You are on page 1of 74

Taner Murat

Ótken bír şaklayga sewdam


Taner Murat

Ótken bír
şaklayga sewdam

StudIS Basîm Úyí, Yasşî (Iaşi)


2011
www.tanermurat.com
Okîganlarîñ fikirlerí

Alan Libert, Awustraliye, Newcastle'lí:


Minority languages such as Crimean Tatar are in danger of
disappearing all over the world, partly because they are not seen as
suitable for literary works. Therefore, books of poetry such as this
one, by Taner Murat, are to be applauded, as they show the
viability and vitality of Crimean Tatar as a means of literary
expression.
I look forward to seeing further work by Mr. Murat.

Gúner Akmolla, Akbaş'lî:


Óz ana tílímízde, yaniy Kîrîm Tatar tílínde okîp-yazganlar
úçún, bolsîn taa Dobruğa varyantînda, çúnkí meğburmuz onî da
tanîtmaga dúnyamîzga, inj.Taner Murat beyníñ yazgan sevda
manzúmesí, ğañî sayfanî aşmak man, tanîlmagan Tatar góñílíne
kayîrlî kolîn salmaktadîr...
Kîrîm Tatarîñ barlîgîn geñíş aşk dúnyasînda şaklayga
dayanîp kóstermek ağayîp hál ve yegánelík yaratmaktadîr. Ruh
zengínlígíne ğesaret men, anaw bízím aytkan "Tatar ğesaretí
men", yanaştîra tíl zengínlígín ğanînda poetik başaruwlar. Men
tebriklerímí katîna "ilerí" sózní de aytayatîrganda, okîp we
begeníp kitapnî, şaklayga-şayirge, Taner beyge, añlaştîraman
onîñ úşewlí aşkîn: "Vatan-Millet-Ana Tílí"!
Edebiyatîmîzğa şaklay sewdasî da kírdí:
"Ótken şaklay
Ortalîkka súygí bagîşlar."

Hilmi Özmen, Ankara, Polatlî'lî:


Taner bey merhaba, “Ötken bir şaklayga sewdam” adlı
kitabınızı okudum, çok beğendim, teşekkür ederim.
Kitabınızı okumadan önce kendimi iyi tatarca bilen birisi
olarak görüyordum ama öyle değilmiş, sayenizde farkına vardım,
biraz da utandım. Ama iyi ki sizin gibi ana dilinde yazan Tatar
edebiyatçılar var. Sayenizde dilimiz hem daha iyi öğrenilecek hem
de unutulmayacak.
Allah size uzun ömür, sağlık, sıhhat, versin!

5
Sinan Abdulhakim, Kóstenğe'lí:
"Ótken bír şaklayga sewdam" kitabîn bírtaa bastîrîlmasîn
kayîrlayman. Bo sewda masalî hayatnî bír tatarîñ kóríşten
añlata, başka okîgan kitaplarîma heş uşamay. Hikáye baştan
hoşîma kettí, kitapnî kolîma alîr-almaz ayîrî bír dúniyaga
kírgendiy boldîm pítírmeden bîraka-almadîm. Fewkaláde bír
sewda olayî, kayet tuygulî bír hikáye! Bonday bír súygí
hikáyesí heş rastlamagan edím, herşiyden deñíşík bír olay.
Sayîn Taner Murat hakkîykatîn úyrenek alînağak bír
insandîr. Ózí men barabar bír ara şalîşma fîrsatî da tapkan
edím. Tílímíz úşún bo kadar şabalanganîna şúkúranlarîmnî ilan
etemen.

Timur Kalila, Ağîğa'lî:


Okîgannî tutuklagan koşaksîz, şaşîrtuwğî, góñílge
túşken bír hikáye. Bonday bír kitap şúndúgeşík kolîma
túşmegen edí, súye-súye okîdîm. Bír de terbiye berúwğí. Ekí
ayîrî dúniyanîñ ğanlîsî tar bír súre úşún bírí-bírísíne góñíl
baylasa da soñînda óz milletíñ súygúsí, óz ádetleríñ súygúsí
ústúnlúgún kóstere eken.
Bo şaklay sewdasî keleğegímíz úşún úmút berer, kórgen
túşlerímízní yaşayğagîmîzga, muratîmîzga bírgún barağagîmîzga
úmút berer. Kîrîm Tatarğa edebiyat insanlarnî raátlendírgen
bír kitap.
Taner Murat'îñ kitap ğayîmlamasîna alîştîk endí, keşke
tílímízní árúw konîşkan başka kíşíler de onîñ kóstergen
ğolîndan ketíp onîñ gibí etseler.

