Παγίδα ην επξωνκόινγν

Κ. Λαπαβίηζαο
Πηγές: tvxs, iskra

Τελ πεπνίζεζε φηη ην ειιεληθφ νκνινγηαθφ ρξένο ησλ ηξαπεδψλ (θαη ηεο ΔΚΤ) απνηειεί «ην ηζρπξφηεξν
δηαπξαγκαηεπηηθφ ραξηί» ηεο Αζήλαο απέλαληη ζηνπο πηζησηέο ηεο εθθξάδεη ζην tvxs.gr ν θ. Κψζηαο Λαπαβίηζαο,
θαζεγεηήο Οηθνλνκηθψλ ζην Παλεπηζηήκην ηνπ Λνλδίλνπ. Σε απηφ ην πιαίζην, πξνθξίλεη ηελ αζέηεζε ησλ πιεξσκψλ
πνπ αληηζηνηρνχλ ζε κέξνο ηνπ ρξένπο κε έιιεηκκα λνκηκνπνίεζεο. Απφ ηελ ίδηα αθεηεξία, άιισζηε, ζηειηηεχεη ηελ -
νξαηή- πξννπηηθή ελίζρπζεο ηνπ επξσπατθνχ ηακείνπ ζηήξημεο κε απψηεξν ζηφρν ηελ επαλαγνξά ησλ ειιεληθψλ
νκνιφγσλ απφ ηελ θπβέξλεζε. Γηαβάζηε επίζεο: Τα ζελάξηα γηα ην ρξένο κε θφλην ηελ αλαδηάξζξσζε

Γηα ηνλ θαζεγεηή θ. Λαπαβίηζα, ζπγγξαθέα ηνπ βηβιίνπ Η Ευρωζώνη – Ανάμεσα στη λιτότητα και την αθέτηση
πληρωμών, κείδνλ δήηεκα απνηειεί ν έιεγρνο ηεο λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο απφ ηελ ίδηα ηε ρψξα, θαζψο κε απηφλ ηνλ
ηξφπν «ην θξάηνο ζα κπνξέζεη λα πξνζηαηεχζεη ηηο ζπληάμεηο θαη ηνπο κηζζνχο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Γεληθφηεξα, ζα
ηνλψζεη ηηο εμαγσγέο θαη ηελ παξαγσγή, πξνζηαηεχνληαο ηελ απαζρφιεζε. Θα επηηξέςεη, ηέινο, ηε δηακφξθσζε
βηνκεραληθήο πνιηηηθήο ψζηε λα βξεη πην δπλακηθφ ξφιν ε Διιάδα ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία, πξνο φθεινο ησλ
πνιιψλ». Άιισζηε, ν ίδηνο ζεσξεί φηη «νη λνκηζκαηηθέο ελψζεηο αλάκεζα ζε ρψξεο πνπ δηαθέξνπλ ζπζηεκαηηθά ζηελ
αληαγσληζηηθφηεηα ηεο νηθνλνκίαο ηνπο δελ θξαηνχλ πνιχ».

Αλάκεζα ζε άιια, ζην βηβιίν κε αληηθείκελν ηελ ειιεληθή θαη ηελ επξσπατθή θξίζε, ν θ. Λαπαβίηζαο αλαγλσξίδεη φηη ε
παχζε πιεξσκψλ κε πξσηνβνπιία ηνπ νθεηιέηε «ελέρεη θαη ζεκαληηθνχο θηλδχλνπο», σζηφζν, επηθαιείηαη ηε δηεζλή
εκπεηξία γηα λα δηαπηζηψζεη φηη «ε πεξίνδνο απνθιεηζκνχ απφ ηηο δηεζλείο ρξεκαηαγνξέο δελ δηαξθεί πνιχ θαη πάληα
ππάξρνπλ ελαιιαθηηθέο πεγέο δαλεηζκνχ».

