Note Sketchpad

Κ.
ΓΑΒΡΙΛΗ
ΕΝ
Ε ΑΔ
ΝΑ ΥΝ
ΔΥ ΑΜ
ΝΑ ΚΟ
ΜΙΙΚ ΠΕ
ΟΠ ΒΑ
ΡΙΙΒ
ΕΡ ΛΛ
ΑΛ ΟΝ
ΛΟ Ν
ΑΤ
ΓΙΙΑ
Γ ΗΝ
ΤΗ ΓΕ
ΝΓ ΩΜ
ΕΩ ΕΤ
ΜΕ ΡΙΙΑ
ΤΡ Α
ΚΑ
Κ ΤΗ
ΑΙΙ Τ ΝΕ
ΗΝ ΚΠ
ΕΚ ΠΑ ΔΕ
ΑΙΙΔ ΥΣ
ΕΥ ΣΗ
Η
• ΤΤΟΟ ΛΛΕΕΙΙΤΤΟΟΥΥΡΡΓΓΙΙΚΚΟΟ ΠΠΕΕΡΡΙΙΒΒΑΑΛΛΛΛΟΟΝΝ

• ΕΕΦΦΑΑΡΡΜ ΜΟΟΓΓΕΕΣΣ
• ΕΕΚΚΠΠΑΑΙΙΔΔΕΕΥΥΤΤΙΙΚΚΑΑ ΣΣΕΕΝΝΑΑΡΡΙΙΑΑ
The Geometer's Sketchpad: Ένα δυναμικό εργαλείο για τη Γεωμετρία και την Εκπαίδευση
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Οι σημειώσεις που ακολουθούν είναι το αποτέλεσμα μια από τις προσπάθειες που έκανα και
εγώ να ενημερωθώ και να βοηθήσω στο πλαίσιο των έργων της Οδύσσειας να εισαχθούν στην
σχολική ζωή και στην καθημερινή διδακτική πρακτική Τεχνολογικά Εργαλεία όπως το The
Geometer's Sketchpad.
Οι προσπάθειες αυτές, που είναι πολλές και ένα μικρό μόνο μέρος είναι αυτό που παρουσιάζω
εδώ, είναι σαφές ότι είναι η αρχή, το ξεκίνημα. Όπως και πολλοί άλλοι συνάδελφοι έτσι και
εγώ, έχω πειστεί ότι τα εργαλεία αυτά θα βοηθήσουν στο μέλλον να ξεπεράσουμε με δυναμικό
τρόπο τη στασιμότητα και την ακαμψία που χαρακτηρίζει την σημερινή εκπαιδευτική πρακτι-
κή.
Η πρότασή τους για την εκπαίδευση καθώς και για τον τρόπο διδασκαλία των Μαθηματικών,
τα καθιστούν αποτελεσματικά εργαλεία στα χέρια ενημερωμένων εκπαιδευτικών.
Εκπαιδευτικές διαδικασίες όπως η συνεργατική μάθηση, η διερεύνηση, ο πειραματισμός κτλ.

τα καθιστούν δυναμικά περιβάλλοντα μάθησης και διδασκαλίας.
Η χρήση τους ως εργαλείων κατάλληλων για την οικοδόμηση της γνώσης αλλά και ως περι-
βάλλοντα επαλήθευσης και εφαρμογής ήδη κατακτημένων γνώσεων έχει δείξει ότι είναι προ-
σαρμόσιμα στις ανάγκες κάθε μαθητή (ακόμα με την ευρεία έννοια), αλλά και στο επίπεδο των
γνώσεων και των προσδοκιών τους.
Το Geometer's Sketchpad αποτελεί ένα χειροπιαστό παράδειγμα που επιβεβαιώνει τα παραπά-

νω. Παρέχει την δυνατότητα κατασκευής σεναρίων μάθησης και διδασκαλίας στο πλαίσιο των
οποίων μπορούν να προσδιοριστούν δυναμικά περιβάλλοντα εξερεύνησης πειραματισμού.
Οι σημειώσεις που ακολουθούν είναι μέρος από αυτές τις προσπάθειες που έγιναν στο πλαίσιο
της επιμόρφωσης των επιμορφωτών του έργου Οδυσσέας.
Το να τις χρησιμοποιήσει όποιος συνάδελφος νομίζει αλλά και να τις τροποποιήσει ή προσαρ-
μόσει ή επεκτείνει είναι αυτονόητο ότι μπορεί. Μπορεί ακόμα και να μην με ενημερώσει αλλά
αν θέλει να το κάνει ή αν του χρειάζονται τα σχόλιά μου στην όποια προσπάθειά του, μπορεί
να με ενημερώσει στο
gavr@pi-schools.gr ή στο gavr50@hotmail.com
The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 2

Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ........................................................................................................................ 2
Μέρος 1: .......................................................................................5
Το λειτουργικό περιβάλλον του Geometer’s Sketchpad ..........5
1.1. Εικονίδια εντολών και επιλογών .......................................................................................5
1.2. Τα αντικείμενα του προγράμματος και τα αντίστοιχα γεωμετρικά αντικείμενα................5
1.3 Ανακεφαλαίωση: ................................................................................................................11
1.4. Σύντομη περιγραφή του Μενού των Εντολών ..........................................................12
Α) Μενού File (Αρχείο).............................................................................................................12
• Δημιουργία νέου Sketch (Νέου σχεδίου)................................................................................12
• Δημιουργία νέου Script (Νέο αρχείο εντολών).......................................................................12
• Άνοιγμα ενός ήδη υπάρχοντος Sketch ή Script ......................................................................12
• Αποθήκευση ενός Sketch ή Script (Αρχείου ή Αρχείου εντολών) .........................................12
• Κλείσιμο Sketch ή Script ........................................................................................................12
• Προεπισκόπηση Sketch (Αρχείου) .........................................................................................13
• Εκτύπωση Sketch (Αρχείου)...................................................................................................13
Β) Μενού Edit (Επεξεργασία) .................................................................................................13
• Διαδικασίες Cut, Copy, Paste (αποκοπή - αντιγραφή - επικόλληση) (για μεταφορά,
δημιουργία αντιγράφου) ............................................................................................................13
• Διαγραφή αντικειμένου Clear (Απαλοιφή) .............................................................................13
• Διαδικασία Undo (Αναίρεση) .................................................................................................13
• Διαδικασία Redo (Ακύρωση αναίρεσης) ................................................................................13
• Κουμπιά ενέργειας ..................................................................................................................14
• Αυτόματη διαδικασία επιλογής Select All, Select Parents, Select Children (Επιλογή όλων,
Επιλογή γονικών, Επιλογή Θυγατρικών) ..................................................................................14
• Διαδικασία εισαγωγής αντικειμένου Insert Object (Εισαγωγή αντικειμένου) . .....................14
• Διαδικασία εμφάνισης - απόκρυψης των εικονιδίων Hide ή Show Toolbox εισαγωγής
αντικειμένου Insert Object (Εισαγωγή αντικειμένου) ..............................................................14
• Διαδικασία εμφάνισης του προχείρου (Shoow Cliboard).......................................................14
Γ) Μενού Display (Προβολή) ............................................................................................15
• Καθορισμός του πάχους γραμμής στα αντικείμενα ................................................................15
• Καθορισμός χρώματος (σε αντικείμενα) ................................................................................15
• Καθορισμός Στυλ γραμμάτων.................................................................................................15
• Καθορισμός γραμματοσειράς κειμένου. .................................................................................15
• Καθορισμός απόκρυψης αντικειμένου....................................................................................15
• Καθορισμός εμφάνισης όλων των κρυφών αντικειμένων. ....................................................15
• Επιλογή εμφάνισης ετικέτας ...................................................................................................15
• Επιλογές ετικετών για αντικείμενα .........................................................................................16
• Επιλογή εμφάνισης ίχνους ......................................................................................................16
• Επιλογή κίνησης .....................................................................................................................16
• Γενικές επιλογές για αντικείμενα............................................................................................16
Δ) Μενού Construct (Κατασκευή) γεωμετρικών αντικειμένων ...............................................16
• Κατασκευή σημείων ...............................................................................................................17
• Δημιουργία ευθειών, ημιευθειών και ευθύγραμμων τμημάτων που πληρούν ορισμένη
ιδιότητα......................................................................................................................................17
• Δημιουργία κύκλων και τόξων που πληρούν ορισμένη ιδιότητα. ..........................................17
• Δημιουργία κύκλου με συγκεκριμένη ακτίνα .........................................................................17
• Δημιουργία τόξου σε κύκλο....................................................................................................17

• Δημιουργία τόξου από τρία σημεία .......................................................................................17

• Δημιουργία του εσωτερικού πολυγώνου ................................................................................18
• Δημιουργία γεωμετρικού τόπου..............................................................................................18
Ε) Μετασχηματισμοί γεωμετρικών αντικειμένων.....................................................................18
Οι μετασχηματισμοί των γεωμετρικών αντικειμένων του λογισμικού αφορούν τη μεταφορά,
την περιστροφή, την αυξομείωση και την ανάκλαση................................................................18
• Μεταφορά ενός αντικειμένου: ................................................................................................19
• Συμμετρία (ανάκλαση) ως προς άξονα ...................................................................................19
• Περιστροφή ως προς σημείο...................................................................................................19
• Μεγέθυνση-Σμίκρυνση ...........................................................................................................19
Ζ) Μετρήσεις Μεγεθών των ευθύγραμμων σχημάτων.............................................................20
Η) ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ ...................................... 22
Θ) ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΡΧΕΙΟΥ ΕΝΤΟΛΩΝ ...................................................................... 23
• Script και Sketch.....................................................................................................................23
Δημιουργία και χρήση του Script (Αρχείου εντολών)...............................................................23
Μέρος 2: .....................................................................................25
Παραδείγματα - Εφαρμογές ......................................................25
Α) Παράδειγμα υπολογισμού εμβαδού κυκλικού τομέα ενός κύκλου. ....................................25
Β) Η κατασκευή του σημείου τομής των διχοτόμων ενός τριγώνου.......................................26
Γ) Η κατασκευή του σημείου τομής των διαμέσων ενός τριγώνου ........................................27
Δ) Η κατασκευή του σημείου τομής των υψών ενός τριγώνου (ορθόκεντρο) .........................27
Ε) Η κατασκευή ενός παραλληλογράμμου...............................................................................28
Ζ) Η κατασκευή ενός τετραγώνου............................................................................................28
Η) Κατασκευή ισοσκελούς τριγώνου ........................................................................................29
Μέρος 3: .....................................................................................30
Εκπαιδευτικά Σενάρια ...............................................................30
3.1. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ.............30
3.2. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ
ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ ..........................................................................................................................31
3.2.1 Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ
ΕΥΚΛΕΙΔΕΙΑΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ....................................................................................... 31
3.2.2 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΥΚΛΕΙΔΕΙΑΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ................................... 36

Μέρος 1:
Το λειτουργικό περιβάλλον του Geometer’s Sketchpad
1.1. Εικονίδια εντολών και επιλογών

• Εικονίδια, (α) για την επιλογή και
μεταφορά αντικειμένου, (β) για την
περιστροφή επιλεγμένων αντικειμένων
ως προς ένα άλλο αντικείμενο, (γ) για
την αυξομείωση επιλεγμένων αντικει-
μένων.
• (δ) Εικονίδιο για τη σχεδίαση ση-
μείου.
• (ε) Εικονίδιο για τη σχεδίαση κύ-
κλου.
• (ζ) Εικονίδιο για τη σχεδίαση ευθ.
τμήματος. (η) Εικονίδιο για τη σχεδίαση
ημιευθείας. (θ) Εικονίδιο για τη σχεδία-
ση ευθείας.
• (ι) Εικονίδιο για την σχεδίαση κει-
μένου και ετικέτας ενός αντικειμένου
(π.χ. σημείου).
• (κ) Εικονίδιο για πληροφορίες των
αντικειμένων.
• (λ) Εικονίδιο για την επιλογή αρ-
χείου εργαλείων εντολών.
Σχήμα 1
1.2. Τα αντικείμενα του προγράμματος και τα αντίστοιχα γεωμε-

τρικά αντικείμενα
Όπως διαπιστώνεται από την προηγούμενη παράγραφο το πρόγραμμα έχει άμεσα διαθέσιμες
εντολές για τη σχεδίαση των αρχικών (α-
ξιωματικά) γεωμετρικών σχημάτων: ση-
μείο, ευθεία, ημιευθεία, ευθύγραμμο
τμήμα και κύκλο.
Τα σχήματα αυτά ορίζονται από το πρό-
γραμμα με γεωμετρικό τρόπο. Συγκεκρι-
μένα:
Α) Το σημείο
Σχεδιάζεται ελεύθερα οπουδήποτε στον

καμβά (στο επίπεδο) (σχήμα 2). (Επιλέ-
γουμε το εικονίδιο για το σημείο και κάνουμε
κλικ οπουδήποτε πάνω στον καμβά) . Σχήμα 2
Αυτό σημαίνει ότι το επίπεδο περιέχει όσα ση-
μεία θέλουμε αφού κανείς δεν μας απαγορεύει να σχεδιάσουμε ένα σημείο όπου θέλουμε όπο-
τε θέλουμε και άρα όσο κοντά σε κάποιο άλλο θέλουμε. Αρκεί να κάνουμε ελεύθερα κλικ
στον καμβά.
Έτσι έχουμε ένα μοντέλο του επιπέδου της Ευκλείδειας Γεωμετρίας.

Β) Η ευθεία
Η θέση της ευθείας στην Ευκλείδεια Γεωμετρία καθορίζεται από δύο σημεία του επιπέδου.
(Κάθε ευθεία περιέχει τουλάχιστον δυο σημεία - Από δυο σημεία διέρχεται ακριβώς μια ευ-
θεία).
Η σχεδίαση μιας ευθείας με το λογισμικό μπορεί να γίνει με δυο τρόπους. (1) Επιλέγονται δυο
σημεία στον καμβά και αφού ενεργοποιηθεί η επιλογή της σχεδίασης ευθείας (το εικονίδιο θ
στο σχήμα 1) από το βασικό μενού των εντολών επιλέγεται Construct - Line ( Κατασκευή -
Ευθεία).
Σχήμα 3
Το αποτέλεσμα είναι να κατασκευαστεί μια ευθεία με βάσεις κατασκευής τα δυο σημεία.

