRôVj§Pm á±VûR
¨û]îhÓÅWôL!
72. ¿eLs ×\dL¦jRôp (@Õ Tt± F]dÏd LYûX«pûX.) Sôu DeL°Pm FkRd á-
ûVÙm úLhL®pûX. Fu á- @pXôy®PúU Ds[Õ. Sôu Øv-UôL295 BÚdÏUôß
LhPû[«PlThÓsú[u'' (Fußm á±]ôo.)
73. @YoLs @YûWl ùTônVùW]d LÚ§]o. F]úY @YûWÙm, @YÚPu LlT-p

BÚkRYoLû[Ùm LôlTôt±ú]ôm. @YoLû[ Y¯júRôu\pL[ôL46 Ad¡ú]ôm. SUÕ
YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§úVôûW êrL¥júRôm. "FfN¬dûL ùNnVlThúPô¬u Ø¥Ü
Fu] A]Õ?' FuTûRd LY²lÀWôL!
74. @YÚdÏl ©u]o TX çRoLû[ @YWYo NØRôVj§tÏ @àl©ú]ôm. @YoL°Pm

ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YkR]o. @YoLs Øu]úW ùTônùV]d LÚ§VRôp
Sm©dûL ùLôsúYôWôL BÚdL®pûX. YWm× Á±úVô¬u Ds[eLs ÁÕ BqYôú\
Øj§ûW«ÓúYôm.
75. @YoLÞdÏl ©u]o ê^ôûYÙm, aôìû]Ùm K©o@q²PØm, @Y]Õ

NûTúVô¬PØm SUÕ NôußLÞPu @àl©ú]ôm. @YoLs AQYm ùLôiP]o. Ït\m
ùNnR áhPUôL BÚkR]o.
76. SmªPªÚkÕ @YoLÞdÏ DiûU YkR úTôÕ ""BÕ ùR°Yô] ã²Vm'' Fu\]o.
77. ""DiûU DeL°Pm Yk§ÚdÏm úTôÕ @ûRf ã²Vm Fuß áß¡ÈoL[ô?

ã²VdLôWoLs ùYt± ùT\ UôhPôoLs'' Fuß ê^ô á±]ôo.
78. ""FeLs Øuú]ôoLû[ F§p LiúPôúUô @§-ÚkÕ FeLû[j §Úl×YRtLôLÜm,

Bléª«p DeLs BÚYÚdÏm ùTÚûU ¡ûPdL úYiÓm FuTRtLôLÜm FeL°Pm
Yk§Úd¡ÈWô? SôeLs DeLs BÚYûWÙm Sm×úYôo @pXo'' Fuß @YoLs á±]o.
79. ""§\ûUVô] IqùYôÚ ã²VdLôWû]Ùm Fu²Pm ùLôiÓ YôÚeLs!'' Fuß

K©o@qu á±]ôu.
80. ã²VdLôWoLs YkRÜPu ""úTôÓYûRl úTôÓeLs!'' Fuß ê^ô @YoL°Pm á±]ôo.
81. @YoLs úTôhP úTôÕ ""¿eLs ùLôiÓ Yk§ÚlTÕ ã²VUôÏm. @pXôy @ûR
I¯lTôu. ÏZlTYô§L°u ùNVûX @pXôy úUúXôeLf ùNnY§pûX'' Fuß ê^ô
á±]ôo.
82. Ït\Yô°Ls ùYßjR úTôÕm @pXôy R]Õ LhPû[Lû[d155 ùLôiÓ DiûUûV

¨ûX SôhÓYôu.
83. K©o@qu, ReLû[j Õu×ßjÕYôu F] @YàdÏm, @Y]Õ NûTúVôÚdÏm
TVkRRôp @YWÕ NØRôVj§p £ß TÏ§«]ûWj R®W Ut\YoLs ê^ôûY SmT®pûX.
Gù]²p K©o@qu @léª«p Y-ûUÙs[Yu; YWm× ÁßTYu.
84. ""Fu NØRôVúU! ¿eLs @pXôyûY Sm©, Øv-mL[ôL295 BÚkRôp @Yû]úV

Nôok§ÚeLs!'' Fuß ê^ô á±]ôo.
85. ""@pXôyûYúV NôokÕ ®húPôm. FeLs Bû\Yô! @¿§ BûZjR áhPj§u

ùLôÓûUdÏ FeLû[ A[ôd¡ ®PôúR!'' Fuß @YoLs á±]o.
86. ""D]Õ @Ú[ôp (Duû]) UßdÏm áhPj§PªÚkÕ FeLû[d LôlTôtßYôVôL!''

(Fußm á±]o)
87. ""BÚYÚm, DeLs NØRôVjÕdLôL F¡lÕ SL¬p ÅÓLû[ @ûUjÕd ùLôÓeLs!

DeLs ÅÓLû[ Iuû\ ùVôuß F§o úSôdÏm YûL«p AdÏeLs!216 ùRôÝûLûV
¨ûX SôhÓeLs! Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ StùNn§ áßÅWôL!'' Fuß ê^ôÜdÏm @YWÕ
NúLôRWÚdÏm çÕf ùNn§ @±®júRôm.
88. ""FeLs Bû\Yô! K©o@qàdÏm, @Y]Õ NûTúVôÚdÏm BqÜXL YôrdûL«p

@XeLôWjûRÙm, ùNpYeLû[Ùm @°j§Úd¡\ôn! FeLs Bû\Yô! Du TôûR«-ÚkÕ
@YoLû[ Y¯ ùLÓdLúY (BÕ TVu TÓ¡\Õ). FeLs Bû\Yô! @YoL°u ùNpYeLû[
@¯jÕ, @YoL°u Ds[eLû[Ùm L¥]UôdÏYôVôL! Õu×ßjÕm úYRû]ûVd
LôQôUp @YoLs Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs'' Fuß ê^ô á±]ôo.
89. ""DeLs BÚY¬u ©WôojRû] GtLlThPÕ. BÚYÚm Dß§VôL ¨pÛeLs!

@±VôúRô¬u TôûRûV BÚYÚm ©uTt\ô¾oLs!'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
90. BvWôÂ-u UdLû[d LPp LPdLf ùNnúRôm. K©o@qàm, @Y]Õ TûP«]Úm

@d¡WUUôLÜm, @¨VôVUôLÜm @YoLû[l ©u ùRôPokR]o. Ø¥®p @Yu êrÏm
úTôÕ ""BvWôÂ-u UdLs Sm©VYû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX F]
Sm×¡ú\u; Sôu Øv-m'' Fuß á±]ôu.
91. BlúTôÕ Rô]ô? (Sm×Yôn!) BRtÏ Øu TôYm ùNnRôn; ÏZlTm ùNnTY]ôL

BÚkRôn.384
92. D]dÏl ©u YÚúYôÚdÏ ¿ Nôu\ôL BÚlTRtLôL Du DPûX Buß

TôÕLôlúTôm.217 (Fuß á±ú]ôm.) U²RoL°p @§LUôú]ôo SUÕ NôußLû[ @Xh£Vm
ùNnúYôWôLúY Ds[]o.
93. BvWôÂ-u UdLû[f £\kR ¨XlTWl©p Ï¥VUoj§ú]ôm. çnûUVô]Ytû\

@YoLÞdÏ YZe¡ú]ôm. @±Ü @YoL°Pm YÚm YûW @YoLs ØWiTP®pûX.
(ØamUúR!) DUÕ Bû\Yu ¡VôUj Sô°p1 @YoLs ØWiThP§p @YoL°ûPúV ¾ol×
YZeÏYôu.
94. (ØamUúR!) Sôm DUdÏ @Ú°V§p ¿o NkúRLj§p BÚkRôp DUdÏ Øk§V úYRjûR
JÕúYô¬Pm úLhÀWôL! DUÕ Bû\Y²PªÚkúR BqÜiûU DmªPm YkÕs[Õ.
NkúR¡lúTô¬p ¿o A¡®Pô¾o!218
95. @pXôy®u YN]eLû[l ùTônùV]d LÚÕúYô¬p ¿o A¡ ®Pô¾o! @qYôß

ùNnRôp SxPUûPkRYWôÅo!
96, 97. VôÚdÏ F§WôL @pXôy®u LhPû[ Dß§Vô¡ ®hPúRô @YoLs FkRf Nôuß
@YoL°Pm YkR úTôÕm, Õu×ßjÕm úYRû]ûV @YoLs LôQôR YûW Sm©dûL
ùLôs[ UôhPôoLs.26
98. (LûP£ úSWj§p) Sm©dûL ùLôiÓ, @kR Sm©dûL TVu @°jR ëàv NØRôVm
R®W úYß EoLs BÚdLd áPôRô? @YoLs Sm©dûL ùLôiP úTôÕ BqÜXL
YôrdûL«p B¯Ü RÚm úYRû]ûV @YoLû[ ®hÓm ¿d¡ú]ôm. @YoLÞdÏd
Ï±l©hP LôXm YûW YN§ YZe¡ú]ôm.219
99. (ØamUúR!) DUÕ Bû\Yu Sô¥«ÚkRôp éª«p Ds[ @û]YÚm IhÓ ùUôjRUôL
Sm©dûL ùLôi¥ÚlTôoLs. Sm©dûL ùLôiPYoL[ôL AYRtLôL UdLû[ ¿o
öTk§d¡ÈWô?
100. @pXôy®u ®ÚlTªu± FYÚm Sm©dûL ùLôs[ Ø¥VôÕ. BûR ®[eLôúRôÚdÏ

úYRû]ûV @Yu @°lTôu.
101. ""Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[Ytû\f £k§ÙeLs!'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!

Sm©dûL ùLôs[ôR áhPjÕdÏ NôußLÞm, FfN¬dûLLÞm TV]°dLôÕ.
102. ""@YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚdÏ GtThP ÕuTeLs úTôu\ûRj R®W (úYß FûRÙm)

@YoLs F§oTôod¡\ôoL[ô? F§o TôÚeLs! Sôàm DeLÞPu F§oTôod¡ú\u'' Fuß
áßÅWôL!
103. ©u]o SUÕ çRoLû[Ùm, Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm LôlTôt±ú]ôm. Sm©dûL

ùLôiúPôûW BqYôú\ LôlTôtßYÕ SUÕ LPûU.
104. ""U²RoLú[! ¿eLs Fu UôodLj§p NkúRLj§p BÚkRôp (F]dÏd LYûX«pûX.)

@pXôyûYVu± ¿eLs YQeÏúYôûW YQeL UôhúPu. Uô\ôL DeLû[d
ûLlTt\Üs[ @pXôyûYúV YQeÏúYu. Sm©dûL ùLôiPY]ôL BÚdLd
LhPû[«PlThÓsú[u'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!
105. DiûU Y¯«p üß BmUôodLjûR úSôd¡ DUÕ LY]jûRj §Úl×ÅWôL! BûQ
Lt©lTYWôL A¡ ®Pô¾o!
106. @pXôyûYVu± DUdÏl TVàm, ¾eÏm RWôRYtû\l ©Wôoj§dLô¾o! (@qYôß)

ùNnRôp ¿o @¿§ BûZjRYWôÅo!
107. @pXôy DUdÏ IÚ ¾eûL @°jRôp @Yû]j R®W @ûR ¿dÏTYu VôÚªpûX.
DUdÏ @Yu IÚ SuûUûV Sô¥]ôp @Y]Õ @Úû[j RÓlTYu VôÚm ¡ûPVôÕ.
R]Õ @¥VôoL°p Sô¥úVôÚdÏ @ûR @°lTôu. @Yu Uu²lTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
108. ""U²RoLú[! DeLs Bû\Y²PªÚkÕ DeLÞdÏ DiûU YkÕ ®hPÕ. úSo Y¯

SPlTYo R]dLôLúY úSo Y¯ SPd¡\ôo. Y¯ ùLhPYo R]dÏ F§WôLúY Y¯ ùLÓ¡\ôo.
Sôu DeLs ÁÕ ùTôßlTô[u @pXu'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!81
109. DUdÏ @±®dLlTÓYûRl ©uTtßÅWôL! @pXôy ¾ol× @°dÏm YûW

ùTôßûUVôL BÚlÀWôL! @Yu ¾olT°lúTô¬p ªLÜm £\kRYu.

mj;jpahak;-11 `{j; nkhj;j trdk;123
BkR @j§VôVj§p 50YÕ YN]m ØRp 60YÕ YN]m YûW aþÕ S© @YoLÞûPV
©WfNôWØm @YoLÞûPV NØRôVj§]o @YÚdÏd ùLôÓjR BûPëßLÞm SpúXôo
LôlTôt\lThÓ ¾úVôo @¯dLlThP Õm á\lTÓ¡\Õ. F]úY BkR @j§VôVm aþÕ
F] ùTVo ùTß¡\Õ.
1. @-Kl, Xôm, Wô.2 (BÕ) úYRUôÏm. SuL±kR, Oô]ØûPVY²PªÚkÕ BRu YN]eLs

Oô]m ¨WlTlThÓ, ©u]o ùR°ÜTÓjRlThPÕ.
2. ""@pXôyûYj R®W (FYûWÙm) YQeLô¾oLs! Sôu @Y²PªÚkÕ DeLÞdÏ

StùNn§ áßTYu; FfN¬dûL ùNnTYu'' (Fuß ØamUúR! áßÅWôL!)
3. ""DeLs Bû\Y²Pm TôYUu²l×j úRÓeLs! ©u]o @Yû] úSôd¡j §Úm×eLs!

@Yu DeLÞdÏ @Z¡V YN§ûVd Ï±l©hP LôXm YûW @°lTôu. SuûU ùNnÙm
IqùYôÚYÚdÏm @YWÕ ùYÏU§ûV @°lTôu. ¿eLs ×\dL¦jRôp ªLl ùT¬V
Sô°u1 úYRû] Tt± DeLs ®`Vj§p Sôu @gÑ¡ú\u'' (Fußm áßÅWôL!)
4. @pXôy®PúU DeL°u ÁÞRp Ds[Õ. @Yu @û]jÕl ùTôÚhL°u ÁÕm

At\ÛûPVYu.
5. LY]j§p ùLôsL! @Y²PªÚkÕ Uû\jÕd ùLôsYRtLôL RUÕ ùSgÑLû[ @YoLs

ê¥d ùLôs¡u\]o. LY]j§p ùLôsL! @YoLs RUÕ AûPL[ôp ê¥d ùLôiPôÛm
@YoLs Uû\lTûRÙm, ùY°lTÓjÕYûRÙm @Yu @±Yôu. Ds[eL°p Ds[ûR
@Yu @±kRYu.
6. éª«p Ds[ D«¬]m FÕYôL BÚkRôÛm @YtßdÏ DQY°lTÕ @pXôy®u

ùTôßlTôÏm. @Yt±u Y£l©PjûRÙm, @ûY ùNu\ûPÙm BPjûRÙm @Yu @±Yôu.
IqùYôußm ùR°Yô] T§úYh¥p157 Ds[Õ.
7. "DeL°p @Z¡V ùNVpTôÓLs Ds[Yo Vôo?' FuTûRf úNô§lTRtLôL @Yú]

Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm Aß SôhL°p TûPjRôu.179 @Y]Õ @ox Ri½¬u ÁÕ
BÚkRÕ. ""UWQj§tÏl ©u D«ol©dLlTÓÅoLs'' Fuß ¿o á±]ôp ""BÕ ùR°Yô]
ã²VúU @u± úY±pûX'' Fuß (GL Bû\Yû]) UßlúTôo áß¡u\]o.
8. Ï±l©hP LôXm YûW Sôm úYRû]ûV @YoLÞdÏl ©tTÓj§]ôp ""@ûRj RÓjRÕ

FÕ?'' Fuß úLh¡u\]o. LY]j§p ùLôsL! @Õ @YoL°Pm YWdá¥V Sô°p
@YoLû[ ®hÓm @Õ RÓdLlTÓY§pûX. @YoLs FûRd úL- ùNnÕ
ùLôi¥ÚkRôoLú[ô @Õ @YoLû[f ãrkÕ ùLôsÞm.
9, 10, 11. U²RàdÏ, Sôm @Úû[ @àT®dLf ùNnÕ, ©u]o @Y²PªÚkÕ @ûR
FÓjÕ ®hPôp @Yu Sm©dûL BZkRY]ôLÜm, (SmûU) UßlúTô]ôLÜm A¡®Ó¡\ôu.
@YàdÏ GtThP ÕuTj§tÏl ©u BuTjûR Sôm @àT®dLf ùNnRôp ""Fuû]
®hÓm ¾eÏLs @Luß ®hP]'' Fuß áß¡\ôu. @Yu ùTÚªRØm, LoYØm
ùLôs¡\ôu. (ÕuTeLû[) N¡jÕd ùLôiÓ SpX\eLs ×¬úYôûWj R®W. @YoLÞdúL
Uu²l×m ùT¬V á-Ùm DiÓ.26
12. ""BYÚdÏ IÚ ×ûRVp @Ú[lTP úYiPôUô? @pXÕ BYÚPu IÚ Yô]Yo YW

úYiPôUô?'' Fuß @YoLs áßYRôp (ØamUúR!) DUdÏ @±®dLlTÓm ùNn§«p
£XYtû\ ¿o ®hÓ ®Pd áÓm. DUÕ Ds[m NeLPlTPd áÓm. ¿o FfN¬lTYúW.
@pXôyúY FpXôl ùTôÚÞdÏm ùTôßlTô[u.
13. ""BYo BûR BhÓdLh¥d áß¡\ôo'' Fuß @YoLs áß¡\ôoL[ô? ¿eLs

DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp BhÓdLh¥, TjÕ @j§VôVeLû[ BÕ úTôuß ùLôiÓ
YôÚeLs! @pXôyûYVu± DeLÞdÏ BVu\YoLû[ (ÕûQdÏ) @ûZjÕd
ùLôsÞeLs!'' Fuß áßÅWôL!7
14. DeLÞdÏ @YoLs T§X°dLô ®hPôp @pXôy®u Oô]jÕPu BÕ @Ú[lThPÕ

FuTûRÙm, @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX FuTûRÙm @±kÕ
ùLôsÞeLs! ¿eLs LhÓlTÓ¡ÈoL[ô? (Fuß úLhÀWôL!)
15. BqÜXL YôrdûLûVÙm, @Ru LYof£ûVÙm SôÓúYô¬u ùNVp(LÞd Lô]

TXu)Lû[ BeúLúV ØÝûUVôLd ùLôÓlúTôm. BeúL @YoLs Ïû\Ü ùNnVlTP
UôhPôoLs.
16. @YoLÞdÏ UßûU«p1 SWLjûRj R®W úY±pûX. @YoLs ùNnR úNûYLs @eúL
@¯kÕ ®Óm. @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRûYÙm ÅQô¡ ®Óm.
17. RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ ùTt\ NôußPu £Xo Ds[]o. @ûRj ùRôPokÕ

@Y²PªÚkÕ IÚ Nôh£Vô[Úm YkÕs[ôo. @RtÏ Øu ê^ô®u úYRm
Øuú]ô¥VôLÜm, @Ú[ôLÜm BÚd¡\Õ. @YoLs @Rû] Sm×¡u\]o. (BYoLÞm)
@Yû] UßdÏm áhPj§]ÚUô (NUUôYôoLs?) SWLúU BYoLÞdÏ FfN¬dLlThP BPm.
B§p ¿o NkúRLm ùLôs[ô¾o! BÕ DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ YkR DiûU. F²àm
@§LUô] UdLs Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs.
18. @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓd Lh¥VYû] ®P ªLÜm @¿§ BûZjRYu Vôo?

@YoLs RUÕ Bû\Yu Øuú] ùLôiÓ YWlTÓYôoLs. ""BYoLú[ RUÕ Bû\Y²u
ùTVWôp ùTônÙûWjúRôo'' Fuß Nôh£Ls áßYôoLs. LY]j§p ùLôsL! @¿§
BûZjúRôo ÁÕ @pXôy®u NôTm BÚd¡\Õ.6
19. @YoLs @pXôy®u TôûRûV ®hÓm RÓd¡u\]o. @ûRd úLôQXôLf

£jR¬d¡u\]o. @YoLú[ UßûUûV UßlTYoLs.
20. @YoLs éª«p ùYt± ùTßúYôWôL BpûX. @pXôyûYVu± @YoLÞdÏl
TôÕLôYXoLÞm BpûX. @YoL°u úYRû] TuUPeLôdLlTÓm. @YoL[ôp ùN®úVtL
BVXôÕ. TôolúTôWôLÜm BpûX.
21. @YoLs Rôm, RUdÏj RôúU SxPªûZjÕd ùLôiP]o. @YoLs LtTû] ùNnRûY
@YoLû[ ®hÓm Uû\kÕ ®hP].
22. UßûU«p @YoLú[ ùTÚ SxPm @ûPkúRôo FuT§p £±Õm HVªpûX.
23. Sm©dûL ùLôiÓ, SpX\eLs ùNnÕ, RUÕ Bû\Yû] úSôd¡j §Úm©úVôúW

ùNôodLYô£Ls. @§p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
24. Bq®Ú ©¬®]ÚdÏm DRôWQm ÏÚPu Utßm ùN®Pàm, TôoûYÙs[Yu Utßm

úLhTYàm AYôoLs. RuûU«p Bq®ÚYÚm NUUôYôoL[ô? T¥l©û] ùT\
Uôh¼oL[ô?
25. èûa, @YWÕ NØRôVj§Pm @àl©ú]ôm. ""Sôu DeLÞdÏl T¡WeLUôL FfN¬dûL

ùNnTYu'' (Fuß @Yo á±]ôo.)
26. @pXôyûYj R®W (VôûWÙm) YQeLô¾oLs! Õu×ßjÕm Sô°u1 úYRû]ûV DeLs

®`Vj§p Sôu @gÑ¡ú\u (F]Üm á±]ôo).
27. ""FeLû[l úTôu\ IÚ U²RWôLúY DmûUd Lôi¡ú\ôm. FeL°p £kRû]d

Ïû\ÜûPV RôrkRYoLú[ DmûUl ©uTtßYûRd Lôi¡ú\ôm. DeLÞdÏ FeLû[ ®P
FkRf £\l×m BÚlTRôL SôeLs LÚR®pûX. Uô\ôL DeLû[l ùTônVoL[ôLúY
LÚÕ¡ú\ôm'' Fuß @YWÕ NØRôVj§p (GL Bû\Yû]) UßjR ©WØLoLs á±]o.
28. ""Fu NØRôVúU! Sôu Fu Bû\Y²PªÚkÕ ùTt\ Nôu±u @¥lTûP«p BÚkÕ,

@Yu R]Õ @Úû[Ùm F]dÏ YZe¡«ÚkÕ, @Õ DeLÞdÏ Uû\dLlThÓ, ¿eLs
@ûR ùYßjRôp DeLs ÁÕ @ûR SôeLs §¦dL Ø¥ÙUô? FuTRtÏl T§p
ùNôpÛeLs!'' Fuß (èy) úLhPôo.
29. ""Fu NØRôVúU! BRtLôL Sôu DeL°Pm FkRf ùNpYjûRÙm úLhL®pûX. F]Õ
á- @pXôy®PúU Ds[Õ. Sm©dûL ùLôiúPôûW Sôu ®WhÓTY]ôLÜm BpûX.
@YoLs RUÕ Bû\Yû]f Nk§lTYoLs. F²àm DeLû[ @±VôR áhPUôLúY Sôu
LÚÕ¡ú\u''
30. Fu NØRôVúU! Sôu @YoLû[ ®Wh¥V¥jRôp @pXôy®PªÚkÕ Fuû]d

LôlTôtßTYu Vôo? £k§dL Uôh¼oL[ô?
31. ""Fu²Pm @pXôy®u LÚîXeLs Ds[] Fuß DeL°Pm á\ UôhúPu.

Uû\Yô]Ytû\Ùm @±V UôhúPu. Sôu Yô]Yo Fußm DeL°Pm á\ UôhúPu.
DeLs LiLs B¯YôLd LôiúTôÚdÏ @pXôy FkR SuûUÙm @°dLúY UôhPôu
F]Üm á\ UôhúPu. @YoL°u Ds[eL°p Ds[ûR @pXôy ªL @±TYu.
(@qYôß á±]ôp) Sôu @¿§ BûZjRY]ô¡ ®ÓúYu'' (F]Üm á±]ôo.)
32. ""èúa! FeLÞPu RodLm ùNnÕ ®h¼o! @§LUôLúY RodLm ùNnÕ ®h¼o!
DiûUVô[WôL BÚkRôp ¿o FeLÞdÏ FfN¬lTûR FeL°Pm ùLôiÓ YôÚm!'' Fuß
@YoLs á±]o.
33. ""@pXôy Sô¥]ôp @Yu Rôu @ûR DeL°Pm ùLôiÓ YÚYôu. ¿eLs (@Yû])
ùYpX Ø¥VôÕ'' Fuß @Yo á±]ôo.
34. ""Sôu DeLs SXm Sô¥]ôÛm DeLû[ Y¯ úLh¥p ®hÓ ®P @pXôy Sô¥]ôp
F]Õ @±ÜûW DeLÞdÏl TVu RWôÕ. @Yú] DeLs Bû\Yu. @Y²PúU §ÚmTd
ùLôiÓ YWlTÓÅoLs!'' (Fußm á±]ôo.)
35. ""BYo BûR BhÓd Lh¥ ®hPôo'' Fuß áß¡\ôoL[ô? ""Sôu BhÓd Lh¥«ÚkRôp
@Ru Ït\m Fuû]úV úNÚm. ¿eLs ùNnR Ït\eL°-ÚkÕ Sôu ¿e¡VYu'' Fuß
áßÅWôL!
36, 37. ""(GtL]úY) Sm©dûL ùLôiúPôûWj R®W úYß VôÚm DUÕ NØRôVj§p
(B²úUp) Sm©dûL ùLôs[úY UôhPôoLs. F]úY @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚlTRtLôL
¿o LYûXl TPô¾o! SUÕ LiLô¦l©Ûm SUÕ LhPû[lT¥Ùm LlTûXf ùNnÅWôL! @¿§
BûZjúRôo Tt± Fu²Pm úTNô¾o! @YoLs êrL¥dLlTÓYôoLs'' Fuß èaýdÏ
@±®dLlThPÕ.26
38. @Yo LlTûXf ùNnVXô]ôo. @YWÕ NØRôVj§u ©WØLoLs @YûWd LPdÏm úTôÕ
@YûWd úL- ùNnR]o. ""¿eLs FeLû[d úL- ùNnRôp ¿eLs úL- ùNnRÕ úTôp
DeLû[ SôeLÞm úL- ùNnúYôm'' Fuß @Yo á±]ôo.
39. ""B¯Ü RÚm úYRû] VôÚdÏ YÚm? ¨ûXVô] úYRû] VôÚdÏ B\eÏm FuTûR
@±kÕ ùLôsÅoLs!'' (Fußm á±]ôo)
40. SUÕ LhPû[ YkÕ, Ri½o ùTôe¡V úTôÕ221 ""IqùYôu±Ûm IÚ ú_ô¥ûVÙm,

DUÕ ÏÓmTjRô¬p SUÕ ®§ Øk§ ®hPYoLû[j R®W Ut\YoLû[Ùm, Sm©dûL
ùLôiúPôûWÙm Gt±d ùLôsÅWôL!'' Fuß á±ú]ôm. @YÚPu ªLf £XúW Sm©dûL
ùLôiP]o.
41. ""B§p G±d ùLôsÞeLs! @pXôy®u ùTVWôúXúV BÕ JÓYÕm, ¨tTÕm Ds[Õ.

Fu Bû\Yu Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu'' Fuß á±]ôo.
42. UûXLû[l úTôu\ @ûX ÁÕ @Õ @YoLû[d ùLôiÓ ùNu\Õ. ®X¡ BÚkR Ru

ULû] úSôd¡ ""@ÚûU ULú]! FeLÞPu G±d ùLôs! (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚPu
A¡ ®PôúR!'' Fuß èy á±]ôo.
43. ""IÚ UûX«p G±d ùLôsúYu; @Õ Fuû]j Ri½¬-ÚkÕ LôlTôtßm'' Fuß
@Yu á±]ôu. ""@pXôy @Ús ×¬kRYoLû[j R®W @pXôy®u LhPû[«-ÚkÕ
LôlTôtßTYu FYàm Buß BpûX'' Fuß @Yo á±]ôo. @q®ÚYÚd¡ûPúV @ûX
Ïßd¡hPÕ. @Yu êrL¥dLlThúPô¬p A¡ ®hPôu.
44. ""éªúV! D]Õ Ri½ûW ¿ D±g£d ùLôs! Yô]úU ¿ ¨ßjÕ!'' Fuß (Bû\Y]ôp)
á\lThPÕ. Ri½o Yt±VÕ. Lô¬Vm Ø¥dLlThPÕ. @kRd LlTp _þ§ UûX ÁÕ
@UokRÕ.222 ""@¿§ BûZjR áhPj§]o (Bû\VÚû[ ®hÓm) çWUô«]o'' F]Üm
á\lThPÕ.
45. èy, Rm Bû\Yû] @ûZjRôo. ""Fu ULu Fu ÏÓmTjûRf úNokRYu. D]Õ

YôdÏß§Ùm DiûUúV. ¿úV ¾ol× YZeÏúYô¬p úUXô]Yu'' Fu\ôo.
46. ""èúa! @Yu Du ÏÓmTjûRf úNokRYu @pXu. BÕ SpX ùNVp @pX. DUdÏ
@±Ü BpXRôÕ Tt± Fu²Pm úLhLô¾o! @±VôRYWôL ¿o BÚdLd áPôÕ F] DUdÏ
@±ÜûW áß¡ú\u'' Fuß @Yu á±]ôu.
47. ""Bû\Yô! F]dÏ @±Ü BpXôRÕ Tt± Du²Pm úLhTûR ®hÓm Du²PúU Sôu
TôÕLôl×j úRÓ¡ú\u. ¿ Fuû] Uu²jÕ @Ús ×¬Vô ®hPôp SxPUûPkRY]ôL
A¡ ®ÓúYu'' Fuß @Yo á±]ôo.
48. ""èúa! Dm ÁÕm, DmØPu Ds[ NØRôVeLs ÁÕm Tôd¡VeLs ùTô¯VÜm,

SmªPªÚkÕ Nôk§ ¨X®PÜm B\eÏÅWôL!'' Fuß á\lThPÕ. £X NØRôVeLÞdÏ ÑL
YôrûY @°lúTôm ©u]o Õu×ßjÕm SUÕ úYRû] @YoLû[ @ûPÙm.
49. (ØamUúR!) BûY Uû\Yô] ùNn§Ls. BYtû\ DUdÏ Sôm @±®d¡ú\ôm. BRtÏ
Øu ¿Úm, DUÕ NØRôVj§]Úm BûR @±k§ÚdL®pûX. F]úY ùTôßûUûVd
LûPl©¥lÀWôL! (SmûU) @gÑúYôodúL (SpX) Ø¥Ü DiÓ.
50. AÕ NØRôVj§Pm, @YoL[Õ NúLôRWo aþûR (@àl©ú]ôm). ""Fu NØRôVúU!

@pXôyûY YQeÏeLs! DeLÞdÏ @Y]u± YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX.
¿eLs LtTû] ùNnúYôWôLúY BÚd¡ÈoLs'' Fuß @Yo á±]ôo.
51. ""Fu NØRôVúU! BRtLôL DeL°Pm Sôu FkRd á-Ùm úLhL®pûX. Fuû]l
TûPjRY²PúU F]dÏ¬V á- Ds[Õ. ®[eL Uôh¼oL[ô?''
52. ""Fu NØRôVúU! DeLs Bû\Y²Pm TôY Uu²l×j úRÓeLs! @Yû] úSôd¡j
§Úm×eLs! @Yu DeLÞdÏ, ùRôPokÕ Yô]jûRl ùTô¯Vf ùNnYôu. Y-ûUdÏ úUp
Y-ûUûV DeLÞdÏ @§LUôdÏYôu. Ït\Yô°L[ô¡ ×\dL¦dLô¾oLs!'' (F]Üm
á±]ôo)
53. aþúR! ¿o FeL°Pm FkRf Nôuû\Ùm ùLôiÓ YW®pûX. ¿o ùNôpYRtLôL FeLs
LPÜsLû[ SôeLs ®ÓúYôWôL BpûX. SôeLs DmûU Sm×úYôWôLÜm BpûX.
54, 55. ""FeLs LPÜsL°p £Xo DUdÏd ùLÓ§ ùNnÕ ®hPôoLs'' Fuú\ áß¡ú\ôm
(F] @YoLs á±]o). ""Sôu (BRtÏ) @pXôyûYf Nôh£VôdÏ¡ú\u; ¿eLÞm Nôh£VôL
BÚeLs! @Yû]Vu± ¿eLs FûR BûQ Lt©j¾oLú[ô @ûR ®hÓm Sôu
®X¡VYu; F]úY @û]YÚm F]dÏ F§WôLf ãrf£ ùNnÙeLs! ©u]o F]dÏ FkR
@YLôNØm @°dLô¾oLs!'' Fuß @Yo á±]ôo.26
56. F]Õ Bû\Yàm, DeLs Bû\YàUô¡V @pXôyûYúV NôokÕsú[u. FkR

D«¬]Uô]ôÛm @Ru Øu ùSt±ûV @Yu ©¥jÕd ùLôi¥Úd¡\ôu. F]Õ Bû\Yu
úSWô] Y¯«p BÚd¡\ôu.
57. ""DeLÞdLôL F]dÏd ùLôÓjÕ @àlTlThPûR DeLÞdÏ FÓjÕf ùNôp-

®húPu. ¿eLs ×\dL¦jRôp DeLû[Vu± úYß NØRôVjûR @Yu DeLÞdÏl
TLWUôL46 GtTÓjÕYôu. @YàdÏ ¿eLs FkRj ¾eÏm RW Ø¥VôÕ. Fu Bû\Yu
IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm LiLô¦lTYu'' (F]Üm á±]ôo)
58. SUÕ LhPû[ YkR úTôÕ aþûRÙm, @YÚPu Ds[ Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm
SUÕ @Ú[ôp LôlTôt±ú]ôm. @YoLû[d LÓûUVô] úYRû]«-ÚkÕ LôlTôt±ú]ôm.
59. BkR AÕ NØRôVj§]o, RUÕ Bû\Y²u NôußLû[ ¨WôL¬jÕ, @Y]Õ çRoLÞdÏ

Uôß ùNnR]o. ©¥YôRdLôW IqùYôÚ ùLôÓeúLôX²u LhPû[ûVÙm @YoLs
©uTt±]ôoLs.
60. BqÜX¡Ûm, ¡VôUj Sô°Ûm1 @YoLû[f NôTm ®Wh¥VÕ. LY]j§p ùLôsL! AÕ

NØRôVj§]o RUÕ Bû\Yû] UßjR]o. LY]j§p ùLôsL! aþÕ®u NØRôVUô] AÕ
NØRôVm (Bû\VÚû[ ®hÓm) çWUô«]o.
61. ^êÕ NØRôVj§Pm, @YoL°u NúLôRWo ^ô-ûa (@àl©ú]ôm). ""Fu NØRôVúU!

@pXôyûY YQeÏeLs! @Y]u± YQdLj§tÏ¬VYu DeLÞdÏ úYß VôÚªpûX.
@Yú] DeLû[l éª«-ÚkÕ TûPjRôu. @§p DeLû[ Y£dLf ùNnRôu. F]úY
@Y²Pm TôYUu²l×j úRÓeLs! ©u]o @Yû] úSôd¡j §Úm×eLs! Fu Bû\Yu
@Ú¡p Ds[Yu;49 T§X°lTYu'' Fu\ôo.
62. ""^ô-úa! BRtÏ Øu FeL°Pm Sm©dûLdÏ¬VYWôL BÚk¾o! FeLs Øuú]ôoLs

FûR YQe¡]ôoLú[ô, @ûR SôeLs YQeÏYûR ®hÓm FeLû[j RÓd¡uÈWô? ¿o
FRtÏ FeLû[ @ûZd¡uÈúWô @§p ùTÚm NkúRLj§p BÚd¡ú\ôm'' Fuß @YoLs
á±]o.
63. ""Fu NØRôVúU! Sôu F]Õ Bû\Y²PªÚkÕ ùTt\ NôußPu BÚkÕ, @Yu F]dÏ
@ÚÞm ùNn§ÚdL, @YàdÏ Sôu Uôß ùNnRôp @pXôy®PªÚkÕ Fuû]d
LôlTôtßTYu Vôo? FuTRtÏ F]dÏl T§p ùNôpÛeLs! @lúTôÕ SxPjûRúV F]dÏ
@§LUôdÏÅoLs'' Fuß @Yo úLhPôo.
64. ""Fu NØRôVúU! DeLÞdÏf Nôu\ôL BúRô @pXôy®u IhPLm. @pXôy®u

éª«p úUÙUôß BûR ®hÓ ®ÓeLs! BRtÏ FkRj ¾eÏm BûZdLô¾oLs! (@qYôß
ùNnRôp) ºd¡Wj§p DeLÞdÏ úYRû] GtTÓm'' (Fu\ôo).
65. @ûR @YoLs @ßjÕd ùLôu\]o. ""DeLs ÅÓL°p êuß SôhLs @àT®ÙeLs!
BÕ ùTônVôLôR FfN¬dûL'' Fuß @Yo á±]ôo.
66. SUÕ LhPû[ YkR úTôÕ ^ô-ûaÙm, @YÚPu Ds[ Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm
SUÕ @Ú[ôp @uû\V B¯®-ÚkÕ LôlTôt±ú]ôm. DUÕ Bû\Yu Y-ûUÙs[Yu;
ªûLjRYu;
67. @¿§ BûZjRYoLû[l ùTÚm NlRm Rôd¡VÕ. LôûX«p RUÕ ÅÓL°p ÅrkÕ
¡PkR]o.
68. @§p @YoLs Y£dLôúRôo úTôp A]ôoLs. LY]j§p ùLôsL! ^êÕ NØRôVj§]o,
RUÕ Bû\Yû] UßjR]o. LY]j§p ùLôsL! ^êÕ NØRôVj§]o (Bû\VÚû[ ®hÓm)
çWUô«]o.
69. SUÕ çRoLs161 BlWôÍªPm StùNn§ ùLôiÓ YkR]o. ^Xôm Fuß @YoLs
á±]o. @YÚm ^Xôm Fu\ôo.159 ùTô¬dLlThP Lußd Ïh¥ûVj RôURªu± ùLôiÓ
YkRôo.
70. @YoL°u ûLLs (DiTRtÏ) @ûR úSôd¡f ùNpXôRûRd LiP úTôÕ, @±ØLUt\
B]UôL @YoLû[d LÚ§]ôo. @YoLû[l Tt± U]ÕdÏs TVkRôo. ""TVlTPô¾o! SôeLs
íj DûPV NØRôVj§tLôL @àlTlThÓsú[ôm'' Fuß @YoLs á±]o.
71. @YWÕ Uû]®Ùm üß ùLôi¥ÚkRôo. @Yo £¬jRôo. @YÚdÏ Bvaôd Tt±Ùm,
BvaôdÏdÏl ©u VKál Tt±Ùm StùNn§ á±ú]ôm.223
72. ""BÕ Fu] @§NVm! Sôu ¡Z®VôLÜm, BúRô F]Õ LQYo ¡ZYWôLÜm BÚdÏm
úTôÕ ©sû[ ùTßúY]ô? BÕ ®VlTô] ùNn§ Rôu'' Fuß @Yo á±]ôo.
73. ""@pXôy®u LhPû[ Ï±jRô AfN¬VlTÓ¡Èo? @pXôy®u @ÚÞm,

Tôd¡VeLÞm (BlWôÍªu) BdÏÓmTjRôWô¡V DeLÞdÏ GtTPhÓm. @Yu
×LÝdÏ¬VYu; ULjÕYªdLYu'' Fuß @YoLs á±]o.224
74. BlWôÍûU ®hÓ TVm ®X¡, StùNn§ YkR úTôÕ, íjÕûPV NØRôVm Ï±jÕ
SmªPm RodLm ùNnVXô]ôo.
75. BlWôÍm N¡l×j RuûU ªdLYo, BWdLØs[Yo. (SmûU úSôd¡) §ÚmTd á¥VYo.
76. ""BlWôÍúU! BûR ¿o ®hÓ ®ÓÅWôL! DUÕ Bû\Y²u LhPû[ YkÕ ®hPÕ.
R®odL Ø¥VôR úYRû] @YoLû[ YkRûPÙm'' (Fuß Bû\Yu á±]ôu.)
77. SUÕ çRoLs161 íj§Pm YkR úTôÕ, @YoLs ®`Vj§p @Yo LYûXlThPôo.
@YoLÞdLôL U]m YÚk§]ôo. ""BÕ ªLÜm L¥]Uô] Sôs'' F]Üm á±]ôo.
78. @YWÕ NØRôVj§]o @Y¬Pm ®ûWkÕ YkR]o. BRtÏ Øu @YoLs ¾ûULû[f

ùNnÕ YkR]o. ""Fu NØRôVúU! BúRô Fu ×Rp®Ls Ds[]o. @YoLs DeLÞdÏj
çnûUVô]YoLs. @pXôyûY @gÑeLs! F]Õ ®Úk§]o ®`Vj§p F]dÏd
úLYXjûR GtTÓj§ ®Pô¾oLs! DeL°p SpX Jo Ai ULu áP BpûXVô?'' Fuß
úLhPôo.
79. ""DUÕ ×Rp®L°Pm FeLÞdÏ FkRj úRûYÙªpûX FuTûR ¿o Dß§VôL @±Åo!

SôeLs ®Úm×YûRÙm ¿o @±Åo'' Fu\]o.
80. ""DeLs ®`Vj§p F]dÏf Nd§ BÚdLd áPôRô? @pXÕ TXUô] ARWûY Sôu
ùTt±ÚdLd áPôRô?'' Fuß @Yo á±]ôo.
81. ""íjúR! SôeLs DUÕ Bû\Y²u çRoLs.161 @YoLs DmûU ùSÚeLúY Ø¥VôÕ.
DUÕ Uû]®ûVj R®W DUÕ ÏÓmTjRôÚPu BW®u IÚ TÏ§«p ×\lTÓÅWôL!
DeL°p FYÚm §Úm©l TôodL úYiPôm. @YoLÞdÏ GtTPdá¥VÕ @YÞdÏm
GtTÓm. @YoL°u LôXdùLÓ ûYLû\l ùTôÝÕ. ûYLû\l ùTôÝÕ NÁTj§p
BpûXVô?'' Fu\]o.
82. SUÕ LhPû[ YkR úTôÕ, @qî¬u ÁÕ ÑPlThP LtL[ôp Lp UûZ ùTô¯kÕ, @Ru
úUtTÏ§ûVd ¸rl TÏ§Vôd¡ú]ôm.
83. (@ûY) DUÕ Bû\Y²Pm @ûPVô[ªPlThPÕ. @qîo (BkR) @¿§

BûZjúRôÚdÏj ùRôûX®p BpûX.
84. UjVu SLÚdÏ @YoL°u NúLôRWo `ýHûT (@àl©ú]ôm) ""Fu NØRôVúU!

@pXôyûY YQeÏeLs! DeLÞdÏ @pXôyûYVu± YQdLj§tÏ¬VYu úYß
VôÚªpûX. @[ûY«Ûm ¨ßûY«Ûm Ïû\Ü ùNnVô¾oLs! ¿eLs SpX ¨ûX«p
BÚlTRôLúY Sôu Lôi¡ú\u. Ñt± Yû[dÏm Sô°u1 úYRû] Ï±jÕ DeLs
®`Vj§p Sôu TVlTÓ¡ú\u'' Fu\ôo.
85. ""Fu NØRôVúU! @[ûYÙm, ¨ßûYûVÙm úSoûUVôL ¨û\YôdÏeLs! UdLÞdÏ

@YoL°u ùTôÚhLû[d Ïû\jÕ ®Pô¾oLs! Bléª«p ÏZlTm ®û[®jÕj
§¬Vô¾oLs!''
86. ""¿eLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp @pXôy YZeÏm BXôTm DeLÞdÏf £\kRÕ. Sôu
DeLû[d LiLô¦lTY]ôL BpûX''(Fu\ôo.)
87. "" `ýHúT! FeLs Øuú]ôoLs YQe¡VûRÙm, FeLs ùTôÚhL°p SôeLs
®Úm©VYôß ùNVpTÓYûRÙm ®hÓ ®P DUÕ ùRôÝûL Rôu DUdÏd
LhPû[«Ó¡\Rô? ¿o N¡l×j RuûUÙm, úSoûUÙm Ds[YWôÅo!'' Fuß (úL-VôL)
á±]o.
88. ""Fu NØRôVúU! Sôu Bû\Y²PªÚkÕ Nôuû\l ùTt±ÚkÕ, @Yu R]Õ @Z¡V
ùNpYjûR F]dÏ YZe¡ÙªÚkRôp (DeLs ¨ûX Fu] FuTRtÏl) T§p ùNôpÛeLs!
FûR ®hÓm Sôu DeLû[j RÓd¡ú\ú]ô @ûRf ùNnÕ DeL°Pm Uôt\UôL SPdL
Sôu ®ÚmT®pûX. Fu]ôp BVu\ @[Ü ºo§ÚjRjûRúV ®Úm×¡ú\u. F]dÏ¬V
SpÛR® @pXôy®PúU Ds[Õ. @Yû]úV NôokÕsú[u. @Y²PúU ÁÞ¡ú\u.''
Fußm á±]ôo.
89. ""Fu NØRôVúU! Fu ÁÕ DeLÞdÏ BÚdÏm ùYßl×, èaýûPV NØRôVj§túLô,

aþÕûPV NØRôVj§túLô, ^ô-aýûPV NØRôVj§túLô GtThPÕ úTôp DeLÞdÏm
GtTÓYRtÏ DeLû[j çiP úYiPôm. íjÕûPV NØRôVm DeLÞdÏj ùRôûX®p
BpûX''
90. ""DeLs Bû\Y²Pm TôYUu²l×j úRÓeLs! ©u]o @Yû] úSôd¡j §Úm×eLs!

Fu Bû\Yu ¨LWt\ @u×ûPúVôu; @Ús ¨û\kRYu''(Fu\ôo.)
91. "" `ýHúT! ¿o áßY§p @§LUô]ûY FeLÞdÏl ×¬V®pûX. FeL°p TXÅ]WôLúY

DmûU SôeLs LÚÕ¡ú\ôm. DUÕ ÏXjRôo BpXô®hPôp DmûUd LpùX±kÕ
ùLôu±ÚlúTôm. ¿o FeLû[ ªûLlTYWôL BpûX'' Fu\]o.
92. ""Fu NØRôVúU! Fu ÏXjRYo @pXôyûY ®P DeLÞdÏ U§l× ªdLYoL[ô?

@Yû] DeLÞûPV ØÕÏdÏl ©u]ôp Rs° ®h¼oLú[! Fu Bû\Yu ¿eLs
ùNnTYtû\ ØÝûUVôL @±TYu'' Fu\ôo.
93. ""Fu NØRôVúU! DeLs ¨ûX«úXúV ¿eLs ùNVpTÓeLs! Sôàm (Fu ¨ûX«p)
ùNVpTÓ¡ú\u. B¯Ü RÚm úYRû] VôÚdÏ GtTÓm FuTûRÙm, Vôo ùTônVu
FuTûRÙm @±kÕ ùLôsÅoLs! F§oTôÚeLs! DeLÞPu Sôàm F§oTôod¡ú\u''
(Fu\ôo).
94. SUÕ LhPû[ YkR úTôÕ, `ýHûTÙm, @YÚPu Ds[ Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm
SUÕ @Ú[ôp LôlTôt±ú]ôm. @¿§ BûZjRYoLû[l ùTÚm NlRm Rôd¡VÕ. LôûX«p
RUÕ ÅÓL°p ÅrkÕ ¡PkR]o.
95. @eúL Y£dLôRYoLû[l úTôp (A]ôoLs). LY]j§p ùLôsL! ^êÕ NØRôVj§]o

(Bû\VÚû[ ®hÓ) çWUô]Õ úTôp UjVu Yô£LÞm çWUô]ôoLs.
96, 97. ê^ôûY SUÕ NôußLÞPàm, ùR°Yô] @§LôWjÕPàm K©o@q²PØm,
@Y]Õ NûTúVô¬PØm @àl©ú]ôm. @YoLs K©o@q²u LhPû[ûVúV
©uTt±]ôoLs. K©o@q²u LhPû[ SpXRôL BÚdL®pûX.26
98. ¡VôUj Sô°p1 @Yu R]Õ NØRôVj§tÏ Øu]ôp YÚYôu. @YoLû[ SW¡tÏ
@ûZjÕf ùNpYôu. ùNu\ûPÙm @kR BPm ªLÜm ùLhPÕ.
99. BeúLÙm, ¡VôUj Sô°Ûm1 @YoLû[f NôTm ®Wh¥VÕ. YZeLlTÓm Bdá- ªLÜm
ùLhPÕ.
100. (ØamUúR!) BûY (£X) EoLs Tt±V ùNn§Ls! BûR SôúU DUdÏd áß¡ú\ôm.
@Yt±p (£X) ¨ûXjÕs[]. (£X) @¯kÕ ®hP].
101. @YoLÞdÏ Sôm ¾eÏ BûZdL®pûX. Uô\ôL @YoLs RUdúL ¾eÏ BûZjR]o.
DUÕ Bû\Y²u LhPû[ YkR úTôÕ, @pXôyûYVu± @YoLs @ûZjÕ YkR
LPÜsLs @YoLÞdÏf £±R[Üm DRY®pûX. @YoLÞdÏ SxPjûRj R®W úYß
FûRÙm @ûY @§LlTÓjR®pûX.
102. @¿§ BûZjR EoLû[l ©¥dÏm úTôÕ BqYôú\ DUÕ Bû\Yu ©¥d¡\ôu.
@Y]Õ ©¥ ÕuTm RWdá¥VÕ; L¥]Uô]Õ.
103. UßûU«u1 úYRû]ûV @gÑúYôÚdÏ B§p TôPm Ds[Õ. @ÕúY UdLs Iuß
§WhPlTÓm Sôs!1 @ÕúY (@û]YÚm Bû\Y²u) Øu]ôp ¨ßjRlTÓm Sôs!1.
104. Ï±l©hP LôXd ùLÓÜdLôLúY @ûRl ©tTÓj§ ûYjÕsú[ôm.
105. @Õ GtTÓm Sô°p FYÚm @Y]Õ @àU§«u± úTN Ø¥VôÕ. @YoL°p

ùLhPYoLÞm Ds[]o. SpXYoLÞm Ds[]o.
106. ùLhPYoLs SW¡p BÚlTôoLs. @eúL @YoLÞdÏd LÝûR«u LjRÛm, @X\Ûm

BÚdÏm.
107. Yô]eLÞm éªÙm ¨ûXVôL BÚdÏm LôXùUpXôm225 @YoLs @§p ¨WkRWUôL

BÚlTôoLs. DUÕ Bû\Yu Sô¥VûRj R®W173 DUÕ Bû\Yu ¨û]jRûRf ùNnYôu.
108. SpúXôo ùNôodLj§p BÚlTôoLs. Yô]eLÞm éªÙm ¨ûXVôL BÚdÏm

LôXùUpXôm225 @YoLs @§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. DUÕ Bû\Yu Sô¥VûRj
R®W.173 (@Õ) Ïû\®pXôR @ÚhùLôûP.
109. @YoLs YQeÏY§p (@YoL°Pm Nôuß BÚdÏúUô F]) ¿o NkúRLj§p BÚdLô¾o!

Øu× RUÕ Øuú]ôoLs YQe¡VÕ úTôXúY @YoLÞm YQeÏ¡u\]o. Ïû\®u±
@YoLÞdÏ¬V á-ûV ¨û\YôL Sôm YZeÏúYôm.
110. ê^ôÜdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôm. @§p LÚjÕ úYßTôÓ ùLôs[lThPÕ. DUÕ
Bû\Y²PªÚkÕ ®§ Øk§«ÚdLô ®hPôp @YoL°ûPúV ¾olT°dLlTh¥ÚdÏm.
@YoLs @§p ùTÚm NkúRLj§úXúV Ds[]o.
111. IqùYôÚYÚdÏm DUÕ Bû\Yu @YoL°u ùNVp(LÞdLô] á-)Lû[ ØÝûUVôL

YZeÏYôu. @YoLs ùNnYÕ Tt± @Yu SuL±kRYu.
112. DUdÏd LhPû[«PlThPYôß ¿Úm, §Úk§ DmØPu BÚlúTôÚm Dß§VôL

¨pÛeLs! YWm× Á\ô¾oLs! ¿eLs ùNnYûR @Yu TôolTYu.
113. @¿§ BûZjúRôo TdLm NônkÕ ®Pô¾oLs! (@qYôß NônkRôp) DeLû[ SWLm
¾iÓm. @pXôyûYVu± DeLÞdÏ FkRl TôÕLôYXÚm BpûX. ©u]o DR®
ùNnVlTP Uôh¼oLs.
114. (ØamUúR!) TL-u BÚ JWeL°Ûm, BW®u TÏ§L°Ûm ùRôÝûLûV ¨ûX

SôhÓÅWôL! SuûULs ¾ûULû[ @¯jÕ ®Óm. BÕ T¥l©û] ùTßúYôÚdÏl
T¥l©û].226
115. ùTôßûUûVd LûPl©¥lÀWôL! SuûU ùNnúRô¬u á-ûV @pXôy ÅQôdL

UôhPôu.
116. DeLÞdÏ Øu ùNu\ RûXØû\«]¬p Sôm LôlTôt±V £XûWj R®W (Ut\YoL°Ûm)

éª«p ÏZlTm ùNnYûRj RÓdLd á¥V SpúXôo BÚk§ÚdLd áPôRô? @¿§
BûZjúRôo ùNôÏÑ YôrdûL«p êr¡]ôoLs. @YoLs Ït\Yô°L[ôLÜm BÚkR]o.
117. EWôo ºo§ÚjÕúYôWôL BÚdÏm ¨ûX«p @¨VôVUôL @qîûW @pXôy @¯dL

UôhPôu.
118, 119. DUÕ Bû\Yu Sô¥«ÚkRôp U²RoLû[ IúW NØRôVUôL Ad¡«ÚlTôu.

(@qYôß SôPôRRôp) DUÕ Bû\Yu @Ús ×¬kRYoLû[j R®W Ut\YoLs
ØWiThúPôWôLúY ¿¥lTôoLs. BRtLôLúY @YoLû[ @Yu TûPjRôu. ""U²RoLs
Utßm úLs @û]YWôÛm SWLjûR ¨Wl×úYu'' Fu\ DUÕ Bû\Y²u YôdÏ
ØÝûUVô¡ ®hPÕ.26
120. çRoL°u YWXôt±p DUÕ Ds[jûRl TXlTÓjÕm @û]jûRÙm DUdÏd

áß¡ú\ôm. DiûUÙm, @±ÜûWÙm, Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ úTôRû]Ùm B§p
DUdÏd ¡ûPjÕs[Õ.
121. ""DeLs ¨ûX«p ¿eLs ùNVpTÓeLs! SôeLÞm ùNVpTÓ¡ú\ôm'' Fuß Sm©dûL

ùLôs[ôúRô¬Pm áßÅWôL!
122. ""F§oTôÚeLs! SôeLÞm F§oTôod¡ú\ôm'' (Fußm áßÅWôL!)

123. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Uû\Yô]ûY @pXôyÜdúL D¬V]. @Y²PúU @û]jÕd
Lô¬VØm §ÚlTlTÓm. F]úY @Yû]úV YQeÏÅWôL! @Yû]úV Nôok§ÚlÀWôL!
¿eLs ùNnTYtû\ DUÕ Bû\Yu LY²dLôRY]ôL BpûX.
mj;jpahak;-12 A+R/g; nkhj;j trdk;-111

BkR @j§VôVm ØÝYÕm ë^ýKl Fu\ Bû\jçR¬u YWXôß ®¬YôLd á\lTÓ¡\Õ.
IÚ @j§VôVj§p ØÝûUVôL IÚYWÕ YWXôß á\lTÓYÕ BkR @j§VôVj§p UhÓm
Rôu. F]úY BkR @j§VôVm ë^ýKl F] ùTVoùTt\Õ. BkR @j§VôVjûRl Tt±
@Z¡V YWXôß Fuß @pXôyúY BkR @j§VôVj§u ÕYdLj§p Ï±l©Ó¡\ôu.
1. @-Kl, Xôm Wô.2 BÕ ùR°Yô] úYRj§u YN]eLs.
2. ¿eLs ®[e¡d ùLôsYRtLôL @W× ùUô¯«p BdÏoAû] Sôm @Ú°ú]ôm.227
3. (ØamUúR!) BkRd ÏoAû] DUdÏ @±®j§ÚlTRu êXm ªL @ZLô] YWXôû\

Sôm DUdÏd áß¡ú\ôm. BRtÏ Øu ¿o @±VôRYWôL BÚk¾o.
4. ""Fu RkûRúV! T§ú]ôÚ ShNj§WeLû[Ùm, ã¬Vû]Ùm, Nk§Wû]Ùm Sôu (L]®p)

LiúPu. @ûY F]dÏl T¦Vd LiúPu''11 Fuß ë^ýKl RUÕ RkûR«Pm á±VûR
¨û]îhÓÅWôL!
5. ""Fu @ÚûU ULú]! D]Õ L]ûY D]Õ NúLôRWoL°Pm á\ôúR! @YoLs D]dÏ
F§WôLd LÓm ãrf£ ùNnYôoLs. û`jRôu U²RàdÏl T¡WeL F§¬'' Fuß @Yo
á±]ôo.
6. ""BqYôú\ Duû] D]Õ Bû\Yu úRoÜ ùNnÕ, (Tp úYß) ùNn§L°u ®[dLjûR
D]dÏd Ltßj RÚYôu. BRtÏ Øu D]Õ RkûRVWô] BlWôÍm, Bvaôd
A¡úVôÚdÏ R]Õ @Úû[ ¨û\ÜTÓj§VÕ úTôp Du ÁÕm, VKá©u ÏÓmTjRôo
ÁÕm R]Õ @Úû[ @Yu ¨û\ÜTÓjÕYôu. D]Õ Bû\Yu @±kRYu; Oô]ªdLYu''
(Fußm @Yo á±]ôo.)
7. (®[dLm) úLhúTôÚdÏ ë^ýK©PØm, @YWÕ NúLôRWoL°PØm TX NôußLs Ds[].
8. ""Sôm IÚ áhPUôL BÚkÕm ë^ýK×m, @YWÕ NúLôRWÚm SmûU ®P SUÕ RkûRdÏ

ªL ®ÚlTUôL Ds[]o. SUÕ RkûR T¡WeL Y¯ úLh¥úXúV BÚd¡\ôo'' Fuß (@YWÕ
NúLôRWoLs) á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!228
9. ""ë^ýKûTd ùLôuß ®ÓeLs! @pXÕ GRôYÕ ¨XlTWl©p @YûW Å£ F±kÕ
®ÓeLs! DeLs RkûR«u LY]m DeL°PúU BÚdÏm. @Ru ©\Ï SpX UdL[ôL
¿eLs A¡d ùLôs[Xôm'' (F]Üm á±]o.)
10. ""¿eLs (FÕÜm) ùNnYRôL BÚkRôp ë^ýKûTd ùLôûX ùNnVô¾oLs! @YûW Ar

¡QtßdÏs úTôhÓ ®ÓeLs! TV¦L°p VôúWàm @YûW FÓjÕd ùLôsYôoLs'' Fuß
@YoL°p IÚYo á±]ôo.
11. ""FeLs RkûRúV! ¿eLs ë^ýKl ®`Vj§p Gu FeLû[ Sm×Y§pûX? SôeLs

@YÚdÏ SXm SôÓTYoLs'' Fuß @YoLs á±]o.
12. ""Sôû[ FeLÞPu @YûW @àl×eLs! @Yo SuÏ ×£lTôo; ®û[VôÓYôo; SôeLs
@YûWl TôÕLôlTYoLs'' (F]Üm á±]o).
13. ""@YûW ¿eLs áh¥f ùNpYÕ F]dÏd LYûXV°dÏm. @YûW ¿eLs LY²dLôÕ
BÚdÏm úTôÕ JSôn @YûWj §uß ®ÓúUô F] @gÑ¡ú\u'' Fuß @Yo á±]ôo.
14. ""SôeLs IÚ áhPUôL BÚdÏm ¨ûX«p @YûW JSôn §uß ®hPôp SôeLs
@lúTôÕ SxPUûPkúRôúW'' Fuß @YoLs á±]o.
15. @YûW @YoLs áh¥f ùNu\ úTôÕ, Ar ¡QtßdÏs @YûWl úTôÓYùRuß IÚ

U]RôL Ø¥Ü ùNnR]o. ""(©tLôXj§p) @YoL[Õ BkRd Lô¬Vm Tt± @YoLÞdÏ ¿o
áßÅo'' Fuß @YoLs @±VôR YûL«p ë^ýK×dÏ @±®júRôm.
16. @YoLs @ÝÕ ùLôiúP BW®p RkûR«Pm YkRôoLs.
17. ""FeLs RkûRúV! SôeLs úTôh¥ úTôhÓ J¥ú]ôm. FeLs ùTôÚÞdLÚ¡p ë^ýKûT
®hÓf ùNuú\ôm. @lúTôÕ @YûW JSôn §uß ®hPÕ. SôeLs DiûU áßúYôWôL
BÚkR úTôÕm ¿eLs FeLû[ Sm×TYWôL BpûX'' Fu\]o.
18. @YWÕ NhûPûVl ùTônVô] BWjRjÕPu ùLôiÓ YkR]o. ""DeLs Ds[eLs

DeLÞdÏ IÚ Lô¬VjûR @ZLôLf £jR¬jÕ ®hP]. @Z¡V ùTôßûUûV
úUtùLôs¡ú\u. ¿eLs áßm ®`Vj§p @pXôyúY DR® úRPlTÓTYu'' Fuß @Yo
á±]ôo.
19. IÚ TVQd áhPm YkRÕ. @YoLs Ri½o FÓjÕ YÚTYûW @àl©]ôoLs. @Yo
R]Õ Yô°ûV (¡Qt±p) ®hPôo. ""BkR StùNn§ûVd úLÞeLs! BúRô IÚ £ßYu!''
Fu\ôo. @YûW YojRLl ùTôÚ[ôL FÓjÕ, Uû\jÕd ùLôiP]o. @YoLs ùNnRûR
@pXôy @±kRYu.
20. FiÔYRtÏ F°Rô] £X ùYs°d LôÑLÞdÏ, @tT ®ûXdÏ @YûW ®tß

®hP]o. @Yo ®`Vj§p @YoLs DXLlTtß BpXô§ÚkR]o.
21. F¡l§p @YûW ®ûXdÏ Yôe¡VYo, Ru Uû]®«Pm ""BYûW U¬VôûRVôL SPjÕ!
BYo SUdÏl TVuTPd áÓm. @pXÕ BYûW Sôm ×RpY]ôd¡d ùLôs[Xôm'' F]d
á±]ôo. BqYôú\ @léª«p ë^ýK×dÏ YN§ GtTÓj§d ùLôÓjúRôm. (Tp úYß)
ùNn§L°u ®[dLjûR @YÚdÏ Sôm Ltßd ùLôÓjúRôm. @pXôy Ru Lô¬Vj§p
ùYpTYu; F²àm U²RoL°p @§LUôú]ôo @±V UôhPôoLs.
22. @Yo TÚYjûR @ûPkRÕm @YÚdÏ @§LôWjûRÙm, Lp®ûVÙm ùLôÓjúRôm.

BqYôú\ SuûU ùNnúYôÚdÏd á- YZeÏúYôm.
23. FY[Õ Åh¥p @Yo BÚkRôúWô @Ys @YûW UVdLXô]ôs. YôNpLû[Ùm

@ûPjÕ "Yô!' Fu\ôs. @RtLYo ""@pXôy®Pm TôÕLôl×j úRÓ¡ú\u. @Yú] Fu
Bû\Yu. F]dÏ @Z¡V ReÏªPjûR @Yu RkÕs[ôu. @¿§ BûZjúRôo ùYt± ùT\
UôhPôoLs'' F]d á±]ôo.
24. @Ys @YûW Sô¥]ôs. @YÚm @Yû[ Sô¥ ®hPôo. @pXôy®u Nôuû\ UhÓm
@Yo Tôoj§Wô®hPôp (RY±«ÚlTôo).229 BqYôú\ @YûW ®hÓm ¾ûUûVÙm
ùYhLdúLPô] ùNVûXÙm @Lt±ú]ôm. @Yo úRoÜ ùNnVlThP SUÕ @¥Vôo.
25. BÚYÚm YôNûX úSôd¡ ®ûWkR]o. @Ys @YWÕ NhûPûVl ©u×\UôLl ©¥jÕd
¡¯jRôs. @lúTôÕ @Y[Õ LQYû] YôNp @ÚúL BÚYÚm LiP]o. ""DUÕ
Uû]®«Pm ¾V ùNVp ùNnV ¨û]jRYÚdÏ £û\«XûPjRp, @pXÕ Õu×ßjÕm
úYRû] R®W úYß Fu] RiPû] BÚdL Ø¥Ùm?'' Fuß @Ys á±]ôs.
26, 27. ""BYs Rôu Fuû] UVdLXô]ôs'' Fuß @Yo á±]ôo. ""@YWÕ NhûP Øu×\m
¡¯dLlTh¥ÚkRôp @Ys DiûU áß¡\ôs; @Yo ùTônVo. @YWÕ NhûP ©u×\m
¡¯dLlTh¥ÚkRôp @Ys ùTôn áß¡\ôs; @Yo DiûUVô[o'' Fuß @Y[Õ
ÏÓmTjûRf úNokR IÚYo NôußûWjRôo.26
28. @YWÕ NhûP ©u×\m ¡¯dLlThPûR @Y([Õ LQY)o LiP úTôÕ, ""BÕ D]Õ
ãrf£úV. ùTiL[ô¡V DeL°u ãrf£ ªLl ùT¬VÕ'' Fu\ôo.
29. "" ë^ýKúT! BûR @Xh£Vm ùNnÕ ®Ó!'' (Fuß ë^ýK©Pm á± ®hÓ Uû]®ûV
úSôd¡) D]Õ TôYjÕdÏ Uu²l×j úR¥d ùLôs! ¿úV Ït\Yô°. (F]Üm á±]ôo).
30. ""@ûUfN¬u Uû]® R]Õ @¥ûUûV UVdLl Tôoj§Úd¡\ôs. @kR @¥ûU

@Yû[d LôRXôp LYokÕ ®hPôu. @Ys T¡WeL Y¯ úLh¥p BÚlTRôLúY SôeLs
LÚÕ¡ú\ôm'' Fuß @kSLWj§Ûs[ ùTiLs á±]o.
31. @lùTiL[Õ ãrf£ûVl Tt± @Ys úLs®lThP úTôÕ, @YoLû[ @ûZjÕ YWf
ùNnRôs. @YoLÞdÏ ®ÚkûRÙm GtTôÓ ùNnRôs. @YoL°p IqùYôÚj§dÏm IÚ
Lj§ûVÙm ùLôÓjRôs. (ëý^ýK©Pm) ""@YoLû[ úSôd¡f ùNp'' Fuß á±]ôs. @YûW
@lùTiLs LiPÜPu, UûXjÕl úTô«]o. RUÕ ûLLû[Ùm ùYh¥d ùLôiP]o.
""@pXôy çVYu. BYo U²RúW BpûX. BYo Li¦VUô] Yô]Yo R®W úY±pûX''
Fu\]o.
32. ""BYûWd Ï±jÕj Rôu Fuû]l T¯j¾oLs. BYûW Sôu Rôu UVdLl TôojúRu. BYo
®X¡d ùLôiPôo. Sôu LhPû[«ÓYûR BYo ùNnVô®hPôp £û\«p @ûPdLlTÓYôo.
£ßûUVô]YWôL AYôo'' Fuß @Ys á±]ôs.
33. ""Fu Bû\Yô! BlùTiLs @ûZlTûR ®P £û\fNôûX F]dÏ ªL ®ÚlTUô]Õ.

BYoL°u ãrf£«-ÚkÕ ¿ Fuû]d LôlTôt\ô ®hPôp BYoLû[ úSôd¡f NônkÕ,
@±Å]]ôL A¡ ®ÓúYu'' Fu\ôo.
34. Bû\Yu @YWÕ ©WôojRû]ûV Gtßd ùLôiPôu. @YoL°u ãrf£«-ÚkÕ

@YûWd LôlTôt±]ôu. @Yu ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
35. (@Yo Ït\Ut\Yo FuTRtLô]) NôußLû[d LiP ©u]Úm, ""Ï±l©hP LôXm YûW
@YûWf £û\«XûPdL úYiÓm'' Fuß @YoLÞdÏj úRôu±VÕ.
36. @YÚPu BÚ Bû[OoLs £û\dÏf ùNu\]o. ""Sôu UÕWNm ©¯YûRl úTôp L]Ü
LiúPu'' Fuß IÚYo á±]ôo. ""Sôu Fu RûX«p ùWôh¥ûVf ÑUk§ÚdL, @ûRl
T\ûY Nôl©Pd (L]Ü) LiúPu'' Fuß Buù]ôÚYo á±]ôo. ""BRu ®[dLjûR
FeLÞdÏd áßÅWôL! DmûU SuûU ùNnúYô¬p IÚYWôL SôeLs Lôi¡ú\ôm''
(Fu\]o).
37. ""(L]®p) DeLÞdÏ FkR DQÜ YZeLlTÓYRôL BÚkRôÛm, @Õ T-lTRtÏ Øu

@Õ Tt±V ®[dLjûR DeLÞdÏ @±®jÕ ®ÓúYu. BÕ Fu Bû\Yu F]dÏd
Ltßj RkRÕ.122 @pXôyûY SmTôR, UßûUûVÙm Ußd¡u\ áhPj§u UôodLjûR Sôu
®hÓ ®húPu'' Fuß @Yo á±]ôo.
38. ""Fu Øuú]ôoL[ô] BlWôÍm, Bvaôd, VKál A¡úVô¬u UôodLjûRl

©uTtß¡ú\u. @pXôyÜdÏ FûRÙm SôeLs BûQVôdLXôLôÕ. BÕ FeLÞdÏm, U²R
ÏXjÕdÏm @pXôy ùNnR @Ús. F²àm @§LUô] UdLs Su± ùNÛjÕY§pûX.''
39. ""Fu £û\j úRôZoLú[! GWô[Uô] LPÜsLs (BÚlTÕ) £\kRRô? @Pd¡VôÞm IúW
IÚY]ô¡V @pXôyYô?''
40. ""@Y]u± ¿eLs YQeÏTûY ùYßm ùTVoLú[. ¿eLÞm, DeL°u Øuú]ôoLÞm

@YtßdÏl ùTV¬h¼oLs! BÕ Ï±jÕ @pXôy FkRf Nôuû\Ùm @Ú[®pûX.
@§LôWm @pXôyûYj R®W FYÚdÏm BpûX. "@Yû]j R®W FûRÙm ¿eLs
YQeLd áPôÕ' Fuß @Yu LhPû[«hÓs[ôu. BÕúY úSWô] UôodLm. F²àm
@§LUô] U²RoLs ®[eÏY§pûX.''
41. ""Fu £û\j úRôZoLú[! DeL°p IÚYo R]Õ F_Uô]àdÏl UÕûYl ×LhÓYôo.
Ut\Yo £ÛûY«p @û\VlTÓYôo. @YWÕ RûXûVl T\ûYLs Nôl©Óm. FÕ Ï±jÕ
®[dLm úLh¡ÈoLú[ô @kR ®`Vm Ø¥Ü ùNnVlThÓ ®hPÕ'' (Fu\ôo.)
42. @q®ÚY¬p Vôo ®ÓRûXVôYôo Fuß ¨û]jRôúWô @Y¬Pm ""Fuû]l Tt± DUÕ
F_Uô]²Pm áß!'' Fuß ë^ýKl á±]ôo. @Yo RUÕ F_Uô]²Pm áßYûR
û`jRôu U\dLf ùNnÕ ®hPôu. F]úY @Yo £û\«p TX YÚPeLs Re¡]ôo.230
43. ""ùLôÝjR GÝ UôÓLû[, ùU-kR GÝ UôÓLs §uTRôLÜm, TÑûUVô] GÝ

L§oLû[Ùm, LônkR úYß L§oLû[Ùm Sôu (L]®p) LiúPu. ©WØLoLú[! ¿eLs
L]ÜdÏ ®[dLm áßúYôWôL BÚkRôp F]Õ L]ÜdÏ ®[dLm RôÚeLs!'' Fuß Uu]o
á±]ôo.
44. ""BûY @ojRUt\ L]Ü. @ojRUt\ L]®u ®[dLjûR SôeLs @±k§ÚdL®pûX''

Fuß @YoLs á±]o.
45. ""Sôu DeLÞdÏ @RtLô] ®[dLm RÚ¡ú\u. Fuû] @àl×eLs!'' Fuß

@q®ÚY¬p ®ÓRûXVô]Yo ¿iP LôXj§tÏl ©u ¨û]Ü YkRYWôL á±]ôo.
46. ë^ýKúT! DiûUVô[úW! GÝ ùU-kR UôÓLs, GÝ ùLôÝjR UôÓLû[j §u\RtÏm,

GÝ TÑûUVô] L§oLs Utßm LônkR L§oLÞdÏm FeLÞdÏ ®[dLm RÚÅWôL!
UdL°Pm (BjRLYÛPu) Sôu §Úm©f ùNpX úYiÓm. @YoLs ®[e¡d ùLôsYôoLs
(Fu\ôo.)
47. ùRôPokÕ GÝ AiÓLs ®YNôVm ùNnÅoLs. @ßYûP ùNnRYtû\ DiTRtLôL

Ïû\Yô] @[ûYj R®W Ut\Ytû\d L§oLÞPu ®hÓ ûYÙeLs!
48. BRu ©\Ï TgNUô] GÝ (AiÓLs) YÚm. @YtßdLôL ¿eLs Øu]o BÚl×
ûYjRYt±p £XûRj R®W Ut\Ytû\ @ûY Nôl©hÓ ®Óm.
49. ""BRu ©\Ï UdLÞdÏ UûZ ùTô¯Ùm AiÓ YÚm. @kR Ai¥p TZ WNeLû[l
©¯YôoLs'' (Fu\ôo)
50. (BûRd úLhP) Uu]o ""@YûW Fu²Pm ùLôiÓ YôÚeLs!'' Fu\ôo. (Uu]¬u)
çÕYo @Y¬Pm YkRôo. @RtÏ ë^ýKl ""DUÕ F_Uô]²Pm ùNuß ""RUÕ ûLLû[
ùYh¥d ùLôiP ùTiL°u ¨ûX Fu]? Fuß @Y¬Pm úLs! Fu Bû\Yu
@lùTiL°u ãrf£ûV @±kRYu'' Fu\ôo.
51. ""ë^ýKûT ¿eLs UVdL ØVu\ úTôÕ DeLÞdÏ úSokRùRu]?'' Fuß (@WNo
ùTiL°Pm) ®Nô¬jRôo. @RtÏ @YoLs ""@pXôy çVYu. @Y¬Pm FkR
IÝdLdúLhûPÙm SôeLs @±V®pûX'' Fu\]o. ""BlúTôÕ DiûU ùY°lThÓ
®hPÕ. Sôu Rôu @YûW UVdL ØVuú\u. @Yo DiûUVô[o'' Fuß @ûUfN¬u
Uû]® á±]ôo.
52. ""(Fu F_Uô]Wô¡V) @Yo Uû\YôL BÚkR úTôÕ @YÚdÏ Sôu ÕúWôLm
ùNnV®pûX FuTûRÙm, ÕúWôLªûZlúTô¬u ãrf£dÏ @pXôy Y¯ LôhP UôhPôu
FuTûRÙm @Yo @±YRtLôL (BqYôß ®NôWûQ úLô¬ú]u'' Fuß ë^ýKl
á±]ôo.)232
53. ""F]Õ Ds[m çnûUVô]Õ Fuß Sôu Nô§dL®pûX. F]Õ Bû\Yu @Ús
×¬kRûRj R®W Ds[m ¾ûUûVj Rôu @§Lm çiÓ¡\Õ. Fu Bû\Yu Uu²lTYu;
¨LWt\ @u×ûPúVôu'' (Fußm á±]ôo).
54. ""@YûW Fu²Pm ùLôiÓ YôÚeLs! @YûW F]dLôLj úRoÜ ùNn¡ú\u'' Fuß
Uu]o á±]ôo. @Y¬Pm Uu]o úT£V úTôÕ ""Buû\V §]m ¿o SmªPj§p ¨ûXVô]
BPm ùTt\YWôLÜm, Sm©ûLdÏ¬VYWôLÜm BÚd¡Èo'' Fu\ôo.
55. ""Bléª«u LÚîXeLÞdÏ @§Lô¬VôL Fuû] ¨VªÙeLs! Sôu @±kRYu; úT¦d

LôlTYu'' Fuß @Yo á±]ôo.233
56. Bléª«p ®Úm©V BPj§p Y£jÕd ùLôsÞm YûL«p BqYôú\ ë^ýK×dÏ

@§LôWm @°júRôm. Sôm Sô¥úVôÚdÏ SUÕ @Úû[ YZeÏúYôm. SuûU ùNnúRô¬u
á-ûV ÅQôdL UôhúPôm.
57. Sm©dûL ùLôiÓ, (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ UßûU«u á-úV £\kRÕ.
58. ë^ýK×ûPV NúLôRWoLÞm YkÕ, @YûWf Nk§jR]o. @Yo @YoLû[l Tt±

@±kÕ ùLôiPôo. @YoL[ôp @YûW @±kÕ ùLôs[ Ø¥V®pûX.
59. @YoLÞdÏ¬V NôR]eLû[ @Yo ùLôÓjR úTôÕ, ""DeLs RkûR«PªÚkÕ DeLs

NúLôRWûW Fu²Pm ùLôiÓ YôÚeLs!228 Sôu ØÝûUVôL @[kÕ RÚ¡ú\u FuTûR
¿eLs LôQ®pûXVô? Sôu SuÏ DTN¬lTYu'' Fu\ôo.
60. ""@YûW ¿eLs ùLôiÓ YWô ®hPôp Fu²Pm DeLÞdÏ FkR DQÜl ùTôÚÞm
BpûX. Fu²Pm ùSÚeLô¾oLs!'' Fußm á±]ôo.
61. ""@YûWd Ï±jÕ @YWÕ RkûR«Pm Y-ÙßjÕúYôm. SôeLs (@ûRf) ùNnTYoLú[''

Fuß @YoLs á±]o.
62. ""@YoLs ùLôiÓ YkR NWdÏLû[ @YoL[Õ ùTô§L°úXúV ûYjÕ ®ÓeLs!

@YoLs RUÕ ÏÓmTjRô¬Pm ùNu\Õm @ûRd LiÓ ®hÓ (§Úl©j RÚYRtLôL)
ÁiÓm YWd áÓm'' Fuß RUÕ T¦Vô[¬Pm ë^ýKl á±]ôo.
63. RUÕ RkûR«Pm @YoLs ùNu\Õm, ""RkûRúV! (B² úUp) DQÜl ùTôÚs
FeLÞdÏj RÓdLlThÓ ®hPÕ. F]úY FeLÞPu FeLs NúLôRWûW @àl×eLs!
DQÜl ùTôÚs Yôe¡ YÚ¡ú\ôm; @YûW SôeLs TôÕLôlúTôm'' Fu\]o.
64. ""Øu]o BYWÕ NúLôRWo ®`Vj§p DeLû[ Sm©VÕ úTôp BYo ®`Vj§Ûm
DeLû[ Sm×úY]ô? @pXôyúY £\kR TôÕLôYXu. @Yu LÚûQVô[oL°p ªLl
ùTÚm LÚûQVô[u'' (Fuß @Yo á±]ôo)
65. @YoLs RUÕ ùTôÚû[j §\kÕ TôojR úTôÕ, ReL°u ùTôÚhLs ReL°PúU §ÚmT
YkÕs[ûRd LiP]o. ""FeLs RkûRúV! SôeLs @d¡WUm ùNnV®pûX. BúRô FeLs
ùTôÚhLs FeL°PúU §ÚmT YkÕs[]. SUÕ ÏÓmTjRôÚdLôL DQÜ Yôe¡ YÚúYôm.
FeLs NúLôRWûWÙm TôÕLôlúTôm. Buù]ôÚ IhPLf ÑûUûV @§LUôLl ùTßúYôm.
BÕ F°Rô] @[Ü Rôu'' Fu\]o.
66. DeLs @û]YÚdÏm GúRàm GtThPôp R®W @YûWd ùLôiÓ YkÕ úNolúTôm
Fuß @pXôy®u ùTVWôp ¿eLs F]dÏ Dß§ ùUô¯ @°dLôR YûW @YûW
DeLÞPu @àlTúY UôhúPu'' Fuß (VKál) á±]ôo. @YoLs YôdÏß§ @°jR
úTôÕ ""Sôm úT£d ùLôiPRtÏ @pXôyúY ùTôßlTô[u'' Fu\ôo.
67. ""Fu UdLú[! IúW YôNp Y¯VôL ÖûZVô¾oLs! TpúYß YôNpLs Y¯VôL
ÖûZÙeLs! @pXôy®PªÚkÕ £±R[Üm DeLû[ Sôu LôlTôt\ Ø¥VôÕ.235 @§LôWm
@pXôyÜdúL Ds[Õ. @Yû]úV NôokÕsú[u. Nôok§ÚlúTôo @Yû]úV Nôok§ÚdL
úYiÓm'' Fu\ôo.
68. @YoL[Õ RkûR @YoLÞdÏd LhPû[«hPYôß @YoLs ÖûZkR úTôÕ U]§p

¨û]jR IÚ úRûYûV VKál ¨û\úYt±d ùLôiPôo FuTûRj R®W (TX YôNpLs
Y¯VôL ÖûZkRÕ) @pXôy®PªÚkÕ @YoLû[f £±R[Üm LôlTôt\®pûX. Sôm
@YÚdÏd Ltßd ùLôÓj§ÚlTRôp @Yo @±ÜûPVYWôL BÚkRôo. F²àm U²RoL°p
@§LUôú]ôo @±Y§pûX.
69. @YoLs ë^ýK©Pm ùNu\ úTôÕ @Yo RUÕ NúLôRWûW (R²VôL) @WYûQjÕ ""Sôu
Rôu D]Õ NúLôRWu. @YoLs ùNnRYtû\l Tt±d LYûXlTPôúR!'' F]d á±]ôo.
70. @YoLû[, @YoL[Õ NWdÏLÞPu RVôoTÓj§V úTôÕ @[Ül Tôj§WjûRj RUÕ

NúLôRW²u ÑûU«p ûYjRôo. ©u]o ""IhPLd áhPjRôúW! ¿eLs §ÚPoLs'' Fuß
@±®lTô[o @±®jRôo.
71. BYoLû[ úSôd¡ YkR @YoLs ""FûRj ùRôûXjÕ ®h¼oLs?'' Fuß úLhP]o.
72. ""Uu]ÚdÏ¬V @[Ül Tôj§WjûR SôeLs LôQ®pûX. @ûRd ùLôiÓ YÚTYÚdÏ

Jo IhPLf ÑûU(V[Ü Rô²Vm) DiÓ. Sôu @RtÏl ùTôßlTô[u'' Fu\]o.
73. ""SôeLs Bléª«p ÏZlTm ®û[®dL YW®pûX. SôeLs §ÚPoLÞm @pXo
FuTûR @pXôy®u ÁÕ AûQVôL @±ÅoLs'' Fuß BYoLs á±]o.
74. ""¿eLs ùTônVoL[ôL BÚkRôp BRtÏ¬V RiPû] Fu]?'' Fuß @YoLs úLhP]o.
75. ""VôÚûPV ÑûU«p @Õ LôQlTÓ¡\úRô @YúW (@YûWl ©¥jÕd ùLôsYúR)

@RtÏ¬V RiPû]. SôeLs @¿§ BûZjúRôûW BqYôú\ Ri¥lúTôm'' Fuß BYoLs
á±]o.
76. @YWÕ NúLôRW¬u ÑûUdÏ Øu BYoL°u ÑûULû[ (úNô§dL) AWm©jRôo. ©u]o

@YWÕ NúLôRW¬u ÑûU«-ÚkÕ @ûR ùY°úV FÓjRôo. BqYôú\ ë^ýK×dÏ
Rk§WjûRd ùLôÓjúRôm.236 @pXôy Sô¥]ôp R®W @kR Uu]¬u NhPlT¥ RUÕ
NúLôRWûW FÓjÕd ùLôs[ Ø¥VôRYWôL BÚkRôo.237 Sôm Sô¥úVôÚdÏj RÏ§Lû[
DVojÕúYôm. IqùYôÚ @±kRYàdÏ úUp @±kRYu BÚd¡\ôu.
77. ""BYo §Ú¥«ÚkRôp BRtÏ Øu BYWÕ NúLôRWÚm228 §Ú¥«Úd¡\ôo'' Fuß

@YoLs á±]o. (@kRf NúLôRWu Rôú] Fu\ ®`VjûR) ë^ýKl, @YoL°Pm
ùY°lTÓjRôUp RUÕ U]ÕdÏs ûYjÕd ùLôiPôo. ""¿eLs ªLd ùLhPYoLs; ¿eLs
áßYûR @pXôyúY SuÏ @±Yôu'' Fu\ôo.
78. ""@ûUfNúW! BYÚdÏ YVÕ Ø§okR RkûR BÚd¡\ôo. F]úY @YÚdÏl T§XôL
FeL°p IÚYûWl ©¥jÕd ùLôsÅWôL! DmûU SuûU ùNnTYWôL SôeLs Lôi¡ú\ôm''
Fuß @YoLs á±]o.
79. ""FeLs ùTôÚû[ Vô¬Pm FÓjúRôúUô @YûWj R®W Ut\YûWl ©¥jÕd ùLôsYûR
®hÓm @pXôy®Pm TôÕLôl×j úRÓ¡ú\ôm. @qYôß ùNnRôp SôeLs @¿§
BûZjRYoL[ôúYôm'' Fuß @Yo á±]ôo.
80. @Yo ®`Vj§p @YoLs Sm©dûL BZkR úTôÕ, R²VôL AúXôNû] ùNnR]o.
""DeLs RkûR @pXôy®u ùTVWôp DeL°Pm Dß§ùUô¯ FÓjRûR ¿eLs
@±V®pûXVô? Øu]o ë^ýKl ®`Vj§Ûm YWm× Á±ÉoLs! F]úY Fu RkûR
F]dÏ @àU§ @°dÏm YûW, @pXÕ @pXôy F]dÏ ¾olT°dÏm YûW
Bléª«úXúV ReLl úTô¡ú\u. @Yu £\kR ¾olT°lTYu'' Fuß @YoL°p êjRYo
á±]ôo.
81. DeLs RkûR«Pm ùNuß ""FeLs RkûRúV! DUÕ ULu §Ú¥ ®hPôu. @±kRûRúV
Nôh£ áß¡ú\ôm. SôeLs Uû\Yô]Ytû\ @±úYôWôL BpûX'' Fuß áßeLs!
82. ""SôeLs BÚkR Eo Yô£L°PØm, FeLÞPu YkR IhPLd áhPjRô¬PØm

®Nô¬ÙeLs! SôeLs DiûU áßTYoLú['' (Fuß RkûR«Pm á±]ôoLs.)
83. ""@lT¥VpX! DeLs Ds[eLs IÚ Lô¬VjûRf ùNnVj çi¥ ®hP]. F]úY
@Z¡V ùTôßûUûVd LûPl ©¥d¡ú\u. @YoLs @û]YûWÙm @pXôy Fu²Pm
úNodLd áÓm. @Yu @±kRYu; Oô]ªdLYu'' Fuß @Yo (RkûR) á±]ôo.
84. @YoLû[ ®hÓm @Yo IÕe¡d ùLôiPôo! " ë^ýK×dÏ GtThP ÕdLúU' Fu\ôo.
LYûXVôp @YWÕ LiLs ùYÞjR]. @Yo (ÕdLjûR) @Pd¡d ùLôsTYWôL BÚkRôo.
85. ""@pXôy®u ÁÕ AûQVôL! DUÕ DPp ùU-Ùm YûW, @pXÕ B\dÏm YûW ¿o
ë^ýKûT ¨û]jÕd ùLôiúP«ÚlÀo (úTôÛm)'' Fuß @YoLs á±]o.
86. ""F]Õ ÕdLjûRÙm, LYûXûVÙm @pXôy®PúU Øû\«Ó¡ú\u. ¿eLs @±VôRûR

@pXôy®PªÚkÕ @±¡ú\u'' Fuß @Yo á±]ôo.
87. ""Fu UdLú[! ¿eLs ùNuß ë^ýKûTÙm, @YWÕ NúLôRWûWÙm Su\ôLj úRÓeLs!
@pXôy®u @Ú°p Sm©dûL BZdLô¾oLs! (GL Bû\Yû]) UßdÏm áhPjûRj R®W
úYß FYÚm @pXôy®u @Ú°p Sm©dûL BZdL UôhPôoLs'' Fu\ôo.
88. @YoLs @Y¬Pm (ë^ýK©Pm) YkR]o. ""@ûUfNúW! FeLÞdÏm, FeLs

ÏÓmTj§]ÚdÏm YßûU GtThÓs[Õ. @tTUô] NWdÏLû[úV ùLôiÓ Yk§Úd¡ú\ôm.
F]úY FeLÞdÏ ØÝûUVôL DQÜl ùTôÚs RÚÅWôL! FeLÞdÏj Rô]UôLÜm
RÚÅWôL! Rô]m ùNnúYôÚdÏ @pXôy á- YZeÏYôu'' Fu\]o.
89. ""¿eLs @±Vô§ÚkR úTôÕ ë^ýKûTÙm, @YWÕ NúLôRWûWÙm Fu] ùNn¾oLs

FuTûR @±ÅoL[ô?'' Fuß @Yo úLhPôo.
90. ""¿o Rôm ë^ýKTô?'' Fuß @YoLs úLhP]o. @RtLYo ""Sôu Rôu ë^ýKl. BYo
F]Õ NúLôRWo. @pXôy FeLÞdÏ @Ús ×¬kÕ ®hPôu. Vôo (Bû\Yû]) @g£
ùTôßûUûVd LûPl©¥d¡\ôúWô @pXôy SuûU ùNnúYô¬u á-ûV ÅQôdL
UôhPôu''Fuß @Yo á±]ôo.
91. ""@pXôy®u ÁÕ AûQVôL! @pXôy FeLû[ ®P DmûUj úRoÜ ùNnÕ

®hPôu. SôeLs RY±ûZjÕ ®húPôm'' Fuß @YoLs á±]o.
92. ""Buß DeLû[l T¯YôeÏRp BpûX. DeLû[ @pXôy Uu²lTôu. @Yu

LÚûQVô[oL°p £\kR LÚûQVô[u'' Fuß @Yo á±]ôo.
93. ""F]Õ BkRf NhûPûVd ùLôiÓ ùNuß, Fu RkûR«u ØLj§p úTôÓeLs! @Yo
TôoûYÙûPVYWôL AYôo. DeLs ÏÓmTj§]o @û]YûWÙm Fu²Pm @ûZjÕ
YôÚeLs!'' (F]Üm á±]ôo)
94. ""IhPLd áhPm ×\lThP úTôÕ ""Sôu ë^ýK×ûPV YôNû]ûV DQo¡ú\u. ¿eLs
Fuû]l T¯dLô§ÚdL úYiÓúU'' Fuß @YoL°u RkûR á±]ôo.
95. ""@pXôy®u ÁÕ AûQVôL! ¿o DUÕ TûZV RY\ô] Ø¥®p Rôu BÚd¡Èo''
Fuß (ÏÓmTj§]o) á±]o.
96. StùNn§ áßTYo YkÕ, @ûR @YWÕ ØLj§p úTôhPôo. DPú] @Yo TôoûY
ùTt\YWôL Uô±]ôo. ""¿eLs @±VôRûR Sôu @pXôy®PªÚkÕ @±¡ú\u F]
DeL°Pm á\®pûXVô?'' Fuß @Yo á±]ôo.
97. @RtLYoLs ""FeLs RkûRúV! FeLs TôYeLÞdLôL Uu²l×j úRÓeLs! SôeLs

Ït\m ùNnÕ ®húPôm'' Fu\]o.
98. ""DeLÞdLôL F]Õ Bû\Y²Pj§p TôYUu²l×j úRÓúYu. @Yu Uu²lTYu;

¨LWt\ @u×ûPúVôu'' Fuß @Yo á±]ôo.
99. @YoLs ë^ýK©Pm ùNu\ úTôÕ, RUÕ Rôn, RkûRVûW RmØPu @WYûQjÕd
ùLôiPôo. ""@pXôy Sô¥]ôp @fNUtß F¡lÕ SL¬p ÖûZÙeLs!'' Fu\ôo.
100. RUÕ ùTtú\ôûWf £mUôN]j§u ÁÕ @UWf ùNnRôo. @YoLs @û]YÚm @YÚdÏl

T¦kR]o.11 ""Fu RkûRúV! Øu]o Sôu LiP L]ÜdÏ ®[dLm BÕúY. @ûR Fu
Bû\Yu DiûUVôd¡ ®hPôu. £û\«-ÚkÕ ùY°YWf ùNnR úTôÕ, @Yu F]dÏl
úTÚR® ùNnRôu. F]dÏm, Fu NúLôRWoLÞdÏm BûPúV û`jRôu ©¬®û]
GtTÓj§V ©u DeLû[d ¡WôUj§-ÚkÕ ùLôiÓ YkÕ úNojÕ ®hPôu. Fu
Bû\Yú]ô Sô¥VûR ÖÔdLUôLf ùNnTYu; @Yu @±kRYu; Oô]ªdLYu'' Fuß
@Yo á±]ôo.
101. ""Fu Bû\Yô! ¿ F]dÏ @§LôWj§p (£±Õ) YZe¡«Úd¡\ôn. (Tp úYß) ùNn§L°u
®[dLjûR F]dÏd Ltßd ùLôÓj§Úd¡\ôn! Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjRYú]!
¿úV BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm F]Õ TôÕLôYXu. Fuû] Øv-UôLd ûLlTtßYôVôL!
SpúXôoL°p Fuû]f úNolTôVôL!'' (Fußm á±]ôo)
102. (ØamUúR!) BûY, Uû\Yô] ùNn§Ls. BûR DUdÏ @±®d¡ú\ôm. @YoLs

@û]YÚm (ë^ýK×dÏ F§WôL) IÚ U]RôL ãrf£ ùNnR úTôÕ @YoLÞPu ¿o
BÚdL®pûX.
103. ¿o úTWôûNl ThPôÛm UdL°p @§LUôú]ôo Sm©dûL ùLôsúYôWôL BpûX.
104. ¿o @YoL°Pm BRtLôL FkRd á-Ùm úLhL®pûX. BÕ @¡XjRôÚdÏ @±ÜûW

R®W úY±pûX.
105. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm FjRû]úVô NôußLs Ds[]. @Ytû\l ×\dL¦júR

@YoLs LPkÕ ùNp¡u\]o.
106. @YoL°p ùTÚmTôúXôo BûQ Lt©lúTôWôLúY R®W @pXôyûY Sm×Y§pûX.

107. Ñt± Yû[dÏm @pXôy®u úYRû] @YoLÞdÏ YÚYûRl Tt±úVô, @YoLs
@±VôR ¨ûX«p §¼ùW] @kR úSWm1 YkÕ ®ÓYûRl Tt±úVô @YoLs @fNUtß
BÚd¡\ôoL[ô?
108. ""BÕúY F]Õ TôûR. Sôàm, Fuû]l ©uTt±úVôÚm ùR°Yô] ®[dLj§p BÚkÕ
ùLôiÓ @pXôyûY úSôd¡ @ûZd¡ú\ôm. @pXôy çVYu.10 Sôu BûQ Lt©lTYu
@pXu'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!
109. DUdÏ Øu (TpúYß EoLÞdÏ @kRkR) EoLû[f úNokR AiLû[úV çRoL[ôL

@àl©ú]ôm.239 @YoLÞdÏ çÕf ùNn§ @±®júRôm. BYoLs éª«p TVQm ùNnÕ,
BYoLÞdÏ Øu ùNuú\ô¬u Ø¥Ü FqYôß @ûUkRÕ FuTûRd LY²dL®pûXVô?
(Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ UßûU YôrúY ªLf £\kRÕ. ®[eL Uôh¼oL[ô?
110. Ø¥®p çRoLs Sm©dûL BZkÕ, RôeLs ¨WôL¬dLlThÓ ®húPôm Fuß Fi¦V
úTôÕ SUÕ DR® @YoL°Pm YkRÕ. Sôm Sô¥úVôo LôlTôt\lThP]o. Ït\m ×¬kR
áhPjûR ®hÓm SUÕ úYRû] ¿dLlTPôÕ.
111. @YoL°u YWXôt±p @±ÜûPúVôÚdÏl T¥l©û] BÚd¡\Õ. (BÕ)

BhÓdLhPlThP ùNn§ @pX. Uô\ôL R]dÏ Øu ùNu\ûR4 DiûUlTÓj§, IqùYôÚ
ùTôÚû[Ùm ®[d¡d áß¡\Õ. Sm©dûL ùLôsÞm NØRôVj§tÏ úSo Y¯VôLÜm,
@Ú[ôLÜm Ds[Õ.
mj;jpahak;-13 mh;u/J nkhj;j trdk;-43
BkR @j§VôVj§p 13YÕ YN]j§p B¥Ùm Bû\Yû]j Õ§d¡\Õ Fu\ ùNôtù\ôPo
BPm ùTßYRôp BkR @j§VôVm B¥ F] ùTVo ùTt\Õ.
1. @-Kl, Xôm, Ám, Wô.2 BûY BqúYRj§u YN]eLs. DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ DUdÏ
@Ú[lThPÕ DiûU. F²àm U²RoL°p @§LUôú]ôo Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs.
2. ¿eLs Tôod¡u\ çiL°u± Yô]eLû[ @pXôyúY DVoj§]ôu.240 ©u]o

@oµu ÁÕ @UokRôu. ã¬Vû]Ùm, Nk§Wû]Ùm Ru LhÓlTôh¥p ûYj§Úd¡\ôu.
IqùYôußm Ï±l©hP RYûQ YûW JÓ¡u\].241 Lô¬VjûR @Yú] öY¡d¡\ôu.
DeLs Bû\Y²u Nk§lûT ¿eLs Dß§VôL Sm×YRtLôL NôußLû[ @Yu
ùR°ÜTÓjÕ¡\ôu.
3. @Yú] éªûV ®¬jRôu. UûXLû[Ùm, S§Lû[Ùm @§p @ûUjRôu. IqùYôÚ

L²L°Ûm IÚ ú_ô¥ûV @ûUjRôu.242 BWûYl TLXôp êÓ¡\ôu. £k§dÏm
NØRôVj§tÏ B§p TX NôußLs Ds[].
4. éª«p @ÚLÚ¡p @ûUkR TX TÏ§Ls Ds[]. §WôhûNj úRôhPeLÞm, T«oLÞm,

¡û[LÞûPVÕm ¡û[Lú[ BpXôRÕUô] úTÃfûN UWeLÞm Ds[]. IúW Ri½o
Rôu @RtÏl ×LhPlTÓ¡\Õ. (BqYôß BÚkÕm) ÑûY«p Iuû\ ®P Utù\ôuû\f
£\kRRôd¡Ùsú[ôm. ®[eÏm NØRôVj§tÏ B§p TX NôußLs Ds[].
5. ¿o AfN¬VlThPôp "SôeLs UiQôL A]Õm ×Õl TûPlTôL AúYôUô?' Fuß

@YoLs áßYÕ (@ûR ®P) AfN¬VUôLÜs[Õ. @YoLú[ RUÕ Bû\Yû] GtL
UßjRYoLs. @YoL°u LÝjÕdL°p Rôu ®XeÏLs Ds[]. @YoLú[ SWLYô£Ls.
@§p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
6. SuûUdÏ Øu]RôL ¾ûUûV DmªPm @YNWUôLj úRÓ¡u\]o. @YoLÞdÏ Øu]o

ØuàRôWQeLs ùNußs[]. @YoLs @¿§ BûZjR úTôÕm, DUÕ Bû\Yu UdLû[
Uu²lTYu; DUÕ Bû\Yu LÓûUVôLj Ri¥lTYu.
7. ""BYWÕ Bû\Y²PªÚkÕ BYÚdÏ GúRàm Nôuß @Ú[lTP úYiPôUô?'' Fuß (GL

Bû\Yû]) UßlúTôo úLh¡u\]o. ¿o FfN¬lTYúW. IqùYôÚ NØRôVj§tÏm IÚ Y¯
Lôh¥ DiÓ.
8. IqùYôÚ ùTiÔm (LÚYû\«p) ÑUlTûRÙm, LÚYû\Ls ÑÚeÏYûRÙm,

®¬YûPYûRÙm @pXôy @±¡\ôu. IqùYôÚ ùTôÚÞdÏm @Y²Pm
öQ«dLlThP @[Ü Ds[Õ.144
9. Uû\Yô]ûRÙm, ùY°lTûPVô]ûRÙm @±TYu; ùT¬VYu; DVokRYu.
10. DeL°p BWL£VUôLl úTÑTYàm, DWjÕl úTÑTYàm, BW®p Uû\k§ÚlTYàm,

TL-p SPlTYàm (@Yû]l ùTôßjR YûW) NUUôú]ôúW.
11. U²RàdÏ Øu]Úm, ©u]Úm ùRôPokÕ YÚúYôo (Yô]Yo) Ds[]o. @pXôy®u

LhPû[lT¥ @Yû]d LôlTôtß¡u\]o. RmªPm Ds[ûR IÚ NØRôVm Uôt±d
ùLôs[ôR YûW @fNØRôVj§p Ds[ûR @pXôy Uôt\ UôhPôu. IÚ NØRôVj§tÏ
@pXôy ¾eûL SôÓm úTôÕ @ûRj RÓlúTôo BpûX. @YoLÞdÏ @Y]u± DR®
ùNnTYÚm BpûX.
12. @fNjûRÙm, F§oTôolûTÙm GtTÓjRd á¥VRôL @Yú] ªu]ûX DeLÞdÏd

LôhÓ¡\ôu. TÞYô] úULeLû[Ùm @Yu DÚYôdÏ¡\ôu.
13. B¥Ùm @Yû]l ×LrkÕ úTôtß¡\Õ. @Yû]l Tt±V @fNj§]ôp Yô]YoLÞm

(×LrkÕ úTôtß¡u\]o). B¥ ØZdLeLû[Ùm @Yú] @àl×¡\ôu. Rôu Sô¥úVôûW
@Yt±u êXm Ri¥d¡\ôu. @YoLú[ô @pXôyûYl Tt± RodLm ùNn¡u\]o.
@Yu Y-ûU ªdLYu.
14. DiûUVô] ©WôojRû] @YàdúL D¬VÕ. @Y]u± BYoLs VôûWl

©Wôoj§d¡\ôoLú[ô @YoLs £±R[Üm BYoLÞdÏl T§X°dL UôhPôoLs. Ri½o
(Rô]ôL) YôndÏs ùNpX úYiÓm FuTRtLôL BÚ ûLLû[Ùm @ûR úSôd¡ ®¬jÕ
ûYjÕd ùLôsTYû]l úTôXúY @YoLs Ds[]o. @Õ (Rô]ôL) @Y]Õ YôndÏs
ùNpXôÕ. (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬u ©WôojRû] ÅQôLúY BÚdÏm.
15. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûY ®Úm©úVô, ®ÚmTôUúXô @YàdúL T¦¡u\].

@Yt±u ¨ZpLÞm LôûX«Ûm, UôûX«Ûm T¦¡u\].396
16. ""Yô]eLÞdÏm, éªdÏm Bû\Yu Vôo?'' Fuß (ØamUúR!) úLhÓ, @pXôy Fuß
áßÅWôL! ""@Y]u± TôÕLôYXoLû[d LtTû] ùNnÕ ùLôi¼oL[ô? @YoLs RUdúL
SuûU ùNnVÜm, ¾ûU ùNnVÜm At\p ùT\ UôhPôoLs'' Fuß áßÅWôL! ""ÏÚPàm,
TôoûYÙs[Yàm NUUôYôoL[ô? BÚsLÞm, I°Ùm NUUôÏUô?'' Fuß úLhÀWôL!
""@pXôyÜdÏ ¨LWô]YoLû[d LtTû] ùNnÕ ®hPôoL[ô? @YoLs @pXôy
TûPjRûRl úTôp TûPjÕ, @Ru LôWQUôL "TûPjRÕ Vôo?' Fuß BYoLÞdÏd
ÏZlTm GtThÓ ®hPRô? IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @pXôyúY TûPjRYu; @Yu
R²jRYu; @Pd¡VôsTYu'' Fuß áßÅWôL!
17. Yô]j§-ÚkÕ @Yu Ri½ûW B\d¡]ôu. @Õ YôndLôpL°u @[ÜdúLtT

JÓ¡\Õ. ªRdÏm ÖûWLû[ ùYs[m ÑUd¡\Õ. SûL @pXÕ R[YôPm ùNnYRtLôL
ùSÚl©p @YoLs DÚdÏY§Ûm BÕ úTôu\ ÖûW GtTÓ¡\Õ. BqYôú\ DiûUdÏm,
ùTôndÏm @pXôy DRôWQm LôhÓ¡\ôu. ÖûWúVô Uû\kÕ ®Ó¡u\Õ. U²RoLÞdÏl
TVu RWd á¥VúRô ¨Xj§p Re¡ ®Ó¡\Õ. @pXôy BqYôú\ DRôWQeLû[d
áß¡\ôu.
18. RUÕ Bû\Y²u @ûZlûT Gtú\ôÚdÏ Stá- DiÓ. @Y]Õ @ûZlûT

GtLôúRôo éª«p Ds[ @û]jÕm, @Õ úTôu\ Buù]ôÚ UPeÏm RUdÏ D¬VRôL
BÚkRôÛm @ûR CPôLd ùLôÓjÕ ®ÓYôoLs. @YoLÞdÏd LÓûUVô] ®NôWûQ
DiÓ. @YoL°u ReÏªPm SWLm. @Õ ªLd ùLhP ReÏªPm.
19. DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ @Ú[lThPÕ DiûUúV Fuß @±k§ÚlTYo, ÏÚPûWl

úTôp AYôWô? @±ÜûPúVôo Rôm DQoÜ ùLôsYôoLs.
20. @YoLs @pXôy®u DPuT¥dûLûV ¨û\úYtßYôoLs. DPuT¥dûLûV Ø±dL

UôhPôoLs.
21. BûQdLlTP úYiÓm F] @pXôy LhPû[ BhPYtû\ (D\®]ûW) BûQjÕd

ùLôsYôoLs; RUÕ Bû\YàdÏ @gÑYôoLs; LÓûUVô] ®NôWûQdÏm @gÑYôoLs.
22. @YoLs RUÕ Bû\Y²u §Úl§ûV Sô¥ ùTôßûUûV úUtùLôsYôoLs.

ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓYôoLs. Sôm @YoLÞdÏ YZe¡V§-ÚkÕ BWL£VUôLÜm,
ùY°lTûPVôLÜm (Sp Y¯«p) ùNX®ÓYôoLs. SuûU êXm ¾ûUûVj RÓlTôoLs.
@YoLÞdúL @qÜX¡u (SpX) Ø¥Ü DiÓ.
23. @YoLÞm, @YoL°u ùTtú\ôo, Uû]®Vo Utßm NkR§L°p SpúXôÚm ¨ûXVô]

ùNôodLf úNôûXL°p ÖûZYôoLs. Yô]YoLs IqùYôÚ YôNp Y¯VôLÜm @YoL°Pm
ÖûZYôoLs.
24. ¿eLs ùTôßûUVôL BÚkRRôp DeLÞdÏ ^Xôm DiPôLhÓm.159 BqÜX¡u ¾ol×

(DeLÞdÏ) SpXRôL Ds[Õ (Fuß Yô]YoLs áßYôoLs).
25. @pXôy®Pm Dß§ ùUô¯ FÓjR ©u @ûR Ø±lúTôo, BûQjÕd ùLôs[lTP

úYiÓm Fuß @pXôy LhPû[«hPûRj Õi¥lúTôo, Utßm éª«p ÏZlTm
®û[®lúTôÚdÏf NôTm Ds[Õ. @YoLÞdÏ @qÜX¡p úLÓ DiÓ.
26. Rôu Sô¥úVôÚdÏ @pXôy ùNpYjûRj RôWô[UôL YZeÏ¡\ôu. Ïû\jÕm

YZeÏ¡\ôu. @YoLs BqÜXL YôrdûL«u êXm U¡rf£VûP¡u\]o. UßûUÙPu
Il©Óm úTôÕ BqÜXL YôrdûL @tT ÑLm R®W úY±pûX.
27. ""BYÚdÏ, BYWÕ Bû\Y²PªÚkÕ Nôuß @Ú[lTP úYiPôUô?'' Fuß (GL

Bû\Yû]) UßlúTôo úLh¡u\]o. ""Rôu Sô¥úVôûW @pXôy Y¯ úLh¥p ®hÓ
®Ó¡\ôu. §Úk§úVôÚdÏ, Ru TdLm Y¯ LôhÓ¡\ôu'' Fuß áßÅWôL!
28. Sm©dûL ùLôiúPô¬u Ds[eLs @pXôy®u ¨û]Yôp @ûU§Ùß¡u\].
LY]j§p ùLôsL! @pXôy®u ¨û]Yôp Rôu Ds[eLs @ûU§Ùß¡u\].
29. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôÚdÏ SpYôrÜm, @Z¡V ReÏªPØm DiÓ.
30. (ØamUúR!) DUdÏ Sôm çÕf ùNn§ @±®jRûR @YoLÞdÏ ¿o áßYRtLôL

BqYôú\ DmûU IÚ NØRôVj§tÏ @àl©Ùsú[ôm. BRtÏ Øu TX NØRôVeLs
ùNuß ®hP]. @YoLs @[Yt\ @Ú[ô[û] GtL Ußd¡u\]o. ""@Yú] F]Õ
Bû\Yu; @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX; @Yû]úV
NôokÕsú[u; @Yû] úSôd¡úV ÁÞRÛm Ds[Õ'' Fuß áßÅWôL!
31. ÏoAu êXm UûXLs ùTVodLlThPôÛm, @pXÕ ¨XlTWl× ÕiÓ

ÕiPôdLlThPôÛm, @pXÕ @Ru êXm B\kRYoLÞPu úTNlThPôÛm (@YoLs SmT
UôhPôoLs). @§LôWm VôÜm @pXôyÜdúL D¬VÕ. @pXôy Sô¥«ÚkRôp U²RoLs
@û]YÚdÏm úSo Y¯ Lôh¥«ÚlTôu FuTûR Sm©dûL ùLôiúPôo @±V®pûXVô?
(GL Bû\Yû]) UßlúTô¬u ùNVp LôWQUôL @pXôy®u LhPû[ YÚm YûW
@YoLû[j §Ód¡Óm ¨Lrf£ ©¥jÕd ùLôiúP BÚdÏm. @pXÕ @YoL°u EÚdÏ
@Ú¡p B\eÏm. @pXôy YôdÏ Á\ UôhPôu.
32. ""(ØamUúR!) DUdÏ Øu çRoLs úL- ùNnVlThP]o. @lúTôÕ (Fuû])

UßlúTôÚdÏ @YLôNm @°júRu. ©u]o @YoLû[l ©¥júRu. F]Õ úYRû]
FqYôß BÚkRÕ?'' (Fuß LY²lÀWôL)
33. IqùYôÚYÚm ùNnTYtû\ @pXôy LiLô¦lTY]ôL BÚdL, @YoLs @YàdÏ

BûQ Lt©d¡\ôoL[ô? ""@YoLû[l Tt± ®[dÏeLs!'' Fuß áßÅWôL! éª«p
@YàdÏj ùR¬VôRûR @YàdÏ @±®d¡ÈoL[ô? @pXÕ ùYßm YôojûRL[ô? (GL
Bû\Yû]) UßlúTô¬u ãrf£ @YoLÞdÏ @ZLôdLlThÓs[Õ. @YoLs (Sp) Y¯«-
ÚkÕ RÓdLlThÓ ®hP]o. @pXôy VôûW Y¯ úLh¥p ®hÓ ®Ó¡\ôú]ô @YÚdÏ
Y¯ LôhÓTYu BpûX.
34. @YoLÞdÏ BqÜXL YôrdûL«Ûm úYRû] DiÓ. UßûU«u úYRû]

LÓûUVô]Õ. @YoLû[ @pXôy®PªÚkÕ TôÕLôlTYu FYàm BpûX.
35. (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ YôdL°dLlThP ùNôodLj§u RuûU, @Yt±u

¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @Ru DQÜm, ¨ZÛm ¨WkRWUô]RôL BÚdÏm. BÕúY
(Bû\Yû]) @gÑúYôodLô] Ø¥YôÏm. (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬u Ø¥Ü SWLúU.
36. (ØamUúR!) Sôm VôÚdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôúUô @YoLs DUdÏ @Ú[lThP§p

U¡rf£VûP¡u\]o. @§p £XYtû\ UßlúTôÚm @dáhPeL°p Ds[]o.
""@pXôyûY Sôu YQeL úYiÓm. @YàdÏ BûQ Lt©dLd áPôÕ Fuß
LhPû[«PlThÓsú[u. @Yu TdLúU @ûZd¡ú\u. ÁÞRÛm @Y²PúU Ds[Õ''
Fuß áßÅWôL!
37. BqYôú\ BRû]f NhPUôL @W× ùUô¯«p @Ú°Ùsú[ôm.227 DmªPm BkR @±Ü
YkR ©u @YoL°u Uú]ô BfûNLû[ ¿o ©uTt±]ôp @pXôy®PªÚkÕ
ùTôßlTô[ú]ô, LôlTôtßTYú]ô DUdÏ BpûX.
38. DUdÏ Øu çRoLû[ @àl©ú]ôm. @YoLÞdÏ Uû]®VûWÙm, UdLû[Ùm

GtTÓj§ú]ôm. FkR IÚ çRÚm @pXôy®u ®ÚlTªu± FkR @t×RjûRÙm ùLôiÓ
YW Ø¥VôÕ. IqùYôÚ RYûQÙm T§Ü ùNnVlThÓs[Õ.
39. (@§p) @pXôy Sô¥VûR @¯lTôu. (Sô¥VûR) @¯dLôÕ ûYlTôu.30 @Y²PúU

Rôn GÓ157 Ds[Õ.
40. (ØamUúR!) @YoLÞdÏ Sôm FfN¬jRYt±p £XYtû\ Sôm DUdÏd Lôh¥]ôúXô,

DmûU Sôm ûLlTt±d ùLôiPôúXô (@ûRl Tt± DUdùLu]?) FÓjÕf ùNôpYúR DUÕ
LPûU. ®Nô¬lTÕ SmûUf úNokRÕ.
41. éªûV, @Ru JWeL°p Sôm Ïû\jÕ YÚYûR @YoLs LôQ®pûXVô?243

@pXôyúY ¾olT°lTôu. @Y]Õ ¾olûT Ij§ûYlTYo FYÚªpûX. @Yu ®ûWkÕ
®Nô¬lTYu.
42. BYoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚm ãrf£ ùNnR]o. ãrf£Ls VôÜm @pXôyÜdúL

D¬V].6 IqùYôÚYÚm ùNnYûR @Yu @±Yôu. VôÚdÏ @qÜX¡u (SpX) Ø¥Ü
FuTûR (GL Bû\Yû]) UßlúTôo @±kÕ ùLôsYôoLs.
43. (ØamUúR!) ""¿o (Bû\Y²u) çRo @pXo'' Fuß, UßlúTôo áß¡u\]o. ""F]dÏm,
DeLÞdÏªûPúV @pXôyúY úTôÕUô] Nôh£VôYôu. úYRj§u @±Ü Dsú[ôÚm
úTôÕUô]YoLs'' Fuß áßÅWôL!
mj;jpahak;-14 ,g;uh`Pk; nkhj;j trdk;-52
BkR @j§VôVj§p BlWôÍm S©ÙûPV YWXôt±p Ød¡VUô] £X ¨Lrf£Ls
á\lTÓ¡u\]. @YoLs LK@TjÕpXôûY ×Qo öUô]m ùNnÕ BkR EûW @TV
éªVôL AdÏYôn Fuß ©WôojRû] ùNnRÕ 35YÕ YN]j§Ûm, RuàûPV
ÏÓmTj§]ûW Bû\Y²u LhPû[lT¥ TôûXY]l ùTÚùY°VôL BÚkR UdLô®p
Ï¥VUoj§V ùNn§ 37YÕ YN]j§Ûm, ØÕûU«p @YoLÞdÏ Bû\Yu BvUôÂp,
Bvaôd A¡V ÏZkûRLû[ YZe¡V ¨Lrf£ 39YÕ YN]j§Ûm BPm ùTßYRôp BkR
@j§VôVj§tÏ BlWôÍm F] ùTVo ãhPlTh¥Úd¡\Õ
1. @-Kl, Xôm, Wô.2 U²RoLû[ @YoL[Õ Bû\Y²u ®ÚlTlT¥ BÚsL°-ÚkÕ

ùY°fNj§tÏm, ×LÝdÏ¬V ªûLjRY²u TôûRdÏm ¿o ùLôiÓ ùNpYRtLôL DUdÏ
BqúYRjûR @Ú°ú]ôm.
2. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @pXôyÜdúL D¬V]. (GL Bû\Yû])

UßlúTôÚdÏ, LÓûUVô] úYRû] Fàm úLÓ Ds[Õ.
3. @YoLs UßûUûV ®P BqÜXL YôrûY ®Úm×¡u\]o. @pXôy®u TôûRûV

®hÓm RÓd¡u\]o. @ûRd úLôQp UôodLUôLf £jR¬d¡u\]o. @YoLs (DiûU«-
ÚkÕ) çWUô] Y¯ úLh¥p Ds[]o.
4. FkR IÚ çRûWÙm @Yo RUÕ NØRôVj§tÏ ®[d¡d áßYRtLôL @fNØRôVj§u

ùUô¯«úXúV @àl©ú]ôm.244 Rôu Sô¥úVôûW @pXôy Y¯ úLh¥p ®hÓ ®Ó¡\ôu.
Rôu Sô¥úVôÚdÏ úSo Y¯ LôhÓ¡\ôu. @Yu ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
5. ""DUÕ NØRôVjûR BÚsL°-ÚkÕ ùY°fNj§tÏd ùLôiÓ ùNpÅWôL! @pXôy®u

@ÚhùLôûPLû[ ¨û]îhÓÅWôL!'' Fuß ê^ôûY SUÕ NôußLÞPu @àl©ú]ôm.
@§p ùTôßûUVô[ÚdÏm, Su± ùNÛjÕúYôÚdÏm NôußLs Ds[].
6. K©o@qàûPV AhL°PªÚkÕ @pXôy DeLû[d LôlTôt±, (DeLÞdÏf ùNnR)

@ÚhùLôûPûV Fi¦l TôÚeLs! @YoLs úUôNUô] ÕuTjûR DeLÞdÏf ÑûYdLf
ùNnR]o. DeL°u Ai UdLû[ D«ÚPu @ßjÕd ùLôu\]o. DeL°u
ùTi(Ud)Lû[ D«ÚPu ®hP]o. DeLs Bû\Y²PªÚkÕ B§p ùTÚm úNôRû]
BÚkRÕ'' Fuß ê^ô RUÕ NØRôVj§tÏd á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!
7. ""¿eLs Su± ùNÛj§]ôp DeLÞdÏ @§LUôL YZeÏúYu. ¿eLs Su± U\kRôp

F]Õ úYRû] LÓûUVô]Õ'' Fuß DeLs Bû\Yu ©WLP]m ùNnRûR Fi¦l
TôÚeLs!
8. ""¿eLÞm, éª«p Ds[ @û]YÚm (GL Bû\Yû]) UßjRôp @pXôy
úRûYVt\Yu; ×LÝdÏ¬VYu'' Fuß ê^ô á±]ôo.
9. DeLÞdÏ Øu ùNu\ èaýûPV NØRôVm, AÕ Utßm ^êÕ NØRôVm,

@YoLÞdÏl ©u YkúRôo Tt±V ùNn§ DeL°Pm YW®pûXVô? @YoLû[
@pXôyûYj R®W VôÚm @±V UôhPôoLs. @YoL°Pm, @YoL°u çRoLs
ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YkR]o. @mUdLs RUÕ ûLL[ôp YônLû[ ê¥d
ùLôiPôoLs. ""FRàPu @àlTlThÓsÇoLú[ô @ûR SôeLs UßjÕ ®húPôm. FûR
úSôd¡ FeLû[ @ûZd¡ÈoLú[ô @§p TXUô] NkúRLj§p BÚd¡ú\ôm'' F]d á±]o.
10. ""Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjRY]ô¡V @pXôyûYl Tt±Vô NkúRLm? DeLs

TôYeLû[ Uu²dLÜm, Ï±l©hP LôXdùLÓ YûW DeLÞdÏ @YLôNm @°dLÜúU
DeLû[ @Yu @ûZd¡\ôu'' Fuß @YoL°u çRoLs á±]o. ""¿eLs FeLû[l
úTôu\ U²RoLú[. FeLs Øuú]ôo YQe¡d ùLôi¥ÚkRûYLû[ ®hÓm FeLû[j
RÓdL ®Úm×¡ÈoLs. F]úY FeL°Pm ùR°Yô] @t×RjûRd ùLôiÓ YôÚeLs!''
Fuß @YoLs úLhP]o.
11. ""SôeLs DeLû[l úTôu\ U²RoLs Rôm. A«àm R]Õ @¥VôoL°p Rôu Sô¥VYo
ÁÕ @pXôy @Ús ×¬¡\ôu. @pXôy®u ®ÚlTªu± FkR @t×RjûRÙm DeL°Pm
FeL[ôp ùLôiÓ YW BVXôÕ. Sm©dûL ùLôiúPôo @pXôyûYúV Nôok§ÚdL
úYiÓm'' Fuß @YoL°u çRoLs á±]o.
12. ""@pXôyûYúV NôWô§ÚdL FeLÞdÏ Fu] úSokRÕ? @Yu FeLÞdÏ FeL°u

TôûRLû[d Lôh¥ ®hPôu. ¿eLs FeLÞdÏ @°dÏm ÕuTeLû[f N¡jÕd
ùLôsúYôm. Dß§Vô] Sm©dûL ûYlúTôo @pXôyûYúV Nôok§ÚdL úYiÓm''
(Fußm á±]o.)
13, 14. ""DeLû[ FeLs Ui¦-ÚkÕ ùY°úVtßúYôm. @pXÕ FeLs UôodLj§tÏ

¿eLs §ÚmT úYiÓm'' Fuß (GL Bû\Yû]) UßlúTôo RUÕ çRoL°Pm á±]o.
""@¿§ BûZjúRôûW @¯lúTôm; @YoLÞdÏl ©u]o, DeLû[l éª«p
Ï¥VUojÕúYôm'' Fuß @YoL[Õ Bû\Yu @YoLÞdÏf ùNn§ @àl©]ôu. BÕ, Fu
Øuú] ¨tL úYiÓm FuTûR @g£úVôÚdÏm, F]Õ FfN¬dûLûV @g£úVôÚdÏm
D¬VÕ.26
15. (çRoLs) ùYt± ùTt\]o. ©¥YôRm ©¥jR IqùYôÚ @PdÏØû\Vô[àm

SxPUûPkRôu.
16. @YàdÏ Øuú] SWLm Ds[Õ. @YàdÏf ºr ¿o ×LhPlTÓm.
17. @ûR ªPß ªP\ôL ®ÝeÏYôu. @Õ @Y]Õ ùRôiûPdÏs B\eLôÕ. IqùYôÚ

§ûN«Ûm @YàdÏ UWQm YÚm. A]ôp @Yu UW¦dL UôhPôu. BRtÏ úUp
LÓûUVô] úYRû]Ùm Ds[Õ.
18. RUÕ Bû\Yû] GtL UßjúRô¬u ùNVpLÞdÏ DRôWQm NômTXôÏm. ×Vp ÅÑm
Sô°p LÓûUVô] Lôtß @ûR Å£V¥d¡\Õ. @YoLs §Wh¥V FRu ÁÕm Nd§ ùT\
UôhPôoLs. BÕúY (DiûU«-ÚkÕ) ùRôûXYô] Y¯ úLPôÏm.
19. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm @pXôy RdL LôWQjÕPu TûPjRôu FuTûR ¿o

@±V®pûXVô? @Yu Sô¥]ôp DeLû[ @¯jÕ, ×§V TûPlûTd ùLôiÓ YÚYôu.
20. BÕ @pXôyÜdÏf £WUUô]RpX.
21. @û]YÚm @pXôy®u Øuú] ¨tTôoLs. ""DeLû[úV SôeLs ©uTt±ú]ôm.

F]úY @pXôy®u úYRû]«-ÚkÕ £±R[úYàm FeLû[d LôlTôtßÅoL[ô?'' Fuß
LoYm ùLôi¥ÚkúRô¬Pm TXÅ]oLs úLhTôoLs. @RtLYoLs ""@pXôy FeLÞdÏ
Y¯ Lôh¥«ÚkRôp DeLÞdÏ Y¯ Lôh¥«ÚlúTôm. Sôm BeÏ Õ¥lTÕm, N¡lTÕm
SmûUl ùTôßjR YûW NUUô]úR. SUdÏ FkRl úTôd¡PØm BpûX'' Fuß áßYôoLs.
22. ""@pXôy DeLÞdÏ DiûUVô] YôdÏß§ @°jRôu. Sôàm DeLÞdÏ YôdÏß§

@°jÕ DeL°Pm YôdÏ Á± ®húPu. DeLû[ @ûZjúRu. F]Õ @ûZlûT GtÈoLs
FuTûRj R®W DeLs ÁÕ F]dÏ FkR @§LôWØm BpûX. F]úY Fuû]l
T¯dLô¾oLs! DeLû[úV T¯jÕd ùLôsÞeLs! Sôu DeLû[d LôlTôtßTYàm @pXu.
¿eLs Fuû]d LôlTôtßúYôÚm @pXo. Øu]o Fuû] (Bû\YàdÏ) BûQVôd¡VûR
Ußd¡ú\u'' Fuß ¾ol×d á\lThPÜPu û`jRôu áßYôu. @¿§ BûZjúRôÚdÏj
Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ
23. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôo ùNôodLf úNôûXLÞdÏ @àlTlTÓYôoLs.

@Yt±u ¸rlTÏ§ «p AßLs JÓm. @§p RUÕ Bû\Y²u ®ÚlTlT¥ ¨WkRWUôL
BÚlTôoLs. ^Xôm FuTúR @§p @YoL°u YôrjRôL BÚdÏm.159
24. SpX ùLôsûLdÏ çnûUVô] IÚ ,UWjûR @pXôy FqYôß DRôWQUôL

Ad¡Ùs[ôu FuTûR ¿o @±V®pûXVô? @mUWj§u úYo (AZl T§kÕ)
Dß§VôLÜm, @Ru ¡û[ ALôVj§Ûm Ds[Õ.
25. R]Õ Bû\Y²u ®ÚlTlT¥ IqùYôÚ úSWØm R]Õ DQûY @Õ YZeÏ¡\Õ.

UdLs T¥l©û] ùTßYRtLôL @YoLÞdÏ @pXôy DRôWQeLû[d áß¡\ôu.
26. ¾V ùLôsûLdÏ DRôWQm ùLhP UWm. @Õ éª«u úUt×\j§-ÚkÕ

©ÓeLlThÓs[Õ; @Õ ¨tLôÕ.
27. Sm©dûL ùLôiúPôûW Dß§Vô] ùLôsûL«u êXm BqÜXL YôrdûL«Ûm,

UßûU«Ûm @pXôy ¨ûXlTÓjÕ¡\ôu. @¿§ BûZjúRôûW @pXôy Y¯ úLh¥p
®hÓ ®Ó¡\ôu. @pXôy Sô¥VûRf ùNnYôu.
28, 29. @pXôy®u @ÚhùLôûPûV (Bû\) UßlTôL Uôt±, RUÕ NØRôVjûR SWLm
Fàm @¯Ü DXLj§p ReL ûYjúRôûW ¿o @±V®pûXVô? @§p @YoLs
LÚÏYôoLs. @Õ ªLÜm ùLhP ReÏªPm.26
30. @pXôy®u TôûRûV ®hÓm Y¯ ùLÓlTRtLôL @YàdÏ BûQ Lt©jÕ ®hP]o.

""@àT®ÙeLs! ¿eLs ùNu\ûPÙm BPm SWLúU'' Fuß áßÅWôL!
31. Fq®R úTWúUô, ShúTô BpXôR Sôs1 YÚYRtÏ Øu ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓUôßm,
Sôm @YoLÞdÏ YZe¡V§-ÚkÕ BWL£VUôLÜm, ùY°lTûPVôLÜm (Sp Y¯«p)
ùNX®ÓUôßm Sm©dûL ùLôiP F]Õ @¥VôoLÞdÏ áßÅWôL!
32. @pXôy Rôu, Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjRôu. Yô²-ÚkÕ Ri½ûW

B\d¡]ôu. @Ru êXm DeLÞdÏ DQYôLd L²Lû[ ùY°lTÓj§]ôu. @Y]Õ
LhPû[lT¥ LP-p ùNpYRtLôL LlTûXÙm DeLÞdÏl TVuTPf ùNnRôu.
AßLû[Ùm DeLÞdÏl TVuTPf ùNnRôu.
33. ùRôPokÕ BVeÏm ¨ûX«p ã¬Vû]Ùm, Nk§Wû]Ùm DeLÞdÏl TVuTPf

ùNnRôu. BWûYÙm, TLûXÙm DeLÞdLôLl TVuTPf ùNnRôu.
34. ¿eLs úLhP IqùYôuû\Ùm @Yu DeLÞdÏ YZe¡]ôu. @pXôy®u

@ÚhùLôûPûV ¿eLs Fi¦]ôp @ûR DeL[ôp Fi¦ Ø¥VôÕ. U²Ru @¿§
BûZlTYu; Su± ùLhPYu.
35. ""Bû\Yô! BqîûW @TVU°dLd á¥VRôL AdÏYôVôL!34 Fuû]Ùm, Fu

©sû[Lû[Ùm £ûXLû[ YQeÏYûR ®hÓm LôlTôVôL!'' Fuß BlWôÍm á±VûR
¨û]îhÓÅWôL!245
36. Bû\Yô! BûY U²RoL°p @§LUôú]ôûW Y¯ ùLÓjÕ ®hP]. Fuû]l

©uTtßTYo Fuû]f úNokRYo. F]dÏ VôúWàm Uôß ùNnRôp ¿ Uu²lTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
37. FeLs Bû\Yô! F]Õ NkR§Lû[ D]Õ ×²R AXVj§tLÚ¡p,33 ®YNôVjÕdÏj

RÏ§ BpXôR Ts[jRôd¡p, BYoLs ùRôÝûLûV ¨û\úYtßYRtLôL Ï¥VUoj§
®húPu. F]úY FeLs Bû\Yô! U²RoL°p £XWÕ Ds[eLû[ BYoLû[ úSôd¡
®ÚlTm ùLôs[ ûYlTôVôL! BYoLs Su± ùNÛj§P BYoLÞdÏd L²Lû[ DQYôL
YZeÏYôVôL!246
38. FeLs Bû\Yô! SôeLs Uû\lTYtû\Ùm, ùY°lTÓj§VYtû\Ùm ¿ @±Yôn.

éª«úXô, Yô]j§úXô @pXôyÜdÏ FÕÜúU Uû\VôÕ.
39. BvUôÂûXÙm, BvaôdûLÙm ØÕûU«p F]dÏ YZe¡V @pXôyÜdúL
×LZû]jÕm. Fu Bû\Yu ©WôojRû]ûV GtTYu.
40. Fu Bû\Yô! Fuû]Ùm, Fu NkR§L°Ûm ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓúYôWôL

AdÏYôVôL! FeLs Bû\Yô! F]Õ ©WôojRû]ûV GtTôVôL!
41. FeLs Bû\Yô! Fuû]Ùm, F]Õ ùTtú\ôûWÙm, Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm

®NôWûQ SûPùTßm Sô°p1 Uu²lTôVôL! (F]Üm BlWôÍm á±]ôo)247
42. @¿§ BûZjúRôo ùNnÕ ùLôi¥ÚlTYtû\ @pXôy LY²dLôRYu Fuß Fi¦

®Pô¾o! TôoûYLs ¨ûX Ïj§ ¨tÏm IÚ SôÞdLôLúY1 @YoLû[ @pXôy
RôURlTÓj§«Úd¡\ôu.
43. (@kSô°p) RUÕ RûXLû[ DVoj§úVôWôL R±ùLhÓ JÓYôoLs. (¨ûX Ïj§V)

@YoL°u TôoûY TûZV ¨ûXdÏj §ÚmTôÕ. @YoL°u Ds[eLÞm ùNVXtß ®Óm.
44. @YoLû[ úYRû]lTÓjÕm Sôû[l1 Tt± U²RoLÞdÏ FfN¬dûL ùNnÅWôL!

(@kSô°p) ""FeLs Bû\Yô! Ïû\kR LôXm FeLÞdÏ @YLôNm @°lTôVôL! D]Õ
@ûZlûT Gtßd ùLôs¡ú\ôm. çRoLû[l ©uTtß¡ú\ôm'' Fuß @¿§ BûZjúRôo
áßYôoLs. DeLÞdÏ @¯úY YWôÕ Fuß BRtÏ Øu Nj§Vm ùNnÕ ¿eLs á±d
ùLôi¥ÚdL®pûXVô?
45. RUdÏj RôúU ¾eÏ BûZjÕd ùLôiúPô¬u Ï¥«Úl×L°p ¿eLÞm Ï¥«Úk¾oLs.

@YoLû[ FqYôß SPj§ú]ôm FuTÕ DeLÞdÏj ùR°YôLj ùR¬kRÕ. TX (Øu)
DRôWQeLû[Ùm DeLÞdÏ FÓjÕd á±ú]ôm. (Fuß @YoLÞdÏd á\lTÓm)
46. @YoLs LÓm ãrf£ ùNnR]o. @YoL°u ãrf£ UûXLû[l ×WhPd á¥VRôL
BÚkR úTôÕm @kR ãrf£ (ùYpYÕ) @pXôy®PúU Ds[Õ.
47. R]Õ çRoLÞdÏ @°jR YôdÏß§ûV @pXôy ÁßTYu Fuß ¿o FiQô¾o!

@pXôy ªûLjRYu; Ri¥lTYu.
48. @kSô°p1 éª, úYß éªVôLÜm, Yô]eLÞm (úYß Yô]eL[ôLÜm) Uôt\lTÓm.

GL]ô¡V @Pd¡VôÞm @pXôy®Pm §WÞYôoLs.
49. @kSô°p1 Ït\Yô°Ls Ne¡-L[ôp ©ûQjÕd LhPlTh¥ÚlTûR ¿o LôiÀo!
50. @YoL°u NhûPLs Rô¬]ôp RVô¬dLlThPÕ. @YoL°u ØLeLû[ ùSÚl× ê¥d

ùLôsÞm.
51. IqùYôÚYÚdÏm @YWYo ùNVpThPRtúLtT @pXôy á- ùLôÓlTôu. @pXôy
®ûWYôL ®Nô¬lTYu.
52. BÕ U²R ÏXjÕdÏf ùNu\ûPV úYi¥VRôÏm.187 BRu êXm @YoLs

FfN¬dLlTPÜm, YQdLj§tÏ¬VYu IúW IÚYú] BÚd¡\ôu FuTûR @YoLs
@±kÕ ùLôsYRtLôLÜm, @±ÜûPúVôo £k§lTRtLôLÜm (BÕ @Ú[lThÓs[Õ.)
mj;jpahak;-15 my;`p[;h; nkhj;j trdk;-99
¶wo FuTÕ ^êÕ NØRôVj§]o YôrkR E¬u ùTVo. BkRf NØRôVj§]ûWl Tt±
BkR @j§VôVj§u 80 ØRp 84 YûW Ds[ YN]eL°p Ï±l©PlTÓYRôp BkRl ùTVo
ãhPlThÓs[Õ.
1. @-Kl, Xôm, Wô2 BÕ úYRUô¡V ùR°Yô] ÏoA²u YN]eLs.
2. "RôeLÞm Øv-mL[ôL BÚk§ÚdLXôúU' Fuß £X úSWeL°p (GL Bû\Yû])

UßlúTôo ®Úm×YôoLs.
3. @YoLs DiÓ, Ñ¡jÕ, AûN @YoLû[ §ûN §Úl×Uôß @YoLû[ ®hÓ ®ÓÅWôL!
©u]o @±kÕ ùLôsYôoLs.
4. FkR EûWÙm @RtùLuß Ds[ LôX öQVj§u T¥úV @¯jÕsú[ôm.
5. FkRf NØRôVØm R]Õ LôXd ùLÓûY ØkRôÕ; ©kRôÕ.
6. ""@±ÜûW @Ú[lThPYúW! ¿o ûTj§VdLôWo Rôu'' Fuß @YoLs áß¡u\]o.
7. ""¿o DiûUVô[WôL BÚkRôp FeL°Pm Yô]YoLû[d ùLôiÓ Yk§ÚdL

úYiPôUô?'' (F]Üm áß¡u\]o)
8. RdL LôWQjÕPú] Yô]YoLû[ @àl×úYôm.153 @lúTôÕ @YoLs @YLôNm

ùLôÓdLlTP UôhPôoLs.
9. SôúU BkR @±ÜûWûV @Ú°ú]ôm. SôúU BûRl TôÕLôlúTôm.143
10. (ØamUúR!) DUdÏ Øu ùNu\ TX NØRôVj§tÏm çRoLû[ @àl©ú]ôm.
11. FkRj çRo @YoL°Pm YkRôÛm, @YoLs úL- ùNnVôUp BÚkRúR«pûX.
12. Ït\Yô°L°u Ds[eL°p BqYôú\ BûRl ×ÏjÕ¡ú\ôm.
13. @YoLs BûR SmT UôhPôoLs. Øuú]ôoLs (ÁÕ FÓjR) SPY¥dûL Øu

DRôWQUôLf ùNuß ®hPÕ.
14, 15. @YoLÞdLôL Yô]j§p IÚ YôNûX Sôm §\kÕ ®hÓ, @Ru Y¯VôL @YoLs
úUúX±f ùNu\ôÛm, ""FeLs TôoûYLs UVdLlThÓ ®hP]. BpûX SôeLs ã²Vm
ùNnVlThP áhPUô¡ ®húPôm'' Fuú\ áßYôoLs.26
16. Yô]j§p ShNj§WeLû[ @ûUjúRôm. TôolúTôÚdÏ @ûR @ZLôd¡ú]ôm.
17, 18. ®WhPlThP IqùYôÚ û`jRô²PªÚkÕm IhÓd úLhTYû]j R®W Ut\YoLs

@ûR ùSÚeLôRYôß TôÕLôjÕsú[ôm. @Yû] I° ÅÑm ¾lTkRm ®WhÓm.26
19. éªûV ®¬júRôm. @§p Øû[Lû[ Sh¥ú]ôm.248 @§p FûP YûWVßdLlThP

IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm Øû[dLf ùNnúRôm.
20. DeLÞdÏm, ¿eLs VôÚdÏ DQY°lúTôWôL BpûXúVô @YoLÞdÏm @§p

YôrYRtÏj úRûYVô]Ytû\ @ûUjúRôm.
21. FkRl ùTôÚ[ô«àm @Ru LÚîXeLs SmªPúU Ds[]. öQ«dLlThP

@[®úXúV @ûR B\dÏ¡ú\ôm.
22. ãp ùLôiP LôtßLûû[ @àl×¡ú\ôm. @lúTôÕ Yô²-ÚkÕ Ri½ûW B\d¡

DeLÞdÏ @ûRl ×LhÓ¡ú\ôm. @ûR (Yô²p) ¿eLs úNªjÕ ûYlúTôWôL BpûX.
23. SôúU D«ol©d¡ú\ôm. UW¦dLf ùNn¡ú\ôm. SôúU D¬ûUVô[oL[ôúYôm.
24. DeLÞdÏ Øu ùNu\YoLû[Ùm @±úYôm. ©u YÚúYôûWÙm @±úYôm.
25. DUÕ Bû\Yú] @YoLû[ Iuß §WhÓYôu. @Yu Oô]ªdLYu; @±kRYu.
26. úNt±-ÚkR LÚl×d L°UiQôp Y¥YûUdLlThÓ U²Rû]l TûPjúRôm.368
27. LÓûUVô] ùYlTØûPV ùSÚlTôp BRtÏ Øu úû]l TûPjúRôm.
28. ""úNt±-ÚkR LÚl×d L°UiQôp Y¥YûUdLlThÓ Sôu U²Rû]l

TûPdLÜsú[u'' Fuß Yô]YoLÞdÏ DUÕ Bû\Yu á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!368
29. ""@YûW Sôu ºoTÓj§ F]Õ D«ûW @YÚdÏs Sôu EÕm úTôÕ,90 @YÚdÏl
T¦kÕ ®ÝeLs!''11 (Fuß á±]ôu)
30, 31. BlÄû^j R®W Yô]YoLs @û]YÚm IhÓ ùUôjRUôLl T¦kR]o. @Yu
T¦kRY]ôL BÚdL UßjÕ ®hPôu.26
32. ""BlÄú^! T¦kúRôÚPu ¿ úNWôUp BÚlTÕ Gu?'' Fuß (Bû\Yu) úLhPôu.
33. ""úNt±-ÚkR LÚl×d L°UiQôp Y¥YûUdLlThÓ ¿ TûPjR U²RàdÏ Sôu

T¦TY]ôL BpûX'' Fuß @Yu á±]ôu.
34. Be¡ÚkÕ ¿ ùY°úVß! ¿ ®WhPlThPYu.