Αλαθνξηθά κε ηελ εθδνρή ελφο ειαθξνχ «θνπξέκαηνο» γηα ηνπο δαλεηζηέο, ην νπνίν ελδερνκέλσο ζα ζπλνδεπφηαλ απφ
κία επηκήθπλζε ηνπ ρξένπο θαη ρακειφηεξα επηηφθηα, ζρνιηάδεη πσο «νη ηξάπεδεο πνπ ζα αλαιάκβαλαλ ηελ
αλαδηάξζξσζε ζα αλέκελαλ ζεκαληηθά θέξδε» θαη φηη «ην βάξνο ηνπ ρξένπο ζα παξέκελε ζεκαληηθφ θαη νη πνιηηηθέο
ιηηφηεηαο πηζαλφηαηα ζα ζπλερίδνληαλ».

Δπηπιένλ, ν ίδηνο επηζεκαίλεη φηη «ηα δχν ηξίηα ηνπ ειιεληθνχ ρξένπο θξαηνχληαη ζην εμσηεξηθφ» θαη «νη κεγαιχηεξνη
θάηνρνη είλαη νη ηξάπεδεο», γεγνλφο ην νπνίν αθελφο εξκελεχεη σο απνηέιεζκα ηεο έληαμεο ηεο ρψξαο ζηελ ΟΝΔ,
αθεηέξνπ εληνπίδεη σο «επθαηξία» γηα ηελ Διιάδα, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ζα επηρεηξήζεη λα δηαπξαγκαηεπηεί ηε
δηαγξαθή ηνπ ιεγφκελνπ κε λνκηκνπνηεκέλνπ ρξένπο.

Με ηε βνήζεηα ηνπ tvxs.gr, αθνινπζεί δηα ζηφκαηνο ηνπ θαζεγεηή κία ελδηαθέξνπζα αλάιπζε απφ ην Λνλδίλν:

Πνηά είλαη θαηά ηε γλώκε ζαο ε λνκηκνπνηεηηθή βάζε γηα ηελ αζέηεζε πιεξωκώλ από ηελ ειιεληθή
θπβέξλεζε πξνο ηνπο δαλεηζηέο ηεο; Η νπνία ζπλ ηνηο άιινηο ζα κπνξνύζε λα αμηνπνηεζεί από ηε ρώξα ζε
δηπιωκαηηθό επίπεδν απέλαληη ζηε δηεζλή θνηλόηεηα.

Η λνκηκνπνηεηηθή βάζε έρεη δχν πιεπξέο. Πξψηνλ, ην δεκφζην ρξένο είλαη κε δηαηεξήζηκν, ζπλζιίβεη ηελ ειιεληθή
νηθνλνκία θαη θνηλσλία. Τν χςνο ηνπ είλαη ηνπιάρηζηνλ 350 δηο επξψ, δειαδή γχξσ ζην 150% ηνπ ΑΔΠ, θαη ε ηάζε ηνπ
ζα είλαη αλνδηθή γηα δχν-ηξία ρξφληα. Τν ΑΔΠ ζπξξηθλψλεηαη γηα ηξίηε ζπλερή ρξνληά, ελψ ε ζπλνιηθή κείσζε ην 2009-
11 ζα μεπεξάζεη ίζσο θαη ην 10%. Με ηελ νηθνλνκία λα ππνθέξεη, ην ρξένο δελ αληηκεησπίδεηαη. Καη κφλν ηα επηηφθηα
ηνπ έθηαθηνπ δαλεηζκνχ απφ ηελ ΔΔ-ΓΝΤ είλαη πάλσ απφ 5%. Δπεξεάδεηαη άκεζα ε θνηλσληθή δσή θαη ε δπλαηφηεηα
ηεο ρψξαο λα αληηκεησπίζεη ηηο βαζηθέο αλάγθεο ησλ θαηνίθσλ ηεο. Γελ ππάξρεη πξνεγνχκελν ζηε κεηαπνιεκηθή
ηζηνξία ηεο Διιάδαο.

