Πρόταση για ερευνητική μελέτη μείωσης των επιπλοκών και του

κόστους αντιμετώπισης της χρόνιας οσφυοϊσχιαλγίας, με χρήση

βελονισμού και βραχείας θεραπευτικής αναπνευστικής άσκησης, στην
πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια φροντίδα υγείας, με
παράλληλη αύξηση της ικανοποίησης και της αυτονομίας του ασθενούς.

Πρόκειται για κλινική - οικονομική μελέτη για τη σκοπιμότητα παροχής

I. βελονισμού ή / και διήθησης σημείων πυροδότησης, σε συνδυασμό με

II. βραχεία θεραπευτική αναπνευστική άσκηση και

III. οδηγιών για εφαρμογή από τους ασθενείς,

• προληπτικά ή

• θεραπευτικά

εναλλακτικά ή συμπληρωματικά στη φαρμακευτική αγωγή και την

ενδονοσοκομειακή νοσηλεία, σε ασθενείς με

οξεία ή χρόνια οσφυοϊσχιαλγία, στην

• πρωτοβάθμια,

• δευτεροβάθμια και

• τριτοβάθμια

φροντίδα υγείας και περίθαλψη.

Θα αξιολογηθεί

• η βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας των ασθενών,

 • η επαναφορά τους στη φυσιολογική δραστηριότητα και τις
οικογενειακές, επαγγελματικές και κοινωνικές τους υποχρεώσεις (με
χρήση διεθνώς αποδεκτών κλιμάκων), οι υποτροπές και η αντιμετώπισή
τους.

Η αποτελεσματικότητα, αλλά και το κόστος της παρέμβασης δύναται να

συγκριθεί με τα προηγούμενα δεδομένα των ιδίων των χρονίων πασχόντων που
θα επιλέξουν τη συμμετοχή τους στη μελέτη και με ιστορικά και βιβλιογραφικά
δεδομένα.

Συγκεκριμένα για τη μείωση του κόστους θα εκτιμηθεί η μείωση:

1. των ημερών υποχρεωτικής κατάκλισης,

2. των ημερών αναρρωτικής αδείας,

3. της συχνότητας και της βαρύτητας των υποτροπών, με τους ίδιους

δείκτες, για το επόμενο εξάμηνο.

4. Η μείωση (έως μηδενισμού) του κόστους της φαρμακευτικής

αγωγής τουλάχιστον στο 60% των ασθενών, καθώς και των
επιπλοκών της φαρμακευτικής αγωγής καθ’εαυτής (ενδεικτικά,
αιμορραγίες από το πεπτικό, νεφρική ανεπάρκεια κτλ που η αντιμετώπισή
τους εκτινάσσει στα ύψη το συνολικό κόστος).

5. Η μείωση τουλάχιστον κατά 40% του κόστους των διαγνωστικών

εξετάσεων (ΜRI, CTscan κτλ).

6. Η ικανοποίηση του ασθενούς τον απομακρύνει από την πιεστική

ατέρμονη αναζήτηση της «υπεκφεύγουσας» αιτίας και του επιστρέφει
τον έλεγχο της ζωής του, με συνέπεια την ορθολογική χρήση των
ιατρικών υπηρεσιών.

Μελέτες για τα ανωτέρω υπάρχουν στη βιβλιογραφία για τα πολυδύναμα

διεπιστημονικά ιατρεία πόνου που επειδή επιτυγχάνουν μείωση και της
 φαρμακευτικής αγωγής και την επαναφορά στην εργασία, τελικά συμφέρουν
οικονομικά, κοινωνικά και ιατρικά.

Προτείνουμε ένα πρότυπο θεραπευτικής παρέμβασης

ελάχιστου κόστους, αλλά αμεσότερης αποτελεσματικότητας σε
σύγκριση με την τυπική θεραπευτική αγωγή.

Βασιζόμεθα σε μελέτη (case study) «δύσκολων» περιστατικών, και σε πιλοτική

μελέτη, που εκπονήσαμε με ίδια έξοδα, σε δείγμα 40 ασθενών του νοσοκομείου
Καρπενησίου, όπου ο συγκεκριμένος τρόπος αντιμετώπισης αποδείχθηκε
αποτελεσματικός σε πλέον του 70% των ασθενών με χρόνιο πρόβλημα
οσφυαλγίας, αρκετοί με επανειλημμένες νοσηλείες στην ορθοπεδική κλινική. Η
μελέτη ανακοινώθηκε στο πρόσφατο Πανελλήνιο Συνέδριο της Εταιρείας
Αλγολογίας το Δεκέμβριο 2010.