(2) Έχοντας ενεργοποιημένη την επιλογή της σχεδίασης ευθείας μπορεί κάποιος να σύρει το
ποντίκι (με πατημένο το αριστερό του πλήκτρο) ελεύθερα πάνω στον καμβά καθορίζοντας με
την κίνηση μόνο μια διεύθυνση. Η ευθεία που θα σχηματιστεί θα έχει πάλι ως βάσεις κατα-
σκευής δυο σημεία.
Η σημασία των δυο σημείων βάσης είναι η εξής:
Και στις δυο περιπτώσεις κατασκευής μιας ευθείας, αυτή καθορίζει μια συγκεκριμένη διεύ-
θυνση στο επίπεδο. Η ευθεία αλλάζει διεύθυνση στο επίπεδο όταν αλλάξει θέση το ένα από τα
δυο σημεία βάσης. Τότε η ευθεία περιστρέφεται γύρω από το άλλο σημείο βάσης.
Η ευθεία μπορεί να μετακινείται χωρίς να αλλάζει διεύθυνση (παράλληλα με τον εαυτόν της)
αν επιλεγεί με το ποντίκι (έχοντας ενεργοποιήσει το εικονίδιο α) και με πατημένο το αριστερό
πλήκτρο του ποντικιού μεταφέρεται σε άλλη θέση.
Σχήμα 4: Οι πληροφορίες που μας δίνει το πρό-

γραμμα για την ευθεία είναι καθαρά γεωμετρικές.
Μια
ευθεία περιέχει άπειρα σημεία: Πράγματι αν
σχεδιάσουμε μια ευθεία και την επιλέξουμε με
το ποντίκι μας μπορούμε να σχεδιάσουμε όσα
σημεία θέλουμε σ’ αυτή με δυο τρόπους: (1)
Ενεργοποιώντας το εικονίδιο δ που αφορά τη
σχεδίαση σημείου, κάνουμε κλικ σε όποια θέση
της ευθείας θέλουμε. (2) Επιλέγουμε με το πο- Σχήμα 5: Το σημείο Γ μπορεί και μετα-
ντίκι μας την ευθεία και από το μενού επιλέγου- κινείται ελεύθερα πάνω στην ευθεία
με Construct - Point On Object ( Κατασκευή - δηλώνοντας έτσι ότι η ευθεία έχει άπει-
Σημείο σε αντικείμενο).Το πρόγραμμα θα σχε- ρα σημεία.
διάσει ένα σημείο σε κάποια θέση αλλά μπο-
ρούμε να το μεταφέρουμε σε όποια άλλη θέση

της ευθείας θέλουμε.

Και στις δυο περιπτώσεις σχεδίασης σημείου διαπιστώνεται ότι η ευθεία αποτελείται από ά-
πειρα σημεία και κάθε φορά επιλέγουμε ένα από αυτά.
Γ) Η ημιευθεία
Η σχεδίασή της στον καμβά του προ-

γράμματος γίνεται, όπως και στην ευ-
θεία και έχοντας ενεργοποιήσει το
σχετικό εικονίδιο η, με δυο τρόπους:
(1) Επιλέγουμε δυο σημεία και από το
μενού των εντολών επιλέγουμε Con-
struct - Ray ( Κατασκευή - Ημιευθεί-
α).Το πρώτο από τα δυο σημεία επιλο-
γής ορίζεται ως η αρχή της ημιευθείας.
(2) Επιλέγοντας ένα σημείο σύρουμε
το ποντίκι ελεύθερα στον καμβά. Σχήμα 6: Αλλάζοντας θέση του σημείου Α ή του Β
Και στις δυο περιπτώσεις η ημιευθεία αλλάζει και η διεύθυνση της ημιευθείας.
έχει ως βάση δυο σημεία εκ των οποίων το ένα είναι η αρχή της. Η αλλαγή της θέσης της γίνε-
ται όπως και στην ευθεία.
Η κατασκευή σημείου στην ημιευθεία
γίνεται με τον ίδιο τρόπο που γίνεται και
στην ευθεία.
Το γεγονός ότι τα δυο σημεία βάσης της

ημιευθείας ορίζουν ταυτόχρονα και μια
ευθεία δηλώνει ότι η ευθεία είναι ο φορές
της ημιευθείας.
Γ) Το ευθύγραμμο τμήμα
Η σχεδίασή του γίνεται με τη βοήθεια

δυο σημείων όπως και στις περιπτώσεις
Σχήμα 7: Μετακινώντας ένα από τα δυο σημεία
της ευθείας και της ημιευθείας. Η δια-
μεγαλώνει ή μικραίνει το ευθ. τμήμα. Αυτόματα
φορά είναι ότι στο ευθ. τμήμα τα άκρα
τροποποιείται και το μήκος του
του είναι τα σημεία βάσης του σχήμα-
τος.
Η αλλαγή της θέσης του γίνεται με τον ίδιο τρόπο που αναφέρθηκε και στα προηγούμενα.
Η μέτρηση του ευθ. τμήματος γίνεται
ως εξής: Αφού επιλεγεί με το ποντίκι, από
το μενού των εντολών επιλέγουμε Meas-
ure - Length (Μέτρηση - Μήκος). Το α-
ποτέλεσμα φαίνεται στο σχήμα 6:
Δ) Η απόσταση δυο σημείων
Στην Ευκλείδεια Γεωμετρία του Λυκείου

η μέτρηση είναι το αποτέλεσμα της θεω-
ρητικής επεξεργασίας του λόγου δυο ευθ.
Σχήμα 8: Μετακινώντας ένα από τα δυο σημεία
τμημάτων. Η ύπαρξη ασύμμετρων μεγε-
μεταβάλλεται αυτόματα και η απόστασή των
θών καθώς και άλλων εννοιών που σχετί-
δυο σημείων
ζονται με το λόγο μεγεθών τοποθετεί τη
μέτρηση αρκετά αργότερα και αφού προηγηθεί ένα μεγάλο μέρος της Ευκλείδειας Γεωμετρίας
το οποίο προφανώς στη διαπραγμάτευσή του δεν περιλαμβάνει την έννοια της μέτρησης. Ω-

στόσο η έννοια της απόστασης δυο σημείων ορίζεται από την αρχή μια και σε αρκετές περι-
πτώσεις καθορίζει σημαντικές έννοιες (εσωτερικό - εξωτερικό κύκλου, ίχνος κάθετης και πλά-
γιας ευθείας από σημείο σε ευθεία κτλ.). Στο λογισμικό μας η μέτρηση αλλά και η απόσταση
ως διαδικασίες υπάρχουν διαθέσιμες ανά πάσα στιγμή1.
Στον καμβά του λογισμικού η απόσταση δυο σημείων μετριέται ως εξής:
Αφού επιλεγούν τα δυο σημεία επιλέγεται από το μενού των εντολών Measure - Distance (Μέ-
τρηση - Απόσταση).
Ε) Η γωνία
Όπως γνωρίζουμε από τη Ε. Γεωμετρία η γωνία ορίζεται από δυο ημιευθείες με κοινή αρχή και
ονομάζεται με τρία σημεία εκ των οποίων το μεσαίο είναι αυτό της κορυφής. Με τον ίδιο α-
κριβώς τρόπο η γωνία ορίζεται και σχεδιάζεται στον καμβά.
Επειδή η γωνία ως γεωμετρικό σχήμα ορίζεται από δυο ημιευθείες δεν υπάρχει εντολή
που να σχεδιάζει αυτόματα μια γωνία.
Ενεργοποιούμε την
επιλογή της ημιευ-
θείας και σχεδιά-
ζουμε δυο ημιευθεί-
ες με κοινή αρχή.
Έχουμε κατασκευά-
σει μια γωνία. Επι-
λέγοντας τα τρία
σημεία βάσης των
ημιευθειών με τη
σειρά ώστε η κοινή
κορυφή να είναι στο
μέσο έχουμε επιλέ-
ξει τη γωνία και τότε
μπορούμε να κά- Σχήμα 9: Μπορούμε να μεταβάλουμε το άνοιγμα της γωνίας μετακι-
νουμε τα εξής: νώντας ελεύθερα τα σημεία βάσης των δυο ημιευθειών. Κάθε φορά
(1) Να μετρήσουμε τροποποιείται και το μέτρο της γωνίας καθώς και η θέση της διχοτόμου
τη γωνία. Από της γωνίας.
το μενού των ε-
ντολών επιλέγουμε Measure - Angle (Μέτρηση - Γωνία).
(2) Να κατασκευάσουμε τη διχοτόμο της. Από το μενού των εντολών επιλέγουμε Construct
- Bisector (Κατασκευή- Διχοτόμος γωνίας).
Η διχοτόμος δεν έχει δυο σημεία βάσης παρά μόνο ένα αυτό της κορυφής της γωνίας. Το άλλο
σημείο αντικαθίσταται από την ιδιότητα της ημιευθείας να είναι διχοτόμος γωνίας. Επομένως
η διχοτόμος κάνει μονό μια κίνηση, αυτή που προσδιορίζεται από την κίνηση της γωνίας.
Ζ) Ο κύκλος
Στην Ε. Γεωμετρία ο κύκλος ορίζεται είτε από το κέντρο και την ακτίνα του, είτε από τρία ση-
μεία του επιπέδου. Η σχεδίαση του κύκλου στο περιβάλλον του εκπαιδευτικού λογισμικού
γίνεται με τους εξής τρόπους:
(1) Ενεργοποιώντας το σχετικό εικονίδιο ε επιλέγουμε στον καμβά ελεύθερα ένα σημείο και
με πατημένο το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού σύρουμε το ποντίκι ώστε να σχηματιστεί
ο κύκλος που θέλουμε (το μέγεθος της ακτίνας του). Ο κύκλος έχει δυο σημεία βάσης το
1
Αυτό δηλώνει ότι το λογισμικό δεν είναι η πλήρης αποτύπωση της Ευκλείδειας Γεωμετρίας. Για να
χρησιμοποιήσει κάποιος το λογισμικό στο πλαίσιο της Ε. Γεωμετρίας προϋποθέτει ότι κατέχει τις βασι-
κές γνώσεις της καθώς και τη δομή της.

κέντρο του και το σημείο που καθορίζει την ακτίνα του. Επομένως ο κύκλος μεταβάλλεται
όταν μεταβάλλεται ένα από τα δυο σημεία βάσης.
(2) Επιλέγοντας δυο σημεία εκ των οποίων το πρώτο θα είναι το κέντρο του κύκλου και το
δεύτερο θα καθορίζει τον κύκλο (την ακτίνα του). Από το μενού των εντολών επιλέγουμε
Construct - Cycle By Center and Point (Κύκλος βάσει κέντρου και σημείου). Και σ΄ αυτή
την περίπτωση ο κύκλος έχει δυο σημεία βάσης και μεταβάλλεται όπως και στην προη-
γούμενη περίπτωση.
(3) Επιλέγοντας ένα σημείο ως κέντρο του κύκλου και ένα ευθ. τμήμα ως ακτίνα και έχοντας
και τα δυο επιλεγμένα επιλέγουμε από το μενού των εντολών Construct - Cycle By Center
and Radius (Κύκλος βάσει κέντρου και ακτίνας). Στην περίπτωση αυτή ο κύκλος έχει μόνο
ένα σημείο βάσης το κέντρο του. Η μεταβολή του γίνεται με την αλλαγή της θέσης του κέ-
ντρου του ή με την μεταβολή του μήκους του ευθ. τμήματος.
Σχήμα 10: Μετακινώντας το σημείο Ε του κύκλου κ2 ή τροποποιώντας

το μέγεθος του ευθ. τμήματος ε που είναι ίσο με την ακτίνα του κύκλου
κ1, μεταβάλλεται και ο αντίστοιχος κύκλος καθώς και τα μεγέθη του
ακτίνα, περιφέρεια και εμβαδόν.
Για τη μέτρηση του κύκλου, επιλέγουμε τον κύκλο και από το μενού των εντολών επιλέγου-
με Measure - Radius ή
Circumference ή Area
(Μέτρηση - Ακτίνα ή
Περιφέρεια ή Εμβαδόν).
Κάθε φορά που μεταβάλ-
λουμε το μέγεθος του
κύκλου μεταβάλλονται
αυτόματα και τα τρία
μεγέθη του.
Η) Τόξο κύκλου
(1) Ο ποιο απλός

τρόπος για να οριστεί ένα
τόξο είναι να οριστούν Σχήμα 11: Το τόξο ΕΓΔ έχει οριστεί από τρία σημεία και η
τρία σημεία σ’ ένα κύκλο μέτρησή του αφορά την επίκεντρη γωνία που αντιστοιχεί σ’
(και όχι δυο που κατά την αυτό, το μήκος του και την ακτίνα του κύκλου.
κοινή αντίληψη αρκούν,

αφού δυο σημεία καθορίζουν δυο τόξα το κυρτογώνιο και το μη κυρτογώνιο). Επιλέγοντας
τρία σημεία του κύκλου από το μενού των εντολών επιλέγουμε Construct - Arc On Cycle
(Κατασκευή - Τόξο κύκλου)
(2) To λογισμικό επιτρέπει την σχεδίαση
ενός τόξου από τρία σημεία του επιπέδου. Ε-
πιλέγοντας τρία σημεία στον καμβά επιλέγου-
με από το μενού τις εντολές Construct - Arc
Through Three Points (Τόξο που ορίζεται από
τρία σημεία)
Η μέτρηση ενός τόξου. Αφού επιλεγεί το τό-
ξο από το μενού των εντολών επιλέγουμε
Measure - Radius ή Arc Angle ή Arc Length
(Μέτρηση - Ακτίνα ή Γωνία Τόξου ή Μήκος
Τόξου). Στη συνέχεια μετακινώντας τα σημεία
μεταβάλλονται όλα τα στοιχεία του.
Σχήμα 12: Ένα τόξο ορίζεται από τρία
Ζ) Ο κυκλικός τομέας και το κυκλικό σημεία και μπορούμε να μετρήσουμε τα
τμήμα. μεγέθη που ορίζονται σ’ αυτό
Αφού σχεδιαστεί ένα τόξο μπορεί να επιλεγεί και στη συνέχεια με τις εντολές Construct -
Sector Interior ή Arc Segment Interior (Κατασκευή - Εσωτερικό Τομές ή Εσωτερικό Τμήμα-
τος Τόξου), μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα κυκλικό τομέα ή ένα κυκλικό τμήμα.
Σχήμα 13: Η
σχεδίαση ενός
κυκλικού τομέα ή
ενός κυκλικού
τμήματος μπορεί
να γίνει με τη
βοήθεια τριών
σημείων και στη
συνέχεια να με-
τρηθούν τα μεγέ-
θη του. Η μετα-
βολή του προκα-
λεί αντίστοιχες
μεταβολές και
στα μεγέθη του.
Η μέτρηση ενός κυκλικού τομέα ή κυκλικού τμήματος μπορεί να γίνει με την επιλογή του
και την επιλογή των εντολών Measure - Radius ή Area ή Perimeter ή Arc Angle ή Arc Length
(Μέτρηση - Ακτίνα ή Εμβαδόν ή Περίμετρος ή Γωνία Τόξου ή Μήκος Τόξου).