35. ¾ol× Sôs1 YûW Du ÁÕ NôTm Ds[Õ (Fuß Bû\Yu á±]ôu)
36. ""Bû\Yô! @YoLs D«ol©dLlTÓm Sôs1 YûW F]dÏ @YLôNm RÚYôVôL!'' Fuß
@Yu úLhPôu.
37, 38. ""Ï±l©hP úSWm YÚm Sôs1 YûW ¿ @YLôNm @°dLlThPYu'' Fuß (Bû\Yu)
á±]ôu.26
39, 40. ""Fu Bû\Yô! Fuû] ¿ Y¯ ùLÓjRRôp éª«p (¾ûULû[) @ZLôd¡d

LôhÓúYu. @YoL°p Du]ôp úRokùRÓdLlThP D]Õ @¥VôoLû[j R®W
(Ut\YoLs) @û]YûWÙm Y¯ ùLÓlúTu'' Fuß á±]ôu.26
41. ""BúRô Fu²Pm úSWô] Y¯ Ds[Õ'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
42. F]Õ @¥VôoL°p Duû]l ©uTt±V Y¯úLPoLû[j R®W Ut\YoLs ÁÕ D]dÏ

FkR @§LôWØm BpûX.
43. SWLúU @YoLs @û]YÚdÏm FfN¬dLlThP BPm.
44. @RtÏ GÝ YôNpLs Ds[]. @YoL°p Te¡PlThP IÚ ùRôûL«]o IqùYôÚ

YôNÛdÏm Ds[]o.
45. (Bû\Yû]) @gÑúYôo ùNôodLf úNôûXL°Ûm, ¿ìtßL°Ûm BÚlTôoLs.
46. ""@fNUtß ¨mU§ÙPu B§p ÖûZÙeLs!'' (Fuß á\lTÓm)
47. @YoL°u Ds[eL°p BÚkR ÏúWôReLû[ ¿dÏúYôm. Lh¥pL°p úSÚdÏ úSo

úSôd¡ NúLôRWoL[ôL BÚlTôoLs.
48. @§p @YoLÞdÏ FkRf £WUØm GtTPôÕ. @§-ÚkÕ @YoLs ùY°úVt\lTPÜm

UôhPôoLs.
49. ""Sôu Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu'' FuTûR F]Õ @¥VôoLÞdÏd áßÅWôL!
50. F]Õ úYRû] Rôu Õu×ßjÕm úYRû].
51. BlWôÍªu ®Úk§]o Tt±Ùm @YoLÞdÏd áßÅWôL!
52. @YoLs, @Y¬Pm ùNuß ^Xôm á±]o.159 @RtÏ @Yo ""Sôm DeLû[l (TôojÕl)
TVlTÓ¡ú\ôm'' Fu\ôo.
53. ""¿o TVlTPô¾o! @±ÜûPV Ai ÏZkûR Tt± DUdÏ SôeLs StùNn§ áß¡ú\ôm''
Fuß @YoLs á±]o.
54. ""F]dÏ ØÕûU GtThP ¨ûX«p F]dÏ StùNn§ áß¡ÈoL[ô? FR]¥lTûP«p
StùNn§ áß¡ÈoLs?'' Fuß @Yo úLhPôo.
55. ""DiûU«u @¥lTûP«úXúV DUdÏ StùNn§ áß¡ú\ôm. Sm©dûL BZkRYWôL ¿o

A¡ ®Pô¾o!'' Fuß @YoLs á±]o.
56. ""Y¯ ùLhPYoLû[j R®W úYß Vôo RUÕ Bû\Y²u @Ú°p Sm©dûL BZdL
Ø¥Ùm?'' Fuß @Yo úLhPôo.
57. """çRoLú[!161 DeLs ùNn§ Fu]?'' Fußm úLhPôo.
58. SôeLs Ït\m ×¬kR áhPj§tÏ @àlTlThÓsú[ôm.
59, 60. ""íjÕûPV ÏÓmTjRô¬p @YWÕ Uû]®ûVj R®W @YoLs @û]YûWÙm

SôeLs LôlTôtßúYôm. @Ys @¯TYs Fuß öQ«jÕ ®húPôm'' Fu\]o.26
61, 62. @jçRoLs161 íjÕûPV ÏÓmTjRô¬Pm YkR úTôÕ ""¿eLs @±ØLUt\

NØRôVUôL BÚd¡ÈoLú['' Fuß @Yo á±]ôo.26
63, 64, 65. (@RtLYoLs) ""@qYô±pûX! @YoLs NkúRLm FÝl©VûR DmªPm ùLôiÓ
YkÕsú[ôm; DiûUûVúV DmªPm ùLôiÓ YkúRôm; SôeLs DiûU áßTYoLs;
BW®u IÚ TÏ§«p DUÕ ÏÓmTjRôÚPu ùNpÅWôL! @YoLû[l ©u ùRôPokÕ
(LûP£«p) ¿o ùNpÅWôL! DeL°p FYÚm §Úm©l TôodL úYiPôm. LhPû[«hPYôß
ùNnÕ Ø¥ÙeLs!'' Fuß á±]ôoLs.26
66. ""@YoLs @û]YÚm LôûXl ùTôÝ§p úYWßdLlThÓ ®ÓYôoLs'' Fu\ ¾olûTÙm

@YÚdÏ @±®júRôm.
67. @qîo Yô£Ls U¡rf£ÙPu YkR]o.
68, 69. ""BYoLs F]Õ ®Úk§]oLs. F]úY F]dÏ @YUô]jûR GtTÓjRô¾oLs!

@pXôyûY @gÑeLs! Fuû] B¯Ü TÓjRô¾oLs!'' Fuß (íj) á±]ôo.26
70. ""DXLjRôûW ®hÓm DmûU SôeLs RÓdL®pûXVô?'' Fuß @YoLs úLhP]o.
71. ""¿eLs (GÕm) ùNnYRôL BÚkRôp BúRô F]Õ ×Rp®Ls Ds[]o'' Fuß @Yo
á±]ôo.
72. DUÕ Yôr Sô°u ÁÕ Nj§VUôL! @YoLs RUÕ (LôU) úTôûR«p RhP¯kR]o.
73. @YoLs ùY°fNjûR @ûPkR úTôÕ, ùTÚm NlRm @YoLû[j Rôd¡VÕ.

74. @YoLs ÁÕ ãúPt\lThP Lp UûZ ùTô¯kÕ, @qî¬u úUtTÏ§ûVd
¸rlTÏ§Vôd¡ú]ôm.
75. £k§lúTôÚdÏ B§p TX NôußLs Ds[].
76. @qîo (¿eLs ùNuß YÚm) ¨ûXVô] NôûX«p Rôu Ds[Õ.
77. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ B§p Nôuß BÚd¡\Õ.
78. @PokR úRôl×L°p Y£júRôÚm (UjVu Yô£LÞm) @¿§ BûZjR]o.
79. @YoLû[Ùm Ri¥júRôm. @q®WiÓ(EoLÞ)m (@û]YÚdÏm) ùR¬kR Y¯«p

Rôu Ds[].
80. (^êÕ Fàm) ¶wo Yô£LÞm çRoLû[l ùTônVoLù[]d LÚ§]o.
81. SUÕ NôußLû[ @YoLÞdÏ YZe¡ú]ôm. @YoLs @ûRl ×\dL¦jR]o.
82. @YoLs UûXLû[ ÅÓL[ôLd ÏûPkÕ @fNUtß BÚkR]o.
83. @§LôûXl ùTôÝ§p @YoLû[l ùTÚm NlRm Rôd¡VÕ.
84. @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRûY @YoLû[d LôlTôt\®pûX.
85. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm @YtßdÏ BûPúV Ds[Ytû\Ùm RdL LôWQjÕPú]úV

TûPjÕsú[ôm. @kR úSWm1 YkúR ¾Úm. F]úY @Z¡V Øû\«p @YoLû[
@Xh£VlTÓjÕÅWôL!
86. DUÕ Bû\Yu SuÏ TûPlTYu; @±kRYu.
87. (ØamUúR!) §ÚmTj §ÚmT JRlTÓm (YN]eLs) GûZÙm ULjRô] ÏoAû]Ùm

DUdÏ YZe¡ú]ôm.250
88. @YoL°p TpúYß áhPj§]o @àT®lTRtLôL Sôm YZe¡Ùs[ûR úSôd¡ DUÕ

LiLû[ ¿hPô¾o! @YoLÞdLôLd LYûXlTPô¾o! Sm©dûL ùLôiúPô¬Pm DUÕ £\ûLj
RôrjÕÅWôL!251
89. ""Sôu ùR°YôL FfN¬dûL ùNnTYu'' F] (ØamUúR!) áßÅWôL!
90, 91. úYRjûRl ùTônùV]d LÚ§, áß úTôhúPôo ÁÕ Sôm (úYRû]ûV) B\d¡VÕ

úTôXúY (BYoLû[Ùm Ri¥lúTôm.)26
92, 93. DUÕ Bû\Yu ÁÕ AûQVôL! @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRûY Tt± @YoLs
@û]YûWÙm ®Nô¬lúTôm.26
94. DUdÏd LhPû[«PlThPûRj RVÜ RôhNiVªu± FÓjÕûWlÀWôL! BûQ

Lt©lúTôûWl ×\dL¦lÀWôL!
95. úL- ùNnúYôûW ®hÓm SôúU DmûUd LôlúTôm.
96. @YoLs @pXôyÜPu úYß LPÜû[d LtTû] ùNn¡u\]o. ©u]o @±kÕ

ùLôsYôoLs.
97. @YoLs áßYRu LôWQUôL DUÕ Ds[m LXeÏYûR @±úYôm.
98. DUÕ Bû\Yû]l ×LrkÕ úTôtßÅWôL! ^wRô ùNnÅWôL!
99. Dß§Vô]Õ (UWQm) YÚm YûW DUÕ Bû\Yû] YQeÏÅWôL!252

mj;jpahak;-16 md;e`;y; nkhj;j trdk;-128
BkR @j§VôVj§u 68, 69 A¡V BÚ YN]eL°p úRÉûVl Tt±Ùm, úRû]l Tt±Ùm
Ød¡VUô] IÚ ùNn§ á\lTÓYRôp BkR @j§VôVj§u ùTVo úRÉ Fuß
ãhPlThÓs[Õ.
1. @pXôy®u LhPû[ YkÕ ®hPÕ. F]úY @RtÏ @YNWlTPô¾oLs! @Yu

çVYu.10 @YoLs BûQ Lt©lTûYLû[ ®hÓm @Yu DVokRYu.
2. ""Fuû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. F]úY F]dúL @gÑeLs!''

Fuß FfN¬dÏUôß R]Õ D«úWôhPUô] LhPû[ÙPu Yô]YoLû[ Rôu Sô¥V
@¥VôoL°Pm @Yu @àl×¡\ôu.
3. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm RdL LôWQjÕPú]úV @Yu TûPjRôu. @YoLs BûQ

Lt©lTûYLû[ ®hÓm @Yu DVokRYu.
4. U²Rû] ®kÕj Õ°Vôp @Yu TûPjRôu. @Yú]ô T¡WeLUôLj RodLm ùNnTY]ôL

BÚd¡\ôu.
5. LôpSûPLû[ DeLÞdLôLúY @Yu TûPjRôu. @Yt±p Ï°ûWj RÓlTûY (LmT°)

DiÓ. TX TVuLÞm Ds[]. @Yt±-ÚkÕ Nôl©Ó¡ÈoLs.
6. UôûX«p Jh¥f ùNpÛm úTôÕm, LôûX«p Jh¥f ùNpÛm úTôÕm, @§p DeLÞdÏ
@kRvÕ BÚd¡\Õ.
7. ùTÚm £WUjÕPú] ¿eLs ùNu\ûPÙm EÚdÏ DeLs ÑûULû[ @ûY ÑUkÕ

ùNp¡u\]. DeLs Bû\Yu ¨LWt\ @u×ûPúVôu; BWdLØs[Yu.
8. Ï§ûWLs, úLôúYßd LÝûRLs, LÝûRLs A¡VYtû\ ¿eLs G±f ùNpXÜm,

U§l×dLôLÜm (@Yu TûPjRôu.) ¿eLs @±VôRYtû\ (B²) TûPlTôu.253
9. úSo Y¯ @pXôy®u ùTôßlTôÏm. úLôQp Y¯Ùm Ds[Õ. @Yu Sô¥«ÚkRôp

DeLs @û]YÚdÏm úSo Y¯ Lôh¥«ÚlTôu.
10. @Yú] Yô]j§-ÚkÕ DeLÞdLôLj Ri½ûW B\d¡]ôu. @§p Ï¥¿Úm DiÓ.

¿eLs úUnlTRtLô] RôYWeLs @R]ôp ¡ûPd¡u\].
11. @Ru êXm T«oLû[Ùm, I-Y UWm, úTÃfûN, §WôhûN Utßm @û]jÕd
L²Lû[Ùm DeLÞdLôL @Yu Øû[dLf ùNn¡\ôu. £k§dÏm NØRôVj§tÏ B§p
Nôuß BÚd¡\Õ.
12. BWÜ, TLp, ã¬Vu, Nk§Wu A¡VYtû\ DeLÞdLôL @Yu TVuTPf ùNnRôu.
(Gû]V) ShNj§WeLÞm @Y]Õ LhPû[lT¥ YNlTÓjRlThÓs[]. ®[eÏm
NØRôVjÕdÏ B§p TX NôußLs Ds[].
13. éª«p @Yu DeLÞdLôLl TûPjRûY UôßThP TX ¨\eLû[d ùLôiÓs[].

T¥l©û] ùTßm NØRôVjÕdÏ B§p Nôuß Ds[Õ.
14. LP--ÚkÕ TÑûUVô] Bû\f£ûV ¿eLs DiTRtLôLÜm, @¦kÕ ùLôsÞm

SûLûV ¿eLs @§-ÚkÕ ùY°lTÓj§PÜm, @Y]Õ @Úû[j úRPÜm, ¿eLs Su±
ùNÛj§PÜm LPûX DeLÞdÏ @Yú] TVuTPf ùNnRôu. LlTpLs @ûRd ¡¯jÕf
ùNpYûR ¿o Tôod¡Èo!
15, 16. éª, DeLû[ @ûNjÕ ®Pô§ÚdL @§p Øû[Lû[Ùm,248 ¿eLs Y¯V±YRtLôL
TX TôûRLû[Ùm, S§Lû[Ùm, TX @ûPVô[eLû[Ùm @Yu @ûUjRôu. ShNj§Wj§u
êXm @YoLs Y¯ûV @±kÕ ùLôs¡u\]o.26
17. TûPlTYu TûPdLôRYû]l úTôu\Y]ô? £k§dL Uôh¼oL[ô?
18. @pXôy®u @ÚhùLôûPûV ¿eLs Fi¦]ôp DeL[ôp Fi¦ Ø¥VôÕ.

@pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
19. ¿eLs Uû\lTûRÙm, ùY°lTÓjÕYûRÙm @pXôy @±Yôu.
20. @pXôyûYVu± VôûW @ûZd¡\ôoLú[ô @YoLs FûRÙm TûPdL UôhPôoLs.

@YoLú[ TûPdLlTÓ¡u\]o.
21. @YoLs B\kRYoLs; D«ÚPu BÚlúTôo @pXo. "FlúTôÕ D«ol©dLlTÓYôoLs'

FuTûR @YoLs @±V UôhPôoLs.
22. DeLs Bû\Yu IúW Bû\Yú]. UßûUûV SmTôúRô¬u Ds[eLs (BûR)

Ußd¡u\]. @YoLs ùTÚûUV¥lTYoLs.
23. @YoLs Uû\lTûRÙm, ùY°lTÓjÕYûRÙm @pXôy @±Yôu FuT§p NkúRLm

BpûX. ùTÚûUV¥lúTôûW @Yu ®ÚmT UôhPôu.
24. ""DeLs Bû\Yu FûR @Ú°]ôu?'' Fuß @YoL°Pm úLhLlTÓm úTôÕ

""Øuú]ô¬u LhÓd LûRLs'' Fuß áß¡u\]o.
25. ¡VôUj Sô°p1 ØÝûUVôLj RUÕ ÑûULû[Ùm, @±®u± VôûW @YoLs Y¯

ùLÓjRôoLú[ô @YoL°u ÑûULû[Ùm ÑUlTRtLôL (BqYôß áß¡u\]o) LY]j§p
ùLôsL! @YoLs ÑUlTÕ ªLÜm ùLhPÕ.254
26. @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚm ãrf£ ùNnR]o. @YoL°u LhPPeL°u
@¥l×\j§p @pXôy YkRôu.61 úUúX«ÚkR ØLÓ @YoLs ÁÕ ®ÝkRÕ. @YoLs
DQWôR YûL«p @YoL°Pm úYRû] YkRÕ.
27. ©u]o ¡VôUj Sô°p1 @YoLû[ B¯Ü TÓjÕYôu. ""¿eLs F]dÏ BûQVôLd LÚ§
RodLm ùNnÕ ùLôi¥Úk¾oLú[ @YoLs FeúL?'' Fuß @Yu úLhTôu. ""Buû\V
§]m B¯Üm, úLÓm (GL Bû\Yû]) UßlúTôodúL'' Fuß Lp® YZeLlThúPôo
áßYôoLs.
28. RUdÏj RôúU ¾eÏ BûZjúRôûW Yô]YoLs ûLlTtßm úTôÕ, ""SôeLs FkRd úLÓm
ùNnV®pûX'' Fuß @YoLs NUôRô]m úTÑYôoLs.165 @qYô±pûX! ¿eLs ùNnÕ
ùLôi¥ÚkRYtû\ @pXôy @±kRYu.
29. ""SWLj§u YôNpLs Y¯VôL ÖûZÙeLs! @§p ¨WkRWUôLj ReÏÅoLs.'' (Fuß

á\lTÓm) ùTÚûUV¥júRô¬u ReÏªPm ªLÜm ùLhPÕ.
30. ""DeLs Bû\Yu FûR @Ú°]ôu?'' Fuß (Bû\Yû]) @g£úVô¬Pm úLhLlTÓm.

""SuûUûV'' Fuß @YoLs áßYôoLs. BqÜX¡p SuûU ùNnúRôÚdÏ SuûUúV
Ds[Õ. UßûU YôrÜ Rôu £\kRÕ. (Bû\Yû]) @gÑúYô¬u DXLm ªLÜm SpXÕ.
31. ¨ûXVô] ùNôodLf úNôûXL°p @YoLs ÖûZYôoLs. @Yt±u ¸rlTÏ§«p

AßLs JÓm. @YoLs ®Úm©VûY @eúL @YoLÞdÏ DiÓ. BqYôú\ (Ruû])
@gÑúYôÚdÏ @pXôy á- YZeÏYôu.
32. SpúXôWôL BÚdÏm ¨ûX«p @YoL°u D«oLû[ Yô]YoLs ûLlTt±, ""DeLs ÁÕ

^Xôm DiPôLhÓm!159 ¿eLs ùNnRYt±u LôWQUôL ùNôodLj§p ÖûZÙeLs!'' Fuß
áßYôoLs.165
33. Yô]YoLs @YoL°Pm YÚYûR,153 @pXÕ DUÕ Bû\Y²u LhPû[ YÚYûRj

Rôu @YoLs F§oTôod¡\ôoL[ô? @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚm BqYôú\ ùNnR]o.
@pXôy @YoLÞdÏj ¾eÏ BûZdL®pûX. Uô\ôL @YoLs RUdÏj RôúU ¾eÏ
BûZjÕd ùLôi¥ÚkR]o.
34. @YoLs ùNnR ¾ûULs @YoLû[l ©¥jR]. @YoLs úL- ùNnÕ ùLôi¥ÚkRÕ
(RiPû]) @YoLû[f Ñt± Yû[jRÕ.
35. ""@pXôy Sô¥«ÚkRôp SôeLú[ô FeLs Øuú]ôoLú[ô @Yû]Vu± FûRÙm

YQe¡«ÚdL UôhúPôm. @Y](Õ LhPû[«)u± FûRÙm SôeL[ôL ®Xd¡«ÚdL
UôhúPôm'' Fuß BûQ Lt©lúTôo áß¡u\]o. @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚm BqYôú\
ùNnR]o. ùR°YôL FÓjÕf ùNôpYûRj R®W çRoLÞdÏ úYß FÕÜm Ds[Rô?
36. ""@pXôyûY YQeÏeLs! ¾V Nd§Lû[ ®hÓ ®X¡d ùLôsÞeLs!'' Fuß
IqùYôÚ NØRôVj§Ûm IÚ çRûW @àl©ú]ôm.214 @pXôy VôÚdÏ úSo Y¯
Lôh¥]ôú]ô @YÚm @fNØRôVj§p BÚkR]o. Y¯ úLÓ Dß§Vô]YoLÞm BÚkR]o.
F]úY éª«p ©WVôQm ùNnÕ ùTônùV]d LÚ§úVô¬u Ø¥Ü FqYôß BÚkRÕ
FuTûRd LY²ÙeLs!
37. @YoLs úSo Y¯ ùT\ úYiÓm Fuß ¿o úTWôûN ûYjRôp, @pXôy VôûW Y¯
úLh¥p ®hÓ ®hPôú]ô @YÚdÏ úSo Y¯ LôhP UôhPôu. @YoLÞdÏ DR®
ùNnúYôÚm BpûX.81
38. B\kúRôûW @pXôy ÁiÓm D«ol©dL UôhPôu Fuß @pXôy®u ÁúR

Dß§VôL Nj§Vm ùNnÕ áß¡u\]o. @qYô±pûX! BÕ @Y]Õ DiûUVô] YôdÏß§.
F²àm @§LUô] U²RoLs @±V UôhPôoLs.
39. @YoLs ØWiThPûRj ùR°ÜTÓjRÜm, RôeLs ùTônVoL[ôL BÚkRûR (GL

Bû\Yû]) UßlúTôo @±kÕ ùLôsYRtLôLÜm (@Yu ÁiÓm FÝl×Yôu)
40. Iuû\ Sôm Sô¥]ôp "AÏ' F]d áßYúR SUÕ át\ôÏm. DPú] @Õ A¡ ®Óm.
41. @¿§ BûZdLlThP ©u @pXôyûY úSôd¡ ¶wWj ùNnúRôûW BqÜX¡p @Z¡V

Øû\«p Ï¥VUojÕúYôm. UßûU«u á- BûR ®Pl ùT¬Õ. BûR @YoLs @±V
úYiPôUô?
42. @YoLs ùTôßûUûVd LûPl ©¥lTôoLs. RUÕ Bû\Yû]úV Nôok§ÚlTôoLs.
43, 44. (ØamUúR!) DUdÏ Øu AiLû[úV çRoL[ôL @àl©ú]ôm.239

@YoLÞdÏj ùR°Yô] NôußLÞPàm, GÓLÞPàm SUÕ çÕf ùNn§ûV
@±®júRôm.105 ¿eLs @±Vô§ÚkRôp @±ÜûPúVô¬Pm úLÞeLs!150 UdLÞdÏ
@Ú[lThPûR ¿o @YoLÞdÏ ®[dL úYiÓm FuTRtLôLÜm,255 @YoLs £k§dL
úYiÓm FuTRtLôLÜm BkRl úTôRû]ûV DUdÏ @Ú°ú]ôm.26
45, 46, 47. ¾V Lô¬VeLÞdLôL ãrf£ ùNnúRôûW éª ®ÝeÏm T¥ @pXôy ùNnÕ

®ÓYôu; @pXÕ @YoLs @±VôR ®Rj§p úYRû] @YoLÞdÏ YkÕ ®Óm; @pXÕ
RUÕ Lô¬VeL°p CÓThÓd ùLôi¥ÚdÏm úTôúR @YoLû[ @Yu ©¥lTôu; @pXÕ
TVkÕ ùLôi¥ÚdÏm úTôúR @YoLû[ @Yu ©¥jÕ ®ÓYôu FuT§p @fNUtß
BÚd¡\ôoL[ô? @YoLs Rl©dL Ø¥VôÕ. DeLs Bû\Yu BWdLØs[Yu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.26
48. @pXôy TûPjR IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @YoLs TôodL®pûXVô? @Ru ¨Zp

YXm Utßm BPl×\eL°p NônkÕ @pXôyÜdÏ ®ÝkÕ T¦¡u\].
49. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ D«¬]eLÞm, Yô]YoLÞm @pXôyÜdúL
^wRôf ùNn¡u\]o. Yô]YoLs ùTÚûUV¥dL UôhPôoLs.396
50. RUdÏ úUúX BÚdÏm RUÕ Bû\Yû] @YoLs @gÑ¡u\]o.

LhPû[«PlThPûRf ùNn¡u\]o.
51. ""BWiÓ LPÜsLû[d LtTû] ùNnVô¾oLs! @Yu IúW IÚ LPÜú[! F]úY

F]dúL TVlTÓeLs!'' Fuß @pXôy áß¡\ôu.
52. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûY @YàdúL D¬V]. BmUôodLØm Fuù\ußm

@YàdúL D¬VÕ. @pXôy @pXôRYoLÞdLô @gÑ¡uÈoLs?
53. DeL°Pm Ds[ IqùYôÚ @ÚhùLôûPÙm @pXôyÜûPVÕ. ©u]o DeLÞdÏ

IÚ ¾eÏ GtThPôp @Y²PúU Øû\«Ó¡uÈoLs.
54, 55. ©u]o @jÕuTjûR DeLû[ ®hÓm @Yu ¿d¡VÕm Sôm @YoLÞdÏ
YZe¡VRtÏ ÕúWôLm ùNnÕ, DeL°p IÚ ©¬®]o RUÕ Bû\YàdÏ BûQ
Lt©d¡u\]o. @àT®ÙeLs! ©u]o @±kÕ ùLôsÅoLs.26
56. Sôm @YoLÞdÏ YZe¡VYt±-ÚkÕ IÚ TôLjûR RôeLs @±VôR ûYLÞ(dLôL

LtTû]d LPÜÞ)dLôLl TûPd¡u\]o. @pXôy®u ÁÕ AûQVôL ¿eLs
BhÓdLh¥VÕ Tt± ®Nô¬dLlTÓÅoLs.
57. @pXôyÜdÏl ×Rp®VûWd LtTû] ùNn¡u\]o. @Yu çVYu.10 @YoLÞdúLô

@YoLs AûNlTÓYÕ (Ai ÏZkûR) úYiÓUôm!
58. @YoL°p IÚYàdÏl ùTi ÏZkûR Tt± StùNn§ á\lThPôp @Y]Õ ØLm
LÚjÕ, LYûXlThPY]ôL A¡ ®Ó¡\ôu.
59. @YàdÏd á\lThP ùLhP(ùR ]d LÚ§V) ùNn§«]ôp NØRôVj§-ÚkÕ Uû\kÕ

ùLôs¡\ôu. B¯ÜPu BûR ûYjÕd ùLôsYRô? @pXÕ Ui¦p BûR (D«ÚPu)
×ûRlTRô? (Fuß FiÔ¡\ôu) LY]j§p ùLôsL! @YoLs ¾olT°lTÕ ªLÜm ùLhPÕ.
60. UßûUûV SmTôúRôÚdÏ ¾V Ti× Rôu Ds[Õ. @pXôyÜdúLô DVokR Ti×

Ds[Õ. @Yu ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
61. U²RoLÞûPV @¿§«u LôWQUôL @YoLû[ @pXôy Ri¥lTRôL BÚkRôp

éª«p FkR D«¬]jûRÙm @Yu ®hÓ ûYdL UôhPôu. Uô\ôL Ï±l©hP LôXdùLÓ
YûW @YoLû[l ©tTÓj§«Úd¡\ôu. @YoL°u ùLÓ YkRÕm £±Õ úSWm ©kRÜm
UôhPôoLs. ØkRÜm UôhPôoLs.
62. @YoLs (RUdÏ) ®ÚmTôRûR (ùTi ÏZkûRûV) @pXôyÜdÏd LtTû]

ùNn¡u\]o. (BR]ôp) ReLÞdÏ SuûU DiÓ Fuß @YoL°u SôÜLs ùTôn
áß¡u\]. @YoLÞdÏ SWLúU Ds[Õ. @YoLs (@§p) Rs[lTÓYôoLs FuT§p
NkúRLm BpûX.
63. @pXôy®u ÁÕ AûQVôL! DUdÏ Øu ùNu\ NØRôVeLÞdÏj çRoLû[

@àl©ú]ôm. @YoL[Õ ùNVpLû[ û`jRôu @ZLôd¡d Lôh¥]ôu. Buàm @Yú]
Buß @YoL°u Dt\ SiTu. @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ.
64. @YoLs ØWiThPûR @YoLÞdÏ (ØamUúR!) ¿o ®[dÏYRtLôLúY DUdÏ

BqúYRjûR Sôm @Ú°Ùsú[ôm. (BÕ) Sm©dûL ùLôsÞm NØRôVj§tÏ úSo
Y¯VôLÜm, @Ú[ôLÜm Ds[Õ.256
65. @pXôyúY Yô²-ÚkÕ Ri½ûW B\d¡]ôu. éª B\kR ©u @Ru êXm BRtÏ

D«ìh¥]ôu. ùN®Ùßm NØRôVjÕdÏ B§p Nôuß BÚd¡\Õ.
66. LôpSûPL°p DeLÞdÏl T¥l©û] Ds[Õ. @Ru Y«ßL°p Ds[ ùN±dLlThP

DQÜdÏm, BWjRj§tÏm BûPlThP ¨ûX«p çnûUVô] TôûX DeLÞdÏl
×LhÓ¡ú\ôm. @ÚkÕúYôÚdÏ @Õ B²ûUVô]Õ.257
67. úTÃfûN Utßm §WôhûNd L²L°-ÚkÕ UÕûYÙm,116 @Z¡V DQûYÙm

RVô¬d¡ÈoLs. ®[eÏm NØRôVj§tÏ B§p Nôuß Ds[Õ.
68, 69. ""UûXL°Ûm, UWeL°Ûm, U²RoLs LhÓTYt±Ûm áÓLû[ ¿ @ûUjÕd ùLôs!

©u]o IqùYôÚ L²L°-ÚkÕm Nôl©Ó! D]Õ Bû\Y²u TôûRL°p F°RôLf ùNp!''
Fuß DUÕ Bû\Yu úRÉdLÞdÏ @±®jRôu. @Ru Y«ßL°-ÚkÕ UôßThP
¨\eLû[ÙûPV Tô]m ùY°lTÓ¡\Õ.259 @§p U²RoLÞdÏ úSôn ŸôWQm Ds[Õ.
£k§d¡u\ NØRôVj§tÏ B§p Nôuß Ds[Õ.26
70. @pXôyúY DeLû[l TûPjRôu. ©u]o DeLû[d ûLlTtßYôu. @±kRRtÏl

©u FûRÙm @±VôRYWôL A¡P, Ø§okR YVÕ YûW Rs[lTÓúYôÚm DeL°p
Ds[]o. @pXôy @±kRYu; At\ÛûPVYu.
71. DeL°p IÚYûW ®P Ut\YûW ùNpYj§p @pXôy £\l©j§Úd¡\ôu. (ùNpYjRôp)

£\l©dLlThúPôo RUÕ ùNpYjûRj RUÕ @¥ûUL°Pm107 ùLôÓjÕ, ReLÞdÏf NUUôL
@YoLû[ AdÏY§pûX. @pXôy®u @ÚhùLôûPûVVô ¨WôL¬d¡\ôoLs?
72. DeL°-ÚkúR @pXôy DeLÞdÏ Uû]®VûW GtTÓj§]ôu. DeLs Uû]®V¬-

ÚkÕ ©sû[Lû[Ùm, úTWd ÏZkûRLû[Ùm GtTÓj§]ôu. çnûUVô]Yt±-ÚkÕ
DeLÞdÏ DQY°jRôu. ùTôn«p Sm©dûL ùLôiÓ @pXôy®u @ÚhùLôûPdÏ
Su± U\d¡u\ôoL[ô?
73. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm BYoLÞdLô] DQ®p £±R[Üm ûLYNm

ûYj§WôRYoLû[Ùm, Nd§Vtú\ôûWÙm @YoLs @pXôyûYVu± YQeÏ¡u\]o.
74. @pXôyÜdÏ DRôWQeLû[d á\ô¾oLs! @pXôyúY @±Yôu. ¿eLs @±V
Uôh¼oLs.
75. FRtÏm Nd§ ùT\ôR, ©\ÚdÏ DûPûUVô] @¥ûUûVÙm, VôÚdÏ Sôm @Z¡V
ùNpYjûR @°júRôúUô @Yû]Ùm @pXôy DRôWQUôLd LôhÓ¡\ôu. BYu
BWL£VUôLÜm, ùY°lTûPVôLÜm @§-ÚkÕ (Sp Y¯«p) ùNX®Ó¡\ôu. (Bq®ÚYÚm)
NUUôYôoL[ô? FpXôl ×LÝm @pXôyÜdúL. F²àm @YoL°p @§LUôú]ôo @±V
UôhPôoLs.
76. BWiÓ U²RoLû[ @pXôy DRôWQm LôhÓ¡\ôu. @YoL°p IÚYu EûU.

FRtÏm Nd§ ùT\ UôhPôu. @Yu R]Õ F_Uô]àdÏl TôWUôL BÚd¡\ôu. FeúL
@Yû] @àl©]ôÛm SuûUûVd ùLôiÓ YW UôhPôu. B(jRûLV)Yàm, úSWô]
Y¯«p BÚkÕ ùLôiÓ, ¿§ûV GÜTYàm NUUôYôoL[ô?
77. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Uû\Yô]ûY @pXôyÜdúL D¬V]. @kR úSWm1 Fàm

¨Lrf£ Liê¥j §\lTÕ úTôp @pXÕ @ûR ®Pd Ïû\Yô] úSWj§p SPkÕ ®Óm.
@pXôy IqùYôÚ ùTôÚ°u ÁÕm At\ÛûPVYu.
78. ¿eLs FûRÙm @±Vô§ÚkR ¨ûX«p DeLs @uû]V¬u Y«ßL°-ÚkÕ

@pXôy DeLû[ ùY°úVt±]ôu. ¿eLs Su± ùNÛjÕYRtLôL ùN®ûVÙm,
TôoûYLû[Ùm, Ds[eLû[Ùm DeLÞdÏ GtTÓj§]ôu.
79. ALôV ùY°«p YNlTÓjRlThP ¨ûX«p T\ûYûV @YoLs TôodL®pûXVô?

@pXôyûYj R®W VôÚm @Ytû\ (@kRWj§p) ¨ßjR®pûX. Sm©dûL ùLôsÞm
NØRôVj§tÏ B§p TX NôußLs Ds[].260
80. DeLs ÅÓL°p DeLÞdÏ @pXôy ¨mU§ûV GtTÓj§]ôu. LôpSûPL°u

úRôpL°-ÚkÕ DeLÞdÏd áPôWeLû[ GtTÓj§]ôu. DeLs ©WVôQj§u úTôÕm,
E¬p ¿eLs Re¡«ÚdÏm úTôÕm @Ytû\ F°RôL FÓjÕf ùNp¡ÈoLs. ùNmU± AhÓ
úWôUeLs, ùYs[ôh¥u úWôUeLs, IhPLj§u úWôUeLs A¡VYt±-ÚkÕ
AûPLû[Ùm, Ï±l©hP LôXm YûW (TVuTÓm) YN§Lû[Ùm GtTÓj§]ôu.
81. Rôu TûPjRYt±-ÚkÕ @pXôy DeLÞdÏ ¨ZpLû[ GtTÓj§]ôu. UûXL°p

DeLÞdLôLd ÏûLLû[Ùm GtTÓj§]ôu. ùYlTj§-ÚkÕ DeLû[d LôdÏm
NhûPLû[Ùm, úTô¬p DeLû[d LôdÏm LYN DûPLû[Ùm @Yu GtTÓj§]ôu.
¿eLs LhÓlThÓ SPlTRtLôL BqYôú\ @Yu R]Õ @Úh ùLôûPûV DeLÞdÏ
ØÝûUlTÓj§]ôu.
82. @YoLs ×\dL¦jRôp ùR°YôL FÓjÕf ùNôpYúR DUÕ LPûU.
83. @pXôy®u @ÚhùLôûPûV @±kÕ, ©u]o @ûR Ußd¡u\]o. @YoL°p

@§LUôú]ôo (GL Bû\Yû]) UßlúTôúW.
84. IqùYôÚ NØRôVj§-ÚkÕm IÚ Nôh£ûV Sôm FÝl×m Sô°p!1 (GL Bû\Yû])
UßlúTôÚdÏ (úTN) @àU§dLlTPôÕ. @YoLs (YQdL Y¯TôÓLs ùNnÙUôß)
Yt×ßjRlTP UôhPôoLs.
85. @¿§ BûZjúRôo úYRû]ûVd LôÔm úTôÕ @YoLÞdÏ úYRû] BúXNôdLlTPôÕ.

@YoLs @YLôNØm @°dLlTP UôhPôoLs.
86. BûQ Lt©júRôo ReLs ùRnYeLû[d LôÔm úTôÕ ""FeLs Bû\Yô! @YoLú[
FeLs ùRnYeLs. Duû]Vu± @YoLû[úV ©Wôoj§jÕ YkúRôm'' Fuß áßYôoLs.
""¿eLs ùTôn ùNôp¡ÈoLs'' Fuß @YoLs UßùUô¯ áßYôoLs.
87. @uû\V §]m @pXôy®Pm NWQôL§ûVf NUol©lTôoLs. @YoLs

BhÓdLh¥VûY @YoLû[ ®hÓm Uû\kÕ ®Óm.
88. (SmûU) UßjÕ, @pXôy®u TôûRûV ®hÓm RÓjúRôÚdÏ ÏZlTm ùNnÕ YkRRu
LôWQUôL úYRû]dÏ úUp úYRû]ûV @§LUôdÏúYôm.
89. (@Õ) IqùYôÚ NØRôVj§Ûm @YoL°-ÚkúR @YoLÞdÏ F§Wô] Nôh£ûV Sôm

¨ßj§, (ØamUúR!) DmûU BYoLÞdÏ F§Wô] Nôh£VôLd ùLôiÓ YÚm Sôs!1
BqúYRjûR IqùYôÚ ùTôÚÞdÏm ®[dLUôLÜm, úSo Y¯VôLÜm, @Ú[ôLÜm, Øv-
mLÞdÏ StùNn§VôLÜm DUdÏ @Ú°ú]ôm.
90. ¿§, SuûU, Utßm D\®]ÚdÏd ùLôÓlTûR @pXôy LhPû[«Ó¡\ôu.

ùYhLdúLPô]ûY, ¾ûU, Utßm YWm× ÁßYûR DeLÞdÏj RÓd¡\ôu. ¿eLs
SpÛQoÜ ùTßYRtLôL DeLÞdÏ @±ÜûW áß¡\ôu.
91. ¿eLs IlTkRm ùNnRôp @pXôy®u IlTkRjûR ¨û\úYtßeLs! DeLs ÁÕ

@pXôyûYl ùTôßlTô[]ôd¡, Nj§VeLû[ Dß§lTÓj§V ©u @ûR Ø±jÕ
®Pô¾oLs!64 ¿eLs ùNnTYtû\ @pXôy @±Yôu.
92. Dß§VôL ètß, ©u]o èt\ûRj ÕiÓ ÕiPôL Ad¡VYû[l úTôp ALô¾oLs!
IÚ NØRôVjûR ®P Buù]ôÚ NØRôVm @§L Fi¦dûL«p Ds[Õ FuTRtLôL
DeLs Nj§VeLû[ úUôN¥VôLl TVuTÓjRô¾oLs! BRu êXm @pXôy DeLû[f
úNô§d¡\ôu. ¿eLs ØWiThPÕ Tt± ¡VôUj Sô°p1 @Yu DeLÞdÏj
ùR°ÜTÓjÕYôu.
93. @pXôy Sô¥«ÚkRôp DeLû[ IúW NØRôVUôL Ad¡«ÚlTôu. Uô\ôL Rôu

Sô¥úVôûW @Yu Y¯ úLh¥p ®Ó¡\ôu. Rôu Sô¥úVôÚdÏ úSo Y¯ LôhÓ¡\ôu. ¿eLs
ùNnÕ ùLôi¥ÚkRûY Tt± ®Nô¬dLlTÓÅoLs.
94. DeLÞd¡ûPúV úUôN¥ ùNnYRtLôL Nj§VeLû[f ùNnVô¾oLs!64 @qYôß ùNnRôp
Dß§lThP TôRm Nß¡l úTôn ®Óm. @pXôy®u TôûRûV ®hÓm RÓjRRôp ¾eûLf
ÑûYlÀoLs. DeLÞdÏd LÓm úYRû] Ds[Õ.
95. @pXôy®u DPuT¥dûLûV @tT ®ûXdÏ ®tß ®Pô¾oLs! ¿eLs @±kRôp

@pXôy®Pm Ds[úR DeLÞdÏf £\kRÕ.
96. DeL°Pm Ds[ûY Ø¥kÕ ®Óm. @pXôy®Pm Ds[ûY ¨ûXj§ÚdÏm.

ùTôßûUûVd LûPl©¥júRôÚdÏ @YoLs ùNnÕ YkR SpXYt±u LôWQUôL
@YoLÞdÏ¬V á-ûV YZeÏúYôm.
97. AúQô, ùTiúQô Sm©dûL ùLôiÓ, SpX\m ùNnRôp @YûW U¡rf£Vô]

YôrdûL YôZf ùNnúYôm. @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkR SpXYt±u LôWQUôL
@YoL°u á-ûV @YoLÞdÏ YZeÏúYôm.
98. ÏoAû] JÕm úTôÕ ®WhPlThP û`jRôû] ®hÓm @pXôy®Pm TôÕLôl×j

úR¥d ùLôs!
99. Sm©dûL ùLôiúPôo ÁÕm, RUÕ Bû\Yû]úV Nôok§ÚlúTôo ÁÕm @YàdÏ

@§LôWm BpûX.
100. Ruû]l TôÕLôlTô[]ôL Ad¡d ùLôiúPôo ÁÕm, Bû\YàdÏ BûQ Lt©lúTôo

ÁÕúU @YàdÏ @§LôWm Ds[Õ.
101. IÚ YN]j§u BPj§p Utù\ôÚ YN]jûR Sôm Uôt±]ôp ""¿o BhÓd LhÓTYo''
F]d áß¡u\]o. FûR @Ú[ úYiÓm FuTûR @pXôy SuL±kRYu. Uô\ôL
@YoL°p @§LUôú]ôo @±V UôhPôoLs.30
102. Sm©dûLVô[oLû[l TXlTÓj§PÜm, Øv-mLÞdÏ úSo Y¯VôLÜm,

StùNn§VôLÜm BûR DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ "ìaýp ÏÕv' DiûUÙPu B\d¡]ôo'
FuTûR (ØamUúR!) áßÅWôL!
103. ""IÚ U²Ro Rôu BYÚdÏd Ltßd ùLôÓd¡\ôo'' Fuß @YoLs áßYûR @±úYôm.
VôÚPu BûR BûQd¡\ôoLú[ô @YWÕ ùUô¯ úYtß ùUô¯VôÏm.142 BÕúYô ùR°Yô]
@W× ùUô¯.227
104. @pXôy®u YN]eLû[ SmTôúRôÚdÏ @pXôy Y¯ LôhP UôhPôu. Õu×ßjÕm

úYRû] @YoLÞdÏ DiÓ.
105. @pXôy®u YN]eLû[ SmTôúRôúW ùTônûV BhÓdLhÓYôoLs. @YoLú[

ùTônVoLs.
106. @pXôyûY Sm©V ©u @Yû] UßlúTôo ÁÕm, Ußl©tÏ Ds[j§p RôWô[UôL
BPU°lúTôo ÁÕm @pXôy®u úLôTØm, LÓm úYRû]Ùm DiÓ. Ds[j§p
Sm©dûL YÛl ùTt\ ¨ûX«p öTk§dLlThPYo R®W.261
107. @YoLs UßûUûV ®P, BqÜXL YôrdûLûV ®Úm©]ôoLs FuTúR BRtÏd

LôWQm. (Ruû]) UßdÏm áhPjÕdÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP UôhPôu.
108. @YoL°u Ds[eLs ÁÕm, ùN®«u ÁÕm, TôoûYLs ÁÕm @pXôy Øj§ûW«hÓ
®hPôu. @YoLú[ ®[eLôRYoLs.
109. @YoLs UßûU«p SxPUûPkRYoLs FuT§p NkúRLm BpûX.
110. úNôRû]dÏs[ôdLlThP ©u ¶wWj ùNnÕ, @\lúTôo ùNnÕ, ùTôßûUûVd

LûPl©¥lúTôÚdÏ DUÕ Bû\Yu BÚd¡\ôu. BRu ©u]o DUÕ Bû\Yu
111. IqùYôÚYÚm Ruû]l Tt± Yô§P YÚm Sô°p1 IqùYôÚYÚdÏm @Yo ùNnRÕ
ØÝûUVôL YZeLlTÓm. @YoLs @¿§ BûZdLlTP UôhPôoLs.
112. Jo EûW @pXôy ØuàRôWQUôLd áß¡\ôu. @Õ ¨mU§ÙPàm, @ûU§ÙPàm

BÚkRÕ. IqùYôÚ BPj§-ÚkÕm @qîÚdÏ¬V DQÜ RôWô[UôL YkÕ úNokRÕ.
A]ôp @qîo @pXôy®u @ÚhùLôûPLÞdÏ Su± U\kRÕ. F]úY @YoLs
ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRu LôWQUôL T£ Utßm TVm Fàm AûPûV @pXôy @qîÚdÏ
@¦®jRôu.
113. @YoL°-ÚkúR @YoLÞdÏj çRo YkRôo. @YûWl ùTônVùW]d LÚ§]o.

@YoLs @¿§ BûZjR ¨ûX«p úYRû] @YoLû[j Rôd¡VÕ.
114. @pXôy DeLÞdÏ YZe¡VYt±-ÚkÕ @àU§dLlThP çnûUVô]ûR

DiÔeLs! ¿eLs @Yû]úV YQeÏúYôWôL BÚkRôp @pXôy®u @ÚhùLôûPdÏ
Su± ùNÛjÕeLs!

@ßdLlThPûY A¡VYtû\úV @Yu DeLÞdÏj RûP ùNn§Úd¡\ôu.42 Vôo YWm×
Á\ôRYWôLÜm, Y-Vf ùNpXôRYWôLÜm öTk§dLlTÓ¡\ôúWô @pXôy Uu²lTYu;
¨LWt\ @u×ûPúVôu.171
116. "BÕ @àU§dLlThPÕ; BÕ ®XdLlThPÕ' Fuß DeLs SôÜLs Yo¦dÏm ùTônûV

@pXôy®u ÁÕ BhÓd Lh¥d á\ô¾oLs! @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓd Lh¥úVôo
ùYt± ùT\ UôhPôoLs.
117. (BÕ) @tTUô] YN§Ls. (UßûU«p) @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ.

118. (ØamUúR!) Øu]o DUdÏ ®Y¬jRûR ëRoLÞdÏj RûP ùNn§ÚkúRôm.262
@YoLÞdÏ Sôm ¾eÏ BûZdL®pûX. Uô\ôL @YoLs RUdÏj RôúU ¾eÏ BûZjÕd
ùLôiP]o.
119. @±VôûU«u LôWQUôLj ¾ûUûVf ùNnÕ ®hÓ, @Ru ©u]o Uu²l×d úLô¬,
§Úk§d ùLôiúPôÚdÏ DUÕ Bû\Yu BÚd¡\ôu.@Ru ©u]o DUÕ Bû\Yu
120. BlWôÍm IÚ NØRôVUôLÜm, @pXôyÜdÏd LhÓlThPYWôLÜm, DiûU Y¯«p

ü\YWôLÜm BÚkRôo. BûQ Lt©lTYWôL @Yo BÚkR§pûX.
121. @Y]Õ @ÚhùLôûPLÞdÏ Su± ùNÛjÕTYWôLÜm BÚkRôo. @YûW @Yu úRoÜ

ùNnRôu. úSWô] Y¯«p @YûWf ùNÛj§]ôu.
122. @YÚdÏ BqÜX¡p SuûUûV YZe¡ú]ôm. @Yo UßûU«p SpúXô¬p IÚYo.
123. ""(ØamUúR!) DiûU Y¯«p ü\ BlWôÍªu UôodLjûRl ©uTtßÅWôL!'' Fuß

DUdÏ çÕf ùNn§ @±®júRôm. @Yo BûQ Lt©lTYWôL BÚkR§pûX.
124. @YÚdÏ ØWiThúPôo ÁúR N²d¡ZûU Áu ©¥dLd áPôÕ Fu\ NhPm

BÚkRÕ.146 ¡VôUj Sô°p1 DUÕ Bû\Yu @YoLs ØWiThP ®`Vj§p
@YoLÞd¡ûPúV ¾olT°lTôu.
125. ®úYLjÕPàm, @Z¡V @±ÜûWÙPàm DUÕ Bû\Y²u TôûRûV úSôd¡

@ûZlÀWôL! @YoL°Pm @Z¡V Øû\«p ®YôRm ùNnÅWôL! DUÕ Bû\Yu R]Õ
TôûRûV ®hÓ ®X¡úVôûW @±kRYu; @Yu úSo Y¯ ùTtú\ôûWÙm @±kRYu.
126. ¿eLs Ri¥lTRôL BÚkRôp ¿eLs Õu×ßjRlThP @[ÜdÏj Ri¥ÙeLs! ¿eLs

ùTôßûUûVd LûPl©¥jRôp ùTôßûUVô[oLÞdÏ @ÕúY £\kRÕ.
127. ùTôßûUûVd LûPl©¥lÀWôL! ¿o ùTôßûUVôL BÚlTÕ @pXôy®PúU Ds[Õ.

@YoLÞdLôLd LYûXlTPô¾o! @YoLs ãrf£ ùNnYRôp NgNXjÕdÏm A[ôLô¾o!
128. Ruû] @g£ SpX\eLs ùNnúYôÚPú] @pXôy BÚd¡\ôu.

mj;jpahak;-17 gD ,];uhaPy; nkhj;j trdk;-111
BvWúYXoLÞdÏ Bû\Yu @°jR ùYt±LÞm @YoLs Bû\YàdÏ Uôß ùNnRÕm
@YoLÞdÏ GtThP úRôp®LÞm BkR @j§VôVj§p 4 ØRp FhÓ YN]eLs YûW
á\lTÓYRôp BvWôÂ-u UdLs Fuß BkR @j§VôVm ùTVo ùTt\Õ.
1. Uv´Õp aWôª-ÚkÕ, Ñtßl×\jûRl Tôd¡Vm ªdLRôL Sôm Ad¡V Uv´Õp @d^ô

YûW R]Õ NôußLû[d LôhÓYRtLôL Jo BW®p R]Õ @¥VôûW (ØamUûR)
@ûZjÕf ùNu\Yu çVYu.10 @Yu ùN®ÙßTYu; TôolTYu.263
2. ê^ôÜdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôm. ""Fuû]j R®W ùTôßlTô[oLû[ Ad¡d

ùLôs[ô¾oLs!'' Fuß BvWôÂ-u UdLÞdÏ úSo Y¯LôhPd á¥VRôLÜm @ûR
Ad¡ú]ôm.
3. èaýPu (LlT-p) Sôm Gt±úVô¬u NkR§Lú[! @Yo Su± ªdL @¥VôWôL BÚkRôo.
4. éª«p BWiÓ RPûY ÏZlTm ùNnÅoLs! ùTÚU[ÜdÏ AQYm ùLôsÅoLs! Fuß

BvWôÂ-u UdLÞdÏ @qúYRj§p @±®júRôm.
5. @q®Wi¥p ØRp YôdÏ ¨û\úYßm úTôÕ LÓûUVô], TXØûPV SUÕ @¥VôoLû[

DeLÞdÏ F§WôL @àl©ú]ôm. @YoLs ÅÓLÞdÏsú[Ùm EÓÚ®]ôoLs. @Õ
ùNnÕ Ø¥dLlThP YôdÏß§VôL BÚkRÕ.264
6. ©u]o @YoLÞdÏ F§WôL DeLÞdÏ YônlT°júRôm. ùNpYeL[ôÛm, Ai

UdL[ôÛm DeLÞdÏ DR®ú]ôm. DeLû[ @§L Fi¦dûLÙûPúVôWôL Ad¡ú]ôm.
7. ¿eLs SuûU ùNnRôp DeLÞdúL SuûU ùNn¡ÈoLs. ¿eLs ¾ûU ùNnRôp @ÕÜm
DeLÞdúL. BWiPôYÕ YôdÏß§ ¨û\úY±V úTôÕ @YoLs DeLÞdÏd úLÓ
ùNnRôoLs. (ûTjÕp ØLjRv Fàm) Ts°«p Øu× ÖûZkRÕ úTôp ÖûZkRôoLs.
@YoLs A§dLj§p YkRYtû\ @¯jùRô¯jRôoLs.
8. DeLs Bû\Yu, DeLÞdÏ @Ús ×¬Yôu. ¿eLs ÁiÓm (TûZV ¨ûXdÏ)

§Úm©]ôp SôØm §Úm×úYôm. (SmûU) UßlúTôÚdÏ SWLjûRf £û\f NôûXVôL
Ad¡Ùsú[ôm.
9. BkRd ÏoAu úSWô]RtÏ Y¯ LôhÓ¡\Õ. ""Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs

ùNnúYôÚdÏ ùT¬V á- Ds[Õ'' Fuß StùNn§Ùm áß¡\Õ.
10. UßûUûV SmTôUp BÚlúTôÚdÏj Õu×ßjÕm úYRû]ûVj RVô¬jÕsú[ôm.

11. SuûUdLôLl ©Wôoj§lTÕ úTôXúY ¾ûUdLôLÜm U²Ru ©WôojRû] ùNn¡\ôu.
U²Ru @YNWdLôW]ôL BÚd¡\ôu.
12. BWûYÙm, TLûXÙm BWiÓ NôußL[ôd¡ú]ôm. DeLs Bû\Y²PªÚkÕ @Úû[j

úRPÜm, AiÓL°u Fi¦dûLûVÙm, LôXd LQdûLÙm ¿eLs @±kÕ
ùLôsYRtLôLÜm BW®u Nôuû\ I°«ZdLf ùNnÕ TL-u Nôuû\ ùY°fNUôd¡ú]ôm.
IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm SuÏ ùR°ÜTÓj§ú]ôm.
13. IqùYôÚ U²RàdÏm @Y]Õ LÝj§p @Y]Õ Ï±lúThûP Uôh¥Ùsú[ôm.

¡VôUj Sô°p1 @YàdLôL IÚ ×jRLjûR ùY°lTÓjÕúYôm. @ûR ®¬dLlThPRôL
@Yu LôiTôu.
14. ""D]Õ ×jRLjûR ¿ Yô£! Duû]l Tt± LQdùLÓdL ¿úV úTôÕUô]Yu'' (Fuß
á\lTÓm).
15. úSo Y¯ ùTt\Yo R]dLôLúY úSo Y¯ ùTß¡\ôo. Y¯ RYßTYo R]dùL§WôLúY Y¯

RYß¡\ôo. IÚYu Buù]ôÚY²u ÑûUûVf ÑUdL UôhPôu. IÚ çRûW
@àlTôRYûW Sôm (FYûWÙm) Ri¥lT§pûX.265
16. Jo EûW Sôm @¯dL SôÓm úTôÕ @qî¬p ÑLúTôLj§p êr¡úVôÚdÏ (LhÓlThÓ
SPdÏUôß) LhPû[«ÓúYôm. @YoLs @§p Ït\m ×¬YôoLs. F]úY @qîÚdÏ
F§WôL, (SUÕ) YôojûR Dß§Vô¡ ®Ó¡\Õ. DPú] @ûR @¥úVôÓ @¯lúTôm.
17. èaýdÏl ©u FjRû]úVô RûXØû\«]ûW @¯jÕsú[ôm. DUÕ Bû\Yu R]Õ

@¥VôoL°u TôYeLû[ SuL±VÜm, TôodLÜm úTôÕUô]Yu.
18. @YNW DXLjûR ®Úm×úYôÚdÏ Sôm Sô¥VûR Sôm Sô¥úVôÚdÏ @YNWUôLd

ùLôÓjÕ ®ÓúYôm. ©u]o @YoLÞdLôL SWLjûR GtTÓjÕúYôm. B¯kÕ, @ÚÞdÏ
@lTôtThÓ @§p LÚÏYôoLs.
19. Sm©dûL ùLôiP ¨ûX«p UßûUûV ®Úm©, @RtLôL ØVt£lúTô¬u ØVt£dÏ

Su± ùNÛjRlTÓm.6
20. BYoLÞdÏm, @YoLÞdÏm, @û]YÚdÏm (DUÕ Bû\Y]ô¡V) Sôm SUÕ @Úû[

@§LUôLd ùLôÓlúTôm. DUÕ Bû\Y²u @Ús UßdLlThPRôL BpûX.
21. ""@YoL°p IÚ £XûW Utßm £XûW ®P FqYôß £\l©jÕsú[ôm'' FuTûRd

LY²lÀWôL! UßûU YôrÜ ªLl ùT¬V RÏ§LÞm, ªLl ùT¬V £\l×dLÞm ùLôiPÕ.
22. @pXôyÜPu Utù\ôÚ LPÜû[ ¿o LtTû] ùNnVô¾o! @qYôß ùNnRôp

B¯kRYWôLÜm, ûL ®PlThPYWôLÜm @UokÕ ®ÓÅo!
23. ""Fuû]j R®W úYß VôûWÙm YQeLô¾oLs! ùTtú\ôÚdÏ DTLôWm ùNnÙeLs!''
Fuß DUÕ Bû\Yu LhPû[«hÓs[ôu. DmØPu BÚdÏm @q®ÚYÚúUô, BÚY¬p
IÚYúWô ØÕûUûV @ûPkÕ ®hPôp @q®ÚYûW úSôd¡ "º' F]d á\ôúR!
@q®ÚYûWÙm ®WhPôúR! U¬VôûRVô] ùNôpûXúV @q®ÚY¬PØm áßÅWôL!
24. @u×Pu T¦Ü Fàm £\ûL @q®ÚYÚdLôLÜm RôrjÕÅWôL!251 ""£ßY]ôL

BÚdÏm úTôÕ Fuû] BÚYÚm TWôU¬jRÕ úTôp Bû\Yô! Bq®ÚYÚdÏm @Ús
×¬YôVôL!'' Fuß úLhÀWôL!
25. DeLs Ds[eL°p Ds[ûR DeLs Bû\Yu SuL±TYu. ¿eLs SpúXôWôL

BÚkRôp §ÚkÕúYôûW @Yu Uu²lTY]ôL BÚd¡\ôu.
26. D\®]ÚdÏm, GûZdÏm, SôúPô¥dÏm206 @YWY¬u D¬ûUûV YZeÏÅWôL!

IúWV¥VôL Åi ®ûWVm ùNnÕ ®Pô¾o!
27. ®ûWVm ùNnúYôo û`jRôuL°u DPu©\l×dL[ôL Ds[]o. û`jRôu R]Õ

Bû\YàdÏ Su± ùLhPY]ôL BÚd¡\ôu.
28. (DmªPm YN§«pXôÕ) DUÕ Bû\Y²u @Úû[ F§oTôoj§ÚdÏm ¨ûX«p (GÕm

ùLôÓdLôUp) @YoLû[l ×\dL¦lTRôL BÚkRôp L¥]ªpXôR ùNôpûXúV
@YoLÞdÏd áßÅWôL!
29. DUÕ ûLûVd LÝj§p LhPlThPRôLÜm AdLô¾o! IúWV¥VôL @ûR ®¬jÕm

®Pô¾o! (@qYôß ®¬jRôp) B¯YûPkRYWôL YßûUlThÓ @UokÕ ®ÓÅo!
30. Rôu Sô¥úVôÚdÏ DUÕ Bû\Yu ùNpYjûRj RôWô[UôL YZeÏ¡\ôu. Ïû\jÕm

YZeÏ¡\ôu. @Yu R]Õ @¥VôoLû[ SuL±kRY]ôLÜm, TôolTY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
31. YßûUdÏ @g£ DeLs ÏZkûRLû[d ùLôpXô¾oLs! @YoLÞdÏm, DeLÞdÏm

SôúU DQY°d¡ú\ôm. @YoLû[d ùLôpYÕ ùT¬V Ït\UôÏm.
32. ®TfNôWj§tÏ ùSÚeLô¾oLs! @Õ ùYhLdúLPô]RôLÜm, ¾V Y¯VôLÜm BÚd¡\Õ.
33. @pXôy RûP ùNnÕs[ D«od ùLôûXûV, RdL LôWQªu± ùNnVô¾oLs!

@¨VôVUôLd ùLôpXlThúPô¬u ùTôßlTô[ÚdÏ @§LôWm @°jÕsú[ôm. @Yo
ùLôpYRtLôL YWm× Á±P úYiPôm. @Yo DR® ùNnVlThPYWôYôo.43
34. @]ôûR«u ùNôjûR @Yo TÚYUûPYÕ YûW @Z¡V Øû\«úXúV R®W

ùSÚeLô¾oLs! YôdûL ¨û\úYtßeLs! YôdÏ ®Nô¬dLlTÓm.
35. @[dÏm úTôÕ ¨û\YôL @[eLs! úSWô] RWôÑ ùLôiÓ FûP úTôÓeLs! BÕúY
£\kRÕ. @Z¡V Ø¥Ü.
36. DUdÏ @±Ü BpXôRûR ¿ ©uTt\ôúR! ùN®, TôoûY, Ds[m A¡V @û]jÕúU
®Nô¬dLlTÓTûY.
37. éª«p LoYjÕPu SPdLôúR! ¿ éªûVl ©[kÕ, UûXL°u DVWj§u @[ûY

@ûPVúY UôhPôn!266
38. BûY @û]j§u úLÓm DUÕ Bû\Y²Pm ùYßdLlThPRôÏm.
39. (ØamUúR!) BûY, DUÕ Bû\Yu (R]Õ) Oô]j§-ÚkÕ DUdÏ @±®lTûY.

@pXôyÜPu úYß LPÜû[d LtTû] ùNnVô¾o! (@qYôß ùNnRôp) B¯kRYWôLÜm,
(Bû\VÚû[ ®hÓm) çWUôdLlThPYWôLÜm SWLj§p ÅNlTÓÅo!
40. DeLs Bû\Yu DeLÞdÏ Ai ÏZkûRLû[ YZe¡ ®hÓ, R]dÏ Yô]YoLû[l

×Rp®VWôL Ad¡d ùLôiPô]ô? TVeLWUô] átû\úV áß¡ÈoLs!
41. @YoLs £k§lTRtLôL BkRd ÏoA²p TX ®`VeLûû[j ùR°ÜTÓj§Ùsú[ôm.

@Õ @YoLÞdÏ ùYßlûTúV @§LlTÓjÕ¡\Õ.
42. ""@YoLs áßYÕ úTôp @YàPu TX LPÜsLs BÚk§ÚkRôp @YoLÞm

@o`ýûPV (Bû\)Y²Pm (NWQûPV) IÚ Y¯ûVj úR¥«ÚlTôoLs'' Fuß áßÅWôL!
43. @YoLs áßYûR ®hÓm @Yu çVYu.10 ªL ªL DVokRYu.
44. GÝ Yô]eLÞm, éªÙm, @Yt±p Ds[ûYLÞm @Yû]j Õ§d¡u\]. @Yû]l

úTôt±l ×LZôR FÕÜúU BpûX. A«àm @ûY Õ§lTûRl ×¬kÕ ùLôs[ Uôh¼oLs!
@Yu N¡l×j RuûUÙûPVYu; Uu²lTYu.
45. ¿o ÏoAû] JÕm úTôÕ DUdÏm UßûUûV SmTôúRôÚdÏm BûPúV Uû\dLlThP

IÚ §ûWûV GtTÓjÕ¡ú\ôm.
46. @YoLs @ûRl ×¬kÕ ùLôs[ô§ÚdL @YoL°u Ds[eL°p ê¥Lû[Ùm,

ùN®L°p @ûPlûTÙm GtTÓj§Ùsú[ôm. ÏoA²p DUÕ Bû\Yû] UhÓm ¿o áßm
úTôÕ ùYßjÕl ×\eLôh¥ JÓ¡u\]o.
47. ""ã²Vm ùNnVlThP IÚ U²Rû]úV ©uTtß¡ÈoLs'' Fuß @¿§ BûZjúRôo

BWL£VUôLd á±VûRÙm, (ØamUúR!) DmªPm @YoLs ùN®úVt\ úTôÕ FûRf
ùN®úVt\ôoLú[ô @ûRÙm Sôm SuÏ @±úYôm.
48. ""DUdÏ FqYôß @YoLs DRôWQm LôhÓ¡\ôoLs'' Fuß LY²lÀWôL! F]úY

@YoLs Y¯ ùLhP]o. @YoLs Y¯ûV @ûPV BVXôÕ.
49. ""SôeLs FÛm×L[ô¡ Ud¡l úTôÏm úTôÕ ×Õl TûPlTôL ÁiÓm

D«ol©dLlTÓúYôUô?'' Fuß @YoLs úLh¡u\]o.
50, 51. ""LpXôLúYô, BÚmTôLúYô, @pXÕ DeLs Ds[eL°p ùT¬RôLj úRôußm IÚ
TûPlTôLúYô AÏeLs!'' (FlT¥ A]ôÛm D«ol©lTôu) Fuß áßÅWôL! ""FeLû[
FYu ÁiÓm TûPlTôu?'' Fuß @YoLs úLh¡u\]o. ""ØRp RPûY Vôo DeLû[l
TûPjRôu?'' Fuß úLhÀWôL! DmªPm ReLs RûXLû[f NônjÕ, ""@Õ FlúTôÕ YÚm?''
Fuß úLh¡u\]o. ""@Õ NÁTj§p YWd áÓm'' Fuß áßÅWôL!26
52. DeLû[ @Yu @ûZdÏm Sô°p1 @Yû]l ×LrkRYôß T§X°lÀoLs! Ïû\Yô]

LôXúU (éª«p) Y£jRRôL ¨û]lÀoLs.
53. @Z¡VYtû\úV úTÑUôß F]Õ @¥VôoLÞdÏd áßÅWôL! û`jRôu

@YoL°ûPúV ©[ûY GtTÓjÕYôu. û`jRôu U²RàdÏl T¡WeL F§¬VôYôu.
54. DeLs Bû\Yu DeLû[l Tt± SuÏ @±kRYu. @Yu Sô¥]ôp DeLÞdÏ @Ús
×¬Yôu. Sô¥]ôp Ri¥lTôu. (ØamUúR!) DmûU @YoLÞdÏl ùTôßlTô[WôL Sôm
@àlT®pûX.
55. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[YoLû[ DUÕ Bû\Yu SuÏ @±Yôu. S©UôoL°p

£XûW Utßm £XûW ®Pf £\l©j§Úd¡ú\ôm.37 RôîÕdÏ ^éûWd ùLôÓjúRôm.
56. ""@pXôyûYVu± ¿eLs LtTû] ùNnúRôûWl ©Wôoj§jÕl TôÚeLs! DeLû[

®hÓm LxPjûR ¿dLúYô, Uôt\úYô @YoLÞdÏ BVXôÕ'' Fuß áßÅWôL!
57. BYoLs Vô¬Pm ©Wôoj§d¡\ôoLú[ô @YoL°p (Bû\YàdÏ) ªLÜm

ùSÚdLUô]YoLú[ RUÕ Bû\Yû] úSôd¡ YÊXôûYj úRÓ¡u\]o. @Y]Õ @Úû[
F§oTôod¡u\]o. @Y]Õ úYRû]dÏ @gÑ¡u\]o. DUÕ Bû\Y²u úYRû]
@fNlTP úYi¥VRôÏm.141
58. FkR EWôL BÚkRôÛm ¡VôUj SôÞdÏ1 Øu @ûR @¯dLôUúXô, LÓûUVôLj

Ri¥dLôUúXô Sôm BÚdL UôhúPôm. BÕ T§úYh¥p157 YûWVlThPRôL BÚd¡\Õ.
59. @t×ReLû[ Øuú]ôoLs ùTônùV]d LÚ§VúR @ûR Sôm (BlúTôÕ)

@àl×YRtÏj RûPVôLÜs[Õ. ^êÕ NØRôVj§]ÚdÏ IhPLjûRd Li Øuú]
ùLôÓjúRôm. @RtÏ @YoLs @¿§ BûZjR]o. @fÑßjRúY @t×ReLû[
@àl×¡ú\ôm.
60. (ØamUúR!) DUÕ Bû\Yu U²RoLû[ ØÝûUVôL @±¡\ôu Fuß Sôm DUdÏd
á±VûR ¨û]lÀWôL! DUdÏ Sôm Lôh¥V Lôh£ûVÙm ÏoA²p N©dLlThP UWjûRÙm
U²RoLÞdÏf úNôRû]VôLúY Ad¡Ùsú[ôm.267 @YoLû[ @fÑßjÕ¡ú\ôm. @Õ
@YoLÞdÏl ùT¬V Y¯ úLhûPúV @§LUôd¡VÕ.
61. ""ARØdÏl T¦ÙeLs!''11 Fuß Yô]YoLÞdÏ Sôm á±V úTôÕ BlÄû^j R®W
@û]YÚm T¦kR]o. ""L°UiQôp ¿ TûPjRYÚdÏl T¦úY]ô?'' Fuß @Yu
úLhPôu.
62. ""Fuû] ®P ¿ £\l©jR BYûWl Tt±d áßYôVôL! ¡VôUj Sôs1 YûW F]dÏ ¿
@YLôNm @°jRôp £XûWj R®W BYWÕ NkR§Lû[ úYWßlúTu'' F]Üm á±]ôu.
63. ""¿ úTô! @YoL°p VôúWàm Duû]l ©uTt±]ôp DeLÞdÏ SWLúU á-. (@Õ)
¨û\Yô] á-'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
64. D]Õ ÏWp êXm @YoL°p D]dÏ Ø¥kúRôûW Y¯ ùLÓjÕd ùLôs! D]Õ Ï§ûWl
TûPûVÙm, LôXôh TûPûVÙm @YoLÞdÏ F§WôL G®d ùLôs! ùTôÚh ùNpYj§Ûm,
UdLh ùNpYj§Ûm @YoLÞPu ¿ áhPô°Vô¡d ùLôs! @YoLÞdÏ YôdÏß§Ùm
@°jÕd ùLôs! (Fußm Bû\Yu á±]ôu.) GUôt\jûRj R®W úYù\Rû]Ùm û`jRôu
@YoLÞdÏ YôdL°lT§pûX.
65. ""F]Õ @¥VôoLs ÁÕ D]dÏ FkR @§LôWØm BpûX'' (Fußm Bû\Yu á±]ôu.)
DUÕ Bû\Yu ùTôßlúTtLl úTôÕUô]Yu.
66. DeLs Bû\Y]Õ @Úû[ ¿eLs úRÓYRtLôL @Yú] LlTûX DeLÞdLôLd LP-
p ùNÛjÕ¡\ôu. @Yu DeL°Pm ¨LWt\ @u×ûPúVô]ôYôu.
67. LP-p DeLÞdÏ IÚ ¾eÏ GtThPôp @Yû]j R®W VôûW @ûZd¡ÈoLú[ô

@YoLs Uû\kÕ ®Ó¡u\]o. @Yu DeLû[d LôlTôt±d LûW úNojRÜPu
×\dL¦d¡ÈoLs! U²Ru Su± ùLhPY]ôLúY BÚd¡\ôu.
68. ¨XlTWl©u IÚ TÏ§«p @Yu DeLû[ ®ÝeLf ùNnYÕ Tt±úVô, DeLs ÁÕ Lp

UûZ ùTô¯YûRl Tt±úVô @fNUtß BÚd¡ÈoL[ô? ©u]o DeLÞdÏ FkRl
ùTôßlTô[ûWÙm LôQ Uôh¼oLs.
69. @pXÕ ÁiÓm IÚ RPûY @§p (LP-p) DeLû[ @àl×m úTôÕ, DeLÞdÏ
F§WôLl ×Vp Lôtû\ @àl© ¿eLs (@Yû]) UßjRRôp DeLû[ êrL¥dL UôhPôu
Fuß @fNUtß BÚd¡ÈoL[ô? ©u]o SUdÏ F§WôL DeLÞdÏ @§p DRÜTYûWd
LôQ Uôh¼oLs.
70. ARØûPV UdLû[ úUuûUlTÓj§ú]ôm. @YoLû[j RûW«Ûm, LP-Ûm ÑUkÕ

ùNpX ûYjúRôm. çnûUVô]Ytû\ @YoLÞdÏ YZe¡ú]ôm. Sôm TûPjR @§LUô]
TûPl×Lû[ ®P @YoLû[f £\l©júRôm.
71. IqùYôÚ NØRôVjûRÙm @YWY¬u RûXYÚPu Sôm @ûZdÏm Sô°p1 RUÕ

T§úYÓ YXÕ ûL«p ùLôÓdLlTÓúYôo RUÕ T§úYhûP Yô£lTôoLs. @ÔY[Üm
@YoLs @¿§ BûZdLlTP UôhPôoLs.
72. BeúL ÏÚPWôL BÚlTYo UßûU«Ûm ÏÚPWôLÜm, Y¯ ùLhPYWôLÜm BÚlTôo.390

73. (ØamUúR!) Sôm DUdÏ çÕf ùNn§VôL @±®dLôRûR Sm ÁÕ ¿o BhÓd LhP
úYiÓm Fuß DmûUj §ûN §ÚlT ØVu\]o. (@lT¥f ùNnRôp) DmûU Dt\
SiTWôL Ad¡«ÚlTôoLs.
74. (ØamUúR!) Sôm DmûU ¨ûXlTÓj§«ÚdLô ®hPôp @YoLû[ úSôd¡f £±úRàm

¿o Nônk§ÚlÀo!
75. @qYôß ¿o ùNn§ÚkRôp YôÝm úTôÕ DUdÏ BÚ UPeÏm, UW¦dÏm úTôÕ BÚ

UPeÏm úYRû]ûVf ÑûYdLf ùNn§ÚlúTôm. ©u]o SmªPm DUdLôL FkR
DR®Vô[ûWÙm LôQ Uôh¼o.156
76. (ØamUúR!) DmûU Bléª«-ÚkÕ ¡[l© ùY°úVt±P @YoLs ØVu\]o.

@lúTôÕ DUdÏl ©u]o @YoLs Ïû\YôLúY Re¡«ÚlTôoLs.268
77. (ØamUúR!) DUdÏ Øu Sôm @àl©V çRoLs ®`Vj§p (BÕúY SUÕ) Y¯

Øû\VôÏm. SUÕ Y¯ Øû\«p FkR Uôt\jûRÙm LôQ Uôh¼o!
78. ã¬Vu NônkR§-ÚkÕ BW®p BÚs ãÝm YûW«p ùRôÝûLûVÙm TwÚ

(ùRôÝûL«p) ÏoAû]Ùm ¨ûX SôhÓÅWôL! TwÚ (ùRôÝûL«p) ÏoAu Nôh£
á\lTÓYRôL BÚd¡\Õ.226
79. (ØamUúR!) DUdÏ DT¬VôL BÚdÏm ¨ûX«p BW®p BRu êXm (ÏoAu êXm)
Raw_ýj ùRôÝÅWôL! ×LZlThP BPj§p DUÕ Bû\Yu DmûU FÝlTd áÓm.
80. Fu Bû\Yô! SpX Øû\«p Fuû] ÖûZVf ùNnYôVôL! SpX Øû\«p Fuû]
ùY°úVtßYôVôL! Du²PªÚkÕ F]dLôL DRYdá¥V At\ûX GtTÓjÕYôVôL!'' F]
áßÅWôL!
81. ""DiûU YkÕ ®hPÕ. ùTôn @¯kÕ ®hPÕ. ùTôn @¯Vd á¥VRôLúY Ds[Õ''
Fußm áßÅWôL!
82. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ @Ú[ôLÜm, úSôn ŸôWQUôLÜm BÚlTûRd ÏoA²p

B\dÏ¡ú\ôm. @¿§ BûZjúRôÚdÏ @Õ SxPjûRúV @§LlTÓjÕm.
83. U²RàdÏ Sôm @Úh ùLôûPûV YZeÏm úTôÕ SmûUl ×\dL¦jÕ, ùRôûX®p
ùNp¡\ôu. @YàdÏj ¾eÏ GtTÓm úTôÕ Sm©dûL BZkRY]ô¡\ôu.
84. ""IqùYôÚYÚm RjRUÕ Y¯«úXúV ùNVpTÓ¡\ôo. Vôo úSo Y¯«p ùNpTYo

FuTûR DUÕ Bû\Yú] SuL±kRYu'' Fuß áßÅWôL!
85. (ØamUúR!) D«ûWl Tt± @YoLs DmªPm úLh¡u\]o. ""D«o FuTÕ F]Õ
Bû\Y²u LhPû[lT¥ Ds[Õ. ¿eLs Ïû\YôLúY Lp® ùLôÓdLlThÓsÇoLs'' Fuß
áßÅWôL!
86, 87. (ØamUúR!) Sôm Sô¥]ôp DUdÏ @±®jR çÕf ùNn§Lû[l úTôd¡ ®ÓúYôm.
©u]o @Õ Tt± SmªPm DUdÏ FkRl ùTôßlTô[ûWÙm ¿o LôQ Uôh¼o. F²àm DUÕ
Bû\Y²u @Ú[ôp (úTôdLlTP®pûX) Dm ÁÕ @Y]Õ @Ús ùT¬RôLúY Ds[Õ.26
88. ""BdÏoAu úTôu\ûRd ùLôiÓ YÚYRtLôL U²RoLÞm, úLÞm Iuß

§WiPôÛm BÕ úTôu\ûRd ùLôiÓ YW Ø¥VôÕ. @YoL°p IÚYo Ut\YÚdÏ
DR®Vô[WôL BÚkRôÛm N¬úV'' Fuß áßÅWôL!7
89. BdÏoA²p U²RoLÞdLôL FpXô Øu Uô§¬ûVÙm YZe¡Ùsú[ôm. U²RoL°p

@§LUôú]ôo (Bû\) UßlûTj R®W úYß FûRÙm GtT§pûX.
90. ""Bléª«p ¿ìtû\ FeLÞdLôL ¿o JPf ùNnVôR YûW DmûU SôeLs SmTúY
UôhúPôm'' Fuß áß¡u\]o.
91. @pXÕ DUdÏ úTÃfûN Utßm §WôhûNj úRôhPm BÚdL úYiÓm. @YtßdÏ
BûPúV S§Lû[ ¿o ùTÚdùLÓjÕ JPf ùNnV úYiÓm.
92. @pXÕ ¿o ¨û]lTÕ úTôp Yô]jûR ÕiÓ ÕiPôL FeLs ÁÕ ®Zf ùNnV
úYiÓm. @pXÕ @pXôyûYÙm. Yô]YoLû[Ùm úS¬p ¿o ùLôiÓ YW úYiÓm.
93. @pXÕ ReLjRôp DUdÏ IÚ ÅÓ BÚdL úYiÓm. @pXÕ Yô]j§p ¿o G\

úYiÓm. SôeLs Yô£dÏm ®RUôL FeL°Pm IÚ ×jRLjÕPu B\e¡]ôp R®W ¿o G±f
ùNu\ûR SmT UôhúPôm (F]Üm áß¡u\]o) ""Fu Bû\Yu çVYu.10 Sôu
U²R]ôLÜm, çRWôLÜúU BÚd¡ú\u'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!
94. ""U²RûWVô çRWôL @pXôy @àl©]ôu?'' Fuß @YoLs áßYÕ Rôu,

U²RoL°Pm úSo Y¯ YkR úTôÕ @YoLs Sm×YRtÏj RûPVôL BÚkRÕ
95. ""éª«p Yô]YoLs ¨mU§VôL SPUô¥ (Y£jÕ) YkRôp @YoLÞdÏ Yô]j§-ÚkÕ

Yô]YûWúV çRWôL @àl©«ÚlúTôm'' FuTûRd áßÅWôL!154
96. ""F]dÏm, DeLÞdÏªûPúV @pXôy LiLô¦dLl úTôÕUô]Yu. @Yu R]Õ

@¥VôoLû[ SuL±kRY]ôLÜm, TôolTY]ôLÜm BÚd¡\ôu'' Fußm áßÅWôL!
97. @pXôy VôÚdÏ úSo Y¯ Lôh¥]ôú]ô @YúW úSo Y¯ ùTt\Yo. @Yu VôûW Y¯
úLh¥p ®hÓ ®Ó¡\ôú]ô @YÚdÏ @Y]u± úYß TôÕLôYXoLû[ ¿o LôQ Uôh¼o.
@YoLû[ ØLm L®Zf ùNnÕ ÏÚPoL[ôL, EûUL[ôL, ùN®PoL[ôL ¡VôUj Sô°p1
FÝl×úYôm. @YoL°u ReÏªPm SWLm. @Õ R¦Ùm úTôùRpXôm ¾ûV
@§LUôdÏúYôm.
98. SUÕ YN]eLû[ @YoLs UßjRRôÛm, ""SôeLs FÛmTô¡ Ud¡l úTôÏm úTôÕ ×Õl
TûPlTôL ÁiÓm D«ol©dLlTÓúYôUô?'' Fuß á±VRôÛm BÕúY @YoLÞdÏ¬V
RiPû].
99. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjRYu BYoLû[l úTôu\ (@tTUô])YoLû[l
TûPdL At\ÛûPVYu FuTûR @YoLs @±V®pûXVô? NkúRLªpXôR IÚ LôXd
ùLÓûYÙm @YoLÞdLôL @Yu GtTÓj§Ùs[ôu. @¿§ BûZjúRôo (Bû\) UßlûTj
R®W úYß FûRÙm GtT§pûX.
100. ""Fu Bû\Y]Õ @Ú°u LÚîXeLÞdÏ ¿eLs D¬ûUVô[oL[ôL BÚk§ÚkRôp

ùNX®P @g£ DeL°PúU ûYjÕd ùLôi¥ÚlÀoLs! U²Ru LgN]ôLúY BÚd¡\ôu''
Fuß áßÅWôL!
101. ùR°Yô] IuTÕ NôußLû[ ê^ôÜdÏ YZe¡ú]ôm. @YoL°Pm @Yo YkR úTôÕ
(SPkRûR) BvWôÂ-u UdL°Pm úLhÀWôL! ""ê^ôúY! DmûU ã²Vm
ùNnVlThPYWôLúY Sôu LÚÕ¡ú\u'' Fuß @lúTôÕ @Y¬Pm K©o@qu á±]ôu.
102. "BYtû\ Yô]eLÞdÏm, éªdÏm @§T§úV NôußL[ôL @Ú°Ùs[ôu' FuTûR ¿

@±k§Úd¡\ôn. ""K©o@qú]! ¿ @¯dLlTÓTYu Fuú\ Sôu LÚÕ¡ú\u'' Fuß @Yo
á±]ôo.
103. @YoLû[ @léªûV ®hÓ ùY°úVt\ @Yu ¨û]jRôu. @Yû]Ùm, @YàPu

BÚkR @û]YûWÙm êrL¥júRôm.
104. ""éª«p Y£ÙeLs! UßûU Tt±V YôdÏ ¨û\úYßm úTôÕ DeLû[ IÚ úNW
ùLôiÓ YÚúYôm'' Fuß BRu ©u]o BvWôÂ-u UdL°Pm á±ú]ôm.
105. DiûUÙPú]úV BûR @Ú°ú]ôm. DiûUÙPú]úV BÕ B\e¡VÕ. DmûU

StùNn§ áßTYWôLÜm, FfN¬dûL ùNnTYWôLÜúU @àl©Ùsú[ôm.
106. UdLÞdÏ BûPùY° ®hÓ ¿o J§d LôhÓYRtLôL ÏoAû]l ©¬jÕ @ûRl

T¥lT¥VôL @Ú°ú]ôm.269
107. ""BûR Sm×eLs! @pXÕ BûR SmTôUp BÚeLs! BRtÏ Øu (úYR) @±Ü
ùLôÓdLlThúPô¬Pm BÕ á\lThPôp @YoLs ØLm Ïl×\ ^wRô®p ®ÝYôoLs''
Fuß áßÅWôL!396
108. FeLs Bû\Yu çVYu.10 FeLs Bû\Y²u YôdÏß§ ¨û\úYt\lTÓYRôL

Ds[Õ F]d áß¡u\]o.
109. @YoLs @ÝÕ ØLm Ïl×\ ®Ý¡u\]o. @Õ @YoLÞdÏ @PdLjûR

@§LUôdÏ¡\Õ.
110. ""@pXôy Fuß @ûZÙeLs! @pXÕ WyUôu Fuß @ûZÙeLs! ¿eLs FlT¥
@ûZjR úTôÕm @YàdÏ @Z¡V ùTVoLs Ds[]'' Fuß áßÅWôL! DUÕ
©WôojRû]ûVf NlRªhÓm ùNnVô¾o! ùUÕYôLÜm ùNnVô¾o! Bq®WiÓdÏm
BûPlThP Y¯ûVj úRÓÅWôL!270
111. ""NkR§ûV GtTÓj§d ùLôs[ôR @pXôyÜdúL ×LZû]jÕm. Ah£«p @YàdÏl

TeLô° BpûX. DR®Vô[u Fàm B¯Üm @YàdÏ BpûX'' Fuß (ØamUúR!)
áßÅWôL! @Yû] @§Lm ùTÚûUlTÓjÕÅWôL!
mj;jpahak;-18 my;f`;/g; nkhj;j trdk;-110
BkR @j§VôVj§u 9YÕ YN]m ØRp 26 YûW ùLôsûLdLôL SôÓ Õ\kÕ ÏûL«p
RgNUûPkR £X Bû[OoL°u @t×R YWXôß á\lTÓYRôp BkRl ùTVo.
1, 2, 3, 4. @pXôyÜdúL ×LZû]jÕm. @Yu Rôu R]Õ @¥Vôo ÁÕ BqúYRjûR

úSWô]RôLÜm, R]Õ LÓûUVô] úYRû] Tt± FfN¬lTRtLôLÜm, SpX\eLs ùNnÙm
Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ "@Z¡V á- DiÓ; @§p Fuù\ußm ReÏYôoLs' F]
StùNn§ áßYRtLôLÜm, "@pXôy NkR§ûV GtTÓj§d ùLôiPôu' Fuß áßúYôûW
FfN¬lTRtLôLÜm, (BqúYRjûR) Fq®Rd úLôQÛm Bu± @Ú°]ôu.26
5. @YoLÞdÏm, @YoL°u Øuú]ôÚdÏm BÕ Tt± FkR @±Üm BpûX. @YoL°u

YônL°p ùY°VôÏm ùNôtL°p BÕ ùT¬RôÏm. @YoLs ùTônûVúV áß¡u\]o.
6. BfùNn§ûV @YoLs SmTô®hPôp @YoLÞdLôLd LYûXlThÓ DmûUúV @¯jÕd

ùLôsÅo úTôÛm.
7. @YoL°p @Z¡V ùNVÛûPVYo Vôo FuTûRf úNô§lTRtLôLl éª«p Ds[ûR

@RtÏ (éªdÏ) @XeLôWUôL Sôm Ad¡ú]ôm.
8. @Ru ÁÕ Ds[Ytû\ ùYhP ùY°VôLÜm Sôm AdLd á¥VYoLú[.
9. ""@kRd ÏûL Utßm @kR GhÓdÏ¬úVôo SUÕ NôußL°p AfN¬VUôú]ôo'' Fuß ¿o

¨û]d¡ÈWô?271
10. £X Bû[OoLs ÏûL«p IÕe¡V úTôÕ ""FeLs Bû\Yô! Du @Úû[ FeLÞdÏ

YZeÏYôVôL! FeLs T¦ûV FeLÞdÏf ºWôdÏYôVôL!'' Fu\]o.
11. F]úY @dÏûL«p TX YÚPeLs @YoLû[ D\eLf ùNnúRôm.
12. @YoLs Re¡V LôXjûR BÚ NôWô¬p SuL±kRYo Vôo FuTûR @±®lTRtLôLl

©u]o @YoLû[ D«ol©júRôm.
13. @YoL[Õ DiûU YWXôû\ Sôm DUdÏd áß¡ú\ôm. @YoLs Bû[OoLs. @YoLs
RUÕ Bû\Yû] Sm©]ôoLs. @YoLÞdÏ úSo Y¯ûV @§LUôd¡ú]ôm.
14. @YoLs FÝkÕ ""SUÕ Bû\Yu Yô]eLÞdÏm, éªdÏm Bû\Y]ôYôu. @Y]u±

úYß LPÜsLû[l ©Wôoj§dL UôhúPôm. (@qYôß ùNnRôp) YWm× Á±V YôojûRûVd
á±VYoL[ôúYôm'' Fuß @YoLs á±V úTôÕ @YoL[Õ Ds[eLû[
Dß§lTÓj§ú]ôm.
15. BúRô FeLs NØRôVj§]o @pXôyûYVu± úYß ùRnYeLû[ GtTÓj§d
ùLôiP]o. @Ytû\l Tt± @YoLs ùR°Yô] Nôuû\d ùLôiÓ YW úYiPôUô?
@pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓdLh¥VYû] ®P ªLl ùTÚm @¿§ BûZjRYu Vôo?
16. @YoLû[Ùm, @pXôyûYVu± @YoLs YQeÏTYtû\Ùm ®hÓ ®X¡ @kRd

ÏûL«p IÕeÏeLs! DeLs Bû\Yu R]Õ @Úû[ DeLÞdÏj RôWô[UôL @°lTôu.
DeLs T¦ûV F°RôdÏYôu (F]Üm á±]o).
17. ã¬Vu D§dÏm úTôÕ @Õ @YoL°u ÏûLûV ®hÓm YXl×\UôLf NônYûRÙm,

@Õ Uû\Ùm úTôÕ BPl ×\UôL @YoLû[d LPlTûRÙm LôiÀo! @YoLs @§p Ds[
®NôXUô] TÏ§«p Ds[]o. BÕ @pXôy®u NôußL°p Iuß. @pXôy VôÚdÏ
úSo Y¯ Lôh¥]ôú]ô @Yo úSo Y¯ ùTt\Yo. @Yu VôûW Y¯ úLh¥p ®hÓ
®Ó¡\ôú]ô @YÚdÏ úSo Y¯ LôhÓm ùTôßlTô[ûWd LôQ Uôh¼o.
18. @YoLs ®¯jÕd ùLôi¥ÚlTRôL ¿o ¨û]lÀo! (A]ôp) @YoLs D\e¡d

ùLôiÓs[]o. @YoLû[ YXl×\Øm BPl×\ØUôLl ×WhÓ¡ú\ôm. @YoL°u Sôn
R]Õ Øu LôpLû[ ®¬jÕ YôN-p Ds[Õ. @YoLû[ ¿o Fh¥l Tôoj§ÚkRôp
@YoLû[ ®hÓ ùYÚiÓ J¥«ÚlÀo! @YoL[ôp @§Lm @fNUûPk§ÚlÀo!
19. @YoLs ReL°ûPúV ®Nô¬jÕd ùLôsYRtLôL BqYôß @YoLû[ D«ol©júRôm.

""FqY[Ü (úSWm) Re¡«ÚlÀoLs?'' Fuß @YoL°p IÚYo úLhPôo. ""IÚ Sôs @pXÕ
IÚ Sô°p £ß TÏ§ Re¡ú]ôm'' Fu\]o. ""¿eLs Re¡VûR DeLs Bû\Yu SuÏ
@±kRYu. DeL°p IÚYûW BkR ùYs°d LôÑPu SLWjÕdÏ @àl×eLs! çnûUVô]
DQÜ ûYj§ÚlTYo Vôo FuTûRd LY²jÕ @§-ÚkÕ @Yo DQûY DeLÞdLôL
Yôe¡ YWhÓm. @Yo FfN¬dûLVôL BÚdLhÓm! DeLû[l Tt± @Yo VôÚdÏm ùNôpX
úYiPôm'' Fußm á±]o.
20. @YoLs DeLû[d LiÓ ùLôiPôp DeLû[d LpXôp F±kÕ ùLôpYôoLs! @pXÕ
@YoL°u UôodLj§p DeLû[ ÁiÓm úNojÕ ®ÓYôoLs. @lúTôÕ IÚdLôÛm ùYt±
ùT\ Uôh¼oLs!
21. @pXôy®u YôdÏß§ DiûUVô]Õ FuTûRÙm, @kR úSWm1 NkúRLm BpXôRÕ

FuTûRÙm @±kÕ ùLôsYRtLôL (ÏûL Yô£Lû[l Tt±) @YoLÞdÏ BqYôú\
ùY°lTÓj§ú]ôm. @lúTôÕ @YoLs RUd¡ûPúV ØWiThP]o. ""@YoLs ÁÕ IÚ
LhPPjûR FÝl×eLs! @YoLû[l Tt± @YoL[Õ Bû\Yú] @±Yôu'' Fu\]o. RUÕ
Lô¬Vj§p VôÚûPV ûL Je¡VúRô @YoLs ""BYoLs ÁÕ IÚ Y¯TôhÓj RXjûR
GtTÓjÕúYôm''397 Fu\]o.
22. ""(@YoLs) êYo; SôuLôYÕ @YoL°u Sôn'' Fuß (úYRØûPúVôo) áß¡u\]o.

""HYo; A\ôYÕ @YoL°u Sôn'' Fuß Uû\Yô]ûRl Tt± ëLj§]¥lTûP«p (úYß
£Xo) áß¡u\]o. ""FÝYo; FhPôYÕ @YoL°u Sôn'' Fuß (Utßm £Xo) áß¡u\]o.
""@YoL°u Fi¦dûLûVl Tt± Fu Bû\Yú] SuÏ @±kRYu. £XûWj R®W
@YoLû[ VôÚm @±V UôhPôoLs'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL! @YoLs Ï±jÕ
ùR¬kRûRj R®W (úYß F§Ûm) RodLm ùNnVô¾o. @YoLû[d Ï±jÕ BYoL°p
IÚY¬PØm ®[dLm úLhLô¾o!
23, 24. @pXôy Sô¥]ôp (FuTûRf úNojúR) R®W, Sôû[ Sôu BûRf ùNnTYu Fuß
FûRl Tt±Ùm á\ô¾o! ¿o U\kÕ ®Óm úTôÕ DUÕ Bû\Yû] ¨û]lÀWôL! ""F]Õ
Bû\Yu BûR ®P NÁTj§p Y¯ Lôh¥ ®Pd áÓm'' Fuß áßÅWôL!26
25. @YoLs RUÕ ÏûL«p Øuòß AiÓLs Re¡]ôoLs (Fußm) IuTÕ

AiÓLû[ @§LUôd¡d ùLôiP]o (Fußm áß¡u\]o.)
26. ""@YoLs Re¡V(LôXj)ûRl Tt± @pXôyúY SuÏ @±kRYu. Yô]eLs Utßm

éª«p Uû\Yô]Õ @YàdúL D¬VÕ. @Yu Su\ôLl TôolTYu! Su\ôLd úLhTYu.
@Y]u± @YoLÞdÏ FkRl ùTôßlTô[Úm BpûX. @Yu R]Õ @§LôWj§p VôûWÙm
áhPôd¡d ùLôs[ UôhPôu'' Fuß áßÅWôL!
27. (ØamUúR!) DUÕ Bû\Y²u úYRj§-ÚkÕ DUdÏ @±®dLlTÓYûRd áßÅWôL!

@Y]Õ YôojûRLû[ UôtßTYu BpûX.155 @Y]u± FkRl ×L-PjûRÙm ¿o LôQ
Uôh¼o!
28. RUÕ Bû\Y²u §ÚØLjûR Sô¥ LôûX«Ûm, UôûX«Ûm RUÕ Bû\Yû]l

©Wôoj§dÏm UdLÞPu DmûUd LhÓlTÓj§d ùLôsÅWôL! BqÜXL YôrdûL«u
LYof£ûV Sô¥ @YoLû[ ®hÓm DUÕ LiLû[j §Úl© ®Pô¾o! SmûU ¨û]lTûR
®hÓm FY]Õ £kRû]ûV Sôm U\dL¥dLf ùNnÕ ®húPôúUô, @YàdÏd LhÓlTPô¾o!
@Yu R]Õ Uú]ô BfûNûVl ©uTtß¡\ôu. @Y]Õ Lô¬Vm YWm× ÁßYRôL Ds[Õ.
29. ""BqÜiûU DeLs Bû\Y²PªÚkÕ Ds[Õ'' Fuß (ØamUúR) áßÅWôL!

®Úm©VYo SmThÓm! ®Úm©VYo UßdLhÓm. @¿§ BûZjúRôÚdÏ SWLjûR Sôm
RVô¬jÕsú[ôm. @Ru ÑYoLs @YoLû[f Ñt± Yû[jÕd ùLôsÞm. @YoLs Ri½o
úLhPôp ØLjûRl ùTôÑdÏm DÚd¡V ùNm× úTôu\ ùLô§ ¿o YZeLlTÓm. @Õ ùLhP
Tô]m. ùLhP ReÏªPm.
30. Vôo Sm©dûL ùLôiÓ, SpX\eLs ùNn¡\ôoLú[ô @Z¡V ùNVp ùNnTY¬u á-ûV
Sôm ÅQôdL UôhúPôm.
31. @YoLÞdÏ ¨ûXVô] ùNôodLf úNôûXLs Ds[]. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs

JÓm. ReLd Lôl×Ls @YoLÞdÏ @¦®dLlTÓm. ^ýkÕv, BvRlWd Fàm TfûNl
ThPôûPLû[ @YoLs @¦YôoLs. @§p Ds[ AN]eL°p @YoLs
Nônk§ÚlTôoLs. BÕúY £\kR á-. @Z¡V ReÏªPm.
32. BWiÓ U²RoLû[ @YoLÞdÏ DRôWQUôLd áßÅWôL! @YoL°p IÚYÚdÏ
BWiÓ §WôhûNj úRôhPeLû[ GtTÓj§ú]ôm. @q®WiÓdÏm úTÃfûN UWeL[ôp
úY- @ûUjÕ, @q®WiÓdÏm BûPúV T«oLû[Ùm GtTÓj§ú]ôm.
33. @q®Ú úRôhPeLÞm R]Õ TXuLû[f £±Õm Ïû\«u± @°jÕ YkRÕ.

@q®WiÓdÏm BûPúV Atû\ JPf ùNnúRôm.
34. Ut\ L²LÞm BÚkR]. @Yu R]Õ úRôZ¬Pm DûWVôÓm úTôÕ ""Sôu Duû] ®P
@§Lf ùNpYm TûPjRYu; As TXm ªdLYu'' Fuß á±]ôu.
35. R]dÏj Rôú] ¾eÏ BûZjRY]ôL R]Õ úRôhPjÕdÏs ÖûZkRôu. ""BÕ @¯kÕ
®Óm Fuß Sôu IÚ úTôÕm ¨û]dL®pûX'' Fu\ôu.
36. @kR úSWm1 YÚm F]Üm Sôu ¨û]dL®pûX. Sôu F]Õ Bû\Y²Pm ùLôiÓ
ùNpXlThPôp BûR ®Pf £\kR ReÏªPjûRúV ùTßúYu (Fu\ôu).
37. @YàPu DûWVô¥V @Y]Õ úRôZo ""UiQôÛm, ©u]o ®kRôÛm Duû]l

TûPjÕl ©u]o U²R]ôL Duû]f ºWûUjRYû] ¿ Ußd¡\ôVô?'' Fuß úLhPôo.
38. F²àm @Yú] @pXôy. F]Õ @§T§. Fu Bû\YàdÏ FYûWÙm BûQ Lt©dL
UôhúPu.
39. D]Õ úRôhPjÕdÏs ÖûZkR úTôÕ ""@pXôy Sô¥VúR SPdÏm. @pXôyYôp R®W
FkR At\Ûm BpûX'' Fuß ¿ á±«ÚdLd áPôRô? ""Duû] ®P ùNpYj§Ûm,
NkR§«Ûm Sôu Ïû\kRYu'' Fuß ¿ LÚ§]ôn.
40. D]Õ úRôhPjûR ®P £\kR úRôhPjûR Fu Bû\Yu F]dÏ YZe¡, Du

úRôhPj§u ÁÕ LQdÏj ¾odLd á¥VûR Yô²-ÚkÕ @àl© @ûR YÝdLd á¥V
L°UiQôL Ad¡ ®PdáÓm.
41. @pXÕ @Ru Ri½o Yt± ®Óm. @ûRj úR¥l ©¥dL Du]ôp BVXôÕ (Fußm
á±]ôo).
42. @Y]Õ L²Ls Ñt± Yû[dLlThP]. @Õ RûXÏl×\ ®ÝkÕ ¡PdÏm ¨ûX«p

@RtLôLf ùNX®hPÕ Tt± ûLLû[l ©ûNkRôu. ""Sôu Fu Bû\YàdÏ IÚYûWÙm
BûQ Lt©dLôUp BÚk§ÚdLd áPôRô?'' Fuß á±]ôu.
43. @pXôyûYVu± @YàdÏ DRÜm áhPm BpûX. @Yu DR® ùTßTY]ôLÜm

BpûX.
44. @eúL DRÜRp DiûUVô] @pXôyÜdúL Ds[Õ. @Yú] £\kR á-

ùLôÓlTYu; £\kR Ø¥Ü FÓlTYu.
45. Ri½ûW Yô]j§-ÚkÕ Sôm B\d¡ú]ôm. @Õ éª«u RôYWeLÞPu BWiP\d
LXkRÕ. (©u]o LônkÕ) @ûY NÚÏL[ôL Uô±]. @Ytû\d Lôtß @¥jÕf ùNu\Õ.
BûR BqÜXL YôrÜdÏ DRôWQUôLd áßÅWôL! @pXôy @û]jÕl ùTôÚhL°u ÁÕm
At\ÛûPVYu.
46. ùNpYØm, ©sû[LÞm BqÜXL YôrdûL«u LYof£VôÏm. ¨ûXVô] SpX\eLú[

DUÕ Bû\Y²Pm á-«p £\kRÕm, F§oTôodLlTÓY§p £\kRÕUôÏm.
47. Sôm UûXLû[ BPm ùTVWf ùNnÙm Sô°p1 éªûV ùYhP ùY°VôLd LôiÀo!
@YoLû[ Iuß §WhÓúYôm. @YoL°p IÚYûWÙm ®hÓ ûYdL UôhúPôm.
48. DUÕ Bû\Y²Pm @YoLs Y¬ûNVôL ¨ßjRlTÓYôoLs. AWmTj§p DeLû[ Sôm

TûPjRÕ úTôXúY SmªPm YkÕ ®h¼oLs. FfN¬dLlThP BPjûR DeLÞdÏ GtTÓjR
UôhúPôm Fuß ¨û]j¾oLs (F]d á\lTÓm).
49. T§úYÓ ûYdLlTÓm. @§p Ds[Yt±u LôWQUôL Ït\Yô°Ls @fNUûPk§ÚdLd

LôiÀo! ""BkR GhÓdÏ Fu] YkRÕ? £±VûRúVô, ùT¬VûRúVô Iuß ®PôUp T§Ü
ùNnÕs[úR!'' F]d áßYôoLs. RôeLs ùNnRYtû\d Li Øuú] LôiTôoLs. DUÕ
Bû\Yu FYÚdÏm @¿§ BûZdL UôhPôu.
50. ""ARØdÏl T¦ÙeLs!''11 Fuß Yô]YoLÞdÏ Sôm á±V úTôÕ BlÄû^j R®W
@û]YÚm T¦kR]o. @Yu ú B]jûRf úNokRY]ôL BÚkRôu. R]Õ Bû\Y²u
LhPû[ûV Á±]ôu. Fuû]Vu± @Yû]Ùm, @Y]Õ NkR§Lû[Ùm
ùTôßlTô[oL[ôd¡d ùLôs¡ÈoL[ô? @YoLs DeLÞdÏ F§¬Ls. @¿§ BûZjúRôo
TLWUôd¡VÕ ªLÜm ùLhPÕ.
51. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjRRtÏm, @YoLû[l TûPjRRtÏm @YoLû[ Sôu

Nôh£VôL ûYjÕd ùLôs[®pûX. Y¯ ùLÓlTYoLû[ SiToL[ôL Sôu Ad¡d
ùLôsY§pûX.
52. ""F]dÏ BûQVôLd LÚRlThúPôûW ¿eLs @ûZÙeLs'' Fuß @Yu áßm Sô°p
@YoLû[ @ûZlTôoLs. A]ôp @YoLs BYoLÞdÏl T§úXÕm á\ UôhPôoLs.
@YoLÞd¡ûPúV @¯®PjûR GtTÓjÕúYôm.
53. Ït\Yô°Ls SWLjûRl TôodÏm úTôÕ "@§úX RôeLs ®Zdá¥VYoLs' FuTûR

@±kÕ ùLôsYôoLs. @ûR ®hÓj Rl×m BPjûRÙm @YoLs LôQ UôhPôoLs.
54. U²RoLÞdLôL BdÏoA²p IqùYôÚ ØuUô§¬ûVÙm ùR°ÜTÓj§Ùsú[ôm.

U²Ru @§Lm RodLm ùNnTY]ôLÜs[ôu.
55. Øuú]ôÚdÏ GtThP L§ ReLÞdÏ YW®pûX FuTÕm @pXÕ úSW¥VôL úYRû]
YW®pûX FuTÕm Rôu úSo Y¯ YkR ©u @ûR @YoLs Sm×YRtÏm, RUÕ
Bû\Y²Pm TôYUu²l×j úRÓYRtÏm RûPVôL BÚd¡\Õ.
56. StùNn§ áßúYôWôLÜm, FfN¬dûL ùNnúYôWôLÜúU çRoLû[ @àl©ú]ôm.

ùTônVôp DiûUûV @¯lTRtLôL ùTônûVd ùLôiÓ (GL Bû\Yû]) UßlúTôo
RodLm ùNn¡u\]o. F]Õ YN]eLû[Ùm, FfN¬dûL ùNnVlThPûRÙm úL-VôLd
LÚÕ¡u\]o.
57. @pXôy®u YN]eLs êXm @±ÜûW á\lThÓ, @ûRl ×\dL¦jÕ, Rôu ùNnR
®û]ûV U\kRYû] ®P @¿§ BûZjRYu Vôo? @YoL°u Ds[eLs ×¬kÕ
ùLôs[ôRYôß @Yt±u ÁÕ ê¥Lû[Ùm, ùN®L°p @ûPlûTÙm Sôm GtTÓj§ú]ôm.
úSoY¯dÏ @YoLû[ ¿o @ûZjRôp @YoLs IÚ úTôÕm úSo Y¯ ùT\ UôhPôoLs.
58. DUÕ Bû\Yu Uu²lTYu; BWdLØs[Yu. @YoLs ùNnRRtLôL @YoLû[l

©¥lTRôL BÚkRôp @YoL[Õ úYRû]ûV ®ûWkÕ YZe¡«ÚlTôu. Uô\ôL
@YoLÞdùL] IÚ úSWm Ds[Õ. @ûR ®hÓm Rl×ªPjûRl ùT\ UôhPôoLs.
59. @qîWôo @¿§ BûZjR úTôÕ @YoLû[ @¯júRôm. @YoLû[ @¯lTRtÏ IÚ

LôXdùLÓûYÙm GtTÓj§ú]ôm.
60. ""BWiÓ LPpLs Nk§dÏm BPjûR @ûPÙm YûW ùNuß ùLôiúP BÚlúTu.
@pXÕ Fu TVQjûR ¿iP LôXm ùRôPoúYu'' Fuß ê^ô RUÕ E¯V¬Pm á±VûR
¨û]îhÓÅWôL!
61. BWiÓ LPpLs NeLUm AÏm BPjûR @q®ÚYÚm @ûPkR úTôÕ RUÕ Áû]
U\kR]o. @Õ LPûXl ©[kÕ R]Õ TôûRûV @ûUjÕd ùLôiPÕ.
62. @q®ÚYÚm LPkÕ ùNu\ úTôÕ ""LôûX DQûYd ùLôiÓ YôÚm! BkRl TVQj§p
ùTÚm £WUjûR @ûPkÕ ®húPôm'' Fuß RUÕ E¯V¬Pm (ê^ô) á±]ôo.
63. ""Sôm @lTôû\«p IÕe¡V úTôÕ LY²j¾Wô? Sôu Áû] U\kÕ ®húPu. @ûR
DmªPm áßYûR ®hÓm û`jRôu Fuû] U\dLf ùNnÕ ®hPôu. @Õ LP-p R]Õ
TôûRûV AfN¬VUôL @ûUjÕd ùLôiPÕ'' Fuß (E¯Vo) á±]ôo.
64. ""@ÕúY Sôm úR¥V BPm'' Fuß (ê^ô) á±]ôo. BÚYÚm úT£d ùLôiúP YkR
Y¯úV §Úm©]ôoLs.
65. (@eúL) SUÕ @¥VôoL°p IÚYûWd LiP]o. @YÚdÏ Sm @Úû[ YZe¡ú]ôm.

SôúU Lp®ûVÙm Ltßd ùLôÓjúRôm.
66. ""DUdÏd Ltßj RWlThPYt±p SpXûR ¿o F]dÏd Ltßj RÚYRtLôL Sôu DmûUl
©u ùRôPWXôUô?'' Fuß @Y¬Pm ê^ô úLhPôo.
67, 68. ""Fu²Pm ùTôßûUVôL BÚdL DUdÏ BVXôÕ; DUdÏj ùR¬VôR ®`Vj§p
DmUôp FqYôß ùTôßûUVôL BÚdL BVÛm?'' Fuß (@kR @¥Vôo) á±]ôo.26
69. ""@pXôy Sô¥]ôp Fuû]l ùTôßûUVô[]ôLd LôiÀo! DUÕ FkRd LhPû[dÏm

Uôß ùNnV UôhúPu''Fuß (ê^ô) á±]ôo.
70. ""¿o Fuû]l ©uTt±]ôp Sô]ôL DUdÏ BÕ Tt±V ®[dLjûRd áßm Øu

Fu²Pm úLhLd áPôÕ'' Fuß (@kR @¥Vôo) á±]ôo.
71. BÚYÚm SPkR]o. BÚYÚm IÚ LlT-p G±VÜPu (@kR @¥Vôo) @§p JhûP
úTôhPôo. ""B§p Ds[YoLû[ êrL¥lTRtLôL ¿o JhûP úTôÓ¡ÈWô? ªLl ùT¬V
Lô¬VjûRf ùNnÕ ®h¼úW'' Fuß (ê^ô) á±]ôo.
72. ""FuàPu DmUôp ùTôßûUVôL BÚdL Ø¥VôÕ F] Sôu DUdÏd á\®pûXVô?''

Fuß (@kR @¥Vôo) úLhPôo.
73. ""Sôu U\kRRtLôL Fuû]l ©¥jÕ ®Pô¾o! Fu ®`Vj§p £WUjûR GtTÓj§

®Pô¾o!'' Fuß (ê^ô) á±]ôo.
74. BÚYÚm SPkR]o. Jo Bû[Oû]d LiP úTôÕ (@kR @¥Vôo) @Yû]d ùLôu\ôo.
""FkR D«ûWÙm ùLôpXôR IÚ çV D«ûWd ùLôuß ®h¼úW! RLôR Lô¬VjûRf ùNnÕ
®h¼úW'' Fuß (ê^ô) á±]ôo.
75. ""¿o FuàPu ùTôßûUVôL BÚdL Ø¥VôÕ F] DmªPm Sôu á\®pûXVô?'' Fuß
(@kR @¥Vôo) úLhPôo.
76. ""BRu ©\Ï FûRl Tt±úVàm Sôu DmªPm úLhPôp FuàPu ¿o D\Ü ûYdL
úYiPôm. Fu²PªÚkÕ (úTôÕUô]) NUôRô]jûRl ùTtß ®h¼o'' Fuß (ê^ô) á±]ôo.
77. @q®ÚYÚm SPkR]o. Ø¥®p IÚ ¡WôUjRô¬Pm YkÕ @YoL°Pm DQÜ

úLhP]o. @q®ÚYÚdÏm ®ÚkR°dL @YoLs UßjÕ ®hP]o. @eúL ®ÝYRtÏj
RVôWô] ¨ûX«p IÚ ÑYûWd LiP]o. DPú] (@kR @¥Vôo) @ûR (çd¡) ¨ßj§]ôo.
""¿o ¨û]j§ÚkRôp BRtÏd á-ûVl ùTt±ÚdLXôúU'' Fuß (ê^ô) á±]ôo.
78. ""BÕúY F]dÏm DUdÏªûPúV ©¬YôÏm. DmUôp ùTôßûUVôL BÚdL

Ø¥VôRYtßdLô] ®[dLjûR DUdÏd áß¡ú\u.
79. @kRd LlTp LPp ùRô¯p ùNnÙm £X GûZLÞdÏ¬VÕ. @YoLÞdÏl ©uú] Jo

@WNu BÚd¡\ôu. @Yu (TÝ§pXôR) IqùYôÚ LlTûXÙm @TL¬jÕ FÓjÕd
ùLôsYôu. F]úY @ûRl TÝRôdL ¨û]júRu.
80. @kR Bû[O²u ùTtú\ôo Sm©dûL ùLôi¥ÚkR]o. ""@Yu @q®ÚYûWÙm
(Bû\) Ußl©Ûm Y¯ úLh¥Ûm Rs° ®ÓYôu'' Fuß @g£ú]ôm.
81. ""@q®ÚY¬u Bû\Yu @YàdÏl T§XôL @Yû] ®Pf £\kR çnûUVô] ùSÚe¡
D\YôPd á¥VYû]l TLWUôLd ùLôÓlTôu'' F] ¨û]júRôm.
82. @kRf ÑYo @kSLWj§p Ds[ BWiÓ @]ôûRf £ßYoLÞdÏ D¬VÕ. @Ru ¸úZ
@q®ÚYÚdÏm D¬V ×ûRVp BÚkRÕ. @q®ÚY¬u RkûR SpXYWôL BÚkRôo.
""F]úY @q®ÚYÚm TÚYUûPkÕ @YoLÞdÏ¬V ×ûRVûX FÓjÕd ùLôs[
úYiÓm'' Fuß DUÕ Bû\Yu Sô¥]ôu. BÕ D]Õ Bû\Y²u @Ús. BûR Sôu Fu
BxPlT¥ ùNnV®pûX. DmUôp ùTôßûUVôL BÚdL Ø¥VôRYtßdLô] ®[dLm
BÕúY. (Fu\ôo)273
83. (ØamUúR!) ÕpLoû]u Tt± @YoLs DmªPm úLh¡u\]o. ""@YûWl Tt±V

ùNn§ûV Sôu DeLÞdÏd áßúYu'' Fuß áßÅWôL!
84. @YÚdÏl éª«p (Ah£ ùNnV) Sôm YônlT°júRôm. IqùYôÚ ùTôÚ°-ÚkÕm

@YÚdÏ Y¯ûV GtTÓj§ú]ôm.
85. @Yo IÚ Y¯«p ùNu\ôo.
86. ã¬Vu Uû\ÙªPjûR @Yo @ûPkR úTôÕ úNß ¨û\kR Ri½¬p @Õ Uû\YûRd
LiPôo. @eúL IÚ NØRôVjûRd LiPôo. ""ÕpLoû]ú]! @YoLû[ ¿o Ri¥dLXôm;
@pXÕ @YoL°PªÚkÕ @Z¡V Øû\«p (Y¬ûV) ùTtßd ùLôs[Xôm'' Fuß
á±ú]ôm.
87. ""@¿§ BûZjRYû]j Ri¥lúTôm. ©u]o @Yu R]Õ Bû\Y²Pm ùLôiÓ

ùNpXlTÓYôu. @Yu LÓûUVôLj Ri¥lTôu'' Fuß @Yo á±]ôo.
88. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\m ùNnúYôÚdÏ @Z¡V á- DiÓ. SUÕ LhPû[L°p

F°Rô]ûR @YÚdÏd áßúYôm.
89. ©u]o IÚ Y¯«p ùNu\ôo.
90. Ø¥®p ã¬Vu D§dÏm §ûNûV @ûPkR úTôÕ IÚ NØRôVj§u ÁÕ @Õ D§dLd

LiPôo. @YoLÞdÏ @§-ÚkÕ FkRj RÓlûTÙm Sôm GtTÓjR®pûX.274
91. BqYôú\ @Y¬Pm Ds[ûR ØÝûUVôL @±úYôm.
92. ©u]o IÚ Y¯«p ùRôPokÕ ùNu\ôo.
93. Ø¥®p BWiÓ UûXLÞd¡ûPúV Ds[ TÏ§ûV @Yo @ûPkR úTôÕ, @RtLlTôp
FkRl úTfûNÙm ×¬kÕ ùLôs[ôR IÚ NØRôVjûRd LiPôo.
94. ""ÕpLoû]ú]! VK_þw, UK_þw FuúTôo éª«p ÏZlTm ®û[®d¡u\]o.
FeLÞdÏm, @YoLÞdÏm BûPúV IÚ RÓlûT ¿o GtTÓj§P DUdÏ SôeLs Y¬
RWhÓUô?'' Fuß @YoLs (ûNûL êXm) úLhP]o.
95. ""Fu Bû\Yu F]dÏ @°j§ÚlTúR £\kRÕ. Y-ûUVôp F]dÏ DRÜeLs!

DeLÞdÏm, @YoLÞdÏªûPúV RÓlûT @ûUd¡ú\u'' Fu\ôo.
96. (R]Õ T¦Vô[oL°Pm) ""Fu²Pm BÚm×l Tô[eLû[d ùLôiÓ YôÚeLs!'' Fu\ôo.

BÚ UûXL°u BûPùY° (Uû\kÕ) UhPUô] úTôÕ ""EÕeLs!'' Fuß á± @ûRj
¾VôL Ad¡]ôo. ""Fu²Pm ùNmûTd ùLôiÓ YôÚeLs! @Ru ÁÕ (DÚd¡) EtßúYu''
Fu\ôo.
97. @§p úUúXßYRtÏm, @§p ÕYôWm úTôPÜm @YoLÞdÏ BVXôÕ.
98. BÕ F]Õ Bû\Y²u @Ús. Fu Bû\Y²u YôdÏ ¨û\úYßm úTôÕ BûR @Yu
ç[ôd¡ ®ÓYôu. Fu Bû\Y²u YôdÏß§ DiûUVô]Õ Fu\ôo.374
99. @YoLû[ IÚYúWôÓ IÚYWôL úUôR ®ÓúYôm. ^þo ERlTÓm. @YoLs

@û]YûWÙm Iuß §WhÓúYôm.
100. (SmûU) UßlúTôÚdÏ @kSô°p SWLjûR @YoLs Øuú] FÓjÕd LôhÓúYôm.
101. Fuû] ¨û]lTûR ®hÓm @YoL°u LiLs §ûWdÏs BÚkR]. (DiûUûV)

úLhLÜm BVXôÕ BÚkR]o.
102. Fuû]Vu± F]Õ @¥VôoLû[ Dt\ SiToL[ôd¡d ùLôs[ (Fuû]) UßlúTôo

¨û]d¡\ôoL[ô? (SmûU) UßlúTôÚdÏ SWLjûRj ReÏªPUôL Sôm RVô¬jÕsú[ôm.
103. ""ùNVpL°p SxPUûPkúRôûWl Tt± Sôu DeLÞdÏ @±®dLhÓUô?'' Fuß

úLhÀWôL!
104. BqÜXL YôrdûL«p @YoL°u ØVt£ ÅQô¡ ®hPÕ. @YoLú[ô RôeLs @Z¡V
ùNVp ×¬YRôL ¨û]d¡u\]o.
105. @YoLú[ RUÕ Bû\Y²u NôußLû[Ùm, @Y]Õ Nk§lûTÙm UßjRYoLs.

@YoL°u SpX\eLs @¯kÕ ®hP]. F]úY ¡VôUj Sô°p1 @Yo(L°u ùNVp)LÞdÏ
FkR FûPûVÙm GtTÓjR UôhúPôm.
106. @YoLs (Fuû]) UßjRRtÏm, F]Õ YN]eLû[Ùm çRoLû[Ùm úL-VôL

Ad¡VRtÏm BkR SWLúU D¬V RiPû].
107. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôÚdÏ K©oRqv Fàm ùNôodLf úNôûXLs

ReÏªPeL[ôL Ds[].
108. @§úX ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. @e¡ÚkÕ BPm ùTVoYûR ®ÚmT UôhPôoLs.
109. ""F]Õ Bû\Y²u LhPû[LÞdLôL LPp, ûUVôL A]ôÛm F]Õ Bû\Y²u

LhPû[Ls (FÝ§) Ø¥YRtÏ Øu LPp Ø¥kÕ ®Óm. DR®dÏ @Õ úTôu\ûR Sôm
ùLôiÓ YkRôÛm N¬úV'' Fuß áßÅWôL!155
110. ""Sôu DeLû[l úTôu\ U²Ru Rôu. (F²àm) DeLs LPÜs IúW IÚ LPÜú[ F]
F]dÏ @±®dLlTÓ¡\Õ. RUÕ Bû\Y²u Nk§lûT F§oTôolTYo SpX\jûRf
ùNnVhÓm! RUÕ Bû\ YQdLj§p FYûWÙm BûQ Lt©dLôÕ BÚdLhÓm'' Fuß
mj;jpahak;-19 kh;ak; nkhj;j trdk;-98
BkR @j§VôVj§u 16 ØRp 34 YûW Ds[ YN]eL°p UoVm(@ûX) @YoLs
LQY¬pXôUp LÚÜtß C^ô S©ûV Cuù\ÓjR ùNn§ á\lTÓYRôp UoVm Fuß
á\lTÓ¡\Õ.
1. LôKl, aô, Vô, Hu, ^ôj.2
2. (BÕ) DUÕ Bû\Yu R]Õ @¥Vôo ^dL¬nVôÜdÏ ùNnR @Úû[d áßRp!
3. @Yo RUÕ Bû\Yû] BWL£VUôL @ûZjÕl ©Wôoj§jRôo.
4. Fu Bû\Yô! Fu FÛm× TXÅ]UûPkÕ ®hPÕ. RûXÙm SûWVôp ªuà¡\Õ. Fu

Bû\Yô! Du²Pm ©Wôoj§jR§p Sôu ÕolTôd¡VNô-VôL BÚkR§pûX.
5. F]dÏl ©u D\®]oLs Ï±jÕ Sôu @gÑ¡ú\u. Fu Uû]®Ùm ©sû[lúTß

@t\Y[ôL BÚd¡\ôo. F]úY IÚ ùTôßlTô[ûW ¿ F]dÏ YZeÏYôVôL!391
6. @Yo F]dÏm, VKá©u ÏÓmTjRôÚdÏm Yô¬NôYôo. Fu Bû\Yô! @YûW (Du]ôp)

ùTôÚk§d ùLôs[lThPYWôL AdÏYôVôL!'' Fu\ôo.
7. ""^dL¬nVôúY! IÚ ×RpYu Tt± DUdÏ Sôm StùNn§ áß¡ú\ôm. @YWÕ ùTVo

VyVô. BlùTV¬PlThPYûW BYÚdÏ Øu Sôm GtTÓj§V§pûX'' (F] Bû\Yu
á±]ôu)
8. ""Fu Bû\Yô! F]dÏ FlT¥ ×RpYu ©\lTôu? Fu Uû]®úVô ©sû[lúTß

@t\Y[ôL BÚd¡\ôo. Sôú]ô ØÕûU«u Bß§ûV @ûPkÕ ®húPu'' Fuß @Yo
á±]ôo.
9. ""@lT¥j Rôu. @Õ F]dÏ F°Rô]Õ. ¿o FkRl ùTôÚ[ôLÜm BpXô§ÚkR ¨ûX«p

DmûUl TûPjúRu'' Fuß DUÕ Bû\Yu áß¡\ôu Fu\ôo.
10. ""Fu Bû\Yô! F]dùLôÚ @ûPVô[jûRd LôhÓ!'' Fuß @Yo úLhPôo. ""Ïû\TôPt\
¨ûX«p ¿o BÚkÕm êuß BWÜLs U²RoL°Pm ¿o úTN Uôh¼o FuTúR DUdÏ
@ûPVô[m'' Fuß @Yu á±]ôu.
11. ùRôÝªPjûR ®hÓ @Yo RUÕ NØRôVj§Pm YkÕ ""LôûX«Ûm, UôûX«Ûm

Õ§ÙeLs!'' Fuß (ûNûLVôp) @±®jRôo.
12. VyVôúY! BqúYRjûRl TXUôLl ©¥jÕd ùLôsÅWôL! (Fuß á±ú]ôm) £ßYWôL

BÚdÏm úTôúR276 @YÚdÏ @§LôWjûR @°júRôm.164
13, 14. SmªPªÚkÕ BWdLjRuûU ùTt\YWôLÜm, çnûUVô]YWôLÜm, (SmûU)
@gÑTYWôLÜm, RUÕ ùTtú\ôÚdÏ SuûU ùNnTYWôLÜm BÚkRôo. TôYm
ùNnTYWôLúYô, @PdÏØû\ ùNnTYWôLúYô @Yo BÚdL®pûX.26
15. @Yo ©\kR Sô°Ûm, @Yo UW¦dÏm Sô°Ûm, D«ÚPu @Yo FÝlTlTÓm Sô°Ûm
@Yo ÁÕ ¨mU§ DiÓ.
16. BqúYRj§p UoVûUl Tt±Ùm ¨û]îhÓÅWôL! RUÕ ÏÓmTj§]ûW ®hÓ ¡ZdÏj

§ûN«p Ds[ BPj§p @Yo R²j§ÚkRôo.
17. @YoLû[ ®hÓm IÚ §ûWûV @Yo úTôhÓd ùLôiPôo. @Y¬Pm SUÕ ìûa
@àl©ú]ôm. @Yo ØÝûUVô] U²RWôL @YÚdÏj úRôt\U°jRôo.
18. ""¿o Bû\VfNØûPVYWôL BÚkRôp DmûU ®hÓm @[Yt\ @Ú[ô[²Pm Sôu

TôÕLôl×j úRÓ¡ú\u'' Fuß (UoVm) á±]ôo.
19. ""Sôu, DUdÏl T¬ÑjRUô] ×RpYû] @uT°l×j RÚYRtLôL (YkR) DUÕ Bû\Y²u
çRu''161 Fuß @Yo á±]ôo.
20. ""FkR AÔm Fuû]j ¾iPôUÛm, Sôu SPjûR ùLhPY[ôL BpXôUÛm BÚdL
F]dÏ FlT¥l ×RpYu DÚYôL Ø¥Ùm?'' Fuß (UoVm) úLhPôo.
21. ""@lT¥j Rôu. BÕ F]dÏ F°Rô]Õ. @YûW UdLÞdÏ Nôu\ôLÜm, Sm @Ú[ôLÜm

AdÏúYôm. "BÕ ¨û\úYt\lTP úYi¥V LhPû[VôÏm' F] DUÕ Bû\Yu
áß¡\ôu'' Fuß @Yo á±]ôo.
22. ©u]o LÚÜtß @dLÚÜPu çWUô] BPj§p IÕe¡]ôo.
23. ©WNY Y- @YûW IÚ úTÃfûN UWj§u @¥lTôLj§tÏd ùLôiÓ ùNu\Õ. ""Sôu

BRtÏ ØuúT B\kÕ, @¥úVôÓ U\dL¥dLlThPY[ôL BÚk§ÚdLd áPôRô?'' Fuß
@Yo á±]ôo.
24. ""LYûXlTPô¾o! DUÕ Bû\Yu DUdÏd ¸úZ Etû\ GtTÓj§Ùs[ôu'' Fuß @YWÕ
¸rl×\j§-ÚkÕ Yô]Yo @ûZjRôo.
25. ""úTÃfûN UWj§u @¥lTôLjûR DÛdÏÅWôL! @Õ Dm ÁÕ TÑûUVô] TZeLû[f

ùNô¬Ùm'' (Fu\ôo)
26. ¿o, DiÓ TÚ¡ U] ¨û\YûPÅWôL! U²RoL°p FYûWúVàm ¿o LiPôp ""Sôu

@[Yt\ @Ú[ô[àdÏ úSôu× úSôtTRôL úSofûN ùNnÕ ®húPu. FkR U²RàPàm
úTN UôhúPu'' Fuß áßYôVôL!277
27. (©sû[ûVl ùTtß) @l©sû[ûVj RUÕ NØRôVj§Pm ùLôiÓ YkRôo. ""UoVúU!
TVeLWUô] Lô¬VjûRf ùNnÕ ®hPôúV?'' Fuß @YoLs úLhP]o.
28. "" aôì²u NúLôR¬úV! D]Õ RkûR ùLhPYWôL BÚkR§pûX. D]Õ RôÙm SPjûR
ùLhPYWôL BÚdL®pûX'' (Fu\]o)
29. @Yo ÏZkûRûVf Ñh¥d Lôh¥]ôo! ""ùRôh¥-p Ds[ ÏZkûR«Pm FqYôß

úTÑúYôm?'' Fuß @YoLs úLhPôoLs.
30. DPú] @Yo (@dÏZkûR), ""Sôu @pXôy®u @¥Vôu. F]dÏ @Yu úYRjûR
@°jRôu. Fuû] S©Vôd¡]ôu.276
31, 32. Sôu FeúL BÚkR úTôÕm Tôd¡Vm ùTôÚk§VY]ôLÜm Ad¡]ôu. Sôu
D«ÚPu BÚkÕ, Fu RôVôÚdÏ SuûU ùNnTY]ôLÜm, BÚdÏm LôXùUpXôm
ùRôÝUôßm, ^Lôj ùLôÓdÏUôßm F]dÏd LhPû[«hPôu.278 Fuû] ÕoTôd¡VNô-
VôLÜm, @PdÏØû\ ùNnTY]ôLÜm @Yu AdL®pûX.26
33. Sôu ©\kR Sô°Ûm, Sôu UW¦dÏm Sô°Ûm, Sôu D«ÚPu FÝlTlTÓm Sô°Ûm
Fu ÁÕ ^Xôm BÚd¡\Õ''159 (Fu\ôo)
34. BYúW UoVªu ULu C^ô. @YoLs NkúRLm ùLôi¥ÚkR DiûUf ùNn§ BÕúY.
35. FkRl ©sû[ûVÙm GtTÓj§d ùLôsYÕ @pXôyÜdÏj RÏ§Vô]Ruß. @Yu

çVYu.10 IÚ Lô¬VjûRl Tt± @Yu Ø¥ùYÓjRôp "AÏ' Fuß Rôu @RtÏd
áßYôu. DPú] @Õ A¡ ®Óm.
36. ""@pXôyúY F]Õ Bû\Yàm DeLs Bû\YàUôYôu. F]úY @Yû]úV

YQeÏeLs! BÕúY úSWô] Y¯'' (Fuß áßÅWôL!)
37. @YoLÞd¡ûPúV Ds[ Tp úYß ©¬®]Úm ØWiThP]o. ULjRô] Sôs1 YÚm

úTôÕ (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏd úLÓ Ds[Õ.
38. SmªPm @YoLs YÚm Sô°p ùR°YôLl TôolTôoLs; ùR°YôLd úLhTôoLs. F²àm
@¿§ BûZjúRôo @uû\V §]m T¡WeLUô] Y¯ úLh¥p BÚlTôoLs.
39. @YoLs Fi¦l TôodLôUÛm, Sm©dûL ùLôs[ôUÛm BÚdÏm ¨ûX«p Lô¬Vm

Ø¥dLlThÓ, ûLúNRm GtTÓjÕm Sôû[l1 Tt± FfN¬lÀWôL!
40. éªdÏm, @Ru úUp BÚlúTôÚdÏm Sôm Yô¬NôúYôm. SmªPúU §ÚmTd ùLôiÓ
YWlTÓYôoLs.
41. BqúYRj§p BlWôÍûUl Tt±Ùm ¨û]îhÓÅWôL! @Yo ªdL DiûUVô[WôLÜm,

S©VôLÜm BÚkRôo.
42. ""Fu RkûRúV! ùN®Ù\ôR, TôodLôR, DUdÏ FkRl TVàm @°dLôRûR Gu
YQeÏ¡Èo?'' Fuß @Yo RUÕ RkûR«Pm á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!
43. ""Fu RkûRúV! DUdÏd ¡ûPdLôR Oô]m F]dÏd ¡ûPjÕs[Õ. F]úY Fuû]l
©uTtßÅWôL! DUdÏ úSWô] TôûRûVd LôhÓ¡ú\u''
44. ""Fu RkûRúV! û`jRôû] YQeLô¾o! û`jRôu, @[Yt\ @Ú[ô[àdÏ Uôß

ùNnTY]ôYôu.
45. Fu RkûRúV! @[Yt\ @Ú[ô[²PªÚkÕ DUdÏ úYRû] YkÕ ®ÓúUô F]Üm,

û`jRôàdÏ Dt\ SiTWôL A¡ ®ÓÅúWô F]Üm Sôu @gÑ¡ú\u'' (Fu\ôo.)
46. ""BlWôÍúU F]Õ LPÜsLû[úV ¿ @Xh£VlTÓjÕ¡\ôVô? ¿ ®X¡d

ùLôs[ô®hPôp Duû]d LpXôp F±kÕ ùLôpúYu. ¿iP LôXm Fuû] ®hÓ ®X¡
®Ó!'' Fuß (RkûR) á±]ôo.
47. ""DeLs ÁÕ ^Xôm DiPôLhÓm!159 DeLÞdLôL Fu Bû\Y²Pm TôYUu²l×j

úRÓúYu. @Yu Fu²Pm @u× ªdLY]ôL BÚd¡\ôu.247
48. DeLû[Ùm, @pXôyûYVu± ¿eLs ©Wôoj§lTYtû\Ùm ®hÓ ®X¡d ùLôs¡ú\u.

Fu Bû\Yû]úV ©WôojRû] ùNnúYu. F]Õ Bû\Y²Pm ©WôojRû] ùNnY§p
ÕoTôd¡VNô-VôL ALôUp BÚlúTu'' (Fuß BlWôÍm á±]ôo.)
49. @YoLû[Ùm, @pXôyûYVu± @YoLs YQe¡ YkRYtû\Ùm ®hÓ @Yo

®X¡V úTôÕ @YÚdÏ BvaôdûLÙm, VKáûTÙm @uT°lTôL YZe¡ú]ôm.
BÚYûWÙm S©Vôd¡ú]ôm.
50. @YoLÞdÏ SUÕ @Úû[Ùm @uT°lTôL YZe¡ú]ôm. @YoLÞdÏ DVoYô]

×LûZÙm GtTÓj§ú]ôm.
51. BqúYRj§p ê^ôûYl Tt±Ùm ¨û]îhÓÅWôL! @Yo úRoÜ ùNnVlThPYWôLÜm,

çRWôLÜm, S©VôLÜm BÚkRôo.
52. ço UûX«u YXl TÏ§«-ÚkÕ @YûW @ûZjúRôm. (SmªPm) úTÑYRtLôL @YûW

ùSÚdLUôd¡ú]ôm.
53. SUÕ @Ú[ôp @YWÕ NúLôRWo aôìû] S©VôL @YÚdÏ @uT°l×f ùNnúRôm.
54. BqúYRj§p BvUôÂûXÙm ¨û]îhÓÅWôL! @Yo YôdûL ¨û\úYtßTYWôLÜm,

çRWôLÜm, S©VôLÜm BÚkRôo.
55. @Yo RUÕ ÏÓmTjRôÚdÏ ùRôÝûLûVÙm, ^LôjûRÙm GYd á¥VYWôL BÚkRôo.

RUÕ Bû\Y]ôp §Úl§ ùLôs[lThPYWôLÜm BÚkRôo.
56. BqúYRj§p BjÃû^Ùm ¨û]îhÓÅWôL! @Yo ªdL DiûUVô[WôLÜm, S©VôLÜm
BÚkRôo.
57. @YûW DVWUô] RÏ§dÏ DVoj§ú]ôm.
58. @YoLs ARØûPV Y¯j úRôu\pL°Ûm, èaýPu Sôm LlT-p Gt±VYoL°Ûm,

BlWôÍm, BvWôÂp A¡úVô¬u Y¯j úRôu\pL°Ûm Sôm úSo Y¯ Lôh¥j
úRokùRÓjR S©UôoL[ôYo. @YoLs ÁÕ @pXôy @Ús ×¬kRôu. @YoL°Pm
@[Yt\ @Ú[ô[²u YN]eLs á\lThPôp @ÝÕ, ^wRô®p ®ÝYôoLs.396
59. @YoLÞdÏl ©u]o Y¯j úRôu\pLs46 YkR]o. @YoLs ùRôÝûLûVl

TôZôd¡]o. Uú]ô BfûNLû[l ©uTt±]o. @YoLs SxPjûRf Nk§lTôoLs.
60. §Úk§ Sm©dûL ùLôiÓ SpX\m ùNnRYûWj R®W.369 @YoLs ùNôodLj§p

ÖûZYôoLs. £±R[Üm @YoLs @¿§ BûZdLlTP UôhPôoLs.
61. (@ûY) ¨ûXVô] ùNôodLf úNôûXLs! @[Yt\ @Ú[ô[u @ûRj R]Õ

@¥VôoLÞdÏ YôdL°jÕ Uû\YôL ûYjÕs[ôu. @Y]Õ YôdÏ ¨û\úYt\lTPd
á¥VRôÏm.
62. @eúL ^Xôm FuTûRj R®W FkR ÅQô]ûRÙm @YoLs ùN®Ù\ UôhPôoLs.
@eúL LôûX«Ûm, UôûX«Ûm @YoLÞdÏ¬V DQÜLs Ds[].
63. SUÕ @¥VôoL°p (SmûU) @gÑúYôûW BkRf ùNôodLjÕdÏ Yô¬ÑL[ôdÏúYôm.
64. (ØamUúR!) DUÕ Bû\Y²u LhPû[«ÚkRôp R®W B\eL UôhúPôm. FeLÞdÏ

Øuàs[Õm, ©uàs[Õm, @YtßdÏ BûPúV Ds[Õm @YàdúL D¬V]. DUÕ
Bû\Yu U\lTY]ôL BpûX.279
65. Yô]eLs, éª Utßm @YtßdÏ BûPúV Ds[YtßdÏm (@Yú]) Bû\Yu. F]úY

@Yû] YQeÏÅWôL! @Y]Õ YQdLj§tLôL (£WUeLû[f) N¡jÕd ùLôsÅWôL!
@YàdÏ ¨LWô]Yû] ¿o @±ÅWô?
66. ""Sôu B\kÕ ®hPôp B²úUp D«Ús[Y]ôL FÝlTlTÓúY]ô?'' Fuß U²Ru

úLh¡\ôu.
67. ""Øu]o FkRl ùTôÚ[ôLÜm BpXô§ÚkR ¨ûX«p @Yû]l TûPjúRôm'' FuTûR

U²Ru £k§dL úYiPôUô?
68. DUÕ Bû\Yu ÁÕ Nj§VUôL! @YoLû[Ùm, û`jRôuLû[Ùm Iuß §WhÓúYôm.

©u]o @YoLû[ SWûLf Ñt± Ui¥«húPôWôL ¨ßjÕúYôm.
69. ©u]o IqùYôÚ áhPj§Ûm @[Yt\ @Ú[ô[àdÏ Uôß ùNnY§p ªLd
LÓûUVôL BÚkúRôûWj R²VôLl ©¬lúTôm.
70. @§p LÚÏYRtÏj RÏ§ÙûPúVôo Vôo FuTûR Sôm Su\ôL @±úYôm.
71. DeL°p FYÚm @ûRd LPdLôUp BÚdL Ø¥VôÕ. BÕ DUÕ Bû\Y]ôp

¨û\úYt\lTÓm LPûU.280
72. ©u]o (SmûU) @g£úVôûWd LôlTôtßúYôm. @¿§ BûZjúRôûW Ui¥«húPôWôL

@§úXúV ®hÓ ®ÓúYôm.
73. SUÕ ùR°Yô] YN]eLs @YoLÞdÏd á\lTÓm úTôÕ ""(Sm) BÚ áhPj§]¬p

£\lTô] ReÏªPj§Ûm, £\lTô] NûT«Ûm BÚlúTôo Vôo?'' Fuß Sm©dûL
ùLôiúPôûW úSôd¡ (GL Bû\Yû]) UßlúTôo úLh¡u\]o.
74. @YoLû[ ®P @Z¡V NôR]eLÞPàm, úRôt\jÕPàm BÚkR FjRû]úVô

RûXØû\«]ûW @YoLÞdÏ Øu @¯jÕsú[ôm.
75. ""Y¯ úLh¥p BÚlúTôÚdÏ @[Yt\ @Ú[ô[u @YLôNjûR ¿¥d¡\ôu'' Fuß

áßÅWôL! FfN¬dLlThP úYRû]ûV @pXÕ @kR úSWjûR1 @YoLs Nk§dÏm úTôÕ
"ùLhP ReÏªPj§tÏ¬VYÚm, TXÅ]Uô] TûPÙûPVYÚm Vôo?' FuTûR @±YôoLs.
76. úSo Y¯ ùTtú\ôÚdÏ úSo Y¯ûV @pXôy @§LUôdÏ¡\ôu. ¨ûXVô] SpX\eLú[

DUÕ Bû\Y²Pm £\kR á-dÏm, £\kR ReÏªPj§tÏm D¬VÕ.
77. SUÕ YN]eLû[ UßjRYû]d Li¼Wô? ""F]dÏf ùNpYØm, NkR§Ùm YZeLlTÓm''

Fuß áß¡\ôu.
78. Uû\Yô]Ytû\ BYu LiÓ ©¥jÕ ®hPô]ô? @pXÕ @[Yt\ @Ú[ô[²Pm

GúRàm Dß§ ùUô¯ûVl ùTt\ô]ô?
79. @qYôß GÕªpûX. @Yu áßYûRl T§Ü ùNnúYôm. @YàdÏ úYRû]ûV

IúWV¥VôL ¿hÓúYôm.
80. @Yu FûRlTt±l úT£]ôú]ô @RtÏ (@Y]Õ ùNpYeLÞdÏm NkR§LÞdÏm)

SôúU Yô¬Nô¡ ®ÓúYôm. Ru]kR²VôL SmªPm @Yu YÚYôu.
81. ReLÞdÏ DRÜYôoLs F] @pXôyûYVu± TX LPÜsLû[ @YoLs GtTÓj§d

ùLôiP]o.
82. @qYôß BpûX. ReLû[ BYoLs YQe¡VûR @YoLs UßjÕ BYoLÞdÏ

F§WôYôoLs.
83. IúWV¥VôLj çi¥ ®ÓYRtLôL (SmûU) UßlúTô¬Pm û`jRôuLû[ @àl×¡ú\ôm
FuTûR ¿o @±V®pûXVô?
84. F]úY @YoLs ®`Vj§p @YNWlTPô¾o! @YoLÞdLôLj Õp-VUôLd

LQd¡Ó¡ú\ôm.
85, 86. (Bû\Yû]) @gÑúYôûW @[Yt\ @Ú[ô[²Pm ÏÝYôL Iuß úNodÏm Sô°p1
Ït\Yô°Lû[ SWûL úSôd¡ RôLØsú[ôWôL Jh¥f ùNpúYôm.26
87. @[Yt\ @Ú[ô[²Pm Dß§ùUô¯ ùTt\Yo R®W T¬kÕûWdL FYÚm @§LôWm ùT\
UôhPôoLs.17
88. ""@[Yt\ @Ú[ô[u ©sû[ûV GtTÓj§d ùLôiPôu'' Fuß @YoLs áß¡u\]o.
89. @TôiPjûRúV ùLôiÓ YkÕ ®h¼oLs.
90, 91. @[Yt\ @Ú[ô[àdÏl ©sû[ BÚlTRôL @YoLs Yô§ÓYRôp Yô]eLs

ùY¥jÕ, éª ©[kÕ UûXLs ùSôße¡ ®Pl Tôod¡u\].26
92. ©sû[ûV GtTÓj§d ùLôsÞm @Y£Vm @[Yt\ @Ú[ô[àdÏ BpûX.
93. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ IqùYôÚYÚm @[Yt\ @Ú[ô[²Pm @¥ûUVôLúY

YÚYôoLs.
94. @YoLû[ @Yu N¬VôL Fi¦d LQd¡h¥Úd¡\ôu.
95. @YoLs @û]YÚm ¡VôUj Sô°p1 Ru]kR²VôLúY YÚYôoLs.
96. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRô¬Pm @[Yt\ @Ú[ô[u @u× ùNÛjÕYôu.
97. (ØamUúR! SmûU) @gÑúYôÚdÏ ¿o BRu êXm StùNn§ áßYRtLôLÜm, ©¥YôRm

©¥dÏm áhPjÕdÏ FfN¬dûL ùNnYRtLôLÜúU DUÕ ùUô¯«p BûR
F°Rôd¡Ùsú[ôm.
98. FjRû]úVô RûXØû\«]ûW BYoLÞdÏ Øu]o @¯jÕsú[ôm. @YoL°p

FYûWVôYÕ ¿o DQo¡ÈWô? @pXÕ @YoL[Õ Ø]LûXúVàm ùN®Ùß¡ÈWô?
mj;jpahak;-20 jh`h nkhj;j trdk;-135
Rô, aô Fàm BWiÓ FÝjÕdLs BqYN]j§u ÕYdLj§p BPm ùTßYRôp BkR
@j§VôVj§tÏ BqYôß ùTV¬hÓs[]o.
1. Rô, aô.2
2. (ØamUúR!) ¿o ÕoTôd¡VNô-VôL AYRtLôL DUdÏ BdÏoAû] Sôm @Ú[®pûX.
3. (SmûU) @gÑTYÚdÏ @±ÜûWVôLúY (@Ú°ú]ôm.)
4. DVoYô] Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjRY²PªÚkÕ (BÕ) @Ú[lThPÕ.
5. @[Yt\ @Ú[ô[u @oµu ÁÕ @UokRôu.
6. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm, @q®WiÓdÏm BûPúV Ds[ûYÙm,

éªdÏ @¥«p Ds[ûYÙm @YàdúL D¬V].
7. ùNôpûX ¿o DWjÕf ùNôu]ôp BWL£VjûRÙm, @ûR ®P BWL£VjûRÙm @Yu

@±¡\ôu.
8. @pXôyûYj R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. @YàdÏ @Z¡V ùTVoLs

Ds[].
9. ê^ôûYl Tt±V ùNn§ DUdÏj ùR¬ÙUô?
10. @Yo IÚ ùSÚlûTd LiP úTôÕ RUÕ ÏÓmTj§]¬Pm ""BÚeLs! Sôu IÚ

ùSÚlûTd LiúPu. @§p DeLÞdÏ IÚ ¾lTkRjûRd ùLôiÓ YÚúYu. @pXÕ
ùSÚl×dÏ GúRàm IÚ Y¯ûVd LiÓ YÚ¡ú\u'' Fu\ôo.
11. @eúL @Yo YkR úTôÕ "ê^ôúY' Fuß @ûZdLlThPôo.
12. ""Sôu Rôu DUÕ Bû\Yu. F]úY DUÕ ùNÚl×Lû[d LZtßÅWôL! ¿o "ÕYô' Fàm
çnûUVô] Ts[jRôd¡p BÚd¡Èo.
13. Sôu DmûUj úRokùRÓjÕ ®húPu. F]úY @±®dLlTÓm çÕf ùNn§ûVf

ùN®UÓlÀWôL!
14. Sôu Rôu @pXôy. Fuû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. F]úY
Fuû] YQeÏÅWôL! Fuû] ¨û]lTRtLôL ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓÅWôL!
15. @kR úSWm1 YWdá¥VúR. IqùYôÚYÚm RUÕ DûZl×dúLtT á-
ùLôÓdLlTÓYRtLôL @ûR Uû\jÕ ûYjÕsú[u.
16. @ûR SmTôÕ, R]Õ Uú]ô BfûNûVl ©uTt±VYu @ûR ®hÓm DmûUj RÓj§P
úYiPôm. (@qYô\ô«u) ¿o @¯kÕ ®ÓÅo!
17. ""ê^ôúY! DUÕ YXÕ ûL«p BÚlTÕ Fu]?'' Fuß Bû\Yu úLhPôu.
18. ""BÕ F]Õ ûLjR¥. BRu ÁÕ Eu±d ùLôsúYu. BRu êXm F]Õ AÓLÞdÏ
BûX T±lúTu. F]dÏ úYß TX úRûYLÞm B§p Ds[]'' Fuß @Yo á±]ôo.
19. ""ê^ôúY! @ûRl úTôÓÅWôL!'' Fuß @Yu á±]ôu.
20. @ûR @Yo úTôhP úTôÕ DPú] @Õ ºßm TômTôL A]Õ.
21. ""@gNôUp @ûRl ©¥lÀWôL! @RàûPV ØkûRV ¨ûXdÏ @ûR UôtßúYôm'' Fuß
@Yu á±]ôu.
22. DUÕ ûLûV DUÕ ®Xôl×\jÕPu úNolÀWôL! ¾eLt\ ùYiûUVôL @Õ ùY°lTÓm.