Η πρότασή μας περιλαμβάνει τα ιατρεία πόνου στο νοσοκομείο

Καρπενησίου και στο Θριάσειο νοσοκομείο, αλλά και όσα ιατρεία
πόνου εκδηλώσουν ενδιαφέρον, ενώ θα υπάρξει συνεργασία και με
αγροτικούς ιατρούς (με επίσκεψη του αναισθησιολόγου κ. Παπίλα σε ασθενείς με
πρόβλημα μετακίνησης).

Χρονοδιάγραμμα.

1. Το πρώτο σκέλος της θεραπευτικής παρέμβασης θα ολοκληρωθεί εντός 4

μηνών με συμμετοχή περίπου 150-200 ασθενών.

2. Το δεύτερο σκέλος θα περιλαμβάνει την παρακολούθηση αυτών

των ασθενών και την αντιμετώπιση τυχόν υποτροπών, για 6 μήνες
από την εγγραφή τους στη μελέτη.
 3. Η στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων και η αξιολόγηση –
συζήτησή τους θα έχει ολοκληρωθεί εντός του επομένου μηνός από
την ολοκλήρωση της συλλογής των δεδομένων.

Εξίσου σημαντικό με τα αποτελέσματα για το κόστος-όφελος, θα είναι

4. η δημιουργία βάσης δεδομένων στο διαδίκτυο, όπου θα

καταγράφονται όλες οι παράμετροι των θεραπευτικών παρεμβάσεων
και των αξιολογήσεων κάθε ασθενούς στο χρόνο που συμβαίνουν,
από τους ίδιους τους θεράποντες.

Η δημιουργία, η τροποποίηση και η υποστήριξη της βάσης, θα μπορεί να

επεκταθεί και να χρησιμοποιηθεί από όλα τα ιατρεία πόνου των
δημόσιων νοσοκομείων της χώρας, αφού θα είναι εύχρηστη και θα έχει την
υποστήριξη των μελών της Ελληνικής Εταιρείας Αλγολογίας, προκειμένου να
αποκτήσουμε ένα σύστημα καταγραφής και επεξεργασίας για εξαγωγή
ιατρικών όσο και οικονομικών συμπερασμάτων, προσανατολισμένο
στις λειτουργικές μας ανάγκες - όχι επιπρόσθετη «λογιστική» γραφειοκρατία
που να αυξάνει το κόστος και να μειώνει την παραγωγικότητα (δηλαδή την
ωφέλιμη ενασχόληση με τον ασθενή).

Το κόστος της μελέτης θα είναι το ελάχιστο δυνατό, με τη συμμετοχή

συγκεκριμένων ιατρών (και ψυχιάτρων) και φυσικοθεραπευτών που έχουν τη
δυνατότητα να την ολοκληρώσουν αξιόπιστα και ευέλικτα και εκτός ωραρίου
εργασίας, ενώ ήδη εργάσθηκαν και στην πιλοτική μελέτη, ώστε να επιτευχθεί
μικρότερη διακύμανση στις παρεμβάσεις και στην αξιολόγηση, αλλά και η
προσαρμογή στις τυχόν ανακύπτουσες δυσκολίες, αφού έχουν ήδη συμμετάσχει
με ίδια έξοδα και προσωπική εργασία σε μικρότερης κλίμακας μελέτη.

Σε μία πρόχειρη εκτίμηση, απαιτούνται περίπου 3.500 ανθρωπο-ώρες και θα

πρέπει να καλυφθούν επιπλέον τα έξοδα μετακίνησης ιατρών και ασθενών,
στοιχειώδους υλικοτεχνικής υποδομής και αναλωσίμων, η δημιουργία και
υποστήριξη της διαδικτυακής βάσης, το κόστος δεν θα υπερβεί τα 130.000 ευρώ
Με αυτά δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για τη συνέχιση της αντιμετώπισης σε
ευρεία κλίμακα στα ίδια τα πλαίσια της λειτουργίας των δημόσιων φορέων, χωρίς
επιπλέον κόστος. Μέρος των εξόδων θα μπορούσε να καλυφθεί

