ชวงลาง

รอยกวาปที่เรามีรถยนตใชงานกันมาตลอด ยอมเปนที่แนนอนวา รถยนตไดรับการพัฒนาขึ้นมาตลอดเวลา ทุกจุด

ทุกระบบ แมวาเมื่อเทียบกับนวัตกรรมอื่นๆ รถยนตมีการพัฒนาการไดชามาก เราเริ่มตนกันที่รถยนตลอไม ชวงลาง
แบบคานแข็ง และแหนบทั้งหนา และหลัง จนมาปจจุบัน ชวงลางของรถยนต ซึ่งแตเดิมนั้นมีความหายเพียงเพื่อกันสะเทือน
(Suspension) แตในความหมายของรถยนตในปจจุบัน คําวาชวงลางไมใชมีความหมายเพียงเพื่อความสะดวกสบาย (กัน
สะเทือน) อยางเดียว
ในความเห็นของผมนั้น คําวาชวงลางของผมนั้น มีความหมายตั้งแตลอ (Wheels) ยาง (Tyrs) ระบบบังคับเลี้ยว (Steering)
และระบบกันสะเทือน (Suspension)
ผมชอบใจรถยี่หอหนึ่ง ที่เขาใชความหมายรวม ๆ กันนั้นวา Running Gears ผมเองไมใชผูเชี่ยวชาญทางดานภาษา แตก็ถูกใจ
กับคําวา Running Gears จึงเหมาเอาวา เปนระบบชวงลางของรถเกงนั่ง (Passenger Cars) ทั้งนี้ รวมถึงอุปกรณเสริมเพื่อให
เกิดความสะดวกสบาย (ในการขับขี่) และดวยจุดประสงคที่เดนชัดของคําวา ชวงลางในปจจุบันนั้น จะเนนเอาความปลอดภัยทั้ง
ของผูขับ และผูรวมทางเปนเปาหมายหลักของการออกแบบ
ถาไมนับรวมเอาระบบไฟฟาในรถยนต ซึ่งมีการพัฒนาการไดอยางรวดเร็ว (แตยังนับวาชา เมื่อเทียบกับวิทยุทีวี) ชวงลางดู
เหมือนจะเปนระบบหนึ่งในรถยนตที่ไดรับการพัฒนาจนแทบจะไมหลงเหลือคราบไคลของรุนคุณปู คุณทวดเอาไวเลย
ในรถยนตรุนคุณปู คุณทวด เราจะพบเห็นกันแตระบบกันสะเทือนจริง ๆ (Leaf spring) จนมาถึงรุนคุณลุง คุณปา ระบบกัน
สะเทือนจึงไดถูกปรับเปลี่ยนมาเปนหนาอิสระ แตหลังยังเปนคานแข็งพรอมแหนบอยู
ลวงเขามาถึงรุนคุณพอ (ยังหนุม) การกรีธาทัพเขายึดตลาดรถยนตของโลก จากประเทศญี่ปุน โดยการนํารถยนตขับเคลื่อนลอ
หนาเขาเปนหัวหอก โลกของเราจึงไดรูจักกับคําวา ระบบกันสะเทือนแบบอิสระ 4 ลอ ซึ่งในรุนแรก ๆ นั้นจะเรียกวาอิสระ 4 ลอ ก็
ไมนาจะถูกตองนัก เพราะลอหลังยังเปนแบบคานแข็งกันอยู เสียเปนสวนมาก แมวาจะใชสปริงขด (Coil Spring) มาทดแทน
แหนบแลวก็ตาม
ในชวงที่รถแทบจะทุกคายตามแหผลิตรถขับเคลื่อนลอหนาออกมายึดครองตลาด ยังมีรถยนตจากคายยุโรปเพียง 2-3 ยี่หอที่ยัง
ยึดมั่นถือมั่นอยูกับระบบขับเคลื่อนลอหลังอยู และก็ไดพัฒนาระบบชวงลางใหเปนแบบอิสระ 4 ลอไดอยางแทจริง ดูเหมือนวา
Mercedes-Benz ไดนําเอาชวงลางอิสระ 4 อยางสมบูรณแบบ (Independent Front and Rear Suspension) เขาใสไวใน