Γεχηεξνλ, ππάξρεη κέξνο ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο ην νπνίν δελ είλαη λνκηκνπνηεκέλν ιφγσ ηνπ ηξφπνπ πνπ έρνπλ ζπλαθζεί
ηα δάλεηα, αιιά θαη ιφγσ ηεο ρξήζεο ηνπο. Γάλεηα γηα εμνπιηζηηθνχο ζθνπνχο, δάλεηα δηακεζνιαβεκέλα απφ ηα
παξάγσγα ηεο Γθφιληκαλ Σαθο, δάλεηα πνπ ρξεκαηνδφηεζαλ ηνπο Οιπκπηαθνχο Αγψλεο, δάλεηα πνπ ρξεκαηνδφηεζαλ
αλαηνθηζκνχο, φια πξέπεη λα ειεγρζνχλ εμνλπρηζηηθά. Ίζσο λα αθνπζηεί ηξαβεγκέλν, αιιά αθφκε θαη νιφθιεξνο ν
δεκφζηνο δαλεηζκφο πέξαλ ηνπ 60% ηνπ ΑΔΠ ζα κπνξνχζε λα ζεσξεζεί κε λνκηκνπνηεκέλνο δηφηη έγηλε θαηά
παξάβαζε ησλ φξσλ ηνπ Μάαζηξηρη, πξάγκα πνπ γλψξηδαλ νη δαλεηζηέο. Η δηθαηνινγία ήηαλ ν ΄εζληθφο ζηφρνο΄ ηεο
ζπκκεηνρήο ζηελ ΟΝΔ, πνπ απνδείρηεθε θαηαζηξνθηθφο γηα ηνλ ειιεληθφ ιαφ.

Η ρψξα κπνξεί λα αξλεζεί ηελ απνπιεξσκή ρξένπο ην νπνίν ζα απνδεηρζεί κε λνκηκνπνηεκέλν, είηε γηαηί δελ είλαη
δηαηεξήζηκν, είηε γηαηί νη ζπκβάζεηο είλαη πξνβιεκαηηθέο. Η λνκηκνπνηεηηθή βάζε, φπσο ήδε αλέθεξα, είλαη ε
πξνζηαζία ηεο θνηλσληθήο δσήο ηεο ρψξαο, αιιά θαη ε επζχλε ησλ πηζησηψλ πνπ δάλεηζαλ ηεξάζηηα πνζά ρσξίο
ζηνηρεησδψο λα εθηηκήζνπλ ηνλ θίλδπλν. Γε κπνξνχκε φκσο λα γλσξίδνπκε εθ ησλ πξνηέξσλ πνηφ πνζνζηφ ηνπ ρξένπο
ζα δηαγξαθεί. Θα πξέπεη πξψηα λα γίλεη ζηάζε πιεξσκψλ θαη κεηά λα δηεξεπλεζεί ην ρξένο απφ κηα αλεμάξηεηε
επηηξνπή. Θα δηαπηζηψζνπκε έηζη ηη πξαγκαηηθά ζπκβαίλεη θαη πνηφ κέξνο ηνπ ρξένπο ζα πξέπεη λα δηαγξαθεί. Πάλσ
απ΄ φια βέβαηα απαηηείηαη απνθαζηζηηθφηεηα θαη βνχιεζε λα πξνζηαηεπζεί ε δσή ησλ εξγαδνκέλσλ.

Σε πνηνύο ρξωζηάεη ε Ειιάδα θαη ζε πνηά αλαινγία;

Τν δεκφζην ρξένο ηεο Διιάδαο είλαη πεξίπνπ θαηά ηα δχν ηξίηα εμσηεξηθφ θαη θαηά ην έλα ηξίην εγρψξην. Ο κεγάινο
φγθνο ηνπ εμσηεξηθνχ ρξένπο είλαη νκφινγα πνπ θαηέρνπλ νη ηξάπεδεο ηνπ θέληξνπ ηεο Δπξσδψλεο, πάλσ απ΄ φια νη
γεξκαληθέο θαη νη γαιιηθέο. Τν εγρψξην ρξένο είλαη επίζεο ζε κεγάιν βαζκφ νκνινγηαθφ θαη θαηέρεηαη απφ ειιεληθέο
ηξάπεδεο, αιιά θαη απφ αζθαιηζηηθά ηακεία θαη ηδηψηεο. Τν θξάηνο φκσο ρξσζηάεη θαη ζε επηρεηξήζεηο, κηθξέο θαη
κεγάιεο.