Şahin Abdul, Nurbat'lî:


Yorîlmadan arasîz okîy-algan kitaplarîm azdîr, bo kitap
onlarîn arasîndan. Ğaşlar da, kartlar da bo kitapnî merak man
okîyğaklarîndan heşbír şúphem yok. Bír insan man ótken bír
şaklayîñ arasînda bolîp geşken sewdanî kaysî kíşí merak man
okîmaz ke? Torasîn aytayîm bo sewda masalî ğúregímní
ğîmşattî. Okîganlar úşún bír bayram. Añlatîlgan sewdanîñ
íşínde tîlsîmlar da bar, umutlar da. Sîrlar da tabîlîr, mağeralar
da. Men hem okîp eglendím, hem ders aldîm. Demek eñ kîymetlí
túşler maneviy túşlerdír, onlarîñ peşín tutmalîsîñ, ne kadar
kîyîn bolsa da şahsiy ya maddiy ğazibelerge aldanmamalîsîñ.
Kitabîñ kóp okîlmasî, kóp satîlmasî, yazarîñ kolîndan taa
kóp kitap şîkmasî umutî man kayîrlî bolsîn diymen.

6
Ótken bír şaklayga sewdam

manzúme-iy sewda

7
Ótken bír şaklayga sewdam

Bír şaklay kabîp ğuttum


Bírgún
ğazîñ-gúní gálíba
óz azbarîmda
otîrîp úyúm aldînda
okîp renklí meğmuwamnî
ázír ertengí kaweme
Bír şaklay kabîp ğuttum
aşayatîrganda yemegímní
beşínğí sayifaga
kózlerímní
soganday patlatkanîmda
bír parşa
pener alağak boldîm
bír parşa
sak bolmadîm
şanagîñ kenarîna
kelíp kongan
bír şaklay kabîp ğuttum.

9
Ótken bír şaklayga sewdam

Ay-way
bír şaklay
o da ótken terakay
ne yaptîm men
degenşík
Bír şaklay kabîp ğuttum

n-íşledím men
degenşík
sak bolgaydîm
degenşík
endí ka-termen
degenşík
tomalanîp şo şaklay
bír ğutum ewel sarîmay
man maylangan bogazîmnî
kullanîp taydîraktay
tayîp kettí
karînîma.

10
Ótken bír şaklayga sewdam

Kórdíñ mí kaday?
Yaramaz şaklay
Wahşiy kagay
Moynîm baylay
Ózí ótken kuşka uşay.

N-íşliyím endí?
Bír şaklay
Bír
Ka-ttí ettí
şaklay kabîp
íşliyğegín íşledí
maksatîna ğettí
kíríp íşíme yerleştí.
kabîp ğuttum

Ka-ttí yaptî
ózín attî
íşíme battî
yerín taptî
ğuttum

raátím sattî.

11
Ótken bír şaklayga sewdam

Endí men
ne kadar
beş para bermiyím
íşíme karay-beriyím
yakîşmaz mením yaşîmda
Bír şaklay kabîp ğuttum

bír erkekke
desem de
bolmay.

Ağîmasîz şaklay
sáde íşíme
kírgení men
nokta koymay.

Merhametsíz kagay
sáde karînîma
konganî man
toymay.

12
Ótken bír şaklayga sewdam

Hergún, her sáát


Tapkanda fîrsat
Koşaksîz sebat
Boşîna lugat
Tabîlmaz neğat
Túmşugî alat Bír şaklay kabîp ğuttum
O kaza bír hat
O aşa nurbat.

Burgulap ğúregímní
bír teşík aşa
bír teşík aşa.

Yaslanîp góñílíme
raát yuwalana
raát yuwalana.

13
Ótken bír şaklayga sewdam

Yemegíme sak bolmay


Kabîp ğuttum bír şaklay.
Góñílíme kol salîp
Bír şaklay kabîp ğuttum

Şokîy-şokîy parşalay
Ğúregím men egleníp
Ístegeníndiy oynay
Kózín ğumup yuklasa
Kanat astînda saklay
Ğawun ğawsa íşíne
Yerleşe de yuwalay.

14
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklay karzak toplay


Şaklay balîklardan
bek hoşlanîr.
Eñ bek súygen balîklarîndan
karlîgaş balîgîdîr.
Bír de taş balîgî.
Ker balîgîn da súyer
turna balîgîn da
Şaklay karzak toplay
tawuz balîgîn da.
"Olar maga
o kadar kóp uşay
ka-típ te súymem"
dep aytar. Eger bír
balîkka suklansa şaklay
kelínşek balîgîna suklanîr.
"Keşke bírgún
men de oga terakay
uşap ketsem", der.

15
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklay karzak man


ğílbíz toplamaga bek súyer.
Anasîn-babasîn yuwasîndan uşup
ketkenínden berítlí
bír súrúw karzak man
ğílbíz topladî.
Şaklay karzak toplay

Onîñ ğîyîmînda
Meleagrina margaritifera tabîlîr
dúrdane karzagî.
Heliotis iris'te tabîlîr
başka aytuwlî karzak, deñíz
kulagî.

Ve túrlí-túrlí başka
kól, ğîlga bír de deñíz
karzaklarî man
taşkulaklarî.

