MÔN CƠ SỞ VĂN HÓA VIỆT NAM

Thời gian 45 phút

----------

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM

Văn hoá là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do
con người sáng tạo và tích luỹ qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự
tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình.
(1.5điểm)
Tín ngưỡng sùng bái tự nhiên: (4 điểm)
-Nguồn gốc: Cư dân nông nghiệp sống gắn chặt với tự nhi ên, sản xuất
nông nghiệp bị chi phối nặng nề của tự nhi ên.(1 điểm)
-Nội dung và biểu hiện: Thờ tất cả các hiện t ượng tự nhiên cả cụ thể
và khái quát:
+ Bà trời, bà đất, bà nước (Tam phủ) (0,5 điểm)
+ Bà Mây, mưa, sấm, chớp (Tứ pháp) (0,5 điểm)
+ Thờ thần không gian, thần thời gian.(1 điểm)
+ Thờ động vật, thực vật.(1 điểm)
Tín ngưỡng sùng bái con người: (4điểm)
-Nguồn gốc: Do quan niệm con ng ười gồm 2 phần: Thể xác và Linh
hồn. Linh hồn chia làm 2:
+ Hồn: có 3 hồn (Tinh hồn, Thần hồn, Khí hồn)
+ Vía: có 7 vía (đàn ông), 9 vía (đàn bà): Th ất khiếu, Cửu khiếu
(lỗ trên cơ thể).
Khi chết, vía gắn chặt với thể xác ti êu tan, Linh hồn tồn tại
vĩnh viễn và thường xuyên phù hộ, độ trì con cháu. (1 điểm)
-Nội dung và biểu hiện: Đạo thờ cúng tổ tiên (một thứ tôn giáo đặc
sắc Việt Nam chi phối đến đời sống v à văn hóa). (1 điểm)
+Gia đình: thờ Thổ công, một dạng của Mẹ Đất. (Bộ ba: Thổ công,
Thổ ky, Táo quân). (0,5 điểm)
+Làng: Thành hoàng, Tiền hiền. (0,5 điểm)
+Nước: Tứ bất tử (Tản viên, Thánh Gióng, Chử Đồng Tử, Bà Chúa
Liễu Hạnh), danh nhân có công với n ước. (1 điểm)
(0,5đ trình bày)

1
 MÔN CƠ SỞ VĂN HÓA VIỆT NAM
Thời gian 45 phút
--------------

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM

Văn hoá là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do
con người sáng tạo và tích luỹ qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự
tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình.
(1.5điểm)
- Quan niệm: (2điểm)
+ Yếu tố quan trọng nhất để duy trì sự sống, lấy ăn làm đầu (1 điểm)
+ Dẫn chứng (1điểm)
- Cơ cấu bữa ăn: (2,5điểm)
+ Đây là văn hóa tận dụng môi trường tự nhiên, nên đầu tiên là Cơm
(gạo), đến rau quả, đến thủy hải sản; thịt chiếm vị trí vô cùng khiêm tốn (1,5
điểm). Vì sao như vậy? (0,5điểm)
+ Đồ uống, hút có: trầu cau; nước vối, chè; rượu gạo, thuốc lào (0,5
điểm)
- Các tính chất cơ bản: (3,5điểm)
+Tính tổng hợp: cách chế biến: đủ mọi chất, đủ ngũ vị, ngũ sắc; trong
cách ăn: nhiều món cùng một lúc tác động vào mọi giác quan. (1,5 điểm)
+Tính cộng đồng: Ăn mâm chung n ên phụ thuộc tập thể. Nồi cơm
chung, tô canh chung và chén nư ớc mắm chấm chung. Uống r ượu cần. (1
điểm)
+Tính biện chứng và linh hoạt: Hài hòa Âm Dương, dụng cụ ăn (triết
lý đôi đũa) (1 điểm)

(0,5đ trình bày)

2
 MÔN CƠ SỞ VĂN HÓA VIỆT NAM
Thời gian 45 phút
------------

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM

Văn hoá là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do
con người sáng tạo và tích luỹ qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự
tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình.
(1 điểm)
Bản chất con người chỉ bộc lộ rõ trong giao tiếp. (0,5 điểm)
- Xét thái độ đối với việc giao tiếp: vừa thích giao tiếp lại vừa rụt rè.
(2điểm)
+ Góc độ chủ thể: thích thăm viếng. Dẫn chứng.
+ Góc độ khách thể: hiếu khách. Dẫn chứng
- Xét quan hệ giao tiếp: lấy tình cảm, sự yêu ghét làm nguyên tắc ứng xử.
Dẫn chứng (1điểm)
- Với đối tượng giao tiếp: ưa tìm hiểu, quan sát, đánh giá - Kho kinh
nghiệm tướng số. Dẫn chứng (1điểm)
- Dưới góc độ chủ thể giao tiếp: trọng danh dự. Dẫn chứng (1điểm)
- Cách thức giao tiếp: ưa sự tế nhị, ý tứ, trọng hòa thuận. Dẫn chứng
(1điểm)
- Ngôn ngữ giao tiếp: phong phú, đa dạng (thân mật hóa; xã hội hóa; tôn ti,
kĩ lưỡng (xưng khiêm, hô tôn). Dẫn chứng (2điểm)
(0,5điểm trình bày)

3
 MÔN CƠ SỞ VĂN HÓA VIỆT NAM
Thời gian 45 phút
------------

ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM

Văn hoá là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do
con người sáng tạo và tích luỹ qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự
tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình.
(1điểm)
Tính cộng đồng:(4điểm)
-Là sự liên kết các thành viên trong Làng lại với nhau.
-Bản chất: dương tính hướng ngoại.
-Biểu tượng: Sân đình, Bến nước, Cây đa
-Ưu điểm: Tinh thần đoàn kết tương trợ, tập thể hòa đồng,dân chủ bình
đẳng.
-Nhược điểm:thủ tiêu vai trò cá nhân,dựa dẫm ỷ lại, đố kị cào bằng.
Tính tự trị: (4điểm)
-Xác định sự độc lập của làng
-Bản chất:âm tính hướng nội
-Biểu tượng: Lũy tre
-Ưu điểm: Tinh thần tự lập, tự cấp tựu túc,tính cần cù.
-Nhược điểm: bè phái, địa phương cục bộ, tư hữu, ích kỉ, gia trưởng, áp đặt.
Mở rộng ra phạm vi nước, tính cộng đồng trở thành tinh thần đoàn
kết toàn dân, tính tự trị trở thành tinh thần độc lập dân tộc. (0,5 điểm)
(0,5điểm trình bày)