Οη απνδφζεηο ησλ ειιεληθψλ νκνιφγσλ ήηαλ πςειέο αθφκε θαη ην 2009, θαη νη ηξαπεδίηεο έζπεπζαλ λα επσθειεζνχλ
πηζηεχνληαο φηη ε ρξενθνπία κηαο ρψξαο ηεο Δπξσδψλεο είλαη αδχλαηε. Έπεζαλ έμσ. Να ζεκεησζεί φκσο φηη φιν ην
2009-10 νη ηξάπεδεο ρξεζηκνπνίεζαλ ειιεληθνχο ηίηινπο σο ελέρπξν γηα ην δαλεηζκφ ηνπο απφ ηελ ΔΚΤ. Δπίζεο ε ΔΚΤ
έρεη αγνξάζεη ειιεληθά νκφινγα ζηε δεπηεξνγελή αγνξά κεηά ηελ θξίζε ηνπ Μαΐνπ ηνπ 2010. Μεγάιν κέξνο ηνπ
ειιεληθνχ ρξένπο ηε ζηηγκή απηή βξίζθεηαη νπζηαζηηθά ζηα ρέξηα ηεο ΔΚΤ.

Η αζέηεζε πιεξσκψλ ζα πξέπεη λα ιάβεη ππφςε ηεο ηελ πνιππινθφηεηα ηνπ ρξένπο. Δίλαη νηθνλνκηθφ, θνηλσληθφ θαη
πνιηηηθφ ιάζνο λα ιέγεηαη φηη ε Διιάδα ζα δηαγξάςεη ην ζχλνιν ηνπ ρξένπο ηεο. Θα ρξεηαζηεί λα ιεθζνχλ δχζθνιεο θαη
ιεπηέο απνθάζεηο πνπ λα αληηζηνηρνχλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα. Τν εμσηεξηθφ θαη ην εγρψξην ρξένο, γηα παξάδεηγκα, ζα
πξέπεη λα δηαρσξηζηνχλ. Απηφ δε ζεκαίλεη βεβαίσο φηη ζα επλνεζνχλ νη ειιεληθέο ηξάπεδεο ζε ζρέζε κε ηηο μέλεο. Θα
πξέπεη επίζεο λα πξνζηαηεπηνχλ ηα αζθαιηζηηθά ηακεία, νη κηθξντδηνθηήηεο νκνιφγσλ, θαη νη επηρεηξήζεηο ζηηο νπνίεο
ρξσζηάεη ην θξάηνο.

Είλαη εθηθηή κηα αλαδηάξζξωζε ηνπ ειιεληθνύ ρξένπο πξνο ην ζπκθέξνλ ηεο ειιεληθήο θνηλωλίαο κε ηε
ζπγθαηάζεζε ηωλ δαλεηζηώλ ηεο;