1.3 Ανακεφαλαίωση:
Συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα
Γεωμετρικό αντι- Αριθμός Περιγραφή της σχεδίασής του
κείμενο των τρό-
πων ορι-
σμού του
Επιλέγουμε το εικονίδιο του σημείου και κάνουμε κλικ πά-
Σημείο 1 νω στον καμβά.
Ευθεία 2
Hμιευθεία 2
Ευθύγραμμο
τμήμα.
Κύκλος.
Τόξο
Κυκλικός τομέας
Κυκλικό τμήμα

1.4. Σύντομη περιγραφή του Μενού των Εντολών

(H παράγραφος αυτή αφορά κυρίως όσους δεν έχουν καλή εξοικείωση με το λογισμικό)
Α) Μενού File (Αρχείο)
Σχήμα 14
Η ομάδα των εντολών που περιέχονται στο μενού File (Αρχείο), αφορά την διαχείριση των
αρχείων που δημιουργούνται με το πρόγραμμα καθώς και την έξοδο απ’ αυτό. Συγκεκριμένα:
• Δημιουργία νέου Sketch (Νέου σχεδίου)

Με τις διαδοχικές επιλογές File-New Sketch ( Αρχείο - Νέο Σχέδιο) (Ctrl+N) δημιουργούμε
ένα νέο αρχείο στον λευκό καμβά του οποίου μπορούμε να δημιουργήσουμε γεωμετρικά σχή-
ματα και να τα μελετήσουμε.
• Δημιουργία νέου Script (Νέο αρχείο εντολών)

Με τις διαδοχικές επιλογές File-New Script ( Αρχείο - Νέο Αρχείο εντολών) δημιουργούμε τη
δυνατότητα το πρόγραμμα να εγγράφει όλες τις εντολές που δίνουμε και εκτελούνται στον
καμβά του σχεδίου. Δηλαδή για τη δημιουργία αρχείου εντολών πρέπει να έχουμε ανοικτό και
ένα σχέδιο. (Περισσότερα στη σελίδα Σφάλμα! Δεν έχει οριστεί σελιδοδείκτης.)
• Άνοιγμα ενός ήδη υπάρχοντος Sketch ή Script

Από το μενού με File-Open (Αρχείο - άνοιγμα) στο πλαίσιο διαλόγου επιλέγουμε το directory
που βρίσκεται το αρχείο, το αρχείο που θέλουμε και κλείνουμε το παράθυρο με ΟΚ. Για να
ανοίξουμε όλα τα αρχεία σε ένα directory επιλέγουμε μόνο το directory και κλείνουμε το πα-
ράθυρο με Open All (Άνοιγμα όλων).
• Αποθήκευση ενός Sketch ή Script (Αρχείου ή Αρχείου εντολών)

Από το μενού με File-Save ή Save as (Αρχείο - αποθήκευση ή αποθήκευση ως) στο πλαίσιο
διαλόγου επιλέγουμε το directory που θέλουμε να αποθηκεύσουμε το αρχείο, δίνουμε στο αρ-
χείο το όνομα που θέλουμε και κλείνουμε το παράθυρο με ΟΚ. Τα Sketch (Αρχεία) έχουν κα-
τάληξη gsp ενώ τα Script (Αρχεία εντολών) έχουν κατάληξη gss. Αν έχουμε ήδη αποθηκεύσει
το αρχείο κατά τη διάρκεια εργασίας μας με File-Save (Αρχείο -αποθήκευση) το αποθηκεύου-
με πάνω στο προηγούμενο χωρίς εμφάνιση του πλαισίου διαλόγου.
• Κλείσιμο Sketch ή Script

Επιλέγουμε από το μενού File-Close (Ctrl+F4) (Αρχείο - Κλείσιμο)

• Προεπισκόπηση Sketch (Αρχείου)

Από το μενού με File-Print Preview (Αρχείο - Προεπισκόπιση εκτύπωσης) και στο παράθυρο
που εμφανίζεται με τις κατάλληλες επιλογές έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα για την εκτύ-
πωση. Με Print (Εκτύπωση) εκτυπώνουμε ενώ με Setup (Ρυθμίσεις) καθορίζουμε τον εκτυπω-
τή στον οποίο θέλουμε να τυπώσουμε.
• Εκτύπωση Sketch (Αρχείου)

Από το μενού με File-Print (Αρχείο - Εκτύπωση) εκτυπώνουμε το αρχείο που έχουμε ανοικτό.
Β) Μενού Edit (Επεξεργασία)
Σχήμα 15
• Διαδικασίες Cut, Copy, Paste (αποκοπή - αντιγραφή - επικόλληση)

(για μεταφορά, δημιουργία αντιγράφου)
Επιλέγουμε ένα ή περισσότερα αντικείμενα με Edit-Cut (Επεξεργασία - Αποκοπή) (για μετα-
φορά), Edit-Copy (Επεξεργασία - Αντιγραφή) (για δημιουργία αντιγράφου) τα μεταφέρουμε
στο ClipBoard (Πρόχειρο) και πηγαίνοντας π.χ. σε ένα άλλο Sketch (Αρχείο) το οποίο έχουμε
ήδη ανοικτό τα μεταφέρουμε, αντιγράφουμε με Edit-Paste (Επεξεργασία - Επικόλληση) .
• Διαγραφή αντικειμένου Clear (Απαλοιφή)

Επιλέγουμε το αντικείμενο και με Edit-Clear ή Ctrl-Del ή Del (Επεξεργασία - Απαλοιφή) το
διαγράφουμε.
• Διαδικασία Undo (Αναίρεση)

Σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια της σχεδίασης ενός Sketch ( Αρχείου) κάνουμε μία λάθος
ενέργεια (π.χ. διαγράφουμε ένα μηχανισμό που δεν θέλαμε να διαγραφεί) τότε από το μενού
Edit-Undo (Ctrl+Z) ( Επεξεργασία - Αναίρεση) αποκαθιστούμε το λάθος που κάναμε.
• Διαδικασία Redo (Ακύρωση αναίρεσης)

Αν μετανιώσαμε για το προηγούμενο Undo (αναίρεση) τότε με Edit-Redo (Επεξεργασία -

ακύρωση αναίρεσης) επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία αυτόματα.
• Κουμπιά ενέργειας
Κατασκευάζουμε ένα σχήμα και ένα τυχαίο σημείο πάνω στο σχήμα έστω C και τα επιλέγου-
με. Τότε από το μενού Edit-Action Button (Επεξεργασία - Κουμπί ενέργειας) εμφανίζεται το
παράθυρο από όπου επιλέγοντας το κατάλληλο είδος ενέργειας και κλείνοντας με ΟΚ δη-
μιουργούμε ένα εικονίδιο με “Action Button” (Κουμπί ενέργειας). Κάνοντας κλικ σε αυτό το
αντικείμενο βλέπουμε να εκτελείται η ενέργεια που επιλέξαμε.
• Αυτόματη διαδικασία επιλογής Select All, Select Parents, Select

Children (Επιλογή όλων, Επιλογή γονικών, Επιλογή Θυγατρικών)
Για αυτόματη επιλογή όλων των αντικειμένων που είναι πάνω στον καμβά πηγαίνουμε στο
μενού Edit-Select All (Επεξεργασία - Επιλογή όλων). Αν έχοντας επιλέξει ένα αντικείμενο
θέλουμε να επιλέξουμε αυτόματα τα πατρικά αντικείμενα από τα οποία προέρχεται αυτό γίνε-
ται από το μενού Edit-Select Parents (Επεξεργασία - Επιλογή γονικών).
Αντίστοιχα αν έχοντας επιλέξει ένα αντικείμενο θέλουμε να επιλέξουμε αυτόματα τα αντικεί-
μενα τα οποία είναι παιδιά αυτού του αντικειμένου, αυτό γίνεται από το μενού Edit-Select
Children (Επεξεργασία - Επιλογή θυγατρικών).
Σχήμα 16: Στο διπλανό σχήμα τα σημεία βάσης

Α και Β είναι τα γονικά στοιχεία του σχήματος
(τα οποία μετακινούμενα τροποποιούν όλο το
σχήμα) και ο κύκλος είναι το θυγατρικό στοιχείο
του σχήματος
• Διαδικασία εισαγωγής αντικειμένου Insert Object (Εισαγωγή αντικει-

μένου) .
Με την εντολή Edit-Insert Object (Επεξεργασία - Εισαγωγή αντικειμένου) μπορούμε να εισά-
γουμε ένα αντικείμενο (εικόνα, φωτογραφία, πίνακας κτλ) που έχει δημιουργηθεί από άλλο
λογισμικό.
• Διαδικασία εμφάνισης - απόκρυψης των εικονιδίων Hide ή Show

Toolbox εισαγωγής αντικειμένου Insert Object (Εισαγωγή αντικειμέ-
νου) .
Με την εντολή Hide ή Show Toolbox (εμφάνιση - απόκρυψη εργαλειοθήκης) μπορούμε
να αποκρύψουμε ή να εμφανίσουμε τα εικονίδια των εργαλείων του προγράμματος.
• Διαδικασία εμφάνισης του προχείρου (Shoow Cliboard)

Με την εντολή Show Clipboard (εμφάνιση - προχείρου) μπορούμε να εμφανίσουμε το πε-
ριεχόμενο του προχείρου.

Γ) Μενού Display (Προβολή)
Σχήμα 17
• Καθορισμός του πάχους γραμμής στα αντικείμενα

Από το μενού Display-Line Style (Προβολή - Στυλ γραμμής) καθορίζουμε το πάχος της γραμ-
μής που έχουμε επιλέξει.
• Καθορισμός χρώματος (σε αντικείμενα)

Από το μενού Display-Color (Προβολή χρώμα) καθορίζουμε το χρώμα του αντικειμένου ή των
αντικειμένων που έχουμε επιλέξει.
• Καθορισμός Στυλ γραμμάτων

Από το μενού Display-Text Style (Προβολή - Στυλ κειμένου) καθορίζουμε το μέγεθος των
γραμμάτων των επιλεγμένων κειμένων.
• Καθορισμός γραμματοσειράς κειμένου.

Από το μενού Display-Text Font (Προβολή - Γραμματοσειρά κειμένου) επιλέγουμε τη γραμ-
ματοσειρά που θέλουμε στο επιλεγμένο κείμενο.
Οι παραπάνω επιλογές ενεργούν πάνω σε ένα ή περισσότερα επιλεγμένα αντικείμενα αλλα

και σε όποιο άλλο αντικείμενο κατασκευαστεί μετά την επιλογή μας .
• Καθορισμός απόκρυψης αντικειμένου.

Από το μενού Display-Hide ή Show Object ( Προβολή - Απόκρυψη) μπορούμε να αποκρύ-
ψουμε ένα ή περισσότερα.
• Καθορισμός εμφάνισης όλων των κρυφών αντικειμένων.

Από το μενού Display-Show All Hiden ( Προβολή - Εμφάνιση όλων των κρυφών) μπορούμε
να εμφανίσουμε όλα τα αντικείμενα που έχουμε αποκρύψει.
• Επιλογή εμφάνισης ετικέτας

Από το μενού Display-Show ή Hide Labels (Προβολή - εμφάνιση ή απόκρυψη ετικετών) μπο-
ρούμε να εμφανίσουμε ή να αποκρύψουμε τα ονόματα των αντικειμένων που έχουμε επιλέξει.

• Επιλογές ετικετών για αντικείμενα

Από το μενού Display-Label options (Προβολή - Αλλαγή ετικέτας) μας εμφανίζεται ένα μενού
από οποίο έχουμε διάφορες δυνατότητες επιλογών για κάθε είδος αντικειμένου.
• Επιλογή εμφάνισης ίχνους

Από το μενού Display-Trace (Προβολή - Εμφάνιση ίχνους) μπορούμε να επιλέξουμε ένα ή
περισσότερα αντικείμενα να αφήνουν (ή να μην αφήνουν) το ίχνος τους καθώς μετακινούνται
στον καμβά.
• Επιλογή κίνησης
Από το μενού Display-Animate (Προβολή - Πρόσθεση κίνησης) μπορούμε να επιλέξουμε ένα
ή περισσότερα αντικείμενα να κινούνται αυτόματα πάνω σ’ ένα άλλο αντικείμενο. Η επιλογή
αυτή έχει διάφορες παραμέτρους κίνησης οι οποίες εμφανίζονται σ’ ένα ξεχωριστό παράθυρο.
• Γενικές επιλογές για αντικείμενα

Από το μενού Display-Preferences (Προβολή - Προτιμήσεις) μας εμφανίζεται το παρακάτω
μενού στο οποίο έχουμε τις εξής δυνατότητες:
• Αυτόματη εμφάνιση ετικετών για τα αντικείμενα (Points, Straight Objects, Circles)
(Σημεία , Ευθ. αντικείμενα, Κύκλους)
• Καθορισμός γραμματοσειράς και στυλ για Captions, Labels, Measures, Tables (Λεζάντες,
Ετικέτες Μετρήσεις, Πίνακες).
• Καθορισμός μονάδας μέτρησης για αποστάσεις και γωνίες.
• Καθορισμός του αριθμού δεκαδικών ψηφίων σε έναν αριθμό (τόσο για αποστάσεις όσο
και για γωνίες)
Δ) Μενού Construct (Κατασκευή) γεωμετρικών αντικειμένων
Σχήμα 18
Είναι η πρώτη κατηγορία γεωμετρικών αντικειμένων που δημιουργούνται διότι πληρούν κά-
ποια «συνθήκη».

• Κατασκευή σημείων
Το μενού των εντολών Construct-Point On Object (Κατασκευή - Σημείο σε αντικείμενο) επι-
τρέπει να κατασκευάσουμε ένα σημείο πάνω σε επιλεγμένο γεωμετρικό αντικείμενο. Το ση-
μείο αυτό κινείται ελεύθερα πάνω στο σημείο.
Το μενού των εντολών Construct-Point At Insertion (Ctrl+I) (Κατασκευή - Σημείο σε τομή)

επιτρέπει να κατασκευάσουμε το σημείο ή τα σημεία που είναι τομή δυο γεωμετρικών σχημά-
των.
Το μενού των εντολών Construct-Point At Midpoint (Ctrl+M) (Κατασκευή - Σημείο στο μέσο
σημείο) επιτρέπει να κατασκευάσουμε το μέσο ενός ευθ. τμήματος.
• Δημιουργία ευθειών, ημιευθειών και ευθύγραμμων τμημάτων που

πληρούν ορισμένη ιδιότητα.
Έχοντας επιλέξει δύο σημεία πάνω στον καμβά με τη βοήθεια των εντολών Construct-Line ή
ray ή Segment (Ctrl+L) (Κατασκευή - Ευθεία ή Ημιευθεία ή Τμήμα) μπορούμε να κατασκευ-
άσουμε την ευθεία ή την ημιευθεία ή το ευθ. τμήμα που διέρχεται από τα δυο επιλεγμένα ση-
μεία.
Έχοντας επιλέξει μια ευθεία ή ευθ. τμήμα ή ημιευθεία και ένα σημείο πάνω στον καμβά με τη
βοήθεια των εντολών Construct-Perpendicular Line ή Parallel Line (Κατασκευή - Κάθετη ευ-
θεία ή Παράλληλη ευθεία) μπορούμε να κατασκευάσουμε την ευθεία που είναι κάθετη ή Πα-
ράλληλη στην ευθεία ή την ημιευθεία ή το ευθ. τμήμα που έχουμε επιλέξει και που διέρχεται
από το δυο επιλεγμένο σημείο.
Έχοντας επιλέξει μια γωνία πάνω στον καμβά με τη βοήθεια των εντολών Construct-Angle
Bisector (Κατασκευή - Διχοτόμο γωνίας) μπορούμε να κατασκευάσουμε τη διχοτόμο μτης
γωνίας που έχουμε επιλέξει.
• Δημιουργία κύκλων και τόξων που πληρούν ορισμένη ιδιότητα.
Έχοντας επιλέξει δυο σημεία στον καμβά από το μενού Construvt-Circle By Center and Point
(Κατασκευή - Κύκλος βάσει κέντρου και σημείου) μπορούμε να κατασκευάσουμε τον κύκλο
με κέντρο το πρώτο κατά την επιλογή σημείο και ακτίνα την απόσταση των δυο σημείων.
• Δημιουργία κύκλου με συγκεκριμένη ακτίνα

Έχοντας επιλέξει επάνω στον καμβά ένα ευθύγραμμο τμήμα και ένα σημείο που δεν ανήκει
στο τμήμα από το μενού Construvt-Circle By Center and Radius (Κατασκευή - Κύκλος βάσει
κέντρου και ακτίνας) μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα κύκλο.
• Δημιουργία τόξου σε κύκλο

Έχοντας επιλέξει επάνω στον καμβά ένα κύκλο και τρία σημεία σ’ αυτόν από το μενού
Construvt-Arc on Cycle (Κατασκευή - Τόξο κύκλου) μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα τόξο
σε κύκλο του οποίου τα άκρα καθορίζονται από τα δυο ακριανά σημεία. Το ενδιάμεσο σημείο
καθορίζει το ένα από τα δύο τόξα που ορίζονται από τα δυο ακριανά σημεία.
• Δημιουργία τόξου από τρία σημεία

Έχοντας επιλέξει επάνω στον καμβά τρία σημεία από το μενού Construvt-Arc Through Three
Points (Κατασκευή - Τόξο που ορίζεται από τρία σημεία) μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα
τόξο το οποίο ορίζεται από τα τρία σημεία. Μετακινώντας τα τρία σημεία τροποποιούμε όπως
θέλουμε το τόξο.

