BIJNA-DOOD-ERVARINGEN: BIJBELS BEKEKEN 1

BIJNA-DOOD-ERVARINGEN: BIJBELS BEKEKEN

(Verschenen januari 2008, in het Vlaams evangelisatieblad Kruisbanier)

Nieuwe illustraties toegevoegd.
Guido Biebaut, 16/3/2011 Alle rechten voorbehouden

BIJNA-DOOD-ERVARINGEN: HOE BIJBELS TE BEKIJKEN!

Dit leest u vooraf voor een goed begrip

Beschrijvingen van bijna-dood-ervaringen (verder afgekort als BDE) hebben

sinds het midden van de jaren zeventig van vorige eeuw nogal wat aangericht
in de psychologie en de theologie. Een algemene opmerking vooraf dringt zich
op. Dr. Richard Blacher schreef in het tijdschrift The Journal of the American
Medical Association' (afgekort Jama) het volgende over BDE: ‘Sterven, of bijna
dood gaan is niet hetzelfde als dood zijn.' Ter illustratie beschrijft hij hoe iemand
van de VSA naar Europa reist per vliegtuig. Hij is niet eerder in Europa dan dat
hij voet aan de grond zet op het Europese continent. Want stel dat het vliegtuig
om één of andere reden tijdens de vlucht rechtsomkeert maakt, dan is de
persoon - indien het zijn eerste bezoek is aan Europa - in werkelijkheid nooit in
Europa geweest. Iemand die een BDE heeft doorgemaakt is dus in werkelijkheid
nooit echt dood geweest. Je kunt evenmin 'een beetje zwanger' zijn.

De details van het gebeuren

Zij die deze bijna-dood-ervaringen aanvaarden als een geestelijke realiteit,

geven ook de lijnen aan waaruit zoiets kan bestaan. Men kan 10 gebeurtenissen
doorlopen tijdens zo'n bijna-dood:
1. Buiten het lichaam treden.
2. Men ziet de dokters rond het lichaam staan.
3. Men gaat een donkere tunnel binnen.
4. Het eind van de tunnel is verlicht.
 BIJNA-DOOD-ERVARINGEN: BIJBELS BEKEKEN 2

5. Men ziet zijn levensloop in snel tempo voorbij gaan.

6. Ontmoetingen (in de tunnel) van engelen of afgestorven familieleden in de
vorm van lichtwezens.
7. Men ziet de poorten van het paradijs.
8. De toegang wordt geweigerd.
9. In omgekeerde zin keert de persoon terug in het lichaam.
10. Ontwaken van de patiënt.
Maar het is duidelijk dat niet iedereen elk van die tien stappen doorloopt zoals
het hierna beschreven verhaal duidelijk maakt. Meestal gaat het slechts om
twee of drie dingen.

Illustratie van http://blogs.neuronring.com

Een Bijbelse waarschuwing

Dat oogt allemaal zeer mooi, maar is vanuit Bijbelse beginselen niet te
verklaren. Integendeel, wie het fenomeen goed heeft bestudeerd moet tot de
slotsom komen dat de grenzen met het spiritisme (= omgang met geesten)
dicht benaderd worden. We lezen in de Bijbel Deut.18:10-12a: 'Onder u zal er
niemand worden aangetroffen, die zijn zoon of zijn dochter door het vuur doet
gaan, die waarzeggerij pleegt, geen wichelaar, uitlegger van voortekenen, of
tovenaar, geen bezweerder, niemand, die de geest van een dode of een
waarzeggende geest ondervraagt of die de doden raadpleegt. Want ieder die
deze dingen doet, is de HERE een gruwel.' In Opb.21:8 staat: 'Maar de
lafhartigen, de ongelovigen, de verfoeilijken, de moordenaars, de hoereerders,
de tovenaars, de afgodendienaars en alle leugenaars hun deel is in de poel, die
brandt van vuur en zwavel: dit is de tweede dood.' (De tovenaars van toen zijn
de sjamanen van deze tijd.) In de tabel hierboven lezen we bij punt zes dat er
ontmoetingen zijn in de tunnel van engelen of afgestorven familieleden in de
van lichtwezens. Dat is één van de zaken die God ons heeft verboden; trachten
contact op te nemen met overledenen, toen aan de Joden en nu aan ons.

