MENADŽMENT U

PREDUZETNIŠTVU
 Možemo reći da je menadžment skup povezanih
aktivnosti koje obavljaju ljudi opredjeljeni za to, a
odnose se na pretvaranje vrhovnih ciljeva preduzeća u
korisne proizvode i dobit, kao i stabilne ekonomske
rezultate u povećanju bogatstva svake zajednice.
 Kao bitne karakteristike okruženja, u kojem djeluje
savremeni menadžment preduzeća, moramo navesti:
3.2. DEFINICIJA MENADŽMENTA
 Menadžment je skup poslova vezanih za upravljanje
preduzećem korišćenjem osnovnih upravljačkih funkcija:
 U stručnoj literaturi postoje brojne definicije menadžmenta,
od kojih nijedna nije kompletna.
 Suštinska obilježja menadžmenta:
 menadžment je proces koji se jednako javlja u svim
vrstama organizacija,
 on se javlja na svim organizcionim nivoima,
 usmjeren je na određivanje i realizaciju ciljeva organizacije,
ključne odrednice menadžmenta: odlučivanje, uticanje,
komuniciranje, koordiniranje, povezivanje,
 menadžment osigurava realizaciju organizacionih ciljeva
pomoću drugih ljudi,
 osnovni cilj menadžerskog procesa je efikasnost i
uspješnost organizacije.
 Za razliku od SAD gdje se pod preduzetnikom
podrazumijeva osoba koja počinje sopstveni mali i novi
biznis, u Njemačkoj se preduzetnik identifikuje sa vlasnikom
biznisa, označavajući osobu koja istovremeno posjeduje i
vodi firmu (vlasnik – menadžer).
 Prvi koncept praktično podrazumijeva da svaki pojedinac
koji startuje neki novi, mali i sopstveni biznis, preuzimajući
na taj način rizik, postaje preduzetnik, bez obzira na to šta
radi, kako radi i da li svojim aktivnostima ostvaruje
zadovoljenje novih potreba tržišta.
 Ima mišljenja prema kojima svaki novi, mali i spostveni
biznis nije istovremeno i preduzetnički.
 Praksa je pokazala da preduzetnički stil menadžmenta
podjednako dobro mogu da implementiraju i mali i veliki
poslovni sistemi (primjeri General Electric-a, Mark i Spenser-
a itd).
3.3. RAZLIKE IZMEĐU
PREDUZETNIKA I MENADŽERA
 Preduzetnici moraju da posjeduju pored kreativnih
sposobnosti i solidna menadžerska iskustva i biznis znanja.
 Preduzetnik je izuzetan kreativac i sposoban menadžer.
 Ove dvije karakteristike mu omogućavaju ne samo da
idejno kreira, koncipira i lansira određeni biznis, već i da
njim upravlja i ostvaruje rast i razvoj firme.
 Inventor kreira nove proizvode i procese, povezujući
određene elemente na potpuno novi ili usavršen način.
 Inventor fokusira problem i način njegovog rješavanja.
 Kreativnost i menadžment iskustva kao osnove za definisanje
pojedinih profila

INVENTOR PREDUZETNIK

MENADŽER
PROMOTER
ADMINISTRATOR
 Inovator implementira nove, tj. inovirane metode izvršenja
specifičnih zadataka.
 Inovator se skoncentriše na potencijalnu šansu i potrebe za
njenu realizaciju.
 On određenu investiciju „oživljava“, činom njene
komercijalizacije.
 Inovacija u ovom slučaju podrazumijeva najšire definisani
koncept modernog poslovanja koji je baziran na
permanentnom inoviranju poslovnih funkcija i svih
segmenata menadžmenta.

INVENTOR
 Preduzetnik je u tom kontekstu druga po redu
najkreativnija osoba, sa takođe veoma
značajnom sklonošću ka riziku.