Άσκηση: Μπορείτε να κατασκευάσετε ένα τόξο από τρία σημεία και στη συνέχεια να βρείτε
το κέντρο του αντίστοιχου κύκλου;
• Δημιουργία του εσωτερικού πολυγώνου

Έχοντας επιλέξει επάνω στον καμβά τρία ή και περισσότερα σημεία από το μενού Construct-
Interior ή Polygon Interior Crt+P (Κατασκευή - Εσωτερικό ή εσωτερικό πολυγώνου) μπορού-
με να κατασκευάσουμε το εσωτερικό του πολυγώνου που ορίζουν τα επιλεγέντα σημεία ή οι
επιλεγέντες κορυφές ενός ήδη κατασκευασμένου πολυγώνου.
• Δημιουργία γεωμετρικού τόπου

Κατασκευάστε μια ευθεία και ένα σημείο εκτός αυτής. Επιλέξτε επίσης ένα ελεύθερο σημείο
πάνω στην ευθεία (όχι τα σημεία βάσης - γονικά σημεία) κατασκευάστε το ευθ. τμήμα που
ορίζουν τα δυο σημεία και στη συνέχεια το μέσον του. Στη συνέχεια επιλέξτε το μέσο και το
ελεύθερο σημείο της ευθείας. Από το μενού Construct-Locus (Κατασκευή - Γεωμετρικός τό-
πος) το πρόγραμμα μας κατασκευάζει τον γεωμετρικό τόπο του μέσου.
Σχήμα 19: Ο γεωμετρικός τόπος

του μέσου Η του ΕΖ καθώς το Ε
κινείται στην ευθεία ΑΒ είναι μια
ευθεία παράλληλα στην ΑΒ
Ε) Μετασχηματισμοί γεωμετρικών αντικειμένων
Οι μετασχηματισμοί
των γεωμετρικών αντι-
κειμένων του λογισμι-
κού αφορούν τη μετα-
φορά, την περιστρο-
φή, την αυξομείωση
και την ανάκλαση.
Για την εκτέλεση των
τεσσάρων αυτών μετα-
σχηματισμών απαιτού-
νται ανάλογα με την
περίπτωση κάποιες
προϋποθέσεις οι οποίες
αναλύονται παρακάτω.
Σχήμα 20

• Μεταφορά ενός αντικειμένου:

Επιλέγουμε το ή τα αντικείμενα που θα μεταφέρουμε (Δεν μεταφέρονται οι γ. τόποι και τα
αντικείμενα που εισάγονται από άλλο πρόγραμμα καθώς και τα διάφορα κουμπιά ενεργειών).
Στη συνέχεια επιλέγουμε από το μενού Transform - Translate (Μετασχηματισμός - Μεταφο-
ρά). Στο πλαίσιο διαλόγου που θα εμφανιστεί στη συνέχεια έχουμε τη δυνατότητα να μεταφέ-
ρουμε τα επιλεγέντα αντικείμενα κατά ορθογώνιο διάνυσμα (ορίζουμε την οριζόντια και κα-
τακόρυφη συνιστώσα της κίνησης0 ή κατά πολικό διάνυσμα (ορίζουμε κατεύθυνση και από-
σταση).
Επίσης μπορούμε να μεταφέρουμε ένα αντικείμενο και με τον εξής τρόπο:
Επιλέγουμε το αντικείμενο που πρόκειται να μεταφέρουμε πάνω στον καμβά καθώς και τα
μεγέθη της απόστασης και της κατεύθυνσης μεταφοράς του υπόψη αντικείμένου με τον εξής
τρόπο:
Από το μενού Measure - Calculate (Μέτρηση - Υπολογισμός) μας εμφανίζεται το παράθυρο
Calculator. Κάνουμε κλικ πρώτα στα νούμερα 4 και 0 και από το Units (Μανάδες) επιλέγουμε
Degrees (Μοίρες), έτσι επιλέξαμε μια σταθερά 40ο που εμφανίζεται στο πάνω αριστερό μέρος
του παραθύρου του Sketch (Αρχείου).
Επαναλαμβάνοντας το μενού Measure - Calculate (Μέτρηση - Υπολογισμός) μας εμφανίζεται
το παράθυρο Calculator και στη συνέχεια κάνουμε κλικ πρώτα στο νούμερο 4 και από το Units
(Μανάδες) επιλέγουμε cm, έτσι δημιουργήσαμε την απόσταση 4cm που εμφανίζεται στο πάνω
αριστερό μέρος του παραθύρου του Sketch (Αρχείου)και κάτω από την προηγούμενη σταθερά.
Στις σταθερές μεταφοράς που μόλις δημιουργήσαμε επιλέγουμε πρώτα τις 40 μοίρες και από
το μενού Transform-Mark Angle Measurement (Μετασχηματισμός - Επιλογή γωνίας) επιλέ-
γουμε τη γωνία (με δεξί κλικ μας έρχεται το ανάλογο μενού). Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία
επιλέγοντας τα 4 cm και από το μενού Transform-Mark distance (Μετασχηματισμός - Επιλογή
απόστασης) επιλέγουμε τη σταθερά των 5 cm.
Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία επιλέγοντας και τις δύο σταθερές από το μενού Transform-
Mark Mark Polar Vector (Μετασχηματισμός - Επιλογή πολικού διανύσματος). Στη συνέχεια
επιλέγουμε το προς μεταφορά αντικείμενο και εκτελούμε την εντολή Transform - Translate
(Μετασχηματισμός - Μεταφορά).
Το αντικείμενό μας θα μεταφερθεί σε απόσταση 4 cm και στην κατεύθυνση 40ο ως προς την
οριζόντια κατεύθυνση.
Η διαδικασία που περιγράφηκε παραπάνω αφορά γενικότερα τη δημιουργία σταθερών συνθη-

κών για τους μετασχηματισμούς. Με ανάλογο τρόπο δηλαδή μπορεί κανείς να δημιουργήσει
ένα λόγο αριθμών και αφού τον επιλέξει να κάνει σμίκρυνση ή μεγέθυνση ενός αντικειμένου.
• Συμμετρία (ανάκλαση) ως προς άξονα

Σχεδιάζουμε ένα σχήμα και μια ευθεία. Επιλέγουμε την ευθεία και τη μαρκάρουμε από το
μενού Transform-Mark Mirror (Μετασχηματισμός -επιλογή καθρέπτη) ή κάνουμε διπλό κλικ
στην ευθεία. Στη συνέχεια επιλέγουμε το σημείο Α από το μενού Transform-Reflect (Μετα-
σχηματισμός -ανάκλαση) δημιουργούμε το συμμετρικό του σχήματος ως προς την ευθεία.
• Περιστροφή ως προς σημείο

Κατασκευάζουμε ένα σχήμα και ένα σημείο Α, εκτός του σχήματος. Στη συνέχεια επιλέγουμε
το σημείο και το μαρκάρουμε από το μενού Transform-Mark Center (Μετασχηματισμός - Επι-
λογή κέντρου). Κατόπιν επιλέγουμε τη γωνία περιστροφής και την μαρκάρουμε με την εντολή
By Marked Angle( Επιλογή γωνίας) ( Όπως την γωνία των 40 μοιρών γωνία που είχαμε μαρ-
κάρει στην παραπάνω παράγραφο) Τέλος επιλέγουμε το σχήμα και από το μενού Transform-
Rotate (Μετασχηματισμός - Περιστροφή) δημιουργείται ένα νέο σχήμα το οποίο έχει περι-
στραφεί π. χ. κατά 40 μοίρες σε σχέση με το σημείο.
• Μεγέθυνση-Σμίκρυνση

Από το μενού Measure - Calculate (Μέτρηση - Υπολογισμός) εμφανίζουμε τον Calculator και
κάνουμε κλικ στο 0 (μηδέν), στην τελεία και στο 5 (ο αριθμός 0,5 είναι ο λόγος ομοιότητας
του αρχικού και του όμοιου σχήματος που θέλουμε να δημιουργήσουμε) και κλείνουμε το πα-
ράθυρο με ΟΚ, χωρίς να επιλέξουμε καμία μονάδα μέτρησης για τη σταθερά. Τότε στο πάνω
αριστερό άκρο του καμβά εμφανίζεται 0,5=0,50. Επιλέγουμε αυτόν τον αριθμό και από το με-
νού Transform-Mark Scale Factor (Μετασχηματισμός - Επιλογή συντελεστή κλίμακας) τον
μαρκάρουμε. Κατασκευάζουμε πάνω στον καμβά ένα σχήμα και ένα σημείο. Από το μενού
Transform-Mark Center (Μετασχηματισμός - επιλογή κέντρου) μαρκάρουμε το σημείο, και
κατόπιν επιλέγουμε το σχήμα. Τότε επιλέγουμε το μενού (Μετασχηματισμός - Αυξομείωση)
και δημιουργούμε ένα σχήμα το οποίο είναι το μισό του αρχικού και απέχει από το Α τη μισή
απόσταση από το αρχικό. Η διαδικασία φαίνεται στα παρακάτω σχήματα.
Ζ) Μετρήσεις Μεγεθών των ευθύγραμμων σχημάτων.
• Η μέτρηση της απόστασης

δύο σημείων επιτυγχάνεται, έχο-
ντας επιλέξει τα δύο σημεία και
από το μενού τις εντολές Measure-
Distance (Μέτρηση -Απόσταση).
• Το μήκος ενός ευθύγραμμου
τμήματος επιτυγχάνεται, έχοντας
επιλέξει το ευθύγραμμο τμήμα και
από το μενού τις εντολές Measure-
Length (Μέτρηση - Μήκος).
• Η Μέτρηση της κλίσης ενός
ευθυγράμμου τμήματος ως προς
τον οριζόντιο άξονα επιτυγχάνε-
ται, έχοντας επιλέξει το ευθύγραμ-
μο τμήμα και από το μενού τις ε-
ντολές Measure-Slope (Μέτρηση -
Κλίση).
• Η μέτρηση μήκους ακτίνας
κύκλου επιτυγχάνεται, έχοντας
Σχήμα 21 επιλέξει τον κύκλο και από το με-
νού τις εντολές Measure-Radious
(Μέτρηση - Ακτίνα).
• Η μέτρηση μήκους περιφέρειας κύκλου επιτυγχάνεται, έχοντας επιλέξει τον κύκλο και
από το μενού τις εντολές Measure-Circumference (Μέτρηση - Περιφέρεια).
• Η μέτρηση εμβαδού κύκλου επιτυγχάνεται, έχοντας επιλέξει τον κύκλο και από το μενού
τις εντολές Measure-Area (Μέτρηση - Εμβαδόν).
• Η μέτρηση της περιμέτρου πολυγώνου επιτυγχάνεται, έχοντας επιλέξει το εσωτερικό
του πολυγώνου και από το μενού τις εντολές Measure-Perimeter (Μέτρηση -
Περίμεντρος).
• Η μέτρηση του εμβαδού πολυγώνου επιτυγχάνεται, έχοντας επιλέξει το εσωτερικό πολύ-
υγώνου και από το μενού τις εντολές Measure-Area ((Μέτρηση - Εμβαδόν).
• Η μέτρηση γωνιάς επιτυγχάνεται, έχοντας επιλέξει με τη σειρά τρία σημεία της (την κο-
ρυφή και δύο σημεία πάνω, ένα για κάθε πλευρά της γωνίας αλλά την κορυφή ως μεσαίο
σημείο) και από το μενού τις εντολές Measure-Angle (Μέτρηση - Γωνία).
• Η μέτρηση γωνίας τόξου επιτυγχάνεται έχοντας επιλέξει το τόξο και από το μενού τις
εντολές Measure-Arc Angle (Μέτρηση - Γωνία τόξου).
• Η μέτρηση μήκους τόξου επιτυγχάνεται έχοντας επιλέξει το τόξο και από το μενού τις
εντολές Measure-Arc Length (Μέτρηση - Μήκος τόξου).

• Η μέτρηση του πηλίκου ευθυγράμμων σχημάτων επιτυγχάνεται έχοντας επιλέξει τα δύο

ευθύγραμμα τμήματα και από το μενού τις εντολές Measure-Ratio (Μέτρηση - Λόγος).
• Οι συντεταγμένες ενός σημείου εμφανίζονται όταν επιλέξουμε το σημείο και από το με-
νού τις εντολές Measure- Coordinates (Μέτρηση - Συντεταγμένες).
• Η εξίσωση μιας ευθείας εμφανίζεται όταν επιλέξουμε την ευθεία και από το μενού τις
εντολές Measure- Coordinates (Μέτρηση - Συντεταγμένες).
Παρατήρηση 1
Οι μετρήσεις μεγεθών που αναφέρθηκαν παραπάνω μπορούν να μετρώνται με διάφορες μονά-
δες. Για παράδειγμα το μήκος μπορεί να μετρηθεί σε cm ή σε inches ή σε pixels ( εκατοστά,
ίντσες, εικονοστοιχεία. Η επιλογή γίνεται από το μενού Display - Preferences ( Προβολή -
Προτιμήσεις).
Παρατήρηση 2
Μπορούμε να δημιουργήσουμε εξισώσεις οι οποίες να περιέχουν διάφορα γεωμετρικά μεγέθη
όπως το μήκος ευθ. τμήματος ή το εμβαδόν.
Παράδειγμα 1:
Αν κατασκευάσουμε ένα κύκλο μπορούμε να δημιουργήσουμε την παράσταση του μήκους του
4*π*R ως εξής:
1. Δημιουργούμε τον κύκλο και μετράμε την ακτίνα του.
2. Από το μενού Measure-Calculate (Μέτρηση - Υπολογισμός) εμφανίζουμε τον Calculator.
3. Κάνουμε κλικ κατά σειρά στα εξής 2 και * .
4. Από τη λίστα Values (Τιμές) επιλέγουμε to pi (π) και στη συνέχεια *
5. Τέλος επιλέγουμε το μήκος της ακτίνας που υπάρχει στον καμβά και μετά πατούμε ΟΚ.
Στον καμβά τώρα έχουμε την παράσταση 2πR η οποία κάθε φορά μας δίνει το αποτέλεσμα του
μήκους του κύκλου καθώς τον μεταβάλουμε.
Σχήμα 22: Ο τύπος που δημιουργήσαμε μετρά το μήκος του κύ-

κλου.
Παράδειγμα 2:
Αν ΑΒ και ΓΔ είναι δύο ευθύγραμμα τμήματα τότε μπορούμε να δημιουργήσουμε την παρά-
σταση 2(ΑB)2 +3/5 (ΓΔ)2 ως εξής:
1. Δημιουργούμε δύο ευθύγραμμα τμήματα AB και ΓΔ.
2. Μετράμε τις αποστάσεις AB και ΓΔ και επιλέγουμε τις δύο μετρήσεις.
3. Τότε πηγαίνουμε στο μενού Measure-Calculate (Μετρήσεις - Υπολογιστής) και εμφανί-
ζουμε τον Calculator.
4. Κάνουμε κλικ κατά σειρά στα εξής 2 και * .
5. Από τη λίστα Values (Τιμές) που ενεργοποιείται επιλέγουμε (Leght - Segment AB)
(Μήκος τμήματος ΑΒ).
6. Στη συνέχεια κάνουμε κλικ κατά σειρά στα εξής ^ 2 + 3 / 5 *.

