ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ Α΄

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 24

Η Επίδαμνος είναι πόλη στα δεξιά, καθώς μπαίνει κανείς με πλοίο

στον Ιόνιο κόλπο. Και κοντά σ' αυτήν κατοικούν βάρβαροι Ταυλάντιοι ,
που είναι Ιλλυρικό έθνος. Αυτή ήταν αποικία των Κερκυραίων, όμως
ιδρυτής έγινε κάποιος Φαλίας, γιος ενός Ερατοκλείδη, Κορίνθιος στην
καταγωγή από τους απογόνους του Ηρακλή, αφού πρώτα προσκλήθηκε
από τη μητρόπολη, σύμφωνα βέβαια με την αρχαία συνήθεια.
Συμμετείχαν στον αποικισμό και μερικοί από τους Κορίνθιους και το
άλλο Δωρικό γένος. Με το πέρασμα του χρόνου η στρατιωτική δύναμη
της Επιδάμνου μεγάλωσε και αυξήθηκε ο πληθυσμός της. Αφού όμως
για πολλά χρόνια πολέμησαν μεταξύ τους, όπως λέγεται, εξαιτίας
κάποιου πολέμου με τους γείτονες βαρβάρους άρχισαν να παρακμάζουν
και έχασαν το μεγαλύτερο μέρος της δύναμής τους. Την περίοδο μάλιστα
πριν από αυτόν εδώ τον πόλεμο, οι δημοκρατικοί εξόρισαν τους
ολιγαρχικούς και αυτοί αφού ενώθηκαν με τους βάρβαρους και έκαναν
από κοινού επιδρομές, λεηλατούσαν αυτούς που βρίσκονταν μέσα στην
πόλη και από τη στεριά και από τη θάλασσα. Οι Επιδάμνιοι όμως, που
βρίσκονταν μέσα στην πόλη, επειδή υπέφεραν, αποστέλλουν πρέσβεις
στην Κέρκυρα, γιατί ήταν η μητρόπολη τους, παρακαλώντας να μην
αδιαφορούν που αυτοί καταστρέφονται, αλλά να συμφιλιώσουν τους
εξόριστους μαζί τους και να σταματήσουν τον πόλεμο με τους
βαρβάρους. Αυτά λοιπόν παρακαλούσαν καθισμένοι ως ικέτες στο ναό
της Ήρας. Οι Κερκυραίοι όμως, δεν αποδέχτηκαν την ικεσία τους και
τους έδιωξαν άπρακτους.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 25

Αφού αντιλήφθηκαν οι Επιδάμνιοι πως καμιά βοήθεια δεν υπήρχε

γι' αυτούς από την Κέρκυρα ,είχαν βρεθεί σε αδιέξοδο να διευθετήσουν
την κατάσταση και, αφού έστειλαν αντιπροσωπεία στους Δελφούς
,ρώτησαν το θεό αν έπρεπε να παραδώσουν την πόλη στους
Κορινθίους ,επειδή ήταν οι ιδρυτές τους, και προσπαθούσαν να
εξασφαλίσουν κάποια βοήθεια από αυτούς. Και ο θεός έδωσε χρησμό σε
αυτούς να παραδώσουν την πόλη και να τους κάνουν ηγεμόνες τους .Και
αφού ήρθαν οι Επιδάμνιοι στην Κόρινθο ,σύμφωνα με το χρησμό
παρέδωσαν την αποικία, αποδεικνύοντας ότι ο ιδρυτής τους ήταν από την
Κόρινθο και εξηγώντας τους το χρησμό, και τους παρακαλούσαν να μην

1
ανέχονται να καταστρέφονται αυτοί, αλλά να τους βοηθήσουν .Και οι
Κορίνθιοι, σύμφωνα με το δίκαιο ,υποσχέθηκαν τη βοήθεια, γιατί
νόμιζαν ότι η αποικία δεν ήταν δική τους λιγότερο από ό,τι ήταν των
Κερκυραίων και συγχρόνως εξαιτίας του μίσους για τους Κερκυραίους
,γιατί αυτοί, μολονότι ήταν άποικοί τους ,τους περιφρονούσαν .Γιατί
,καθώς ούτε στις κοινές δημόσιες τελετές τους πρόσφεραν τις
συνηθισμένες τιμές, ούτε άρχιζαν τις θυσίες με τιμητική προσφορά σε
άντρα Κορίνθιο ,όπως ακριβώς οι άλλες αποικίες ,αλλά τους
περιφρονούσαν, γιατί εκείνη την εποχή ήταν ως προς τη δύναμη του
πλούτου στην ίδια θέση με τους πιο πλούσιους Έλληνες και ως προς τον
πολεμικό εξοπλισμό πιο ισχυροί (από τους Κορίνθιους) και επειδή
μερικές φορές καυχιόντουσαν ότι υπερέχουν πολύ στο ναυτικό, διότι
παλιότερα είχαν εγκατασταθεί στην Κέρκυρα οι Φαίακες που ήταν
ονομαστοί στα ναυτικά (και στα αλήθεια φρόντιζαν περισσότερο το
ναυτικό και ήταν ισχυροί. Γιατί όταν άρχισαν να πολεμούν είχαν στην
κατοχή τους 120 τριήρεις).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26

Οι Κορίνθιοι λοιπόν ,επειδή είχαν λόγους δυσαρέσκειας για όλα

αυτά ,έστελναν βοήθεια στην Επίδαμνο με ευχαρίστηση, προτρέποντας
όποιον θέλει να πάει ως έποικος και φρουροί Αμπρακιώτες και
Λευκαδίτες και δικοί τους .Και ακολούθησαν την πορεία από τη στεριά
στην Απολλωνία ,που ήταν αποικία των Κορινθίων ,από το φόβο των
Κερκυραίων, μήπως εμποδίζονταν από αυτούς ,αν έφταναν στον
προορισμό τους από τη θάλασσα .
Οι Κερκυραίοι από την άλλη, όταν έμαθαν ότι και οι φρουροί
είχαν φτάσει στην Επίδαμνο και πως η αποικία είχε παραδοθεί στους
Κορίνθιους , αγανακτούσαν. Και αφού έπλευσαν (προς την Επίδαμνο)
αμέσως με 25 πλοία και αργότερα με άλλο στόλο, διέταζαν με υβριστικό
τρόπο να δέχονται πίσω τους εξόριστους (γιατί οι εξόριστοι Επιδάμνιοι
πήγαν στην Κέρκυρα ,δείχνοντας και τους τάφους και τη μεταξύ τους
συγγένεια, την οποία προβάλλοντας ως δικαιολογία παρακαλούσαν να
τους επαναφέρουν στην πατρίδα τους από την εξορία ) και να διώξουν
τους φρουρούς ,που έστειλαν οι Κορίνθιοι και τους αποίκους .Οι
Επιδάμνιοι όμως σε τίποτε από αυτά δεν υπάκουσαν και γι' αυτό οι
Κερκυραίοι εκστρατεύουν εναντίον τους με 40 πλοία μαζί με τους
εξόριστους ,για να τους επαναφέρουν στην πατρίδα από τη εξορία
,προσλαμβάνοντας ως μισθοφόρους και τους Ιλλυριούς .Και ενώ
πολιορκούσαν την πόλη ,διακήρυξαν εκ των προτέρων ότι όποιος από
τους Επιδάμνιους θέλει καθώς και οι ξένοι να φύγουν ατιμώρητοι
.Διαφορετικά, θα τους μεταχειριστούν ως εχθρούς.