BÕ Utù\ôÚ Nôuß.
23. SUÕ ULjRô] NôußL°p £XYtû\ DUdÏd LôhÓ¡ú\ôm.
24. ¿o K©o@q²Pm ùNpÅWôL! @Yu YWm× Á± ®hPôu (Fuß Bû\Yu á±]ôu)
25. ""Fu Bû\Yô! F]Õ Ds[jûR F]dÏ ®¬ÜTÓjÕ!'' Fu\ôo.
26. F]Õ T¦ûV F]dÏ F°RôdÏ!
27. F]Õ Sô®p Ds[ Ø¥fûN @®rjÕ ®Ó!
28. (@lúTôÕ Rôu) F]Õ ùNôpûX @YoLs ×¬kÕ ùLôsYôoLs.
29, 30. F]Õ ÏÓmTj§-ÚkÕ Fu NúLôRWo aôìû] F]dÏ DR®Vô[WôL GtTÓjÕ!26
31. @Yo êXm Fuû]l TXlTÓjÕ!
32. F]Õ T¦«p @YûWÙm áhPôdÏ!
33. SôeLs Duû] @§LUôLj Õ§lTRtLôL.
34. Duû] @§LUôL SôeLs ¨û]lTRtLôL.

35. ¿ FeLû[l TôolTY]ôL BÚd¡\ôn (Fu\ôo.)
36. ""ê^ôúY! DUÕ úLô¬dûL GtLlThPÕ'' Fuß @Yu á±]ôu.
37. Buù]ôÚ RPûY DUdÏ @Ús ×¬kÕsú[ôm.
38. @±®dLlTP úYi¥VûR DUÕ RôVôÚdÏ Sôm @±®jRûR Fi¦l TôolÀWôL!
39. ""BYûW (BdÏZkûRûV) ùTh¥dÏs ûYjÕ @ûRd LP-p úTôÓYôVôL! LPp

@YûWd LûW«p úNodÏm. F]dÏm, BYÚdÏm F§¬Vô]Yu BYûW FÓjÕd ùLôsYôu''
(Fuß DUÕ RôVôÚdÏ @±®júRôm). F]Õ LiLô¦l©p ¿o Y[odLlTÓYRtLôL Dm
ÁÕ Fu @uûTÙm ùNÛj§ú]u.
40. DUÕ NúLôR¬ SPkÕ ùNuß, ""BdÏZkûRûVl ùTôßlúTtTYûWl Tt± Sôu DeLÞdÏ
@±®dLhÓUô?'' Fuß úLhPôo. F]úY DUÕ Rô«u Li Ï°oYRtLôLÜm, @Yo
LYûXlTPôUp BÚlTRtLôLÜm @Y¬Pm DmûUj §ÚmTf úNojúRôm. ¿o Jo D«ûWd
ùLôu±Úk¾o.375 DmûUd LYûX«-ÚkÕ LôlTôt±ú]ôm. DmûUl TX Y¯L°p
úNô§júRôm. UjVu Yô£L°Pm TX YÚPeLs Y£j¾o. ê^ôúY! ©u]o (SUÕ) §hPlT¥
YkÕ úNok¾o.
41. F]dLôL DmûUj úRokùRÓjÕ ®húPu.
42. ¿Úm, DUÕ NúLôRWÚm F]Õ NôußLÞPu ùNpÛeLs! Fuû] ¨û]lT§p

úNôoYûPVô¾oLs!
43. BÚYÚm K©o@q²Pm ùNpÛeLs! @Yu YWm× Á± ®hPôu.
44. ""@Y²Pm ùUuûUVô] ùNôpûXúV BÚYÚm ùNôpÛeLs! @Yu T¥l©û]

ùT\Xôm. @pXÕ @gNXôm'' (Fußm á±]ôu.)
45. ""FeLs Bû\Yô! @Yu FeLÞdÏj ¾e¡ûZlTôu; @pXÕ @Yu FeLs ÁÕ YWm×
ÁßYôu; F] @gÑ¡ú\ôm'' Fuß BÚYÚm á±]o.
46. ""@gNô¾oLs! Sôu TôojÕd ùLôiÓm úLhÓd ùLôiÓm DeLÞPu49 BÚd¡ú\u''

Fuß @Yu á±]ôu.
47, 48. ""BÚYÚm @Y²Pm ùNuß SôeLs D]Õ Bû\Y²u çRoLs. F]úY BvWôÂ-
u UdLû[ FeLÞPu @àl© ®Ó!181 @YoLû[j Õu×ßjRôúR! D]Õ
Bû\Y²PªÚkÕ Du²Pm Nôuû\d ùLôiÓ YkÕsú[ôm. úSo Y¯ûVl ©uTt±úVôo
ÁÕ ¨mU§ DiPôLhÓm. ùTônùV]d LÚ§l ×\dL¦jRYÚdÏ úYRû] DiÓ F]
FeLÞdÏ @±®dLlThÓs[Õ'' Fuß áßeLs!26
49. ""ê^ôúY! DeL°ÚY¬u Bû\Yu Vôo?'' Fuß @Yu úLhPôu.

50. ""IqùYôÚ ùTôÚÞdÏm @RtÏ¬V úRôt\jûR YZe¡ ©u]o Y¯ Lôh¥VYú]
FeLs Bû\Yu'' Fuß @Yo á±]ôo.
51. ""ØkûRV RûXØû\«]¬u ¨ûX Fu]?'' Fuß @Yu úLhPôu.
52. ""@Õ Tt±V Oô]m F]Õ Bû\Y²Pm (Ds[) 157T§úYh¥p BÚd¡\Õ. Fu Bû\Yu
RY±P UôhPôu. U\dLÜm UôhPôu'' Fuß @Yo á±]ôo.
53. @Yú] éªûV DeLÞdÏj ùRôh¥XôL @ûUjRôu.284 DeLÞdLôL @§p

TôûRLû[ F°Rôd¡]ôu. Yô]j§-ÚkÕ Ri½ûW B\d¡, @Ru êXm TX RWlThP
RôYWeLû[ ú_ô¥L[ôL242 ùY°lTÓj§ú]ôm.
54. DiÔeLs! DeLs LôpSûPLû[ úUV ®ÓeLs! @±ÜûPúVôÚdÏ B§p TX

NôußLs Ds[].
55. B§-ÚkúR DeLû[l TûPjúRôm. B§úXúV DeLû[ Á[f ùNnúYôm. Utù\ôÚ

RPûY B§-ÚkúR DeLû[ ùY°lTÓjÕúYôm.
56. @YàdÏ (K©o@qàdÏ) SUÕ NôußLs @û]jûRÙm Lôh¥ú]ôm. @Yu

ùTônùV]d LÚ§ UßjÕ ®hPôu.
57. ""ê^ôúY! DUÕ ã²VjRôp FeLs éª«-ÚkÕ FeLû[ ùY°úVt\ FeL°Pm

YkÕsÇWô?'' Fuß @Yu úLhPôu.
58. ""BÕ úTôu\ IÚ ã²VjûR SôØm DmªPm ùNnÕ LôhÓúYôm. FUdÏm

DUdÏªûPúV (úTôh¥ SPj§P) ùTôÕYô] BPj§p IÚ úSWjûR öQ«lÀWôL! @ûR
SôØm ¿ìm Á\ô§ÚlúTôm'' (Fußm á±]ôu.)
59. ""Ti¥ûL Sôú[ DeLÞdÏ¬V úSWm. ØtTL-p UdLs Iuß §WhPlTPhÓm'' Fuß
@Yo á±]ôo.
60. K©o@qu §Úm©f ùNuß R]Õ ãrf£ûV IÚØLlTÓj§]ôu. ©u]o YkRôu.
61. ""DeLÞdÏd úLÓ Rôu GtTÓm. @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓdLhPô¾oLs! @Yu

DeLû[ úYRû]Vôp @¯lTôu. BhÓdLh¥VYu SxPUûPkÕ ®hPôu'' Fuß
@YoL°Pm ê^ô á±]ôo.
62. @YoLs RUd¡ûPúV ®YôRm ùNnR]o. @ûR BWL£VUôLf ùNnR]o.
63. ""Bq®ÚYÚm ã²VdLôWoLs. RUÕ ã²Vj§u êXm DeLû[ DeL[Õ éª«-ÚkÕ

ùY°úVt\ FiÔ¡u\]o. £\kR DeLs Y¯ Øû\ûV @¯dLÜm ¨û]d¡u\]o'' F]d
á±]o.
64. ""DeLs ãrf£ûV IÚØLlTÓjÕeLs! ©u]o @¦YÏjÕ YôÚeLs! úTôh¥«p
ùYpTYúW Buû\V §]m ùYt± ùTt\Yo'' (Fu\]o)
65. ""ê^ôúY! ¿o úTôÓ¡ÈWô? SôeLs ØR-p úTôPhÓUô?'' Fuß (ã²VdLôWoLs)

úLhP]o.
66. ""BpûX! ¿eLú[ úTôÓeLs!'' Fuß @Yo á±]ôo. DPú] @YoL°u L«ßLÞm,
ûLjR¥LÞm @YoL[Õ ã²Vj§]ôp ºßYûRl úTôp @YÚdÏj úRôt\U°jRÕ.285
67. ê^ô RUdÏs @fNjûR DQokRôo.
68. ""@gNô¾o! ¿o Rôu ùYt± ùTßÅo'' Fuß á±ú]ôm.
69. ""DUÕ YXÕ ûL«p Ds[ûRl úTôÓÅWôL! @YoLs ùNnRYtû\ @Õ ®Ýe¡ ®Óm.
@YoLs ùNn§ÚlTÕ ã²VdLôW²u ãrf£.182 (úTôh¥dÏ) YÚm úTôÕ ã²VdLôWu
ùYt± ùT\ UôhPôu'' (Fußm á±ú]ôm.)
70. DPú] ã²VdLôWoLs ^wRô®p ®ÝkÕ, ""ê^ô Utßm aôì²u Bû\Yû]

Sm©ú]ôm'' Fu\]o.
71. ""Sôu DeLÞdÏ @àU§V°lTRtÏ Øu @YûW Sm© ®h¼oL[ô? @YúW

DeLÞdÏf ã²VjûRd Ltßj RkR DeL[Õ ÏÚYôYôo. F]úY DeLû[ UôßLôp
UôßûL ùYh¥, DeLû[l úTÃfûN UWj§u @¥lTôLj§p £ÛûY«p @û\úYu. Smªp
LÓûUVôLj Ri¥lTYÚm, ¨ûXVô]YÚm Vôo FuTûR (@lúTôÕ) @±kÕ ùLôsÅoLs''
Fuß @Yu á±]ôu.
72. ""FeL°Pm YkR ùR°Yô] NôußLû[Ùm, FeLû[l TûPjRYû]Ùm ®P SôeLs

Duû]j úRokùRÓdLl úTôY§pûX. ¿ á\ úYi¥V ¾olûTd á±d ùLôs! BqÜXL
YôrdûL«p Rôu ¿ ¾ol× YZeÏYôn'' Fu\]o.
73. ""FeLs Ït\eLû[Ùm, ¿ FeLû[d LhPôVlTÓj§ ùNnV ûYjR ã²VjûRÙm FeLs

Bû\Yu Uu²lTRtLôL FeLs Bû\Yû] SôeLs Sm© ®húPôm. @pXôyúY
£\kRYu; ¨ûXVô]Yu'' (Fußm á±]o.)
74. R]Õ Bû\Y²Pm Ït\Yô°VôL YÚTYàdÏ SWLúU Ds[Õ. @§p @Yu NôLÜm
UôhPôu. YôZÜm UôhPôu.
75. SpX\eLs ×¬kÕ Sm©dûL ùLôiPY]ôL @Y²Pm YÚúYôodúL DVoYô] TR®Ls

Ds[].
76. ¨ûXVô] ùNôodLf úNôûXLs Ds[]. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p
¨WkRWUôL BÚlTôoLs. BÕúY T¬ÑjRUôL YôrkúRô¬u á-.
77. ""F]Õ @¥VôoLû[ @ûZjÕf ùNpÅWôL! LP-p @YoLÞdLôL CWªpXôR IÚ
Y¯ûV GtTÓj§d ùLôÓlÀWôL! ©¥dLlThÓ ®ÓYûRl Tt±l TVlTPô¾o! (úYù\RtÏm)
@gNô¾o!'' Fuß ê^ôÜdÏ @±®júRôm.
78. K©o@qu R]Õ TûP«]ÚPu @YoLû[l ©uùRôPokRôu. LP-p êP úYi¥VÕ

@YoLû[ ê¥d ùLôiPÕ.
79. K©o@qu R]Õ NØRôVjûR Y¯ ùLÓjRôu. úSo Y¯ LôhP®pûX.
80. BvWôÂ-u UdLú[! DeLs F§¬«PªÚkÕ DeLû[d LôlTôt±ú]ôm. ço UûX«u

YXlTÏ§ûV DeLÞdÏ YôdL°júRôm. DeLÞdÏ "Uuà, ^pYô' (Fàm DQ)ûY
B\d¡ú]ôm.
81. Sôm DeLÞdÏ YZe¡VYt±p çnûUVô]ûR DiÔeLs! BeúL YWm× Á\ô¾oLs!

(@qYôß ùNnRôp) F]Õ úLôTm DeLs ÁÕ B\eÏm. FYu ÁÕ F]Õ úLôTm B\e¡
®hPúRô @Yu ÅrkÕ ®hPôu.
82. §Úk§, Sm©dûL ùLôiÓ, SpX\m ùNnÕ, ©u]o úSo Y¯ ùTt\YûW Sôu
Uu²lúTu.
83. ""ê^ôúY! DUÕ NØRôVjûR ®hÓ ®hÓ @YNWUôL YkRÕ Gu?'' (Fuß Bû\Yu
úLhPôu.)
84. ""@YoLs BúRô F]dÏl ©u]ôp YÚ¡u\]o. Fu Bû\Yô! ¿ §Úl§l TÓYRtLôL

Du²Pm ®ûWkÕ YkúRu'' Fuß @Yo á±]ôo.
85. ""DUdÏl ©u DUÕ NØRôVjûR Sôm úNô§júRôm. @YoLû[ ^ôª¬ Y¯ ùLÓjÕ

®hPôu'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
86. ""DPú] ê^ô RUÕ NØRôVj§Pm úLôTUôLÜm, LYûXlThPYWôLÜm §Úm©]ôo. ""Fu

NØRôVúU! DeLs Bû\Yu DeLÞdÏ @ZLô] YôdÏß§ûV @°dL®pûXVô? @pXÕ
(Sôu ×\lThÓl úTôn) @§L LôXm A¡ ®hPRô? @pXÕ DeLs Bû\Y²PªÚkÕ
DeLs ÁÕ úLôTm B\eL úYiÓm F] ®Úm© Fu²Pm ùLôÓjR YôdûL Á±ÉoL[ô?''
Fuß úLhPôo.
87. ""SôeLs DmªPm ùLôÓjR YôdÏß§dÏ §hPªhÓ Uôß ùNnV®pûX. Uô\ôL @kRf
NØRôVj§u @¦LXuLs FeLs ÁÕ ÑUjRlThP]. @ûR Å£ú]ôm. BqYôú\
^ôª¬Ùm Å£]ôu.
88. @YoLÞdLôL DPÛPu á¥V Lôû[d Luû\ (@Yu) ùY°lTÓj§]ôu. @Õ

NlRØm úTôhPÕ. DPú] @Yu ""BÕúY DeLs Bû\Yu. ê^ô®u Bû\Yu. @Yo
Y¯ Uô±f ùNuß ®hPôo'' Fu\ôu.19
89. ""@Õ FkRf ùNôpÛdÏm T§X°dLôÕ FuTûRÙm, @YoLÞdÏj ¾eÏ ùNnVÜm,
SuûU ùNnVÜm @Õ @§LôWm ùTt±ÚdL®pûX'' FuTûRÙm @YoLs LY²dL
úYiPôUô?
90. ""Fu NØRôVúU! BRu êXm úNô§dLlThÓsÇoLs! @[Yt\ @Ú[ô[u Rôu DeLs
Bû\Yu. F]úY Fuû]l ©uTtßeLs! F]Õ LhPû[dÏd LhÓlTÓeLs!'' Fuß
BRtÏ Øu @YoL°Pm aôìu á±«ÚkRôo.
91. ""ê^ô, FeL°Pm §Úm© YÚm YûW B§úXúV ¿¥lúTôm'' Fuß @YoLs á±]o.
92, 93. ""aôìú]! @YoLs Y¯ ùLhPûR ¿o TôojR úTôÕ Fuû] ¿o ©uTt\ô§ÚdL

DUdÏ Fu] RûP?'' F]Õ LhPû[ûV Á± ®h¼úW!'' Fuß (ê^ô) úLhPôo.26
94. "'Fu Rô«u ULú]! F]Õ Rô¥ûVÙm, F]Õ RûXûVÙm ©¥dLô¾o! F]Õ
YôojûRdLôL Lôj§WôUp BvWôÂ-u UdL°ûPúV ©¬®û] GtTÓj§ ®h¼o Fuß
áßÅúWô F] @g£ú]u'' Fuß (aôìu) á±]ôo.
95. ""^ôª¬úV! D]Õ ®`VùUu]?'' Fuß (ê^ô) úLhPôo.
96. ""@YoLs LôQôRûRd LiúPu. BjçR¬u LôX¥«p IÚ ©¥ @s°ú]u. @ûR

F±kúRu. Fu U]m BqYôß Fuû]j çi¥VÕ'' Fu\ôu.19
97. ""¿ ùNuß ®Ó! D]Õ YôrdûL«p "¾iPôúR' F] ¿ áßm ¨ûXúV BÚdÏm.
Uôt\lTP Ø¥VôR YôdL°dLlThP úSWØm D]dÏ Ds[Õ. ¿ YQe¡V D]Õ LPÜû[l
Tôo! @ûR ùSÚl©p F¬jÕ ©u]o @ûRd LP-p çÜúYôm'' Fuß (ê^ô) á±]ôo.19
98. DeLs Bû\Yu @pXôyúY. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu (úYß)

VôÚªpûX. IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm ®¬YôL @Yu @±kÕ ûYj§Úd¡\ôu.
99. (ØamUúR!) BqYôú\ Øu ùNu\ ùNn§Lû[ DUdÏd áß¡ú\ôm. Sm

@±ÜûWûVÙm DUdÏ YZe¡Ùsú[ôm.
100. BûRl ×\dL¦lúTôo ¡VôUj Sô°p1 TôYjûRf ÑUlTôoLs.
101. @§p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. ¡VôUj Sô°p1 @YoLÞdÏ @Õ ªLÜm

ùLhP ÑûU.
102. ^þo ERlTÓm Sô°p Ït\Yô°Lû[ ¿X ¨\d LiLÞûPúVôWôL FÝl×úYôm.
103. ""¿eLs TjÕ SôhLs R®W (DX¡p) Y£dL®pûX'' Fuß RUd¡ûPúV @YoLs
BWL£VUôLl úT£d ùLôsYôoLs.
104. ""¿eLs IÚ Sôs R®W (DX¡p) Y£dL®pûX'' Fuß @YoL°p @±ÜªdLYoLs
áßm úTôÕ @YoLs áßYûR Sôm SuL±úYôm.
105. (ØamUúR!) UûXLû[l Tt± @YoLs DmªPm úLh¡u\]o. ""Fu Bû\Yu

@Ytû\j çsç[ôdÏYôu'' Fuß áßÅWôL!
106. ©u]o @ûR ùYhP ùY°l ùTôhPXôL AdÏYôu.
107. @§p úUÓ Ts[jûRd LôQ Uôh¼o!
108. Fq®R Ußl×ªu± @kSô°p @ûZlTô[ûWl ©u ùRôPoYôoLs. @[Yt\

@Ú[ô[²Pm JûNLs VôÜm IÓe¡ ®Óm. LôX¥f NlRm R®W úYù\Rû]Ùm ¿o
ùN®Ù\ Uôh¼o!
109. @kSô°p @[Yt\ @Ú[ô[u VôÚdÏ @àU§V°jÕ @YWÕ ùNôpûXÙm

ùTôÚk§d ùLôiPôú]ô @YûWj R®W FYWÕ T¬kÕûWÙm TV]°dLôÕ.17
110. @YoLÞdÏ Øuú] Ds[ûRÙm, @YoLÞdÏl ©uú] Ds[ûRÙm @Yu

@±¡\ôu. @Yû] @YoLs ØÝûUVôL @±kÕ ùLôs[ UôhPôoLs.
111. Fuù\ußm D«ÚP²ÚlTYu Øuú] ØLeLs L®rkÕ ®Óm. @¨VôVjûRf

ÑUkRYu SxPUûPkÕ ®hPôu.
112. Sm©dûL ùLôiP ¨ûX«p SpX\eLû[f ùNnTYo, @¿§ BûZdLlTÓm Fuú\ô

Ïû\YôL YZeLlTÓm Fuú\ô @gN UôhPôo.
113. BqYôú\ @YoLs (Bû\Yû]) @gÑYRtLôLÜm, @pXÕ @YoLÞdÏl T¥l©û]

DiPôdLÜm ÏoAû] @W× ùUô¯«p @Ú°ú]ôm.227 @§p ùR°YôL
FfN¬jÕsú[ôm.
114. DiûUVô] @WN]ô¡V @pXôy DVokÕ ®hPôu. (ØamUúR!) @Y]Õ çÕf

ùNn§ DUdÏ ØÝûUVôLd á\lTÓYRtÏ Øu ÏoAu ®`Vj§p @YNWlTPô¾o! 152 &
312 ""Fu Bû\Yô! F]dÏd Lp®ûV @§LlTÓjÕ'' F]d áßÅWôL!269
115. BRtÏ Øu ARªPm Dß§ ùUô¯ FÓjúRôm. @Yo U\kÕ ®hPôo. @Y¬Pm
Dß§ûV Sôm LôQ®pûX.
116. ""ARØdÏl T¦ÙeLs!''11 Fuß Yô]YoL°Pm Sôm á±V úTôÕ BlÄû^j R®W
@û]YÚm T¦kR]o. @Yu UßjÕ ®hPôu.
117. ARúU! BYu DUdÏm, DUÕ Uû]®dÏm F§¬VôYôu. @Yu DeLû[f

ùNôodLj§-ÚkÕ12 ùY°úVt± ®P úYiPôm. @lúTôÕ ¿o ÕoTôd¡VNô-VôÅo!
118. BeúL DUdÏl T£dLôÕ! öYôQUôL Uôh¼o!
119. BeúL DUdÏj RôLØm GtTPôÕ. DmÁÕ ùY«Ûm TPôÕ! (Fuß á±ú]ôm).
120. @Y¬Pm û`jRôu ¾V FiQjûR GtTÓj§]ôu. ARúU! ¨ûXVô] (YôrY°dÏm)

UWjûRl13 Tt±Ùm, @¯®pXô Ah£ûVl Tt±Ùm Sôu DUdÏ @±®dLhÓUô?
(Fu\ôu.)
121. @q®ÚYÚm @§-ÚkÕ Nôl©hP]o. @q®ÚYÚdÏm ReL[Õ ùYhLjRXeLs

ùY°lThP].174 @q®ÚYÚm ùNôodLj§u12 BûXVôp ReLû[ Uû\jÕd ùLôs[
ØtThP]o. ARm RUÕ Bû\YàdÏ Uôß ùNnRôo. F]úY @Yo Y¯ RY±]ôo.
122. ©u]o @YûW @YWÕ Bû\Yu úRokùRÓjRôu. @YûW Uu²jÕ úSo Y¯

Lôh¥]ôu.
123. BÚYÚm IhÓùUôjRUôL Be¡ÚkÕ B\eÏeLs! DeL°p £Xo Utßm £XÚdÏ

TûLYoL[ôÅoLs. Fu²PªÚkÕ DeLÞdÏ úSo Y¯ YÚUô]ôp F]Õ úSo Y¯ûVl
©uTtßTYo Y¯ RY\ UôhPôo. ÕoTôd¡VNô-VôLÜm UôhPôo.
124. F]Õ úTôRû]ûVl ×\dL¦lTYàdÏ ùSÚdL¥Vô] YôrdûL DiÓ. @Yû]

¡VôUj Sô°p ÏÚP]ôL FÝl×úYôm.
125. ""Fu Bû\Yô! Sôu TôoûYÙûPVY]ôL BÚkúRú]? Gu Fuû]d ÏÚP]ôL

FÝl©]ôn?'' Fuß @Yu úLhTôu.
126. "'@lT¥j Rôu. SmØûPV YN]eLs Du²Pm YkR]. @ûR ¿ U\kRYôú\ Buß
U\dLlTÓ¡\ôn'' Fuß (Bû\Yu) áßYôu.
127. R]Õ Bû\Y²u YN]eLû[ SmTôUp YWm× Á± SPlTYàdÏ BqYôú\ á-

ùLôÓlúTôm. UßûU«u úYRû] LÓûUVô]Õ; ¨ûXVô]Õ.
128. @YoLÞdÏ Øu]o FjRû]úVô RûXØû\«]ûW @¯jÕsú[ôm FuTÕ

@YoLÞdÏ úSo Y¯ûVd LôhP®pûXVô? @YoLs Ï¥«ÚkR BPeL°p BYoLs
SPd¡u\]o. @±ÜûPúVôÚdÏ B§p TX NôußLs Ds[].
129. DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ Ï±l©hP LôXdùLÓÜm, ®§Ùm Øk§«ÚdLô®hPôp (@¯Ü)

¨fNVUô¡ BÚdÏm.
130. (ØamUúR!) @YoLs áßYûRf N¡jÕd ùLôsÅWôL! ã¬Vu D§lTRtÏ Øu×m, @Õ

Uû\YRtÏ Øu×m, BWÜ úSWeL°Ûm DUÕ Bû\Yû]l úTôt±l ×LrÅWôL! TL-u
JWeL°Ûm Õ§lÀWôL! BR]ôp (¡ûPdÏm á-«p) ¿o §Úl§VûPVXôm.
131. (ØamUúR!) úNô§lTRtLôL @YoL°p £XÚdÏ Sôm YZe¡V BqÜXL YôrdûL«u
LYof£ûV úSôd¡ DUÕ LiLû[ ¿hPô¾o! DUÕ Bû\Y²u ùNpYm £\kRÕm,
¨ûXVô]ÕUôÏm.
132. (ØamUúR!) DUÕ ÏÓmTj§]ûWj ùRôÝUôß GÜÅWôL! @§p (GtTÓm £WUeLû[)

N¡jÕd ùLôsÅWôL! DmªPm Sôm ùNpYjûRd úLhL®pûX. SôúU DUdÏf ùNpYjûR
@°d¡ú\ôm. (Bû\)@fNj§túL (SpX) Ø¥Ü DiÓ.
133. ""BYo RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ Nôuû\ SmªPm ùLôiÓ YW úYiPôUô?'' Fuß

@YoLs úLh¡u\]o. ØkûRV úYReL°p Ds[ Nôuß @YoLû[ YkRûPV®pûXVô?
134. Øu]úW úYRû]«u êXm Sôm @YoLû[ @¯j§ÚkRôp ""FeLs Bû\Yô!

FeL°Pm IÚ çRûW ¿ @àl©«ÚdLd áPôRô? SôeLs B¯ûYÙm, @YUô]jûRÙm
@ûPÙ Øu D]Õ YN]eLû[l ©uTt±«ÚlúTôúU'' Fuß á±«ÚlTôoLs.
135. @û]YÚm F§oTôod¡u\]o. ""¿eLÞm F§oTôÚeLs! úSWô] Y¯dÏ D¬VYo Vôo?

úSo Y¯ ùTt\Yo Vôo FuTûR @±kÕ ùLôsÅoLs'' Fuß áßÅWôL!
mj;jpahak;-21 my;md;gpah nkhj;j trdk;-112
ê^ô, aôìu, BlWôÍm, íj, Bvaôd, VKál, èy, Rôîj, ^ýûXUôu, @nël,
BvUôÂp, BjÃv, Õp ¡Klp, ëàv, ^L¬nVô A¡V S©UôoLs Ï±jÕ úTNlTÓYRôp
BkR @j§VôVm S©UôoLs Fuß ùTVo ãhPlThPÕ.
1. U²RoLÞdÏ @YoL°u ®NôWûQ ùSÚe¡ ®hPÕ. @YoLú[ô ×\dL¦jÕ,

LY]ªu± Ds[]o.
2. ReL°u Bû\Y²PªÚkÕ ×§RôL IÚ ùNn§ @YoL°Pm YÚmúTôùRpXôm

®û[VôhPôLúY @ûRf ùN®UÓd¡u\]o.
3. @YoL°u Ds[eLs @Xh£Vm ùNn¡u\]. ""BYo DeLû[l úTôu\ U²Ro R®W

úYß Vôo? TôojÕd ùLôiúP BkR ã²Vj§Pm ùNp¡ÈoL[ô?'' Fuß @¿§ BûZjúRôo
ªLÜm BWL£VUôLl úTÑ¡u\]o.
4. ""Fu Bû\Yu Yô]j§Ûm, éª«Ûm Ds[ ùNôpûX @±¡\ôu. @Yu @±TYu;

ùN®ÙßTYu'' Fuß (çRo) á±]ôo.
5. @RtLYoLs ""B(Yo áßY)Õ @ojRUt\ L]Ü! BpûX! BûR BYWôL BhÓd Lh¥]ôo!
BpûX! BYo IÚ L®Oo! Øuú]ôoLÞdÏd ùLôÓdLlThPÕ úTôu\ Nôuû\ @Yo
SmªPm ùLôiÓ YWhÓm'' Fuß áß¡u\]o.
6. BYoLÞdÏ Øu]o Sôm @¯jR FkR EÚm Sm©dûL ùLôs[®pûX. BYoLs

Sm©dûL ùLôsYôoL[ô?
7. (ØamUúR!) DUdÏ Øu AiLû[úV çRoL[ôL @àl©ú]ôm.239 @YoLÞdÏ

çÕf ùNn§ @±®júRôm. ¿eLs @±Vô§ÚkRôp @±ÜûPúVô¬Pm úLÞeLs!150
8. DQÜ DhùLôs[ôR DPXôL @YoLû[ Sôm AdL®pûX. @YoLs ¨WkRWUôLÜm

BÚdL®pûX.
9. @YoLÞdÏ (@°jR) YôdÏß§ûVl ©u]o DiûUVôd¡ @YoLû[Ùm, Sôm

Sô¥úVôûWÙm LôlTôt±ú]ôm. YWm× Á±úVôûW @¯júRôm.
10. DeL°Pm IÚ úYRjûR @Ú°ú]ôm. @§p DeLÞdÏ @±ÜûW BÚd¡\Õ. ¿eLs

®[eL úYiPôUô?
11. @¿§ BûZjÕd ùLôi¥ÚkR FjRû]úVô EoLû[ úYWßjúRôm. @RtÏl ©u

Utù\ôÚ NØRôVjûR DÚYôd¡ú]ôm.
12. SUÕ úYRû]ûV @YoLs DQokR úTôÕ DPú] @e¡ÚkÕ JhPm ©¥jR]o.
13. JhPm ©¥dLô¾oLs! ¿eLs @àT®jRYtßdÏm, DeLs Ï¥«Úl×dLÞdÏm

§Úm×eLs! ¿eLs ®Nô¬dLlTÓÅoLs. (Fuß á\lThPÕ)
14. ""FeLÞdÏd úLÓ Rôu. SôeLs @¿§ BûZjÕ ®húPôm'' Fuß @YoLs á±]o.
15. @ßYûP ùNnVlThÓ F¬dLlThPÕ úTôp @YoLû[ Sôm AdÏm YûW BÕúY
@YoL°u álTôPôL BÚkRÕ.
16. Yô]jûRÙm, éªûVÙm, @YtßdÏ BûPlThPYtû\Ùm ®û[VôhPôL Sôm

TûPdL®pûX.
17. úY¥dûL (®û[VôhûP) GtTÓj§d ùLôsYRôL BÚkRôp SmªPªÚkúR @ûR

GtTÓj§«ÚlúTôm. Sôm (FûRÙm) ùNnVdá¥VYúW.
18. DiûUûVl ùTôn«u úUp ÅÑ¡ú\ôm. @Õ ùTônûV ùSôßdÏ¡\Õ. DPú] ùTôn

@¯kÕ ®Ó¡\Õ. (Bû\Yû]l Tt±) ¿eLs (RY\ôL) Yo¦lTRôp DeLÞdÏd úLÓ Rôu.
19. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûY @YàdúL D¬V]. @Y²Pj§p BÚlúTôo @Y]Õ

YQdLjûR ®hÓm ùTÚûUV¥dL UôhPôoLs. úNôoYûPVÜm UôhPôoLs.
20. BW®Ûm, TL-Ûm Õ§lTôoLs. N-lTûPV UôhPôoLs.
21. LPÜsLû[l éª«-ÚkÕ BYoLs RVô¬d¡\ôoL[ô? @YoLs D«o ùLôÓjÕ

FÝl×YôoL[ô?
22. @q®Wi¥Ûm (Yô]eL°Ûm, éª«Ûm) @pXôyûYj R®W úYß LPÜsLs

BÚk§ÚkRôp BWiÓm ºW¯k§ÚdÏm. @YoLs áßYûR ®hÓm @o`ýdÏ
@§T§Vô¡V @pXôy çVYu.10
23. @Yu ùNnYÕ Tt± ®Nô¬dLlTP UôhPôu. @YoLú[ ®Nô¬dLlTÓYôoLs.
24. @Yû]Vu± LPÜsLû[ GtTÓj§d ùLôiPôoL[ô? ""DeLs NôußLû[d ùLôiÓ

YôÚeLs! BÕúY FuàP²ÚlúTô¬u @±ÜûWÙm, F]dÏ Øu ùNuú\ô¬u
@±ÜûWÙUôÏm'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL! F²àm @YoL°p ùTÚmTôúXôo
DiûUûV @±V UôhPôoLs. @YoLs ×\dL¦lTYoLs.
25. ""Fuû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX; F]úY Fuû]úV

YQeÏeLs!'' FuTûR @±®dLôUp DUdÏ Øu FkRj çRûWÙm Sôm @àl©V§pûX.
26. "'@[Yt\ @Ú[ô[u NkR§ûV GtTÓj§d ùLôiPôu'' F]d áß¡u\]o. @Yu

çVYu.10 Uô\ôL @YoLs (Yô]YoLs) U¬VôûRdÏ¬V @¥VôoLs.
27. @YoLs @Yû] Øk§l úTN UôhPôoLs. @Y]Õ LhPû[lT¥úV ùNVpTÓYôoLs.
28. @YoLÞdÏ Øuàm, ©uàm Ds[ûR @Yu @±Yôu. @Yu ùTôÚk§d

ùLôiúPôÚdLôLúY R®W (Ut\YÚdÏ) @YoLs T¬kÕûW ùNnV UôhPôoLs.17 @YoLs
@Y]Õ @fNjRôp SÓeÏYôoLs.
29. ""@Y]u± Sôu Rôu YQdLj§tÏ¬VYu'' Fuß áßTYàdÏ SWLjûRúV á-VôL

YZeÏúYôm. @¿§ BûZjúRôÚdÏ BqYôú\ á- YZeÏúYôm.
30. Yô]eLÞm, éªÙm BûQk§ÚkR] FuTûRÙm, @q®WiûPÙm SôúU ©¬júRôm

FuTûRÙm, D«Ús[ IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm Ri½¬-ÚkÕ @ûUjúRôm FuTûRÙm
(SmûU) UßlúTôo £k§dL úYiPôUô? @YoLs Sm©dûL ùLôs[ úYiPôUô?287
31. éª @YoLû[f NônjÕ ®Pô§ÚlTRtLôL Øû[Lû[248 GtTÓj§ú]ôm. @YoLs Y¯

LôiTRtLôL TX ¿iP TôûRLû[Ùm @§p GtTÓj§ú]ôm.
32. Yô]jûRl TôÕLôdLlThP ØLPôd¡ú]ôm.288 @YoLú[ô @§p Ds[ NôußLû[l

×\dL¦d¡u\]o.
33. @Yú] BWûYÙm, TLûXÙm, ã¬Vû]Ùm, Nk§Wû]Ùm TûPjRôu. IqùYôußm

YôuùY°«p ¿kÕ¡u\].241
34. (ØamUúR!) DUdÏ Øu FkR U²RÚdÏm Sôm ¨WkRWjûR GtTÓjR®pûX. ¿o

UW¦jÕ ®hPôp @YoLs ¨ûXVôL BÚdLd á¥VYoL[ô?
35. IqùYôÚYÚm UWQjûRf ÑûYlTYúW. SuûU, ¾ûU«u êXm TÃh£jÕl

TôolTRtLôL DeLû[f úNô§lúTôm. SmªPúU §ÚmTd ùLôiÓ YWlTÓÅoLs!
36. (ØamUúR! GL Bû\Yû]) UßlúTôo DmûUd LôÔm úTôÕ DmûUd úL-l

ùTôÚ[ôLúY LÚÕ¡u\]o. BYo Rôu DeLs LPÜsLû[l Tt± ®Uo£lTYWô? (F]d
áß¡u\]o.) @[Yt\ @Ú[ô[û] ¨û]lTûRÙm @YoLs UßlTYoLs.
37. U²Ru @YNWdLôW]ôLl TûPdLlThÓs[ôu. F]Õ NôußLû[ DeLÞdÏd

LôhÓúYu. Fu²Pm @YNWlTPô¾oLs!
38. ""¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp BkR FfN¬dûL FlúTôÕ (¨LÝm?)'' Fuß

úLh¡u\]o.
39. SWLj§-ÚkÕ RUÕ ØLeLû[Ùm, ØÕÏLû[Ùm RÓdL Ø¥VôR úSWjûR (GL

Bû\Yû]) UßlúTôo @±V úYiPôUô? @YoLs DR® ùNnVlTP UôhPôoLs.
40. Uô\ôL, @Õ @YoL°Pm §¼ùWuß YkÕ @YoLû[j §ûLdL ûYdÏm. @ûRj RÓdL
@YoLÞdÏ BVXôÕ. @YoLs @YLôNm @°dLlTPÜm UôhPôoLs.
41. (ØamUúR!) DUdÏ Øu TX çRoLs úL- ùNnVlThP]o. FûRd úL- ùNnRôoLú[ô
@ÕúY úL- ùNnúRôûWf Ñt± Yû[jRÕ.
42. ""BW®Ûm, TL-Ûm @[Yt\ @Ú[ô[²PªÚkÕ DeLû[d LôlTôtßTYu Vôo?''

Fuß úLhÀWôL! F²àm @YoLs RUÕ Bû\Yû] ¨û]lTûRl ×\dL¦d¡u\]o.
43. SmûU ®hÓm @YoLû[d LôlTôtßm LPÜsLs @YoLÞdÏ Ds[]Wô? @YoLs

RUdúL DR®P BVXôÕ. @YoLs SmªPªÚkÕ LôdLlTPÜm UôhPôoLs.
44. @YoLÞdÏ AÙû[ @§LUôd¡ @YoLÞdÏm, @YoL°u Øuú]ôoLÞdÏm

YôrdûL YN§ûVd ùLôÓjúRôm. ""éªûV @Ru JWlTÏ§L°p Ïû\jÕ YÚ¡ú\ôm''
FuTûR @YoLs £k§dL úYiPôUô?243 @YoL[ô (SmûU) ùYpTYoLs?
45. ""çÕf ùNn§ûVd ùLôiúP DeLû[ FfN¬d¡ú\u'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!

FfN¬dLlTÓm úTôÕ ùN®Pu @ûZlûTf ùN®Ù\ UôhPôu.
46. DUÕ Bû\Y²u úYRû]«p £±R[Ü @YoLÞdÏ GtThPôp ""FeLÞdÏd úLÓ

Rôu. SôeLs @¿§ BûZjúRôm'' F]d áßYôoLs.
47. ¡VôUj SôÞdLôL1 ¿§Vô] RWôÑLû[ ¨ßÜúYôm. FYÚdÏm £±R[Üm @¿§

BûZdLlTPôÕ. IÚ LÓÏ ®ûR @[úY BÚkR úTôÕm @ûRÙm ùLôiÓ YÚúYôm.
LQdùLÓdL SôúU úTôÕm.
48. úYßTÓj§d LôhÓYûRÙm, I°ûVÙm, (SmûU) @gÑúYôÚdÏ @±ÜûWûVÙm

ê^ôÜdÏm, aôìàdÏm @°júRôm.
49. @YoLs R²ûU«p RUÕ Bû\Yû] @gÑYôoLs. @kR úSWm1 Tt±Ùm

@gÑYôoLs.
50. BÕ Tôd¡Vm ¨û\kR @±ÜûW. BûR SôúU @Ú°ú]ôm. BûRVô ¿eLs Ußd¡ÈoLs?
51. BRtÏ Øu BlWôÍØdÏ @YWÕ úSo Y¯ûVd ùLôÓjúRôm. @YûWl Tt±

@±kRYWôL BÚkúRôm.
52, 53. ""¿eLs YQeÏm BkRf £ûXLs Fu]?'' Fuß @Yo RUÕ RkûR«PØm, RUÕ
NØRôVj§PØm úLhP úTôÕ, ""FeLs Øuú]ôoLs BYtû\ YQeLd LiúPôm'' Fuß
@YoLs á±]o.26
54. ""¿eLÞm, DeL°u Øuú]ôoLÞm ùR°Yô] Y¯úLh¥úXúV BÚd¡ÈoLs'' Fuß

@Yo á±]ôo.
55. ""¿o DiûUûVj Rôu áß¡ÈWô? @pXÕ ®û[VôÓ¡ÈWô?'' Fuß @YoLs úLhP]o.
56. ""@qYô±pûX. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjR Bû\Yú] DeLs Bû\Y]ôYôu.
Sôu BRtÏf Nôh£ áßTYu'' Fuß @Yo á±]ôo.
57. ""@pXôy®u ÁÕ AûQVôL! ¿eLs §Úm©f ùNu\ ©u DeLs £ûXLû[

DûPlúTu'' (Fußm á±]ôo)
58. @YoLs ùT¬V £ûX«Pm §ÚmT YW úYiÓm FuTRtLôL, @Yt±p @ûRj R®W
Ut\Ytû\ @Yo ÕiÓ ÕiPôd¡]ôo.
59. ""SUÕ LPÜsLû[ BqYôß ùNnRYu Vôo? @Yu @¿§ BûZjRYu'' Fuß @YoLs
á±]o.
60. ""Jo Bû[Oo @Ytû\ ®Uo£lTûRf ùN®Ùtßsú[ôm. @Yo BlWôÍm Fuß

Ï±l©PlTÓYôo'' F]d á±]o.
61. ""@YûW UdLs Uj§«p ùLôiÓ YôÚeLs! @YoLs Nôh£ á\hÓm'' Fu\]o.
62. ""BlWôÍúU! FeLs LPÜsLû[ ¿o Rôu BqYôß ùNn¾Wô?'' Fuß @YoLs úLhP]o.
63. @RtLYo, ""BpûX! @Yt±p ùT¬V £ûXúV BûRf ùNnRÕ. @ûY úTNdá¥VûYVôL
BÚkRôp (DûPdLlThP) @Yt±PúU ®Nô¬jÕd ùLôsÞeLs!'' Fuß @Yo á±]ôo.
64. DPú] ®¯lTûPkÕ ""¿eLs Rôm (BYtû\ YQe¡VRu êXm) @¿§ BûZj¾oLs''
Fuß RUdÏs úT£dùLôiP]o.
65. ©u]o RûX¸ZôL @YoLs Uô±, ""BûY úTNôÕ FuTûR ¿o @±ÅúW!'' Fu\]o.
66. ""@pXôyûY ®ÓjÕ DeLÞdÏ FkRl TVàm ¾eÏm RWôRYtû\

YQeÏ¡uÈoL[ô?'' Fuß úLhPôo.
67. ""@pXôyûYVu± ¿eLs YQeÏTYtßdÏm, DeLÞdÏm úLYXúU! ®[eL

Uôh¼oL[ô?'' (Fußm úLhPôo.)
68. ""¿eLs (GúRàm) ùNnYRôL BÚkRôp BYûWj ¾«p ùTôÑd¡ DeLs LPÜsLÞdÏ
DRÜeLs!'' Fu\]o.
69. ""ùSÚlúT! BlWôÍªu ÁÕ Ï°WôLÜm, TôÕLôlTôLÜm A¡ ®Ó'' Fuß á±ú]ôm.
70. @YÚdÏ F§WôL @YoLs ãrf£ ùNnR]o. @YoLû[ SxPUûPkúRôWôL

Ad¡ú]ôm.
71. @YûWÙm, íjûRÙm LôlTôt± Sôm @¡XjRôÚdÏl Tôd¡VUôL Ad¡V éª«p

(úNojúRôm).
72. @YÚdÏ BvaôdûLÙm, áÓRXôL VKáûTÙm @uT°l×f ùNnúRôm.
@û]YûWÙm SpúXôWôL Ad¡ú]ôm.
73. SUÕ LhPû[lT¥ úSo Y¯ LôhÓm RûXYoL[ôL @YoLû[ Ad¡ú]ôm.

SpXYtû\f ùNnÙUôßm, ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓUôßm, ^Lôj ùLôÓdÏUôßm
@YoLÞdÏ @±®júRôm. @YoLs SmûUúV YQeÏúYôWôL BÚkR]o.
74. íjÕdÏ @§LôWjûRÙm,164 Lp®ûVÙm @°júRôm. ùYhLd úLPô] Lô¬VeLû[f

ùNnÕ YkR ¡WôUj§-ÚkÕ @YûWd LôlTôt±ú]ôm. @YoLs ùLhP áhPUôLÜm, Ït\m
×¬úYôWôLÜm BÚkR]o.
75. @YûW SUÕ @Ú°p ÖûZjúRôm. @Yo SpúXôoL°p IÚYo.
76. èy, BRtÏ Øu (SmªPm) ©Wôoj§jR úTôÕ, @YÚdLôL (@ûR) Gtßd ùLôiúPôm.
@YûWÙm, @YWÕ ÏÓmTj§]ûWÙm ùTÚm LxPj§-ÚkÕ LôlTôt±ú]ôm.
77. SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§V áhPj§-ÚkÕ (LôlTôt±) @YÚdÏ

DR®ú]ôm. @YoLs ùLhP áhPUôL BÚkR]o. F]úY @YoLs @û]YûWÙm
êrL¥júRôm.
78. IÚ NØRôVj§u AÓ (Buù]ôÚ NØRôVj§u) ®û[ ¨Xj§p úUnkR úTôÕ

RôîÕm, ^ýûXUôàm ¾olT°jRûR ¨û]îhÓÅWôL! @YoL°u ¾ol×dÏ Sôm Nôh£VôL
BÚkúRôm.
79. @ûR ^ýûXUôàdÏ ®[eL ûYjúRôm. BÚYÚdÏúU @§LôWjûRÙm, Lp®ûVÙm

YZe¡ú]ôm. T\ûYLû[Ùm, UûXLû[Ùm RôîÕdÏ YNlTÓj§d ùLôÓjúRôm. @ûY
(Bû\Yû]j) Õ§jR]. Sôm (FûRÙm) ùNnVdá¥VYWôúYôm.
80. DeLs úTô¬u úTôÕ DeLû[d LôdÏm DeLÞdÏ¬V LYN AûP ùNnYûR
@YÚdÏd Ltßd ùLôÓjúRôm. ¿eLs Su± ùNÛjÕúYôWôL BÚd¡ÈoL[ô?
81. úYLUôL ÅÑm Lôtû\ ^ýûXUôàdÏ YNlTÓj§d ùLôÓjúRôm. @Õ Sôm Tôd¡Vm

ùNnR éªdÏ @YWÕ LhPû[lT¥ ùNu\Õ. Sôm IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @±úYôWôL
BÚd¡ú\ôm.
82. û`jRôuL°p @YÚdLôL ØjÕdÏ°lúTôûWÙm, @Õ R®W úYß T¦ûVf

ùNnúYôûWÙm (YNlTÓj§d) ùLôÓjúRôm. Sôm @YoLû[d LiLô¦lúTôWôL BÚkúRôm.
83, 84. ""F]dÏj ÕuTm úSokÕ ®hPÕ. ¿ LÚûQVô[oLÞdùLpXôm LÚûQVô[u'' F]

@nël RUÕ Bû\Yû] @ûZjR úTôÕ, @YWÕ ©WôojRû]ûV Gtßd ùLôiúPôm.
@YÚdÏ GtThP ÕuTjûR ¿d¡ú]ôm. @YWÕ ÏÓmTjRôûWÙm @YoLÞPu
@YoLû[l úTôuú\ôûWÙm Sm @Ú[ôL @YÚdÏ YZe¡ú]ôm. YQeÏúYôÚdÏ BÕ
@±ÜûW.26
85. BvUôÂp, BjÃv, ÕpK¡lp A¡V @YoLs @û]YÚm ùTôßûUVô[oLs.
86. @YoLû[ SUÕ @Ú°p ÖûZVf ùNnúRôm. @YoLs SpX¥VôoLs.
87. ÁàûPVYo (ëàv) úLô©jÕd ùLôiÓ ùNu\ôo. ""@Yo ÁÕ Sôm Nd§ ùT\ UôhúPôm''
Fuß ¨û]jRôo. ""Duû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. ¿ çVYu.10
Sôu @¿§ BûZjúRô¬p A¡ ®húPu'' Fuß BÚsL°-ÚkÕ @Yo @ûZjRôo.
88. @YWÕ ©WôojRû]ûV Gtßd ùLôiúPôm. LYûX«-ÚkÕ @YûWd LôlTôt±ú]ôm.

BqYôú\ Sm©dûL ùLôiúPôûWd LôlTôtßúYôm.
89, 90. ""Fu Bû\Yô! Fuû]j R²Vô[ôL ®hÓ ®PôúR! ¿ ªLf £\kR D¬ûUVô[u''
Fuß ^dL¬nVô RUÕ Bû\Yû] @ûZjR úTôÕ, @YÚdLôL (@YWÕ ©WôojRû]ûV)
Gtú\ôm. @YÚdÏ VyVôûY @uT°lTôL @°júRôm. @YWÕ Uû]®ûV @YÚdLôL
(ÏZkûR ùTßm) RÏ§ÙûPVYWôL Ad¡ú]ôm. @YoLs SuûULû[ úSôd¡ ®ûWkÕ
ùNpúYôWôLÜm, AoYjÕPàm @fNjÕPàm SmªPm ©Wôoj§lúTôWôLÜm BÚkR]o.
SUdÏl T¦úYôWôLÜm BÚkR]o.
91. R]Õ LtûTd LôjÕd ùLôiP ùTi¦Pm SUdÏ¬V D«ûW E§ú]ôm. @YûWÙm,
@YWÕ ×RpYûWÙm @¡XjRôÚdÏf Nôu\ôd¡ú]ôm.90
92. DeLs BkRf NØRôVm IúW NØRôVúU. Sôú] DeL°u Bû\Yu. Fuû]úV
YQeÏeLs!
93. @YoLú[ô RUÕ Lô¬Vj§p RUd¡ûPúV ©[ÜThÓs[]o. @û]YÚm SmªPm

§Úm© YÚúYôúW.
94. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLû[f ùNnúYô¬u DûZl×dÏ FkR Ußl×m BpûX. @ûR
Sôm T§Ü ùNn¡ú\ôm
95. Sôm @¯jÕ ®hP EWôÚdÏ (ÁiÓ YÚYÕ) RÓdLlThÓ ®hPÕ. @YoLs §ÚmT YW
UôhPôoLs.
96. Ø¥®p VK_þw UK_þw (áhPj§]o) §\kÕ ®PlThÓ @YoLs IqùYôÚ úUh¥-
ÚkÕm ®ûWYôoLs.
97. DiûUVô] YôdÏß§ ùSÚe¡ ®hPÕ. @lúTôÕ (GL Bû\Yû]) UßjúRô¬u

TôoûYLs ¨ûX Ïj§VRôL BÚdÏm. ""FeLÞdÏd úLÓ Rôu. SôeLs BÕ Tt±d
LY]Utß BÚkÕ ®húPôm. BpûX! SôeLs @¿§ BûZjúRôm'' (Fuß áßYôoLs).
98. ¿eLÞm, @pXôyûYVu± ¿eLs YQeÏTûYLÞm SWLj§u F¬ùTôÚ[ôÅo!
@eúL ¿eLs YkÕ úNoTYoLú[!
99. @YoLs LPÜsL[ôL BÚk§ÚkRôp BeúL Yk§ÚdL UôhPôoLs. @û]YÚm B§p

100. @eúL @YoLÞdÏd LR\úX DiÓ. @YoLs @eúL FûRÙm ùN®Ù\ UôhPôoLs.
101. VôûWl Tt± SUÕ SuûU Øk§ ®hPúRô @YoLs @ûR ®hÓm
çWUôdLlThPYoLs.370
102. @YoLs @Ru BûWfNûXf ùN®Ù\ UôhPôoLs. RUÕ Ds[eLs AûNlTÓY§p

@YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
103. UôùTÚm §ÓdLm @YoLû[d LYûX«p ArjRôÕ. Yô]YoLs @YoLû[

F§oùLôsYôoLs. ""BÕúY DeLÞdÏ YôdL°dLlThP Sôs1'' (F]d áßYôoLs).
104. FÝRlThP GÓLû[f ÑÚhÓYÕ úTôp Yô]jûR Sôm ÑÚhÓm Sô°p1 ØRp
TûPlûT Sôm ÕYd¡VÕ úTôp @ûR ÁiÓm ¨ßÜúYôm. BÕ SUÕ YôdÏß§. Sôm
(FûRÙm) ùNnúYôWôúYôm.
105. ^éo úYRj§p @±ÜûWdÏl ©u ""éªûV F]Õ SpX¥VôoLs Yô¬NôL @ûPYôoLs''

Fuß FÝ§«ÚkúRôm.106. YQeÏm NØRôVjÕdÏ B§p úTôÕUô]Õ Ds[Õ.
107. (ØamUúR!) @¡XjRôÚdÏ281 @Ú[ôLúY DmûU @àl©Ùsú[ôm.187
108. ""DeLs Bû\Yu IúW Bû\Yú]'' FuTúR F]dÏ @±®dLlTÓ¡\Õ. ¿eLs (BûR)
Gt¡ÈoL[ô?'' Fuß úLhÀWôL!
109. @YoLs ×\dL¦jRôp ""DeLs @û]YÚdÏm NUUôL @±®jÕ ®húPu.

DeLÞdÏ FfN¬dLlTÓYÕ @Ú¡p Ds[Rô? çWj§p Ds[Rô? FuTûR @±V
UôhúPu'' Fuß áßÅWôL!
110. @Yu DWjR ùNôpûXÙm, ¿eLs Uû\lTYtû\Ùm @±¡\ôu.
111. BkR @YLôNm DeLÞdÏf úNôRû]VôLÜm, Ï±l©hP LôXm YûW YôrdûL

YN§VôLÜm BÚdÏUô? FuTûR @±V UôhúPu.
112. Fu Bû\Yô! ¿ DiûUVô] ¾olûT YZeÏYôVôL! ""¿eLs áßYRtÏ F§WôL FeLs

Bû\Y]ô¡V @[Yt\ @Ú[ô[u Rôu DR® úRPlTÓTYu'' F] (çRo) á±]ôo.
mj;jpahak;-22 my;`[; nkhj;j trdk;-78
BkR @j§VôVj§u 27 ØRp 37 YûW aw Tt±Ùm, @Ru IÝeÏLs Tt±Ùm
á\lTÓYRôp BkR @j§VôVj§tÏ BqYôß ùTVo ãh¥Ùs[]o.
1. U²RoLú[! DeLs Bû\Yû] @gÑeLs! @kR úSWj§u1 §ÓdLm LÓûUVô]

®`VUôÏm.
2. ¿eLs @ûRd LôÔm Sô°p TôíhÓm IqùYôÚj§Ùm, Rôu Tôíh¥VûR U\kÕ

®ÓYôs. IqùYôÚ Lol©¦Ùm, Ru LÚ®p ÑUkRûR Cuß ®ÓYôs. úTôûR
YVlThúPôWôL U²RoLû[d LôiÀo! @YoLs úTôûR YVlThúPôo @pXo. Uô\ôL
@pXôy®u úYRû] LÓûUVô]Õ.
3. @pXôy®u ®`Vj§p @±®u± RodLm ùNnúYôÚm, Y¯ ùLÓdÏm IqùYôÚ

û`jRôû]l ©uTtßúYôÚm U²RoL°p Ds[]o.
4. ""Ruû]l ùTôßlTô[]ôL Ad¡d ùLôiPYû] @Yu Y¯ ùLÓjÕ ®ÓYôu.

SWLj§u úYRû]dÏ Y¯ LôhÓYôu'' Fuß @YàdÏ F§WôL FÝRlThÓ ®hPÕ.
5. U²RoLú[! ÁiÓm D«ol©dLlTÓY§p ¿eLs NkúRLj§p BÚkRôp DeLÞdÏj

ùR°ÜTÓjÕ¡ú\ôm. DeLû[ UiQôÛm,368 ©u]o ®kRôÛm, ©u]o LÚÜt\ £û]
ØhûPVôÛm,365 ©u]o ØÝûUlTÓjRlThPÕm ØÝûUlTÓjRlTPôRÕUô]
RûNdLh¥VôÛm TûPjúRôm. Sôm Sô¥VûRd LÚYû\L°p Ï±l©hP LôXm YûW ¨ûX
ùT\f ùNn¡ú\ôm. ©u]o DeLû[d ÏZkûRVôL ùY°lTÓjÕ¡ú\ôm. ©u]o DeLs
TÚYjûR @ûP¡uÈoLs. DeL°p ûLlTt\lTÓúYôÚm Ds[]o. @±kR ©u FûRÙm
@±VôUp úTôYRtLôL Rs[ôR YVÕ YûW ùLôiÓ ùNpXlTÓúYôÚm DeL°p Ds[]o.
éªûV Y\iPRôLd Lôi¡Èo. @Ru ÁÕ Sôm Ri½ûW B\dÏm úTôÕ, @Õ ùN¯jÕ
Y[okÕ @ZLô] IqùYôÚ YûLûVÙm Øû[dLf ùNn¡\Õ.
6. "@pXôyúY DiûUVô]Yu' FuTÕm, "@Yu B\kúRôûW D«ol ©lTôu' FuTÕm,

"@Yu @û]jÕl ùTôÚhL°u ÁÕm At\ÛûPVYu' FuTÕúU BRtÏd LôWQm.
7. @kR úSWm1 YWdá¥VúR! @§p FkRf NkúRLØm BpûX. UiQû\L°p

Ds[YoLû[ @pXôy D«ol©lTôu.
8. @±Üm, úSo Y¯Ùm, I°ÅÑm úYRØm Bu± @pXôy®u ®`Vj§p RodLm

ùNnTYàm U²RoL°p BÚd¡\ôu.
9. @pXôy®u TôûRûV ®hÓm Y¯ ùLÓlTRtLôL R]Õ LÝjûRj §Úl©d
ùLôs¡\ôu. @YàdÏ BqÜX¡p B¯Ü DiÓ. ¡VôUj Sô°p1 ÑhùP¬dÏm úYRû]ûV
@YàdÏf ÑûYdLf ùNnúYôm.
10. ¿ ùNnR ®û]«u LôWQUôLúY BkR ¨ûX. @pXôy @¥VôoLÞdÏ @¿§

BûZlTY]ôL BpûX.
11. ®°m©p BÚkÕ ùLôiÓ @pXôyûY YQeÏTYàm U²RoL°p BÚd¡\ôu.

@YàdÏ SuûU GtThPôp @§p ¨mU§VûP¡\ôu. @YàdÏf úNôRû] GtThPôp
RûX ¸ZôL Uô± ®Ó¡\ôu. BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm @Yu SxPUûPkÕ ®hPôu.
BÕúY ùR°Yô] SxPm.
12. @pXôyûYVu± R]dÏj ¾e¡ûZdLôRûRÙm, TVu RWôRûRÙm ©Wôoj§d¡\ôu.

BÕúY çWUô] Y¯ úLPôÏm.
13. FY]Õ SuûUûV ®P ¾ûU ªLÜm @Ú¡p Ds[úRô @Yû] BYu @ûZd¡\ôu.
@Yu ùLhP SiTu; ùLhP ùTôßlTô[u.
14. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôûW ùNôodLf úNôûXL°p @pXôy ÖûZVf

ùNn¡\ôu. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. Rôu Sô¥VûR @pXôy ùNn¡\ôu.
15. "BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm BYÚdÏ (ØamUÕdÏ) @pXôy DRYúY UôhPôu' Fuß

FiÔTYu Yô]jûR úSôd¡ IÚ L«tû\ ¿h¥ ©u]o (@YÚdÏ Bû\Yu ùNnÙm
DR®ûV) ùYh¥ ®PhÓm! BkRf ãrf£VôYÕ @Y]Õ Lôrl×QoûY ¿d¡ ®ÓUô?
Fuß @Yu TôodLhÓm.
16. BqYôú\ ùR°Yô] YN]eL[ôL BûR @Ú°ú]ôm. Rôu Sô¥úVôÚdÏ @pXôy úSo
Y¯ LôhÓ¡\ôu.
17. Sm©dûL ùLôiúPôÚm, ëRoLÞm, ^ô©ÂuLÞm, ¡±jRYoLÞm, ùSÚlûT

YQeÏúYôÚm, BûQ Lt©júRôÚm A¡V @YoL°ûPúV @pXôy ¡VôUj Sô°p1
¾ol× YZeÏYôu. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm TôojÕd ùLôi¥ÚlTYu.
18. ""Yô]eL°p Dsú[ôÚm, éª«p Dsú[ôÚm, ã¬Vàm, Nk§Wàm, ShNj§WeLÞm,

UûXLÞm, UWeLÞm, D«¬]eLÞm, Utßm U²RoL°p @§LUôú]ôÚm @pXôyÜdÏl
T¦¡u\]o'' FuTûR ¿o @±V®pûXVô? Buàm @§LUôú]ôo ÁÕ úYRû] Dß§Vô¡
®hPÕ. @pXôy B¯ÜTÓj§ ®hPYàdÏ U§lûT GtTÓjÕTYu BpûX. @pXôy
Sô¥VûRf ùNnYôu.396
19. RUÕ Bû\Yû]l Tt± Rod¡jÕd ùLôi¥ÚkR BWiÓ YZdLô°Ls BúRô Ds[]o.
(GL Bû\Yû]) UßjúRôÚdLôL ùSÚlTôp A] AûP RVô¬dLlThÓs[Õ. @YoL°u
RûXLs ÁÕ ùLô§dÏm ¿o Et\lTÓm.
20. @ûRd ùLôiÓ @YoL°u Y«ßL°p Ds[ûYLÞm, úRôpLÞm DÚdLlTÓm.
21. @YoLÞdLôL BÚm×f NmUh¥LÞm Ds[].
22. LYûXlThÓ @e¡ÚkÕ @YoLs ùY°úV\ FiÔm úTôùRpXôm ÁiÓm @§p

Rs[lTÓYôoLs. ÑhùP¬dÏm úYRû]ûVf ÑûYÙeLs! (F]d á\lTÓm).
23. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôûW @pXôy ùNôodLf úNôûXL°p ÖûZVf

ùNnYôu. @Yt±u ¸rl TÏ§«p AßLs JÓm. ReLd Lôl×LÞm, ØjÕm @YoLÞdÏ
@¦®dLlTÓm. @eúL @YoL°u AûP ThPôÏm.
24. @YoLs çnûUVô] ùLôsûLdÏ Y¯ LôhPlThP]o. ×LÝdÏ¬V (Bû\)Y²u

TôûRdÏ Y¯ LôhPlThP]o.
25. (GL Bû\Yû]) UßjúRôÚdÏm, @pXôy®u TôûRûV ®hÓm, Uv´Õp aWôûU

®hÓm RÓjúRôÚdÏm, Utßm @eúL @¿§«u êXm Ït\m ×¬V SôÓúYôÚdÏm
Õu×ßjÕm úYRû]ûVf ÑûYdLf ùNnúYôm. Uv´Õp aWôûU (@Ru) @Ú¡p
Y£lúTôÚdÏm çWj§p Y£lúTôÚdÏm NUUôL Ad¡ú]ôm.290
26. ""F]dÏ FûRÙm BûQ Lt©dLô¾o! RYôKl ùNnúYôÚdLôLÜm, üß

YQeÏúYôÚdLôLÜm, ÚáÜ ùNnÕ ^wRô ùNnúYôÚdLôLÜm F]Õ AXVjûRj
çnûUlTÓjÕÅWôL!'' Fuß (á±) @kR AXVj§u33 BPjûR BlWôÍØdÏ Sôm
öQ«jRûR ¨û]îhÓÅWôL!
27. ""UdLÞdÏ awû_l Tt± @±®lÀWôL! @YoLs DmªPm SPkÕm, IqùYôÚ ùU-kR
IhPLj§u ÁÕm YÚYôoLs. @ûY @YoLû[j ùRôûX®Ûs[ IqùYôÚ TôûR«-
ÚkÕm ùLôiÓ YkÕ úNodÏm'' (Fußm á±ú]ôm.)
28. @YoLs ReLÞûPV TVuLû[ @ûPYRtLôLÜm, NôÕYô] Lôp SûPLû[

@YoLÞdÏ @°jRRtLôLd Ï±l©hP SôhL°p @pXôy®u ùTVûWd áßYRtLôLÜm
(YÚYôoLs.) @ûR ¿eLÞm DiÔeLs! LxPlTÓm GûZLÞdÏm ùLôÓeLs!
29. ©u]o @YoLs RmªPm Ds[ @ÝdÏLû[ ¿dLhÓm! RUÕ úSofûNLû[

¨û\úYt\hÓm! TZûUVô] @kR AXVjûR33 RYôKl ùNnVhÓm.
30. BÕúY (@pXôy®u LhPû[.) @pXôy ×²RUôd¡VYtû\d

Li¦VlTÓjÕúYôÚdÏ @Õ Bû\Y²Pm @YÚdÏf £\kRÕ. DeLÞdÏd
á\lTPÜs[Ytû\j R®W Gû]V Lôp SûPLs DeLÞdÏ @àU§dLlThÓs[].
£ûXLs Fàm @ÑjRj§-ÚkÕ ®X¡d ùLôsÞeLs! ùTôn úTÑY§-ÚkÕm ®X¡d
ùLôsÞeLs!
31. @pXôyÜdÏ @olT¦jÕ, @Y àdÏ BûQ Lt©dLôúRôWôL (AÏe Ls!)
@pXôyÜdÏ BûQ Lt©lTYu Yô]j§-ÚkÕ ®ÝkÕ T\ûYLs çd¡f ùNu\Yû]l
úTôp, @pXÕ Lôtß çWUô] BPj§p ùLôiÓ úTônl úTôhPYû]l úTôp AYôu.
32. BÕúY (@pXôy®u LhPû[.) Vôo @pXôy®u £u]eLû[d

Li¦VlTÓjÕ¡\ôúWô @Õ Ds[eL°p Ds[ Bû\VfNj§u ùY°lTôPôÏm.
33. @Yt±p (@dLôpSûPL°p) Ï±l©hP LôXm YûW TVuLs DeLÞdÏ DiÓ.383

©u]o @Õ ùNu\ûPÙm BPm TZûUVô] @kR AXVUôÏm.33
34. NôÕYô] LôpSûPLû[ @YoLÞdÏ YZe¡VRtLôL @pXôy®u ùTVûW

¨û]lTRtÏ IqùYôÚ NØRôVj§tÏm Y¯TôhÓ Øû\ûV GtTÓj§Ùsú[ôm. DeLs
Bû\Yu IúW Bû\Yú]. @YàdúL LhÓlTÓeLs! T¦kúRôÚdÏ StùNn§ áßÅWôL!
35. @pXôyûYl Tt±d á\lThPôp @YoL[Õ Ds[eLs SÓe¡ ®Óm. ReLÞdÏ

GtThPûRf N¡jÕd ùLôsYo. ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓYo. Sôm @YoLÞdÏ YZe¡V§-
ÚkÕ (Sp Y¯«p) ùNX®ÓYo.
36. IhPLeLû[ DeLÞdLôL @pXôy®u (UôodLf) £u]eL°p Iu\ôL

Ad¡Ùsú[ôm. @Yt±p DeLÞdÏ SuûUÙs[Õ. ¨ßj§ ûYdLlThP ¨ûX«p @Ru
ÁÕ @pXôy®u ùTVûWd áßeLs! @Õ ®Xôl×\UôL ®ÝkRÕm @ûR DiÔeLs!
Vô£lTYÚdÏm, Vô£dLôRYÚdÏm DiQd ùLôÓeLs! ¿eLs Su± ùNÛj§P BqYôú\
@ûR DeLÞdÏl TVuTPf ùNnRôu.
37. @Yt±u UôªNeLú[ô, @Yt±u BWjReLú[ô @pXôyûY @ûPY§pûX. Uô\ôL

DeL°PØs[ (Bû\) @fNúU @Yû]f ùNu\ûPÙm.292 @pXôy DeLÞdÏ úSo Y¯
Lôh¥VRtLôL @Yû] ¿eLs ùTÚûUlTÓj§P BqYôú\ @ûR @Yu DeLÞdÏl
TVuTPf ùNnRôu. SuûU ùNnúYôÚdÏ StùNn§ áßÅWôL!
38. Sm©dûL ùLôiúPôûW ®hÓm (ÕúWôLjûR) @pXôy RÓjÕ ¨ßjÕ¡\ôu. ÕúWôLm

ùNnúYôûWÙm, Su± ùLhPYoLû[Ùm @pXôy ®ÚmT UôhPôu.
39. ""úTôo ùRôÓdLlThúPôo @¿§ BûZdLlThÓs[]o'' Fu\ LôWQjRôp @YoLÞdÏ

(F§ojÕl úTô¬P) @àU§V°dLlThÓs[Õ. @pXôy @YoLÞdÏ DR®P
At\ÛûPVYu.53
40. ""FeLs Bû\Yu @pXôyúY'' Fuß @YoLs á±VRtLôLúY ¨VôVªu±

@YoL°u BpXeL°-ÚkÕ ùY°úVt\lThP]o. U²RoL°p IÚYo êXm Ut\YûW
@pXôy RÓj§ÚdLô®hPôp UPeLÞm, AXVeLÞm, Y¯TôhÓjRXeLÞm,
@pXôy®u ùTVo @§LUôLj Õ§dLlTÓm Ts°YôNpLÞm B¥dLlTh¥ÚdÏm. R]dÏ
DR® ùNnúYôÚdÏ @pXôyÜm DRÜ¡\ôu. @pXôy Y-ûUÙs[Yu; ªûLjRYu.
41. @YoLÞdÏ éª«p Sôm YônlT°jRôp ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓYôoLs. ^LôjÕm
ùLôÓlTôoLs. SuûUûV GÜYôoLs. ¾ûUûVj RÓlTôoLs. Lô¬VeL°u Ø¥Ü
@pXôyÜdúL D¬VÕ.
42, 42, 44. (ØamUúR!) @YoLs DmûUl ùTônVùW]d LÚ§]ôp @YoLÞdÏ Øu

èaýûPV NØRôVØm, AÕ Utßm ^êÕ NØRôVØm, BlWôÍªu NØRôVØm, íj§u
NØRôVØm, UjVu Yô£LÞm ùTônùV]d LÚ§Ùs[]o. ê^ôÜm ùTônVùW]d
LÚRlThPôo. F]úY (Fuû]) UßjúRôÚdÏ @YLôNm @°júRu. ©u]o @YoLû[l
©¥júRu. F]Õ úYRû] FqYôß BÚkRÕ?26
45. FjRû]úVô EoLs @¿§ BûZjÕ YkR ¨ûX«p @Ytû\ @¯jÕsú[ôm. @ûY
ØLÓLÞPu úNokÕ ®ÝkÕ ¡Pd¡u\]. úLhTôWt\ ¡QßLs! TôZûPkR úLôhûPLs!
46. @YoLs éª«p TVQm ùNnV®pûXVô? (@qYôß ùNnRôp) ®[eÏ¡\

Ds[eLÞm, úLhÏm ùN®LÞm @YoLÞdÏ BÚk§ÚdÏm. TôoûYLs ÏÚPôL®pûX.
Uô\ôL Ds[eL°p Ds[ £kRû]Lú[ ÏÚPô¡ ®hP].
47. (ØamUúR!) @YoLs úYRû]ûV DmªPm @YNWUôLj úRÓ¡u\]o. @pXôy R]Õ

YôdûL Á\úY UôhPôu. DUÕ Bû\Y²Pm IÚ Sôs FuTÕ ¿eLs LQd¡Óm
YÚPeL°p A«Wm YÚPeLs úTôu\Õ.293
48. FjRû]úVô EoLÞdÏ @ûY @¿§ BûZjR ¨ûX«p @YLôNm @°júRu. ©u]o
@ûRj Ri¥júRu. Fu²PúU §Úm© YÚRp DiÓ.
49. ""U²RoLú[! Sôu DeLÞdÏj ùR°YôL FfN¬lTYu'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!187
50. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôÚdÏ Uu²l×m, U¬VôûRVô] DQÜm DiÓ.
51. SmØûPV YN]eLû[ ùYpX ØVt£lúTôúW SWLYô£Ls.
52, 53. (ØamUúR!) DUdÏ Øu Sôm @àl©V FkR S©Vô]ôÛm, çRWô]ôÛm398 @Yo
JÕm úTôÕ û`jRôu @YWÕ JÕR-p (RY\ô] ÏZlTjûRl) úTôPôUp BÚkR§pûX.294
FYWÕ Ds[eL°p úSôn BÚd¡\úRô @YoLÞdÏm, L¥]£jRm ùLôiúPôÚdÏm
û`jRôu úTôhPûRf úNôRû]VôL Ad¡P û`jRôu úTôhPûR @pXôy Uôtß¡\ôu.
©u]o R]Õ YN]eLû[ Dß§lTÓjÕ¡\ôu. @pXôy @±kRYu; Oô]ªdLYu. @¿§
BûZjúRôo çWUô] ©[®p Ds[]o.26
54. (ØamUúR!) Lp® ùLôÓdLlThúPôo BÕ DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ YkR DiûU F]

@±kÕ @ûR Sm×YRtLôLÜm, @YoL[Õ Ds[eLs @YàdÏl T¦YRtLôLÜm
(BqYôß ùNn¡\ôu). Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ @pXôy úSWô] TôûRûVd LôhÓ¡\ôu.
55. @YoL°Pm @kR úSWm1 §¼ùW] YÚm YûW, @pXÕ TV]°dLôR Sô°u úYRû]
@YoLÞdÏ YÚm YûW (GL Bû\Yû]) UßlúTôo B§p NkúRLj§úXúV BÚkÕ
YÚYôoLs.
56. BkSô°p Ah£ @pXôyÜdúL D¬VÕ. @Yu @YoL°ûPúV ¾ol× YZeÏYôu.

Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôo ¨ûXVô] ùNôodLf úNôûXL°p BÚlTôoLs.
57. (SmûU) UßjÕ SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§úVôÚdÏ B¯Ü RÚm úYRû]
Ds[Õ.
58. @pXôy®u TôûR«p ¶wWj ùNnÕ ©u]o ùLôpXlTÓúYôo, @pXÕ

UW¦lúTôÚdÏ @pXôy @Z¡V DQûY YZeÏYôu. @pXôy DQY°lúTô¬p
£\kRYu.
59. @YoLs §Úl§VûPÙm ÖûZ®Pj§p @YoLû[ ÖûZVf ùNnYôu. @pXôy

@±kRYu; N¡l×j RuûUÙs[Yu.
60. BÕúY (@pXôy®u LhPû[.) VôúWàm Rôm Õu×ßjRlThPÕ úTôp (@RtÏd

LôWQUô]YoLû[j) Õu×ßjÕm úTôÕ @RtLôL @Yo ÁÕ ÁiÓm @¿§
BûZdLlThPôp @pXôy @YÚdÏ DRÜYôu. @pXôy Uu²lTYu; ©ûZ
ùTôßlTYu.
61. @pXôy TL-p BWûY ÖûZd¡\ôu. BW®p TLûX ÖûZd¡\ôu. @pXôy

ùN®ÙßTYu; TôolTYu FuTúR BRtÏd LôWQm.
62. @pXôyúY DiûUVô]Yu. @Yû]Vu± @YoLs ©Wôoj§lTûY ùTônVô]ûY.

@pXôy DVokRYu; ùT¬VYu FuTÕm BRtÏd LôWQm.
63. Yô²-ÚkÕ @pXôy Ri½ûW B\dÏYûRÙm, (@R]ôp) éª TÑûUVûPYûRÙm

¿o @±V®pûXVô? @pXôy ÖhTUô]Yu; SuL±kRYu.
64. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @YàdúL D¬V]. @pXôy

×LÝdÏ¬VYu; úRûYVt\Yu.
65. (ØamUúR!) éª«p Ds[ûRÙm, @Y]Õ LhPû[lT¥ LP-p ùNpÛm LlTûXÙm

@pXôy DeLÞdLôL TVuTPf ùNn§ÚlTûR ¿o @±V®pûXVô? Rôu
LhPû[«hPôp R®W éª«u úUp Yô]m ®ZôRYôß RÓjÕ ûYjÕs[ôu. @pXôy
U²RoLs ÁÕ BWdLØs[Yu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
66. @Yú] DeLÞdÏ D«o ùLôÓjRôu. ©u]o DeLû[ UW¦dLf ùNnYôu. ©u]o
DeLû[ D«ol©lTôu. U²Ru Su± ùLhPY]ôL BÚd¡\ôu.
67. (ØamUúR!) IqùYôÚ NØRôVj§tÏm IÚ Y¯TôhÓ Øû\ûV GtTÓj§Ùsú[ôm.
@ûR @YoLs LûPl©¥d¡u\]o. BÕ ®`Vj§p @YoLs DmØPu RodLm ùNnV
úYiPôm. DUÕ Bû\Yû] úSôd¡ @ûZlÀWôL! ¿o úSWô] Y¯«p BÚd¡Èo.
68. @YoLs DmªPm RodLm ùNnRôp ""¿eLs ùNnYûR @pXôy SuL±TYu'' F]

69. ¿eLs ØWiThP ®`Vj§p @pXôy DeLÞd¡ûPúV ¡VôUj Sô°p1

¾olT°lTôu.
70. (ØamUúR!) Yô]j§Ûm, éª«Ûm Ds[ûR @pXôy @±¡\ôu FuTûR ¿o

@±V®pûXVô? BÕ T§úYh¥p157 Ds[Õ. BÕ @pXôyÜdÏ F°Rô]Õ.
71. @pXôyûY ®hÓ ®hÓ FûRd Ï±jÕ FkRf Nôuû\Ùm @Yu @Ú[®pûXúVô
@ûRÙm, FûRl Tt±V @±Ü @YoLÞdÏ BpûXúVô @ûRÙm @YoLs
YQeÏ¡u\]o. @¿§ BûZjúRôÚdÏ FkR DR®Vô[àm BpûX.
72. SUÕ ùR°Yô] YN]eLs @YoLÞdÏd á\lThPôp (SmûU) UßlúTô¬u ØLeL°p

ùYßlûTd Lôi¡Èo. SUÕ YN]eLû[ @YoL°Pm áßúYôûWj RôdLÜm ØtTÓYo.
""BûR ®P ùLhPûR DeLÞdÏ Sôu á\hÓUô?'' F] (ØamUúR!) úLhÀWôL! @Õ Rôu
SWLm. UßjúRôÚdÏ @ûRúV @pXôy YôdL°jÕs[ôu. @Õ ùNu\ûPÙm BPeL°p
ªLÜm ùLhPÕ.
73. U²RoLú[! DeLÞdÏ Jo DRôWQm á\lTÓ¡\Õ. @ûRf ùN®Rôrj§d úLÞeLs!

@pXôyûYVu± ¿eLs VôûW @ûZd¡ÈoLú[ô @YoLs @û]YÚm Iuß
§WiPôÛm Jo CûVd áP TûPdL Ø¥VôÕ. C @YoL°PªÚkÕ FûRúVàm T±jÕd
ùLôiPôp @ûR @kR C«PªÚkÕ @YoL[ôp ÁhL Ø¥VôÕ. úRÓúYôàm,
úRPlTÓúYôàm TXÅ]UôL BÚd¡\ôoLs.
74. @YoLs @pXôyûYd Li¦VlTÓjR úYi¥V @[ÜdÏ Li¦VlTÓjR®pûX.

@pXôy Y-ûU ªdLYu; ªûLjRYu;
75. Yô]YoL°Ûm, U²RoL°Ûm @pXôy çRoLû[j úRoÜ ùNn¡\ôu.161 @pXôy

ùN®ÙßTYu; TôolTYu.
76. @YoLÞdÏ Øuàm ©uàm Ds[ûR @Yu @±¡\ôu. Lô¬VeLs @pXôy®PúU

ùLôiÓ ùNpXlTÓm.
77. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ÚáÜ ùNnÙeLs! ^wRôf ùNnÙeLs! DeLs Bû\Yû]

YQeÏeLs! SuûUûVf ùNnÙeLs! ¿eLs ùYt± ùTßÅoLs.396
78. @pXôyÜdLôL @\lúTôo ùNnV úYi¥V ®Rj§p @\lúTôo ùNnÙeLs! BkRj

çRo (ØamUj) DeLÞdÏ FÓjÕf ùNôpTYWôLj §LZÜm, ¿eLs Gû]V UdLÞdÏ
FÓjÕf ùNôpúYôWôLj §LZÜm @Yu DeLû[j úRokùRÓjRôu. DeLs RkûR
BlWôÍªu UôodLUô] BmUôodLj§p @Yu DeLÞdÏ FkRf £WUjûRÙm
GtTÓjR®pûX. BRtÏ Øu]Úm B§Ûm @Yú] DeLÞdÏ Øv-mLs F]l
ùTV¬hPôu.295 F]úY ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓeLs! ^LôjûRd ùLôÓeLs!
@pXôyûYl Tt±l ©¥ÙeLs! @Yú] DeLs TôÕLôYXu. @Yu £\kR TôÕLôYXu;
£\kR DR®Vô[u.
mj;jpahak;-23 K/kpD}d; nkhj;j trdk;-118
BkR @j§VôVj§u 1 ØRp 11 YûW Ds[ YN]eL°p ùYt± ùTßm Sm©dûLVô[oLs
Tt± á\lTÓYRôp BkRl ùTVo ãhPlThPÕ.
1. Sm©dûL ùLôiúPôo ùYt± ùTtß ®hP]o.
2. (@YoLs) RUÕ ùRôÝûL«p T¦ûYl úTÔYôoLs.
3. ÅQô]ûRl ×\dL¦lTôoLs.
4. ^LôjûRÙm ¨û\úYtßYôoLs.
5, 6. RUÕ Uû]®Vo @pXÕ RUÕ @¥ûUl ùTiL°Pm R®W107, RUÕ LtûTd LôjÕd
ùLôsYôoLs. @YoLs T¯dLlThúPôo @pXo.26
7. BRtÏ @lTôp (úYß Y¯ûV) úR¥VYoLú[ YWm× Á±VYoLs.
8. RUÕ @Uô²ReLû[Ùm, RUÕ DPuT¥dûLûVÙm @YoLs úTÔYôoLs.
9. úUÛm @YoLs RUÕ ùRôÝûLLû[l úT¦d ùLôsYôoLs.
10, 11. ©oRqv Fàm ùNôodLj§tÏ @YoLú[ D¬ûUVô[oLs. @§p @YoLs ¨WkRWUôL
BÚlTôoLs. 26
12. L°Ui¦u Nj§-ÚkÕ U²Rû]l TûPjúRôm.368
13. ©u]o @Yû]l TôÕLôlTô] BPj§p ®kÕj Õ°VôL Ad¡ú]ôm.
14. ©u]o ®kÕj Õ°ûV LÚÜt\ £û] ØhûPVôd¡ú]ôm.365 ©u]o LÚÜt\ £û]
ØhûPûVf NûRj ÕiPôL Ad¡ú]ôm. NûRj ÕiûP FÛmTôL Ad¡ FÛm×dÏ
Bû\f£ûVÙm @¦®júRôm. ©u]o @ûR úYß TûPlTôL296 Ad¡ú]ôm. @Z¡V
TûPlTô[]ô¡V @pXôy Tôd¡VNô-VôYôu.
15. BRu ©\Ï ¿eLs UW¦lTYoLs.
16. ©u]o ¡VôUj Sô°p1 D«ol©dLlTÓÅoLs.
17. DeLÞdÏ úUúX GÝ Y¯Lû[l TûPjÕsú[ôm. BlTûPl× Tt± Sôm LY]Utß

BÚdL®pûX.
18. Yô]j§-ÚkÕ @[úYôÓ Ri½ûW B\d¡ú]ôm. @ûRl éª«p ReL ûYjúRôm.297
@ûRl úTôd¡ ®ÓYRtÏm Sôm At\ÛûPVYoLs.
19. @Ru êXm úTÃfûN, Utßm §WôhûNj úRôhPeLû[ DeLÞdLôL DÚYôd¡ú]ôm.

@Yt±p GWô[Uô] L²Ls DeLÞdÏ Ds[]. @Ytû\ DiÔ¡uÈoLs.
20. ço ³]ô«-ÚkÕ ùY°lTÓm IÚ UWjûRÙm (TûPjúRôm) @Õ FiùQûVÙm,

DiTYÚdÏ ÏZmûTÙm Øû[dLf ùNn¡\Õ.
21. LôpSûPL°p DeLÞdÏl T¥l©û] Ds[Õ. @Ru Y«t±p Ds[§-ÚkÕ

DeLÞdÏ TÚLj RÚ¡ú\ôm. @Yt±p DeLÞdÏ GWô[Uô] TVuLÞm Ds[].
@Ytû\ DiÔ¡uÈoLs!
22. @Yt±u ÁÕm, LlT-u ÁÕm ÑUdLlTÓ¡ÈoLs.
23. èûa @YWÕ NØRôVj§Pm @àl©ú]ôm. ""Fu NØRôVúU! @pXôyûY

YQeÏeLs! DeLÞdÏ @Y]u± YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. ¿eLs @gN
úYiPôUô?'' Fuß úLhPôo.
24. @YWÕ NØRôVj§p (GL Bû\Yû]) UßjR ©WØLoLs ""BYo DeLû[l úTôu\ IÚ
U²RûWj R®W úY±pûX. DeLû[ ®P £\lTûPV BYo ®Úm×¡\ôo. @pXôy
¨û]j§ÚkRôp Yô]YoLû[ @àl©«ÚlTôu. ØkûRV SUÕ Øuú]ôoL°PªÚkÕ
BûR Sôm úLs®lThPÕªpûX'' Fu\]o.
25. ""BYo IÚ ûTj§VdLôWo R®W úY±pûX. £±Õ LôXm YûW BYÚdÏ @YLôNm
ùLôÓeLs!'' (Fu\]o.)
26. ""Fu Bû\Yô! @YoLs Fuû]l ùTônVùW]d LÚ§VRôp F]dÏ DRÜYôVôL!'' Fuß
@Yo á±]ôo.
27. ""SUÕ úUtTôoûY«Ûm SUÕ @±®l©uT¥Ùm, LlTûXf ùNnÅWôL! SUÕ DjRWÜ YkÕ
Ri½o ùTôeL AWm©jRôp221 IqùYôu±Ûm IÚ ú_ô¥ûVÙm, VôÚdÏ F§WôLd
LhPû[ Øk§ ®hPúRô @YoLû[j R®W Gû]V DUÕ ÏÓmTjRôûWÙm @§p Gt±d
ùLôsÅWôL! @¿§ BûZjúRôo Tt± Fu²Pm úTNô¾o! @YoLs êrL¥dLlTÓTYoLs''
Fuß @YÚdÏ @±®júRôm.
28. ¿Úm, DmØPu Dsú[ôÚm LlT-p @UokRÕm ""@¿§ BûZjR áhPjûR ®hÓm
SmûUd LôlTôt±V @pXôyÜdúL ×LZû]jÕm'' F]d áßÅWôL!
29. ""Fu Bû\Yô! Tôd¡Vm ùTt\ BPj§p Fuû]j ReL ûYlTôVôL! ReL ûYlúTô¬p ¿
ªLf £\kRYu'' Fuß áßÅWôL!
30. B§p TX NôußLs Ds[]. Sôm úNô§lTYoL[ôúYôm.

31. @YoLÞdÏl ©u Utù\ôÚ RûXØû\ûV DÚYôd¡ú]ôm.
32. ""@pXôyûY YQeÏeLs! DeLÞdÏ @Y]u± YQdLj§tÏ¬VYu úYß

VôÚªpûX. ¿eLs @gN úYiPôUô?'' Fuß (FfN¬dL) @YoL°-ÚkúR @YoLÞdÏj
çRûW @àl©ú]ôm.
33. ""BYo DeLû[l úTôu\ IÚ U²Ro R®W úY±pûX. ¿eLs DiTûRúV BYÚm
DiÔ¡\ôo. ¿eLs @ÚkÕYûRúV BYÚm @ÚkÕ¡\ôo'' Fuß @YWÕ NØRôVj§p Vôo
(GL Bû\Yû]) UßjÕ, UßûU«u Nk§lûTl ùTônùV]d LÚ§, BqÜXL Yôr®p
VôÚdÏ ùNôÏNô] YôrûY YZe¡ú]ôúUô @kRl ©WØLoLs á±]o.
34. DeLû[l úTôu\ IÚ U²RÚdÏ ¿eLs LhÓlThPôp ¿eLs SxPUûPkRYoLs.
35. ""¿eLs UW¦jÕ UiQôLÜm, FÛm×L[ôLÜm A¡ ®Óm úTôÕ

D«ol©dLlTÓÅoLs'' Fuß DeLÞdÏ FfN¬d¡\ôWô?
36. SPdLôÕ! DeLÞdÏ FfN¬dLlTÓYÕ SPdLôÕ.
37. SUÕ BqÜXL YôrdûL R®W úYß BpûX. UW¦d¡ú\ôm; Yôr¡ú\ôm; Sôm
D«ol©dLlTÓúYôo @pXo.
38. BYo @pXôy®u ÁÕ BhÓdLh¥V U²RûWj R®W úYß BpûX. SôeLs BYûW
Sm×úYôWôL BpûX'' (Fu\]o.)
39. ""Fu Bû\Yô! @YoLs Fuû]l ùTônVùW]d LÚ§VRôp F]dÏ DRÜYôVôL!'' Fuß
@Yo á±]ôo.
40. ""£±Õ LôXj§p @YoLs LYûXlTÓúYôWôL AYôoLs'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
41. DiûUVôLúY @YoLû[l ùTÚm NlRm Rôd¡VÕ. DPú] @YoLû[d á[eL[ôL

Ad¡ú]ôm. @¿§ BûZjR áhPj§]ÚdÏ (Bû\VÚs) çWúU!
42. @YoLÞdÏl ©u]o úYß TX RûXØû\«]ûW DÚYôd¡ú]ôm.
43. FkRf NØRôVØm RuàûPV LôXd ùLÓûY ØkRÜm UôhPôoLs. ©kRÜm UôhPôoLs.
44. ©u]o SUÕ çRoLû[j ùRôPof£VôL @àl©ú]ôm. IqùYôÚ NØRôVj§tÏm @Ru

çRo YkR úTôÕ @YûWl ùTônVùW]d LÚ§]o. ALúY @YoL°p £XÚdÏl ©u
úYß £XûWj ùRôPWf ùNnúRôm. @YoLû[l TZeLûRL[ôL Ad¡ú]ôm. Sm©dûL
ùLôs[ôR áhPj§tÏ (Bû\VÚs) çWúU!
45, 46. ©u]o K©o@q²PØm, @Y]Õ NØRôVj§PØm ê^ôûYÙm @YWÕ NúLôRWo
aôìû]Ùm SUÕ NôußLÞPàm, ùR°Yô] NôußPàm @àl©ú]ôm. @YoLs
ùTÚûUV¥jR]o. @YoLs A§dLm ùNÛjÕm áhPUôL BÚkR]o.26
47. ""Bq®ÚY¬u NØRôVj§]o SUdÏ @¥ûUL[ôL BÚdÏm ¨ûX«p SmûUl úTôu\

BÚ U²RoLû[ Sôm Sm×úYôUô?'' Fu\]o.
48. @q®ÚYûWÙm ùTônVùW]d LÚ§]o. F]úY @YoLs @¯dLlThúPôo A«]o.
49. @YoLs úSo Y¯ ùTßYRtLôL ê^ôÜdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôm.
50. UoVªu ULû]Ùm, @YWÕ RôVôûWÙm Nôu\ôL Ad¡ú]ôm. ùN¯l×m, ¨ûXVô]

RuûUÙm ùLôiP DVWUô] BPj§p @q®ÚYûWÙm ReL ûYjúRôm.
51. çRoLú[! çnûUVô]Ytû\ DiÔeLs! SpX\m ùNnÙeLs! ¿eLs ùNnYûR Sôu

@±kRYu.
52. DeL°u BkRf NØRôVm IúW NØRôVúU. Sôu DeLs Bû\Yu. F]dúL @gÑeLs!
53. @YoLs RUÕ Lô¬VjûRj RUd¡ûPúV TX ©¬ÜL[ôLl ©¬jÕ ®hP]o. IqùYôÚ

áhPj§]Úm RmªPm Ds[Õ Tt± U¡rf£VûP¡u\]o.
54. £±Õ LôXm YûW @YoLû[ @YoL°u Y¯ úLh¥úXúV ®hÓ ®ÓÅWôL!
55, 56. @YoLÞdÏ Sôm ùNpYjûRÙm, ©sû[Lû[Ùm YZe¡«ÚlTÕ Ï±jÕ

""SpXYtû\ ®ûWkÕ YZeÏ¡ú\ôm'' Fuß FiÔ¡\ôoL[ô? @qYô±pûX! @YoLs
DQW UôhPôoLs.26
57, 58, 59 60, 61. RUÕ Bû\Y²u @fNjRôp SÓeÏúYôÚm, RUÕ Bû\Y²u YN]eLû[
Sm×úYôÚm, RUÕ Bû\YàdÏ BûQ Lt©dLôúRôÚm, RUÕ Bû\Y²Pm §Úm©f
ùNpX®ÚlTûR Ds[jRôp @g£, YZeÏYûR YZeÏúYôÚm A¡V BYoLú[
SuûULû[ ®ûWkÕ @ûP¡u\]o. @YoLú[ @YtßdÏ ØkÕTYoLs.26
62. FYûWÙm @YWÕ Nd§dÏ úUp £WUlTÓjR UôhúPôm.68 SmªPm DiûUûVl úTÑm
GÓ157 Ds[Õ. @YoLs @¿§ BûZdLlTP UôhPôoLs.
63. F²àm @YoL°u Ds[eLs BûRl Tt± LY]Utß BÚd¡u\]. BÕ @pXôR

Gû]V ùNVpLs @YoLÞdÏ Ds[]. @Ytû\ @YoLs ùNn¡u\]o.
64. Ø¥®p @YoL°p ùNôÏNôL YôrkúRôûW úYRû]Vôp Sôm ©¥dÏm úTôÕ

@TVdÏWp FÝl×¡u\]o.
65. Buß @TVdÏWp FÝlTô¾oLs! ¿eLs SmªPªÚkÕ DR® ùNnVlTP Uôh¼oLs.

66. F]Õ YN]eLs DeLÞdÏd á\lThÓ YkR]. @lùTôÝÕ ×\eLôh¥f ùNuß
ùLôi¥Úk¾oLs.
67. AQYm ùLôiÓ BWÜ úSWeL°p @ûRd Ïû\ á±d ùLôiÓ BÚk¾oLs.
68. BfùNôpûX @YoLs £k§jÕl TôodL®pûXVô? @pXÕ @YoL°u ØkûRV

Øuú]ôoL°Pm YWôR Iuß @YoL°Pm YkÕs[Rô?
69. @pXÕ RUÕ çRûWl Tt± @YoLs @±VôUp BÚkÕ @YûW @YoLs
¨WôL¬d¡\ôoL[ô?
70. @pXÕ @YÚdÏl ûTj§Vm Ds[Õ F]d áß¡\ôoL[ô? Uô\ôL @YoL°Pm

DiûUûVúV ùLôiÓ YkRôo. @YoL°p ùTÚmTôúXôo DiûUûV ùYßlúTôWôLúY
Ds[]o.
71. DiûU, @YoL°u Uú]ô BfûNLû[l ©uTt±f ùNu±ÚkRôp Yô]eLÞm, éªÙm

@Yt±p Dsú[ôÚm ºW¯k§ÚlTôoLs. Uô\ôL @YoLÞdÏ @YoL°u @±ÜûWûVúV
YZe¡Ùsú[ôm. @YoLs RUÕ @±ÜûWûVl ×\dL¦d¡u\]o.
72. @pXÕ @YoL°Pm (ØamUúR!) ¿o á-ûVd úLh¡ÈWô? DUÕ Bû\Y²u á-úV

£\kRÕ. @Yú] ùLôÓlúTô¬p £\kRYu.
73. ¿o @YoLû[ úSWô] Y¯ûV úSôd¡ @ûZd¡Èo!
74. UßûUûV SmTôúRôo @qY¯ûV ®hÓm ®X¡VYoLs.
75. Sôm @YoLÞdÏ @Ús ×¬kÕ, @YoL°Pm Ds[ ÕuTjûR ¿d¡«ÚkRôp RUÕ
@jÕÁ\-p RÓUô± êr¡d ¡PlTôoLs.
76. @YoLû[d LÓûUVôLj Ri¥júRôm. @YoLs RUÕ Bû\YàdÏl T¦VÜªpûX;

Uu\ôPÜm BpûX.
77. Ø¥®p LÓûUVô] úYRû]ÙûPV YôNûX @YoLÞdÏ F§WôL Sôm §\kÕ ®Óm
úTôÕ @YoLs Sm©dûL«ZkúRôWô¡ ®Ó¡u\]o.
78. @Yú] DeLÞdÏf ùN®ûVÙm, TôoûYLû[Ùm, Ds[eLû[Ùm GtTÓj§]ôu.

Ïû\YôLúY Su± ùNÛjÕ¡ÈoLs.
79. @Yú] DeLû[l éª«p TWYf ùNnRôu. @Y²PúU Iuß §WhPlTÓÅoLs.
80. @Yú] D«ol©d¡\ôu; UW¦dLf ùNn¡\ôu. BWÜ TLp UôßYÕ @YàdúL D¬VÕ.
®[eL Uôh¼oL[ô?
81. Uô\ôL Øu ùNuú\ôo á±VÕ úTôXúY BYoLÞm áß¡u\]o.
82. ""SôeLs UW¦jÕ UiQôLÜm, FÛm×L[ôLÜm AÏm úTôÕ D«ol©dLlTÓúYôUô?''

Fuß úLh¡u\]o.
83. BRtÏ ØuúT FeLÞdÏm, FeLs Øuú]ôoLÞdÏm BqYôú\ FfN¬dLlThPÕ. BÕ
Øuú]ôoL°u LhÓd LûRLs R®W úY±pûX (Fußm á±]o).
84. ""éªÙm, @§p Dsú[ôÚm VôÚdÏf ùNôkRm? ¿eLs @±kRôp (T§X°ÙeLs!)'' Fuß
(ØamUúR!) úLhÀWôL!
85. ""@pXôyÜdúL'' Fuß @YoLs áßYôoLs. ""£k§dL Uôh¼oL[ô?'' Fuß úLhÀWôL!
86. ""GÝ Yô]eLÞdÏm @§T§, ULjRô] @o`ýdÏm @§T§ Vôo?'' F]d úLhÀWôL!
87. ""@pXôyúY'' Fuß áßYôoLs. ""@gN Uôh¼oL[ô;?'' Fuß úLhÀWôL!
88. ""TôÕLôlTYàm, (©\Wôp) TôÕLôdLlTPôRYàm, Ru ûLYNm IqùYôÚ ùTôÚ°u

@§LôWjûR ûYj§ÚlTYàm Vôo? ¿eLs @±kRôp (T§p áßeLs!)'' Fuß úLhÀWôL!
89. ""@pXôyúY'' Fuß áßYôoLs. ""FqYôß U§ UVdLlTÓ¡ÈoLs?'' Fuß úLhÀWôL!
90. @YoL°Pm DiûUûVúV ùLôiÓ YkúRôm. @YoLs ùTônVoLs.
91. @pXôy ©sû[ûV GtTÓj§d ùLôs[®pûX. @YàPu FkRd LPÜÞm BpûX.

@qYô±ÚkRôp Rôu TûPjRYtßPu IqùYôÚ LPÜÞm (R²VôLl) úTô«ÚlTôoLs.
IÚYûWùVôÚYo ªûLj§ÚlTôoLs. @YoLs áßYûR ®hÓm @pXôy çVYu.10
92. @Yu Uû\Yô]ûRÙm, ùY°lTûPVô]ûRÙm @±TYu. @YoLs BûQ Lt©lTûR

®hÓm @Yu DVokRYu.
93, 94. ""Fu Bû\Yô! @YoLs FfN¬dLlTÓYûR F]dÏd Lôh¥]ôp Fu Bû\Yô!

Fuû] @¿§ BûZjR áhPj§p Ad¡ ®PôúR!'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!26
95. @YoLÞdÏ Sôm FfN¬lTûR DUdÏd LôhÓYRtÏ Sôm At\ÛûPVYoLs.
96. SpXûRd ùLôiÓ ùLÓ§ûVj RÓlÀWôL! @YoLs áßYûR Sôm SuÏ @±úYôm.
97. ""Fu Bû\Yô! û`jRôuL°u çiÓRpLû[ ®hÓm Du²Pm TôÕLôl×j

úRÓ¡ú\u'' Fußm áßÅWôL!
98. ""Fu Bû\Yô! Fu²Pm @YoLs YÚYûR ®hÓm Du²Pm TôÕLôl×j úRÓ¡ú\u.''
99, 100. Ø¥®p @YoL°p VôÚdúLàm UWQm YÚm úTôÕ ""Fu Bû\Yô! Sôu ®hÓ
YkR§p SpX\m ùNnYRtLôL Fuû]j §Úl© @àl×eLs!'' Fuß áßYôu.
@qYô±pûX! BÕ (Yôn) YôojûR Rôu. @Yu @ûRd áß¡\ôu. @YoLs
D«ol©dLlTÓm Sôs YûW @YoLÞdÏl ©u]ôp §ûW298 Ds[Õ.26
101. ^þo ERlTÓm úTôÕ @YoL°ûPúV @kSô°p FkR D\ÜLÞm BÚdLôÕ.
IÚYûWùVôÚYo ®Nô¬jÕd ùLôs[Üm UôhPôoLs.
102. FYWÕ FûPLs L]Uô¡ ®hP]úYô @YoLú[ ùYt± ùTtú\ôo.
103. FYWÕ FûPLs BúXNô¡ ®hP]úYô @YoLs RUdÏj RôúU SxPªûZjR]o.

SWLj§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
104. @YoL[Õ ØLeLû[ ùSÚl× ùTôÑdÏm. @§p @YoLs ®LôWUôL BÚlTôoLs.
105. ""F]Õ YN]eLs DeLÞdÏd á\lTP®pûXVô? @ûR ¿eLs ùTônùV]d LÚ§d

ùLôiÓ BÚk¾oLs'' (Fuß á\lTÓm).
106. ""FeLs Bû\Yô! FeLs ÕoTôd¡Vm FeLû[ ªûLjÕ ®hPÕ. SôeLs Y¯ RY±V
áhPUôL BÚkúRôm'' Fuß áßYôoLs.
107. ""FeLs Bû\Yô! Be¡ÚkÕ FeLû[ ùY°úVt± ®Ó! SôeLs TûZV ¨ûXdÏj
§Úm©]ôp SôeLs @¿§ BûZjRYoLs'' (Fußm áßYôoLs).
108. ""BeúLúV £ßûUVûPÙeLs! Fu²Pm úTNô¾oLs!'' Fuß @Yu áßYôu.
109. ""FeLs Bû\Yô! Sm©dûL ùLôiúPôm. FeLû[ Uu²jÕ @Ús ×¬YôVôL! ¿

LÚûQVô[oL°p £\kRYu'' Fuß F]Õ @¥VôoL°p IÚ NôWôo á± YkR]o.
110. @YoLû[d úL-l ùTôÚ[ôLd LÚ§ÉoLs. Ø¥®p F]Õ ¨û]ûY ®hÓm DeLû[
U\dLf ùNnR]o. @YoLû[l TôojÕ £¬jÕd ùLôiÓªÚk¾oLs.
111. @YoLs N¡jÕd ùLôiPRôp Buß @YoLÞdÏ Sôu T¬N°júRu. @YoLú[ ùYt±
ùTtú\ôo.
112. ""AiÓL°u Fi¦dûL«p FqY[Ü LôXm éª«p Yôrk¾oLs?'' Fuß úLhTôu.
113. ""IÚ Sôs, @pXÕ IÚ Sô°p £±Õ úSWm YôrkúRôm. LQd¡ÓúYô¬Pm ®Nô¬lTôVôL!''
Fuß áßYôoLs.
114. ""Ïû\YôLúY Yôrk¾oLs. BûR @±kRYoL[ôL ¿eLs BÚk§ÚdLd áPôRô?'' Fuß

@Yu áßYôu.
115. "DeLû[ ÅQôLl TûPjÕsú[ôm' Fußm "SmªPm §ÚmTd ùLôiÓ

YWlTPUôh¼oLs' Fußm ¨û]jÕ ®h¼oL[ô?
116. DiûUVô] @WN]ô¡V @pXôy DVokRYu. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu

úYß VôÚªpûX. (@Yu) Li¦VªdL @oµu @§T§.
117. @pXôyÜPu úYß LPÜû[ VôúWàm @ûZjRôp @Y²Pm @Õ Ï±jÕ FkRf
Nôußm BpûX. @Yû] ®Nô¬lTÕ @Y]Õ Bû\Y²PúU Ds[Õ. (GL Bû\Yû])
UßlúTôo ùYt± ùT\ UôhPôoLs.
118. Fu Bû\Yô! Uu²jÕ @Ús×¬YôVôL! ¿ @Ús×¬úYô¬p £\kRYu'' F] áßÅWôL!
mj;jpahak;-24 me;E}h; nkhj;j trdk;-64

BkR @j§VôVj§u 35YÕ YN]j§p Bû\Yu R]Õ I°dÏ Utù\ôÚ I°ûV
DRôWQUôLd áßm YN]m BPm ùTtßs[Rôp BlùTVo ãhPlThPÕ..
1. (BÕ) Sôm @Ú° ®§Vôd¡V @j§VôVUôÏm. ¿eLs T¥l©û] ùTßYRtLôL ùR°Yô]

YN]eLû[ B§p @Ú°ú]ôm.
2. ®TfNôWm ùNnÙm ùTiûQÙm, ®TfNôWm ùNnÙm AûQÙm @YoLs

IqùYôÚYûWÙm èß LûNV¥ @¥ÙeLs!115 @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 ¿eLs
Sm©]ôp @pXôy®u NhPj§p @q®ÚYo ÁÕm DeLÞdÏ BWdLm GtTP
úYiPôm.43 @q®ÚYo Ri¥dLl TÓYûR Sm©dûL ùLôiúPô¬p IÚ áhPm TôojÕd
ùLôi¥ÚdLhÓm.299
3. ®TfNôWm ùNnRYu, ®TfNôWm ùNnRYû[úVô BûQ Lt©lTYû[úVô R®W

Ut\YoLû[ UQkÕ ùLôs[ UôhPôu. ®TfNôWm ùNnRYû[, ®TfNôWm ùNnRYú]ô
BûQ Lt©lTYú]ô R®W Ut\YoLs UQkÕ ùLôs[ UôhPôoLs. BÕ Sm©dûL
ùLôiúPôo ÁÕ RûP ùNnVlThÓs[Õ.
4. IÝdLØs[ ùTiLs ÁÕ T¯ ÑUj§, ©u]o SôuÏ Nôh£Lû[d ùLôiÓ

YWôRYoLû[ FiTÕ LûNV¥ @¥ÙeLs!112 @YoL°u Nôh£VjûR IÚ úTôÕm Gtßd
ùLôs[ô¾oLs! @YoLú[ Ït\m ×¬TYoLs.43
5. BRu ©u]o Uu²l×d úLhÓ §Úk§d ùLôiúPôûWj R®W. @pXôy Uu²lTYu;

6. ReLû[j R®W úYß Nôh£Ls BpXôR ¨ûX«p RUÕ Uû]®Vo ÁÕ T¯ ÑUjÕúYôo,

RôeLs DiûUVô[oLs Fuß @pXôy®u ÁÕ SôuÏ RPûY (Nj§Vm ùNnÕ)
Nôh£VU°dL úYiÓm.
7. Rôu ùTônV]ôL BÚkRôp Ru ÁÕ @pXôy®u NôTm GtTPhÓm Fuß HkRôYRôL
(á\ úYiÓm).6
8. ""@Yú] ùTônVu'' Fuß @pXôy®u ÁÕ SôuÏ RPûY (Nj§Vm ùNnÕ) @lùTi

Nôh£VU°lTÕ RiPû]«-ÚkÕ @Yû[d LôdÏm.
9. ""@Yu DiûUVô[]ôL BÚkRôp Ru ÁÕ @pXôy®u úLôTm GtTPhÓm'' Fuß

HkRôYRôL (áßYôs).
10. @pXôy®u @ÚÞm, @u×m DeLÞdÏ BpXôUÛm, @pXôy Uu²lûT

GtTY]ôLÜm, Oô]ªdLY]ôLÜm BpXôUÛm BÚkRôp (DeLÞdÏ @¯Ü GtTh¥ÚdÏm)
11. @Yçß á±úVôo DeL°p IÚ TÏ§«]úW. @ûR DeLÞdÏj ¾eLôL ¨û]dLô¾oLs!

Uô\ôL @Õ DeLÞdÏ SpXÕ. @YoL°p IqùYôÚYÚdÏm @Yo ùNnR TôYm Ds[Õ.
@YoL°p BkR ®`Vj§p ùTÚU[ÜdÏ TeùLÓjRYàdÏ LÓm úYRû] DiÓ.
12. BûRf ùN®Ùt\ úTôÕ Sm©dûL ùLôiP AiLÞm, ùTiLÞm RUdÏs SpXûRúV
Fi¦«ÚdLd áPôRô? ""BÕ ùR°Yô] @Yçß'' Fuß á±«ÚdLd áPôRô?
13. BRtÏ SôuÏ Nôh£Lû[112 @YoLs ùLôiÓ Yk§ÚdLd áPôRô? Nôh£Lû[ @YoLs
ùLôiÓ YW®pûXVô]ôp @pXôy®Pm @YoLú[ ùTônVoLs.
14. BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm @pXôy®u @u×m, @ÚÞm DeLÞdÏ BpXô§ÚkRôp

¿eLs F§p CÓTh¼oLú[ô @RtLôL DeLÞdÏd LÓm úYRû] GtTh¥ÚdÏm.
15. DeLs SôÜL[ôp @ûRl TWl©VûR Fi¦l TôÚeLs! DeLÞdÏ @±Ü BpXôRûR
DeLs YônL[ôp á±ÉoLs. @ûR BúXNô]RôLÜm Fi¦d ùLôi¼oLs. @ÕúYô
@pXôy®Pm TVeLWUô]RôL BÚd¡\Õ.
16. BûRd úLs®lThP úTôÕ ""BûRl Tt±l úTÑYÕ FeLÞdÏj RLôÕ. (Bû\Yô) ¿úV
çVYu.10 BÕ TVeLWUô] @Yçß'' Fuß ¿eLs á±«ÚdLd áPôRô?
17. ¿eLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp IÚ úTôÕm BÕ úTôuß ÁiÓm ùNnVô§ÚdÏUôß

@pXôy DeLÞdÏ @±ÜûW áß¡\ôu.
18. YN]eLû[ @pXôy DeLÞdÏj ùR°ÜTÓjÕ¡\ôu. @pXôy @±kRYu;

Oô]ªdLYu.
19. ùYhLdúLPô] ùNVp Sm©dûL ùLôiúPô¬Pm TWY úYiÓm F] ®Úm×úYôÚdÏ

BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ. @pXôyúY @±¡\ôu. ¿eLs
@±V Uôh¼oLs.
20. @pXôy®u @ÚÞm, @u×m DeLÞdÏ BpXôUÛm, @pXôy
BWdLØûPVY]ôLÜm, ¨LWt\ @u×ûPúVô]ôLÜm, BpXôUÛm BÚkRôp (DeLÞdÏ
@¯Ü GtTh¥ÚdÏm)
21. Sm©dûL ùLôiúPôúW! û`jRô²u @¥fÑYÓLû[l ©uTt\ô¾oLs! Vôo

û`jRô²u @¥fÑYÓLû[l ©uTtß¡\ôúWô (@Yo Y¯ ùLÓYôo). Gù]²p @Yu
ùYhLdúLPô]Ytû\Ùm, ¾ûUûVÙm çiÓ¡\ôu. @pXôy®u @ÚÞm, @u×m
DeLÞdÏ BpXô§ÚkRôp IÚ úTôÕm DeL°p FYûWÙm @Yu T¬ÑjRUôd¡«ÚdL
UôhPôu. F²àm Rôu Sô¥úVôûW @pXôy T¬ÑjRUôdÏ¡\ôu. @pXôy ùN®ÙßTYu;
@±kRYu.
22. ""D\®]oLÞdÏm, GûZLÞdÏm, @pXôy®u TôûR«p ¶wWj ùNnúRôÚdÏm

DRY UôhúPôm'' Fuß ùNpYØm, YN§Ùm DûPúVôo Nj§Vm ùNnV úYiPôm. Uu²jÕ
@Xh£Vm ùNnVhÓm. ""@pXôy DeLû[ Uu²dL úYiÓm'' Fuß ®ÚmT Uôh¼oL[ô?
@pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.364
23. Sm©dûL ùLôiP ùYÏ°L[ô] IÝdLØs[ ùTiLs ÁÕ @Yçß áßúYôo

BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm N©dLlThP]o. @YoLÞdÏd LÓm úYRû] DiÓ.
24. @YoL°u SôÜLÞm, ûLLÞm, LôpLÞm @YoLÞdÏ F§WôL @YoLs ùNnRûY

Ï±jÕ Nôh£VU°dÏm.
25. @uû\V §]m @YoL[Õ DiûUVô] á-ûV @YoLÞdÏ @pXôy ùLôÓlTôu.

@pXôy DiûUVô]Yu; ùR°Ü TÓjRdá¥VYu FuTûR @YoLs @±kÕ
ùLôsYôoLs.
26. ùLhP ùTiLs, ùLhP AiLÞdÏm ùLhP AiLs, ùLhP ùTiLÞdÏm

(D¬úVôo). SpX ùTiLs, SpX AiLÞdÏm SpX AiLs, SpX ùTiLÞdÏm
(RÏ§Vôú]ôo). BYoLs áßYûR ®hÓm @YoLs NmTkRªpXôRYoLs. BYoLÞdÏ
Uu²l×m, U¬VôûRVô] DQÜm DiÓ.
27. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeLs ÅÓLs @pXôR úYß ÅÓL°p @YoL°u @àU§
ùT\ôUÛm @qÅhPôÚdÏ ^Xôm á\ôUÛm ÖûZVô¾oLs! BÕúY DeLÞdÏf £\kRÕ.
BR]ôp TiTÓÅoLs.
28. @eúL FYûWÙm ¿eLs LôQô®hPôp DeLÞdÏ @àU§ @°dLlTÓm YûW

@eúL ÖûZVô¾oLs! ""§Úm© ®ÓeLs!'' Fuß DeLÞdÏd á\lThPôp §Úm© ®ÓeLs!
@ÕúY DeLÞdÏl T¬ÑjRUô]Õ. ¿eLs ùNnTYtû\ @pXôy @±kRYu.
29. VôÚm Ï¥«ÚdLôR Åh¥p DeL°u ùTôÚs BÚkRôp @eúL ÖûZYÕ DeLs ÁÕ
Ït\ªpûX. ¿eLs ùY°lTÓjÕYûRÙm, Uû\lTûRÙm @pXôy @±¡\ôu.
30. (ØamUúR!) RUÕ TôoûYLû[j Rôrj§d ùLôsÞUôßm, RUÕ LtûTl úT¦d
ùLôsÞUôßm Sm©dûL ùLôiP AiLÞdÏd áßÅWôL! BÕ @YoLÞdÏl
T¬ÑjRUô]Õ. @YoLs ùNnYûR @pXôy SuL±kRYu.
31. RUÕ TôoûYLû[j Rôrj§d ùLôsÞUôßm RUÕ Lt×Lû[l úT¦d ùLôsÞUôßm

Sm©dûL ùLôiP ùTiLÞdÏd áßÅWôL! @YoLs RUÕ @XeLôWj§p ùY°úV
ùR¬TûY R®W Ut\Ytû\ ùY°lTÓjR úYiPôm. RUÕ ØdLôÓLû[ Uôo©u úUp
úTôhÓd ùLôs[hÓm. RUÕ LQYoLs, RUÕ RkûRVo, RUÕ LQYoLÞûPV RkûRVo,
RUÕ ×RpYoLs, RUÕ LQYoL°u ×RpYoLs, RUÕ NúLôRWoLs, RUÕ NúLôRWoL°u
×RpYoLs, RUÕ NúLôR¬L°u ×RpYoLs, ùTiLs, ReLÞdÏf ùNôkRUô] @¥ûULs,107
AiL°p (Rs[ôR YV§u LôWQUôL ùTiLs ÁÕ) SôhPªpXôR T¦Vô[oLs,
ùTiL°u Uû\®PeLû[ @±kÕ ùLôs[ôR ÏZkûRLs R®W Ut\YoL°Pm RUÕ
@XeLôWjûR @YoLs ùY°lTÓjR úYiPôm. @YoLs Uû\j§ÚdÏm @XeLôWm
@±VlTP úYiÓùUuTRtLôL RUÕ LôpL[ôp @¥jÕ SPdL úYiPôm. Sm©dûL
ùLôiúPôúW! @û]YÚm @pXôyûY úSôd¡j §Úm×eLs! BR]ôp
ùYt±VûPÅoLs.300
32. DeL°p YôrdûLj ÕûQVt\YoLÞdÏm, SpúXôWô] DeL°u Ai

@¥ûULÞdÏm, ùTi @¥ûULÞdÏm §ÚUQm ùNnÕ ûYÙeLs! @YoLs GûZL[ôL
BÚkRôp @pXôy R]Õ @Ú[ôp @YoLû[j Ru²û\Ü ùTtú\ôWôL AdÏYôu.
@pXôy RôWô[Uô]Yu; @±kRYu.
33. §ÚUQm ùNnV YN§Vt\YoLû[ @pXôy R]Õ @Ú[ôp Ru²û\Ü ùTtú\ôWôL

AdÏm YûW @YoLs LtùTôÝdLm úTQhÓm. DeLs @¥ûUL°p ®ÓRûXl Tj§Wm
FÝ§d úLhúTô¬Pm SpXûR ¿eLs @±kRôp @YoLÞdÏ ®ÓRûXl Tj§Wm FÝ§d
ùLôÓeLs!301 @pXôy DeLÞdÏ @°jÕs[ ùNpYj§-ÚkÕ @YoLÞdÏ
YZeÏeLs! LtùTôÝdLm SôÓm DeLs ùTiLû[ BqÜXL YôrdûL«u NôR]eLû[l
ùTßYRtLôL ®TfNôWj§tÏ öTk§dLô¾oLs! VôúWàm @YoLû[ öTk§jRôp
öTk§dLlThP @lùTiLû[ @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
34. DeL°Pm ùR°Yô] YN]eLû[Ùm, DeLÞdÏ Øu ùNuú\ô¬u

ØuàRôWQjûRÙm, (SmûU) @gÑúYôÚdÏ @±ÜûWûVÙm @Ú°Ùsú[ôm.
35. @pXôy, Yô]eLs Utßm éª«u I°VôYôu. @Y]Õ I°dÏ DYûU IÚ UôPm.
@§p IÚ ®[dÏ Ds[Õ. @q®[dÏ IÚ LiQô¥dÏs Ds[Õ. @dLiQô¥ I°
ÅÑm ShNj§Wm úTôußs[Õ. Tôd¡Vm ùTôÚk§V û^jçu (I-Y) UWj§-ÚkÕ @Õ
F¬dLlTÓ¡\Õ. @Õ ¸rj§ûNûVf úNokRÕUuß. úUp §ûNûVf úNokRÕUuß. ùSÚl×
TPô ®hPôÛm @Ru FiûQÙm I° ÅÑ¡\Õ. (BlT¥) I°dÏ úUp I°VôLÜs[Õ.
Rôu Sô¥úVôÚdÏ @pXôy R]Õ I°ûV úSôd¡ Y¯ LôhÓ¡\ôu. U²RoLÞdLôL
DRôWQeLû[ @pXôy áß¡\ôu. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @±kRYu.302
36, 37. (Bû\) BpXeLs DVojRlTPÜm, @§p @Y]Õ ùTVo ¨û]dLlTPÜm @pXôy
@àU§jÕs[ôu. @§p LôûX«Ûm, UôûX«Ûm @Yû] £X AiLs Õ§d¡u\]o.
Y¦LúUô, YojRLúUô @YoLû[ @pXôy®u ¨û]ûY ®hÓm, ùRôÝûLûV ¨ûX
SôhÓYûR ®hÓm, ^Lôj ùLôÓlTûR ®hÓm §ûN §ÚlTôÕ. TôoûYLÞm, Ds[eLÞm
RÓUôßm Sôû[1 @YoLs @gÑYôoLs.26
38. @YoLs ùNnR SpX\eLÞdLôL @pXôy á- ùLôÓlTôu; @Yu R]Õ @Úû[

@YoLÞdÏ @§LlTÓjÕYôu. Rôu Sô¥úVôÚdÏ @pXôy LQd¡u± YZeÏYôu.
39. (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬u ùNVpLs TôûXY]j§p (ùR¬Ùm) Lô]p ¿o úTôu\Õ.

RôLm GtThPYu @ûRj Ri½o F] ¨û]lTôu. Ø¥®p @eúL @Yu YÚm úTôÕ
FûRÙm LôQ UôhPôu. @eúL @pXôyûYj Rôu LôiTôu. @lúTôÕ @Y]Õ
LQdûL úSo ùNnYôu. @pXôy ®ûWkÕ ®Nô¬lTYu.
40. @pXÕ ArLP-p Ds[ TX BÚsLû[l úTôu\Õ. Jo @ûX @ûR êÓ¡\Õ.

@RtÏ úUúX Utù\ôÚ @ûX! @Ru úUúX úULm! IußdÏ úUp Iu\ôLl TX BÚsLs!
@Yu R]Õ ûLûV ùY°lTÓjÕm úTôÕ @ûR (áP) @Y]ôp TôodL Ø¥VôÕ.303
@pXôy VôÚdÏ I°ûV GtTÓjR®pûXúVô @YàdÏ FkR I°Ùm BpûX.
41. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûYÙm, @¦YÏjR ¨ûX«p T\ûYLÞm

@pXôyûYj Õ§lTûR ¿o @±V®pûXVô?260 IqùYôußm R]Õ YQdLjûRÙm,
Õ§jRûXÙm @±kÕs[]. @YoLs ùNnYûR @pXôy @±kRYu.
42. Yô]eLs Utßm éª«u Ah£ @pXôyÜdúL D¬VÕ. @pXôy®PúU §Úm©f

ùNpÛRp Ds[Õ.
43. @pXôy úULeLû[ BÝjÕ @Ytû\ Iu\ôdÏYûRÙm, ©u]o @ûR @ÓdLÓdLôL

@ûUlTûRÙm ¿o @±V®pûXVô? @Ru Uj§«p UûZ ùY°lTÓYûRd Lôi¡Èo!
Yô]j§-ÚkÕ @§p Ds[ (T²) UûXL°-ÚkÕ AXeLh¥ûVÙm B\dÏ¡\ôu. Rôu
Sô¥úVôÚdÏ @ûRl ùT\f ùNn¡\ôu. Rôu Sô¥úVôûW ®hÓm §Úl© ®Ó¡\ôu. @Ru
ªuù]ô° TôoûYLû[l T±dLl Tôod¡\Õ.
44. @pXôy BWûYÙm, TLûXÙm Uô± Uô± YWf ùNn¡\ôu. £kRû]ÙûPúVôÚdÏ B§p
T¥l©û] Ds[Õ.
45. IqùYôÚ D«¬]jûRÙm @pXôy ¿Wôp TûPjRôu. @Yt±p Y«t\ôp SPlTûY

Ds[]. BÚ LôpL[ôp SPlTûYÙm @Yt±p Ds[]. SôuÏ LôpL[ôp SPlTûYÙm
@Yt±p Ds[]. Rôu Sô¥VûR @pXôy TûPlTôu. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚ°u
ÁÕm At\ÛûPVYu.
46. ùR°ÜTÓjÕm YN]eLû[ Sôm @Ú°ú]ôm. Rôu Sô¥úVôûW @pXôy úSWô] 47.
""@pXôyûYÙm, BjçRûWÙm Sm©ú]ôm; LhÓlThúPôm'' Fuß @YoLs áß¡u\]o.
©u]o @YoL°p IÚ ©¬®]o BRu ©\Ï ×\dL¦d¡u\]o. @YoLs Sm©dûL
ùLôiúPôo @pXo.
48. @YoL°ûPúV ¾olT°lTRtLôL @pXôy®PØm, @Y]Õ çR¬PØm @ûZdLlTÓm
úTôÕ @YoL°p IÚ ©¬®]o ×\dL¦d¡u\]o.
49. DiûU @YoLÞdÏf NôRLUôL BÚkRôp @RtÏd LhÓlThÓ YÚ¡u\]o.
50. @YoL°u Ds[eL°p úSôn Ds[Rô? @pXÕ NkúRLm ùLôs¡\ôoL[ô? @pXÕ

@pXôyÜm, @Y]Õ çRÚm @YoLÞdÏ @¿§ BûZlTôoLs Fuß @gÑ¡\ôoL[ô?
BpûX! @YoLú[ @¿§ BûZjRYoLs.
51. @YoL°ûPúV ¾ol× YZeÏYRtLôL @pXôy®PØm, @Y]Õ çR¬PØm

@ûZdLlTÓm úTôÕ ""ùN®Ùtú\ôm; LhÓlThúPôm'' FuTúR Sm©dûL ùLôiúPô¬u
át\ôL BÚdL úYiÓm. @YoLú[ ùYt± ùTtú\ôo.
52. @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm LhÓlThÓ, @pXôyûY @g£ TVlTÓúYôúW

ùYt± ùTtú\ôo.
53. (ØamUúR!) @YoLÞdÏ ¿o LhPû[«hPôp RôeLs (úTôÚdÏ) ×\lTÓYRôL

@pXôy®u ÁÕ Dß§VôL Nj§Vm ùNn¡u\]o. ""Nj§Vm ùNnVô¾oLs! @Z¡V Øû\«p
LhÓlTÓRúX (@Y£VUôÏm.) ¿eLs ùNnTYtû\ @pXôy SuL±kRYu'' Fuß áßÅWôL!
54. ""@pXôyÜdÏm, BjçRÚdÏm LhÓlTÓeLs!'' F] áßÅWôL! @YoLs ×\dL¦jRôp

BYo (ØamUj) ÁÕ ÑUjRlThPÕ BYûWf úNÚm. DeLs ÁÕ ÑUjRlThPÕ DeLû[f
úNÚm. BYÚdÏ ¿eLs LhÓlThPôp úSo Y¯ ùTßÅoLs. ùR°YôL FÓjÕf ùNôpYÕ
R®W BjçR¬u ÁÕ úYß (LPûU) BpûX.81
55. @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚdÏ @§LôWm YZe¡VûRl úTôp @YoLÞdÏm éª«p

@§LôWm YZeÏYRôLÜm, @YoLÞdLôL @Yu ùTôÚk§d ùLôiP UôodLj§p
@YoLû[ Dß§lTÓj§ ûYlTRôLÜm, @YoL°u @fNj§tÏl ©u]o @fNªuûUûV
GtTÓjÕYRôLÜm DeL°p Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôÚdÏ @pXôy
YôdL°jÕs[ôu. @YoLs Fuû]úV YQeÏYôoLs. F]dÏ FûRÙm BûQ Lt©dL
UôhPôoLs. BRu ©\Ï (GL Bû\Yû]) UßjúRôúW Ït\m ×¬TYoLs.
56. ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓeLs! ^LôjûRÙm ùLôÓeLs! BjçRÚdÏm LhÓlTÓeLs!

¿eLs BR]ôp @Ús ùNnVlTÓÅoLs.
57. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo éª«p ùYuß ®PXôm Fuß ¿o ¨û]dLô¾o! @YoL°u
×L-Pm SWLm. @Õ ùLhP ReÏªPm.
58. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeLs @¥ûULÞm, DeL°p TÚY YVûR @ûPVôúRôÚm

KTwÚ ùRôÝûLdÏ Øu]Úm, SiTL-p (DT¬Vô]) DeLs AûPLû[d Lû[kÕs[
úSWj§Ûm, B`ô ùRôÝûLdÏl ©\Ïm A¡V Øuß úSWeL°p (ÅhÓdÏs ÖûZYRtÏ)
DeL°Pm @àU§ úLhLhÓm. Bmêußm DeLÞdÏ¬V @kRWeL(úSW)eLs. BRu
©u]o @YoLs ÁúRô, DeLs ÁúRô FkRd Ït\Øm BpûX. @YoLs DeLû[f Ñt±
YÚTYoLs. DeL°p IÚYo Ut\Y¬Pm YkÕ ùNpTYoLs. BqYôú\ @pXôy
YN]eLû[j ùR°ÜTÓjÕ¡\ôu. @pXôy @±kRYu; Oô]ªdLYu.
59. DeL°p £ßYoLs TÚY YVûR @ûPkÕ ®hPôp (YVRôp) @YoLÞdÏ Øk§úVôo
@àU§ úLhTÕ úTôp @YoLÞm @àU§ úLhL úYiÓm. BqYôú\ @pXôy R]Õ
YN]eLû[ DeLÞdÏj ùR°ÜTÓjÕ¡\ôu. @pXôy @±kRYu; Oô]ªdLYu.
60. §ÚUQjûR ¨û]jÕl TôodLôR Ø§V YVÕl ùTiLs @XeLôWm ùNnÕ ùLôs[ôÕ,
RUÕ úUXôûPLû[d Lû[k§ÚlT§p Ït\ªpûX. @YoLs úT¦d ùLôsYÕ
@YoLÞdÏf £\kRÕ. @pXôy ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
61. DeLs ÅÓL°úXô, DeLs RkûRVo ÅÓL°úXô, DeLs @uû]Vo ÅÓL°úXô,

DeLs NúLôRWoLs ÅÓL°úXô, DeLs NúLôR¬L°u ÅÓL°úXô, DeLs RkûR«u
NúLôRWoLs ÅÓL°úXô, DeLs RkûR«u NúLôR¬Ls ÅÓL°úXô, DeLs Rô«u
NúLôRWoLs ÅÓL°úXô, DeLs Rô«u NúLôR¬L°u ÅÓL°úXô, @pXÕ FRu Nô®Lû[
¿eLs DPûUVôL ûYjÕsÇoLú[ô @eúLúVô, @pXÕ DeLs SiT¬PúUô ¿eLs
Nôl©ÓYÕ DeLs ÁÕ Ït\ªpûX. úSôVô°«u ÁÕm Ït\ªpûX. E]Øt\Yo ÁÕm
Ït\ªpûX. ÏÚPo ÁÕm Ït\ªpûX. ¿eLs @û]YÚm úNokúRô, R²VôLúYô
Nôl©ÓYÕ DeLs ÁÕ Ït\ªpûX. ÅÓL°p ÖûZÙm úTôÕ @pXôy®PªÚkÕ
Tôd¡VªdL çnûUVô] Lô¦dûLVôL DeLs ÁúR ^Xôm á±d ùLôsÞeLs! ¿eLs
®[e¡d ùLôsYRtLôL BqYôú\ DeLÞdÏ YN]eLû[ @pXôy
ùR°ÜTÓjÕ¡\ôu.376
62. @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm Sm×úYôúW Sm©dûL ùLôiPYoLs. @YoLs

ùTôÕYô] IÚ Lô¬VjÕdLôL BYÚPu (ØamUÕPu) BÚdÏm úTôÕ @YWÕ @àU§
ùT\ôUp (ùY°úV) úTôL UôhPôoLs. DmªPm @àU§ úLhúTôúW @pXôyûYÙm,
@Y]Õ çRûWÙm Sm×¡u\]o. @YoL°u IÚ Lô¬Vj§tLôL DmªPm @YoLs @àU§
úLhÏm úTôÕ @YoL°p ¿o ®Úm×¡\YÚdÏ @àU§V°lÀWôL! @YoLÞdLôL
@pXôy®Pm TôYUu²l×j úRÓÅWôL! @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
63. DeL°p IÚYo Ut\YûW @ûZlTûRl úTôp BjçRûW @ûZdLô¾oLs! DeL°p

Uû\kÕ SÝ® ®ÓúYôûW @pXôy SuL±Yôu. @YÚûPV LhPû[dÏ Uôß ùNnúYôo
RUdÏj ÕuTm GtTÓYûRúVô, Õu×ßjÕm úYRû] GtTÓYûRúVô @g£d ùLôs[Üm.
64. LY]j§p ùLôsL! Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûY @pXôyÜdúL D¬V]. F§p

¿eLs BÚd¡ÈoLú[ô @ûR @Yu @±Yôu. @Y²Pm @YoLs ùLôiÓ ùNpXlTÓm
Sô°p @YoLs ùNnRûR @YoLÞdÏ @Yu @±®lTôu. @pXôy IqùYôÚ
mj;jpahak;-25 my;/Gh;fhd; nkhj;j trdk;-77
§ÚdÏoAû] K×oLôu Fuß BkR @j§VôVj§u ØRp YN]m áßYRôp BqYôß
ùTV¬PlThPÕ.
1. (ùTônûVÙm DiûUûVÙm) ©¬jÕd LôhÓm Y¯ Øû\ûV @¡XjRôÚdÏ FfN¬dûL

ùNnVd á¥VRôL R]Õ @¥Vôo ÁÕ @Ú°VYu Tôd¡VUô]Yu.
2. @YàdúL Yô]eLs Utßm éª«u @§LôWm Ds[Õ. @Yu ©sû[ûV GtTÓj§d

ùLôs[®pûX. @§LôWj§p @YàdÏ FkRl TeLô°Ùm BpûX. @Yu IqùYôÚ
ùTôÚû[Ùm TûPjRôu. @ûRj §hPªhÓ @ûUjRôu.
3. @Yû]Vu± LPÜsLû[ @YoLs GtTÓj§d ùLôiP]o. @YoLs FûRÙm TûPdL

UôhPôoLs. @YoLú[ TûPdLlTÓ¡u\]o. RUdúL ¾eÏm, SuûUÙm ùNnV @YoLÞdÏ
BVXôÕ. YôrYRtúLô, UW¦lTRtúLô, (©u]o) FÝl×YRtúLô @YoLs @§LôWm
TûPjúRôWôL BpûX.
4. ""BÕ ùTônûVj R®W úYß BpûX. BûR BYúW BhÓd Lh¥d ùLôiPôo. Utù\ôÚ
NØRôVj§]Úm BRtLôL BYÚdÏ DR®]ôoLs'' Fuß (GL Bû\Yû]) UßlúTôo
áß¡u\]o. @YoLs @¨VôVjûRÙm, TôYjûRÙúU ùLôiÓ YkÕs[]o.227
5. ""BÕ Øuú]ôoL°u LhÓd LûR. @ûR BYo FÝRf ùNnÕ ùLôiPôo.152 & 312
LôûX«Ûm, UôûX«Ûm @Õ BYÚdÏ Yô£jÕd LôhPlTÓ¡\Õ'' F]Üm áß¡u\]o.142
6. ""Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ BWL£VjûR @±kRYú] @ûR @Ú°]ôu'' F]d

áßÅWôL! @Yu Uu²lTY]ôLÜm, ¨LWt\ @u×ûPúVô]ôLÜm BÚd¡\ôu.
7. ""BjçRÚdÏ Fu] úSokRÕ? BYo DQÜ Di¡\ôo; LûP Å§L°p SPUôÓ¡\ôo;

BYúWôÓ IÚ Yô]Yo B\dLlThÓ BYÚPu (úNokÕ) @Yo FfN¬lTYWôL BÚdLd
áPôRô?'' Fuß úLh¡u\]o.
8. ""@pXÕ BYÚdÏ IÚ ×ûRVp YZeLlTh¥ÚdLd áPôRô? @pXÕ BYÚdÏ IÚ

úRôhPm BÚkÕ @§-ÚkÕ BYo DiQd áPôRô?'' Fußm ""ã²Vm ùNnVlThP
U²RûWúV ©uTtß¡ÈoLs'' Fußm @¿§ BûZjúRôo úLh¡u\]o.
9. (ØamUúR!) @YoLs DmûUl Tt± FqYôß DRôWQeLû[d áß¡u\]o FuTûRd

LY²lÀWôL! @YoLs Y¯ ùLhÓ ®hP]o. @YoLs (úSo) Y¯ @ûPV BVXôÕ.
10. @Yu Tôd¡VªdLYu. @Yu ®Úm©]ôp BûR ®Pf £\kR úNôûXLû[ DUdLôL
GtTÓjÕYôu. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. DUdLôL Uô°ûLLû[Ùm
GtTÓjÕYôu.
11. F²àm @YoLs @kR úSWjûRl1 ùTônùV]d LÚÕ¡u\]o. @kR úSWjûRl1
ùTônùV]d LÚÕTYÚdÏ SWLjûRj RVô¬jÕsú[ôm.
12. SWLm @YoLû[j ùRôûXYô] BPj§p LôÔm úTôúR @Ru ùLôkR°lûTÙm,

BûWfNûXÙm @YoLs ùN®ÙßYôoLs.
13. ®Xe¡PlThÓ @YoLs @§p ùSÚdL¥Vô] BPj§p úTôPlThPÕm @YoLs @eúL

@¯ûY @ûZlTôoLs.
14. Jo @¯ûY @ûZdLô¾oLs! @§LUô] @¯ÜLû[ @ûZÙeLs!
15. ""BÕ £\kRRô? (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ YôdL°dLlThP ¨ûXVô] ùNôodLUô?''

Fuß úLhÀWôL! @Õ @YoLÞdÏd á-VôLÜm, ReÏªPUôLÜm @ûUÙm.
16. @YoLs ¨û]jRûY @YoLÞdÏ @eúL DiÓ. ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. BÕ DUÕ

Bû\Y]ôp ¨û\úYt\lTÓm YôdÏß§VôL A¡ ®hPÕ.
17. @YoLû[Ùm, @pXôyûYVu± @YoLs YQe¡VYtû\Ùm @Yu Iuß §WhÓm

Sô°p1 ""F]Õ @¥VôoLû[ ¿eLs Rôu Y¯ ùLÓj¾oL[ô? @YoL[ôL Y¯ ùLhPôoL[ô?''
Fuß úLhTôu.
18. ""¿ çVYu.10 Duû]Vu± Dt\ SiToLû[ GtTÓjÕYÕ FeLÞdÏj RLôÕ. ¿

@YoLÞdÏm, @YoL°u Øuú]ôoLÞdÏm YN§Lû[ @°jRôn. (Duû]) ¨û]dL
U\kR]o. @¯kÕ úTôÏm áhPUôL A¡ ®hP]o'' Fuß @YoLs áßYôoLs.
19. ¿eLs áßYûR @YoLs ùTônùV]d LÚ§]ôoLs. RÓdLúYô, DRYúYô DeLÞdÏ

BVXôÕ. DeL°p @¿§ BûZjúRôÚdÏl ùT¬V úYRû]ûVf ÑûYdLf ùNnúYôm.
20. (ØamUúR!) DUdÏ Øu Sôm @àl©V çRoLû[ DQÜ DiúTôWôLÜm, LûP

Å§L°p SPUôÓúYôWôLÜúU @àl©ú]ôm. Buàm ùTôßûUûVd LûPl©¥d¡ÈoL[ô?
(FuTûRf úNô§dL) DeL°p £XûW, Utßm £XÚdÏf úNôRû]VôL Ad¡ú]ôm. DUÕ
Bû\Yu TôolTY]ôL BÚd¡\ôu.
21. ""SmªPm Yô]YoLs B\dLlTP úYiPôUô? @pXÕ SUÕ Bû\Yû] Sôm úS¬p
TôodL úYiPôUô?'' Fuß SUÕ Nk§lûT SmTôúRôo áß¡u\]o. @YoLs ReLû[l Tt±
ùTÚûUV¥d¡u\]o. ªLl ùT¬V @[®p YWm× Á± ®hP]o.21
22. Yô]YoLû[ @YoLs LôÔm Sô°p153 Ït\Yô°LÞdÏ @uû\V §]m FkR

StùNn§Ùm BÚdLôÕ. ""(FpXô Yônl×LÞm) ØÝûUVôLj RÓdLlThÓ ®hP]'' Fuß
@YoLs áßYôoLs.
23. @YoLs ùNnÕ YkR ùNVpLû[d LY²jÕ @Ytû\l TWlTlThP ×Ý§VôL

AdÏúYôm.
24. @kSô°p ùNôodLYô£Ls @Z¡V ReÏªPj§Ûm, £\kR Jn®Pj§Ûm BÚlTôoLs.
25. (@Õ) úULjRôp Yô]m ©[dLlThÓ, Yô]YoLs Dß§VôL B\d¡ ûYdLlTÓm Sôs!1
26. @kSô°p DiûUVô] Ah£ @[Yt\ @Ú[ô[àdúL D¬VÕ. @Õ (@Yû])

UßlúTôÚdÏ LxPUô] Sô[ôL BÚdÏm.
27. @¿§ BûZjRYu R]Õ ûLLû[d L¥dÏm Sô°p1 ""BjçRÚPu Sôu IÚ ùRôPoûT
GtTÓj§«ÚdLXôúU'' Fuß áßYôu.
28. Bu]ôûW Sôu Dt\ SiT]ôL AdLôUp BÚk§ÚdLd áPôRô?
29. @±ÜûW F]dÏd ¡ûPjR ©u×m @ûR ®hÓ Fuû] @Yu ùLÓjÕ ®hPôu.
û`jRôu U²RàdÏj ÕúWôLm ùNnTY]ôLúY BÚd¡\ôu (Fußm áßYôu.)
30. ""Fu Bû\Yô! F]Õ NØRôVj§]o BkRd ÏoAû]l ×\dL¦dLlThPRôL Ad¡

®hP]o'' Fuß BjçRo áßYôo.
31. (ØamUúR!) BqYôú\ IqùYôÚ S©dÏm Ït\m ×¬úYô¬-ÚkÕ F§¬ûV

GtTÓj§«ÚkúRôm. DUÕ Bû\Yu Y¯ LôhPÜm, DR® ùNnVÜm úTôÕUô]Yu.
32. BYo ÁÕ ÏoAu IhÓ ùUôjRUôL @Ú[lTPd áPôRô? F] (SmûU) UßlúTôo

áß¡u\]o. (ØamUúR!) BlT¥j Rôu BRu êXm DUÕ Ds[jûRl TXlTÓj§P £±Õ
£±RôLúY @Ú°ú]ôm.269
33. (ØamUúR!) @YoLs FkR DRôWQjûRd á±]ôÛm (@ûR ®P) DiûUVô]ûRÙm,

@Z¡V ®[dLjûRÙm DmªPm ùLôiÓ YÚúYôm.
34. ØLm L®Zf ùNnÕ SWLjûR úSôd¡d ùLôiÓ ùNpXlTÓúYôo ùLhP BPj§p
ReÏúYôWôLÜm, Y¯ ùLhúPôWôLÜm BÚlTôoLs.
35. ê^ôÜdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôm. @YÚPu @YWÕ NúLôRWo aôìû] DR®Vô[WôL

GtTÓj§ú]ôm.
36. ""SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§V áhPj§Pm BÚYÚm ùNpÛeLs!'' F]d

á±ú]ôm. @dáhPjûR @¥úVôÓ @¯júRôm.
37. èaýûPV NØRôVm çRoLû[l ùTônVoLù[]d á±V úTôÕ @YoLû[

êrL¥júRôm. @YoLû[ U²RoLÞdÏl T¥l©û]VôL Ad¡ú]ôm. @¿§
BûZjúRôÚdÏ Õu×ßjÕm úYRû]ûVj RVô¬jÕsú[ôm.
38. AÕ Utßm ^êÕ NØRôVjûRÙm TôZûPkR ¡QtßdÏ¬úVôûWÙm, BYoLÞdÏ

BûP«p úYß TX RûXØû\«]ûWÙm (@¥úVôÓ @¯júRôm.)
39. IqùYôÚYÚdÏm @±ÜûWLû[d á±ú]ôm. (@YoLs) IqùYôÚYûWÙm @¥úVôÓ
@¯júRôm.
40. ¾V UûZ ùTô¯VlThP EûW BYoLs LPd¡u\]o. @ûR BYoLs LôQ®pûXVô?