16
Ótken bír şaklayga sewdam

Ótken şaklay
karzaklarnî bek añlay
onlar man ótíp añlaşa
kullanîp aralarînda
ayîrî bír tíl
sîr bír tíl
ótíşe-ótíşe añlatalar
Şaklay karzak toplay
sayraşa-sayraşa bír-bírlerín
añlap kableteler.

Ótken şaklay şúndí


mína, mením katîmda.
Barabarmîz.
Bír-bírímízní
añlap kabletmege
elímízden ne kelse
onî yasaymîz.

17
Ótken bír şaklayga sewdam

Balîknî súygen şaklay


Túrlí tíllerden añlay
Bo tíllerní kullanîp
Yapkan íşí bek kolay
Kóllerden-deñízlerden
Şaklay karzak toplay

Karzak man ğílbíz toplay.

- Sakîn mení, ótken ğayka


Salma ğílbíz sîrasîna
Tîkma mení bír boşlîkka
Ekí karzak arasîna.

18
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklayîñ yîkpalsîzlîgî
Bír yîkpalsîzdîr
bo ótken şaklay.
Kím men ómírínde
sayragan bolsa da
illa bír yerlerden
şîgîp bírşiyler Şaklayîñ yîkpalsîzlîgî
ya bazî sebepler
ílíşkísí yaman hálde
soñîşlangandîr.

Síptí sayraganda
Jim Morrison'nîñ sesín súyúp
onîñ artîndan sayrap ğúrgen.
The Doors man Jim
kaysî yerge barsa
o da onda edí
artîndan o da
heş kalmaz edí.

19
Ótken bír şaklayga sewdam

Hoşlanîp Jim de onîñ ótíşínden, oga


úyretken kóp şiyler.
"Ózíñní atmalîsîñ
eñ balaban
eñ zor
eñ korkînş
eñ şeşílmez
Şaklayîñ yîkpalsîzlîgî

korkîlarîñ arasîna.
Alîşîp kalganda
o balaban korkîlarga
başlaganda korkmamaga
kutulağaksîñ
azatlîk korkîsîndan da.
Mína, bodîr azatlîk!"
dep añlata edí
Jim oga
onîñ ótíşínden hoşlanîp.

20
Ótken bír şaklayga sewdam

Bírgún
Paris'te ekende
ótíp pítírgen soñ
egleníp bír kenarda
sokaklarîñ barînda
ğalbarîp Jim şaklayga Şaklayîñ yîkpalsîzlîgî
"Maga da
wakît-wakît
zaman-zaman
bírew men paylaşmayğak
bírkaş dakka kerektír"
dep aşîp kapîsîn
abdestkanaga kírgen.

Terí pantolanlî
Kertenkele Tañrî
bírtaa aşîp kapînî
şîkmagan eken.

21
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklay soñra
Elvis Presley'níñ kîywaldawuna
ğúrek baylap ğúrgen
amma maalesef
taa da ogîrsîz
taa da yîkpalsîz şîkkan.
Hakkîykatîn Elvis oga
Şaklayîñ yîkpalsîzlîgî

bazda-bír
kiyípí yerínde bolsa
"There will be peace
in the valley"
dúrkúsún kîywaldar edí.
Amma torasî şo ke
şondan başka
Elvis oga
fazla zaman
ayîrmaz edí.

22
Ótken bír şaklayga sewdam

Elvis Presley
hewesín taa bek
şelpeklerden-tatlîlardan
almaga alîşîp kalgan edí.
Bonîñ úşún
zamanîñ kóbísín
şekerler úşún Şaklayîñ yîkpalsîzlîgî
tatlîlar úşún
ayîrar edí
zamanîñ kóbísín
onlarîñ arasînda
geşírer edí.
Şonday etíp
1977 senesíñ awustos ayînda
bír şelpegíñ ústúne
fazla şeker kaşîrganda
Kral Elvis te
taşlap ğañgîz şaklaynî
ketíp bírtaa kaytmadî.

23
Ótken bír şaklayga sewdam

John Lennon man


şaklay tabîşkanda
ekewúñ de
bútún hayatî deñíştí.
John oga
aşîk kózí men
kóríntíler kórmege
Şaklayîñ yîkpalsîzlîgî

úyretmege başladî.
O da
bonday dersler alganîna
bek kopayîr edí.
Bírí-bírísín kayet
sayar edíler.
Ayîrîlmadan sáde
koltîklaşîp óter edíler.
Biñ bereket
bar eken dúniyada adalet.

24
Ótken bír şaklayga sewdam

Amma kîzganşlîk
tuwul mî, saga?
Torasîn aytağak bolsak
John Lennon man
bolgan íşín-ílíşkísín
kópten pítírgen Şaklayîñ yîkpalsîzlîgî
Yoko Ono
"Men súyúp o kadar onî
men kolîñ tersí men
iteldím kaldîm"
dep ğîlanîp
Mark David Chapman atînda
bír şerefsízní ódep
1980-de
aralîk ayînda
John'nî kurşunlap
ótíşín kesken eken.