2
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27

Επειδή όμως (οι Επιδάμνιοι ) δεν πείθονταν ,οι Κερκυραίοι

πολιορκούσαν την πόλη (η περιοχή είναι ισθμός) και οι Κορίνθιοι από
την άλλη ,όταν ήρθαν σε αυτούς αγγελιαφόροι από την Επίδαμνο
(λέγοντας )ότι πολιορκούνται ,προετοίμαζαν εκστρατεία και συγχρόνως
ανακοίνωναν την αποστολή αποίκων στην Επίδαμνο με ισότητα
πολιτικών δικαιωμάτων για όποιον ήθελε να πάει. Αν όμως κάποιος δε
θέλει να μετέχει στην εκστρατεία αμέσως μαζί με τους άλλους ,θέλει
όμως να πάρει μέρος στην αποικία, να περιμένει αφού καταβάλει 50
κορινθιακές δραχμές. Και πολλοί ήταν και εκείνοι που έπλεαν
(συμμετείχαν στην εκστρατεία),και εκείνοι που κατέβαλαν τα
χρήματα .Και παρακάλεσαν και τους Μεγαρείς να συνοδεύσουν με
πλοία την αποστολή ,αν τυχόν οι Κερκυραίοι τους εμπόδιζαν τον πλου
(προς την Επίδαμνο).Και αυτοί προετοιμάζονταν να πάρουν μέρος στην
εκστρατεία με 8 πλοία και οι Παλείς από τους Κεφαλλονίτες με 4
πλοία .Παρακάλεσαν ακόμη και τους Επιδαυρίους ,οι οποίοι τους έδωσαν
5 πλοία ,οι Ερμιόνιοι ένα και οι Τροιζήνιοι 2 ,οι Λευκαδίτες 10 και οι
Αμπρακιώτες 8. Από τους Θηβαίους και τους Φλιασίους ζήτησαν
χρήματα και από τους Ηλείους και πλοία χωρίς πληρώματα και
χρήματα .Ετοιμάζονταν επίσης 30 πλοία και 3000 οπλίτες των ίδιων των
Κορινθίων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 28

Όταν όμως οι Κερκυραίοι πληροφορήθηκαν την προετοιμασία

(των Κορινθίων ),αφού πήγαν στην Κόρινθο μαζί με Λακεδαιμονίους και
Σικυώνιους πρέσβεις που πήραν μαζί τους ,ζητούσαν από τους
Κορίνθιους να αποσύρουν, και τους φρουρούς ,και τους αποίκους που
βρίσκονταν στην Επίδαμνο ,γιατί κατά την γνώμη τους αυτοί δεν είχαν
κανένα δικαίωμα επέμβασης στην Επίδαμνο. Αν όμως προβάλλουν
δικαιώματα ,ήταν πρόθυμοι να δεχτούν διαιτησία στην Πελοπόννησο ,σε
πόλεις για τις οποίες κι οι δυο θα συμφωνήσουν. Και σε όποιον από τους
δυο επιδικαστεί να είναι η αποικία ,αυτός να είναι κυρίαρχος εκεί. Ήταν
επίσης πρόθυμοι να αφήσουν την υπόθεση στην κρίση του μαντείου των
Δελφών .Πόλεμο όμως δεν τους άφηναν να κάνουν .Σε αντίθετη
περίπτωση ,είπαν πως και οι ίδιοι θα αναγκαστούν ,επειδή εκείνοι
μεταχειρίζονται βία ,να κάνουν φίλους αυτούς που δε θέλουν ,δηλαδή
αλλους από αυτούς που υπάρχουν τώρα ,περισσότερο για το συμφέρον
τους .Οι Κορίνθιοι όμως απάντησαν σ' αυτούς ότι θα το σκεφτούν, αν
αποσύρουν από την Επίδαμνο, και τα πλοία, και τους βαρβάρους .Πρίν
όμως από αυτό δεν είναι σωστό εκείνοι να πολιορκούνται κι αυτοί να

3
δικάζονται.Οι Κερκυραίοι αποκρίθηκαν πως θα τα κάνουν αυτά ,αν και
εκείνοι αποσύρουν όσους ήταν στην Επίδαμνο .Αλλά ότι είναι έτοιμοι
(να δεχτούν διαιτησία) και με τον όρο να μείνουν και οι δυο στις θέσεις
που είχαν ως τότε, και να κάνουν ανακωχή ,μέχρι να γίνει η δίκη .

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 29

Οι Κορίνθιοι όμως σε τίποτε απ' αυτά δεν υπάκουαν ,αλλά ,όταν τα

πλοία τους ήταν έτοιμα και οι σύμμαχοι είχαν φτάσει ,αφού έστειλαν
πρώτα κήρυκα ,για να ανακοινώσουν τον πόλεμο στους Κερκυραίους,
απέπλευσαν με 75 πλοία και 2000 οπλίτες και έπλεαν προς την
Επίδαμνο ,για να πολεμήσουν εναντίον των Κερκυραίων .Αρχηγοί των
πλοίων ήταν ο Αριστέας ,ο γιος του Πελλίχου , ο Καλλικράτης ,ο γιος
του Καλλία ,και ο Τιμάνωρ ,ο γιος του Τιμάνθη και αρχηγοί του πεζικού
ήταν ο Αρχέτιμος ,ο γιος του Ευρύτιμου και ο Ισαρχίδας ,ο γιος του
Ισάρχου .Όταν έφτασαν στο Άκτιο της Ανακτορίας γης ,όπου βρίσκεται
το ιερό του Απόλλωνα ,στην είσοδο του Αμβρακικού κόλπου ,οι
Κερκυραίοι έστειλαν σ' αυτούς με βάρκα κήρυκα ,για να τους αποτρέψει
από το να πλεύσουν εναντίον τους και συγχρόνως επάνδρωναν πλοία
τους ,αφού ενίσχυσαν με δοκάρια τα καταστρώματα των πλοίων ,ώστε να
είναι κατάλληλα για θαλάσσιο ταξίδι και επισκεύασαν τα άλλα .Κι αφού
ο κήρυκας δεν τους έφερε καμμιά φιλειρηνική απάντηση εκ μέρους των
Κορινθίων και τα καράβια τους ,που ήταν 80 (γιατί 40 πολιορκούσαν την
Επίδαμνο) είχαν επανδρωθεί από αυτούς ,αφού κι αυτοί ανοίχτηκαν στο
πέλαγος και παρατάχτηκαν, έκαναν ναυμαχία .Και νίκησαν οι
Κερκυραίοι με μεγάλη υπεροχή και κατέστρεψαν 15 πλοία των
Κορινθίων .Και την ίδια μέρα συνέβη εκείνοι που πολιορκούσαν την
Επίδαμνο να καταφέρουν να παραδοθεί σ' αυτούς ,με τον όρο τους νέους
αποίκους να πουλήσουν ως δούλους και τους Κορινθίους να τους
κρατήσουν φυλακισμένους ,μέχρι να αποφασιστεί κάτι άλλο.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30

Μετά τη ναυμαχία, οι Κερκυραίοι ,αφού έστησαν τρόπαιο στη

Λευκίμμη ,ακρωτήριο της Κέρκυρας ,σκότωσαν τους άλλους που
έπιασαν αιχμάλωτους ,αλλά τους Κορίνθιους τους κρατούσαν
φυλακισμένους .Αργότερα ,όταν οι Κορίνθιοι και οι σύμμαχοι ,νικημένοι
αναχώρησαν με τα πλοία για την πατρίδα τους, οι Κερκυραίοι ήταν
κυρίαρχοι σε όλη τη θάλασσα στην περιοχή εκείνη ,και αφού έπλευσαν
στη Λευκάδα ,την αποικία των Κορινθίων ,έκοψαν τα δέντρα της χώρας
και πυρπόλησαν την Κυλλήνη ,το επίνειο των Ηλείων ,γιατί έδωσαν
στους Κορίνθιους πλοία και χρήματα. Και τον περισσότερο καιρό ύστερα
από τη ναυμαχία, κυριαρχούσαν στη θάλασσα και κάνοντας επιδρομές

4
έβλαπταν τους συμμάχους των Κορινθίων ,μέχρις ότου οι Κορίνθιοι
γύρω στο τέλος του καλοκαιριού ,αφού έστειλαν πλοία και στρατό ,γιατί
οι σύμμαχοι τους υπέφεραν ,στρατοπέδευσαν στο Άκτιο και γύρω από το
Χειμέριο της Θεσπρωτίας για προστασία της Λευκάδας και των άλλων
πόλεων, όσες ήταν φιλικές σ' αυτούς. Απέναντί τους στρατοπέδευσαν και
οι Κερκυραίοι στη Λευκίμμη με πλοία και στρατό .Κανείς όμως δεν
έκανε επίθεση από τους δυο στον άλλο ,αλλά -αφού στρατοπέδευσαν
απέναντι από τον αντίπαλο (επιτηρώντας τις κινήσεις του) το καλοκαίρι
αυτό - όταν ήρθε πια ο χειμώνας γύρισαν πίσω ο καθένας στην πατρίδα
του.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 31