1. από τα ταμεία των ασθενών με άμεση χρηματοδότηση – αποζημίωση

στα νοσοκομεία που θα εκτελούνται οι θεραπείες –έτσι ή αλλιώς πρέπει
να τιμολογηθούν οι ιατρικές πράξεις κάποια στιγμή από τα ταμεία και η
μελέτη θα είναι προς το συμφέρον και των ταμείων και των νοσοκομείων.
Από τη μελέτη θα παραμείνει και η βάση στο διαδίκτυο για περαιτέρω
επέκταση της χρήσης από τα δημόσια νοσοκομεία (ιατρεία πόνου-
ορθοπεδικές κλινικές κτλ) όλης της χώρας,

2. από εταιρείες, οργανισμούς και ασφαλιστικές, στα πλαίσια της εταιρικής

κοινωνικής ευθύνης, ιδιαίτερα αφού οι ιδιωτικές ασφαλιστικές δεν
αναλαμβάνουν το κόστος της φαρμακοθεραπείας, που επωμίζονται
εξ’ολοκλήρου τα ταμεία, αλλά τις ενδιαφέρει ιδιαίτερα η οσφυαλγία και
για τις χειρουργικές επεμβάσεις και για την αναρρωτική.
3. στα πλαίσια του ΕΣΠΑ ;

Παραδοτέα:

Με το πέρας της μελέτης, θα παραδοθούν τα συμπεράσματά της όσον

αφορά:

I. στην ιατρική έκβαση των παρεμβάσεων, ανά βαθμίδα του

συστήματος υγείας και παραμέτρων του ασθενή και της νόσου.

II. στο οικονομικό όφελος της προτεινόμενης παρέμβασης.

III. εφόσον κριθεί σκόπιμο από την Υ.Π.Ε., θα υπάρξει ενημέρωση για τα
αποτελέσματα και εκπαίδευση των ενδιαφερομένων ιατρών που
εργάζονται στους φορείς της αρμόδιότητάς της, ώστε να δύνανται να την
 ενσωματώσουν στην καθημερινή τους πρακτική, και να υπάρξει αφενός
οικονομία κλίμακος για το σύστημα υγείας, αφετέρου δε, σημαντικό
όφελος για την υγεία των ασθενών.

Θα μας ενδιέφερε κάποια κρίση σας ή πρότασή σας, καθώς πιστεύουμε ότι η
διενέργεια της μελέτης θα επιτρέψει την κατοχύρωση των δεδομένων της
πιλοτικής και τη διάχυση της γνώσης και της πρακτικής, επιφέροντας
σημαντική αλλαγή της νοοτροπίας και των ιατρών και των ασθενών,
αλλά και θα περιόριζε τη χρήση των ιδιαιτέρων διαγνωστικών και
θεραπευτικών (φαρμακευτικής, επεμβατικής) παρεμβάσεων στο ποσοστό των
ασθενών που πραγματικά το χρειάζονται και άρα τους ωφελεί.

Μετά τιμής,

Κ. Παπίλας, Β. Λουρίκας, Β. Αθανασούλιας,

Αναισθ/κό τμήμα και Ιατρείο Πόνου, Ν. Καρπενησίου,

Γ. Σαλαγιάννης, Χ. Σδρένιας,

Ορθοπεδική κλινική Ν. Καρπενησίου,

Εμ. Αναστασίου,

Αναισθ/κό τμήμα και Ιατρείο Πόνου, Θριάσιο Νοσ.

πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αλγολογίας 2003-2011.

Επικοινωνία: Κ. Παπίλας, τηλ 6974351386, kpapilas@gmail.com

Παράρτημα.

1. Σχηματικά, οι στόχοι συνοψίζονται στον ακόλουθο πίνακα:

Σε ποσοστό > 60% του συνόλου των ασθενών με σφυοϊσχιαλγία:

Οικονομικοί στόχοι
αναμενόμενο
Μείωση:
ελάχιστο ποσοστό
ημερών αναρρωτικής αδείας 20%
ημερών υποχρεωτικής κατάκλισης 80%
κόστους φαρμακευτικής αγωγής 60%
κόστους διαγνωστικών εξετάσεων 40%
κόστους αντιμετώπισης επιπλοκών και
100%
αλληλεπιδράσεων της φαρμακευτικής αγωγής
Ιατρικοί – κοινωνικοί στόχοι:
βελτίωση ποιότητας ζωής και ικανοποίησης του
30%
ασθενούς, ειδικά για τους χρονίως πάσχοντες
Δημιουργία και λειτουργία διαδικτυακής βάσης
δεδομένων για τα ιατρεία πόνου -
παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας και
του κόστους των παρεμβάσεων.
2. Περίληψη της ανακοινωθείσας μελέτης (Πανελλήνιο Συνέδριο Αλγολογίας, 3-5
Δεκ. 2010).