Καηά ηε γλψκε κνπ είλαη αλέθηθηε. Ο δαλεηζηήο, πνιχ θπζηνινγηθά, ζα πξνζηαηεχζεη ηα ζπκθέξνληά ηνπ θαη φρη απηά
ηεο Διιάδαο. Πάξηε γηα παξάδεηγκα απηά πνπ αθνχγνληαη ηηο ηειεπηαίεο κέξεο γηα αλαδηάξζξσζε κέζσ επαλαγνξάο
ηνπ ρξένπο απφ ηελ Διιάδα. Αλ θξίλνπκε απφ ηηο δηαξξνέο ζηνλ ηχπν, ζα ρξεζηκνπνηεζεί ε δπλαηφηεηα δαλεηζκνχ ηνπ
Τακείνπ Σηαζεξφηεηαο, ε νπνία ηππηθά θηάλεη ηα 440 δηο, αιιά ζηελ νπζία είλαη πνιχ κηθξφηεξε, ίζσο θαη ιηγφηεξν απφ
300 δηο, δηφηη αιιηψο δε κπνξεί ην Τακείν λα δηαηεξήζεη ηνλ βαζκφ αμηνπηζηίαο ηνπ ζην ΑΑΑ. Έλα κέξνο απηνχ ηνπ
δαλεηζκνχ έρεη ήδε ρξεζηκνπνηεζεί απφ ηελ Ιξιαλδία θαη ζα πξέπεη λα γίλεη θαη πξφβιεςε γηα ηελ πεξίπησζε πνπ ζα
θηλδπλεχζεη ε Πνξηνγαιία. Με ηηο θαιχηεξεο ζπλζήθεο, ινηπφλ, ζα ππάξμεη έλα πεξηνξηζκέλν πνζφ ζε ζρέζε κε ην
ζπλνιηθφ ειιεληθφ ρξένο. Τν Τακείν ζα δαλεηζηεί απηφ ην πνζφ απφ ηελ αλνηρηή αγνξά εθδίδνληαο νκφινγα θαη κεηά ζα
ην δαλείζεη κε ηε ζεηξά ηνπ ζηελ Διιάδα. Να ζεκεηψζσ φηη ηα νκφινγα ηνπ Τακείνπ είλαη ν κφλνο ηχπνο επξσνκφινγνπ
πνπ πηζαλψο ζα δνχκε λα γίλεηαη πξάμε. Τα άιια πνπ πξνηείλνπλ κε ζέξκε δηάθνξνη, απφ ηελ θπβέξλεζε Παπαλδξένπ
κέρξη δπζηπρψο θαη ηελ Αξηζηεξά, ζα κείλνπλ ζην ρψξν ηεο θαληαζίαο.

Με ηα λέα δάλεηα απφ ην Τακείν, ε Διιάδα ζα επηδηψμεη λα αγνξάζεη ηα παιηά ηεο νκφινγα ζηε δεπηεξνγελή αγνξά, κε
ζθνπφ λα ηα απνθηήζεη ζε ρακειφηεξε ηηκή θαη άξα λα κεηψζεη ην ρξένο ηεο. Ακέζσο ζα πξνθχςνπλ πξνβιήκαηα. Πνηέο
απφ ηηο ηξάπεδεο ζα δηαζέζνπλ νκφινγα πξνο πψιεζε, δεδνκέλνπ κάιηζηα φηη κεγάινο φγθνο ηνπο είλαη ήδε
θαηαηεζεηκέλνο σο ελέρπξν ζηελ ΔΚΤ; Θα αγνξαζηνχλ θαη ηα νκφινγα πνπ ήδε θαηέρεη ε ΔΚΤ; Σε πνηά ηηκή ζα
δηαηεζνχλ ζηελ Διιάδα, αλ ιάβνπκε ππφςε καο φηη νη ρακειέο αμίεο ζηε δεπηεξνγελή αγνξά είλαη παξαπιαλεηηθέο
δηφηη ε εκπνξία ειιεληθψλ ηίηισλ είλαη νπζηαζηηθά αλχπαξθηε ην ηειεπηαίν δηάζηεκα; Δθφζνλ νη ηξάπεδεο γλσξίδνπλ
φηη ε Διιάδα ζα έρεη κφιηο δαλεηζηεί λέα πνζά απφ ην Τακείν, ζα πξνζπαζήζνπλ λα ππνζηνχλ φζν ην δπλαηφλ
κηθξφηεξν ΄θνχξεκα΄, θξαηψληαο ηηο ηηκέο ςειά.