Ολόκληρο λοιπόν το χρόνο μετά τη ναυμαχία και τον επόμενο, οι

Κορίνθιοι ,επειδή ήταν οργισμένοι με τον πόλεμο των Κεκυραίων,
κατασκεύαζαν πλοία και ετοίμαζαν με όλες τους τις δυνάμεις πολεμική
εκστρατεία ,συγκεντρώνοντας κωπηλάτες και από την ίδια την
Πελοπόννησο και από την υπόλοιπη Ελλάδα προσπαθώντας να τους
πείσουν με χρήματα .Και οι Κερκυραίοι, καθώς πληροφορούνταν την
προετοιμασία τους, φοβούνταν γι' αυτό (γιατί με κανέναν από τους
Έλληνες δεν ήταν σύμμαχοι και δεν προσχώρησαν στη συμμαχία ούτε
των Αθηναίων ,ούτε των Λακεδαιμονίων) φάνηκε καλό σ' αυτούς ,αφού
έλθουν στην Αθήνα ,να γίνουν σύμμαχοι και να προσπαθούν να
πετύχουν κάποια βοήθεια από αυτούς. Οι Κορίνθιοι όμως ,όταν
πληροφορήθηκαν αυτά ,ήρθαν κι αυτοί στην Αθήνα με σκοπό να
διαπραγματευθούν ,για να μη τους γίνει εμπόδιο και το ναυτικό τους, αν
προστεθεί στο ναυτικό των Κερκυραίων ,να διεξαγάγουν τον πόλεμο
,όπως θέλουν. Και αφού κλήθηκε σε συνεδρίαση η εκκλησία του
Δήμου ,μίλησαν αντικρούοντας ο ένας εναντίον του άλλου και οι
Κερκυραίοι είπαν περίπου τα ακόλουθα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 44

Αυτά περίπου είπαν και οι Κορίνθιοι. Οι Αθηναίοι ,αφού άκουσαν

και τους δυο και αφού συγκλήθηκε η εκκλησία του Δήμου και μάλιστα
δυο φορές, στην πρώτη σχεδόν δέχτηκαν τις απόψεις των Κορινθίων
,αλλά στη δεύτερη ,αφού άλλαξαν γνώμη αποφάσισαν να μην κάνουν
βέβαια συμμαχία με τους Κερκυραίους ,ώστε να έχουν τους ίδιους
εχθρούς και φίλους (γιατί αν οι Κερκυραίοι τους παρακινούσαν να
πλεύσουν μαζί τους εναντίον της Κορίνθου, θα λυνόταν η συμμαχία τους
με τους Πελοποννησίους ), έκαναν όμως αμυντική συμμαχία (επιμαχία),
δηλαδή να αλληλοβοηθούνται οι πόλεις τους ,αν κάποιος κάνει επίθεση

5
εναντίον της Κέρκυρας ή εναντίον της Αθήνας ή εναντίον των συμμάχων
τους. Γιατί πίστευαν ότι ο πόλεμος εναντίον των Πελοποννησίων έτσι κι
αλλιώς θα γίνει και γι ' αυτό ήθελαν να μην εγκαταλείψουν στους
Κορινθίους την Κέρκυρα ,που είχε τόσο ισχυρή ναυτική δύναμη, αλλά να
τους ωθήσουν σε πόλεμο όσο το δυνατόν περισσότερο ,αν
παρουσιαζόταν κάποια ανάγκη ,με τους Κορινθίους και τους άλλους που
είχαν ναυτικό ,όταν θα ήταν πιο αδύναμοι. Και συγχρόνως το νησί τους
φαινόταν πως βρίσκεται σε καλή θέση για την παράκτια ναυσιπλοΐα προς
την Ιταλία και τη Σικελία.

6
 ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ Α’ - Κεφ. 1ο

(Προοίμιο - Η σημασία του πελοποννησιακού πολέμου)

Ο Θουκυδίδης ,ο Αθηναίος , εξιστόρησε τον πόλεμο των

Πελοποννησίων και των Αθηναίων ,πώς δηλαδή πολέμησαν μεταξύ
τους ,αφού άρχισε αμέσως μόλις άρχισε (ο πόλεμος) ,επειδή ήλπιζε ότι
θα αποβεί μεγάλος και ο πιο αξιόλογος απ’ όλους τους προηγούμενους
,καταλήγοντας στο συμπέρασμα αυτό ,διότι και οι δυο προχωρούσαν σ’
αυτόν ακμαίοι στην κάθε είδους πολεμική προετοιμασία κι επειδή έβλεπε
ότι οι άλλοι Ελληνες πήγαιναν με το μέρος του ενός ή του άλλου ,άλλοι
αμέσως και άλλοι σχεδιάζοντας (να το κάνουν). Γιατί αυτή έγινε η
μεγαλύτερη αναταραχή στους Ελληνες και σ’ ένα μέρος των βαρβάρων
και κατά κάποιο τρόπο στο μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας.Γιατί
ήταν βέβαια αδύνατο να ερευνήσει κανείς με ακρίβεια τα γεγονότα πριν
απ’ αυτά και τα ακόμη πιο παλιά,εξαιτίας του μεγάλου χρονικού
διαστήματος ,από αποδείξεις όμως τις οποίες εξετάζοντας πολύ καιρό και
σε μεγάλη έκταση καταλήγω να πιστεύω , νομίζω ότι δεν υπήρξαν
σημαντικά (αυτά τα γεγονότα) ούτε ως προς τους πολέμους ,ούτε ως
προς τα υπόλοιπα.

“ ΤΑ ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ ”

ΒΙΒΛΙΟ Γ’ - Κεφ. 70ο

Οι Κερκυραίοι λοιπόν βρίσκονταν σε εμφύλιο πόλεμο ,από τότε

που ήρθαν σ’ αυτούς οι αιχμάλωτοι που προέρχονταν από ναυμαχίες για
την Επίδαμνο ,αφού τους ελευθέρωσαν οι Κορίνθιοι , φαινομενικά με
εγγύηση των προξένων για οχτακόσια τάλαντα , στην πραγματικότητα
όμως επειδή πείστηκαν ανέλαβαν να φέρουν την Κέρκυρα με το μέρος
των Κορινθίων .Και αυτοί πηγαίνοντας στον κάθε πολίτη χωριστά
,δούλευαν προδοτικά ,για να πετύχουν την αποστασία της πόλης από
τους Αθηναίους. Και αφού έφτασε ένα αθηναϊκό πλοίο και ένα
κορινθιακό ,που έφερναν πρέσβεις και αφού ήρθαν σε διαπραγματεύσεις
αποφάσισαν οι Κερκυραίοι να είναι σύμμαχοι με τους Αθηναίους κατά
τις συμφωνίες που είχαν κάνει και φίλοι με τους Πελοποννησίους ,όπως
ακριβώς και πρωτύτερα. Και αυτοί οι άντρες (γιατί κάποιος Πειθίας ήταν

7
με δική του πρωτοβουλία πρόξενος των Αθηναίων και είχε την αρχηγία
των δημοκρατικών ) τον καταγγέλλουν ,με την κατηγορία ότι προσπαθεί
να υποδουλώσει την Κέρκυρα στους Αθηναίους. Αυτός τότε αφού
αθωώθηκε οδηγεί με τη σειρά του σε δίκη τους πέντε πιο πλούσιους
άντρες απ’ αυτούς ,με τον ισχυρισμό ότι κόβουν τους πασάλους που
στηρίζουν τα κλήματα από το ιερό άλσος του Δία και του Αλκίνου ΄ και
ως χρηματική ποινή για κάθε ένα πάσαλο είχε οριστεί ένας στατήρας
.Και αφού αυτοί καταδικάστηκαν και κατέφυγαν και κάθισαν ως ικέτες
στους ναούς εξαιτίας της μεγάλης χρηματικής ποινής ,για να πληρώσουν
πρόστιμο ,αφού με συμφωνία ορίσουν το ύψος του, ο Πειθίας (γιατί
συνέβαινε να είναι και μέλος της βουλής) πείθει (τους Κερκυραίους),
ώστε να κάνουν χρήση του νόμου. Αυτοί τότε επειδή και από το νόμο
αποκλείονταν και συνάμα μάθαιναν για τον Πειθία ότι, όσο ακόμα είναι
μέλος της βουλής ,θα καταφέρει να μεταπείσει την πλειοψηφία να θεωρεί
τους ίδιους τους Αθηναίους φίλους καιν εχθρούς ,έκαναν συνωμοσία και
αφού πήραν μαχαίρια μπαίνουν στη βουλή ξαφνικά και σκοτώνουν και
τον Πειθία και εξήντα περίπου άλλους από τους βουλευτές και τους
ιδιώτες ΄ μερικοί όμως άλλοι της ίδιας ιδεολογίας με τον Πειθία λίγοι
στον αριθμό κατέφυγαν στην αθηναϊκή τριήρη που ακόμη ήταν εκεί.