7. Από τη λίστα Values (Τιμές) που ενεργοποιείται επιλέγουμε (Leght - Segment ΓΔ)
(Μήκος τμήματος ΓΔ).
8. Συνεχίζουμε κάνοντας κλικ στα ^ και 2 .
9. Κλείνουμε με ΟΚ τον Calculator.
Σημείωση
Αν κατά την παραπάνω διαδικασία στον Calculator κάνουμε λάθος επιλογή διαγράφουμε τα
βήματα που κάναμε με την εντολή Remove. Η παραπάνω διαδικασία φαίνεται εν συντομία στα
επόμενα σχήματα.
Σχήμα 23: Η παράσταση

που μετρά μια παράσταση
με τα τετράγωνα δυο ευθ.
τμημάτων.
Έτσι δημιουργούμε αλγεβρικές παραστάσεις οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να συμπερι-

ληφθούν ως μεταβλητές σε νέες παραστάσεις κτλ.
• Ασκήσεις:
1. Σχεδιάστε δυο ευθ. τμήματα ΑΒ και ΓΔ και στη συνέχεια δημιουργείστε τον τύπο
3
 ΑΒ 
 − (( ΑΒ − Γ∆ ) ) .
2
2
 Γ∆ 
2. Σχεδιάστε ένα τρίγωνο ΑΒΓ και επαληθεύστε τους νόμους των Ημιτόνων των Συνημιτό-
νων.
3. Επαληθεύστε τα δυο θεωρήματα διαμέσων.
Η) ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ

• Το λογισμικό επιτρέπει να δημιουρ-
γήσουμε ένα καρτεσιανό ή πολικό σύ-
στημα συντεταγμένων με την επιλογή
Coordinate Form (Μορφή συντεταγμέ-
νων).
• Μπορούμε να εμφανίσουμε άξονες,
πλέγμα και τη μορφή πλέγματος .
• Μπορούμε επίσης να έχουμε την
εξίσωση και τα άλλα αναλυτικά στοι-
χεία των αντικείμένων που σχεδιάζουμε.
• Μπορούμε τέλος να εισάγουμε ση-
μεία με βάσει τις συντεταγμένες τους
Σχήμα 24 αλλά και να εμφανίσουμε τις συντεταγ-
μένες σημείων.

Θ) ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΡΧΕΙΟΥ ΕΝΤΟΛΩΝ
• Script και Sketch
Όταν σώζουμε ένα αρχείο Sketch αυτό εμφανίζεται στην τελική του μορφή όσες φορές θέλου-
με. Πολλές φορές όμως θέλουμε (για εκπαιδευτικούς σκοπούς) αυτό να ξαναδημιουργείται
όπως ακριβώς κατασκευάστηκε αρχικά και με τα ίδια διαδοχικά βήματα. Η διαδικασία αυτή
είναι δυνατή με τη δημιουργία ενός Script δηλαδή ενός αρχείου εντολών. Το Script δηλαδή
είναι ένα σύνολο εντολών, το οποίο κάθε φορά θα χρησιμοποιεί τα πλέον ελάχιστα δεδομένα,
και με βάση αυτά θα δημιουργεί το Sketch όπως κατασκευάστηκε αρχικά.
Η δημιουργία ενός Script είναι χρήσιμη στις εξής περιπτώσεις:

1. Όταν το Sketch (αρχείο) πρόκειται να είναι πολύπλοκο και η πολυπλοκότητα του να μπο-
ρεί να αυξηθεί τόσο γρήγορα ώστε μετά από κάποια στιγμή να μην είμαστε σε θέση να ξα-
ναφτιάξουμε το Sketch διότι δεν μπορούμε να θυμηθούμε ακριβώς τα βήματα που κάναμε.
2. Υπάρχουν περιπτώσεις που τα Sketch αφορούν σχήματα, τα οποία αν είναι και σύνθετα,
χρειάζεται να τα επαναλαμβάνουμε πολλές φορές ή η επαναδημιουργία τους αυξάνει τη
δυσκολία και το χρόνο υλοποίησης τους.
• Δημιουργία και χρήση του Script (Αρχείου εντολών)
Σχήμα 25: Εδώ δημιουργήσαμε ένα αρχείο (τρίγωνο με τις τρεις διαμέσους του) και ένα
αρχείο εντολών το οποίο ξανασχεδιάζει όσες φορές θέλουμε το ίδιο σχήμα, αρκεί σε ένα
νέο καμβά να επιλέξουμε τρία σημεία. Η εντολή Εκτέλεση επανασχεδιάζει το σχήμα με
βάση τα τρία σημεία που επιλέξαμε.
Η δημιουργία ενός Script (Αρχείου εντολών) μπορεί να γίνει ως εξής:
1. Εφόσον έχουμε φτιάξει ένα Sketch (Αρχείο) ή ένα μέρος του και θέλουμε αυτό να επανα-
λαμβάνεται όσες φορές θέλουμε μπορούμε να το επιλέξουμε και από μενού να επιλέξουμε
τις εντολές Work-Make Script (Εργασία - Δημιουργία εντολών). Έτσι μπορούμε να
επαναλαμβάνουμε όσες φορές θέλουμε τα αρχείο αυτό ξεκινώντας με τα ελάχιστα δυνατά
δεδομένα.
2. Όμως αυτός δεν είναι ο καλύτερος τρόπος διότι το Script (Αρχείο εντολών) θα μπορεί
μεν να δημιουργήσει το Sketch (Αρχείο) που είχαμε φτιάξει, δεν κρατάει όμως τη απόλυ-
τη σειρά των βημάτων που ακολουθήσαμε. Για να κρατήσουμε και τη απόλυτη σειρά των

βημάτων που ακολουθούμε για τη δημιουργία του Sketch θα πρέπει, πριν αρχίσουμε την
υλοποίηση του Sketch (Αρχείου) να δημιουργήσουμε ένα καινούριο Script (Αρχείο
εντολών). Τότε επιλέγουμε σε αυτό τη διαδικασία REC (record) (Εγγραφή) και μετά αρ-
χίζουμε την δημιουργία του Sketch (Αρχείου). Όταν τελιεώσουμε με το Sketch (Αρχείο),
επιλέγουμε στο Script Stop (Αρχείο εντολών- Διακοπή) για να σταματήσει η καταγρα-
φή των εντολών. Αποθηκεύουμε το Script (Αρχείο εντολών). Για να το επαναλάβουμε
κάνουμε τα εξής: Ανοίγουμε το Script (Αρχείο εντολών) και ένα νέο Sketch
(Αρχείο). Στη συνέχεια από το Script (Αρχείο εντολών) επιλέγουμε με βάση το τμήμα
των δεδομένων Given αντικείμενα ππου πρέπει να έχουμε κατασκευάσει στο νέο Sketch
(Αρχείο). Στη συνέχεια με τις επιλογές Step, Play, Fast ( Βήμα, Εκτέλεση, Γρήγορη
εκτέλεση) μπορούμε να δημιουργήσουμε το Sketch (Αρχείο) βήμα-βήμα βλέποντας και
την αντίστοιχη εντολή Script, ή με κανονικό ρυθμό, ή όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Σημείωση: Στο Script δεν αποθηκεύονται αντικείμενα τύπου Action Button (Κουμπί
ενέργειας).

Μέρος 2:
Παραδείγματα - Εφαρμογές
Α) Παράδειγμα υπολογισμού εμβαδού κυκλικού τομέα ενός κύ-

κλου.
Τα βήματα δημιουργίας και μέτρησης:
1. Δημιουργούμε ένα κύκλο πάνω στον καμβά του Sketchpad.

2. Μετονομάζουμε κατάλληλα τα σημεία του κέντρου και του σημείου του κύκλού έστω Ο,
Α.
3. Επιλέγουμε τον κύκλο, και από το μενού Construct-One Point on Object (Κατασκευή -
Σημείο σε αντικείμενο) δημιουργούμε ένα σημείο Β στον κύκλο.
4. Δημιουργούμε ένα τόξο επιλέγοντας τα σημεία Β και A (με αυτή τη σειρά για να δη-
μιουργήσουμε το τόξο (ΒA), ή με τη σειρά επιλογής είναι A, Β, για το τόξο (AΒ)) και τον
κύκλο. Στη συνέχεια πηγαίνοντας στο μενού Construct-Arc on Circle (Κατασκευή - τόξο
κύκλου), κατασκευάζουμε το τόξο.
5. Επιλέγοντας τώρα το τόξο από το μενού Construct-Sector Interior (Κατασκευή - εσωτερι-
κό τομέα) (μπορούμε και με το Ctrl+P), κατασκευάζουμε τον κυκλικό τομέα.
6. Επιλέγουμε τον κυκλικό τομέα και από το μενού Measure-Area (Μέτρηση - Εμβαδόν) έ-
χουμε το εμβαδόν του κυκλ. τομέα.
Μπορούμε ακόμα να μετρήσουμε όλα τα μεγέθη που σχετίζονται με τον κυκλικό τομέα, δηλα-
δή το μήκος της ακτίνας του κύκλου, το μήκος του και το εμβαδόν του αλλά ακόμα το μή-
κος και την επίκεντρη γωνία του κυκλικού τομέα.
Μετακινώντας το σημείο Α μπορούμε να μεταβάλλουμε το μέγεθος του κύκλου ενώ μετακινώντας

το σημείο Β μπορούμε να τροποποιούμε το μέγεθος του κυκλικού τομέα. Μας δίνεται έτσι η δυ-
νατότητα να επαληθεύσουμε τις γνωστές σχέσεις που αφορούν τον κυκλικό τομέα σε ένα μεγάλο
πλήθος κύκλων και κυκλικών τομέων αλλά και να εξερευνήσουμε το σχήμα μας αναζητώντας
νέες σχέσεις.
πρ 2
Για παράδειγμα μπορούμε να επαληθεύσουμε τον τύπο Ε = ⋅ μ όπου μ το μέτρο του τό-
360
ξου σε μοίρες και ρ η ακτίνα του κύκλου ή να αναζητήσουμε τη σχέση που συνδέει το εμβα-
δόν του κυκλικού τομέα με το μήκος του τόξου του.
Σημείωση: Η κατασκευή του τόξου μπορεί να γίνει και με άλλους τρόπους οι οποίοι έχουν α-
ναφερθεί στα προηγούμενα.

Β) Η κατασκευή του σημείου τομής των διχοτόμων ενός τριγώνου.
Τα βήματα δημιουργίας και μέτρησης:
1. Δημιουργούμε ένα καινούριο Sketch File-New Sketch (Ctrl+N) (Αρχείο - Νέο Αρχείο)
2. Κατασκευάζουμε ένα τρίγωνο σχεδιάάζοντας και επιλέγοντας στον καμβά τρία σημεία A,
B, Γ. Στη συνέχεια από το μενού Construct-Segment (Ctrl+L) (Κατασκευή - Τμήμα) κα-
τασκευάζουμε τις πλευρές του τριγώνου.
3. Κατασκευάζουμε τις διχοτόμους των τριών γωνιών ως εξής:
Για τη διχοτόμο της γωνίας Α επιλέγοντας τα τρία σημεία με την εξής σειρά B, A, Γ ή Γ,
A, B και πηγαίνοντας στο μενού Construct-Angle Bisector (Κατασκευή - Διχοτόμος γω-
νίας) κατασκευάζουμε τη διχοτόμο της γωνίας Α. με τον ίδιο τρόπο κατασκευάζουμε τις
διχοτόμους και των άλλων γωνιών.
4. Το σημείο τομής προκύπτει επιλέγοντας τις δύο από τις τρεις διχοτόμους και πηγαίνοντας
στο μενού Construct-Point At Insertion (Κατασκευή - Σημείο σε τομή).
Για καλύτερη παρουσίαση του σημείου μπορούμε να επιλέξουμε τις διχοτόμους και να τις
κρύψουμε με τις εντολές Display-Hide Rays (Ctrl+H) (Προβολή - απόκρυψη ημιευθείας).
Μετακινώντας τις κορυφές του τριγώνου μπορούμε να μεταβάλλουμε το τρίγωνο και να παρατη-
ρούμε τις διχοτόμους του τριγώνου καθώς και το σημείο τομής τους Μας δίνεται έτσι η δυνατό-
τητα να εξερευνήσουμε το σχήμα μας και να κάνουμε εικασίες σχετικές με τις διχοτόμους και το
σημείο τομής τους.
Συγκεκριμένα:
• Μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι το σημείο τομής των δύο διχοτόμων είναι και σημείο
τομής της τρίτης διχοτόμου με αυτές. Για το σκοπό αυτό,
1. Ονομάζουμε το σημείο τομής των δυο διχοτόμων Δ. Επιλέγουμε στη συνέχεια τα ση-
μεία Γ και Δ και τα ενώνουμε.
2. Υπολογίζουμε τη γωνία ΔΓΑ επιλέγοντας τα σημεία Δ, Γ, A με αυτή τη σειρά και πη-
γαίνοντας στο μενού Measure-Angle (Μέτρηση - Μέτρηση γωνίας).
3. Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία για τη γωνία ΔΓB και διαπιστώνουμε ότι οι δυο γω-
νίες έχουν ίσα μέτρα. Άρα η διχοτόμος της γωνίας Γ διέρχεται από το σημείο τομής Δ.
• Μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι το σημείο τομής των διχοτόμων ισαπέχει και από τις
τρεις πλευρές του τριγώνου και επίσης είναι το σημείο του εγγεγραμμένου κύκλου. Για το
σκοπό αυτό,
1. Επιλέγουμε το σημείο τομής και την μια πλευρά του τριγώνου. Με τις εντολές
Measure-Distance (Μέτρηση - Μέτρηση απόσταση) μετρούμε την απόσταση του σημείου
τομής από τη μία πλευρά.
2. Επαναλαμβάνοντας το βήμα 1 μετρούμε τις αποστάσεις του σημείου τομής και από τις
άλλες πλευρές και διαπιστώνουμε ότι οι τρεις αποστάσεις είναι ίσες.
Για την κατασκευή του εγγεγραμμένου κύκλου
1. Επιλέγουμε το σημείο τομής των διχοτόμων καθώς και τη μια πλευρά του τριγώνου.
2. Στη συνέχεια κατασκευάζουμε την κάθετη ευθεία από το σημείο στην ευθεία, με τις ε-
ντολές Construct-Perpendicular Line (Κατασκευή -Κάθετη ευθεία).
3. Ακολούθως κατασκευάζουμε το σημείο τομής της κάθετης με την πλευρά του τριγώ-
νου με τις εντολές Construct-Point As Intersection (Κατασκευή -Σημείο σε τομή).