Uô\ôL @YoLs §ÚmT FÝlTlTÓYûR SmTôÕ Ds[]o.
41. DmûU @YoLs LôÔm úTôÕ ""BYûWj Rôu @pXôy çRWôL @àl©]ô]ô?'' Fuß
(úLhÓ) DmûUd úL-VôLd LÚÕ¡u\]o.
42. ""Sôm SUÕ ùRnYeLs ÁÕ Dß§VôL BpXô§ÚkRôp BYo @Ytû\ ®hÓ SmûUj
§Úl©«ÚlTôo'' (F]d áß¡u\]o). úYRû]ûVd LôÔm úTôÕ ªLÜm Y¯ùLhPYu
Vôo FuTûR @±kÕ ùLôsYôoLs.
43. R]Õ Uú]ô BfûNûVj R]Õ LPÜ[ôLd LtTû] ùNnRYû]l Tôoj¾Wô? @YàdÏ
¿o ùTôßlTô[o AÅWô?
44. @YoL°p ùTÚmTôúXôo ùN®Ùß¡\ôoLs Fuú\ô, ®[eÏ¡\ôoLs Fuú\ô ¿o

¨û]d¡ÈWô? @YoLs LôpSûPLs úTôuú\ R®W úY±pûX. BpûX! (@ûR ®PÜm)
Y¯ ùLhPYoLs.
45. DUÕ Bû\Yu FqYôß ¨ZûX ¿hÓ¡\ôu FuTûR ¿o @±V®pûXVô? @Yu

¨û]j§ÚkRôp @ûR ¨ûXVô]RôL Ad¡«ÚlTôu. ã¬Vû] @RtÏ ARôWUôL
Ad¡ú]ôm.
46. ©u]o @ûR SmU[®p BúXNôL ûLlTt±d ùLôsúYôm.
47. @Yú] BWûY DeLÞdÏ AûPVôLÜm, D\dLjûR JnYôLÜm, TLûX

BVeÏYRtLôLÜm @ûUjRôu.
48. R]Õ @ÚÞdÏ Øu StùNn§ áßYRtLôL @Yú] Lôtû\ @àl×¡\ôu. Yô]j§-

ÚkÕ çnûUVô] Ri½ûW B\d¡ú]ôm.
49. B\kR EûW @Ru êXm Sôm D«ol©lTRtLôLÜm, Sôm TûPjR Lôp SûPLÞdÏm,
GWô[Uô] U²RoLÞdÏm @ûR Sôm ×LhÓYRtLôLÜm (UûZûV B\d¡ú]ôm).
50. @YoLs SpÛQoÜ ùTßYRtLôL @YoL°ûPúV BûRj ùR°ÜTÓjÕ¡ú\ôm.

U²RoL°p @§LUôú]ôo (SmûU) UßlúTôWôLúY Ds[]o.
51. Sôm ¨û]j§ÚkRôp IqùYôÚ E¬Ûm FfN¬dûL ùNnTYûW @àl©«ÚlúTôm.
52. F]úY (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ ¿o LhÓlTPô¾o! BRu êXm (ÏoAu êXm)
@YoLÞPu LÓûUVôLl úTô¬ÓÅWôL!
53. @Yú] BWiÓ LPpLû[ Iuß úNojÕs[ôu. BÕ UÕWUôLÜm, RôLm ¾olTRôLÜm
Ds[Õ. @Õ DlTôLÜm, LNlTôLÜm Ds[Õ. @q®WiÓdÏªûPúV IÚ §ûWûVÙm,
YÛYô] RÓlûTÙm @Yu GtTÓj§Ùs[ôu.305
54. @Yú] Ri½Wôp U²Rû]l TûPjRôu. @YàdÏ BWjR NmTkRUô] D\ÜLû[Ùm,

§ÚUQ D\ÜLû[Ùm GtTÓj§]ôu. DUÕ Bû\Yu At\ÛûPVY]ôL BÚd¡\ôu.
55. @pXôyûYVu± @YoLÞdÏl TVàm, ¾eÏm RWôRYtû\ YQeÏ¡u\]o. (GL

Bû\Yû]) UßlTYu R]Õ Bû\YàdÏ F§WôL DRÜTY]ôL BÚd¡\ôu.
56. (ØamUúR!) DmûU StùNn§ áßTYWôLÜm, FfN¬dûL ùNnTYWôLÜúU @àl©ú]ôm.
57. ""R]Õ Bû\YàPu ùRôPoûT GtTÓj§d ùLôs[ ®Úm×TYûWj R®W úYß FkRd
á-ûVÙm DeL°Pm Sôu úLhL®pûX''377 F]d áßÅWôL!
58. UW¦dLôÕ, D«úWôÓ BÚlTYû]úV Nôok§ÚlÀWôL! @Yû]l úTôt±l ×LrÅWôL!

R]Õ @¥VôoL°u TôYeLû[ SuÏ @±k§P @Yu úTôÕUô]Yu.
59. @Yú] Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm, @YtßdÏ BûPlThPYtû\Ùm Aß SôhL°p

TûPjRôu.179 ©u]o @oµu ÁÕ @UokRôu. @[Yt\ @Ú[ô[û]l Tt±,
@±kRY¬Pm úLhÀWôL!
60. ""@[Yt\ @Ú[ô[àdÏ ^wRôf ùNnÙeLs!'' Fuß @YoL°Pm á\lTÓm úTôÕ

""@Õ Fu] @[Yt\ @Ú[ô[u? ¿o LhPû[«ÓTYÚdÏ SôeLs ^wRôf ùNnúYôUô?''
Fuß úLh¡u\]o. BÕ @YoLÞdÏ ùYßlûTúV @§LUôd¡VÕ.396
61. Yô]j§p ShNj§WeLû[ GtTÓj§, @§p ®[dûLÙm, I° £kÕm Nk§Wû]Ùm

GtTÓj§VYu Tôd¡VUô]Yu.
62. T¥l©û] ùT\ ®Úm×TYàdÏm, Su± ùNÛjR ®Úm×TYàdÏm BWûYÙm, TLûXÙm

Iu\u ©u Iu\ôL @Yú] GtTÓj§]ôu.
63. @[Yt\ @Ú[ô[²u @¥VôoLs éª«p T¦YôL SPlTôoLs. @±Å]oLs

@YoLÞPu DûWVôÓm úTôÕ ""^Xôm'' F]d áßYôoLs.159
64. @YoLs RUÕ Bû\YàdLôL ^wRôf ùNnÕm, üßm BWûYd L¯lTôoLs.
65. ""FeLs Bû\Yô! FeLû[ ®hÓm SWLj§u úYRû]ûVj RÓlTôVôL! @Ru úYRû]
¨ûXVô]RôL BÚd¡\Õ'' Fuß @YoLs áß¡u\]o.
66. @Õ úUôNUô] Jn®PUôLÜm, ReÏªPUôLÜm BÚd¡\Õ.

67. @YoLs ùNX®Óm úTôÕ ®ûWVm ùNnV UôhPôoLs. LgNjR]Øm ùNnV UôhPôoLs.
@RtÏ BûPlThP ¨ûXVôLúY @Õ BÚdÏm.
68. @YoLs @pXôyÜPu úYß LPÜsLû[l ©Wôoj§dL UôhPôoLs. @pXôy RûP

ùNnÕs[ FkR D«ûWÙm RdL LôWQªu± ùLôpX UôhPôoLs. ®TfNôWm ùNnV
UôhPôoLs. BûRf ùNnTYu úYRû]ûVf Nk§lTôu.
69. ¡VôUj Sô°p1 úYRû] @YàdÏl TuUPeLôdLlTÓm. @§p B¯ÜTÓjRlThPY]ôL

¨WkRWUôLj ReÏYôu.
70. §Úk§, Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnRYûWj R®W. @YoL[Õ ¾ûULû[

@pXôy SuûUL[ôL Uôtß¡\ôu. @pXôy Uu²lTY]ôLÜm, ¨LWt\
71. §Úk§, SpX\m ùNnTYo @pXôyûY úSôd¡ Øt±Ûm §Úm×¡\ôo.
72. @YoLs ùTôn Nôh£ á\ UôhPôoLs. ÅQô]Ytû\d LPdÏm úTôÕ Li¦VUôLd

LPkÕ ®ÓYôoLs.
73. @YoLs RUÕ Bû\Y²u YN]eLs êXm @±ÜßjRlThPôp @Yt±u ÁÕ

ùN®PoL[ôLÜm, ÏÚPoL[ôLÜm ®Z UôhPôoLs.
74. ""FeLs Bû\Yô! FeLs YôrdûLj ÕûQL°-ÚkÕm, UdL°-ÚkÕm FeLÞdÏd

Li Ï°of£ûVj RÚYôVôL! (Duû]) @gÑúYôÚdÏ Øuú]ô¥VôLÜm FeLû[
AdÏYôVôL!'' Fuß @YoLs áß¡u\]o.
75. @YoLs N¡jÕd ùLôiP LôWQjRôp Uô°ûL YZeLlTÓYôoLs. ^XôØPu YôrjÕd

á± @YoLs YWúYtLlTÓYôoLs.159
76. @§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. @Õ @Z¡V ReÏªPUôLÜm, Jn®PUôLÜm Ds[Õ.
77. ""DeL[Õ ©WôojRû] BpXô§ÚkRôp Fu Bû\Yu DeLû[ ®hÓ ûYj§ÚdL

UôhPôu. ¿eLs ùTônùV]d LÚ§ ®h¼oLs. LhPôVm (@RtLô] RiPû]) GtThúP
¾Úm'' Fuß áßÅWôL!
mj;jpahak;-26 m\;\{muh nkhj;j trdk;-227
BkR @j§VôVj§u 221YÕ YN]m ØRp 227 YûW L®OoLs ©uTt\jRdLYoLs @pXo
F]Üm, @YoL°p SpX L®OoLÞm ùLhP L®OoLÞm Ds[]o Fußm á\lTÓYRôp
L®OoLs F]l ùTV¬PlThPÕ.
1. Rô, Êm, Ám.2
2. BûY ùR°Yô] úYRj§u YN]eLs.
3. @YoLs Sm©dûL ùLôs[®pûX FuTRtLôL DmûUúV @¯jÕd ùLôsÅo úTôÛm.
4. Sôm ¨û]jRôp Yô²-ÚkÕ @YoLÞdÏ @t×RjûR B\dÏúYôm. @lúTôÕ

@YoL°u LÝjÕdLs @Ru Øuú] T¦kÕ ®Óm.
5. @[Yt\ @Ú[ô[²PªÚkÕ ×§RôL FkR @±ÜûW YkRôÛm @ûR @YoLs

×\dL¦dLôUp BÚlT§pûX.
6. @YoLs ùTônùV]d LÚ§]o. FûR @YoLs úL- ùNnÕ ùLôi¥ÚkRôoLú[ô @Õ

Tt±V ùNn§Ls @YoLû[ YkRûPÙm.
7. éª«p U§l× ªdL IqùYôÚ YûL«Ûm FjRû]úVô Øû[dLf ùNnÕsú[ôm

FuTûR @YoLs LôQ®pûXVô?
8. B§p Nôuß BÚd¡\Õ. @YoL°p @§LUôú]ôo Sm©dûL ùLôsY§pûX.
9. DUÕ Bû\Yu ªûLjRYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
10, 11, 12. ""@¿§ BûZdÏm áhPUô] K©o@qàûPV NØRôVjRY¬Pm ùNp! @YoLs
@gN úYiPôUô?'' Fuß DUÕ Bû\Yu ê^ôûY @ûZjR úTôÕ ""Fu Bû\Yô!
@YoLs Fuû]l ùTônVùW]d LÚÕYôoLs F] Sôu @gÑ¡ú\u'' Fuß @Yo
á±]ôo.26
13. Fu Ds[m ùSÚdL¥dÏ Ds[ôÏm. Fu SôÜm FZôÕ. F]úY aôìû]j çRWôL

@àl×YôVôL!
14. ""@YoL°Pm Fu ÁÕ IÚ (ùLôûXd) Ït\f NôhÓ Ds[Õ.375 F]úY @YoLs

Fuû]d ùLôuß ®ÓYôoLs F] @gÑ¡ú\u'' (Fußm á±]ôo.)
15. ""@qYô±pûX! SUÕ NôußLÞPu BÚYÚm ùNpÛeLs! Sôm DeLÞPu ùN®Ùtßd
ùLôi¥ÚlúTôm'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
16, 17. K©o@q²Pm ùNuß ""SôeLs @¡Xj§u Bû\YàûPV çRoL[ôúYôm.

FeLÞPu BvWôÂ-u UdLû[ @àl© ®Ó!''181 Fuß áßeLs!26
18. ""ÏZkûRVôL BÚkR ¨ûX«p Sôm DmûU FÓjÕ Y[odL®pûXVô? DUÕ YôrSô°p
TX YÚPeLs SmªPm Yôrk¾úW!'' Fuß @Yu á±]ôu.
19. ""¿o ùNnR DUÕ ùNVûXÙm ùNnÕ Ø¥j¾o. ¿o Su± ùLhPYo'' Fuß @Yu á±]ôu.
20. ""Sôu úSo Y¯ ùT\ôRY]ôL BÚkR úSWj§p @ûRf ùNnúRu'' F] @Yo á±]ôo.
21. DeLÞdÏ @g£ DeLû[ ®hÓ J¥ú]u. @lúTôÕ Fu Bû\Yu F]dÏ Oô]jûR
YZe¡ çRWôL Fuû] ¨VªjRôu.
22. ""BvWôÂu UdLû[ ¿ @¥ûUl TÓjÕYRtÏ (¨VôVm Lt©dL) F]dÏf ùNnR

@ÚhùLôûPûV ¿ ùNôpd LôhÓ¡\ôn!''181 (Fußm á±]ôo)
23. ""@¡Xj§u Bû\Yu Fu\ôp Fu]?'' Fuß K©o@qu úLhPôu.
24. ""¿eLs Dß§VôL Sm©]ôp Yô]eLs, éª, Utßm @q®WiÓdÏm BûPlThPRtÏm

@Yú] Bû\Yu'' Fu\ôo.
25. Ruû]f Ñt±«ÚkúRô¬Pm ""(BûR) ¿eLs ùN®UÓd¡ÈoL[ô?'' Fuß @Yu úLhPôu.
26. ""@Yu DeLÞdÏm Bû\Yu. DeLs Øuú]ôoL[ô] êRôûRVôÚdÏm Bû\Yu''

Fuß @Yo á±]ôo.
27. ""DeL°Pm @àlTlThÓs[ DeLs çRo ûTj§VdLôWo Rôu'' Fuß @Yu á±]ôu.
28. ""¿eLs ®[e¡d ùLôsúYôWôL BÚkRôp ¡ZdÏ, úUtÏ, Utßm @YtßdÏ

BûPlThPRtÏm @Yu Bû\Yu'' Fu\ôo.
29. ""Fuû]j R®W úYß LPÜû[ ¿o LtTû] ùNnRôp DmûUf £û\lTÓjÕúYu'' Fuß
@Yu á±]ôu.
30. ""ùR°Yô] IÚ ùTôÚû[ Sôu Du²Pm ùLôiÓ YkRôÛUô?'' Fuß @Yo úLhPôo.
31. ""¿o DiûUVô[WôL BÚkRôp @ûRd ùLôiÓ YôÚm'' Fuß @Yu á±]ôu.
32. @Yo RUÕ ûLjR¥ûVl úTôhPôo. DPú] @Õ ùT¬V TômTôL A]Õ.

33. RUÕ ûLûV ùY°lTÓj§]ôo. @Õ TôolúTôÚdÏ ùYiûUVôL BÚkRÕ.
34. ""BYo §\ûU ªdL ã²VdLôWo'' Fuß Ruû]f Ñt±«ÚkR NûTúVô¬Pm @Yu
á±]ôu.
35. ""R]Õ ã²Vj§u êXm DeLû[ DeLs éª«ÚkÕ ùY°úVt\ BYo ¨û]d¡\ôo.
¿eLs Fu] DjRW®Ó¡ÈoLs?'' (Fußm úLhPôu).
36, 37. ""BYÚdÏm, BYWÕ NúLôRWÚdÏm @YLôNm @°lÀWôL! TX SLWeLÞdÏm As

§WhÓúYôûW @àl×YôVôL! @YoLs §\ûUVô] IqùYôÚ ã²VdLôWû]Ùm DmªPm
ùLôiÓ YÚYôoLs'' (Fußm á±]o).26
38. Ï±l©hP Sô°p Ï±l©hP úSWj§p ã²VdLôWoLs Iuß §WhPlThP]o.
39, 40. ã²VdLôWoLs ùYt± ùTt\ôp @YoLû[ Sôm ©uTtßYRtLôL ¿eLs Iuß
áÓÅoL[ô? Fuß UdLÞdÏm á\lThPÕ.26
41. ã²VdLôWoLs YkRÜPu ""SôeLs ùYt± ùTt\ôp FeLÞdÏl T¬Ñ DiPô?'' Fuß
K©o@q²Pm úLhP]o.
42. ""Am! @lúTôÕ ¿eLs (F]dÏ) ùSÚdLUô]YoLs'' Fuß @Yu á±]ôu.
43. ""¿eLs úTôP®ÚlTûRl úTôÓeLs!'' Fuß @YoL°Pm ê^ô á±]ôo.
44. @YoLs RUÕ L«ßLû[Ùm, ûLjR¥Lû[Ùm úTôhP]o. ""K©o@q²u Li¦Vj§u

ÁÕ Nj§VUôL! SôeLú[ ùYpTYoLs'' Fu\]o.
45. DPú] ê^ô RUÕ ûLjR¥ûVl úTôhPôo. @YoLs ùNnRYtû\ @Õ ®Ýe¡ ®hPÕ.
46. ã²VdLôWoLs (Bû\YàdÏ) ^wRôf ùNnÕ, ®ÝkR]o.
47, 48. ""ê^ô Utßm aôì²u Bû\Y]ô¡V @¡Xj§u Bû\Yû] Sm©dûL

ùLôiúPôm'' Fu\]o.26
49. ""Sôu DeLÞdÏ @àU§V°lTRtÏ Øu @YûW Sm© ®h¼oL[ô? DeLÞdÏf

ã²VjûRd Ltßd ùLôÓjR DeL°u ÏÚ BYúW. (BRu ®û[ûY) @±ÅoLs. DeLû[
UôßLôp UôßûL ùYhÓúYu; DeLs @û]YûWÙm £ÛûY«p @û\úYu'' Fuß
@Yu á±]ôu.
50. ""LYûX«pûX. SôeLs FeLs Bû\Y²Pm §Úm©f ùNpTYoLs'' Fuß @YoLs

á±]o.
51. ""Sm©dûL ùLôiúPô¬p ØRuûUVôú]ôWôL SôeLs A]RtLôL FeLs RYßLû[
FeLs Bû\Yu FeLÞdÏ Uu²dL úYiÓm Fuß SôeLs AûNlTÓ¡ú\ôm'' (Fußm
á±]o).
52. ""Fu @¥VôoLû[ BW®p @ûZjÕf ùNpÅWôL! ¿eLs (F§¬L[ôp) ©u

ùRôPWlTÓÅoLs'' Fuß ê^ôÜdÏ @±®júRôm.
53. As §WhÓúYôûW TX SLWeLÞdÏm K©o@qu @àl©]ôu.
54. @YoLs £±V áhPj§]úW.
55. @YoLs SUdÏd úLôTjûR GtTÓjÕ¡u\]o.
56. Sôm @û]YÚm FfN¬dûLÙPu BÚdL úYi¥VYoLs. (Fu\ôu)
57, 58. úRôhPeLs, ¿ìtßLs, ùTôd¡èLs, Utßm U§l×ªdL ReÏªPeLû[ ®hÓm

@YoLû[ ùY°úVt±ú]ôm.26
59. BlT¥j Rôu BvWôÂ-u UdLû[ @YtßdÏ Yô¬ÑL[ôd¡ú]ôm.
60. LôûX«p @YoLû[l ©u ùRôPokR]o.
61. BÚ áhPj§]Úm úSÚdÏ úSo TôojÕd ùLôiP úTôÕ ""Sôm ©¥dLlThÓ ®ÓúYôm''
Fuß ê^ô®u NLôdLs á±]o.
62. ""@qYôß BpûX. FuàPu Fu Bû\Yu BÚd¡\ôu. @Yu F]dÏ Y¯ LôhÓYôu''

Fuß @Yo á±]ôo.
63. ""DUÕ ûLjR¥Vôp LP-p @¥lÀWôL'' Fuß ê^ôÜdÏ @±®júRôm. DPú] @Õ

©[kRÕ. IqùYôÚ ©[Üm ùTÚm UûX úTôuß A]Õ.
64. @eúL Ut\YoLû[Ùm ùSÚeLf ùNnúRôm.
65. ê^ôûYÙm, @YÚPu BÚkR @û]YûWÙm LôlTôt±ú]ôm.
66. ©u]o Ut\YoLû[ êrL¥júRôm.
67. B§p Nôuß Ds[Õ. @YoL°p @§LUôú]ôo Sm©dûL ùLôsúYôWôL BÚdL®pûX.
69. @YoL°Pm BlWôÍªu YWXôû\d áßÅWôL!

70, 71. ""FûR YQeÏ¡ÈoLs?'' Fuß RUÕ RkûR«PØm RUÕ NØRôVj§]¬PØm @Yo
úLhP úTôÕ ""SôeLs £ûXLû[ YQeÏ¡ú\ôm. @Ytû\ YQeÏY§p Dß§VôL
BÚd¡ú\ôm'' Fu\]o.26
72, 73. ""¿eLs @ûZdÏm úTôÕ BûY ùN®Ùß¡u\]Yô? @pXÕ DeLÞdÏ SuûUúVô,
¾ûUúVô ùNn¡u\]Yô?'' Fuß @Yo úLhPôo.26
74. ""FeLs Øuú]ôoLs BqYôß ùNnYûRd LiúPôm'' Fuß @YoLs á±]o.
75, 76, 77. ""@¡Xj§u Bû\Yû]j R®W ¿eLÞm, Øk§f ùNu\ DeLs Øuú]ôoLÞm
FûR YQeÏúYôWôL BÚd¡ÈoLs?'' FuTûRd LY²j¾oL[ô? @ûY F]Õ F§¬Ls26
78. @Yú] Fuû]l TûPjRôu. @Yú] F]dÏ úSo Y¯ LôhÓ¡\ôu.
79. @Yú] F]dÏ DQY°jÕ (Ri½o) TÚLf ùNn¡\ôu.
80. Sôu úSôÙßm úTôÕ @Yú] F]dÏ ŸôWQm RÚ¡\ôu.
81. @Yú] Fuû] UW¦dLf ùNn¡\ôu. ©u]o F]dÏ D«o ùLôÓlTôu.
82. ""¾ol× Sô°p1 Fu RYû\ @Yu Uu²dL úYiÓm'' F] AûNlTÓ¡ú\u.
83. Fu Bû\Yô! F]dÏ @§LôWjûR @°lTôVôL! Fuû] SpúXôÚPu úNolTôVôL!
84. ©uYÚm UdL°Pm F]dÏ StùTVûW GtTÓjÕYôVôL!
85. BuTUô] ùNôodLj§u Yô¬ÑL°p Fuû]Ùm AdÏYôVôL!
86. Fu RkûRûV Uu²lTôVôL! @Yo Y¯ RY±VYWôL BÚd¡\ôo.247
87. (UdLs) ÁiÓm D«ol©dLlTÓm Sô°p1 Fuû] B¯ÜTÓj§ ®PôúR!
88, 89. @pXôy®Pm çV Ds[jÕPu YÚYûRj R®W, ùNpYúUô, UdLú[ô @kSô°p

TVu RWôÕ.26
90. (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ ùNôodLm @Ú¡p ùLôiÓ YWlTÓm.
91. Y¯ ùLhPYoLÞdÏ SWLm ùY°lTÓjRlTÓm.
92, 93. ""@pXôyûYVu± ¿eLs YQe¡d ùLôi¥ÚkRûY FeúL?'' @YoLs DeLÞdÏ

DRÜYôoL[ô? @pXÕ RUdÏj RôúU DR®d ùLôsYôoL[ô? Fuß @YoL°Pm
úLhLlTÓm.26
94, 95. @YoLÞm, Y¯ ùLhPYoLÞm, BlÄ³u TûP«]o @û]YÚm @§p ØLm
Ïl×\ Rs[lTÓYôoLs.26
96, 97, 98. ""DeLû[ @¡Xj§u Bû\YàdÏ NUUôd¡V úTôÕ @pXôy®u ÁÕ

AûQVôL ùR°Yô] Y¯úLh¥p BÚkúRôm'' Fuß @eúL RodLm ùNnÕ ùLôiúP
áßYôoLs.26
99. BkRd Ït\Yô°Lú[ FeLû[ Y¯ ùLÓjR]o.
100. FeLÞdÏl T¬kÕûW ùNnúYôo FYÚªpûX.17
101. Dt\ SiTàm BpûX.
102. DXÏdÏj §Úm©f ùNpÛRp FeLÞdÏ BÚdÏUô]ôp Sm©dûL ùLôsúYôm (Fußm

áßYôoLs).
103. B§p Nôuß Ds[Õ. @YoL°p @§LUôú]ôo Sm©dûL ùLôsY§pûX.
105. èaýûPV NØRôVj§]o çRoLû[l ùTônVùW]d LÚ§]o.
106. ""(Bû\Yû]) @gN Uôh¼oL[ô? Fuß @YoL°u NúLôRWo èaý @YoL°Pm

á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!
107. Sôu DeLÞdÏ Sm©dûLdÏ¬V çRo;
108. F]úY @pXôyÜdÏ @gÑeLs! F]dÏd LhÓlTÓeLs!
109. DeL°Pm Sôu FkRd á-ûVÙm úLhL®pûX. F]Õ á- @¡Xj§u Bû\Y²PúU

BÚd¡\Õ.
110. F]úY @pXôyÜdÏ @gÑeLs! F]dÏd LhÓlTÓeLs!'' (Fußm á±]ôo.)
111. ""ªLÜm RôrkúRôo DmûUl ©uTt±Ùs[ ¨ûX«p DmûU Sm×úYôUô?'' Fuß

@YoLs á±]o.
112. ""@YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚlTÕ (Tt±V Ø¥Ü Fu] FuTÕ) F]dÏj ùR¬VôÕ'' Fuß
@Yo á±]ôo.
113. @YoLû[ ®Nô¬lTÕ F]Õ Bû\Y²u ùTôßlTôÏm. ®[eL Uôh¼oL[ô?
114. Sm©dûL ùLôiúPôûW Sôu ®WhÓTY]ôL BpûX.

115. Sôu ùR°YôL FfN¬lTYu R®W úY±pûX (Fuß á±]ôo.)
116. ""èúa! ¿o ®X¡d ùLôs[®pûXVô]ôp LpXôp F±kÕ ùLôpXlTÓÅo!'' Fuß

@YoLs á±]o.
117. ""Fu Bû\Yô! Fu NØRôVj§]o Fuû]l ùTônVùW]d LÚÕ¡u\]o'' Fuß @Yo

á±]ôo.
118. ""F]dÏm, @YoLÞdÏm BûPúV ùR°Yô] ¾ol×d áßYôVôL! Fuû]Ùm, FuàPu

Ds[ Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm LôlTôtßYôVôL!'' (Fußm á±]ôo).
119. F]úY @YûWÙm, @YÚPu BÚkúRôûWÙm ¨WlTlThP LlT-p LôlTôt±ú]ôm.
120. ©u]o Fg£úVôûW êrL¥júRôm.
121. B§p Nôuß Ds[Õ. @YoL°p @§LUôú]ôo Sm©dûL ùLôsY§pûX.
123. AÕ NØRôVj§]o çRoLû[l ùTônVùW]d LÚ§]o.
124. ""Bû\YàdÏ @gN Uôh¼oL[ô'' Fuß @YoL°u NúLôRWo aþÕ, @YoL°Pm

á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!
125. Sôu DeLÞdÏ Sm©dûLÙs[ çRo.
127. Sôu DeL°Pm BRtLôL FkRd á-Ùm úLhL®pûX. F]Õ á- @¡Xj§u

Bû\Y²PúU Ds[Õ.
128. IqùYôÚ DVokR BPj§Ûm ÅQôL £u]eLû[ FÝl×¡ÈoL[ô?
129. ¨WkRWUôL BÚlTRtLôL Y-ûUVô] LhPPeLû[ DÚYôdÏ¡ÈoL[ô?
130. ¿eLs ©¥dÏm úTôÕ @PdÏØû\ ùNnúYôWôLl ©¥d¡ÈoLs.
132. DeLÞdÏj ùR¬kRûY êXm DeLÞdÏ DR®VYû] @gÑeLs!
133, 134. LôpSûPLs, UdLs, ¿ìtßLs Utßm úRôhPeLs êXm @Yu DeLÞdÏ
DR®]ôu.26
135. ""ULjRô] Sô°u1 úYRû]ûV DeLs ®`Vj§p Sôu @gÑ¡ú\u'' (Fußm
á±]ôo.)
136. ""¿o @±ÜûW áßYÕm, á\ôUp BÚlTÕm FeLÞdÏf NUUô]úR'' Fuß @YoLs
á±]o.
137. BÕ Øuú]ôoL°u LhÓd LûRLs R®W úY±pûX.
138. SôeLs Ri¥dLlTÓúYôÚm @pXo (Fußm á±]o.)
139. @YûW @YoLs ùTônVùW]d LÚ§]o. F]úY @YoLû[ @¯júRôm. B§p Nôuß
BÚd¡\Õ. @YoL°p @§LUôú]ôo Sm©dûL ùLôsY§pûX.
141. ^êÕ NØRôVj§]o çRoLû[l ùTônVùW]d LÚ§]o.
142. @gN Uôh¼oL[ô? Fuß @YoL°u NúLôRWo ^ô-y @YoL°Pm á±VûR

¨û]îhÓÅWôL!
143. Sôu DeLÞdÏ Sm©dûLdÏ¬V çRo.
144. F]úY @pXôyûY @gÑeLs! F]dÏd LhÓlTÓeLs!
145. BRtLôL DeL°Pm FkRd á-ûVÙm Sôu úLhL®pûX. F]Õ á- @¡Xj§u

Bû\Y²PúU BÚd¡\Õ.
146, 147, 148. BeúL ¿eLs úRôhPeL°Ûm, ¿ìtßL°Ûm, ®û[ ¨XeL°Ûm, ÏûX
Rs°V úTÃfûN UWeL°Ûm, @fNUtú\ôWôL ®hÓ ûYdLlTÓÅoL[ô?26
149. ªLj §\ûUÙPu UûXLû[ ÅÓL[ôLd ÏûP¡ÈoLs!
151. YWm× Á±úVô¬u LhPû[LÞdÏd LhÓlTPô¾oLs!
152. @YoLs éª«p ÏZlTm ®û[®lTôoLs. ºo ùNnV UôhPôoLs (Fußm á±]ôo).
153. ""¿o ã²Vm ùNnVlThPYWôLúY BÚd¡Èo'' Fuß @YoLs á±]o.
154. ""¿o FeLû[l úTôu\ U²Ro R®W úYß BpûX. ¿o DiûUVô[WôL BÚkRôp
Nôuû\d ùLôiÓ YÚÅWôL!'' (Fußm á±]o)
155. ""BúRô IhPLm! öQ«dLlThP IÚ Sôs TÚÏYÕ @RtÏ¬VÕ. Buù]ôÚ Sôs
DeLÞdÏ¬VÕ'' Fu\ôo.
156. @RtÏ FkRj ¾eÏm ùNnVô¾oLs! DeLû[ ULjRô] Sô°u1 úYRû] ©¥jÕd
ùLôsÞm (Fußm á±]ôo).
157. @ûR @YoLs @ßjR]o. BR]ôp ûLúNRm @ûPkR]o.
158. DPú] @YoLû[ úYRû] ©¥jÕd ùLôiPÕ. B§p Nôuß BÚd¡\Õ. @YoL°p
@§LUôú]ôo Sm©dûL ùLôs[®pûX.
160. íjÕûPV NØRôVj§]o çRoLû[l ùTônVùW]d LÚ§]o.
161. ""@gN Uôh¼oL[ô'' Fuß @YoL°u NúLôRWo íj @YoL°Pm á±VûR

¨û]îhÓÅWôL!
162. ""Sôu DeLÞdÏ Sm©dûLdÏ¬V çRo.
164. BRtLôL DeL°Pm FkRd á-ûVÙm Sôu úLhL®pûX. F]Õ á- @¡Xj§u

Bû\Y²PúU Ds[Õ.
165, 166. DX¡p DeLs Bû\Yu DeLÞdLôLl TûPjÕs[ DeLs Uû]®VûW ®hÓ
®hÓ AiL°Pm ùNp¡ÈoL[ô? BpûX! ¿eLs YWm× LPkR áhPUôL BÚd¡ÈoLs!''
(Fußm á±]ôo.)26
167. ""íjúR ¿o ®X¡d ùLôs[ô®hPôp ùY°úVt\lTÓúYô¬p ¿Úm IÚYo!'' Fuß

@YoLs á±]ôoLs.
168. ""DeLs ùNVûX Sôu ùYßlTYú]'' Fuß @Yo á±]ôo.
169. ""Fu Bû\Yô! Fuû]Ùm, Fu ÏÓmTj§]ûWÙm @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚlTYtû\

®hÓ LôlTôtßYôVôL!'' (Fußm á±]ôo)
170, 171. F]úY @YûWÙm, (¾úVôÚPu) Re¡ ®hP ¡Z®ûVj R®W, @YWÕ ÏÓmTj§]o
@û]YûWÙm LôlTôt±ú]ôm.26
172. ©u]o Gû]úVôûW @¯júRôm.

173. @YoLs ÁÕ (Lp) UûZ ùTô¯Vf ùNnúRôm. FfN¬dLlThúPô¬u BkR UûZ ªLÜm
ùLhPRôL BÚkRÕ.
174. B§p Nôuß BÚd¡\Õ. @YoL°p @§LUôú]ôo Sm©dûL ùLôsúYôWôL BpûX.
176. úRôl× (UjVu) Yô£LÞm çRoLû[l ùTônVoLù[]d LÚ§]o.
177. ""@gN Uôh¼oL[ô?'' Fuß @YoL°Pm `ýH× á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!
178. Sôu DeLÞdÏ Sm©dûLdÏ¬V çRo.
179. @pXôyûY @gÑeLs! F]dÏd LhÓlTÓeLs!
180. BRtLôL DeL°Pm Sôu FkRd á-Ùm úLhL®pûX. F]Õ á- @¡Xj§u

Bû\Y²PúU Ds[Õ.
181. @[ûY ØÝûUlTÓjÕeLs! Ïû\jÕ ®Pô¾oLs!
182. úSoûUVô] RWôÑ êXm ¨ßjÕd ùLôÓeLs!
183. UdLÞdÏ @YoL°u ùTôÚhLû[d Ïû\jÕ ®Pô¾oLs! éª«p ÏZlTm

®û[®jÕj §¬Vô¾oLs!
184. DeLû[Ùm, ØkûRV TûPl×Lû[Ùm TûPjRYàdÏ @gÑeLs! (Fu\ôo)
185. ""¿o ã²Vm ùNnVlThPYo'' Fuß @YoLs á±]o.
186. ""¿o FeLû[l úTôu\ IÚ U²Ro R®W úY±pûX. DmûUl ùTônVWôLúY

LÚÕ¡ú\ôm.''
187. ""¿o DiûUVô[WôL BÚkRôp Yô]j§u IÚ ÕiûP FeLs ÁÕ ®Zf ùNnÅWôL!''

(Fußm á±]o)
188. ""¿eLs ùNnTYtû\ Fu Bû\Yu SuL±TYu'' Fuß @Yo á±]ôo.
189. @YûWl ùTônVùW]d LÚ§]o. F]úY (úULjRôp) ¨Z-PlThP Sô°u úYRû]

@YoLû[j Rôd¡VÕ. @Õ ULjRô] Sô°u úYRû]VôL BÚkRÕ.
190. B§p Nôuß BÚd¡\Õ. @YoL°p @§LUôú]ôo Sm©dûL ùLôs[®pûX.
191. (ØamUúR!) DUÕ Bû\Yu ªûLjRYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.

192. BÕ @¡Xj§u Bû\Y]ôp @Ú[lThPÕ.
193, 194, 195. FfN¬dûL ùNnúYô¬p (ØamUúR) ¿o AYRtLôL, DUÕ Ds[j§p152 & 312
ùR°Yô] @W× ùUô¯«p227 Sm©dûLdÏ¬V ìy BûR B\d¡]ôo.26
196. BÕ Øuú]ô¬u úYReL°Ûm Ds[Õ.
197. BvWôÂ-u UdL°p Ds[ @±OoLs BûR @±kÕ (Gtß) BÚlTÕ BYoLÞdÏf
Nôu\ôL BpûXVô?
198, 199. BûR @W©Vo @pXôR IÚYÚdÏ @Ú°, @Yo BYoLÞdÏ @ûR J§d
Lôh¥]ôÛm, @ûR SmT UôhPôoLs.26
200. BqYôú\ Ït\Yô°L°u Ds[eL°p BûRl ×Ïj§ ®húPôm.
201. Õu×ßjÕm úYRû]ûV @YoLs LôQôR YûW @ûR SmT UôhPôoLs.
202. @Õ @YoL°Pm @YoLs @±VôR ¨ûX«p §¼ùWuß YkÕ ®Óm.
203. ""FeLÞdÏ @YLôNm @°dLlTÓUô?'' Fuß (@lúTôÕ) @YoLs úLhTôoLs.
204. SUÕ úYRû]ûVVô @YoLs @YNWUôLj úRÓ¡u\]o?
205, 206, 207. @YoLû[l TX YÚPeLs Sôm ÑLm @àT®dLf ùNnÕ, ©u]o
@YoLÞdÏ FfN¬dLlThPÕ @YoL°Pm YÚUô]ôp @YoLs @àT®jÕd
ùLôi¥ÚkRûY @YoLû[d LôlTôt\ôÕ FuTûR @±ÅWô?26
208. FkR EûWÙm FfN¬dûL ùNnúYô¬pXôUp Sôm @¯jR§pûX.
209. (BÕ) @±ÜûW! Sôm @¿§ BûZjR§pûX.
210. BûR û`jRôuLs B\d¡P®pûX.
211. @Õ @YoLÞdÏj RÏ§Vô]Õm @pX. @RtÏ @YoL[ôp BVXôÕ.
212. @YoLs ùN®úVtTûR ®hÓm RÓdLlThPYWôYo.307
213. @pXôyÜPu Utù\ôÚ LPÜû[ ¿o @ûZdLô¾o! @lúTôÕ ¿o Ri¥dLlTÓTYWôL

A¡ ®ÓÅo!
214. (ØamUúR!) DUÕ ùSÚe¡V D\®]oLÞdÏ FfN¬dûL ùNnÅWôL!281
215. DmûUl ©uTt±V Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ DUÕ £\ûLj RôrjÕÅWôL!251

216. ""@YoLs DUdÏ Uôß ùNnRôp ¿eLs ùNnTYtû\ ®hÓ Sôu ®X¡VYu'' Fuß
áßÅWôL!
217. ªûLjRYû]Ùm, ¨LWt\ @u×ûPúVôû]ÙúU Nôok§ÚlÀWôL!
218, 219. ¿o ¨tÏm úSWj§Ûm, ^wRôf ùNnúYôÚPu ¿o BVeÏm úTôÕm @Yu DmûUl
Tôod¡\ôu.26
220. @Yú] ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
221. û`jRôuLs Vôo ÁÕ B\eÏYôoLs FuTûR Sôu DeLÞdÏ @±®dLhÓUô?
222. BhÓdLhÓm IqùYôÚ Tô®«u ÁÕm B\eÏ¡u\]o.
223. @YoLs IhÓd úLh¡u\]o. @YoL°p @§LUôú]ôo ùTônVoLs.
224. L®OoLû[ ÅQoLú[ ©uTtßYôoLs.
225. @YoLs IqùYôÚ Ts[jRôd¡Ûm RhP¯kÕ §¬YûR ¿o @±V®pûXVô?
226. @YoLs ùNnVôRûRd áß¡u\]o.
227. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnÕ @pXôyûY @§Lm ¨û]jÕ, @¿§

BûZdLlThP ©u T¯ ¾ojÕd ùLôiP(×X)YoLû[j R®W. FkR BPj§tÏj RôeLs
ùNpX®Úd¡ú\ôm FuTûR @¿§ BûZjúRôo @±kÕ ùLôsYôoLs.
mj;jpahak;-27 me;ek;y; nkhj;j trdk;-93
BkR @j§VôVj§u 18, 19 YN]eL°p Fßm× Tt±V IÚ ùNn§ BPm ùTtßs[Rôp
BlùTV¬PlThPÕ.
1. Rô, Êu.2 BÕ ÏoA²u, ùR°Yô] úYRj§u YN]eLs.
2. (BÕ) Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ úSo Y¯Ùm, StùNn§ÙUôÏm.
3. @YoLs ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓYôoLs. ^LôjûR YZeÏYôoLs. UßûUûV1

@YoLú[ Dß§VôL Sm×YôoLs.
4. UßûUûV SmTôUp BÚlúTô¬u ùNVpLû[ @YoLÞdÏ @ZLôd¡d LôhÓ¡ú\ôm.

F]úY @YoLs RhP¯¡u\]o.
5. @YoLÞdúL ¾V úYRû] DiÓ. @YoLú[ UßûU«p SxPUûPkRYoLs.
6. (ØamUúR!) SuL±kR Oô]ªdúLô²PªÚkÕ BdÏoAu DUdÏd ùLôÓdLlTÓ¡\Õ.
7. ""Sôu IÚ ùSÚlûTd Lôi¡ú\u. @e¡ÚkÕ DeLÞdÏ ùNn§ ùLôiÓ YÚ¡ú\u.

@pXÕ ¿eLs Ï°o LônYRtÏ IÚ ¾lTkRjûR DeL°Pm ùLôiÓ YÚ¡ú\u'' Fuß
ê^ô RUÕ ÏÓmTjRô¬Pm á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!
8. @eúL @Yo YkR úTôÕ ""ùSÚl©p BÚlTYÚm, @ûRf Ñt±Ùsú[ôÚm

Tôd¡VU°dLlThPYoLs; @¡Xj§u Bû\Y]ô¡V @pXôy çVYu.10'' Fuß
@±®dLlThPôo.
9. ê^ôúY! Sôu Rôu ªûLjRYàm, Oô]ªdLYàUô¡V @pXôy.
10. DUÕ ûLjR¥ûVl úTôÓÅWôL! (Fußm @±®dLlThPôo.) @Yo @ûRl úTôhPÕm

@Õ IÚ TômûTl úTôp ùS°kRûRd LiÓ, ©uYôe¡ §Úm©l TôodLôÕ J¥]ôo.
""ê^ôúY! TVlTPô¾o! çRoLs Fu²Pm TVlTP UôhPôoLs.''
11. F²àm @¿§ BûZjÕ ¾ûUdÏl ©u SuûUVôL Uôt±d ùLôiPYûW Sôu

12. DUÕ ûLûV DUÕ NhûPl ûT«p ÖûZlÀWôL! @Õ Fq®Rj ¾eÏªu±

ùYiûUVôL ùY°lTÓm. K©o@q²PØm, @Y]Õ NØRôVj§PØm IuTÕ
NôußLÞPu (ùNpÅWôL!) @YoLs Ït\m ×¬Ùm áhPUôLÜs[]o (Fu\ôu).
13. SUÕ NôußLs TôodLd á¥V YûL«p @YoL°Pm YkR úTôÕ ""BÕ ùR°Yô]
ã²Vm'' Fuß @YoLs á±]o.
14. @YoLs @ûR Dß§VôL Sm©«ÚkÕm @¨VôVUôLÜm, AQYUôLÜm UßjR]o.

""ÏZlTm ùNnúRô¬u Ø¥Ü FqYôß BÚkRÕ?'' Fuß LY²lÀWôL!
15. RôîÕdÏm, ^ýûXUôàdÏm Lp®ûV @°júRôm. ""Sm©dûL ùLôiP R]Õ GWô[Uô]

@¥VôoLû[ ®P FeLû[f £\l©jR @pXôyÜdúL ×LZû]jÕm'' Fuß @q®ÚYÚm
á±]o.
16. RôîÕdÏ ^ýûXUôu Yô¬Nô]ôo. ""UdLú[! T\ûY«u ùUô¯ FeLÞdÏd Ltßj

RWlThÓs[Õ. @û]jÕl ùTôÚhLÞm FeLÞdÏj RWlThÓs[Õ. BÕúY ùR°Yô]
@Úh ùLôûPVôÏm'' Fuß @Yo á±]ôo.
17. úLs, U²RoLs, T\ûYLs A¡VYt±u TûPLs ^ýûXUôàdLôLj §WhPlThÓ,

@YoLs @¦ YÏdLlThP]o.
18. @YoLs Fßm×l ×t±u @ÚúL YkR úTôÕ ""Fßm×Lú[! DeLs Ï¥«Úl×LÞdÏs
ÖûZÙeLs! ^ýûXUôàm, @YWÕ TûP«]Úm @±VôR ¨ûX«p DeLû[ ª§jÕ ®Pd
áPôÕ'' Fuß Jo Fßm× á±VÕ.
19. @Ru át±]ôp (^ýûXUôu) ×u]ûL £k§ £¬jRôo. ""Fu Bû\Yô! Fu ÁÕm, F]Õ
ùTtú\ôo ÁÕm ¿ ùNnR @ÚhùLôûPdÏ Sôu Su± ùNÛjRÜm, ¿ §Úl§VûPÙm
SpX\jûRf ùNnVÜm F]dÏ DRÜYôVôL! D]Õ SpX¥VôoL°p Fuû]Ùm D]Õ
@Ú[ôp úNolTôVôL!'' Fu\ôo.
20. T\ûYLû[ @Yo AnÜ ùNnRôo. "aýjaýj' T\ûYûV Sôu LôQ®pûXúV! @Õ

J¥ I°kÕ ®hPRô? Fu\ôo.
21. ""@ûRd LÓûUVô] Øû\«p Ri¥lúTu; @pXÕ @ûR @ßjÕ ®ÓúYu. @pXÕ
@Õ Fu²Pm ùR°Yô] Nôuû\d ùLôiÓ YW úYiÓm'' (Fußm á±]ôo).
22. (@lT\ûY) £±Õ úSWúU RôU§jRÕ. ""DUdÏj ùR¬VôR Iuû\j ùR¬kÕsú[u. ^Tô
Fàm E¬-ÚkÕ Dß§Vô] IÚ ùNn§ûV DmªPm ùLôiÓ YkÕsú[u'' Fuß á±VÕ.
23. ""Sôu IÚ ùTiûQd LiúPu. @Ys @YoLû[ Ah£ ùNn¡\ôs. @YÞdÏ

IqùYôÚ ùTôÚÞm ùLôÓdLlThÓs[Õ. @YÞdÏ ULjRô] £mUôN]Øm Ds[Õ.
24. @YÞm, @Y[Õ NØRôVØm @pXôyûYVu± ã¬VàdÏ ^wRô ùNnVd LiúPu.

@YoL°u ùNVpLû[ û`jRôu @YoLÞdÏ @ZLôd¡d Lôh¥, @YoLû[ (Sp) Y¯ûV
®hÓm RÓjÕs[ôu. @YoLs úSo Y¯ ùT\ UôhPôoLs (Fußm á±tß.)
25, 26. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Uû\k§ÚlTYtû\ ùY°lTÓjÕm @pXôyÜdÏ ^wRô
ùNnV UôhPôoL[ô? ¿eLs Uû\lTûRÙm, ùY°lTÓjÕYûRÙm @Yu @±Yôu.
@pXôyûYj R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. @Yu ULjRô] @o`ýdÏ
@§T§.26&396
27. ""¿ DiûU ùNôp¡\ôVô? ùTônVoL°p A¡ ®hPôVô? F] AWônúYôm'' Fuß @Yo

á±]ôo.
28. ""F]Õ BkRd L¥RjûR ¿ ùLôiÓ ùNuß @YoL°Pm @ûRl úTôÓ! ©u]o
@YoLû[ ®hÓm ®X¡ Fu] T§p RÚ¡\ôoLs Fuß LY²!'' (Fu\ôo).
29. ""©WØLoLú[! Fu²Pm ULjÕYªdL L¥Rm úTôPlThÓs[Õ'' Fuß @Ys á±]ôs.
30, 31. @Õ ^ýûXUô²PªÚkÕ YkÕs[Õ. @[Yt\ @Ú[ô[àm, ¨LWt\

@u×ûPúVôàUô¡V @pXôy®u ùTVWôp... Fuû] ªûLdL ¨û]dLô¾oLs.
LhÓlThPYoL[ôL Fu²Pm YôÚeLs! Fuß @§p Ds[Õ.26
32. NûTúVôoLú[! Fu ®`VUôL Ø¥Ü áßeLs! ¿eLs AúXôNû] á\ôR YûW«p

Sôu FkRd Lô¬VjûRÙm Ø¥Ü ùNnTY[ôL BpûX Fuß @Ys á±]ôs.
33. ""Sôm Y-ûU ªdúLôWôLÜm, LÓûUVôLl úTô¬Óm §\u DûPúVôWôLÜm BÚd¡ú\ôm.

@§LôWm DmªPúU Ds[Õ. Fu] LhPû[«Ó¡Èo FuTûRd LY²jÕ Ø¥Ü FÓlÀWôL!''
Fuß (NûTúVôo) á±]o.
34, 35. ""Uu]oLs Jo E¬p ÖûZkRôp @ûRl TôZôdÏYôoLs. @qîWô¬p U§l×

ªdLYoLû[ B¯kúRôWôL AdÏYôoLs. BlT¥j Rôu ùNnYôoLs. Sôu @YoL°Pm IÚ
@uT°lûT @àl×¡ú\u. @àlTlThúPôo Fu] Ø¥ÜPu §Úm×¡\ôoLs F]
LY²dLl úTô¡ú\u'' Fußm á±]ôs.26
36. ^ýûXUô²Pm (çÕYo) YkR úTôÕ ""ùNpYjRôp F]dÏ DRÜ¡ÈoL[ô? @pXôy

DeLÞdÏ YZe¡VûR ®P F]dÏ YZe¡VÕ £\kRÕ. Uô\ôL DeLs @uT°l©p
¿eLú[ U¡rf£VûPÙeLs!'' Fu\ôo.
37. ""@YoL°Pm §Úm©f ùNpÅWôL! @YoLs F§odL Ø¥VôR TûPLÞPu @YoL°Pm

YÚúYôm. £ßûUlThÓ, B¯kúRôWôL @e¡ÚkÕ @YoLû[ ùY°úVtßúYôm'' (Fußm
á±]ôo).
38. ""©WØLoLú[! @YoLs LhÓlThÓ Fu²Pm YÚYRtÏ Øu]ôp @Y[Õ

£mUôN]jûR Fu²Pm ùLôiÓ YÚTYo DeL°p Vôo?'' Fuß (^ýûXUôu) úLhPôo.
39. ""DeLs BPj§-ÚkÕ ¿eLs FÝYRtÏ Øu]ôp @ûR DeL°Pm Sôu ùLôiÓ
YÚ¡ú\u. Sôu Sm©dûLdÏ¬VYu; Y-ûUÙs[Yu'' Fuß BlÃj Fu\ ú á±VÕ.183
40. Li ê¥j §\lTRtÏs @ûR Sôu DmªPm ùLôiÓ YÚ¡ú\u Fuß úYRjûRl
Tt±V Oô]m ùTt\Õ (ú) á±VÕ. Ru Øuú] @Õ Yk§ÚdL @Yo LiPÕm ""Sôu
Su± ùNÛjÕ¡ú\]ô? @pXÕ Su± U\d¡ú\]ô?'' Fuß Fuû]f úNô§lTRtLôL BÕ
F]Õ Bû\Y²u @ÚhùLôûP. Su± ùNÛjÕTYo RUdLôLúY Su± ùNÛjÕ¡\ôo. Vôo
Su± U\d¡\ôúWô Fu Bû\Yu úRûYVt\Yu; Li¦VªdLYu.
41. ""@Y[Õ £mUôN]jûR @ûPVô[m ùR¬VôUp UôtßeLs! @Ys LiÓ©¥d¡\ô[ô?

LiÓ©¥dL Ø¥VôUp BÚd¡\ô[ô F]l TôolúTôm'' Fu\ôo.
42. @Ys YkR úTôÕ ""D]Õ £mUôN]m BlT¥j Rôu BÚdÏUô?'' Fuß úLhLlThPÕ.
""@Õ úTôp Rôu BÚd¡\Õ'' Fuß @Ys á±]ôs. ""BYÞdÏ ØuúT SôeLs @±Ü
YZeLlThÓsú[ôm. SôeLs Øv-mL[ôLÜm BÚd¡ú\ôm'' (Fuß ^ýûXUôu á±]ôo).
43. @pXôyûYVu± @Ys YQe¡d ùLôi¥ÚkRÕ @Yû[j RÓjRÕ. @Ys (GL

Bû\Yû]) UßdÏm áhPj§p IÚj§VôL BÚkRôs.
44. ""BmUô°ûL«p ÖûZYôVôL!'' Fuß @Y°Pm á\lThPÕ. @ûR @Ys LiP úTôÕ
Ri½oj RPôLm F] ¨û]jÕ, R]Õ ¸ZôûPûVd LWiûPdÏ úUp DVoj§]ôs. ""@Õ
T°eÏL[ôp T[T[lTôdLlThP Uô°ûL'' Fuß @Ys á±]ôs. ""Sôu F]dúL ¾eÏ
BûZjÕ ®húPu. ^ýûXUôàPu úNokÕ @¡Xj§u Bû\YàdÏd LhÓlThÓ
®húPu'' Fuß @Ys á±]ôs.
45. @pXôyûY YQeÏeLs! Fuß ^êÕ NØRôVj§Pm @YoL°u NúLôRWo ^ô-ûa

@àl©ú]ôm. DPú] @YoLs BÚ ©¬ÜL[ôL RodLm ùNnVXô]ôoLs.
46. ""Fu NØRôVúU! SuûUdÏ Øu]ôp ¾ûUûV Gu @YNWUôLj úRÓ¡ÈoLs? ¿eLs

@Ús ùNnVlTP @pXôy®Pm TôY Uu²l×j úRP Uôh¼oL[ô?'' Fuß @Yo á±]ôo.
47. DmûUÙm, DmØPu BÚlúTôûWÙm ùLhP NÏ]UôLd LÚÕ¡ú\ôm Fuß @YoLs

á±]o. DeLs ùLhP NÏ]m @pXôy®PúU Ds[Õ. Uô\ôL ¿eLs úNô§dLlTÓm
áhPUôL DsÇoLs Fuß @Yo á±]ôo.
48. @kSLWj§p IuTÕ áhPj§]o BÚkR]o. @YoLs éª«p ºW¯ûY GtTÓj§]o.

ºo§ÚjÕúYôWôL BpûX.
49. ""@YûWÙm, @YWÕ ÏÓmTjRôûWÙm BW®p @¯jÕ ®ÓúYôm. ©u]o "@YWÕ

ÏÓmTj§]o @¯dLlThPûR SôeLs TôodL®pûX; SôeLs DiûUúV áß¡ú\ôm' Fuß
@YWÕ D\®]¬Pm ùR¬®jÕ ®ÓúYôm'' Fuß @pXôy®u ÁÕ IÚYÚdùLôÚYo
Nj§Vm ùNnÕ á±]o.
50. @YoLs ùTÚm ãrf£ ùNnR]o. SôØm @YoLs @±VôRYôß ùTÚm ãrf£
ùNnúRôm6.
51. @YoL[Õ ãrf£«u Ø¥Ü Fu]Yô]Õ Fuß LY²lÀWôL! @YoLû[Ùm, @YoL[Õ
NØRôVj§]o @û]YûWÙm @¥úVôÓ @¯jÕ ®húPôm.
52. @YoLs @¿§ BûZjRRôp BúRô @YoL°u ÅÓLs TôZûPkÕ ¡Pd¡u\]! @±Ùm
NØRôVj§tÏ B§p T¥l©û] Ds[Õ.
53. Sm©dûL ùLôiÓ (SmûU) @g£úVôûWd LôlTôt±ú]ôm.
54, 55, 56. ""ùR¬kÕ ùLôiúP ùYhLdúLPô] Lô¬VjûRf ùNn¡ÈoL[ô? ùTiLû[ ®hÓ
®hÓ BfûNÙPu AiL°Pm ùNp¡ÈoLs! ¿eLs êPo áhPUôLúY BÚd¡ÈoLs''
Fuß íj RUÕ NØRôVj§Pm á±V úTôÕ ""íjÕûPV ÏÓmTj§]ûW DeLs EûW
®hÓm ùY°úVtßeLs! @YoLs çnûUVô] UdL[ôLÜs[]o'' FuTúR @YWÕ
NØRôVj§]¬u T§XôL BÚkRÕ.26
57. @YûWÙm, @YWÕ Uû]®ûVj R®W Gû]V @YWÕ ÏÓmTjûRÙm LôlTôt±ú]ôm.

@Yû[ (@¯úYôÚPu) Re¡ ®ÓTYs F] öQ«jÕ ®húPôm.
58. @YoLs ÁÕ (Lp) UûZûVl ùTô¯kúRôm. FfN¬dLlThúPô¬u UûZ ùLhPRôL

BÚkRÕ.
59. ""@pXôyÜdúL ×LZû]jÕm. @Yu úRokùRÓjÕd ùLôiP @Y]Õ @¥VôoLs ÁÕ

^Xôm DiPôLhÓm. @pXôy £\kRY]ô? @YoLs BûQ Lt©lTûYVô?'' Fuß
úLhÀWôL!
60. (¿eLs BûQ Lt©jRûY £\kRûYVô? @pXÕ) Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjÕ

Yô]j§-ÚkÕ Ri½ûW DeLÞdLôL B\d¡ ûYjRY]ô? @Ru êXm ùN¯lTô]
úRôhPeLû[ Øû[dLf ùNn¡ú\ôm. @§p IÚ UWjûRd áP DeL[ôp Øû[dLf ùNnV
BVXôÕ. @pXôyÜPu úYß LPÜ[ô? BpûX. @YoLs (Bû\YàdÏ Ut\YoLû[)
NUUôdÏm áhPUôLúY Ds[]o.
61. (¿eLs BûQ Lt©jRûY £\kRûYVô? @pXÕ) éªûV Y£l©PUôd¡,

@Ytßd¡ûPúV AßLû[ DÚYôd¡ @YtßdÏ Øû[Lû[Ùm248 @ûUjÕ BWiÓ
LPpLÞd¡ûPúV RÓlûTÙm GtTÓj§VY]ô?305 @pXôyÜPu úYß LPÜ[ô? BpûX!
@YoL°p @§LUôú]ôo @±Y§pûX.
62. (¿eLs BûQ Lt©jRûY £\kRûYVô? @pXÕ) ùSÚdL¥ûVf Nk§lTYu

©Wôoj§dÏm úTôÕ @RtÏl T§X°jÕ ÕuTjûRl úTôd¡ DeLû[l éª«p Y¯j
úRôu\pL[ôL46 Ad¡VY]ô? @pXôyÜPu úYß LPÜ[ô? Ïû\YôLúY £k§d¡ÈoLs!
63. (¿eLs BûQ Lt©jRûY £\kRûYVô? @pXÕ) RûW«Ûm, LP-Ûm Ds[

BÚsL°p DeLÞdÏ Y¯ Lôh¥VY]ô? R]Õ @ÚÞdÏ Øu StùNn§ á±P Lôtû\
@àl©VY]ô? @pXôyÜPu úYß LPÜ[ô? @YoLs BûQ Lt©lTûR ®hÓm
@pXôy DVokRYu.
64. (¿eLs BûQ Lt©jRûY £\kRûYVô? @pXÕ) TûPl©]eLû[ ØR-p TûPjÕ

©u]o UßT¥Ùm TûPlTY]ô? Yô]j§-ÚkÕm, éª«-ÚkÕm DeLÞdÏ
DQY°lTY]ô? @pXôyÜPu úYß LPÜ[ô? ""¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp
DeLs Nôuû\d ùLôiÓ YôÚeLs!'' Fuß úLhÀWôL!
65. ""Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Uû\Yô]ûR @pXôyûYj R®W VôÚm @±V UôhPôoLs.

RôeLs FlúTôÕ D«ol©dLlTÓúYôm FuTûRÙm @YoLs @±V UôhPôoLs'' Fuß
áßÅWôL!
66. UßûUûVl Tt±V @YoL°u @±Ü ÑÚe¡ ®hPÕ. BpûX! @Õ Ï±jÕ @YoLs
NkúRLj§p Ds[]o. BpûX! @ûRl ùTôßjR YûW @YoLs ÏÚPoL[ôLúY Ds[]o.
67. ""SôeLÞm, FeLs Øuú]ôoLÞm UiQôL A¡®hPôp ùY°dùLôiÓ

YWlTÓúYôUô?'' Fuß (GL Bû\Yû]) UßlúTôo úLh¡u\]o.
68. ""SôeLÞm, BRtÏ Øu FeLs Øuú]ôoLÞm BÕ Ï±jÕ FfN¬dLlTh¥ÚkúRôm. BÕ

Øuú]ôoL°u LhÓdLûRLs R®W úY±pûX'' (Fußm áß¡u\]o).
69. ""éª«p TVQm ùNnÙeLs! Ït\Yô°L°u Ø¥Ü FlT¥ @ûUkRÕ Fuß TôÚeLs!''
F]d áßÅWôL!
70. @YoLÞdLôLd LYûXlTPô¾o! @YoLs ãrf£ ùNnYRôp U] ùSÚdL¥dÏm

A[ôLô¾o!
71. ""¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp BkR FfN¬dûL FlúTôÕ (¨û\úYßm?)'' Fuß

@YoLs úLh¡u\]o.
72. ""¿eLs @YNWUôLj úRÓTYt±p IÚ TÏ§ DeLû[ YkRûPÙm'' Fuß áßÅWôL!
73. DUÕ Bû\Yu U²RoLs ÁÕ @ÚÞûPVYu; F²àm @YoL°p @§LUôú]ôo

Su± ùNÛjÕY§pûX.
74. @YoL°u Ds[eLs Uû\lTûRÙm, @YoLs ùY°lTÓjÕYûRÙm DUÕ Bû\Yu

@±Yôu.
75. éª«úXô, Yô]j§úXô Uû\Yô] FÕYô]ôÛm @Õ ùR°Yô] T§úYh¥p157

BÚd¡\Õ.
76. BvWôÂ-u UdLs ØWiThPYt±p @§LUô]Ytû\ BdÏoAu @YoLÞdÏ

®Y¬d¡\Õ.
77. BÕ Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ úSo Y¯VôLÜm, @Ú[ôLÜm Ds[Õ.
78. DUÕ Bû\Yu @YoL°ûPúV R]Õ ¾olûT YZeÏYôu. @Yu ªûLjRYu;

@±kRYu.
79. @pXôyûYúV Nôok§ÚlÀWôL! ¿o ùR°Yô] DiûU«p BÚd¡Èo.
80. ¿o B\kúRôûWf ùN®úVtLf ùNnV Ø¥VôÕ! @ûZlûTl ×\dL¦jÕ JÓm

ùN®PoLû[d úLhLf ùNnV DmUôp Ø¥VôÕ.
81. ÏÚPoL°u Y¯ úLhûP ¿d¡ @YoLÞdÏ úSo Y¯ LôhÓTYWôLÜm ¿o BpûX. SUÕ

YN]eLû[ Sm© Øv-mL[ôL BÚlúTôodúL ¿o úLhLf ùNnÅo!81
82. @YoLÞdÏ F§Wô] (SUÕ) LhPû[ ¨LÝm úTôÕ éª«-ÚkÕ Jo D«¬]jûR

ùY°lTÓjÕúYôm. SUÕ YN]eLû[ U²RoLs Dß§ ùLôs[ôUp BÚkRÕ Tt±
@YoL°Pm @Õ úTÑm.308
83. SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§V IqùYôÚ NØRôVj§Ûm IÚ áhPj§]ûW

Sôm Iuß §WhÓm Sô°p1 @YoLs Y¬ûNVôL ¨ßjRlTÓYôoLs.
84. @YoLs YkRÕm ""F]Õ YN]eLû[l Tt± ØÝûUVôL @±VôUp @ûRl

ùTônùV]d LÚ§d ùLôi¥Úk¾oL[ô? @pXÕ úYß Fu] Rôu ùNnÕ
ùLôi¥Úk¾oLs?'' Fuß (Bû\Yu) úLhTôu.
85. @YoLs @¿§ BûZjRRôp @YoLÞdÏ F§Wô] LhPû[ ¨LÝm. @lúTôÕ @YoLs
úTN UôhPôoLs.
86. @YoLs @ûU§ ùTßYRtLôL BWûYÙm, TôolTRtúLt\Yôß TLûXÙm Ad¡VûR

@YoLs LôQ®pûXVô? Sm©dûL ùLôsÞm NØRôVj§tÏ B§p TX NôußLs Ds[].
87. ^þo ERlTÓm Sô°p1 Yô]eL°p Ds[YoL°Ûm, éª«p Ds[YoL°Ûm

@pXôy Sô¥úVôûWj R®W @û]YÚm SÓeÏYôoLs.346 @û]YÚm @Pe¡ @Y²Pm
YÚYôoLs.
88. UûXLû[ ¿o Lôi¡Èo. @ûY §PUô]ûY Fuß ¨û]d¡Èo. @ûY úULm SLoYÕ
úTôX (@kSô°p) SLÚm. BÕ IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm ºWôL @ûUjR @pXôy®u
RVô¬lTôÏm. ¿eLs ùNnTYtû\ @Yu SuL±kRYu.
89. IÚ SuûUûVd ùLôiÓ YkRYÚdÏ @ûR ®Pf £\kRÕ BÚd¡\Õ. @YoLs

@kSô°u1 SÓdLj§-ÚkÕ @fNUt\YoLs.
90. ¾ûUûVd ùLôiÓ YkúRôo ØLm Ïl×\ SW¡p Rs[lTÓYôoLs. ""¿eLs ùNnRûRj
R®W úYß á- ùLôÓdLlTÓÅoL[ô?''
91, 92. @pXôy ×²RUôd¡V Bqî¬u Bû\Yû] YQeÏUôß Sôu
LhPû[«PlThÓsú[u. IqùYôÚ ùTôÚÞm @YàdúL D¬VÕ. Øv-UôL Sôu
AÏUôßm, ÏoAû] JÕUôßm LhPû[«PlThÓsú[u. ""úSo Y¯ ùTt\Yo R]dLôLúY
úSo Y¯ ùTß¡\ôo. Vôo Y¯ RY± ®hPôúWô Sôu FfN¬lTYú]''81 F] áßÅWôL!26
93. ""FpXôl ×LÝm @pXôyÜdúL'' Fußm áßÅWôL! @Yu R]Õ NôußLû[

DeLÞdÏd LôhÓYôu. @ûR @±kÕ ùLôsÅoLs! ¿eLs ùNnYûR @pXôy
mj;jpahak;-28 my;f]]; nkhj;j trdk;-88
BkR @j§VôVj§u 25YÕ YN]j§p "@p L^v' Fu\ ùNôp BPm ùTtßs[Rôp BkRl
ùTVo.
1. Rô, Êm, Ám.2
2. BûY ùR°Yô] úYRj§u YN]eLs.
3. ê^ô Utßm K©o@qu Tt±V DiûUVô] ùNn§ûV Sm©dûL ùLôsÞm

NØRôVj§tLôL DUdÏd áß¡ú\ôm.
4. K©o@qu éª«p AQYm ùLôi¥ÚkRôu. @§p Ds[YoLû[l TX ©¬ÜL[ôd¡

@YoL°p IÚ ©¬®]ûWl TXÅ]oL[ôL Ad¡]ôu. @YoL°p Ai UdLû[d
ùLôu\ôu. ùTi(Ud)Lû[ D«ÚPu ®hPôu. @Yu ÏZlTm ùNnTY]ôL BÚkRôu.
5, 6. @léª«p TXÅ]oL[ôLd LÚRlThúPôo ÁÕ @Ús ×¬VÜm, @YoLû[j

RûXYoL[ôdLÜm, @léªdÏ D¬ûUVô[oL[ôdLÜm, @léª«p @YoLÞdÏ
A§dLjûR GtTÓjRÜm, K©o@qu, aôUôu Utßm @q®ÚY¬u TûP«]Úm FûR
@g£]ôoLú[ô @ûR @YoLÞdÏd LôhPÜm Sô¥ú]ôm.26
7. ""BYÚdÏl TôíhÓ! BYûWl Tt± ¿ TVkRôp BYûWd LP-p úTôÓ! TVlTPôúR!

LYûXÙm TPôúR! @YûW Du²Pm Sôm §ÚmT IlTûPjÕ, @YûWj çRWôL
AdÏúYôm'' Fuß ê^ô®u RôVôÚdÏ @±®júRôm.
8. ReLÞdÏ F§¬VôLÜm, LYûXVôLÜm AYRtLôL K©o@q²u ÏÓmTjRôo @YûW

FÓjÕd ùLôiP]o. K©o@qàm, aôUôàm @q®ÚY¬u TûP«]Úm Rl×d LQdÏl
úTôhÓ ®hP]o.
9. ""F]dÏm, DUdÏm BYo Li Ï°of£VôL BÚdLhÓm! BYûWd ùLôpXô¾oLs! BYo

SUdÏl TVuTPXôm. @pXÕ BYûW UL]ôd¡d ùLôs[Xôm'' Fuß K©o@q²u Uû]®
á±]ôo. @YoLs (®û[ûY) @±Vô§ÚkR]o.
10. ê^ô®u RôVô¬u Ds[m ùYßûUVô]Õ. @YWÕ Ds[jûR Sôm

TXlTÓj§«ÚdLô®hPôp @Yo (DiûUûV) ùY°lTÓj§«ÚlTôo. @Yo Sm©dûL
ùLôiúPô¬p IÚYWôL AYRtÏ BqYôß ùNnúRôm.
11. ""¿ @YûWl ©uùRôPokÕ ùNp!'' Fuß ê^ô®u NúLôR¬«Pm (@YWÕ RôVôo) á±]ôo.
@YoLs @±VôR YûL«p ùRôûX®-ÚkÕ @Ys TôojÕd ùLôi¥ÚkRôs.
12. TôíhÓm ùTiLû[ ØuúT @YÚdÏ (ê^ôÜdÏ) ®Xd¡«ÚkúRôm. ""DeLÞdLôL
BdÏZkûRûVl ùTôßlúTtß Y[odÏm IÚ ÏÓmTj§]ûWl Tt± Sôu DeLÞdÏd
á\hÓUô? @YoLs BYWÕ SXû] SôÓTYoLs'' Fuß @Ys á±]ôs.
13. @YWÕ RôVôo LYûXlTPôUp U]m Ï°WÜm, @pXôy®u YôdÏß§ DiûU

FuTûR @Yo @±YRtLôLÜm @Y¬Pm @YûWj §ÚmTf úNojúRôm. F²àm
@YoL°p @§LUôú]ôo (BûR) @±V UôhPôoLs.
14. @Yo TÚYUûPkÕ ºWô] ¨ûXûV @ûPkR úTôÕ @YÚdÏ @§LôWjûRÙm

Lp®ûVÙm @°júRôm.164 SuûU ùNnúYôÚdÏ BqYôú\ á- YZeÏúYôm.
15. @qîWôo LY]Utß BÚkR úSWj§p @Yo @eúL ùNu\ôo. @eúL BWiÓ U²RoLs
NiûP«hÓd ùLôi¥ÚkRûRd LiPôo. IÚYo BYWÕ NØRôVjûRf úNokRYo.
Buù]ôÚYo BYWÕ F§¬«u NØRôVjûRf úNokRYo. BYWÕ NØRôVjûRf úNokRYo
F§¬f NØRôVjûRf úNokRYÚdÏ F§WôL BY¬Pm DR® úR¥]ôo. DPú] ê^ô IÚ
ÏjÕ ®hPôo. DPú] @Yu LûR Ø¥kÕ ®hPÕ. ""BÕ û`jRô²u úYûX. @Yu Y¯
ùLÓdÏm ùR°Yô] F§¬'' Fu\ôo.375
16. """Fu Bû\Yô! F]dúL Sôu ¾eÏ BûZjÕ ®húPu. F]úY Fuû] Uu²lTôVôL!''
Fu\ôo. @Yu @YûW Uu²jRôu. @Yu Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.375
17. ""Fu Bû\Yô! ¿ F]dÏ @Ús ×¬kRRôp Ït\Yô°LÞdÏ DRÜTY]ôL B²úUp

BÚdL UôhúPu'' Fu\ôo.
18. @kSLWj§p TVkRYWôL (¨ûXûUûV) LôûX«p LY²jÕd ùLôi¥ÚkRôo. @lúTôÕ

ØRp Sôs @Y¬Pm DR® úR¥VYu (UßT¥Ùm) DR® úR¥ @ûZjRôu. ""¿ T¡WeLUô]
Y¯ úLP]ôL BÚd¡\ôn'' Fuß @Y²Pm ê^ô á±]ôo.
19. ©u]o BÚYÚdÏm F§¬VôL BÚkRYû] @Yo ©¥dL ØVu\ úTôÕ ""ê^ôúY! úStß
IÚYûW ¿o ùLôûX ùNnRÕ úTôp Fuû]d ùLôpX ¨û]d¡ÈWô? Bléª«p A§dLm
ùNÛjÕTYWôL AL úYiÓm Fuú\ ¿o ®Úm×¡Èo. ºo§ÚjRm ùNnTYWôL AL ¿o
®ÚmT®pûX'' Fuß @Yu á±]ôu.375
20. @kSLWj§u LûPdúLô¥«-ÚkÕ IÚ U²Ro ®ûWkÕ YkÕ ""ê^ôúY! ©WØLoLs

DmûUd ùLôuß ®P AúXô£jÕd ùLôi¥Úd¡u\]o. F]úY ùY°úV± ®ÓÅWôL!
Sôu DUÕ SXm SôÓTYu'' Fu\ôo.
21. TVkRYWôL LY]jÕPu @e¡ÚkÕ ùY°úV±]ôo. ""Fu Bû\Yô! @¿§ BûZdÏm

áhPjûR ®hÓm Fuû]d LôlTôtßYôVôL!'' Fu\ôo.
22. @Yo UjVu SLÚdÏ YkR úTôÕ ""Fu Bû\Yu F]dÏ úSo Y¯ LôhPdáÓm''
Fu\ôo.
23. UjVu SL¬u ¿ojÕû\dÏ @Yo YkR úTôÕ UdL°p IÚ áhPj§]o Ri½o
Bû\jÕd ùLôi¥ÚkRûRd LiPôo. @YoLû[ ®hÓ BWiÓ ùTiLs IÕe¡
¨tTûRÙm LiÓ ""DeLs ®`Vm Fu]?'' Fuß úLhPôo. ""úUnlTYoLs ®XÏm YûW
SôeLs Ri½o Bû\dL Ø¥VôÕ. FeLs RkûR YVRô] Ø§VYo'' Fuß @YoLs
á±]o.
24. @YoLÞdLôL @Yo Ri½o Bû\jÕd ùLôÓjRôo. ©u]o ¨ZûX úSôd¡f ùNuß,
""Fu Bû\Yô! F]dÏ ¿ YZeÏm SuûU«p úRûYÙs[Y]ôL BÚd¡ú\u'' Fu\ôo.
25. @YoL°p IÚj§ ùYhLjÕPu SPkÕ @Y¬Pm YkÕ, ""¿o FeLÞdÏj Ri½o
Bû\jÕj RkRRtÏ¬V á-ûV DUdÏj RÚYRtLôL Fu RkûR DmûU @ûZd¡\ôo''
Fu\ôs. @Y¬Pm YkÕ (Ruû]l Tt±V) ùNn§Lû[d á±]ôo. ""¿o TVlTPô¾o! @¿§
BûZdÏm áhPj§PªÚkÕ ¿o ùYt± ùTtß ®h¼o'' Fuß @Yo á±]ôo.
26. ""Fu RkûRúV! BYûWl T¦«p úNojÕd ùLôsÞeLs! Gù]²p Y-ûUVô]

SmTLUô]YúW ¿eLs T¦«p úNolTRtÏ Gt\Yo'' Fuß @YoL°p IÚj§ á±]ôs.
27. ""FhÓ AiÓLs ¿o F]dÏd á- úYûX ùNnV úYiÓm Fu\ ¨TkRû]«u

@¥lTûP«p F]Õ BkR BÚ ×Rp®L°p IÚj§ûV DUdÏ UQ Ø¥jÕj RÚ¡ú\u.
TjÕ AiÓL[ôL ØÝûUVôd¡]ôp (@Õ) DmûUf úNokRÕ. Sôu DUdÏf £WUm RW
®ÚmT®pûX. @pXôy Sô¥]ôp Fuû] SpXYWôLd LôiÀo'' Fuß @Yo á±]ôo.309
28. ""BÕúY F]dÏm, DUdÏm BûPúV Ds[ IlTkRm. BWiÓ LôXd ùLÓL°p FûR
Sôu ¨û\úYt±]ôÛm Fu ÁÕ Ït\ªpûX. Sôm úT£d ùLôiPRtÏ @pXôyúY
ùTôßlTô[u'' Fuß (ê^ô) á±]ôo.
29. ê^ô @kRd LôXdùLÓûY Ø¥jÕ, RUÕ ÏÓmTjRôÚPu BW®p TVQm úUtùLôiP
úTôÕ ço UûX«u §ûN«p IÚ ùSÚlûTd LiPôo. ""BÚeLs! Sôu IÚ ùSÚlûTd
LiúPu. @Õ Tt±V ùNn§ûVúVô, @pXÕ ¿eLs Ï°o LônYRtLôL @§p
TkRjûRúVô ùLôiÓ YÚ¡ú\u'' Fuß RUÕ ÏÓmTjRô¬Pm á±]ôo.
30. @Yo @eúL YkR úTôÕ Tôd¡Vm ùTt\ BPj§p, YXl×\j§p BÚdÏm JûP«p
Ds[ UWj§-ÚkÕ ""ê^ôúY! Sôu Rôu @¡Xj§u Bû\Y]ô¡V @pXôy'' Fuß
@ûZdLlThPôo.
31. DUÕ ûLjR¥ûVl úTôÓÅWôL! (Fu\ôu) @ûRf ºßm TômTôLd LiP úTôÕ §Úm©l
TôodLôÕ ©uYôe¡ J¥]ôo. ""ê^ôúY! Øuú] YôÚm! @gNô¾o! ¿o @fNUt\YWôÅo.''
32. DUÕ ûLûV DUÕ NhûPl ûTdÏs ÖûZlÀWôL! Fq®Rj ¾eÏªu± ùYiûUVôL
@Õ ùY°lTÓm. TVj§u úTôÕ DUÕ ®Xôl×\jûR IÓd¡d ùLôsÅWôL!367 Bq®WiÓm
Dm Bû\Y²PªÚkÕ K©o@qàdLôLÜm, @Y]Õ NûTúVôÚdLôLÜm Ds[ BWiÓ
NôußLs. @YoLs Ït\m ×¬Ùm áhPUôL Ds[]o.
33. ""Fu Bû\Yô! @YoL°p Jo D«ûWd ùLôuß ®húPu.375 F]úY @YoLs
Fuû]d ùLôuß ®ÓYôoLs F] @gÑ¡ú\u'' Fuß @Yo á±]ôo.
34. ""Fu NúLôRWo aôìu Fuû] ®P ùR°YôLl úTÑTYo. F]úY @YûW FuàPu
DR®VôL @àl©ûY! @Yo Fuû] DiûUl TÓjÕYôo. Fuû] @YoLs
ùTônùVùW]d LÚÕYôoLs Fuß @gÑ¡ú\u'' (Fußm á±]ôo).
35. ""Dm NúLôRWo êXm DUÕ úRôû[l TXlTÓjÕúYôm. DeLÞdÏf Nôuû\j RÚúYôm.
@YoLs DeLû[ ùSÚeL UôhPôoLs. SUÕ NôußLÞPu (ùNpÛeLs!) ¿eLs BÚYÚm
DeLû[l ©uTt±úVôÚúU ùYt± ùTßTYoLs'' Fuß @Yu á±]ôu.
36. ê^ô @YoL°Pm SUÕ ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YkR úTôÕ BÕ

BhÓdLhPlThP ã²Vm R®W úY±pûX. BÕ Tt± Øuú]ôoL[ô] FeL[Õ
êRôûRV¬Pm SôeLs úLs®lTP®pûX Fu\]o.
37. ""Ru²PªÚkÕ úSoY¯ûVd ùLôiÓ YkRYu Vôo FuTûRÙm, VôÚdÏ SpX Ø¥Ü
GtTÓm FuTûRÙm Fu Bû\Yu SuL±kRYu. @¿§ BûZjúRôo ùYt±ùT\
UôhPôoLs'' Fuß ê^ô á±]ôo.
38. ""©WØLoLú[! Fuû]j R®W DeLÞdÏ úYß LPÜû[ Sôu @±V®pûX'' Fuß
K©o@qu á±]ôu. ""aôUôú]! F]dLôL L°UiûQf ÑhÓ F]dùLôÚ Uô°ûLûVd
LhÓ! (@Ru ÁÕ G±) ê^ô®u Bû\Yû]l TôodL úYiÓm. @Yo ùTônVo Fuú\ Sôu
¨û]d¡ú\u'' Fu\ôu.
39. @Yàm, @Y]Õ TûP«]Úm ¨VôVªu± éª«p ùTÚûUV¥jR]o. SmªPm

@YoLs §ÚmTd ùLôiÓ YWlTP UôhPôoLs F]Üm ¨û]jR]o.
40. F]úY @Yû]Ùm, @Y]Õ TûP«]ûWÙm Ri¥júRôm. @YoLû[d LP-p

F±kúRôm. ""@¿§ BûZjúRô¬u Ø¥Ü FlT¥ BÚkRÕ?'' Fuß LY²lÀWôL!
41. @YoLû[ SW¡tÏ @ûZdÏm RûXYoL[ôd¡ú]ôm. ¡VôUj Sô°p1 @YoLs DR®

ùNnVlTP UôhPôoLs.
42. BqÜX¡p @YoLÞdÏ NôTjûRj ùRôPWf ùNnúRôm. ¡VôUj Sô°p1 @YoLs

B¯kúRô¬p BÚlTôoLs.
43. ØkûRV RûXØû\«]ûW @¯jR ©u, @YoLs T¥l©û] ùTßYRtLôL ê^ôÜdÏ

úYRjûRd ùLôÓjúRôm. @Õ U²RoLÞdÏl TôPUôLÜm, @Ú[ôLÜm, úSo Y¯VôLÜm
BÚd¡\Õ.
44. ê^ôÜdÏ Sôm LhPû[ ©\l©jR úTôÕ @kR úUtÏj §ûN«p ¿o BÚdLÜªpûX.
¿o TôodLÜªpûX.
45. F²àm TX NØRôVj§]ûW DÚYôd¡ú]ôm. AiÓLs TX @YoLû[d LPkÕ
®hP]. UjVu Yô£L°Pm SUÕ YN]eLû[ J§dùLôiÓ, @YoLÞPu ¿o
Y£dLÜªpûX. Uô\ôL Sôm çRoLû[ @àl©d ùLôiúP BÚkúRôm.
46. Sôm @ûZjR úTôÕ ço UûX«u @Ú¡Ûm ¿o BÚdL®pûX. Uô\ôL DUÕ

Bû\Y²u @Ú[ôp, BRtÏ Øu FfN¬dûL ùNnTYo YWôR IÚ NØRôVjÕdÏ ¿o
FfN¬dûL ùNnYRtLôLÜm, @YoLs T¥l©û] ùTßYRtLôLÜm (BÕ á\lTÓ¡\Õ)
47. @YoLs ùNnR ®û] LôWQUôL @YoLÞdÏ IÚ ÕuTm GtTÓm úTôÕ ""FeLs
Bû\Yô! FeLÞdÏ IÚ çRûW ¿ @àl©«ÚdLd áPôRô? D]Õ YN]eLû[l
©uTt±«ÚlúTôm; Sm©dûL ùLôi¥ÚlúTôm'' F]d áßYôoLs FuTÕ BpûXVô]ôp
(DmûUj çRWôL @àl©«ÚdL UôhúPôm.)
48. SmªPªÚkÕ @YoL°Pm DiûU YkR úTôÕ ""ê^ôÜdÏd ùLôÓdLlThPÕ úTôu\Õ

BYÚdÏm ùLôÓdLlTh¥ÚdLd áPôRô?'' F]d áß¡u\]o. BRtÏ Øu ê^ôÜdÏ
ùLôÓdLlThPûR @YoLs UßdL®pûXVô? ""BWiÓm Iuû\ Iuß ªgÑm
ã²VeLú['' Fuß áß¡u\]o. ""@û]jûRÙm SôeLs Ußd¡ú\ôm'' F]Üm áß¡u\]o.
49. ""¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp @q®WiûP ®P úSo Y¯ LôhPd á¥V

úYRjûR @pXôy®PªÚkÕ ùLôiÓ YôÚeLs! @ûRl ©uTtß¡ú\u'' Fuß
áßÅWôL!7
50. @YoLs DUdÏl T§X°dLô ®hPôp @YoLs RUÕ Uú]ô BfûNLû[úV

©uTtß¡u\]o FuTûR @±kÕ ùLôsÅWôL! @pXôy®PªÚkÕ ¡ûPjR úSo Y¯«u±
R]Õ Uú]ô BfûNûVl ©uTt±VYû] ®P Y¯ ùLhPYu Vôo? @pXôy @¿§
BûZdÏm áhPj§tÏ úSo Y¯ LôhP UôhPôu.
51. @YoLs T¥l©û] ùTßYRtLôL BfùNn§ûV @YoLÞdÏd ¡ûPdLf ùNnúRôm.
52. BRtÏ Øu Sôm VôÚdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôúUô @YoLú[ BûR Sm×¡u\]o.
53. @YoLÞdÏ J§dLôhPlTÓm úTôÕ ""BûR Sm©ú]ôm. BÕ SUÕ Bû\Y²PªÚkÕ

YkR DiûU. BRtÏ Øu]úW SôeLs Øv-mL[ôL BÚkúRôm'' Fuß áß¡u\]o.
54. @YoLs N¡jÕd ùLôiPRôÛm, SuûU«u êXm ¾ûUûVj RÓjRRôÛm, @YoLÞdÏ

Sôm YZe¡VûR (Sp Y¯«p) ùNX®hPRôÛm @YoLÞdÏ BWiÓ RPûY @YoL°u
á-Ls YZeLlTÓm.
55. ÅQô]Ytû\ @YoLs ùN®Ùßm úTôÕ @ûR @Xh£Vm ùNn¡u\]o. ""FeLs

ùNVpLs FeLÞdÏ. DeLs ùNVpLs DeLÞdÏ. DeLs ÁÕ ^Xôm DiPôLhÓm.159
@±Å]oLû[ ®ÚmT UôhúPôm'' F]Üm áß¡u\]o.
56. (ØamUúR!) ¿o ®Úm©úVôûW DmUôp úSo Y¯«p ùNÛjR Ø¥VôÕ! Uô\ôL, Rôu
Sô¥úVôÚdÏ @pXôy úSo Y¯ LôhÓ¡\ôu. @Yu úSo Y¯ ùTtú\ôûW SuL±kRYu.81
57. ""SôeLs DmØPu úNokÕ úSo Y¯ûVl ©uTt±]ôp FeL°u éª«-ÚkÕ Yô¬f
ùNpXlThÓ ®ÓúYôm'' Fuß @YoLs áß¡u\]o. @TVm @°dÏm ×²Rj RXjûR
@YoLÞdLôL Y£l©PUôL Sôm AdL®pûXVô?34 IqùYôÚ L² YodLØm
SmªPªÚkÕ DQYôL @ûR úSôd¡d ùLôiÓ YWlTÓ¡\Õ. F²àm @YoL°p
@§LUôú]ôo @±V UôhPôoLs.310
58. YôrdûLûV ùNôÏNôL @ûUjÕd ùLôiP FjRû]úVô EoLû[ @¯jÕsú[ôm.

BúRô @YoL°u Ï¥«Úl×Ls! @YoLÞdÏl ©u Ïû\YôLúY R®W @eúL
Ï¥«ÚdLlTP®pûX. SôúU (@RtÏ) Yô¬ÑL[ô¡ ®húPôm.
59. EoLû[ @Yt±u Rôn SLWjÕdÏj çRûW @àlTôR YûW DUÕ Bû\Yu
@¯lTY]ôL BpûX. @YoLÞdÏ @Yo SUÕ YN]eLû[d áßYôo. @¿§ BûZdLôUp
FkR EûWÙm Sôm @¯jR§pûX.
60. DeLÞdÏ FkRl ùTôÚs YZeLlThPôÛm @Õ BqÜXL YôrdûL«u YN§Ùm,

@XeLôWØUôÏm. @pXôy®Pm BÚlTúR £\kRÕ; ¨ûXVô]Õ. ®[eL Uôh¼oL[ô?
61. Sôm @Z¡V YôdÏß§ @°jÕ @ûR UßûU«p @ûPV®ÚlTYo, BqÜXL

YôrdûL«u YN§Lû[ Sôm VôÚdÏ YZe¡ú]ôúUô @Yû]l úTôu\YWô? @Yu
¡VôUj Sô°p1 (Bû\Yu) Øu ¨ßjRlTPd á¥VYu.
62. @Yu, @YoLû[ @ûZdÏm Sô°p1 ""F]dÏ BûQVôL ¿eLs LÚ§úVôo FeúL?''
Fuß úLhTôu.
63. ""FeLs Bû\Yô! BYoLû[úV Y¯ ùLÓjúRôm. SôeLs Y¯ ùLhPÕ úTôXúY

@YoLû[Ùm Y¯ ùLÓjúRôm. @§-ÚkÕ ®X¡ Duû] úSôd¡j §Úm×¡ú\ôm.
@YoLs FeLû[ YQeL®pûX'' Fuß VôÚdÏ F§WôL YôdÏ Dß§Vô¡ ®hPúRô
@YoLs áßYôoLs.
64. ""DeLs ùRnYeLû[ @ûZÙeLs!'' Fuß á\lTÓm. @YoLû[ @ûZlTôoLs.

A]ôp @YoLs BYoLÞdÏl T§X°dL UôhPôoLs. úYRû]ûVÙm LôiTôoLs.
BYoLs úSo Y¯ ùNu±ÚdLd áPôRô?
65. @Yu @YoLû[ @ûZdÏm Sô°p1 """çRoLÞdÏ Fu] T§p á±ÉoLs?'' Fuß
úLhTôu.
66. ùNn§Ls @kSô°p @YoLÞdÏ U\kÕ ®Óm. F]úY @YoLs IÚYûWùVôÚYo

®Nô¬jÕd ùLôs[ UôhPôoLs.
67. §Úk§ Sm©dûL ùLôiÓ SpX\m ùNnúYôúW ùYt± ùTtú\ôo AYo.
68. Rôu Sô¥VûR DUÕ Bû\Yu TûPlTôu; úRoÜ ùNnYôu. @YoLÞdÏ FkR
D¬ûUÙm BpûX. @pXôy çVYu.10 @YoLs BûQ Lt©lTYtû\ ®hÓm @Yu
DVokRYu.
69. @YoL°u Ds[eLs Uû\lTûRÙm, @YoLs ùY°lTÓjÕYûRÙm DUÕ Bû\Yu

@±¡\ôu.
70. @Yú] @pXôy. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX.

BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm ×Lr @YàdúL D¬VÕ. @§LôWØm @YàdúL. @Y²PúU
¿eLs §ÚmTd ùLôiÓ YWlTÓÅoLs!
71. ""¡VôUj Sôs1 YûW BWûY DeLÞdÏ @pXôy ¨WkRWUôd¡ ®hPôp

@pXôyûYVu± DeLÞdÏ I°ûVd ùLôiÓ YÚm Bû\Yu Vôo FuTRtÏl T§p
ùNôpÛeLs! ùN®Ù\ Uôh¼oL[ô?'' Fuß úLhÀWôL!
72. ""¡VôUj Sôs1 YûW TLûX DeLÞdÏ @pXôy ¨WkRWUôd¡ ®hPôp

@pXôyûYVu± ¿eLs @ûU§ ùTßm BWûY DeLÞdÏd ùLôiÓ YÚm Bû\Yu
Vôo FuTRtÏl T§p ùNôpÛeLs! £k§dL Uôh¼oL[ô?'' Fuß úLhÀWôL!
73. ¿eLs @ûU§ ùT\Üm, @Y]Õ @Úû[j úRPÜm, ¿eLs Su± ùNÛjRÜm BWÜ,
TLûX GtTÓj§«ÚlTÕ @Y]Õ @Ú°p Ds[Õ.
74. @YoLû[ @Yu @ûZdÏm Sô°p1 ""F]dÏ BûQVôL ¿eLs LÚ§úVôo FeúL?''
Fuß úLhTôu.
75. IqùYôÚ NØRôVj§-ÚkÕm IÚ Nôh£ûVl ©¬jùRÓlúTôm. ""DeLs NôußLû[d

ùLôiÓ YôÚeLs!'' Fuß áßúYôm. DiûU @pXôy®túL D¬VÕ FuTûR @lúTôÕ
@±kÕ ùLôsYôoLs. @YoLs BhÓdLh¥VûY @YoLû[ ®hÓ Uû\kÕ ®Óm.
76. Lôìu, ê^ô®u NØRôVj§p IÚY]ôL BÚkRôu. @YoLÞdÏ @¿§ BûZjRôu.

@YàdÏd LÚîXeLû[ YZe¡ú]ôm. @Yt±u Nô®Lû[f ÑUlTÕ Y-ûU ªdL
áhPj§]ÚdÏf £WUUôL BÚdÏm. ""UUûR ùLôs[ôúR! UUûR ùLôsúYôûW @pXôy
®ÚmT UôhPôu'' Fuß @Y²Pm @Y]Õ NØRôVj§]o á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!
77. @pXôy D]dÏj RkRYt±p UßûU YôrûYj úRÓ! BqÜX¡p Du LPûUûV

U\kÕ ®PôúR! @pXôy D]dÏ SpÛR® ùNnRÕ úTôp ¿Ùm SpÛR® ùNn! éª«p
ÏZlTjûRj úRPôúR! ÏZlTm ùNnúYôûW @pXôy ®ÚmT UôhPôu (Fußm á±]o).
78. ""Fu²Pm Ds[ @±®u LôWQUôLúY BÕ F]dÏj RWlThÓs[Õ'' Fuß @Yu

á±]ôu. ""BYû] ®P @§L Y-ûUÙm, As TXØm ùLôiP TX RûXØû\«]ûW
BYàdÏ Øu× @pXôy @¯j§Úd¡\ôu'' FuTûR BYu @±V®pûXVô? @YoL°u
TôYeLs Tt± BdÏt\Yô°Ls ®Nô¬dLlTP UôhPôoLs.
79. R]Õ @XeLôWjÕPu @Yu R]Õ NØRôVj§Pm ùNu\ôu. ""LôìàdÏd

ùLôÓdLlThPÕ úTôuß SUdÏm ùLôÓdLlTh¥ÚdLd áPôRô? @Yu ùTÚm
Tôd¡VØûPVY]ôL BÚd¡\ôu'' Fuß BqÜXL YôrdûLûV ®Úm×úYôo á±]o.
80. ""DeLÞdÏd úLÓ Rôu. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\m ùNnRYÚdÏ @pXôy®u á-

Rôu £\kRÕ. ùTôßûUVô[oLs R®W Ut\YoLÞdÏ @Õ YZeLlTPôÕ'' Fuß Lp®
YZeLlThúPôo á±]o.
81. @Yû] @Y]Õ ÅhúPôÓ úNojÕ éªdÏs ×ûRVf ùNnúRôm. @pXôyûYVu±

@YàdÏ DR® ùNnÙm IÚ áhPj§]Úm BÚdL®pûX. @Yu DR® ùTßTY]ôLÜm
BpûX.
82. ""@kúRô! R]Õ @¥VôoL°p Rôu Sô¥úVôÚdÏf ùNpYjûR @pXôy RôWô[UôLÜm

YZeÏ¡\ôu. Ïû\jÕm YZeÏ¡\ôu. @pXôy SmÁÕ @Ús ×¬k§ÚdLô ®hPôp
SmûUÙm éª«p ×ûRVf ùNn§ÚlTôu. ""@kúRô! (GL Bû\Yû]) UßlúTôo ùYt± ùT\
UôhPôoLs'' Fuß ØRp Sôs @Y]Õ ¨ûXûUdÏ AûNlThúPôo @uß LôûX«p
á\Xô]ôoLs.
83. éª«p AQYjûRÙm, ÏZlTjûRÙm ®ÚmTôRYoLÞdLôL @kR UßûU YôrûY

GtTÓj§Ùsú[ôm. SpX Ø¥Ü (Bû\Yû]) @gÑúYôodúL.
84. SuûUûVd ùLôiÓ YÚúYôÚdÏ @ûR ®Pf £\kRÕ DiÓ. ¾ûUûVd ùLôiÓ
YÚúYôÚdÏ @YoLs ùNnRûRj R®W úYß FÕÜm á- ùLôÓdLlTPôÕ.
85. (ØamUúR!) DUdÏ BkRd ÏoAû] ®§jRYu DmûU YkR BPj§úXúV ÁiÓm
úNolTYu.311 ""úSo Y¯ûVd ùLôiÓ YkRYu Vôo? ùR°Yô] Y¯ úLh¥p Ds[Yu
Vôo? FuTûR Fu Bû\Yu SuL±kRYu'' Fuß áßÅWôL!
86. BqúYRm DUdÏ YZeLlTÓm Fuß F§oTôojRYWôL ¿o BÚdL®pûX. DUÕ

Bû\Y²PªÚkÕ @Ú[ôLúY R®W (BÕ @Ú[lTP®pûX).344 F]úY (GL Bû\Yû])
UßlúTôÚdÏ DRÜTYWôL ¿o A¡ ®Pô¾o!
87. @pXôy®u YN]eLs DUdÏ @Ú[lThP ©u]o @ûR ®hÓm DmûU (FÕÜm)
RÓj§P úYiPôm! DUÕ Bû\Yû] úSôd¡ @ûZlÀWôL! BûQ Lt©lTYWôL ¿o ALô¾o!
88. @pXôyÜPu úYß LPÜû[ ¿o ©Wôoj§dLô¾o! @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu

úYß VôÚªpûX. @Y]Õ ØLjûRj R®W IqùYôÚ ùTôÚÞm @¯Vd á¥VÕ.
@YàdúL @§LôWm Ds[Õ. @Y²PúU §ÚmTd ùLôiÓ YWlTÓÅoLs!
mj;jpahak;-29 my;md;fG+j; nkhj;j trdk;-69
BkR @j§VôVj§u 41 YÕ YN]j§p RY\ô] LPÜs ùLôsûL DûPVYoL°u
DRôWQUôL £Xk§ YûX á\lTÓYRôp BkRl ùTVo ãhPlThPÕ.
1. @-Kl, Xôm, Ám.2
2. ""Sm©dûL ùLôiúPôm'' Fuß á±VRu LôWQUôL úNô§dLlTPôUp ®PlTÓYôoLs

F] U²RoLs ¨û]jÕ ®hPôoL[ô?
3. @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôûWÙm úNô§júRôm. DiûU úTÑúYôûW @pXôy @±Yôu.

ùTônVoLû[Ùm @±Yôu.
4. ¾ûULû[f ùNnúRôo SmûU ªg£ ®PXôm Fuß ¨û]jÕ ®hPôoL[ô? @YoLs

@°dÏm ¾ol× ªLÜm ùLhPÕ.
5. Vôo @pXôy®u Nk§lûT F§oTôod¡\ôúWô @pXôy®u LôXdùLÓ YWdá¥VúR.

@Yu ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
6. DûZlTYo RUdLôLúY DûZd¡\ôo. @¡XjRôûW ®hÓm @pXôy úRûYVt\Yu.
7. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYô¬u ¾ûULû[ @YoLû[ ®hÓm @¯jÕ

®ÓúYôm. @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkR SpXYtßdÏd á- YZeÏúYôm.
8. R]Õ ùTtú\ôÚdÏ SpÛR® ùNnÙUôß U²RàdÏ Y-Ùßj§Ùsú[ôm. D]dÏ @±Ü

BpXôR Iuû\ F]dÏ BûQ Lt©dÏUôß @q®ÚYÚm Duû] Yt×ßj§]ôp
@YoLÞdÏd LhÓlTPôúR! DeL°u ÁÞRp Fu²PúU Ds[Õ. ¿eLs ùNnÕ
ùLôi¥ÚkRÕ Tt± DeLÞdÏ @±®lúTu.
9. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôûW SpúXôÚPu úNolúTôm.
10. ""@pXôyûY Sm©ú]ôm'' Fuß áßúYôÚm U²RoL°p Ds[]o. @pXôy®u

®`Vj§p @YoLÞdÏj ùRôpûXV°dLlThPôp U²RoL°u ùRôkRWûY @pXôy®u
úYRû]ûVl úTôp @YoLs LÚÕ¡u\]o. DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ DR® YkRôp
""SôeLs DeLÞPu BÚkúRôm'' F]d áß¡u\]o. @¡XjRô¬u Ds[eL°p Ds[ûR
@pXôy @±kRYu BpûXVô?
11. Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm @pXôy @±Yôu. SVYgNLoLû[Ùm @±Yôu.

12. ""FeLs Y¯ûVl ©uTtßeLs! DeLs RYßLû[ SôeLs ÑUkÕ ùLôs¡ú\ôm'' Fuß
(GL Bû\Yû]) UßlúTôo Sm©dûL ùLôiúPô¬Pm áß¡u\]o. @YoL°u Ït\eL°p
FûRÙm BYoLs ÑUlúTôWôL BpûX. @YoLs ùTônVoLs.
13. @YoLs RUÕ ÑûULû[Ùm, RUÕ ÑûULÞPu úYß £X ÑûULû[Ùm ÑUlTôoLs.254

@YoLs BhÓdLh¥VÕ Tt± ¡VôUj Sô°p1 @YoLs ®Nô¬dLlTÓYôoLs.
14. èûa @YWÕ NØRôVj§Pm @àl©ú]ôm. @YoLÞPu A«Wm AiÓLÞdÏ

HmTÕ AiÓLs Ïû\YôL Y£jRôo. @YoLs @¿§ BûZjR ¨ûX«p @YoLû[l ùTÚ
ùYs[m ©¥jÕd ùLôiPÕ.
15. @YûWÙm, LlT-p BÚkúRôûWÙm LôlTôt±ú]ôm. BûR @¡XjRôÚdÏf

Nôu\ôd¡ú]ôm.222
16. ""@pXôyûY YQeÏeLs! @YàdúL @gÑeLs! ¿eLs @±kRôp BÕúY

DeLÞdÏf £\kRÕ'' Fuß BlWôÍm RUÕ NØRôVj§Pm á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!
17. @pXôyûYVu± ¿eLs LtTû]VôLl TûPjR £ûXLû[úV YQeÏ¡ÈoLs.

@pXôyûYVu± ¿eLs VôûW YQeÏ¡ÈoLú[ô @YoLs DeLÞdÏf ùNpYm YZeL
BVXôÕ. F]úY @pXôy®PúU ùNpYjûRj úRÓeLs! @Yû]úV YQeÏeLs!
@YàdÏ Su± ùNÛjÕeLs! @Y²PúU §ÚmTd ùLôiÓ YWlTÓÅoLs!
18. ¿eLs ùTônùV]d LÚ§]ôp DeLÞdÏ Øu TX NØRôVj§]o ùTônùV]d

LÚ§Ùs[]o. ùR°YôL FÓjÕf ùNôpYÕ R®W çRo ÁÕ úYß (LPûU) BpûX.
19. @pXôy ØR-p FqYôß TûPd¡\ôu FuTûR @YoLs @±V®pûXVô? ©u]o

ÁiÓm @ûR DÚYôdÏYôu. BÕ @pXôyÜdÏ F°Rô]Õ.
20. éª«p TVQm ùNnÙeLs! ""@pXôy FqYôß ØR-p TûPjRôu'' FuTûRd

LY²ÙeLs! Fuß áßÅWôL! ©u]o @pXôy Utù\ôÚ RPûY DtTj§ ùNnYôu.
@pXôy IqùYôÚ ùTôÚ°u ÁÕm At\ÛûPVYu.
21. Rôu Sô¥úVôûW @Yu Ri¥lTôu. Rôu Sô¥úVôÚdÏ @Ús ×¬Yôu. @Y²PúU
¿eLs ùLôiÓ ùNpXlTÓÅoLs!
22. éª«Ûm, Yô]j§Ûm ¿eLs (Bû\Yû]) ùYpúYôo @pXo. @pXôyûYVu±

DeLÞdÏl ùTôßlTô[úWô, DRÜTYúWô BpûX.
23. @pXôy®u YN]eLû[Ùm, @Y]Õ Nk§lûTÙm UßlúTôo F]Õ @Ú°p

Sm©dûL«ZkÕ ®hP]o. @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ.
24. ""BYûWd ùLôpÛeLs! @pXÕ ¾«hÓl ùTôÑdÏeLs!'' Fuß á±VûRj R®W úYß
FÕÜm @YWÕ NØRôVj§u T§XôL BÚdL®pûX. @YûW @pXôy ùSÚl©-ÚkÕ
LôlTôt±]ôu. Sm©dûL ùLôsÞm NØRôVj§tÏ B§p TX NôußLs Ds[].
25. BqÜXL Yôr®p DeLÞd¡ûPúV Ds[ úSNj§u LôWQUôLúY @pXôyûYVu±

¿eLs £ûXLû[ GtTÓj§ BÚd¡ÈoLs. ©u]o ¡VôUj Sô°p1 DeL°p IÚYo
Ut\YûW UßlTôo. DeL°p IÚYo Ut\YûWf N©lTôo. DeLs ReÏªPm SWLUôÏm.
DeLÞdÏ DR® ùNnúYôo BpûX.
26. @YûW íj Sm©]ôo. ""Sôu Bû\Yû] úSôd¡ ¶wWj ùNnVl úTô¡ú\u. @Yu
ªûLjRYu; Oô]ªdLYu'' Fuß (BlWôÍm) á±]ôo.
27. @YÚdÏ BvaôdûLÙm, VKáûTÙm YZe¡ú]ôm. @YWÕ Y¯j úRôu\pL°p S©

Fàm RÏ§ûVÙm, úYRjûRÙm YZe¡ú]ôm. @YÚdÏ @YWÕ á-ûV BqÜX¡p
ùLôÓjúRôm. @Yo UßûU«Ûm SpúXôoL°p BÚlTôo.
28, 29. íjûRÙm (@àl©ú]ôm). ""¿eLs ùYhLdúLPô] ùNVûXf ùNn¡ÈoLs!

@¡XjRô¬p DeLÞdÏ Øu VôÚm BûRf ùNnR§pûX; N¬Vô] Y¯ûVj Õi¥jÕ
®hÓ AiL°Pm ùNp¡ÈoL[ô? DeLs NûT«p @kR ùYßdLjRdL ùNVûXf
ùNn¡ÈoL[ô?'' Fuß @Yo RUÕ NØRôVjÕdÏd á±V úTôÕ, ""¿o DiûUVô[WôL
BÚkRôp @pXôy®u úYRû]ûVd ùLôiÓ YÚÅWôL'' Fuß á±VûRj R®W úYß
FÕÜm @YWÕ NØRôVj§u T§XôL BÚdL®pûX.26
30. ""Fu Bû\Yô! ºW¯dÏm BkRf NØRôVjÕdÏ F§WôL F]dÏ DRÜYôVôL!'' Fuß @Yo
á±]ôo.
31. SUÕ çRoLs161 BlWôÍªPm StùNn§ûVd ùLôiÓ YkR úTôÕ ""@qîWôo

@¨VôVdLôWoL[ôL Ds[]o; @qîWôûW SôeLs @¯dLl úTô¡ú\ôm'' Fu\]o.
32. ""@eúL íj BÚd¡\ôúW'' Fuß @Yo úLhPôo. ""@eÏs[YoLû[ SôeLs Su\ôL

@±úYôm. @YûWÙm, @YWÕ Uû]®ûVj R®W @YWÕ ÏÓmTjRôûWÙm LôlTôtßúYôm.
@Ys (@¯úYôÚPu) Re¡ ®ÓYôs'' Fu\]o.
33. SUÕ çRoLs161 íj§Pm YkR úTôÕ @YoL[ôp LYûXdÏm, U] ùSÚdL¥dÏm

Ds[ô]ôo. @RtLYoLs ""¿o TVlTPô¾o! LYûXlTPô¾o! DmûUÙm DUÕ Uû]®ûVj
R®W Gû]V DUÕ ÏÓmTj§]ûWÙm, SôeLs LôlTôtßúYôm. (@¯úYôÚPu) @Ys Re¡
®ÓYôs'' Fu\]o.
34. ""@YoLs Ït\m ×¬kRRôp @qîWôo ÁÕ Yô²-ÚkÕ úYRû]ûV SôeLs B\dLl

úTô¡ú\ôm'' (Fußm á±]o)
35. ®[eLdá¥V NØRôVj§tÏ @eúL ùR°Yô] Nôuû\ ®hÓ ûYjÕsú[ôm.

36. UjVu SLÚdÏ @YoL°u NúLôRWo `ýHûT (@àl©ú]ôm) ""Fu NØRôVúU!
@pXôyûY YQeÏeLs! Bß§ Sôû[1 Sm×eLs! éª«p ÏZlTm ®û[®jÕj
§¬Vô¾oLs!'' Fuß @Yo á±]ôo.
37. @YûWl ùTônVùW]d LÚ§]o. @YoLû[l éLmTm Rôd¡VÕ. LôûX«p RUÕ

ÅÓL°p ÅrkÕ ¡PkR]o.
38. AÕ Utßm ^êÕ NØRôVj§]ûWÙm (@¯júRôm). @YoL°u Ï¥«Úl×dL°-ÚkÕ

BÕ DeLÞdÏj ùR°Yô¡ ®hPÕ. @YoL[Õ ùNVpLû[ û`jRôu @YoLÞdÏ
@ZLôd¡d Lôh¥]ôu. @YoLs @±ÜûPúVôWôL BÚkR úTôÕm (Sp) Y¯ûV ®hÓm
@YoLû[j RÓjRôu.
39. Lôìu, K©o@qu, aôUôu A¡úVôûWÙm @¯júRôm. @YoL°Pm ê^ô ùR°Yô]

NôußLû[d ùLôiÓ YkRôo. @YoLs éª«p @LkûR ùLôiP]o. @YoLs
ùYpúYôWôL BÚdL®pûX.
40. IqùYôÚYûWÙm @YWY¬u TôYjÕdLôLj Ri¥júRôm. @YoL°p £Xo ÁÕ Lp

UûZûV @àl©ú]ôm. @YoL°p úYß £XûWl ùTÚm NlRm Rôd¡VÕ. @YoL°p
£XûWl éªdÏs D«ÚPu ×ûRVf ùNnúRôm. @YoL°p £XûW êrL¥júRôm. @pXôy
@YoLÞdÏj ¾eÏ BûZlTY]ôL BpûX. Uô\ôL @YoLs RUdÏj RôúU ¾eÏ
BûZjR]o.
41. @pXôyûYVu± TôÕLôYXoLû[ GtTÓj§d ùLôiúPô¬u DRôWQm £Xk§l

éf£ûVl úTôu\Õ. @Õ IÚ ÅhûP @ûUjÕd ùLôiPÕ. ÅÓL°úXúV £Xk§«u ÅÓ
Rôu ªLÜm TXÅ]Uô]Õ. (@ûR) @YoLs @±Vd áPôRô?
42. @pXôyûYVu± @YoLs ©Wôoj§lTYtû\ @pXôy @±Yôu. @Yu ªûLjRYu;

Oô]ªdLYu.
43. BkR ØuàRôWQeLû[ UdLÞdLôLd áß¡ú\ôm. @±ÜûPúVôûWj R®W Ut\YoLs

BûR ®[eL UôhPôoLs.
44. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm RdL LôWQjÕPu @pXôy TûPjRôu. Sm©dûL

ùLôiúPôÚdÏ B§p Nôuß BÚd¡\Õ.
45. (ØamUúR!) úYRj§-ÚkÕ DUdÏ @±®dLlTÓYûRd áßÅWôL! ùRôÝûLûV ¨ûX

SôhÓÅWôL! ùRôÝûL ùYhLdúLPô] Lô¬VeLû[ ®hÓm, ¾ûUûV ®hÓm RÓdÏm.
@pXôyûY ¨û]lTúR ªLl ùT¬VÕ. ¿eLs ùNnTYtû\ @pXôy @±Yôu.
46. úYRØûPúVô¬p @¿§ BûZjúRôûWj R®W Ut\YoL°Pm27 @Z¡V Øû\«p R®W

YôRm ùNnVô¾oLs! ""FeLÞdÏ @Ú[lThPûRÙm, DeLÞdÏ @Ú[lThPûRÙm
Sm×¡ú\ôm. FeLs Bû\Yàm, DeLs Bû\Yàm IÚYú]! SôeLs @YàdúL
LhÓlThPYoLs'' Fuß áßeLs!
47. BqYôú\ DUdÏ BqúYRjûR @Ú°ú]ôm. Sôm VôÚdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôúUô

@YoLs BûR Sm×¡u\]o. (úYRm ùLôÓdLlTPôR) BYoL°Ûm BûR Sm×úYôo
Ds[]o. (SmûU) UßlúTôûWj R®W úYß FYÚm SUÕ YN]eLû[ ¨WôL¬lT§pûX.
48. (ØamUúR!) BRtÏ Øu FkR úYRj§-ÚkÕm4 ¿o Yô£lTYWôL BÚk§pûX. (B²Ùm)

DUÕ YXÕ ûLVôp @ûR FÝRÜm Uôh¼o!152& 312 @qYôß BÚk§ÚkRôp ÅQoLs
NkúRLm ùLôi¥ÚlTôoLs.
49. Uô\ôL, BûY ùR°Yô] YN]eLs. Lp® YZeLlThúPô¬u Ds[eL°p BÚd¡\Õ.

@¿§ BûZjúRôûWj R®W úYß FYÚm SUÕ YN]eLû[ UßdL UôhPôoLs.
50. ""BYÚdÏ BYWÕ Bû\Y²PªÚkÕ @t×ReLs @Ú[lTPd áPôRô?'' Fuß

úLh¡u\]o. ""@t×ReLs @pXôy®PúU Ds[]. Sôu ùR°YôL FfN¬dûL ùNnTYu
UhÓúU'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!
51. DUdÏ BqúYRjûR Sôm @Ú°, @Õ @YoLÞdÏd á\lTÓYÕ @YoLÞdÏl

úTôR®pûXVô? Sm©dûL ùLôsÞm NØRôVj§tÏ B§p @ÚÞm, @±ÜûWÙm Ds[Õ.
52. F]dÏm, DeLÞdÏªûPúV @pXôy LiLô¦dLl úTôÕUô]Yu. @Yu

Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûR @±¡\ôu. ÅQô]ûR Sm© @pXôyûY UßlúTôúW
SxPUûPkRYoLs Fuß áßÅWôL!
53. úYRû]ûV DmªPj§p @YNWUôLj úRÓ¡u\]o. öQ«dLlThP LôXdùLÓ

BpXô§ÚkRôp úYRû] @YoLÞdÏ Yk§ÚdÏm. @YoLs DQWôR ¨ûX«p §¼ùW]
@Õ @YoL°Pm YÚm.
54. DmªPm úYRû]ûV @YNWUôLj úRÓ¡u\]o. (GL Bû\Yû]) UßlúTôûW SWLm

Ñt± Yû[dÏm.
55. @YoL°u úUt×\j§-ÚkÕm, LôpLÞdÏd ¸úZ BÚkÕm @YoLû[ úYRû] ê¥d

ùLôsÞm Sôs!1 ""¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRûRf ÑûYÙeLs!'' Fuß (Bû\Yu) áßYôu.
56. Sm©dûL ùLôiP F]Õ @¥VôoLú[! F]Õ éª ®NôXUô]Õ. Fuû]úV

YQeÏeLs!
57. IqùYôÚYÚm UWQjûRf ÑûYdLd á¥VYo. ©u]o SmªPúU §ÚmTd ùLôiÓ

YWlTÓÅoLs!
58. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôûW ùNôodLj§p Ds[ Uô°ûL«p
Ï¥VUojÕúYôm. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
DûZjúRô¬u á- @ZLô]Õ.
59. @YoLs ùTôßûUûVd LûPl©¥lTôoLs. RUÕ Bû\Yû]úV Nôok§ÚlTôoLs.
60. FjRû]úVô D«¬]eLs RUÕ DQûYf ÑUkÕ ùNpY§pûX. @pXôyúY

@YtßdÏm, DeLÞdÏm DQY°d¡\ôu. @Yu ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
61. ""Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjRYàm, ã¬Vû]Ùm, Nk§Wû]Ùm Ru LhÓlTôh¥p

ûYj§ÚlTYàm Vôo?'' Fuß @YoL°Pm ¿o úLhPôp ""@pXôy'' Fuß áßYôoLs.
@lT¥Vô«u ""FqYôß @YoLs §ûN §ÚlTlTÓ¡\ôoLs?''
62. @pXôy R]Õ @¥VôoL°p, Rôu Sô¥úVôÚdÏ ùNpYjûRj RôWô[UôL YZeÏ¡\ôu.

Rôu Sô¥úVôÚdÏ @[ÜPàm YZeÏ¡\ôu. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm
@±kRYu.
63. ""Yô]j§-ÚkÕ Ri½ûW B\d¡ éª ùNjR ©u @Ru êXm @RtÏ D«ìhÓTYu

Vôo?'' Fuß @YoL°Pm ¿o úLhPôp ""@pXôy'' Fuú\ áßYôoLs. ""@pXôyÜdúL
×LZû]jÕm'' Fuß áßÅWôL! Uô\ôL @YoL°p @§LUôú]ôo ®[e¡d ùLôsY§pûX.
64. BqÜXL YôrdûL ÅÔm, ®û[VôhÓm R®W úY±pûX. UßûU YôrÜ Rôu
YôrYôÏm. @YoLs @±Vd áPôRô?
65. @YoLs LlT-p G±f ùNpÛm úTôÕ ©WôojRû]ûV @YàdúL D[jçnûUÙPu

D¬jRôd¡ @pXôyûYl ©Wôoj§d¡u\]o. @YoLû[ LôlTôt± RûW«p úNojRÕm
@YoLs BûQ Lt©d¡u\]o.
66. Sôm @YoLÞdÏ YZe¡VûR @YoLs UßdLhÓm! @àT®dLhÓm! @±kÕ

ùLôsYôoLs.
67. BYoLû[f Ñt±Ùs[ U²RoLs Yô¬f ùNpXlTÓm ¨ûX«p (BYoLÞdÏ)

@TVU°dÏm ×²Rj RXjûR Sôm GtTÓj§«ÚlTûR @YoLs LY²dL®pûXVô?34
ÅQô]ûR Sm©, @pXôy®u @ÚÞdÏ Su± U\d¡\ôoL[ô?
68. @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓdLhÓTYu @pXÕ @Y²Pm YkR DiûUûVl

ùTônùV]d LÚ§VYu A¡úVôûW ®P @¿§ BûZjRYu Vôo? (GL Bû\Yû])
UßlúTôÚdÏ SWLj§p ReÏªPm BpûXVô?
69. Sm ®`Vj§p DûZlúTôÚdÏ SUÕ Y¯Lû[d LôhÓúYôm. SuûU ùNnúYôÚPu

@pXôyBÚd¡\ôu.
mj;jpahak;-30 mh;&k; nkhj;j trdk;-60
úWôUô×¬ NômWôwVm úRôt\Õ Tt±Ùm ©u]o @Õ ÁiÓm ùYt± ùTßm FuTÕ Tt±Ùm
2, 3, 4 YN]eL°p á\lTÓYRôp BqYôß ùTV¬PlThÓs[Õ.
1. @-Kl, Xôm, Ám.2
2, 3, 4, 5. úWôUl úTWWÑ @Ú¡p Ds[ éª«p ùYt± ùLôs[lThÓ ®hPÕ. @YoLs

úRôp®dÏl ©\Ï £X YÚPeL°p @pXôy®u DR®Vôp ùYt± ùTßYôoLs.313
Øu]Úm, ©u]Úm @§LôWm @pXôyÜdúL D¬VÕ. Sm©dûL ùLôiúPôo @kSô°p
U¡rf£VûPYôoLs. Rôu Sô¥úVôÚdÏ @Yu DR® ùNn¡\ôu. @Yu ªûLjRYu;
¨LWt\ @u×ûPúVôu.26
6. (BÕ) @pXôy®u YôdÏß§. @pXôy R]Õ YôdÏß§ûV Á\ UôhPôu. F²àm

U²RoL°p @§LUôú]ôo @±V UôhPôoLs.
7. BqÜXL YôrdûL«p ùY°lTûPVôLj ùR¬TYtû\ @YoLs @±YôoLs. @YoLs

UßûUûVl Tt± LY]Utßs[]o.
8. @YoLs ReLÞdÏsú[ £k§jÕl TôodL®pûXVô? Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm,

@YtßdÏ BûPlThPYtû\Ùm RdL LôWQjÕPàm, Ï±l©hP LôXd ùLÓÜPàm
@pXôy TûPj§Úd¡\ôu. U²RoL°p @§LUôú]ôo RUÕ Bû\Y²u Nk§lûT
UßlTYoLs.
9. @YoLs éª«p TVQm ùNnÕ @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ô¬u Ø¥Ü FlT¥ BÚkRÕ

FuTûRd LY²dL úYiPôUô? BYoLû[ ®P Y-ûUÙPu @YoLs BÚkR]o.
éªûVl TiTÓj§ BYoLs T«¬hPûR ®P @§Lm T«¬hP]o. @YoL°Pm @YoL[Õ
çRoLs ùR°Yô] NôußLÞPu YkR]o. @pXôy @YoLÞdÏj ¾eÏ BûZlTY]ôL
BpûX. Uô\ôL @YoLs RUdÏj RôúU ¾eÏ BûZjR]o.
10. @pXôy®u YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§ @Ytû\d úL- ùNnRRôp ¾ûU

ùNnúRô¬u Ø¥Ü ¾ûUVôLúY @ûUkRÕ.
11. @pXôyúY ØR-p TûPjRôu. ÁiÓm @Yu TûPlTôu. ©u]o @Y²Pm ¿eLs
§ÚmTd ùLôiÓ YWlTÓÅoLs!
12. @kR úSWm1 YÚm úTôÕ Ït\Yô°Ls Sm©dûL«ZlTôoLs.
13. @YoL°u ùRnYeL°p @YoLÞdLôLl T¬kÕ úTÑúYôo BÚdL UôhPôoLs. @YoLs

Rm ùRnYeLû[Ùm UßlTôoLs.
14. @kR úSWm1 ¨ûX ùTÚm @kSô°p @YoLs ©¬kÕ ®ÓYôoLs.
15. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôo, úNôûX«p U¡r®dLl TÓYôoLs.
16. (SmûU) UßjÕ SUÕ YN]eLû[Ùm UßûUf1 Nk§lûTÙm ùTônùV]d LÚ§úVôo

úYRû]«u Øuú] ¨ßjRlTÓYôoLs.
17, 18. ¿eLs UôûXl ùTôÝûR @ûPÙm úTôÕm, LôûXl ùTôÝûR @ûPÙm úTôÕm,
@k§ úSWj§Ûm, SiTL-Ûm @pXôyûYj Õ§ÙeLs! Yô]eL°Ûm, éª«Ûm
@YàdúL ×LZû]jÕm.26
19. @Yu D«Wt\§-ÚkÕ D«Ús[ûR ùY°lTÓjÕ¡\ôu. D«Ús[§-ÚkÕ

D«Wt\ûR ùY°lTÓjÕ¡\ôu. éª ùNjR ©\Ï @RtÏ D«ìhÓ¡\ôu. BqYôú\ ¿eLs
ùY°lTÓjRlTÓÅoLs.
20. UiQôp DeLû[l TûPjÕ ©u]o ¿eLs U²RoL[ôLl TW® BÚlTÕ @Y]Õ
NôußL°p Ds[ûY.368
21. ¿eLs @ûU§ ùT\ DeL°-ÚkúR ÕûQ®VûW DeLÞdLôLl TûPjÕ

DeLÞd¡ûPúV @uûTÙm, BWdLjûRÙm GtTÓj§«ÚlTÕ @Y]Õ NôußL°p
Iu\ôÏm. £k§d¡u\ NØRôVj§tÏ B§p TX NôußLs Ds[].
22. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPj§ÚlTÕm, DeL[Õ ùUô¯LÞm, ¨\eLÞm úYß

Th¥ÚlTÕm @Y]Õ @jRôh£L°p Ds[Õ. @±ÜûPúVôÚdÏ B§p TX NôußLs
Ds[].
23. BW®Ûm, TL-Ûm ¿eLs D\eÏYÕm, @Y]Õ @Úû[j úRÓYÕm @Y]Õ

NôußL°p Ds[ûY. ùN®Ùßm NØRôVj§tÏ B§p TX NôußLs Ds[].
24. ªu]ûX @fNêhÓYRôLÜm, Sm©dûLëhÓYRôLÜm DeLÞdÏ @Yu LôhÓYÕm,

Yô]j§-ÚkÕ Ri½ûW B\d¡, éª ùNjR ©\Ï @Ru êXm @RtÏ D«ìhÓYÕm
@Y]Õ NôußL°p Ds[ûY. ®[eLd á¥V NØRôVjÕdÏ B§p TX NôußLs Ds[].
25. @Y]Õ LhPû[lT¥ Yô]Øm, éªÙm ¨ûX ùTt±ÚlTÕm @Y]Õ NôußL°p

Ds[ûY. ©u]o @Yu DeLû[ IúW RPûY @ûZlTôu. @lúTôÕ éª«-ÚkÕ
ùY°lTÓÅoLs.175
26. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm BÚlúTôo @YàdúL D¬VYoLs. @û]jÕm @YàdúL

LhÓlTÓTûY.
27. @Yú] ØR-p TûPjRôu. ©u]o ÁiÓm TûPlTôu. BÕ @YàdÏ ªLÜm

F°Rô]Õ. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm @YàdúL DVokR Ti× Ds[Õ. @Yu ªûLjRYu;
Oô]ØûPVYu.
28. DeL°-ÚkúR @Yu DeLÞdÏ Jo DRôWQjûRd áß¡\ôu. DeLÞdÏ Sôm
YZe¡VYt±p TeLô°L[ôL DeL[Õ @¥ûUL°p FYÚm Ds[]Wô? @§p ¿eLÞm
(@YoLÞm) NUUôL BÚlÀoL[ô? DeLÞd¡ûPúV ¿eLs @gÑYÕ úTôp @YoLÞdÏ
@gÑÅoL[ô? ®[eÏm NØRôVjÕdÏ BqYôú\ YN]eLû[j ùR°ÜTÓjÕ¡ú\ôm.
29. Uô\ôL, @¿§ BûZjúRôo @±®u± RUÕ Uú]ô BfûNLû[l ©uTtß¡u\]o.

@pXôy VôûW Y¯ úLh¥p ®hÓ ®Ó¡\ôú]ô @YÚdÏ Y¯ LôhÓTYu Vôo?
@YoLÞdÏ DR®Vô[oLs VôÚªpûX
30. (ØamUúR!) DiûU Y¯«p üß DUÕ ØLjûR BmUôodLjûR úSôd¡

¨ûXlTÓjÕÅWôL! BÕ @pXôy®u BVtûLVô] UôodLm. BRu ÁúR U²RoLû[
@pXôy @ûUjÕs[ôu. @pXôy®u TûPl©p FkR UôtßRÛm BpûX. BÕúY
úSWô] UôodLm. F²àm U²RoL°p @§LUôú]ôo @±V UôhPôoLs.
31, 32. @Yû] úSôd¡úV §Úm×eLs! @Yû] @gÑeLs! ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓeLs!
ReL[Õ UôodLjûRl ©¬jÕ TX ©¬ÜL[ô¡ ®hP BûQ Lt©júRô¬p A¡ ®Pô¾oLs!
IqùYôÚ áhPj§]Úm RmªPm Ds[§p U¡rf£VûP¡u\]o.26
33, 34. U²RoLÞdÏ GúRàm ÕuTm GtTÓm úTôÕ RUÕ Bû\Y²Pm §Úm© @Y²Pm
©Wôoj§d¡u\]o. ©u]o @YoLÞdÏj Ru @Úû[ @Yu ÑûYdLf ùNnRôp Sôm
@YoLÞdÏ YZe¡VRtÏ Su± U\kÕ RUÕ Bû\YàdÏ @YoL°p IÚ TÏ§«]o
BûQ Lt©d¡u\]o. @àT®ÙeLs! @±kÕ ùLôsÅoLs.26
35. @YoLs FûR BûQ Lt©d¡\ôoLú[ô @Õ Ï±jÕl úTÑ¡u\ Nôuû\ @YoLÞdÏ

Sôm @Ú°Ùsú[ôUô?
36. U²RoLÞdÏ @Úû[ Sôm ÑûYdLf ùNnÙm úTôÕ U¡rf£VûP¡u\]o. @YoLs

ùNnR ®û] LôWQUôL @YoLÞdÏ IÚ ¾eÏ GtThPôp DPú] @YoLs
Sm©dûL«ZkÕ ®Ó¡u\]o.
37. Rôu Sô¥úVôÚdÏf ùNpYjûR @pXôy RôWô[UôLÜm, Ïû\jÕm YZeÏ¡\ôu

FuTûR @YoLs TôodL®pûXVô? Sm©dûL ùLôsÞm NØRôVjÕdÏ B§p TX
NôußLs Ds[].345
38. D\®]ÚdÏm, GûZdÏm, SôúPô¥dÏm206 @YoL°u D¬ûUûV YZeÏÅWôL!

@pXôy®u ØLjûR SôÓúYôÚdÏ BÕúY £\kRÕ. @YoLú[ ùYt± ùTtú\ôo.
39. U²RoL°u ùNpYeLû[l ùTÚd¡d ùLôsYRtLôL ¿eLs Yh¥dÏ ùLôÓlTÕ

@pXôy®Pm ùTÚÏY§pûX. @pXôy®u ØLjûR Sô¥ ^Lôj ùLôÓlÀoL[ô]ôp
BjRûLúVôúW ùTÚd¡d ùLôiPYoLs.
40. @pXôyúY DeLû[l TûPjRôu. ©u]o DeLÞdÏ DQY°jRôu. ©u]o
DeLû[ UW¦dLf ùNnYôu. ©\Ï DeLû[ D«ol©lTôu. DeLs ùRnYeL°p BYt±p
GúRàm Iuû\f ùNnúYôo Ds[]Wô? @Yu çVYu.10 @YoLs BûQ Lt©lTûR
®hÓm DVokRYu.
41. U²RoL°u ûLLs ùNnRYt±u LôWQUôL @YoLs ùNnRYt±p £XYtû\

@YoLÞdÏf ÑûYdLf ùNnYRtLôLÜm, @YoLs §ÚkÕYRtLôLÜm LP-Ûm, RûW«Ûm
ºW¯Ü úUúXôe¡ ®hPÕ.
42. ""éª«p TVQm ùNnÕ Øu ùNuú\ô¬u Ø¥Ü FqYôß BÚkRÕ FuTûRd

LY²ÙeLs!'' Fuß áßÅWôL! @YoL°p @§LUôú]ôo BûQ Lt©lúTôWôL BÚkR]o.
43. RÓjÕ ¨ßjR Ø¥VôR IÚ Sôs1 @pXôy®PªÚkÕ YÚYRtÏ Øu DUÕ ØLjûR

¨ûXVô] UôodLjûR úSôd¡ ¨ûX ¨ßjÕÅWôL! @kSô°p @YoLs ©¬kÕ ®ÓYôoLs.
44. (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬u ¨WôL¬l× @YûWúV úNokRÕ. SpX\m ùNnúYôo

RUdLôLúY RVô¬jÕd ùLôs¡u\]o.
45. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôÚdÏ @Y]Õ @Ú°-ÚkÕ @Yu á-

YZeÏYôu. @Yu (Ruû]) UßlúTôûW ®ÚmT UôhPôu
46. @Yu R]Õ @Úû[ DeLÞdÏf ÑûYdLf ùNnYRtLôLÜm, LlTpLs @Yu

LhPû[lT¥ ùNpYRtLôLÜm, @Y]Õ @Úû[ ¿eLs úRÓYRtLôLÜm, ¿eLs Su±
ùNÛj§PÜm StùNn§ áßm LôtßLû[ @àl© ûYlTÕ @Y]Õ NôußL°p Ds[ûY.
47. (ØamUúR!) DUdÏ Øu TX çRoLû[ @YoL[Õ NØRôVj§tÏ @àl©ú]ôm.

@YoL°Pm ùR°Yô] NôußLû[ @YoLs ùLôiÓ YkR]o. Ït\m ùNnúRôûWj
Ri¥júRôm. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ DRÜYÕ Sm ÁÕ LPûUVôL A¡ ®hPÕ.
48. @pXôyúY Lôtû\ @àl×¡\ôu. @Õ úULjûRd LûXd¡u\Õ. @Yu ®Úm©VYôß

@ûR Yô²p TWYf ùNn¡\ôu. @ûRl TX ÕiÓL[ôL AdÏ¡\ôu. @Rt¡ûP«p UûZ
ùY°úVßYûRd Lôi¡Èo. R]Õ @¥VôoL°p Rôu Sô¥úVôÚdÏ @ûR ÑûYdLf
ùNnÙm úTôÕ @YoLs U¡rf£VûP¡u\]o.
49. BRtÏ Øu (@RôYÕ) @YoLÞdÏ @Õ @Ú[lTÓYRtÏ Øu

Sm©dûL«Zk§ÚkR]o.
50. éª B\kR ©u @ûR FqYôß @pXôy D«ol©d¡\ôu Fuß @Y]Õ @Ú°u

@±Ï±Lû[l TôolÀWôL! @Yu B\kúRôûW D«ol©lTYu. @Yu @û]jÕl
51. Sôm Lôtû\ @àl© @ûR (T«oLû[) UgNs ¨\UôL @YoLs LiPôp @Ru ©\Ï
@Yû] UßlúTôWôL A¡ ®Ó¡u\]o.
52. ¿o B\kúRôûWf ùN®Ù\f ùNnV Ø¥VôÕ! ùN®PoLs ©uYôe¡ J¥]ôp @ûZlûT

@YoLÞdÏf ùN®úVtLf ùNnV DmUôp Ø¥VôÕ.
53. ÏÚPoLÞdÏ @YoL°u Y¯ úLh¥-ÚkÕ Sp Y¯ LôhÓTYWôL ¿o BpûX. Sm

YN]eLû[ Sm© LhÓlThÓ SPlúTôûWj Rôu DmUôp úLhLf ùNnV Ø¥Ùm.81
54. TXÅ]Uô] ¨ûX«p DeLû[ @pXôy TûPjRôu. ©u]o TXÅ]j§tÏl ©u

TXjûR GtTÓj§]ôu. ©u]o TXjÕdÏl ©u TXÅ]jûRÙm, SûWûVÙm GtTÓj§]ôu.
@Yu Sô¥VûRl TûPlTôu. @Yu @±kRYu; At\ÛûPVYu.
55. @kR úSWm1 YÚm úTôÕ £±Õ úSWm R®W Rôm YôZ®pûX Fuß Ït\Yô°Ls
Nj§Vm ùNnÕ áßYôoLs. BqYôú\ @YoLs §ûN §ÚlTlThÓ YkR]o.
56. ""@pXôy®u Gh¥p157 Ds[ T¥ D«ol©dLlTÓm Sôs1 YûW éª«p ¿eLs

Y£j¾oLs. BÕúY D«ol©dLlTÓm Sôs1. F²àm @±Vô§Úk¾oLs'' Fuß @±Üm,
Sm©dûLÙm YZeLlThúPôo áßYôoLs.
57. @kSô°p1 @¿§ BûZjúRô¬u NUô°l× @YoLÞdÏl TVu RWôÕ. @YoLs (YQdL
Y¯TôÓLs ùNnÙUôß) Yt×ßjRlTP UôhPôoLs.
58. BdÏoA²p U²RoLÞdLôL IqùYôÚ ØuàRôWQjûRÙm ùR°ÜTÓj§Ùsú[ôm.

(ØamUúR!) @YoL°Pm ¿o Nôuû\d ùLôiÓ YkRôp ""¿eLs ÅQoLú[Vu±
úY±pûX'' Fuß (SmûU) UßlúTôo áßYôoLs.
59. BqYôú\ @±VôRYoL°u Ds[eLs ÁÕ @pXôy Øj§ûW«Ó¡\ôu.
60. ùTôßûUVôL BÚlÀWôL! @pXôy®u YôdÏß§ DiûUVô]Õ. Dß§VôL SmTôúRôo

DmûU BúXNôLd LÚ§P úYiPôm.
mj;jpahak;-31 Yf;khd; nkhj;j trdk;-34
ÛdUôu Fu\ SpX¥Vôo RUÕ ULàdÏd áßm @±ÜûW 13 ØRp 20 YûW á\lTÓYRôp
BqYôß ùTV¬PlThPÕ.
1. @-Kl, Xôm, Ám.2
2. BûY Oô]ªdL úYRj§u YN]eLs.
3. SuûU ùNnúYôÚdÏ úSo Y¯Ùm, @ÚÞUôÏm.
4. @YoLs ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓYôoLs. ^LôjûRÙm ùLôÓlTôoLs. @YoLs Rôm

UßûUûV1 Dß§VôL Sm×YôoLs.
5. @YoLú[ RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ (ùTt\) úSo Y¯«p Ds[]o. @YoLú[ ùYt±

ùTtú\ôo.
6. @pXôy®u TôûRûVd úL-VôLd LÚ§ @ûR ®hÓm UdLû[ @±®u± Y¯

ùLÓlTRtLôL ÅQô] ùNn§Lû[ ®ûXdÏ YôeÏúYôo U²RoL°p Ds[]o.
@YoLÞdúL B¯Ü TÓjÕm úYRû] Ds[Õ.
7. @Y²Pm SUÕ YN]eLs á\lThPôp @LkûR ùLôiPY]ôLÜm, @ûRf

ùN®Ù\ôRYû]l úTôXÜm, R]Õ LôÕL°p @ûPl× Ds[Õ úTôXÜm ×\dL¦d¡\ôu.
""@YàdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ'' F] FfN¬lÀWôL!
8. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôÚdÏ BuTm ¨û\kR ùNôodLf úNôûXLs

Ds[].
9. @§p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. @pXôy®u YôdÏß§ DiûUVô]Õ. @Yu

ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
10. ¿eLs TôodLd á¥V çi Bu± Yô]eLû[l TûPjRôu.240 DeLû[f NônjÕ

®Pô§ÚdL éª«p Øû[Lû[l úTôhPôu.248 @§p IqùYôÚ D«¬]jûRÙm TWYf
ùNnRôu. Yô²-ÚkÕ Ri½ûW B\d¡ú]ôm. @§p U§l× ªdL IqùYôÚ YûLûVÙm
Øû[dLf ùNnúRôm.
11. BÕ @pXôy TûPjRÕ! @Y]u± Ut\YoLs TûPjRYtû\ F]dÏd LôhÓeLs!