ΒΙΒΛΙΟ Γ’ - Κεφ. 71ο

Αφού λοιπόν έκαμαν αυτό και κάλεσαν σε συγκέντρωση τους

Κερκυραίους ,τους είπαν ότι αυτή η πράξη ήταν ό,τι καλύτερο και δε θα
υποδουλώνονταν με κανένα τρόπο πια στους Αθηναίους και στο εξής
μένοντας ήσυχοι ,κανέναν να μη δέχονται παρά μόνον μ’ ένα πλοίο ,ενώ
περισσότερα πλοία να τα θεωρούν εχθρικά . Κι αφού μίλησαν ,τους
ανάγκασαν (τους Κερκυραίους) να επικυρώσουν την πρότασή τους
.Στέλνουν επίσης και στην Αθήνα πρέσβεις αμέσως ,για να υποστηρίξουν
για όσα έγιναν πως ήταν συμφέροντα (για τους Αθηναίους) και να
πείσουν αυτούς που είχαν καταφύγει εκεί να μην προβαίνουν σε καμιά
εχθρική ενέργεια ,για να μην υπάρξει καμιά τιμωρία (αντεκδίκηση).

ΒΙΒΛΙΟ Γ’ - Κεφ. 72ο

Όταν λοιπόν ήρθαν (οι πρέσβεις στην Αθήνα), αφού συνέλαβαν οι

Αθηναίοι και τους πρέσβεις σαν υποκινητές επανάστασης και όσους
έπεισαν ,τους εγκατέστησαν (για φύλαξη) στην Αίγινα. Στο μεταξύ όμως,
αφού ήρθε το κορινθιακό πλοίο και πρέσβεις Λακεδαιμόνιοι ,όσοι από
τους Κερκυραίους ήταν κύριοι των πραγμάτων (της πόλης) ,επιτίθενται
κατά των δημοκρατικών και τους νίκησαν σε μάχη. Και όταν ήρθε η

8
νύχτα ,οι δημοκρατικοί καταφεύγουν στην ακρόπολη και στα υψώματα
της πόλης και αφού συγκεντρώθηκαν εκεί ,εγκαταστάθηκαν και κατείχαν
επίσης και το Υλλαϊκό λιμάνι ΄ οι άλλοι κατέλαβαν και την αγορά ,όπου
ακριβώς κατοικούσαν οι περισσότεροι απ’ αυτούς και το λιμάνι ,που
ήταν κοντά σ’ αυτή και που βλέπει προς τη στεριά.

ΒΙΒΛΙΟ Γ’ - Κεφ. 73ο

Και την επόμενη μέρα είχαν μεταξύ τους προστριβές κι έστελναν

εδώ και κει (ανθρώπους) στα χωράφια και οι δυο (παρατάξεις) ,καλώντας
με το μέρος τους τούς δούλους και υποσχόμενοι (σ’ αυτούς ) ελευθερία΄
και οι περισσότεροι από τους δούλους πήγαν σύμμαχοι στο πλευρό των
δημοκρατικών ,ενώ οκτακόσιοι μισθοφόροι από τη στεριά (πήγαν) με το
μέρος των άλλων .

ΒΙΒΛΙΟ Γ’ - Κεφ. 74ο

Και αφού πέρασε μια μέρα, γίνεται και πάλι μάχη και νικούν οι
δημοκρατικοί, και εξαιτίας των ισχυρών θέσεών τους , και επειδή
υπερείχαν αριθμητικά ΄ και οι γυναίκες με τόλμη τους βοήθησαν
χτυπώντας από τα σπίτια με κεραμίδια και υπομένοντας τη σύγχυση , με
τρόπο που ξεπερνούσε τη φύση τους. Κι όταν έγινε η υποχώρηση αργά
το απόγευμα , επειδή φοβήθηκαν οι ολιγαρχικοί μήπως οι
δημοκρατικοί ,αφού κάνουν επίθεση ,καταλάβουν αμέσως με τον πρώτο
αλαλαγμό το ναύσταθμο και τους σκοτώσουν, βάζουν φωτιά στα σπίτια
που βρίσκονταν γύρω-γύρω στην αγορά και στις πολυκατοικίες, για να
μην υπάρχει δρόμος προσέγγισης ,χωρίς να λογαριάζουν ,ούτε τα δικά
τους ,ούτε τα ξένα σπίτια, με αποτέλεσμα ,και πολλά πράγματα εμπόρων
κάηκαν εντελώς, και η πόλη κινδύνεψε να καταστραφεί στο σύνολό
της ,αν φυσούσε ένας άνεμος στη φωτιά τέτοιος , που να την έφερνε προς
αυτήν. Και αυτοί, όταν σταμάτησαν τη μάχη ,καθώς και οι δυο
παρατάξεις δεν προέβαιναν σε πολεμικές ενέργειες , πέρασαν τη νύχτα σ’
επιφυλακή ΄ και το κορινθιακό πλοίο , όταν είχαν επικρατήσει οι
δημοκρατικοί, ανοιγόταν κρυφά στο πέλαγος και οι περισσότεροι από
τους μισθοφόρους ,χωρίς να γίνουν αντιληπτοί, πέρασαν στη στεριά.

ΒΙΒΛΙΟ Γ' - ΚΕΦ. 75ο

Και την επόμενη μέρα ο Νικόστρατος, ο γιος του Διειτρέφη

,στρατηγός των Αθηναίων ,καταφθάνει από τη Ναύπακτο σε βοήθεια με
12 πλοία και 500 οπλίτες Μεσσήνιους. Και διαπραγματευόταν συμφωνία

9
και τους πείθει να συμφωνήσουν μεταξύ τους να δικάσουν 10 άντρες
,τους πρωταίτιους ,οι οποίοι εξάλλου δεν έμειναν πια εκεί να
περιμένουν ,και οι άλλοι να μείνουν εκεί (στο νησί τους) ,αφού κάνουν
συμφωνία μεταξύ τους και με τους Αθηναίους ,με τον όρο να θεωρούν
τους ίδιους εχθρούς και φίλους .Και εκείνος ,αφού πέτυχε αυτά ήταν
έτοιμος να φύγει με τα πλοία .Οι αρχηγοί τότε των δημοκρατικών τον
πείθουν να αφήσει σε αυτούς 5 πλοία από τα δικά του ,για να είναι
λιγότεροι προθυμοι οι αντίπαλοι για κινητοποίηση και (υπόσχονται) ότι
οι ίδιοι θα του δώσουν μαζί του ισάριθμα πλοία ,αφού τα εξοπλίσουν με
δικά τους πληρώματα .Εκείνος τότε συμφώνησε ,αυτοί όμως διάλεγαν ως
πληρώματα για τα πλοία τους εχθρούς τους .Επειδή όμως φοβήθηκαν
εκείνοι μήπως τον στείλουν στην Αθήνα ,καταφεύγουν και κάθονται ως
ικέτες στο ναό των Διόσκουρων .Και ο Νικόστρατος προσπαθούσε να
τους σηκώσει και να τους δώσει θάρρος .Καθώς όμως δεν τους έπειθε ,οι
δημοκρατικοί για το λόγο αυτό οπλίστηκαν ,γιατί, καθώς πίστευαν ,καμιά
καλή πρόθεση δεν φαίνονταν να έχουν αυτοί με τη δυσπιστία τους να
ξεκινήσουν με τα πλοία μαζί ,πήραν από τα σπίτια (των εχθρών τους) τα
όπλα τους και ,αν δεν τους είχε εμποδίσει ο Νικόστρατος ,θα σκότωναν
μερικούς από αυτούς που κατά τύχη συνάντησαν. Καθώς λοιπόν έβλεπαν
οι άλλοι αυτά που γίνονταν καταφεύγουν και κάθονται ως ικέτες στο ναό
της Ήρας και μαζεύονται όχι λιγότερο από 400 .Οι δημοκρατικοί τότε
,επειδή φοβήθηκαν μήπως προβούν σε κάποια βιαιότητα τους σηκώνουν
από εκεί ,αφού τους έπεισαν ,και τους μεταφέρουν στο νησί απέναντι από
το ναό της Ήρας και εκεί στέλνονταν σε αυτούς τα αναγκαία τρόφιμα.