Mercedes-Benz ในรุน 190 E จนเปนตํานานของระบบชวงลางอิสระ (หลัง) แบบ 5 แกนยึดอันเปนแมแบบของรถทุกยี่หอใน
ปจจุบัน และรถยนตที่ทันสมัยในปจจุบันที่จะใหทั้งความสะดวกสบายในการขับขี่ตอบสนองไดอยางมั่นใจ (ตามราคาตัวรถ)
ในเรื่องของความปลอดภัย ไมวาจะเปนในเรื่องของ Passive Safety หรือ Active Safety แลว รถคันนั้น ๆ จะตองเปนระบบชวง
ลางที่เรียกวาอิสระ 4 ลอ (Independent Suspension) อยางแทจริง
สวนอุปกรณเสริมที่จะทําใหเพิ่มความปลอดภัย (เพิ่มตังคในตอนจาย) เชน อุปกรณชวยควบคุมเสถียรภาพในการทรงตัว
อุปกรณชวยปองกันลอล็อกตาย อุปกรณปองกันลอหมุนฟรี หรือแมแตการขับเคลื่อนในแบบ 4 ลอ พรอมกัน ก็ถือวาเปนอุปกรณ
หนึ่งในระบบของชวงลาง เพื่อใหความปลอดภัยมากขึ้น
ในระบบชวงลาง ถาพูดกันเพียงแคโชคอัพ และคอยสสปริง ก็คงไมไดเนื้อไดหนังอะไรมากนัก ผมคงตองขยายความกันใหพอเขา
ใจ เพราะรถคันหนึ่ง ๆ กวาจะเสร็จสมบูรณออกมาวิ่งไดบนถนน ไดผานการคิดคํานวณทดสอบออกแบบ ใชเวลากันเปนป ๆ แต
บานเราใชเวลากันเพียง 2-3 ชั่วโมงเพื่อที่จะตัดสปริง ตัดโชค เฮอ !
รถยนตคันหนึ่ง ผูใชงานสวนใหญจะใหความสําคัญไปที่เครื่องยนต โดยเฉพาะในเรื่องของการบํารุงรักษากันดวยแลว
กําหนดการเปลี่ยนถายนํ้ามันเครื่อง ดูจะเปนกระแสหลักของผูใชรถไปแลววา ถาครบกําหนดเมื่อไร ตองเปลี่ยนนํ้ามันเครื่อง ไส
กรองทันที ก็พอจะเขาใจละครับวา ถาเครื่องยนตเสีย หรือพัง คาใชจายในการซอมแซมคอนขางสูง และดวยความเชื่อเชนนี้เอง
ผูใชรถจึงกังวล และสนใจเพียงแคระยะเวลาของการเปลี่ยนถายนํ้ามันเครื่อง โดยลืมคิดไปวา สวนอื่นๆ ก็มีความสําคัญไมนอย
ไปกวาเครื่องยนต เชน ระบบชวงลางทั้งหมด เครื่องยนตเสีย เครื่องยนตไมสมประกอบ เครื่องยนตไมสมบูรณ อยางมากที่เกิด
ขึ้นก็คือ เสียเงิน เสียเวลา
แตถาระบบชวงลางเสีย ระบบชวงลางไมสมบูรณ ระบบชวงลางไมสมประกอบ ไมเพียงแคเสียเงินเสียเวลา มากกวานั้นก็คือ
การเสียชีวิตหรืออวัยวะ เพราะระบบชวงลางในรถยนตปจจุบัน เปนอุปกรณเบื้องตนของความปลอดภัยในการขับขี่
ในขณะที่รถเคลื่อนที่ ความปลอดภัยขั้นสูงสุดขึ้นอยูกับการทรงตัวของรถ การทรงตัวของรถที่ดี และสมบูรณจะขึ้นอยูกับ
ชวงลางทั้งหมด ในขณะที่รถยนตเคลื่อนที่ ไมวาจะมีความเร็วมากหรือนอย จะมีแรงที่มากระทํา ทําใหรถยนตเสียการทรงตัว