25
Ótken bír şaklayga sewdam

Bondan soñ
dargîn-dargîn
kaswetlí-kaswetlí
umutsuz-umutsuz
sîrtîn tayatmaga
yerí kalmagan şaklay
bír kaplîmbakaday
Şaklayîñ yîkpalsîzlîgî

tartîlîp óz kabîgîna
uzun bír súre
terk etkendiy dúniyanî
onday etíp yaşadî.
Kóríp sáde bazî úy íşlerín
kúnnúñ kóbísín
úyúñ íşínde
geşírer edí.
Bo turum kíríp hayatîna
Freddy Mercury
hayatî aydînlanmaga
başlaganşîk súrdí.

26
Ótken bír şaklayga sewdam

Freddy men de
herşiy baştan alîndî.
Şaklay Freddy'ge
Freddy demez edí
Faruk der edí.
Turmadan
kalk Faruk'nî Şaklayîñ yîkpalsîzlîgî
yersíz yamanlaganîn aytîp
şaklay Faruk'ka
toz kondîrmaz edí.
Bírgún oga
sayrap Faruk
"I want to be free"
şîgîp kastanege bargan.
Bírtaa kastaneden kaytmagan.
Şaklay taa da ğañgîz-ğañgîz
koşaksîz bír kuş kalgan.
Yîkpalsîz bír hayat
yîkpalsîz bír şaklay.

27
Ótken bír şaklayga sewdam

Yîkpalsîzman dep şaklay


Keşe-kúndúz bakîrîklay
Tuzlî balîk uzattîm
Heş kabletmiy, heş almay
Tírí balîk ta berdím
Şaklayîñ yîkpalsîzlîgî

Tumşugun bírem salmay.

- Ğok bolsîn bonday yîkpal


Yemek tuwuldur dertím
Mení bírew añlamaz
Maga sayramak lázîm.

28
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklayîñ tumşugî
Şaklayîñ kalîn we kuwatlî
bír tumşugî bardîr.
Onî sáde mením íşímní-bawurumnî
parşalamaga kullansa da
o tumşugundan
heşbírzaman ayîrîlmaz.
Şaklay tumşugî man ğatar
tumşugî man turar.
Bírgún
mením íşím
Şaklayîñ tumşugî

yok ta tumşugun
kaydan tapkanîn
úyreneğek boldîm.
Ewelkí bír hayattan
kalgan eken
Amazon múrenínde
kîzîl turna
bolîp ğúrgen kúnlerínden.
Men oga inandîm…

29
Ótken bír şaklayga sewdam

"Aaa, añladîm.
Men de bírwakîtlar
Akyarda wurulgan edím"
dep sîramda
ğewabîn da berdím.
O maga inandî…
Şo man
tumşuk meselesí
o yerde píttí
Şaklayîñ tumşugî

o yerde kómílíp kaldî.


Çúnkí
bo meselení
bolay-típ kapatmasak
başka ómírímízde
yaşaganlarîmîzga
hesap bermege
zorînda kalağakmîz.

30
Ótken bír şaklayga sewdam

Íşíme kongan şaklay


Insan góñílín añlay
Ózí ózín súydúre
Ózíne kelse taşlay
Ózín sîrasîn atlap
Sabîrîmnî bek zorlay.
Şaklayîñ tumşugî

- Yazîk bolsîn saga, kagay


Ya bódene, ya bír torgay
Bolîp şîkkaydîñ aldîma
Tuwul sendiy, keskín gágáa.

31
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklay blue-jeans kíygende


Ótken şaklayîm man
búgún akşam
kíyíp blue-jeans-lerímízní
Şaklay blue-jeans kíygende

şîgağakmîz kasaba íşíne.


Aytkan edím mí?
Şaklay blue-jeans kíygende
blue-jeans oga
bek yakîşa.
Kazana ayîrî bír hawa
bír azatlîk
bír ózbaşlîk.
Şîgağakmîz heş tanîlmagan
bír ortamga.
Kenardakî bír mallede
tabîp kíşkene
bír kîrşîma
ğaşînmaga álemínde.

32
Ótken bír şaklayga sewdam

Búgún akşam
kíyíp blue-jeans-lerímízní
delí kíşílerdiy

Şaklay blue-jeans kíygende


ğanîmîz ne ístese
onî yapağakmîz.

Íşíp şarap
kade artîndan kade
dumanlatîrmîz sígara
íşe-íşe
aylandîrtîrmîz baş-kafa.

Úş aylîk kozîlarday
otlakka şîkkanda
oynarmîz bíz de sekíre-sekíre
şo kíşkene
kîrşîmanîñ ortasînda.