ΒΙΒΛΙΟ Γ' - ΚΕΦ. 76ο

Ενώ λοιπόν η διαμάχη βρισκόταν σε αυτό το σημείο την τέταρτη ή

την πέμπτη μέρα ύστερα από τη μεταφορά των αντρών στο νησί
καταφθάνουν (στην Κέρκυρα) τα πλοία των Πελοποννησίων από την
Κυλλήνη 53 που ήταν αγκυροβολημένα εκεί μετά την επιστροφή τους
από την Ιωνία. Και ναύαρχος τους ήταν ο Αλκίδας ,που ήταν βέβαια και
πρωτύτερα ,και ως σύμβουλος του επέβαινε (μαζί του) και ο
Βρασίδας .Και αφού αγκυροβόλησαν στα Σύβοτα ,λιμάνι της
ηπειρωτικής χώρας ,με τα χαράματα έπλεαν εναντίον της Κέρκυρας.

ΒΙΒΛΙΟ Γ' - ΚΕΦ. 77ο

Εκείνοι τότε ,εξαιτίας της πολλής ταραχής και επειδή φοβούνταν

και αυτά που συνέβαιναν στην πόλη και στην επίθεση το στόλου άρχισαν
να ετοιμάζουν αμέσως 60 πλοία και όσα κάθε φορά ετοιμάζονταν τα
έστελναν εναντίον των εχθρών ,αν και τους συμβούλευαν οι Αθηναίοι να

10
τους αφήσουν αυτούς να εκπλεύσουν πρώτοι και αργότερα να
ακολουθήσουν εκείνοι με όλα τα πλοία μαζί .Και όταν τα πλοία τους
βρίσκονταν κοντά στους εχθρούς σκορπισμένα εδώ κι εκεί δυο
αυτομόλησαν αμέσως ,ενώ σε άλλα οι μαχητές που είχαν επιβιβαστεί
συγκρούονταν μεταξύ τους, και καμιά τάξη δεν υπήρχε σε όσα γίνονταν.
Οι Πελοποννήσιοι τότε όταν είδαν την αναταραχή, εναντίον των
Κερκυραίων παρατάχτηκαν με 20 πλοία ,ενώ με τα υπόλοιπα εναντίον
των 12 πλοίων των Αθηναίων, μεταξύ των οποίων τα δυο ήταν η
Σαλαμινία και η Πάραλος.

ΒΙΒΛΙΟ Γ' - ΚΕΦ.78ο

Και οι Κερκυραίοι επειδή έκαναν επιθέσεις χωρίς τάξη και με λίγα

πλοία υπέφεραν στο δικό τους μέρος (από την πλευρά τους). Οι Αθηναίοι
άλλωστε ,επειδή φοβούνταν το μεγαλύτερο αριθμό και την πιθανή
περικύκλωση δεν έκαναν επίθεση στα παρατεταγμένα εναντίον τους
πλοία ,ούτε στο σύνολό τους ,ούτε στο μέσο τους ,αλλά αφού όρμησαν
σε μια πτέρυγα βυθίζουν ένα πλοίο .Και ύστερα από αυτά ,καθώς εκείνοι
παρατάχτηκαν σε κύκλο έπλεαν γύρω-γύρω και προσπαθούσαν να
προκαλέσουν σύγχυση .Καθώς όμως το κατάλαβαν αυτοί που
βρίσκονταν κοντά στους Κερκυραίους και επειδή φοβήθηκαν μήπως
συμβεί ακριβώς αυτό που έγινε στην Ναύπακτο ,σπεύδουν σε βοήθεια
και αφού μαζεύτηκαν όλα μαζί τα πλοία έκαναν επίθεση εναντίον των
Αθηναίων .Εκείνοι τότε άρχισαν πια να υποχωρούν ,ανακρούοντας την
πρύμνη και συνάμα ήθελαν να προλάβουν να καταφύγουν (στο λιμάνι)
σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό τα Κερκυραϊκά πλοία, καθώς
υποχωρούσαν σιγά-σιγά και οι εχθροί θα είχαν ταχθεί εναντίον τους. Η
ναυμαχία λοιπόν, αφού τέτοια κατάληξη είχε ,τελείωσε με τη δύση του
ήλιου.

ΒΙΒΛΙΟ Γ' - ΚΕΦ. 79ο

Και οι Κερκυραίοι ,επειδή άρχισαν να φοβούνται μήπως ,αφού

πλεύσουν οι εχθροί εναντίον της πόλης τους ,καθώς αισθάνονταν σαν
νικητές ή πάρουν από το νησί τους εκεί αιχμαλώτους ή και κάτι άλλο
εχθρικό επιχειρήσουν ,τους αιχμαλώτους από το νησί τους έφεραν πίσω
στο ναό της Ήρας και φρουρούσαν την πόλη τους. Εκείνοι όμως (οι
Πελοποννήσιοι) αν και ήταν νικητές στη ναυμαχία ,δεν τόλμησαν να
πλεύσουν εναντίον της πόλης (δεν έκαναν επιθετική κίνηση εναντίον της
πόλης με τα καράβια τους), αλλά έχοντας δέκα τρία πλοία των
Κερκυραίων αναχώρησαν προς την ηπειρωτική χώρα από όπου ακριβώς
είχαν εκπλεύσει .Και την επομένη μέρα καθόλου περισσότερο δεν έπλεαν
εναντίον της πόλης ,αν και βρισκόταν σε μεγάλη σύγχυση και φόβο και,

11
καθώς λέγεται, αν και παρότρυνε (για επίθεση) τον Αλκίδα ο Βρασίδας
χωρίς να έχει όμως ψήφο ισάξια. Αφού αποβιβάστηκαν όμως στη
Λευκίμμη το γνωστό ακρωτήριο ,λεηλατούσαν τα χωράφια.

ΒΙΒΛΙΟ Γ' -ΚΕΦ. 80ο

Και στο μεταξύ οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι επειδή είχαν μεγάλο
φόβο μήπως τους επιτεθούν τα πλοία ,προχώρησαν σε διαπραγματεύσεις
και με τους ικέτες και με τους άλλους για το πώς θα σωθεί η πόλη. Και
έπεισαν μερικούς από αυτούς να επιβιβαστούν στα πλοία. Πραγματικά
κατάφεραν να εξοπλίσουν ,παρά τις δυσκολίες ,30 πλοία μια και
περίμεναν την επίθεση του στόλου. Οι Πελοποννήσιοι εξάλλου αφού
λεηλάτησαν μέχρι το μεσημέρι τη χώρα απέπλευσαν ,και μέσα στην
νύχτα ήρθε σήμα σ' αυτούς με φωτιές ότι πλησίαζαν από τη Λευκάδα 60
αθηναϊκά πλοία. Αυτά τα έστειλαν οι Αθηναίοι και το διοικητή
Ευρυμέδοντα ,το γιο του Θουκλή ,όταν έμαθαν την εσωτερική
αναταραχή και ότι ο στόλος του Αλκίδα πρόκειται να πλεύσει προς την
Κέρκυρα.