Η ηειηθή κείσζε ηνπ ζπλνιηθνχ φγθνπ ηνπ ρξένπο απνθιείεηαη λα είλαη κεγάιε. Παξάιιεια ε Διιάδα ζα έρεη
ππνθαηαζηήζεη ηα νκφινγα πνπ έρνπλ εθδνζεί ππφ ηελ ειιεληθή λνκνζεζία, κε δαλεηζκφ απφ ην Τακείν Σηαζεξφηεηαο.
Γειαδή απφ έλαλ νξγαληζκφ πνπ ειέγρεηαη απφ ην γεξκαληθφ θξάηνο θαη ν νπνίνο ζα επηβάιιεη ζθιεξέο ξήηξεο
αζθαιείαο. Οη ηξάπεδεο - θαη ε ΔΚΤ - ζην κεηαμχ ζα έρνπλ απαιιαγεί απφ κέξνο ηνπ ειιεληθνχ νκνινγηαθνχ ρξένπο,
αθαηξψληαο απφ ηε ρψξα ην ηζρπξφηεξν δηαπξαγκαηεπηηθφ ηεο ραξηί. Χξεηάδεηαη λα πσ πεξηζζφηεξα γηα λα θαλεί
πνηφο ζα βγεη πεξηζζφηεξν θεξδηζκέλνο απφ κηα ηέηνηα δηαδηθαζία;

Πνηά εξγαιεία δηαζέηεη ε ρώξα γηα λα πξνρωξήζεη ζε κνλνκεξή αλαδηάξζξωζε ηνπ ρξένπο; Πωο ζα
ζπγθξαηεζεί ε θπγή θεθαιαίωλ θαη ηη ζα γίλεη κε ηηο ειιεληθέο ηξάπεδεο;

Τν πξψην πξάγκα πνπ πξέπεη λα θάλεη ε Διιάδα είλαη παχζε πιεξσκψλ ψζηε λα αλαθηήζεη ηελ πξσηνβνπιία θηλήζεσλ
ζηελ αληηκεηψπηζε ηνπ ρξένπο ηεο. Καηφπηλ ζα πξέπεη λα ππάξμεη νπζηαζηηθή δηεξεχλεζε ηνπ ρξένπο απφ κία
αλεμάξηεηε αξρή, θαηά πξνηίκεζε απφ δηεζλή Δπηηξνπή Λνγηζηηθνχ Διέγρνπ. Σηελ Δπηηξνπή ζα ζπκκεηέρνπλ εηδηθνί,
αιιά θαη εθπξφζσπνη ηνπ εξγαηηθνχ θηλήκαηνο θαη ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ, ψζηε λα έρεη αμηνπηζηία. Σηε βάζε ηνπ
πνξίζκαηνο ηεο Δπηηξνπήο ζα κπνξέζεη ε ρψξα λα πξνρσξήζεη ζε νπζηαζηηθή δηαπξαγκάηεπζε κε ηνπο πηζησηέο ηεο
ζηελ θαηεχζπλζε ηεο δηαγξαθήο ηνπ ρξένπο. Αλ ππάξμεη ιατθή, θηλεκαηηθή ζηήξημε, ηα πξάγκαηα ζα γίλνπλ πνιχ πην
εχθνια.

Η έμνδνο θεθαιαίσλ, ε νπνία έιαβε ηε κνξθή πιεκκπξίδαο ηνλ ηειεπηαίν ρξφλν, ζα πξέπεη λα αληηκεησπηζηεί κε
δηνηθεηηθά κέηξα. Κπξίσο ζα πξέπεη λα πεξηνξηζηνχλ νη εκπνξηθέο πξάμεηο αλάκεζα ζηηο ηξάπεδεο. Η δηαγξαθή ηνπ
ρξένπο ζα δεκηνπξγήζεη έηζη θη αιιηψο θίλδπλν θαηάξξεπζεο γηα ηηο ηξάπεδεο δεδνκέλνπ φηη θαηέρνπλ ζεκαληηθά πνζά
δεκνζίνπ ρξένπο. Θα πξέπεη ινηπφλ λα πεξάζνπλ νη ηξάπεδεο ζε δεκφζην έιεγρν θαη ηδηνθηεζία γηα λα πξνζηαηεπηνχλ νη
θαηαζέζεηο θαη γηα λα ζπλερηζηεί ε παξνρή πηζηψζεσλ ζηελ νηθνλνκία. Σηελ πξάμε φκσο φια απηά ζα κπνπλ ζε δεχηεξε
κνίξα δηφηη ακέζσο ζα ηεζεί ζέκα ζπκκεηνρήο ηεο ρψξαο ζηελ Δπξσδψλε.