F²àm @¿§ BûZjúRôo ùR°Yô] Y¯ úLh¥p Ds[]o.
12. ""@pXôyÜdÏ Su± ùNÛjÕÅWôL! Su± ùNÛjÕ¡\Yo RUdúL Su± ùNÛj§d
ùLôs¡\ôo. Vôo (GL Bû\Yû]) Ußd¡\ôúWô @pXôy úRûYVt\Yu; ×LÝdÏ¬VYu''
Fuß (á±) ÛdUôàdÏ Oô]jûR YZe¡ú]ôm.
13. ÛdUôu RUÕ ULàdÏ @±ÜûW áßm úTôÕ ""Fu @ÚûU ULú]! @pXôyÜdÏ
BûQ Lt©dLôúR! BûQ Lt©jRp ULjRô] @¿§VôÏm'' Fuß Ï±l©hPûR
¨û]îhÓÅWôL!
14. U²RàdÏ @Y]Õ ùTtú\ôûWd Ï±jÕm Y-Ùßj§Ùsú[ôm. @Yû] @Y]Õ Rôn

TXÅ]jÕdÏ úUp TXÅ]lThPY[ôLf ÑUkRôs. @Yu TôXÚkÕm TÚYm BWiÓ
AiÓLs.314 F]dÏm, D]Õ ùTtú\ôÚdÏm Su± ùNÛjÕYôVôL! Fu²PúU §Úm©
YÚRp DiÓ.
15. D]dÏ @±Ü BpXôR Iuû\ F]dÏ BûQ Lt©dÏm T¥ @q®ÚYÚm Duû]d
LhPôVlTÓj§]ôp @YoLÞdÏd LhÓlTPôúR! BqÜX¡p @YoL°Pm @Z¡V Øû\«p
úRôZûU ùLôs! Fuû] úSôd¡j §Úm©úVô¬u Y¯ûVl ©uTtß! ©u]o DeLs
ÁÞRp Fu²PúU Ds[Õ. ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRûY Tt± DeLÞdÏ @±®lúTu.
16. Fu @ÚûU ULú]! LÓÏ ®ûR @[Ü (IÚ ùTôÚs) BÚkÕ @Õ Tôû\dÏsú[úVô,
Yô]eL°úXô, éª«úXô BÚkRôÛm @ûR @pXôy ùLôiÓ YÚYôu. @pXôy
ÖhTUô]Yu; SuL±kRYu.
17. Fu @ÚûU ULú]! ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓ! SuûUûV GÜ! ¾ûUûVj RÓ! D]dÏ
GtTÓYûRf N¡jÕd ùLôs! @Õ Dß§ ªdL Lô¬VUôÏm.
18. U²RoLû[ ®hÓm D]Õ ØLjûRj §Úl©d ùLôs[ôúR! éª«p LoYUôL SPdLôúR!
LoYm ùLôiÓ ùTÚûUV¥dÏm FYûWÙm @pXôy ®ÚmT UôhPôu.
19. ""¿ SPdÏm úTôÕ SÓjRWjûRd LûPl ©¥! D]Õ ÏWûXj Rôrj§d ùLôs! ÏWpL°p
ùYßdLjRdLÕ LÝûR«u ÏWXôÏm'' (Fußm @±ÜûW á±]ôo).
20. Yô]eL°p Ds[ûRÙm, éª«p Ds[ûRÙm DeLÞdLôL @pXôy TVuTPf

ùNnRûRÙm, R]Õ @Úh ùLôûPLû[ ùY°lTûPVôLÜm, @kRWeLUôLÜm Yô¬
YZe¡«ÚlTûRÙm ¿eLs LôQ®pûXVô? @±Ü, úSo Y¯, I°ÅÑm úYRm FÕÜm
Bu± @pXôyûYl Tt± RodLm ùNnúYôÚm U²RoL°p Ds[]o.
21. ""@pXôy @Ú°VûRl ©uTtßeLs!'' Fuß @YoL°Pm á\lTÓm úTôÕ ""FeLs

Øuú]ôoLû[ F§p LiúPôúUô @ûRúV SôeLs ©uTtßúYôm'' Fuß áß¡u\]o.
û`jRôu SWLj§u úYRû]ûV úSôd¡ @YoLû[ @ûZjRôÛUô?
22. SuûU ùNnR ¨ûX«p RUÕ ØLjûR @pXôyûY úSôd¡j §Úl×TYo TXUô]
L«tû\l ©¥jÕd ùLôiPôo. Lô¬VeL°u Ø¥Ü @pXôy®PúU Ds[Õ.
23. (SmûU) UßjúRô¬u Ußl× DmûUd LYûX«p ArjR úYiPôm. @YoL°u ÁÞRp
SmªPúU Ds[Õ. @YoLs ùNnRûR @YoLÞdÏ Sôm @±®lúTôm. Ds[eL°p
Ds[ûR @pXôy @±kRYu.
24. @YoLû[f £±Õ LôXm @àT®dLf ùNnúYôm. ©u]o LÓûUVô] úYRû]«p

@YoLû[j RsÞúYôm.
25. ""Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjRYu Vôo?'' Fuß @YoL°Pm ¿o úLhPôp

""@pXôy'' Fuß @YoLs áßYôoLs. ""@pXôyÜdúL ×LZû]jÕm'' Fuß áßÅWôL!
F²àm @YoL°p @§Uôú]ôo @±V UôhPôoLs.
26. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûY @pXôyÜdúL D¬V]. @pXôy úRûYVt\Yu;

×LÝdÏ¬VYu.
27. éª«p Ds[ UWeLs VôÜm FÝÕ úLôpL[ôL BÚkÕ LPÛPu úUÛm GÝ LPpLs
(ûUVôL) ÕûQ úNokRôÛm @pXôy®u LhPû[Ls FÝ§ Ø¥VôÕ.155 @pXôy
28. DeLû[l TûPjRÕm D«ol©lTÕm Jo D«ûWl (TûPlTÕ) úTôu\úR. @pXôy

29. @pXôy BWûYl TL-p ÖûZlTûRÙm, TLûX BW®p ÖûZlTûRÙm, ã¬Vû]Ùm

Nk§Wû]Ùm Ru LhÓlTôh¥p ûYj§ÚlTûRÙm ¿o @±V®pûXVô? IqùYôußm
Ï±l©hP LôXdùLÓ YûW ùNuß ùLôi¥ÚdÏm.241 @pXôy ¿eLs ùNnYûR
SuL±kRYu.
30. @pXôyúY DiûUVô]Yu. @Y]u± @YoLs @ûZlTûY ÅQô]ûY FuTÕm

@pXôy DVokRYu; ùT¬VYu FuTÕm Rôu BRtÏd LôWQm.
31. DeLÞdÏ @pXôy R]Õ NôußLû[d LôhÓYRtLôL @Y]Õ @Ú[ôp LP-p

LlTpLs ùNpYûR ¿o @±V®pûXVô? N¡l×j RuûUÙm Su±ÙQoÜØûPV
IqùYôÚYÚdÏm B§p TX NôußLs Ds[].
32. ØLÓLû[l úTôp @ûXLs @YoLû[ êÓm úTôÕ D[jçnûUÙPu YQdLjûR

D¬jRôd¡ @Yû]l ©Wôoj§d¡u\]o. @YoLû[d LôlTôt±j RûW«p úNojRÕm
@YoL°p úSoûUVôL SPlTYÚm Ds[]o. Su± ùLhP N§LôWoLû[j R®W úYß
FYÚm SUÕ NôußLû[ ¨WôL¬lT§pûX.
33. U²RoLú[! DeLs Bû\Yû] @gÑeLs! RkûR ULû]d LôdL Ø¥VôR, ULu
RkûRûVf £±Õm LôlTôt\ BVXôR Sôû[1 @gÑeLs! @pXôy®u YôdÏß§
DiûUVô]Õ. BqÜXL YôrdûL DeLû[ GUôt± ®P úYiPôm! GUôtßTYàm
@pXôyûYl Tt± DeLû[ GUôt± ®P úYiPôm.
34. @kR úSWm1 Tt±V @±Ü @pXôy®PúU Ds[Õ. @Yu UûZûV B\dÏ¡\ôu.
LÚYû\L°p Ds[ûR @Yu @±¡\ôu. Rôu, Sôû[ NmTô§dLÜs[ûR FYÚm @±V
UôhPôo. Rôm, FeúL UW¦lúTôm FuTûRÙm FkR D«¬]Øm @±VôÕ. @pXôy
SuL±kRYu; ÖhTUô]Yu.
mj;jpahak;-32 m];][;jh nkhj;j trdk;-30
Bû\YàdLôL ^wRôf ùNnúYôo Tt±Ùm @YoLÞdÏd ¡ûPdÏm T¬ÑLs Tt±Ùm 15
ØRp 17 YûW Ds[ YN]eL°p á\lTÓYRôp BqYôß ùTV¬PlThPÕ.
1. @-Kl, Xôm, Ám.2
2. (BÕ) @¡Xj§u Bû\Y²PªÚkÕ @Ú[lThP úYRm. B§p FkRf NkúRLØm BpûX.
3. ""BûR BYo BhÓdLh¥ ®hPôo'' Fuß @YoLs áß¡\ôoL[ô? @qYô±pûX! DUdÏ

Øu]o FfN¬lTYo YWôR NØRôVjûR (ØamUúR!) ¿o FfN¬lTRtLôLÜm, @YoLs úSo
Y¯ ùTßYRtLôLÜm (BÕ) Dm Bû\Y²PªÚkÕ DUdÏ YkR DiûU.
4. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm, @YtßdÏ BûPlThPYtû\Ùm @pXôyúY Aß

SôhL°p TûPjRôu.179 ©u]o @oµu ÁÕ @UokRôu. DeLÞdÏ @Y]u±
ùTôßlTô[úWô, T¬kÕûWlTYúWô17 BpûX. ¿eLs £k§dL Uôh¼oL[ô?
5. Yô]j§-ÚkÕ éª YûW Lô¬VeLû[ @Yú] öY¡d¡\ôu. @Õ IÚ Sô°p

@Y²Pm úUúX±f ùNpÛm. @Õ ¿eLs LQd¡Pdá¥V A«Wm YÚPeLs
@[ÜûPVÕ.293
6. @Yu Uû\Yô]ûRÙm, ùY°lTûPVô]ûRÙm @±TYu; ªûLjRYu; ¨LWt\

@u×ûPúVôu.
7. @Yu IqùYôÚ ùTôÚ°u TûPlûTÙm @ZÏTÓj§]ôu. U²R²u TûPlûTd

L°Ui¦-ÚkÕ ÕYd¡]ôu.368
8. ©\Ï @Y]Õ NkR§Lû[ @tTUô] ¿¬u Nj§-ÚkÕ DÚYôd¡]ôu.
9. ©u]o @Yû]f ºWûUjÕ R]Õ D«ûW @Y²Pm E§]ôu. DeLÞdÏf ùN®ûVÙm,

TôoûYLû[Ùm, Ds[eLû[Ùm GtTÓj§]ôu. ¿eLs Ïû\YôLúY Su±
ùNÛjÕ¡uÈoLs.
10. ""éªdÏs Uû\kR ©u ×Õl TûPlûT SôeLs ùTßúYôUô?'' Fuß @YoLs

úLh¡u\]o. @qYô±pûX! @YoLs RUÕ Bû\Y²u Nk§lûT Ußd¡u\]o.
11. ""DeLÞdùL] ¨VªdLlThP UWQj§tÏ¬V Yô]Yo DeLû[d ûLlTtßYôo.165 ©u]o

DeLs Bû\Y²Pm §ÚmTd ùLôiÓ YWlTÓÅoLs'' Fuß áßÅWôL!
12. Ït\Yô°Ls Rm Bû\Yu Øu RûX Ï²kÕ, ""FeLs Bû\Yô! TôojÕ ®húPôm.
úLhÓ ®húPôm. F]úY FeLû[j §Úl© @àl×! SpX\m ùNn¡ú\ôm. SôeLs Dß§VôL
Sm©dûL ùLôsúYôm'' Fuß áßYûR ¿o LôQ úYiÓúU!
13. Sôm ¨û]j§ÚkRôp IqùYôÚYÚdÏm @YÚdLô] úSo Y¯ûVd ùLôÓj§ÚlúTôm.

Uô\ôL ""@û]jÕ U²RoL[ôÛm, úL[ôÛm SWLjûR ¨Wl×úYu'' Fuß Fu²PªÚkÕ
ùNôp Øk§ ®hPÕ.
14. ""BkR Sô°u1 Nk§lûT ¿eLs U\kRRôp @àT®ÙeLs! SôØm DeLû[ U\kÕ
®húPôm.6 F]úY ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRu LôWQUôL ¨WkRWUô] úYRû]ûVf
ÑûYÙeLs!'' Fuß á\lTÓm.
15. SUÕ YN]eLs êXm @±ÜûW á\lTÓm úTôÕ ^wRô®p ®ÝúYôÚm, RUÕ
Bû\Yû]l ×LrkÕ úTôtßúYôÚm, ùTÚûUV¥dLôUp BÚlúTôÚúU @Ytû\
Sm×TYoLs.396
16. @fNjÕPàm, F§oTôol×Pàm RUÕ Bû\Yû]l ©Wôoj§dL @YoL°u ®Xôl×\eLs

TÓdûLL°-ÚkÕ ®XÏm. Sôm YZe¡VYt±-ÚkÕ (Sp Y¯«p) ùNX®ÓYôoLs.
17. @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRtÏl T¬NôL LiÏ°Úm YûL«p @YoLÞdLôL Uû\jÕ

ûYdLlThÓs[ûR FYÚm @±V UôhPôo.
18. Sm©dûL ùLôiPYo Ït\m ùNnRYûWl úTôp AYôWô? @YoLs NUUôL UôhPôoLs.
19. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôÚdÏ @YoLs (SuûU) ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRôp

ReÏªPUôL ùNôodLf úNôûXLs T¬NôLÜs[].
20. Ït\m ×¬kúRô¬u ReÏªPm SWLm. @e¡ÚkÕ @YoLs ùY°úV\ ¨û]dÏm

úTôùRpXôm ÁiÓm @§p úTôPlTÓYôoLs. ""¿eLs ùTônùV]d LÚ§d ùLôi¥ÚkR
SWLj§u úYRû]ûVf ÑûYÙeLs!'' Fuß @YoLÞdÏd á\lTÓm.
21. @YoLs §ÚkÕYRtLôL BlùT¬V úYRû]dÏ Øu]o (BqÜX¡p) £±V úYRû]ûV

@YoLÞdÏf ÑûYdLf ùNn¡ú\ôm.
22. RUÕ Bû\Y²u YN]eLs êXm @±ÜûW á\lThÓ @ûRl ×\dL¦jRYû] ®P

@¿§ BûZjRYu Vôo? Sôm Ït\Yô°Lû[j Ri¥lúTôm.
23. ê^ôÜdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôm. (ØamUúR!) @YûWf Nk§jR§p ¿o NkúRLm

ùLôs[ô¾o.315 @YûW BvWôÂ-u UdLÞdÏ Y¯ Lôh¥Vôd¡ú]ôm.
24. @YoLs ùTôßûUûVd LûPl ©¥jÕ SUÕ YN]eLû[ Dß§VôL Sm©V úTôÕ SUÕ
LhPû[lT¥ Y¯ LôhÓm RûXYoLû[ @YoL°-ÚkÕ GtTÓj§ú]ôm.
25. @YoLs ØWiThP ®`Vj§p ¡VôUj Sô°p1 DUÕ Bû\Yu @YoL°ûPúV ¾ol×
YZeÏYôu.
26. BYoLÞdÏ Øu TX RûXØû\«]ûW Sôm @¯j§ÚlTÕ BYoLÞdÏ úSo Y¯

LôhP®pûXVô? @YoL°u Ï¥«Úl×dL°p BYoLs SPkÕ ùNp¡u\]o. B§p TX
NôußLs Ds[]. @YoLs ùN®Ù\ UôhPôoL[ô?
27. ""Y\iP éªûV úSôd¡ Ri½ûW SôúU Jh¥f ùNp¡ú\ôm'' FuTûR @YoLs
LôQ®pûXVô? @Ru êXm T«oLû[ ùY°lTÓjÕ¡ú\ôm. @§-ÚkÕ @YoLÞm,
@YoL[Õ LôpSûPLÞm Nôl©Ó¡u\]o. @YoLs £k§dL UôhPôoL[ô?
28. ""¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp @kRj ¾ol× FlúTôÕ?'' Fuß @YoLs

úLh¡u\]o.
29. ""¾ol× Sô°p1 (GL Bû\Yû]) UßjúRôÚdÏ @YoL[Õ Sm©dûL TVu RWôÕ.
@YoLs @YLôNm @°dLlTP UôhPôoLs'' Fuß áßÅWôL!
30. @YoLû[l ×\dL¦lÀWôL! F§oTôolÀWôL! @YoLÞm F§oTôojÕd ùLôiÓs[]o.

mj;jpahak;-33 my;m`;]hg; nkhj;j trdk;-73
TpúYß F§¬Ls áhPôL TûP §Wh¥ RôdL YkR ¨Lrf£ Tt±Ùm @lúTôÕ Bû\Yu
×\j§-ÚkÕ ¡ûPjR úTÚR® Ï±jÕm 9 ØRp 27 YûW á\lTÓYRôp BqYôß
ùTV¬PlThPÕ.
1. S©úV! @pXôyûY @gÑÅWôL! (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏm, SVYgNLoLÞdÏm

LhÓlTPô¾o! @pXôy @±kRY]ôLÜm, Oô]ªdLY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
2. (ØamUúR!) DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ DUdÏ @±®dLlTÓYûRl ©uTtßÅWôL!

@pXôy ¿eLs ùNnYûR SuL±kRY]ôL BÚd¡\ôu.
3. @pXôyûYúV Nôok§ÚlÀWôL! @pXôy ùTôßlúTtLl úTôÕUô]Yu.
4. FkR U²RÚdÏsÞm BWiÓ Ds[eLû[ @pXôy GtTÓjR®pûX. DeL°u

Uû]®V¬p VôûWj RôÙPu Il©h¼oLú[ô @YoLû[ DeLs RôVôoL[ôL @Yu
AdL®pûX.316 DeL[ôp Y[odLlTÓm ©sû[Lû[ DeLs ©sû[L[ôL @pXôy
AdL®pûX.317 BÕ DeLs YônL[ôp áßm YôojûR. @pXôy DiûUúV áß¡\ôu.
@Yú] úSo Y¯ LôhÓ¡\ôu.
5. @YoLû[ @YoL°u RkûRVÚPú] úNojÕ @ûZÙeLs! @ÕúY @pXôy®Pm

¿§Vô]Õ. @YoL°u RkûRVûW ¿eLs @±Vô ®hPôp @YoLs DeL°u ùLôsûLf
NúLôRWoLÞm, DeLs SiToLÞUôYo. RYßRXôL ¿eLs á± ®ÓY§p DeLs ÁÕ Ït\m
BpûX. Uô\ôL DeLs Ds[eL[ôp ¾oUô²jÕd áßYúR (Ït\UôÏm). @pXôy
Uu²lTY]ôLÜm, ¨LWt\ @u×ûPúVô]ôLÜm BÚd¡\ôu.
6. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ ReLû[ ®P BkR S© (ØamUj) Rôu Øuà¬ûU ùTt\Yo.

@YWÕ Uû]®Vo @YoLÞdÏ @uû]Vo.322 Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm, ¶wWj
ùNnúRôûWÙm ®P D\®]oLú[ IÚYÚdÏ Ut\Yo Øuà¬ûU ùTt\Yo.385 ¿eL[ôL
DeLs SiToLÞdÏ DTLôWm ùNnRôúX R®W. BÕ @pXôy®u úYRj§p Ds[Õ. BÕ
T§úYh¥p157 FÝRlThPRôL BÚd¡\Õ.
7, 8. S©UôoL°Pm Ï±lTôL DmªPØm, èy, BlWôÍm, ê^ô, UoVªu ULu C^ô

A¡úVô¬PØm @YoL[Õ Dß§ ùUô¯ûV95 Sôm FÓjRûR ¨û]îhÓÅWôL!
DiûUVô[oLû[ @YoL[Õ DiûU Tt± ®Nô¬lTRtLôL @YoL°Pm LÓûUVô]
DPuT¥dûLûV FÓjúRôm. (Ruû]) UßlúTôÚdÏ @Yu Õu×ßjÕm úYRû]ûVj
RVô¬jÕs[ôu.26
9. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeL°Pm áhÓl TûP«]o YkR úTôÕ @pXôy DeLÞdÏf

ùNnR @ÚhùLôûPûV Fi¦l TôÚeLs! @YoLÞdÏ F§WôLd Lôtû\Ùm, ¿eLs
LôQôR TûP«]ûWÙm @àl©ú]ôm. ¿eLs ùNnTYtû\ @pXôy TôolTY]ôL
BÚd¡\ôu.
10, 11. @YoLs DeLs úUt×\j§-ÚkÕm, DeLs ¸rl×\j§-ÚkÕm YkR úTôÕ,

TôoûYLs ¨ûX Ïj§, BRVeLs ùRôiûPd Ï¯Lû[ @ûPjÕ, @pXôyûYl Tt±
¿eLs TX®RUô] FiQeLû[d ùLôiP úTôÕ, @eÏ Rôu Sm©dûL ùLôiúPôo
úNô§dLlThP]o. @YoLs LÓûUVôL AhÓ®dLlThPôoLs.26
12. ""@pXôyÜm, @Y]Õ çRÚm GUôtßm YôdÏß§ûVúV @°jR]o'' Fuß

SVYgNLoLÞm, Ds[eL°p úSôn Dsú[ôÚm á±V úTôÕm (úNô§dLlThP]o).
13. ""Vv¬l (U¾]ô) Yô£Lú[! DeL[ôp (F§ojÕ) ¨tL Ø¥VôÕ. F]úY §Úm©f
ùNpÛeLs!'' Fuß @YoL°p IÚ NôWôo á±V úTôÕm (úNô§dLlThP]o).
TôÕLôlTô]ûYVôL BÚkÕm ""FeLs ÅÓLs TôÕLôlTt\ûYVôL Ds[]'' F]d á±
S©«Pm @YoL°p IÚ ©¬®]o @àU§ úLô¬]ôoLs. @YoLs ùYÚiúPôÓYûRj
R®W úYù\Rû]Ùm ®ÚmT®pûX.
14. @YoLÞdÏ F§WôL @Ru TX TôLeL°-ÚkÕm TûPùVÓdLlThÓ ©u]o ÏZlTm

®û[®dÏUôß @YoL°Pm úLhLlTh¥ÚkRôp @ûRf ùNn§ÚlTôoLs. £XûWj R®W
@eÏ Re¡«ÚdL UôhPôoLs.
15. ×\eLôh¥ JÓY§pûX Fuß Øu]o @pXôy®Pm Dß§ùUô¯ FÓj§ÚkR]o.

@pXôy®u Dß§ ùUô¯ ®Nô¬dLlTPd á¥VRôL BÚd¡\Õ.
16. ""¿eLs ùYÚiÓ J¥]ôp ùYÚiúPôÓYÕ UWQjûRúVô, ùLôpXlTÓYûRúVô

RÓdLôÕ. @lúTôÕ Ïû\YôLúY ¿eLs YN§V°dLlTÓÅoLs'' Fuß áßÅWôL!
17. ""@pXôy DeLÞdÏj ¾eûL Sô¥]ôp, @pXÕ DeLÞdÏ @Úû[ Sô¥]ôp

@Y²PªÚkÕ DeLû[d LôlTYu Vôo?'' Fuß úLhÀWôL! @pXôyûYVu±
ùTôßlTô[û]úVô, DR®Vô[û]úVô @YoLs LôQ UôhPôoLs.
18. DeL°p RûP ùNnúYôûWÙm, ""FeL°Pm YkÕ ®ÓeLs!'' Fuß RUÕ

NúLôRWoLÞdÏd á±úVôûWÙm @pXôy @±Yôu. @YoLs Ïû\YôLúY R®W
L[j§tÏ YW UôhPôoLs.
19. DeLÞdÏ F§WôL @YoLs LgNjR]m ùNn¡u\]o. TVm YÚm úTôÕ UWQj§]ôp
UVdL ¨ûX @ûPkRYû]l úTôp @YoLs LiLs ÑZX DmûUl TôojRûR ¿o Li¼o.
TVm ùR°kRÕm (úTô¬p ¡ûPjR) ùTôÚhL°p úTWôûN ùLôiÓ áoûUVô] SôÜL[ôp
DeLû[j Õu×ßjÕ¡u\]o. @YoLs Sm©dûL ùLôs[®pûX. @YoL°u ùNVpLû[
@pXôy @¯jÕ ®hPôu. BÕ @pXôyÜdÏ F°Rô]RôLúY BÚd¡\Õ.
20. áhÓl TûP«]o Buàm ùNpX®pûX Fuß ¨û]d¡u\]o. áhÓl TûP«]o
YkÕ ®hPôp ¡WôUl×\jRô¬Pm DeLû[l Tt±V ùNn§Lû[ ®Nô¬jÕd ùLôi¥ÚdLúY
®Úm×YôoLs. DeLÞPu @YoLs BÚk§ÚkRôÛm Ïû\YôLúY R®W úTô¬h¥ÚdL
UôhPôoLs.
21. @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 Sm©, @pXôyûY @§Lm ¨û]dÏm DeLÞdÏ

@pXôy®u çR¬Pm @Z¡V ØuUô§¬ BÚd¡\Õ.318
22. áhÓl TûP«]ûWd LiP úTôÕ ""BÕúY @pXôyÜm, @Y]Õ çRÚm SUdÏ
YôdL°jRÕ. @pXôyÜm, @Y]Õ çRÚm DiûUúV á±]o'' Fuß Sm©dûL
ùLôiúPôo á±]o. Sm©dûLûVÙm, LhÓlTÓRûXÙm R®W úYù\Rû]Ùm @YoLÞdÏ
(BÕ) @§LUôdL®pûX.
23. @pXôy®Pm FûRl Tt± Dß§ ùUô¯ FÓjRôoLú[ô @ûR DiûUlTÓj§úVôÚm

Sm©dûL ùLôiúPô¬p Ds[]o. RUÕ BXh£VjûR @ûPkRYÚm @YoL°p Ds[]o
(@ûR) F§oTôojÕd ùLôi¥ÚlTYÚm @YoL°p Ds[]o. @YoLs £±R[Üm (YôdÏ)
Uôt\m ùNnV®pûX.
24. DiûUVô[oLÞdÏ @YoL[Õ DiûU«u LôWQUôL @pXôy T¬N°lTôu.

Sô¥]ôp SVYgNLûWj Ri¥lTôu. @pXÕ @YoLû[ Uu²lTôu. @pXôy
25. (Ruû]) UßlúTôûW FkR SuûUûVÙm @ûPVôUp @YoL[Õ úLôTjÕPú]úV

@Yu §Úl© @àl©]ôu. Sm©dûL ùLôiúPôÚdLôL úTô¬P @pXôy úTôÕUô]Yu.
@pXôy Y-ûU ªdLY]ôLÜm, ªûLjRY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
26. úYRØûPúVô¬p27 @YoLÞdÏ DR® ùNnúRôûW @YoL°u úLôhûPL°-ÚkÕ

B\d¡]ôu. @YoL°u Ds[eL°p @fNjûRl úTôhPôu. IÚ áhPjûRd ùLôuÈoLs!
Uß áhPjûRf £û\l ©¥j¾oLs.
27. @YoL[Õ éªdÏm, ÅÓLÞdÏm, @YoL[Õ ùNpYeLÞdÏm, ¿eLs Lôp ûYdLôR

éªdÏm DeLû[ Yô¬Nôd¡]ôu. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚ°u ÁÕm At\ÛûPVY]ôL
BÚd¡\ôu.
28. ""BqÜXL YôrûYÙm, BRu @XeLôWjûRÙm ¿eLs ®Úm©]ôp YôÚeLs!

DeLÞdÏ YN§V°jÕ @Z¡V Øû\«p DeLû[ ®Ó®jÕ ®Ó¡ú\u'' Fuß S©úV
(ØamUúR!) DUÕ Uû]®V¬Pm áßÅWôL!
29. ¿eLs @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm, UßûU YôrûYÙm ®Úm©]ôp DeL°p

SuûU ùNnúYôÚdÏ @pXôy ULjRô] á-ûVj RVô¬jÕs[ôu.
30. S©«u Uû]®VúW! DeL°p VôúWàm ùR°Yô] ùYhLd úLPô]ûRf ùNnRôp
@YÚdÏ BÚ UPeÏ úYRû] @°dLlTÓm. @Õ @pXôyÜdÏ F°Rô]RôLúY
BÚd¡\Õ.
31. (S©«u Uû]®VWô]) DeL°p @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm LhÓlThÓ

SpX\m ùNnTYÚdÏ @YWÕ á-ûV BWiÓ RPûY YZeÏúYôm. @YÚdÏ U§l× ªdL
DQûYÙm RVô¬jÕsú[ôm.
32. S©«u Uû]®VúW! ¿eLs ùTiL°p FYûWÙm úTôuú\ôo @pXo. ¿eLs

(Bû\YàdÏ) @g£]ôp ÏûZkÕ úTNô¾oLs! FY]Õ Ds[j§p úSôn Ds[úRô @Yu
NTXlTÓYôu. @ZLô] átû\úV áßeLs.
33. DeLs ÅÓL°úXúV ReÏeLs! ØkûRV @±VôûUd LôXj§p ùY°lTÓj§j §¬kRÕ

úTôp §¬Vô¾oLs! ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓeLs! ^LôjûRd ùLôÓeLs! @pXôyÜdÏm,
@Y]Õ çRÚdÏm LhÓlTÓeLs! BqÅh¥]Wô¡V DeLû[ ®hÓ @ÑjRjûR ¿dLÜm,
DeLû[ ØÝûUVôLl T¬ÑjRlTÓjRÜúU @pXôy SôÓ¡\ôu.
34. DeLs ÅÓL°p á\lTÓm @pXôy®u YN]eLû[Ùm, Oô]jûRÙm67 ¨û]ÙeLs!

@pXôy ÖÔdLUô]Y]ôLÜm, SuL±kRY]ôLÜm, BÚd¡\ôu.
35. Øv-Uô] AiLÞm, ùTiLÞm, Sm©dûL ùLôiP AiLÞm, ùTiLÞm,

LhÓlThÓ SPdÏm AiLÞm, ùTiLÞm, DiûU úTÑm AiLÞm, ùTiLÞm,
ùTôßûUûV úUtùLôsÞm AiLÞm, ùTiLÞm, @PdLUôL SPdÏm AiLÞm,
ùTiLÞm, RoUm ùNnÙm AiLÞm, ùTiLÞm, úSôu× úSôtÏm AiLÞm,
ùTiLÞm, RUÕ LtûTd LôjÕd ùLôsÞm AiLÞm, ùTiLÞm, @pXôyûY @§Lm
¨û]dÏm AiLÞm, ùTiLÞm A¡V @YoLÞdÏ @pXôy Uu²lûTÙm, ULjRô]
á-ûVÙm RVô¬jÕs[ôu.
36. @pXôyÜm, @Y]Õ çRÚm IÚ Lô¬VjûR Ø¥Ü ùNnÙm úTôÕ Sm©dûL ùLôiP
AÔdÏm, ùTiÔdÏm RUÕ @dLô¬Vj§p ÑV ®ÚlTm ùLôsÞRp BpûX.
@pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm Uôß ùNnTYo ùR°YôL Y¯ ùLhÓ ®hPôo.
37. VôÚdÏ @pXôy @Ús ×¬kÕ (ØamUúR!) ¿Úm @YÚdÏ @Ús ×¬k¾úWô,
@Y¬Pm ""DUÕ Uû]®ûV DmªPúU ûYjÕd ùLôs! @pXôyûY @g£d ùLôs'' Fuß
¿o á±VûR Fi¦l TôolÀWôL! @pXôy ùY°lTÓjR BÚkRûR DUÕ U]ÕdÏs
Uû\jÕd ùLôi¼o. U²RÚdÏ @g£Éo! ¿o @gÑYRtÏ @pXôyúY RÏ§Vô]Yu.
û^j FuTôo @Y¬Pm Ru úRûYûV Ø¥jÕd ùLôiP úTôÕ DUdÏ @YûW UQ
Ø¥jÕj RkúRôm. Y[ol× ULuLs Rm Uû]®V¬Pm RUÕ úRûYûV Ø¥jÕd
ùLôiPôp (®YôLWjÕf ùNnRôp) @YoLû[ (Y[ol×j RkûRVWô]) Sm©dûL ùLôiúPôo
UQkÕ ùLôsYÕ Ït\UôL ALd áPôÕ FuTRtLôL (BqYôß ùNnúRôm). @pXôy®u
LhPû[ ùNnÕ Ø¥dLlTP úYi¥VRôL BÚd¡\Õ.319
38, 39. @pXôy @YÚdLôLf ùNnR GtTôh¥p S©«u ÁÕ FkRd Ït\Øm BpûX.
@pXôyûY @g£, @Yû]j R®W úYß FYÚdÏm @gNôÕ @pXôy®u çÕf
ùNn§Lû[ FÓjÕf ùNôu] Øu ùNuú\ô¬Pm @pXôy®u Y¯Øû\ BÕúY.
@pXôy®u LhPû[ ¾oUô²dLlThP Ø¥YôL BÚd¡\Õ. @pXôy LQdùLÓdLl
úTôÕUô]Yu. 26
40. ØamUj DeL°u AiL°p FYÚdÏm RkûRVôL BÚdL®pûX.320 Uô\ôL

@pXôy®u çRWôLÜm, S©UôoL°p Øj§ûWVôLÜm BÚd¡\ôo. @pXôy IqùYôÚ
ùTôÚû[Ùm @±kRY]ôL BÚd¡\ôu.187
41. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyûY @§LU§Lm ¨û]ÙeLs!
42. @Yû]d LôûX«Ûm, UôûX«Ûm Õ§ÙeLs!
43. BÚsL°-ÚkÕ I°dÏ DeLû[d ùLôiÓ ùNpYRtLôL, @Yú] DeLÞdÏ @Ús

×¬¡\ôu. @YàûPV Yô]YoLs DeLÞdLôL @Úû[j úRÓ¡u\]o. @Yu Sm©dûL
ùLôiúPô¬Pm ¨LWt\ @u×ûPúVô]ôL BÚd¡\ôu.
44. @Yû] @YoLs Nk§dÏm Sô°p @YoL°u Lô¦dûL ^Xôm FuTRôÏm.159

@YoLÞdLôL U¬VôûRdÏ¬V á-ûVÙm @Yu RVô¬jÕs[ôu.
45, 46. S©úV (ØamUúR!) DmûU Nôh£VôLÜm, StùNn§ áßTYWôLÜm, FfN¬dûL

ùNnTYWôLÜm, @pXôy®u ®ÚlTlT¥ @Yû] úSôd¡ @ûZlTYWôLÜm, I°ÅÑm
®[dLôLÜm Sôm @àl©ú]ôm.26
47. ""Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ @pXôy®PªÚkÕ ùT¬V @ÚhùLôûP Ds[Õ'' Fuß

@YoLÞdÏ StùNn§ áßÅWôL!
48. (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏm SVYgNLÚdÏm LhÓlTPô¾o! @Yo L°u

ùRôpûXLû[ @Xh£VlTÓjÕÅWôL! @pXôyûYúV Nôok§ÚlÀWôL! @pXôy
ùTôßlúTtLl úTôÕUô]Yu.
49. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ¿eLs Sm©dûL ùLôiP ùTiLû[ UQkÕ @YoLû[j

¾iÓYRtÏ Øu ®YôLWjÕf ùNnÕ ®hPôp DeLÞdLôL @YoLs @àN¬dÏm BjRô
GÕªpûX.69 @YoLÞdÏ YôrdûL YN§ @°ÙeLs. @Z¡V Øû\«p @YoLû[ ®hÓ
®ÓeLs!
50. S©úV! (ØamUúR!) DUÕ Uû]®V¬p VôÚdÏ @YoL°u UQdùLôûPûVd108

ùLôÓjÕ ®h¼úWô @YoLû[Ùm, @pXôy DUdÏ úTôod ûL§L[ôLd ùLôÓjR @¥ûUl
ùTiLû[Ùm,107 DUÕ RkûR«u NúLôRW¬u ×Rp®Ls, DUÕ RkûR«u
NúLôR¬LÞûPV ×Rp®Ls, DUÕ Rô«u NúLôRWÚûPV ×Rp®Ls, DUÕ Rô«u
NúLôR¬LÞûPV ×Rp®Ls A¡úVô¬p DmØPu ¶wWj ùNnúRôûWÙm DUdÏ
(UQØ¥dL) Sôm @àU§jÕsú[ôm. S©dLôL Ruû]j Rôú] @olTQm ùNnR Sm©dûL
ùLôiP ùTiûQÙm S© @YûW UQkÕ ùLôs[ ®Úm©]ôp (@àU§jÕsú[ôm)
DUdÏf NeLPm GtTPd áPôÕ FuTRtLôL Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ BpXôUp DUdÏ
UhÓm £\lTô] NhPUôÏm.378 (Ut\YoLÞdÏ) @YoL°u Uû]®Vo Utßm @¥ûULs
Ï±jÕ GtTÓj§Ùs[ûR @±úYôm. @pXôy Uu²lTY]ôLÜm, ¨LWt\
51. (ØamUúR!) @YoL°p ¿o ®Úm©VYûW IÕd¡ ®PXôm. ®Úm©VYûW DmØPu

ûYjÕd ùLôs[Xôm. ¿o IÕd¡úVô¬p VôûW ®Úm×¡ÈúWô (@YûW ÁiÓm úNojÕd
ùLôsY§p) Dm ÁÕ Ït\m BpûX. @YoL°u LiLs Ï°WÜm, @YoLs LYûXlTPôUp
BÚdLÜm, ¿o @YoLÞdÏ FûRd ùLôÓd¡ÈúWô @§p @YoLs @û]YÚm
§Úl§VûPVÜm BÕ Gt\Õ. DeLs Ds[eL°p Ds[ûR @pXôy @±Yôu. @pXôy
@±kRY]ôLÜm, N¡l×jRuûU DûPVY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
52. @¥ûUl ùTiLs R®W107 úYß ùTiLs BRu ©\Ï DUdÏ @àU§dLlTP
UôhPôoLs. @YoL°u @ZÏ DmûUd LYokR úTôÕm N¬úV. (@YoLû[ ®YôLWjÕf
ùNnÕ ®hÓ) @YoLÞdÏl TLWUôL úYß Uû]®VûW UôtßYÕm áPôÕ. @pXôy
IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm LiLô¦lTY]ôL BÚd¡\ôu.
53. Sm©dûL ùLôiúPôúW! S©«u ÅÓL°p @àU§dLlThPôp R®W DiTRtÏ

ÖûZVô¾oLs! @YWÕ Tôj§WjûRl TôojÕd ùLôi¥ÚdLô¾oLs! Uô\ôL @ûZdLlThPôp
ùNpÛeLs! DQÜ DhùLôiPÕm ùNuß ®ÓeLs! úTf£p X«jÕ ®Pô¾oLs! BÕ
S©dÏj ùRôkRWYôL BÚdÏm. DeL°Pm (á\) @Yo ùYhLlTÓYôo. DiûU(ûVd áßm)
®`Vj§p @pXôy ùYhLlTP UôhPôu. (S©«u Uû]®VWô]) @YoL°Pm
FûRúVàm ¿eLs úLhPôp §ûWdLlTôp BÚkúR úLÞeLs! BÕúY DeLs
Ds[eLÞdÏm, @YoL°u Ds[eLÞdÏm çnûUVô]Õ. @pXôy®u çRûW ¿eLs
ùRôkRWÜ ùNnVd áPôÕ. @YÚdÏl ©u IÚ úTôÕm @YWÕ Uû]®VûW ¿eLs
UQdLÜm áPôÕ. BÕ @pXôy®Pm ULjRô]RôL BÚd¡\Õ.322
54. FûRúVàm ¿eLs ùY°lTÓj§]ôúXô, Uû\jÕd ùLôiPôúXô @pXôy IqùYôÚ

ùTôÚû[Ùm @±TY]ôL BÚd¡\ôu.
55. (S©«u Uû]®VWô¡V) @YoL°u RkûRVo, @YoL°u ×RpYoLs, @YoL°u

NúLôRWoLs, @YoL[Õ NúLôRWoL°u ×RpYoLs, @YoL[Õ NúLôR¬L°u ×RpYoLs,
Utßm ùTiLs, @YoL°u @¥ûULs107 ®`Vj§p @YoLs ÁÕ FkRd Ït\Øm
BpûX. @pXôyûY @gÑeLs! @pXôy IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm TôolTY]ôL
BÚd¡\ôu.
56. @pXôy BkR S©dÏ @Ús ×¬¡\ôu. Yô]YoLs @YÚdLôL @Y]Õ @Úû[
úYiÓ¡u\]o. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ¿eLÞm @YÚdLôL (Bû\) @Úû[
úYiÓeLs! ^XôØm áßeLs!324
57. @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm ùRôkRWÜ ùNnúYôûW BqÜX¡Ûm, UßûU«Ûm
@pXôy N©d¡\ôu.6 @YoLÞdÏ B¯Ü RÚm úYRû]ûVÙm RVô¬jÕs[ôu.
58. Sm©dûL ùLôiP AiLû[Ùm, ùTiLû[Ùm @YoLs ùNnVôRûRd á± 59. S©úV!

(ØamUúR!) DUÕ Uû]®VÚdÏm, DUÕ ×Rp®VÚdÏm, (Gû]V) Sm©dûL ùLôiP
ùTiLÞdÏm ØdLôÓLû[j ùRôeL ®ÓUôß áßÅWôL!300 @YoLs (IÝdLØûPV
ùTiLs Fuß) @±VlTPÜm, ùRôpûXlTÓjRlTPôUp BÚdLÜm BÕ Gt\Õ.'' @pXôy
60. SVYgNLoLÞm, Ds[eL°p úSôn Dsú[ôÚm, U¾]ô®p ùTônLû[l TWl×úYôÚm

®X¡d ùLôs[ô ®hPôp (ØamUúR!) DmûU @YoLs ÁÕ A§dLm ùNÛjR ûYlúTôm.
©u]o BeúL Ïû\YôLúY DUdLÚ¡p Ï¥«ÚlTôoLs.185
61. @YoLs N©dLlThÓ BÚlTôoLs. @YoLs FeÏ LôQlThPôÛm ©¥dLlThÓ

ùLôuù\ô¯dLlTÓYôoLs.
62. Øu ùNuú\ôo ®`Vj§p BÕúY @pXôy®u SûPØû\VôL BÚkRÕ.

@pXôy®u SûPØû\«p FkR Uôt\jûRÙm ¿o LôQ Uôh¼o.
63. (ØamUúR!) @kR úSWm1 Tt± UdLs DmªPm úLh¡u\]o. ""@Õ Tt±V @±Ü
@pXôy®PúU Ds[Õ'' F] áßÅWôL! @kR úSWm1 NÁTj§p BÚdLd áÓm FuTÕ
DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
64. (GL Bû\Yû]) UßlúTôûW @pXôy N©jÕ ®hPôu.6 @YoLÞdÏ SWLjûRÙm

RVô¬jÕs[ôu.
65. @§p @YoLs Fuù\ußm ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. FkRl ùTôßlTô[û]úVô,

DR®Vô[û]úVô @YoLs LôQ UôhPôoLs.
66. @YoL°u ØLeLs SW¡p ×WhPlTÓm Sô°p ""SôeLs @pXôyÜdÏd

LhÓlTh¥ÚdLd áPôRô? BjçRÚdÏd LhÓlTh¥ÚdLd áPôRô?'' F]d áßYôoLs.
67. ""FeLs Bû\Yô! FeLs RûXYoLÞdÏm, FeLs ùT¬VôoLÞdÏm SôeLs

LhÓlThúPôm. @YoLs FeLû[ Y¯ ùLÓjÕ ®hP]o'' F]Üm áßYôoLs.
68. ""FeLs Bû\Yô! @YoLÞdÏ BÚUPeÏ úYRû]ûV @°lTôVôL! @YoLû[ ªLl

ùT¬V @[ÜdÏf N©lTôVôL!'' F]Üm áßYôoLs.
69. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ê^ôÜdÏj ùRôkRWÜ ùLôÓjúRôo úTôp A¡ ®Pô¾oLs!

@YoLs á±V§-ÚkÕ @YûW @pXôy ¿d¡]ôu. @pXôy®Pm @Yo
RÏ§ÙûPVYWôL BÚkRôo.394
70. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyÜdÏ @gÑeLs! úSoûUVô] ùNôpûXúV áßeLs!

71. @Yu DeLÞdLôL DeLs ùNVpLû[f ºWôdÏYôu. DeLÞdLôL DeL°u
TôYeLû[ Uu²lTôu. @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm LhÓlTÓTYo ULjRô]
ùYt± ùTtß ®hPôo.
72. Yô]eLs, éª Utßm UûXLÞdÏ @Uô²RjûR Sôm Øu ûYjúRôm. @ûRf ÑUdL

@g£ @ûY UßjÕ ®hP]. U²Ru @ûRf ÑUkÕ ùLôiPôu. @Yu @¿§
BûZlTY]ôLÜm, @±VôRY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
73. SVYgNLoL[ô] AiLû[Ùm, ùTiLû[Ùm, BûQ Lt©dÏm AiLû[Ùm,

ùTiLû[Ùm @pXôy Ri¥lTRtLôLÜm, Sm©dûL ùLôiP AiLs Utßm
ùTiLû[ @pXôy Uu²lTRtLôLÜm (BqYôß ùNnRôu) @pXôy Uu²lTY]ôLÜm,
¨LWt\ @u×ûPúVô]ôLÜm BÚd¡\ôu.
mj;jpahak;-34 ]gh nkhj;j trdk;-54
^TK Fàm EûWl Tt±Ùm @qî¬p ùN¯lTô] YN§Ls ùNnÕ ùLôÓjRÕ Tt±Ùm
@qîWôo Su± U\kR úTôÕ ùN¯lûT ¿d¡VÕ Tt±Ùm 15, 16, 17 A¡V YN]eL°p
á\lTÓYRôp BkR @j§VôVj§tÏ BqYôß ùTVo ãhPlThPÕ.
1. @pXôyÜdúL ×LZû]jÕm. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm

@YàdúL D¬V]. UßûU«Ûm1 ×Lr @YàdúL. @Yu Oô]ªdLYu; SuL±kRYu.
2. éª«p ÖûZYûRÙm, @§-ÚkÕ ùY°úVßYûRÙm Yô²-ÚkÕ B\eÏYûRÙm,

@ûR úSôd¡ úUúX ùNpYûRÙm @Yu @±¡\ôu. @Yu ¨LWt\ @u×ûPúVôu;
Uu²lTYu.
3. ""@kR úSWm1 FeL°Pm YWôÕ'' Fuß (GL Bû\Yû]) UßlúTôo áß¡u\]o.

""@qYô\pX! Fu Bû\Yu ÁÕ AûQVôL! @Õ DeL°Pm YÚm. @Yu Uû\Yô]ûR
@±TYu. Yô]eL°úXô, éª«úXô @ÔY[úYô @ûR ®Pf £±VúRô, @ûR ®Pl
ùT¬VúRô @YàdÏj ùR¬VôUp úTôLôÕ. ùR°Yô] T§úYh¥p157 @ûY BpXôUp
BpûX Fuß áßÅWôL!
4. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôÚdÏ @Yu T¬N°lTRtLôL (BqYôß T§Ü

ùNnVlTÓ¡\Õ). @YoLÞdÏ Uu²l×m, U§l× ªdL DQÜm Ds[].
5. SUÕ YN]eL°p SmûU ùYpX ØVt£lúTôÚdÏ Õu×ßjÕm úYRû]úV

RiPû]VôL Ds[Õ.
6. (ØamUúR!) ""DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ DUdÏ @Ú[lThPúR DiûU'' Fuß Lp®

YZeLlThúPôo LÚÕ¡u\]o. Utßm ×LÝdÏ¬V ªûLjRY²u Y¯ûV @Õ LôhÓ¡\Õ.
7. ""¿eLs ØÝûUVôL DÚdÏûXkR ©u ×§V TûPlûTl ùTßÅoLs F]d áßm IÚ

U²RûWl Tt± Sôm DeLÞdÏd á\hÓUô?'' Fuß (GL Bû\Yû]) UßlúTôo
úLh¡u\]o.
8. BYo @pXôy®u ÁÕ BhÓd Lh¥]ôWô? @pXÕ BYÚdÏl ûTj§VUô?

@qYô±pûX! UßûUûV1 SmTôúRôo úYRû]«Ûm, çWUô] Y¯ úLh¥Ûm Ds[]o.
9. Yô]j§Ûm, éª«Ûm ReLÞdÏ Øuú] BÚlTûRÙm, ReLÞdÏl ©uú]

BÚlTûRÙm @YoLs TôodL®pûXVô? Sôm Sô¥]ôp @YoLû[l éª«p ×ûRVf
ùNn§ÚlúTôm. @pXÕ @YoLs ÁÕ Yô]j§-ÚkÕ IÚ TÏ§ûV ®Zf ùNn§ÚlúTôm.
§ÚkÕ¡\ IqùYôÚ @¥VôàdÏm B§p Nôuß Ds[Õ.
10, 11. RôîÕdÏ Sm @Úû[ YZe¡ú]ôm. ""UûXLú[! T\ûYLú[! @YÚPu úNokÕ
Õ§ÙeLs!'' F]d á±ú]ôm. ""úTôod LYNeLû[f ùNnÅWôL! @Yt±u Yû[VeLû[
IÝeÏTÓjÕÅWôL'' F] (á±) @YÚdÏ BÚmûT ùUuûUVôd¡ú]ôm. ""SpX\jûRf
ùNnÙeLs! ¿eLs ùNnTYtû\ Sôu TôolTYu'' F]Üm á±ú]ôm.26
12. ^ýûXUôàdÏd Lôtû\ YNlTÓj§ú]ôm. @Ru ×\lTôÓ IÚ UôRUôÏm. @Ru

§Úm×Rp IÚ UôRUôÏm.325 @YÚdLôL ùNm× Etû\ JPf ùNnúRôm. R]Õ Bû\Y²u
®ÚlTlT¥ @Y¬Pm T¦Vôtßm úLÞm BÚkR]o. @YoL°p SUÕ LhPû[ûV
VôúWàm ×\dL¦jRôp SW¡u úYRû]ûV @YÚdÏf ÑûYdLf ùNnúYôm.
13. @Yo ®Úm©V úTôodLÚ®Lû[Ùm, £tTeLû[Ùm,326 RPôLeLû[l úTôu\

ùLôlTûWLû[Ùm, SLojR Ø¥VôR Tôj§WeLû[Ùm, @YÚdLôL @ûY ùNnR]. ""Rôî§u
ÏÓmTjRôúW! Su±ÙPu ùNVpTÓeLs! F]Õ @¥VôoL°p Su±ÙûPúVôo Ïû\YôLúY
Ds[]o'' Fuß á±ú]ôm.
14. @YÚdÏ Sôm UWQjûR GtTÓj§V úTôÕ éª«p EokÕ ùNpÛm D«¬]m
(LûWVôu) Rôu @YWÕ UWQjûRd Lôh¥d ùLôÓjRÕ. @Õ @YWÕ ûLjR¥ûVf
Nôl©hPÕ. @Yo ¸úZ ®ÝkRÕm ""SUdÏ Uû\Yô]ûY ùR¬k§ÚkRôp B¯Ü RÚm
BjÕuTj§p BÚk§ÚdL UôhúPôúU'' FuTûR úLs ®[e¡d ùLôiP].327
15. ^Tô Yô£LÞdÏ @YoL°u Ï¥«Úl×L°p Nôuß Ds[Õ. @Ru YXl×\Øm,

BPl×\Øm BWiÓ úNôûXLs (BÚkR]) DeLs Bû\Y²u DQûY DiÔeLs!
@YàdÏ Su± ùNÛjÕeLs! (F]d á\lThPÕ) EÚm SpX Eo. Bû\Yàm
Uu²lTYu.
16. A]ôp @YoLs ×\dL¦jR]o. F]úY ùTÚùYs[jûR @YoL°Pm @àl©ú]ôm.

×°l×m, LNl×m DûPV ×tLÞm, £±R[Ü BXkûR UWeLÞm ùLôiP úYß BÚ
úNôûXL[ôL @YoL[Õ BWiÓ úNôûXLû[Ùm Uôt±ú]ôm.
17. @YoLs (SmûU) UßjRRôp BqYôß Ri¥júRôm. (SmûU) UßlúTôûWj R®W

Ut\YoLû[ Sôm Ri¥lúTôUô?
18. Sôm Tôd¡Vm ùNnR EoLÞdÏm, @YoLÞdÏm BûPúV ùY°lTûPVôLj

ùR¬Vdá¥V EoLû[ GtTÓj§ú]ôm. @Yt±p TVQjûRÙm GtTÓj§ú]ôm. BW®Ûm,
TL-Ûm @fNUtß TVQm ùNnÙeLs! (F]d á±ú]ôm)
19. ""FeLs Bû\Yô! FeLÞdÏ ùRôûXçW TVQeLû[ GtTÓjÕYôVôL!'' Fuß á±

RUdÏj RôúU ¾eÏ BûZjR]o. @YoLû[l TZeLûRL[ôd¡ú]ôm. @YoLû[
DÚdÏûXjúRôm. ùTôßûUÙm Su±ÙQoÜm Ds[ IqùYôÚYÚdÏm B§p TX NôußLs
Ds[].
20. @YoLû[l ùTôÚjR YûW BlÄv R]Õ FiQj§p ùYt±VûPkRôu. Sm©dûL
ùLôiúPô¬p IÚ áhPj§]ûWj R®W (Ut\YoLs) @Yû]l ©uTt±]ôoLs.
21. @YàdÏ @YoLs ÁÕ FkR @§LôWØm BpûX. UßûUûV Sm×TYûW

NkúRLlTÓTY¬-ÚkÕ úYßTÓj§d LôhPúY (BÕ SPkRÕ). DUÕ Bû\Yu IqùYôÚ
ùTôÚû[Ùm TôÕLôlTYu.
22. ""@pXôyûYVu± ¿eLs LtTû] ùNnRYtû\ @ûZjÕl TôÚeLs! @YoLs

Yô]eL°Ûm, éª«Ûm @ÔY[ÜdÏm @§LôWm ùT\ UôhPôoLs. Bq®Wi¥Ûm
@YoLÞdÏ FkRl TeÏm BpûX. @YoL°p @YàdÏ FkR DR®Vô[Úm BpûX''
Fuß áßÅWôL!
23. VôÚdÏ @Yu @àU§V°jRôú]ô @YÚdúL R®W @Y²Pm T¬kÕûW TVu RWôÕ.17
Ø¥®p @YoL°u Ds[eL°-ÚkÕ SÓdLm ¿e¡VÕm ""DeLs Bû\Yu Fu]
á±]ôu?'' F]d úLhÓd ùLôsYôoLs. ""DiûUûVúV (á±]ôu.) @Yu DVokRYu;
ùT¬VYu'' Fuß áßYôoLs.
24. ""Yô]eL°Ûm, éª«Ûm DeLÞdÏ DQY°lTYu Vôo?'' Fuß (ØamUúR!) úLhÓ,

""@pXôy'' Fuß áßÅWôL! SôúUô @pXÕ ¿eLú[ô úSo Y¯«úXô T¡WeLUô] Y¯
úLh¥úXô BÚd¡ú\ôm.
25. SôeLs ùNnR Ït\eLû[l Tt± ¿eLs ®Nô¬dLlTP Uôh¼oLs. ¿eLs ùNnRûY Tt±
SôeLs ®Nô¬dLlTP UôhúPôm Fußm áßÅWôL!
26. SmûU SUÕ Bû\Yu Iuß §WhÓYôu. ©u]o SUd¡ûPúV úSoûUVô] ¾ol×
YZeÏYôu. @Yu ¾olT°lTYu; @±kRYu Fußm áßÅWôL!
27. ¿eLs @YàdÏ BûQ Lt©júRôûW F]dÏd LôhÓeLs Fußm áßÅWôL!

@qYô±pûX! Uô\ôL @Yú] ªûLjRYàm Oô]ªdúLôàUô¡V @pXôy.
28. (ØamUúR!) StùNn§ áßTYWôLÜm, FfN¬dûL ùNnTYWôLÜm U²RoLs

@û]YÚdÏúU281 DmûU @àl©Ùsú[ôm. F²àm U²RoL°p @§LUôú]ôo @±V
UôhPôoLs.187

@YoLs úLh¡u\]o.
30. ""DeLÞdùL] YôdL°dLlThP Sôs1 Iuß Ds[Õ. @ûR ®hÓ £±Õ úSWm ©kRÜm
Uôh¼oLs. ØkRÜm Uôh¼oLs'' Fuß áßÅWôL!
31. ""BkRd ÏoAû]Ùm, @RtÏ Øu ùNu\ûRÙm4 SmTúY UôhúPôm'' Fuß (GL

Bû\Yû]) UßlúTôo áß¡u\]o. @¿§ BûZjúRôo RUÕ Bû\Y²Pm
¨ßjRlTh¥ÚdÏm úTôÕ ¿o TôolÀWô«u @YoL°p IÚYo Ut\Yo ÁÕ Ït\m
ÑUjÕYôoLs. ""¿eLs BpXô§ÚkRôp SôeLÞm Sm©dûL ùLôi¥ÚlúTôm'' Fuß
TXÅ]UôL BÚkúRôo ùTÚûUV¥jÕd ùLôi¥ÚkúRô¬Pm áßYôoLs.
32. ""úSo Y¯ DeL°Pm YkR úTôÕ SôeLs Rôu DeLû[j RÓjúRôUô? BpûX. Uô\ôL
¿eLú[ Ït\Yô°L[ôL BÚk¾oLs'' Fuß ùTÚûUV¥júRôo TXÅ]oL°Pm áßYôoLs.
33. ""@pXôyûY UßdÏUôßm, @YàdÏ BûQVô]YoLû[d LtTû] ùNnÙUôßm

FeLÞdÏ ¿eLs LhPû[«hP úTôÕ BW®Ûm, TL-Ûm ùNnR ãrf£ Rôu (FeLû[
Y¯ ùLÓjÕ ®hPÕ)'' Fuß ùTÚûUV¥j úRôûW úSôd¡ TXÅ]oLs áßYôoLs.
úYRû]ûV @YoLs LôÔm úTôÕ LYûXûV U]ÕdÏs Uû\jÕd ùLôsYôoLs. (SmûU)
UßlúTô¬u LÝjÕdL°p ®Xe¡ÓúYôm. @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRtLôLúY R®W
(úYß FRtLôLÜm) @YoLs Ri¥dLlTÓYôoL[ô?
34. FkR EÚdÏ FfN¬dûL ùNnTYûW Sôm @àl©]ôÛm ""FûRd ùLôÓjÕ

@àlTlThÓsÇoLú[ô @ûR SôeLs UßlTYoLs'' Fuß @eúL ùNôÏNôL YôrkúRôo
á\ôUp BÚkR§pûX.
35. ""SôeLs @§LUô] ùTôÚhùNpYØm UdLhùNpYØm ùTt\YoLs. SôeLs

Ri¥dLlTÓúYôo @pXo'' Fußm @YoLs á±]o.
36. ""Fu Bû\Yu, Rôu Sô¥úVôÚdÏ ùNpYjûRj RôWô[UôL YZeÏ¡\ôu. Ïû\jÕm

YZeÏ¡\ôu. F²àm U²RoL°p @§LUôú]ôo @±V UôhPôoLs'' Fuß áßÅWôL!
37. DeL°u UdLhùNpYØm, ùTôÚhùNpYØm SmªPj§p ùSÚdLjûR

GtTÓjRdá¥VûY @pX. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\m ùNnRYûWj R®W. @YoLÞdÏ
@YoLs ùNnRYt±u Tu UPeÏ á- BÚd¡\Õ. @YoLs DVokR Uô°ûLL°p
LYûXVt±ÚlTôoLs.
38. SUÕ YN]eL°p (SmûU) ùYpX ØVt£lúTôo úYRû]«u Øu ¨ßjRlTÓYôoLs.
39. F]Õ Bû\Yu R]Õ @¥VôoL°p Rôu Sô¥úVôÚdÏf ùNpYjûRj RôWô[UôL

YZeÏ¡\ôu. Rôu Sô¥úVôÚdÏ @ûR Ïû\jÕm ùLôÓd¡\ôu. ¿eLs FlùTôÚû[ (Sp
Y¯«p) ùNX®hPôÛm @Yu @RtLô] ©W§TXû] @°lTôu. @Yu YZeÏúYô¬p
£\kRYu Fuß áßÅWôL!
40. (@Õ) @YoLs @û]YûWÙm @Yu Iuß §WhÓm Sôs!1 ©u]o ""@YoLs DeLû[j
Rôu YQeÏúYôWôL BÚkRôoL[ô?'' Fuß Yô]YoL°Pm úLhTôu.
41. ""¿ çVYu.10 ¿úV FeLs TôÕLôYXu. @YoLÞPu (FeLÞdÏ NmTkRm) BpûX.
Uô\ôL BYoLs úLû[úV YQe¡ YkR]o. BYoL°p @§LUôú]ôo @YoLû[úV
Sm©]o'' Fuß áßYôoLs.
42. F]úY BkSô°p DeL°p IÚYo Ut\YÚdÏ FkR SuûUÙm, ¾eÏm ùNnV @§LôWm
ùT\ UôhPôoLs. ""¿eLs ùTônùV]d LÚ§V SWLùUàm úYRû]ûVf ÑûYÙeLs!'' Fuß
@¿§ BûZjúRôÚdÏd áßúYôm.
43. SUÕ ùR°Yô] YN]eLs @YoLÞdÏd á\lThPôp ""BYo DeLs Øuú]ôoLs

YQe¡ YkRûR ®hÓ DeLû[j RÓdL ¨û]dÏm U²RWôLúY BÚd¡\ôo'' F]d
áß¡u\]o. ""BÕ BhÓdLhPlThP @Yçß Rôu'' F]Üm áß¡u\]o. ReL°Pm
DiûU YkR úTôÕ ""BÕ ùR°Yô] ã²Vm R®W úYß BpûX'' Fuß (GL Bû\Yû])
UßlúTôo áß¡u\]o.
44. @YoLs Yô£dLd á¥V FkR úYReLû[Ùm @YoLÞdÏ Sôm ùLôÓdL®pûX.

(ØamUúR!) DUdÏ Øu @YoL°Pm FfN¬dûL ùNnÙm FYûWÙm Sôm @àl©V§pûX.
45. @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚm ùTônùV]d LÚ§]o. @YoLÞdÏ YZe¡V§p Tj§p

IÚ TeûL (áP) BYoLs @ûPV®pûX. BYoLs F]Õ çRoLû[l ùTônVùW]d
LÚ§]o. F]Õ T§X¥ FqYôß BÚkRÕ?
46. ""¿eLs BÚYo BÚYWôLúYô, R²j R²VôLúYô @pXôyÜdLôL Ntß úSWm IÕd¡
©u]o ""DeLs úRôZÚdÏl ûTj§Vm FÕÜªpûX; LÓûUVô] úYRû]dÏ Øu @Yo
DeLÞdÏ FfN¬dûL ùNnTYúW R®W úY±pûX'' FuTûR ¿eLs £k§dL úYiÓm Fu\
IúW ®`VjûRúV DeLÞdÏl úTô§d¡ú\u'' F]d áßÅWôL!
47. ""DeL°Pm Sôu FkRd á-Ùm úLhP§pûX. @Õ DeLÞdúL D¬VÕ. F]Õ á-

@pXôy®Pm R®W úYß (FY¬PØm) BpûX. @Yu IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm TôolTYu''
Fuß áßÅWôL!
48. ""F]Õ Bû\Yu DiûUûVúV úTôÓ¡\ôu. (@Yu) Uû\Yô]Ytû\ @±kRYu''

Fuß áßÅWôL!
49. ""DiûU YkÕ ®hPÕ. ùTôn (LPÜs, FkR Iuû\Ùm) TûPdL®pûX. UßT¥ @ûRl
TûPdLl úTôYÕªpûX'' Fuß áßÅWôL!
50. ""Sôu Y¯ ùLhPôp F]dÏ F§WôLúY Y¯ ùLÓ¡ú\u. Sôu úSo Y¯ ùTt\ôp @Õ

F]Õ Bû\Yu F]dÏ @±®jR çÕf ùNn§«u LôWQUôLj Rôu.81 @Yu
ùN®úVtTYu; @Ú¡p Ds[Yu''49 Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!
51. @YoLs §ÓdÏt±ÚdÏm úTôÕ ¿o LôiÀWô«u @YoLs Rl©f ùNpX Ø¥VôÕ.

@Ú¡-ÚkÕ @YoLs ©¥dLlTÓYôoLs.
52. ""@Yû] Sm©ú]ôm'' F] @YoLs áßYôoLs. çWUô] BPj§-ÚkÕ (Iuû\)

@ûPkÕ ùLôsYÕ FqYôß BVÛm?
53. BRtÏ Øu @ûR @YoLs UßjR]o. çWUô] BPj§-ÚkÕ ùLôiÓ Uû\Yô]ûY
Tt± (NkúRLeLû[) F±kÕ ùLôi¥ÚkR]o.
54. BYoLû[l úTôuú\ôÚdÏ Øu]o ùNnVlThPûRl úTôp BYoLÞdÏm BYoLs

®Úm©VYtßdÏm BûPúV §ûW úTôPlThÓ ®hPÕ. BYoLs LÓûUVô]
NkúRLj§úXúV BÚkR]o.
mj;jpahak;-35 /ghj;jph; nkhj;j trdk;-45
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p KTôj§o Fu\ ùNôp BPm ùTßYRôp BqYôß ùTVo
ãh¥Ùs[]o.
1. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjR @pXôyÜdúL FpXôl ×LÝm. (@Yu) Yô]YoLû[

BWi¥WiÓ, Ømêuß SôuÏ SôuÏ £\ÏLû[d ùLôiP çRoL[ôL161 @àl×Yôu.
@Yu Sô¥VûRl TûPl©p @§LUôdÏYôu. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚ°u ÁÕm
At\ÛûPVYu.
2. U²RoLÞdLôL @pXôy §\kÕ ®hP FkR @Úû[Ùm RÓlTYu FYàm BpûX.

@Yu RÓjRûR @YàdÏl ©u @àl×TYàm BpûX. @Yu ªûLjRYu;
Oô]ªdLYu.
3. U²RoLú[! DeLÞdÏ @pXôy ùNnÕs[ @Úû[ Fi¦l TôÚeLs! Yô]j§-

ÚkÕm, éª«-ÚkÕm DeLÞdÏ DQY°d¡\ôu. @pXôyûYj R®W TûPlTYu
DiPô? @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. FqYôß §ûN
§ÚlTlTÓ¡ÈoLs?
4. (ØamUúR!) @YoLs DmûUl ùTônVùW]d LÚ§]ôp DUdÏ Øu TX çRoLs

ùTônVùW]d LÚRlThÓs[]o. Lô¬VeLs @Y²PúU ùLôiÓ ùNpXlTÓm.
5. U²RoLú[! @pXôy®u YôdÏß§ DiûUVô]Õ. BqÜXL YôrÜ DeLû[ GUôt±

®P úYiPôm. GUôtßTYu, @pXôy ®`Vj§p DeLû[ GUôt± ®P úYiPôm.
6. û`jRôu DeLÞdÏ F§¬VôYôu. @Yû] F§¬VôLúY Ad¡d ùLôsÞeLs!

SWLYô£L[ôL AYRtLôLúY @Yu R]Õ áhPjRôûW @ûZd¡\ôu.
7. ¨WôL¬lúTôÚdÏ LÓûUVô] úYRû] DiÓ. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs

ùNnúYôÚdÏ Uu²l×m ùT¬V á-Ùm DiÓ.
8. VôÚdÏ @Y]Õ ¾V ùNVp @ZLôLd LôhPlThÓ, @ûR @ZLô]RôLd LÚ§]ôú]ô

@Y]ô? (ùNôodLYô£?) @pXôy, Rôu Sô¥úVôûW Y¯ úLh¥p ®Ó¡\ôu. Rôu
Sô¥úVôÚdÏ úSo Y¯ LôhÓ¡\ôu. (ØamUúR!) @YoLÞdLôLd LYûXlThÓ DUÕ D«o
úTôn®P úYiPôm.81 @YoLs ùNnYûR @pXôy @±kRYu.
9. @pXôyúY Lôtû\ @àl×¡\ôu. @Õ úULjûRd LûXjÕ ®Ó¡\Õ. B\kR EÚdÏ

@ûRl ùTô¯®d¡ú\ôm. @Ru êXm B\kR éªûV D«ol©d¡ú\ôm. ÁiÓm FÝl×YÕm
BqYôú\.
10. VôúWàm Li¦VjûR Sô¥]ôp Li¦Vm VôÜm @pXôyÜdúL D¬VÕ. çV
ùNôtLs @Y²PúU úUúX±f ùNpÛm. SpX\m @ûR DVojÕm. ¾V Lô¬VeL°p ãrf£
ùNnúYôÚdÏd LÓûUVô] úYRû] DiÓ. @YoL°u ãrf£ Rôu @¯Ùm.
11. @pXôy DeLû[ UiQôÛm,368 ©u]o ®kRôÛm TûPjRôu. ©u]o DeLû[

ú_ô¥L[ôL @ûUjRôu. IÚ ùTi LÚÜßYÕm, Cuù\ÓlTÕm @YàdÏj ùR¬VôUp
BÚlT§pûX. IÚYàdÏ Yôr Sôs YZeLlTÓYÕm, @Y]Õ Yôr Sôs Ïû\dLlTÓYÕm
T§úYh¥p157 BpXôUp BpûX. BÕ @pXôyÜdÏ F°Rô]Õ.
12. BWiÓ LPpLs NUUôLôÕ. BÕ B²ûUVô]Õm, @Poj§ Ïû\kRÕm, @ÚkR

Gt\ÕUôÏm. @ÕúYô Dl×m, LNl×m DûPVÕ. IqùYôu±-ÚkÕm TÑûUVô] UôªNjûR
DiÔ¡uÈoLs. ¿eLs @¦¡u\ ATWQjûR (@§-ÚkÕ) ùY°lTÓjÕ¡uÈoLs.
¿eLs @Y]Õ @Úû[j úRPÜm, Su± ùNÛj§PÜm @ûRd ¡¯jÕd ùLôiÓ LlTpLs
ùNpYûRd Lôi¡Èo.
13. @Yu BWûYl TL-p ÖûZd¡\ôu. TLûX BW®p ÖûZd¡\ôu. ã¬Vû]Ùm,

Nk§Wû]Ùm Ru LhÓlTôh¥p ûYj§Úd¡\ôu. IqùYôußm Ï±l©hP LôXdùLÓ YûW
ùNp¡u\].241 @Yú] @pXôy; DeLs Bû\Yu. @YàdúL @§LôWm. @Y]u±
¿eLs VôûW @ûZd¡ÈoLú[ô @YoLs, @ÔY[Üm @§LôWm TûPjRYoL[pXo.
14. ¿eLs @YoLû[ @ûZjRôp DeLs @ûZlûT @YoLs ùN®Ù\ UôhPôoLs.

ùN®úVt\ôoLs Fuß ûYjÕd ùLôiPôÛm DeLÞdÏl T§p RW UôhPôoLs. ¡VôUj
Sô°p1 ¿eLs BûQ Lt©jRûR @YoLs UßjÕ ®ÓYôoLs. SuL±kRYû]l úTôp
DUdÏ FYÚm @±®dL Ø¥VôÕ.
15. U²RoLú[! ¿eLs @pXôy®Pm úRûYÙûPVYoLs. @pXôyúY úRûYVt\Yu;

×LÝdÏ¬VYu.
16. @Yu Sô¥]ôp DeLû[ @¯jÕ ®hÓ ×§V TûPlûTd ùLôiÓ YÚYôu.
17. BÕ @pXôyÜdÏd L¥]Uô]Õ @pX.
18. IÚYo Ut\Y¬u ÑûUûVf ÑUdL UôhPôo.265 L]jRYu @ûRf ÑUdÏUôß

VôûWúVàm @ûZjRôp (@ûZdLlTÓTYu) D\®]WôL BÚkRôÛm @§-ÚkÕ FÕÜm
@Yu ÁÕ ÑUjRlTP UôhPôÕ. R²ûU«p BÚdÏm úTôÕ RUÕ Bû\Yû] @g£,
ùRôÝûLûV ¨ûX Sôh¥úVôûWúV ¿o FfN¬dûL ùNnÅo. T¬ÑjRUôL SPlTYo
RUdLôLúY T¬ÑjRUô¡d ùLôs¡\ôo. @pXôy®PúU §Úm×Rp Ds[Õ.
19, 20, 21. ÏÚPàm, TôoûYÙs[Yàm BÚsLÞm, I°Ùm ¨ZÛm, ùYlTØm NUUôLôÕ.26
22. D«ÚPu Dsú[ôÚm, B\kúRôÚm NUUôL UôhPôoLs. Rôu Sô¥úVôûW @pXôy

ùN®úVtLf ùNn¡\ôu. UiQû\L°p Ds[YoLû[ ¿o ùN®úVtLf ùNnTYWôL BpûX.
23. ¿o FfN¬dûL ùNnTYo R®W úY±pûX.
24. StùNn§ áßTYWôLÜm, FfN¬dûL ùNnTYWôLÜm DiûUÙPu DmûU Sôm

@àl©ú]ôm. FkR IÚ NØRôVUô]ôÛm FfN¬dûL ùNnTYo @YoLÞdÏ YWôUp
BÚkR§pûX.
25. @YoLs DmûUl ùTônVùW]d LÚ§]ôp @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚm ùTônVùW]d

LÚ§Ùs[]o. @YoL°Pm @YoL°u çRoLs ùR°Yô] NôußLû[Ùm, GÓLû[Ùm
I°ÅÑm úYRjûRÙm ùLôiÓ YkR]o.105
26. ©u]o (Fuû]) UßjúRôûWl ©¥júRu. F]Õ T§X¥ FqYôß BÚkRÕ?
27. @pXôyúY Yô]j§-ÚkÕ Ri½ûW B\d¡]ôu FuTûR ¿o @±V®pûXVô?

@Ru êXm UôßThP ¨\eLû[d ùLôiP L²Lû[ ùY°Vôd¡ú]ôm. UûXL°p
ùYiûUÙm, £Yl×m UôßThP ¨\eLû[d ùLôiPÕUô] TôûRLs Ds[]. LÚl×
¨\ØûPVûYLÞm Ds[].
28. BqYôú\ U²RoLs, EoY] Utßm LôpSûPL°p UôßThP ¨\eLû[d ùLôiPûY

Ds[]. @pXôy®u @¥VôoL°p @Yû] @gÑúYôo @±OoLú[. @pXôy
ªûLjRYu; Uu²lTYu.
29. @pXôy®u úYRjûRl T¥jÕ ùRôÝûLûV ¨ûX Sôh¥ Sôm @YoLÞdÏ

YZe¡V§-ÚkÕ BWL£VUôLÜm, ùY°lTûPVôLÜm (Sp Y¯«p) ùNX®ÓúYôo
SxPªpXôR IÚ ®VôTôWjûR F§oTôod¡u\]o.
30. Gù]²p @YoL°u á-Lû[ @Yu ØÝûUVôL @°lTôu. R]Õ

@ÚhùLôûPL°p @YoLÞdÏ Buàm @§LUôLÜm @°lTôu. @Yu Uu²lTYu;
Su± ùNÛjÕTYu.6
31. (ØamUúR!) úYRj§-ÚkÕ Sôm DUdÏ @±®j§ÚlTúR DiûUVô]Õ. @Õ R]dÏ

Øu ùNu\ûR4 DiûUlTÓjÕ¡\Õ. @pXôy R]Õ @¥VôoLû[ SuL±kRYu;
TôolTYu.
32. ©u]o SUÕ @¥VôoL°p Sôm úRoÜ ùNnÕ ùLôiúPôûW úYRjÕdÏ

Yô¬ÑL[ôd¡ú]ôm. @YoL°p RUdÏj RôúU ¾eÏ BûZjúRôÚm Ds[]o. @YoL°p
SÓ¨ûXVô]YoLÞm Ds[]o. @YoL°p SuûUûV úSôd¡ @pXôy®u ®ÚlTlT¥
®ûWkÕ ùNpúYôÚm Ds[]o. BÕúY úTWÚs.
33. ¨ûXVô] ùNôodLf úNôûXL°p @YoLs ÖûZYôoLs. @eúL ReLd Lôl×LÞm,

ØjÕdLÞm @¦®dLlTÓYôoLs. @eúL @YoL°u AûP ThPôÏm.
34. ""FeLû[ ®hÓm LYûXûVl úTôd¡V @pXôyÜdúL ×LZû]jÕm. FeLs Bû\Yu
Uu²lTYu; Su± ùNÛjÕTYu''6 Fußm áßYôoLs.
35. ""@Yu R]Õ @Ú[ôp FeLû[ ¨ûXVô] DX¡p ReL ûYjRôu. BeúL FeLÞdÏf
£WUØm GtTPôÕ. LYûXÙm GtTPôÕ'' Fußm áßYôoLs.
36. (SmûU) UßjúRôÚdÏ SWL ùSÚl× Ds[Õ. @YoLs UW¦dÏUôß Ø¥Ü ùNnVlTPôÕ.
@Ru úYRû] @YoLÞdÏ BúXNôdLlTPÜm UôhPôÕ. (SmûU) UßdÏm
IqùYôÚYÚdÏm BqYôú\ úYRû] @°lúTôm.
37. ""FeLs Bû\Yô! FeLû[ ùY°úV @àl×! SôeLs ùNnÕ YkRÕ úTôXu±
SpX\eLû[f ùNn¡ú\ôm'' Fuß @eúL @YoLs LRßYôoLs. ""T¥l©û] ùTßm @[Ü
DeLÞdÏ Sôm YôrSôû[ @°j§ÚdL®pûXVô? DeL°Pm FfN¬dûL ùNnTYo
YW®pûXVô? F]úY @àT®ÙeLs! @¿§ BûZjúRôÚdÏ FkR DR®Vô[Úm BpûX''
(Fuß á\lTÓm)
38. Yô]eL°Ûm éª«Ûm Ds[ Uû\Yô]Ytû\ @pXôy @±TYu. @Yu

Ds[eL°p Ds[ûRÙm @±kRYu.
39. @Yú] DeLû[l éª«p Y¯júRôu\pL[ôL46 Ad¡]ôu. VôúWàm (GL

Bû\Yû]) UßjRôp @YWÕ Ußl× @YÚdúL F§Wô]Õ. UßlúTôÚdÏ @YoL°u Ußl×
@YoL°u Bû\Y²Pm úLôTjûRj R®W @§LUôdLôÕ. UßlúTôÚdÏ @YoL°u Ußl×
SxPjûRj R®W @§LUôdLôÕ.
40. ""@pXôyûYVu± ¿eLs @ûZd¡u\, DeLs ùRnYeLs éª«p FRû]l

TûPjR]?'' Fuß F]dÏd LôhÓeLs! ""@pXÕ Yô]eL°XôYÕ @YoLÞdÏl TeÏ
DiPô?'' FuTRtÏl T§p ùNôpÛeLs! Fuß úLhÀWôL! @pXÕ @YoLÞdÏ Sôm IÚ
úYRjûR @°jÕ @R]ôp (¡ûPjR) ùR°®p @YoLs BÚd¡\ôoL[ô? BpûX. BkR
@¨VôVdLôWoL°p IÚYÚdùLôÚYo úUôN¥ûVúV YôdL°d¡u\]o.
41. Yô]eLÞm, éªÙm BPm ùTVWôRT¥ @Yú] RÓjÕ ûYjÕs[ôu. @q®WiÓm

BPm ùTVÚUô]ôp @Y]u± FYÚm @Ytû\j RÓjÕ ¨ßjR Ø¥VôÕ.328 @Yu
N¡l×j RuûUÙûPVY]ôLÜm, Uu²lTY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
42, 43. ReL°Pm FfN¬dûL ùNnTYo YkRôp FkR IÚ NØRôVjûRÙm ®P RôeLs úSo
Y¯ ùTtú\ôo AYRôL @pXôy®u ÁÕ Dß§VôL Nj§Vm ùNnRôoLs. @YoL°Pm
FfN¬dûL ùNnTYo YkR úTôÕ @Õ @YoLÞdÏ ùYßlûTÙm, éª«p
ùTÚûUV¥lTûRÙm, ùLhP ãrf£ûVÙm R®W (úYß FûRÙm) @§LUôdL®pûX. ùLhP
ãrf£ @ûRf ùNnúRôûWúV ãrkÕ ùLôsÞm. Øuú]ôoL°u L§ûVj R®W (úYß
FûRÙm) @YoLs F§oTôod¡\ôoL[ô? @pXôy®u SûPØû\«p FkR Uôt\jûRÙm
LôQ Uôh¼o! @pXôy®u SûPØû\«p FkR §ÚlTjûRÙm LôQ Uôh¼o.26
44. @YoLs éª«p TVQm ùNnÕ RUdÏ Øu ùNuú\ô¬u Ø¥Ü FqYôß @ûUkRÕ
Fuß TôodL®pûXVô? @YoLs BYoLû[ ®P LÓm Y-ûU ùTtß BÚkR]o.
Yô]eL°Ûm, éª«Ûm @pXôyûY FÕÜm ùYt± ùLôs[ Ø¥VôÕ. @pXôy
@±kRY]ôLÜm, At\ÛûPVY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
45. U²RoLû[ @YoLs ùNnRYtßdLôL @pXôy ©¥lTRôL BÚkRôp éª«u úUp

FkR D«¬]jûRÙm ®hÓ ûYj§ÚdL UôhPôu. Uô\ôL Ï±l©hP RYûQ YûW
@YoLÞdÏ @YLôNm @°jÕs[ôu. @YoL°u @YLôNm YÚm úTôÕ @pXôy R]Õ
@¥VôoLû[l TôolTY]ôL BÚd¡\ôu.
mj;jpahak;-36 ah]Pd; nkhj;j trdk;-83
BkR @j§VôVj§u ÕYdLm VôÊu Fu\ BWiÓ FÝjÕdLû[d ùLôiÓ ÕYeÏYRôp
BqYôß ùTVo ãhPlThPÕ.
1. Vô, Êu.2
2. Oô]ªdL ÏoAu ÁÕ AûQVôL!
3. (ØamUúR!) ¿o çRoL°p IÚYo.
4. ¿o úSWô] TôûR«p BÚd¡Èo.
5, 6. LY]Utßm, Øuú]ôo FfN¬dLlTPôUÛm BÚd¡u\ NØRôVjûR ¿o FfN¬dûL

ùNnYRtLôL ªûLjRY]ô¡V ¨LWt\ @u×ûPúVô]ôp BÕ @Ú[lThPÕ.26
7. @YoL°p @§LUôú]ôÚdÏ F§WôLd LhPû[ Dß§Vô¡ ®hPÕ. F]úY @YoLs

Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs.
8. @YoL°u LÝjÕdL°p ®XeÏLû[ Sôm úTôhÓsú[ôm. @Õ (@YoL°u) ¸rjRôûP

YûW Ds[Õ. F]úY @YoL°u RûX úUp úSôd¡Ùs[Õ.
9. @YoLÞdÏ Øuú] IÚ RÓlûT GtTÓj§Ùsú[ôm. @YoLÞdÏl ©uú]Ùm IÚ

RÓlûT GtTÓj§Ùsú[ôm. @YoLû[ ê¥ ®húPôm. F]úY @YoLs TôodL Ø¥VôÕ.
10. @YoLû[ ¿o FfN¬lTÕm, @YoLû[ FfN¬dLô§ÚlTÕm @YoLû[l ùTôßjR YûW

NUUô]úR. @YoLs Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs.
11. BkR @±ÜûWûVl ©uTt± R²ûU«p @[Yt\ @Ú[ô[û] @gÑúYôûWj Rôu ¿o

FfN¬lÀo. @YÚdÏ Uu²l× Utßm U¬VôûRdÏ¬V á- Tt± StùNn§ áßÅWôL!
12. B\kúRôûW SôúU D«ol©lúTôm. @YoLs ùNnRYtû\Ùm, @YoL[Õ

@¥fÑYÓLû[Ùm T§Ü ùNn¡ú\ôm. IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm ùR°Yô] Gh¥p157
YûWVßjÕsú[ôm.
13, 14. Jo EWô¬Pm çRoLs YkR úTôÕ SPkRûR @YoLÞdÏ ØuàRôWQUôLd

áßÅWôL! @YoL°Pm BÚYûW çRoL[ôL Sôm @àl©V úTôÕ @q®ÚYûWÙm
ùTônVùW]d LÚ§]o. F]úY êu\ôUYûWd ùLôiÓ YÛlTÓj§ú]ôm.329 SôeLs
DeLÞdÏ @àlTlThP çRoLs Fuß @YoLs á±]o.26
15. ""¿eLs FeLû[l úTôu\ U²Ro R®W úY±pûX. @[Yt\ @Ú[ô[u FûRÙm
@Ú[®pûX. ¿eLs ùTôn ùNôpúYôWôLúY BÚd¡ÈoLs'' Fuß á±]o
16, 17. ""SôeLs DeLÞdÏ @àlTlThP çRoLú[ FuTûR FeLs Bû\Yu @±Yôu;
ùR°YôL FÓjÕf ùNôpYÕ R®W FeLs ÁÕ (úYß FÕÜm) BpûX'' Fuß (çRoLs)
á±]o.
18. ""SôeLs DeLû[ ùLhP NÏ]UôLd LÚÕ¡ú\ôm. ¿eLs ®X¡d ùLôs[®pûXVô]ôp

DeLû[d LpXôp F±kÕ ùLôûX ùNnúYôm. FeL°PªÚkÕ Õu×ßjÕm úYRû]
DeLÞdÏ GtTÓm'' Fuß @YoLs á±]o.
19. ""DeLs ùLhP NÏ]m DeL°PúU Ds[Õ. ¿eLs @±ÜûW á\lThPôÛUô? BpûX!
¿eLs YWm× Á±V áhPUôL BÚd¡ÈoLs'' Fuß (çRoLs) á±]o.
20. @kSLWj§u LûPd úLô¥«-ÚkÕ IÚYo ®ûWkÕ YkÕ, ""Fu NØRôVúU! çRoLû[l
©uTtßeLs!'' Fu\ôo.
21. DeL°Pm á-ûVd úLhLôR úSo Y¯ ùTtú\ôûWl ©uTtßeLs.
22. Fuû]l TûPjRYû] Sôu FlT¥ YQeLô§ÚdL Ø¥Ùm? @Y²PúU ¿eLs

§ÚmTd ùLôiÓ YWlTÓÅoLs!
23. @Y]u± úYß LPÜsLû[ GtTÓj§d ùLôsúY]ô? @[Yt\ @Ú[ô[u F]dÏ

IÚ ¾eûL Sô¥ ®hPôp @YoL°u T¬kÕûW F]dÏ FkRl TVû]Ùm @°dLôÕ.17
@YoLs Fuû]d LôlTôt\Üm UôhPôoLs.
24. @lúTôÕ Sôu T¡WeLUô] Y¯ úLh¥p AúYu.
25. Sôu DeLs Bû\Yû] Sm© ®húPu. F]dÏf ùN® NôÙeLs! (Fußm á±]ôo).
26, 27. ùNôodLj§tÏf ùNp Fuß (@Y¬Pm) á\lThPÕ. @RtLYo ""Fu Bû\Yu Fuû]
Uu²jRûRÙm U¬VôûRdÏ¬úVô¬p Fuû] Ad¡VûRÙm F]Õ NØRôVj§]o @±kÕ
ùLôs[d áPôRô?''330 Fu\ôo.26
28. @YÚdÏl ©u @YWÕ NØRôVj§tÏ F§WôL IÚ TûPûV Yô]j§-ÚkÕ Sôm

B\dL®pûX. (@qYôß) B\dÏúYôWôLÜm Sôm BÚkR§pûX.
29. @Õ IúW IÚ ùTÚm NlRUôLúY BÚkRÕ. DPú] @YoLs NômTXô]ôoLs.
30. @¥VôoLÞdÏ BÕ SxPúU! @YoL°Pm FkRj çRo YkRôÛm @YûW @YoLs

úL- ùNnVôUp BÚkR§pûX.
31. @YoLÞdÏ Øu FjRû]úVô RûXØû\«]ûW @¯jÕsú[ôm. @YoLs BYoL°Pm

§Úm© YW UôhPôoLs FuTûR BYoLs @±V®pûXVô?
32. @û]YÚm IhÓùUôjRUôL SmªPm Iuß §WhPlTÓYôoLs.

33. B\kR éª @YoLÞdÏ Jo Nôuß. @ûR Sôm D«ol©d¡ú\ôm. @§-ÚkÕ
Rô²VjûR ùY°lTÓjÕ¡ú\ôm. @§-ÚkÕ @YoLs DiÔ¡u\]o.
34, 35. @§p úTÃfûN Utßm §WôhûNj úRôhPeLû[ @Ru L²Lû[ @YoLs
DiTRtLôL GtTÓj§ú]ôm. @§p EtßLû[Ùm À±hÓ JPf ùNnúRôm. @ûR
@YoL°u ûLLs RVô¬dL®pûX. @YoLs Su± ùNÛjR UôhPôoL[ô?26
36. éª Øû[dLf ùNnY§-ÚkÕm, @YoL°-ÚkÕm, @YoLs @±VôRYt±-ÚkÕm

ú_ô¥Ls242 @û]jûRÙm DÚYôd¡VYu çVYu.10
37. BWÜm @YoLÞdÏ JÚ Nôuß. @§-ÚkÕ TLûX D¬jùRÓd¡ú\ôm. DPú] @YoLs

BÚ°p ArkÕ ®Ó¡\ôoLs.
38. ã¬Vu @RtÏ¬V BPjûR úSôd¡f ùNuß ùLôi¥Úd¡\Õ. BÕ @±kRY]ô¡V

ªûLjRYàûPV GtTôPôÏm.241
39. Nk§WàdÏl TX ¨ûXLû[ GtTÓj§Ùsú[ôm. Ø¥®p @Õ LônkR úTÃfNm Tôû[

úTôp A¡\Õ.
40. ã¬V]ôp Nk§Wû] @ûPV Ø¥VôÕ. BWÜ, TLûX ØkRôÕ. IqùYôußm ALôVj§p
¿kÕ¡u\].241
41, 42. ¨WlTlThP LlT-p @YoL°u NkR§Lû[ Sôm Gt±VÕm @YoLs G±f ùNpÛm
@Õ úTôu\ûR @YoLÞdLôLl TûPjRÕm @YoLÞdÏ¬V Nôuß.26
43. Sôm Sô¥]ôp @YoLû[ êrL¥lúTôm. @YoLÞdLôLd ÏWp FÝl×úYôo FYÚm

BÚdL UôhPôoLs. @YoLs LôlTôt\lTPÜm UôhPôoLs.
44. SUÕ @Ú°u LôWQUôLÜm, Ï±l©hP úSWm YûW @àT®lTRtLôLÜm R®W

(êrL¥dL®pûX).
45. DeLÞdÏ Øuàm, ©uàm Ds[ûR @gÑeLs! ¿eLs @Ús ùNnVlTÓÅoLs

Fuß @YoL°Pm á\lTÓm úTôÕ (×\dL¦d¡u\]o)
46. @YoL°u Bû\Y]Õ NôußL°p FkRf Nôuß @YoL°Pm YkR úTôÕm @ûR
@YoLs ×\dL¦dLôUp BÚkR§pûX.
47. @pXôy DeLÞdÏ YZe¡V§-ÚkÕ (Sp Y¯«p) ùNX®ÓeLs! Fuß @YoL°Pm

á\lTÓm úTôÕ ""(BpXôRYÚdÏ) SôeLs DQY°dL úYiÓUô? @pXôy Sô¥«ÚkRôp
@YoLÞdÏ DQY°j§ÚlTôú]! ùR°Yô] Y¯ úLh¥úXúV ¿eLs BÚd¡ÈoLs'' Fuß
(GL Bû\Yû]) UßlúTôo Sm©dûL ùLôiúPô¬Pm áß¡u\]o.
@YoLs úLh¡u\]o.
49. IúW IÚ ùTÚm NlRjûRj R®W @YoLs F§oTôodL®pûX. @YoLs ®Yô§jÕd

ùLôi¥ÚdÏm úTôÕ @YoLû[ @Õ ©¥jÕd ùLôsÞm.
50. @lúTôÕ @YoLÞdÏ UWQ NôN]m á\ BVXôÕ. RUÕ ÏÓmTjRô¬Pm §Úm©f

ùNpXÜm UôhPôoLs.
51. ^þo ERlTÓm. DPú] @YoLs NUô§L°-ÚkÕ RUÕ Bû\Yû] úSôd¡

®ûWYôoLs.
52. FeLs D\dLj RXj§-ÚkÕ FeLû[ D«ol©jRYu Vôo?'' Fuß úLhTôoLs.332

@[Yt\ @Ú[ô[u YôdL°jRÕm, çRoLs DiûUùV]d á±VÕm BÕúY (F]d
á\lTÓm.)
53. IúW IÚ ùTÚm NlRm R®W úYß FÕÜm BpûX. DPú] @YoLs @û]YÚm
SmªPm Iuß §WhPlTÓYôoLs.
54. Buû\V §]m FYÚdÏm £±R[Üm @¿§ BûZdLlTPôÕ. ¿eLs ùNnÕ

ùLôi¥ÚkRûRj R®W á- ùLôÓdLlTP Uôh¼oLs.
55. @kSô°p ùNôodLYô£Ls (RUÕ) ùNVpL°p §û[j§ÚlTôoLs.
56. @YoLÞm, @YoL[Õ ÕûQLÞm8 Lh¥-p NônkÕ ¨ZpL°p BÚlTôoLs.
57. @eúL @YoLÞdÏd L²Ls Ds[]. @YoLs úLhPûY @YoLÞdÏd ¡ûPdÏm.
58. ^Xôm!159 BÕ ¨LWt\ @u×ûPV Bû\Y²u átß!
59. ""Ït\Yô°Lú[! Buû\V §]m ©¬kÕ ®ÓeLs!'' (Fuß á\lTÓm.)
60, 61. ""ARØûPV UdLú[! û`jRôû] YQeLô¾oLs! @Yu DeL°u T¡WeL F§¬.
Fuû]úV YQeÏeLs! @ÕúY úSWô] Y¯ Fuß DeL°Pm Sôu Dß§ ùUô¯
FÓdL®pûXVô?'' 26
62. DeL°p ùTÚm áhPj§]ûW @Yu Y¯ ùLÓjÕ ®hPôu. ¿eLs ®[e¡«ÚdLd

áPôRô?
63. BÕúY DeLÞdÏ FfN¬dLlThP SWLm.
64. ""¿eLs (GL Bû\Yû]) UßjÕd ùLôi¥ÚkRRôp Buß B§p LÚÏeLs!'' Fuß
á\lTÓm.
65. Buû\V §]m @YoL°u YônLÞdÏ Øj§ûW«ÓúYôm. @YoLs ùNnÕ
ùLôi¥ÚkRÕ Tt± @YoL°u ûLLs SmªPm úTÑm; LôpLs Nôh£ áßm.
66. Sôm ¨û]j§ÚkRôp @YoL°u LiLû[ FÓj§ÚlúTôm. TôûRûV úSôd¡

®ûWYôoLs. @lúTôÕ FlT¥ @YoLs TôodL Ø¥Ùm?
67. Sôm Sô¥«ÚkRôp BÚkR BPj§úXúV @YoLû[ DÚUôt± BÚlúTôm. @R]ôp

@YoLs (Øuú]) ùNpX BVXôÕ. ©uú]Ùm ùNpX UôhPôoLs.
68. Sôm VôÚdÏ Yôr Sôs @°júRôúUô @YûWl TûPl©p B\eÏØLUôdÏ¡ú\ôm.

(BûR) @YoLs ®[eL UôhPôoL[ô?333
69. BYÚdÏ (ØamUÕdÏ) L®ûRûV Sôm Ltßj RW®pûX. (@Õ) @YÚdÏj

úRûYÙªpûX. BÕ @±ÜûWÙm, ùR°Yô] ÏoAàm R®W úY±pûX.
70. D«ÚPu Ds[YûW FfN¬lTRtLôLÜm, (SmûU) UßlúTôÚdÏ F§Wô] LhPû[

Dß§VôYRtLôLÜm (BûR @Ú°ú]ôm).
71. Sm ûLL[ôp DÚYôd¡V LôpSûPLû[ @YoLÞdLôLl TûPjÕsú[ôm FuTûRÙm,

@YoLs @RtÏ D¬ûUVô[oL[ôL Ds[]o FuTûRÙm @YoLs LôQ®pûXVô?
72. @Ytû\ @YoLÞdLôLd ¸rlT¥Vf ùNnúRôm. @Yt±p @YoL°u YôL]eLÞm

Ds[]. @Yt±-ÚkÕ @YoLs DiÔ¡u\]o.
73. @YoLÞdÏl TVuLÞm, Tô]eLÞm @Yt±p Ds[]. @YoLs Su± ùNÛjR

UôhPôoL[ô?
74. RUdÏ DR® ùNnVlTP @pXôyûYVu± TX LPÜsLû[ @YoLs GtTÓj§d

ùLôiP]o.
75. @dLPÜsLÞdÏ BYoLú[ (BqÜX¡p) ØRuûUd LôYXoL[ôL BÚdL

@dLPÜsLú[ô BYoLÞdÏ DRY BVXôÕ.
76. (ØamUúR!) @YoL°u átß DmûUd LYûX«p ArjR úYiPôm. @YoLs

Uû\lTûRÙm, ùY°lTÓjÕYûRÙm Sôm @±úYôm.
77. U²Rû] ®k§-ÚkÕ TûPjúRôm FuTûR @Yu TôodL®pûXVô? @Yú]ô

T¡WeLUôL F§o YôRm ×¬¡\ôu.
78. @Yu SUdÏ DRôWQm áß¡\ôu. @Yû] (Sôm) TûPj§ÚlTûR @Yu U\kÕ
®hPôu. ""FÛm×Ls Ud¡V ¨ûX«p @ûR D«ol©lTYu Vôo?'' Fuß úLh¡\ôu.
79. ""ØRp RPûY BûR Vôo TûPjRôú]ô @Yu BûR D«ol©lTôu. @Yu IqùYôÚ
TûPlûTÙm @±kRYu'' Fuß áßÅWôL!
80. @Yu TÑûUVô] UWj§-ÚkÕ DeLÞdLôL ùSÚlûT GtTÓj§]ôu. @§-ÚkÕ

¿eLs ¾ êhÓ¡ÈoLs.
81. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjRYu BYoLû[l úTôu\YoLû[l TûPdL Nd§

ùTt\Yu BpûXVô? Am! @Yu ªLl ùT¬V TûPlTô[u; @±kRYu.
82. GúRàm IÚ ùTôÚû[ @Yu SôÓm úTôÕ "AÏ' Fuß áßYúR @Y]Õ ¨ûX.
DPú] @Õ A¡ ®Óm.
83. FY]Õ ûL«p IqùYôÚ ùTôÚ°u @§LôWeLÞm Ds[]úYô @Yu çVYu.10

@Y²PúU §ÚmTd ùLôiÓ YWlTÓÅoLs!
mj;jpahak;-37 m];]h/g;ghj; nkhj;j trdk;-182
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @v ^ôKlTôj Fu\ ùNôp BPm ùTßYRôp
BqYôß ùTVo ãhPlThPÕ.
1. @¦ @¦Vôn ¨túTôo ÁÕ Nj§VUôL!379
2. LÓûUVôL ®WhÓúYôo ÁÕ Nj§VUôL!
3. úTôRû]ûVd áßúYôo ÁÕ Nj§VUôL!
4. DeLs Bû\Yu IÚYú].
5. (@Yu) Yô]eLs, éª Utßm @YtßdÏ BûPlThPYtßdÏ Bû\Yu. ¡ZdÏLÞdÏm

Bû\Yu.335
6. ØRp Yô]jûR ShNj§WeLs Fàm @XeLôWm êXm Sôm @XeL¬jÕsú[ôm.
7. LhÓlTPôR IqùYôÚ û`jRô²PªÚkÕm TôÕLôlTôL (@Ytû\ Ad¡ú]ôm).307
8, 9, 10. (Yô]YoLs Fàm) DVokR áhPj§]¬PªÚkÕ (J¬Ú ùNôtLû[) IhÓd

úLhTYû]j R®W @YoLs ùN®Ù\ Ø¥VôÕ. ®WhPlTÓYRtLôL IqùYôÚ TÏ§«-
ÚkÕm @YoLs ÁÕ F±VlTÓm. @YoLû[l ©WLôNUô] ¾lTkRm ®WhÓm.307
@YoLÞdÏ ¨ûXVô] úYRû]ÙØuÓ.26
11. BYoLs Y-ûUVô] TûPlTô? @pXÕ Sôm TûPjR(Ut\)ûYL[ô? FuTûR

BYoL°Pm úLhÀWôL! BYoLû[ ©Ñ©ÑlTô] L°UiQôp Sôm TûPjúRôm.368
12. F²àm ¿o AfN¬VlTÓ¡Èo. @YoLú[ô úL- ùNn¡u\]o.
13. @YoLÞdÏ @±ÜûW á\lThPôp T¥l©û] ùTßY§pûX.
14. Nôuû\ @YoLs LiP úTôÕm úL- ùNn¡u\]o.
15. ""BÕ ùR°Yô] ã²Vm R®W úY±pûX'' Fuß @YoLs áß¡u\]o.
16, 17. ""SôeLs B\kÕ UiQôLÜm, FÛm×L[ôLÜm AÏm úTôÕ SôeLÞm, ØkûRV
FeLs Øuú]ôoLÞm D«ol©dLlTÓúYôUô?'' Fuß úLh¡u\]o.26
18. Am! ¿eLs £ßûUlThPYoLs'' F]d áßÅWôL!

19. @Õ IúW IÚ ùTÚm NlRm Rôu. DPú] @YoLs LôiTôoLs.
20. ""FeLÞdÏd úLÓ Rôu; BÕ ¾ol× Sôs1'' F] @lúTôÕ áßYôoLs.
21. ""¿eLs ùTônùV]d LÚ§d ùLôi¥Úk¾oLú[ @kRj ¾ol× Sôs1 BÕúY'' (F]d
á\lTÓm.)
22, 23. @¿§ BûZjúRôûWÙm, @YoLÞdÏj ÕûQ ü\YoLû[Ùm, @pXôyûYVu±

@YoLs YQe¡ YkRûRÙm Iuß §WhÓeLs! @YoLÞdÏ SWLj§u TôûRûVd
LôhÓeLs!26
24. ""@YoLs ®Nô¬dLlTÓTYoLs; @YoLû[l ©¥jÕ ¨ßjÕeLs!'' (Fuß

Yô]YoLÞdÏd á\lTÓm.)
25. ""DeLÞdÏ Fu] úSokRÕ? Gu IÚYÚdùLôÚYo DR®d ùLôs[ôUp

BÚd¡uÈoLs?'' (Fuß úLhLlTÓm.)
26. @qYôß SPdLôÕ. Buû\V §]m1 @YoLs NWQûPkRYoLs.
27. @YoL°p IÚYo Ut\YûW úSôd¡ ®Nô¬jÕd ùLôsYôoLs.
28. ""¿eLú[ FeLs ÁÕ A§dLm ùNnúYôWôL BÚk¾oLs'' Fuß (£Xo) áßYôoLs.
29. ""BpûX. ¿eLs Rôu Sm©dûL ùLôsúYôWôL BÚdL®pûX'' Fuß (Utßm £Xo)
T§X°lTôoLs.
30. DeLs ÁÕ FeLÞdÏ FkR @§LôWØm BÚkR§pûX. Uô\ôL ¿eLú[ Y¯ ùLhP

áhPUôL BÚk¾oLs.
31. F]úY FeLs Bû\Y²u LhPû[ FeLÞdÏ F§WôL Dß§Vô¡ ®hPÕ. (@Ru
TXû]) SôeLs @àT®d¡ú\ôm.
32. ""SôeLs DeLû[ Y¯ ùLÓjúRôm. SôeLs Y¯ ùLhPYoL[ôL BÚkúRôm'' (Fußm

áßYôoLs)
33. @kSô°p @YoLs úYRû]«p TeLô°L[ôL BÚlTôoLs.
34. Ït\Yô°Lû[ BlT¥j Rôu Sôm SPjÕúYôm.
35. ""@pXôyûYj R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX'' Fuß @YoL°Pm

á\lThPôp ùTÚûUV¥lúTôWôL @YoLs BÚkR]o.
36. ""ûTj§VdLôWd L®OÚdLôL SôeLs FeLs LPÜsLû[ ®hÓ ®ÓúYôUô?'' Fuß
úLh¡u\]o.
37. @qYô±pûX! @Yo DiûUûVúV ùLôiÓ YkÕs[ôo. çRoLû[

DiûUlTÓjÕ¡\ôo.
38. ¿eLs Õu×ßjÕm úYRû]ûV @àT®lTYoLs.
39. ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRûRj R®W (úYß FRtÏm) á- ùLôÓdLlTP Uôh¼oLs.
40. úRokùRÓdLlThP @pXôy®u @¥VôoLû[j R®W.
41, 42, 43. B²ûUVô] ùNôodLf úNôûXL°p @YoLÞdÏ @±VlThP DQÜm, L²LÞm
DiÓ. @YoLs U¬VôûRÙPu SPjRlTÓYôoLs.26
44. Lh¥pL°p IÚYûWùVôÚYo F§o úSôdÏYôoLs.
45. Et±-ÚkÕ ¨WlTlThP ÏYû[Ls @YoLû[f Ñt± YÚm.
46. @Õ ùYiûUVô]Õm, @ÚkÕúYôÚdÏ BuTm @°lTÕUôÏm.
47. @§p FkRd úLÓm BpûX. @YoLs U§ UVdLlTPÜm UôhPôoLs.
48, 49. @YoLÞPu RôrkR TôoûYÙûPV LiQZ¡Ls8 Uû\jÕ ûYdLlThP

ØhûPLû[l úTôp BÚlTôoLs.26
50. @YoL°p IÚYo Ut\YûW ®Nô¬jÕd ùLôsYôoLs.
51, 52, 53. ""F]dÏ IÚ SiTu BÚkRôu. ¿Ùm (UßûUûV) Sm×úYô¬p IÚY]ô? Sôm
B\kÕ UiQôLÜm, FÛm×L[ôLÜm AÏm úTôÕ Sôm á- ùLôÓdLlTÓúYôUô?'' Fuß
(Fu²Pm úLhPôu) F] @YoL°p IÚYo áßYôo.26
54. ¿eLs (@Yû]) Fh¥l Tôod¡ÈoL[ô Fuß (Bû\Yu) úLhTôu.
55. @Yo Fh¥l TôodÏm úTôÕ @Yû] SW¡u Uj§«p LôiTôo.
56. @pXôy®u ÁÕ AûQVôL! Fuû]d Ï¯«p Rs[ ØVu\ôn'' Fuß

(SWLYô£«Pm) áßYôo.
57. F]Õ Bû\Y²u @ÚhùLôûP BpXô§ÚkRôp (SWLj§tÏ) ùLôiÓ YWlThúPô¬p

Sôàm A¡«ÚlúTu.
58, 59. SUÕ ØRp UWQjûRj R®W, Sôm UW¦lúTôo BpûXúVô? Sôm
Ri¥dLlTÓúYôÚm BpûXúVô? (Fußm @Y²Pm úLhTôo.)26
60. BÕúY ULjRô] ùYt±.
61. ùNVpTÓúYôo BÕ úTôu\RtLôLúY ùNVpTPhÓm.
62. BÕ £\kR ReÏªPUô? @pXÕ ^dám UWUô?
63. @ûR @¿§ BûZjúRôÚdÏf úNôRû]VôL Sôm Ad¡ú]ôm.
64. @Õ SWLj§u @¥jR[j§-ÚkÕ ùY°lTÓm UWm.
65. @RàûPV Tôû[ û`jRôuL°u RûXLû[l úTôu\Õ.
66. @YoLs @§-ÚkÕ Nôl©ÓYo. @§-ÚkÕ Y«ßLû[ ¨Wl×Yo.
67. ùLô§dL ûYdLlThP Tô]Øm BRtÏ úUp @YoLÞdÏ DiÓ.
68. úUÛm @YoLs ÁÞªPm SWLúU.
69. @YoLs RUÕ Øuú]ôoLû[ Y¯ùLhPYoL[ôLúY LiP]o.
70. @YoL°u @¥fÑYÓL°úXúV BYoLÞm BÝdLlTÓ¡u\]o.
71. Øuú]ôoL°p @§LUôú]ôo BYoLÞdÏ Øu Y¯ùLh¥ÚkR]o.
72. @YoL°Pm FfN¬lúTôûW @àl©ú]ôm.
73, 74. ""úRoÜ ùNnVlThP @pXôy®u @¥VôoLû[j R®W FfN¬dLlThúPô¬u Ø¥Ü

FqYôß @ûUkRÕ'' Fuß LY²lÀWôL!26
75. èy SmªPm ©Wôoj§jRôo. Sôm Gtßd ùLôsúYô¬p £\kRYWôúYôm.
76. @YûWÙm, @YWÕ ÏÓmTj§]ûWÙm ùTÚm ÕuTj§-ÚkÕ LôlTôt±ú]ôm.
77. @YWÕ NkR§Lû[úV Fg£úVôWôL Ad¡ú]ôm.
78. ©u YÚúYô¬Pm @YWÕ ×LûZ ¨ûXdLf ùNnúRôm.
79. @¡XjRô¬p èy ÁÕ ^Xôm DiPôÏm!159
80. SpúXôÚdÏ BqYôú\ Sôm á- ùLôÓlúTôm.

81. @Yo Sm©dûL ùLôiP SUÕ @¥VôWôL BÚkRôo.
82. ©u]o Ut\YoLû[ êrL¥júRôm.
83. @YWÕ Y¯j úRôu\-p Ds[YúW BlWôÍm.
84, 85. @Yo RUÕ Bû\Y²Pm çV Ds[jÕPu YkR úTôÕ ""FûR YQeÏ¡ÈoLs?''
Fuß RUÕ RkûR«PØm RUÕ NêLjRô¬PØm á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!26
86. @pXôyûYVu± LtTû] ùNnVlThP LPÜsLû[Vô SôÓ¡ÈoLs?
87. @¡Xj§u Bû\Yû]l Tt± DeLs FiQm Rôu Fu]? (Fuß úLhPôo.)
88. ©u]o ShNj§WeLû[d LY]UôLl TôojRôo.
89. ""Sôu úSôVô°'' F]d á±]ôo.336
90. @YûW ®hÓ ®hÓ @YoLs ùNu\]o.
91, 92. @YoL°u LPÜsL°Pm ùNuß ""Nôl©P Uôh¼oL[ô? Gu úTN UôhúPu

Fu¡ÈoLs? DeLÞdÏ Fu] úSokRÕ?'' Fuß úLhPôo.26
93. ©u]o @Yt±Pm (ùSÚe¡f) ùNuß TXUôL @¥jRôo.
94. @YoLs @YûW úSôd¡ ®ûWkÕ YkR]o.
95, 96. ¿eLs ùNÕd¡d ùLôiPûR YQeÏ¡ÈoL[ô? @pXôyúY DeLû[Ùm, ¿eLs

ùNnRYtû\Ùm TûPjRôu Fu\ôo.26
97. BYÚdLôL IÚ LhPPjûRd Lh¥ BYûW ùSÚl©p úTôÓeLs! Fuß @YoLs á±]o.
98. @YÚdÏ F§WôLf N§ ùNnV ¨û]jR]o. @YoLû[j RôrkúRôWôd¡ ®húPôm.
99. ""Sôu Fu Bû\Y²Pm ùNp¡ú\u. @Yu F]dÏ Y¯ LôhÓYôu'' Fu\ôo.
100. Fu Bû\Yô! F]dÏ SpùXôÝdLm DûPVYûW (Yô¬NôLj) RÚYôVôL! (Fuß úLhPôo.)
101. @YÚdÏ N¡l×j RuûUªdL Ai ÏZkûR Tt± StùNn§ á±ú]ôm.
102. @YÚPu DûZdÏm ¨ûXûV @Yo (BvUôÂp) @ûPkR úTôÕ ""Fu @ÚûU ULú]!
Sôu Duû] @ßlTÕ úTôp L]®p LiúPu. ¿ Fu] LÚÕ¡\ôn FuTûRf £k§jÕd
áß'' Fuß úLhPôo. ""Fu RkûRúV! DeLÞdÏd LhPû[«PlThPûRf ùNnÙeLs!
@pXôy Sô¥]ôp Fuû]l ùTôßûUVô[]ôLd LôiÀoLs'' Fuß T§X°jRôo.
103, 104, 105. BÚYÚm ¸rlT¥kÕ (RUÕ) ULû] @Yo ØLm Ïl×\d ¡Pj§V úTôÕ,
""BlWôÍúU! @dL]ûY ¿o DiûUlTÓj§ ®h¼o. SuûU ùNnúYôÚdÏ BqYôú\ Sôm
á- YZeÏúYôm'' Fuß @YûW @ûZjÕd á±ú]ôm.26
106. BÕ Rôu ULjRô] úNôRû].
107. ùT¬V T-l©Wô¦ûV @YÚdÏl TLWUôd¡ú]ôm.
108. ©uYÚúYô¬p @YWÕ ×LûZ ¨ûXdLf ùNnúRôm.
109. BlWôÍªu ÁÕ ^Xôm DiPôÏm!159
110. SuûU ùNnúYôÚdÏ BqYôú\ á- YZeÏúYôm.
111. @Yo Sm©dûL ùLôiP SUÕ @¥VôoL°p IÚYo.
112. S©Ùm SpXYÚUô] BvaôdûLl Tt± @YÚdÏ StùNn§ á±ú]ôm.
113. @Yo ÁÕm, Bvaôd ÁÕm Tôd¡Vm ùNnúRôm. @q®ÚY¬u Y¯júRôu\pL°p

SpúXôÚm Ds[]o. ùR°YôL RUdúL ¾eÏ BûZjúRôÚm Ds[]o.
114. ê^ôÜdÏm, aôìàdÏm @Ús ×¬kúRôm.
115. @q®ÚYûWÙm @YoL[Õ NêLjRôûWÙm ùTÚm ÕuTj§-ÚkÕ LôlTôt±ú]ôm.
116. @YoLÞdÏ DR®ú]ôm. F]úY @YoLú[ ùYt± ùTt\]o.
117. @q®ÚYÚdÏm ùR°Yô] úYRjûR YZe¡ú]ôm.
118. @q®ÚYÚdÏm úSWô] Y¯ûVd Lôh¥ú]ôm.
119. ©uYÚúYô¬p @q®ÚY¬u ×LûZ ¨ûXdLf ùNnúRôm.
120. ê^ô®u ÁÕm, aôìu ÁÕm ^Xôm DiPôÏm!159
121. SuûU ùNnúYôÚdÏ BqYôú\ Sôm á- YZeÏúYôm.
122. @q®ÚYÚm Sm©dûL ùLôiP SUÕ @¥VôoLs.
123. BpVô^ým çRoL°p IÚYo.
124, 125, 126, 127. ""@gN Uôh¼oL[ô? @Z¡V TûPlTô[àm, DeLs Bû\Yàm, DeLs
Øuú]ô¬u Bû\YàUô¡V @pXôyûY ®hÓ ®hÓ "T@p' Fàm £ûXûVl
©Wôoj§d¡ÈoL[ô? Fuß RUÕ NêLjRô¬Pm @Yo á±V úTôÕ @YûW @YoLs
ùTônVùW]d LÚ§]o. @YoLs (SmªPm) ùLôiÓ YWlTÓYôoLs.26
129. ©uYÚúYô¬p @YWÕ ×LûZ ¨ûXdLf ùNnúRôm.
130. BpVô³u ÁÕ ^Xôm DiPôÏm!159
131. SuûU ùNnúYôÚdÏ BqYôú\ Sôm á- ùLôÓlúTôm.
132. @Yo Sm©dûL ùLôiP SUÕ @¥VôoL°p IÚYo.
133. íjÕm çRoL°p IÚYo.
134, 135. @YûWÙm (@¯úYôÚPu) Re¡ ®hP ¡Z®ûVj R®W, @YWÕ ÏÓmTjRôo
@û]YûWÙm Sôm LôlTôt±VûR ¨û]îhÓÅWôL!26
136. ©u]o Ut\YoLû[ @¥úVôÓ @¯júRôm.
137, 138. LôûX úSWj§Ûm, BW®Ûm @YoLû[d LPkÕ ùNp¡ÈoLs. ®[eL Uôh¼oL[ô?26
139. ëàv çRoL°p IÚYo.
140, 141. ¨WlTlThP LlTûX úSôd¡ @Yo I°kúRô¥V úTôÕ, @YoLs ºhÓd ÏÛd¡]o.
úRôt\YoL°p @Yo A¡ ®hPôo.26
142. B¯kRYWôL BÚdÏm ¨ûX«p @YûW Áu ®Ýe¡VÕ.
143, 144. @Yo (SmûU) Õ§dLôÕ BÚkRôp @YoLs D«ol©dLlTÓm Sôs1 YûW @Ru
Y«t±úXúV Re¡«ÚlTôo.26
145. @YûW úSôÙt\YWôL ùYhP ùY°«p F±kúRôm.
146. @Yo ÁÕ (¨Zp RÚYRtLôL) ÑûWd ùLô¥ûV Øû[dLf ùNnúRôm.
147. @YûW IÚ XhNm @pXÕ (@ûR ®P) @§LUôú]ôÚdÏj çRWôL @àl©ú]ôm.
148. @YoLs Sm©dûL ùLôiP]o. Ï±l©hP LôXm YûW @YoLÞdÏ YN§Lû[

@°júRôm.
149. ""DUÕ Bû\YàdÏl ùTi ÏZkûRLs! BYoLÞdÏ Ai ÏZkûRL[ô?'' Fuß

BYoL°Pm úLhÀWôL!
150. Yô]YoLû[ Sôm ùTiL[ôLl TûPdÏm úTôÕ @YoLs TôojÕd ùLôi¥ÚkRôoL[ô?
151, 152. LY]j§p ùLôsL! @pXôy (©sû[Lû[l) ùTtù\ÓjRôu Fuß @YoLs

BhÓdLh¥úV áß¡u\]o. @YoLs ùTôn áßTYoLs.26
153. Ai UdLû[ ®P @Yu ùTi UdLû[j úRoÜ ùNnÕ ®hPô]ô?
154. DeLÞdÏ Fu] úSokRÕ? FqYôß ¾olT°d¡ÈoLs?
155. £k§dL Uôh¼oL[ô?
156. @pXÕ DeLÞdÏj ùR°Yô] Nôuß Ds[Rô?
157. ¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp DeLs úYRjûRd ùLôiÓ YôÚeLs!
158. úLÞdÏm, @YàdÏªûPúV YmNôY° D\ûY @YoLs LtTû] ùNnÕ ®hP]o.

Rôm (Bû\Yu Øu) ¨ßjRlTÓúYôm FuTûR úLs @±kÕ ûYjÕs[].
159. @YoLs áßYûR ®hÓm @pXôy çVYu.10
161, 162, 163. ¿eLÞm, ¿eLs YQeÏTûYLÞm @YàdÏ F§WôL SWLj§p

LÚL®ÚlTYû]j R®W (Ut\YoLû[) Y¯ ùLÓdL Ø¥VôÕ.26
164, 165, 166. FeL°p VôWôL BÚkRôÛm @YÚdÏ Ï±l©hP BPm DiÓ. SôeLs
@¦YÏjÕ ¨tTYoLs. SôeLs Õ§lTYoLs. (Fuß Yô]YoLs áßYôoLs)26
167, 168 169. Øuú]ôo Y¯VôL FeLÞdÏ @±ÜûW ¡ûPj§ÚdÏUô]ôp

úRokùRÓdLlThP @pXôy®u @¥VôoL[ôL A¡«ÚlúTôm Fuß @YoLs (BûQ
Lt©lúTôo) á±d ùLôiÓ BÚkRôoLs.26
170. BlúTôÕ @Yû] Ußd¡u\]o. ©u]o @±kÕ ùLôsYôoLs.
171. SUÕ @¥VôoL[ô] çRoLÞdÏ SUÕ LhPû[ Øk§ ®hPÕ.
172. @YoLú[ DR® ùNnVlTÓYôoLs.
173. SUÕ TûP«]úW ùYpTYoLs.
174. Ï±l©hP LôXm YûW BYoLû[l ×\dL¦lÀWôL!
175. @YoLû[l TôojÕd ùLôi¥ÚlÀWôL! @YoLÞm TôolTôoLs.

176. SmØûPV úYRû]ûVVô @YNWUôLj úRÓ¡u\]o?
177. @Õ @YoL°u Øt\j§p B\e¡ ®hPôp FfN¬dLlThúPô¬u LôûXl ùTôÝÕ

ùLhPRôL A¡ ®Óm.
178. Ï±l©hP úSWm YûW @YoLû[l ×\dL¦lÀWôL!
179. TôojÕd ùLôi¥ÚlÀWôL! @YoLÞm TôolTôoLs.
180. Li¦Vj§u @§T§Vô¡V DUÕ Bû\Yu @YoLs áßYûR ®hÓm çVYu.10
181. çRoLs ÁÕ ^Xôm DiPôÏm!159
182. @¡Xj§u @§T§Vô¡V @pXôyÜdúL ×LZû]jÕm.

mj;jpahak;-38 ]hj; nkhj;j trdk;-88
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p ^ôj Fu\ FÝjÕ BPm ùTtßs[Rôp BqYôß
ùTVo ãh¥Ùs[]o.
1. ^ôj2. @±ÜûW @Pe¡V BdÏoAu ÁÕ AûQVôL!
2. (GL Bû\Yû]) UßjúRôo LoYj§Ûm, ØWiTôh¥Ûm Ds[]o.
3. BYoLÞdÏ Øu FjRû]úVô RûXØû\«]ûW @¯jÕsú[ôm. @lúTôÕ @YoLs

álTôÓ úTôhP]o. @Õ Rl©dÏm úSWUôL BpûX.
4. @YoL°-ÚkúR FfN¬lTYo @YoL°Pm YkR§p AfN¬VlThP]o. ""BYo ùTônVo;

ã²VdLôWo'' Fuß (GL Bû\Yû]) UßlúTôo á±]o.
5. ""LPÜsLû[ IúW LPÜ[ôL Ad¡ ®hPôWô? BÕ ®VlTô] ùNn§ Rôu.''
6. ""(BYûW ®hÓm) ùNuß ®ÓeLs! DeLs LPÜsLs ®`Vj§p Dß§VôL BÚeLs!

BÕ GúRô F§oTôol©p á\lTÓm ®`VUôL Ds[Õ'' Fuß @YoL°p ©WØLoLs
á±]o.
7. ""BûR úYß UôodLj§p Sôm úLs®lThP§pûX. BÕ LhÓdLûR R®W úY±pûX.''
8. ""SUd¡ûPúV BYo ÁÕ (UhÓm) @±ÜûW @Ú[lThÓ ®hPRô?'' (Fußm úLh¡u\]o.)

Uô\ôL F]Õ @±ÜûW«p NkúRLj§p Ds[]o. BYoLs F]Õ úYRû]ûVf ÑûYjÕl
TôojR§pûX.
9. ªûLjRYàm, Ys[ÛUô¡V DUÕ Bû\Y]Õ @ÚhùLôûP«u LÚîXeLs

@YoL°Pm Ds[]Yô?
10. @pXÕ Yô]eLs, éª Utßm @YtßdÏ BûPlThPYt±u Ah£ @YoLÞdÏ

Ds[Rô? @lT¥Vô«u G¦L°p G±f ùNpXhÓm.
11. Be¡ÚdÏm BkR @tTl TûP úRôtL¥dLlTÓm TûP.
12, 13. BYoLÞdÏ Øu èaýûPV NØRôVm, AÕ NØRôVm, ùTÚm TûPLû[d ùLôiP

K©o@qu, ^êÕ NØRôVm, íjÕûPV NØRôVm, (UjVu) úRôl× Yô£Ls A¡úVôÚm
ùTônùV]d LÚ§]o. @YoLú[ (úRôtL¥dLlThP) @kRf NØRôVj§]o.26
14. (@YoL°p) IqùYôÚYÚm çRoLû[l ùTônVùW]d LÚRôUp BÚkR§pûX. F]úY

F]Õ úYRû]dÏ D¬jRô]ôoLs.
15. IúW IÚ ùTÚm NlRjûRj R®W (úYß FûRÙm) BYoLs F§oTôodL®pûX. @RtÏ
FkRj RôURØm BpûX.
16. ""FeLs Bû\Yô! ®Nô¬dLlTÓm SôÞdÏ ØuúT FeLs TeûL (BqÜX¡p) ®ûWkÕ
YZe¡ ®Ó'' Fuß úLh¡u\]o.
17. (ØamUúR!) @YoLs áßYûRf N¡jÕd ùLôsÅWôL! TXm ùTôÚk§V SUÕ @¥Vôo
RôîûR ¨û]îhÓÅWôL! @Yo (SmªPm) §Úm×TYWôL BÚkRôo.
18, 19. UôûX«Ûm, LôûX«Ûm UûXLÞm, Iuß §WhPlThP T\ûYLÞm @YÚPu

Bû\Yû]j Õ§dÏUôß Sôm YNlTÓj§d ùLôÓjúRôm. IqùYôußm @Yû] úSôd¡j
§ÚmTd á¥VûYVôL BÚkR].26
20. @YWÕ Ah£ûVl TXlTÓj§ú]ôm. @YÚdÏ Oô]jûRÙm, ùR°Yô] ®[dLjûRÙm

ùLôÓjúRôm.
21, 22. YZdÏûWdL YkúRô¬u ùNn§ DUdÏj ùR¬ÙUô? ùRôÝªPjûRj Rôi¥, Rôî§Pm
@YoLs YkR úTôÕ @YoLû[d LiÓ §ÓdÏt\ôo. "TVlTPô¾o!' SôeLs IÚYo ÁÕ
Ut\Yo YWm× Á±V BWiÓ YZdLô°Ls. FeLÞd¡ûPúV ¨VôVUô] ¾ol× YZeÏÅWôL!
RY±ûZjÕ ®Pô¾o! úSWô] Y¯«p FeLû[ SPjÕÅWôL!'' Fuß @YoLs á±]o.26
23. ""BYo F]Õ NúLôRWo. BYÚdÏ ùRôuòtß IuTÕ AÓLs Ds[]. F]dúLô IúW
IÚ AÓ Rôu Ds[Õ. @ûRÙm Fu ùTôßl©p ®Ó Fuß BYo áß¡\ôo. YôRj§p
Fuû] ªûLjÕ ®hPôo'' Fuß IÚYo á±]ôo.
24. ""DUÕ AhûPj R]Õ AhÓPu úNodL @Yo úLhPRu êXm DUdÏ @¿§ BûZjÕ
®hPôo. DeL°p áhÓf úNoúYô¬p @§LUôú]ôo IÚYo Ut\Yo ÁÕ @¿§
BûZd¡u\]o. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôûWj R®W. @YoLs ªLÜm Ïû\Ü
Rôu'' Fuß Rôîj á±]ôo. @YûWf úNô§júRôm FuTûR Rôîj ®[e¡d ùLôiPôo.
RUÕ Bû\Y²Pm Uu²l×d úLhPôo. T¦kÕ ®ÝkRôo. §Úk§]ôo.337&396
25. F]úY @ûR @YÚdÏ Uu²júRôm. @YÚdÏ SmªPj§p ùSÚdLØm, @Z¡V

ReÏªPØm Ds[Õ.
26. RôîúR! DmûUl éª«p Y¯júRôu\XôL46 Sôm Ad¡ú]ôm. F]úY UdLs Uj§«p
¨VôVUô] ¾ol× YZeÏÅWôL! Uú]ô BfûNûVl ©uTt\ô¾o! @Õ @pXôy®u TôûRûV
®hÓm DmûU Y¯ ùLÓjÕ ®Óm. @pXôy®u TôûRûV ®hÓm Y¯ ùLÓlúTôo
®NôWûQ Sôû[1 U\kRRôp @YoLÞdÏd LÓûUVô] úYRû] DiÓ.
27. Yô]jûRÙm, éªûVÙm, @YtßdÏ BûPlThPûRÙm ÅÔdLôL Sôm TûPdL®pûX.

BÕ (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬u FiQm. UßlúTôÚdÏ SWLm Fàm úLÓ Ds[Õ.
28. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôûW éª«p ÏZlTm ùNnúYôûWl úTôp
AdÏúYôUô? @pXÕ (SmûU) @gÑúYôûW Ït\m ×¬kúRôûWl úTôp AdÏúYôUô?
29. BÕ Tôd¡VUô] úYRm. BRu YN]eLû[ @YoLs £k§lTRtLôLÜm, @±ÜûPúVôo

T¥l©û] ùTßYRtLôLÜm DUdÏ @Ú°ú]ôm.
30. RôîÕdÏ ^ýûXUôû] @uT°lTôL YZe¡ú]ôm. @Yo SpX¥Vôo. (Bû\Y²Pm)

§Úm×TYo.
31, 32. T«t£ ùTt\ DVokR WL Ï§ûWLs @Yo Øuú] UôûX úSWj§p ¨ßjRlThP
úTôÕ, Ø¥®p @ûY §ûWdÏl ©u Uû\kR úTôÕ ""F]Õ Bû\Yû] ¨û]dLôUp BkR
SpX ùTôÚû[ ®Úm© ®húPu'' F]d á±]ôo.26
33. @Ytû\ Fu²Pm ÁiÓm ùLôiÓ YôÚeLs! (F]d á±) @Yt±u LôpLû[Ùm,
LÝjÕdLû[Ùm RP®d ùLôÓjRôo.
34. ^ýûXUôû] Sôm úNô§júRôm. @YWÕ £mUôN]j§p (@YûW) IÚ NPXUôLl

úTôhúPôm. ©u]o @Yo §Úk§]ôo.338
35. ""Fu Bû\Yô! Fuû] Uu²jÕ ®Ó! F]dÏl ©u VôÚdÏm ¡ûPdLôR Ah£ûV
F]dÏ YZeÏ! ¿úV Ys[p'' F]d á±]ôo.
36. @YÚdÏd Lôtû\ YNlTÓj§d ùLôÓjúRôm. @YWÕ LhPû[l T¥ @Yo ¨û]jRYôß

T¦kÕ @Õ ùNu\Õ.
37, 38. û`jRôuL°p LhPPm LhÓúYôûWÙm, ØjÕd Ï°lúTôûWÙm, ®Xe¡PlThP

úYß £XûWÙm (@YÚdÏ) YNlTÓj§d ùLôÓjúRôm.26
39. ""BÕ SUÕ @ÚhùLôûP! LQd¡u± Ut\YÚdÏd ùLôÓdLXôm! @pXÕ ¿úW ûYjÕd
ùLôs[Xôm!'' (Fuß á±ú]ôm.)
40. @YÚdÏ SmªPm ùSÚdLØm, @Z¡V ReÏªPØm Ds[Õ.
41, 42. SUÕ @¥Vôo @nëûT ¨û]îhÓÅWôL! û`jRôu úYRû]VôÛm,

Õu×ßjRXôÛm Fuû]j ¾i¥ ®hPôu Fuß RUÕ Bû\Y²Pm @Yo ©Wôoj§jR
úTôÕ, DUÕ LôXôp ª§lÀWôL! BúRô Ï°okR Ï°dÏªPm! Tô]m! (F]d á±ú]ôm).26
43. @YÚdÏ @YWÕ ÏÓmTj§]ûWÙm @YoLÞPu @YoLû[l úTôuú\ôûWÙm

YZe¡ú]ôm. BÕ SmªPªÚkÕ ¡ûPdLl ùTßm @ÚÞm, @±ÜûPúVôÚdÏ
@±ÜûWÙUôÏm.
44. DUÕ ûLVôp ×p-p IÚ ©¥ûV FÓjÕ @Ru êXm @¥lÀWôL! Nj§VjûR
Ø±dLô¾o!339 (Fuú\ôm.) Sôm @YûWl ùTôßûUVô[WôLd LiúPôm. @Yo £\kR @¥Vôo.
@Yo (SmªPm) §Úm×TYo.
45. Y-ûUÙm, £kRû]Ùm DûPV BlWôÍm, Bvaôd, VKál A¡V SUÕ @¥VôoLû[
¨û]îhÓÅWôL!
46. Uß DXûL ¨û]lTRtLôL @YoLû[f £\lTôL Sôm úRoÜ ùNnúRôm.
47. @YoLs SmªPj§p úRokùRÓdLlThP £\kRYoLs.
48. BvUôÂp, @pV^K, Õp¡Klp A¡úVôûWÙm ¨û]îhÓÅWôL! @û]YÚm

£\kúRôWôL BÚkR]o.
49, 50. BÕ @±ÜûW! (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ Yô«pLs §\dLlThP ¨ûXVô]

ùNôodLf úNôûXL[ô] £\kR ReÏªPm Ds[Õ.26
51. @§p NônkÕ ùLôiÓ @§LUô] L²Lû[Ùm, Tô]jûRÙm úLhTôoLs.
52. IjR YVÕûPV TôoûYLû[j Rôrj§V Lu²VÚm8 @YoLÞdÏ Ds[]o.
53. ®NôWûQ SôÞdLôL DeLÞdÏ YôdL°dLlThPÕ BÕúY.
54. BÕ SUÕ ùNpYm. BRtÏ Ø¥úY ¡ûPVôÕ.
55. BúRô! YWm× Á±úVôÚdÏd ùLhP ReÏªPm Ds[Õ.
56. SWLj§p Rôu @YoLs LÚÏYôoLs. @Õ ùLhP ReÏªPm.
57. BúRô ùLô§ ¿Úm, ºÝm Ds[Õ. BûR @YoLs ÑûYdLhÓm.
58. BÕ úTôu\ úYß TX YûLLÞm Ds[].
59. ""BkRd áhPj§]o DeLÞPu úNÚm áhPUôYo'' (Fuß SWLj§p ¡PdÏm

RûXYoL°Pm á\lTÓm.) ""@YoLÞdÏ FkR YWúYt×m BpûX. @YoLÞm SW¡p
LÚÏTYoLs Rôú]'' (Fuß SWLj§p ¡PdÏm RûXYoLs áßYôoLs)
60. ""@qYô±pûX! ¿eLÞm Rôu! DeLÞdÏm YWúYt× BpûX. BRtÏ FeLû[d

ùLôiÓ YkRYoLú[ ¿eLs Rôu. BÕ ùLhP ReÏªPm'' Fuß BYoLs áßYôoLs.
61. ""FeLs Bû\Yô! BûR FeLÞdÏd ùLôiÓ YkúRôÚdÏ SW¡p Tu UPeÏ

úYRû]ûV @§LUôdÏYôVôL!'' Fußm áßYôoLs.
62. ""¾úVôo Fuß SôeLs LÚ§ YkR U²RoLû[ (SW¡p) Gu LôQôUp BÚd¡ú\ôm?''
Fuß úLhTôoLs.
63. (@YoLs SpúXôWôL BÚkÕm) @YoLû[d úL-l ùTôÚhL[ôL Sôm Ad¡ú]ôUô?

@pXÕ @YoLû[ ®hÓm (SUÕ) TôoûYLs NônkÕ ®hP]Yô?
64. SWL Yô£L°u BkR Yônf NiûP DiûU!
65. ""Sôu FfN¬dûL ùNnTYú]. @Pd¡VôÞm IúW @pXôyûYj R®W

YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!
66. (@Yu) Yô]eLs, éª Utßm @YtßdÏ BûPlThPYt±u Bû\Yu. ªûLjRYu;

@§Lm Uu²lTYu.
67. ""BÕ ULjRô] ùNn§VôÏm'' Fuß áßÅWôL!
68. BûR ¿eLs ×\dL¦d¡uÈoLs.
69. (Yô]YoL[ô]) úUXô] áhPjRôo ®YôRm ùNnR úTôÕ @YoLû[l Tt±V @±Ü
F]dÏ BpûX.380
70. Sôu ùR°YôL FfN¬lTYu FuTûRj R®W úYß FÕÜm F]dÏ @±®dLlTP®pûX.
71, 72, 73, 74. ""L°UiQôp U²Rû]l TûPdLl úTô¡ú\u;368 @YûWf ºoTÓj§ F]Õ
D«ûW @Y¬Pm Sôu EÕm úTôÕ @YÚdÏl T¦kÕ ®ÝeLs!''11 Fuß DUÕ Bû\Yu
Yô]YoL°Pm á±V úTôÕ BlÄû^j R®W Yô]Yo @û]YÚm T¦kR]o. @Yu
@LkûR ùLôiPôu. (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬p A]ôu.26
75. ""F]Õ BÚ ûLL[ôp Sôu TûPjRRtÏ ¿ T¦YûR ®hÓm FÕ Duû]j RÓjRÕ?

@LkûR ùLôiÓ ®hPôVô? @pXÕ DVokRY]ôL A¡ ®hPôVô?'' Fuß (Bû\Yu)
úLhPôu.
76. ""Sôu @YûW ®Pf £\kRYu. Fuû] ùSÚlTôp ¿ TûPjRôn. @YûWd L°UiQôp
TûPjRôn'' Fuß @Yu á±]ôu.
77, 78. ""Be¡ÚkÕ ùY°úVß! ¿ ®WhPlThPYu. ¾ol× Sôs1 YûW Du ÁÕ F]Õ NôTm
Ds[Õ''6 Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.26
79. ""Fu Bû\Yô! @YoLs D«ol©dLlTÓm Sôs1 YûW F]dÏ @YLôNm @°lTôVôL!''
Fuß @Yu úLhPôu.
80, 81. ""@±VlThP úSWjûR Ds[Pd¡V Sôs1 YûW ¿ @YLôNm ùLôÓdLlThPYu'' Fuß
Bû\Yu á±]ôu.26
82, 83. ""D]Õ Li¦Vj§u ÁÕ AûQVôL! úRokùRÓdLlThP D]Õ @¥VôoLû[j
R®W @YoLs @û]YûWÙm Y¯ ùLÓlúTu'' Fuß (û`jRôu) á±]ôu.26
84. ""BÕúY DiûU. DiûUûVúV áß¡ú\u'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.
85. Duû]Ùm, @YoL°p Duû]l ©uTt±úVôo @û]YûWÙm úTôhÓ SWLjûR

¨Wl×úYu.
86. ""BRtLôL DeL°Pm Sôu FkRd á-Ùm úLhL®pûX. Sôu ÑVUôL DÚYôd¡d
áßTY]pXu'' Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL!
87. BÕ @¡XjRôÚdÏ @±ÜûW R®W úY±pûX.
88. £±Õ LôXj§tÏl ©u BRàûPV ùNn§ûV @±kÕ ùLôsÅoLs!

mj;jpahak;-39 m];]{kh; nkhj;j trdk;-75
áhPm áhPUôL SpúXôo ùNôodLjÕdÏm, ¾úVôo SWLjÕdÏm Jh¥f ùNpXlTÓYôoLs
Fuß 71, 73 YN]eLs áßYRôp BqYôß ùTVo ãhPlThPÕ.
1. (BÕ) ªûLjRYàm, Oô]ªdúLôàUô¡V @pXôy®PªÚkÕ @Ú[lThP úYRm.
2. (ØamUúR!) DiûUûV Ds[Pd¡V BqúYRjûR DmªPm Sôm @Ú°Ùsú[ôm.

F]úY YQdLjûR D[j çnûUÙPu @pXôyÜdÏ UhÓúU D¬jRôd¡ @Yû]
YQeÏÅWôL!
3. LY]j§p ùLôsL! çV BmUôodLm @pXôyÜdúL D¬VÕ. @Yû]Vu±

TôÕLôYXoLû[ GtTÓj§d ùLôiúPôo ""@pXôy®Pm FeLû[ ªLÜm
ùSÚdLUôdÏYôoLs FuTRtLôLúY R®W BYoLû[ YQeL®pûX'' (Fuß áß¡u\]o).
@YoLs ØWiThPÕ Tt± @YoL°ûPúV @pXôy ¾olT°lTôu. (Ruû]) UßdÏm
ùTônVàdÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP UôhPôu.
4. @pXôy ULû] GtTÓj§d ùLôs[ Sô¥««ÚkRôp Rôu TûPjRYt±p Rôu Sô¥VûR

FÓjÕd ùLôi¥ÚlTôu. @Yu çVYu.10 @Yú] @Pd¡VôÞm GL]ô¡V @pXôy.
5. RdL LôWQjÕPú]úV Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm @Yu TûPjRôu. TL-u ÁÕ

BWûYf ÑÚhÓ¡\ôu. BW®u ÁÕ TLûXf ÑÚhÓ¡\ôu. ã¬Vû]Ùm, Nk§Wû]Ùm Ru
LhÓlTôh¥p ûYj§Úd¡\ôu. IqùYôußm Ï±l©hP LôX LhPm YûW JÓm.241
LY]j§p ùLôsL! @Yú] ªûLjRYu; Uu²lTYu.
6. DeLû[ IúW IÚY¬-ÚkÕ @Yu TûPjRôu.368 ©u]o @Y¬-ÚkÕ @YWÕ

ú_ô¥ûVl TûPjRôu. LôpSûPL°p (T-«PjRdLRôL) FhÓ ú_ô¥Lû[ DeLÞdLôL
B\d¡]ôu. DeLs @uû]V¬u Y«ßL°p IÚ TûPl×dÏl ©u Buù]ôÚ TûPlTôL
êuß BÚsL°p DeLû[l TûPd¡\ôu. @Yú] @pXôy. DeLs Bû\Yu.
@YàdúL @§LôWm Ds[Õ. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX.
FeúL ¿eLs §ûN §ÚlTlTÓ¡uÈoLs?
7. ¿eLs (GL Bû\Yû]) UßjRôp @pXôy DeLû[ ®hÓm úRûYVt\Yu. @Yu

R]Õ @¥VôoL°Pm UßlûTl ùTôÚk§d ùLôs[ UôhPôu. ¿eLs Su± ùNÛj§]ôp
DeL°Pm @ûRl ùTôÚk§d ùLôsYôu. IÚYo Ut\Y¬u ÑûUûVf ÑUdL UôhPôo.265
©u]o DeLs ÁÞRp DeLs Bû\Y²PúU Ds[Õ. ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRûR
@Yu DeLÞdÏ @±®lTôu. Ds[eL°p Ds[ûR @Yu @±kRYu.
8. U²RàdÏ IÚ ¾eÏ GtTÓUô]ôp R]Õ Bû\Y²Pm NWQûPkRY]ôL @Yû]

@ûZd¡\ôu. ©u]o Bû\Yu R]Õ @ÚhùLôûPûV YZeÏm úTôÕ Øu]o FRtLôLl
©Wôoj§jRôú]ô @ûR @Yu U\kÕ ®Ó¡\ôu. @pXôy®u TôûRûV ®hÓ Y¯
ùLÓlTRtLôL @YàdÏ BûQ Lt©d¡\ôu. ""D]Õ (Bû\) Ußl©p £±Õ LôXm ÑLm
@àT®jÕd ùLôs! ¿ SWLYô£Lû[f úNokRYu'' F]d áßÅWôL!
9. BWÜ úSWeL°p ^wRô ùNnRY]ôLÜm, ü\Y]ôLÜm, UßûUûVl TVkÕ R]Õ

Bû\Y²u @Úû[ F§oTôojRY]ôLÜm YQe¡d ùLôi¥ÚlTYWô? (@pXÕ @qYôß
BpXôRYWô?) @±kúRôÚm @±VôúRôÚm NUUôYôoL[ô? Fuß úLhÀWôL! @±ÜûPúVôo
Rôu SpX±Ü ùTßYôoLs.
10. Sm©dûL ùLôiP F]Õ @¥VôoLú[! DeLs Bû\Yû] @gÑeLs! BqÜX¡p

SuûU ùNnúRôÚdÏ SuûUúV Ds[Õ. @pXôy®u éª ®NôXUô]Õ.
ùTôßûUVô[oLÞdÏd LQd¡u± á- YZeLlTÓm Fuß (Bû\Yu áßYûRj)
ùR¬®lÀWôL!
11, 12. ""YQdLjûR D[j çnûUÙPu @pXôyÜdÏ UhÓúU D¬jRôd¡ @Yû] Sôu
YQeL úYiÓùU]d LhPû[«PlThÓs ú[u; Øv-mL°p ØRXôUY]ôL Sôu AL
úYiÓùU]Üm LhPû[«PlThÓsú[u'' F]d áßÅWôL!
13. ""Fu Bû\YàdÏ Sôu Uôß ùNnRôp ULjRô] Sô°u1 úYRû]dÏ @gÑ¡ú\u''
Fußm áßÅWôL!
14, 15. D[jçnûUÙPu F]Õ YQdLjûR @pXôyÜdÏ UhÓúU D¬jRôd¡ @Yû]úV

YQeÏúYu; @Yû]Vu± ¿eLs Sô¥VûR YQeÏeLs'' F]d áßÅWôL! ""RUdÏm, RUÕ
ÏÓmTj§]ÚdÏm ¡VôUj Sô°p1 SxPªûZjúRôúW DiûU«p SxPUûPkRYoLs.
LY]j§p ùLôsL! BÕúY ùR°Yô] SxPm'' F]d áßÅWôL!26
16. @YoLÞdÏ úUt×\m ùSÚl©]ôXô] RhÓdLs BÚdÏm. ¸rl×\Øm RhÓdLs

BÚdÏm. BRu êXm @pXy R]Õ @¥VôoLû[ @fÑßjÕ¡\ôu. Fu @¥VôoLú[!
F]dÏ @gÑeLs!
17. Vôo ¾V Nd§Lû[ YQeÏYûRj R®ojÕd ùLôiÓ, @pXôyûY úSôd¡j

§Úm×¡\ôúWô @YoLÞdÏ StùNn§ Ds[Õ. F]Õ @¥VôoLÞdÏ StùNn§ áßÅWôL!
18. @YoLs ùNôpûXf ùN®UÓjÕ @§p @ZLô]ûRl ©uTtßYôoLs. @YoLÞdúL

@pXôy úSo Y¯ Lôh¥]ôu. @YoLú[ @±ÜûPVYoLs.
19. VôÚdÏ F§WôL úYRû] Tt±V LhPû[ Dß§Vô¡ ®hPúRô @Y]ô? (ùNôodLm
ùNpYôu?). SWLj§p Ds[Yû] ¿o ®Ó®lÀWô?
20. Uô\ôL, RUÕ Bû\Yû] @g£úVôÚdÏ Uô°ûLLÞdÏ úUp FÝlTlThP Uô°ûLLs

Ds[]. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. BÕ @pXôy®u YôdÏß§. @pXôy
YôdÏß§ûV Á\ UôhPôu.
21. @pXôy Yô]j§-ÚkÕ ¿ûW B\d¡ @ûRl éª«p EtßdL[ôL JPf ùNn¡\ôu
FuTûR ¿o @±V®pûXVô? ©u]o @Ru êXm UôßThP ¨\eLû[d ùLôiP
T«oLû[ ùY°lTÓjÕ¡\ôu. ©u]o @Õ LônkÕ, UgNs ¨\UôL AYûRd Lôi¡Èo.
©u]o @ûRf NÚÏL[ôL AdÏ¡\ôu. @±ÜûPúVôÚdÏ B§p @±ÜûW Ds[Õ.
22. VôÚûPV Ds[jûR BvXôj§tLôL @pXôy ®¬YûPVf ùNnÕ ®hPôú]ô @Yo

RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ (¡ûPjR) I°«p BÚd¡\ôo. Bû\Yû] ¨û]lTûR ®hÓ
Ds[eLs Bß¡l úTô]YoLÞdÏd úLÓ Rôu. @YoLú[ ùR°Yô] Y¯ úLh¥p
BÚlTYoLs.
23. @Z¡V ùNn§ûV @pXôyúY @Ú°]ôu. @ûY §ÚmTj §ÚmTd á\lThPRôLÜm,

Iuû\ùVôuß IjRRôLÜm Ds[]. RUÕ Bû\Yû] @gÑúYô¬u úRôpLs BR]ôp
£-ojÕ ®Ó¡u\]. ©u]o @YoL°u úRôpLÞm, Ds[eLÞm @pXôyûY
¨û]lTRtLôL ùUuûUVûP¡u\]. BÕúY @pXôy®u úSo Y¯. BRu êXm, Rôu
Sô¥úVôÚdÏ @Yu úSo Y¯ LôhÓ¡\ôu. VôûW @pXôy Y¯ úLh¥p ®hÓ ®hPôú]ô
@YàdÏ Y¯ LôhÓTYu BpûX.
24. Vôo RUÕ ØLjûR ¡VôUj Sô°u1 ¾V úYRû]«-ÚkÕ LôjÕd ùLôs¡\ôúWô @YWô
(SW¡p ÖûZYôo?) ""¿eLs ùNnRûRf ÑûYÙeLs!''265 Fuß @¿§ BûZjúRôÚdÏd
á\lTÓm.
25. @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚm ùTônùV]d LÚ§]o. F]úY @YoLs DQWôR

YûL«p @YoLÞdÏ úYRû] YkRÕ.
26. @YoLÞdÏ BqÜXL YôrdûL«p @pXôy B¯ûYf ÑûYdLf ùNnRôu. UßûU«u

úYRû] Rôu ªLl ùT¬VÕ. @YoLs @±V úYiPôUô?
27. @YoLs T¥l©û] ùTßYRtLôL BkRd ÏoA²p U²RoLÞdLôL IqùYôÚ

ØuàRôWQjûRÙm á±Ùsú[ôm.
28. @YoLs (SmûU) @gÑYRtLôL @W× ùUô¯«p Fq®Rd úLôQÛm BpXôR

ÏoAû] (@Ú°ú]ôm.)227
29. IÚ (@¥ûU) U²Rû] @pXôy DRôWQUôLd áß¡\ôu. @YàdÏ

D¬ûUVô[oL[ôL UôßThP LÚjÕûPV TX TeLô°Ls Ds[]o. Buù]ôÚ U²Rû]Ùm
(Bû\Yu) DRôWQUôLd áß¡\ôu. @Yu IÚ U²RàdÏ UhÓúU DûPVYu.
Bq®ÚYÚm DRôWQjRôp NUUô]YoL[ô? FpXôl ×LÝm @pXôyÜdúL. F²àm
@YoL°p @§LUôú]ôo @±V UôhPôoLs.
30. (ØamUúR!) ¿o B\lTYúW. @YoLÞm B\lúTôúW.
31. ©u]o ¿eLs DeLs Bû\Y²Pm ¡VôUj Sô°p1 YZdÏûWlÀoLs.