4. Στη συνέχεια κατασκευάζουμε το τμήμα που ορίζεται από το σημείο τομής των διχο-
τόμων και το σημείο τομής που μόλις ορίσατε με τις εντολές Construct- Segment (Κατα-
σκευή -Τμήμα).
5. Τέλος κατασκευάζουμε τον κύκλο του ορίζεται από το σημείο τομής των διχοτόμων
και το κάθετο τμήμα που ορίστηκε στο προηγούμενο βήμα με τις εντολές Construct- Cy-
cle by Center and Radius (Κατασκευή - Κύκλος βάσει κέντρου και ακτίνας).
Μπορείτε να κάνετε απόκρυψη των διχοτόμων και της καθέτου και να έχετε μια καλύτερη εμ-
φάνιση του σχήματος.
Γ) Η κατασκευή του σημείου τομής των διαμέσων ενός τριγώνου
Τα βήματα δημιουργίας:
1. Δημιουργούμε ένα καινούριο Sketch File-New Sketch (Ctrl+N) (Αρχείο - Νέο Αρχείο).
2. Κατασκευάζουμε ένα τρίγωνο και στη συνέχεια κατασκευάζουμε τα μέσα των πλευρών
του επιλέγοντας τις πλευρές και στη συνέχεια τις εντολές Construct-Point at Midpoint
(Κατασκευή - Σημείο στο μέσο σημείο) .
3. Κατασκευάζουμε στη συνέχεια τις διαμέσους του τριγώνου επιλέγοντας κάθε φορά το ένα
μέσο και την απέναντι κορυφή.
4. Το σημείο τομής των δυο διαμέσων ορίζεται ως τομή των δυο διαμέσων.
Προκειμένου να παρουσιάσουμε μόνο το σημείο τομής επιλέγουμε τις διαμέσους και τις κρύ-
βουμε με το μενού Display-Hide Rays (Ctrl+H).
ρούμε τις διαμέσους του τριγώνου καθώς και το σημείο τομής τους. Μας δίνεται έτσι η δυνατό-
τητα να εξερευνήσουμε το σχήμα μας και να κάνουμε εικασίες σχετικές με τις διαμέσους τριγώ-
νου καθώς και το σημείο τομής τους.
Ως άσκηση μπορείτε να αποδείξετε ότι οι τρεις διάμεσοι διέρχονται από το ίδιο σημείο αλλά
και να επιβεβαιώσετε τις ιδιότητες του κέντρου βάρους.
Δ) Η κατασκευή του σημείου τομής των υψών ενός τριγώνου (ορ-

θόκεντρο)
2. Κατασκευάζουμε ένα τρίγωνο ΑΒΓ και στη συνέχεια τις κάθετες από κάθε κορυφή προς
τις απέναντι πλευρές. Συγκεκριμένα επιλέγουμε το σημείο Α και την απέναντι πλευρά α.
3. Στη συνέχεια με τις εντολές Construct-Perpendicular Line (Κατασκευή - Κάθετη ευθεία)
κατασκευάζουμε την κάθετη από το Α στην α. Επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία και
για τις υπόλοιπες πλευρές.
4. Κατασκευάζουμε το σημείο τομής των τριών καθέτων επιλέγοντας τις δύο από αυτές και
τις εντολές Construct-Point at InterSection (Ctrl+L) (Κατασκευή - σημείο σε τομή).
Για καλύτερη παρουσίαση του ορθόκεντρου επιλέγουμε τις κάθετες ευθείες και τις κρύβουμε
με το μενού Display-Hide Lines (Ctrl+H).
Στη Γεωμετρία ως ύψος ορίζουμε το ευθ. τμήμα που ορίζεται από την κορυφή μέχρι την απέ-
ναντι πλευρά, το οποίο είναι κάθετο σ΄ αυτή. Έτσι αν θέλουμε να ορίσουμε ακριβώς τα τρία

ύψη του τριγώνου μπορούμε να ακολουθήσουμε ανάλογα βήματα με αυτά που κάναμε στις
διχοτόμους.
ρούμε τα ύψη του τριγώνου καθώς και το σημείο τομής τους. Μας δίνεται έτσι η δυνατότητα να
εξερευνήσουμε το σχήμα μας και να κάνουμε εικασίες σχετικές με τα ύψη του τριγώνου καθώς
και με το ορθόκεντρό του.
Ως άσκηση μπορούμε επίσης να αποδείξουμε ότι το σημείο τομής των δύο υψών είναι και ση-
μείο του τρίτου ύψους.
Ε) Η κατασκευή ενός παραλληλογράμμου

2. Σχεδιάζουμε ένα ευθ. τμήμα ΑΒ και ένα σημείο Γ εκτός αυτού.
3. Επιλέγουμε το ευθ. τμήμα ΑΒ και το σημείο Γ και κατασκευάζουμε την παράλληλη προς
αυτό με τις εντολές Construct-Parallel Line (Κατασκευή - Παράλληλη ευθεία).
4. Επιλέγουμε το Γ και το Β και κατασκευάζουμε το τμήμα ΒΓ
5. Επιλέγουμε τώρα το νέο ευθ. τμήμα και το Α και κατασκευάζουμε πάλι την παράλληλη
προς την ΒΓ.
6. Επιλέγουμε τώρα τις δύο ευθείες που δεν έχουν σημείο τομής και με τις εντολές Con-
struct-Point at Intersection (Ctrl+L) (Κατασκευή - Σημείο σε τομή).
7. Κατασκευάζουμε τις πλευρές του παραλληλογράμμου που έχει οριστεί από τις τέσσερις
κορυφές και κρύβουμε τις παράλληλες ευθείες από το μενού Display-Hide Lines (Ctrl+H)
(Προβολή - Απόκρυψη γραμμών).
Μετακινώντας τις κορυφές του παραλληλογράμμου μπορούμε να το μεταβάλλουμε και να παρα-

τηρούμε τα διάφορα μεγέθη του να μεταβάλλονται και αυτά. Μας δίνεται έτσι η δυνατότητα να
εξερευνήσουμε το σχήμα μας και να κάνουμε εικασίες σχετικές με τις πλευρές του, τις γωνίες
του, τις διαγώνιους του κτλ.
Ως άσκηση, με πόσους τρόπους μπορείτε να κατασκευάσετε ένα παραλληλόγραμμο;
Ζ) Η κατασκευή ενός τετραγώνου

2. Σχεδιάζουμε ένα ευθ. τμήμα ΑΒ.
3. Σχεδιάζουμε κύκλο με κέντρο Α και ακτίνα ΑΒ
4. Επιλέγουμε το κέντρο Α, το ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ και σχηματίζουμε κάθετη ευθεία προς
αυτό πηγαίνοντας στο μενού Construct-Perpendicular Line (Ctrl+L) (Κατασκευή - κάθετη
ευθεία) .
5. Επιλέγουμε τώρα τη νέα ευθεία και τον κύκλο και δημιουργούμε τα σημεία τομής Γ και Δ
των επιλεγμένων αντικειμένων με τις εντολές Construct-Point at Intersection (Κατασκευή
- Σημείο σε τομή) (μόνο το ένα από αυτά θα μας χρειαστεί τελικά).
6. Επιλέγουμε το Γ και την ευθεία ΓA και φέρνουμε κάθετη με τις σχετικές εντολές.
7. Επιλέγουμε το B, το ευθύγραμμο τμήμα AΒ και σχηματίζουμε την κάθετη ευθεία με τις
σχετικές εντολές.
8. Επιλέγουμε τη νέα ευθεία και την ευθεία που είναι κάθετη στο τμήμα ΓA και σχηματίζου-
με κάθετη ευθεία προς αυτό, δημιουργούμε το σημείο τομής Δ των επιλεγμένων αντικει-
μένων με τις εντολές Construct-Point at Intersection (Κατασκευή - Σημείο σε τομή).

9. Κρύβουμε όλα τα αντικείμενα εκτός από τα σημεία A, B, C και D και το τμήμα ΑΒ.
10. Ενώνουμε τα κατάλληλα ζευγάρια πηγαίνοντας στο μενού Construct-Segment (Ctrl+L)
(Κατασκευή - τμήμα).
Υπάρχουν και άλλοι τρόποι κατασκευής ενός τετραγώνου. Για παράδειγμα αν θέλουμε να κα-
τασκευάσουμε ένα τετράγωνο πλευράς 2 cm, μπορούμε να ακολουθήσουμε και τα εξής βήμα-
τα:
• Επιλέγουμε από το μενού τις εντολές Measure-Calculate (Ctrl+=) (Μέτρηση - Υπολο-

γιστής). Στο διάλογο που εμφανίζεται κάνουμε κλικ στο 2 και κατόπιν από τη λίστα
Units (Μονάδες) επιλέγουμε cm.
• Επιλέγουμε το αποτέλεσμα που παρουσιάζεται πάνω αριστερά και κατόπιν από το με-
νού Transform-Mark Distance (Μετασχηματισμός - επιλογή απόστασης).
• Επιλέγουμε ένα σημείο Α πάνω στον καμβά και από το μενού επιλέγουμε Transform-
Translate (Μετασχηματισμός - Μεταφορά). Στο διάλογο που εμφανίζεται επιλέγουμε
ΟΚ.
• Δημιουργείται έτσι ένα νέο σημείο Α΄, το οποίο απέχει από το Α 2cm.
Στη συνέχεια ακολουθούμε τα ίδια βήματα που αναφέρουμε παραπάνω ή κάποια άλλη μέ-
θοδο κατασκευής.
Η) Κατασκευή ισοσκελούς τριγώνου

2. Σχεδιάζουμε σ’ αυτό ένα ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ.
3. Σχεδιάζουμε το μέσο Γ του ευθυγράμμου τμήματος.
4. Επιλέγουμε το Γ , το ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ και φέρνουμε τη μεσοκάθετη με τις εντολές
Construct-Perpendicular Line (Ctrl+L) (Κατασκευή - κάθετη ευθεία).
5. Στη μεσοκάθετη παίρνουμε ένα σημείο Δ επιλέγοντας την σχετική εντολή Construct-Point
on Object (Κατασκευή - Σημείο σε αντικείμενο).
6. Ενώνουμε τα σημεία AΔ, BΔ και έτσι έχουμε το ισοσκελές τρίγωνο.
Μετακινώντας τις κορυφές του τριγώνου μπορούμε να το μεταβάλλουμε και να παρατηρούμε τα

διάφορα μεγέθη του να μεταβάλλονται και αυτά. Μας δίνεται έτσι η δυνατότητα να εξερευνή-
σουμε το σχήμα μας και να κάνουμε εικασίες σχετικές με τις πλευρές του, τις γωνίες του, τα ύψη
του τις διχοτόμους του, τις διαμέσους του και να ανακαλύψουμε άλλες ιδιότητες πιθανόν ακόμα
άγνωστες.

Μέρος 3:
Εκπαιδευτικά Σενάρια
3.1. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ
Ένα εκπαιδευτικό σενάριο είναι η περιγραφή (άρα η μελέτη) ενός πλαισίου μάθησης και
διδασκαλίας με συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο, σαφείς εκπαιδευτικούς στόχους, διατυ-
πωμένες παιδαγωγικές αρχές και σχολικές πρακτικές.
Ένα εκπαιδευτικό σενάριο αποτελείται από ένα σύνολο εκπαιδευτικών δραστηριοτή-
των, οι οποίες αποτελούν τη δομή του σεναρίου, οριοθετούν αναλυτικότερα τους ρόλους του
διδάσκοντα και των διδασκομένων και περιγράφουν την αλληλεπίδρασή τους.
Η δημιουργία άρα και η περιγραφή ενός εκπαιδευτικού σεναρίου πρέπει να διακρίνει τις
επιμέρους ενότητες μεταξύ των οποίων πρέπει να είναι και οι εξής:
1. Σύντομη περιγραφή του σεναρίου
Αυτή πρέπει να περιλαμβάνει:

• Την ιδέα που διέπει το σενάριο.
• Τους στόχους του σεναρίου.
• Τα τεχνολογικά εργαλεία καθώς και το υπόλοιπο υλικό που θα χρησιμοποιηθούν.
• Τις προσδοκώμενες παιδαγωγικές και μαθησιακές κατακτήσεις.
• Τις διδακτικές μεθόδους που θα εφαρμοστούν.
• Τις στρατηγικές εφαρμογής.
2. Διδακτική διαδικασία
Η μελέτη ( άρα και η περιγραφή) της διδακτικής διαδικασίας που θα ακολουθηθεί πρέπει
να είναι αναλυτική και να περιλαμβάνει τα εξής σημεία:
• Ανάλυση του τρόπου εργασίας των μαθητών ( π.χ. μόνοι, σε ομάδες, παρακολούθηση
μετωπικής διδασκαλίας κτλ) σε σχέση με τη διδακτική διαδικασία που θα ακολουθηθεί.
• Αναφορά στη ανάγκη (αν υπάρχει) συνεργασιών μεταξύ και άλλων μελών της σχολι-
κής κοινότητας ή και με μέλη άλλων σχολικών κοινοτήτων (π.χ. σε θέματα με διαθεμα-
τική προσέγγιση).
• Αναφορά στις προβλεπόμενες διαθεματικές προσεγγίσεις.
• Αναφορά σε πιθανή αξιολόγηση.
3. Οι δραστηριότητες2
Η αναλυτική περιγραφή των επιμέρους εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων πρέπει να περι-

λαμβάνει:
• Τους στόχους του Προγράμματος Σπουδών που πραγματεύεται η δραστηριότητα.
• Τις προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών.
2
Είναι σημαντικό κάθε δραστηριότητα να είναι εφικτή στις συνθήκες της τάξης και στο αντίστοιχο
σχολικό περιβάλλον και να λαμβάνει υπόψη της τους χρονικούς ή και άλλους παράγοντες που μπορούν
να επηρεάσουν την ομαλή διεξαγωγή της.

• Τον χρονισμό των δραστηριοτήτων (πότε θα διδαχθεί η κάθε δραστηριότητα και που
- στην τάξη ή στο εργαστήριο).
• Απαιτούμενα εργαλεία και προετοιμασία για τη διεξαγωγή της (υλικά, εγκατάσταση
λογισμικού κτλ.).
• Περιγραφή των προεκτάσεων και των διαφοροποιήσεων σε σχέση με το υφιστάμενο
Πρόγραμμα Σπουδών.
3.2. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

ΤΗΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ
3.2.1 Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΥΚΛΕΙΔΕΙΑΣ

ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ
• Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΟΜΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΩΝ

ΣΧΗΜΑΤΩΝ
Α1) Σύντομη περιγραφή του σεναρίου.
Η έννοια της ομοιότητας στο πλαίσιο της Ευκλείδειας Γεωμετρίας του Λυκείου ακολουθεί
μετά την ισότητα και προηγείται της έννοιας του εμβαδού των ευθ. σχημάτων. Είναι από τις
πολύ σημαντικές έννοιες αφού ταξινομεί τα σχήματα με πιο γενικά κριτήρια από αυτά της
ισότητας. Επίσης είναι μια έννοια που έχει πολλές εφαρμογές στην καθημερινή ζωή αλλά είναι
δύσκολο για τους μαθητές να την ανακαλύψουν, να δουν τις ιδιότητές της. Έτσι η δημιουργία
καταστάσεων πειραματισμού και διερεύνησης της έννοιας θα βελτιώσει τις δυνατότητες κατά-
κτησής της από τους μαθητές του Λυκείου.
Το εκπαιδευτικό σενάριο που προτείνεται έχει στόχο να καθοδηγήσει τους μαθητές να ανα-
καλύψουν τις ιδιότητες της έννοιας και μάλιστα να διαπιστώσουν ότι η ομοιότητα συνδέεται
με τη διατήρηση του ανοίγματος των γωνιών των σχημάτων καθώς και με την διατήρηση του
λόγου των πλευρών τους.
Το λογισμικό The Geometer’s Sketchpad είναι ένα κατάλληλο περιβάλλον στο οποίο οι
μαθητές θα πειραματιστούν και θα εξερευνήσουν την έννοια της ομοιότητας και τις ιδιότητες
που έχουν τα όμοια σχήματα. Στους μαθητές, οι οποίοι θα εργαστούν ομαδικά, θα τους δοθεί
φύλλο εργασίας με σαφώς διατυπωμένες ερωτήσεις στις οποίες θα καλούνται να απαντήσουν
γραπτώς.
Με την εφαρμογή του προτεινόμενου σεναρίου οι μαθητές θα εργαστούν συνεργατικά, διε-
ρευνητικά και καθοδηγούμενοι από τον διδάσκοντα και το φύλλο εργασίας θα καταλήξουν στα
γνωστά συμπεράσματα για την ομοιότητα των σχημάτων. Ιδιαίτερα θα συνδέσουν την ομοιό-
τητα με την σμίκρυνση και μεγέθυνση των σχημάτων και θα διαπιστώσουν ότι κατά τον εν
λόγω μετασχηματισμό οι γωνίες δεν μεταβάλλονται ενώ οι λόγοι των πλευρών των ευθ. σχη-
μάτων είναι πάντοτε ίσοι.
Η διαδικασία της εξερεύνησης και της ανακάλυψης ιδιοτήτων απαιτεί οι μαθητές να μπο-
ρούν να μεταβάλουν τα δεδομένα του σχήματος που εξερευνούν και να παρατηρούν τις αλλα-
γές που προκαλούνται. Η διαδικασία αυτή προσδίνει ένα ενδιαφέροντα διερευνητικό ρόλο
στους μαθητές ενώ στον διδάσκοντα τον ρόλο του συνεργάτη, του επικεφαλής ενός εργαστη-
ρίου στο οποίο δοκιμάζονται ιδέες και ανακαλύπτονται έννοιες και σχέσεις. Οι διδακτική προ-
σέγγιση που θα ακολουθηθεί από τον διδάσκοντα πρέπει να είναι ανάλογη. Θα πρέπει να εν-
θαρρύνει την συνεργασία μεταξύ των μαθητών, την ελεύθερη διατύπωση εικασιών, την αξιο-
λόγησή τους και την άφοβη απόρριψή τους αν είναι λανθασμένες.