33
Ótken bír şaklayga sewdam

Soñra
adam-akîllî terlegen soñ
batkanda kafalarîmîz
Şaklay blue-jeans kíygende

adam-akîllî dumanga
bírleştírírmíz ğúrek
takîldamalarîmîznî
beríp kulak-kulakka
basîp kókírek-kókírekke.

Búgún akşam
şaklayîmnî óbeğek bolaman
şo yabanğîlîk
dúniyanîñ ortasînda
şo eğnebiyler arasînda.

34
Ótken bír şaklayga sewdam

Ak-Murun'da bír şaklay


Ğígerímní tîrnaklay
Mením ğanîm ateşte
Ağînîp bír suw atmay Şaklay blue-jeans kíygende
Men ğanîp kúl bolsam da
Aylanîp ta karamay.

- Kollarîm arasîna
Kel şaklay, kel yaramaz
Wak sabiy bír óbúwden
Karlîgaş bírem kaşmaz.

35
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklay oyîn miydanînda


"Ğanîm ótken şaklayîm
búgún akşamga
kîzîl entaríñní
kíyseñ bolîr mî?
Neşín deseñ
Şaklay oyîn miydanînda

sen kîzîl renkke


baylîk beresíñ.
Kíyersíñ ğañî rugan
ayakkabîlarîñnî da.
Neşín deseñ
sen ruganga
kózní algan
ğîltîrîmlar beresíñ.
Sen ústúñe ne kíyseñ
beríp oga bír ústúnlúk
ózíñ ústúnlúgúñ
astîna parmak basasîñ."

36
Ótken bír şaklayga sewdam

Aytmadan geşmiyím
şaklayga kóre
ókşelí ayakkabî
hayatîñ eñ balaban
heweslerínden sayîlîr.
Ótken şaklay Şaklay oyîn miydanînda
"Ókşelí ayakkabî
kîskaayaklînîñ bağagîn
gúzelleştíríp ğúrúşúne
letafet katar"
dep aytar
onîñ fíkírí bodîr.
"Şaklay, saga da
aytkan edím mí?
Akşamga oyîn
miydanî ázír
şîgayîk şo miydanga."

37
Ótken bír şaklayga sewdam

"Oyîn miydanîñ ortasîna şîkmaganşîk


kalk bízge baş kaytarmaz
kalk bízge kol şarpîldatmaz."
Şaklay oyîn miydanînda

"Eger oynagan oyînîña gúwenseñ


mína, sáde añlap oynaganlarga
awur hawa okîyğak
buyur miydanga.
Oynamak tírílík
oynamamak kastalîk."

38
Ótken bír şaklayga sewdam

"Ğañî ayakkabîlarîñ
ayagîn sîga mî?
Belletmemege şalîş
arabamda alîp keldím Şaklay oyîn miydanînda
saga pápíş."

"Ótken şaklayîm
kúlúmsúrep oynaganda
bek ğazibelísíñ."

39
Ótken bír şaklayga sewdam

Ótken yeşílkóz şaklay


Moynîm sarîp kuşaklay
Boş ber dep ğalbarsam da
Ekí kolî boşamay
Şaklay oyîn miydanînda

Súymem sení desem de


Sîkkanî heş ğîmşamay.

- Ğabîştîñ túşúnğeme
Uşup ket, ğîrtuwğî kuş
Sende merhamet bolmaz
Tuygî awğusî baykuş.

40
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklay man óbíşmiytanmîz


Bíz
ótken şaklayîm man
bek óbíşmiytanmîz
bíz kayet siyrek óbíşemíz.

Sáde bazda-bír Şaklay man óbíşmiytanmîz


deñíz dalgalî bolganda
sáde owakît óbíşemíz.

Ya da
tîşarda ğawun
ğawmaga başlaganda.

Ya da
kagay kuşlarî
ğîyîk-ğîyîk bakîrîp
úyúmúzúñ ústúnden
uşup geşkende.

41
Ótken bír şaklayga sewdam

Ya da
ne bíliyím
tolînay keşelerínde.
Şaklay man óbíşmiytanmîz

Ya da
ğukağúrek dúrkúlerí
seslep otîrganda.

Ya da
sóndíríp şîraknî ğatağakta.

Ya da
saba yukudan turganda.

Ya da
aşap-toyîp
sîpîradan turayatîrganda.

42
Ótken bír şaklayga sewdam

Ya da
saba selamlaşîp
íşímízge ketiyatîrganda

Ya da
kaytîp íşímízden Şaklay man óbíşmiytanmîz
úyledensoñ selamlaşayatîrganda.

Ya da
bír kanun meğlisten şîkkanda.

Ya da
awurup şaklayîñ arkasî
men onîñ
awurgan arkasîn
uwup alganda.