มากมาย เชน แรงเหวี่ยง แรงกด แรงยก แรงตาน แรงบิด (ตัว) แรงกระแทก และอีกหลาย ๆ แรง
ระบบชวงลางของรถยนตที่ดีนั้น จะถูกออกแบบใหเกิดการตอบโต ฉุดรั้ง หนวงเหนี่ยว เรี่ยวแรงตางๆ ทั้งหลายเหลานั้น ใหอยูใน
สภาพที่ตัวรถสามารถที่จะควบคุมมันไดใหสมดุลที่สุด ไมวาการขับขี่นั้นจะอยูในสภาพเชนไร ความเร็วตํ่าความเร็วสูง ถนนราบ
เรียบ ขรุขระ หลุมบอ โคง ขึ้นเนิน ลงเนิน ในทันทีที่ลอหมุน ระบบชวงลางทั้งหมดจะเริ่มทํางานไปพรอม ๆ กัน เพื่อใหผูขับ หรือ
โดยสาร ไดรับความสะดวกสบาย และปลอดภัย
แรงที่มากระทําในแนวดิ่ง โชคอัพ หรือสตรัท และคอยสสปริง จะทํางานและควบคุมใหรถยนตอยูในสภาพสมดุลมากที่สุด
สปริงขด (คอยลสปริง) จะทําหนาที่ตอตานแรงที่มากระทําในแนวดิ่ง และสปริงขดนี้จะดีด (ตัวถัง) รถขึ้นในแนวดิ่งเชนกัน
ตามหลักของแรงตกกระทบ เทากับแรงสะทอนสปริง จะทําใหตัวถังรถดีดตัวขึ้นลงอยูตลอดเวลา
โชคอัพ หรือสตรัท เปนตัวตอตานแรงสะทอนของสปริงที่ดีด (ยกตัวถัง) ขึ้น เพื่อที่จะใหแรงสะทอน จากการดีดตัวของสปริงนั้น
อยูในวิสัยที่ควบคุมได (ตามที่ไดถูกออกแบบเอาไว)
ถาสปริงออน (ลา) การยุบตัว (แรงตกกระทบ) ของตัวถังก็จะมีมาก จึงทําใหการดีดกลับ (แรงสะทอน) ของสปริงมีมากขึ้นดวย
โชคอัพก็จะทํางานหนักขึ้น ถาโชคอัพออนลา การตอตานการดีดกลับของสปริงก็จะทําไดไมสมบูรณ การทรงตัวของรถก็จะเสีย
ตัวอยาง เมื่อคุณปลอยลูก ปงปอง ตกลงพื้น ลูกปงปองนั้นจะกระดอนขึ้นลงตามแรงกระทบ จนหมดแรงสงบนิ่งไปเอง และการ
กระดอนขึ้นลงของลูกปงปองนั้น ไมสามารถที่จะทําความสูงตํ่า ความถี่หาง (ของการขึ้นการลงได) นั่นคือการทํางานของสปริง
แตถาคุณผูกลูกปงปองดวยเชือก ปลายขางหนึ่งยึดตายตัว ปงปองลูกนั้นก็จะกระดอนขึ้นลงไดมากที่สุดตามความยาวของเชือก
ที่คุณผูกเอาไว ก็หมายถึงวา เชือกเสนนั้น ก็คือผูที่กําหนดทิศทางระยะทางของการเคลื่อนที่ (กระดอนขึ้นลง) ของลูกปงปอง
และเชือกเสนนั้น ก็จะทําหนาที่เชนเดียวกับ โชคอัพ หรือสตรัท ในรถยนต
ความแข็งออน ความสั้นยาว ทั้งของคอยลสปริง และโชคอัพ จึงเปนขนาดที่ถูกออกแบบขึ้นมาใหมีความสัมพันธกัน นอกจากนั้น
ความสัมพันธกันของโชคอัพ และคอยลสปริง ยังตองสัมพันธกันกับองคประกอบอื่นๆ ที่ประกอบกันขึ้นเปนตัวรถ แนนอนที่ความ
สัมพันธกันทั้งหมด ไดผานการออกแบบ คํานวณทดสอบ ทั้งจากบนแผนกระดาษ และบนทองถนน จนไดความสัมพันธที่เหมาะ