Η εφαρμογή του σεναρίου θα γίνει ως εξής: Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του σχετικού κε-
φαλαίου της Ευκλείδειας Γεωμετρίας και αφού προηγηθεί η διδασκαλία της έννοιας του λόγου
δυο ευθ. τμημάτων και του θεωρήματος του Θαλή, οι μαθητές θα μπουν στο εργαστήριο και
θα ασχοληθούν με το σενάριο. Η διεξαγωγή του σεναρίου θα διαρκέσει μια διδακτική ώρα και
οι εμπειρίες που θα αποκτηθούν θα αξιοποιηθούν στα επόμενα μαθήματα για την ομοιότητα
και τις ιδιότητες των ομοίων σχημάτων.
Α2) Μια διδακτική διαδικασία που θα μπορούσε να ακολουθηθεί καθώς και μια σύντο-
μη περιγραφή των επιμέρους δραστηριοτήτων είναι και η εξής:
• Οι μαθητές καθοδηγούνται να κατασκευάσουν στον καμβά ένα τρίγωνο ΑΒΓ και ένα σημείο
Ο εκτός αυτού. Στη συνέχεια επιλέγοντας το εικονίδιο γ (Σχήμα 1) έχουν την δυνατότητα να
αυξομειώνουν το τρίγωνο σε σχέση με το σημείο Ο. Μετρώντας τώρα τις πλευρές και τις γω-
νίες του τριγώνου μπορούν να έχουν μια πρώτη αντίληψη για το τι αλλάζει σ’ ένα τρίγωνο ό-
ταν αυτό αυξομειώνεται.
Σχήμα 26: Καθώς το τρίγω-

νο αυξομειώνεται παρατη-
ρούμε ότι τα μέτρα των γω-
νιών του παραμένουν αναλ-
λοίωτα.
Κατά την εκτέλεση της δράσης αυτής οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν στα εξής ερωτή-
ματα:
1) Καθώς το τρίγωνο αυξομειώνεται τι είναι αυτό που αλλάζει; Οι πλευρές του; Οι γωνίες
του;
2) Μπορείτε να διαπιστώσετε αυτές τις αλλαγές μετρώντας τις πλευρές και τις γωνίες του;
• Μετά τη δράση αυτή οι μαθητές καλούνται στο ίδιο σχήμα να σχεδιάσουν τις ημιευθείες
που έχουν αρχή το Ο και ορίζονται από τα σημεία Α, Β και Γ. Στη συνέχεια επαναλαμβά-
νουν την ίδια διαδικασία αυξομείωσης αλλά έτσι διαπιστώνουν ότι το τρίγωνο ολισθαίνει
παράλληλα με τον εαυτόν του πάνω σε μια δέσμη ημιευθειών. Με τη διαδικασία αυτή θα
συνδέσουν καλύτερα τη σχέση της αυξομείωσης με τη παραλληλία. Το ερώτημα
3) Ποια σχέση διατηρούν οι πλευρές του τριγώνου καθώς αυτό αυξομειώνεται;
θα τους βοηθήσει να συνειδητοποιήσουν ότι οι πλευρές του τριγώνου που αυξομειώνονται μ’

αυτόν τον τρόπο παραμένουν παράλληλες προς τον εαυτόν τους (διατηρούν τις ίδιες διευθύν-
σεις).
• Η τρίτη δράση αφορά την κατασκευή ενός σταθερού τριγώνου και μιας δέσμης ημι-
ευθειών της οποίας οι ημιευθείες διέρχονται από τις τρεις κορυφές του τριγώνου. Στη συνέχεια

κατασκευάζεται ένα δεύτερο τρίγωνο με κορυφές πάνω στις ημιευθείες και πλευρές παράλλη-
λες προς το πρώτο. Έτσι οι μαθητές έχουν την δυνατότητα να συγκρίνουν τα μεγέθη ενός τρι-
γώνου καθώς αυτό αυξομειώνεται παράλληλα με κάποιο άλλο (άρα και με τον εαυτόν του).
Κατά την εκτέλεση των παραπάνω τριών δράσεων οι μαθητές έχουν ν’ απαντήσουν σε ερωτή-
ματα του τύπου:
4) Καθώς το τρίγωνο ΕΖΗ μεταβάλλεται ποια σχέση συνδέει τα μεγέθη του με αυτά του στα-
θερού ΒΓΔ;
5) Ποια σχέση συνδέει τις γωνίες των δυο τριγώνων;
6) Ποια σχέση συνδέει τις πλευρές τους και την περίμετρό τους;
7) Ποια σχέση έχουν τα εμβαδά των δυο τριγώνων;
Σχήμα 27: Οι μετρήσεις αποδεικνύουν ότι καθώς το τρίγωνο ΕΖΗ μετακινείται παράλλη-
λα προς το σταθερό ΒΔΓ, οι γωνίες τους παραμένουν ίσες, οι λόγοι των παράλληλων
πλευρών ίσοι μεταξύ τους και ίσοι με τον λόγο των περιμέτρων τους, ενώ ο λόγος των εμ-
βαδών τους είναι ίσος με το τετράγωνο του λόγου των πλευρών.
• Η τέταρτη δράση αφορά τη διαπίστωση ότι υπάρχουν τρίγωνα τα οποία ενώ δεν έχουν τις
πλευρές τους παράλληλες έχουν ίσες γωνίες και πλευρές ανάλογες. Η διαπίστωση αυτή μπορεί
να γίνει ως εξής: Αρχικά κατασκευάζεται ένα τρίγωνο ΑΒΓ και ένα σημείο Ο εκτός αυτού.
Στη συνέχεια προκαλείται αυξομείωση του τριγώνου ΑΒΓ κατά 3 φορές με αποτέλεσμα το
τρίγωνο Α΄Β΄Γ΄ που θα προκύψει να έχει πλευρές παράλληλες προς το ΑΒΓ, πλευρές τριπλά-
σιες και γωνίες ίσες. Ακολούθως προκαλούνται διαδοχικές στροφές του τριγώνου ΑΒΓ γύρω
από το Ο κατά διάφορες γωνίες. Με δεδομένο ότι σε κάθε στροφή διατηρούνται όλα τα μεγέθη
του τριγώνου ΑΒΓ έχουμε διάφορα τρίγωνα που έχουν ίσες γωνίες και ανάλογες.
Προφανώς υπάρχουν και άλλες τεχνικές με τις οποίες μπορεί ο διδάσκων να καθοδηγήσει τους
μαθητές του ώστε να προσεγγίσουν την έννοια και τις ιδιότητες της ομοιότητας.

Μπορεί επίσης να επαναλάβει τα προηγούμενα με βασικό σχήμα το τετράπλευρο ή άλλο πο-

λύγωνο.
Μπορεί επίσης να ξεκινήσει τη διδασκαλία του με ένα πρόβλημα ή να εντάξει τη διδασκαλία
του αυτή σε ένα σύνολο από δράσεις που έχουν και διαθεματικό χαρακτήρα. Ερευνώντας για
παράδειγμα θέματα από την αρχιτεκτονική, τη ζωγραφική, τη φωτογραφία κτλ.
Σχήμα 28:
Η αξιολόγηση της εφαρμογής του σεναρίου αλλά και των προσδοκώμενων αποτελεσμά-
των από αυτή μπορεί να ενταχθεί στο γενικότερο σχεδιασμό για την αξιολόγηση της σχετικής
ενότητας.
Σε σχέση με το Πρόγραμμα Σπουδών το σενάριο εντάσσεται εύκολα και πλήρως σ’ αυτό

μια και για την υλοποίησή του απαιτείται μόνο μια διδακτική ώρα με κύριο στόχο οι εμπειρίες
που θ’ αποκτηθούν από τους μαθητές θα τους χρησιμεύσουν για την κατανόηση των θεωρημά-
των που θα ακολουθήσουν.
ΑΛΛΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΚΛΕΙΔΕΙΑΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΙΔΑ-

ΧΘΟΥΝ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ
Σχεδόν όλες οι έννοιες της Ευκλείδειας Γεωμετρίας (επιπεδομετρία) μπορούν να διδα-

χθούν με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού λογισμικού “The Geometer’s Sketchpad”. Χαρακτη-
ριστικά μπορούν να δημιουργηθούν εκπαιδευτικά σενάρια όπως το προηγούμενο για τα εξής:
1. Την έννοια της ισότητας των γεωμετρικών σχημάτων .
2. Τα παραλληλόγραμμα και τις ιδιότητές τους.
3. Σχετικές θέσεις ευθεία και κύκλου.
4. Σχετικές θέσεις δυο κύκλων.
5. Οι ιδιότητες των τετραπλεύρων (εγγράψιμων και περιγράψιμων).
6. Δύναμη σημείου ως προς κύκλο.
7. Εμβαδά - Σχέσεις εμβαδών - Σχέση ομοιότητας και εμβαδού
8. Κανονικά πολύγωνα
και άλλα

• Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ (ΘΕΩΡΗΜΆΤΩΝ -

ΠΟΡΙΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΩΝ) ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΎ
ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ.
Είναι γεγονός ότι πολλά προβλήματα που τίθενται στο πλαίσιο της Ε. Γ. απαιτούν από
τους μαθητές μια συγκεκριμένη απάντηση στο πλαίσιο ενός στατικού σχήματος και μόνο η
δημιουργική φαντασία μπορεί να το «δει» σε διάφορες ή διαφορετικές θέσεις, να το εντάξει σε
μια γενικότερη κατηγορία προβλημάτων ή να του τροποποιήσει τα δεδομένα και να γενικά να
πειραματιστεί μ’ αυτό. Έτσι πολλοί μαθητές αρκούνται στην μια απόδειξη και τίποτα περισ-
σότερο, παρ’ όλες τις προσπάθειες των διδασκόντων να ζητούν και δεύτερη λύση, που όμως
σπανίως έρχεται.
Το εκπαιδευτικό λογισμικό γενικά μπορεί να βοηθήσει και να παροτρύνει τους μαθητές
να πειραματιστούν με το σχήμα τροποποιώντας το και κάνοντας ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις
που καταλήγουν στην ανακάλυψη νέων ιδιοτήτων, νέων προτάσεων κτλ.
Ένα ακόμα σημαντικό ζήτημα είναι η απαίτηση στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού λογισμι-
κού οι μαθητές να σχεδιάζουν τα γεωμετρικά σχήματα με βάση τις γεωμετρικές ιδιότητές του.
Έτσι ο μαθητής μαθαίνει να χρησιμοποιεί τις προτάσεις της Ευκλείδειας Γεωμετρίας, να
«βλέπει» Γεωμετρικά, να σκέπτεται με μαθηματικό τρόπο.
Για παράδειγμα η γνωστή πρόταση «Αν Δ είναι σημείο εντός δυο παραλλήλων ευθειών και
Ε, Ζ δυο τυχαία σημεία στις δυο παράλληλες να αποδειχθεί ότι η γωνία ΕΔΖ είναι ίση με το ά-
θροισμα των γωνιών ΓΕΔ και ΔΖΑ» δεν έχει και τόσο προφανή λύση για ένα μαθητή που κάνει
σχεδόν τα πρώτα του βήματα στην Ευκλείδεια Γεωμετρία. Το εκπαιδευτικό λογισμικό θα του
δώσει την ευκαιρία, πριν ασχοληθεί με την απόδειξη της πρότασης, να πειραματιστεί με το
σχήμα να επιβεβαιώσει την αλήθεια της πρότασης σε διάφορες περιπτώσεις αλλά και να «δει»
τι γίνεται όταν τροποποιήσει τα δεδομένα.
Γενικά η χρήση του λογισμικού στην απόδειξη μιας από τις συνήθεις προτάσεις μπορεί να
βοηθήσει τον λύτη,
! να κατασκευάσει το σχήμα της άσκησης με τη χρήση των γεωμετρικών ιδιοτήτων που επι-
βάλει η Ευκλείδεια Γεωμετρία και η χρής του εκπαιδευτικού λογισμικού,
! να εξοικειωθεί καλύτερα με το σχήμα της άσκησης,
! να κάνει πιο συγκροτημένη και ουσιαστική παρατήρηση των στοιχείων του,
! να αναζητήσει το τρόπο συμπεριφοράς των επιμέρους δεδομένων της άσκησης,
! να κατανοήσει τα κρίσιμων σημεία για την απόδειξη και
! γενικά να αποκτήσει εμπειρίες με αυτό.
Θα του δοθεί η ευκαιρία επίσης να συγκροτήσει μια γενικότερη άποψη για το θέμα αφού
εύκολα μπορεί να εξετάσει και τις περιπτώσεις που το σημείο Δ είναι εκτός των παραλλήλων
αλλά και σε άλλες θέσεις.
Σχήμα 29: Το σημείο Δ μπορεί

να μετακινηθεί σε διάφορες θέ-
σεις και να διερευνηθούν έτσι οι
προτάσεις που δημιουργούνται με
την αλλαγή των δεδομένων της.