32. @pXôy®u ÁÕ ùTônÙûWjÕ, Ru²Pm YkR DiûUûVl ùTônùV]d LÚ§VYû]
®P @¿§ BûZjRYu Vôo? (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ SWLj§p IÕeÏªPm
BpûXVô?
33. DiûUûVd ùLôiÓ YkRYÚm, @ûR DiûUlTÓjÕTYÚm Rôm (Bû\Yû])

@gÑTYoLs.
34. @YoLs ®Úm©VûY @YoL°u Bû\Y²Pm @YoLÞdÏ DiÓ. SuûU

ùNnúYôÚdÏ BÕúY á-.
35. @YoLs ùNnR ¾ûULû[ @YoLû[ ®hÓm @pXôy ¿dÏYôu. @YoLs ùNnÕ
YkR SuûUdLôL @YoLÞdÏ @YoL°u á-ûVd ùLôÓlTôu.
36. R]Õ @¥VôÚdÏ @pXôy úTôÕUô]Yu BpûXVô? @Y]pXôúRôûWl Tt±

@YoLs DmûU @fÑßjÕ¡u\]o. @pXôy VôûW Y¯ úLh¥p ®hPôú]ô @YÚdÏ
úSo Y¯ LôhÓTYu BpûX.
37. @pXôy VôÚdÏ úSo Y¯ LôhÓ¡\ôú]ô @YûW Y¯ ùLÓlTYu BpûX. @pXôy

ªûLjRY]ôLÜm, Ri¥lTY]ôLÜm BpûXVô?

""@pXôy'' Fuß áßYôoLs. ""@pXôyûYVu± ¿eLs ©Wôoj§lTYtû\l Tt±d
áßeLs!'' Fuß úLhÀWôL! ""@pXôy F]dÏ IÚ ¾eûL Sô¥ ®hPôp @Y]Õ ¾eûL
@YoLs ¿d¡ ®ÓYôoL[ô? @pXÕ @Yu F]dÏ @Úû[ Sô¥]ôp @YoLs @Y]Õ
@Úû[j RÓdLd á¥VYoL[ô? @pXôy F]dÏl úTôÕm. Nôok§ÚlúTôo @Yû]úV
Nôok§ÚlTôoLs'' Fuß áßÅWôL!
39, 40. ""Fu NØRôVúU! DeLs Y¯«úXúV ùNVpTÓeLs! Sôàm ùNVpTÓ¡ú\u. VôÚdÏ
B¯Ü RÚm úYRû] ¡ûPdÏm? Vôo ÁÕ ¨ûXVô] úYRû] B\eÏm? FuTûR @±kÕ
ùLôsÅoLs'' Fuß áßÅWôL!26
41. U²RoLÞdLôL DiûUûV Ds[Pd¡V BqúYRjûR Sôm DUdÏ @Ú°ú]ôm. úSo

Y¯ ùTt\Yo RUdLôLúY úSo Y¯ ùTß¡\ôo. Y¯ ùLÓTYo RUdÏ F§WôLúY Y¯
ùLÓ¡\ôo. (ØamUúR!) ¿o @YoLÞdÏl ùTôßlTô[o @pX.81
42. D«oLû[ @ûY UW¦dÏm úSWj§Ûm, UW¦dLôRYtû\ @Yt±u D\dLj§Ûm

@pXôy ûLlTtß¡\ôu. FRtÏ UWQjûR ®§jÕ ®hPôú]ô @ûRj R]Õ ûLYNj§p
ûYjÕd ùLôiÓ Ut\ûR Ï±l©hP LôXm YûW ®hÓ ®Ó¡\ôu. £k§d¡u\ UdLÞdÏ
B§p TX NôußLs Ds[].
43. ""@pXôyûYVu± T¬kÕûW ùNnúYôûW @YoLs LtTû] ùNnÕ ùLôiPôoL[ô?
@YoLs FkRl ùTôÚÞdÏm DPûUVô[oL[ôL BpXôUÛm, ®[eLôÕm BÚkRôÛUô?''
Fuß úLhÀWôL!
44. ""T¬kÕûWLs @û]jÕm @pXôyÜdúL'' Fuß áßÅWôL!17 Yô]eLs Utßm éª«u

@§LôWm @YàdúL D¬VÕ! ©u]o @Y²PúU ¿eLs §ÚmTd ùLôiÓ YWlTÓÅoLs!
45. @pXôy UhÓm á\lTÓm úTôÕ, UßûUûV SmTôúRô¬u Ds[eLs ÑÚe¡

®Ó¡u\]. @Y]pXôúRôo á\lThPôp DPú] @YoLs U¡rf£VûP¡u\]o.
46. ""@pXôyúY! Yô]eLû[Ùm éªûVÙm TûPjRYú]! Uû\Yô]ûRÙm

ùY°lTûPVô]ûRÙm @±kRYú]! D]Õ @¥VôoLs ØWiThP ®`Vj§p ¿úV
@YoL°ûPúV ¾ol× YZeÏYôn'' Fuß áßÅWôL!
47. @¿§ BûZjúRôÚdÏ éª«p Ds[ûY @û]jÕm, @jÕPu @Õ úTôu\ Buù]ôÚ

UPeÏm BÚdÏUô]ôp ¡VôUj Sô°p1 ¾V úYRû]dÏ CPôLd ùLôÓlTôoLs. @YoLs
Fi¦l TôodLôRûY @pXôy®PªÚkÕ @YoLÞdÏ ùY°lTÓm.
48. @YoLs ùNnR ¾VûY @YoLÞdÏ ùY°lTÓm.265 @YoLs FûRd úL- ùNnÕ
ùLôi¥ÚkRôoLú[ô @Õ @YoLû[f ãrkÕ ùLôsÞm.
49. U²RàdÏ GúRàm ¾eÏ GtTÓUô]ôp SmûU @ûZd¡\ôu. ©u]o Sôm @YàdÏ
SUÕ @ÚhùLôûPûV YZe¡]ôp ""F]Õ @±Yôp BÕ F]dÏj RWlThPÕ'' F]d
áß¡\ôu. @qYô\pX! @Õ IÚ úNôRû]! F²àm @YoL°p @§LUôú]ôo @±V
UôhPôoLs.
50. @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚm BûRúV á±]o. @YoLs DûZjRÕ @YoLÞdÏl

TV]°dL®pûX.
51. @YoLs ùNnR ¾®û]Ls @YoLû[l ©¥jR]. @YoL°p @¿§ BûZjúRôûW

@YoLs ùNnR ¾®û]Ls ©¥dÏm.265 @YoLs ùYpúYôWôL BpûX.
52. Rôu Sô¥úVôÚdÏ ùNpYjûRj RôWô[UôLÜm, Ïû\jÕm @pXôy YZeÏ¡\ôu

FuTûR @YoLs @±V®pûXVô? Sm©dûL ùLôsÞm NØRôVj§tÏ B§p TX
NôußLs Ds[].345
53. RUdÏ F§WôL YWm× Á±V F]Õ @¥VôoLú[! @pXôy®u @Ú°p Sm©dûL«ZkÕ
®Pô¾oLs! TôYeLs @û]jûRÙm @pXôy Uu²lTôu. @Yu Uu²lTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu Fuß (@pXôy áßYûRj) ùR¬®lÀWôL!
54. DeLÞdÏ úYRû] YkÕ DeLÞdÏ VôWôÛm DR®V ùNnV Ø¥VôR ¨ûX YÚYRtÏ
Øu DeLs Bû\YàdÏd LhÓlThÓ @Y²PúU §Úm×eLs!
55, 56, 57, 58. ¿eLs @±VôR ¨ûX«p §¼ùWuß DeL°Pm úYRû] YÚYRtÏ
Øu]Úm, ""@pXôy®u LPûU«p Sôu Ïû\ ûYjRRtLôL F]dÏd úLÓ Rôu; Sôu
úL- ùNnRY]ô¡ ®húPú]'' Fuß FYÚm áßYRtÏ Øu]Úm, ""@pXôy F]dÏ úSo
Y¯ Lôh¥«ÚkRôp (@Yû]) @gÑúYô¬p A¡«ÚlúTú]'' Fuß áßYRtÏ Øu]Úm,
úYRû]ûVd LôÔm úSWj§p ""§Úm×Rp F]dÏ BÚkRôp SpúXô¬p A¡«ÚlúTú]''
Fuß áßYRtÏ Øu]Úm DeLs Bû\Y²PªÚkÕ DeLÞdÏ @Ú[lThP
@ZLô]ûRl ©uTtßeLs!26
59. ""Uô\ôL, Du²Pm F]Õ YN]eLs YkR]. @ûR ¿ ùTônùV]d LÚ§]ôn. AQYm
ùLôiPôn. (Fuû]) UßlTY]ôL BÚkRôn'' (F]d á\lTÓm.)
60. @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓdLh¥úVô¬u ØLeLû[d LÚjRRôL ¡VôUj Sô°p1

LôiÀo! AQYm ùLôiúPôÚdÏ SWLj§p ReÏªPm BpûXVô?
61. (Ruû]) @g£úVôûW ùYt± ùT\f ùNnÕ @pXôy LôlTôtßYôu. @YoLÞdÏj

¾eÏ GtTPôÕ. @YoLs LYûXlTPÜm UôhPôoLs.
62. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm TûPjRYu. @Yu IqùYôÚ ùTôÚÞdÏm

ùTôßlTô[u.
63. Yô]eLs Utßm éª«u §\Ü úLôpLs @YàdúL D¬V]. @pXôy®u

YN]eLû[ UßlTYoLú[ SxPYô°Ls.
64. @±VôRYoLú[! @pXôy @pXôRYû] Sôu YQeL úYiÓùUu\ô F]dÏd

LhPû[«Ó¡ÈoLs?'' F]d úLhÀWôL!
65, 66. ""¿o BûQ Lt©jRôp DUÕ SpX\m @¯kÕ ®Óm; ¿o SxPUûPkRYWôÅo Uô\ôL,
@pXôyûYúV YQeÏÅWôL! Su± ùNÛjÕúYô¬p AÅWôL!'' Fuß (ØamUúR!)
DUdÏm, DUdÏ Øu ùNuú\ôÚdÏm çÕf ùNn§ @±®dLlThPÕ.26
67. @pXôyûY @Y]Õ Li¦VjÕdÏ GtT @YoLs Li¦VlTÓjR®pûX. ¡VôUj

Sô°p1 éª ØÝYÕm @Y]Õ IÚ ûLl ©¥dÏs @PeÏm. Yô]eLs @Y]Õ YXÕ
ûL«p ÑÚhPlTh¥ÚdÏm. @Yu çVYu.10 @YoLs BûQ Lt©lTûR ®hÓm @Yu
DVokRYu.
68. ^þo ERlTÓm. @pXôy Sô¥úVôûWj R®W Yô]eL°Ûm, éª«Ûm BÚlúTôo

êofûNVôYôoLs. ©u]o ÁiÓm IÚ Øû\ @Õ ERlTÓm. DPú] @YoLs FÝkÕ
TôolTôoLs.346
69. éª R]Õ Bû\Y²u I°Vôp ©WLô£dÏm. (T§Ül) ×jRLm (Øu) ûYdLlTÓm.

S©UôoLs Utßm Nôh£Ls ùLôiÓ YWlTÓYôoLs. @YoL°ûPúV ¨VôVUôLj ¾ol×
YZeLlTÓm. @YoLs @¿§ BûZdLlTP UôhPôoLs.
70. IqùYôÚYÚdÏm @YoLs ùNnRûY ØÝûUVôL YZeLlTÓm. @YoLs ùNnYûR
@Yu SuÏ @±kRYu.
71. (GL Bû\Yû]) UßjúRôo áhPm áhPUôL SWLj§tÏ Jh¥f ùNpXlTÓYôoLs.

@YoLs @eúL YkRÕm @Ru YôNpLs §\dLlTÓm. ""DeLs Bû\Y²u YN]eLû[
DeLÞdÏd áßm çRoLs DeL°-ÚkúR DeLÞdÏ YW®pûXVô? BkR Sôû[1 ¿eLs
Nk§dL úYi¥VÕ YÚm FuTûR DeLÞdÏ @YoLs FfN¬dL®pûXVô?'' Fuß @Ru
LôYXoLs úLhTôoLs. @RtÏ @YoLs ""Am'' FuTôoLs. F²àm (GL Bû\Yû])
UßlúTôÚdÏ úYRû] Fu\ LhPû[ Dß§Vô¡ ®hPÕ.
72. ""SWLj§u YôNpL°p ÖûZÙeLs!'' Fuß á\lTÓm. @§p @YoLs ¨WkRWUôL

BÚlTôoLs. ùTÚûUV¥júRô¬u ReÏªPm ªLÜm ùLhPÕ.
73. RUÕ Bû\Yû] @g£úVôo ùNôodLj§tÏ áhPm áhPUôL Jh¥f ùNpXlTÓYôoLs.

Ø¥®p @Ru YôNpLs §\dLlThÓ @YoLs @eúL YkRÕm ""DeLs ÁÕ ^Xôm
DiPôLhÓm. 159 ¿eLs U¡rf£VûPÅoLs! ¨WkRWUôL BÚdÏm ¨ûX«p B§p
ÖûZÙeLs!'' F] @Ru LôYXoLs @YoL°Pm áßYôoLs.
74. @pXôyÜdúL ×LZû]jÕm. @Yu R]Õ YôdÏß§ûV FeLÞdÏ DiûUlTÓj§

®hPôu. ùNôodLj§p SôeLs ®Úm©VYôß Re¡d ùLôs[ BléªûV FeLÞdÏ
DPûUVôd¡]ôu. DûZjúRô¬u á- SpXRôLúY BÚd¡\Õ Fuß @YoLs áßYôoLs.
75. Yô]YoLs RUÕ Bû\Yû]l úTôt±l ×LrkÕ, @oû`f Ñt± YÚYûR ¿o LôiÀo.
@YoLÞd¡ûPúV ¨VôVj ¾ol× YZeLlTÓm. ""@¡Xj§u Bû\Y]ô¡V @pXôyÜdúL
×LZû]jÕm'' Fuß á\lTÓm.
mj;jpahak;-40 my;K/kpd; nkhj;j trdk;-85
28 Am YN]j§p ØKªu Fu\ ùNôp BPm ùTßYRôp BkRl ùTVo YkRÕ.
1. aô, Ám.2
2. BÕ ªûLjRYàm, @±kRYàUô¡V @pXôy®PªÚkÕ @Ú[lThP úYRm.
3. (@Yu) TôYjûR Uu²lTYu; Uu²l×d úLôÚYûR GtTYu; LÓûUVôLj

Ri¥lTYu; @ÚÞûPVYu. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX.
ÁÞRp @Y²PúU Ds[Õ.
4. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo R®W (Ut\YoLs) @pXôy®u YN]eL°p RodLm ùNnV

UôhPôoLs. @YoLs SLWeL°p (ùNôÏNôL) §¬YÕ DmûU GUôt± ®P úYiPôm.
5. BYoLÞdÏ Øu èaýûPV NØRôVj§]Úm, @YoLÞdÏl ©u TX NØRôVj§]Úm

ùTônùV]d LÚ§]o. IqùYôÚ NØRôVØm @YoL°u çRoLû[j RôdL ¨û]jR]o.
ùTôn«u êXm DiûUûV @¯dL RodLm ùNnR]o. F]úY @YoLû[l ©¥júRu.
F]Õ úYRû] FqYôß @ûUkRÕ?
6. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo SWLYô£Lú[ Fu\ DUÕ Bû\Y²u LhPû[ Dß§Vô¡

®hPÕ.
7. @oû`f ÑUlúTôÚm, @ûRf Ñt±Ùsú[ôÚm RUÕ Bû\Yû]l úTôt±l ×Lr¡u\]o.

@Yû] Sm×¡u\]o. ""FeLs Bû\Yô! IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @Ú[ôÛm, @±YôÛm ¿
ãrk§Úd¡\ôn. F]úY Uu²l×d úLhÓ, D]Õ TôûRûVl ©uTt±úVôûW Uu²lTôVôL!
@YoLû[ SWLj§u úYRû]ûV ®hÓd LôlTôVôL!'' Fuß Sm©dûL ùLôiúPôÚdLôL
TôYUu²l×j úRÓ¡u\]o.
8. ""FeLs Bû\Yô! @YoLû[Ùm @YoL[Õ ùTtú\ôoLs, YôrdûLj ÕûQLs, Utßm

@YoL[Õ NkR§L°p SpúXôûW ¿ YôdL°jR ¨ûXVô] ùNôodLf úNôûXL°p ÖûZVf
ùNnYôVôL! ¿ ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.''
9. ""@YoLû[j ¾ûUL°-ÚkÕ LôlTôVôL! Buû\V §]m ¾ûUL°-ÚkÕ ¿ VôûWd LôjÕ

®hPôúVô ¿ @YÚdÏ @Ús ×¬kÕ ®hPôn. BÕúY ULjRô] ùYt±'' (Fußm
©Wôoj§d¡\ôoLs.)
10. ¿eLs Sm©dûL ùLôs[ @ûZdLlThP úTôÕ UßjR úSWj§p DeLs U]ÕdÏs
BÚkR ùYßlûT ®P @pXôy®u ùYßl× ªLl ùT¬VÕ Fuß (GL Bû\Yû])
UßjúRôÚdÏd á\lTÓm.
11. ""FeLs Bû\Yô! FeLû[ BWiÓ RPûY UW¦dLf ùNnRôn. BWiÓ RPûY
D«ol©jRôn. FeLs Ït\eLû[ SôeLs Il×d ùLôs¡ú\ôm. Rl©dL Y¯ GÕm Ds[Rô?''
Fuß @YoLs úLhTôoLs.347
12. ""@pXôy UhÓm ©Wôoj§dLlThPôp Ußj¾oLs; @YàdÏ BûQ Lt©dLlThPôp

@ûR Sm©ÉoLs'' FuTúR BRtÏd LôWQm. DVokRYàm, ùT¬VYàUô¡V
@pXôyÜdúL @§LôWm.
13. @Yú] R]Õ NôußLû[ DeLÞdÏd LôhÓ¡\ôu. Yô]j§-ÚkÕ DQûY

DeLÞdÏ B\d¡ ûYd¡\ôu. §ÚkÕTYo R®W Ut\Yo T¥l©û] ùTßY§pûX.
14. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo ùYßjR úTôÕm ¿eLs YQdLjûR @pXôyÜdúL çV

FiQjÕPu D¬jRôd¡ @Y²PúU ©Wôoj§ÙeLs!
15. @Yu TR®Lû[ DVojÕTYu. @o`ýdÏ D¬ûUVô[u. Nk§dÏm Sôs1 Tt±

FfN¬lTRtLôL R]Õ @¥VôoL°p Rôu Sô¥VYo ÁÕ R]Õ D«úWôhPUô] LhPû[Lû[
YZeÏ¡\ôu.
16. @YoLs ùY°lThÓ YÚm Sô°p @YoLû[l Tt±V FÕÜm @pXôyÜdÏ

Uû\kRRôL BÚdLôÕ. Buû\V §]m Ah£ VôÚdÏ? @Pd¡VôÞm GL]ô¡V
@pXôyÜdúL.
17. Buû\V §]m IqùYôÚYÚm ùNnRRtÏ á- ùLôÓdLlTÓm.265 Buß FkR

@¨VôVØm BpûX. @pXôy ®ûWkÕ LQdùLÓlTYu.
18. ºd¡Wm YWdá¥V Sôû[l1 Tt± @YoLÞdÏ FfN¬lÀWôL! @lúTôÕ BRVeLs

ùRôiûPd Ï¯LÞdÏ YkÕ @ûR ùUuß ®ÝeÏúYôWôL @YoLs BÚlTôoLs. @¿§
BûZjúRôÚdÏ FkR SiTàm, @e¸L¬dLlTÓm T¬kÕûWVô[àm BpûX.17
19. LiL°u (NôûPLs êXm ùNnVlTÓm) ÕúWôLjûRÙm, Ds[eLs Uû\j§ÚlTûRÙm

@Yu @±Yôu.
20. @pXôyúY ¨VôVj ¾ol× @°lTYu. @Y]u± @YoLs VôûW @ûZd¡\ôoLú[ô

@YoLs FÕ Tt±Ùm ¾olT°dL UôhPôoLs. @pXôy ùN®ÙßTYu; TôolTYu.
21. éª«p @YoLs TV¦jÕ @YoLÞdÏ Øu BÚkúRô¬u Ø¥Ü FqYôß BÚkRÕ

FuTûRd LY²dL úYiPôUô? Y-ûU«Ûm, éª«p ®hÓf ùNu\ RPVeL°Ûm
BYoLû[ ®P @YoLs ªûLj§ÚkR]o. @YoL[Õ TôYeLs LôWQUôL @pXôy
@YoLû[j Ri¥jRôu. @YoLû[ @pXôy®PªÚkÕ LôlTYo VôÚªpûX.
22. @YoL°Pm @YoL°u çRoLs ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YkR úTôÕ
UßjRúR BRtÏd LôWQm. F]úY @YoLû[ @pXôy Ri¥jRôu. @Yu Y-
ûUÙs[Yu; LÓûUVôLj Ri¥lTYu.
23, 24. ê^ôûY SUÕ NôußLÞPàm, ùR°Yô] At\ÛPàm K©o@qu, aôUôu,

Lôìu A¡úVô¬Pm @àl©ú]ôm. ""ùTÚm ùTônVWô] ã²VdLôWo'' Fuß @YoLs
á±]o.26
25. SmªPªÚkÕ @YoL°Pm DiûUûV @Yo ùLôiÓ YkR úTôÕ ""BYûW Sm©úVô¬u
Ai UdLû[d ùLôuß ®ÓeLs! @YoL°u ùTiLû[ D«ÚPu ®hÓ ®ÓeLs!''
F]d á±]o. (SmûU) UßlúTô¬u ãrf£ RY±úXúV Ø¥Ùm
26. ""ê^ôûYd ùLôpYRtÏ Fuû] ®hÓ ®ÓeLs! @Yo R]Õ Bû\Yû]

@ûZdLhÓm. DeLs UôodLjûR @Yo Uôt± ®ÓYôo Fußm éª«p ÏZlTjûRj
úRôtß®lTôo Fußm @gÑ¡ú\u'' Fuß K©o@qu á±]ôu.
27. ""®Nô¬dLlTÓm Sôû[1 SmTôR IqùYôÚ @LkûR ùLôiPYû] ®hÓm DeLs

Bû\Y²PØm, F]Õ Bû\Y²PØm Sôu TôÕLôl×j úRÓ¡ú\u'' Fuß ê^ô á±]ôo.
28. ""Fu Bû\Yu @pXôyúY'' Fuß áßm IÚ U²RûW ùLôpXl úTô¡ÈoL[ô? DeLs
Bû\Y²PªÚkÕ ùR°Yô] NôußLû[ @Yo DeL°Pm ùLôiÓ YkÕs[ôo. @Yo
ùTônVWôL BÚkRôp @YWÕ ùTôn @YûWúV úNÚm. @Yo DiûUVô[WôL BÚkRôp
@Yo DeLÞdÏ FfN¬lT§p GúRàm DeLÞdÏ GtThÓ ®Óm. YWm× Áßm ùTÚm
ùTônVÚdÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP UôhPôu'' Fuß K©o@qàûPV NØRôVj§]¬p
R]Õ Sm©dûLûV Uû\jÕd ùLôi¥ÚkR Sm©dûL ùLôiP IÚYo á±]ôo.
29. ""Fu NØRôVúU! Buû\V §]m Ah£ DeL°PúU BÚd¡\Õ. éª«p ªûLjÕ
BÚd¡ÈoLs. @pXôy®u úYRû] SUdÏ YkÕ ®ÓUô]ôp @§-ÚkÕ SmûUd
LôlTôtßTYu Vôo?'' (F]Üm @Yo á±]ôo) @RtÏ K©o@qu ""Sôu (N¬) LôiTûRúV
DeLÞdÏd LôhÓ¡ú\u. úSWô] Y¯ûVj R®W (úYß FûRÙm) Sôu DeLÞdÏd
LôhP®pûX'' Fuß á±]ôu.
30, 31. ""Fu NØRôVúU! Ut\ NØRôVj§]¬u L§ûVl úTôußm, èaýûPV NØRôVm,
AÕ NØRôVm, ^êÕ NØRôVm Utßm @YoLÞdÏl ©u YkúRôÚdÏ GtThP L§
úTôußm DeLs ®`Vj§Ûm Sôu @gÑ¡ú\u'' Fuß Sm©dûL ùLôiP (@kR) U²Ro
á±]ôo. @pXôy @¥VôoLÞdÏ @¨VôVjûR SôÓTYu BpûX.26
32. Fu NØRôVúU! @ûZdLlTÓm Sôû[1 DeLs ®`Vj§p Sôu @gÑ¡ú\u.
33. @kSô°p ×\eLôh¥ JÓÅoLs. @pXôy®PªÚkÕ DeLû[d LôlTYu BÚdL

UôhPôu. VôûW @pXôy Y¯ úLh¥p ®hÓ ®hPôú]ô @YàdÏ úSo Y¯ LôhÓTYu
BpûX.
34. Øu]o ë^ýKl DeL°Pm ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YkRôo. @Yo DeL°Pm
ùLôiÓ YkR§p NkúRLj§úXúV BÚk¾oLs. @Yo UW¦jRÕm ""BYÚdÏl ©u FkRj
çRûWÙm @pXôy @àlTúY UôhPôu'' F]d á±ÉoLs. YWm× Á± NkúRLm
ùLôsTYû] @pXôy BlT¥j Rôu Y¯ ùLÓd¡\ôu.348
35. @YoLs ReLÞdÏ FkR ARôWØm ¡ûPdLôUp @pXôy®u YN]eL°p RodLm

ùNn¡u\]o. @pXôy®PØm, Sm©dûL ùLôiúPô¬PØm BÕ ùTÚm úLôTjûR
GtTÓjRd á¥VÕ. BqYôú\ ùTÚûUV¥jÕ @Pd¡VôÞm IqùYôÚ Ds[j§u ÁÕm
@pXôy Øj§ûW«Ó¡\ôu.
36, 37. ""aôUôú]! F]dLôL DVokR úLô×WjûR FÝl×! Y¯Lû[, Yô]eL°u Y¯Lû[
@ûPkÕ ê^ô®u Bû\Yû] Sôu TôodL úYiÓm. @YûWl ùTôn ùNôpTYWôLúY
Sôu LÚÕ¡ú\u'' Fuß K©o@qu á±]ôu. BqYôú\ K©o@qàdÏ @Y]Õ ¾V
ùNVp @ZLôd¡d LôhPlThPÕ. (úSo) Y¯ûV ®hÓm @Yu RÓdLlThPôu.
K©o@q²u ãrf£ @¯®p Rôu Ø¥kRÕ.26
38. ""Fu NØRôVúU! Fuû]l ©uTtßeLs! DeLÞdÏ úSo Y¯ LôhÓ¡ú\u'' Fuß

Sm©dûL ùLôiP IÚYo á±]ôo.
39. ""Fu NØRôVúU! BqÜXL YôrdûL @tT ÑLúU. UßûUúV ¨ûXVô] DXLm.''
40. VôúWàm IÚ ¾ûUûVf ùNnRôp @Õ úTôu\ûRj R®W @Yo á- ùLôÓdLlTP

UôhPôo. AiL°úXô, ùTiL°úXô Sm©dûL ùLôiPYWôL SpX\m ùNnúYôo
ùNôodLj§p ÖûZYôoLs. @§p LQd¡u± YZeLlTÓYôoLs.
41. Fu NØRôVúU! F]dùLu]? Sôu DeLû[ ùYt±dÏ @ûZd¡ú\u. ¿eLú[ô Fuû]

SW¡tÏ @ûZd¡ÈoLs.
42. ""Sôu @pXôyûY UßjÕ F]dÏ @±®pXôR Iuû\ @pXôyÜdÏ BûQ Lt©dL
úYiÓm'' Fuß Fuû] @ûZd¡ÈoLs. Sôú]ô ªûLjRY]ô¡V Uu²lTY²Pm
DeLû[ @ûZd¡ú\u.
43. Fuû] FûR úSôd¡ @ûZd¡ÈoLú[ô @RtÏ BqÜX¡Ûm UßûU«Ûm

©Wôoj§dLlTÓm RÏ§ BpûX FuT§Ûm, Sôm §Úm×YÕ @pXôy®PúU FuT§Ûm,
YWm× ÁßúYôo Rôu SWLYô£Ls FuT§Ûm FkRf NkúRLØm BpûX.
44. Sôu DeLÞdÏd áßYûRl ©u]o DQoÅoLs! F]Õ Lô¬VjûR @pXôy®Pm

IlTûPd¡ú\u. @pXôy @¥VôoLû[l TôolTYu. (Fußm @Yo á±]ôo)
45. F]úY @YoLs ãrf£ ùNnR ¾eÏLû[ ®hÓm @YûW @pXôy LôlTôt±]ôu.
K©o@q²u AhLû[ ¾V úYRû] ãrkÕ ùLôiPÕ.
46. LôûX«Ûm, UôûX«Ûm SWL ùSÚl©p @YoLs LôhPlTÓYôoLs. @kR úSWm1 YÚm
úTôÕ K©o@q²u AhLû[d LÓûUVô] úYRû]«p ÖûZVf ùNnÙeLs! (F]d
á\lTÓm)349
47. SWLj§p @YoLs RodLm ùNnÕ ùLôsÞm úTôÕ ""DeLû[j Rôú] SôeLs ©uTt±d
ùLôi¥ÚkúRôm. F]úY SWLj§-ÚkÕ £±R[ûY FeLû[ ®hÓm RÓlTYoL[ôL
BÚd¡ÈoL[ô?'' Fuß TXÅ]oLs ùTÚûUV¥júRôûW úSôd¡d úLhTôoLs.
48. ""Sôm @û]YÚúU B§p Rôú] BÚd¡ú\ôm. @pXôy @¥VôoL°ûPúV ¾ol×

@°jÕ ®hPôú]'' Fuß ùTÚûUV¥júRôo áßYôoLs.
49. ""DeLs Bû\Y²Pm ©WôojRû] ùNnÙeLs! BqúYRû]ûV IúW IÚ Sôs @Yu

BúXNôdÏYôu'' Fuß SWLj§p ¡PlúTôo SWLj§u LôYXoL°Pm áßYôoLs.
50. ""DeL°Pm DeLs çRoLs ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YW®pûXVô?'' Fuß

@YoLs úLhTôoLs. @RtÏ BYoLs ''Am'' Fuß áßYôoLs. @lT¥Vô]ôp ¿eLú[
©Wôoj§ÙeLs! Fuß (SW¡u LôYXoLs) áßYôoLs. (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬u
©WôojRû] ÅQôLúY Ø¥Ùm.
51. SUÕ çRoLÞdÏm, Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏm BqÜXL YôrdûL«Ûm Nôh£Ls Øu

YÚm Sô°Ûm1 Sôm DRÜúYôm.
52. @kSô°p1 @¿§ BûZjúRôÚdÏ @YoL°u NUô°l×Ls TVu RWôÕ. @YoLÞdÏf

NôTm Ds[Õ. @YoLÞdÏj ¾V ReÏªPØm DiÓ.
53. ê^ôÜdÏ úSo Y¯ûVd ùLôÓjúRôm. @qúYRjûR BvWôÂ-u UdLÞdÏ

DPûUVôd¡ú]ôm.
54. @Õ úSo Y¯ LôhPd á¥VÕm, @±ÜûPúVôÚdÏ T¥l©û]ÙUôÏm.
55. (ØamUúR!) ùTôßûUûVd LûPl©¥lÀWôL! @pXôy®u YôdÏß§ DiûU. DUÕ

TôYjÕdÏ Uu²l×d úLhÀWôL! DUÕ Bû\Yû]d LôûX«Ûm, UôûX«Ûm úTôt±l
×LrÅWôL!
56. ReLÞdÏf Nôuß ¡ûPdLôUp @pXôy®u YN]eL°p RodLm ùNnúYô¬u

Ds[eL°p ùTÚûU R®W úY±pûX. @RtÏ @YoLs RÏ§ TûPjúRôo BpûX.
@pXôy®Pm TôÕLôl×j úRÓÅWôL! @Yu ùN®ÙßTYu; TôolTYu.
57. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPlTÕ U²RoLû[l TûPlTûR ®Pl ùT¬VÕ. F²àm

U²RoL°p @§LUôú]ôo @±V UôhPôoLs.
58. ÏÚPÚm, TôoûYÙs[YÚm NUUôL UôhPôoLs. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs
ùNnRYÚm, ¾ûU ùNnRYÚm (NUUôL UôhPôoLs). Ïû\YôLúY ¿eLs T¥l©û]
ùTß¡uÈoLs.
59. @kR úSWm1 YWdá¥VúR. @§p FkRf NkúRLØm BpûX. F²àm U²RoL°p
@§LUôú]ôo Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs.
60. ""Fuû] @ûZÙeLs! DeLÞdÏl T§X°d¡ú\u;49 F]Õ YQdLjûR ®hÓm

ùTÚûUV¥lúTôo SWLj§p B¯kúRôWôL ÖûZYôoLs'' Fuß DeLs Bû\Yu áß¡\ôu.
61. ¿eLs @ûU§ ùTßYRtLôL BWûYÙm, TôodLd á¥V ¨ûX«p TLûXÙm @pXôyúY
GtTÓj§]ôu. @pXôy U²RoLs ÁÕ @ÚÞûPVYu; F²àm U²RoL°p
@§LUôú]ôo Su± ùNÛjÕY§pûX.
62. @Yú] DeLs Bû\Y]ô¡V @pXôy. IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm TûPjRYu.

@Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. FqYôß §ûN
§ÚlTlTÓ¡uÈoLs?
63. @pXôy®u YN]eLû[ UßjúRôÚm BlT¥j Rôu §ûN §ÚlTlThP]o.
64. @pXôyúY BléªûV DeLÞdÏ ¨ûXVô]RôLÜm, Yô]jûR ØLPôLÜm

@ûUjRôu.288 DeLÞdÏ Y¥Ym RkRôu. DeLs Y¥YeLû[ @ZÏ\ @ûUjRôu.
çnûUVô]Ytû\ DeLÞdÏ YZe¡]ôu. @Yú] DeLs Bû\Y]ô¡V @pXôy.
@¡Xj§u Bû\Y]ô¡V @pXôy Tôd¡Vm ùTôÚk§VYu.
65. @Yú] (Fußm) D«ÚPu BÚlTYu. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß

VôÚªpûX. YQdLjûRj çV FiQjÕPu @YàdúL D¬jRôd¡ @Yû]úV
@ûZÙeLs! @¡Xj§u Bû\Y]ô¡V @pXôyÜdúL ×LZû]jÕm.
66. Fu Bû\Y²PªÚkÕ ùR°Yô] NôußLs Fu²Pm YkR úTôÕ @pXôyûYVu±

VôûW @ûZd¡ÈoLú[ô @YoLû[ YQeÏYûR ®hÓm Sôu RÓdLlThÓ ®húPu.
@¡Xj§u Bû\YàdÏd LhÓlThÓ SPdL LhPû[«PlThÓsú[u Fuß (ØamUúR!)
áßÅWôL!
67. @Yú] DeLû[ Ui¦-ÚkÕm368 ©u]o ®kÕj Õ°«-ÚkÕm ©u]o LÚÜt\

£û] ØhûP«-ÚkÕm TûPjRôu.365 ©u]o DeLû[d ÏZkûRVôL ùY°úVtß¡\ôu.
©u]o DeLs TÚYjûR @ûP¡uÈoLs. ©u]o Ø§úVôWôL A¡uÈoLs. BRtÏ ØuúT
ûLlTt\lTÓúYôÚm DeL°p Ds[]o. Ï±l©hP LôXd ùLÓûY ¿eLs @ûP¡uÈoLs.
¿eLs ®[eÏYRtLôL (BûRd áß¡\ôu)
68. @Yú] D«ol©d¡\ôu. UW¦dLf ùNn¡\ôu. IÚ Lô¬VjûR @Yu Ø¥ùYÓjÕ

®hPôp ""AÏ'' F]d áßYôu. DPú] @Õ A¡ ®Óm.
69. @pXôy®u YN]eL°p RodLm ùNnúYôo FqYôß §ûN §ÚlTlTÓ¡u\]o
FuTûR ¿o @±V®pûXVô?
70. @YoLs úYRjûRÙm, FRàPu SUÕ çRoLû[ @àl©ú]ôúUô @ûRÙm

ùTônùV]d LÚÕ¡u\]o. ©u]o @±kÕ ùLôsYôoLs.352
71, 72. @lúTôÕ @YoL°u LÝjÕdL°p ®XeÏLÞm, Ne¡-LÞm BÚdÏm. @YoLs

ùLô§dÏm ¿¬p ÅNlTÓYôoLs. ©u]o ùSÚl©p F¬dLlTÓYôoLs.26
73, 74. @pXôyûYVu± ¿eLs BûQ Lt©jRûY FeúL Fuß ©u]o @YoL°Pm
úLhLlTÓm. ""FeLû[ ®hÓm Uû\kÕ ®hP]. BpûX! BRtÏ Øu FûRÙm SôeLs
©Wôoj§jÕd ùLôi¥ÚdL®pûX'' Fuß @YoLs áßYôoLs. BqYôú\ (Ruû])
UßlúTôûW @pXôy Y¯ úLh¥p ®Ó¡\ôu.26
75. ¿eLs éª«p ¨VôVªu± ùTÚªRm ùLôiPÕm, BßUôl× ùLôiPÕúU BRtÏd

LôWQm.
76. SWLj§u YôNpL°p ÖûZÙeLs. @§p ¨WkRWUôL BÚlÀoLs. AQYm

ùLôiúPô¬u ReÏªPm ªLÜm ùLhPÕ.
77. (ØamUúR!) ùTôßlÀWôL! @pXôy®u YôdÏß§ DiûU. F]úY @YoLÞdÏ Sôm

FfN¬jRYt±p £XYtû\ DUdÏ Sôm Lôh¥]ôp @pXÕ DmûU Sôm UW¦dLf ùNnRôp
SmªPúU @YoLs ùLôiÓ YWlTÓYôoLs.
78. DUdÏ Øu TX çRoLû[ @àl©ú]ôm. @YoL°p £XûWl Tt± DUdÏd

á±«Úd¡ú\ôm. @YoL°p £XûWl Tt± Sôm DUdÏd á\®pûX. @pXôy®u
®ÚlTlT¥úV R®W FkR @t×RjûRÙm ùLôiÓ YÚYÕ FkRj çRÚdÏm BpûX.
F]úY @pXôy®u LhPû[ YÚm úTôÕ ¨VôVUôLj ¾olT°dLlTÓm. @lúTôÕ
ÅQoLs SxPUûPYôoLs.
79. ¿eLs G±f ùNpYRtLôL DeLÞdÏd LôpSûPLû[ @pXôyúY DÚYôd¡]ôu.

@Yt±-ÚkÕ DiÔ¡ÈoLs.
80. @Yt±p DeLÞdÏ (úYß) TVuLÞm Ds[]. DeLs Ds[eL°p Ds[ úRûYûV
@Yt±u ÁÕ (G±f ùNuß) @ûPkÕ ùLôs¡ÈoLs. @Yt±u ÁÕm, LlTpLs ÁÕm
ÑUdLlTÓ¡ÈoLs.
81. @Yu DeLÞdÏj R]Õ @jRôh£ûVd LôhÓ¡\ôu. @pXôy®u FkRf NôußLû[

¨WôL¬d¡ÈoLs?
82. @YoLs éª«p ©WVôQm ùNnÕ RUdÏ Øu ùNuú\ô¬u Ø¥Ü FqYôß BÚkRÕ
FuTûRd LY²dL úYiPôUô? BYoLû[ ®P @YoLs @§L Fi¦dûL
ùLôiúPôWôLÜm, Y-ûU ªdúLôWôLÜm, éª«p ¨û]Üj RPVeLû[ @§Lm ®hÓf
ùNuú\ôWôLÜm BÚkR]o. @YoLs ùNnRÕ @YoLû[d LôlTôt\®pûX.
83. @YoL°u çRoLs @YoL°Pm ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YkR úTôÕ RmªPm
Ds[ Lp®«u LôWQUôL ùTÚªRm ùLôiP]o. @YoLs FûRd úL- ùNnÕ
ùLôi¥ÚkRôoLú[ô @ÕúY @YoLû[f ãrkÕ ùLôiPÕ.
84. @YoLs SUÕ úYRû]ûVl TôojR úTôÕ ""@pXôyûY UhÓm Sm©ú]ôm. SôeLs
FûR BûQVôLd LÚ§ú]ôúUô @ûR UßjÕ ®húPôm'' Fu\]o.
85. SUÕ úYRû]ûVl TôojR úTôÕ @YoLs ùLôiP Sm©dûL @YoLÞdÏl TVu
RW®pûX. ùNuß ®hP R]Õ @¥VôoL°Pm @pXôy®u Y¯ Øû\ BÕúY. @lúTôÕ
(SmûU) UßjúRôo SxPUûPkRôoLs.
mj;jpahak;-41 /G];]pyj; nkhj;j trdk;-54
êu\ôm YN]j§p BkRf ùNôp BPm ùTtßs[Rôp BkRl ùTVo ãhPlThPÕ.
1. aô, Ám.2
2. @[Yt\ @Ú[ô[]ô] ¨LWt\ @u×ûPúVô²PªÚkÕ (BÕ) @Ú[lThPÕ.
3. (BÕ) ®[e¡d ùLôsÞm NØRôVj§tLôL YN]eLs ùR°ÜTÓjRlThP úYRm. @W×

ùUô¯«p @ûUkR ÏoAu.227
4. StùNn§ á\d á¥VRôLÜm, FfN¬dûL ùNnVd á¥VRôLÜm (BÕ BÚd¡\Õ) @YoL°p

ùTÚmTôúXôo ×\dL¦jR]o. F]úY @YoLs ùN®úVtL UôhPôoLs.
5. ""¿o FûR úSôd¡ FeLû[ @ûZd¡ÈúWô @ûR ®hÓm (RÓlTRtLôL) FeLs

Ds[eL°p ê¥Ls BÚd¡u\]. FeLs LôÕL°p @ûPl×m Ds[Õ. FeLÞdÏm,
DUdÏm BûPúV IÚ §ûWÙm BÚd¡\Õ. F]úY ¿Úm ùNVpTÓÅWôL! SôeLÞm
ùNVpTÓ¡ú\ôm'' Fuß @YoLs áß¡u\]o.
6. ""Sôu DeLû[l úTôu\ U²Ru Rôu. DeLs Bû\Yu IúW Bû\Yú] Fuß F]dÏ
çÕf ùNn§ @±®dLlTÓ¡\Õ. F]úY @Y²Pm Dß§VôL BÚeLs! @Y²Pm
Uu²l×j úRÓeLs! BûQ Lt©lúTôÚdÏd úLÓ Rôu BÚd¡\Õ'' Fuß (ØamUúR!)
áßÅWôL!
7. @YoLs ^Lôj ùLôÓdL UôhPôoLs. UßûUûVÙm1 UßlTYoLs.
8. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôÚdÏ Ø¥®pXôR á- DiÓ.
9. éªûV BWiÓ SôhL°p TûPjRYû]Vô Ußd¡ÈoLs?179 úUÛm @YàdÏ ¨LWôLd

LtTû] ùNn¡ÈoLs. @Yú] @¡Xj§u @§T§VôYôu Fuß áßÅWôL!
10. @Ru úUúX Øû[Lû[ GtTÓj§]ôu.248 @§p Tôd¡Vm ùNnRôu. SôuÏ SôhL°p
@Ru DQÜLû[ @§p öQVm ùNnRôu.179 úLs® úLhúTôÚdÏf N¬Vô] ®ûP
BÕúY.
11. ©u]o Yô]m ×ûLVôL BÚkR úTôÕ @ûR Sô¥]ôu.353 ""®Úm©úVô, ®ÚmTôUúXô
¿eLs LhÓlThÓ SPdL úYiÓm'' Fuß @RtÏm, éªdÏm á±]ôu. ""®Úm©úV
LhÓlThúPôm'' Fuß @ûY á±].96
12. BWiÓ SôhL°p GÝ Yô]eLû[ @ûUjRôu.179 IqùYôÚ Yô]j§Ûm @RtÏ¬V
LhPû[ûV @±®jRôu. ¸r Yô]jûR ®[dÏL[ôp @XeL¬júRôm. (@Ytû\)
TôÕLôdLlThPRôL (Ad¡ú]ôm).307 BÕ @±kRY]ô¡V ªûLjRY²u GtTôPôÏm.
13. @YoLs ×\dL¦jRôp ""AÕ Utßm ^êÕ NØRôVj§tÏ GtThP B¥ ØZdLm úTôu\
B¥ ØZdLjûR DeLÞdÏ FfN¬d¡ú\u'' Fuß áßÅWôL!
14. ""@pXôyûYj R®W (FûRÙm) YQeLô¾oLs!'' Fuß (úTô§dL) @YoLÞdÏ Øu]Úm,

@YoLÞdÏl ©u]Úm UdL°Pm çRoLs YkR]o. @RtLYoLs ""FeLs Bû\Yu
¨û]j§ÚkRôp Yô]YoLû[ B\d¡«ÚlTôu. F]úY FRàPu @àlTlThÓsÇoLú[ô
@ûR SôeLs UßlTYoLs'' F]d á±]o.
15. AÕ NØRôVm éª«p ¨VôVªu± AQYm ùLôiP]o. ""FeLû[ ®P Y-ûU

ªdLYo Vôo?'' F]d úLhP]o. @YoLû[l TûPjR @pXôy @YoLû[ ®P Y-
ûUVô]Yu FuTûR @YoLs LôQ®pûXVô? @YoLs SUÕ NôußLû[ UßlúTôWôL
BÚkR]o.
16. F]úY BqÜXL YôrdûL«úXúV B¯kR úYRû]ûV @YoLÞdÏf ÑûYdLf

ùNnYRtLôL ùLhP SôhL°p381 @YoLs ÁÕ LÓm ×Vp Lôtû\ @àl©ú]ôm.
UßûU«u úYRû] (BûR ®P) ªLÜm B¯ÜTÓjRd á¥VÕ. @YoLs DR® ùNnVlTP
UôhPôoLs.
17. ^êÕ NØRôVjÕdÏ úSo Y¯ Lôh¥ú]ôm. @YoLs úSo Y¯ûV ®P ÏÚhÓ

Y¯ûVúV ®Úm©]ôoLs. F]úY @YoLs NmTô§jRRu LôWQUôL B¥ ØZdLm Fàm
B¯Yô] úYRû] @YoLû[j Rôd¡VÕ.
18. Sm©dûL ùLôiÓ (SmûU) @g£úVôûWd LôlTôt±ú]ôm.
19. @pXôy®u TûLYoLs SWûL úSôd¡j §WhPlTÓm Sô°p1 @YoLs

YûLlTÓjRlTÓYôoLs.
20. Ø¥®p @YoLs @eúL YkRÕm @YoLÞdÏ F§WôL @YoL°u ùN®Ùm,

TôoûYLÞm, úRôpLÞm @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRûY Tt± Nôh£ áßm.
21. ""FeLÞdÏ F§WôL Gu Nôh£ á±ÉoLs?'' Fuß @YoLs RUÕ úRôpL°Pm

úLhTôoLs. ""IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm úTNf ùNnR @pXôyúY FeLû[Ùm úTNf
ùNnRôu. ØRp RPûY @Yú] DeLû[l TûPjRôu. @Y²PúU §ÚmTd ùLôiÓ
YWlThÓsÇoLs!'' Fuß @ûY áßm.
22. DeLs ùN®Ùm, TôoûYLÞm, DeLs úRôpLÞm DeLÞdÏ F§WôL Nôh£Vm

@°dLôU-ÚdL (@YtßdÏj ùR¬VôUp) ¿eLs Uû\jR§pûX. ¿eLs ùNnRYt±p
@§LUô]Ytû\ @pXôy @±V UôhPôu Fuß ¨û]j¾oLs.
23. BÕúY DeLs Bû\Yû]l Tt± DeL[Õ FiQm. @Õ DeLû[ @¯jÕ ®hPÕ.
F]úY SxPUûPkúRô¬p A¡ ®h¼oLs.
24. BYoLs ùTôßjÕd ùLôsYôoL[ô]ôp SWLúU BYoL°u ReÏªPUôÏm. BYoLs

(BeúL YQdL Y¯TôÓLs ùNnYûR) £WUUôLd LÚÕYôoL[ô]ôp (@RtLôL)
£WUlTÓjRlTÓúYôo @pXo.
25. BYoLÞdÏj úRôZoLû[ ¨VªjÕsú[ôm. BYoLÞdÏ Øuú]Ùm, ©uú]Ùm

Ds[ûR @YoLs @ZLôd¡d LôhÓ¡u\]o. F]úY BYoLÞdÏ Øu ùNuß ®hP
úLs Utßm U²RoL°p Ds[ (¾V) áhPeLÞPu úNojÕ BYoLÞdÏ F§WôLÜm
LhPû[ Dß§Vô¡ ®hPÕ. BYoLs SxPUûPkúRôWô¡ ®hP]o.
26. ""BdÏoAû]d úL[ô¾oLs! ¿eLs ªûLlTRtLôL @§p (ÏZl×YRtLôL) ÅQô]

Lô¬Vm ùNnÙeLs!'' Fuß (GL Bû\Yû]) UßlúTôo áß¡u\]o.
27. (SmûU) UßjúRôÚdÏd LÓûUVô] úYRû]ûV ÑûYdLf ùNnúYôm. @YoLs ùNnÕ

ùLôi¥ÚkR ¾VYtû\ @YoLÞdÏd á-VôLd ùLôÓlúTôm.
28. BÕúY @pXôy®u TûLYoLÞdÏ¬V á-Vô¡V SWLm. @§p @YoLÞdÏ

¨WkRWUô] BpXm BÚd¡\Õ. BÕ SUÕ YN]eLû[ @YoLs UßjRRtLô] á-.
29. FeLs Bû\Yô! úL°Ûm, U²RoL°Ûm FeLû[ Y¯ ùLÓjúRôûW FeLÞdÏd

LôhÓ! @YoLs B¯kúRôWô¡P @YoLû[ FeL°u TôReL°u ¸úZ AdÏ¡ú\ôm Fuß
(GL Bû\Yû]) UßjúRôo áßYôoLs.
30. ""FeLs Bû\Yu @pXôyúY'' Fuß á± ©u]o Dß§VôLÜm BÚkúRô¬Pm

Yô]YoLs B\e¡ ""@gNô¾oLs! LYûXlTPô¾oLs! DeLÞdÏ YôdL°dLlThP ùNôodLm
Tt±V StùNn§ûVl ùTtßd ùLôsÞeLs!'' F]d áßYôoLs.
31, 32. BqÜXL YôrdûL«Ûm, UßûU«Ûm SôeLs DeLs DR®Vô[oLs. ¨LWt\

@u×ûPV Uu²lTY²u ®ÚkRôL ¿eLs AûNlTÓTûY DeLÞdÏd ¡ûPdÏm.
¿eLs úLhTÕm DeLÞdÏ DiÓ Fußm áßYo.26
33. @pXôyûY úSôd¡ (UdLû[) @ûZjÕ SpX\m ùNnÕ Sôu Øv-m Fuß
á±VYû] ®P @Z¡V ùNôpûXd áßTYu Vôo?
34. SuûUÙm, ¾ûUÙm NUUôLôÕ. SpXûRd ùLôiúP (TûLûUûV) RÓlÀWôL! FYÚdÏm,

DUdÏm TûL BÚd¡\úRô @Yo @lúTôúR Dt\ SiTWô¡ ®ÓYôo.
35. ùTôßûUûV úUtùLôiúPôo R®W Ut\YoLÞdÏ BÕ (BkRl Ti×) YZeLlTPôÕ.

ULjRô] Tôd¡Vm DûPVYo R®W (Ut\YoLÞdÏ) BÕ YZeLlTPôÕ.
36. û`jRô²PªÚkÕ DUdÏ GÕm ¾iÓRp GtThPôp @pXôy®Pm TôÕLôl×j
úRÓÅWôL! @Yu ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
37. BWÜ, TLp, ã¬Vu, Nk§Wu A¡VûY @Y]Õ NôußL°p Ds[ûY. ã¬VàdúLô,
Nk§WàdúLô ^wRôf ùNnVô¾oLs! @Yû]úV ¿eLs YQeÏúYôWôL BÚkRôp
@Ytû\l TûPjR @pXôyÜdúL ^wRôf ùNnÙeLs!396
38. @YoLs ùTÚûUV¥jRôp DUÕ Bû\Y²Pm BÚlúTôo BW®Ûm, TL-Ûm @Yû]j

Õ§d¡u\]o. @YoLs úNôoYûPV UôhPôoLs.
39. éªûV Y\iPRôL ¿o LôiTÕm @Y]Õ NôußL°p Ds[ûY. @Ru ÁÕ Ri½ûW

Sôm B\dÏm úTôÕ @Õ ùN¯jÕ Y[o¡\Õ. BûR D«ol©lTYu B\kúRôûW
D«ol©lTYu. @Yu IqùYôÚ ùTôÚ°u ÁÕm At\ÛûPVYu.
40, 41. SUÕ YN]eLû[ Yû[lúTôÚm, BkR @±ÜûW ReL°Pm YkR úTôÕ UßjúRôÚm
SmªPªÚkÕ Uû\kÕ ®P Ø¥VôÕ. SW¡p ÅNlTÓTYu £\kRY]ô? ¡VôUj Sô°p1
@fNUt\Y]ôL YÚTY]ô? ¨û]jRûRf ùNnÙeLs! ¿eLs ùNnTYtû\ @Yu
TôolTYu. BÕ ªûLdLd á¥V úYRm.26
42. BRu Øuàm, ©uàm B§p RYß YWôÕ. ×LÝdÏ¬V Oô]ªdúLô²PªÚkÕ

@Ú[lThPÕ.351
43. (ØamUúR!) DUdÏ Øu çRoLÞdÏ á\lThPÕúY DUdÏm á\lThÓs[Õ. DUÕ

Bû\Yu Uu²l×ûPVYu; Õu×ßjÕm úYRû]ÙûPVYu.
44. BûR @W× ùUô¯«p @pXôR ÏoA]ôL Sôm Ad¡«ÚkRôp BRu YN]eLs
ùR°ÜTÓjRlTPd áPôRô? (BÕ) @W©VpXôRRôLÜm, (BYo) @W©VWôLÜm BÚd¡\ôúW?''
Fuß áßYôoLs. ""BÕ Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ úSo Y¯Ùm, úSôn ŸôWQØUôÏm''
Fuß áßÅWôL! Sm©dûL ùLôs[ôRYoL°u LôÕL°p @ûPl× Ds[Õ. BÕ
@YoLÞdÏd ÏÚhÓj R]UôLÜm ùR¬¡\Õ. @YoLs ùRôûXYô] BPj§-ÚkÕ
@ûZdLlTÓ¡u\]o.227
45. ê^ôÜdÏ úYRjûR YZe¡ú]ôm. @§p LÚjÕ úYßTôÓ ùLôs[lThPÕ. DUÕ

Bû\Y²PªÚkÕ YôojûR Øk§«ÚdLô ®hPôp BYoLÞd¡ûPúV
¾olT°dLlTh¥ÚdÏm. BYoLs B§p LÓûUVô] NkúRLj§p Ds[]o.
46. Vôo SpX\m ùNn¡\ôúWô @Õ @YÚdÏ¬VÕ. Vôo ¾ûU ùNn¡\ôúWô @Õ @YÚdúL

F§Wô]Õ. DUÕ Bû\Yu @¥VôÚdÏ @¿§ BûZlTY]pXu.
47. @kR úSWm1 Tt±V @±Ü @Y²PúU §ÚlTlTÓm. @Yu @±VôUp ¡û[L°-ÚkÕ
L²Ls ùY°lTÓYúRô, FkRl ùTiÔm LolTUûPYúRô, ©WN®lTúRô BpûX. ""F]dÏ
BûQVôLd LÚRlThúPôo FeúL?'' Fuß @YoLû[ @Yu @ûZdÏm Sô°p ""FeL°p
Nôh£ áßúYôo VôÚm BpûX FuTûR Du²Pm Il×d ùLôs¡ú\ôm'' F] @YoLs
áßYôoLs.
48. BRtÏ Øu @YoLs ©WôojRû] ùNnÕ YkRûY @YoLû[ ®hÓ Uû\kÕ ®Óm.
RUdÏ FkRl ×L-PØm BpûX Fuß Dß§ ùLôsYôoLs.
49. (DX¡p Ds[) SpXYtû\l ©Wôoj§lT§p U²Ru úNôoÜ ùLôs[ UôhPôu.

@YàdÏj ¾eÏ GtTÓUô]ôp @lúTôÕ @Yu Sm©dûL«ZkRY]ôLÜm,
¨WôûNÙûPVY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
50. @YàdÏ GtThP ÕuTj§tÏl ©u SUÕ @Úû[ @YàdÏ Sôm ÑûYdLf ùNnRôp
""BÕ F]dÏ¬VÕ. @kR úSWm1 YÚm Fuß Sôu ¨û]dL®pûX. Fu Bû\Y²Pm Sôu
ùLôiÓ ùNpXlThPôp @Y²Pm F]dÏ SuûUúV GtTÓm'' F]d áß¡\ôu. (SmûU)
UßlúTôÚdÏ @YoLs ùNnRYtû\ @±®lúTôm. @YoLÞdÏd LÓûUVô]
úYRû]ûVÙm ÑûYdLf ùNnúYôm.
51. U²RàdÏ Sôm @Ús ×¬kRôp @Xh£Vm ùNnÕ Ru TdLúU §Úm©d ùLôs¡\ôu.
@YàdÏj ¾ûU GtThPôp @Yu ¿iP ©WôojRû] ùNnTY]ôL BÚd¡\ôu.
52. ""BÕ @pXôy®PªÚkÕ Yk§ÚkÕ ¿eLs BûR GtL UßjÕ ®hPôp çWUô] Y¯
úLh¥p Ds[Yû] ®P ªLÜm Y¯ ùLhPYu Vôo FuTRtÏl T§p ùNôpÛeLs!'' F]
(ØamUúR!) úLhÀWôL!
53. @YoLÞdÏ DiûU ùR°YôL úYiÓm FuTRtLôLl TX TôLeL°Ûm, @YoLÞdÏ

Dsú[Ùm SUÕ NôußLû[ @YoLÞdÏd LôhÓúYôm. DUÕ Bû\Yu IqùYôÚ
ùTôÚû[Ùm TôojÕd ùLôi¥Úd¡\ôu FuTÕ úTôÕUô]RôL BpûXVô?
54. LY]j§p ùLôsL! @YoLs RUÕ Bû\Yû]f Nk§lT§p NkúRLj§úXúV Ds[]o.

LY]j§p ùLôsL! @Yu IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm ØÝûUVôL @±TYu.
mj;jpahak;-42 m\;\{uh nkhj;j trdk;-53
AúXôNû] ùNnúR Ø¥Ü ùNnV úYiÓm Fuß 37#YÕ YN]m áßYRôp BqYôß
ùTVo ãhPlThPÕ.
1. aô, Ám.2
2. Hu, Êu, LôKl.2
3. (ØamUúR!) DUdÏm, DUdÏ Øu ùNuú\ôÚdÏm ªûLjRYàm, Oô]ªdúLôàUô¡V

@pXôy BqYôú\ @±®d¡\ôu.
4. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @YàdúL D¬V]. @Yu DVokRYu;

ULjÕYªdLYu.
5. (U²RoL°u TôYjRôp) Yô]eLs @Yt±u úUt×\j§-ÚkÕ ©[kÕ ®P ØVÛm.

Yô]YoLs RUÕ Bû\Yû]l úTôt±l ×LrkÕ, éª«p Ds[YoLÞdLôLl TôYUu²l×j
úRÓYôoLs. LY]j§p ùLôsL! @pXôy Rôu Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
6. @Y]u± TôÕLôYXoLû[ GtTÓj§d ùLôiPôoLú[ @YoLÞdÏm @pXôyúY

TôÕLôYXu. (ØamUúR!) ¿o @YoLÞdÏl ùTôßlTô[o @pXo.
7. (UdLô Fàm) SLWeL°u RôûVÙm @ûRf Ñt±Ùs[YoLû[Ùm (ØamUúR!) ¿o

FfN¬lTRtLôLÜm,281 NkúRLúU BpXôR Iuß §WhPlTÓm Sôû[l1 Tt±
FfN¬lTRtLôLÜm DUdÏ (ùR¬kR) @W× ùUô¯«p ÏoAû] @±®júRôm.227 IÚ áhPm
ùNôodLj§Ûm, Utù\ôÚ áhPm SWLj§Ûm BÚdÏm.
8. @pXôy ¨û]j§ÚkRôp @YoLû[ IúW NØRôVUôL Ad¡«ÚlTôu. Uô\ôL Rôu

Sô¥úVôûW R]Õ @Ú°p ÖûZVf ùNn¡\ôu. @¿§ BûZjúRôÚdÏl TôÕLôYXàm,
DR®Vô[àm BpûX.
9. @Y]u± TôÕLôYXoLû[ @YoLs GtTÓj§d ùLôiPôoL[ô? @pXôyúY

TôÕLôYXu. @Yu B\kúRôûW D«ol©lTôu. @Yu IqùYôÚ ùTôÚ°u ÁÕm
At\ÛûPVYu.
10. ""¿eLs GúRàm IÚ ®`Vj§p ØWiThPôp @Õ Tt±V Ø¥Ü @pXôy®PúU

Ds[Õ. @Yú] Fu Bû\Y]ô¡V @pXôy. @Yû]úV Nôok§Úd¡ú\u. @Y²PúU
§Úm×¡ú\u'' F]d áßÅWôL.
11. (@Yu) Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjRYu. DeLÞdÏ DeL°-ÚkúR
ú_ô¥Lû[Ùm, (LôpSûPLÞdÏ) Lôp SûPL°p ú_ô¥Lû[Ùm GtTÓj§]ôu. @§p
(éª«p) DeLû[l TWYf ùNnRôu. @Yû]l úTôp FÕÜm BpûX. @Yu ùN®ÙßTYu;
TôolTYu.
12. Yô]eLs Utßm éª«u §\Ü úLôpLs @YàdúL D¬V]. Rôu Sô¥úVôÚdÏf
ùNpYjûR @Yu RôWô[UôL YZeÏ¡\ôu. Ïû\jÕm YZeÏ¡\ôu. @Yu IqùYôÚ
13. èaýdÏ FûR @Yu Y-Ùßj§]ôú]ô @ûRúV DeLÞdÏm UôodLUôd¡]ôu.

(ØamUúR!) DUdÏ Sôm @±®jRÕm BlWôÍm, ê^ô Utßm C^ôÜdÏ Sôm Y-
Ùßj§VÕm, ""UôodLjûR ¨ûX SôhÓeLs! @§p ©¬kÕ ®Pô¾oLs!'' FuTúR. ¿o FûR
úSôd¡ @ûZd¡ÈúWô @Õ BûQ Lt©lúTôÚdÏl ùT¬RôL Ds[Õ. @pXôy, Rôu
Sô¥úVôûWj R]dLôLj úRoÜ ùNn¡\ôu. §ÚkÕúYôÚdÏj Ruû] úSôd¡ Y¯
LôhÓ¡\ôu.
14. @YoL°Pm @±Ü YkR ©uàm ReLÞd¡ûPúV GtThP ùTô\ôûU«u LôWQUôLúY

R®W @YoLs ©[ÜTP®pûX. Ï±l©hP LôXd ùLÓ YûW DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ
GtThP LhPû[ Øk§«Wô®hPôp @YoLÞd¡ûPúV ¾olT°dLlTh¥ÚdÏm.
@YoLÞdÏl ©u úYRjÕdÏ D¬ûUVô[oL[ôL AdLlThúPôo @§p LÓûUVô]
NkúRLj§p Ds[]o.
15. (ØamUúR!) BûR úSôd¡ @ûZlÀWôL! DUdÏd LhPû[«hPYôß ¨ûXj§ÚlÀWôL!

@YoL°u Uú]ô BfûNLû[l ©uTt\ô¾o! ""@pXôy @Ú°V úYRjûR Sm©ú]u.
DeLÞd¡ûPúV ¿§VôL SPdL LhPû[«PlThÓsú[u. @pXôyúY FeLs
Bû\Yàm, DeLs Bû\YàUôYôu. FeLs ùNVpLs FeLÞdÏ. DeLs ùNVpLs
DeLÞdÏ. FeLÞdÏm, DeLÞdÏªûPúV FkRj RodLØm (B²) BpûX. @pXôy
(UßûU«p) SmûU Iuß §WhÓYôu. @Y²PúU §Úm©f ùNpÛRp Ds[Õ'' Fuß
áßÅWôL!
16. (RdL NôußL°u @¥lTûP«p) @pXôyÜdÏl T§X°dLlThP ©u Vôo @Yu

®`Vj§p RodLm ùNn¡\ôoLú[ô @YoL°u RodLm @YoL°u Bû\Y²Pm ÅQô]Õ.
@YoLs ÁÕ úLôTØm Ds[Õ. LÓûUVô] úYRû]Ùm DiÓ.
17. @pXôyúY DiûUûV Ds[Pd¡V úYRjûRÙm, RWôûNÙm @Ú°]ôu. @kR

úSWm1 @Ú¡p BÚdLd áÓm FuTÕ DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
18. @ûR SmTôúRôo @YNWlTÓ¡u\]o. Sm©dûL ùLôiúPôo @ûRl Tt±

@gÑ¡u\]o. @Õ DiûU Fuß @±¡u\]o. LY]j§p ùLôsL! @kR úSWm1 Ï±jÕ
RodLm ùNnúYôo çWUô] Y¯ úLh¥p Ds[]o.
19. @pXôy R]Õ @¥VôoL°Pm ùUuûUVôL SPlTYu. Rôu Sô¥úVôÚdÏf ùNpYjûR
YZeÏ¡\ôu. @Yu Y-ûUVô]Yu; ªûLjRYu.
20. UßûU«u ®û[fNûX ®Úm×úYôÚdÏ @YWÕ ®û[fNûX @§LlTÓjÕúYôm.

BqÜXLj§u ®û[fNûX ®Úm×úYôÚdÏ @§-ÚkÕ @YÚdÏd ùLôÓlúTôm.
@YÚdÏ UßûU«p FkRl TeÏm BpûX.
21. @pXôy @àU§V°dLôRûR UôodLUôL AdÏm ùRnYeLs @YoLÞdÏ Ds[]Wô?

¾ol× Tt±V LhPû[ BpXô§ÚkRôp @YoLÞd¡ûPúV Ø¥Ü ùNnVlTh¥ÚdÏm. @¿§
BûZjúRôÚdÏj Õu×ßjÕm úYRû] BÚd¡\Õ.
22. @¿§ BûZjúRôo RôeLs ùNnRÕ Tt± @g£úVôWôL BÚlTûR ¿o LôiÀo! @Õ

@YoLû[ ÅrjRd á¥VÕ. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôo ùNôodLf
úNôûXL°p BÚlTôoLs. @YoLs Sô¥VûY @YoL[Õ Bû\Y²Pm @YoLÞdLôL
DiÓ. BÕúY úTWÚs.
23. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnR R]Õ @¥VôoLÞdÏ BûRúV @pXôy

StùNn§VôLd áß¡\ôu. ""D\®u @¥lTûP«p GtTÓm @uûTj R®W BRtLôL (úYß)
á-ûV Sôu DeL°Pm úLhL®pûX''377 Fuß (ØamUúR!) áßÅWôL! SuûU
ùNnúYôÚdÏ @§p SuûUûV @§L¬lúTôm. @pXôy Uu²lTYu; Su±
ùNÛjÕTYu.6
24. ""@pXôy®u ÁÕ BYo BhÓdLh¥ ®hPôo'' F]d áß¡\ôoL[ô? (ØamUúR!)

@pXôy Sô¥]ôp DUÕ Ds[j§p Øj§ûW«ÓYôu. @pXôy ùTônûV @¯d¡\ôu.
R]Õ LhPû[L[ôp155 DiûUûV ¨ûXdLf ùNn¡\ôu. Ds[eL°p Ds[ûR @Yu
@±kRYu.
25. @Yú] Uu²l×d úLôÚYûR R]Õ @¥VôoL°PªÚkÕ Gtß ¾ûULû[

Uu²d¡\ôu. ¿eLs ùNnYûR @±¡\ôu.
26. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRô¬u ©WôojRû]ûV @e¸L¬d¡\ôu. R]Õ

@Úû[ @YoLÞdÏ @§LlTÓjÕ¡\ôu. (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏd LÓûUVô]
úYRû] DiÓ.
27. @pXôy R]Õ @¥VôoLÞdÏf ùNpYjûRj RôWô[UôL YZe¡]ôp éª«p YWm×

Áß¡u\]o. F²àm Rôu Sô¥VûR @[úYôÓ @Yu B\dÏ¡\ôu. @Yu R]Õ
@¥VôoLû[ SuL±kRYu; TôolTYu.
28. @YoLs Sm©dûL«ZkR ©u @Yú] UûZûV B\dÏ¡\ôu. R]Õ @Úû[Ùm TWYf

ùNn¡\ôu. @Yu TôÕLôYXu; ×LÝdÏ¬VYu.
29. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPj§ÚlTÕm D«¬]eLû[ @q®Wi¥Ûm TWYf
ùNn§ÚlTÕm, @Y]Õ NôußL°p Ds[ûY. @Yu ®Úm×m úTôÕ @YoLû[j
§WhÓYRtÏ At\ÛûPVYu.
30. DeLÞdÏ GtTÓm FkRj ÕuTUô«àm DeLs ûLLs ùNnRRu LôWQj§]ôp

GtThPÕ. @Yu @§LUô]Ytû\ Uu²d¡\ôu.
31. éª«p ¿eLs ùYpúYôo @pXo. @pXôyûYVu± DRÜTYú]ô, TôÕLôYXú]ô

DeLÞdÏ BpûX.
32. UûXLû[l úTôuß LP-p ùNpÛm LlTpLÞm @Y]Õ NôußL°p Ds[ûY.
33. @Yu ¨û]jRôp Lôtû\ ¨ßj§ ®Ó¡\ôu. DPú] @Õ @Ru (LP-u) úUtTWl©p
üß ®Ó¡u\Õ. N¡l×j RuûUÙm, Su±ÙQoÜm Ds[ IqùYôÚYÚdÏm B§p TX
NôußLs Ds[].
34. @pXÕ @YoLs ùNnRYt±u LôWQUôL @Ytû\ (êrL¥jÕ) @¯jÕ ®ÓYôu.

@§LUô]Ytû\ @Yu Uu²d¡\ôu.
35. SUÕ NôußL°p Åi RodLm ùNnúYôo RUdÏ FkRl ×L-PØm BpûX FuTûR
(@lúTôÕ) @±kÕ ùLôsYôoLs.
36, 37, 38, 39. DeLÞdÏ FkRl ùTôÚs ùLôÓdLlThPôÛm @Õ BqÜXL YôrdûL«u
YN§Lú[. @pXôy®Pm BÚlTúR Sm©dûL ùLôiÓ Rm Bû\Yû]úV
Nôok§ÚlúTôÚdÏm, ùTÚm TôYeLû[Ùm, ùYhLdúLPô]Ytû\Ùm R®ojÕd
ùLôsúYôÚdÏm, úLôTm ùLôsÞm úTôÕ Uu²lúTôÚdÏm, RUÕ Bû\YàdÏ T§X°jÕ
ùRôÝûLûV ¨ûX Sôh¥ RUÕ Lô¬VeL°p RUd¡ûPúV AúXôNû] ùNnúYôÚdÏm
Sôm YZe¡VYt±-ÚkÕ (Sp Y¯«p) ùNX®ÓúYôÚdÏm, RUdÏ @¿§ BûZdLlThPôp
(Bû\Y²Pm) DR® úRÓúYôÚdÏm £\kRÕm ¨ûXVô]ÕUôÏm.26
40. ¾ûU«u á- @Õ úTôu\ ¾ûUúV. Uu²jÕ NUôRô]UôLf ùNpúYôÚdÏ @YWÕ

á- @pXôy®Pm Ds[Õ. @Yu @¿§ BûZjúRôûW ®ÚmT UôhPôu.
41. RUdÏ @¿§ BûZdLlThP ©u]o Vôo DR® ùTß¡\ôúWô @YÚdÏ F§WôL FkR
Y¯Ùm BpûX.
42. UdLÞdÏ @¿§ BûZjÕ ¨VôVªu± éª«p YWm× ÁßúYôÚdÏ F§WôLúY Ït\m
©¥dL Y¯ DiÓ. @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû] DiÓ.
43. Vôo ùTôßûUûV úUtùLôiÓ Uu²d¡\ôúWô @Õ Dß§ ªdL Lô¬VeL°p Iu\ôÏm.

44. @pXôy VôûW Y¯ úLh¥p ®hÓ ®Ó¡\ôú]ô @YàdÏ @Y]u± FkR
DR®Vô[àm BpûX. @¿§ BûZjúRôo úYRû]ûVd LôÔm úTôÕ ""Rl©dL GÕm Y¯
DiPô?'' F]d áßYûR ¿o LôiÀo.
45. £ßûU«]ôp @Pe¡ IÓe¡, @YoLs @Ru Øuú] ¨ßjRlThÓ, LûPd LiQôp
TôolTûR ¿o LôiÀo! ""RUdÏm, RUÕ ÏÓmTj§]ÚdÏm SxPªûZjúRôúW ¡VôUj Sô°p1
SxPUûPkRYoLs'' Fuß Sm©dûL ùLôiúPôo (@lúTôÕ) áßYôoLs. LY]j§p
ùLôsL! @¿§ BûZjúRôo ¨ûXVô] úYRû]«p BÚlTôoLs.
46. @pXôyûYVu± DR® ùNnÙm TôÕLôYXoLs FYÚm @YoLÞdÏ BpûX.

@pXôy VôûW Y¯ úLh¥p ®hÓ ®hPôú]ô @YàdÏ FkR Y¯Ùm BpûX.
47. @pXôy®PªÚkÕ Rl©dL BVXôR Sôs1 YÚYRtÏ Øu DeLs Bû\Y²u

@ûZl×dÏl T§p áßeLs! @kSô°p DeLÞdÏ FkRl ×L-PØm BpûX. DeLÞdÏ
Ußl× ùR¬®dL FkR D¬ûUÙm BpûX.
48. (ØamUúR!) @YoLs ×\dL¦jRôp DmûU @YoLs ÁÕ TôÕLôYXWôL Sôm

@àlT®pûX. FÓjÕf ùNôpYÕ R®W DUdÏ úYß BpûX. Sôm U²RàdÏ SUÕ
@Úû[ @àT®dLf ùNnRôp @R]ôp U¡rf£VûP¡\ôu. @YoLs ùNnR ®û]
LôWQUôL @YoLÞdÏ IÚ ¾ûU GtThPôp U²Ru Su± ùLhPY]ôL BÚd¡\ôu.
49. Yô]eLs Utßm éª«u Ah£ @pXôyÜdúL D¬VÕ. @Yu Sô¥VûRl

TûPd¡\ôu. Rôu Sô¥úVôÚdÏl ùTi(ÏZkûR)Lû[ YZeÏ¡\ôu. Rôu Sô¥úVôÚdÏ
Ai(ÏZkûR)Lû[ YZeÏ¡\ôu.
50. @pXÕ AiLû[Ùm, ùTiLû[Ùm úNojÕ @YoLÞdÏ YZeÏ¡\ôu. Rôu

Sô¥úVôûW UXPôL AdÏ¡\ôu. @Yu @±kRYu; At\ÛûPVYu.
51. YÍ«u êXúUô, §ûWdLlTôp BÚkúRô @pXÕ IÚ çRûW @àl© R]Õ

®ÚlTlT¥ Rôu Sô¥VûR @±®lTRu êXúUô R®W (úYß Y¯L°p) FkR U²R¬PØm
@pXôy úTÑY§pûX. @Yu DVokRYu; Oô]ªdLYu.350
52. BqYôú\ SUÕ LhPû[«p D«úWôhPUô]ûR DUdÏ @±®júRôm. úYRm Fu\ôp

Fu]? Sm©dûL FuTÕ Fu] FuTûR (ØamUúR!) ¿o @±kRYWôL BÚdL®pûX.344
Uô\ôL SUÕ @¥VôoL°p Sôm Sô¥úVôÚdÏ úSo Y¯ LôhÓm I°VôL BûR Ad¡ú]ôm.
¿o úSWô] TôûRdÏ @ûZd¡Èo.81
53. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm VôÚdÏ D¬V]úYô @kR

@pXôy®u Y¯«p (@ûZd¡Èo) LY]j§p ùLôsL! @pXôy®PúU Lô¬VeLs
Ás¡u\].
mj;jpahak;-43 m\;\{f;U/g; nkhj;j trdk;-89
@XeLôWUô] ùNôÏNô] YôrÜ Tt± 34, 35 YN]eL°p á\lTÓYRôp BlùTVo
ãhPlThPÕ.
1. aô, Ám.2
2. ùR°Yô] úYRj§u ÁÕ Nj§VUôL!
3. ¿eLs ®[eÏYRtLôL @W× ùUô¯«p @ûUkR ÏoA]ôL BûR Sôm Ad¡ú]ôm.227
4. BÕ SmªPm Ds[ Rôn Gh¥p Ds[Õ.157 BÕ DVokRÕm, Oô]m ¨û\kRÕUôÏm.
5. ¿eLs YWm× Á±V áhPUôL BÚd¡ÈoLs FuTRtLôL Sôm DeLÞdÏ @±ÜûW

áßYûR ®hÓ ®ÓúYôUô?
6. Øuú]ôoLÞdÏ FjRû]úVô S©UôoLû[ @àl©Ùsú[ôm.
7. @YoL°Pm FkR S© YkRôÛm @YûW @YoLs úL- ùNnVôUp BÚkR§pûX.
8. @YoLû[ ®P TXm ªdLYoLû[ Sôm @¯jÕsú[ôm. Øuú]ôoL°u ØuàRôWQm

ùNuß ®hPÕ.

""ªûLjRY]ô¡V @±kRYú] BYtû\l TûPjRôu'' F]d áßYôoLs.
10. @Yú] éªûV DeLÞdÏj ùRôh¥XôL @ûUjRôu.284 ¿eLs Y¯Lû[

@ûPYRtLôL @§p TX TôûRLû[ @ûUjRôu.
11. @Yú] Yô]j§-ÚkÕ @[ÜPu Ri½ûW B\d¡]ôu. B\kR EûW @Ru êXm
D«ol©d¡ú\ôm. BqYôú\ ¿eLÞm ùY°lTÓjRlTÓÅoLs.
12. @Yú] ú_ô¥Ls @û]jûRÙm TûPjRôu.242 LlTpL°Ûm, LôpSûPL°Ûm ¿eLs

G±l TVQm ùNnYûRÙm DeLÞdLôL GtTÓj§]ôu.
13, 14. ¿eLs @Ru ØÕÏL°p G±f ùNpYRtLôLÜm, Gßm úTôÕ DeLs Bû\Y²u
@ÚhùLôûPûV ¨û]lTRtLôLÜm, ""FeLÞdÏ BYtû\ YNlTÓj§j RkRYu çVYu.10
SôeLs BRtÏf Nd§ ùTtú\ôWôL BpûX. SôeLs FeLs Bû\Y²PúU §Úm©f
ùNpúYôo'' Fuß ¿eLs á\ úYiÓùUuTRtLôLÜm (@Ytû\ YZe¡]ôu).26
15. @YoLs @Y]Õ @¥VôoL°p £XûW (@Y²p) IÚ TÏ§VôL AdÏ¡u\]o. U²Ru
ùR°Yô] Su± ùLhPYu.
16. @Yu TûPjRYt±p ùTi UdLû[j R]dÏ @Yu GtTÓj§d ùLôiÓ DeLÞdÏ
Ai UdLû[j úRoÜ ùNnÕ ®hPô]ô?
17. @[Yt\ @Ú[ô[àdÏ FRû]d LtTû] ùNnRôoLú[ô @Õ Ï±jÕ (ùTi ÏZkûR

Ï±jÕ) @YoL°p IÚYÚdÏ StùNn§ á\lThPôp @YWÕ ØLm LßjÕ ®Ó¡\Õ. @Yo
úLôTm ùLôiPYWô¡ ®Ó¡\ôo.
18. @XeLôWm ùNnVlThÓm YZdûL ùR°YôL FÓjÕf ùNôpXj ùR¬VôUÛm

Ds[Ytû\Vô? (YQeÏ¡u\]o?)
19. @[Yt\ @Ú[ô[²u @¥VôoL[ô] Yô]YoLû[l ùTiL[ôL @YoLs LtTû]

ùNnÕ ®hP]o. @YoLs TûPdLlThPûR BYoLs TôojÕd ùLôi¥ÚkRôoL[ô?
BYoL[Õ átß T§Ü ùNnVlThÓ, BYoLs ®Nô¬dLlTÓYôoLs.
20. ""@[Yt\ @Ú[ô[u ¨û]j§ÚkRôp @YoLû[ SôeLs YQe¡«ÚdL UôhúPôm''

F]d áß¡u\]o. BÕ Tt± @YoLÞdÏ FkR @±Üm BpûX. @YoLs LtTû]
ùNnúYôWôLúY R®W BpûX.
21. BRtÏ Øu @YoLÞdÏ GúRàm IÚ úYRjûR Sôm ùLôÓjúRôUô? @ûR @YoLs

(BRtÏ ARôWUôL) Tt±l ©¥jÕd ùLôiPôoL[ô?
22. @qYô±pûX! ""FeLs Øuú]ôoLû[ IÚ Y¯«p SôeLs LiúPôm. SôeLs

@YoL°u @¥fÑYÓL°p SPlTYoLs'' Fuú\ áß¡u\]o.
23. BqYôú\ FkR EÚdÏm FfN¬dûL ùNnTYûW Sôm @àl×m úTôùRpXôm ""FeLs
Øuú]ôoLû[ IÚ Y¯«p SôeLs LiúPôm. SôeLs @YoL°u @¥fÑYÓLû[l ©u
TtßTYoLs'' Fuß @qî¬p ùNôÏNôL YôrkúRôo á\ôUp BÚkR§pûX.
24. DeLs Øuú]ôoLû[ F§p Li¼oLú[ô @ûR ®P úSo Y¯ûV Sôu ùLôiÓ
YkRôÛUô? F]d úLhÀWôL! ""FRàPu ¿eLs @àlTlThÓsÇoLú[ô @ûR SôeLs
UßlTYoLú['' Fuß @YoLs á±]o.
25. F]úY @YoLû[j Ri¥júRôm. ùTônùV]d LÚ§úVô¬u Ø¥Ü FqYôß BÚkRÕ

FuTûRd LY²lÀWôL!
26, 27. Fuû]l TûPjRYû]j R®W ¿eLs YQeÏTYtû\ ®hÓm Sôu ®X¡VYu.
@Yu F]dÏ úSo Y¯ LôhÓYôu Fuß BlWôÍm RUÕ RkûR«PØm, RUÕ
NØRôVj§PØm á±VûR ¨û]îhÓÅWôL!26
28. BûRúV @YWÕ Y¯júRôu\pL°Ûm ¨ûXj§ÚdÏm ùLôsûLVôd¡]ôu. BR]ôp
@YoLs §ÚkRd áÓm.
29. @qYô±pûX! DiûUÙm, ùR°ÜTÓjÕm çRÚm @YoL°Pm YÚm YûW

@YoLû[Ùm, @YoL°u Øuú]ôoLû[Ùm @àT®dLf ùNnúRu.
30. @YoL°Pm DiûU YkR úTôÕ ""BÕ ã²Vm, BûR SôeLs UßlTYoLs'' F]d
á±]o.
31. ""Bq®Ú EoL°p Ds[ ULjRô] U²RÚdÏ BkRd ÏoAu @Ú[lTh¥ÚdLd

áPôRô?'' F]d áß¡u\]o.
32. DUÕ Bû\Y²u @ÚhùLôûPûV @YoLs Rôu Te¡Ó¡\ôoL[ô? BqÜXL

YôrdûL«p @YoL°u YôrdûLûV SôúU Te¡Ó¡ú\ôm. @YoL°p IÚYo Ut\YûWl
T¦Vô[WôL AdÏYRtLôLf £XûW ®P £X¬u RÏ§Lû[ DVoj§ú]ôm. @YoLs
§WhÓYûR ®P DUÕ Bû\Y²u @Ús £\kRÕ.
33, 34, 35. UdLs IúW NØRôVUôL (GL Bû\Yû] UßlúTôWôL) A¡ ®ÓYôoLs Fuß
BpXô®hPôp @[Yt\ @Ú[ô[û] UßlúTôÚdÏ @YoL°u ÅÓL°u áûWLû[Ùm,
@YoLs G±f ùNpÛm T¥Lû[Ùm, ùYs°VôÛm ReLjRôÛm @ûUjÕ, @YoL°u
ÅÓLÞdÏ TX YôNpLû[Ùm, @YoLs NônkÕ ùLôsÞm Lh¥pLû[Ùm
@ûUj§ÚlúTôm. BûY VôÜm BqÜXL YôrdûL«u YN§VôÏm. (Bû\Yû])
@gÑúYôÚdÏ DUÕ Bû\Y²Pm UßûU1 BÚd¡\Õ.26
36. FYo @[Yt\ @Ú[ô[²u @±ÜûWûVl ×\dL¦d¡\ôúWô @YÚdÏ IÚ

û`jRôû]f NôhÓúYôm. @Yu @YÚdÏj úRôZ]ôYôu.
37. @YoLs (Sp) Y¯ûV ®hÓm UdLû[j RÓd¡u\]o. Rôm úSo Y¯ ùTtú\ôo F]Üm
FiÔ¡u\]o.
38. Ø¥®p @Yu SmªPm YÚm úTôÕ ""F]dÏm, D]dÏm BûPúV ¡Zd¡tÏm,
úUt¡tÏm BûPlThP çWm BÚk§ÚdLd áPôRô? ¿ ùLhP úRôZ]ôYôn'' Fuß @Yu
(û`jRô²Pm) áßYôu.
39. ¿eLs @¿§ BûZjRRôp Buû\V §]m1 DeLÞdÏ (FÕÜm) TVu RWôÕ. ¿eLs
úYRû]«p áhPô°Ls.
40. ¿o ùN®PûWf ùN®úVtLf ùNnÅWô? ÏÚPÚdÏm, ùR°Yô] Y¯ úLh¥p

BÚlTYÚdÏm ¿o Y¯ LôhÓÅWô?81
41. (ØamUúR!) Sôm DmûU (UW¦dLf ùNnÕ) ùLôiÓ ùNuß ®hPôp @YoLû[ Sôm
Ri¥lúTôm.
42. @pXÕ @YoLÞdÏ Sôm FfN¬jRYtû\ DUdÏd LôhÓúYôm. Sôm @YoLs ÁÕ
At\ÛûPVYoLs.
43. DUdÏ @±®dLlTÓYûRl Tt±d ùLôsÅWôL! ¿o úSWô] TôûR«p BÚd¡Èo.
44. BÕ DUdÏm, DUÕ NØRôVjÕdÏm @±ÜûW. ©u]o ®Nô¬dLlTÓÅoLs.
45. ""@[Yt\ @Ú[ô[û]j R®W YQeLlTÓm LPÜsLû[ Sôm Ad¡Ùsú[ôUô?''

Fuß DUdÏ Øu Sôm @àl©V çRoL°Pm úLhÀWôL!343
46. SUÕ NôußLÞPu ê^ôûY K©o@q²PØm, @Y]Õ NûTúVô¬PØm @àl©ú]ôm.

""Sôu @¡Xj§u Bû\YàûPV çRo'' Fuß @Yo á±]ôo.
47. SUÕ NôußLû[ @YoL°Pm @Yo ùLôiÓ YkR úTôÕ @ûRd LiÓ @YoLs
£¬jR]o.
48. FkRf Nôuû\ Sôm @YoLÞdÏd Lôh¥]ôÛm @RtÏ Øu ùNu\ûR ®P @Õ

ùT¬VRôLúY BÚkRÕ. @YoLs §ÚkÕYRtLôL @YoLû[ úYRû]Vôp ©¥júRôm.
49. ""ã²VdLôWúW! DUÕ Bû\Yu DmªPm @°jR YôdÏß§ Tt± FeLÞdLôLl

©WôojRû] ùNnÅWôL! SôeLs úSo Y¯ ùTßúYôm'' Fuß @YoLs á±]o.
50. @YoLû[ ®hÓm úYRû]ûV Sôm ¿d¡V úTôÕ DPú] @YoLs Áß¡u\]o.
51. K©o@qu R]Õ NØRôVjûR @ûZjRôu. ""Fu NØRôVúU! F¡l§u Ah£

F]dÏ¬VRpXYô? BkR S§Ls F]dÏd ¸r JP®pûXVô? ®[eL Uôh¼oL[ô?'' Fuß
úLhPôu.
52. B¯kRYÚm, ùR°YôLl úTNj ùR¬VôRYÚUô] BYûW ®P Sôu £\kRY²pûXVô?
53. ""BYÚdÏj ReLd Lôl×Ls @°dLlTh¥ÚdL úYiPôUô? @pXÕ BYÚPu BûQkÕ

Yô]YoLs YWd áPôRô?'' Fußm úLhPôu.
54. @Yu R]Õ NêLjRôûW @tTUôLd LÚ§]ôu. @YàdÏ @YoLs LhÓlThP]o.

@YoLs Ït\m ×¬kR áhPUôL BÚkR]o.
55. @YoLs SmûUd úLôTlTÓj§V úTôÕ @YoLû[j Ri¥júRôm. @YoLs

@û]YûWÙm êrL¥júRôm.
56. Øk§f ùNuú\ôWôLÜm, ©u YÚúYôÚdÏ ØuàRôWQUôLÜm, @YoLû[ Ad¡ú]ôm.
57. UoVªu ULu DRôWQUôLd á\lThP úTôÕ @ûRd úLhÓ DUÕ NØRôVj§]o
áfN-hP]o.
58. ""FeLs LPÜsLs £\kRYoL[ô? @pXÕ @YWô?'' Fuß úLhP]o. ®RiPôYôRm
ùNnYRtLôLúY R®W @YûWl Tt± @YoLs á\®pûX. BpûX! @YoLs Åi RodLm
ùNnúYôúW!
59. Sôm @Ús ×¬kR @¥VôûWj R®W @Yo úY±pûX. BvWôÂ-u UdLÞdÏ @YûW
ØuàRôWQUôL Ad¡ú]ôm.
60. Sôm ¨û]j§ÚkRôp DeLÞdÏl TLWUôL Yô]YoLû[ Bléª«p

Y¯júRôu\pL[ôL46 Ad¡«ÚlúTôm.
61. ""@Yo (C^ô) @kR úSWj§u1 @ûPVô[UôYôo. @§p ¿o NkúRLlTPô¾o! Fuû]úV

©uTtßeLs! BÕúY úSo Y¯''342 (F]d áßÅWôL.)
62. û`jRôu DeLû[j RÓjÕ ®P úYiPôm. @Yu DeLÞdÏl T¡WeL F§¬VôYôu.
63. C^ô ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YkR úTôÕ ""Oô]jûR DeL°Pm ùLôiÓ
YkÕsú[u. ¿eLs ØWiThP§p £XYtû\ DeLÞdÏj ùR°ÜTÓjÕúYu. F]úY
@pXôyûY @gÑeLs! F]dÏd LhÓlTÓeLs!'' F]d á±]ôo.
64. ""@pXôyúY Fu Bû\Yàm, DeLs Bû\YàUôYôu. F]úY @Yû]úV

YQeÏeLs! BÕúY úSo Y¯'' (Fußm á±]ôo.)
65. @YoL°ûPúV TpúYß áhPj§]o ØWiThP]o. Õu×ßjÕm Sô°p1 @¿§

BûZjúRôÚdÏ úYRû] Fàm úLÓ BÚd¡\Õ.
66. @YoLs DQWôR ¨ûX«p §¼ùWuß @kR úSWm1 @YoL°Pm YÚYûRj R®W úYß
FûRÙm @YoLs F§oTôod¡\ôoL[ô?
67, 68, 69, 70. Dt\ SiToL[ôL BÚkúRô¬p (Bû\Yû]) @g£, SUÕ YN]eLû[ Sm©
Øv-mL[ôL295 BÚkúRôûWj R®W (Ut\YoLs) @kSô°p IÚYÚdùLôÚYo
TûLYoL[ôL BÚlTôoLs. ""Fu @¥VôoLú[! Buß DeLÞdÏ FkRl TVØm BpûX.
LYûXlTPÜm Uôh¼oLs! U¡r®dLlTÓÅoLs. ¿eLÞm DeLs Uû]®VÚm ùNôodLj§p
ÖûZÙeLs!'' (Fuß @YoLÞdÏd á\lTÓm.)26
71. ReLj RhÓLÞm, ¡iQeLÞm @YoL°Pm ùLôiÓ YWlTÓm. @§p Ds[eLs

®Úm×TûYÙm, LiLs Bu×\d á¥VûYLÞm BÚdÏm. @§p ¿eLs ¨WkRWUôL
BÚlÀoLs.
72. BÕúY ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRYt±u LôWQUôL DeLÞdÏ D¬ûUVôdLlThP

ùNôodLm.
73. @§p DeLÞdÏ GWô[Uô] L²Ls Ds[]. @§-ÚkÕ Nôl©ÓÅoLs.

74. Ït\Yô°Ls SWL úYRû]«p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
75. @YoLû[ ®hÓm (RiPû]) Ïû\dLlTPôÕ. @§p @YoLs

Sm©dûL«Zk§ÚlTôoLs.
76. @YoLÞdÏ Sôm ¾eÏ BûZdL®pûX; Uô\ôL @YoLú[ ¾eÏ BûZjR]o.
77. ""(SWLd LôYXWô]) Uô-dúL! DUÕ Bû\Yu FeLs LûRûV Ø¥dLhÓm'' F]d
úLhTôoLs. ""¿eLs (BeúLúV) BÚlÀoLs'' Fuß @Yo áßYôo.
78. Sôm DeL°Pm DiûUûVd ùLôiÓ YkúRôm. F²àm DeL°p @§LUôú]ôo

DiûUûV ùYßlTYoLs.
79. @YoLs (GúRô) IÚ Lô¬VjûRj §hPªhÓs[ôoL[ô? SôØm §hPªÓúYôm.6
80. @YoL[Õ BWL£VjûRÙm, @ûR ®P WL£VjûRÙm Sôm ùN®Ù\®pûX Fuß

@YoLs ¨û]d¡\ôoL[ô? @qYô±pûX! @YoL°Pm Ds[ SUÕ çRoLs161 T§Ü
ùNn¡u\]o.
81. @[Yt\ @Ú[ô[àdÏf NkR§ BÚkRôp @YûW Sôú] ØR-p YQeÏTYu'' F]

82. Yô]eLs Utßm éª«u Bû\Y]ô¡V @oµu Bû\Yu @YoLs áßYûR ®hÓm
çVYu.10
83. @YoLs FfN¬dLlThP Sôû[1 @YoLs Nk§dÏm YûW êr¡ ®û[VôÓUôß

@YoLû[ ®hÓ ®ÓÅWôL!
84. @Yú] Yô]j§Ûm Bû\Yu, éª«Ûm Bû\Yu. @Yu Oô]ªdLYu; @±kRYu.
85. Yô]eLs, éª Utßm @YtßdÏ BûPlThPYt±u @§LôWjÕdÏ¬VYu Tôd¡Vm

ùTôÚk§VYu. @kR úSWm1 Tt±V @±Ü @Y²PúU Ds[Õ. @Y²PúU ¿eLs §ÚmTd
ùLôiÓ YWlTÓÅoLs!
86. @Y]u± @YoLs ©Wôoj§lúTôo T¬kÕûWdÏ D¬ûUVô[oL[ôL UôhPôoLs.17

@±kÕ, DiûUdÏ Nôh£ á±úVôûWj R®W.
87. @YoLû[l TûPjRYu Vôo Fuß @YoL°PúU ¿o úLhPôp @pXôy Fuß

áßYôoLs. FqYôß §ûN §ÚlTlTÓ¡u\]o?
88. ""Fu Bû\Yô! @YoLs Sm©dûL ùLôs[ôR áhPUôLÜs[]o'' Fuß @Yo (ØamUj)
áßYûR (@±úYôm.)
89. @YoLû[ @Xh£VlTÓjÕÅWôL! ^Xôm F]d áßÅWôL!159 ©u]o @YoLs @±kÕ
ùLôsYôoLs!
mj;jpahak;-44 mj;Jfhd; nkhj;j trdk;-59
TjRôYÕ YN]j§p ×ûL êhPm Tt±V Jo FfN¬dûL BPm ùTtßs[Rôp BqYôß ùTVo
ãhPlThPÕ.
1. aô, Ám.2
2. ùR°Yô] BqúYRj§u ÁÕ Nj§VUôL!
3. BûR Tôd¡Vm ¨û\kR BW®p Sôm @Ú°ú]ôm. Sôm FfN¬dûL ùNnúYôWôúYôm.341
4. @§p Rôu Dß§Vô] Lô¬VeLs VôÜm ©¬dLlTÓ¡u\].
5, 6. (BÕ) SUÕ LhPû[. DUÕ Bû\Y²u @Ú[ôL Sôm çRoLû[ @àl×úYôWôL

BÚkúRôm. @Yu ùN®ÙßTYu; @±kRYu.26
7. @Yu Yô]eLs, éª Utßm @YtßdÏ BûPúV Ds[Yt±u Bû\Yu. Dß§VôL

Sm×úYôWôL ¿eLs BÚkRôp (BûR @±kÕ ùLôsÞeLs!)
8. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. @Yu D«ol©d¡\ôu;

UW¦dLf ùNn¡\ôu. (@Yu) DeLs Bû\Yàm, ØkûRV DeLs Øuú]ôoL°u
Bû\YàUôYôu.
9. F²àm @YoLs NkúRLj§p ®û[Vô¥d ùLôi¥Úd¡u\]o.
10. Yô]m ùR°Yô] ×ûLûVd ùLôiÓ YÚm Sôû[1 F§oTôolÀWôL!
11. @Õ UdLû[ ê¥d ùLôsÞm. BÕúY Õu×ßjÕm úYRû].
12. ""FeLs Bû\Yô! FeLû[ ®hÓm úYRû]ûV ¿dÏYôVôL! SôeLs Sm©dûL

ùLôsTYoLs'' (Fuß áßYôoLs)
13. @±ÜûW @YoLÞdÏ FqYôß (TV]°dÏm?) @YoL°Pm ùR°Yô] çRo YkÕs[ôo.
14. ©u]o @YûW @YoLs @Xh£Vm ùNnR]o. ""©\Wôp Ltßd ùLôÓdLlThPYo;

ûTj§VdLôWo'' Fußm á±]o.
15. úYRû]ûVf £±Õ (úSWm) Sôm ¿dÏúYôm. ¿eLs (TûZV ¨ûXdÏ) §Úm×ÅoLs.
16. ªLd LÓûUVô] ©¥VôL Sôm ©¥dÏm Sô°p1 Ri¥lúTôm.

17. @YoLÞdÏ Øu K©o@qàûPV NØRôVjûRf úNô§jÕsú[ôm. @YoL°Pm
U¬VôûRdÏ¬V çRo YkRôo.
18. @pXôy®u @¥VôoLû[ Fu²Pm IlTûPÙeLs! Sôu DeLÞdÏ Sm©dûLdÏ¬V

çRo.181
19. @pXôyÜdÏ F§WôL AQYm ùLôs[ô¾oLs! Sôu DeL°Pm ùR°Yô] Nôuû\d

ùLôiÓ YÚTYu.
20. Fuû] ¿eLs Lp F±kÕ ùLôpYûR ®hÓm DeLÞdÏm Bû\Y]ô¡V Fu

Bû\Y²Pm LôYp úRÓ¡ú\u.
21. ""Fuû] ¿eLs SmTô®hPôp Fuû] ®hÓ ®X¡ ®ÓeLs!'' (Fu\ôo.)
22. "'@YoLs Ït\m ×¬Ùm áhPUôLúY Ds[]o'' Fuß RUÕ Bû\Y²Pm @Yo
©Wôoj§jRôo.
23, 24. ""F]Õ @¥VôoLû[ BW®p @ûZjÕf ùNpÅWôL! ¿eLs F§¬L[ôp ©u

ùRôPWlTÓÅoLs. ©[dLlThP ¨ûX«p LPûX ®hÓ ®ÓÅWôL! @YoLs êrL¥dLlTÓm
TûP«]WôYo (Fuß Bû\Yu á±]ôu.)'' 26
25, 26, 27. @YoLs FjRû]úVô úNôûXLû[Ùm, EtßLû[Ùm, T«oLû[Ùm, U§l×ªdL

BPeLû[Ùm, @YoLs @àT®jÕd ùLôi¥ÚkR ùNôÏÑLû[Ùm ®hÓf ùNu\]o.26
28. BlT¥jRôu! úYß NØRôVj§]ûW @RtÏ D¬ûUVô[oL[ôL Ad¡ú]ôm.
29. @YoLÞdLôL Yô]Øm, éªÙm @Z®pûX. @YoLs @YLôNm ùLôÓdLlTPÜm

BpûX.
30, 31. BvWôÂ-u UdLû[ B¯Ü RÚm úYRû]«-ÚkÕ, K©o@q²PªÚkÕ

LôlTôt±ú]ôm. @Yu AQYm ùLôiÓ YWm× Á±VY]ôL BÚkRôu.26
32. @¡XjRôûW ®P @YoLû[ @±kúR úRoÜ ùNnúRôm.16
33. F§p ùR°Yô] úNôRû] Ds[úRô @jRûLV NôußLû[ @YoLÞdÏ YZe¡ú]ôm.
34, 35, 36. ""ØRp RPûY UW¦lTÕ R®W úYß BpûX. SôeLs FÝlTlTÓúYôWôL BpûX;
¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp FeLs Øuú]ôoLû[d ùLôiÓ YôÚeLs!'' Fuß
@YoLs úLh¡u\]o.26
37. BYoLs £\kRYoL[ô? "ÕlTÜ' Fu\ NØRôVj§]Wô? BYoLÞdÏ Øu ùNu\YoLû[

Sôm @¯jÕ ®húPôm. @YoLs Ït\m ×¬Ùm áhPUôLúY BÚkR]o.
38. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm, @YtßdÏ BûPlThPYtû\Ùm ®û[VôhÓdLôL Sôm
TûPdL®pûX.
39. RdL LôWQjÕPu R®W @q®WiûPÙm Sôm TûPdL®pûX. F²àm @YoL°p

ùTÚmTôúXôo @±V UôhPôoLs.
40. ¾ol× Sôs1 Rôu @YoLs @û]YÚdÏm (FfN¬dLlThP) úSWm.
41, 42. @kSô°p FkR SiTàm FkR SiTàdÏm FkR Iuû\Ùm TV]°dL UôhPôu.
@pXôy @Ús ×¬kRYûWj R®W @YoLs DR® ùNnVlTP UôhPôoLs. @Yu
ªûLjRYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.26
43, 44. ^dám Fàm UWm Ït\Yô°«u DQYôÏm.26
45, 46. DÚd¡V ùNmûTl úTôÛm, ùLô§dL ûYdLlThP ¿o ùLô§lTûRl úTôÛm

Y«ßL°p @Õ ùLô§dÏm.26
47. ""@Yû]l ©¥ÙeLs! @Yû] SWLj§u ûUVj§tÏ ùLôiÓ YôÚeLs!'' (F]

Yô]YoL°Pm á\lTÓm.)48. ©u]o @Yu RûX ÁÕ YûRdÏm ùLô§ ¿ûW EtßeLs!
49, 50. ÑûYjÕlTôo! ¿ ªûLjRYu; U¬VôûRdÏ¬VYu. ¿eLs NkúRLm ùLôi¥ÚkRÕ

BÕúY (Fußm á\lTÓm.)
51, 52. (Bû\Yû]) @g£úVôo TôÕLôlTô] BPj§Ûm, ùNôodLf úNôûXL°Ûm, ¿o

EtßL°Ûm BÚlTôoLs.26
53. ^ýuÕv, BvRlWd Fàm BÚ YûLVô] ThPôûP @¦kÕ IÚYûWùVôÚYo

Nk§lTôoLs.54. BlT¥j Rôu! @YoLÞdÏ aþÚp CuLû[j ÕûQL[ôdÏúYôm.8
55. @fNªu± IqùYôÚ L²Lû[Ùm @YoLs @eúL úLhTôoLs.
56. ØR-p @ûPkR UWQjûRj R®W @eúL UWQjûRf ÑûYdL UôhPôoLs. SWL
úYRû]«-ÚkÕ @YoLû[ @Yu LôlTôu.
57. (BÕ) DUÕ Bû\Y²u @ÚhùLôûP. BÕúY ULjRô] ùYt±.
58. (ØamUúR!) @YoLs T¥l©û] ùT\úY BûR DUÕ ùUô¯«p F°Rôd¡Ùsú[ôm.
59. ¿o F§oTôolÀWôL! @YoLÞm F§o TôolTYoLs.

mj;jpahak;-45 my;[h]pah nkhj;j trdk;-37
BkR @j§VôVj§u 28YÕ YN]j§p IqùYôÚ NØRôVØm Ui¥«hPYoL[ôL Bû\Yu
Øu ¨ßjRlTÓYûRl Tt± á\lTÓYRôp BqYôß ùTVo ãhPlThPÕ.
1. aô, Ám.2
2. (BÕ,) ªûLjRYàm Oô]ªdúLôàUô¡V @pXôy®PªÚkÕ @Ú[lThPÕ.
3. Sm©dûL ùLôsúYôÚdÏ Yô]eL°Ûm, éª«Ûm TX NôußLs Ds[].
4. DeLû[l TûPj§ÚlT§Ûm, Gû]V D«¬]jûRl TWYf ùNn§ÚlT§Ûm Dß§VôL

Sm×m NØRôVj§tÏl TX NôußLs Ds[].
5. BWÜ TLp Uô± Uô± YÚY§Ûm, Yô²-ÚkÕ @pXôy (UûZf) ùNpYjûR

B\d¡V§Ûm, éª Y\iP ©u @Ru êXm D«ìhÓY§Ûm, LôtßLû[j §Úl©
®ÓY§Ûm ®[eÏm NØRôVjÕdÏl TX NôußLs Ds[].
6.(ØamUúR!) BûY @pXôy®u YN]eLs. BûR DiûUÙPu DUdÏd áß¡ú\ôm.

@pXôyÜdÏm, @Y]Õ YN]eLÞdÏm ©\Ï úYß FkRf ùNn§ûVj Rôu @YoLs
Sm×YôoLs?
7. BhÓd LhÓm IqùYôÚ Tô®dÏm úLÓ Rôu.
8. Ru ÁÕ á\lTÓm @pXôy®u YN]eLû[f ùN®Ùß¡\ôu. ©u]o @ûRd

úLhLôRYû]l úTôp @LkûR ùLôiPY]ôLl ©¥YôRm ©¥d¡\ôu. Õu×ßjÕm
úYRû]ûV @YàdÏ FfN¬lÀWôL!
9. SUÕ YN]eL°p FûRúVàm @Yu @±kRôp @ûRd úL-VôL FÓjÕd ùLôs¡\ôu.

@YoLÞdúL B¯Ü RÚm úYRû] Ds[Õ.
10. @YoLÞdÏl ©uú] SWLm Ds[Õ. @YoLs ùNnRûYÙm, @pXôyûYVu±

@YoLs DÚYôd¡d ùLôiP TôÕLôYXoLÞm @YoLÞdÏf £±Õm DRY UôhPôoLs.
@YoLÞdÏd LÓm úYRû] DiÓ.
11. BÕúY úSo Y¯. RUÕ Bû\Y²u YN]eLû[ UßjúRôÚdÏd LÓm Õu×ßjÕm
úYRû] DiÓ.
12. LlTpLs @Y]Õ LhPû[lT¥ ùNpYRtLôLÜm, ¿eLs @Y]Õ @Úû[j úRPÜm,

Su± ùNÛj§PÜm LPûX @pXôyúY DeLÞdÏl TVuTPf ùNnRôu.
13. Yô]eL°p Ds[ûY, éª«p Ds[ûY @û]jûRÙm @Yu DeLÞdÏl TVuTPf
ùNnRôu. £k§dÏm NØRôVj§tÏ B§p TX NôußLs Ds[].
14. @pXôy®u úYRû]Lû[ SmTôúRôûW Uu²jÕ ®ÓUôß Sm©dûL

ùLôiúPôÚdÏd áßÅWôL! IÚ NØRôVm ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRtÏ @Yu á-
ùLôÓlTRtLôL.
15. VôúWàm SpX\m ùNnRôp @Õ @YÚdúL SpXÕ. VôúWàm ¾ûU ùNnRôp @Õ

@YÚdúL F§Wô]Õ. ©u]o DeLs Bû\Y²Pm §ÚmTd ùLôiÓ YWlTÓÅoLs!
16. BvWôÂ-u UdLÞdÏ úYRjûRÙm, @§LôWjûRÙm, S© Fàm RÏ§ûVÙm

@°júRôm.164 çnûUVô]Ytû\ @YoLÞdÏ YZe¡ú]ôm. @¡XjRôûW ®P
@YoLû[f £\l©júRôm.
17. BmUôodLm Tt± TX NôußLû[Ùm @YoLÞdÏ YZe¡ú]ôm. @YoLÞdÏ @±Ü

YkR ©u]úW @YoLs RUd¡ûPúV GtThP ùTô\ôûU LôWQUôL ØWiThP]o. DUÕ
Bû\Yu ¡VôUj Sô°p1 @YoLs ØWiThP§p ¾olT°lTôu.
18. (ØamUúR!) ©u]o BmUôodLj§p DmûU IÚ Y¯Øû\«p @ûUjúRôm. F]úY

@ûRl ©uTtßÅWôL! @±VôúRô¬u Uú]ô BfûNLû[l ©uTt\ô¾o!
19. @YoLs @pXôyûY ®hÓm £±Õm DmûUd LôlTôt\ UôhPôoLs. @¿§ BûZjúRôo
IÚYo Ut\YÚdÏ Dt\ SiToLs. (Ruû]) @g£úVôÚdÏ @pXôy ùTôßlTô[u.
20. BûY U²RoLÞdÏj ùR°Yô] NôußLs. Dß§VôL Sm×m NØRôVj§tÏ úSoY¯Ùm,

@ÚÞUôÏm.
21. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôûWl úTôp BYoLû[Ùm AdÏúYôm Fuß

Ït\m ×¬kúRôo ¨û]d¡\ôoL[ô? BYoLs YôrYÕm UW¦lTÕm NUUô]úR. BYoLs
@°dÏm ¾ol× ªLÜm ùLhPÕ.
22. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm RdL LôWQjÕPú] @pXôy TûPjRôu. IqùYôÚYÚm,

Rôm ùNnRRtÏd á- ùLôÓdLlTÓYôoLs.265 @YoLs @¿§ BûZdLlTP UôhPôoLs.
23. R]Õ Uú]ô BfûNûVj R]Õ LPÜ[ôd¡d ùLôiPYû]l Tôoj¾Wô? ùR¬kúR

@Yû] @pXôy Y¯ ùLÓjRôu. @Y]Õ ùN®«Ûm, Ds[j§Ûm Øj§ûW«hPôu.
@Y]Õ TôoûY«u ÁÕ ê¥ûV @ûUjRôu. @pXôyÜdÏl ©u @YàdÏ Y¯
LôhÓTYu Vôo? ¿eLs £k§dL Uôh¼oL[ô?
24. ""SUÕ BqÜXL YôrûYj R®W úYß BpûX. UW¦d¡ú\ôm; Yôr¡ú\ôm; LôXjûRj
R®W úYß FÕÜm FeLû[ @¯lT§pûX'' F]d áß¡u\]o. @YoLÞdÏ BÕ Tt±
FkR @±Üm BpûX. @YoLs ELm ùNnúYôo R®W úY±pûX.
25. SUÕ ùR°Yô] YN]eLs @YoLÞdÏd á\lThPôp ""¿eLs DiûUVô[oL[ôL
BÚkRôp FeLs Øuú]ôoLû[d ùLôiÓ YôÚeLs'' Fuß áßYûRj R®W úYß
FÕÜm @YoL[Õ ARôWUôL BÚlT§pûX.
26. ""@pXôyúY DeLû[ YôZf ùNn¡\ôu. ©u]o DeLû[ UW¦dLf ùNn¡\ôu.

©u]o NkúRLm £±Õm BpXôR ¡VôUj Sô°p1 DeLû[ Iuß úNolTôu'' Fuß
áßÅWôL! F²àm U²RoL°p @§LUôú]ôo @±V UôhPôoLs.
27. Yô]eLs Utßm éª«u @§LôWm @pXôyÜdúL D¬VÕ. @kR úSWm1 YÚm Sô°p #
@kSô°p Rôu ÅQoLs SxPUûPYôoLs.
28. IqùYôÚ NØRôVjûRÙm Ui¥«hPYoL[ôL ¿o LôiÀo! IqùYôÚNØ RôVØm R]Õ

(T§Ül) ×jRLjûR úSôd¡ @ûZdLlTÓm. ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRtÏ Buß á-
ùLôÓdLlTÓÅoLs.
29. BÕúY SUÕ ×jRLm. DeLÞdÏ F§WôL BÕ DiûUûVl úTÑ¡\Õ. ¿eLs ùNnÕ
ùLôi¥ÚkRYtû\ Sôm T§Ü ùNnúYôWôL BÚkúRôm.
30. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôûW @YoL[Õ Bû\Yu R]Õ @Ú°p

ÖûZlTôu. BÕúY ùR°Yô] ùYt±.
31. (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬Pm ""F]Õ YN]eLs DeLÞdÏd á\lTP®pûXVô?

@LkûR ùLôi¼oLs! Ït\m ×¬kR áhPUôL BÚk¾oLs'' (F]d á\lTÓm).
32. ""@pXôy®u YôdÏ DiûUVô]Õ; @kR úSWj§p1 FkRf NkúRLØm BpûX'' Fuß
á\lThPôp ""@kR úSWm1 Fu\ôp Fu] Fuß @±V UôhúPôm. SôeLs ELm ùNnúYôo
R®W úYß BpûX. SôeLs Dß§VôL Sm×úYôo @pXo'' Fuß á±ÉoLs.
33. @YoLs ùNnR ¾ûULs @YoLÞdÏ ùY°fNUôÏm. @YoLs úL- ùNnÕ

ùLôi¥ÚkRÕ @YoLû[f Ñt± Yû[dÏm.
34. ""BkR Sô°u1 Nk§lûT ¿eLs U\kRÕ úTôp Buû\V §]m SôØm DeLû[
U\lúTôm.6 DeLs ReÏªPm SWLm. DeLÞdÏ DRÜúYôo BpûX'' F]d á\lTÓm.
35. ¿eLs @pXôy®u YN]eLû[d úL-VôLd LÚ§VÕm, BqÜXL YôrÜ DeLû[

UVd¡VÕúU BRtÏd LôWQm. Buû\V §]m @§-ÚkÕ @YoLs ùY°úVt\lTP
UôhPôoLs. (YQdL Y¯TôÓLs ùNnÙUôß) Yt×ßjRlTP UôhPôoLs.
36. Yô]eL°u Bû\Yàm, éª«u Bû\YàUô] @¡Xj§u Bû\YàdúL ×LZû]jÕm.
37. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm ùTÚûU @YàdúL D¬VÕ. @Yu ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.

mj;jpahak;-46 my;m`;fh/g; nkhj;j trdk;-35
BkR @j§VôVj§u 21YÕ YN]j§p aýj Fu\ Bû\j çRo UQp Ïu±u ÁÕ üß
©WfNôWm ùNnRûRl Tt± á\lTÓYRôp BkRl ùTVo ãhPlThPÕ
1. aô, Ám.2
2. (BÕ) ªûLjRYàm, Oô]ªdúLôàUô¡V @pXôy®PªÚkÕ @Ú[lThPÕ.
3. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm, @q®WiÓdÏm BûPlThPYtû\Ùm RdL LôWQjÕPàm,

Ï±l©hP LôXd ùLÓÜPàm R®W Sôm TûPdL®pûX. (SmûU) UßlúTôo RUdÏ
FfN¬dLlThPûRl ×\dL¦d¡u\]o.
4. ""@pXôyûYVu± ¿eLs VôûW @ûZd¡ÈoLú[ô @YoLs éª«p FûRl TûPjR]o

Fuß F]dÏd LôhÓeLs! @pXÕ Yô]eL°p @YoLÞdÏl TeÏ DiPô? FuTRtÏl
T§p ùNôpÛeLs! ¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp BRtÏ Øu ùNu\ úYRjûRúVô,
@±Üf Nôuû\úVô Fu²Pm ùLôiÓ YôÚeLs!'' Fuß (ØamUúR!) úLhÀWôL!
5. ¡VôUj Sôs1 YûW RUdÏl T§p RWôR, @pXôy @pXôúRôûW @ûZlTYûW ®P

ªLÜm Y¯ ùLhPYo Vôo? @YoLú[ô RmûU @ûZlTÕ Tt± @±VôÕ Ds[]o.
6. UdLs Iuß §WhPlTÓm úTôÕ @YoLs BYoLÞdÏl TûLYoL[ôL AYôoLs.

BYoLs RmûU YQe¡VûRÙm UßlTôoLs.
7. BYoLÞdÏ SUÕ ùR°Yô] YN]eLs á\lThPôp RmªPm YkR Nj§VjûR UßlúTôo

""BÕ ùR°Yô] ã²Vm'' Fuß áß¡u\]o.
8. ""BYo BûR BhÓd Lh¥®hPôo'' Fuß áß¡\ôoL[ô? ""Sôu BhÓd Lh¥«ÚkRôp

@pXôy®PªÚkÕ £±R[Üm ¿eLs Fuû]d LôlTôt\ Ø¥VôÕ. ¿eLs F§p
êr¡ÙsÇoLú[ô @ûR @Yú] SuÏ @±Yôu. F]dÏm, DeLÞdÏªûPúV @Yú]
Nôh£VôLl úTôÕUô]Yu. @Yu Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu'' Fuß (ØamUúR!)
áßÅWôL!
9. "" çRoL°p Sôu ×§VYu @pXu. F]dúLô, DeLÞdúLô Fu] ùNnVlTÓm FuTûR
@±V UôhúPu. F]dÏ @±®dLlTÓYûRj R®W úYß FûRÙm Sôu ©uTt\®pûX.
Sôu ùR°YôL FfN¬dûL ùNnTYú] R®W úY±pûX'' F]d áßÅWôL!
10. BÕ @pXôy®PªÚkÕ Yk§ÚkÕ, BvWôÂ-u UdL°p IÚ Nôh£Vô[o BÕ

úTôu\RtÏ Nôh£ á± Sm©dûLÙm ùLôiP ¨ûX«p ¿eLs (BûR) UßjÕ @LkûR
ùLôiPôp (Fu]YôÏm FuTRtÏl) T§p ùNôpÛeLs!'' F] (ØamUúR!) úLhÀWôL! @¿§
BûZdÏm áhPjÕdÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP UôhPôu.
11. ""BÕ £\kRRôL BÚk§ÚkRôp @YoLs SmûU ®P BRtÏ Øk§«ÚdL UôhPôoLs''

Fuß Sm©dûL ùLôiúPôûWl Tt± (GL Bû\Yû]) UßlúTôo áß¡u\]o. BRu êXm
@YoLs úSo Y¯ ùT\ôR úTôÕ ""BÕ TûZV ùTônVôÏm'' F]d áß¡u\]o.
12. BRtÏ Øu ê^ô®u úYRm Øuú]ô¥VôLÜm, @Ú[ôLÜm BÚd¡\Õ. BÕ @¿§

BûZjúRôûW FfN¬lTRtLôLÜm, SuûU ùNnúYôÚdÏ StùNn§ áßYRtLôLÜm @W×
ùUô¯«p @ûUkR úYRUôÏm.227 (Øu ùNu\ úYReLû[ BÕ) DiûUlTÓjÕ¡\Õ.
13. FeLs Bû\Yu @pXôyúY F]d á± ©u]o Dß§VôLÜm üú\ôÚdÏ FkR

@fNØm BpûX; @YoLs LYûXlTPÜm UôhPôoLs.
14. @YoLú[ ùNôodLYô£Ls. @§p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. (BÕ) @YoLs

ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRtÏd á-.
15. R]Õ ùTtú\ôÚdÏ SuûU ùNnÙUôß U²RàdÏ Y-Ùßj§ú]ôm. @Yû] @Y]Õ

Rôn £WUjÕPu ÑUkRôs. £WUjÕPú] Cuù\ÓjRôs. @Yû]f ÑUkRÕm, Tôp Ï¥ûV
U\kRÕm ØlTÕ UôReLs.314 @Yu R]Õ TÚY YVûRÙm @ûPkÕ SôtTÕ YVûR
@ûPÙm úTôÕ ""Fu Bû\Yô! F]dÏm Fu ùTtú\ôÚdÏm ¿ ùNnR @ÚhùLôûPdÏ
Su± ùNÛjRÜm, ¿ ùTôÚk§d ùLôsÞm SpX\jûR Sôu ùNnVÜm YônlT°lTôVôL!
F]dLôL F]Õ NkR§Lû[f ºWôdÏYôVôL! Sôu Du²Pm Uu²l×d úLh¡ú\u. Sôu
Øv-mL°p295 IÚYu'' Fuß áß¡\ôu.340
16. @YoLs ùNnR SpX\jûR @YoL°PªÚkÕ Sôm Gtßd ùLôsúYôm. @YoL°u

¾ûULû[ Uu²lúTôm. @YoLs ùNôodLYô£L°p BÚlTôoLs. (BÕ) @YoLÞdÏ
YôdL°dLlThP DiûUVô] YôdÏß§.
17. ""(ÁiÓm) D«o ùLôÓdLlTÓúYu Fuß Fuû] ¿eLs BÚYÚm TVØßjÕ¡ÈoL[ô?

"fº' F]dÏ Øu TX RûXØû\«]o ùNuß ®hP]o'' Fuß IÚYu Ru ùTtú\ô¬Pm
á±]ôu. @YoLú[ô @pXôy®Pm TôÕLôl×j úR¥]ôoLs. ""D]dÏd úLÓ Rôu!
Sm©dûL ùLôs! @pXôy®u YôdÏ DiûUVô]Õ!'' Fu\]o. @RtÏ @Yu ""BÕ
Øuú]ôoL°u LhÓdLûRLs R®W úY±pûX'' F]d á±]ôu.
18. @YoLÞdÏ Øu ùNu\ úLs Utßm U²RoLÞPu úNojÕ BYoLÞdÏ F§WôLÜm

Bû\Y²u LhPû[ Dß§Vô¡ ®hPÕ. BYoLs SxPUûPkR]o.
19. IqùYôÚYÚm ùNVpThPRtÏ GtT @YoLÞdÏl TR®Ls Ds[]. @YoL°u

ùNVpLÞdÏ @Yu ØÝûUVôLd á- ùLôÓlTôu. @YoLs @¿§ BûZdLlTP
UôhPôoLs.
20. (GL Bû\Yû]) UßjúRôo SWLj§u Øuú] ùLôiÓ ùNpXlTÓm Sô°p1 ""DeLs
DXL YôrdûL«p DeLs SuûULû[ ¿eLú[ @¯jÕ ®h¼oLs. @§úXúV BuTm
Li¼oLs. ¨VôVªu± éª«p ¿eLs ùTÚûUV¥jÕd ùLôi¥ÚkRRôÛm, ¿eLs Ït\m
×¬kÕ ùLôi¥ÚkRRôÛm Buû\V §]m B¯Ü RÚm úYRû] T¬NôL
YZeLlTÓ¡uÈoLs'' (Fuß á\lTÓm.)
21. ""@pXôyûYj R®W (VôûWÙm) ¿eLs YQeLd áPôÕ; ULjRô] Sô°u1 úYRû]ûV
DeLs ®`Vj§p Sôu @gÑ¡ú\u'' Fuß AÕ NØRôVj§tÏ @YoL°u NúLôRWo
UQt ÏußL°p üß FfN¬jRûR ¨û]îhÓÅWôL! FfN¬lúTôo @YÚdÏ Øu×m
©u×m ùNußs[]o.
22. ""FeLs LPÜsLû[ ®hÓm FeLû[j §Úl×YRtLôL ¿o FeL°Pm YkÕsÇWô? ¿o

DiûUVô[WôL BÚkRôp ¿o FeLÞdÏ FfN¬lTûR FeL°Pm ùLôiÓ YÚÅWôL!'' Fuß
úLhP]o.
23. ""(BÕ Tt±V) Oô]m @pXôy®PúU Ds[Õ. Sôu FûRd ùLôÓjÕ

@àlTlThÓsú[ú]ô @ûR DeLÞdÏ FÓjÕf ùNôp¡ú\u. F²àm @±VôR
áhPUôLúY DeLû[ Sôu LÚÕ¡ú\u'' Fuß @Yo á±]ôo.
24. RUÕ Ts[jRôdÏLû[ úSôd¡ YÚm úULUôLúY @ûR @YoLs LÚ§]ôoLs. ""BÕ
SUdÏ UûZ ùTô¯Ùm úULúU'' F]Üm á±]o. ""BpûX! FRtÏ @YNWlTh¼oLú[ô
@ÕúY BÕ. Õu×ßjÕm úYRû] ¨Wm©V Lôt\ôÏm'' (Fuß á\lThPÕ.)
25. R]Õ Bû\Y²u LhPû[lT¥ IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @Õ @¯jRÕ. @YoL°u

Ï¥«Úl×Lû[j R®W (úYß FÕÜm) LôQlTPôR ¨ûXûVd LôûX«p @ûPkR]o. Ït\m
ùNnÙm áhPjûR BqYôú\ Ri¥lúTôm.
26. DeLÞdÏf ùNnÕ RWôR YN§Lû[ @YoLÞdÏ Sôm ùNnÕ ùLôÓj§ÚkúRôm.

@YoLÞdÏf ùN®ûVÙm, TôoûYLû[Ùm, Ds[eLû[Ùm GtTÓj§«ÚkúRôm.
@YoL°u ùN®Ùm, TôoûYLÞm, Ds[eLÞm @pXôy®u @jRôh£Lû[ @YoLs
¨WôL¬jÕd ùLôi¥ÚkR úTôÕ £±R[Üm @YoLÞdÏl TVu RW®pûX. @YoLs úL-
ùNnÕ ùLôi¥ÚkRÕ @YoLû[f ãrkÕ ùLôiPÕ.
27. DeLû[f Ñt± TX EoLû[ @¯jÕsú[ôm. BYoLs §ÚkÕYRtLôL NôußLû[j

ùR°ÜTÓjÕ¡ú\ôm.
28. @pXôyûYVu± VôûW @YoLs ùSÚdLjûR GtTÓjÕm LPÜsL[ôLd LtTû]

ùNnRôoLú[ô @YoLs BYoLÞdÏ DR®«ÚdL úYiPôUô? Uô\ôL BYoLû[ ®hÓm
@YoLs Uû\kÕ ®hP]o. BÕ BYoL°u ùTônÙm BhÓdLh¥VÕUôÏm.
29. (ØamUúR!) BdÏoAû] ùN®ÙßYRtLôL úL°p IÚ áhPj§]ûW DmªPm Sôm
@àl©VûR Fi¦l TôolÀWôL! @ûY @Y¬Pm YkR úTôÕ ""YôûV êÓeLs!'' Fuß
á±]. (J§) Ø¥dLlThP úTôÕ FfN¬lúTôWôL RUÕ NØRôVj§Pm §Úm©].
30. ""FeLs NØRôVúU! ê^ôÜdÏl ©u @Ú[lThP IÚ úYRjûR SôeLs ùN®Ùtú\ôm.

@Õ R]dÏ Øu ùNu\ûR4 DiûUlTÓjÕ¡\Õ. DiûUdÏm, úSWô] TôûRdÏm @Õ
Y¯ LôhÓ¡\Õ'' F]d á±].
31. ""FeLs NØRôVúU! @pXôy®u @ûZlTô[ÚdÏl T§X°ÙeLs! @YûW Sm×eLs!

@Yu DeLÞdÏ DeLs TôYeLû[ Uu²lTôu. Õu×ßjÕm úYRû]«-ÚkÕ
DeLû[d LôlTôtßYôu.
32. @pXôy®u @ûZlTô[ÚdÏ T§X°dLôRYo éª«p @pXôyûY ùYpTYWôL

BpûX. @Y]u± @YÚdÏl TôÕLôYXoLÞm BpûX. @YoLs ùR°Yô]
Y¯úLh¥úXúV Ds[]o'' (Fußm á±].)
33. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm TûPjÕ @Ytû\l TûPlT§p úNôoÜ GÕm @ûPVôR

@pXôy, B\kúRôûW D«ol©j§P At\ÛûPVYu FuTûR @YoLs
£k§dL®pûXVô? Am @Yu IqùYôÚ ùTôÚ°u ÁÕm At\ÛûPVYu.
34. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo SWLj§u Øuú] ¨ßjRlTÓm Sô°p ""BÕ DiûU
@pXYô?'' (F]d úLhLlTÓm) ""Am! FeLs Bû\Yu úUp AûQVôL!'' Fuß
áßYôoLs. ¿eLs (Fuû]) UßlúTôWôL BÚkRRôp úYRû]ûVf ÑûYÙeLs! Fuß
(Bû\Yu) áßYôu.
35. Dß§ ªdL çRoLs ùTôßjRÕ úTôp ¿Úm ùTôßlÀWôL! @YoLs ®`Vj§p
@YNWlTPô¾o! @YoLÞdÏ FfN¬dLlThPûR @YoLs LôÔm Sô°p TL-p £±Õ
úSWúU R®W (DX¡p) Y£dL®pûX FuTÕ úTôp (¨û]lTôoLs. BÕ) FÓjÕf ùNôpXlTP
úYi¥VÕ. Ït\m ×¬kR áhPm R®W (Ut\Yo) @¯dLlTÓYôoL[ô?158
mj;jpahak;-47 K`k;kJ nkhj;j trdk;-38
BkR @j§VôVj§u 2YÕ YN]j§p ØamUÕ ÁÕ @Ú[lThPÕ Fu\ ùNôp
BPmùTtßs[Rôp BkR @j§VôVj§tÏ ØamUj Fuß ùTV¬PlThPÕ
1. (GL Bû\Yû]) UßjÕ @pXôy®u TôûRûV ®hÓj RÓlúTô¬u ùNVpLû[

(Bû\Yu) ÅQô]Rôd¡ ®hPôu.
2. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnÕ, ØamUÕdÏ @Ú[lThPÕ RUÕ

Bû\Y²PªÚkÕ (YkR) DiûU F] Sm×úYôÚdÏ @YoL[Õ ¾ûULû[ @YoLû[
®hÓm @Yu ¿dÏ¡\ôu. @YoL°u ¨ûXûVf ºWôdÏ¡\ôu.
3. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo ùTônûVl ©uTt±]ôoLs FuTÕm, Sm©dûL ùLôiúPôo

RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ YkR DiûUûVl ©uTt±]ôoLs FuTÕm BRtÏd LôWQm.
BqYôú\ U²RoLÞdÏ @YoLÞdÏ¬V DRôWQeLû[ @pXôy áß¡\ôu.
4. (GL Bû\Yû]) UßlúTôûWl (úTôodL[j§p) Nk§jRôp ©P¬ûV ùYhÓeLs!53 Ø¥®p

@YoLû[ ùYu\ôp úTôo R]Õ AÙReLû[d ¸úZ úTôÓm YûW LhÓLû[l
TXlTÓjÕeLs! @Ru ©\Ï ChÓj ùRôûL ùTtßd ùLôs[Xôm! @pXÕ ùTÚkRuûUVôL
®hÓ®PXôm. BÕúY (Bû\ LhPû[). @pXôy Sô¥«ÚkRôp @YoLû[ (@Yú])
Ri¥j§ÚlTôu. Uô\ôL DeL°p IÚYo êXm Ut\YûW @Yu úNô§d¡\ôu.
@pXôy®u TôûR«p ùLôpXlThúPô¬u ùNVpLû[ @Yu ÅQôdLúY UôhPôu.
5. @YoLÞdÏ @Yu úSo Y¯ LôhÓYôu. @YoL[Õ ¨ûXûVf ºWôdÏYôu.
6. @YoLÞdLôL @Yu @±®j§ÚkR ùNôodLj§p @YoLû[ ÖûZVf ùNnYôu.
7. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ¿eLs @pXôyÜdÏ DR®]ôp @Yu DeLÞdÏ DRÜYôu.

DeLs TôReLû[ @Yu Dß§lTÓjÕYôu.
8. (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏd úLÓ Rôu. @YoL[Õ ùNVpLû[ @Yu @¯jÕ

ÅQô]Rôd¡ ®hPôu.
9. @pXôy @Ú°VûR @YoLs ùYßjÕd ùLôi¥ÚkRúR BRtÏd LôWQm. F]úY

@YoL[Õ ùNVpLû[ @Yu @¯jÕ ®hPôu.
10. éª«p @YoLs TV¦jÕ ReLÞdÏ Øu ùNuú\ô¬u Ø¥Ü FlT¥ BÚkRÕ

FuTûRd LY²dL®pûXVô? @YoLû[ @pXôy @¥úVôÓ @¯jÕ ®hPôu. (@Yû])
UßlúTôÚdÏ @Õ úTôu\ûY Rôu DiÓ.
11. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ @pXôy ùTôßlTô[]ôL BÚlTÕm, (GL Bû\Yû])
UßlúTôÚdÏ FkRl ùTôßlTô[àm BpXô§ÚlTÕúU BRtÏd LôWQm.
12. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôûW ùNôodLf úNôûXL°p @pXôy ÖûZVf

ùNnYôu. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. (GL Bû\Yû]) UßjúRôo (BqÜX¡p)
LôpSûPLs §uTÕ úTôp §uß @àT®d¡\ôoLs. SWLúU @YoLÞdÏj ReÏªPm.
13. (ØamUúR!) DmûU ùY°úVt±V DUÕ EûW ®P ªLÜm Y-ûU ªdL FjRû]úVô
EoLû[ @¯jÕ ®húPôm. @YoLÞdÏ FkR DR®Vô[àm BÚdL®pûX.
14. RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ (¡ûPjR) ùR°Yô] UôodLj§p BÚlTYo, R]Õ Uú]ô

BfûNLû[l ©uTt± R]Õ ¾V ùNVp @ZLô]RôLd LôhPlThPYû]l úTôu\YWô?
15. (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ YôdL°dLlThP ùNôodLj§u RuûU, @§p

Uôt\UûPVôR Ri½ûWd ùLôiP AßLÞm, ÑûY ùLhÓl úTôLôR TôXôßLÞm,
@ÚkÕTYÚdÏ BuTm RÚm UÕ AßLÞm, çnûUVô] úRu AßLÞm BÚdÏm.
@eúL @YoLÞdÏ FpXô YûLVô] L²LÞm RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ Uu²l×m
DiÓ. (BYoLs) SWLj§p ¨WkRWUôLj Re¡ ÏPpLû[j ÕiPôd¡ ®Óm ùLô§dÏm ¿o
×LhPlThPYû]l úTôu\YoL[ô?
16. (ØamUúR!) DmªPªÚkÕ ùN®úVtTYÚm @YoL°p Ds[]o. DmûU ®hÓ

@YoLs ùY°úV±VÜPu ""BYo Ntß Øu Fu] Rôu á±]ôo?'' Fuß Lp®
YZeLlThúPô¬Pm (úL-VôL) úLh¡u\]o. @YoL°u Ds[eLs ÁÕ @pXôy
Øj§ûW«hÓ ®hPôu. @YoLs RUÕ Uú]ôBfûNLû[l ©uTt±]ôoLs.
17. úSo Y¯ ùTtú\ôÚdÏ @Yu úSo Y¯ûV @§Uôd¡, @YoLÞdÏ (Ruû]l Tt±V)
@fNjûRÙm YZe¡]ôu.
18. @kR úSWm1 §¼ùW] ReL°Pm YÚYûRj R®W úYù\Rû]Ùm @YoLs

F§oTôod¡\ôoL[ô? @Ru @ûPVô[eLs YkÕ ®hP]. @Õ @YoL°Pm YÚm úTôÕ
@YoLs T¥l©û] ùTßYÕ FlT¥?
19. ""@pXôyûYj R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX'' FuTûR @±kÕ

ùLôsÅWôL! DUÕ TôYj§tLôLÜm, Sm©dûL ùLôiP AiLÞdLôLÜm, ùTiLÞdLôLÜm
¿o Uu²l×d úLhÀWôL! ¿eLs BVeÏYûRÙm, ReÏYûRÙm @pXôy @±Yôu.
20, 21. (Buàm) Jo @j§VôVm @Ú[lTPd áPôRô? Fuß Sm©dûL ùLôiúPôo

úLh¡u\]o. Dß§Vô] LÚjûRd áßm @j§VôVm @Ú[lThÓ @§p úTôo Ï±jÕm
á\lThPôp VôÚûPV Ds[eL°p úSôn Ds[úRô @YoLs UWQjRôp
êofûNVûPkRYo ùY±lTÕ úTôp DmûUl TôolTûR (ØamUúR!) ¿o LôiÀo. F]úY
LhÓlTÓRÛm, @Z¡V ùNôpûXd áßYÕm @YoLÞdÏj RÏkRÕ. Lô¬Vm (úTôo)
Dß§Vô¡ ®Óm úTôÕ @YoLs @pXôy®Pm DiûUVôL SPkÕ ùLôiPôp @Õ
@YoLÞdÏf £\kRÕ.26
22. ¿eLs ×\dL¦jÕ éª«p ÏZlTm GtTÓjRÜm, DeLs D\ÜLû[ Ø±dLÜm
ØVpÅoL[ô?
23. @YoLû[úV @pXôy N©jRôu.6 @YoLû[f ùN®Pôd¡]ôu. @YoL°u

TôoûYLû[d ÏÚPôd¡]ôu.
24. @YoLs BdÏoAû]f £k§dL úYiPôUô? @pXÕ @YoL°u Ds[eLs ÁÕ

@RtLô] éhÓdLs Ds[]Yô?
25. úSo Y¯ ReLÞdÏj ùR°Yô] ©u ×\eLôh¥ §Úm©f ùNu\YoLÞdÏ û`jRôu

@ûR @ZLôd¡d Lôh¥]ôu. @YoLÞdÏ AûN YôojûR á±]ôu.
26. @pXôy @Ú°VûR Vôo ùYßjRôoLú[ô @YoL°Pm ""£X ®`VeL°p DeLÞdÏd

LhÓlTÓúYôm'' Fuß BYoLs á±VúR BRtÏd LôWQm. @YoL°u BWL£VeLû[
@pXôy @±Yôu.
27. @YoL°u ØLeL°Ûm, ©u×\j§Ûm @¥jÕ Yô]YoLs @YoLû[d ûLlTtßm

úTôÕ FlT¥ BÚdÏm?165
28. @pXôyÜdÏd úLôTjûR GtTÓjRd á¥VûR @YoLs ©uTt±VÕm, @Y]Õ

§Úl§ûV ùYßjRÕúU BRtÏd LôWQm. F]úY @YoL°u ùNVpLû[ @Yu @¯jÕ
®hPôu.
29. VôÚûPV Ds[eL°p úSôn Ds[úRô @YoLs RUÕ LTPeLû[ @pXôy

ùY°lTÓjRúY UôhPôu Fuß ¨û]jÕ ®hPôoL[ô?
30. (ØamUúR!) Sôm ¨û]j§ÚkRôp @YoLû[ DUdÏd Lôh¥«ÚlúTôm. @YoL[Õ

@ûPVô[jûRd ùLôiÓ @YoLû[ @±kÕ ùLôsÅo! @YoLs úTÑm ®Rj§Ûm
@YoLû[ @±kÕ ùLôsÅo! @pXôy DeLs ùNVpLû[ @±Yôu.
31. DeL°p §VôLm ùNnúRôûWÙm, ùTôßûUVô[ûWÙm @ûPVô[m Lôh¥P DeLû[f

úNô§lúTôm. DeLs ùNn§Lû[Ùm úNô§lúTôm.
32. (GL Bû\Yû]) UßjÕ, @pXôy®u Y¯ûV ®hÓm RÓjÕ, úSo Y¯ RUdÏj
ùR°Yô] ©u]o BjçRÚdÏ F§WôLÜm SPlúTôo @pXôyÜdÏf £±R[Üm ¾e¡ûZdL
Ø¥VôÕ. @YoL°u ùNVpLû[ @Yu @¯jÕ ®ÓYôu.
33. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyÜdÏd LhÓlTÓeLs! BjçRÚdÏm LhÓlTÓeLs!