Valse religie in het spel

Een ander aspect gaan we niet totaal uitdiepen, dat verband houdt met een
vergelijk der godsdiensten. Daar is duidelijk dat sjamanen, voodoopriesters,
tovenaars en dies meer stadia doorlopen die te vergelijken zijn met BDE,
meestal onder invloed van drugs. Het is zondermeer ontegensprekelijk dat een
christen zich niet zal inlaten met praktijken van vreemde godsdiensten en/of
 BIJNA-DOOD-ERVARINGEN: BIJBELS BEKEKEN 3

druggebruik. De grens met het demonisme zal hier zeer smal zijn! Zie o.a. van
M. Eliade: ‘Le chamanisme et les techniques de l'extase', Payot, 1978 en 'Traite
d'histoire des religions', Payot, 1994.

Opmerkenswaardig is dat het BDE van iemand zich afspeelt in zijn eigen
godsdienstige kader. Wat bij ons de vraag oproept of het leven na dit leven dan
slechts de voortzetting is van het leven vóór dit toekomstig leven? Natuurlijk
niet! In 'Knack' van 12 juli 1995 blz.71 wordt daarop gewezen als volgt:
'Ingewikkelder wordt het wanneer blijkt dat in een aantal gevallen, een kristen
kristelijke symbolen zag, een boedhist boedhistische en zo voort. Voor de
scepticus is de zaak hiermee afgedaan: zie je wel allemaal inbeelding. Want de
mogelijkheid op één hiernamaals wil de scepticus - op voorwaarde dat hij zich
forceert - nog open laten, maar met de kans op verschillende hierrnamaalsen
naar keuze a la carte weigert hij gewoon geen rekening te houden. Overigens
stipt de scepticus terecht aan dat bijna dood nog altijd deel uitmaakt van het
leven. Er is nog hersenactiviteit, een bijna dode kan dus nog dromen en
hallucineren.'

In een Documentatiemap blz.2 lezen we: 'In bijna-dood-er-varingen uit India

bijvoorbeeld worden de stervenden vaak teruggestuurd omdat 'hun tijd nog niet
gekomen is', of omdat zich 'een persoonsverwisseling' heeft voorgedaan. In de
westerse bijna-dood-ervaringen wordt de keuze om terug te keren meestal aan
de persoon zelf overgelaten.' (Documentatiemap Provinciale Bibliotheek
Centrale Noord-Holland n° 95/50 20e jaargang 1995.)

De Indiase verhalen geven dus zaken weer in strijd met wat de Schrift leert:
niemand sterft zonder Gods medeweten of is 'verkeerd' gestorven. Niemand kan
in het Westerse verhaal zomaar kiezen of hij nog eens terug wil, of liever in de
hemel blijft. De leer van de tweede kans is een on-Bijbels verhaal. Met Gods
soevereiniteit en Zijn beschikkingen over het leven van de mensen wordt hier
geen rekening gehouden. De meest elementaire begrippen van ons christelijk
geloof worden aldus van tafel geveegd. Hier klopt het hart van het evangelie
niet!

Het tunnel-gebeuren (over punt 3)

Foto van http://2012changesarenow.blogspot.com/2009/07

 BIJNA-DOOD-ERVARINGEN: BIJBELS BEKEKEN 4

De Amerikaanse psycholoog R. Siegel beschreef de BDE ervaring in: 'A

dissociative hallucinatory activity of the brain' ('American Psychologist', 1980,
blz.911-931). Zijn conclusie is dat door bepaalde trauma's, drugs enzomeer het
menselijk brein anders werkt dan normaal en zichzelf niet meer is.
Er ontstaan 'zinsbegoochelingen' zonder dat de persoon er zich van
'bewust' is. D.G. Myers wijst nog op twee aspecten van het BDE-mysterie. Twee
onderzoekers (Suedfeld en Mocellin) hebben in 1987 patiënten beschreven met
hersenbeschadiging die op regelmatige tijdstippen eenzelfde soort tunnel-
gebeuren doormaken. En tot slot. Enkele onderzoekers (Ring in 1992 en Barber
in 1983) hebben personen beschreven die van 'nature' vatbaar waren voor 'uit
het lichaam experimenten.' Sommigen vertelden zelfs tijdens dat gebeuren
ontvoerd te zijn door buitenaardse wezens.