ΒΙΒΛΙΟ Γ' -ΚΕΦ. 81ο

Οι Πελοποννήσιοι λοιπόν αμέσως, τη νύχτα, έφυγαν γρήγορα πίσω
στην πατρίδα τους (πλέοντας) κοντά στην ακτή.Και αφού έσυραν τα
πλοία πάνω από τον ισθμό της Λευκάδας ,για να μην γίνουν αντιληπτοί
πλέοντας γύρω-γύρω φεύγουν .Οι Κερκυραίοι εξάλλου όταν κατάλαβαν
ότι τα αθηναϊκά πλοία πλησίαζαν και ότι τα εχθρικά είχαν φύγει ,αφού
πήραν ,οδήγησαν στην πόλη τους Μεσσήνιους ,που μέχρι τότε
βρίσκονταν έξω (από την πόλη ) και αφόυ έδωσαν εντολή στα πλοία που
είχαν εξοπλίσει ,να πλεύσουν γύρω-γύρω στο Υλλαϊκό λιμάνι ,καθώς
έπλεαν γύρω-γύρω ,αν έπιαναν κάποιο αντίπαλό τους ,τον σκότωναν. Και
αφού αποβίβαζαν από τα πλοία όσους είχαν πείσει να επιβιβαστούν τους
σκότωναν ,ακόμα αφού πήγαν στο Ηραίο έπεισαν 50 περίπου ικέτες να
δεχτούν να δικαστούν και όλους τους καταδίκασαν σε θάνατο .Οι
περισσότεροι ωστόσο, από τους ικέτες ,όσοι δεν είχαν πειστεί ,καθώς
έβλεπαν αυτά που γίνονταν ,σκότωναν ο ένας τον άλλο εκεί μέσα στο
ναό και μερικοί απαγχονίζονταν από τα δέντρα ,ενώ άλλοι έδιναν τέλος
στη ζωή τους ,όπως ο καθένας μπορούσε. Και για εφτά μέρες ,όσο έμεινε
αφότου ήρθε ο Ευρυμέδοντας με τα 60 πλοία ,οι Κερκυραίοι σκότωναν
όσους συμπολίτες τους θεωρούνταν ότι ήταν εχθροί τους (πολιτικοί
αντίπαλοι) και παρόλο που ισχυρίζονταν ότι τιμωρούσαν αυτούς που
προσπαθούσαν να καταλύσουν τη δημοκρατία ,όμως μερικοί βρήκαν το
θάνατο και για προσωπικές έχθρες ,και άλλοι από τους οφειλέτες τους
για χρήματα που τους οφείλονταν και κάθε μορφή θανάτου συνέβη ,και
όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις .Όλα (τα κακά) έγιναν και κάτι

12
παραπάνω. Και μάλιστα σκότωνε ο πατέρας το γιο και (μερικοί ικέτες )
έβγαιναν έξω από τα ιερά και σκοτώνονταν (αυτοκτονούσαν) μπροστά σε
αυτά ,μερικοί άλλοι επίσης ,αφού κλείστηκαν χτίζοντας τις πόρτες
πέθαναν μέσα στο ναό του Διονύσου.

Θουκυδίδη Ιστορία ,Βιβλίο Γ

Κεφ. 70
Μετάφραση
Οι Κερκυραίοι λοιπόν βρίσκονταν σε εμφύλια διαμάχη από τότε
που ήρθαν σ’ αυτούς (στην Κέρκυρα) οι αιχμάλωτοι που προέρχονταν
από τις ναυμαχίες για την Επίδαμνο, αφού τους ελευθέρωσαν οι
Κορίνθιοι, φαινομενικά (απελευθερωμένοι) με εγγύηση των προξένων
(τους) για οχτακόσια τάλαντα, στην πραγματικότητα όμως επειδή
πείστηκαν και ανέλαβαν να φέρουν την Κέρκυρα με το μέρος των
Κορινθίων. Και αυτοί πιάνοντας τον κάθε πολίτη χωριστά δούλευαν
προδοτικά για να κάνουν την πόλη να αποστατήσει από τους Αθηναίους.
Και αφού έφτασε ένα αθηναϊκό πλοίο και ένα κορινθιακό, που έφερναν
πρέσβεις και αφού ήρθαν σε διαπραγματεύσεις αποφάσισαν οι
Κερκυραίοι να είναι σύμμαχοι με τους Αθηναίους σύμφωνα με την
ισχύουσα συνθήκη και φίλοι με τους Πελοποννησίους όπως ακριβώς και
πρωτύτερα. Και αυτοί οι άντρες (δηλαδή οι Κερκυραίοι ολιγαρχικοί που
επέστρεψαν από την Κόρινθο) (γιατί κάποιος Πειθίας ήταν με δική του
πρωτοβουλία πρόξενος των Αθηναίων και ήταν αρχηγός του
δημοκρατικού κόμματος) τον σύρουν στο δικαστήριο με την κατηγορία
ότι προσπαθεί να υποδουλώσει την Κέρκυρα στους Αθηναίους. Αυτός
τότε αφού αθωώθηκε καταγγέλλει κι αυτός με την σειρά του στους πέντε
πιο πλούσιους άντρες απ’ αυτούς με τον ισχυρισμό ότι κόβουν τις βέργες
που στηρίζουν τα κλήματα των αμπελιών από το ιερό άλσος του Δία και
του Αλκίνου, και ως πρόστιμο (τιμωρία) για καθεμιά φούρκα είχε οριστεί
ένας στατήρας. Και αφού αυτοί καταδικάστηκαν να πληρώσουν
πρόστιμο και κατέφυγαν και κάθισαν ως ικέτες στους ναούς εξαιτίας της
βαριάς χρηματικής ποινής, για να πληρώσουν πρόστιμο ύστερα από
συμφωνία για το ύψος του ο Πειθίας (γιατί συνέβαινε να είναι και μέρος
της βουλής) πείθει (τους Κερκυραίους) (ώστε) να κάμουν χρήση του
νόμου. Αυτοί τότε επειδή και από το νόμο αποκλείονταν (από το
πλεονέκτημα να ορίσουν με συμφωνία το ύψος του προστίμου) και
συνάμα πληροφορούνταν για τον Πειθία ότι, όσο ακόμα είναι μέλος της
βουλής, θα καταφέρει να μεταπείσει την πλειοψηφία να θεωρεί τους
ίδιους με τους Αθηναίους φίλους και εχθρούς έκαμαν συνωμοσία και
αφού πήραν μαχαίρια μπαίνουν στη βουλή ξαφνικά (αιφνιδιαστικά) και

13
(φονεύουν) και τον Πειθία και εξήντα περίπου άλλους (από τους)
βουλευτές και ιδιώτες) (απλούς πολίτες) μερικοί όμως άλλοι της ίδιας
ιδεολογίας με τον Πειθία (ομοϊδεάτες του) λίγοι στον αριθμό κατέφυγαν
στην αθηναϊκή τριήρη που ακόμα ήταν εκεί (δηλαδή στην Κέρκυρα)

Κεφ. 71
Μετάφραση
Αφού λοιπόν έκαμαν αυτό και κάλεσαν σε συνέλευση τους
Κερκυραίους, (τους) είπαν ότι αυτή η πράξη ήταν ό,τι καλύτερο και δε
θα υποδουλώνονταν με κανέναν τρόπο πια από τους Αθηναίους, και στο
εξής μένοντας ουδέτερου ούτε με τους δε να μην δέχονται παρά μόνο με
ένα πλοίο, ενώ πλοία σε μεγαλύτερο αριθμό να τα θεωρούν εχθρικά.
Και αφού μίλησαν, ανάγκασαν (τους Κερκυραίους) να επικυρώσουν την
πρότασή τους.
Στέλνουν επίσης και στην Αθήνα πρέσβεις αμέσως για να
εξηγήσουν για όσα έγιναν πως ήταν συμφέροντα (για τους Αθηναίους)
και να πείσουν αυτούς που είχαν καταφύγει εκεί να μην προβαίνουν σε
καμία εχθρική ενέργεια, για να μην υπάρξει καμιά αντεκδίκηση.

Κεφ. 72
Μετάφραση
Όταν λοιπόν ήρθαν (οι πρέσβεις στην Αθήνα), αφού συνέλαβαν οι
Αθηναίοι και τους πρέσβεις ως υποκινητές στάσης και όσους έπεισαν (οι
πρέσβεις), τους συγκέντρωσαν για ασφάλεια στην Αίγινα.
Στο μεταξύ όμως, αφού ήρθε κορινθιακό πλοίο και Λακεδαιμόνιοι
πρέσβεις, αυτοί από τους Κερκυραίους που ήταν κύριοι της πολιτικής
κατάστασης κάνουν επίθεση κατά των δημοκρατικών και τους νίκησαν
σε μάχη.
Και όταν ήρθε η νύχτα, οι δημοκρατικοί καταφεύγουν στην
ακρόπολη και στα ψηλά και οχυρά μέρη της πόλης και αφού
συγκεντρώθηκαν εκεί εγκαταστάθηκαν και κατείχαν επίσης και το
Υλλαϊκό λιμάνι, οι άλλοι κατέλαβαν και την αγορά, όπου ακριβώς
κατοικούσαν οι περισσότεροι απ΄ αυτούς, και το λιμάνι (του Αλκίνου)
που ήταν κοντά σ΄αυτήν (την αγορά) και που βλέπει προς την (απέναντι)
στεριά.

Κεφ. 73
Μετάφραση
Και την επόμενη μέρα είχαν μεταξύ τους λίγες μικροεπιθέσεις και
έστελναν εδώ και κει (ανθρώπους) στα χωράφια και οι δύο (παρατάξεις),
προσκαλώντας με το μέρος τους τους δούλους και υποσχόμενοι

14
(σ΄αυτούς) ελευθερία. και οι περισσότεροι από τους δούλους πήγαν
σύμμαχοι στο πλευρό των δημοκρατικών, ενώ οχτακόσιοι μισθοφόροι
από τη στεριά (πήγαν) με το μέρος των άλλων (των αντιπάλων).