43
Ótken bír şaklayga sewdam

Bíz
ótken şaklayîm man
bek óbíşmiytanmîz
bíz kayet siyrek óbíşemíz.
Şaklay man óbíşmiytanmîz

Akşam bolayatîr.
Deñíz dalgalana.
Zerlek dalgalar wuralar ke
maniyení koparağak.
Kún batayatîr.
Kók bulutlana.
Kaberlerde aytalar ke
bo keşe ğawunlar ğawağak.
Deñíz yagîndan
toplaşayatîrlar ğîykîldap kagaylar
bízím úyúmúz betíne.
Bo keşe tolînay da bolağak.

44
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklay man óbíşmiytanmîz


Bo keşe
ótken şaklayîmîñ
awurup arkasî
men onîñ arkasîn
uwup algan soñ
başta yawaştan
moyînîn óbeğekmen
soñra ótken şaklayîm man
toya-toya óbíşeğekmíz.

45
Ótken bír şaklayga sewdam

Tílí balday bír şaklay


Heş awuzun toplamay
Tîraşsîz betleríme
Şaklay man óbíşmiytanmîz

Pítín óbíşín saklay


Mîyîklî erínímden
Mení óbíp toktamay.

- Toktap-tur kuş, şaytanlî


Bír solîşka músaade
Toymay kalgan şapkîn kîz
Yapkanlarîñ ziyade.

46
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklayîñ aşçîlîgî
Bazda-bír
ótken şaklay maga
akşam yemegímní
píşíríp ázírliy.
Şonday bír
añlaşmamîz da bar.
Akşamga
ne píşírse píşírsín
sáde mením aldîma
Şaklayîñ aşçîlîgî

sedeflí karzak
akelíp salmasîn.
Sedef
mením bírínğí
sewdamnî
akîlîma akelgení úşún.

47
Ótken bír şaklayga sewdam

Men, ne bolsa-bolsîn
ótken şaklaydan heşbírwakît
ne píşírgenín soramam.
Tabiy, bek aşîksam
sorarman, o sayîlmaz.
Mína, bolay-típ
bírgún yorgîn-argîn
íşímden kaytîp
úyge kelgende
kayet aşîkkanîma
Şaklayîñ aşçîlîgî

"Ne píşírdíñ ótken


şaklay?" dep soradîm.
O da maga ázírlegenlerín
sayîp saldî:
"Katîklî-koşaplî kalakay"
Inangîñîz kele mí?
Pítín akşamnî
pítín keşení
toktamadan kúlúşúp geşírdík.

48
Ótken bír şaklayga sewdam

Aşçî sîrasînda şaklay


Añlaşmanî taptalay
Sedef karzak kaynatîp
Ğaralarîm kamalay
Mení wurup-awnatîp
Ózí raát ğatîp yuklay.
Şaklayîñ aşçîlîgî

- Eskí ğara aşmayîk


Bar edí, dep, sózímíz
Sen sózíñde turmadîñ
Pakîlğî, ağîmasîz!

49
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklay man tawga barsak


Şaklay yeşíllíkke bayîlîr.
Hawa árúw bolganda
kaşîp kasabanîñ
kalabalîgîndan
Şaklay man tawga barsak

tawga baramîz.
O yerde
Şeramet tawunda
dere boyînda
bír konîlga ğayîp
pítín-gún otîrîp
raátlenemíz.
Barganşîk, ğolda
Kíríşlíkte
kóylí apakaylar
ğolîñ kenarînda
sîralap sepetlerín
ğemíş satîp turalar.

50
Ótken bír şaklayga sewdam

Erík kórse
ótken şaklay dargîn
kíşí bolîp ğîlamsîray
"Ğanîm erík ístedí"
dep. Men de
oga fazla
tíl tóktírmeden
Şaklay man tawga barsak
tartîp arabanî
bír kenarga, toktataman.
Bír sepetke
tîgîp kollarîmnî
bír awuş erík
şîgarîp karayman.
Eríkler píşken
kúneşte tîpkî kógerşín
ğúrekleríndiy ğîltîray.
Şo kógerşín ğúreklerínden
satîp alîp şaklayga
ikram etemen.

51
Ótken bír şaklayga sewdam

Şeftalí kórse ótken


şaklay dargîn kíşí
bolîp ğîlamsîray
"Şeftalí aşagîm kele"
Şaklay man tawga barsak

dep. Men de:

"Amma ğanîm
sen bonday yapa-bergende
turmadan bírşiyler
ístiy-bergende
mení yorîltasîñ"
dep aytmayman
taa da arabanî
tartîp bír ğagaga
taa da toktataman.

52
Ótken bír şaklayga sewdam

Bír sepetke
tîgîp kollarîmnî
şîgarîp bírkaş tane
balaban şeftalí, karayman. Şaklay man tawga barsak
Şeftalíler píşken
kúneşte tîpkî ataman
ğúrekleríndiy ğîltîray.

Şo ataman ğúreklerínden
satîp alîp şaklayga
ikram etemen.