DeLs ùNVpLû[l TôZôd¡ ®Pô¾oLs!
34. (GL Bû\Yû]) UßjÕ @pXôy®u TôûRûV ®hÓm RÓjÕl ©u]o

UßlúTôWôLúY UW¦jÕ ®hPYoLû[ @pXôy Uu²dLúY UôhPôu.
35. (úTôodL[j§p) ûR¬VªZkÕ NUôRô]jÕdÏ @ûZl× ®Pô¾oLs! ¿eLú[
DVokRYoLs. @pXôy DeLÞPu BÚd¡\ôu. DeLs ùNVpLû[ DeLÞdÏ @Yu
Ïû\jÕ ®P UôhPôu.
36. BqÜXL YôrdûL ®û[VôhÓm, ÅÔúU. ¿eLs Sm©dûL ùLôiÓ (Bû\Yû])

@g£]ôp DeLs á-Lû[ DeLÞdÏd ùLôÓlTôu. DeLs ùNpYeLû[ DeL°Pm
úLhL UôhPôu.
37. @Yu @ûR DeL°Pm úLhÓ Yt×ßj§]ôÛm ¿eLs LgNjR]m ùNnÅoLs. DeLs
LTPeLû[ @Yu ùY°lTÓjÕYôu.
38. @±kÕ ùLôsL! @pXôy®u TôûR«p ¿eLs ùNX®ÓYRtLôL @ûZdLlThPôp

DeL°p LgNjR]m ùNnúYôÚm Ds[]o. VôúWàm LgNjR]m ùNnRôp @Yo RUdúL
LgNjR]m ùNn¡\ôo. @pXôy úRûYVt\Yu. ¿eLú[ úRûYlTÓúYôo. ¿eLs
×\dL¦jRôp DeLû[Vu± úYß IÚ NØRôVjûR DeLÞdÏl TLWUôL @Yu
AdÏYôu. ©u]o @YoLs DeLû[l úTôuß BÚdL UôhPôoLs.
mj;jpahak;-48 my;/gj;`; nkhj;j trdk;-29
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p ULjRô] ùYt±ûV @°j§ÚlTRôLd
á\lTh¥ÚlTRôp BRtÏ ùYt± Fuß ùTVo ãhPlThPÕ
1, 2, 3. (ØamUúR!) DUÕ TôYj§p Øk§VûRÙm ©k§VûRÙm DUdLôL @pXôy

Uu²lTRtLôLÜm, R]Õ @ÚhùLôûPûV DUdÏ ØÝûUlTÓj§PÜm, DUdÏ úSWô]
TôûRûVd LôhÓYRtLôLÜm, @pXôy ULjRô] DR®ûV DUdÏf ùNnYRtLôLÜm,
ùR°Yô] IÚ ùYt±ûV DUdÏ Sôm @°júRôm.26
4. RUÕ Sm©dûLÙPu úUÛm Sm©dûLûV @§Uôd¡d ùLôsYRtLôL @Yú] Sm©dûL

ùLôiúPô¬u Ds[eL°p ¨mU§ûV @Ú°]ôu. Yô]eLs Utßm éª«u TûPLs
@pXôyÜdúL D¬V]. @pXôy @±kRY]ôLÜm, Oô]ªdLY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
5. Sm©dûL ùLôiP AiLû[Ùm, ùTiLû[Ùm ùNôodLf úNôûXL°p @Yu ÖûZVf

ùNnYRtLôL (¨mU§ @°jRôu). @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p ¨WkRWUôL
BÚlTôoLs. @YoL°u TôYeLû[ @YoLû[ ®hÓm @Yu ¿dÏYôu. BÕ
@pXôy®Pm ULjRô] ùYt±VôL BÚd¡\Õ.
6. SVYgNLoL[ô] AiLû[Ùm, ùTiLû[Ùm, @pXôyûYlTt± ¾V FiQm

ùLôiP BûQ Lt©dÏm AiLû[Ùm, ùTiLû[Ùm @Yu Ri¥lTRtLôLÜm
(BqYôß ùNnRôu). ¾eÏ RÚm ÕuTm @YoLÞdÏ DiÓ. @YoLs ÁÕ @pXôy úLôTm
ùLôiÓ, @YoLû[f N©jRôu.6 @YoLÞdÏ SWLjûRj RVô¬jÕs[ôu. @Õ ¾V
ReÏªPUôL Ds[Õ.
7. Yô]eLs Utßm éª«u TûPLs @pXôyÜdúL D¬V]. @pXôy ªûLjRY]ôLÜm,

8. (ØamUúR!) DmûU Nôh£VôLÜm, StùNn§ áßTYWôLÜm, FfN¬dûL ùNnTYWôLÜm

Sôm @àl©ú]ôm.
9. ¿eLs @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm Sm×YRtLôLÜm, @YàdÏ DR® ùNnÕ

@Yû]d Li¦VlTÓj§PÜm, LôûX«Ûm, UôûX«Ûm @Yû]j Õ§lTRtLôLÜm
(S©ûV @àl©ú]ôm).
10. DmªPj§p Dß§ ùUô¯ FÓjúRôo @pXôy®PúU Dß§ ùUô¯ FÓd¡u\]o.

@YoL°u ûLLs ÁÕ @pXôy®u ûL Ds[Õ. VôúWàm Ø±jRôp @Yo
R]dùL§WôLúY Ø±d¡\ôo. Vôo RmªPm @pXôy FÓjR Dß§ ùUô¯ûV
¨û\úYtß¡\ôúWô @YÚdÏ ULjRô] á-ûV @Yu YZeÏYôu.334
11. ""FeLs ùNpYeLÞm, FeLs ÏÓmTeLÞm FeLû[j §ûN §Úl© ®hP]! F]úY
FeLÞdLôL Uu²l×j úRÓÅWôL!'' Fuß ¡WôUYô£L°p úTôÚdÏ YWôUp Re¡ ®húPôo
(ØamUúR!) DmªPm áßYôoLs. RUÕ Ds[eL°p BpXôR Iuû\j RUÕ SôÜL[ôp
áß¡u\]o. ""@pXôy DeLÞdÏj ¾ûUûV Sô¥]ôp @pXÕ SuûUûV Sô¥]ôp
@pXôy®PªÚkÕ (RÓdL) £±R[úYàm Nd§ ùTt\Yu Vôo?'' Fuß úLhÀWôL!
@qYô±pûX! ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚlTûR @pXôy SuL±kRY]ôL BÚd¡\ôu.
12. BpûX! BjçRÚm, Sm©dûL ùLôiúPôÚm RUÕ ÏÓmTjRô¬Pm IÚ úTôÕm §Úm©

YWúY UôhPôoLs Fuß ¨û]j¾oLs. DeLs Ds[eL°p BÕ @ZLôdLlThPÕ. ¾V
LÚjûR Fi¦ÉoLs. @¯Ùm áhPUôLÜm A¡ ®h¼oLs.
13. Vôo @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm SmT®pûXúVô (SmûU) UßlúTôÚdÏ

SWLjûR Sôm RVô¬jÕsú[ôm.
14. Yô]eLs Utßm éª«u Ah£ @pXôyÜdúL D¬VÕ. Rôu Sô¥úVôûW @Yu
Uu²lTôu. Rôu Sô¥úVôûW @Yu Ri¥lTôu. @pXôy Uu²lTY]ôLÜm, ¨LWt\
15. úTô¬p F§¬Ls ®hÓf ùNu\ ùTôÚhLû[ FÓlTRtLôL ¿eLs ×\lTÓm úTôÕ
""DeLû[l ©uùRôPokÕ YW FeLû[ @àU§ÙeLs!'' Fuß úTôÚdÏf ùNpXôÕ
Re¡úVôo áß¡u\]o. @pXôy®u YôojûRLû[ Uôt±P @YoLs SôÓ¡u\]o.
""FeLû[l ©u ùRôPWô¾oLs! BlT¥j Rôu Øu]úW @pXôy á± ®hPôu'' F]
(ØamUúR!) áßÅWôL! ¿eLs FeLs ÁÕ ùTô\ûUlTÓ¡ÈoLs Fuß @YoLs áßYôoLs.
@qYô±pûX! Ïû\YôLúY R®W @YoLs ×¬kÕ ùLôsY§pûX.
16. ""Y-ûU ªdL IÚ NØRôVjÕPu úTô¬P @ûZdLlTÓÅoLs. @pXÕ @YoLs

NWQûPYôoLs. ¿eLs LhÓlThPôp DeLÞdÏ @pXôy @Z¡V á-ûVd ùLôÓlTôu.
(BRtÏ) Øu]o ×\dL¦jRÕ úTôp ×\dL¦jRôp DeLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû]
@°lTôu'' Fuß ¡WôUYô£L°p úTôÚdÏf ùNpXôÕ Re¡úVô¬Pm (ØamUúR!) áßÅWôL!
17. (úTôÚdÏf ùNpXôUp BÚlTÕ) ÏÚPo ÁÕ Ït\ªpûX. ùSôi¥«u ÁÕm Ït\ªpûX.

úSôVô°«u ÁÕm Ït\ªpûX. Vôo @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm LhÓlTÓ¡\ôúWô
@YûW ùNôodLf úNôûXL°p @Yu ÖûZVf ùNnYôu. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs
JÓm. Vôo ×\dL¦d¡\ôúWô @YÚdÏj Õu×ßjÕm úYRû] @°lTôu.
18. @kR UWj§]¥«p DmªPm Dß§ ùUô¯334 FÓjR úTôÕ Sm©dûLVô[oLû[

@pXôy ùTôÚk§d ùLôiPôu. @YoL°u Ds[eL°p BÚlTûR @Yu @±Yôu.
@YoLÞdÏ ¨mU§ûV @Ú°]ôu. @YoLÞdÏf NÁTj§p BÚdÏm ùYt±ûVÙm
YZe¡]ôu.
19. úTôodL[j§p F§¬Ls ®hÓf ùNu\ GWô[Uô]Ytû\Ùm @YoLs FÓjÕd

ùLôsYôoLs. @pXôy ªûLjRY]ôLÜm, Oô]ªdLY]ôLÜm BÚd¡\ôu.
20. ""úTôodL[j§p F§¬Ls ®hÓf ùNu\ GWô[Uô] ùTôÚhLû[ FÓlÀoLs'' F]
@pXôy DeLÞdÏ YôdL°jRôu. @ûR DeLÞdÏ ®ûWYôLúY ¨û\úYt±]ôu.
Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ Nôu\ôL ALÜm, DeLÞdÏ úSWô] Y¯ûVd LôhPÜm
U²RoL°u ûLLû[ DeLû[ ®hÓm RÓjRôu.
21. Buù]ôÚ áhPj§]o ÁÕ ¿eLs (Buàm) Nd§ ùT\®pûX. @YoLû[ @pXôy

ØÝûUVôL @±kÕ ûYjÕs[ôu. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚ°u ÁÕm
At\ÛûPVY]ôL BÚd¡\ôu.
22. (GL Bû\Yû]) UßjúRôo DeLÞPu úTôÚdÏ YkRôp, ×\eLôh¥ JÓYôoLs. ©u]o
ùTôßlTô[û]úVô, DR® ùNnTYû]úVô LôQ UôhPôoLs.
23. BÕúY Øu]o @pXôy®u Y¯ Øû\. @pXôy®u Y¯Øû\dÏ FkR

UôßRûXÙm ¿o LôQ Uôh¼o.
24. UdLô®u ûUVlTÏ§«p @YoLÞdÏ F§WôL @Yu DeLÞdÏ ùYt± @°jR ©u

DeLs ûLLû[ @YoLû[ ®hÓm, @YoLs ûLLû[ DeLû[ ®hÓm @Yú]
RÓjRôu. ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚlTûR @pXôy TôolTY]ôL BÚd¡\ôu.
25. @YoLs Rôm (GL Bû\Yû]) UßjRôoLs. Uv´Õp aWôûU ®hÓ DeLû[j
RÓjRôoLs. RÓjÕ ¨ßjRlThP T-l©Wô¦ @RtÏ¬V BPjûR @ûPYûRÙm
(RÓjRôoLs.) DeLÞdÏj ùR¬VôR Sm©dûL ùLôiP AiLû[Ùm, ùTiLû[Ùm ¿eLs
Rôd¡, (@YoLs) @±VôUp @YoL[ôp DeLÞdÏj ÕuTm GtTÓm FuTÕ
BpXô®hPôp (úTô¬P @àU§j§ÚlTôu). Rôu Sô¥úVôûWj R]Õ @Ú°p @pXôy
ÖûZVf ùNnYôu. @YoLs (SpXYoLs) R²VôLl ©¬k§ÚkRôp @YoL°p (SmûU)
UßjúRôûWd LÓm úYRû]Vôp Ri¥j§ÚlúTôm.
26. (GL Bû\Yû]) UßjúRôo RUÕ Ds[eL°p ûYWôd¡VjûR, êPjR]Uô]

ûYWôd¡VjûR GtTÓj§V úTôÕ, @pXôy R]Õ ¨mU§ûVj R]Õ çRo ÁÕm, Sm©dûL
ùLôiúPôo ÁÕm @Ú°]ôu. (Bû\) @fNj§tLô] YôojûRûV @YoLs Tt±l
©¥dÏUôß ùNnRôu. @YoLs @RtÏ D¬ûU TûPjÕ, RÏ§ÙûPúVôWôLÜm BÚkR]o.
@pXôy IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @±kRY]ôL BÚd¡\ôu.
27. @pXôy R]Õ çRÚdÏ (@Yo LiP) L]ûY DiûUVôd¡ ®hPôu. (F]úY)
@pXôy Sô¥]ôp ¿eLs TôÕLôlTôLÜm, DeLs RûXLû[ U¯jÕm, RûX Ø¥ûVd
Ïû\jÕm, @gNôÕm Uv´Õp aWôªp ÖûZÅoLs. ¿eLs @±VôRûR @Yu @±Yôu.
BÕ @pXôR NÁTj§V ùYt±ûVÙm @Yu GtTÓj§ ®hPôu.163
28. Gû]V FpXô UôodLjûRÙm ®P úUúXôeLf ùNnYRtLôL @Yú] R]Õ çRûW úSo
Y¯ÙPàm, DiûU UôodLjÕPàm @àl©]ôu. @pXôy LiLô¦dLl úTôÕUô]Yu.
29. ØamUÕ @pXôy®u çRWôYôo. @YÚPu BÚlúTôo (GL Bû\ Yû]) UßlúTôo
ÁÕ LÓûUVôLÜm, RUd¡ûPúV BWdLm ªÏkÕm BÚd¡u\]o.382 ÚáÜ, ^wRô
ùNnúRôWôL @YoLû[d LôiÀo! @pXôy®PªÚkÕ @Úû[Ùm, ùTôÚjRjûRÙm
úRÓYôoLs. @YoL°u @ûPVô[m ^wRô®u RÝmTôL @YoL°u ØLj§p BÚdÏm.
BÕúY RqWôj§p @YoL[Õ DRôWQm.25 BuË-p @YoLÞdÏs[ DRôWQUôYÕ IÚ
T«ûWl úTôu\Õ. @Õ R]Õ ÏÚjûR ùY°lTÓjÕ¡\Õ. ©u]o @ûRl TXlTÓjÕ¡\Õ.
©u]o L¥]Uô¡ @Ru Ri¥u ÁÕ ¨ûXVôL ¨t¡\Õ. ¨WôL¬lTYoLÞdÏ úLôTjûR
GtTÓjÕYRtLôL ®YNô«(Ls Fàm Sm©dûLÙûPVYo)Lû[ @Õ U¡rf£VûPVf
ùNn¡\Õ. @YoL°p Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôÚdÏ Uu²lûTÙm, ULjRô]
á-ûVÙm @pXôy YôdL°jÕs[ôu.
mj;jpahak;-49 my;`{[;uhj; nkhj;j trdk;-18
BkR @j§VôVj§u SôuLôYÕ YN]j§p @û\LÞdÏ ùY°úV üß ùLôiÓ S©Ls
SôVLjûR @ûZdLd áPôÕ Fuß á\lTÓYRôp @û\Ls F] ùTVo ãhPlThPÕ.
1. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm ØkRô¾oLs! @pXôyûY

@gÑeLs! @pXôy ùN®ÙßTYu; @±kRYu.
2. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeLs ÏWpLû[ S©«u ÏWÛdÏ úUp DVojRô¾oLs!

DeL°p IÚYo Ut\Y¬Pm NlRªÓYÕ úTôp @Y¬Pm NlRªhÓd á\ô¾oLs! ¿eLs
@±VôR ¨ûX«p DeLs ùNVpLs (BR]ôp) @¯kÕ ®Óm.
3. @pXôy®u çR¬Pm RUÕ ÏWpLû[j Rôrj§d ùLôsúYô¬u Ds[eLû[ (Bû\)

@fNjÕdLôL @pXôy T¬ÑjRlTÓj§ ®hPôu. @YoLÞdÏ Uu²l×m, ULjRô] á-Ùm
BÚd¡\Õ.
4. @û\LÞdÏ ùY°úV BÚkÕ (ØamUúR!) DmûU @ûZlTYoL°p @§LUôú]ôo

®[eLôRYoLs.
5. ¿o @YoL°Pm YÚm YûW @YoLs ùTôßûUûVd LûPl©¥j§ÚkRôp @Õ

@YoLÞdÏf £\kRRôL BÚk§ÚdÏm. @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
6. Sm©dûL ùLôiúPôúW! Ït\m ×¬TYu DeL°Pm IÚ ùNn§ûVd ùLôiÓ YkRôp IÚ

NØRôVj§tÏ @±VôûUVôp ¿eLs ¾eÏ BûZdLô§ÚlTRtLôL @ûRj ùR°ÜTÓj§d
ùLôsÞeLs! (BpûXúVp) ¿eLs ùNnRRtLôLd LYûXlTÓÅoLs.
7. DeL°Pm @pXôy®u çRo BÚd¡\ôo FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs! @§LUô]

Lô¬VeL°p @Yo DeLÞdÏd LhÓlTh¥ÚkRôp £WUlTh¥ÚlÀoLs. Uô\ôL @pXôy
Sm©dûLûV DeLÞdÏ ®ÚlTUô]RôL Ad¡]ôu. @ûR DeLs Ds[eL°p
@ZLôd¡]ôu. (Bû\) UßlûTÙm, Ït\jûRÙm, Uôß ùNnYûRÙm DeLÞdÏ
ùYßlTôd¡]ôu. @YoLú[ úSo Y¯ ùTtú\ôo.
8. BÕ @pXôy®PªÚkÕ ¡ûPjR @ÚÞm, Tôd¡VØUôÏm. @pXôy @±kRYu;

Oô]ªdLYu.
9. Sm©dûL ùLôiúPô¬p BWiÓ áhPj§]o NiûP«hÓd ùLôiPôp

@Ytßd¡ûPúV BQdLjûR GtTÓjÕeLs! @Ytßs Iuß Utù\ôu±u ÁÕ YWm×
Á±]ôp YWm× Á±V áhPm @pXôy®u LhPû[ûV úSôd¡j §Úm×m YûW @ûR
F§ojÕf NiûP«ÓeLs! @d áhPm §Úk§]ôp ¿§Vô] Øû\«p BÚYÚd¡ûPúV
Sp-QdLjûR GtTÓjÕeLs! ¿§ ùNÛjÕeLs! ¿§ ùNÛjÕúYôûW @pXôy
®Úm×¡\ôu.
10. Sm©dûL ùLôiúPôo (@û]YÚm) NúLôRWoLs Rôm. F]úY DeLs

NúLôRWoLÞd¡ûPúV BQdLjûR GtTÓjÕeLs! @pXôyûY @gÑeLs. @Ús
ùNnVlTÓÅoLs.
11. Sm©dûL ùLôiúPôúW! IÚ NØRôVm Buù]ôÚ NØRôVjûRd úL- ùNnV úYiPôm.

BYoLû[ ®P @YoLs £\kúRôWôL BÚdLd áÓm. FkRl ùTiLÞm úYß ùTiLû[d
úL- ùNnV úYiPôm. BYoLû[ ®P @YoLs £\kúRôWôL BÚdLd áÓm. DeLÞdÏs
¿eLs Ïû\ á\ úYiPôm. ThPl ùTVoL[ôp Ïj§d LôhP úYiPôm. Sm©dûL
ùLôiP ©u TôYUô] ùTVo (ãhÓYÕ) ùLhPÕ. §Úk§d ùLôs[ôRYoLs @¿§
BûZjRYoLs.
12. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ELeL°p @§LUô]ûR ®hÓ ®X¡d ùLôsÞeLs! £X

ELeLs TôYUôÏm. ÕÚ®j ÕÚ® AWôVô¾oLs! DeL°p IÚYo Ut\YûWl ×\m
úTNô¾oLs! DeL°p FYúWàm B\kR RUÕ NúLôRW²u UôªNjûRf Nôl©P ®Úm×YôWô?
@ûR ùYßlÀoLs. @pXôyûY @gÑeLs! @pXôy Uu²lûT GtTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
13. U²RoLú[! DeLû[ Jo Ai IÚ ùTi¦-ÚkúR Sôm TûPjúRôm.368 ¿eLs

IÚYûWùVôÚYo @±kÕ ùLôsYRtLôL DeLû[d ¡û[L[ôLÜm, úLôj§WeL[ôLÜm
Ad¡ú]ôm. DeL°p (Bû\Yû]) @§Lm @gÑúYôúW @pXôy®Pm @§Lm £\kRYo.
@pXôy @±kRYu; SuL±TYu.
14. ""Sm©dûL ùLôiúPôm'' Fuß ¡WôUYô£Ls áß¡u\]o. ""¿eLs Sm©dûL

ùLôs[®pûX. Sm©dûL DeLs Ds[eL°p ÖûZV®pûX. Uô\ôL "LhÓlThúPôm'
Fuß áßeLs'' F] (ØamUúR!) áßÅWôL! @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm ¿eLs
LhÓlThPôp DeLs ùNVpL°p FûRÙm @Yu Ïû\jÕ ®P UôhPôu. @pXôy
15. @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm Sm© ©u]o NkúRLm ùLôs[ôÕ, RUÕ

ùTôÚhL[ôÛm, D«oL[ôÛm @pXôy®u TôûR«p §VôLm ùNnúYôúW Sm©dûL
ùLôiPYoLs. @YoLú[ DiûUVô[oLs.
16. DeLs UôodLjûR @pXôyÜdÏd Ltßd ùLôÓd¡ÈoL[ô? Yô]eL°Ûm, éª«Ûm

Ds[ûR @pXôy @±Yôu. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @±kRYu Fuß
áßÅWôL!
17. @YoLs BvXôjûR Gt\Rôp DUdÏ DR® ùNnÕ ®hPRôL ¨û]d¡u\]o. ""¿eLs
BvXôjûR Gt\ûR F]dÏf ùNnR DTLôWUôLd LÚRô¾oLs! ¿eLs DiûUVô[oL[ôL
BÚkRôp @pXôyúY Sm©dûL ùLôs[ DeLÞdÏ Y¯ Lôh¥ DeLÞdÏ DTLôWm
×¬kÕs[ôu'' Fuß áßÅWôL!
18. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Uû\YôL Ds[ûR @pXôy @±Yôu. ¿eLs ùNnYûR

@pXôy TôolTYu.
mj;jpahak;-50 fh/g; nkhj;j trdk;-45
BkR @j§VôVj§u ØRp FÝjRôL LôKl Fu\ FÝjÕ BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY
BkR @j§VôVj§u ùTVWôL AdLlThPÕ
1. LôKl.2 ULjRô] BdÏoAu ÁÕ AûQVôL!
2. @YoL°-ÚkÕ FfN¬dûL ùNnTYo @YoL°Pm YkR§p ®Vl× @ûP¡u\]o. BÕ

AfN¬VUô] ®`Vm Fuß (GL Bû\Yû]) UßlúTôo áß¡u\]o.
3. ""SôeLs UW¦jÕ, UiQôL A]ôÛUô? BÕ (@±ÜdÏ) çWUô] ÁÞRp AÏm'' Fuß

áß¡u\]o.
4. @YoL[ôp éª FqY[Ü Ïû\k§Úd¡\Õ FuTûR @±úYôm.331 SmªPm

TôÕLôdLlThP GÓ157 Ds[Õ.
5. Uô\ôL DiûU @YoL°Pm YkR úTôÕ @ûRl ùTônùV]d LÚ§]o. F]úY @YoLs
ÏZlTUô] ¨ûX«p Ds[]o.
6. @YoLÞdÏ úUúX Ds[ Yô]jûR FqYôß @ûUjÕ @ûR @ZÏTÓj§Ùsú[ôm

FuTûR @YoLs LY²dL®pûXVô? @§p FkR JhûPLÞm BpûX.
7. éªûV ¿h¥ú]ôm. @§p Øû[Lû[ ¨ß®ú]ôm.248 @§p LYo¡u\ IqùYôÚ

YûLûVÙm Øû[dLf ùNnúRôm.
8. §ÚkÕm IqùYôÚ @¥VôÚdÏm BÕ TôPØm, T¥l©û]ÙUôÏm.
9, 10, 11. Yô]j§-ÚkÕ Tôd¡Vm ªdL Ri½ûW B\d¡ú]ôm. ùNjR EûW @Ru êXm
D«ol©júRôm. BqYôú\ (B\kúRôûW) ùY°lTÓjÕRÛm (¨LÝm). @Ru êXm
úRôhPeLû[Ùm, @ßYûP ùNnVlTÓm Rô²VjûRÙm, ¿iÓ Y[okR úTÃfûN
UWeLû[Ùm @¥VôoLÞdÏ DQYôL Øû[dLf ùNnúRôm. @RtÏ @ÓdLÓdLôLl
Tôû[Ls Ds[].26
12, 13, 14. @YoLÞdÏ Øu èaýûPV NØRôVØm, ¡Qtß Yô£LÞm, ^êÕ

NØRôVj§]Úm, AÕ NØRôVØm, K©o@qàm, íjÕûPV NúLôRWoLÞm (UjVu) úRôl×
Yô£LÞm, ÕlTK DûPV NØRôVØm, ùTônùV]d LÚ§]ôoLs. @û]YÚm çRoLû[l
ùTônVùW]d LÚ§]ôoLs. F]úY F]Õ FfN¬dûL DiûUVô«tß.26
15. ØR-p TûPlTRtÏ Sôm BVXôRYoL[ôL BÚkúRôUô? A]ôp @YoLs ×§RôLl

TûPdLlTÓY§p ÏZlTj§p Ds[]o
16. U²Rû]l TûPjúRôm. @Y]Õ U]m FûR FiÔ¡\Õ FuTûRÙm @±úYôm. Sôm
@YàdÏl ©P¬ SWmûT ®P ªLÜm ùSÚdLUôL BÚd¡ú\ôm.49
17, 18. YXl×\Øm, BPl×\Øm FÓjùRÝÕm BÚYo @UokÕ FÓjùRÝÕm úTôÕ, @Yu
FkRf ùNôpûXl úT£]ôÛm @Y²Pm LiLô¦dÏm FÝjRô[o BpXôUp
BÚlT§pûX.26
19. UWQ @YvûR DiûUVôLúY YkÕ ®hPÕ. FûR ®hÓ J¥d ùLôi¥ÚkRôúVô
@Õ BÕúY.
20. ^þo ERlTÓm. BÕúY FfN¬dLlThP Sôs1.
21. IqùYôÚYÚm BÝjÕf ùNpTYÚPàm, Nôh£ÙPàm YÚYo.
22. B§p Rôu ¿ @Xh£VUôL BÚkRôn. Duû] ®hÓm D]Õ §ûWûV ¿d¡ ®húPôm.
Buß D]Õ TôoûY áoûUVôLÜs[Õ.
23. (FÝÕm Yô]YWô¡V) @YWÕ áhPô° ""BúRô Fu²Pm FÝRlThP GÓ BÚd¡\Õ''

FuTôo.
24, 25, 26. ©¥YôRUôL (GL Bû\Yû]) UßjÕ, SpXûRj RÓjÕ, YWm× Á±, NkúRLm
ùLôiÓ, @pXôyÜPu úYß LPÜsLû[ GtTÓj§d ùLôi¥ÚkR IqùYôÚYûWÙm
¿eL°ÚYÚm SW¡p úTôÓeLs! BYû] ¿eLs BÚYÚm LÓûUVô] úYRû]«p
úTôÓeLs! (Fuß @q®Ú Yô]YoLÞdÏm á\lTÓm).26
27. ""FeLs Bû\Yô! Sôu BYû] Y¯ ùLÓdL®pûX. BYú] ùRôûXYô] Y¯ úLh¥p

BÚkRôu'' Fuß @Y]Õ áhPô°(Vô] û`jRôu) áßYôu.
28, 29. ""Fu²Pm RodLm ùNnVô¾oLs! DeL°Pm Øu]úW FfN¬dûL ùNnÕ ®húPu.
Fu²Pm úTfÑ Uôt\lTPôÕ. Sôu @¥VôoLÞdÏ @¿§ BûZlTY]ôLÜm BpûX'' Fuß
(Bû\Yu) áßYôu.26
30. ""¿ ¨Wm© ®hPôVô?'' Fuß SWLj§Pm Sôm úLhÏm Sô°p ""Buàm @§LUôLÜs[Rô?''
Fuß @Õ áßm.
31. (Bû\Yû]) @g£úVôÚdÏ ùNôodLm ùRôûX®u± ùSÚdLj§p ùLôiÓ YWlTÓm.
32, 33. §Úk§, úT¦ SPkÕ, Uû\®p @[Yt\ @Ú[ô[àdÏ @g£, çV Ds[jÕPu
YkR IqùYôÚYÚdÏm YôdL°dLlThPÕ BÕúY.26
34. ""¨mU§ÙPu B§p ÖûZÙeLs! BÕúY ¨WkRWUô] Sôs!'' Fuß á\lTÓm.
35. @§p @YoLs ®Úm×YÕ @YoLÞdÏ DiÓ. @§LUô]Õm SmªPm DiÓ.

36. BYoLû[ ®P Y-ûU ªdL FjRû]úVô RûXØû\«]ûW BYoLÞdÏ Øu
@¯jÕsú[ôm. @YoLs EoL°p BYoLs Ñt±j §¬kR]o. Rl©dÏm BPm BÚkRRô?
37. VôÚdÏ Ds[m Ds[úRô, @pXÕ LY]UôLf ùN®Ùß¡\ôúWô @YÚdÏ B§p

T¥l©û] Ds[Õ.
38. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm, @YtßdÏ BûPlThPûRÙm Aß SôhL°p

TûPjúRôm.179 SUdÏ FkRd Lû[l×m GtTP®pûX.
39. @YoLs áßYûRf N¡jÕd ùLôsÅWôL! ã¬Vu D§lTRtÏ Øu×m, Uû\YRtÏ

Øu×m DUÕ Bû\Yû]l úTôt±l ×LrÅWôL!
40. BW®Ûm, ^wRôÜdÏl ©u]Úm @Yû]j Õ§lÀWôL!
41. @Ú¡p Ds[ BPj§-ÚkÕ @ûZlTYo @ûZdÏm Sôû[f1 ùN®UÓlÀWôL!
42. @Õ, DiûUVôLúY ùTÚm NlRjûR @YoLs úLhÏm Sô[ôÏm @ÕúY ùY°lTÓm
Sôs.1
43. SôúU D«ol©d¡ú\ôm. UW¦dLf ùNn¡ú\ôm. SmªPúU ÁÞRp DiÓ.
44. @YoLû[ ®hÓ éª ©[kÕ @YoLs ®ûWYôoLs. @Õ Rôu Iuß §WhPlTÓm

Sôs. BÕ SUdÏ F°Rô]Õ.
45. (ØamUúR!) @YoLs áßYûR Sôm SuÏ @±úYôm. ¿o @YoLs ÁÕ @PdÏØû\

ùNnTYo @pXo.81 F]Õ FfN¬dûLûV @gÑTYàdÏ ÏoAu êXm @±ÜûW áßÅWôL!
mj;jpahak;-51 mj;jhhpahj; nkhj;j trdk;-60
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @jRô¬Vôj Fu\ ùNôp BPm ùTßYRôp @ÕúY
BkR @j§VôVj§u ùTVWô]Õ.
1, 2, 3, 4, 5. úYLUôL ×Ý§ûVl TWjÕYRu ÁÕm, UûZûVf ÑUlTYt±u ÁÕm, F°RôLf

ùNpTûY ÁÕm, LhPû[Lû[l Te¡ÓúYôo ÁÕm Nj§VUôL! ¿eLs FfN¬dLlTÓYÕ
DiûU.26
6. @kRj ¾ol× SPkúR\d á¥VÕ.
7. TôûRLû[ÙûPV Yô]j§u ÁÕ Nj§VUôL!323
8. ¿eLs ØWiThP át±p BÚd¡ÈoLs.
9. BûR ®hÓm §ûN §ÚlTlTÓTYo §ûN §ÚlTlTÓ¡\ôo.
10. ùTônVoLs @¯YôoLs.
11. @YoLs UVdLj§p U\k§Úd¡\ôoLs.
12. ""¾ol× Sôs1 FlúTôÕ?'' F]d úLh¡u\]o
13. @YoLs SWLj§p Ri¥dLlTÓm Sôs1 Rôu @Õ.
14. DeLs úYRû]ûVf ÑûYÙeLs! FûR @YNWUôLj úR¥ÉoLú[ô @Õ BÕúY. (Fuß

á\lTÓm.)
15, 16. (Bû\Yû]) @g£úVôo Bû\Yu ReLÞdÏ YZe¡VûRl ùTtßd ùLôiÓ

ùNôodLf úNôûXL°Ûm, ¿ìtßL°Ûm BÚlTôoLs. @YoLs BRtÏ Øu SuûU
ùNnúYôWôL BÚkR]o.26
17. BW®p Ïû\YôLúY çe¡d ùLôi¥ÚkR]o.
18. BW®u LûP£ úSWeL°p TôYUu²l×j úRÓYôoLs.
19. Vô£lTYÚdÏm, BpXôRYÚdÏm @YoL[Õ ùNpYeL°p TeÏ BÚkRÕ.
20, 21. éª«Ûm, DeLÞdÏsÞm Dß§VôL Sm×úYôÚdÏl TX NôußLs Ds[]. £k§dL

Uôh¼oL[ô?26
22. Yô]j§p DeLs DQÜm, ¿eLs YôdL°dLlThPÕm Ds[].
23. Yô]m Utßm éª«u Bû\Yu ÁÕ AûQVôL! ¿eLs úTÑ¡ÈoLs FuTÕ

(DiûUVôL BÚlTÕ) úTôp BÕ DiûU.
24. BlWôÍªu U¬VôûRdÏ¬V ®Úk§]oLs Tt±V ùNn§ DUdÏd ¡ûPjRRô?
25. @Y¬Pm @YoLs YkÕ ^Xôm á±V úTôÕ @YÚm ^Xôm á±]ôo.159 @YoLs
@±ØLªpXôR NØRôVm!
26. RUÕ ÏÓmTjRô¬Pm ®ûWkÕ ùNuß ùTô¬jR Lôû[d Luû\d ùLôiÓ YkRôo.
27. @ûR @YoL°u @Ú¡p ûYjÕ ""Nôl©P Uôh¼oL[ô?'' Fu\ôo.
28. @YoLû[l Tt±l TVkRôo. ""TVlTPô¾o!'' Fuß @YoLs á±]o. @±Yô°Vô] Ai

ÏZkûR Tt± @YÚdÏ StùNn§ á±]o.
29. DPú] @YWÕ Uû]® NlRªhPYWôL YkÕ ØLj§p @¥jÕd ùLôiÓ, ""Sôu UXhÓd
¡Z®Vô«tú\'' Fu\ôo.
30. @RtLYoLs ""@lT¥j Rôu DUÕ Bû\Yu á±]ôu. @Yu Oô]ªdLYu.

@±kRYu'' Fu\]o.
31. "" çRoLú[! 161 DeLs ®`Vm Fu]?'' Fuß úLhPôo.
32, 33, 34. ""YWm× Á± Ït\m ×¬kR áhPj§u ÁÕ DUÕ Bû\Y]ôp @ûPVô[ªPlThP
L° Ui LtLû[ F±YRtLôL SôeLs @YoL°Pm @àlTlThÓsú[ôm'' Fuß @YoLs
á±]o.26
35. @eúL BÚkR Sm©dûL ùLôiúPôûW ùY°úVt±ú]ôm.
36. Øv-mL°u IÚ ÅhûPj R®W úYß FûRÙm @eúL Sôm LôQ®pûX.
37. Õu×ßjÕm úYRû] Tt± @gÑúYôÚdÏ @eúL Nôuû\ ®hÓ ûYjúRôm.
38, 39. ê^ô®PØm (T¥l©û]) BÚd¡\Õ. @YûWj ùR°Yô] NôußPu K©o@q²Pm

@àl©V úTôÕ, @Yu R]Õ TXj§u LôWQUôLl ×\dL¦jRôu. ""BYo ã²VdLôWúWô,
ûTj§VdLôWúWô'' F]d á±]ôu.26
40. F]úY @Yû]Ùm, @Y]Õ TûP«]ûWÙm Ri¥júRôm. @Yu B¯kRY]ôL BÚdL

@YoLû[d LP-p Å£ú]ôm.
41. AÕ NØRôVj§PØm (T¥l©û]) Ds[Õ. @YoLs ÁÕ UXhÓd Lôtû\
@àl©ú]ôm.366
42. @Õ FlùTôÚ°p ThPôÛm @ûR Ud¡l úTô]ûRl úTôuß AdLôUp BÚkR§pûX.
43. ^êÕ NØRôVj§PØm (T¥l©û]) Ds[Õ. ""Ï±l©hP LôXm YûW @àT®ÙeLs!''

Fuß @YoLÞdÏd á\lThPÕ.
44. @YoLs RUÕ Bû\Y²u LhPû[ûV Á±]o. F]úY @YoLs TôojÕd

ùLôi¥ÚdÏm úTôúR @YoLû[ B¥ ØZdLm Rôd¡VÕ.
45. @YoLs FÝkÕ ¨tLÜm Nd§ ùT\®pûX. @YoLs DR® ùTßúYôWôLÜm BpûX.
46. Øu]o èaýûPV NØRôVjûRÙm (@¯júRôm) @YoLs Ït\m ùNnÙm áhPUôL

BÚkR]o.
47. Yô]jûR Y-ûU ªdLRôLl TûPjúRôm. Sôm TWYXô] At\ÛûPúVôWôúYôm.
48. éªûV ®¬júRôm. Sôm @ZÏ\ ®¬lTYoLs.
49. ¿eLs £k§lTRtLôL IqùYôÚ ùTôÚ°Ûm ú_ô¥Lû[l TûPjúRôm.242
50, 51. F]úY @pXôyûY úSôd¡ ®ûWÙeLs! Sôu @Y²PªÚkÕ DeLû[j ùR°YôL
FfN¬dûL ùNnTYu. @pXôyÜPu úYß LPÜû[d LtTû] ùNnVô¾oLs! Sôu
@Y²PªÚkÕ DeLû[j ùR°YôL FfN¬dûL ùNnTYu (Fuß èaý á±]ôo.) 26
52. BqYôú\ @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ô¬Pm FkRj çRo YkRôÛm ûTj§VdLôWo Fuú\ô,

ã²VdLôWo Fuú\ô á\ôUp BÚkR§pûX.
53. @YoLs IÚYÚdùLôÚYo BÕ Ï±jÕ úT£ ûYjÕd ùLôiPôoL[ô? Uô\ôL @YoLs

YWm× Á±V áhPUôYo.
54. F]úY (ØamUúR!) @YoLû[ @Xh£Vm ùNnÅWôL! ¿o Ïû\ á\lTP Uôh¼o.
55. @±ÜûW áßÅWôL! @kR @±ÜûW Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏl TVu RÚm.
56. úû]Ùm, U²Rû]Ùm Fuû] YQeÏYRtLôLúY R®W (úYß FRtLôLÜm) Sôu

TûPdL®pûX.
57. Sôu @YoL°Pm ùNpYjûR SôP®pûX. @YoLs F]dÏ DQY°lTûRÙm Sôu

SôP®pûX.
58. @pXôyúY ùNpYm @°lTYu; Dß§Vô]Yu; At\p DûPVYu.

59. @¿§ BûZjúRôÚdÏ @YoL°u Øu ùNu\ NLôdL°u RiPû]ûVl úTôp
RiPû] Ds[Õ. F]úY @YoLs Fu²Pm @YNWlTP úYiPôm.
60. (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ @YoLs FfN¬dLlThP Sô°p1 úLÓ Ds[Õ.

mj;jpahak;-52 mj;J}h; nkhj;j trdk;-49
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p ço Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY BkR
@j§VôVj§u ùTVWôL A]Õ.
1. ço19(UûX) ÁÕ Nj§VUôL!
2, 3. ®¬jÕ ûYdLlThP Gh¥p FÝRlThP ×jRLj§u ÁÕ Nj§VUôL!26
4. "ûTjÕp UKêo' ÁÕ Nj§VUôL!
5. DVojRlThP ØLh¥u288 úUp Nj§VUôL!
6. (ÙL Ø¥Ü Sô°p) ¾ êhPlTÓm LP-u ÁÕ Nj§VUôL!
7. DUÕ Bû\Y²u RiPû] ¨LZd á¥VÕ.
8. @ûRj RÓlTYu FYàªpûX.
9. @kSô°p Yô]m Ñt±f ÑZÛm.
10. UûXLs IúWV¥VôL BPm ùTVÚm.
11. ùTônùV]d LÚ§úVôÚdÏ @kSô°p úLÓ Rôu.
12. @YoLs ÅQô]Yt±p (êr¡) ®û[Vô¥d ùLôi¥ÚkR]o.
13. @kSô°p @YoLs SW¡p IúWV¥VôLj Rs[lTÓYôoLs.
14. ¿eLs ùTônùV]d LÚ§d ùLôi¥ÚkR SWLm BÕúY.
15. BÕ ã²VUô? @pXÕ ¿eLs TôodLôRYoL[ô?
16. ""B§p LÚÏeLs! (BûRf) N¡jÕd ùLôsÞeLs! @pXÕ N¡dL Ø¥VôUp BÚeLs!
(BWiÓm) DeLÞdÏf NUúU. ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRtúL á-
ùLôÓdLlTÓ¡uÈoLs'' (F]d á\lTÓm).
17, 18, 19, 20. (Bû\Yû]) @g£úVôo RUÕ Bû\Yu ReLÞdÏ YZe¡VûR @àT®jÕd
ùLôiÓ ùNôodLf úNôûXL°Ûm, BuTj§Ûm BÚlTôoLs. @YoL°u Bû\Yu SW¡u
úYRû]ûV ®hÓ @YoLû[d LôlTôt±]ôu. ¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRu LôWQUôL
Y¬ûNVôLl úTôPlThP Lh¥pL°p NônkÕ ùLôiÓ U¡rÜPu DiÔeLs! TÚÏeLs!
(F]d á\lTÓm.) "aþÚp Cu'Lû[8 @YoLÞdÏj ÕûQ®VWôdÏúYôm.26
21. Vôo Sm©dûL ùLôiÓ @YoL°u NkR§LÞm Sm©dûL ùLôsY§p @YoLû[l

©uTt±]ôoLú[ô @YoLÞPu @YoL°u NkR§Lû[f úNolúTôm. @YoL°u
ùNVpL°p FûRÙm Ïû\dL UôhúPôm. IqùYôÚ U²Ràm, Rôu ùNnRRtÏl
©ûQVôdLlThPYu.265
22. @YoLÞdÏd L²ûVÙm, @YoLs ®Úm×m Bû\f£ûVÙm @°lúTôm.
23. @eúL IÚYÚdùLôÚYo ÏYû[Lû[ U¡rf£Vôp T±jÕd ùLôsYôoLs. @§p

ÅQô]Õm Ït\m ©¥lTÕm BÚdLôÕ.
24. @YoLÞdÏ¬V E¯VoLs @YoLû[f Ñt± YÚYôoLs. @YoLs ê¥ ûYdLlThP

ØjÕdLû[l úTôp BÚlTôoLs.
25, 26, 27, 28. ""BRtÏ Øu SUÕ ÏÓmTj§]o Tt± Sôm @g£d ùLôi¥ÚkúRôm.
@pXôy SUdÏ @Ús ×¬kÕ ùSÚl©u úYRû]«-ÚkÕ SmûUd LôlTôt±]ôu.
Øu]o @Yû]úV SôeLs ©WôojRû] ùNnÕ ùLôi¥ÚkúRôm. @Yu úTÚR® ×¬TYu.
¨LWt\ @u×ûPúVôu'' Fuß @YoL°p IÚYo Ut\YûW F§o ùLôiÓ ®Nô¬jÕd
ùLôsYôoLs.26
29. F]úY (ØamUúR!) @±ÜûW áßÅWôL! DUÕ Bû\Y²u úTWÚ[ôp ¿o úNô§Po

@pXo. ûTj§VdLôWÚm @pXo.
30. (BYo IÚ) L®Oo. BYWÕ @¯ûY F§oTôod¡ú\ôm'' Fuß áß¡\ôoL[ô?
31. F§o TôÚeLs! DeLÞPu úNokÕ Sôàm F§oTôod¡ú\u'' F]d áßÅWôL!
32. @YoL[Õ LtTû]Ls Rôu BqYôß @YoLÞdÏd LhPû[«Ó¡\Rô? @pXÕ

@YoLs YWm× Á±V áhPUô?
33. ""BYo BRû] BhÓd Lh¥®hPôo'' F]d áß¡\ôoL[ô? @qYô±pûX! @YoLs

Sm©dûL ùLôs[ UôhPôoLs.
34. @YoLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp BÕ úTôu\ IÚ ùNn§ûV @YoLs ùLôiÓ

YWhÓm.7
35. FlùTôÚÞm Bu± @YoLs TûPdLlThPôoL[ô? @pXÕ @YoLú[ TûPdLd

á¥VYoL[ô?
36. @pXÕ Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm @YoLú[ TûPjRôoL[ô? @qYô±pûX! @YoLs

Dß§VôL SmT UôhPôoLs.
37. @pXÕ DUÕ Bû\Y²u LÚîXeLs @YoL°Pm Ds[]Yô? @pXÕ @YoLú[
A§dLm ùNÛjÕ¡\ôoL[ô?
38. @pXÕ @YoLÞdÏ IÚ G¦ BÚd¡\Rô? @§p G± (YôàXLf ùNn§Lû[)

ùN®Ùß¡\ôoL[ô? @lT¥f ùN®ÙßTYo ùR°Yô] Nôuû\d ùLôiÓ YWhÓm.
39. @YàdÏl ùTi ÏZkûRLÞm, DeLÞdÏ Ai ÏZkûRLÞUô?
40. @pXÕ @YoL°Pm ¿o á- FûRÙm úLh¡ÈWô? @R]ôp @YoLs LPu ÑûUûVf

ÑUlTYoL[ô?
41. @pXÕ Uû\Yô]ûY @YoLÞdÏj ùR¬kÕ (@ûR) @YoLs FÝ§d ùLôs¡\ôoL[ô?
42. @pXÕ ãrf£ ùNnV FiÔ¡\ôoL[ô? (GL Bû\Yû]) UßlúTôo Rôu

ãrf£dÏs[ôdLlTÓYôoLs.
43. @pXÕ @pXôyûYVu± @YoLÞdÏ úYß LPÜs DiPô? @YoLs BûQ

Lt©lTûR ®hÓm @pXôy çVYu.10
44. Yô²-ÚkÕ IÚ TÏ§ ®ÝYûR @YoLs LiPôp ""@Õ @PokR úULm'' Fuß
áßYôoLs.
45. @YoLs @¯dLlTÓm Sôû[f1 Nk§dÏm YûW @YoLû[ ®hÓ ®ÓÅWôL!
46. @kSô°p @YoL°u ãrf£ £±R[Üm @YoLû[d LôlTôt\ôÕ. @YoLs DR®

ùNnVlTPÜm UôhPôoLs.
47. @¿§ BûZjúRôÚdÏ BÕ @pXôR úYRû]Ùm DiÓ. F²àm @YoL°p

@§LUôú]ôo @±V UôhPôoLs.
48. (ØamUúR!) DUÕ Bû\Y²u LhPû[dLôLl ùTôßj§ÚlÀWôL! ¿o SUÕ LiLô¦l©p

BÚd¡Èo. ¿o FÝm úSWj§p DUÕ Bû\Yû]l ×LrkÕ úTôtßÅWôL!
49. BW®u IÚ TÏ§«Ûm, ShNj§WeLs Uû\Ùm LôûX úSWj§Ûm @Yû]j Õ§lÀWôL!

mj;jpahak;-53 me;e[;k; nkhj;j trdk;-62
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p SwØ Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY BkR
@j§VôVj§u ùTVo A]Õ.
1. ShNj§Wm Uû\Ùm úTôÕ @Ru úUp AûQ!
2. DeLs úRôZo (ØamUj) TôûR Uô\®pûX. Y¯ ùLPÜªpûX.
3. @Yo Uú]ô BfûNlT¥l úTÑY§pûX.
4. @(Yo úTÑY)Õ @±®dLlTÓm ùNn§ûVj R®W úY±pûX.
5, 6, 7. @Z¡V úRôt\ØûPV Y-ûU ªdLYo (´lÃp) @ûRd Ltßd ùLôÓd¡\ôo. @Yo

@¥Yô]j§p BÚdÏm ¨ûX«p ¨ûX ùLôiPôo.26
8. ©u]o B\e¡ ùSÚe¡]ôo.
9. @(kR ùSÚdLUô])Õ ®p-u BÚ Øû]Ls @[Ü, @pXÕ @ûR ®P ùSÚdLUôL

BÚkRÕ.
10. R]Õ @¥VôÚdÏ @Yu @±®lTûR @±®jRôu.
11. @Yo TôojR§p @YWÕ Ds[m ùTônÙûWdL®pûX.
12. @Yo LiPÕ Tt± @Y¬Pm RodLm ùNn¡ÈoL[ô?
13, 14. ³jWÕp ØuRaôÜdÏ @Ú¡p Utù\ôÚ RPûYÙm362 @YûW B\eLd LiPôo.26
15. @eúL Rôu ùNôodLm Fàm ReÏªPm Ds[Õ.
16, 17. @kR BXkûR UWjûR êP úYi¥VÕ ê¥V úTôÕ @YWÕ TôoûY §ûN
Uô\®pûX; LPdLÜªpûX.26
18. RUÕ Bû\Y²u ùTÚm NôußLû[ @Yo LiPôo.362
19, 20. Xôj, Dv^ôûYlTt±Ùm Utù\ôÚ êu\ôYRô] U]ôj Tt±Ùm F]dÏ

@±®ÙeLs! 26
21. DeLÞdÏ Ai! @YàdÏl ùTiQô?

22. @lT¥Vô]ôp BÕ @¨VôVUô] Te¸Ó Rôu.
23. @ûY ùYßm ùTVoLs R®W úYß BpûX. ¿eLÞm, DeLs êRôûRVôÚm Rôm
@kRl ùTVûWf ãh¥ÉoLs. BÕ Tt± @pXôy FkR @jRôh£ûVÙm @Ú[®pûX.
ELjûRÙm, Uú]ô BfûNLû[Ùm R®W úYß FûRÙm @YoLs ©uTt\®pûX.
@YoLÞdÏ @YoL°u Bû\Y²PªÚkÕ úSo Y¯ YkÕ ®hPÕ.
24. ®Úm©VÕ (VôÜm) U²RàdÏ BÚd¡\Rô?
25. @pXôyÜdúL UßûUÙm, BmûUÙm D¬VÕ.
26. Yô]eL°p FjRû]úVô Yô]YoLs Ds[]o. Rôu Sô¥úVôÚdÏ @pXôy

@àU§V°jÕ ùTôÚk§d ùLôiPYÚdLôL R®W (Ut\YoLÞdLôL) @YoL°u T¬kÕûW
£±Õm TVu RWôÕ.17
27. UßûUûV SmTôúRôo Yô]YoLÞdÏl ùTiL°u ùTVoLû[f ãhÓ¡u\]o.
28. @YoLÞdÏ BÕ Tt± FkR @±Üm BpûX. ELjûRj R®W (úYß FûRÙm) @YoLs
©uTtßY§pûX. ELm DiûUdÏ F§WôL IÚ TVàm RWôÕ.
29. BqÜXL YôrdûLûVj R®W (úYß FûRÙm) SôPôUp SUÕ @±ÜûWûVl

×\dL¦lTYûWl @Xh£Vm ùNnÅW
30. BÕúY @YoL[Õ @±®u FpûX. R]Õ Y¯ûV ®hÓm RY±VYu Vôo? úSo Y¯
ùTt\Yu Vôo? FuTûR DUÕ Bû\Yu SuL±Yôu.
31. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @pXôyÜdúL D¬V]. ¾ûU

ùNnúRôûW @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRu LôWQUôLj Ri¥lTôu. SuûU ùNnÕ
ùLôi¥ÚlúTôÚdÏ @Z¡V á-ûVd ùLôÓlTôu.
32. @tTUô]ûY R®W ùTÚmTôYeLû[Ùm, ùYhLdúLPô]Ytû\Ùm Vôo R®ojÕd

ùLôs¡\ôúWô DUÕ Bû\Yu RôWô[UôL Uu²lTYu. DeLû[l éª«-ÚkÕ TûPjR
úTôÕm, DeLs @uû]V¬u Y«ßL°p £ÑdL[ôL ¿eLs BÚkR úTôÕm @Yu
DeLû[ SuÏ @±Yôu. F]úY DeLû[ ¿eLú[ T¬ÑjRUôLd LÚ§d ùLôs[ô¾oLs!
(Bû\) @fNØûPVYo Vôo FuTûR @Yú] SuL±Yôu.
33. ×\dL¦lTYû]l Tôoj¾Wô?
34. @Yu Ïû\YôLúY ùLôÓjRôu. (©\o) ùLôÓlTûRj RÓd¡\ôu.
35. @Y²Pm Uû\Yô]ûY Tt±V Oô]m BÚkÕ @Yu (@ûRd) Lôi¡\ô]ô?

36, 37, 38, 39. ê^ô, ØÝûUVôL ¨û\úYt±V BlWôÍm A¡úVô¬u GÓL°p ""IÚYo
Ut\Y¬u ÑûUûVf ÑUdLUôhPôo; U²RàdÏ @Yu ØVt£jRÕ R®W úYß BpûX''265
Fuß BÚlTÕ @YàdÏ @±®dLlTP®pûXVô?26
40. @Y]Õ DûZl× (UßûU«p) LôhPlTÓm.
41. ©u]o ØÝûUVô] á- ùLôÓdLlTÓYôu.
42. DUÕ Bû\Y²PúU ùNu\ûPRp DiÓ.
43. @Yú] £¬dL ûYd¡\ôu. @ZÜm ûYd¡\ôu.
44. @Yú] UW¦dLf ùNn¡\ôu. D«ol©dLÜm ùNn¡\ôu.
45, 46. ùNÛjRlTÓm ®kÕj Õ°«-ÚkÕ @Yú] Ai ùTi Fàm ú_ô¥Lû[l

TûPjRôu.26
47. ÁiÓm DÚYôdÏYÕ @Yû]f úNokRÕ.
48. @Yú] ùNpYkR]ôd¡ §Úl§VûPVf ùNn¡\ôu.
49. @Yú] "µKWô'®u Bû\Y]ôYôu.321
50, 51, 52. @Yú] ØkûRV AÕ, Utßm ^êÕ NØRôVjûRÙm, Øu]o èaýûPV
NØRôVjûRÙm ®hÓ ûYdLôÕ @¯jRôu. @YoLs ªLl ùTÚm @¿§ BûZjÕ, YWm×
Á±úVôWôL BÚkR]o.26
53. (íjÕûPV NØRôVUô]) RûX ¸ZôLl ×WhPlThP EWôûWÙm I¯jRôu.
54. @ûRf Ñt± Yû[dL úYi¥VÕ Yû[jÕd ùLôiPÕ.
55. D]Õ Bû\Y²u @ÚhùLôûPL°p FYt±p NkúRLm ùLôs¡\ôn?
56. BÕ ØkûRV FfN¬dûLL°p Jo FfN¬dûL!
57. ùSÚeL úYi¥V úSWm ùSÚe¡ ®hPÕ!
58. @pXôyûYVu± @ûR ùY°lTÓjÕTYo FYÚªpûX.
59. BkRf ùNn§«Xô AfN¬VlTÓ¡ÈoLs?
60. @ZôUp £¬d¡ÈoLs?

61. @Xh£Vm ùNnúYôWôLÜm BÚd¡ÈoLs?
62. @pXôyÜdúL ^wRô ùNnÕ YQeÏeLs!396

mj;jpahak;-54 my;fkh; nkhj;j trdk;-55
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p Nk§Wu ©[kRÕ Fuß á\lTÓYRôp BkR
@j§VôVj§tÏ Nk§Wu F] ùTV¬PlThPÕ
1. @kR úSWm1 ùSÚe¡ ®hPÕ. Nk§Wàm ©[kÕ ®hPÕ.
2. @YoLs Nôuû\d LiPôp ""BÕ ùRôPokÕ SPdÏm ã²Vm'' F]d á±l

×\dL¦d¡u\]o.
3. ùTônùV]d LÚ§ RUÕ Uú]ô BfûNLû[l ©uTtß¡u\]o. IqùYôÚ Lô¬VØm

T§Yô¡u\Õ.
4, 5. @fÑßjRp @Pe¡V ùNn§LÞm, DVokR RWj§XûUkR Oô]Øm @YoLÞdÏ YkÕ

®hP]. FfN¬dûLLs (@YoLÞdÏl) TV]°dL®pûX.26
6, 7. F]úY @YoLû[l ×\dL¦lÀWôL. (@YoLs) ùYßdÏm Lô¬Vj§tÏ @ûZlTYo

@ûZdÏm Sô°p1 @YoL°u TôoûYLs T¦k§ÚdÏm. TW®d ¡PdÏm
ùYhÓd¡°Lû[l úTôp @YoLs UiQû\L°-ÚkÕ ùY°VôYôoLs.26
8. @ûZlTô[ûW úSôd¡ ®ûWYôoLs. ""BÕ LxPUô] Sôs1 Rôu'' Fuß (GL Bû\Yû])
UßlúTôo áßYôoLs.
9. @YoLÞdÏ Øu èaýûPV NØRôVm ùTônùV]d LÚ§VÕ. @YoLs SUÕ

@¥VôûWl ùTônVùWu\]o. ûTj§VdLôWo Fu\]o. @Yo ®WhPlThPôo.
10. ""Sôu úRôtL¥dLlThÓ ®húPu; F]úY ¿ DR® ùNnYôVôL!'' Fuß @Yo RUÕ
Bû\Y²Pm ©Wôoj§jRôo.
11. @lúTôÕ Yô]j§u YôNpLû[d ùLôhÓm ¿Wôp §\kÕ ®húPôm.
12. éª«p EtßLû[l À±hÓ JPf ùNnúRôm. GtL]úY §hPªhP T¥ Ri½o

BûQkRÕ.
13. TXûLLs Utßm A¦Ls DûPV (LlTp) Iu±p @YûW Gt±ú]ôm.
14. @Õ SUÕ LiLô¦l©p J¥VÕ. BÕ (Ru NØRôVjRôp) UßdLlThPYÚdÏ (èaýdÏ)

D¬V á-.
15. @ûRf Nôu\ôL ®hÓ ûYjúRôm. T¥l©û] ùTßúYôo DiPô?222

16. F]Õ úYRû]Ùm, F]Õ FfN¬dûLLÞm FqYôß BÚkR]?
17. BdÏoAû] ®[eÏYRtÏ F°Rôd¡Ùsú[ôm. T¥l©û] ùTßúYôo DiPô?
18. AÕ NØRôVj§]Úm ùTônùV]d LÚ§]o. F]Õ úYRû]Ùm, F]Õ FfN¬dûLLÞm

FqYôß BÚkR]?
19. ùRôPokÕ ÕoTôd¡VUôL BÚkR IÚ Sô°p381 @YoLÞdÏ F§WôLd LÓm NlRjÕPu

Lôtû\ Sôm @àl©ú]ôm.
20. úYÚPu ©Óe¡ F±VlThP úTÃfûN UWeLû[l úTôp U²RoLû[ @Õ ©Óe¡

F±kRÕ.
21. F]Õ úYRû]Ùm, FfN¬dûLLÞm FqYôß BÚkR]?
23. ^êÕ NØRôVj§]o FfN¬dûLLû[l ùTônùV]d LÚ§]o.
24. SmûUf úNokR IÚ U²RûWVô Sôm ©uTtßúYôm? @lT¥f ùNnRôp Y¯ úLh¥Ûm,

£WUj§Ûm Sôm A¡ ®ÓúYôm.
25. SmªûPúV BYÚdÏ UhÓm @±ÜûW YZeLlThÓs[Rô? BpûX. BYo LoYm

ùLôiP ùTÚm ùTônVo. (Fu\]o)
26. Vôo LoYm ùLôiP ùTÚm ùTônVo FuTûR Sôû[ @±YôoLs.
27. @YoLÞdÏf úNôRû]VôL IhPLjûR Sôm @àl×úYôm. F]úY @YoLû[d

LiLô¦lÀWôL! ùTôßûUVôL BÚlÀWôL!
28. ""Ri½o @YoLÞd¡ûPúV TeÏ úTôPlTP úYiÓm! IqùYôÚ (Ri½o) Ï¥dÏm

D¬ûUÙm úTQlTP úYiÓm Fuß @YoLÞdÏ @±®lÀWôL'' (Fuß ^ô-y S©dÏ
á±ú]ôm).
29. @YoLs RUÕ NLôûY @ûZjR]o. @Yu (IhPLjûRl) ©¥jÕ Lôp SWmûTj
Õi¥jRôu.
30. F]Õ úYRû]Ùm, FfN¬dûLLÞm FqYôß BÚkR]?
31. @YoLÞdÏ F§WôL IúW IÚ ùTÚm NlRjûRúV Sôm @àl©ú]ôm. DPú] @YoLs
á[eLû[l úTôp A]ôoLs.

33. íjÕûPV NØRôVm FfN¬dûLLû[l ùTônùV]d LÚ§]o.
34. @YoLÞdÏ F§WôLd Lp UûZûV Sôm @àl©ú]ôm. íjÕûPV ÏÓmTj§]ûWj

R®W. @YoLû[ BW®u LûP£ úSWj§p LôlTôt±ú]ôm.
35. BÕ SUÕ @ÚhùLôûP. BqYôú\ Su± ùNÛjÕúYôÚdÏd á- YZeÏúYôm.
36. SUÕ ©¥ûVl Tt± @YoLû[ @Yo FfN¬jRôo. @YoLs FfN¬dûLLû[f

NkúR¡jR]o.
37. @YÚûPV ®Úk§]ûWj ¾V Lô¬Vj§tÏ @YoLs BÝjR]o. DPú] @YoL°u

LiLû[d ÏÚPôd¡ú]ôm. F]Õ úYRû]ûVÙm FfN¬dûLLû[Ùm ÑûYÙeLs!
(Fuú\ôm)
38. @§LôûX úSWj§p ¨ûXVô] úYRû] @YoLû[l ©¥jRÕ.
39. F]Õ úYRû]ûVÙm, FfN¬dûLLû[Ùm ÑûYÙeLs (Fuß á\lThPÕ)
41. K©o@qàûPV áhPj§Pm FfN¬dûLLs YkR].
42. @YoLs SUÕ @û]jÕ NôußLû[Ùm ùTônùV]d LÚ§]o. F]úY @YoLû[ Y-

ûUÙûPV ªûLjRY²u ©¥VôLl ©¥júRôm.
43. DeLÞPu Ds[ (GL Bû\Yû]) UßlúTôo @YoLû[ ®P úUXô]YoL[ô? @pXÕ

T§úYh¥p157 DeLÞdÏ ®§®XdÏ BÚd¡\Rô?
44. ""SôeLs @û]YÚm (Bû\) DR® ùTtú\ôo'' Fuß @YoLs áß¡\ôoL[ô?
45. BdáhPm úRôtL¥dLlTÓm. ×\eLôh¥ JÓYôoLs.306
46. úUÛm @kR úSWm1 Rôu @YoLÞdÏ FfN¬dLlThP úSWm. @kR úSWm1 ªLÜm
@§of£V°lTÕ; ªLÜm LNlTô]Õ.
47. Ït\m ×¬kúRôo Y¯ úLh¥Ûm, U]d ÏZlTj§Ûm Ds[]o.
48. @YoLs SWLj§p ØLm Ïl×\l úTôPlTÓm Sô°p "" SWLj§u úYRû]ûVf
ÑûYÙeLs'' (F]d á\lTÓm)
49. IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm LQd¡hÓ Sôm TûPjÕsú[ôm.
50. SUÕ LhPû[ Liê¥j §\lTÕ úTôp IúW IÚ LhPû[ Rôu.

51. DeLû[l úTôu\ TXûW @¯j§Úd¡ú\ôm. T¥l©û] ùTßúYôo DiPô?
52. @YoLs ùNnR IqùYôÚ Lô¬VØm GÓL°p Ds[Õ.
53. IqùYôÚ £±VÕm, ùT¬VÕm T§Ü ùNnVlThÓs[Õ.
54. (Bû\Yû]) @g£úVôo ùNôodLf úNôûXL°Ûm, S§«Ûm BÚlTôoLs.
55. Y-ûU ªdL @WN²Pm DiûUVô] BÚl©Pj§p (@YoLs BÚlTôoLs.)

mj;jpahak;-55 mh;u`;khd; nkhj;j trdk;-78
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @oWyUôu Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
@ÕúY BkR @j§VôVj§u ùTVWôL AdLlThPÕ.
1, 2. @[Yt\ @Ú[ô[u, ÏoAû]d Ltßd ùLôÓjRôu.26
3. U²Rû]l TûPjRôu.
4. ®[dÏm §\û] @YàdÏd Ltßd ùLôÓjRôu.
5. ã¬Vàm, Nk§Wàm LQd¡u T¥ BVeÏ¡u\].
6. UWeLÞm, ùN¥ ùLô¥LÞm (@YàdÏ) T¦¡u\].
7, 8, 9. @Yu Yô]jûR DVoj§]ôu. ""¨ßlT§p YWm× Á\ô¾oLs! ¨VôVUôL FûPûV

¨ûX SôhÓeLs! FûP«p Ïû\jÕ ®Pô¾oLs!'' Fuß RWôûNÙm ¨ß®]ôu.26
10. éªûV U²RoLÞdLôL @ûUjRôu.
11, 12. @§p L²LÞm, Tôû[LÞûPV úTÃfûN UWeLÞm, úRôp ê¥V Rô²VØm, UQm
ÅÑm UXoLÞm Ds[].26
13. DeLs Bû\Y²u @ÚhùLôûPL°p FRû]l ùTônùV]d LÚÕ¡ÈoLs?
14. UiTôiPm úTôp ÑhP L°UiQôp U²Rû]l TûPjRôu.368
15. ¾l©Zm©-ÚkÕ úû]l TûPjRôu.
17. (@Yu) BWiÓ ¡ZdÏj §ûNLÞdÏm Bû\Yu. BWiÓ úUtÏj §ûNLÞdÏm

Bû\Yu.335
19. BWiÓ LPpLs Nk§dÏUôß @Yu GtTÓj§Ùs[ôu.
20. BWiÓdÏªûPúV IÚ §ûW Ds[Õ. Iuû\ùVôuß LPdLôÕ.305

22. @q®Wi¥-ÚkÕm ØjÕm, TY[Øm ùY°lTÓ¡u\].
24. LP-p UûXLû[l úTôp Je¡ DVokÕ JÓm LlTpLs @YàdúL D¬V].
26. B§p Ds[ @û]YÚm @¯TYoLs.
27. ULjÕYØm, Li¦VØm ªdL DUÕ Bû\Y²u ØLúU ªgÑm.
29. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm BÚlúTôo @Y²Pm Vô£d¡u\]o. IqùYôÚ SôÞm @Yu

@ÛY-p BÚd¡\ôu.
31. TôWUôL BÚdÏm BÚ B]jRYoLú[! (U²RoLú[! úLú[!) DeLÞdLôL úSWm

IÕdÏúYôm.
32. DeLs Bû\Y²u @ÚhùLôûPL°p FRû]l ùTônùV]d LÚÕ¡uÈoLs?
33. U²R ú áhPúU! Yô]eLs Utßm éª«u ®°m×Lû[d LPkÕ ùNpX ¿eLs Nd§
ùTt\ôp LPkÕ ùNpÛeLs! At\p êXm R®W ¿eLs LPkÕ ùNpX Uôh¼oLs.304
35. (ÙL Ø¥Ü Sô°p) DeLÞdÏ ùSÚl©u _ýYôûXÙm, ×ûLÙm @àlTlTÓm. @lúTôÕ
DR® ùT\ Uôh¼oLs.
37. Yô]m ©[dÏm úTôÕ FiûQûVl úTôp £YkRRôL AÏm.
39. @kSô°p FkR U²R²PØm, ú²PØm @YWÕ Ït\m Ï±jÕ ®Nô¬dLj úRûY
BÚdLôÕ.

41. Ït\Yô°Ls @YoL°u @ûPVô[jRôp @±VlTÓYôoLs. Øu ùSt±LÞm,
TôReLÞm ©¥dLlTÓm.
43. Ït\Yô°Ls ùTônùV]d LÚ§d ùLôi¥ÚkR SWLm BÕúY.
44. @RtÏm, ùLô§ ¿ÚdÏªûPúV @YoLs DZpYôoLs.
46. RUÕ Bû\Yu Øu ¨tTûR @g£VYÚdÏ BWiÓ ùNôodLf úNôûXLs Ds[].
48. @ûY @Poj§Vô] ¡û[Lû[d ùLôiPûY.
50. @q®Wi¥Ûm BWiÓ EtßLs À±hÓ JÓm.
52. IqùYôÚ L²«Ûm BWiÓ YûLLs @q®Wi¥Ûm Ds[].
54. @YoLs ®¬l×L°p Nônk§ÚlTôoLs. @Ru Dh×\m BvRlWd Fàm ThÓYûLûVf

úNokRÕ. @q®Ú ùNôodLf úNôûXL°u L²Ls Rôrk§ÚdÏm.
56. @Yt±p TôoûYLû[j Rôrj§V Lu²Vo BÚlTôoLs.8 BYoLÞdÏ Øu]o

@YoLû[ FkR U²Ràm, úàm ¾i¥V§pûX.
58. @YoLs ùYi ØjûRÙm, TY[jûRÙm úTôp BÚlTôoLs.
60. SuûUdÏ SuûU R®W úYß á- DiPô?

62. @q®WiÓm @pXôR úYß BÚ úNôûXLÞm Ds[].
64. (@ûY) LÚmTfûN ¨\ØûPVûY.
66. @q®WiÓdÏm ùTôe¡ Y¯Ùm BWiÓ EtßLs Ds[].
68. @q®Wi¥Ûm L²Ùm, úTÃfûNÙm, UôÕû[Ùm Ds[].
70. @eúLÙm £\kR @Z¡Ls BÚlTôoLs.
72. áPôWeL°p ReL ûYdLlThP aþo8 Fàm Lu²VWôYo.
74. BYoLÞdÏ Øu @YoLû[ FkR U²Ràm, úàm ¾i¥V§pûX.
76. TfûN ¨\jÕ BWj§]d LmT[j§u ÁÕm, @Z¡V NônUô]j§u ÁÕm NônkÕ
ùLôi¥ÚlTôoLs.
78. Li¦VØm, ULjÕYØm ªdL DUÕ Bû\Y²u ùTVo Tôd¡Vm ªdLÕ.

mj;jpahak;-56 my;thfpM nkhj;j trdk;-96
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p Yô¡A Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
1, 2, 3. @kR ¨Lrf£1 SPdÏm úTôÕ, @Õ ¨LrYûRj RÓlTÕm, (@ûRj)

RôURlTÓjÕYÕm, Øu áh¥úV SPdLf ùNnYÕm FÕÜªpûX.26
4, 5, 6. éª IúWV¥VôL @ûNdLlTÓm úTôÕ, UûXLs çs ç[ôdLlTÓm úTôÕ, @ûY

TWlTlThP ×Ý§VôL AÏm.26
7. ¿eLs êuß ©¬®]WôL AÅoLs.
8. (ØRp YûL«]o) YXl×\j§-ÚlúTôo. YXl×\j§p BÚlúTôo Fu\ôp Fu]?
9. (BWiPôm YûL«]o) BPÕ ×\j§p BÚlTYoLs. BPÕ ×\j§p BÚlúTôo Fu\ôp

Fu]?
10. (êu\ôYÕ YûL«]o) Øk§úVôo. (RÏ§«Ûm) Øk§úVôúW.
11. @YoLú[ (Bû\YàdÏ) ùSÚdLUôú]ôo.
12. BuTUô] ùNôodLf úNôûXL°p BÚlTôoLs.
13, 14, 15. ØRp YûL«]¬p (YXl×\jRôo) IÚ ùRôûL«]Úm, LûP£ YûL«]¬p £ß

ùRôûL«]Úm @XeL¬dLlThP Lh¥pL°p BÚlTôoLs.26
16. IÚYûWùVôÚYo F§o úSôd¡ @Yt±u ÁÕ Nônk§ÚlTôoLs.
17, 18. B[ûU Uô\ôR £ßYoLs ùR°Yô] Tô]m ùLôiP ¡iQjÕPàm,

ÏYû[LÞPàm, RhÓdLÞPàm @YoLû[f Ñt± YÚYôoLs.26
19. @R]ôp @YoLÞdÏj RûXY- YWôÕ. úTôûR UVdLj§tÏm A[ôL UôhPôoLs.
20, 21. @YoLs ®Úm×¡\ L²LÞPàm, @YoLs AûNlTÓm T\ûYL°u

UôªNjÕPàm, (Ñt± YÚYôoLs.)26
22, 23. aþÚp CuLÞm8 Uû\jÕ ûYdLlThP ØjÕdLû[l úTôp BÚlTôoLs.26
24. @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRtÏ BÕ á-VôÏm

25. @eúL ÅQô]ûRúVô, TôYUô] ùNôpûXúVô ùN®Ù\ UôhPôoLs
26. ^Xôm ^Xôm Fu\ ùNôpûXj R®W.159
27. (@ÓjRÕ) YXÕ ×\j§p BÚlTYoLs! YXÕ ×\j§p BÚlúTôo FuTÕ Fu]?
28, 29, 30, 31, 32, 33, 34. @YoLs Øs BpXôR BXkûR UWj§]¥«Ûm, ÏûXLs ùRôeÏm
YôûZ UWj§]¥«Ûm, ¿iP ¨ZpL°u @¥«Ûm, Jh¥ ®PlTÓm Ri½ÚdÏ
@Ú¡Ûm, RÓdLlTPôR, ÑûY @tßl úTôLôR, GWô[Uô] L²LÞdÏ @Ú¡Ûm DVWUô]
®¬l×L°u ÁÕm BÚlTôoLs.26
35. (@lùTiLû[) SôúU @ZÏ\l TûPjúRôm.
36, 37. @YoLû[d Lu²VWôLÜm,8 IjR YV§]WôLÜm, úSNm ªdúLôWôLÜm

Ad¡ú]ôm.26
38, 39, 40. BÕ ØRp YûL«]¬p IÚ ùRôûL«]Úm, LûP£ YûL«]¬p IÚ

ùRôûL«]Úm A¡V YXÕ ×\j§p BÚlúTôÚdÏ D¬VÕ.26
41. BPÕ ×\j§p BÚlTYoLs! BPÕ ×\j§p BÚlúTôo FuTÕ Fu]?
42, 43. @YoLs @]p Lôt±Ûm, ùLô§ ¿¬Ûm, @PokR ×ûL ¨Z-Ûm BÚlTôoLs.26
44. @§p Ï°of£Ùm BpûX. B²ûUÙm BpûX.
45. BRtÏ Øu @YoLs ùNôÏNôL YôrkÕ ùLôi¥ÚkR]o.
46. ùTÚm TôYj§p ©¥YôRUôL BÚkR]o.
47, 48. ""SôeLÞm ØkûRV FeL°u Øuú]ôoLÞm UW¦jÕ UiQôLÜm,

FÛm×L[ôLÜm AÏm úTôÕ D«ol©dLlTÓúYôUô?'' Fuß á±d ùLôi¥ÚkRôoLs. 26
49, 50. ""ØkûRVYoLÞm, ©kûRVYoLÞm @±VlThP IÚ Sô°u1 Ï±l©hP úSWj§p

Iuß §WhPlTÓYôoLs'' Fuß áßÅWôL!26
51, 52. ùTônùV]d LÚ§d ùLôiÓ Y¯ úLh¥p BÚkR ¿eLs ©u]o, ^dám Fàm
UWj§-ÚkÕ DiÀoLs.26
53. @R]ôp Y«ßLû[ ¨Wl×ÅoLs.
54. @RtÏ úUp ùLô§ ¿ûWd Ï¥lÀoLs.
55. RôLm ùLôiP IhPLm Ï¥lTÕ úTôp Ï¥lÀoLs.

56. ¾ol× Sô°p BÕúY @YoL[Õ ®ÚkÕ.
57. SôúU DeLû[l TûPjúRôm. SmT Uôh¼oL[ô?
58. ®kRôLf ùNÛjÕ¡ÈoLú[ @ûRf £k§j¾oL[ô?
59. @ûR ¿eLs TûPj¾oL[ô? @pXÕ Sôm TûPjúRôUô?
60, 61. DeLÞd¡ûPúV UWQjûR SôúU öQ«júRôm. DeLû[l úTôuú\ôûW Sôm

Uôt±VûUdLÜm, ¿eLs @±VôR YûL«p DeLû[l TûPdLÜm BVXôúRôo @pXo.26
62. ØRp RPûY TûPjRûR ¿eLs @±kÕsÇoLs! T¥l©û] ùT\ Uôh¼oL[ô?
63. ¿eLs T«¬ÓYûRf £k§j¾oL[ô?
64. ¿eLs @ûR Øû[dLf ùNn¡ÈoL[ô? @pXÕ Sôm Øû[dLf ùNn¡ú\ôUô?
65, 66, 67. Sôm ¨û]j§ÚkRôp @ûRd á[Uôd¡«ÚlúTôm. ""Sôm LPu ThÓ ®húPôm!
BpûX! Sôm RÓdLl ThÓ ®húPôm'' Fuß (á±) @lúTôÕ LYûX«p ArkÕ
®ÓÅoLs.26
68. ¿eLs @ÚkÕm Ri½ûWl Tt±f £k§j¾oL[ô?
69. úULj§-ÚkÕ @ûR ¿eLs B\d¡ÉoL[ô? @pXÕ Sôm B\d¡ú]ôUô?
70. Sôm ¨û]j§ÚkRôp @ûR Dl× ¿Wôd¡«ÚlúTôm. Su± ùNÛjR Uôh¼oL[ô?
71. ¿eLs êhÓ¡\ ùSÚlûTl Tt±f £k§j¾oL[ô?
72. @RtÏ¬V UWjûR ¿eLs DÚYôd¡ÉoL[ô? @pXÕ Sôm DÚYôd¡ú]ôUô?
73. BRû] IÚ T¥l©û]VôLÜm, TV¦LÞdÏl TV]°lTRôLÜm SôúU Ad¡ú]ôm.
74. F]úY ULjRô] DUÕ Bû\Y²u ùTVûWj Õ§lÀWôL!
75. ShNj§WeLs ®Ým BPeLs ÁÕ Nj§Vm ùNn¡ú\u.
76. ¿eLs @±k¾oL[ô]ôp BÕ ULjRô] Nj§Vm.
77, 78. BÕ TôÕLôdLlThP T§úYh¥p157 BÚdÏm ULjÕYªdL ÏoA]ôÏm.26
79. çnûUVô](Yô])YoLû[j R®W (Ut\YoLs) @ûRj ¾iP UôhPôoLs.291

80. @¡Xj§u Bû\Y²PªÚkÕ (BÕ) @Ú[lThPÕ.
81. BkRf ùNn§ûVVô @Xh£Vm ùNn¡ÈoLs?
82. DeLÞdÏf ùNpYm YZe¡«ÚlTRtÏ (Su±VôL) ùTônùV]d LÚÕ¡ÈoL[ô?
83, 84. IÚY]Õ (D«o) ùRôiûPd Ï¯ûV @ûPÙm úTôÕ, @kúSWj§p (@Yû]) ¿eLs
TôojÕd ùLôi¥ÚlÀoLs.26
85. DeLû[ ®P SôúU @YàdÏ ªLÜm @Ú¡p BÚd¡ú\ôm. F²àm ¿eLs TôodL
Uôh¼oLs.49
86, 87. ¿eLs (BmUôodLjûR) LûPl©¥dLôÕ BÚkRôp, @§p ¿eLs

DiûUVô[oL[ôLÜm BÚkRôp @ûR (D«ûW) §ÚmTd ùLôiÓ YWXôúU!26
88, 89. @Yo Bû\YàdÏ ùSÚdLUôú]ô¬p IÚYWôL BÚkRôp, @YÚdÏ DQÜm,

SßUQØm, ÑLUô] ùNôodLf úNôûXÙm Ds[].26
90, 91. @Yo YXl×\jûRf úNokúRôWôL BÚkRôp YXl×\jRô¬PªÚkÕ DUdÏ ^Xôm!''26
92, 93, 94. ùTônùV]d LÚ§ Y¯ ùLhPYWôL BÚkRôp ùLô§ ¿Úm, SW¡p LÚÏYÕm
®ÚkRôÏm.26
95. BÕ Dß§Vô] DiûU.

mj;jpahak;-57 my;`jPj; nkhj;j trdk;-29
BkR @j§VôVj§u 25YÕ YN]j§p BÚmûTl Tt±d á\lTÓYRôp BkR
@j§VôVj§tÏ @p a¾j (BÚm×) Fuß ùTV¬PlThPÕ.
1. Yô]eLs, Utßm éª«p Ds[ûY @pXôyûYj Õ§d¡u\]. @Yu ªûLjRYu;

Oô]ªdLYu.
2. Yô]eLs Utßm éª«u @§LôWm @YàdúL D¬VÕ. @Yu D«ol©d¡\ôu;

UW¦dLf ùNn¡\ôu. @û]jÕl ùTôÚhLs ÁÕm @Yu At\ÛûPVYu.
3. @Yú] ØRXô]Yu; Ø¥Yô]Yu; ùY°lTûPVô]Yu; @kRWeLUô]Yu. IqùYôÚ

ùTôÚû[Ùm @Yu @±kRYu.
4. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm @Yú] Aß SôhL°p TûPjRôu.179 ©u]o @oµu ÁÕ

@UokRôu. éª«p ÖûZYûRÙm, @§-ÚkÕ ùY°lTÓYûRÙm Yô²-ÚkÕ
B\eÏYûRÙm @§p GßYûRÙm @Yu @±Yôu. ¿eLs FeúL BÚkRôÛm @Yu
DeLÞPu BÚd¡\ôu.49 ¿eLs ùNnTYtû\ @pXôy TôolTYu.
5. Yô]eLs Utßm éª«u @§LôWm @YàdúL D¬VÕ. Lô¬VeLs (VôÜm)

@pXôy®PúU ùLôiÓ ùNpXlTÓm.
6. BWûYl TL-p ÖûZd¡\ôu. TLûX BW®p ÖûZd¡\ôu. Ds[eL°p Ds[Ytû\Ùm

@Yu @±kRYu.
7. @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm Sm×eLs! FRu úUp DeLû[l ùTôßlTô[oL[ôL

@Yu Ad¡Ùs[ôú]ô @§-ÚkÕ (Sp Y¯«p) ùNXÜ ùNnÙeLs! DeL°p Sm©dûL
ùLôiÓ (Sp Y¯«p) ùNX®ÓúYôÚdÏ ùT¬V á- DiÓ.
8. DeLs Bû\Yû] Sm×Uôß çRo DeLû[ @ûZjÕd ùLôi¥ÚdÏm úTôÕ

@pXôyûY SmTôUp BÚdL Fu] úSokRÕ? DeL°Pm @Yu (Øu]úW) Dß§
ùUô¯Ùm FÓjÕs[ôu. ¿eLs Sm©dûL ùLôi¥ÚkRôp (@ûR U\dL úYiPôm)
9. BÚsL°-ÚkÕ I°dÏ DeLû[d ùLôiÓ ùNpYRtLôL @Yú] R]Õ @¥Vôo ÁÕ

ùR°Yô] NôußLû[ B\dÏ¡\ôu. @pXôy DeLs ÁÕ BWdLm Ds[Yu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
10. @pXôy®u TôûR«p ùNX®Pô§ÚdL DeLÞdÏ Fu] úSokRÕ? Yô]eLs Utßm

éª«u D¬ûU @pXôyÜdúL D¬VÕ. DeL°p (UdLô) ùYt±dÏ Øu (SpY¯«p) ùNXÜ
ùNnÕ úTô¬hPYÚdÏ (DeL°p VôÚm) NUUôL UôhPôoLs. ©u]o ùNX®hÓ
úTô¬hPYoLû[ ®P @YoLs ULjRô] TR®ÙûPVYoLs. @û]YÚdÏm @pXôy
@Z¡VûRúV YôdL°jÕs[ôu. ¿eLs ùNnYûR @pXôy SuL±kRYu.
11. @pXôyÜdÏ VôúWàm @Z¡V LPu75 YZe¡]ôp @ûR @YÚdÏ @Yu

TuUPeLôL YZeÏYôu. @YÚdÏ ULjRô] á-Ùm DiÓ.
12. Sm©dûL ùLôiP AiLs, Utßm ùTiL°u I° @YoLÞdÏ Øuú]Ùm

YXl×\Øm ®ûWYûR (ØamUúR!) ¿o LôÔm Sôs! Buû\V §]m ùNôodLf úNôûXLú[
DeLÞdÏ¬V StùNn§. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p ¨WkRWUôL
BÚlÀoLs. BÕúY ULjRô] ùYt±.
13. ""FeLû[d LY²ÙeLs! DeLs I°«p SôeLÞm ùLôgNm FÓjÕd ùLôs¡ú\ôm''

Fuß Sm©dûL ùLôiúPô¬Pm SVYgNLoL[ô] AiLÞm, ùTiLÞm @kSô°p
áßYôoLs. ""DeLs ©u ×\UôLj §Úm©f ùNuß I°ûVj úRÓeLs!'' F]d á\lTÓm.
@YoLÞd¡ûPúV IÚ RÓl×f ÑYo @ûUdLlTÓm. @RtÏ YôNÛm BÚdÏm. @Ru
Dh×\j§p @Ús BÚdÏm. @Ru ùY°l×\j§p BÚkÕ úYRû] BÚdÏm.
14. ""SôeLs DeLÞPu BÚdL®pûXVô?'' Fuß @YoLû[ @ûZlTôoLs. ""@qYô±pûX!

DeLû[ ¿eLú[ ÕuTj§Xôrj§d ùLôi¼oLs. (BûR) F§oTôoj¾oLs. NkúRLm
ùLôi¼oLs. @pXôy®u LhPû[ YÚm YûW DeLû[l úTWôûNLs GUôt± ®hP].
GUôtßdLôWàm DeLû[ @pXôy ®`Vj§p GUôt± ®hPôu'' Fuß @YoLs
áßYôoLs.
15. Buû\V §]m DeL°PªÚkÕm (GL Bû\Yû]) UßjúRô¬PªÚkÕm FkR CÓm

ùTtßd ùLôs[lTPôÕ. DeLs ReÏªPm SWLúU. @ÕúY DeLs ÕûQ. @Õ ªLÜm
ùLhP ReÏªPm.
16. Sm©dûL ùLôiúPô¬u Ds[eLs @pXôy®u ¨û]YôÛm, (Bû\Y²PªÚkÕ)

B\e¡V DiûU«]ôÛm T¦Ùm úSWm @YoLÞdÏ YW®pûXVô? (@RtÏ) Øu]o
úYReLs ùLôÓdLlThúPôûWl úTôp @YoLs ALôUp BÚlTRtÏm úSWm
YW®pûXVô? LôXm ¿iÓ ®hPRôp @YoL°u Ds[eLs Bß¡ ®hP]. @YoL°p
@§Uôú]ôo Ït\Yô°Ls.
17. éª UW¦jR ©u @ûR @pXôy D«ol©d¡\ôu FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs!

¿eLs ®[e¡d ùLôsYRtLôL NôußLû[ DeLÞdÏj ùR°ÜTÓj§ú]ôm.
18. RoUm ùNnÙm AiLÞdÏm, ùTiLÞdÏm, @pXôyÜdÏ @Z¡V LPu75

ùLôÓjúRôÚdÏm TuUPeLôLd ùLôÓdLlTÓm. @YoLÞdÏ U§l×ªdL á- DiÓ.
19. @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRoLû[Ùm Sm×úYôúW Rm Bû\Y²Pm

DiûUlTÓj§úVôÚm, Nôh£ áßúYôÚm AYo. @YoLÞdÏ @YoL°u á-Ùm,
I°Ùm DiÓ. (SmûU) UßjÕ SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚ§úVôúW SWL Yô£Ls.
20. ""®û[VôhÓm, ÅÔm, LYof£Ùm, DeLÞd¡ûPúV ùTÚûUV¥jRÛm, ùTôÚh
ùNpYjûRÙm, UdLh ùNpYjûRÙm @§LUôd¡d ùLôsYÕm A¡VûYúV BqÜXL
YôrdûL.'' FuTûR @±kÕ ùLôsÞeLs! (BqÜX¡u ¨ûX) UûZûVl úTôu\Õ. @Ru
(LôWQUôL Øû[jR) T«oLs (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ U¡rf£ûVj RÚ¡\Õ. ©u]o
@Õ LônkÕ ®Ó¡\Õ. @Õ UgNs ¨\UôL UôßYûRd LôiÀo. ©u]o á[UôL A¡\Õ.
UßûU«p (¾úVôÚdÏd) LÓm úYRû]Ùm, (SpúXôÚdÏ) @pXôy®PªÚkÕ Uu²l×m,
§Úl§Ùm DiÓ. BqÜXL YôrÜ GUôtßm YN§Ls R®W úY±pûX.
21. DeLs Bû\Y²u Uu²l©tÏm, ùNôodLj§tÏm ØkÕeLs! @Ru TWlT[Ü Yô]m

Utßm éª«u TWlT[Ü úTôu\Õ. @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRoLû[Ùm
Sm©VYoLÞdLôL @Õ RVô¬dLlThÓs[Õ. BÕúY @pXôy®u @ÚhùLôûP. @ûR,
Rôu Sô¥úVôÚdÏ @Yu YZeÏ¡\ôu. @pXôy ULjRô] @ÚÞûPVYu.
22. BkRl éª«úXô, DeL°PúUô FkRj ÕuTm ¨LrkRôÛm @ûR Sôm DÚYôdÏYRtÏ
ØuúT T§úYh¥p157 BpXôUp BÚdLôÕ. BÕ @pXôyÜdÏ F°Rô]Õ.
23. DeLÞdÏj RY± ®hPRtLôL ¿eLs LYûXlTPôUp BÚlTRtLôLÜm, @Yu

DeLÞdÏ YZe¡V§p ¿eLs é¬jÕl úTôLôUp BÚlTRt LôLÜm, (®§ûV
GtTÓj§Ùs[ôu) LoYØm ùTÚûUÙm ùLôiP IqùYôÚYûWÙm @pXôy úS£dL
UôhPôu.289
24. @YoLs RôØm LgNjR]m ùNnÕ UdLÞdÏm LgNjR]jûR GÜYôoLs. Vôo

×\dL¦d¡\ôúWô @pXôy úRûYVt\Yu; ×LÝdÏ¬VYu.
25. SUÕ çRoLû[j ùR°Yô] NôußLÞPu @àl©ú]ôm. @YoLÞPu úYRjûRÙm,

UdLs ¿§ûV ¨ûX SôhP RWôûNÙm @Ú°ú]ôm. BÚmûTÙm @Ú°ú]ôm. @§p
LÓûUVô] At\Ûm, UdLÞdÏl TVuLÞm Ds[]. R]dÏm, Ru çRoLÞdÏm
Uû\YôL DR® ùNnúYôûW @pXôy @ûPVô[m LôhÓYôu. @pXôy Y-ûU
Ds[Yu; ªûLjRYu.
26. èûaÙm, BlWôÍûUÙm çRoL[ôL @àl©ú]ôm. @YoL[Õ Y¯j úRôu\pL°p

S© Fàm RÏ§ûVÙm, úYRjûRÙm @ûUjúRôm. @YoL°p úSo Y¯ ùTt\YÚm DiÓ.
@YoL°p @§LUôú]ôo Ït\m ×¬TYoLs.
27. ©u]o @YoL°u @¥f ÑYh¥p SUÕ çRoLû[j ùRôPokÕ @àl©ú]ôm. UoVªu
ULu C^ôûYÙm (@YoLû[j) ùRôPokÕ @àl©ú]ôm. @YÚdÏ BgºûXd
ùLôÓjúRôm. @YûWl ©uTt±úVô¬u Ds[eL°p BWdLjûRÙm, @uûTÙm
GtTÓj§ú]ôm. RôUôLúY Õ\Y\jûR DÚYôd¡d ùLôiP]o. @ûRd áP úTQ
úYi¥V ®Rj§p úTQ ®pûX. @pXôy®u §Úl§ûVj úRÓYûRj R®W
(úYù\ûRÙm) @YoLs ÁÕ Sôm ®§VôdL®pûX. @YoL°p Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ
@YoL°u á-ûVd ùLôÓjúRôm. @YoL°p @§LUôú]ôo Ït\Yô°Ls.
28. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyûY @gÑeLs! @Y]Õ çRûW Sm×eLs. @Yu
R]Õ @Ú°p BÚ UPeûL DeLÞdÏ YZeÏYôu. DeLÞdÏ I°ûV GtTÓjÕYôu.
@Ru êXm (SpY¯«p) SPlÀoLs. DeLû[ Uu²lTôu. @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
29. úYRØûPúVôo27 @pXôy®u @Ú°p FRu ÁÕm Rôm Nd§ ùT\ UôhPôoLs
FuTûR @±kÕ ùLôsYRtLôL (DeLÞdÏ @Ús ×¬kRôu.) @Ús @pXôy®u ûL«p
Ds[Õ. Rôu Sô¥úVôÚdÏ @Yu @ûRd ùLôÓlTôu. @pXôy ULjRô]
@ÚÞûPVYu.
mj;jpahak;-58 my;K[hjyh nkhj;j trdk;-22
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p S©Ls SôVLj§Pm IÚ ùTi RodLm ùNnRÕ Tt±
á\lTÓYRôp RodLm ùNnRp Fuß ùTVWôL AdLlThPÕ.
1. R]Õ LQYo Tt± DmªPm RodLm ùNnÕ @pXôy®Pm Øû\«hPY°u ùNôpûX

@pXôy ùN®Ùt\ôu. DeL°ÚY¬u YôRjûR @pXôy ùN®Ùß¡\ôu. @pXôy
2. DeL°p RUÕ Uû]®VûW úLôTj§p Rôn F]d áßúYôÚdÏ @YoLs RôVôL BpûX.
@YoLû[l ùTt\YoLs R®W Ut\Yo @YoL°u RônL[ôL Ø¥VôÕ. ùYßdLjRdL
ùNôpûXÙm, ùTônûVÙm @YoLs áß¡u\]o. @pXôy Ït\eLû[ @Xh£Vm
ùNnTYu; Uu²lTYu.316
3. RUÕ Uû]®VûWd úLôTj§p Rôn F]d á± ®hÓ Rôm á±VûRj §ÚmTl ùTß¡\Yo,
IÚYûWùVôÚYo ¾iÓYRtÏ Øu Jo @¥ûUûV ®ÓRûX ùNnV úYiÓm. BÕúY
DeLÞdÏd á\lTÓm @±ÜûW. ¿eLs ùNnYûR @pXôy SuL±kRYu.
4. (@¥ûU) ¡ûPdLôRYo IÚYûWùVôÚYo ¾iÓYRtÏ Øu ùRôPokÕ BWiÓ UôReLs

úSôu× úSôtL úYiÓm. VôÚdÏf Nd§«pûXúVô @Yo @ßTÕ GûZLÞdÏ DQY°dL
úYiÓm. BÕ @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm ¿eLs Sm×YRtÏ Gt\Õ. BûY
@pXôy®u YWm×Ls. (@Yû]) UßlTYÚdÏj Õu×ßjÕm úYRû] BÚd¡\Õ.
5. @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm Uôß ùNnúYôo BYoLÞdÏ Øu ùNuú\ôo B¯Ü

TÓjRlThPÕ úTôp B¯Ü TÓjRlTÓYôoLs. ùR°Yô] NôußLû[ @Ú°Ùsú[ôm.
(SmûU) UßlúTôÚdÏ B¯Ü RÚm úYRû] BÚd¡\Õ.
6. @YoLs @û]YûWÙm @pXôy D«ol©dÏm Sô°p1 @YoLs ùNnRûR @lúTôÕ

@YoLÞdÏ @±®lTôu. @ûR @pXôy LQd¡hÓ ûYjÕs[ôu. @YoLs @ûR
U\kÕ ®hP]o. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm TôolTYu.
7. Yô]eL°p Ds[Ytû\Ùm, éª«p Ds[Ytû\Ùm @pXôy @±Yôu FuTûR ¿o

@±V®pûXVô? êY¬u BWL£Vj§p @Yu SôuLôUY]ôL BpXôUp BpûX. HY¬p
@Yu A\ôUY]ôL BpXôUp BpûX. BûR ®Pd Ïû\YôLúYô, @§LUôLúYô
BÚkRôÛm @YoLs FeúL BÚkRôÛm @YoLÞPu @Yu BpXôUp BÚlT§pûX.49
©u]o ¡VôUj Sô°p1 @YoLs ùNnRûR @YoLÞdÏ @Yu @±®lTôu. @pXôy
IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @±kRYu.
8. BWL£Vm úTÑYûR ®hÓm RÓdLlThúPôûW ¿o @±V®pûXVô?286 ©u]o FûR

®hÓm RÓdLlThPôoLú[ô @ûR ÁiÓm ùNn¡u\]o. TôYm, YWm× ÁßRp, çRÚdÏ
Uôß ùNnRp A¡VYtû\ BWL£VUôLl úTÑ¡u\]o. (ØamUúR!) @YoLs DmªPm
YÚm úTôÕ @pXôy FûR DUdÏ YôrjRôL AdL®pûXúVô @ûR DUdÏ YôrjRôLd
áß¡u\]o. Sôm áßYRtLôL @pXôy SmûUj Ri¥dLôUp BÚdL úYiÓúU Fuß
RUdÏs á±d ùLôs¡u\]o. @YoLÞdÏ SWLúU úTôÕUô]Õ. @§p @YoLs
LÚÏYôoLs. @Õ ùLhP ReÏªPm.
9. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ¿eLs BWL£Vm úT£]ôp TôYm, YWm× ÁßRp, çRÚdÏ Uôß
ùNnRp A¡VûY Ï±jÕ BWL£Vm úTNô¾oLs! SuûU Utßm Bû\VfNjûR BWL£VUôLl
úTÑeLs. Vô¬Pm Iuß §WhPlTÓÅoLú[ô @kR @pXôyÜdÏ @gÑeLs!
10. BWL£Vm úTÑRp Sm©dûL ùLôiúPôûWd LYûX ùLôs[f ùNnYRtLôL

û`jRô²PªÚkÕ GtTÓYÕ. @pXôy®u ®ÚlTªu± @YoLÞdÏf £±R[Üm
@Y]ôp ¾eÏ BûZdL Ø¥VôÕ. Sm©dûL ùLôiúPôo @pXôyûYúV Nôok§ÚdL
úYiÓm.
11. ""Sm©dûL ùLôiúPôúW! NûTL°p (©\ÚdÏ) BPU°ÙeLs!'' Fuß DeL°Pm

á\lThPôp BPU°ÙeLs! @pXôy DeLÞdÏ BPU°lTôu. ""FÝkÕ ®ÓeLs!'' F]d
á\lThPôp FÝkÕ ®ÓeLs! DeL°p Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏm, Lp®
YZeLlThúPôÚdÏm @pXôy TX RÏ§Lû[ DVojÕYôu. ¿eLs ùNnYûR @pXôy
SuL±kRYu.
12. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ¿eLs BjçR¬Pm (ØamU§Pm) BWL£VUôLl úT£]ôp

DeLs BWL£VjÕdÏ Øu RoUjûR ØtTÓjÕeLs! BÕúY DeLÞdÏf £\kRÕ.
çnûUVô]Õ. DeLÞdÏ (FÕÜm) ¡ûPdLô®hPôp @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
13. DeLs BWL£VUô] úTfÑdLÞdÏ Øu RoUeLû[ ØtTÓjÕYRtÏ @gÑ¡ÈoL[ô?

@qYôß ¿eLs ùNnVôR úTôÕ @pXôy DeLs Uu²l×d úLôÚRûX Gt\ôu. F]úY
ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓeLs! ^LôjÕm ùLôÓeLs. @pXôyÜdÏm, @YàûPV
çRÚdÏm LhÓlTÓeLs! ¿eLs ùNnYûR @pXôy SuL±kRYu.
14. @pXôy Vôo ÁÕ úLôTm ùLôiÓs[ôú]ô @kRf NØRôVjûR Dt\ SiToL[ôd¡d

ùLôiúPôûW ¿o @±V®pûXVô? @YoLs DeLû[f úNokúRôÚm @pXo. @YoLû[f
úNokúRôÚm @pXo. @±kÕ ùLôiúP ùTôn Nj§Vm ùNn¡u\]o.
15. Õu×ßjÕm úYRû]ûV @pXôy @YoLÞdÏj RVô¬jÕs[ôu. @YoLs ùNnÕ

ùLôi¥ÚkRÕ ªLÜm ùLhPÕ.
16. @YoLs RUÕ Nj§VeLû[d úLPVUôd¡d ùLôiP]o.64 @pXôy®u TôûRûV

®hÓm RÓjRôoLs. B¯Ü RÚm úYRû] @YoLÞdÏ DiÓ.
17. @YoL°u ùTôÚhùNpYØm, UdLhùNpYØm @pXôy®PªÚkÕ £±R[Üm
@YoLû[d LôlTôt\ôÕ. @YoLú[ SWLYô£Ls. @§p @YoLs ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
18. @YoLs @û]YûWÙm @pXôy D«ol©dÏm Sô°p DeL°Pm Nj§Vm ùNnRÕ

úTôp @Y²PØm Nj§Vm ùNnYôoLs. RôeLs IÚ ùLôsûL«p BÚlTRôL
¨û]d¡u\]o. LY]j§p ùLôsL! @YoLú[ ùTônVoLs.
19. û`jRôu @YoLû[ ªûLjÕ ®hPôu. @pXôy®u ¨û]ûY @YoLÞdÏ U\dLf

ùNnRôu. @YoLú[ û`jRô²u áhPj§]o. LY]j§p ùLôsL! û`jRô²u
áhPj§]úW SxPUûPkRYoLs.
20. @pXôyûYÙm, @YàûPV çRûWÙm TûLlúTôúW B¯kúRôo.
21. ""Sôàm F]Õ çRoLÞúU ªûLlúTôm'' Fuß @pXôy ®§jÕ ®hPôu. @pXôy
Y-ûU ªdLYu; ªûLjRYu.
22. @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 SmTd á¥V NØRôVj§]o, @pXôyûYÙm, @Y]Õ

çRûWÙm TûLlúTôûW RUÕ ùTtú\ôWôL BÚkRôÛm, ©sû[L[ôL BÚkRôÛm,
NúLôRWoL[ôL BÚkRôÛm, RUÕ ÏÓmTj§]WôL BÚkRôÛm @YoLû[ úS£lTûR ¿o
LôQ Uôh¼o. @YoL°u Ds[eL°p @pXôy Sm©dûLûVl T§jÕ ®hPôu. R]Õ
ìaý êXm @YoLû[l TXlTÓj§Ùs[ôu. @YoLû[ ùNôodLf úNôûXL°p ÖûZVf
ùNn¡\ôu. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p ¨WkRWUôL BÚlTôoLs.
@YoLû[ @pXôy ùTôÚk§d ùLôiPôu. @YoLÞm @pXôyûYl ùTôÚk§d
ùLôiP]o. @YoLú[ @pXôy®u áhPj§]o. LY]j§p ùLôsL! @pXôy®u
áhPj§]úW ùYt± ùTßTYoLs.
mj;jpahak;-59 my;`\;h; nkhj;j trdk;-24
BkR @j§VôVj§u BWiPôm YN]m ëRoLs ØRu Øû\VôL SôÓ LPjRlThPÕ Tt±
áßYRôp ùY°úVt\m Fuß BkR @j§VôVj§tÏ ùTV¬PlThPÕ.
1. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûY @pXôyûYj Õ§d¡u\]. @Yu ªûLjRYu;

Oô]ªdLYu.
2. @Yú] úYRØûPúVô¬p27 Ds[ (GL Bû\Yû]) UßlúTôûW @YoL[Õ

BpXeL°-ÚkÕ ØRp ùY°úVt\UôL ùY°úVt±]ôu. @YoLs ùY°úVßYôoLs F]
¿eLs FiQ®pûX. RUÕ úLôhûPLs @pXôy®PªÚkÕ ReLû[d LôdÏm F]
@YoLs ¨û]jR]o. @YoLs Fi¦l Tôoj§WôR Y¯«p @YoLû[ @pXôy
@Ô¡]ôu. @YoL[Õ Ds[eL°p @fNjûR ®ûRjRôu. RUÕ ûLL[ôÛm, Sm©dûL
ùLôiúPô¬u ûLL[ôÛm RUÕ ÅÓLû[ SôNUôd¡]ôoLs. @±ÜûPúVôúW T¥l©û]
ùTßeLs!
3. @YoLs ùY°úVßYûR @pXôy ®§j§ÚdLô®hPôp @YoLû[ BqÜX¡p

Ri¥j§ÚlTôu. UßûU«p @YoLÞdÏ SW¡u úYRû] BÚd¡\Õ.
4. @YoLs @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm TûLlúTôWôL BÚkRúR BRtÏd LôWQm.

Vôo @pXôyûYl TûLd¡\ôúWô @pXôy LÓûUVôLj Ri¥lTYu.
5. ¿eLs (@YoLÞûPV) úTÃfûN UWeLû[ ùYh¥VÕm, @Ru úYoLÞPu ùYhPôÕ

®hPÕm @pXôy®u ®ÚlTlT¥úV SPkRÕ. Ït\m ×¬kúRôûW @Yu B¯Ü
TÓjÕYôu.
6. @YoL°PªÚkÕ FûRj R]Õ çRo ûLlTtßUôß @pXôy ùNnRôú]ô @RtLôL

¿eLs Ï§ûWûVúVô, IhPLjûRúVô Jh¥f ùNpX®pûX. Uô\ôL @pXôy, Rôu
Sô¥VYo ÁÕ R]Õ çRoLû[f NôhÓ¡\ôu. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚ°u ÁÕm
At\ÛûPVYu.
7. TpúYß EWô¬PªÚkÕ FûR R]Õ çRo ûLlTtßUôß @pXôy ùNnRôú]ô @Õ

@pXôyÜdÏm, BjçRÚdÏm, D\®]ÚdÏm, @]ôûRLÞdÏm, GûZLÞdÏm,
SôúPô¥dÏm206 D¬VÕ. DeL°p ùNpYkRoL°ûPúV (ùNpYm) Ñt±d ùLôi¥ÚdLd
áPôÕ FuTRtLôL (BqYôß Te¡Ó¡\ôu).195 BjçRo DeLÞdÏ FûRd ùLôÓjRôúWô
@ûR Yôe¡d ùLôsÞeLs! FûR ®hÓm DeLû[j RÓjRôúWô (@§-ÚkÕ) ®X¡d
ùLôsÞeLs! @pXôyûY @gÑeLs! @pXôy LÓûUVôLj Ri¥lTYu.
8. RUÕ ÅÓLû[Ùm, ùNôjÕdLû[Ùm ®hÓ ùY°úVt\lThP ¶wWj ùNnR

GûZLÞdÏm (D¬VÕ). @YoLs @pXôy®PªÚkÕ @Úû[Ùm §Úl§ûVÙm
F§oTôod¡u\]o. @pXôyÜdÏm, @YàûPV çRÚdÏm DRÜ¡u\]o. @YoLú[
DiûUVô[oLs.
9. @YoLÞdÏ ØuúT Sm©dûLûVÙm, BqîûWÙm RURôd¡d ùLôiúPôÚdÏm (D¬VÕ).

¶wWj ùNnÕ RmªPm YÚúYôûW @YoLs úS£d¡u\]o. @YoLÞdÏd
ùLôÓdLlTÓYÕ Ï±jÕ RUÕ Ds[eL°p Lôrl×QoÜ ùLôs[ UôhPôoLs. RUdÏ
YßûU BÚkR úTôÕm RmûU ®P (@YoLÞdÏ) Øuà¬ûU @°d¡u\]o.
Ru²PØs[ LgNjR]j§-ÚkÕ LôdLlTÓúYôúW ùYt± ùTtú\ôo.
10. @YoLÞdÏl ©u YkúRôo ""FeLs Bû\Yô! FeLû[Ùm, Sm©dûLÙPu FeLû[

Øk§ ®hP FeLs NúLôRWoLû[Ùm Uu²lTôVôL! FeLs Ds[eL°p Sm©dûL
ùLôiúPôo ÁÕ ùYßlûT GtTÓj§ ®PôúR! ¿ BWdLØûPúVôu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu''
Fuß áß¡u\]o.
11. (ØamUúR!) SVYgNLûW ¿o @±V®pûXVô? ""¿eLs ùY°úVt\lThPôp DeLÞPu

SôeLÞm ùY°úVßúYôm. DeLs ®`Vj§p FYÚdÏm FlúTôÕm LhÓlTP UôhúPôm.
DeLs ÁÕ úTôo ùRôÓdLlThPôp DeLÞdÏ DRÜúYôm'' Fuß úYRØûPúVô¬p27
Ds[ (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬Pm @YoLs áß¡u\]o. @YoLs ùTônVoLs
FuTRtÏ @pXôy Nôh£ áß¡\ôu.
12. @YoLs ùY°úVt\lThPôp @YoLÞPu BYoLs ùY°úV\úY UôhPôoLs.

@YoLs ÁÕ úTôo ùRôÓdLlThPôp @YoLÞdÏ DRYÜm UôhPôoLs. BYoLs
@YoLÞdÏ DR®]ôÛm ×\eLôh¥ JÓYôoLs. ©u]o DR® ùNnVlTP UôhPôoLs.
13. @YoL[Õ Ds[eL°p @pXôyûY ®P DeLû[l Tt±úV @§L TVm BÚd¡\Õ.

@YoLs ×¬kÕ ùLôs[ôR áhPUôL BÚlTúR BRtÏd LôWQm.
14. @Wi @ûUdLlThP EoL°-ÚkúRô, ÑYoLÞdÏl ©u]ô-ÚkúRô R®W @YoLs

Iuß úNokÕ DeL°Pm úTô¬P UôhPôoLs. @YoLÞd¡ûPúV TûLûU LÓûUVô]Õ.
@YoLs Iuß §WiÓs[RôL (ØamUúR!) ¿o LÚÕÅo. @YoL°u Ds[eLú[ô £R±d
¡Pd¡u\]. @YoLs ®[eLôR áhPUôL BÚlTúR BRtÏd LôWQm.
15. @YoLÞdÏf Ntß Øu ùNu\ NØRôVj§]o úTôuú\ (@YoLs Ds[]o) @YoLs

RUÕ Lô¬Vj§u ®û[ûY @àT®jR]o. @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû]Ùm DiÓ.
16. ""(GL Bû\Yû]) UßjÕ ®Ó'' Fuß U²R²Pm á±, @Yu UßjR ©u ""Sôu Duû]
®hÓ ®X¡VYu. @¡Xj§u Bû\Y]ô¡V @pXôyûY @gÑ¡ú\u'' F]d á±V
û`jRôû]l úTôu\YoLs.
17. SWLj§p ¨WkRWUôL BÚlTúR BÚY¬u Ø¥YôL A¡®hPÕ. @¿§ BûZjúRôÚdÏ

BÕúY RiPû].
18. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôyûY @gÑeLs! Sôû[dÏ F] Rôm ùNnR ®û]ûV
IqùYôÚYÚm LY²dLhÓm. @pXôyûY @gÑeLs! ¿eLs ùNnTYtû\ @pXôy
SuL±kRYu.
19. @pXôyûY U\kúRôûWl úTôp A¡ ®Pô¾oLs! @YoLû[úV @YoLÞdÏ @Yu

U\dLf ùNnÕ ®hPôu. @YoLú[ Ït\Yô°Ls.
20. SWLYô£LÞm, ùNôodLYô£LÞm NUUôL UôhPôoLs. ùNôodLYô£Lú[ ùYt± ùTtú\ôo.
21. BkRd ÏoAû] IÚ UûX«u ÁÕ Sôm B\d¡«ÚkRôp @Õ @pXôy®u @fNjRôp

T¦kÕ ùSôße¡ ®ÓYûRd LôiÀo. U²RoLs £k§lTRtLôL BkR DRôWQeLû[
@YoLÞdÏd áß¡ú\ôm.
22. @Yú] @pXôy. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX.

Uû\Yô]ûRÙm, ùY°lTûPVô]ûRÙm @±TYu. @Yu @[Yt\ @Ú[ô[u; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
23. @Yú] @pXôy. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. (@Yu)

úTWWNu; çVYu.10 ¨mU§V°lTYu; @ûPdLXm RÚTYu; LiLô¦lTYu; ªûLjRYu;
A§dLm ùNÛjÕTYu; ùTÚûUdÏ¬VYu. @YoLs BûQ Lt©lTûR ®hÓm @pXôy
çVYu.10
24. @Yú] @pXôy. (@Yu) TûPlTYu; DÚYôdÏTYu; Y¥YûUlTYu; @YàdÏ

@Z¡V ùTVoLs Ds[]. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûY @Yû]j Õ§d¡u\].
@Yu ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
mj;jpahak;-60 my;Kk;j`pdh nkhj;j trdk;-13
BkR @j§VôVj§u TjRôm YN]j§p SôÓ Õ\kÕ YÚ¡u\ ùTiLû[f úNô§jÕ @±V
úYiÓm Fuß á\lTÓYRôp BkR @j§VôVj§tÏ @p ØmR¶]ô(úNô§jÕ @±Rp)
Fuß ùTV¬PlThPÕ.
1. Sm©dûL ùLôiúPôúW! F]Õ TôûR«Ûm, F]Õ §Úl§ûV Sô¥Ùm @\lúTôÚdÏl

×\lTÓúYôWôL ¿eLs BÚkRôp F]Õ TûLYûWÙm, DeLs TûLYûWÙm ¿eLs @u×
ùNÛjÕm Dt\ SiToL[ôL89 Ad¡d ùLôs[ô¾oLs! @YoLs DeL°Pm YkÕs[
DiûUûV Ußd¡u\]o. DeLs Bû\Y]ô¡V @pXôyûY ¿eLs Sm©VRtLôL
BjçRûWÙm, DeLû[Ùm (EûW ®hÓ) @YoLs ùY°úVt±]ôoLs. @YoL°Pm
BWL£VUôL @uûTf ùNÛjÕ¡ÈoLs. ¿eLs T¡WeLlTÓj§VûRÙm, Uû\jRûRÙm Sôu
SuÏ @±TYu. DeL°p BûRf ùNnTYo úSo Y¯ RY± ®hPôo.
2. @YoLs DeLs ÁÕ Nd§ ùTt\ôp DeLÞdÏl TûLYoL[ô¡ (DeLû[j) Õu×ßj§P

RUÕ ûLLû[Ùm, SôÜLû[Ùm DeLû[ úSôd¡ ¿hÓYôoLs. ¿eLs (GL Bû\Yû])
UßlTûR @YoLs ®Úm×¡u\]o.
3. ¡VôUj Sô°p1 DeL°u D\®]Úm, DeLs NkR§LÞm DeLÞdÏl TVu RWúY

UôhPôoLs. DeLÞd¡ûPúV @Yu ¾olT°lTôu. ¿eLs ùNnYûR @pXôy TôolTYu.
4. ""DeLû[ ®hÓm, @pXôyûYVu± FRû] YQeÏ¡ÈoLú[ô @ûR ®hÓm SôeLs

®X¡VYoLs. DeLû[ Ußd¡ú\ôm. @pXôyûY UhÓm ¿eLs Sm©dûL ùLôsÞm
YûW FeLÞdÏm, DeLÞdÏªûPúV TûLûUÙm ùYßl×m Fuù\ußm GtThÓ ®hPÕ''
Fuß á±V ®`Vj§p BlWôÍªPØm @YÚPu BÚkúRô¬PØm DeLÞdÏ @Z¡V
ØuUô§¬ BÚd¡\Õ. ""DeLÞdLôL TôY Uu²l×j úRÓúYu. @pXôy®PªÚkÕ
DeLÞdÏ FûRÙm ùNnV Sôu @§LôWm ùTt±ÚdL®pûX'' Fuß BlWôÍm Rm
RkûR«Pm á±VûRj R®W.247 (B§p @Y¬Pm ØuUô§¬ BpûX) FeLs Bû\Yô!
Duû]úV Nôok§Úd¡ú\ôm. Du²PúU §Úm©ú]ôm. ÁÞRp Du²PúU Ds[Õ.
5. ""FeLs Bû\Yô! (Duû]) UßlúTôÚdÏf úNôRû]VôL FeLû[ Ad¡ ®PôúR!

FeLû[ Uu²lTôVôL! FeLs Bû\Yô! ¿úV ªûLjRYu; Oô]ªdLYu'' (Fußm
©Wôoj§jRôo.)
6. @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 Sm×úYôÚdÏ @YoL°Pm @Z¡V ØuUô§¬

BÚd¡\Õ. Vôo ×\dL¦d¡\ôúWô @pXôy úRûYVt\Yu; ×LÝdÏ¬VYu.
7. DeLÞdÏm, ¿eLs VôûWl TûLj¾oLú[ô @YoLÞdÏªûPúV @pXôy @uûT

GtTÓj§Pd áÓm. @pXôy At\ÛûPVYu; @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
8. UôodL ®`Vj§p DeLÞPu úTô¬PôúRôÚdÏm, DeLs ÅÓL°-ÚkÕ DeLû[
ùY°úVt\ôúRôÚdÏm SuûU ùNnYûRÙm, @YoLÞdÏ ¿§ ùNÛjÕYûRÙm @pXôy
DeLÞdÏj RûP ùNnV®pûX. ¿§ ùNÛjÕúYôûW @pXôy ®Úm×¡\ôu.89
9. UôodL ®`Vj§p DeLÞPu úTô¬ÓúYôo, DeLs BpXeL°-ÚkÕ DeLû[

ùY°úVt±úVôo, DeLû[ ùY°úVtßYRtÏ DR® ×¬kúRôo A¡úVôûW Dt\
SiToL[ôL AdÏYûRúV @pXôy DeLÞdÏj RûP ùNn¡\ôu.89 @YoLû[ Dt\
SiToL[ôd¡d ùLôsúYôúW @¿§ BûZjRYoLs.
10. Sm©dûL ùLôiúPôúW! Sm©dûL ùLôiP ùTiLs ¶wWj ùNnÕ DeL°Pm YkRôp
@YoLû[f úNô§jÕl TôÚeLs! @YoL[Õ Sm©dûLûV @pXôy SuÏ @±kRYu.
@YoLs Sm©dûL ùLôiúPôo Fuß ¿eLs @±kRôp @YoLû[ (GL Bû\Yû])
UßlúTô¬Pm §Úl© @àl© ®Pô¾oLs! BYoLs @YoLÞdÏ @àU§dLlThúPôo
@pXo. @YoLs BYoLÞdÏ @àU§dLlThúPôÚm @pXo.91 @YoLs
(BlùTiLÞdLôL) ùNX®hPûR @YoLÞdÏd ùLôÓjÕ ®ÓeLs! @YoLÞdÏ¬V (UQd)
ùLôûPLû[108 ¿eLs YZe¡]ôp @YoLû[ ¿eLs UQkÕ ùLôsYÕ DeLs ÁÕ
Ït\ªpûX. GL Bû\Yû] UßdÏm ùTiLÞPu (Øu]o ùNnR) §ÚUQ
IlTkReLû[j ùRôPWô¾oLs. ¿eLs ùNX®hPûR ¿eLs úLÞeLs! @YoLs
ùNX®hPûR @YoLs úLhLhÓm. BÕúY @pXôy®u LhPû[. DeLÞd¡ûPúV
@Yu ¾olT°d¡\ôu. @pXôy @±kRYu; Oô]ªdLYu.
11. DeLs Uû]®V¬p VôúWàm (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬Pm ùNu\ ©u, ¿eLs
(UßlúTôûW) ùYt± ùLôsÞm úTôÕ, VôÚûPV Uû]®Vo ùNuß ®hPôoLú[ô
@YoLÞdÏ, @YoLs ùNX®hPûRl úTôu\ûR (úTô¬p ûLlTtßm ùTôÚhL°-ÚkÕ)
ùLôÓjÕ ®ÓeLs! ¿eLs Sm©dûL ùLôiÓs[ @pXôyûY @gÑeLs!
12. S©úV! (ØamUúR!) Sm©dûL ùLôiP ùTiLs DmªPm YkÕ ""@pXôyÜdÏ

FûRÙm BûQ Lt©dL UôhúPôm; §ÚP UôhúPôm; ®TfNôWm ùNnV UôhúPôm; FeLs
ÏZkûRLû[d ùLôpX UôhúPôm; SôeL[ôL BhÓd Lh¥ FkR @Yçû\Ùm á\
UôhúPôm; SpX ®`Vj§p DUdÏ Uôß ùNnV UôhúPôm'' Fuß DmªPm Dß§ ùUô¯
ùLôÓjRôp @YoL°Pm Dß§ ùUô¯ FÓlÀWôL! @YoLÞdLôL @pXôy®Pm TôY
Uu²l×j úRÓÅWôL! @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.334
13. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôy VôûW úLô©jÕ ®hPôú]ô @kRd áhPjûR Dt\
SiToL[ôd¡d ùLôs[ô¾oLs! (GL Bû\Yû]) UßlúTôo UiQû\Yô£Ls
(FÝlTlTÓYôoLs FuTÕ) Tt± Sm©dûL BZkRÕ úTôp BYoLs UßûUûVl1 Tt±
Sm©dûL BZkÕ ®hPôoLs.
mj;jpahak;-61 m];]/g; nkhj;j trdk;-14
BkR @j§VôVj§u SôuLôYÕ YN]j§p @pXôy®u TôûR«p @¦YÏjÕ
¨tTYoLû[l Tt± úTNlTÓYRôp @¦YÏl× Fuß BRtÏ ùTVo ãhPlThPÕ.
1. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @pXôyûYj Õ§d¡u\]. @Yu

2. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ¿eLs ùNnVôRûR Gu ùNôp¡ÈoLs?
3. ¿eLs ùNnVôRûRf ùNôpYÕ @pXôy®Pm LÓm úLôTjÕdÏ¬VÕ.
4. Dß§VôL BûQdLlThP LhPPm úTôuß @¦YÏjÕ Ru TôûR«p úTô¬ÓúYôûW

5. ""Fu NØRôVúU! Sôu DeLÞdÏ (@àlTlThP) @pXôy®u çRo FuTûR @±kÕ

ùLôiúP Gu F]dÏj ùRôpûX RÚ¡ÈoLs?'' Fuß ê^ô RUÕ NØRôVj§tÏd á±VûR
¨û]îhÓÅWôL. @YoLs RPm ×WiP úTôÕ @YoL°u Ds[eLû[ @pXôy RPm
×W[f ùNnÕ ®hPôu. Ït\m ×¬Ùm áhPjÕdÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP UôhPôu.
6. ""BvWôÂ-u UdLú[! Sôu DeLÞdÏ (@àlTlThP) @pXôy®u çRo. F]dÏ Øu

ùNu\ RqWôjûR DiûUlTÓjÕTYu. F]dÏl ©u]o YWÜs[ @yUj Fu\
ùTVÚûPV çRûWl Tt± StùNn§ áßTYu''25 Fuß UoVªu ULu C^ô á±VûR
¨û]îhÓÅWôL! @YoL°Pm ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YkR úTôÕ ""BÕ ùR°Yô]
ã²Vm'' F]d á±]o.282
7. BvXôj§tÏ @ûZdLlTÓm ¨ûX«p @pXôy®u ÁÕ ùTônûV BhÓd LhÓTYû]

®P ªLl ùT¬V @¿§ BûZlTYu Vôo? @¿§ BûZdÏm áhPj§tÏ @pXôy úSo Y¯
LôhP UôhPôu.
8. @pXôy®u I°ûVj RUÕ YônL[ôp E§ @ûQdL ¨û]d¡u\]o. (Ruû])

UßlúTôo ùYßjRôÛm @pXôy R]Õ I°ûV ØÝûUlTÓjÕTYu.
9. BûQ Lt©lúTôo ùYßjR úTô§Ûm @û]jÕ UôodLeLû[ ®P úUúXôeLf

ùNnYRtLôL @Yú] R]Õ çRûW úSo Y¯ÙPàm, DiûU UôodLjÕPàm @àl©]ôu.
10. Sm©dûL ùLôiúPôúW! Õu×ßjÕm úYRû]«-ÚkÕ DeLû[d LôlTôtßm IÚ

®VôTôWjûR Sôu DeLÞdÏ @±®dLhÓUô?
11. ¿eLs @pXôyûYÙm, @YàûPV çRûWÙm SmT úYiÓm; @pXôy®u TôûR«p
DeLs ùNpYeL[ôÛm, D«oL[ôÛm @\lúTôo ×¬V úYiÓm; ¿eLs @±kRôp BÕúY
DeLÞdÏf £\kRÕ.
12. DeLÞdLôL DeLs TôYeLû[ @Yu Uu²lTôu. DeLû[ ùNôodLf úNôûXL°p

ÖûZVf ùNnYôu. @Ru ¸rl TÏ§«p AßLs JÓm. ¨ûXVô] ùNôodLf úNôûXL°p
çV Ï¥«Úl×LÞm Ds[]. BÕúY ULjRô] ùYt±.
13. ¿eLs ®Úm×m Utù\ôußm DiÓ. (@Õ) @pXôy®PªÚkÕ DR®Ùm, @Ú¡p

Ds[ ùYt±ÙUôÏm. Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ StùNn§ áßÅWôL!
14. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ""@pXôyÜdLôL F]dÏ DRÜTYo Vôo'' Fuß UoVªu ULu
C^ô ºPoL°Pm úLhP úTôÕ ""SôeLs @pXôy®u DR®Vô[oLs'' Fuß ºPoLs
á±]o. @Õ úTôp ¿eLÞm @pXôy®u DR®Vô[oL[ôL A¡®ÓeLs! BvWôÂ-u
UdL°p IÚ ©¬®]o Sm©dûL ùLôiP]o. Utù\ôÚ ©¬®]o (SmûU) UßjR]o.
Sm©dûL ùLôiúPôûW @YoLÞûPV F§¬Ls ®`Vj§p TXlTÓj§ú]ôm. F]úY
@YoLs ùYt± ùTt\]o.
mj;jpahak;-62 my;[{k;M nkhj;j trdk;-11
BkR @j§VôVj§u 9, 10 YN]eL°p _ýmA Fu\ ùYs°d¡ZûU ùRôÝûLl Tt±
á\lTÓYRôp BkR @j§VôVj§tÏ _ýmA Fuß ùTV¬PlThPÕ.
1. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @pXôyûYj Õ§d¡u\]. @Yu

@WNu; çVYu;10 ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.
2. @Yú] FÝRlT¥dLôR NØRôVj§p @YoL°-ÚkúR IÚ çRûW @àl©]ôu.

@YoLÞdÏ @Yo @Y]Õ YN]eLû[d áß¡\ôo. @YoLû[l T¬ÑjRlTÓjÕ¡\ôo.
@YoLÞdÏ úYRjûRÙm, Oô]jûRÙm67 Ltßd ùLôÓd¡\ôo.36 @YoLs BRtÏ Øu
ùR°Yô] Y¯ úLh¥p BÚkR]o.
3. @YoL°p Ut\YoLÞdLôLÜm187 (@YûW @àl©]ôu) @YoLÞPu BYoLs Buàm

úNW®pûX. @Yu ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.281
4. BÕ @pXôy®u @Ús. Rôu Sô¥úVôÚdÏ @ûR @Yu YZeÏ¡\ôu. @pXôy

ULjRô] @ÚÞûPVYu.
5. RqWôj ÑUjRlThÓ ©u]o @ûRf ÑUdLôUp (@Ru T¥ SPdLôUp) BÚkRôoLú[

@YoL[Õ DRôWQm GÓLû[f ÑUdÏm LÝûRûVl úTôu\Õ. @pXôy®u
YN]eLû[l ùTônùV]d LÚÕúYôÚdÏ¬V DRôWQm ªLÜm ùLhPÕ. @¿§ BûZdÏm
áhPj§tÏ @pXôy úSo Y¯ LôhPUôhPôu.
6. ""ëRoLú[! Ut\ U²RoLs Bu± ¿eLs Rôu @pXôy®u úSNoLs Fuß ¿eLs LÚ§,
@§p ¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp NôYRtÏ AûNlTÓeLs!'' F] (ØamUúR!)
áßÅWôL!
7. @YoLs ùNnR ®û] LôWQUôL @ûR @YoLs IÚ úTôÕm ®ÚmT UôhPôoLs.

@¿§ BûZjúRôûW @pXôy @±kRYu.
8. ""¿eLs FûR ®hÓm ùYÚiÓ JÓ¡ÈoLú[ô @kR UWQm DeLû[f Nk§dLd á¥VÕ.
©u]o Uû\Yô]ûRÙm, ùY°lTûPVô]ûRÙm @±TY²Pm ùLôiÓ ùNpXlTÓÅoLs.
¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRûR @Yu DeLÞdÏ @±®lTôu'' Fuß áßÅWôL!
9. Sm©dûL ùLôiúPôúW! ùYs°d ¡ZûU«p ùRôÝûLdLôL @ûZdLlThPôp

@pXôyûY ¨û]lTRtÏ ®ûWÙeLs! ®VôTôWjûR ®hÓ ®ÓeLs! ¿eLs @±kRôp
BÕúY DeLÞdÏ SpXÕ.
10. ùRôÝûL Ø¥dLlThPÕm éª«p @ûXkÕ @pXôy®u @Úû[j úRÓeLs!
@pXôyûY @§Lm ¨û]ÙeLs! ¿eLs ùYt± ùTßÅoLs.
11. ""(ØamUúR) @YoLs ®VôTôWjûRúVô, ÅQô]ûRúVô LiPôp ü\ ¨ûX«p DmûU

®hÓ ®hÓ @ûR úSôd¡f ùNuß ®Ó¡u\]o. @pXôy®Pm BÚlTÕ ÅQô]ûRÙm,
®VôTôWjûRÙm ®P £\kRÕ @pXôy DQY°lúTô¬p £\kRYu'' F]d áßÅWôL!.
mj;jpahak;-63 my;Kdh/gp$d; nkhj;j trdk;-11
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p SVYgNLoLû[l Tt± úTNlTÓYRôp @ÕúY BkR
@j§VôVj§u ùTVo A]Õ
1. (ØamUúR!) SVYgNLoLs DmªPm YÚm úTôÕ ""¿o @pXôy®u çRúW Fuß Dß§
áß¡ú\ôm'' Fuß áß¡u\]o. ¿o @YàûPV çRo FuTûR @pXôy @±Yôu.
""SVYgNLoLs ùTônVoLú['' Fuß @pXôy Dß§ áß¡\ôu.275
2. @YoLs RUÕ Nj§VeLû[d úLPVUôd¡ @pXôy®u TôûRûV ®hÓm

RÓd¡u\]o.64 @YoLs ùNnÕ ùLôi¥ÚlTÕ ùLhPÕ.
3. @YoLs Sm©dûL ùLôiÓ ©u]o (GL Bû\Yû]) UßjRúR BRtÏd LôWQm. F]úY
@YoL[Õ Ds[eLÞdÏ Øj§ûW«PlThÓ ®hPÕ. @R]ôp @YoLs ×¬kÕ ùLôs[
UôhPôoLs.
4. (ØamUúR!) ¿o @YoLû[d LôÔm úTôÕ @YoL°u DPpLs DmûU ®Vl©p

ArjÕm. @YoLs úT£]ôp @YoL[Õ úTfûN ¿o ùN®úVtÀo. @YoLs NônjÕ
ûYdLlThP UWdLhûPLs úTôp Ds[]o. IqùYôÚ ùTÚm NlRjûRÙm @YoLs RUdÏ
F§Wô]RôLúY LÚÕYôoLs. @YoLú[ F§¬Ls. F]úY @YoL°Pm LY]UôL BÚlÀWôL!
@YoLû[ @pXôy @¯lTôu. @YoLs FqYôß §ûN §ÚlTlTÓ¡u\]o?.
5. ""YôÚeLs! DeLÞdLôL @pXôy®u çRo TôYUu²l×j úRÓYôo'' Fuß @YoL°Pm

á\lThPôp RUÕ RûXLû[j §Úl©d ùLôs¡u\]o. @LkûR ùLôiÓ RÓlúTôWôL
@YoLû[d LôiÀo.
6. (ØamUúR!) @YoLÞdLôL ¿o TôYUu²l×j úRÓYÕm @YoLÞdLôL ¿o

TôYUu²l×j úRPôUp BÚlTÕm @YoLû[l ùTôßjR YûW NUUôÏm. @YoLû[
@pXôy Uu²dLúY UôhPôu. Ït\m ×¬Ùm áhPj§tÏ @pXôy úSo Y¯ LôhP
UôhPôu.
7. ""@pXôy®u çRÚPu BÚlúTôo (@YûW ®hÓm) ®XLôR YûW @YoLÞdÏf

ùNX®Pô¾oLs!'' Fuß áßúYôo @YoLú[. Yô]eLs Utßm éª«u LÚîXeLs
@pXôyÜdúL D¬V]. F²àm SVYgNLoLs ×¬kÕ ùLôs[ UôhPôoLs.
8. ""U¾]ôÜdÏ Sôm §Úm©]ôp @eÏs[ DVokúRôo B¯kúRôûW ùY°úVtßYôoLs''

Fuß áß¡u\]o. Li¦Vm @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm, Sm©dûL
ùLôiúPôÚdÏm D¬VÕ. F²àm SVYgNLoLs @±V UôhPôoLs.
9. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeL°u ùTôÚhùNpYØm, UdLhùNpYØm @pXôy®u
¨û]ûY ®hÓ DeLû[j §ûN §Úl© ®P úYiPôm. BûRf ùNnúYôúW
SxPUûPkRYoLs.
10. DeLÞdÏ UWQm YÚYRtÏ Øu Sôm DeLÞdÏ YZe¡VYt±-ÚkÕ (Sp Y¯«p)

ùNX®ÓeLs! ""Bû\Yô! Ïû\kR LôXm YûW F]dÏ ¿ @YLôNm @°j§ÚdLd áPôRô?
RoUm ùNnÕ SpXY]ôL A¡«ÚlúTú]'' Fuß @lúTôÕ (U²Ru) áßYôu.
11. @RtÏ¬V RYûQ YkÕ ®hPôp FYÚdÏm @pXôy @YLôNm @°dL UôhPôu.
¿eLs ùNnYûR @pXôy SuL±kRYu.
mj;jpahak;-64 mj;jfhGd; nkhj;j trdk;-18
BkR @j§VôVj§u 9YÕ YN]j§p ¾VYoLs SxPUûPÙm Sôs Tt± úTNlTÓYRôp
@ÕúY BkR @j§VôVj§u ùTVWôL A]Õ.
1. Yô]eL°p Ds[ûYÙm, éª«p Ds[ûYÙm @pXôyûYj Õ§d¡u\]. Ah£

@YàdúL D¬VÕ. @YàdúL ×Lr D¬VÕ. @Yu IqùYôÚ ùTôÚ°u ÁÕm
At\ÛûPVYu.
2. @Yú] DeLû[l TûPjRôu. DeL°p (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚm Ds[]o.

DeL°p Sm©dûL ùLôiúPôÚm Ds[]o. ¿eLs ùNnYûR @pXôy TôolTYu.
3. Yô]eLû[Ùm, éªûVÙm RdL LôWQjÕPu @Yu TûPjRôu. DeLû[ Y¥YûUjÕ

DeLs Y¥YeLû[ @Yu @ZÏTÓj§]ôu. @Y²PúU ÁÞRp DiÓ.
4. Yô]eL°Ûm, éª«Ûm Ds[ûR @Yu @±Yôu. ¿eLs Uû\lTûRÙm,

ùY°lTÓjÕYûRÙm @Yu @±Yôu. Ds[eL°p Ds[ûR @pXôy @±kRYu.
5. Øu ùNu\ (GL Bû\Yû]) UßlúTô¬u ùNn§ (ØamUúR!) DmªPm YW®pûXVô?

@YoLs RUÕ Lô¬Vj§u ®û[ûY @àT®jR]o. @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû]
Ds[Õ.
6. @YoL°Pm @YoL[Õ çRoLs ùR°Yô] NôußLû[d ùLôiÓ YÚúYôWôL

BÚkRÕm, IÚ U²Ro FeLÞdÏ Y¯ LôhÓYRô? Fuß @YoLs á± (GL Bû\Yû])
UßjÕl ×\dL¦jRÕm BRtÏd LôWQm. @YoLû[j úRûYVtú\ôWôL @pXôy
LÚ§]ôu. @pXôy úRûYVt\Yu; ×LÝdÏ¬VYu.
7. Rôm D«ol©dLlTPúY UôhúPôm Fuß (GL Bû\Yû]) UßlúTôo ¨û]d¡u\]o.

""@qYô±pûX! Fu Bû\Yu úUp AûQVôL! ¿eLs D«ol©dLlTÓÅoLs. ¿eLs
ùNnRÕ Tt± ©u]o DeLÞdÏ @±®dLlTÓm. BÕ @pXôyÜdÏ F°Rô]Õ'' Fuß
áßÅWôL!
8. F]úY @pXôyûYÙm, @Y]Õ çRûWÙm, Sôm @Ú°V I°ûVÙm Sm×eLs! ¿eLs

ùNnYûR @pXôy SuL±kRYu.
9. Iuß §WhÓm Sô°p1 @Yu DeLû[ Iuß §WhÓYôu. @ÕúY SxPU°dÏm Sôs1.
@pXôyûY Sm© SpX\m ùNnTY¬u ¾ûULû[ @YûW ®hÓm @Yu ¿dÏYôu.
@YûW ùNôodLf úNôûXL°p ÖûZVf ùNnYôu. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm.
@§p Fuù\ußm ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. BÕúY ULjRô] ùYt±.
10. (SmûU) UßjÕ SUÕ YN]eLû[l ùTônùV]d LÚÕúYôo SWL Yô£Ls. @§p
¨WkRWUôL BÚlTôoLs. @Õ ùLhP ReÏªPm.
11. FkRj ÕuTm GtThPôÛm @pXôy®u ®ÚlTjûRd ùLôiúP R®W BpûX.

@pXôyûY Sm×m Ds[j§tÏ @Yu Y¯ LôhÓYôu. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm
@±kRYu.
12. @pXôyÜdÏd LhÓlTÓeLs! BjçRÚdÏm LhÓlTÓeLs! ¿eLs ×\dL¦jRôp

ùR°YôL FÓjÕf ùNôpYÕ Rôu SUÕ çRo ÁÕ Ds[Õ.
13. @pXôyûYj R®W YQdLj§tÏ¬VYu úYß VôÚªpûX. Sm©dûL ùLôiúPôo

@pXôyûYúV Nôok§ÚdL úYiÓm.
14. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeLs Uû]®V¬Ûm, DeLs UdL°Ûm DeLÞdÏ F§¬Ls

Ds[]o. @YoL°Pm LY]UôL BÚkÕ ùLôsÞeLs! ¿eLs ùTôÚhTÓjRôÕ @Xh£Vm
ùNnÕ Uu²jRôp @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.
15. DeLs ùTôÚhùNpYØm, UdLhùNpYØm, úNôRû]úV. @pXôy ®PúU ULjRô]

á- BÚd¡\Õ.
16. DeL[ôp BVu\ YûW @pXôyûY @gÑeLs! ùN®UÓeLs! LhÓlTÓeLs! (Sp

Y¯«p) ùNX®ÓeLs! @Õ DeLÞdÏf £\kRÕ. R]Õ Ds[j§u LgNjR]j§-ÚkÕ
LôdLlTÓúYôo Rôu ùYt± ùTtú\ôo.
17. ¿eLs @pXôyÜdÏ @Z¡V LPû]d75 ùLôÓjRôp @ûR @Yu DeLÞdÏl Tu

UPeLôLj RÚYôu. DeLû[ Uu²lTôu. @pXôy Su± ùNÛjÕTYu; N¡lTYu.6
18. @Yu Uû\Yô]ûRÙm, ùY°lTûPVô]ûRÙm @±TYu; ªûLjRYu; Oô]ªdLYu.

mj;jpahak;-65 mj;jyhf; nkhj;j trdk;-12
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p ®YôLWjÕl Tt± úTNlTÓYRôp @ÕúY BkR
@j§VôVj§u ùTVWô]Õ.
1. S©úV! (ØamUúR!) ùTiLû[ ¿eLs ®YôL WjÕf ùNnRôp66 @YoLs BjRôûYd

LûPl©¥lTRtúLtT ®YôL WjÕf ùNnÙeLs!69 BjRôûYd LQd¡hÓd ùLôsÞeLs!
DeLs Bû\Y]ô¡V @pXôyûY @gÑeLs! T¡WeLUô] ùYhLdúLPô] Lô¬VjûR
@lùTiLs ùNnRôúX R®W @YoLû[ @YoL°u ÅÓL°ÚkÕ ùY°úVt\ô¾oLs!
@YoLÞm ùY°úV\ úYiPôm. BûY @pXôy®u YWm×Ls. @pXôy®u
YWm×Lû[ ÁßTYo RUdúL ¾eÏ BûZjÕd ùLôiPôo. BRu ©\Ï @pXôy IÚ
LhPû[ ©\l©dLd áÓm FuTûR (ØamUúR!) ¿o @±V Uôh¼o.
2. @YoLs RUdÏ¬V RYûQûV @ûPÙm úTôÕ @YoLû[ SpX Øû\«p RÓjÕ

ûYjÕd ùLôsÞeLs! @pXÕ SpX Øû\«p @YoLû[l ©¬kÕ ®ÓeLs! DeL°p
úSoûUVô] BÚYûW Nôh£L[ôL GtTÓj§d ùLôsÞeLs!386 @pXôyÜdLôL
Nôh£VjûR ¨ûX SôhÓeLs! @pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 Sm×úYôÚdÏ BqYôú\
@±ÜûW á\lTÓ¡\Õ. @pXôyûY @gÑúYôÚdÏ @Yu IÚ úTôd¡PjûR
GtTÓjÕYôu.
3. @Yo Fi¦l Tôoj§WôR YûL«p @YÚdÏ DQY°lTôu. @pXôyûYúV

Nôok§ÚlúTôÚdÏ @Yu úTôÕUô]Yu. @pXôy R]Õ Lô¬VjûR @ûPkÕ ùLôsTYu.
IqùYôÚ ùTôÚÞdÏm @pXôy Jo @[ûY öQVm ùNnÕs[ôu.
4. DeLs ùTiL°p UôR®Pôn @tßl úTô]YoLs ®`Vj§p ¿eLs NkúRLlThPôp

@YoLÞdÏm, UôR®Pôn GtTPôúRôÚdÏm D¬V LôXd ùLÓ êuß UôReLs.
Lol©¦L°u LôXd ùLÓ @YoLs ©WN®lTRôÏm.360 @pXôyûY @gÑúYôÚdÏ
@YWÕ Lô¬VjûR @Yu F°RôdÏYôu.69
5. BÕ @pXôy®u LhPû[. BûR DeLÞdÏ @Yu @Ú°Ùs[ôu. @pXôyûY

@gÑúYô¬u ¾ûULû[ @YûW ®hÓm @pXôy ¿dÏYôu. @YÚdÏ ULjRô] áûV
YZeÏYôu.
6. DeLs YN§dúLtT @YoLû[ ¿eLs Ï¥«ÚdÏm BPj§p Ï¥VUojÕeLs!

@YoLÞdÏ ùSÚdL¥ûV GtTÓj§ @YoLÞdÏj ¾eÏ ùNnVô¾oLs! @YoLs
Lol©¦L[ôL BÚkRôp @YoLs ©WN®dÏm YûW @YoLÞdLôLf ùNX®ÓeLs!74
DeLÞdLôL @YoLs Tôíh¥]ôp @YoLÞdÏ¬V áLû[ @YoLÞdÏ YZe¡ ®Óe
Ls! DeLÞd¡ûPúV SpX Øû\«p (BÕ Tt±) Ø¥Ü ùNnÕ ùLôsÞeLs!
IÚYÚdùLôÚYo (BûRf) £WUUôLd LÚ§]ôp @YÚdLôL Buù]ôÚj§ TôíhPhÓm.
7. YN§Ùs[Yo R]Õ YN§dúLtT ùNX®PhÓm. VôÚdÏ ùNpYm @[YôLd
ùLôÓdLlThPúRô @Yo R]dÏ @pXôy YZe¡V§ÚkÕ ùNX®PhÓm.74 @pXôy
FûRd ùLôÓjÕs[ôú]ô @RtÏ úUp FYûWÙm £WUlTÓjR UôhPôu.68 £WUj§tÏl ©u
YN§ûV @pXôy GtTÓjÕYôu.
8. FjRû]úVô EoLs RUÕ Bû\YàûPV, @Y]Õ çRoLÞûPV LhPû[Lû[ Á±].