Κεφ. 74
Μετάφραση
Και αφού πέρασε μια μέρα γίνεται και πάλι (καινούρια) μάχη και
νικούν οι δημοκρατικοί και εξαιτίας της ισχύς των θέσεων τους και
επειδή είχαν αριθμητική υπεροχή και οι γυναίκες με τόλμη τους
βοήθησαν χτυπώντας από τα σπίτια με κεραμίδια και υπομένοντας τη
σύγχυση (ταραχή) σε αντίθεση προς τη (γυναικεία) φύση τους. Και όταν
έγινε η υποχώρηση αργά το απόγευμα επειδή φοβήθηκαν οι ολιγαρχικοί
μήπως οι δημοκρατικοί αφού κάμουν επίθεση καταλάβουν αμέσως με
τον πρώτο αλαλαγμό το ναύσταθμο και τους σκοτώσουν, βάζουν φωτιά
στα σπίτια που βρίσκονταν γύρω γύρω στη αγορά και στις πολυκατοικίες
για να μην υπάρχει δρόμος προσέγγισης χωρίς να λογαριάζουν
(λυπούνται) ούτε τα δικά τους ούτε τα ξένα σπίτια ώστε και πολλά
πράγματα εμπόρων κάηκαν εντελώς και η πόλη κινδύνεψε να
καταστραφεί στο σύνολο της, αν φυσούσε άνεμος τη φωτιά με
κατεύθυνση προς αυτή (την πόλη). Και αυτοί αφού σταμάτησαν τη μάχη
καθώς και τα δύο στρατόπεδα απείχαν από πολεμικές ενέργειες τη νύχτα
βρίσκονταν σ’ επιφυλακή και το κορινθιακό πλοίο όταν είχαν
επικρατήσει οι δημοκρατικοί ανοιγόταν με προφυλάξεις στο ανοιχτό
πέλαγος και οι περισσότεροι από τους μισθοφόρους διαφεύγοντας την
προσοχή (χωρίς να γίνουν αντιληπτοί) πέρασαν στην (απέναντι) στεριά.

Κεφ. 75
Μετάφραση
Και την επόμενη μέρα ο Νικόστρατος, ο γιος του Διειτρέφη,
στρατηγός των Αθηναίων φθάνει από τη Ναύπακτο σε βοήθεια με
δώδεκα πλοία και πεντακόσιους οπλίτες Μεσσηνίους και
διαπραγματευόταν μια συμφωνία και (τελικά) τους πείθει (ώστε) να
συμφωνήσουν μεταξύ τους να δικάσουν δέκα άντρες, τους υπαίτιους οι
οποίοι εξάλλου δεν έμειναν πλέον εκεί να περιμένουν και οι υπόλοιποι να
παραμείνουν εκεί (στο νησί τους), αφού κάνουν συμφωνία μεταξύ τους
και με τους Αθηναίους υπό τον όρο να θεωρούν τους ίδιους εχθρούς και
φίλους. Και εκείνος αφού πέτυχε αυτά ήταν έτοιμος να φύγει με τα πλοία
(να αποπλεύσει) οι αρχηγοί τότε των δημοκρατικών τον πείθουν να
αφήσει πίσω σ’ αυτούς πέντε πλοία απ’ τα δικά του ώστε να
αποθαρρυνθούν οι αντίπαλοι τους να κάνουν κίνημα και (υπόσχονται) ότι
οι ίδιοι θα του δώσουν μαζί του ισάριθμα πλοία (δηλαδή πέντε) αφού τα
επανδρώσουν με δικά τους πληρώματα. Εκείνος τότε συμφώνησε αυτοί
όμως κατέγραφαν για ναυτική υπηρεσία ως πληρώματα για τα πλοία τους

15
εχθρούς τους. Επειδή όμως φοβήθηκαν εκείνοι μήπως τους στείλουν
στην Αθήνα καταφεύγουν και κάθονται (ικέτες) στο ναό των
Διοσκούρων. Και ο Νικόστρατος προσπαθούσε να τους σηκώσει (από
κει) και να τους καθησυχάσει (να τους παρηγορήσει). Καθώς όμως δεν
τους έπειθε, οι δημοκρατικοί, για το λόγο αυτό αφού οπλίστηκαν γιατί,
καθώς πίστευαν (οι δημοκρατικοί) κανέναν καλό σκοπό δε φαίνονταν να
έχουν αυτοί (οι ολιγαρχικοί) με τη δυσπιστία τους να μη θέλουν να
αποπλεύσουν μαζί με το Νικόστρατο πήραν απ’ τα σπίτια (των εχθρών
τους) τα όπλα τους και, αν δεν τους είχε εμποδίσει ο Νικόστρατος θα
σκότωναν μερικούς απ’ αυτούς που κατά τύχη συνάντησαν. Καθώς
λοιπόν έβλεπαν οι άλλοι αυτά που γίνονταν καταφεύγουν και κάθονται
ικέτες στο ναό της Ήρας και μαζεύονται όχι λιγότεροι από τετρακόσιους.
Οι δημοκρατικοί τότε επειδή φοβήθηκαν μήπως επιχειρήσουν κάποια
πολιτική μεταβολή τους σηκώνουν από κει αφού τους έπεισαν και τους
μεταφέρουν στο νησί απέναντι (μπροστά) από το ναό της Ήρας και εκεί
(δηλαδή στο νησί) στέλνονταν σ’ αυτούς τα αναγκαία τρόφιμα.

Κεφ. 76.
Μετάφραση
Ενώ λοιπόν η διαμάχη (ταραχή) βρισκόταν σ’ αυτό το σημείο την
τέταρτη ή πέμπτη μέρα ύστερα απ’ τη μεταφορά των αντρών στο νησί
καταφθάνουν (στην Κέρκυρα) τα πλοία των Πελοποννησίων από την
Κυλλήνη πενήντα τρία (στον αριθμό) που ήταν αγκυροβολημένα (εκεί)
μετά το (θαλάσσιο ταξίδι) απ’ την Ιωνία, και ναύαρχος τους ήταν ο
Αλκίδας, που ήταν βέβαια και πρωτύτερα, και ως σύμβουλος του
επέβαινε (μαζί του) ο Βρασίδας. Και αφού αγκυροβόλησαν στα Σύβοτα,
λιμάνι της ηπειρωτικής χώρας, μόλις ξημέρωσε έπλεαν εναντίον της
Κέρκυρας

Κεφ. 77
Μετάφραση
Εκείνοι τότε, (οι δημοκρατικοί της Κέρκυρας) εξαιτίας της πολλής
ταραχής και επειδή φοβούνταν και όσα συνέβαιναν στην πόλη και την
ναυτική επίθεση του (εχθρικού) στόλου, άρχισαν να ετοιμάζουν αμέσως
εξήντα πλοία και όσα πλοία κάθε φορά επανδρώνονταν τα έστελναν
εναντίον (κατά) των εχθρών, αν και τους συμβούλευαν οι Αθηναίοι να
τους αφήσουν αυτούς (τους Αθηναίους) να εκπλεύσουν πρώτοι και
αργότερα να ακολουθήσουν εκείνοι (οι Κερκυραίοι) με όλα τα πλοία
μαζί. Και όταν τα πλοία τους βρίσκονταν κοντά στους εχθρούς (σε επαφή
με τον εχθρό) διασκορπισμένα εδώ και εκεί, δύο λιποτάκτησαν αμέσως,
ενώ σε άλλα οι επιβάτες (μαχητές) που είχαν επιβιβαστεί συγκρούονταν
μεταξύ τους, και καμιά τάξη δεν υπήρχε σ’ αυτά που γίνονταν. Οι
Πελοποννήσιοι τότε όταν είδαν την αναταραχή, εναντίον των

16
Κερκυραίων παρατάχτηκαν με είκοσι πλοία, ενώ με τα υπόλοιπα
εναντίον των δώδεκα πλοίων των Αθηναίων, μεταξύ των οποίων τα δύο
ήταν η Σαλαμινία και η Πάραλος.