3.2.2 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΥΚΛΕΙΔΕΙΑΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ
• ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ - ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ
Β1) Σύντομη περιγραφή του σεναρίου.
Μια από τις πιο κλασσικές κατηγορίες προβλημάτων της Ευκλείδειας Γεωμετρίας αλλά
και τις πιο συναρπαστικές ταυτόχρονα είναι γνωστή σαν Μέγιστα - Ελάχιστα ή με άλλα λόγια
προβλήματα μεγιστοποίησης - ελαχιστοποίησης. Η λύση αυτών των προβλημάτων με τις κλα-
σικές μεθόδους απαιτούσε πολύ περίτεχνες ενέργειες και σκέψεις κυρίως αυτές που αφορού-
σαν το πρώτο μέρος της διαδικασίας, αυτό που γενικά αποκαλούμε ανάλυση. Κυρίως η συ-
γκρότηση μια σαφούς εικασίας, και συγκροτημένης υπόθεσης για το πιο είναι τι ζητούμενο
σχήμα είναι το πιο δύσκολο κομμάτι της όλης διαδικασίας. Τα τεχνολογικά εργαλεία μπορούν
να βοηθήσουν ώστε ο λύτης να συγκροτήσει όσο το δυνατόν καλύτερες εικασίες και υποθέσεις
γι’ αυτό. Το υπόλοιπο μέρος του προβλήματος, δηλαδή η κατασκευή, η απόδειξη και η διερεύ-
νηση θα πρέπει να γίνουν με τον κλασσικό τρόπο που έτσι και αλλιώς δεν αλλάζει λόγω της
χρήσης νέων τεχνολογικών εργαλείων.
Στο εξεταζόμενο σενάριο το θέμα δίνεται με τη μαθηματική μορφή του αλλά θα μπορού-
σε να δοθεί και υπό μορφή προβλήματος. Η τελική επιλογή του τρόπου που θα τεθεί το πρό-
βλημα στους μαθητές ασφαλώς ανήκει στον διδάσκοντα.
Το πρόβλημα:
Από όλα τα παραλληλόγραμμα με σταθερή περίμετρο, ποιο είναι εκείνο που έχει το
ελάχιστο εμβαδόν;
Οι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να περιεργαστούν διάφορα παραλληλόγραμμα με την

ίδια περίμετρο και να διαπιστώσουν πολύ εύκολα ότι το τετράγωνο είναι αυτό με το ελάχιστο
εμβαδόν.
Η απόδειξη που θα ακολουθήσει θα πρέπει να είναι θεωρητική και ενταγμένη στο πλαίσιο
του μαθήματος (στην Άλγεβρα ή στην Γεωμετρία) που τίθεται.
Οι μαθητές θα εργαστούν με φύλλο εργασίας το οποίο θα περιέχει τον τρόπο κατασκευής
του σχετικού σχήματος καθώς και των σχετικών ερωτημάτων.
Η παιδαγωγική και διδακτική προσέγγιση πρέπει να δίνει έμφαση στη διερεύνηση και στη
συνεργασία όπως αναλύθηκε και στο σενάριο Α
Β2) Μια διδακτική διαδικασία που θα μπορούσε να ακολουθηθεί καθώς και μια σύ-
ντομη περιγραφή των επιμέρους δραστηριοτήτων είναι και αυτή που περιγράφεται στο
επόμενο φύλλο εργασίας των μαθητών:
Ονοματεπώνυμο μαθητή:
Τάξη/ Τμήμα:
Ημερ/νία:
Το πρόβλημα:
Από όλα τα παραλληλόγραμμα με σταθερή περίμετρο, ποιο είναι εκείνο που έχει το ελά-
χιστο εμβαδόν;
Ακολούθησε τα παρακάτω βήματα για να απαντήσεις στην ερώτηση του προβλήματος.

(Έστω ότι η περίμετρος είναι 12cm
1. Δημιουργούμε ένα καινούριο αρχείο.

2. Δημιουργούμε ένα παραλληλόγραμμο με ημιπερίμετρο 6cm ως εξής:
• Επιλέγουμε από το μενού Measure-Calculate (Ctrl+=) (Μέτρηση - Υπολογιστής). Στο διά-
λογο που εμφανίζεται κάνουμε κλικ στο 6 και κατόπιν από τη λίστα Units (Μονάδα) επιλέ-
γουμε cm.

• Επιλέγουμε το αποτέλεσμα που παρουσιάζεται πάνω αριστερά και κατόπιν από το μενού
Transform-Mark Distance (Μετασχηματισμός - Επιλογή απόστασης).
• Σχεδιάζουμε ένα σημείο Α πάνω στον καμβά και από το μενού επιλέγουμε Transform-
Translate (Μετασχηματισμός - Μεταφορά). Στο διάλογο που εμφανίζεται επιλέγουμε ΟΚ.
Δημιουργείται έτσι ένα νέο σημείο Α΄, το οποίο απέχει από το Α 6cm.
• Επιλέγουμε τα Α και Α΄ και έχοντας επιλέξει το εικονίδιο δημιουργίας ευθύγραμμων τμη-
μάτων κατασκευάζουμε το ευθ. τμήμα ΑΑ΄.
• Στη συνέχεια επιλέγουμε ένα σημείο Μ στο ευθ. τμήμα ΑΑ΄ με την εντολή Construct-Point
On Object (Κατασκευή - Σημείο σε Αντικείμενο).
• Επιλέγουμε την απόσταση ΑΜ από το μενού Measure-Calculate (Ctrl+=) (Μέτρηση -
Υπολογιστής). Στον διάλογο που παρουσιάζεται κάνουμε κλικ στο 6 και κατόπιν από το
Units (Μονάδα), επιλέγουμε cm, κάνουμε κλικ στο μείον και από τη λίστα Values (Τιμές)
επιλέγουμε την απόσταση ΑΜ. Κλείνουμε το διάλογο με ΟΚ.
• Επιλέγουμε την απόσταση 6cm-ΑΜ που μας υπολόγισε και τη μαρκάρουμε, από το μενού
Transform-Mark Distance (Μετασχηματισμός - Επιλογή απόστασης).
• Επιλέγουμε τρία νέα σημεία πάνω στον καμβά έστω τα Β, Γ, Δ και τα επιλέγουμε με αυτή
τη σειρά. Μετράμε τη γωνία ΒΓΔ (Measure-Angle / Μέτρηση - Γωνία) επιλέγουμε το απο-
τέλεσμα και το μαρκάρουμε Transform-Mark Angle (Μετασχηματισμός - Επιλογή γωνίας).
• Επιλέγουμε το σημείο Α και πηγαίνοντας στο μενού Transform-Translate
(Μετασχηματισμός - Μεταφορά) δημιουργούμε ένα σημείο Α΄΄. Παρατηρούμε ότι
ΑΑ΄΄+ΑΜ=6.
• Ενώνουμε τα Α, Α΄΄.
• Επιλέγουμε το ευθύγραμμο τμήμα ΑΑ΄, το σημείο Α΄΄ και φέρνουμε παράλληλη.
• Επιλέγουμε το ευθύγραμμο τμήμα ΑΑ΄΄, το σημείο Μ και φέρνουμε παράλληλη.
• Επιλέγουμε τις δύο νέες παράλληλες που σχηματίστηκαν και δημιουργούμε το σημείο το-
μής, ονομάζοντάς το Η.
• Κρύβουμε τις δύο παράλληλες από το μενού Display-Hide Lines.
• Ενώνουμε τα Α, Α΄΄ Η, Μ ώστε να σχηματιστεί το παραλληλόγραμμο το οποίο δημιουργή-
θηκε να έχει σταθερή περίμετρο.
3. Επιλέγουμε τα σημεία Α, Α΄΄, Η και Μ και από το μενού Construct-Polygon Interior
(Ctrl+P) (Κατασκευή - Εσωτερικό πολυγώνου).
4. Βρίσκουμε την τιμή του εμβαδού του παραλληλογράμμου από το μενού Measure-Area
(Μέτρηση - Εμβαδόν).
Μετακινήστε τώρα το σημείο Μ πάνω στην ευθεία ΑΑ΄και παρατηρείστε το εμβαδόν του πα-
ραλληλογράμμου. Πότε αυτό είναι μέγιστο;
Τροποποιείστε τη γωνία ΒΓΔ και επαναλάβατε τον πειραματισμό σας. Όταν η γωνία είναι 90ο
πότε έχουμε μέγιστο εμβαδόν;
Σχήμα 3:
Εικόνα από τον καμβά
του προβλήματος.

• ΘΕΜΑΤΑ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΩΝ ΤΟΠΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ
Γ1) Σύντομη περιγραφή του σεναρίου.
Οι γεωμετρικοί τόποι και οι κατασκευές έχουν μια σημαντική θέση στην Ευκλείδεια Γε-
ωμετρία. Η μέθοδος με την οποία αντιμετωπίζουμε ένα γεωμετρικό τόπο (γ.τ.) συνίσταται σε
δυο μέρη. Το πρώτο μέρος αφορά την εύρεση της σταθερής γραμμής (ή άλλου αντικειμένου)
στο οποίο ανήκουν τα σημεία του ζητούμενου γ.τ. και το δεύτερο μέρος διερευνά αν όλα τα
σημεία της σταθερής γραμμής είναι σημεία του γ.τ. Όπως είναι φανερό το πρώτο μέρος έχει
και τις περισσότερες δυσκολίες αφού η εύρεση της σταθερής γραμμής δεν είναι άμεσα φανερή
και απαιτεί μια σειρά από νοητικές ενέργειες που πολλές φορές απαιτούν αρκετή εμπειρία. Για
παράδειγμα η πρόχειρη σχεδίαση των ακραίων σημείων που έχουν την ιδιότητα του γ.τ. ήταν
πάντοτε ένα χρήσιμο βήμα για να μπορέσει ο λύτης να κάνει μια σαφή εικασία για τον ζητού-
μενο γ.τ. Η χρήση των τεχνολογικών εργαλείων μπορεί να βοηθήσει καταλυτικά στο σημείο
αυτό.
Στο προτεινόμενο διδακτικό σενάριο ζητείται η εύρεση του γ.τ. των μέσων των χορδών
κύκλου που ορίζονται από ημιευθείες που διέρχονται από σταθερό σημείο.
Με το προτεινόμενο σενάριο οι μαθητές καλούνται να σχεδιάσουν το σχετικό σχήμα και

να προσπαθήσουν να βρουν τον ζητούμενο γ.τ. ακολουθώντας την κλασσική διαδικασία με
την παρέμβαση όμως του εκπαιδευτικού λογισμικού.
Η χρήση του Sketchpad θα επιτρέψει στους μαθητές να πειραματιστούν με τον ζητούμενο
γεωμετρικό τόπο για διάφορες θέσεις του σταθερού σημείου και για διάφορους σταθερούς κύ-
κλους.
Γ2) Μια διδακτική διαδικασία που θα μπορούσε να ακολουθηθεί είναι και η εξής:
Μια σειρά από διαδοχικά ερωτήματα κατευθύνουν τους μαθητές να συγκροτήσουν μια γενικό-
τερη μελέτη για το γεωμετρικό τόπο των μέσων (ή άλλων σημείων) χορδών κύκλου, οι οποίες
ορίζονται και κινούνται με διάφορους τρόπους. Τα ερωτήματα αυτά συμπυκνώνονται στον
παρακάτω πίνακας θα μπορούσε να περιέχεται στο φύλλο εργασίας των μαθητών.
Ορισμός της χορδής Σημείο που γράφει τον ζη- Περιγραφή του γ.τ.
(Η χορδή ορίζεται …) τούμενο γ.τ.
Από ημιευθείες που διέρ- Το μέσο της χορδής Τόξο κύκλου
χονται από σταθερό σημείο
εκτός κύκλου
Από ημιευθείες που διέρ- Το σημείο της χορδής που

χονται από σταθερό σημείο τη διαιρεί σε δύο τμήματα
εκτός κύκλου με λόγο 1/3
Από ημιευθείες που διέρ- Το μέσο της χορδής

του κύκλου

του κύκλου με λόγο 1/4

Από ημιευθείες που διέρ- Το μέσο ταης χορδής

εντός του κύκλου

εντός του κύκλου με λόγο 1/3
Από ευθείες που κινούνται Το μέσο της χορδής

παράλληλα προς σταθερή
ευθεία.
Από ευθείες που κινούνται Το σημείο της χορδής που
παράλληλα προς σταθερή τη διαιρεί σε δύο τμήματα
ευθεία. με λόγο 1/3
Από ευθείες που κινούνται
παράλληλα προς σταθερή
ευθεία.

Note Sketchpad

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Note Sketchpad

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Κ.

• ΤΤΟΟ ΛΛΕΕΙΙΤΤΟΟΥΥΡΡΓΓΙΙΚΚΟΟ ΠΠΕΕΡΡΙΙΒΒΑΑΛΛΛΛΟΟΝΝ

Εκπαιδευτικές διαδικασίες όπως η συνεργατική μάθηση, η διερεύνηση, ο πειραματισμός κτλ.

Το Geometer's Sketchpad αποτελεί ένα χειροπιαστό παράδειγμα που επιβεβαιώνει τα παραπά-

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 2

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 3

• Δημιουργία τόξου από τρία σημεία .......................................................................................17

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 4

Το λειτουργικό περιβάλλον του Geometer’s Sketchpad

1.1. Εικονίδια εντολών και επιλογών

1.2. Τα αντικείμενα του προγράμματος και τα αντίστοιχα γεωμε-

Σχεδιάζεται ελεύθερα οπουδήποτε στον

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 5

Το αποτέλεσμα είναι να κατασκευαστεί μια ευθεία με βάσεις κατασκευής τα δυο σημεία.

Σχήμα 4: Οι πληροφορίες που μας δίνει το πρό-

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 6

της ευθείας θέλουμε.

Η σχεδίασή της στον καμβά του προ-

Το γεγονός ότι τα δυο σημεία βάσης της

Η σχεδίασή του γίνεται με τη βοήθεια

Δ) Η απόσταση δυο σημείων

Στην Ευκλείδεια Γεωμετρία του Λυκείου

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 7

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 8

Σχήμα 10: Μετακινώντας το σημείο Ε του κύκλου κ2 ή τροποποιώντας

(1) Ο ποιο απλός

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 9

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 10

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 11

1.4. Σύντομη περιγραφή του Μενού των Εντολών

Α) Μενού File (Αρχείο)

• Δημιουργία νέου Sketch (Νέου σχεδίου)

• Δημιουργία νέου Script (Νέο αρχείο εντολών)

• Άνοιγμα ενός ήδη υπάρχοντος Sketch ή Script

• Αποθήκευση ενός Sketch ή Script (Αρχείου ή Αρχείου εντολών)

• Κλείσιμο Sketch ή Script

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 12

• Προεπισκόπηση Sketch (Αρχείου)

• Εκτύπωση Sketch (Αρχείου)

Β) Μενού Edit (Επεξεργασία)

• Διαδικασίες Cut, Copy, Paste (αποκοπή - αντιγραφή - επικόλληση)

• Διαγραφή αντικειμένου Clear (Απαλοιφή)

• Διαδικασία Undo (Αναίρεση)

• Διαδικασία Redo (Ακύρωση αναίρεσης)

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 13

Αν μετανιώσαμε για το προηγούμενο Undo (αναίρεση) τότε με Edit-Redo (Επεξεργασία -

• Αυτόματη διαδικασία επιλογής Select All, Select Parents, Select

Σχήμα 16: Στο διπλανό σχήμα τα σημεία βάσης

• Διαδικασία εισαγωγής αντικειμένου Insert Object (Εισαγωγή αντικει-

• Διαδικασία εμφάνισης - απόκρυψης των εικονιδίων Hide ή Show

• Διαδικασία εμφάνισης του προχείρου (Shoow Cliboard)

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 14

Γ) Μενού Display (Προβολή)

• Καθορισμός του πάχους γραμμής στα αντικείμενα

• Καθορισμός χρώματος (σε αντικείμενα)

• Καθορισμός Στυλ γραμμάτων

• Καθορισμός γραμματοσειράς κειμένου.

Οι παραπάνω επιλογές ενεργούν πάνω σε ένα ή περισσότερα επιλεγμένα αντικείμενα αλλα

• Καθορισμός απόκρυψης αντικειμένου.

• Καθορισμός εμφάνισης όλων των κρυφών αντικειμένων.

• Επιλογή εμφάνισης ετικέτας

The Geometer's Sketchpad: Οδηγίες και δραστηριότητες Κ. Γαβρίλη 15

• Επιλογές ετικετών για αντικείμενα