Γηαηί θξίλεηε ωο απαξαίηεηε ηελ έμνδν από ην επξώ θαη ηελ ππνηίκεζε πνπ ζα αθνινπζήζεη; Ελλνώ ζε
νηθνλνκηθό-ζεωξεηηθό επίπεδν, αλεμάξηεηα από ηηο πνιηηηθέο ζπλζήθεο πνπ κάιινλ ζα θαηαζηήζνπλ ηελ
παξακνλή ηεο ρώξαο αλέθηθηε ζηελ Επξωδώλε κεηά από κία αλάινγε εμέιημε.

Θέισ θαηαξρήλ λα μεθαζαξίζσ θάηη ην νπνίν ζπρλά - θαη θακηά θνξά ζθφπηκα - παξαλνείηαη ζε ζρέζε κε ηελ πξφηαζε
παχζεο πιεξσκψλ θαη εμφδνπ απφ ην επξψ. Δκείο δελ επηδηψθνπκε ηελ έμνδν ψζηε λα πεηχρνπκε ηελ ππνηίκεζε.
Γλσξίδνπκε πνιχ θαιά φηη ε ππνηίκεζε ζα έρεη θφζηνο γηα ηα εξγαηηθά ζηξψκαηα θαη απηφο είλαη έλαο αθφκε ιφγνο πνπ
πξνηείλνπκε αλαδηαλνκή ηνπ πινχηνπ θαη ηνπ εηζνδήκαηνο ζε εζληθφ επίπεδν. Δπηδηψθνπκε φκσο ηελ έμνδν δηφηη ε
ζπκκεηνρή ηεο ρψξαο ζηε λνκηζκαηηθή έλσζε είλαη ν άκεζνο ιφγνο ηεο νηθνλνκηθήο ηεο θαηαβαξάζξσζεο. Γελ ππάξρεη
ηίπνηε κπζηεξηψδεο απφ πιεπξάο νηθνλνκηθήο ζεσξίαο ζην ζεκείν απηφ. Οη λνκηζκαηηθέο ελψζεηο αλάκεζα ζε ρψξεο
πνπ δηαθέξνπλ ζπζηεκαηηθά ζηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηεο νηθνλνκίαο ηνπο δελ θξαηνχλ πνιχ. Η ΟΝΔ έθαλε ηα
πξάγκαηα αθφκε ρεηξφηεξα δηφηη ην ζεζκηθφ ηεο πιαίζην επλφεζε ην πάγσκα ησλ γεξκαληθψλ κηζζψλ θαη άξα επέηεηλε
ην αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα ηεο Γεξκαλίαο ζε ζρέζε κε ηελ πεξηθέξεηα. Οη ίδηεο νη δνκέο ηεο ΟΝΔ γπξεχνπλ λα
απνβάιινπλ ηηο ρψξεο ηεο πεξηθέξεηαο γηαηί δε κπνξνχλ λα ζηαζνχλ κέζα ηνπο.

Γηα ηελ Διιάδα ην επξψ απνδείρηεθε ηξαγηθή απνηπρία. Οδήγεζε ζε ηεξάζηηα ειιείκκαηα ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ θαη
γηγάλησζε ην δαλεηζκφ, θπξίσο ηνλ ηδησηηθφ. Πνιινί πνπ ζέινπλ λα ππεξαζπηζηνχλ ην επξψ ιέλε φηη ν ειιεληθφο
δεκφζηνο δαλεηζκφο δελ νθείιεηαη ζην επξψ αιιά πξνυπήξρε σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ. Απηφ είλαη βεβαίσο ζσζηφ. Τν
Σχκθσλν Σηαζεξφηεηαο ζπγθξάηεζε φλησο ηηο θξαηηθέο δαπάλεο, θαη άξα ην πνζνζηφ ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο ζην ΑΔΠ
δελ αλέβεθε. Γηα ηελ αθξίβεηα, ππνρψξεζε θαη ειαθξά, παξακέλνληαο φκσο ζε πςειά επίπεδα. Αλ θνηηάμνπλ φκσο ηνλ
θξαηηθφ δαλεηζκφ ιίγν πην πξνζεθηηθά νη ππέξκαρνη ηνπ επξψ, ζα δνπλ φηη ε Διιάδα ρξσζηάεη ηα δχν ηξίηα ζην
εμσηεξηθφ. Μέρξη λα κπνχκε ζην επξψ, ν δαλεηζκφο ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο ήηαλ θπξίσο εγρψξηνο δηφηη ε δηεζλήο
αμηνπηζηία ηεο Διιάδαο ήηαλ πεξηνξηζκέλε. Τν επξψ παξείρε ηε δπλαηφηεηα άθζνλνπ δαλεηζκνχ απφ ην εμσηεξηθφ κε
ρακειά επηηφθηα. Βξήθε ηελ επθαηξία ινηπφλ ην ειιεληθφ θξάηνο λα αιιάμεη ηε ζχλζεζε ηνπ δαλεηζκνχ ηνπ θαη θηάζακε
ζην ρείινο ηνπ γθξεκνχ.