Κεφ. 78
Μετάφραση
Και οι Κερκυραίοι επειδή έκαναν επιθέσεις χωρίς τάξη και με λίγα
(κάθε φορά) πλοία δεινοπαθούσαν από την πλευρά τους οι Αθηναίοι
άλλωστε, επειδή φοβούνταν το μεγαλύτερο αριθμό (των εχθρικών λπίων)
και την (πιθανή) περικύκλωση, (από τους Πελοποννήσιους) δεν έκαναν
επίθεση στα παραταγμένα εναντίον τους πλοία ούτε στο σύνολο τους
ούτε στο μέσο τους, αλλά αφού επιτέθηκαν σε μια πτέρυγα καταβυθίζουν
ένα πλοίο. Και ύστερα απ΄ αυτά, αφού οι εχθροί σχημάτισαν κυκλική
παράταξη έπλεαν γύρω γύρω (οι Αθηναίοι) και προσπαθούσαν να
προκαλέσουν σύγχυση. Καθώς όμως το κατάλαβαν (αντιλήφθηκαν)
(αυτό) οι Πελοποννήσιοι που βρίσκονταν κοντά στους Κερκυραίους και
επειδή φοβήθηκαν μήπως συμβεί ακριβώς αυτό που έγινε στη Ναύπακτο,
σπεύδουν σε βοήθεια, και αφού μαζεύτηκαν όλα μαχί τα πλοία έκαναν
την ίδια στιγμή την επίθεση εναντίον των Αθηναίων. Εκείνοι (οι
Αθηναίοι) τότε άρχισαν πια να υποχωρούν, ανακρούοντας την πρύμνα
(χωρίς το πλοίο να κάνει στροφή) και συνάμα ήθελαν τα κερκυραϊκά
πλοία να προλάβουν να καταφύγουν (στο λιμάνι για ασφάλεια) όσο το
δυνατό μεγαλύτερο αριθμό καθώς αυτοί θα υποχωρούσαν αργά (σιγά
σιγά) και οι εχθροί θα είχαν ταχθεί εναντίον τους. Η ναυμαχία λοιπόν,
αφού τέτοια εξέλιξη είχε, τελείωσε με τη δύση του ηλίου.

Κεφ. 79
Μετάφραση
Και οι Κερκυραίοι επειδή άρχισαν να φοβούνται μήπως, αφού
πλεύσουν οι εχθροί εναντίον της πόλης τους, καθώς αισθάνονταν
νικητές, (στη ναυμαχία) ή πάρουν πίσω από’ το νησί τους εκεί
αιχμαλώτους ή και κάτι άλλο εχθρικό επιχειρήσουν, τους αιχμαλώτους
από το νησί τους μετέφεραν πίσω στο ναό της Ήρας και φρουρούσαν την
πόλη τους. Εκείνοι όμως (οι Πελεποννήσιοι), αν και ήταν νικητές στη
ναυμαχία, δεν τόλμησαν να πλεύσουν εναντίον της πόλης, αλλά έχοντας
(αιχμάλωτα) δεκατρία πλοία των Κερκυραίων αναχώρησαν προς την
ηπειρώτικη χώρα (δηλ, στα Σύβοτα) απ’ όπου ακριβώς ξεκίνησαν. Και
την επόμενη μέρα καθόλου περισσότερο δεν έπλεαν εναντίον της πόλης,
αν και βρισκόταν σε μεγάλη σύγχυση και φόβο και, καθώς λέγεται αν και
παρακινούσε (για επίθεση) τον Αλκίδα ο Βρασίδας, χωρίς να έχει όμως

17
ίση ψήφο αφού αποβιβάστηκαν όμως στη Λευκίμη το γνωστό
ακρωτήριο, λεηλατούσαν τα χωράφια.

Κεφ. 80
Μετάφραση
Και στο μεταξύ οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι επειδή ήταν
τρομοκρατημένοι μήπως (τους) επιτεθούν τα (εχθρικά) πλοία, άρχισαν
διαπραγματεύσεις και με τους ικέτες και με τους άλλους (τους
υπόλοιπους ολιγαρχικούς) για το πώς θα σωθεί η πόλη και έπεισαν
μερικούς από αυτούς να μπουν στα πλοία πραγματικά κατάφεραν να
εξοπλίσουν παρά τις δυσκολίες τριάντα πλοία μια και περίμεναν την
επίθεση του στόλου. Οι Πελοποννήσιοι εξάλλου αφού λεηλάτησαν μέχρι
το μεσημέρι τη χώρα απέπλευσαν και μέσα στη νύχτα αναγγέλθηκε σ’
αυτούς με πυρσούς ότι πλησίαζαν (προερχόμενα) από τη Λευκάδα
εξήντα πλοία αθηναϊκά αυτά τα έστειλαν οι Αθηναίοι και (μαζί τους)
διοικητή τον Ευρυμέδοντα το γιο του Θουκλή, όταν πληροφορήθηκαν
την εσωτερική αναταραχή και ότι ο στόλος του Αλκίδα πρόκειται να
πλεύσει προς την Κέρκυρα.

Κεφ. 81
Μετάφραση
Οι Πελοποννήσιοι λοιπόν αμέσως τη νύχτα, ταξίδεψαν γρήγορα
γρήγορα πίσω προς την πατρίδα (τους) (πλέοντας) κοντά στην στεριά,
και αφού μετέφεραν τα πλοία πάνω από τον ισθμό της Λευκάδας για να
μη γίνουν αντιληπτοί πλέοντας γύρω γύρω (απ’ το νησί) (εν. από τους
Αθηναίους) αποσύρονται (προς την Κυλλήνη ή το Γύθειο). Οι
Κερκυραίοι εξάλλου όταν αντιλήφθηκαν ότι τα αθηναϊκά πλοία
πλησίαζαν και ότι τα εχθρικά είχαν φύγει, αφού πήραν οδήγησαν στην
πόλη τους Μεσσηνίους (δηλ. τους 500 του Νικόστρατου) που μέχρι τότε
βρίσκονταν έξω (από την πόλη), και αφού έδωσαν εντολή στα πλοία που
είχαν εξοπλίσει, να πλεύσουν γύρω γύρω (και να πάνε) στο Υλλαϊκό
λιμάνι καθώς (τα πλοία) περιφέρονταν γύρω γύρω (από την πόλη), αν
έπιαναν κάποιον αντίπαλο τους (δηλαδή των ολιγαρχικών που έμειναν
στη πόλη) τον φόνευαν και αφού αποβίβαζαν από τα πλοία όσους είχαν
πείσει να επιβιβαστούν (στα πλοία) τους σκότωναν, ακόμα αφού πήγαν
στο Ηραίο έπεισαν πενήντα περίπου ικέτες να δεχτούν να δικαστούν και
όλους τους καταδίκασαν σε θάνατο. Οι περισσότεροι ωστόσο από τους
ικέτες, όσοι δεν είχαν πειστεί, καθώς έβλεπαν αυτά που γίνονταν,
σκότωναν ο ένας τον άλλο εκεί μέσα στο ναό, και μερικοί
απαγχονίζονταν από τα δέντρα, ενώ άλλοι έδιναν τέλος στη ζωή τους
όπως ο καθένας μπορούσε, Και για εφτά μέρες όσο έμεινε ο
Ευρυμέδοντας αφότου ήρθε με τα εξήντα πλοία, οι Κερκυραίοι σκότωναν
αυτούς από τους συμπολίτες τους που θεωρούνταν ότι ήταν εχθροί τους

18
(πολιτικοί αντίπαλοι), και παρ’ όλο που ισχυρίζονταν ότι τιμωρούσαν
αυτούς που προσπαθούσαν να καταλύσουν τη δημοκρατία, (το
δημοκρατικό πολίτευμα) όμως μερικοί βρήκαν το θάνατο και για
προσωπικές έχθρες, και άλλοι (βρήκαν το θάνατο) από τους οφειλέτες
τους για χρήματα που τους οφείλονταν και κάθε είδους φόνοι
διεπράχθησαν και τίποτα δεν παραλείφτηκε που να μην έγινε, απ’ όσα
συνηθίζεται να γίνονται σε τέτοιες περιστάσεις και ακόμα περισσότερα.
Και μάλιστα σκότωνε ο πατέρας το για και (μερικοί ικέτες)
απομακρύνοντας από τα ιερά και σκοτώνονταν μπροστά σ’ αυτά, μερικοί
άλλοι επίσης, αφού περικλείστηκαν από τείχος πέθαναν μέσα στο ναό
τους Διονύσου.

19