Wat moeten we dan over dat alles zeggen? Dat de 10 onderdelen van BDE
kunnen opgewekt worden door medicatie (goede of slechte), drugs,
zuurstofgebrek, vergiftiging door koolstofmonoxyde, verkeerde verdoving bij een
operatie, epilepsie en stimulering van bepaalde hersengedeelten. Aangezien we
vanuit de Schrift geen enkele aanwijzing hebben dat we echt kunnen converse-
ren met 'zielen' van de doden, is het geen bewijs dat dit zo zou zijn in een BDE.

Hoe reageert een christen hierop

De stand van onderzoek rond bijna-dood-ervaringen is wetenschappelijk relatief

duidelijk. Wat zijn hier de echte wetenschappelijke feiten! Veronderstel een
patiënt, een christen, met bijvoorbeeld een wetenschappelijk aangetoonde
temporale kwab-epilepsie; die zal percentsgewijs waarschijnlijk religieuze
hallucinaties hebben tijdens zijn aanvallen. En dat kunnen één of meerdere
onderdelen zijn van de in de tweede paragraaf beschreven elementen. Is die
patiënt, die christen, werkelijk dood geweest? We weten uit onderzoek van
perfect normale mensen die zich als vrijwilliger hebben aangeboden, dat na
stimulering van bepaalde hersengedeelten een BDE kan optreden. Het blijkt
verder dat de mensen bij wie dat het beste lukt, ook dezen zijn die
gemakkelijker dan de anderen ontvankelijk zijn voor hypnose. Of die persoon nu
een christen is of niet, voegt niets extra aan de zaak toe. Een christen kan,
onder invloed van een tekort aan zuurstof ter hoogte van de temporale kwab
van de neocortex, religieuze hallucinaties hebben. We twijfelen er niet aan dat
een bijna-doodervaring of BDE heel realistisch is en een grote invloed heeft op
het verdere leven van de persoon die het overkomt. Maar daar stopt ook de
waarde op theologisch vlak: de persoon had een tekort aan zuurstof en zijn her-
senen hebben hem parten gespeeld. Dat zoiets iemand, en zeker een christen,
aan het denken zet, is normaal. Maar geef er géén on-Bijbelse uitleg aan!

Een nawoord: Dit artikel kwam er nadat ik het programma op de EO tv zag over
dit verschijnsel. We zijn er niet gelukkig mee; twee professoren aan het woord
laten, een voorstander en nog een tegenstander, zonder enige uitleg op het
pastorale vlak, is ondermaats. Nadat dit verscheen op hun Internetsite en men
er ook nog verwijst naar http:// www.merkawah.nl/ een promotor van gans die
zaak, loop ik met een wrang gevoel. We moeten duiding geven wanneer er over
dergelijke dingen wat gezegd wordt.

******
Extra Literatuur:

Kenneth Ring, Life at Death: A Scientific Investigation of the Near Death Experience New
York: Coward, McCann & Geoghegan, 1980.
Melvin Morse with Paul Perry, Closer to the Light: Learning from the Near-Death
 BIJNA-DOOD-ERVARINGEN: BIJBELS BEKEKEN 5

experiences of Children, Ivy books, 1990.

Mark Albracht and Brooks Alexander ‘Thanatology : Death and Dying’ SCP Journal april
1977
Raymond A Moody, Jr Life after Life Harrisburg, Stackpole books, 1976.
http://www.stichting-promise.nl/ twee artikelen van J. Isamu Yamamoto.
Carol Zaleski Otherworld Journeys : Accounts of neardeath experiences in medieval and
modern times, Oxford University, 1988.
P.M.H. Atwater Coming back to life The Aftereffects of the neardeath experiences,
Ballantine 1988.
Maurice Rawlings, Beyond Death’s? Bantam 1991
Deceived by the light A Christian response to Embraced by the light van D.
Groothuis, CRI 1995, Christian research Journal.
William L Probasco, The Lie at the End of the tunnel A critique of embraced by the light,
AL Church Ministry Resources, 1994.

Met deze link http://depositfiles.com/en/files/bfi8qvudw is een prachtig boek van het net
te halen. Titel: Susan Blackmore, Consciousness: An Introduction
De vrouw heeft zelf een BDE ervaring gehad: ze is ongelovig, psychologe van beroep en
antropologe. Ze komt tot de enige verklaring: het heeft met hersenactiviteit te maken
en is géén uit het lichaam treden van een ziel.
U zoekt naar volgende bladzijden want het boek heeft geen zoekfunctie uit de PC:

Ook nog te bestellen: Oxford University Press, ISBN: 019515343X, edition 2003.