PREDUZETNIK

PROMOTER
 Menadžer upravlja organizacijom, identifikujući poslovne
ciljeve i strategije koje su potrebne za njihovu
implementaciju.
 Menadžer je skoncentrisan na pitanja organizacione
strukture i strategije.
 Administrator izvršava strategiju, identifikovanu i utvrđenu
od strane menadžmenta kompanije, koja treba da doprinese
ostvarenju njenih ciljeva.
 Administrator je skoncentrisan na izvršenje posla na efikasan
način.
 Administrator – supervizor nije direktno uključen u
identifikovanje poslovnih strategija, već je njegov najvažniji
zadatak da učini sve da organizacija dosljedno sprovodi u
dijelo poslovnu strategiju, koja je unaprijed utvrđena od
strane menadžmenta kompanije.
 Administrator treba da bude sposoban da
slijedi pravac kompanije, pri čemu više
preferira situaciju u kojoj ima unaprijed
definisane zadatke koje treba da obavi,
sa potpunom averzijom prema riziku.
MENADŽER
ADMINISTRATOR
3.4. RAZLIKE IZMEĐU TRADICIONALNOG I
PREDUZETNIČKOG MENADŽMENTA
3.6. MENADŽMENT I MENADŽERI
 Uspješnost menadžmenta sagledava se u kontekstu
menadžerske težnje da se osigura balans između efektivnosti
i efikasnosti.
 Efikasnost i efektivnost su pokazatelji uspješnosti u
menadžmentu.
3.6.1. Vrste menadžera
 Prema položaju koji imaju u (pod)sistemu menadžmenta,
menadžeri se dijele na:
 Top menadžeri.
 Top menadžeri su odgovorni za usmjeravanje, funkcionisanje
organizacije u cjelini, odnosno za obezbjeđenje efektivnog i
efikasnog poslovanja, rast i razvoj organizacije. U top menadžere
spadaju osobe sa sljedećim zvanjima: predsjednici,
potpredsjednici, izvršni direktori, savjetnici najvišeg ranga i dr.
 Menadžeri srednjeg nivoa.
 Menadžeri srednjeg nivoa (middle managers) se nalaze u sredini
hijerarhijske strukture menadžerskog (pod)sistema: između top
menadžera i menadžera najnižeg (prvog nivoa). Menadžeri
srednjeg nivoa su odgovorni (top menadžmentu) za sprovođenje
odluka koje donese top menadžment.
 Menadžeri prvog nivoa.
 Menadžeri prvog (najnižeg) nivoa (first line managers) su
menadžeri koji svoju funkciju (poslove, zadatke) obavljaju u
neposrednoj komunikaciji sa izvršiocima (menadžerama,
osobama koje ne obavljaju menadžerske poslove – izvršiocima).
To su lica koja mogu nositi različite nazive: šefovi, poslovođe,
predradnici, supervizori i sl.
3.6.2. Karakteristike menadžera
 Biti uspješan u obavljanju svojih poslova (zadataka, funkcija)
cilj je svakog menadžera. Postoje brojne pretpostavke i
(pred)uslovi za to.
 Adižes (Isaak Adižes), tvrdi da menadžer (on ili ona) koji
namjerava da bude član tima mora posjedovati sljedećih
devet karakteristika:
1

4
5

9
3.6.3. Zadaci menadžera
 Menadžer je stručnjak, čiji je posao osmišljavanje i
planiranje poslova, donošenje i organizaciona
operacionalizacija poslovnih odluka i kontrola i revizija
njihovog izvršenja.
 Šest osnovnih funkcija menadžera su:
 3.7. KARAKTERISTIKE USPJEŠNOG
PREDUZETNIKA
 3.7.1. Rješavanje problema na tržištu kao potencijalna
šansa preduzeća
 Preduzetnici žive sa ubjeđenjem: „U svakom problemu leži
potencijalna šansa. Dobro je da ima problema, jer sve dok oni
postoje, relane su šanse da se ostvare određene koristi na
obostrano zadovoljstvo (i kupaca i njega/nje)“.
 3.7.2. Samopouzdanje i vjera u ideju
 Preduzetnik razmišlja slobodno i samostalno.
 Uvjeren je da njegova ideja posjeduje stvarnu tržišnu
opravdanost
 Vjeruje u biznis ideju
 Odiše samopouzdanjem
 3.7.3. Orijentacija na budućnost
 Preduzetnici veoma malo obraćaju pažnju na ono što se
desilo u prošlosti
 Oni u sadašnjem trenutku aktivno rade na otkrivanju novih
šansi, koje se nalaze na nekom bližem ili daljem
vremenskom horizontu.
 3.7.4. Kreativnost
 Ispoljavaju krativnost u svim fazama biznisa
 Razmišljaju na način koji je oslobođen svih barijera
tradicionalizma i konvencionalizma
 3.7.5. Prepoznavanje potreba kupca
 Uspjeh zavisi od sposobnosti da se zadrže postojeći i kreiraju
novi kupci
 Takmičarski duh, kao bitna odrednica preduzetničkog stila,
znači permanentno potvrđivanje i dokazivanje na tržištu.
3.7.6. Prilagođavanje novim okolnostima u okruženju
 Biznis treba planirati i istovremeno činiti neophodne
korekcije nakon svake veće promjene u okruženju
 Preduzetnik treba jasno da definiše svoje ciljeve
 Preduzetnik treba da predvidi i ono što se u biznisu obično
smatra teško predvidivim.