สมที่จะทําใหตัวรถคันนั้น อยูในสภาพสมดุล ทั้งในเรื่องของความสะดวกสบายและปลอดภัย

การตอเติมสวนใด สวนหนึ่ง จึงตองแนใจไดวาผลที่ออกมา ตัวรถจะยังคงความสมดุล อยางที่มันควรจะเปน โดยเฉพาะใน

เรื่องของความสะดวกสบายในการโดยสาร และความปลอดภัยในการขับขี่ นํ้าหนักของตัวรถ รวมสัมภาระและผูโดยสาร
พรอมๆ กับการเคลื่อนที่ของตัวรถทําใหเกิดแรงที่มากระทํากับตัวรถหลายๆ ทิศทาง แรงทั้งหมดที่มากระทําหรือที่เกิดขึ้นจะ
กระจายกันไปตามจุดตางๆ ในตัวรถ ชิ้นสวนระบบชวงลางทั้งหมดไมวาจะเปนยาง กระทะลอ โชคอัพ สปริง แกนยึดตามจุด
ตางๆ หรือแมแตโครงสรางของตัวถัง จะเปนผูที่มีหนาที่ทํางานรับแรงกระทําที่เกิดขึ้น และกําจัดขัดขวางหนวงเหนี่ยว รั้งดึง
แรงตางๆ เหลานั้นใหอยูในรองในรอยของความสมดุล เพื่อที่จะรักษาการทรงตัวของตัวรถเอาไวเมื่อมีการเคลื่อนที่ แกนยึดตางๆ
ทั้งหมดที่มีไมวาจะบรรจุอยูในรถอะไร ยี่หอใด ทั้งหนาและหลังทั้งซายและขวา จะไดรับการออกแบบมาเพื่อกําจัดแรงกระทําที่
จะเกิดขึ้นทั้งหมดอยางมีประสิทธิภาพเทาที่ควรจะเปน
ทั้งนี้แกนยึดทั้งหมดจะตองทํางานอยางสอดคลองประสานสัมพันธกันกับการหมุนของลอ นํ้าหนักของรถรวมผูโดยสารและ
สัมภาระ มุมของการบังคับเลี้ยว สภาพของถนน อัตราเรง (กําลัง) ของเครื่องยนต อัตราการฉุดลากของระบบขับเคลื่อน การ
หามลอ หรือการหยุดรถ เสถียรภาพในการทรงตัวของรถที่ดี ซึ่งก็หมายถึงความปลอดภัยที่นาไววางใจจะขึ้นอยูกับระบบชวงลาง
ของรถยนต
หลายๆ คนชอบรถที่มีความออนนุม นั่งสบาย ก็ตองละเลยเรื่องของการทรงตัวในความเร็วปานกลางหรือสูง บางคนชอบที่จะมี
ชวงลางที่แข็งกระดางเพื่อจุดประสงคในการรักษาเสถียรภาพของการทรงตัว ก็ตองยอมที่จะเสียคาของความสะดวกสบายไป
บางสวน
มุมของลอ ซึ่งมักจะถูกกําหนดตายตัวมาจากโรงงานผูผลิต เปนมุมที่คํานวณหรือคาดการณไวที่จะตอบสนองกับแรงที่มา
กระทํากับจุดตางๆ ของตัวรถ และแนนอนที่มุมของลอที่ถูกตองจะตองขึ้นอยูกับความสั้นยาว แข็งออนของทั้งโชคอัพและสปริง
แกนยึดตางๆ รวมทั้งลูกหมากที่ทําหนาที่เปนจุดหมุนของสวนประกอบทั้งหมด จะตองอยูในสภาพที่แนน แข็ง ตามขอกําหนด
การตัดโชค ดัดโชค ตัดสปริง เสริมสปริง (เพื่อที่จะทําใหรถดูเตี้ยลง) และรวมถึงการยืด หนุน เสริม เพื่อใหรถสูงขึ้น ยอมจะทําให
มุมตางๆ ของลอ มุมตางๆ ของแกนยึดเบี่ยงเบนไปจากที่กําหนดเอาไว นั่นก็หมายถึงความสมดุลของระบบชวงลางที่จะตอง