Η έμνδνο απφ ην επξψ επηβάιιεηαη απφ ηε ινγηθή ησλ πξαγκάησλ. Αλ ε Διιάδα επηκείλεη λα παξακέλεη ζηελ ΟΝΔ, ζα
νδεγεζεί ζε καξαζκφ γηα πνιιά ρξφληα. Η έμνδνο, απφ ηελ άιιε, κπνξεί λα αλνίμεη πεδίν γηα αλαδηάξζξσζε ηνπ
παξαγσγηθνχ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο ζε θαηεχζπλζε πνπ ζα είλαη ππέξ ηεο εξγαζίαο. Αξθεί βέβαηα λα γίλεη κε
πξφγξακκα ζηεξηγκέλν ζηε ιατθή πξσηνβνπιία θαη ζηελ αιιαγή ηνπ θξάηνπο εθ βάζξσλ. Αλ ε έμνδνο ζπκβεί κε
ηέηνηνπο φξνπο, ζα επηηξέςεη ηελ αλάθηεζε ηνπ ειέγρνπ επί ηεο λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο, θαη άξα ζα θέξεη ηελ άξζε ηεο
ιηηφηεηαο. Έρνληαο ηνλ έιεγρν ηεο λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο, ην θξάηνο ζα κπνξέζεη λα πξνζηαηεχζεη ηηο ζπληάμεηο θαη
ηνπο κηζζνχο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Γεληθφηεξα, ζα ηνλψζεη ηηο εμαγσγέο θαη ηελ παξαγσγή, πξνζηαηεχνληαο ηελ
απαζρφιεζε. Θα επηηξέςεη, ηέινο, ηε δηακφξθσζε βηνκεραληθήο πνιηηηθήο ψζηε λα βξεη πην δπλακηθφ ξφιν ε Διιάδα
ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία, πξνο φθεινο ησλ πνιιψλ.

Τειεηψλνληαο, ζα ήζεια λα πσ φηη είλαη ζθάικα λα πηζηεχεηαη φηη αξθεί ε πνιηηηθή βνχιεζε γηα λα κείλεη ε Διιάδα
ζηελ ΟΝΔ. Τνλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζα ηνλ παίμνπλ νη θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο αληηθάζεηο πνπ δεκηνπξγεί ε
λνκηζκαηηθή έλσζε ζηε ρψξα καο. Η έμνδνο ηεο Διιάδαο απφ ην επξψ ππαγνξεχεηαη απφ ηελ πιηθή πξαγκαηηθφηεηα ηεο
ΟΝΔ, πνπ θάλεη ηελ ειιεληθή θνηλσλία λα ππνθέξεη. Τν δήηεκα είλαη λα γίλεη ε έμνδνο κε φξνπο πνπ ζα είλαη ππέξ ησλ
εξγαδνκέλσλ θαη ησλ πνιιψλ. Απηφ είλαη ην πξαγκαηηθφ δηαθχβεπκα γηα ηηο αξηζηεξέο δπλάκεηο ζηε ρψξα καο