@Ytû\d LÓûUVôLd LQdùLÓjÕ ªLd LÓûUVôL @YoLû[j Ri¥júRôm.
9. F]úY RUÕ Lô¬Vj§u ®û[ûY @ûY @àT®jR]. @Yt±u LûP£ Ø¥Ü

SxPUôLúY A]Õ.
10. @YoLÞdÏd LÓûUVô] úYRû]ûV @pXôy RVô¬jÕs[ôu. Sm©dûL ùLôiP

@±ÜûPúVôúW! @pXôyûY @gÑeLs! @pXôy DeLÞdÏ @±ÜûWûV
@Ú°Ùs[ôu.
11. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôûW BÚsL°ÚkÕ I°dÏd ùLôiÓ

ùNpYRtLôLúY ùR°ÜTÓjÕm @pXôy®u YN]eLû[ DeLÞdÏd áßm çRûW
(@àl©]ôu) @pXôyûY Sm©, SpX\m ùNnúYôûW ùNôodLf úNôûXL°p @Yu
ÖûZVf ùNnYôu. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. @§p Fuù\ußm ¨WkRWUôL
BÚlTôoLs. DQûY @YÚdLôL @pXôy @ZLôd¡ ûYjÕs[ôu.
12. @pXôy IqùYôÚ ùTôÚ°u ÁÕm At\ÛûPVYu FuTûRÙm, IqùYôÚ

ùTôÚû[Ùm @±Yôp @pXôy ãrkÕ ®hPôu FuTûRÙm ¿eLs @±kÕ
ùLôsYRtLôL @pXôyúY GÝ Yô]eLû[Ùm éª«p @Õ úTôu\ûRÙm TûPjRôu.
@Ytßd¡ûPúV LhPû[Ls B\eÏ¡u\].
mj;jpahak;-66 mj;j`;hPk; nkhj;j trdk;-12
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @àU§jRûR ®Xd¡d ùLôiPûRl Tt±
á\lTÓYRôp (RûP ùNnRp) RyÃm Fuß ùTVo ãhPlThPÕ.
1. S©úV! (ØamUúR!) DUdÏ @pXôy @àU§jRûR DUÕ Uû]®V¬u §Úl§ûV Sô¥

Gu ®Xd¡d ùLôs¡Èo? @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\ @u×ûPúVôu.272
2. DeLs Nj§VeLÞdÏ¬V T¬LôWjûR @pXôy GtTÓj§Ùs[ôu. @pXôyúY DeLs

@§T§. @Yu @±kRYu; Oô]ØûPúVôu.
3. BkR S© RUÕ Uû]®V¬p IÚY¬Pm IÚ ùNn§ûV BWL£VUôLd á±V úTôÕ,

@mUû]® @fùNn§ûV (Utù\ôÚY¬Pm) á\ @ûR @pXôy S©dÏ ùY°lTÓj§d
Lôh¥V úTôÕ @§p £XYtû\ (@m Uû]®«Pm) S© FÓjÕd Lôh¥, £XYtû\ FÓjÕd
LôhPôÕ ®hPôo. @Yo @ûR @±®jR úTôÕ ""BûR DeLÞdÏ @±®jRYu Vôo'' F]
Uû]® úLhPôo. @RtÏ @±kRYàm, SuL±kRYàm (A¡V Bû\Yu) F] S©
®ûPV°jRôo.258
4. (S©«u Uû]®VWô]) ¿eLs BÚYÚm @pXôy®Pm TôY Uu²l×j úR¥]ôp

(@ÕúY SpXÕ.) DeLs BÚY¬u Ds[eLs RPm Uô± BÚkR]. @YÚdÏ F§WôL ¿eLs
BÚYÚm IÚYÚdùLôÚYo DR®d ùLôiPôp @pXôy @YWÕ @§T§ AYôu.
´lÃÛm, Sm©dûL ùLôiúPô¬p SpúXôÚm, Yô]YoLÞm @Ru ©u (BYÚdÏ)
DRÜTYoLs.
5. DeLû[ @Yo ®YôL WjÕf ùNnÕ®hPôp DeLû[ ®Pf £\kR Øv-mL[ô]

Sm©dûL ùLôiP, LhÓlThÓ SPd¡\, §Úk§d ùLôs¡\, YQdLm ×¬¡\, úSôu× úSôt¡\
®RûYLû[Ùm, Lu²VûWÙm Uû]®VWôL @YWÕ Bû\Yu Uôt±j RWd áÓm.
6. Sm©dûL ùLôiúPôúW! DeLû[Ùm DeLs ÏÓmTj§]ûWÙm SWûL ®hÓd LôjÕd

ùLôsÞeLs! @Ru F¬ùTôÚs U²RÚm, LtLÞUôÏm. @Ru úUp LÓûUÙm, ùLôåWØm
ùLôiP Yô]YoLs Ds[]o. RUdÏ @pXôy G®V§p Uôß ùNnV UôhPôoLs.
LhPû[«PlThPûRf ùNnYôoLs.
7. (GL Bû\Yû]) UßlTYoLú[! Buû\V §]m NUô°dLô¾oLs! ¿eLs ùNnÕ

ùLôi¥ÚkRRtúL á- ùLôÓdLlTÓÅoLs (F]d á\lTÓm.)
8. Sm©dûL ùLôiúPôúW! @pXôy®Pm LXlTt\ Øû\«p TôY Uu²l×j úRÓeLs!

DeLs Bû\Yu DeLs ¾ûULû[ @¯jÕ ®PdáÓm. DeLû[ ùNôodLf úNôûXL°p
ÖûZVf ùNnYôu. @Yt±u ¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. BkR S©ûVÙm (ØamUûRÙm)
@YÚPu Ds[ Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm @pXôy B¯Ü TÓjRôR Sô°p1 @YoL[Õ
I° @YoLs Øuú]Ùm, YXl×\Øm ®ûWkÕ ùNpÛm. ""FeLs Bû\Yô! FeLs I°ûV
FeLÞdÏ ØÝûUVôdÏYôVôL! FeLû[ Uu²lTôVôL! ¿ IqùYôÚ ùTôÚ°u ÁÕm
At\ÛûPVYu'' Fuß áßYo.
9. S©úV! (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚPàm, SVYgNLoLÞPàm úTô¬ÓÅWôL!53 @YoLs

®`Vj§p LÓûU LôhÓÅWôL! @YoL°u ×L-Pm SWLm. @Õ ùLhP ×L-Pm.
10. èaýûPV Uû]®ûVÙm, íjÕûPV Uû]®ûVÙm (Ruû]) UßlúTôÚdÏ

@pXôy ØuàRôWQUôLd LôhÓ¡\ôu. @q®ÚYÚm SUÕ BÚ SpX¥VôoL°u
Uû]®VWôL BÚkR]o. @YoLÞdÏj ÕúWôLm ùNnR]o. F]úY @q®ÚYûWÙm
@pXôy®PªÚkÕ @YoLs £±R[Üm LôlTôt\®pûX. ""BÚYÚm SW¡p ÖûZúYôÚPu
úNokÕ ÖûZÙeLs!'' Fuß á\lThPÕ.
11. ""Fu Bû\Yô! ùNôodLj§p Du²Pm F]dùLôÚ ÅhûP FÝl×YôVôL!

K©o@q²PªÚkÕm, @Y]Õ £j§WYûR«--ÚkÕm Fuû]d LôlTôVôL! @¿§ BûZjR
áhPj§-ÚkÕm Fuû]d LôlTôVôL!'' Fuß K©o@q²u Uû]® á±VRôp @YûW
Sm©dûL ùLôiúPôÚdÏ @pXôy ØuàRôWQUôLd áß¡\ôu.
12. BmWô²u ULs UoVûUÙm (Bû\Yu ØuàRôWQUôLd áß¡\ôu) @Yo RUÕ LtûTd
LôjÕd ùLôiPôo. @Y¬Pm SUÕ D«ûW E§ú]ôm.90 @Yo RUÕ Bû\Y²u
YôojûRLû[Ùm,155 @Y]Õ úYReLû[Ùm DiûUl TÓj§]ôo. @Yo LhÓlThÓ
SPlTYWôLÜm BÚkRôo.
mj;jpahak;-67 my;Ky;f; nkhj;j trdk;-30
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p Ah£ @Yu ûL«p F] ÕYeÏYRôp BRtÏ
Ah£ Fuú\ ùTV¬PlThPÕ.
1. FY]Õ ûLYNm @§LôWm BÚd¡\úRô @Yu Tôd¡VØûPúVôu. @Yu IqùYôÚ

ùTôÚ°u ÁÕm At\ÛûPVYu.
2. DeL°p @Z¡V ùNVÛdÏ¬VYo Vôo FuTûRf úNô§lTRtLôL UWQjûRÙm,

YôrûYÙm @Yu TûPjRôu. @Yu ªûLjRYu; Uu²lTYu.
3. @Yú] GÝ Yô]eLû[ @ÓdLÓdLôLl TûPjRôu. @[Yt\ @Ú[ô[²u TûPl©p

FkR ØWiTôÓLû[Ùm ¿o LôQ Uôh¼o. ÁiÓm TôolÀWôL! FúRàm Ïû\ûVd
Lôi¡ÈWô?
4. BÚ RPûY TôoûYûVf ùNÛjÕ! Lû[l×tß B¯kRRôL TôoûY DmûUj §ÚmT

@ûPÙm.
5. ØRp Yô]jûR ®[dÏL[ôp @XeL¬júRôm. @ûR û`jRôuLs ÁÕ F±VlTÓm

ùTôÚhL[ôL Ad¡ú]ôm.307 @YoLÞdÏ SWLj§u úYRû]ûVj RVô¬jÕsú[ôm.
6. RUÕ Bû\Yû] UßjúRôÚdÏ SWLj§u "úYRû] Ds[Õ'. (@Õ) ùLhP ReÏªPm.
7. @§p @YoLs úTôPlTÓm úTôÕ @Õ ùLô§jÕd ùLôi¥ÚdÏm ¨ûX«p

@R²PªÚkÕ LÝûR«u LjÕRûXf ùN®ÙßYôoLs.
8. úLôTjRôp @Õ ùY¥jÕ ®P ØtTÓm. IqùYôÚ áhPj§]Úm @§p úTôPlTÓm

úTôùRpXôm ""FfN¬dûL ùNnTYo DeL°Pm YW®pûXVô?'' Fuß @Ru LôYXoLs
@YoLû[d úLhTôoLs.
9. @RtLYoLs ""Am! FfN¬lTYo FeL°Pm YkRôo. A«àm ùTônùV]d LÚ§ú]ôm.

@pXôy FkR Iuû\Ùm @Ú°V§pûX. ùT¬V Y¯ úLh¥úXúV BÚd¡ÈoLs Fuß
á±ú]ôm'' F]d áßYôoLs.
10. SôeLs ùN®UÓj§ÚkRôúXô, ®[e¡«ÚkRôúXô SWLYô£L°p A¡«ÚdL UôhúPôm

F]Üm áßYôoLs.
11. RUÕ Ït\eLû[ Il×d ùLôsYôoLs. SWLYô£LÞdÏd úLÓ Rôu.
12. R²ûU«p RUÕ Bû\Yû] @gÑúYôÚdÏ Uu²l×m ùT¬V á-Ùm DiÓ.

13. DeLs átû\ BWL£VUôdÏeLs! @pXÕ @ûRl T¡WeLUôLd áßeLs! Ds[eL°p
Ds[ûRÙm @Yu @±kRYu.
14. TûPjRYu @±V UôhPô]ô? @Yu ÖhTUô]Yu; SuL±kRYu.
15. @Yú] éªûVl (TVuTÓjR) F°Rô]RôL DeLÞdÏ @ûUjRôu. F]úY @Ru TX

TÏ§L°Ûm ùNpÛeLs! @Y]Õ DQûY DiÔeLs! @Y²PúU §WhPlTÓRp
Ds[Õ.
16. Yô]j§p Ds[Yu éª«p DeLû[l ×ûRVf ùNnY§p TVUtß BÚd¡ÈoL[ô?

@lúTôÕ (éª) SÓeÏm.
17. @pXÕ Yô]j§p Ds[Yu DeLs ÁÕ Lp UûZûV B\dÏY§p @fNUtß

BÚd¡ÈoL[ô? F]Õ FfN¬dûL FjRûLVÕ FuTûRl @±kÕ ùLôsÅoLs.
18. @YoLÞdÏ Øu ùNuú\ôÚm ùTônùV]d LÚ§]o. F]Õ T§X¥ FqYôß BÚkRÕ?
19. @YoLÞdÏ úUúX T\ûYLs (£\ÏLû[) ®¬jÕm, UPd¡Ùm BÚlTûR @YoLs

LôQ®pûXVô? @[Yt\ @Ú[ô[û]j R®W úYß FÕÜm @Ytû\ ¸úZ ®ZôÕ
RÓjÕd ùLôi¥ÚdL®pûX.260 @Yu IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm TôolTYu.
20. @[Yt\ @Ú[ô[û]Vu± DeLÞdÏ DR® ùNnÙm DeLÞdÏ¬V TûP«]o

Ds[]Wô? (@Yû]) UßlúTôo GUôt\j§úXúV Ds[]o.
21. @Yu R]Õ DQûY ¨ßj§ ®hPôp DeLÞdÏ DQY°lTYu DiPô? Uô\ôL
YWm× ÁßY§Ûm, ùYßl©ÛúU @YoLs êr¡ ®hP]o.
22. ØLm Ïl×\ ®ÝkÕ ¡PlTYu úSo Y¯ ùTt\Y]ô? @pXÕ úSWô] TôûR«p ºWôL
SPkÕ ùNpTY]ô?
23. @Yú] DeLû[l TûPjRôu. DeLÞdÏ ùN®ûVÙm, TôoûYLû[Ùm,

Ds[eLû[Ùm GtTÓj§]ôu. Ïû\YôLúY Su± ùNÛjÕ¡ÈoLs Fuß áßÅWôL!
24. @Yú] éª«p DeLû[l TWYf ùNnRôu. @Y²PúU Iuß §WhPlTÓÅoLs Fußm
áßÅWôL!
25. ""¿eLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp @kR FfN¬dûL FlúTôÕ?'' F]d úLh¡u\]o.
26. @kR @±Ü @pXôy®PúU Ds[Õ. Sôu ùR°YôL FfN¬lTYu UhÓúU'' F]d
áßÅWôL!
27. @ûR @Ú¡p @YoLs TôodÏm úTôÕ (GL Bû\Yû]) UßjúRô¬u ØLeLs ùLhÓ
®Óm. ""¿eLs úR¥d ùLôi¥ÚkRÕ BÕúY'' F]d á\lTÓm.
28. ""Fuû]Ùm, FuàPu Ds[YoLû[Ùm @pXôy @¯jRôp @pXÕ FeLÞdÏ
@Ús ×¬kRôp Õu×ßjÕm úYRû]«-ÚkÕ (GL Bû\Yû]) UßlúTôûWd LôlTYu
Vôo FuTRtÏl T§p ùNôpÛeLs'' Fußm áßÅWôL!
29. @Yú] @[Yt\ @Ú[ô[u. @Yû] Sm©ú]ôm. @Yû]úV Nôok§Úd¡ú\ôm.

ùR°Yô] Y¯ úLh¥p Ds[Yo Vôo FuTûR @±kÕ ùLôsÅoLs'' F]d áßÅWôL!
30. ""DeLs Ri½o Yt± ®hPôp E± YÚm ¿ûW DeLÞdÏd ùLôiÓ YÚTYu Vôo
FuTRtÏl T§p ùNôpÛeLs!'' F]d úLhÀWôL!
mj;jpahak;-68 my;fyk; nkhj;j trdk;-52
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p FÝÕúLôp ÁÕ Nj§VUôL Fuß úTNlTÓYRôp BkR
@j§VôVj§tÏ FÝÕúLôp F] ùTV¬PlThPÕ.
1. èu.2 FÝÕúLôp ÁÕm, @YoLs FÝÕYRu ÁÕm Nj§VUôL.
2. (ØamUúR!) DUÕ Bû\Y²u @ÚhùLôûPVôp ¿o ûTj§VdLôWWôL BpûX.
3. DUdÏ Ø¥Ü\ôR á- DiÓ.
4. ¿o ULjRô] ÏQj§p BÚd¡Èo.
5, 6. DeL°p VôÚdÏl ûTj§Vm Fuß ¿Úm TôolÀo! @YoLÞm TôolTôoLs.26
7. DUÕ Bû\Yu R]Õ TôûRûV ®hÓm Y¯ RY±VYo Vôo FuTûR SuÏ @±kRYu.
úSo Y¯ ùTtú\ôûWÙm @Yu SuÏ @±kRYu.
8. ùTônùV]d LÚÕúYôÚdÏd LhÓlTPô¾o!
9. (ØamUúR!) ¿o Yû[kÕ ùLôÓjRôp @YoLÞm Yû[kÕ ùLôÓdL ®Úm×¡u\]o.
10. @§Lm Nj§Vm ùNnÙm B¯kRYu FYàdÏm ¿o LhÓlTPô¾o!
11. @Yu Ïû\ áßTYu; úLôs ùNôp-j §¬TYu.
12. SuûUûVj RÓlTYu; YWm× ÁßTYu; Ït\m ×¬TYu.
13. ØWPu. BRtÏ úUp RY\ô] Y¯«p ©\kRYu.
14. ùNpYØm, Ai UdLÞm DûPVY]ôL @Yu BÚd¡\ôu FuTRôp (@YàdÏd

LhÓlTPô¾o.)
15. @Y²Pm SUÕ YN]eLs á\lThPôp ""Øuú]ôoL°u LhÓd LûRLs'' F]d

áß¡\ôu.
16. @Y]Õ êd¡u úUp @ûPVô[m BÓúYôm.371
17. @kRj úRôhPjÕdÏ¬úVôûW úNô§jRÕ úTôp BYoLû[Ùm Sôm úNô§júRôm.

""LôûX«p @ûR @ßYûP ùNnúYôm'' Fuß @YoLs Nj§Vm ùNnÕ á±]o.
18. Bû\Yu Sô¥]ôp (@ßYûP ùNnúYôm) Fuß @YoLs á\®pûX.
19. F]úY @YoLs D\e¡d ùLôi¥ÚkR úTôÕ DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ Ñt± Yû[dLd
á¥VÕ @(júRôhPj)ûRf Ñt± Yû[jRÕ.
20. @Õ Lô¬Ús úTôp A]Õ.
21, 22, 23, 24. ""¿eLs @ßYûP ùNnYRôL BÚkRôp DeLs ®û[ ¨XjÕdÏf ùNpÛeLs!
Buß DeL°Pm FkR GûZÙm ÖûZkÕ ®P úYiPôm'' Fuß @YoLs Ïû\kR
NlRj§p úT£d ùLôiúP LôûX«p IÚYûWùVôÚYo @ûZdLXô]ôoLs.26
25. RÓdL At\ÛûPúVôWôLúY @YoLs ùNu\ôoLs.
26. @¯dLlThP @(júRôhPj)ûRd LiP úTôÕ Sôm Y¯ Uô± (úYß BPm) YkÕ
®húPôm Fu\]o.
27. BpûX! Sôm (@û]jûRÙm) BZkÕ ®húPôm.
28. @YoL°p SÓ¨ûXVôL SPkÕ ùLôiPYo ""¿eLs Bû\Yû]j Õ§j§ÚdL úYiÓm

Fuß Sôu DeL°Pm á\®pûXVô?'' Fuß úLhPôo.
29. ""FeLs Bû\Yu çVYu.10 SôeLs @¿§ BûZjÕ ®húPôm'' Fu\]o.
30. @YoL°p IÚYo Ut\Y¬Pm Ïû\ á±úVôWôL Øuú]ôd¡]ôoLs.
31. ""FeLÞdÏd úLÓ GtThÓ ®hPúR! SôeLs YWm× Á± ®húPôúU!'' Fu\]o.
32. ""BûR ®Pf £\kRûR FeLs Bû\Yu FeLÞdÏl TLWUôd¡j RWd áÓm. SôeLs
FeLs Bû\Y²Pm Sm©dûL ûYlTYoLs'' (Fußm á±]o.)
33. BlT¥j Rôu (SUÕ) úYRû] BÚdÏm. UßûU«u1 úYRû] ªLl ùT¬VÕ. @YoLs
@±V úYiPôUô?
34. (Bû\Yû]) @g£úVôÚdÏ @YoL°u Bû\Y²Pm BuTUô] ùNôodLf úNôûXLs

DiÓ.
35. Øv-mLû[d Ït\Yô°Lû[l úTôp AdÏúYôUô?
36. DeLÞdÏ Fu] úSokRÕ? FqYôß ¾olT°d¡ÈoLs?
37, 38. ¿eLs úRoÜ ùNnYÕ DeL°Pm DiÓ'' Fuß áß¡\ ¿eLs Yô£d¡\ úYRm
DeLÞdÏ BÚd¡\Rô?26
39. ¿eLs Ø¥Ü ùNnYÕ DeLÞdÏ DiÓ F] SmªPm ùNnÕ ùLôiP ¡VôUj Sôs1
YûW ùNpXj RdL DPuT¥dûLLs DeL°Pm Ds[]Yô?
40. @YoL°p Vôo BRtÏl ùTôßl× Fuß @YoLû[d úLhÀWôL!
41. @pXÕ @YoLÞdÏj ùRnYeLs Ds[]Wô? @YoLs DiûUVô[oL[ôL BÚkRôp

RUÕ ùRnYeLû[d ùLôiÓ YWhÓm!
42. ùLiûPd Lôp §\dLlThÓ ^wRôf ùNnV @ûZdLlTÓm Sô°p @YoLÞdÏ @Õ

BVXôÕ.249
43. @YoL°u TôoûYLs Rôrk§ÚdÏm. @YoLû[ B¯Ü ãrkÕ ®Óm. @YoLs DP-p
Ïû\ GÕUtß BÚkR ¨ûX«p (DX¡p) ^wRô®tÏ @ûZdLlTh¥ÚkR]o.
44. Fuû]Ùm, BfùNn§ûVl ùTônùV]d LÚÕTYû]Ùm ®hÓ ®ÓÅWôL! @YoLs

@±VôR ®Rj§p @YoLû[ ®hÓl ©¥lúTôm.
45. @YoLÞdÏ @YLôNm @°lúTu. F]Õ ãrf£ Dß§Vô]Õ.6
46. (ØamUúR!) ¿o @YoL°Pm á- úLhÓ @R]ôp @YoLs LPu ÑûUûVf ÑUdLl

úTô¡\ôoL[ô?
47. @pXÕ @YoL°Pm Uû\Yô]ûY (Tt±V @±Ü) BÚkÕ @YoLs T§Ü ùNnÕ
ûYjÕs[ôoL[ô?
48. DUÕ Bû\Y²u ¾ol×dLôLl ùTôßj§ÚlÀWôL! ÁàûPVYo(ëàv) úTôp ¿o A¡

®Pô¾o! @Yo ÕdLm ¨û\kRYWôL (Bû\Yû]) @ûZjRôo.
49. @YWÕ Bû\Y²PªÚkÕ @YÚdÏ @Ús ¡ûPj§ÚdLô®hPôp @Yo B¯kRYWôL

ùYhP ùY°«p F±VlTh¥ÚlTôo.
50. A«àm @YûW @YWÕ Bû\Yu úRoÜ ùNnRôu. @YûW SpXYWôd¡]ôu.
51. (ØamUúR!) BkR @±ÜûWûVf ùN®Ùt\ úTôÕ (GL Bû\Yû]) UßlúTôo DmûUj
RUÕ TôoûYL[ôp ÅrjRl Tôod¡u\]o. ""BYo ûTj§VdLôWo'' Fußm áß¡u\]o.
52. BÕ @¡XjRôÚdÏ @±ÜûW R®W úYß BpûX.

mj;jpahak;-69 my;`hf;fh nkhj;j trdk;-52
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p DiûU ¨Lrf£ Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
1. @kR DiûU ¨Lrf£1
2. DiûU ¨Lrf£ Fu\ôp Fu]?
3. (ØamUúR!) DiûU ¨Lrf£ FÕùY] DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
4. ^êÕ Utßm AÕ NØRôVj§]o §ÓdLjûR GtTÓjÕm ¨Lrf£ûVl ùTônùV]d

LÚ§]o.
5. ^êÕ NØRôVj§]úWô ùTÚm NlRjRôp @¯dLlThP]o.
6. AÕ NØRôVj§]úWô ªLd LÓûUVô] ùLô¥V Lôt\ôp @¯dLlThP]o.
7. @ûR GÝ BWÜLÞm, FhÓ TLpLÞm ùRôPokÕ @YoLÞdÏ F§WôL BVd¡]ôu. @d

áhPjRôo úYÚPu ÅrkÕ ¡PdÏm úTÃfûN UWeLû[l úTôp ÅrkÕ ¡PlTûRd
Lôi¡Èo.
8. (ØamUúR!) @YoL°p Fg£úVôûW ¿o Lôi¡ÈWô?
9. K©o@qàm, @YàdÏ Øu ùNuú\ôÚm RûX ¸ZôLl ×WhPlThP (íj S©ÙûPV

NØRôVUô]) EWôÚm ¾ûULû[f ùNnR]o.
10. RUÕ Bû\Y²u çRÚdÏ Uôß ùNnR]o. F]úY @YoLû[ @Yu LÓûUVôLj
Ri¥jRôu.
11. (èy S©«u LôXj§p) Ri½o FpûX Á±V úTôÕ DeLû[ Sôm LlT-p ÑUj§ú]ôm.
12. @ûR DeLÞdÏ IÚ T¥l©û]VôL Sôm AdÏYRtÏm, úLhÏm LôÕLs úLhÓ

úT¦PÜm (BqYôß ùNnúRôm)
13, 14, 15. IúW IÚ RPûY ^þo ERlThÓ, éªÙm, UûXLÞm çdLlThÓ çs
ç[ôdLlTÓm úTôÕ, @k Sô°p Rôu @kR ¨Lrf£ SPkúRßm.26
16. Yô]m ©[kÕ ®Óm. @uû\V §]m @Õ Dß§Vt\RôL BÚdÏm.

17. Yô]YoLs @Ru JWeL°p BÚlTôoLs. @kSô°p (ØamUúR!) DUÕ Bû\Y²u
@oû` Rm ÁÕ FhÓl úTo (Yô]YoLs) ÑUlTôoLs.
18. @kSô°p (®NôWûQdLôL) ¨ßjRlTÓÅoLs. DeL°PªÚkÕ FÕÜm Uû\VôÕ.
19, 20. F]úY RUÕ YXÕ ûL«p ×jRLm YZeLlThPYo ""YôÚeLs! F]Õ ×jRLjûR
Yô£ÙeLs! Sôu F]Õ ®NôWûQûVf Nk§lTYu FuTûR Sm©d ùLôi¥ÚkúRu'' F]d
áßYôo.26
21, 22. @Yo §Úl§Vô] YôrdûL«Ûm, DVWUô] ùNôodLf úNôûX«Ûm BÚlTôo.26
23. @Ru L²Ls Rôrk§ÚdÏm.
24. ùNu\ SôhL°p ¿eLs ØtTÓj§VûY LôWQUôL ¿eLs U¡rÜPu DiÔeLs!

TÚÏeLs! (F]d á\lTÓm)
25, 26, 27, 28, 29. ×jRLm R]Õ BPÕ ûL«p ùLôÓdLlThPYu ""F]Õ ×jRLm
ùLôÓdLlTPôUp BÚdLd áPôRô? F]Õ ®NôWûQ Fu]YôÏm FuTÕ ùR¬V®pûXúV!
(B\l×Pu) LûR Ø¥k§ÚdLd áPôRô? F]Õ ùNpYm Fuû]d LôlTôt\®pûXúV! F]Õ
@§LôWm Fuû] ®hÓm @¯kÕ ®hPúR'' F]d áßYôu.26
30. @Yû]l ©¥ÙeLs! @YàdÏ ®XeÏ UôhÓeLs!
31. ©u]o SW¡p LÚLf ùNnÙeLs!
32. ©u]o FÝTÕ ØZm ùLôiP Ne¡-Vôp @Yû]l ©ûQÙeLs! (F]d á\lTÓm.)
33. @Yu ULjRô] @pXôyûY SmTôRY]ôL BÚkRôu.
34. GûZdÏ DQY°dL @Yu çiPÜªpûX.
35. Buû\V §]m BeúL @YàdÏ Dt\ SiTu FYàm BpûX.
36. ºûZj R®W úYß DQÜm BpûX.
37. Ït\Yô°Ls R®W Ut\YoLs @ûR DiQ UôhPôoLs.
38, 39. ¿eLs TôolTRu ÁÕm, ¿eLs TôodLôRRu ÁÕm Nj§Vm ùNn¡ú\u.26
40. BÕ U¬VôûRdÏ¬V çR¬u át\ôÏm.
41. BÕ L®O²u átß @pX. Ïû\YôLúY Sm©dûL ùLôs¡ÈoLs.

42. BÕ úNô§P²u átßm @pX. Ïû\YôLúY T¥l©û] ùTß¡ÈoLs.
43. BÕ @¡XjRô¬u Bû\Y²PªÚkÕ @Ú[lThPÕ.
44, 45. £X ùNôtLû[ BYo (ØamUÕ) SmÁÕ BhÓd Lh¥«ÚkRôp BYûW YXÕ ûLVôp
Ri¥j§ÚlúTôm.26
46. ©u]o @YWÕ Sô¥ SWmûTj Õi¥j§ÚlúTôm.
47. DeL°p FYÚm @Yû]j RÓlTYo @pXo.
48. BÕ (Bû\Yû]) @g£úVôÚdÏ @±ÜûW.
49. DeL°p ùTônùV]d LÚÕúYôo Ds[]o FuTûR Sôm @±úYôm.
50. BÕ (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ BZlTôÏm.
51. BÕ Dß§Vô] DiûU.

mj;jpahak;-70 my;kMhp[; nkhj;j trdk;-44
BkR @j§VôVj§u êu\ôYÕ YN]j§p RÏ§Ls Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
1, 2, 3. RÏ§Ls DûPV @pXôy®PªÚkÕ (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ ¨LZd á¥V

úYRû] Ï±jÕ úLs® úLhTYu úLh¡\ôu. @ûRj RÓlTYu VôÚªpûX.26
4. Yô]YoLÞm, ´lÃÛm HmTRô«Wm AiÓLÞdÏ ¨LWô] IÚ Sô°p @Y²Pm G±f

ùNpYo.293
5. F]úY @Z¡V ùTôßûUûVd LûPl©¥lÀWôL!
6. @YoLs @ûRj ùRôûXYôLd Lôi¡u\]o.
7. SôúUô @Ú¡p Ds[RôLd Lôi¡ú\ôm.
8. @kSô°p Yô]m DÚd¡V ùNm× úTôp AÏm.
9. UûXLs D§odLlThP LmT° úTôp AÏm.
10. FkR SiTàm SiTû] ®Nô¬dL UôhPôu.
11, 12, 13, 14. @YoLs IÚYÚdùLôÚYo LôhPlTÓYôoLs. @kSô°u1 úYRû]dÏ CPôL
Ru ULuLû[Ùm, R]Õ Uû]®ûVÙm, R]Õ NúLôRWû]Ùm, Ruû] @WYûQjR
D\®]oLû[Ùm, éª«p Ds[ @û]YûWÙm, TQVm ûYjÕ ©u]o ®ÓRûXVôLXôm
Fuß Ït\Yô° ®Úm×Yôu.26
15. @qYô±pûX! @Õ ùTÚm ùSÚlTôÏm.
16. @Õ úRôûX D¬dÏm.
17, 18. ©uYôe¡l ×\dL¦jRYû]Ùm, (ùNpYjûR) úNojÕl TôÕLôjRYû]Ùm @Õ

@ûZdÏm.26
19. U²Ru TR\d á¥VY]ôLl TûPdLlThÓs[ôu.
20. @YàdÏj ¾eÏ GtThPôp §Ód¡Ó¡\ôu.
21. @YàdÏ SuûU GtThPôp ùLôÓdLôUp RÓlTY]ôL A¡\ôu.

22. ùRôÝûLVô°Lû[j R®W.
23. @YoLs RUÕ ùRôÝûL«p ¨ûXj§ÚlTôoLs
24, 25. @YoL[Õ ùNpYeL°p Vô£lTYodÏm, BpXôRYÚdÏm @±VlThP D¬ûU

BÚdÏm.26
26. @YoLs ¾ol× Sôû[1 Sm×YôoLs.
27. @YoLs RUÕ Bû\Y²u úYRû]dÏ @gÑYôoLs.
28. @YoL°u Bû\Y]Õ úYRû] @fNlTPjRdLúR.
29, 30. RUÕ Uû]®Vo @pXÕ @¥ûUl ùTiLs107 ÁúR R®W @YoLs RUÕ
Lt×Lû[d LôjÕd ùLôsYôoLs. @YoLs B¯Ü TÓjRlThúPôo @pXo.26
31. BRtÏ @lTôp úRÓúYôúW YWm× Á±VYoLs.
32. @YoLs RUÕ @Uô²ReLû[Ùm, IlTkRjûRÙm úTÔYôoLs.
33. @YoLs RUÕ Nôh£VeLû[ ¨ûX ¨ßjÕYôoLs.
34. @YoLs RUÕ ùRôÝûLûVl úTÔYôoLs.
35. @YoLú[ ùNôodLf úNôûXL°p U¬VôûR ùNnVlTÓTYoLs.
36, 37. (ØamUúR!) ¨WôL¬lúTôÚdÏ Fu] úSokRÕ? YXl×\ªÚkÕm, BPl ×\ªÚkÕm

áhPm áhPUôL @YoLs DUdÏ Øuú] Ñt± YÚ¡u\]o.26
38. @YoL°p IqùYôÚ U²Ràm BuTUô] ùNôodLj§tÏ @àlTlTÓYûR

®Úm×¡\ô]ô?
39. @Õ SPdLôÕ. @YoLÞdÏj ùR¬kR(êXj)§ÚkÕ @YoLû[ Sôm TûPjúRôm.
40, 41. ¡ZdÏLÞdÏm, úUtÏLÞdÏØ¬V Bû\Yu úUp AûQ«Ó¡ú\u.335 @YoLû[

®Pf £\kúRôûWl TLWUôd¡P Sôm At\ÛûPVYoLs. Sôm úRôtúTôo @pXo.26
42. @YoLÞdÏ FfN¬dLlThP Sôû[1 @YoLs Nk§dÏm YûW @YoLs Å¦Ûm,

®û[Vôh¥Ûm êr¡d ¡PdL ®hÓ ®ÓÅWôL!
43. TX ÀPeLû[135 úSôd¡ ®ûWkÕ ùNpTYoLû[l úTôp @YoLs UiQû\L°p

BÚkÕ úYLUôL ùY°úVßYôoLs.238
44. @YoL°u TôoûYLs Rôrk§ÚdÏm. B¯Ü @YoLû[f ãrkÕ ùLôsÞm. BÕúY
@YoLs FfN¬dLlThP Sôs1.
mj;jpahak;-71 E}`; nkhj;j trdk;-28
BkR @j§VôVj§p èaý S©«u ©WfNôWm ØRp YN]j§ÚkúR úTNlTÓYRôp BkR
@j§VôVj§tÏ èaý Fuß ùTV¬PlThPÕ.
1. ""DUÕ NØRôVj§tÏj Õu×ßjÕm úYRû] YÚYRtÏ Øu @YoLû[ FfN¬lÀWôL''

Fuß èûa @YWÕ NØRôVj§Pm Sôm @àl©ú]ôm.
2, 3. ""Fu NØRôVúU! @pXôyûY YQeÏeLs! @YàdÏ @gÑeLs! F]dÏd

LhÓlTÓeLs Fuß Sôu DeLÞdÏ ùR°YôL FfN¬lTYu'' Fuß @Yo á±]ôo.26
4. @Yu DeLs TôYeLû[ Uu²lTôu. Ï±l©hP RYûQ YûW DeLÞdÏ @YLôNm

RÚYôu. @pXôy®u RYûQ YÚm úTôÕ @Õ ©tTÓjRlTPôÕ. ¿eLs @±kÕ ùLôs[
úYiPôUô?
5. ""Fu Bû\Yô! Fu NØRôVjûR BW®Ûm, TL-Ûm Sôu @ûZjúRu'' Fuß @Yo

á±]ôo.
6. F]Õ @ûZl× ùYßlûTj R®W úYß FûRÙm @YoLÞdÏ @§LUôdL®pûX.
7. ¿ @YoLû[ Uu²lTRtLôL Sôu @YoLû[ @ûZjR úTôùRpXôm RUÕ ®WpLû[j

RUÕ LôÕL°p ûYjÕd ùLôs¡u\]o. RUÕ AûPL[ôp ê¥d ùLôs¡u\]o. ©¥YôRm
©¥d¡u\]o. @§Lm @LkûR ùLôs¡u\]o.
8. ©u]o @YoLû[ Sôu DWjR ÏW-p @ûZjúRu.
9. ©u]o @YoLû[l T¡WeLUôLÜm @ûZjúRu. ªLÜm BWL£VUôLÜm @ûZjúRu.
10. DeLs Bû\Y²Pm Uu²l×j úRÓeLs! @Yu Uu²lTY]ôL BÚd¡\ôu'' Fuß

á±ú]u.
11. DeLÞdÏ @Yu ùRôPokÕ UûZûV @àl×Yôu.
12. ùNpYeLs êXØm, UdLs êXØm DeLÞdÏ DRÜYôu. DeLÞdLôLf úNôûXLû[

GtTÓjÕYôu. DeLÞdLôL S§Lû[Ùm GtTÓjÕYôu.
13. DeLÞdÏ Fu] úSokRÕ? @pXôyÜdÏ FkR U¬VôûRûVÙm YZeLô§Úd¡ÈoLs!
14. DeLû[ @Yu TX YûLL[ôLl TûPjRôu.

15. GÝ Yô]eLû[ @pXôy FqYôß @ÓdLÓdLôLl TûPjÕs[ôu FuTûR ¿eLs
LôQ®pûXVô?
16. @Yt±p Nk§Wû] I°VôL @ûUjRôu. ã¬Vû] ®[dLôL @ûUjRôu.
17. @pXôy DeLû[l éª«-ÚkúR Y[ojÕl ùT¬Rôd¡]ôu.331
18. ©u]o @§úXúV DeLû[ ÁhÓYôu. (@§-ÚkúR) DeLû[ ùY°úVtßYôu.
19, 20. éª«p Ds[ TX Y¯L°p ¿eLs ùNpYRtLôL @pXôyúY DeLÞdLôL @ûR
®¬lTôL @ûUjRôu.26
21. ""Fu Bû\Yô! @YoLs F]dÏ Uôß ùNnÕ ®hP]o. FYàûPV ùNpYØm, NkR§Ùm
@YàdúL SxPjûR GtTÓjÕ¡\úRô @Yû] BYoLs ©uTtß¡u\]o'' Fußm èy
á±]ôo.
22. ªLl ùTÚm ãrf£ûV ùNnR]o.
23. ""DeLs LPÜsLû[ ®hÓ ®Pô¾oLs! YjÕ, ^ýYôÜ, Váv, Vîd, Svo A¡VYtû\
(ùRnYeLû[) ®hÓ ®Pô¾oLs!'' Fuß @YoLs áß¡u\]o.
24. ""@§LUôú]ôûW @YoLs Y¯ ùLÓjÕ ®hP]o. F]úY @¿§ BûZjúRôÚdÏ Y¯

úLhûPj R®W úYß FûRÙm @§UôdLôúR!' (Fußm ©Wôoj§jRôo.)
25. @YoL[Õ Ït\eLs LôWQUôL êrL¥dLlThÓ SW¡p ÖûZdLlThPôoLs.

@pXôyûYVu± RUdÏ DR®Vô[oLû[ @YoLs LôQ UôhPôoLs.
26. ""Fu Bû\Yô! éª«p Y£dÏm (Duû]) UßlúTô¬p IÚYûWÙm ®hÓ ûYdLôúR!''
Fuß èy á±]ôo.
27. ¿ @YoLû[ ®hÓ ûYjRôp D]Õ @¥VôoLû[ @YoLs Y¯ ùLÓlTôoLs. (Duû])

UßdÏm Tô®ûVj R®W @YoLs ùTtù\ÓdL UôhPôoLs.372
28. ""Fu Bû\Yô! Fuû]Ùm, F]Õ ùTtú\ôûWÙm, Sm©dûL ùLôiÓ F]Õ Åh¥p
ÖûZkRYûWÙm Sm©dûL ùLôiP AiLû[Ùm, ùTiLû[Ùm Uu²lTôVôL! @¿§
BûZjúRôÚdÏ @¯ûYj R®W úYß FûRÙm @§LUôdLôúR!'' (F]Üm ©Wôoj§jRôo)
mj;jpahak;-72 my;[pd; nkhj;j trdk;-28
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p ú Fu\ TûPlûTl Tt± úTNlTÓYRôp BkR
@j§VôVj§tÏ ú Fuß ùTVo ãhPlThPÕ.
1. úL°p IÚ áhPjRôo ùN®Ùtß "SôeLs AfN¬VUô] ÏoAû]f ùN®Ùtú\ôm'

F]d á±VRôL F]dÏ @±®dLlThPÕ'' F] (ØamUúR!) áßÅWôL!
2. @Õ úSo Y¯ûVd LôhÓ¡\Õ. F]úY @ûR Sm©ú]ôm. FeLs Bû\YàdÏ FYûWÙm

BûQVôdL UôhúPôm.
3. FeLs Bû\Y²u ULjÕYm DVokRÕ. @Yu Uû]®ûVúVô, ©sû[Lû[úVô

GtTÓj§d ùLôs[®pûX.
4. FeL°p êPu @pXôy®u ÁÕ ùTônûVd áßTY]ôL BÚkRôu.
5. ""U²RoLÞm, úLÞm @pXôy®u ÁÕ ùTôn á\úY UôhPôoLs'' Fuß Fi¦d

ùLôi¥ÚkúRôm.
6. U²RoL°p Ds[ AiL°p £Xo úL°p Ds[ £X AiLû[d ùLôiÓ

TôÕLôl×j úR¥d ùLôi¥ÚkR]o. F]úY BYoLÞdÏd LoYjûR @YoLs @§LUôd¡
®hP]o.
7. ""@pXôy VôûWÙm §ÚmT D«ol©dL UôhPôu'' Fuß ¿eLs ¨û]jRÕ úTôXúY

@YoLÞm ¨û]jR]o.
8. Yô]jûRj ¾i¥ú]ôm. @Õ LÓûUVô] TôÕLôlTôÛm, ¾lTkReL[ôÛm

¨WlTlThÓs[ûRd LiúPôm.
9. (IhÓd) úLhTRtLôL @eúL TX BPeL°p @UoúYôWôL BÚkúRôm. BlúTôÕ Vôo

(IhÓd) úLh¡\ôúWô @Yo Lôj§ÚdÏm ¾lTkRjûR R]dÏ (F§WôL) LôiTôo.307
10. éª«p Ds[YoLÞdÏd ùLÓ§ SôPlThÓs[Rô? @pXÕ @YoL°u Bû\Yu

@YoLÞdÏ úSo Y¯ûV Sô¥«Úd¡\ô]ô? FuTûR @±V UôhúPôm.
11. Smªp SpúXôÚm Ds[]o. @qYôß BpXôúRôÚm Ds[]o. TX Y¯L°p £R±d

¡PkúRôm.
12. éª«p @pXôyûY SmUôp ùYpX Ø¥VôÕ F]Üm, (Rl©jÕ) J¥Ùm @Yû] ùYpX
Ø¥VôÕ F]Üm DQokÕ ùLôiúPôm.
13. úSo Y¯ûV ùN®Ùt\ úTôÕ @ûR Sm©ú]ôm. RUÕ Bû\Yû] Sm×¡\Yo
SxPjûRÙm, @¿§ BûZdLlTÓYûRÙm @gN UôhPôo.
14. Smªp Øv-mLÞm Ds[]o. @¿§ BûZjúRôÚm Ds[]o. BvXôjûR GtúTôo úSo
Y¯ûVj úR¥d ùLôiP]o.
15. @¿§ BûZjúRôo SWLj§tÏ ®\ÏL[ôL A]ôoLs. (Fuß úLs á±])
16, 17. @YoLs BqY¯«p Dß§VôL BÚk§ÚkRôp @§p @YoLû[f úNô§lTRtLôL

@YoLÞdÏ @§LUô] Ri½ûWl TÚLd ùLôÓj§ÚlúTôm. RUÕ Bû\Y²u ¨û]ûYl
×\dL¦lúTôûWd L¥]Uô] úYRû]«p @Yu ÖûZVf ùNnYôu.26
18. Ts°YôNpLs @pXôyÜdúL D¬V]. F]úY @pXôyÜPu úYß FYûWÙm

@ûZdLô¾oLs!
19. @pXôy®u @¥Vôo (ØamUÕ) @Y²Pm ©Wôoj§dL FÝm úTôÕ (UdLs) áhPm
áhPUôL @YûW ùSÚe¡ ®Ó¡u\]o.
20. ""Sôu F]Õ Bû\Yû]úV ©Wôoj§d¡ú\u. @YàdÏ VôûWÙm BûQVôdL UôhúPu''

F] (ØamUúR!) áßÅWôL!
21. Sôu DeLÞdÏj ¾eÏ ùNnVÜm, SuûU ùNnVÜm @§LôWm ùTt±ÚdL®pûX

Fußm áßÅWôL!
22. @pXôy®PªÚkÕ Fuû] FYÚm LôlTôt\ UôhPôo. @Y]u± IÕeÏªPjûRÙm

LôQUôhúPu'' Fußm áßÅWôL!
23. @pXôy®PªÚkÕm, @Yu çÕf ùNn§L°-ÚkÕm FÓjÕf ùNôpYûRj R®W

(úYß BpûX). @pXôyÜdÏm, @Y]Õ çRÚdÏm Uôß ùNnúYôÚdÏ SWL ùSÚl×
Ds[Õ. @§p Fuù\ußm @Yo ¨WkRWUôL BÚlTôo.
24. @YoLÞdÏ FfN¬dLlThPûR @YoLs LôÔm úTôÕ DR® ùNnúYô¬p Vôo TXÅ]o
FuTûRÙm Fi¦dûL«p Ïû\kRYo Vôo FuTûRÙm @±kÕ ùLôsYo.
25. ¿eLs FfN¬dLlTÓYÕ @Ú¡p Ds[Rô? @pXÕ @RtÏ Fu Bû\Yu (áÓRp)

RYûQûV GtTÓjÕYô]ô FuTûR @±V UôhúPu'' Fußm áßÅWôL!
26, @Yu Uû\Yô]ûR @±TYu. R]Õ Uû\Yô] ®`VeLû[ @Yu ùTôÚk§d

ùLôiP çRûWj R®W VôÚdÏm ùY°lTÓjR UôhPôu.234
27, @YoLs RUÕ Bû\Y²u çÕf ùNn§Lû[ FÓjÕf ùNôu]ôoL[ô FuTûR
@±®lTRtLôL @YÚdÏ Øuàm, @YÚdÏl ©uàm LiLô¦lTô[ûW GtTÓjÕ¡\ôu.
28. @YoL°Pm Ds[ûR @Yu ØÝûUVôL @±Yôu. IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm @Yu

Fi¦dûLVôp @±Yôu.26
mj;jpahak;- 73 my;K];]k;kpy; nkhj;j trdk;-20
BkR @j§VôVj§u ÕYdLúU úTôoj§d ùLôi¥ÚlTYúW Fuß BÚlTRôp @ÕúY
@j§VôVj§u ùTVWôL AdLlThPÕ.
1. úTôoj§d ùLôi¥ÚlTYúW!
2. BW®p Ïû\Yô] úSWm R®W üß YQeÏÅWôL!
3. @§p Tô§V[Ü @pXÕ @ûR ®Pf £±R[Ü Ïû\jÕd ùLôsÅWôL!
4. @pXÕ @ûR ®P @§LUôd¡d ùLôsÅWôL! ÏoAû]j §ÚjRUôL JÕÅWôL!
5. Dm ÁÕ L]Uô] ùNôpûX Sôm úTôÓúYôm.
6. BW®p FÝYÕ ªdL Dß§Vô]Õm ùNôpûXf ºWôdÏYÕUôÏm.
7. (ØamUúR!) TL-p DUdÏ ¿iP T¦ Ds[Õ.
8. DUÕ Bû\Y²u ùTVûW ¨û]lÀWôL! @Y²Pm Øt±Ûm NWQûPÅWôL!
9. (@Yu) ¡ZdÏdÏm, úUtÏdÏm Bû\Yu. @Yû]j R®W YQdLj§tÏ¬VYu (úYß)

VôÚªpûX. F]úY @Yû]úV ùTôßlTô[]ôd¡d ùLôsÅWôL!
10. @YoLs áßYûRf N¡jÕd ùLôsÅWôL! @YoLû[ @Z¡V Øû\«p Øt±Ûm

ùYßjÕ ®ÓÅWôL!
11. ùTônùV]d LÚÕm ÑL Yô£Lû[ Fuú]ôÓ ®hÓ ®ÓÅWôL! @YoLÞdÏd Ïû\Yô]

@YLôNØm @°lÀWôL!
12, 13. SmªPm ®XeÏLÞm SWLØm', ®d¡d ùLôsÞm DQÜm, Õu×ßjÕm úYRû]Ùm
Ds[].26
14. éªÙm, UûXLÞm @kSô°p AhPm LôÔm. UûXLs Ui Ï®VXô¡ ®Óm.
15. K©o@q²Pm IÚ çRûW @àl©VÕ úTôp DeL°PØm DeLû[l Tt± Nôh£ áßm
çRûW Sôm @àl©ú]ôm.
16. K©o@qu @jçRÚdÏ Uôß ùNnRôu. F]úY @Yû]d LÓûUVôLj Ri¥júRôm.

17. (GL Bû\Yû]) ¿eLs UßjRôp ÏZkûRLû[ SûWjúRôWôL Uôtßm Sô°p1 FqYôß
Rl©lÀoLs?
18. @§p Yô]m ùY¥jÕ ®Óm. @Y]Õ YôdÏß§ ùNnÕ Ø¥dLlTÓm.
19. BÕ @±ÜûW. ®Úm×¡\Yo RUÕ Bû\Yû] úSôd¡ IÚ Y¯ûV GtTÓj§d ùLôsYôo.
20. ""(ØamUúR!) ¿Úm, DmØPu Ds[ IÚ ùRôûL«]Úm BW®p êu±p BÚ TÏ§dÏ

ùSÚdLUôLÜm, BW®p Tô§Ùm, BW®p êu±p IÚ TÏ§Ùm üß YQeÏ¡uÈoLs''
FuTûR DUÕ Bû\Yu @±Yôu. @pXôyúY BWûYÙm, TLûXÙm @[ÜPu
@ûUjÕs[ôu. ¿eLs @ûRf N¬VôLd L¦dL Uôh¼oLs FuTûRÙm @Yu @±Yôu.
F]úY @Yu DeLû[ Uu²jRôu. ALúY ÏoA²p DeLÞdÏ BVu\ûR JÕeLs.
DeL°p úSôVô°LÞm, @pXôy®u @Úû[j úR¥ éª«p TVQm ùNnúYôÚm,
@pXôy®u TôûR«p úTô¬ÓúYôÚm DÚYôYôoLs FuTûR @Yu @±kÕ
ûYjÕs[ôu.118 F]úY @§p DeLÞdÏ BVu\ûR JÕeLs! ùRôÝûLûV ¨ûX
SôhÓeLs! ^Lôj ùLôÓeLs! @pXôyÜdÏ @Z¡V LPu75 ùLôÓeLs! DeLÞdLôL
¿eLs ØtTÓjÕm SuûUûV @pXôy®Pm ùTtßd ùLôsÅoLs. @ÕúY £\kRÕ.
ULjRô] á-. @pXôy®Pm TôY Uu²l×j úRÓeLs! @pXôy Uu²lTYu; ¨LWt\
@u×ûPúVôu.
mj;jpahak;- 74 my;Kj;j]ph; nkhj;j trdk;-56
BkR @j§VôVj§Ûm úTôoj§ BÚlTYúW Fuß ÕYeÏYRôp @ÕúY BkR
@j§VôVj§u ùTVWôL AdLlThPÕ.
1. úTôoj§d ùLôi¥ÚlTYúW!
2. FÝkÕ FfN¬dûL ùNnÅWôL!
3. DUÕ Bû\Yû]l ùTÚûUlTÓjÕÅWôL!
4. DUÕ AûPLû[j çnûUlTÓjÕÅWôL!
5. @ÑjRjûR ùYßlÀWôL!
6. (U²R¬Pm) @§Lm F§oTôojÕ DRYô¾o!
7. DUÕ Bû\YàdLôLl ùTôßjÕd ùLôsÅWôL!
8, 9. ^þo ERlTÓm @kSôs1 ªLÜm £WUUô] Sôs.26
10. (GL Bû\Yû]) UßlúTôÚdÏ BúXNô]RôL BÚdLôÕ.
11. Sôu UhÓúU TûPjRYû] Fuú]ôÓ ®hÓ ®ÓÅWôL!
12, 13. @YàdÏ ¿iP ùNpYjûRÙm, áPúY BÚdLd á¥V Ai UdLû[Ùm

ùLôÓjúRu.26
14. @YàdLôL TX RVô¬l×Lû[f ùNnúRu.
15. ©u]Úm Sôu @§LlTÓjR úYiÓm F] @Yu AûNlTÓ¡\ôu.
16. @qYô±pûX! @Yu SUÕ YN]eLû[ UßlTY]ôL BÚd¡\ôu.
17. @YàdÏf £WUm RÚm úYRû] @°lúTu.
18. @Yu (SUdÏ F§WôLf) £k§jRôu. ¾oUô²jRôu.
19. ALúY @Yu N©dLlThPôu. @Yu FqYôß ¾oUô²jRôu?
20. ©u]Úm @Yu N©dLlThPôu, @Yu FqYôß ¾oUô²jRôu?

21. ©u]o £k§jRôu.
22. ©u]o LÓLÓjÕ ØLm Ñ°jRôu.
23. ©u]o ×\dL¦jÕ LoYm ùLôiPôu.
24, 25. ""BÕ UVdLjûR GtTÓjÕm ã²Vm R®W úYß BpûX; BÕ U²R²u ùNôp R®W
úYß BpûX'' Fuß áß¡\ôu. 26
26. @Yû] ^Lo (Fàm SW¡)p LÚLf ùNnúYu.
27. (ØamUúR!) ^Lo Fu\ôp Fu] FuTÕ DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
28. @Õ ªfNm ûYdLôÕ. ®hÓm ûYdLôÕ.
29. úRôûX (L¬jÕ) Uôt\d á¥VÕ.
30. @Ru úUp TjùRôuTÕ (Yô]YoLs) Ds[]o.354
31. SWLj§u LôYXoLû[ Yô]YoL[ôLúY R®W Sôm AdL®pûX. @YoL°u

Fi¦dûLûV (SmûU) UßlúTôÚdÏf úNôRû]VôLúY R®W Sôm AdL®pûX. úYRm
ùLôÓdLlThúPôo27 Dß§ ùLôsYRtLôLÜm, Sm©dûL ùLôiúPôo Sm©dûLûV
@§LUôd¡d ùLôs[Üm, Sm©dûL ùLôiúPôÚm úYRm YZeLlThúPôÚm27 NkúRLm
ùLôs[ôUp BÚlTRtLôLÜm, VôÚûPV Ds[eL°p úSôn Ds[úRô @YoLÞm (SmûU)
UßlúTôÚm BRu êXm @pXôy Fu] Øu Uô§¬ûV SôÓ¡\ôu?'' Fuß
áßYRtLôLÜm (BqYôß @ûUjúRôm) BqYôú\ Rôu Sô¥úVôûW @pXôy Y¯ RY\f
ùNn¡\ôu. Rôu Sô¥úVôÚdÏ úSo Y¯ LôhÓ¡\ôu. DUÕ Bû\Y²u TûPûV @Yû]j
R®W VôÚm @±V UôhPôoLs. BÕ U²RàdÏ @±ÜûW R®W úYß BpûX.
32. @pX! Nk§Wu ÁÕ AûQVôL!
33. ©uú]ôd¡f ùNpÛm BW®u ÁÕ AûQVôL!
34. ùY°fNm RÚm LôûXl ùTôÝ§u ÁÕ AûQVôL!
35. @Õ ùT¬V ®`VeL°p Iu\ôÏm.
36, 37. @Õ Øuú]\úYô ©u ReLúYô ®Úm×¡u\ U²Rû] FfN¬dLd á¥VÕ.26
38. IqùYôÚYàm, Rôu ùNnRRtÏl ©ûQVôdLlThÓs[ôu.265
39. YXÕ ×\j§p BÚlúTôo R®W.

40, 41, 42. @YoLs ùNôodLf úNôûXL°p BÚlTôoLs. Ït\Yô°L°Pm ""DeLû[ SWLj§p
úNojRÕ FÕ?'' Fuß ®Nô¬lTôoLs.26
43, 44. ""SôeLs ùRôÝúYôWôLÜm, GûZdÏ DQY°lúTôWôLÜm BÚdL®pûX'' F]d

áßYôoLs.26
45. (Å¦p) êr¡úVôÚPu êr¡d ¡PkúRôm.
46. ¾ol× Sôû[1 ùTônùV]d LÚ§ YkúRôm.
47. Dß§Vô] Lô¬Vm (UWQm) FeL°Pm YÚm YûW'' (F]Üm áßYôoLs).
48. F]úY T¬kÕûWlúTô¬u T¬kÕûW @YoLÞdÏl TVu RWôÕ.17
49. BkR @±ÜûWûVl ×\dL¦dL @YoLÞdÏ Fu] úSokRÕ?
50, 51. @YoLs £eLjûRd LiÓ ªWiÓ ùYÚiúPôÓm LÝûRLû[l úTôp Ds[]o.26
52. Am! IqùYôÚ U²Ràm ®¬dLlThP GÓLs R]dÏd ùLôÓdLlTP úYiÓm F]

®Úm×¡\ôu.
53. @qYô±pûX! Uô\ôL @YoLs UßûUûV @gÑY§pûX.
54. @qYô±pûX! BÕ @±ÜûW.
55. ®Úm©VYo B§p T¥l©û] ùT\Xôm.
56. @pXôy Sô¥]ôp R®W @YoLs T¥l©û] ùTßY§pûX. @Yú] @gNj RdLYu;
Uu²jRp DûPVYu.
mj;jpahak;-75 my;fpahkh nkhj;j trdk;-40
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p ¡VôU Sôs Fuß Ds[Rôp @ûRúV BkR
@j§VôVj§tÏ ùTVWôL ûYjÕs[]o.
1. ¡VôUj Sôs1 ÁÕ Nj§Vm ùNn¡ú\u.
2. Ïû\ á±d ùLôi¥ÚdÏm Ds[j§u ÁÕ Nj§Vm ùNn¡ú\u.
3. U²R²u FÛm×Lû[ Iuß §WhP UôhúPôm Fuß @Yu FiÔ¡\ô]ô?
4. @qYô±pûX! @Y]Õ ®Wp Ö²Lû[Ùm ºWôdL Sôm At\ÛûPVYoLs.208
5. A]ôp @YàdÏ (Bû\YàdÏ) Øu]ôp Ït\m ùNnVúY U²Ru SôÓ¡\ôu.
6. ""¡VôUj Sôs1 FlúTôÕ?'' F]d úLh¡\ôu.
7, 8, 9, 10. TôoûY ¨ûX ÏjÕm úTôÕ, Nk§WàdÏd ¡WLQm GtTÓm úTôÕ, ã¬Vàm,
Nk§Wàm Iuß úNodLlTÓm úTôÕ, ùYÚiúPôÓm BPm FeúL Fuß @kSô°p U²Ru
úLhTôu.26
11. @qYô±pûX! FkRj Rl©dÏm BPØm BpûX.
12. @kSô°p DUÕ Bû\Y²PúU ReÏªPm BÚdÏm.
13. @kSô°p U²Ru ØtTÓj§VÕ Tt±Ùm, ©tTÓj§VÕ Tt±Ùm @±®dLlTÓYôu.
14, 15. Uô\ôL U²Ru NUôRô]eLû[d á±V úTôÕm Ruû]l Tt± SuÏ ùR¬kRY]ôL
BÚd¡\ôu.26
16. (ØamUúR!) DUÕ SôûY BRtLôL @YNWlThÓ @ûNdLô¾o!152 & 312
17. @ûRj §WhÓYÕm, JRf ùNnYÕm SmûUf úNokRÕ.
18. F]úY Sôm @ûR JÕm úTôÕ @kR JÕRûXl ©uTtßÅWôL!152 & 312
19. ©u]o @ûRj ùR°ÜTÓjÕYÕ SmûUf úNokRÕ.
20. @qYô±pûX! Uô\ôL ¿eLs BmûUûV ®Úm×¡ÈoLs.
21. UßûUûV ®hÓ ®Ó¡ÈoLs.

22. @kSô°p £X ØLeLs UXokÕ BÚdÏm.
23. RUÕ Bû\Yû]l TôojÕd ùLôi¥ÚdÏm.21
24. £X ØLeLs @kSô°p úNôL UVUôL BÚdÏm.
25. RUdÏl úTWôTjÕ GtTÓm F] @ûY ¨û]dÏm.
26, 27. @qYô±pûX! D«o ùRôiûPd Ï¯ûV @ûPkÕ ®Óm úTôÕ ""Uk§¬lTYu Vôo?''
F]d á\lTÓm.26
28. ""@ÕúY ©¬Ü'' Fuß @Yu ®[e¡d ùLôsYôu.
29. LôúXôÓ Lôp ©u²d ùLôsÞm.
30. @kSô°p BÝjÕf ùNpXlTÓYÕ DUÕ Bû\Y²PúU.
31. @Yu SmTÜªpûX. ùRôZÜªpûX.
32. Uô\ôL ùTônùV]d LÚ§l ×\dL¦jRôu.
33. ©u]o R]Õ ÏÓmTj§]ÚPu LoYUôLf ùNu\ôu.
34. D]dÏ ùSÚe¡ ®hPÕ! Buàm ùSÚe¡ ®hPÕ!
35. ©u]Úm D]dÏ ùSÚe¡ ®hPÕ! úUÛm ùSÚe¡ ®hPÕ!
36. ùYßUú] ®PlTÓYôu Fuß U²Ru FiÔ¡\ô]ô?
37. @Yu ùNÛjRlTÓm ®k§u £ß Õ°VôL BÚdL®pûXVô?
38. ©u]o LÚÜt\ £û] ØhûPVô]ôu.365 ©u]o (Bû\Yu) TûPjÕf ºWôd¡]ôu.
39. @Y²-ÚkÕ Ai ùTi F] ú_ô¥ûV GtTÓj§]ôu.
40. BjRûLVYu B\kúRôûW D«ol©dL At\ÛûPVYu BpûXVô?

mj;jpahak;-76 mj;j`;h; nkhj;j trdk;-31
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p LôXm Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY BkR
1. Ï±l©hÓf ùNôpXlTÓm IÚ ùTôÚ[ôL (áP) BpXôR IÚ LôXm U²RàdÏ

BÚkR§pûXVô?
2. U²Rû]f úNô§lTRtLôL LXl× ®kÕjÕ°«-ÚkÕ @Yû] Sôm TûPjúRôm.

@Yû]d úLhTY]ôLÜm, TôolTY]ôLÜm Ad¡ú]ôm.207
3. @YàdÏ Sôm úSo Y¯ Lôh¥ú]ôm. @Yu Su± ùNÛjÕTY]ôLúYô, Su±

ùLhPY]ôLúYô BÚd¡\ôu.
4. (SmûU) UßlúTôÚdÏf Ne¡-Lû[Ùm, ®XeÏLû[Ùm, SWLjûRÙm RVô¬jÕsú[ôm.
5. SpúXôo, ÏYû[«-ÚkÕ @ÚkÕYôoLs. @§p LtéWm LXk§ÚdÏm.
6. Jo Etß! @§p @pXôy®u @¥VôoLs TÚÏYôoLs. @ûR BÚdÏªPeL°-ÚkúR

ùTtßd ùLôsYôoLs.
7. @YoLs úSofûNûV ¨û\úYtßYôoLs. ¾ûU TW®V Sôû[l1 Tt± @gÑYôoLs.
8. @Yû] úS£jRRtLôL GûZdÏm, @]ôûRdÏm, £û\lThPYÚdÏm DQY°lTôoLs.
9. @pXôy®u ØLjÕdLôLúY DeLÞdÏ DQY°d¡ú\ôm. DeL°PªÚkÕ

©W§TXû]úVô, Su±ûVúVô SôeLs F§oTôodL®pûX
10. FeLs Bû\Y²PªÚkÕ LÓûUÙm, ùSÚdL¥Ùm ¨û\kR Sôû[1 SôeLs

@gÑ¡ú\ôm'' (F]d áßYôoLs.)
11. F]úY @kR Sô°u1 ¾e¡-ÚkÕ @YoLû[ @pXôy LôlTôt±]ôu. @YoLÞdÏ

ØL UXof£ûVÙm, U¡rf£ûVÙm YZe¡]ôu.
12. @YoLs ùTôßjÕd ùLôiPRôp ùNôodLjûRÙm, ThûPÙm T¬NôL @YoLÞdÏ

YZe¡]ôu.
13. @§p @YoLs DVokR AN]eLs ÁÕ Nônk§ÚlTôoLs. @eúL ã¬Vû]Ùm, LÓm

Ï°of£ûVÙm LôQ UôhPôoLs.
14. @Ru ¨ZpLs @YoLÞdÏ ùSÚdLUôL BÚdÏm. @Ru L²Ls ªLj RôrYôLj
ùRôeÏm.
15. ùYs°l Tôj§WeLÞm, T°eÏ úTôu\ ¡iQeLÞm @YoLû[f Ñt±d ùLôiÓ

YWlTÓm.
16. @Õ ùYs° úTôu\ T°eÏL[ôp A] ¡iQeLs! @Ytû\j §hPªhÓ @ûUjÕd

ùLôsYôoLs.
17. @eúL ÏYû[«-ÚkÕ ×LhPlTÓYôoLs. @§p Bg£ LXk§ÚdÏm.
18. @eÏs[ ^p^Àp F]lTÓm ¿ìt±-ÚkÕ ×LhPlTÓYôoLs.
19. B[ûU Uô\ôf £ßYoLs @YoLû[f Ñt± YÚYôoLs. @YoLû[ ¿o TôojRôp

D§odLlThP ØjÕdL[ôLd LÚÕÅo!
20. ¿o LôÔm úTôÕ @eúL ùNôÏNô] BuTjûRÙm, ùT¬V Ah£ûVÙm LôiÀo!
21. @YoLs ÁÕ TfûN ¨\ ^ýkÕv Fàm ThÓm, BvRlWd Fàm ThÓm BÚdÏm.
ùYs°d Lôl×Ls @¦®dLlTÓYôoLs. @YoL°u Bû\Yu çV Tô]jûR
@YoLÞdÏl TÚLj RÚYôu.
22. BÕúY DeLÞdÏ¬V á-. DeLs DûZl×dÏ Su± ùNÛjRlTÓm.6
23. (ØamUúR!) SôúU DUdÏ BdÏoAû]f £±Õ £±RôL @Ú°ú]ôm.269
24. F]úY DUÕ Bû\Y²u LhPû[dLôLd Lôj§ÚlÀWôL! @YoL°p TôYm

ùNnTYÚdúLô, (GL Bû\Yû]) UßlTYÚdúLô LhÓlTPô¾o!
25. (ØamUúR!) DUÕ Bû\Y²u ùTVûWd LôûX«Ûm, UôûX«Ûm ¨û]lÀWôL!
26. BW®p @YàdÏ ^wRôf ùNnÅWôL! ¿iP BWÜ @Yû]j Õ§lÀWôL!
27. @YoLs BqÜXûL ®Úm×¡u\]o. RUdÏl ©uú] (YW®ÚdÏm) L¥]Uô] Sôû[1

®hÓ ®Ó¡u\]o.
28. SôúU @YoLû[l TûPjúRôm. @YoL°u @ûUlûT YÛlTÓj§ú]ôm. Sôm

¨û]jRôp @YoLÞdÏl TLWUôL @YoLû[l úTôuú\ôûW Uôt± ®ÓúYôm.
29. BÕ @±ÜûW. ®Úm©VYo RUÕ Bû\Yû] úSôd¡ IÚ Y¯ûV GtTÓj§d

ùLôs¡\ôo.
30. @pXôy SôÓYûRj R®W ¿eLs SôÓY§pûX. @pXôy @±kRY]ôLÜm,
31. Rôu Sô¥úVôûW @Yu R]Õ @Ú°p ÖûZVf ùNn¡\ôu. @¿§ BûZjúRôÚdÏ
Õu×ßjÕm úYRû]ûVj RVô¬jÕs[ôu.
mj;jpahak;-77 my;Kh;]yhj; nkhj;j trdk;-50
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @àlTlTÓm Lôt±u ÁÕ Nj§Vm F]
á\lTÓYRôp @pØo^Xôj # @àlTlTÓm Lôtß Fuß BkR @j§VôVj§tÏ
ùTV¬PlThPÕ.
1, 2. ùRôPokÕ @àlTlTÓTûY ÁÕm, LÓûUVôL ÅÑm ×Vp ÁÕm Nj§VUôL!26
3, 4. TWl© ®ÓTûY ÁÕm, IúWV¥VôLl ©¬jÕ ®ÓTûY ÁÕm Nj§VUôL!26
5, 6. Uu²lTôLúYô, FfN¬dûLVôLúYô T¥l©û]ûVl úTôÓTYt±u (Lôt±u) ÁÕ

Nj§VUôL!26
7. DeLÞdÏ FfN¬dLlTÓYÕ SPkúRßm.
8. ShNj§WeLs I°«ZdÏm úTôÕ,
9. Yô]m ©[dLlTÓm úTôÕ,
10. UûXLs £R\¥dLlTÓm úTôÕ,
11. çRoLÞdÏ úSWm Ï±dLlTÓm úTôÕ (@Õ SPkúRßm)
12. (BûY) FkR SôÞdLôLj RôURlTÓjRlThÓs[Õ?
13. ¾ol× SôÞdLôLúY!
14. ¾ol× Sôs1 Fu]ùYuß DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
16. Øuú]ôoLû[ Sôm @¯dL®pûXVô?
17. ©uú]ôûW @YoLû[j ùRôPokÕ YWf ùNnV®pûXVô?
18. BqYôú\ Ït\Yô°Lû[ SPjÕúYôm.
20. DeLû[ @tTUô] ¿¬-ÚkÕ Sôm TûPdL®pûXVô?

21, 22. Ï±l©hP LôXm YûW @ûR TôÕLôlTô] BPj§p Sôm ûYdL®pûXVô?26
23. SôúU öQ«júRôm. öQVm ùNnúYô¬p SôúU £\kRYoLs.
25, 26. D«ÚPu Dsú[ôûWÙm, B\kúRôûWÙm @ûQjÕd ùLôs[d á¥VRôL éªûV

AdL®pûXVô?26
27. @§p DVokR Øû[Lû[ ¨ß®ú]ôm.248 B²ûUVô] ¿ûWÙm DeLÞdÏl

×Lh¥ú]ôm.
29, 30. ¿eLs FûRl ùTônùV]d LÚ§ÉoLú[ô @ûR úSôd¡ êuß ¡û[Lû[d ùLôiP
¨ZûX úSôd¡ SPeLs!26
31. @Õ ¨Zp RWd á¥VÕ @pX. @Õ ¾«-ÚkÕ TôÕLôdLôÕ.
32. @Õ Uô°ûLûVl úTôu\ ùSÚl×l TkReLû[ Å£ùV±Ùm.
33. @Õ ¨\j§p UgNs ¨\ IhPLeLs úTôp BÚdÏm.
35. BÕ @YoLs úTN Ø¥VôR Sôs!1
36. NUôRô]Øm á\ @YoLÞdÏ @àU§V°dLlTPôÕ.
38. BÕúY ¨VôVj ¾ol× Sôs!1 DeLû[Ùm, Øuú]ôûWÙm Iuß §Wh¥ú]ôm.
39. DeL°Pm GúRàm ãrf£ BÚkRôp F]dÏ ãrf£ ùNnÙeLs!
41. (Bû\Yû]) @g£úVôo ¨ZpL°Ûm, ¿ìtßL°Ûm BÚlTôoLs.
42. @YoLs ®Úm×¡\ L²L°Ûm BÚlTôoLs.
43. ""¿eLs ùNnÕ ùLôi¥ÚkRRu LôWQUôL U¡rÜPu DiÔeLs! TÚÏeLs!'' (F]d

á\lTÓm.)
44. BqYôú\ SuûU ùNnúRôÚdÏ Sôm á- YZeÏúYôm.
46. £±Õ LôXm DiÔeLs! @àT®ÙeLs! ¿eLs Ït\Yô°Ls.
48. ÚáÜ ùNnÙeLs! Fuß @YoLÞdÏd á\lThPôp @YoLs ÚáÜ ùNnV

UôhPôoLs.
50. BRu ©\Ï FkRf ùNn§ûVj Rôu @YoLs Sm×YôoLs?

mj;jpahak;-78 me;eg/ nkhj;j trdk;-40
BkR @j§VôVj§u BWiPôm YN]j§p @kRf ùNn§ Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
1. FûRl Tt± @YoLs úLs® FÝl×¡\ôoLs?
2, 3. F§p @YoLs ØWiTh¥Úd¡\ôoLú[ô @kR ULjRô] ùNn§ûVl Tt±! 26
4. @qYô±pûX! @±kÕ ùLôsYôoLs.
5. ©u]Úm @qYô±pûX! @±kÕ ùLôsYôoLs.
6, 7. éªûVj ùRôh¥XôLÜm,284 UûXLû[ Øû[L[ôLÜm248 Sôm AdL®pûXVô?26
8. DeLû[ ú_ô¥L[ôLl TûPjúRôm.
9. DeLs çdLjûR JnYôL Ad¡ú]ôm.
10. BWûY AûPVôd¡ú]ôm.
11. TLûX YôrYRtLô] úSWUôL Ad¡ú]ôm.
12. DeLÞdÏ úUp TXUô] G¯û] (GÝ Yô]eLû[) @ûUjúRôm.
13. I° ÅÑm ®[dûLÙm GtTÓj§ú]ôm.
14, 15, 16. Rô²VjûRÙm, RôYWjûRÙm, @Poj§Vô] úNôûXLû[Ùm Sôm

ùY°lTÓjÕYRtLôL Lôo úULeL°-ÚkÕ @§LUô] ¿ûW B\d¡ ûYjúRôm.26
17. ¾ol× Sôs1 úSWm Ï±dLlThPRôL BÚd¡\Õ.
18. ^þo ERlTÓm Sô°p TX áhPeL[ôL YÚÅoLs.
19. Yô]m §\dLlThÓ TX YôNpL[ôL AÏm.
20. UûXLs ùTVodLlThÓ Lô]p ¿WôL AÏm.
21, 22. YWm× Á±úVô¬u ReÏªPUôL SWLm LôjÕd ùLôi¥Úd¡\Õ.26
23. @§p ÙLm ÙLUôLj ReÏYôoLs.

24. @eúL Ï°of£ûVÙm, (Ï°o) Tô]jûRÙm ÑûYdL UôhPôoLs.
25. ùLô§ ¿ûWÙm, ºûZÙm R®W.
26. BÕ ùNVÛdúLt\ á-!
27. @YoLs ®NôWûQûV SmTô§ÚkR]o.
28. SUÕ YN]eLû[ IúWV¥VôLl ùTônùV]d LÚ§]o.
29. IqùYôÚ ùTôÚû[Ùm FÝj§p YûWVßjÕsú[ôm.
30. ÑûYjÕl TôÚeLs! DeLÞdÏ úYRû]ûVj R®W úYß FûRÙm @§LUôdL

UôhúPôm.
31, 32, 33, 34. Bû\VfNØûPúVôÚdÏ ùYt±j RXØm, úRôhPeLÞm, §WôhûNLÞm,

NUYVÕûPV LhPZ¡VÚm, ¨Wm©V ¡iQeLÞm DiÓ.26
35. @eúL ÅQô]ûRúVô, ùTônûVúVô ùN®Ù\ UôhPôoLs.
36. (ØamUúR!) BÕ DUÕ Bû\Y²PªÚkÕ LQd¡hÓ YZeLlThP á-.
37. @Yu Yô]eLs, éª Utßm @YtßdÏ BûPlThPYt±u Bû\Yu; @[Yt\

@Ú[ô[u. @Y²Pm DûWVôPÜm @YoLÞdÏ BVXôÕ.
38. ìaým, Yô]YoLÞm @¦ YÏjÕ ¨tÏm Sô°p @[Yt\ @Ú[ô[u

@àU§V°jÕ, úSoûUûVd áßTYûWj R®W VôÚm úTN UôhPôoLs.
39. BÕúY DiûUVô] Sôs!1 ®Úm×¡\Yo RUÕ Bû\Yû] úSôd¡ IÕeÏªPjûR

FÓjÕd ùLôs[hÓm.
40. NÁTj§p Ds[ úYRû] Ï±jÕ DeLû[ Sôm FfN¬d¡ú\ôm. @kSô°p Rôu ùNnR
®û]ûV U²Ru LôiTôu. Sôu UiQôL A¡«ÚdLd áPôRô? Fuß (GL Bû\Yû])
UßlTYu áßYôu.
mj;jpahak;-79 me;eh]pahj; nkhj;j trdk;-46
D«ûWl T±dÏm Yô]YoLû[l Tt± BkR @j§VôVj§u ØRp YN]m úTÑYRôp BkR
@j§VôVj§tÏ BûRúV ùTVWôL ãh¥Ùs[]o.
1. TXUôLd ûLlTtßúYôo ÁÕ AûQVôL!
2. F°RôLd ûLlTtßúYôo ÁÕ AûQVôL!
3, 4, 5. ¿k§f ùNpúYôo ÁÕm, Øk§f ùNpúYôo ÁÕm, Lô¬VeLû[ öYô¡lúTôo ÁÕm

AûQVôL!26
6. @kRl ùTÚ SÓdLjûR GtTÓjRd á¥VÕ (^þo EÕRp) ¨LÝm Sôs!
7. @ÓjRÕ, @ûRj ùRôPokÕ YÚm!
8. @kSô°p £X Ds[eLs LXdLm ùLôi¥ÚdÏm.
9. @Yt±u TôoûYLs Rôrk§ÚdÏm.
10. ""Ï¯«ÚkÕ Sôm FÝlTlTÓúYôUô?'' Fuß úLh¡u\]o.
11. Ud¡l úTô] FÛm×L[ôL A¡ ®hP ©\ÏUô?
12. @lT¥Vô]ôp @Õ SxPjûR GtTÓjÕm ÁÞRp Rôu'' Fußm áß¡u\]o.
13. @Õ IúW IÚ NlRm Rôu!
14. DPú] @YoLs ùYhP ùY°«p ¨tTôoLs.
15. (ØamUúR!) ê^ôûYl Tt±V ùNn§ DUdÏd ¡ûPjRRô?
16. @YûW @YWÕ Bû\Yu "ÕYô' Fàm çV Ts[jRôd¡p @ûZjRôu.
17. ¿o K©o@q²Pm ùNpÅWôL! @Yu YWm× Á± ®hPôu.
18, 19. ""¿ T¬ÑjRUô¡P D]dÏ ®ÚlTm DiPô? Sôu D]Õ Bû\Yû] úSôd¡ Y¯
LôhÓ¡ú\u! (@Yû]) @g£d ùLôs!'' F]d úLhÀWôL!
20. @YàdÏ ªLl ùT¬V Nôuû\d Lôh¥]ôo.

21. @Yu ùTônùV]d LÚ§ TôYm ùNnRôu.
22. ©u]o ®ûWYôLl ©uYôe¡]ôu.
23. (UdLû[j) §Wh¥, ©WLP]m ùNnRôu.
24. Sôú] DeL°u ªLl ùT¬V Bû\Yu Fu\ôu.
25. @Yû] BmûU«Ûm, UßûU«Ûm úYRû] êXm @pXôy ©¥jRôu.
26. (Bû\Yû]) @gÑTYÚdÏ B§p T¥l©û] DiÓ.
27. TûPdLlTÓY§p ¿eLs L¥]Uô]YoL[ô? @pXÕ Yô]Uô? @ûR @Yu ¨ß®]ôu.
28. @Ru ØLhûP DVoj§f ºWôd¡]ôu.
29. @Ru BWûY ê¥ TLûX ùY°lTÓj§]ôu.
30. BRu ©u]o éªûV ®¬jRôu.
31. @§ÚkÕ @RtLô] Ri½ûWÙm, úUnfNp T«oLû[Ùm ùY°lTÓj§]ôu.
32. UûXLû[ Øû[L[ôL Sôh¥]ôu.248
33. DeLÞdÏm, DeLs LôpSûPLÞdÏm YôrdûL YN§dLôL (BYtû\ GtTÓj§]ôu)
34, 35. UôùTÚm @U° GtTÓm úTôÕ U²Ru Rôu ùNnRûRl Tt± @kSô°p Fi¦l
TôolTôu.26
36. LôiúTôÚdÏ (@Ú¡p) SWLm ùY°lTÓjRlTÓm.
37, 38, 39. Vôo YWm× Á±, BqÜXL YôrûYj úRokùRÓjÕd ùLôiPôú]ô @YàdÏ
SWLúU ReÏªPm.26
40, 41. Vôo RUÕ Bû\Yu Øuú] ¨tTÕ Tt± @g£, Uú]ô BfûNûV ®hÓm Ruû]
®Xd¡d ùLôiPôúWô ùNôodLúU (@YWÕ) ReÏªPm.26
42. (ØamUúR!) @kR úSWm Tt± @Õ FlúTôÕ GtTÓm? F] DmªPm úLh¡u\]o.
43. @Õ Tt±V ®[dLm DmªPm FeúL BÚd¡\Õ?
44. @Ru Ø¥Ü DUÕ Bû\Y²PúU Ds[Õ.

45. @ûR @gÑúYôÚdÏ ¿o FfN¬lTYúW.
46. @ûR @YoLs LôÔm úTôÕ IÚ UôûXúVô, @pXÕ IÚ LôûXúVô R®W

YôZ®pûX FuTÕ úTôp @YoLÞdÏj úRôußm.
mj;jpahak;-80 mg] nkhj;j trdk;-42
BkR @j§VôVj§u ÕYdLúU LÓLÓjRôo Fuß AWm©lTRôp BûRúV BkR
@j§VôVj§tÏ ùTVWôL Ad¡Ùs[]o.
1, 2. Ru²Pm @kRd ÏÚPo YkRRtLôL168 BYo LÓLÓjRôo. @Xh£Vm ùNnRôo.26
3. @Yo çVYWôL BÚdLXôm FuTÕ (ØamUúR!) DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
4. @pXÕ @Yo @±ÜûW ùT\Xôm. @kR @±ÜûW @YÚdÏl TVu @°dLXôm.
5, 6. Vôo @Xh£Vm ùNn¡\ôú]ô @Y²Pm Y-Vf ùNp¡Èo.26
7. @Yu T¬ÑjRUôL ALô®hPôp Dm ÁÕ GÕm BpûX.
8, 9, 10. (Bû\Yû]) @g£ DmªPm Vôo J¥ YÚ¡\ôúWô @YûW @Xh£Vm ùNn¡Èo. 26
11. @qYô±pûX! BÕ Jo @±ÜûW.
12. ®Úm©VYo T¥l©û] ùTtßd ùLôsYôo.
13, 14, 15, 16. BÕ çnûUlTÓjRlThÓ DVoYôdLlThP U§l× ªdL GÓL°p Ds[Õ.
U¬VôûRdÏ¬V SpúXôoL[ô] FÝjRoL°u ûLL°p Ds[Õ.26
17. U²Ru N©dLlThÓ ®hPôu. @Yu FlT¥ Su± ùLhPY]ôL BÚd¡\ôu?
18. FkRl ùTôÚ°-ÚkÕ @Yû] (Bû\Yu) TûPjRôu?
19. ®kÕj Õ°«-ÚkÕ @Yû]l TûPjÕ @YàdÏ öQ«jRôu.
20. ©u]o Y¯ûV @YàdÏ F°Rôd¡]ôu.
21. ©u]o @Yû] UW¦dLf ùNnÕ UiQû\dÏ @àl×¡\ôu.
22. ©u]o Rôu SôÓm úTôÕ @Yû] FÝl×Yôu.
23. @qYô±pûX! (Bû\Yu) LhPû[«hPûR @Yu ¨û\úYt\®pûX.
24. U²Ru R]Õ DQûYd LY²dLhÓm!
25. SôúU Ri½ûW (Yô²-ÚkÕ) Et±ú]ôm.

26. ©u]o éªûV Øû\VôLl ©[kúRôm.
27, 28, 29, 30, 31, 32. DeLÞdÏm, DeLs LôpSûPLÞdÏm TVuTÓYRtLôL Rô²VjûRÙm,
§WôhûNûVÙm, ×téiûPÙm, I-Y UWjûRÙm, úTÃfûN UWjûRÙm, @PokR
úRôl×Lû[Ùm, L²Lû[Ùm, ¾Y]eLû[Ùm @§p Øû[dLf ùNnúRôm.26
33, 34, 35, 36. @kRf NlRm GtTÓm @kR Sô°p U²Ru R]Õ NúLôRWû]Ùm, R]Õ
RôûVÙm, R]Õ RkûRûVÙm, R]Õ Uû]®ûVÙm, R]Õ ©sû[Lû[Ùm ®hÓ
JÓYôu.26
37. @kSô°p @YoL°p IqùYôÚ U²RàdÏm ØÝd LY]jûR CodÏm Lô¬Vm DiÓ.
38. @kSô°p £X ØLeLs I° ÅÑm.
39. U¡rf£ÙPu £¬jÕd ùLôi¥ÚdÏm
40. @kSô°p £X ØLeLs ÁÕ ×Ý§ T¥k§ÚdÏm.
41. @ûRd LÚûU ê¥«ÚdÏm.
42. @YoLú[ (GL Bû\Yû]) UßlúTôWô] Tô®Ls.

mj;jpahak;-81 mj;jf;tPh; nkhj;j trdk;-29
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p ã¬Vu ÑÚhPlTÓm F] á\lTÓYRôp ÑÚhÓRp
Fuß BkR @j§VôVj§tÏ ùTVo ûYjÕs[]o.
1. ã¬Vu ÑÚhPlTÓm úTôÕ,
2. ShNj§WeLs D§Úm úTôÕ,
3. UûXLs ùTVodLlTÓm úTôÕ,
4. LÚÜt\ IhPLeLs LY²lTôWtß ®PlTÓm úTôÕ,
5. ®XeÏLs Iuß §WhPlTÓm úTôÕ,
6. LPpLs ¾ êhPlTÓm úTôÕ,
7. D«oLs ÁiÓm (DPpLÞPu) úNodLlTÓm úTôÕ,
8, 9. Fu] TôYjÕdLôL ùLôpXlThPôs Fuß D«ÚPu ×ûRdLlThPYs ®Nô¬dLlTÓm

úTôÕ,26
10. GÓLs ®¬dLlTÓm úTôÕ,
11. Yô]m @Lt\lTÓm úTôÕ,
12. SWLm ùLôÞjRlTÓm úTôÕ,
13. ùNôodLm @ÚúL ùLôiÓ YWlTÓm úTôÕ,
14. IÚYu, Rôu ØtTÓj§VûR @±kÕ ùLôsYôu.
15, 16. Uû\kÕm Uû\VôU-Úd¡\, (ØÝÕm) Uû\Vd á¥V ShNj§WeLs ÁÕ Nj§Vm

ùNn¡ú\u.26
17. ©uú]ôd¡f ùNpÛm BW®u ÁÕ Nj§VUôL!
18. ùR°YôÏm LôûXl ùTôÝ§u ÁÕ Nj§VUôL!
19. BÕ U¬VôûRdÏ¬V çR¬u (´lÃ-u) ùNôpXôÏm.
20. (@Yo) Y-ûU ªdLYo; @o`ýdÏ D¬VY²Pj§p RÏ§ùTt\Yo.
21. Yô]YoL°u RûXYo; @eúL Sm©dûLdÏ¬VYo.

22. DeLs úRôZo ûTj§VdLôWo @pXo.
23. @YûW (´lÃûX) ùR°Yô] @¥Yô]j§p TôojRôo.
24. @Yo (ØamUÕ) Uû\Yô]Yt±p LgNjR]m ùNnTYWpXo.
25. BÕ ®WhPlThP û`jRô²u átß @pX.
26. FeúL ùNp¡ÈoLs?
27, 28. BÕ @¡XjRôÚdÏ, DeL°p Vôo úSWôL SPdL ®Úm×¡\ôúWô @YÚdÏ @±ÜûW
R®W úYß BpûX.26
29. @¡Xj§u Bû\Y]ô¡V @pXôy SôÓYûRj R®W ¿eLs SôÓY§pûX.

mj;jpahak;-82 my;,d;/gpjhh; trdk;-19
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p Yô]m ©[kÕ ®ÓYûRl Tt± úTNlTÓYRôp
1. Yô]m ©[kÕ ®Óm úTôÕ, 2. ShNj§WeLs D§okÕ ®Óm úTôÕ,
3. LPpLs ùLô§dL ûYdLlTÓm úTôÕ,
4. UiQû\Ls ×WhPlTÓm úTôÕ,
5. IÚYu Rôu ØtTÓj§VûRÙm, ©tTÓj§VûRÙm @±kÕ ùLôsYôu.
6. U²Rú]! U¬VôûRdÏ¬V D]Õ Bû\Yu ®`Vj§p Duû] GUôt±VÕ FÕ?
7. @Yú] Duû]l TûPjÕ, Duû]f ºWôd¡, Duû]f ùNmûUlTÓj§]ôu.
8. @Yu ®Úm©V Y¥Yj§p Duû] @ûUjRôu.
9. A]ôp ¨VôVj ¾ol× Sôû[1 ùTônùV]d LÚÕ¡ÈoLs.
10, 11. DeLs ÁÕ U¬VôûRdÏ¬V FÝjRoL[ô] LiLô¦lTô[oLs Ds[]o.26
12. ¿eLs ùNnYûR @YoLs @±YôoLs.
13. SpúXôo BuTj§p BÚlTôoLs.
14. Tô®Ls SW¡p BÚlTôoLs.
15. ¾ol× Sô°p @§p @YoLs LÚÏYôoLs.
16. @ûR ®hÓm @YoLs Uû\kÕ ®ÓúYôo @pXo.
17. ¾ol× Sôs1 FÕùY] (ØamUúR!) DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
18. ©u]Úm ¾ol× Sôs1 FÕùY] DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
19. @kSô°p FYÚm FYÚdÏm £±R[Üm SuûU ùNnV Ø¥VôÕ. @kSô°p @§LôWm
@pXôyÜdúL
mj;jpahak;-83 my;Kj/g;gpgPd; trdk;-36
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @[Ü ¨ßûY«p úUôNm ùNnúYôo Fu\ ùNôp
BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY BkR @j§VôVj§u ùTVWôL AdLlThÓs[Õ.
1. @[Ü ¨ßûY«p Ïû\Ü ùNnúYôÚdÏd úLÓ Rôu!
2. @YoLs UdL°Pm @[kÕ YôeÏm úTôÕ ¨û\YôL Yôe¡d ùLôs¡u\]o.
3. UdLÞdÏ @[kúRô, ¨ßjúRô ùLôÓjRôp Ïû\jÕ ®Ó¡u\]o.
4, 5. ULjRô] Sô°p @YoLs D«ol©dLlTP Ds[]o FuTûR Fi¦l TôodL

úYiPôUô?26
6. @kSô°p @¡Xj§u Bû\Yu Øu]ôp U²RoLs ¨tTôoLs
7. @qYô±pûX! Ït\Yô°L°u GÓ ³wË²p Ds[Õ.
8. ³wËu FuTÕ Fu]ùY] DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
9. @Õ FÝRlThP GPôÏm.
11. @YoLs ¾ol× Sôû[l1 ùTônùV]d LÚ§]o.
12. YWm× Áßm IqùYôÚ Tô®ûVÙm R®W úYß FYÚm @ûRl ùTônùV]d LÚR
UôhPôoLs.
13. SUÕ YN]eLs @YàdÏd á\lThPôp ""BÕ Øuú]ôoL°u LhÓd LûRLs'' F]d
áß¡\ôu.
14. @qYô±pûX! Uô\ôL @YoLs ùNnRÕ @YoL[Õ Ds[eL°p ÕÚYôLl T¥kÕ

®hPÕ.
15. @qYô±pûX! @kSô°p @YoLs RUÕ Bû\Yû] ®hÓm RÓdLlTÓYôoLs.21
16. ©u]o @YoLs SW¡p LÚÏYôoLs.

17. ""¿eLs ùTônùV]d LÚ§VÕ BÕúY'' Fuß ©u]o á\lTÓm.
18. @qYô±pûX! SpúXô¬u GÓ Bp-nÂ²p BÚdÏm.
19. Bp-nÂu FuTÕ Fu]ùY] DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
20. @Õ FÝRlThP GPôÏm.
21. ùSÚdLUô](Yô])YoLs @ûRl TôolTôoLs.
22. SpúXôo BuTj§p BÚlTôoLs.
23. DVokR BÚdûLLs ÁÕ (NônkÕ) TôojÕd ùLôi¥ÚlTôoLs.
24. @YoL°u ØLeL°p BuTj§u ùN¯lûT ¿o @±kÕ ùLôsÅo.
25. Øj§ûW«PlThP UÕ ×LhPlTÓYôoLs.
26. @Ru Øj§ûW Lvç¬. B§p Rôu úTôh¥«ÓúYôo úTôh¥«P úYiÓm.
27. @Ru LXûY RvÉm Fàm ¿WôÏm.
28. @Õ ùSÚdLUôú]ôo @ÚkÕ¡\ ¿ìtß!
29. Ït\m ×¬kúRôo Sm©dûL ùLôiúPôûWl TôojÕ (DX¡p) £¬jÕd ùLôi¥ÚkR]o.
30. @YoLû[d LPkÕ ùNpÛm úTôÕ Li NôûPVôp úL- ùNnÕ ùLôi¥ÚkR]o.
31. RUÕ ÏÓmTjRô¬Pm ùNpÛm úTôÕ U¡rf£VûPkÕ ùNu\ôoLs.
32. (SpúXôWô]) @YoLû[d LôÔm úTôÕ ""BYoLs Y¯ ùLhPYoLs'' F]d á±]o.
33. BYoLû[d LiLô¦lúTôWôL @YoLs @àlTlTP®pûX.
34. @kSô°p (GL Bû\Yû]) UßlúTôûWd LiÓ Sm©dûL ùLôiúPôo £¬d¡\ôoLs.
35. DVokR Lh¥pLs ÁÕ (NônkÕ) TôojÕd ùLôi¥ÚlTôoLs.
36. (GL Bû\Yû]) UßlúTôo @YoLs ùNnRYtßdúLtT á- ùLôÓdLlThPôoL[ô?

(F]d úLhLlTÓm.)
mj;jpahak;-84 my;,d;\pfhf; trdk;-25
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p Yô]m ©[kÕ ®ÓYûRl Tt± úTNlTÓYRôp
1. Yô]m ©[kÕ ®Óm úTôÕ,
2. LPûUVôdLlThP ¨ûX«p R]Õ Bû\Y²u LhPû[dÏ @¥T¦kR úTôÕ,
3. éª ¿hPlTÓm úTôÕ,
4. Ru²Pm Ds[ûR ùY°lTÓj§ @Õ ùYßûUVô¡ ®Óm úTôÕ,
5. LPûUVôdLlThP ¨ûX«p R]Õ Bû\Y²u LhPû[dÏ @¥T¦kR úTôÕ,
6. U²Rú]! D]Õ Bû\Yû] úSôd¡d LÓûUVôL ØVt£d¡\ôn. F]úY @Yû]f

Nk§lTôn.
7, 8. VôÚdÏ RUÕ YXÕ ûL«p T§Ül ×jRLm ùLôÓdLlTÓ¡\úRô @Yo F°Rô]

Øû\«p ®Nô¬dLlTÓYôo.26
9. R]Õ ÏÓmTj§]¬Pm U¡rf£ÙPu ùNpYôo.
10, 11. ØÕÏdÏl ©u ×\UôL FYàdÏ @Y]Õ T§Ül ×jRLm ùLôÓdLlTÓ¡\úRô @Yu
@¯ûY @ûZlTôu.26
12. SW¡Ûm LÚÏYôu.
13. @Yu R]Õ ÏÓmTj§]ÚPu U¡rf£ÙPu BÚkRôu.
14. ""Rôu (Bû\Y²Pm) Á[úY UôhúPu'' Fuß @Yu Fi¦]ôu.
15. Am! @Y]Õ Bû\Yu @Yû]l TôolTY]ôL BÚkRôu.
16. ùNmúULj§u ÁÕ Nj§Vm ùNn¡ú\u.
17, 18. BW®u ÁÕm @Õ Ds[Pd¡VYt±u ÁÕm, ØÝûU ùTt\ ¨X®u ÁÕm Nj§VUôL!
19. ¿eLs T¥lT¥VôL G±f ùNpÅoLs.
20. @YoLs Sm©dûL ùLôs[ôU-ÚdL Fu] úSokRÕ?

21. @YoLÞdÏd ÏoAu J§d LôhPlTÓm úTôÕ ^wRôf ùNnY§pûX.396
22. Uô\ôL (GL Bû\Yû]) UßlúTôo ùTônùV]d LÚÕ¡u\]o.
23. @YoLs Uû\lTûR @pXôy @±Yôu.
24. F]úY @YoLÞdÏj Õu×ßjÕm úYRû]ûV FfN¬lÀWôL!
25. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôûWj R®W. @YoLÞdÏ Ø¥®pXôR á-

DiÓ.
mj;jpahak;-85 my;G&[; trdk;-22
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p ×ìw Fu\ YôojûR BPm ùTt±ÚlTRôp
1. ShNj§WeLÞûPV Yô]j§u ÁÕ Nj§VUôL!
2. YôdL°dLlThP Sôs1 ÁÕ Nj§VUôL!
3. Nôh£ áßúYôo ÁÕm, Nôh£ á\lTÓúYôo ÁÕm Nj§VUôL!
4. ùSÚl×d ÏiPj§tÏ¬úVôo N©dLlThÓ ®hP]o.
5. F¬ùTôÚs ¨Wm©V ùSÚl×!
6, 7. @YoLs @R]ÚúL @Uok§ÚkR úTôÕ Sm©dûL ùLôiúPôûW FqYôß

SPj§]ôoLs FuTRtÏf Nôh£L[ôL BÚkR]o.26
8. ""×LÝdÏ¬VYàm, ªûLjRYàUô¡V @pXôyûY @YoLs Sm©]ôoLs''

FuTRtLôLúY R®W @YoLû[ BYoLs T¯ YôeL®pûX.
9. Yô]eLs Utßm éª«u @§LôWm @YàdúL D¬VÕ. @pXôy IqùYôÚ

ùTôÚû[Ùm LiLô¦lTYu.
10. Sm©dûL ùLôiP AiLû[Ùm, ùTiLû[Ùm Õu×ßj§ ®hÓ ©u]o TôY

Uu²l×d úLôWôRYoLÞdÏ SWLj§u úYRû] BÚd¡\Õ. @YoLÞdÏ, ùTôÑdÏm
úYRû] DiÓ.
11. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôÚdÏ ùNôodLf úNôûXLs Ds[]. @Yt±u

¸rlTÏ§«p AßLs JÓm. BÕúY ùTÚm ùYt±.
12. DUÕ Bû\Y²u ©¥ LÓûUVô]Õ.
13. @Yu ØR-p TûPd¡\ôu. ÁiÓm TûPd¡\ôu.
14. @Yu Uu²lTYu; @u× ªdLYu.
15. @o`ýdÏ¬VYu; ULjÕYªdLYu.
16. ¨û]jRûRf ùNnÕ Ø¥lTYu.

17, 18. @kRl TûP«]o, K©o@qu Utßm ^êÕ NØRôVj§]o Tt±V ùNn§ DUdÏd
¡ûPjRRô?
19. F²àm (GL Bû\Yû]) UßlúTôo ùTônùV]d LÚÕY§p Rôu Ds[]o.
20. @pXôy @YoLÞdÏl ©u×\ªÚkÕ ØÝûUVôL @±¡\ôu.
21. Am! BÕ ULjRô] ÏoAu!
22. TôÕLôdLlThP157 Gh¥p Ds[Õ.

mj;jpahak;-86 mj;jhhpf; trdk;-17
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @j Rô¬d Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY
BkR @j§VôVj§u ùTVWôL A]Õ.
1. Yô]j§u ÁÕm Rô¬d ÁÕm Nj§VUôL!
2. Rô¬d FuTÕ Fu]ùY] DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
3. @Õ I° ÅÑm ShNj§Wm.
4. IqùYôÚYo ÁÕm LôiLô¦lTô[o BpXôUp BpûX.
5. U²Ru F§-ÚkÕ TûPdLlThPôu FuTûRf £k§dLhÓm.
6. Ï§jÕ ùY°lTÓm ¿¬-ÚkÕ TûPdLlThPôu.
7. @Õ ØÕÏj RiÓdÏm Øu TÏ§dÏm BûP«-ÚkÕ ùY°l TÓ¡\Õ.231
8. BYû] ÁhTRtÏ @Yu At\ÛûPVYu.
9. @kSô°p BWL£VeLs ùY°lTÓjRlTÓm.
10. @YàdÏ FkR Y-ûUÙm, FkR DR®Vô[Úm BÚdL UôhPôoLs.
11. §Úl©j RÚm Yô]j§u ÁÕ Nj§VUôL!149
12. ©[dÏm éª«u ÁÕ Nj§VUôL!
13. BÕ ùR°Yô] át\ôÏm.
14. BÕ úL-dÏ¬VRpX.
15. @YoLs LÓm ãrf£ ùNn¡u\]o.
16. Sôàm LÓm ãrf£ ùNn¡ú\u.6
17. F]úY (Fuû]) UßlúTôÚdÏ @YLôNm @°lÀWôL! ùNôtT @YLôNm @°lÀWôL!

mj;jpahak;-87 my;m/yh trdk;-19
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p ªL DVokRYu Fu\ @ûPùUô¯ Bû\YàdÏ
TVuTÓjRlTh¥ÚlTRôp BkR @j§VôVj§tÏ BqYôß ùTV¬PlThÓs[Õ.
1. ªL DVokR DUÕ Bû\Y²u ùTVûWj Õ§lÀWôL!
2. @Yú] TûPjRôu. IÝeÏ\ @ûUjRôu. 3. @Yú] öQ«jRôu. Y¯ Lôh¥]ôu.
4. @Yú] úUnfNÛdÏ¬VûR ùY°lTÓj§]ôu.
5. ©u]o @Ytû\ DXokR á[eL[ôd¡]ôu.
6. (ØamUúR!) DUdÏ J§d LôhÓúYôm.152 & 312 ¿o U\dL Uôh¼o.220
7. @pXôy Sô¥VûRj R®W. @Yu T¡WeLUô]ûRÙm, Uû\Yô]ûRÙm @±¡\ôu.
8. (ØamUúR!) F°VûR DUdÏ úUÛm F°RôdÏúYôm.
9. @±ÜûW TVu RÚUô]ôp ¿o @±ÜûW áßÅWôL!
10. (Bû\Yû]) @gÑTYu T¥l©û] ùTßYôu.
11. ÕoTôd¡VNô- @§-ÚkÕ ®X¡d ùLôsYôu.
12. @Yú] ùTÚm ùSÚl©p LÚÏYôu.
13. ©u]o @§p NôLÜm UôhPôu. YôZÜm UôhPôu.
14. çnûUVôL YôrTYu ùYt± ùTt\ôu.
15. R]Õ Bû\Y²u ùTVûW ¨û]jÕ ùRôÝRôu.
16. A]ôp ¿eLs BqÜXL YôrdûLûVúV úRoÜ ùNn¡ÈoLs.
17. UßûUúV £\kRÕm, ¨ûXVô]ÕUôÏm.
18, 19. BÕ ØkûRV úYReL°Ûm, BlWôÍm, ê^ôÜûPV úYReL°Ûm Ds[Õ.26

mj;jpahak;-88 my;fh\pah trdk;-26
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p LôµVô Fuß Ds[Rôp @ÕúY BkR
1. Ñt± Yû[dÏm ¨Lrf£ Tt± DUdÏf ùNn§ ¡ûPjRRô?
2. @kSô°p £X ØLeLs T¦ÜPu BÚdÏm.
3. @ûY (¾VYt±p) Dß§VôLf ùNVpThP].
4. ÑhùP¬dÏm ùSÚl©p @ûY LÚÏm.
5. ùLô§dÏm Et±-ÚkÕ ×LhPlTÓm.
6. ØhùN¥ R®W @YoLÞdÏ FkR DQÜm BpûX.
7. @Õ ùLôÝdL ûYdLôÕ; T£ûVÙm ¿dLôÕ.
8. @kSô°p £X ØLeLs UXof£ÙûPVRôL BÚdÏm.
9. RUÕ DûZl©tLôLj §Úl§ ùLôsÞm.
10. DVokR ùNôodLj§p BÚdÏm.
11. @eúL @ûY ÅQô]ûRf ùN®Ù\ôÕ.
12. @eúL JÓm EtßLs DiÓ.
13. @eúL DVokR Lh¥pLs Ds[].
14. ÏYû[Ls ûYdLlTh¥ÚdÏm.
15. Y¬ûNlTÓjRlThP RûXVûQLÞm Ds[].
16. ®¬dLlThP LmT[eLÞm DiÓ.
17. IhPLm FqYôß TûPdLlThÓs[Õ FuTûR @YoLs TôodL úYiPôUô?
18. Yô]m FqYôß DVojRlThÓs[Õ?

19. UûXLs FqYôß Sôh¥ ûYdLlThÓs[]?
20. éª FqYôß ®¬dLlThÓs[Õ? (FuTûRÙm TôodL úYiPôUô?)
21. F]úY @±ÜûW áßÅWôL! (ØamUúR!) ¿o @±ÜûW áßTYúW.81
22. @YoLÞdÏ ¿o ùTôßlTô° @pXo.81
23. ×\dL¦jÕ (GL Bû\Yû]) UßlTYu R®W.
24. @Yû] ªLd LÓûUVôL @pXôy Ri¥lTôu.
25. @YoLÞûPV ÁÞRp SmªPúU Ds[Õ.
26. ©u]o @YoLû[ ®Nô¬lTÕ SmûUf úNokRÕ.

mj;jpahak;-89 my;/g[;U trdk;-30
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p TwÚ Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY
BkR @j§VôVj§tÏl ùTVWôL ãhPlThPÕ.
1. ûYLû\«u ÁÕ Nj§VUôL!
2. TjÕ BWÜLs ÁÕm Nj§VUôL!387
3. BWhûP«u ÁÕm, Itû\«u ÁÕm Nj§VUôL!
4. LPkÕ ùNpÛm BW®u ÁÕ Nj§VUôL!
5. @±ÜûPúVôÚdÏ (úTô§V) Nj§Vm B§p BÚd¡\Rô?
6, 7. AÕ, çiLû[ÙûPV BWm NØRôVeLû[ DUÕ Bû\Yu FlT¥ Ad¡]ôu

FuTûR ¿o @±V®pûXVô?26
8. DX¡p @YoLû[l úTôp (VôÚm) TûPdLlTP®pûX.
9, 10. UûXV¥YôWj§p Tôû\ûVd ÏûPk(Õ Yôrk)R ^êÕ NØRôVjûRÙm, TûPLÞûPV

K©o@qû]Ùm (FlT¥ Ad¡]ôu?) 26
11. @YoLs DX¡p YWm× Á±d ùLôi¥ÚkR]o.
12. @§p ÏZlTjûR @§LUôd¡]ôoLs.
13. F]úY DUÕ Bû\Yu úYRû]«u NôhûPûVf ÑZt±]ôu.
14. DUÕ Bû\Yu LiLô¦jÕd ùLôi¥Úd¡\ôu.
15. U²Rû] @Y]Õ Bû\Yu U¬VôûRÙPu YôZf ùNnÕ BuTjûRÙm YZe¡

úNô§dÏm úTôÕ ""Fu Bû\Yu Fuû]d Li¦VUôL SPj§]ôu'' Fuß áß¡\ôu.
16. @Y]Õ ùNpYjûR @[ÜPu YZe¡ úNô§dÏm úTôÕ ""Fu Bû\Yu Fuû]
@YUô]lTÓj§ ®hPôu'' F]d áß¡\ôu.
17. @qYô±pûX! ¿eLs @]ôûRûV U§lT§pûX.
18. GûZdÏ DQY°dLj çiÓY§pûX.

19. Yô¬Ñf ùNôjÕdLû[ Su\ôL DiÓ YÚ¡ÈoLs.
20. ùNpYjûR @§Lm ®Úm×¡ÈoLs.
21. @qYô±pûX! éª çs ç[ôL ùSôßdLlTÓm úTôÕ,
22. (ØamUúR!) Yô]YoLs @¦ YÏdL DUÕ Bû\Yu YÚm úTôÕ,
23. @kSô°p SWLm ùLôiÓ YWlTÓm. @kSô°p Rôu U²Ru DQoYôu. BkRl
T¥l©û] FlT¥l TVu RÚm?
24. F]Õ YôrdûLdLôL (SpX\eLû[) Sôu ØtTÓj§«ÚdLd áPôRô'' Fuß áß¡\ôu.
25. @kSô°p @Yu Ri¥dÏU[ÜdÏ VôÚm Ri¥dL Ø¥VôÕ.
26. @Yu LhÓYÕ úTôp VôÚm LhP Ø¥VôÕ.
27, 28. @ûU§Ùt\ D«úW! §Úl§úVôÓm (Bû\Y]ôp) §Úl§ ùLôs[lThÓm D]Õ

Bû\Y²Pm ùNpYôVôL!26
29. F]Õ @¥VôoL°p úNokÕ ùLôsYôVôL!
30. F]Õ ùNôodLj§p ÖûZYôVôL! (F]d á\lTÓm.)

mj;jpahak;-90 my;gyj; trdk;-20
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @kR SLWm @pTXj Fuß BPm ùTt±ÚlTRôp
BkR @j§VôVj§tÏ @p TXj Fuß ùTV¬PlThÓs[Õ.
1, 2. (ØamUúR!) BkSL¬p ¿o Y£dÏm ¨ûX«p BkR SLWj§u ÁÕ Nj§Vm ùNn¡ú\u.26
3. ùTt\Yu ÁÕm, @Yu ùTtù\ÓjRRu ÁÕm Nj§VUôL!
4. U²Rû]d LxPlTÓTY]ôLúY TûPjÕsú[ôm.
5. Ru ÁÕ VôÚm Nd§ ùT\ UôhPôoLs Fuß FiÔ¡\ô]ô?
6. ""GWô[Uô] ùNpYjûR (ùLôÓjÕ) @¯jÕ ®húPu'' F]d áß¡\ôu.
7. @Yû] VôÚm TôodL®pûX Fuß FiÔ¡\ô]ô?
8, 9. @YàdÏ BWiÓ LiLû[Ùm, SôûYÙm, BÚ DRÓLû[Ùm Sôm

@ûUdL®pûXVô?26
10. (SuûU ¾ûU F]) BÚ Y¯Lû[ @YàdÏ Sôm LôhP®pûXVô?
11. @Yu LQYôûVd LPdL®pûX.
12. LQYôn FuTÕ Fu]ùYuTÕ DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
13, 14, 15, 16, 17. @¥ûUûV ®ÓRûX ùNnRp, ùSÚe¡V D\ÜûPV @]ôûRdÏm, @pXÕ
YßûU«p DZÛm GûZdÏm Th¥² LôXj§p DQY°jRp, ©u]o Sm©dûL ùLôiÓ
ùTôßûUûVl úTô§jÕ BWdLjûRÙm úTô§júRô¬p BûQRp (BûYLú[ LQYôn).
18. @YoLú[ YXl×\jRôo.
19. Vôo SUÕ YN]eLû[ Ußd¡\ôoLú[ô @YoLú[ BPl×\jRôo.
20. @YoLs ÁÕ êhPlThP ùSÚl× BÚdÏm.

mj;jpahak;-91 m\;\k;]; trdk;-15
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @x `mv Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
@ÕúY BkR @j§VôVj§tÏ ùTVWôL A]Õ.
1. ã¬Vu ÁÕm, @Ru I°«u ÁÕm Nj§VUôL!
2. @ûR @ÓjÕ YÚm Nk§Wu ÁÕm Nj§VUôL!
3. @ûR ùY°lTÓjÕm TL-u ÁÕ Nj§VUôL!
4. ê¥d ùLôsÞm BW®u ÁÕ Nj§VUôL!
5. Yô]j§u ÁÕm, @Ru @ûUl©u ÁÕm Nj§VUôL!
6. éª«u ÁÕm, @Õ ®¬dLlThPRu ÁÕm Nj§VUôL!
7. D«¬u ÁÕm @ûR Y¥YûUjRRu ÁÕm Nj§VUôL!
8. @Ru SuûUûVÙm, ¾ûUûVÙm @RtÏ @Yu @±®jRôu.
9. @ûRj çnûUlTÓjÕ¡\Yo ùYt± ùTt\ôo.
10. @ûRd L[eLlTÓj§VYo SxPlThPôo.
11. ^êÕ NØRôVj§]o RUÕ YWm× ÁßRp LôWQUôL ùTônùV]d LÚ§]o.
12. @§p ªLÜm ÕoTôd¡VNô- Øu YkRôu.
13. ""BÕ @pXôy®u IhPLm. @ûR ¿WÚkR ®ÓeLs!'' Fuß @YoL°Pm @pXôy®u
çRo á±]ôo.
14. @YûWl ùTônùV]d LÚ§]o. @Ru Lôp SWmûTj Õi¥jR]o. @YoL°u TôYm
LôWQUôL @YoLÞdÏ úYRû]ûV B\d¡ @YoLû[ @YoL°u Bû\Yu RûW
UhPUôd¡]ôu.
15. @Ru Ø¥ûYl Tt± @Yu @gN®pûX.

mj;jpahak;-92 my;iyy; trdk;-21
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p ûXp Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY
1. ê¥d ùLôsÞm BW®u ÁÕ Nj§VUôL! 2. ©WLô£dÏm TLp ÁÕ Nj§VUôL!
3. AûQÙm, ùTiûQÙm @Yu TûPj§ÚlTRu ÁÕ Nj§VUôL!
4. DeLs ØVt£ TXRWlThPRôL Ds[Õ!
5, 6, 7. Vôo (©\ÚdÏ) YZe¡ (Bû\Yû]) @g£, SpXYtû\ DiûUl TÓjÕ¡\ôúWô

@YÚdÏ YN§dÏ¬V Y¯ûV F°RôdÏúYôm.26
8, 9, 10. Vôo LgNjR]m ùNnÕ, úRûYVt\YWôLj Ruû] LÚ§, SpXûR SmT Ußd¡\ôúWô,
£WUUô]RtÏ @YÚdÏ Y¯ûV GtTÓjÕúYôm.26
11. @Yu ®Ým úTôÕ @Y]Õ ùNpYm @Yû]d LôdLôÕ.
12. úSo Y¯ SmûUf úNokRÕ. 13. UßûUÙm, BmûUÙm SUdúL D¬VÕ.
14. ùLôÞkÕ ®hÓ F¬Ùm ùSÚlûT DeLÞdÏ FfN¬d¡ú\u.
15. ÕoTôd¡VNô-ûVj R®W úYß VôÚm @§p LÚL UôhPôoLs.
16. @Yu ùTônùV]d LÚ§ @Xh£Vm ùNnRYu.
17. Bû\VfNØûPVYo @§-ÚkÕ ®XdLlTÓYôo.
18. @Yo R]Õ ùNpYjûR YZe¡ çnûUVûPkRYo.
19, 20. ªL DVokR Ru Bû\Y²u ØLjûRj úRÓYÕ R®W §Úl©f ùNÛjRlTÓm FkR
Su±d LPàm FY¬PØm @YÚdÏ BÚdLôÕ.26
21. @Yo §Úl§VûPYôo.

mj;jpahak;-93 my;Y`h trdk;-11
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p Ûaô Fuß BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY BkR
@j§VôVj§tÏ ùTVWôL A]Õ.
1. ØtTLp ÁÕ Nj§VUôL!
2. IÕe¡f ùNpÛm BW®u ÁÕ Nj§VUôL!
3. (ØamUúR!) DUÕ Bû\Yu DmûUd ûL ®PÜm BpûX; ùYßdLÜm BpûX.
4. BqÜXûL ®P UßûUúV DUdÏf £\kRÕ.
5. (ØamUúR!) DUÕ Bû\Yu DUdÏ YZeÏYôu. ¿o §Úl§VûPÅo.
6. DmûU @]ôûRVôLd LiÓ @Yu @WYûQdL®pûXVô?
7. DmûU Y¯ @±VôRYWôLd LiÓ Y¯ Lôh¥]ôu.81
8. DmûU YßûU«p LiÓ Ru²û\Ü ùTt\YWôd¡]ôu.
9. F]úY @]ôûRLû[ @PdÏØû\ ùNnVô¾o!
10. Vô£lTYûW ®WhPô¾o!
11. DUÕ Bû\Y²u @ÚhùLôûPûV @±®lÀWôL!

mj;jpahak;-94 m\;\u`; trdk;-8
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p DUÕ Ds[jûR ®¬YôdL®pûXVô? Fuß
á\lTÓYRôp BkR @j§VôVj§tÏ ®¬ÜTÓjÕRp Fuß ùTV¬PlThPÕ.
1. DUÕ Ds[jûR Sôm ®¬YôdL ®pûXVô?
2, 3. (ØamUúR!) DUÕ ØÕûL Ø±jÕd ùLôi¥ÚkR DUÕ ÑûUûV DmûU ®hÓm Sôm
B\dL®pûXVô?26
4. DUÕ ×LûZ DVoj§ú]ôm.
5. £WUjÕPu Rôu F°VÕm Ds[Õ.
6. £WUjÕPu Rôu F°VÕm Ds[Õ.
7. F]úY JnùYÓjRÕm RVôWôÅWôL!
8. DUÕ Bû\Y²Pm AûN ûYlÀWôL!

mj;jpahak;-95 mj;jPd; trdk;-8
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @j§ Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY BkR
@j§VôVj§tÏ ùTV¬PlThPÕ.
1. @j§«u ÁÕm I-Y UWj§u ÁÕm Nj§VUôL!
2. ço ÊÉu UûX«u ÁÕm Nj§VUôL!
3. @TVU°dÏm Bqîo ÁÕm Nj§VUôL!34
4. U²Rû] @Z¡V Y¥®p TûPjúRôm.
5. ©u]o @Yû] B¯kRY²Ûm B¯kRY]ôd¡ú]ôm.
6. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\m ùNnúRôûWj R®W. @YoLÞdÏ Ø¥Ü BpXôR á- DiÓ.
7. BRu ©u]o ¾ol× Sôû[1 DmUôp FlT¥l ùTônùV]d LÚR Ø¥Ùm?
8. ¾olT°lúTô¬p @pXôy úUXô] ¾olT°lTYu BpûXVô?

mj;jpahak;-96 my;myf; trdk;-19
BkR @j§VôVj§u BWiPôYÕ YN]j§p @Xd Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
1. (ØamUúR!) TûPjR DUÕ Bû\Y²u ùTVWôp JÕÅWôL!281
2. @Yu U²Rû] LÚÜt\ £û] ØhûP«-ÚkÕ TûPjRôu.365
3. JÕÅWôL! DUÕ Bû\Yu Li¦VUô]Yu.
4. @Yú] FÝÕ úLôXôp Ltßj RkRôu.
5. @±VôRYtû\ U²RàdÏd Ltßj RkRôu.
6, 7. @qYô±pûX! Ruû]j úRûYVt\Yu F]d LÚ§VRôp U²Ru YWm× Áß¡\ôu.26
8. DUÕ Bû\Y²PúU §Úm©f ùNpÛRp DiÓ.
9, 10. ùRôÝm @¥VôûWj RÓlTYû]l TôodL®pûXVô?26
11, 12, 13. @Yo úSo Y¯«p BÚlTûRúV, @pXÕ Bû\VfNjûR GÜYûRúV @Yu
ùTônùV]d LÚ§ @Xh£Vm ùNnYûR ¿o LY²j¾Wô?26
14. @pXôy Tôod¡\ôu FuTûR @Yu @±V®pûXVô?
15. @qYô±pûX @Yu ®X¡d ùLôs[®pûXVô]ôp Øu ùSt±ûVl ©¥lúTôm.
16. @Õ Ït\ªûZjR ùTôn á±V Øu ùSt±.
17. @Yu R]Õ NûTúVôûW @ûZdLhÓm.
18. Sôm SW¡u LôYXoLû[ @ûZlúTôm.
19. F]úY, @YàdÏd LhÓlTPô ¾o! ^wRôf ùNnÅWôL! ùSÚeÏÅWôL!396

mj;jpahak;-97 my;fj;h; trdk;-5
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p Ljo Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY
1. ULjÕYªdL BW®p BûR Sôm @Ú°ú]ôm.
2. ULjÕYªdL BWÜ Fu\ôp Fu]ùY] DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
3. ULjÕYªdL BWÜ A«Wm UôReLû[ ®Pf £\kRÕ.
4. Yô]YoLÞm, ìaým @§p RUÕ Bû\Y²u LhPû[lT¥ Iq ùYôÚ Lô¬VjÕPàm

B\eÏ¡u\]o.
5. ^Xôm! BÕ ûYLû\ YûW BÚdÏm.

mj;jpahak;-98 my;ga;apdh trdk;-8
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p Tn«]ô Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
1. (GL Bû\Yû]) UßlúTôWô¡V úYRØûPúVôÚm27 BûQ Lt©lúTôÚm ùR°Yô]

Nôuß @YoL°Pm YÚm YûW RY±p ¿¥jÕd ùLôiúP BÚkR]o.
2. BYo @pXôy®u çRWôYôo. çnûUVô] GÓLû[d áß¡\ôo.
3. @§p úSWô] NhPeLs Ds[].
4. úYRm ùLôÓdLlThúPôo27 RUdÏj ùR°Yô] Nôuß YkR ©uúT R®W

©[ÜTP®pûX.
5. YQdLjûR @pXôyÜdúL LXlTt\Rôd¡ YQeÏUôßm, Dß§VôL ¨tÏUôßm,

ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓUôßm, ^LôjûRd ùLôÓdÏUôßm R®W @YoLÞdÏ úYß
LhPû[ ©\l©dLlTP®pûX. BÕúY úSWô] UôodLm.
6. (GL Bû\Yû]) UßlúTôWô¡V úYRØûPúVôÚm27 BûQ Lt©lúTôÚm SWL ùSÚl©p

BÚlTôoLs. @§p Fuù\ußm ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. @YoLú[ TûPl×L°p ªLÜm
ùLhPYoLs.
7. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôúW TûPl×L°p ªLf £\kRYoLs.
8. @YoLs Bû\Y²Pm @YoL°u á- ùNôodLf úNôûXL[ôÏm. @Yt±u ¸rlTÏ§«p

AßLs JÓm. @§p Fuù\ußm ¨WkRWUôL BÚlTôoLs. @YoLû[ @pXôy ùTôÚk§d
ùLôiPôu. @YoLÞm @Yû]l ùTôÚk§d ùLôiP]o. BÕ R]Õ Bû\Yû]
@gÑTYÚdÏ D¬VÕ.
mj;jpahak;-99 m];]py;hy; trdk;-8
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p ¨X @§of£ Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
@ÕúY BkR @j§VôVj§tÏ ùTVWôL AdLlThPÕ.
1. éª úTW§of£VôLd ÏÛdLlTÓm úTôÕ,
2. R]Õ ÑûULû[ éª ùY°lTÓjÕm úTôÕ,
3. BRtÏ Fu] úSokRÕ? Fuß U²Ru úLhÏm úTôÕ,
4, 5. @kSô°p1 R]Õ Bû\Yu BqYôß @±®jRRôL R]Õ ùNn§Lû[ @Õ

@±®dÏm.26
6. @kSô°p1 UdLs RUÕ ùNVpLû[d LôiTRtLôLl TX ©¬®]oL[ôL AYôoLs.
7. @Ô @[Ü SuûU ùNnRYo @ûRd LôiTôo.
8. @Ô @[Ü ¾ûU ùNnRYo @ûRd LôiTôo.

mj;jpahak;-100 my; Mjpahj; trdk;-11
BkR @j§VôVj§p @p A§Vôj Fu\ ùNôp ØRp YN]j§p BPm ùTt±ÚlTRôp
1, 2, 3, 4, 5. êf£û\jÕ úYLUôL JÓTYt±u ÁÕm, ¾lùTô±ûVl T\dLf ùNnTYt±u

ÁÕm, @§LôûX«p RôdÏRp SPjÕTûY ÁÕm, @R]ôp ×Ý§ûVl TWl© YÚTûY ÁÕm,
TûPLÞdÏ Uj§«p EÓÚ®f ùNpTûY ÁÕm Nj§VUôL!
6. U²Ru R]Õ Bû\YàdÏ Su± ùLhPY]ôL BÚd¡\ôu.
7. @Yú] BRtÏf Nôh£VôL BÚd¡\ôu.
8. @Yu ùNpYjûRd LÓûUVôL úS£d¡\ôu.
9, 10, 11. UiQû\L°p Ds[ûY ùY°lTÓjRlTÓm úTôÕ, Ds[eL°p Ds[ûY

§WhPlTÓm úTôÕ, @YoL°u Bû\Yu @YoLû[l Tt± @kSô°p SuL±kRYu
FuTûR @Yu @±kÕ ùLôs[ úYiPôUô?26
mj;jpahak;-101 my;fhhpM trdk;-11
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]UôL @p Lô¬A Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY
BkR @j§VôVj§tÏ ùTVWôL AdLlThPÕ.
1. §Ód¡Pf ùNnÙm ¨Lrf£!
2. @Õ Fu] §Ód¡Pf ùNnÙm ¨Lrf£?
3. §Ód¡Pf ùNnÙm ¨Lrf£! Fu]ùYuß DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
4. @kSô°p1 U²RoLs £R\¥dLlThP CNpLû[l úTôp AYôoLs.
5. UûXLs D§odLlThP LmT° úTôp AÏm.
6, 7. VôÚûPV FûPLs L]UôL BÚd¡u\]úYô @Yo §Úl§Vô] YôrdûL«p

BÚlTôo.26
8, 9. VôÚûPV FûPLs BúXNôL Ds[]úYô @Yo ReÏªPm aô®VôYôÏm.26
10. aô®Vô Fu\ôp Fu]ùYuß DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
11. @ÕúY ÑhùP¬dÏm ùSÚlTôÏm.

mj;jpahak;-102 mj;jfh]{h; trdk;-8
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @jR Lô^ýo Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp BkR
@j§VôVj§tÏ BÕúY ùTVWôL A]Õ.
1, 2. UiQû\Lû[f Nk§dÏm YûW @§LUôLj (ùNpYjûR) úRÓYÕ DeLs LY]jûRj

§Úl© ®hPÕ.26
3, 4. @qYô±pûX! @±ÅoLs. ©u]Úm @qYô±pûX! ÁiÓm @±ÅoLs.
5, 6. @qYô±pûX! ¿eLs Dß§VôL @±ÅoL[ô«u SWLjûRd LôiÀoLs.26
7. ©u]o ªL Dß§VôL @±ÅoLs.
8. ©u]o @kSô°p @ÚhùLôûP Tt± ®Nô¬dLlTÓÅoLs.
mj;jpahak;-103 my;m];h; trdk;-3

BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p @vo Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY
BkR @j§VôVj§u ùTVWôL AdLlThPÕ.
1. LôXj§u ÁÕ Nj§VUôL!
2. U²Ru SxPj§p BÚd¡\ôu.
3. Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúYôûWÙm, DiûUûVl úTô§jÕ ùTôßûUûVÙm

úTô§jÕd ùLôsúYôûWÙm R®W.
mj;jpahak;-104 my;`{]kh trdk;-9
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p `{]kh Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
1. Ïû\ á±l ×\m úTÑm IqùYôÚYàdÏm úLÓ Rôu.
2. @Yu ùNpYjûRj §Wh¥ @ûRd LQd¡Ó¡\ôu.
3. R]Õ ùNpYm Ruû] ¨ûXj§ÚdLf ùNnÙm Fuß FiÔ¡\ôu.
4. @qYô±pûX! aýRUô®p @Yu F±VlTÓYôu.
5. aýRUô FuTÕ Fu]ùY] DUdÏ FlT¥j ùR¬Ùm?
6. êhPlThP @pXôy®u ùSÚl× 7. @Õ Ds[eLû[f ùNu\ûPÙm.
8, 9. ¿iP LmTeL°p @Õ @YoLû[f ãrk§ÚdÏm.26
mj;jpahak;-105 my;/gPy; trdk;-5

BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p Vôû] Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY
1. (ØamUúR!) Vôû]l TûPûV DUÕ Bû\Yu FlT¥ Ad¡]ôu FuTûR ¿o

@±V®pûXVô?
2. @YoL°u ãrf£ûV @Yu úRôp®«p Ø¥dL®pûXVô?
3. @YoLÞdÏ F§WôLl T\ûYLû[ áhPm áhPUôL @àl©]ôu.
4. ãúPt\lThP LtLû[ @YoLs ÁÕ @ûY Å£].
5. DPú] @YoLû[ ùUpXlThP ûYdúLôp úTôp Ad¡]ôu.355

mj;jpahak;-106 Fiu\; trdk;-5
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p ÏûWx Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY
BkR @j§VôVj§tÏ ùTVWôL A]Õ.
1, 2, 3. ÏûWµLû[ U¡r®jRRtLôLÜm, Ï°o Utßm úLôûP LôXl TVQeL°p

@YoLû[ U¡r®jRRtLôLÜm BkR AXVj§u33 Bû\Yû] @YoLs YQeLhÓm.26
4. T£«u úTôÕ @YoLÞdÏ DQY°jRôu. TVj§-ÚkÕ @YoLÞdÏ @TVU°jRôu.34
mj;jpahak;-107 khT+d; trdk;-7

BkR @j§VôVj§u LûP£ YN]j§p @p Uôîu Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
@ÕúY BkR @j§VôVj§tÏ ùTVWôL AdLlThPÕ.
1. ¾ol× Sôû[1 ùTônùV]d LÚ§VYû]l Tôoj¾Wô?
2. @Yú] @]ôûRûV ®WhÓ¡\ôu.
3. GûZdÏ DQY°dL @Yu çiÓY§pûX.
4, 5. RUÕ ùRôÝûL«p LY]Utß ùRôÝúYôÚdÏd úLÓ Rôu.26
6. @YoLs ©\ÚdÏd LôhÓYRtLôLj ùRôÝ¡u\]o.
7. @tTUô]ûRÙm (ùLôÓdL) Ußd¡u\]o.

mj;jpahak;-108 ft;]h; trdk;-3
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p Lqô Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
1. (ØamUúR!) Lq^ûW DUdÏ YZe¡ú]ôm.388
2. F]úY DUÕ Bû\Yû]j ùRôÝÕ @YàdLôL @ßlÀWôL!
3. DUÕ F§¬ Rôu NkR§Vt\Yu.
mj;jpahak;-109 fh/gp&d; trdk;-6

BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p Lô©ìu Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp
1, 2, 3, 4, 5, 6. (GL Bû\Yû]) Ußl TYoLú[!'' ¿eLs YQeÏYûR Sôu YQeL

UôhúPu. Sôu YQeÏTYû] ¿eLs YQeÏúYô¬pûX. ¿eLs YQeÏYûR Sôu
YQeÏTYu @pXu. Sôu YQeÏTYû] ¿eLs YQeÏúYô¬pûX. DeLs UôodLm
DeLÞdÏ. Fu UôodLm F]dÏ'' F] (ØamUúR!) áßÅWôL!26
mj;jpahak;-110 me;e];h; trdk;-3
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p Svo Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY BkR
@j§VôVj§u ùTVWôL A]Õ
1. @pXôy®u DR®Ùm ùYt±Ùm YÚm úTôÕ,
2. (ØamUúR!) @pXôy®u UôodLj§p UdLs áhPm áhPUôL ÖûZYûR ¿o LôÔm

úTôÕ,
3. DUÕ Bû\Yû]l ×LrkÕ úTôtßÅWôL! @Y²Pm Uu²l×j úRÓÅWôL! @Yu

Uu²lûT GtTY]ôL BÚd¡\ôu.
mj;jpahak;-111 jg;gj; trdk;-5

BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p RlTj Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY BkR
@j§VôVj§tÏ ùTVWôL A]Õ.
1. @éXa×ûPV BÚ ûLLÞm @¯kR]. @Yàm @¯kRôu.
2. @Y]Õ ùNpYØm, @Yu ùNnRûYÙm @Yû]d LôdL®pûX.
3, 4. ùLôÞkÕ ®hùP¬Ùm ùSÚl©p @Yàm ®\Ï ÑUdÏm @Y]Õ Uû]®Ùm

LÚÏYôoLs.26
5. @Ys LÝj§p ØßdúL±V CfNUWd L«ß Ds[Õ.356

mj;jpahak;-112 ,f;yh]; trdk;-5
BkR @j§VôVj§u ùUôjR LÚjÕm J¬û\d ùLôsûL D[jçnûUl Tt± úTÑYRôp
BkR @j§VôVj§tÏ D[jçnûU @p BdXôv F] ùTVo ãhPlThPÕ.
1. ""@pXôy IÚYu'' F] (ØamUúR!) áßÅWôL!
2. @pXôy úRûYVt\Yu.
3. (VôûWÙm) @Yu ùT\®pûX. (VôÚdÏm) ©\dLÜªpûX.
4. @YàdÏ ¨LWôL VôÚªpûX.
mj;jpahak;-113 my;/gyf; trdk;-5

BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @p KTXd Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY
1, 2, 3, 4, 5. @§LôûX«u Bû\Y²Pm @Yu TûPjRYt±u ¾e¡-ÚkÕm, TWÜm

BÚ°u ¾eûL ®hÓm, Ø¥fÑdL°p EÕm ùTiL°u ¾eûL ®hÓm, ùTô\ôûU
ùLôsÞm úTôÕ ùTô\ôûUdLôW²u ¾eûL ®hÓm TôÕLôl×j úRÓ¡ú\u Fuß
(ØamUúR!) áßÅWôL!357
mj;jpahak;-114 me;eh]; trdk;-6
BkR @j§VôVj§u ØRp YN]j§p @k Sôv Fu\ ùNôp BPm ùTt±ÚlTRôp @ÕúY
1, 2, 3, 4. (ØamUúR!) U²RoL°u @WNàm, U²RoL°u LPÜÞUô] U²RoL°u

Bû\Y²Pm Uû\kÕ ùLôiÓ ¾V FiQeLû[l úTôÓTY²u ¾eûL ®hÓm TôÕLôl×j
úRÓ¡ú\u Fuß áßÅWôL!26
5. @Yu U²RoL°u Ds[eL°p ¾V FiQeLû[l úTôÓ¡\ôu.
6. úL°Ûm, U²RoL°Ûm BjRûLúVôo Ds[]o.
PDF Mf;fk; : Daya Islamic Media
Periyakulam Theni District
Tamil Nadu India
Contact : dginnah@yahoo.co.in

PJ Quran Tamil

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PJ Quran Tamil

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PJ

ntspaPL %d; gg;spNf\d;];

@[Yt\ @Ú[ô[àm, ¨LWt\ @u×ûPúVôàUô¡V @pXôy®u ùTVWôp...

1. FpXôl ×LÝm @pXôyÜdúL. (@Yu) @¡XjûRl (TûPjÕl) TWôU¬lTYu.

2. @[Yt\ @Ú[ô[u. ¨LWt\ @u×ûPúVôu.

3. ¾ol× Sô°u1 @§T§.

4. (F]úY) Duû]úV YQeÏ¡ú\ôm. Du²PúU DR®Ùm úRÓ¡ú\ôm.

5. FeLû[ úSo Y¯«p ùNÛjÕYôVôL!

6, 7. @Õ ¿ VôÚdÏ @Ús ×¬kRôúVô @YoLs Y¯. @YoLs (Du]ôp) úLô©dLl

Lôû[, TÑ BWiûPÙm Bf ùNôp Ï±jRôÛm, ùTVo YWd LôWQUô] 67#71 YN]eLû[d

@[Yt\ @Ú[ô[àm, ¨LWt\ @u×ûPúVôàUô¡V @pXôy®u ùTVWôp...

1. @-Kl, Xôm, Ám.2

2. BÕ úYRm. B§p FkRf NkúRLØm BpûX. (Bû\Yû]) @gÑúYôÚdÏ (BÕ) Y¯

3. @YoLs Uû\Yô]Ytû\3 Sm×YôoLs. ùRôÝûLûV ¨ûX SôhÓYôoLs. Sôm

4. (ØamUúR!) DUdÏ @Ú[lThP (BqúYRj)ûRÙm, DUdÏ Øu @Ú[lThPûRÙm4

5. @YoLú[, RUÕ Bû\Y²PªÚkÕ (ùTt\) úSo Y¯«p BÚlTYoLs. @YoLú[

6. (GL Bû\Yû]) UßlúTôûW ¿o FfN¬lTÕm, FfN¬dLôUp BÚlTÕm @YoLû[l

7. @YoL[Õ Ds[eL°Ûm, ùN®«Ûm @pXôy Øj§ûW«hÓ ®hPôu. @YoL°u

8. ""@pXôyûYÙm, Bß§ Sôû[Ùm1 Sm©ú]ôm'' F]d áßúYôÚm U²RoL°p Ds[]o.

9. @pXôyûYÙm, Sm©dûL ùLôiúPôûWÙm @YoLs GUôt\ ¨û]d¡u\]o.

10. @YoL°u Ds[eL°p úSôn BÚd¡\Õ. @pXôyÜm @YoLÞdÏ úSôûV

12. LY]j§p ùLôsL! @YoLú[ ÏZlTm ùNnTYoLs; F²àm DQW UôhPôoLs.

14. Sm©dûL ùLôiúPôûW @YoLs Nk§dÏm úTôÕ ""Sm©dûL ùLôiÓsú[ôm'' F]d

15. @pXôyúYô @YoLû[d úL- ùNn¡\ôu.6 @YoL[Õ @jÕ Á\-p @YoLû[j

16. @YoLú[, úSo Y¯ûV ®tß Y¯ úLhûP Yôe¡VYoLs. F]úY @YoL°u

17. IÚYu ùSÚlûT êhÓ¡\ôu. @kR ùSÚl× @Yû]f Ñt±Ùs[ûR ùY°fNUôd¡V

20. @YoL°u TôoûYLû[ ªu]p T±jÕ ®Pl Tôod¡\Õ. (@Õ) @YoLÞdÏ

21. U²RoLú[! DeLû[Ùm, DeLÞdÏ Øu ùNuú\ôûWÙm TûPjR DeLs Bû\Yû]úV

24. DeL[ôp (BûRf) ùNnVúY Ø¥VôÕ. ¿eLs ùNnVô®hPôp (SWL) ùSÚl×dÏ

25. ""Sm©dûL ùLôiÓ SpX\eLs ùNnúRôÚdÏ ùNôodLf úNôûXLs Ds[]'' Fuß

26. ùLôÑûYúVô, @ûR ®P @tTUô]ûRúVô DRôWQUôLd á\ @pXôy ùYhLlTP

27. @YoLs @pXôy®u DPuT¥dûLûV Dß§lTÓj§V ©u Ø±d¡u\]o.

28. @pXôyûY FlT¥ Ußd¡ÈoLs? D«Wtß BÚkR DeLÞdÏ @Yu D«ìh¥]ôu.

29. @Yú] éª«p Ds[ @û]jûRÙm DeLÞdLôLl TûPjRôu. ©u]o Yô]jûR

30. ""éª«p Sôu IÚ RûXØû\ûVl TûPdLl úTô¡ú\u''46 Fuß DUÕ Bû\Yu

31. @û]jÕl ùTVoLû[Ùm (Bû\Yu) ARØdÏd Ltßd ùLôÓjRôu. ©u]o @Ytû\

33. ""ARúU! BYt±u ùTVoLû[ @YoLÞdÏd áßÅWôL!'' Fuß (Bû\Yu) á±]ôu.

35. ""ARúU! ¿Ùm, Du Uû]®Ùm BkR ùNôodLj§p12 Ï¥«ÚeLs! BÚYÚm

36. @q®ÚYûWÙm @e¡ÚkÕ û`jRôu @l×\lTÓj§]ôu. @YoLs BÚkR (DVokR)

37. (TôY Uu²l×dÏ¬V) £X YôojûRLû[14 Bû\Y²PªÚkÕ ARm ùTtßd ùLôiPôo.

38. ""Be¡ÚkÕ @û]YÚm B\e¡ ®ÓeLs!15 Fu²PªÚkÕ DeLÞdÏ úSo Y¯ YÚm

40. BvWôÂ-u UdLú[! DeLÞdÏ Sôu YZe¡V @ÚhùLôûPûV Fi¦l TôÚeLs!

42. @±kÕ ùLôiúP N¬Vô]ûRj RY\ô]ÕPu LXdLô¾oLs! DiûUûV Uû\dLô¾oLs!

45. ùTôßûU, Utßm ùRôÝûL«u êXm DR® úRÓeLs! T¦ÜûPúVôûWj R®W

46. RUÕ Bû\Yû]f Nk§dLÜsú[ôm Fußm, @Y²Pm §Úm©f ùNpX®Úd¡ú\ôm

47. BvWôÂ-u UdLú[! DeLÞdÏ Sôu YZe¡V @ÚhùLôûPûVÙm, DXL UdLs

48. IÚYu, Buù]ôÚYàdÏ FkRl TVàm @°dL Ø¥VôR Sôû[1 @gÑeLs!

49. K©o@q²u AhL°PªÚkÕ DeLû[ Sôm LôlTôt±VûR Fi¦l TôÚeLs!

50. DeLÞdLôLd LPûXl ©[kÕ, DeLû[d LôlTôt±, ¿eLs TôojÕd ùLôi¥ÚdÏm

51. ê^ôÜdÏ SôtTÕ BWÜLû[ Sôm YôdL°jRûRÙm Fi¦l TôÚeLs!18 @YÚdÏl

52. ¿eLs Su± ùNÛjÕYRtLôL BRu ©u]Úm DeLû[ Uu²júRôm.

53. ¿eLs úSo Y¯ ùTßYRtLôL úYRjûRÙm, (ùTônûV ®hÓ DiûUûVl) ©¬jÕd

56. ©u]o ¿eLs Su± ùNÛjÕYRtLôL ¿eLs UW¦jR ©u DeLû[ D«ol©júRôm.

58. ""BqîÚdÏs ùNpÛeLs! @eúL ®Úm©VYôß RôWô[UôL DiÔeLs! YôNp

61. ""ê^ôúY! IúW (YûLVô]) DQûYf N¡jÕd ùLôs[úY UôhúPôm. F]úY

62. Sm©dûL ùLôiúPôo, ëRoLs, ¡±jRYoLs, Utßm ^ô©ÂuL°p @pXôyûYÙm,

64. BRu ©u]Úm ×\dL¦j¾oLs. @pXôy®u @ÚÞm, LÚûQÙm DeLÞdÏ

65. DeL°p N²d¡ZûU«p YWm× Á±úVôûW @±ÅoLs! ""B¯kR ÏWeÏL[ôL AÏeLs!''

66. @ûR @dLôXjRYÚdÏm, @ÓjÕ YÚm LôXjRYÚdÏm TôPUôLÜm, (SmûU)

67. ""IÚ Lôû[ UôhûP ¿eLs @ßdL úYiÓm F] @pXôy DeLÞdÏd

68. ""DUÕ Bû\Y²Pm FeLÞdLôL úYiÓÅWôL! "@Õ FjRûLVÕ' FuTûR @Yu

70. ""DUÕ Bû\Y²Pm FeLÞdLôL úYiÓÅWôL! "@Õ FjRûLVÕ' FuTûR @Yu

71. ""@Õ ¨XjûR DZúYô, ®YNôVjÕdÏ ¿¬û\dLúYô TZdLlTÓjRlTPôR UôÓ;