Παπίλας Κ1, Τσολίγκας Κ2, Λουρίκας Β1, Σαλαγιάννης Γ3, Σδρένιας Χ3,
Αθανασούλιας Β1.

(1) Αναισθ/κό Τμήμα και Ιατρείο Πόνου, Γ.Ν.Καρπενησίου

(2) Κέντρο Φυσικοθεραπείας Physiomed

(3) Ορθοπεδική Κλινική, Γ.Ν.Καρπενησίου.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΟΞΕΙΑΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑΣ ΟΣΦΥΟΪΣΧΙΑΛΓΙΑΣ ΜΕ

ΒΕΛΟΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ.

Πρόκειται για πραγματιστική μελέτη παρατήρησης στην κλινική πράξη,

προκειμένου να διερευνηθεί η σκοπιμότητα της παροχής ηλεκτροβελονισμού
σε ασθενείς με οξεία ή χρόνια οσφυοϊσχιαλγία.

Κατεγράφησαν τα περιστατικά οσφυοϊσχιαλγίας που αντιμετωπίσθηκαν στο

ιατρείο με ηλεκτροβελονισμό και αναπνευστική άσκηση την τελευταία
τριετία (προσφερόταν αποσπασματικά λόγω προβλημάτων στέγασης και με
έξοδα των θεραπόντων). Η πλειοψηφία αφορά σε περιστατικά αναφερόμενα
από ορθοπεδικούς λόγω εμμένουσας συμπτωματολογίας. Αξιολογήθηκε ο
πόνος, η λειτουργικότητα και η αποδοχή της μεθόδου με ανοικτές
ερωτήσεις, ανάλογα με τις προτιμήσεις και προτεραιότητες εκάστου
ασθενούς.

Βελονισμό επέλεξαν 39 ασθενείς, 10 ηλικίας 45-55 ετών και 22 75-85 ετών.

Είκοσι-επτά ασθενείς είχαν χρόνια οσφυοϊσχιαλγία με συχνές εξάρσεις που
τους ακινητοποιούσαν, οι υπόλοιποι οξεία. Οι 36 είχαν ακολουθήσει αγωγή,
με πολλαπλά φαρμακευτικά σχήματα στις χρόνιες περιπτώσεις. Δύο
προσήλθαν ημέρες πριν εισαχθούν για πεταλεκτομή. Οι 31/39 ασθενείς είχαν
σημαντική αναγνωρίσιμη βελτίωση στον πόνο και στη λειτουργικότητα
άμεσα από την πρώτη συνεδρία, επιπλέον 3 στη δεύτερη, ενώ 5/39 δεν
ανταποκρίθηκαν.

Επτά δεν υπεβλήθησαν σε δεύτερη συνεδρία θεωρώντας ότι επετεύχθη

«ίαση» (οι 6 είχαν οξεία). 27/39 ασθενείς δεν πονούσαν (≤ 2/10) μετά την
τρίτη συνεδρία σε καμία δραστηριότητα. Δεκατέσσερεις ασθενείς ήλθαν για
4 ακόμη συνεδρίες στο επόμενο δίμηνο, «προληπτικά», επειδή αύξησαν τη
δραστηριότητα (αγροτικές εργασίες). Πλέον του έτους, 12 ασθενείς πρώην
συχνοί «επισκέπτες» των ορθοπεδικών, δεν αγωνιούν για διάγνωση,
θεραπεία και «άδεια».

Οι ασθενείς, συχνά επέλεξαν το βελονισμό με δυσπιστία, εναλλακτικά στην

επισκληρίδιο έγχυση. Αποδίδουμε την εξαιρετική ανταπόκριση στο
συνδυασμό ηλεκτροβελονισμού με την αναπνευστική άσκηση. Αναφέρουν ότι
πλέον καταλαβαίνουν πρώιμα τη δυσλειτουργία και την αυτοδιαχειρίζονται
με «δύο μόνο χάπια» και χαλάρωση. Ο διαταραγμένος οικογενειακός τους
ρόλος και η αίσθηση ελέγχου αποκαταστάθηκαν, καθ’ομολογίαν και των
οικείων τους. Παρά την έλλειψη ομάδας ελέγχου και συγκρίσεων, θεωρούμε
ότι σε αποδεδειγμένα δύσκολα περιστατικά, το όφελος ήταν πολλαπλό με
μηδαμινό κίνδυνο επιπλοκών, δικαιολογώντας πλήρως τη θεσμοθέτηση
αυτής της θεραπευτικής επιλογής.