รักษาเอาไวในการรองรับแรงกระทําตางๆ ที่เกิดขึ้น ผิดไปจากสภาพความเปนจริงตามขอกําหนด
รถทุกคัน ทุกยี่หอ จะถูกออกแบบใหเหมาะสมกับ (ราคา) สภาพการใชงานซึ่งจะแตกตางกันออกไป รถที่ถูกสรางมาเพื่อใหรับนํ้า
หนักบรรทุกมากๆ ก็ยอมจะตองสูญเสียความสะดวกสบาย (นุมนิ่ม) เชนกันกับรถที่ถูกออกแบบมาเพื่อความสะดวกสบาย ก็
ตองแลกที่จะสูญเสียความสมดุลของการทรงตัว
แตก็แนนอน มีรถยนตมากมายหลายยี่หอ ที่พยายามที่จะใหไดมาทั้งสองอยางพรอมกัน แตราคาคาตัวก็ตองพูดกันอีกราคาหนึ่ง
เครื่องยนตเปนบอเกิดของกําลังทําใหรถเคลื่อนตัวไดตามตองการ ชวงลางคือระบบที่จะชวยเสริมใหรถคันนั้นเคลื่อนที่ไปอยาง
ปลอดภัย
การบํารุงรักษารถยนตคันหนึ่ง ไมเพียงแคเปลี่ยนถายนํ้ามันเครื่องไสกรองเทานั้น การตรวจสอบสภาพของโชคอัพ สปริง จุดยึด
แกนยึดตางๆ อยูเสมอก็คือการตรวจสอบสภาพรางกายของคนเราอยูเปนประจํา การใชรถที่ดีก็หมายถึงการรักษาสภาพของชวง
ลางของรถยนตใหอยูในสภาพที่ดี
รถที่ผานการใชงานมานาน ควรจะมีการตรวจสภาพของแกนยึดตางๆ บอยขึ้น เชนลูกหมาก ยางกันฝุนลูกหมาก บูทของแกนยึด
ยางรองตัวถังกับซับเฟรมตัวถัง การแข็งตัวของบูทยางในจุดตางๆ จะทําใหความกระดางของรถมีมากขึ้น การฉีกขาด แตกราว
ของบูทยาง หรือแกนยึดจะทําใหมุมของลอ และการรับแรงกระทําตามจุดตางๆ ผิดเพี้ยนไปจากเดิม
ครับ อยาละเลยระบบชวงลางเพราะชีวิตของคุณ ขึ้นอยูกับมัน
ขอแถมทายเรื่องการตรวจซอมรถยนตกันหนอยครับ มีทานที่ใชรถฮอนดา โอดิสซี่ส แลวมีไฟเตือนเอบีเอส (ABS) ติดโชว เปน
บางครั้ง ติดๆ ดับๆ นํารถเขาศูนยแลว ทางศูนยบอกวาตองเปลี่ยนชุดควบคุม ABS ทั้งชุด และตองรออะไหล 2 เดือน ผมไดนํา
รถมาตรวจดู สิ่งที่พบเบื้องตนก็คือ แบตเตอรี่ไมมีนํ้ากลั่นเลยทุกชองเติม จึงจัดการเติมนํ้ากลั่นใหเต็ม แลวก็นํารถออกวิ่งทดสอบ
ดูไฟสัญญาณขอบกพรอง ไฟก็ไมโชวเตือนอีกเลย
ผมก็ขอแนะนําตอวาใหตรวจเช็คสภาพแบตเตอรี่อีกครั้งถึงความสามารถในการเก็บประจุไฟและหารานซอมไดชารจฝมือดีๆ
ตรวจสอบไดชารจถึงความสามารถในการปนไฟ ซึ่งระบบเอบีเอส นาจะกลับมาสมบูรณอยางเดิม
ปจจุบันเงินทองหายาก ศูนยบริการรายไดถดถอย การหารายไดเพิ่มเติมจากการวินิจฉัยปญหาที่ไมถูกตอง เพื่อใหลูกคารับ
ภาระคาใชจาย ที่ไมนาจะจาย นาจะหมดไปไดแลว อยางไรก็คนไทยดวยกัน อยาหลอก (ขายอะไหล) คนไทยเพื่อใหคนตาง
ชาติรํ่ารวยเลย ผมขอเถอะ