53
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklayga
her ğemíşten
alîp ikram
etken soñ
Şaklay man tawga barsak

góñílín alaman.
Akşam úyge
barganda şaklayîñ
aşayatîrgan
şefatlísínden men de
bír tíşlem ístiymen.
O, kolîn
uzatîp şeftalí bergende
men yañgîşkanday etíp
şeftalíníñ yeríne
onîñ parmagîñ
uşun yawaşça
tíşlep óbemen.

54
Ótken bír şaklayga sewdam

Kórmedím onday şaklay


Daametíp ğîlamsîray
Men erík ikram etsem
O ğígerímní saplay Şaklay man tawga barsak
Şeftalí alîp bersem
Búyregím şokîp karay.

- Buyur, bír şeftalí tíşle


Koramîzdan bír şeftalí
Parmaklarîñ tane-tane
Kel óbiyím tatlî-tatlî.

55
Ótken bír şaklayga sewdam

Şaklay man haftasoñîlarîmîz


Haftasoñî kelse bíz
ótken şaklay man
bírí-bírímízge uzak turamîz.
Şaklay man haftasoñîlarîmîz

Kolîmîzîñ artî
bírem tiyíşmiy.
Úylege, ústúne
sarîmay ğagîp
bír tílím ótmekní
bólíşíp paylaşîrmîz.
Salkîn-salkîn
ğemíş suwumuz da
tabîlîr buzdolabîmîzda.
Úyleawgansoñ
okîp men oga
sewda manzúmelerí
o maga kalîn-kalîn
órme órer.

56
Ótken bír şaklayga sewdam

Músúr akelemen
músúr patlatîp
eskí parşalarnî seslermíz:

Şaklay man haftasoñîlarîmîz


Jimi Hendrix
Janis Joplin
Aretha Franklin
Eric Clapton
Carlos Santana
Cat Stevens.
Ke bíz tek
eskí parşalardan
añlay-alamîz.
Soñra Jimi Hendrix'níñ
ya da Janis Joplin'níñ
ólímíñ artînda
bolgan aslî sebeplerní
tartîşmaga başlaymîz.

57
Ótken bír şaklayga sewdam

Ya da
Cat Stevens
alîp atîn Yusuf Islam
Şaklay man haftasoñîlarîmîz

músúlmanlîkka geşkende
pop muzikasîndan ayîrîlganî
dogrî bolîp bolmaganîn
tartîşmaga başlaymîz.
Tartîşmalarîmîzîñ
eñ gúzel yagî
şodîr ke
sîra man kazanamîz.
Bazîlarî o mením
yakîştîrgan sebeplerímíñ
ústúnlúgún tanîy
bazîlarî da men onîñ
kóríşín taa dogrî
ekenín kabletemen.

58
Ótken bír şaklayga sewdam

Ótken ğoldaşîm şaklay


Ómírímní yazîklay
Men íşímden şîk diymen
O aytkanîmnî saymay Şaklay man haftasoñîlarîmîz
Men onî kuwalayman
O da kiyípín heş bîzmay.

- Kes dalganî ótken martî


Uşup ğelíñ kuyrugunda
Tabîşayîk mabet úşún
Deriyanîñ ğagasînda.

59
Ótken bír şaklayga sewdam

Ótken şaklayîñ asîl atî


Ótken şaklayîñ asîl atî
Şaklay tuwul.

Men oga
íşímní-bawurumnî parşalagan
kuwatlî bír tumşugî bolganî úşún
Ótken şaklayîñ asîl atî

Şaklay dep aytîp alîşîp kaldîm.


Yoksam
menden atîn sorasañîz
men onîñ atîn bírem bílmem.

Çúnkí bíz
heşbírzaman bír-bírímízden
asîl atîmîznî soramadîk.

Çúnkí bíz
heşbírzaman bír-bírímízden
asîl kím ekenímízní soramadîk.

60
Ótken bír şaklayga sewdam

Men sáde onday alîşîp kaldîm.


Men oga onday aytaman.
O mením úşún Şaklay
O mením úşún Ótken Şaklay.
Ótken şaklayîñ asîl atî
Ótken Şaklay
ortalîkka súygí bagîşlar.

O onîştan tuwgan
súygí bagîşlamaga
súygúnúñ ózegí
bolmak úşún tuwgan.

61
Ótken bír şaklayga sewdam

O onîştan tuwgan
bo dúniyanî
ózín gúzellígí men
ózín árúwlígí men
Ótken şaklayîñ asîl atî

ózín ğuwaşlîgî man


ózín inğelígí men
ózín letafetí men
kuşaklap almak úşún tuwgan.

O onîştan tuwgan.

62
Ótken bír şaklayga sewdam

Men men dost bolgan şaklay


Akîlîmdan heş taymay
Inanîlmaz bír masal
Mením atîm tanîmay Ótken şaklayîñ asîl atî
Omîzîma baş salîp
Ózínkísín de saklay.