 3.7.7. Realni optimizam

 U svim, pa čak i na prvi pogled nepovoljnim okolnostima,
preduzetnik traži potencijalne šanse
 Preduzetnik uvijek treba da definiše realne ciljeve i načine
njihovog ostvarenja
 Uvijek operiše realnim pretpostavkama i perspektivama
 3.7.9. Odricanje i potpuna posvećenost biznisu
 Preduzetnici žive sa uspjehom i neuspjehom svog biznisa
 Spreman je na velika odricanja
 Spreman je da se bori sa brojnim problemima koji prate
njegov biznis
 3.7.10. Preuzimanje i upravljanje rizikom
 Preduzetnik prihvata činjenicu da otpočinjanje i upravljanje
biznisom podrazumijeva elemente rizika, ali on upravlja
rizikom
 On definiše nivo prihvatljivog rizika i pokušava da shvati šta
dobija, a šta gubi ako rizikuje
 3.7.11. Istrajnost i upornost
 Mala je vjerovatnoća uspjeha preko noći
 Preduzetnik nikada ne odustaje od realizacije određene ideje,
sve dok vjeruje da postoje značajne tržišne mogućnosti za
njegov proizvod i uslugu
 3.7.12. Odlučnost u realizaciji ideje
 Kritični momenat nastupa kada treba u praksi realizovati
određenu ideju
 Uspjeh je ostvarenje svakog cilja, bez obzira da li je on veliki
ili mali
 3.7.13. Menadžersko iskustvo kao faktor uticaja na profil
preduzetnika
 Menadžersko iskustvo koje podrazumijeva posjedovanje
određenih iskustava u vođenju biznisa, bez obzira na oblasti
poslovanja.
 Ono može da bude od velike koristi u startovanju
preduzetničkog biznisa. J. Roure u svojoj studiji 36 visoko
profitnih firmi je otkrio da postoji statistički signifikantna
relacija između poslovnog uspjeha i akumuliranog
menadžerskog iskustva preduzetnika.
3.8. DEMOGRAFSKE KARAKTERISTIKE
PREDUZETNIKA
 U grupi ovih elemenata posebno mjesto zauzimaju sljedeći:
starosno doba, rasa, vjerska pripadnost i polna pripadnost.
 Što se tiče polne pripadnosti, istraživanje S. Birley o
razlikama između preduzetnika muškaraca i žena je pokazala
sledeće:
 Muškarci i žene imaju slične motivacije za startovanje
preduzetničke karijere,
 Veoma su slični po pitanju bračnog statusa.
 Žene su mnogo više pritisnute porodičnim problemima
prilikom donošenja odluke o kretanju i startovanju biznisa
(želja da imaju djecu, stabilnu porodicu),
 Slični su problemi sa kojima se suočavaju u pronalaženju
kapitala, mada ima određenih indicija da žene, svojim
šarmom i komunikativnošću, mogu lakše da dođu do
potrebnih sredstava i resursa,
 Žene više preferiraju trgovinski i servisni biznis nego
muškarci.
3.9. PREDUZETNIČKE VJEŠTINE
 U naučnim krugovima koji se bave prije svega teorijskim
razmatranjima ove problematike, sve je veće interesovanje
za identifikovanje odgovarajuće tipologije preduzetničkih
vještina.
 Najveći broj istraživača potencira „neuhvatljivost“ ove
problematike, kao i samog fenomena preduzetništva.
Industrijski psiholog N. Maier je definisao preduzetničke
sposobnosti kao:
 Urođene sposobnosti (za koje nije potreban poseban
trening)
 Sposobnosti velikih ostvarenja (sposobnosti koje se stiču
praksom tj. obukom).
 U svom pristupu N. Maier prezentira sljedeće jednačine:

UROĐENE
VJEŠTINA = X TRENING
SPOSOBNOSTI

VJEŠTINA DA SE SPOSOBNOST
PERFORMANSE = VJEŠTINA X
DEMONSTRIRA