- Insanulî kolîñnî
Ber uşayîk taşlîkka
Saray kurup merğandan
Yaşatayîk adem-ğayka.

63
Ótken bír şaklayga sewdam

Elveda ótken şaklay


Búgún şaklaynî
hawaalanîna
ozgarîp kayttîm.
Ğolda konîşmadîk
sessíz edík.
Ózí kulaklîk tagîp
bútún ğol dúrkí sesledí.
Hawaalanî kalabalîk.
Elveda ótken şaklay

Bír torbanîñ
ústúne otîrgan
karap sáátke
o maga
"Máálí keldí, elveda!"
dedí. Men oga
"Elveda ótken şaklay!"
dedím. Şo man
ğollarîmîz ayîrîldî.

64
Ótken bír şaklayga sewdam

Úyge kaytsam
túrlí-túrlí şiylerge
bolağak-bolmayğakka
tolî bír úy.
Hawa kaberlerínde
Kara Deñíz men Balkanlar
bír kar boranîñ astînda
kalağaklarîn aytalar.
Ğolşîlarîñ dîkkatîna
Elveda ótken şaklay
ayta-ayta turalar:
tayyare seferlerí
iptal bolağak
hawaalanlarî, limanlar
karağollar kapalağak eken.
Úynúñ íşínde
taa kóp
aylana-aylana tursam
elvedalîk manasîñ derenlígíne
buwulmaga başlayğakman.

65
Ótken bír şaklayga sewdam

Elvedalîk
koparîlmadan solgan gúl.
Elvedalîk
totîrîlmagan kade
boş kalgan şanak.
Elvedalîk
kulagînda bîzîldagan sessízlík.
Elvedalîk
keleğegíñ túkenmegen tasawurlarî.
Elveda ótken şaklay

Elvedalîk konîsînda
bílmeñíz kerekken herşiy bodîr.

Mením
bír ótken şaklayga
yaşagan sewdama
búgún nokta.
Nokta we tamam.
Yarîndan dewam.

66
Ótken bír şaklayga sewdam

Ótken şaklay, elvedalar,


Aydîn kókler, hoş hawalar,
Deñíz aşîp şo taşlîklar
Álemíne raát uşuşlar! Elveda ótken şaklay
Ğanîm kîzdîrmay saraylar
Dúrdaneler men merğanlar.
Káfiy maga óz evrením,
Ata ğurtî, ak kefením...

67
Lugat – Glosar – Glossary

ataman curcan turkey


awnatmak a tăvăli to trundle
azatlîk libertate freedom
bódene prepeliţă quail
deriya apă imensă, ocean huge water, ocean
dúrdane perlă pearl
eğnebiy străin stranger
evren univers universe
fîrsat ocazie opportunity, occasion
gágáa cioc, plisc beak
ğayka albatros albatross
ğazibelí atrăgător attractive, charming
ğílbíz melc snail
ğîrtuwğî răpitor predacious
ğukağúrek romantic romantic
hat linie line
káfiy suficient enough
kagay pescăruş seagull
karzak scoică shell
kaswetlí trist, amărât sad, wretch
ker corb raven
kertenkele şopârlă lizard
kîywaldamak a ciripi, a cânta to chirp, to sing
kîzîl turna flaming flamingo
konîlga pătură blanket
kóríntí imagine, himeră image, chimera
lugat cuvânt, vorbă word
maksat scop, obiectiv target
manzúme poem poem
meğmuwa revistă magazine
merğan coral, mărgean coral
merhametsíz nemilos, crud ruthless
neğat eliberare, salvare release, rescue

69
nokta punct point
nurbat filet thread
ózek nucleu kernel
rugan lac, vernis lacquer
sabiy inocent innocent
şaklay pescăruş seagull
sarîmay unt butter
sayramak a ciripi, a cânta to chirp, to sing
sebat insistenţă insistence, tenacity
şelpek prăjitură cake
suklanmak a invidia to envy
taşkulak melc snail
tawuz păun peacock
taydîrak tobogan slide
tayyare avion airplane
tolînay lună plină full moon
tomalanmak a se ghemui to huddle
túkenmek a se consuma to consume
tumşuk cioc, plisc beak
turna cocor crane
zerlek sălbatic, feroce savage, ferocious

70
Ótken bír şaklayga sewdam

Íşíndekíler
5 Okîganlarîñ fikirlerí
9 Bír şaklay kabîp ğuttum
15 Şaklay karzak toplay
19 Şaklayîñ yîkpalsîzlîgî
29 Şaklayîñ tumşugî
32 Şaklay blue-jeans kíygende
36 Şaklay oyîn miydanînda
41 Şaklay man óbíşmiytanmîz
47 Şaklayîñ aşçîlîgî
50 Şaklay man tawga barsak
56 Şaklay man haftasoñîlarîmîz
60 Ótken şaklayîñ asîl atî
64 Elveda ótken şaklay
69 Lugat-Glosar-Glossary

71

You might also like